Gwenynwyr Cymru The Welsh Beekeeper

Trafferthion a threialon Gwenynwraig
newydd – pennod 3
Lilian Llewelyn
Wedi gaeaf o wersi theori a gwanwyn o wersi ymarferol yn y
wenynfa rwy’n barod i ddechrau’m gyfra fel gwenynwraig .. mae gen
i siwt, wellies a marigolds, mae gen i gwch a’r holl offer. I gyd sy
angen nawr yw’r gwenyn ac mae sawl posibilrwydd.
Mehefin 2011 - Mae’r tywydd yn hyfryd a gwenyn wedi symud i
mewn i ffrâm ffenestr ‘stafell wely ni. Ffawd neu beth? Rwy’n symud
y cwch gwenyn newydd gwag fel nad oes modd i’r gwenyn fethu’u
cartref pump seren newydd wrth hedfan nôl a mlaen o’r tŷ. Rwy’n
archebu dwy becyn o hud heidiau (swarm lure) oddiar Ebay, gan
roi un yn y cwch a’r llall mewn bocs plastig yn y rhewgell ar gyfer y
dyfodol. Ac yn eistedd nôl ac yn aros. Ac yn aros. Ac yn aros. Mae’r
tywydd yn dwym, digon twym i ni gynnau’r barbeciw a’n chiminea
newydd – sy’n cynhyrchu llawer o fwg, a dim gwres. Fod yn onest
mae gymaint o fwg fel bod rhaid i ni guddio yn y tŷ am weddill y
nos. Erbyn y bore nid yn unig ni sy wedi ffoi’r mwg – mae’r gwenyn
wedi paco lan ac wedi hedfan bant.
Dyma siawns yn dilyn gwers yn y wenynfa un bore Sul i weld un
o’m cyd-ddechreuwyr o’r dosbarth nos yn gosod ei wenyn newyddgyrraedd
yn eu cwch. Mae’r cwch wedi gosod yng nghanol adfeilion
hen feudy ar waelod yr ardd. Mae digon o haul ac eto mae’n
man cysgodlyd ac mae’n gyfleus i’r tŷ. Ryn ni’n sefyll yno yn yr
heulwen a blodau’r ddraenen yn gorchuddio’r waliau gan glywed
yn glir murmur y gwenyn yn aros yn awchus yn eu bocs cnewyllen
polystyren, wedi teithio’r diwrnod cynt o ganolbarth Cymru. Mae
John, ein athro dosbarth nos, wedi cynnig dod i gynorthwyo. A ni i
gyd yn sefyll nôl .. yn ddigon pell nôl .. yn ei wylio. Mae’n syndod
pa mor gyflym mae’r gwenyn yn llifo i mewn i’r cwch. Mae’n syndod
hefyd i glywed o fewn dyddiau eu bod nhw wedi heidio – wedi
hedfan bant, byth i’w gweld eto.
A digon ryfedd ond dyna ffawd un arall brynodd gwenyn o’r un
ffynhonell – o fewn diwrnodau y gwenyn wedi heidio ond, trwy lwc,
y tro yma, heb heidio yn ddigon pell a roedd modd eu casglu a rhoi
nôl yn y cwch.
Colled i un ond ennill i rywun arall. A dyma’r ail bosibilrwydd -
haid. Mae’n fwriad gan ein clwb, The West Glamorgan Beekeepers
Association, i roi unrhyw heidiau sy’n cael eu casglu i ddechreuwyr.
Yr unig broblem yw’r diffyg heidiau yn haf 2011. Wel, os nad oes
The Welsh Beekeeper #182 18
Autumn 2013