jaarverslag 2006 jaarverslag 2006 - Connexxion
jaarverslag 2006 jaarverslag 2006 - Connexxion
jaarverslag 2006 jaarverslag 2006 - Connexxion
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
erslag <strong>2006</strong><br />
<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong><br />
<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong><br />
arverslag <strong>2006</strong> <strong>jaarverslag</strong><br />
rslag <strong>2006</strong><br />
<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong><br />
<strong>jaarverslag</strong> 2<br />
<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong> jaarv<br />
20
125 jaar innovatie<br />
Toen in 1881 de voorlopers van <strong>Connexxion</strong><br />
begonnen met de aanleg van rails voor de eerste<br />
stoomtrams, bleek dit al snel pas het startsein<br />
voor 125 jaar innovatie in het personenvervoer.<br />
Begin 20ste eeuw werden stoomtrams geëlektrificeerd, railvervoer<br />
werd vervangen door flexibeler busverbindingen, de taxi en<br />
touringcar deden hun intrede. De opkomst van de automobiliteit<br />
in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw werd beantwoord met<br />
meer onderlinge afstemming, klantgerichtheid en innovaties op<br />
het gebied van reiscomfort. Toenemende congestie op de wegen<br />
in de jaren ’80 en ‘90 leidde tot succesvolle forensenverbindingen<br />
als de Interliner en de Zuidtangent, en tot snelle veerverbindingen.<br />
Na de eeuwwisseling volgen de ontwikkelingen elkaar snel<br />
op: zo betalen onze reizigers inmiddels elektronisch op al<br />
onze taxivoertuigen, terwijl in het openbaar vervoer de<br />
OV-chipkaart zijn intrede heeft gedaan, met <strong>Connexxion</strong> als<br />
één van de initiatiefnemers. Met behulp van het innovatieve<br />
Infoxx-systeem worden reizigers via beeldschermen in de bus<br />
en op de haltes voorzien van ‘on line’ reisinformatie. Het hogere<br />
niveau van dienstverlening leidt al enkele jaren tot een groei<br />
van het aantal reizigers in het openbaar vervoer, waarmee wij<br />
de dalende trend sinds de jaren ’80 hebben kunnen doorbreken.<br />
Tegelijkertijd verhogen wij continu de veiligheid en werken<br />
wij aan vermindering van de milieubelasting door toepassing<br />
van nieuwe technieken. In de nabije toekomst lonken nieuwe<br />
vervoersconcepten als de Superbus, die <strong>Connexxion</strong> met de TU<br />
Delft en Wubbo Ockels ontwikkelt, en een helikopterlijndienst<br />
in de Benelux, een samenwerkingsverband met het bedrijf<br />
Helinet.<br />
<strong>Connexxion</strong> en haar rechtsvoorgangers spelen al 125 jaar<br />
een belangrijke sociale en economische rol in de Nederlandse<br />
samenleving. Wij konden al die jaren relevant blijven door onze<br />
diepe verankering in de maatschappij. Ook anno <strong>2006</strong> ligt de<br />
kracht van de onderneming in de combinatie van innovatief<br />
vermogen, de kennis en ervaring van onze 13.000 medewerkers,<br />
en nauwe contacten met onze stakeholders: reizigers,<br />
opdrachtgevers, wegbeheerders, toeleveranciers, werknemers-,<br />
milieu- en reizigersorganisaties. Alles wat wij in het belang van<br />
onze reizigers hebben bereikt, zien wij als gezamenlijke successen<br />
met deze partners. Leest u de interviews met een aantal van hen<br />
in dit <strong>jaarverslag</strong> daarom als blijk van onze appreciatie van hun<br />
onmisbaarheid in de ontwikkeling van het personenvervoer.
Profiel van de onderneming<br />
<strong>Connexxion</strong> wil een toonaangevende dienstverlener<br />
in het personenvervoer zijn. Middels strategische<br />
partnerships met publieke en private opdrachtgevers<br />
realiseert de onderneming optimale mobiliteit voor<br />
haar reizigers.<br />
Visie op mobiliteit<br />
Door aan te sluiten bij de wensen van haar klanten en<br />
vaak innovatieve mobiliteitsoplossingen te bieden, is<br />
<strong>Connexxion</strong> in staat haar huidige klanten te behouden<br />
en nieuwe te winnen. Zij wil daartoe een constructieve,<br />
zakelijke samenwerking met concessieverleners<br />
– rekening houdend met hun vaak publieke<br />
verantwoordelijkheid – en private opdrachtgevers.<br />
<strong>Connexxion</strong> realiseert zich dat mobiliteit een<br />
voorwaarde is voor economische groei en wil derhalve<br />
een bijdrage leveren aan de bereikbaarheid van de<br />
steden en aan de beschikbaarheid van openbaar<br />
vervoer in de landelijke gebieden.<br />
In dichtbevolkte gebieden biedt het openbaar<br />
vervoer grote voordelen ten opzichte van andere<br />
vervoermiddelen. <strong>Connexxion</strong> kiest er dan ook voor<br />
de komende jaren te blijven investeren in kwaliteitsverbetering<br />
en -beheersing, aangezien een verbeterd<br />
OV-aanbod zich in deze stedelijke gebieden snel<br />
vertaalt in reizigersgroei.<br />
Om haar filosofie en visie op mobiliteit vorm<br />
te geven, hanteert <strong>Connexxion</strong> de volgende<br />
uitgangspunten:<br />
a. de dienstverlening wordt afgestemd op de reiziger,<br />
b. bus, tram, trein, taxi en boot zijn onontbeerlijke<br />
schakels in mobiliteit,<br />
c. samenwerking tussen vervoersmodaliteiten is een<br />
voorwaarde voor ketenmobiliteit.<br />
Om automobilisten te verleiden vaker voor<br />
alternatieve vervoersoplossingen te kiezen is<br />
informatie noodzakelijk. Daarnaast is een substantiële<br />
verbetering van de kwaliteit van het vervoer nodig.<br />
Leidend hierin is de ‘van deur tot deur’ benadering,<br />
aangezien de dienstverlening slechts zo goed is als de<br />
zwakste schakel in de keten. Een goede ketenmobiliteit<br />
is voor een deel afhankelijk van de mate waarin de<br />
lokale en regionale vervoerssystemen aansluiten<br />
op het stelsel van treindiensten. Evenzo kan gesteld<br />
worden dat vraagafhankelijk vervoer, uitgevoerd<br />
met taxi’s en taxibussen, zijn ontsluitende rol slechts<br />
optimaal kan vervullen als de aansluiting op het<br />
verbindende busnet goed is geregeld. Dialoog tussen<br />
reizigers en vervoerder, vervoerders onderling, maar<br />
ook tussen vervoerders en decentrale overheden en<br />
wegbeheerders is dan ook cruciaal om hoogwaardige<br />
vervoersdiensten te kunnen bieden.<br />
De ontsluiting van het dunner bevolkte<br />
platteland realiseert de onderneming door inzet<br />
van midibussen, (afstemming en integratie met)<br />
kleinschalige vervoersconcepten via <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />
Services en vergaande afstemming met systemen<br />
voor collectief vraagafhankelijk vervoer (CVV) en<br />
buurtbussen. Ervaringen opgedaan in multimodale<br />
vervoersconcepten worden toegepast voor een juiste<br />
afstemming van haar diensten op treinverbindingen.<br />
Organisatie<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft haar vervoersactiviteiten<br />
georganiseerd in de divisies Openbaar Vervoer, Hermes<br />
Groep, Taxi Services, Tours en Water. Techno Service<br />
Nederland (TSN) is de leverancier van onderhoud en<br />
schadeherstel voor alle divisies en bedrijfsonderdelen.<br />
De totale omzet voor <strong>2006</strong> bedroeg € 884,2 miljoen.<br />
In totaal telde <strong>Connexxion</strong> ultimo <strong>2006</strong> 13.009<br />
medewerkers. De vloot van <strong>Connexxion</strong> bestond<br />
ultimo <strong>2006</strong> uit 2.821 bussen, 212 (semi-)touringcars,<br />
3.639 taxi’s en taxibussen, 7 treinen, 27 trams,<br />
22 ambulances en 14 schepen.<br />
1881<br />
De interlokale stoomtram doet zijn intrede, onder meer de<br />
verbinding van de RTM tussen Rotterdam-Delfshaven en<br />
Schiedam en de lijn Haarlem-Leiden van de NZHSTM.
De verschillende divisies zijn in activiteiten onderling<br />
met elkaar verbonden, in overeenstemming met<br />
de visie van de onderneming. De divisie Openbaar<br />
Vervoer is de grootste divisie. Deze maakt regelmatig<br />
gebruik van de diensten van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services<br />
en <strong>Connexxion</strong> Tours voor de uitvoering van haar<br />
dienstregeling. De marktontwikkelingen in het<br />
openbaar vervoer beïnvloeden dan ook niet alleen<br />
<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep, maar<br />
ook de andere divisies.<br />
<strong>Connexxion</strong> beschikt over een aantal kerncompetenties,<br />
die het de onderneming mogelijk<br />
maakt haar strategie succesvol uit te voeren.<br />
Deze kerncompetenties zijn: het kunnen bieden van<br />
hoogwaardig en veilig (multimodaal) vervoer tegen<br />
een gunstig tarief, grote kennis en ervaring op het<br />
gebied van planning en regie van personenvervoer,<br />
kennis over het herstructureren van een bedrijf in een<br />
concurrerende omgeving en het kunnen realiseren van<br />
‘operational excellence’.<br />
Mogelijkheden voor groei<br />
<strong>Connexxion</strong> richt zich primair op het verwerven en<br />
renderend exploiteren van vervoersopdrachten.<br />
Dit legt de basis voor een onderneming met<br />
continuïteit, die investeert in innovatieve<br />
vervoersoplossingen voor haar reizigers en<br />
opdrachtgevers. Dit op basis van maatschappelijk<br />
verantwoord ondernemen.<br />
<strong>Connexxion</strong> investeert zowel in de rol van<br />
‘aannemer’ als in die van ‘architect’ in het collectief<br />
personenvervoer. Onze kennis van de markt stelt<br />
ons bij uitstek in staat vraag en aanbod optimaal<br />
op elkaar af te stemmen. De wens van de reiziger<br />
voor een geïntegreerde keten van openbaar vervoer<br />
maakt groei in andere vervoersmodaliteiten<br />
noodzakelijk. Daarnaast zal groei binnen de huidige<br />
vervoersactiviteiten <strong>Connexxion</strong>, door winst van<br />
vervoersopdrachten en overname van andere<br />
(stads-) vervoerbedrijven, mogelijkheden geven<br />
voor schaalvoordelen en daarmee samenhangende<br />
efficiency. Eventuele uitbreidingen van de activiteiten<br />
worden kritisch beoordeeld op hun mogelijkheden om<br />
langdurig waarde voor de onderneming te creëren.<br />
Figuur 1: omzetaandeel per werkmaatschappij<br />
Techno Service<br />
Nederland NV<br />
8,3%<br />
<strong>Connexxion</strong><br />
Tours BV<br />
3,1%<br />
<strong>Connexxion</strong><br />
Taxi Services BV<br />
16,4%<br />
Overige<br />
16,2%<br />
Openbaar vervoer<br />
incl. Hermes Groep<br />
56,1%<br />
1881
Inhoudsopgave<br />
1. Voorwoord 8<br />
2. <strong>Connexxion</strong> in één oogopslag 15<br />
2.1 Kerncijfers 15<br />
2.2 Belangrijkste gebeurtenissen in <strong>2006</strong> 16<br />
3. Bericht van de Raad van Commissarissen 19<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur 22<br />
.1 Financiële resultaten 22<br />
.2 Vooruitzichten 24<br />
.3 Openbaar Vervoer 26<br />
.4 Taxi Services 34<br />
.5 Tours 38<br />
.6 Water 0<br />
.7 Techno Service Nederland 3<br />
.8 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 7<br />
.9 Human Resources Management 52<br />
.10 Corporate governance 56<br />
.11 Risicoprofiel 65<br />
.12 Management control systeem 67<br />
.13 Directiebeoordeling risicomanagement en interne beheersing 69<br />
5. Curricula Vitae leden van de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur 70<br />
6. Ondernemingsstructuur 74<br />
7. Jaarrekening <strong>2006</strong> 77<br />
7.1 Geconsolideerde balans per 31 december <strong>2006</strong> 78<br />
7.2 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong> 80<br />
7.3 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong> 81<br />
7.4 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over <strong>2006</strong> 82<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 83<br />
7.6 Vennootschappelijke balans per 31 december <strong>2006</strong> 130<br />
7.7 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong> 132<br />
7.8 Vennootschappelijk overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong> 132<br />
7.9 Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 133<br />
8. Overige gegevens 138<br />
8.1 Accountantsverklaring 138<br />
8.2 Bestemming resultaat <strong>2006</strong> 139<br />
8.3 Gebeurtenissen na balansdatum 139
9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu 140<br />
9.1 Scope 140<br />
9.2 Managementsysteem 140<br />
9.3 Compliance 141<br />
9.4 Ongevallen en incidenten 144<br />
9.5 Sociale veiligheid 145<br />
9.6 Gezondheid 146<br />
9.7 Emissies, afvalwater en afvalstoffen 146<br />
9.8 Bodem 148<br />
9.9 Energie, water en grondstoffen 148<br />
Kerncijfers 1999-<strong>2006</strong> 150<br />
Verklaring van begrippen en afkortingen 152<br />
Algemene index / trefwoordenlijst 156<br />
Index maatschappelijk verantwoord ondernemen 159<br />
Agenda 161<br />
Colofon 161<br />
Figuren<br />
1: omzetaandeel per werkmaatschappij 5<br />
2: kengetallen <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep 27<br />
3: ontwikkeling dieselprijs 2003-<strong>2006</strong> 28<br />
4: verdeling gegunde concessies openbaar vervoer eind 2005 29<br />
5: aanbestede concessies in <strong>2006</strong> 29<br />
6: verdeling gegunde concessies openbaar vervoer eind <strong>2006</strong> 29<br />
7: kengetallen divisie Taxi Services 34<br />
8: kengetallen divisie Tours 38<br />
9: kengetallen <strong>Connexxion</strong> Water 0<br />
10: kengetallen Techno Service Nederland <br />
11: rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen 51<br />
12: aandeel medewerkers per werkmaatschappij 52<br />
13: dienstjaren 54<br />
14: leeftijdsopbouw medewerkers 54<br />
15: vervaldata van de contracten binnen <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep 65<br />
16: organogram <strong>Connexxion</strong> 74<br />
17: oorzaken van milieuklachten 143<br />
18: arbeidsverzuim 146
1. Voorwoord<br />
<strong>Connexxion</strong> vierde in <strong>2006</strong> haar<br />
125-jarig jubileum. 1881 was het jaar waarin<br />
regionale vervoersbedrijven als paddestoelen uit<br />
de grond schoten. In wat we tegenwoordig gerust<br />
een hype zouden noemen, sloegen ondernemers<br />
en overheden de handen ineen bij de aanleg van<br />
vele honderden kilometers rails voor de nieuwe<br />
stoomtrams. Mobiliteit werd bereikbaar voor (bijna)<br />
iedereen. Deze mobiliteit werd in de decennia erna<br />
verder uitgebreid door onder meer de elektrificatie<br />
van het tramnet en de introductie van de autobus<br />
en later de taxi. In de jaren van de heropbouw na de<br />
oorlog beleefden de regionale vervoersbedrijven een<br />
bloeiperiode. De concurrentie van de personenauto<br />
vanaf de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw werd<br />
beantwoord met meer onderlinge afstemming,<br />
klantgerichtheid en innovaties op het gebied van<br />
reiscomfort. Dit bleek in de jaren ’70, ’80 en ’90 niet<br />
voldoende om een sterke teruggang van het aantal<br />
reizigers te keren. In combinatie met afnemende<br />
rijksbijdragen leidde dit tot een geleidelijke<br />
verslechtering van het niveau van dienstverlening.<br />
De ommekeer kwam met de Wet personenvervoer<br />
2000. Dankzij deze wet, die marktwerking in het<br />
openbaar vervoer introduceerde, keerden creativiteit,<br />
ondernemerschap en innovatief vermogen weer terug<br />
bij vervoerders en overheden. Om van een hype als<br />
125 jaar geleden te spreken gaat wat ver, maar feit is<br />
dat <strong>Connexxion</strong> de decennialange trend van dalende<br />
reizigersaantallen heeft doorbroken door voor het<br />
derde achtereenvolgende jaar reizigersgroei in het<br />
openbaar vervoer te realiseren.<br />
Het 125-jarig bestaan van onze onderneming<br />
hebben wij groots gevierd met alle medewerkers.<br />
Op 10 en 11 oktober werd een spectaculair feest<br />
gegeven in stadion Gelredome in Arnhem.<br />
Met het feest wilden wij de 13.000 collega’s van harte<br />
bedanken voor hun inzet voor onze onderneming.<br />
Ook ontvingen alle medewerkers en gepensioneerden<br />
het jubileumboek ‘125 jaar Alles voor de reiziger’.<br />
Anno <strong>2006</strong> vervult <strong>Connexxion</strong><br />
een cruciale sociaal-economische rol in<br />
de Nederlandse samenleving. Dagelijks maken<br />
één miljoen reizigers gebruik van onze diensten om<br />
naar werk of school te gaan, een bezoek te brengen<br />
aan ziekenhuis of zorginstelling, en familie of vrienden<br />
op te zoeken. Onze positie middenin in de samenleving<br />
brengt een verantwoordelijkheid met zich mee die<br />
veel verder reikt dan de zorg voor onze reizigers alleen.<br />
Onze ambities liggen op het gebied van reizigers-<br />
en opdrachtgeverstevredenheid, gezondheid en<br />
ontwikkeling van onze medewerkers, veiligheid, milieu<br />
en continuïteit. Daarnaast wenden wij onze kennis,<br />
innovatief vermogen en ervaring aan ten behoeve van<br />
bredere maatschappelijke doelen. Deze combinatie van<br />
ambities vormt ons bestaansrecht.<br />
Waar trams zijn, moet worden gesleuteld: de eerste<br />
materieelwerkplaatsen worden opgezet.<br />
1881
Veiligheids- en milieubeleid zijn bij<br />
<strong>Connexxion</strong> verankerd in beleidsintenties<br />
van de organisatie. De doelstelling om<br />
verschillende managementinformatiesystemen op<br />
het gebied van maatschappelijk verantwoord<br />
ondernemen te integreren resulteert dit verslagjaar<br />
voor het eerst in een gezamenlijke Jaarrekening<br />
veiligheid, gezondheid en milieu.<br />
Onze voortgang in <strong>2006</strong> wordt onder meer<br />
geïllustreerd door de OHSAS 18001-certificering van<br />
de divisie Taxi Services. Zij is de enige Nederlandse<br />
taxionderneming die dit arbo- en veiligheidscertificaat<br />
in bezit heeft. TSN behaalde in <strong>2006</strong> het ISO 14001-<br />
certificaat, waarmee inmiddels heel <strong>Connexxion</strong><br />
volgens deze wereldwijde milieunorm, als enige<br />
Nederlandse personenvervoerder, is gecertificeerd.<br />
Met Europees Commissaris Barrot van Verkeer<br />
ondertekende <strong>Connexxion</strong> de European Road Safety<br />
Charter (ERSC), een initiatief van de EU om het aantal<br />
verkeersdoden in Europa drastisch terug te dringen.<br />
Opnieuw is <strong>Connexxion</strong> de enige Nederlandse<br />
personenvervoerder die deze ERSC ondertekende,<br />
en zich hiermee verplicht aan concrete inspanningen<br />
op het gebied van verkeersveiligheid.<br />
Opleidingen vormen het speerpunt<br />
van ons HRM-beleid. <strong>Connexxion</strong> Academy, het<br />
interne opleidingsinstituut van onze onderneming,<br />
heeft in <strong>2006</strong> haar dienstverlening aan onze<br />
medewerkers verder uitgebreid. Inmiddels vallen<br />
alle interne en externe opleidingstrajecten van<br />
medewerkers, zowel individueel als in groepsverband,<br />
onder verantwoordelijkheid van <strong>Connexxion</strong><br />
Academy. Vaak ontwikkelt de Academy<br />
opleidingen in samenwerking met gerenommeerde<br />
opleidingsinstituten. Voorbeelden van nieuwe<br />
opleidingstrajecten zijn de leergang Elektrotechniek<br />
voor TSN-monteurs, in samenwerking met ROC Gilde<br />
Opleidingen, het MD-programma Fundament voor<br />
Groei, een traject voor leidinggevenden dat met<br />
De Baak werd ontwikkeld, en een controller's course<br />
in samenwerking met de Universiteit Nyenrode.<br />
In totaal volgden in <strong>2006</strong> bijna 7.000 medewerkers een<br />
opleiding via <strong>Connexxion</strong> Academy.<br />
De binnen <strong>Connexxion</strong> aanwezige kennis<br />
en ervaring wordt eveneens gedeeld met<br />
personenvervoerders uit andere delen<br />
van de wereld. Op verzoek van de regeringen<br />
van Aruba en Suriname draagt <strong>Connexxion</strong> middels<br />
kennisoverdracht bij aan de ontwikkeling van het<br />
openbaar vervoer in beide landen. In <strong>2006</strong> volgden<br />
managers van het Arubaanse Arubus en het NVB uit<br />
Suriname diverse stages bij <strong>Connexxion</strong> Academy.<br />
Behalve kennisuitwisseling behelst de samenwerking<br />
met het NVB eveneens een studie voor een mogelijke<br />
openbaarvervoersdienst tussen vliegveld Zanderij<br />
en de hoofdstad Paramaribo. Daarnaast adviseren<br />
medewerkers van <strong>Connexxion</strong> bij de ontwikkeling van<br />
het openbaar vervoer in Ghana.<br />
Introductie van de elektrische tram tussen Amsterdam en Haarlem.<br />
De reiziger krijgt sneller, stiller en comfortabeler vervoer.<br />
1899
10<br />
1. Voorwoord<br />
<strong>Connexxion</strong> werkte ook in <strong>2006</strong> aan<br />
toegankelijk collectief personenvervoer.<br />
De aanhoudende groei van het aantal reizigers<br />
heeft verschillende oorzaken. Toegankelijkheid is<br />
hierbij het sleutelwoord. Allereerst is er de letterlijke<br />
toegankelijkheid, de mogelijkheid voor iedereen die<br />
wil reizen, gebruik te maken van het openbaar vervoer.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft in <strong>2006</strong> meerdere initiatieven<br />
genomen de toegankelijkheid van haar diensten<br />
voor mensen met een functiebeperking te vergroten.<br />
De ontwikkeling van een cursus Toegankelijkheid<br />
voor onze chauffeurs, waarvan de eerste cursusdag<br />
door minister Karla Peijs van Verkeer en Waterstaat<br />
werd bijgewoond, de organisatie van een<br />
Toegankelijkheidsdag en ingebruikname van een groot<br />
aantal lagevloerbussen zijn hier voorbeelden van.<br />
Toegankelijk openbaar vervoer betekent daarnaast<br />
het wegnemen van de drempel voor potentiële<br />
reizigers. De afgelopen jaren heeft <strong>Connexxion</strong> met<br />
haar concessieverleners aangetoond dat meer lijnen<br />
en een hogere frequentie, comfort en betaalgemak er<br />
gegarandeerd toe leiden dat meer mensen in de<br />
bus stappen.<br />
Beschikbaarheid van hoogwaardig openbaar<br />
vervoer is een economische noodzaak. Waar enkele<br />
jaren geleden een totale filelengte van 250 kilometer<br />
op de snelwegen nog gold als extreme drukte, is dit nu<br />
zo’n beetje het gemiddelde op de maandagochtend.<br />
<strong>Connexxion</strong> pleit voor een Deltaplan op het gebied<br />
van mobiliteit. Hierbij dient de nadruk te liggen op de<br />
kortere afstanden. Files worden immers voornamelijk<br />
veroorzaakt door de mobiliteitsvraag op afstanden tot<br />
dertig kilometer rond steden en economische centra.<br />
Investeringen in busbanen en lightraillijnen rond deze<br />
centra zijn derhalve noodzakelijk om de Nederlandse<br />
economie niet letterlijk tot stilstand te brengen.<br />
Wij nodigen overheden van harte uit met ons mee<br />
te denken over oplossingen voor dit steeds nijpender<br />
wordende vraagstuk.<br />
De politieke besluitvorming over de<br />
invoering van de OV-chipkaart is afgerond.<br />
Op dit moment leidt groei van het aantal reizigers<br />
nog niet altijd tot opbrengstengroei. Dit is het<br />
gevolg van de zogeheten Wroov-systematiek voor<br />
toekenning van opbrengsten aan de verschillende<br />
personenvervoerders. De beperkingen van deze<br />
systematiek vormen een belangrijke reden dat<br />
<strong>Connexxion</strong> al vanaf het begin nauw betrokken is<br />
geweest bij de ontwikkeling van de OV-chipkaart.<br />
Dit nieuwe vervoerbewijs levert de reizigers niet alleen<br />
betaalgemak op, maar is ook eerlijker voor reizigers<br />
én vervoerders. Reizigers betalen met de OV-chipkaart<br />
per kilometer in plaats van per zone waarin wordt<br />
gereisd, en de opbrengsten voor OV-bedrijven worden<br />
toegekend op basis van het exacte aantal reizigers dat<br />
van hun diensten gebruik heeft gemaakt. De Minister<br />
heeft in <strong>2006</strong> haar definitieve akkoord gegeven op<br />
de invoering van de OV-chipkaart; volgens planning<br />
betalen reizigers in heel Nederland uiterlijk eind 2008<br />
met het nieuwe vervoerbewijs.<br />
1909<br />
Amsterdam en Den Haag maken<br />
kennis met de taxi.
11<br />
In het verslagjaar heeft de Raad van<br />
Bestuur het initiatief genomen voor<br />
een intern onderzoek door de<br />
Interne Audit Dienst inzake tendering.<br />
Het onderzoek had betrekking op het doen van<br />
verbetervoorstellen inzake de professionaliteit<br />
van de eigen tenderprocedure. Het onderzoek is<br />
gevolgd door een tweede onderzoek, dat specifiek<br />
de gang van zaken rond de tender Noord-Brabant<br />
betrof. <strong>Connexxion</strong> slaagde erin beide Brabantse<br />
aanbestedingen te winnen, maar zag zich later<br />
genoodzaakt de opdrachten terug te geven, nadat de<br />
concessieverlener ons geen gelegenheid gaf een fout in<br />
de offerte te herstellen. Het onderzoek met betrekking<br />
tot Brabant is door de Raad van Commissarissen in<br />
zijn toezichthoudende rol opgedragen, teneinde aldus<br />
de onafhankelijkheid van het rapport te waarborgen.<br />
De rapporten van beide onderzoeken bevatten<br />
aanbevelingen ten aanzien van het tenderproces,<br />
die zijn overgenomen door de Raad van Bestuur en<br />
omgezet in wijziging van procedures. De conclusie<br />
van de Raad van Bestuur ten aanzien van de gang van<br />
zaken in Brabant is dat door <strong>Connexxion</strong> fouten zijn<br />
gemaakt, maar dat de onderneming niet daarmee<br />
ook verantwoordelijk is voor de in november ontstane<br />
situatie. Ongeacht deze conclusie kan de Raad<br />
van Bestuur er niet omheen dat reputatieschade<br />
is geleden als gevolg van dit proces en dat hij de<br />
verantwoordelijkheid draagt voor de kwaliteit van<br />
het tenderproces. De Raad van Bestuur heeft ter<br />
onderschrijving hiervan vrijwillig afstand gedaan van<br />
een deel van de kortetermijnbonus, ter hoogte van<br />
tien procent van het bruto jaarsalaris. Hiermee wil de<br />
Raad van Bestuur zowel intern als extern het signaal<br />
geven dat waar in het beloningssysteem sprake is van<br />
bonussen, in dit geval een malus op zijn plaats is.<br />
De Minister van Financiën heeft op<br />
10 juli <strong>2006</strong> de Tweede Kamer per brief<br />
geïnformeerd over de voorgenomen<br />
verkoop van de aandelen van <strong>Connexxion</strong>.<br />
De Tweede Kamer heeft in september <strong>2006</strong> met dit<br />
voornemen ingestemd. Hiermee is een belangrijke<br />
nieuwe stap gezet in de ontwikkeling van onze<br />
onderneming. De Staat verkoopt tweederde van haar<br />
aandelen aan een of meerdere partijen. Over maximaal<br />
vijf jaar volgt ook het laatste deel. Wij zijn zeer<br />
tevreden met de ophanden zijnde aandelenverkoop.<br />
Privatisering geeft <strong>Connexxion</strong> de kans haar ambitie<br />
een vooraanstaande Europese personenvervoerder te<br />
zijn, waar te maken. De verwachting is dat de nieuwe<br />
aandeelhouder(s) medio 2007 bekend zijn.<br />
Naast de privatisering legden ook andere<br />
ontwikkelingen de basis voor verdere<br />
uitbreiding van onze activiteiten. Voor de<br />
uitvoering voor het spoorvervoer van de Valleilijn<br />
tussen Ede/Wageningen en Amersfoort werd de<br />
vergunning Europees Spoorbedrijf ontvangen van<br />
de Inspectie van Verkeer en Waterstaat. <strong>Connexxion</strong><br />
exploiteert genoemde spoorverbinding sinds december<br />
<strong>2006</strong>. <strong>Connexxion</strong> is van plan ook op aanbestedingen<br />
van andere regionale spoortrajecten in te schrijven.<br />
1909
12<br />
1. Voorwoord<br />
Met de aankoop van het Utrechtse GVU en Novio<br />
uit Nijmegen versterkt <strong>Connexxion</strong> haar positie<br />
in het stadsvervoer. In beide steden verwachten<br />
wij de reiziger door efficiencymaatregelen en een<br />
betere afstemming van het stadsvervoer met de<br />
omliggende concessies hoogwaardige dienstverlening<br />
te kunnen bieden. Wij zijn de betrokken gemeenten en<br />
bestuurders erkentelijk voor het vertrouwen dat zij in<br />
ons hebben gesteld en de uitstekende samenwerking<br />
waarin beide overnames tot stand zijn gekomen, en<br />
heten onze nieuwe collega's van harte welkom.<br />
De voorgenomen aankoop van beide bedrijven is<br />
eind <strong>2006</strong> gemeld aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit<br />
(NMa). Het stemt tot tevredenheid dat de<br />
NMa concludeerde dat voor beide overnames geen<br />
vergunning is vereist. In de praktijk komt de uitspraak<br />
erop neer dat groei in Nederland, ook na deze beide<br />
overnames, tot de mogelijkheden behoort.<br />
De operationele resultaten zijn in <strong>2006</strong><br />
achtergebleven bij de verwachting. Hiervoor<br />
zijn verschillende oorzaken. De hoge dieselprijs blijft<br />
een zwaar stempel drukken op het resultaat. Ondanks<br />
een lichte daling aan het einde van het jaar, was er<br />
in <strong>2006</strong> opnieuw sprake van hogere brandstofkosten<br />
ten opzichte van het jaar ervoor. In tegenstelling tot<br />
bedrijven in andere sectoren kunnen wij deze kosten<br />
niet volledig in de prijs doorberekenen.<br />
Een andere oorzaak van het achtergebleven<br />
operationeel resultaat was dat ingecalculeerde productiviteitsverbeteringen<br />
niet geheel werden gerealiseerd.<br />
Met de ondernemingsraden zijn hierover inmiddels<br />
goede afspraken gemaakt. Wij verwachten dan ook<br />
dat deze verbeteringen in 2007 het resultaat positief<br />
gaan beïnvloeden.<br />
Hoge kosten van de invoering van de Taxipas<br />
hebben eveneens het operationeel resultaat negatief<br />
beïnvloed. Invoering van deze verplichte pas was<br />
een omvangrijke operatie, zowel organisatorisch als<br />
financieel.<br />
De moeilijke markt waarin <strong>Connexxion</strong> Tours<br />
opereert tenslotte heeft eveneens invloed gehad op<br />
het resultaat. Focus op de regiefunctie, in combinatie<br />
met een organisatieverandering en sterk verbeterde<br />
marketing moet in 2007 vruchten gaan afwerpen.<br />
Voor 2007 verwachten wij een sterk<br />
stijgende omzet ten opzichte van <strong>2006</strong>.<br />
Deels is deze extra omzet het gevolg van de overname<br />
van GVU en Novio. Daarnaast zal er sprake zijn van<br />
aanzienlijke extra omzet afkomstig uit autonome<br />
groei. Met name in de divisie Taxi Services zijn enkele<br />
belangrijke nieuwe overeenkomsten afgesloten,<br />
die vanaf 2007 omzet genereren. Hetzelfde geldt<br />
voor de gewonnen OV-concessie Noord en Zuidwest<br />
Fryslân. Verbeteringen in de verkooporganisatie van<br />
<strong>Connexxion</strong> Tours leveren naar verwachting in 2007<br />
eveneens extra omzet op.<br />
Wij zien het jaar 2007 derhalve met veel<br />
vertrouwen tegemoet. Met een of meerdere nieuwe<br />
aandeelhouders, maar vooral ook met onze ruim<br />
13.000 professionele en toegewijde medewerkers.<br />
Zij vormen de basis van ons succes.<br />
Hilversum, 15 februari 2007<br />
Raad van Bestuur <strong>Connexxion</strong> Holding NV<br />
P.J.Ph. Kortenhorst R. van Holten drs. F.I.G. Janssen<br />
voorzitter vice-voorzitter CFO
125 jaar innovatie<br />
Rein Willems, president-directeur van Shell Nederland:<br />
“De primaire reden dat Shell zich bezighoudt met alternatieve<br />
brandstoffen is het klimaatprobleem als gevolg van de CO2-emissie. Dit<br />
lijkt me een groter probleem dan de schaarste van fossiele brandstoffen<br />
die ons boven het hoofd zou hangen. In mijn visie is dat probleem namelijk<br />
helemaal nog niet zo groot. Er is genoeg fossiele brandstof en die zal nog<br />
decennialang prominent blijven in onze energievoorziening. Toch zullen<br />
over vijftien tot twintig jaar die nieuwe brandstoffen een serieuze rol<br />
spelen en zullen met name op het gebied van de biobrandstoffen grote<br />
veranderingen hebben plaatsgevonden. Sinds januari is het bijmengen<br />
van twee procent biobrandstof in benzine en diesel verplicht. En over<br />
vijftien jaar zal dat minimaal tien procent moeten zijn, als het aan de<br />
Europese Unie ligt. Maar men heeft het hier over eerste-genera-<br />
‘Openbaar vervoer is<br />
een wezenlijk deel van<br />
onze mobiliteitsmix’<br />
tiebiobrandstoffen en deze zijn concurrerend<br />
met voedsel. Wij vinden dat dat niet kan, en<br />
daarom richten wij ons op de ontwikkeling<br />
van tweede-generatiebiobrandstoffen, die<br />
gebaseerd zijn op reststromen afvalstoffen<br />
uit de land- en bosbouw. <strong>Connexxion</strong><br />
behoort tot de koplopers waar het gaat om<br />
het experimenteren met alternatieven. Ik<br />
denk bijvoorbeeld aan het grote openbaarvervoerproject<br />
in de regio Rijnmond, waar nog voor 2010<br />
twintig waterstofbussen moeten gaan rijden. Voor Shell is<br />
deze uitbreiding – in verschillende Europese steden waaronder<br />
Amsterdam rijdt al een aantal van deze bussen – in een dergelijk<br />
groot gebied met een stevige infrastructuur heel belangrijk en<br />
aantrekkelijk. Openbaar vervoer is toch een wezenlijk deel van<br />
onze mobiliteitsmix, en een dichtslibbend Nederland vraagt<br />
om innovatieve oplossingen op het gebied van mobiliteit.<br />
<strong>Connexxion</strong> is bereid om technische en commerciële risico’s te<br />
nemen en daarmee de kennis- en innovatiesprong te wagen. En<br />
die durf om met nieuwe technieken te experimenteren is, naast<br />
een samenleving die gericht is op energiebesparing en een<br />
verandering van menselijk gedrag en denken, een belangrijke<br />
randvoorwaarde voor een duurzame energiehuishouding. Dat<br />
maakt <strong>Connexxion</strong> voor Shell een belangrijke partner.”
125 jaar innovatie<br />
Wubbo Ockels is hoogleraar Ruimtevaarttechniek aan<br />
de TU Delft en de geestelijk vader van de Superbus: “Begin<br />
2003 heb ik het concept van de Superbus verzonnen. Ik ben<br />
achterover gaan leunen en heb bedacht hoe ik zou willen dat<br />
het openbaar vervoer eruitziet. Het voertuig, de infrastructuur,<br />
de logistiek, de organisatie. Dat is een ander uitgangspunt dan<br />
het willen verbeteren van bestaande systemen, zoals men vaak<br />
doet. Dat is weinig innovatief. De Superbus heeft als project in<br />
het kader van mijn leerstoel aan de TU verder vorm gekregen en is<br />
uitdagend geworden, zowel wat betreft voertuigdesign, logistiek<br />
en infrastructuur, als op milieugebied – het milieu wordt minder<br />
belast, de Superbus is elektrisch. In wezen is de Superbus een<br />
combinatie van een hogesnelheidstrein en een auto; hij rijdt 250<br />
kilometer per uur op speciale superbanen, maar kan als hij vaart<br />
mindert op gewone autowegen en zelfs de stad in. De bus<br />
‘De Superbus past in de<br />
visie van <strong>Connexxion</strong> op<br />
mobiliteit en personenvervoer’<br />
biedt plaats aan 25 tot 30 reizigers die een hoge<br />
mate van comfort aangeboden krijgen wat betreft<br />
service, stilte, internet en veiligheid. En omdat het<br />
systeem zoveel mogelijk mensen met dezelfde<br />
bestemming per bus verzamelt, zijn er geen<br />
grote stations nodig, geen vaste opstapplaatsen,<br />
en wordt elke passagier op een afstand van<br />
hooguit twee kilometer van zijn bestemming<br />
afgezet. De Superbus biedt daarmee een<br />
daadwerkelijk alternatief voor de auto en<br />
past dus goed in de visie die <strong>Connexxion</strong><br />
heeft op mobiliteit en personenvervoer.<br />
Het bestuur heeft zich vaak positief geuit<br />
over de Superbus en dat het durft te investeren<br />
in dit project bewijst dat <strong>Connexxion</strong> een van de<br />
meest vooruitstrevende vervoersmaatschappijen is. Die<br />
steun heeft bovendien enorm geholpen om de medewerking van<br />
de regering en de Tweede Kamer te krijgen. Op 4 augustus moet<br />
de eerste Superbus een feit zijn en gepresenteerd worden bij de<br />
Olympische Spelen te Peking. We zijn nu een halfjaar bezig, de<br />
budgetten kloppen, er werkt een sterk team aan, we liggen op<br />
schema, dus we gaan die datum te halen.”
2. <strong>Connexxion</strong> in één oogopslag<br />
15<br />
2.1 Kerncijfers<br />
Bedragen in miljoenen euro’s, tenzij anders vermeld.<br />
<strong>2006</strong> 2005 2004 2004 1) 2) 2003 2) 2002 2)<br />
Balans<br />
Balanstotaal 661 674 587 578 643 591<br />
Gemiddeld geïnvesteerd vermogen 443 408 423 385 437 411<br />
Groepsvermogen 228 222 211 242 242 219<br />
Winst-en-verliesrekening<br />
Opbrengsten 884 881 918 918 948 945<br />
Bedrijfskosten (854) (853) (881) (878) (915) (948)<br />
als % van de opbrengsten 96,6% 96,8% 95,9% 95,6% 96,6% 100,3%<br />
Lonen, salarissen en sociale lasten (442) (453) (480) (482) (491) (501)<br />
als % van de opbrengsten 50,0% 51,4% 52,3% 52,5% 51,8% 53,0%<br />
Bedrijfsresultaat 30 28 38 40 33 (3)<br />
als % van de opbrengsten 3,4% 3,2% ,1% ,4% 3,4% (0,3%)<br />
Resultaat 16 19 24 26 22 (5)<br />
als % van de opbrengsten 1,8% 2,2% 2,6% 2,9% 2,4% (0,5%)<br />
Financiële positie<br />
EBITDA 89 85 92 91 87 47<br />
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 35 66 84 87 117 9<br />
(Des)investeringen (41) (114) (32) (35) (97) (51)<br />
Financieringstekort/-overschot (6) (48) 52 52 20 (42)<br />
Ratio's<br />
Solvabiliteit op basis van groepsvermogen 34,5% 33,0% 35,9% 41,9% 37,6% 37,1%<br />
Bedrijfsresultaat/GGV 6,9% 6,9% 8,9% 10,4% 7,5% (0,7%)<br />
Rentedekkingsverhouding 4,8 8,9 8,8 10,4 9,6 (0,4)<br />
Aantal medewerkers<br />
Aantal medewerkers (ultimo nominaal) 13.009 13.302 14.160 14.160 15.383 15.259<br />
Aantal medewerkers (gemiddeld fte) 10.525 11.000 11.898 11.898 12.451 12.786<br />
Aantal indirecte medewerkers (gemiddeld fte) 1.131 1.264 1.336 1.336 1.469 1.662<br />
% indirect van totaal aantal medewerkers 10,7% 11,5% 11,2% 11,2% 11,8% 13,0%<br />
1)<br />
De cijfers zijn als gevolg van een stelselwijziging aangepast.<br />
2)<br />
Deze cijfers zijn opgesteld op basis van Dutch GAAP.
16<br />
2. <strong>Connexxion</strong> in één oogopslag<br />
2.2 Belangrijkste gebeurtenissen in <strong>2006</strong><br />
Aanbestedingen<br />
<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer schreef in <strong>2006</strong> in op<br />
8 openbare aanbestedingen in het bus- en railvervoer.<br />
De concessie Noord en Zuidwest Fryslân werd van een<br />
andere vervoerder overgenomen. De onderneming<br />
behield de concessie Noord-Zeeland, maar zag<br />
Zeeuws-Vlaanderen en de twee Limburgse concessies<br />
per december <strong>2006</strong> in andere handen overgaan.<br />
De divisie Taxi Services schreef in <strong>2006</strong> in op 84<br />
Europese aanbestedingen, waarbij zij in 36 gevallen<br />
succesvol was. De aanbestedingsprocedure voor de<br />
snelle veerverbinding tussen Amsterdam en IJmuiden,<br />
momenteel in handen van <strong>Connexxion</strong>, wordt op<br />
last van de rechter overgedaan. Dit na fouten in de<br />
aanbestedingsprocedure.<br />
Innovaties<br />
Op 28 juni <strong>2006</strong> ging de Tweede Kamer akkoord met<br />
de landelijke invoering van de OV-chipkaart. In <strong>2006</strong><br />
vond verdere introductie plaats van dit toegangsbewijs<br />
voor het openbaar vervoer. <strong>Connexxion</strong> werkt bij de<br />
ontwikkeling en invoering van de kaart samen met<br />
partners in Trans Link Systems (TLS). Eind <strong>2006</strong> waren<br />
<strong>Connexxion</strong>-voertuigen in de regio’s Rotterdam,<br />
Hoeksche Waard en Salland, op Voorne-Putten en<br />
op het traject van de Qliner 315 tussen Lelystad en<br />
Groningen voorzien van OV-chipkaartapparatuur.<br />
Het innovatieve Infoxx-systeem, dat onder meer<br />
dynamische reisinformatie voor reizigers en<br />
chauffeurs mogelijk maakt, is inmiddels in circa<br />
800 bussen (waarvan 200 in combinatie met OVchipkaartapparatuur)<br />
en op 50 haltes geïnstalleerd.<br />
Infotin, een ander systeem voor dynamische<br />
reisinformatie op de haltes, is in <strong>2006</strong> met succes<br />
getest in het vervoersgebied van Hermes Groep.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft haar commitment aan de<br />
ontwikkeling van de Superbus bekrachtigd met een<br />
financiële injectie van € 1 miljoen in drie jaar.<br />
De Superbus is een zeer snelle bus die een alternatief is<br />
voor (dure) railverbindingen. Dit innovatieve concept,<br />
dat onder andere bestaat uit een uniek afroepsysteem,<br />
wordt ontwikkeld in samenwerking met de TU Delft en<br />
Wubbo Ockels.<br />
De Superbus kwam prominent aan de orde tijdens<br />
het <strong>Connexxion</strong> Forum <strong>2006</strong> in Noordwijk. Onder de<br />
noemer ‘125 jaar innovatie’ deelden sprekers uit het<br />
internationale bedrijfsleven hun visie op aspecten van<br />
het personenvervoer met de ruim 200 aanwezigen.<br />
Medewerkers<br />
Het 125-jarig jubileum van <strong>Connexxion</strong> werd op<br />
10 en 11 oktober groots gevierd met een feest voor<br />
alle medewerkers en hun partners in stadion het<br />
Gelredome in Arnhem. Met het feest bedankte de<br />
Raad van Bestuur de medewerkers voor hun inzet voor<br />
de onderneming. Ter gelegenheid van het jubileum<br />
is tevens het jubileumboek ‘125 jaar Alles voor de<br />
reiziger’ uitgebracht en aan de medewerkers en<br />
gepensioneerden aangeboden.<br />
1923<br />
Steeds meer trambedrijven breiden hun<br />
dienstverlening uit met autobusvervoer. WSM<br />
is het eerste OV-bedrijf dat de tram zelfs<br />
geheel inruilt voor de bus.
17<br />
Bijna 7.000 medewerkers volgden in <strong>2006</strong> een<br />
opleiding via <strong>Connexxion</strong> Academy. De verdere<br />
uitbouw van de Academy kreeg in het verslagjaar<br />
onder andere vorm met de start van het management<br />
development programma Fundament voor Groei.<br />
Daarnaast stond <strong>2006</strong> in het teken van de introductie<br />
van nieuwe (pre-)pensioenregelingen voor een groot<br />
deel van de medewerkers. Door het schrappen van<br />
Vut- en prepensioenregelingen op termijn en het<br />
vervallen van de eindloonregelingen was dit een<br />
ingrijpende operatie.<br />
Veiligheid, gezondheid en milieu<br />
Veiligheid is in het verslagjaar verder verankerd in de<br />
bedrijfsvoering van de onderneming. <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />
Services behaalde het OHSAS 18001 (Occupational<br />
Health and Safety Assessment Series) certificaat voor<br />
de inbedding van arbo- en veiligheidsbeleid in haar<br />
bedrijfsprocessen. <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer zette<br />
in <strong>2006</strong> een veiligheidsmanagementsysteem op ten<br />
behoeve van de railactiviteiten. Dit resulteerde in het<br />
behalen van het veiligheidsattest van de Inspectie<br />
Verkeer en Waterstaat. Met EU-commissaris Barrot<br />
van Verkeer werd de European Road Safety Charter<br />
ondertekend. Hiermee verplicht <strong>Connexxion</strong> zich in te<br />
spannen het aantal verkeersdoden in Europa drastisch<br />
terug te dringen. <strong>Connexxion</strong> is de enige Nederlandse<br />
personenvervoerder die zich aan deze doelstelling<br />
committeert.<br />
Het arbeidsverzuim steeg in <strong>2006</strong> licht naar<br />
6,3 procent (2005: 6,1 procent).<br />
Ten aanzien van haar milieubeleid hanteert<br />
<strong>Connexxion</strong> een ISO 14001-gecertificeerd milieumanagementsysteem.<br />
In <strong>2006</strong> behaalde TSN dit<br />
certificaat als laatste bedrijfsonderdeel. <strong>Connexxion</strong><br />
is in <strong>2006</strong> met busfabrikant MAN en Shell een<br />
haalbaarheidsstudie begonnen naar de inzet van<br />
waterstofbussen met verbrandingsmotor.<br />
Acquisities<br />
In december <strong>2006</strong> werden twee overeenkomsten<br />
gesloten voor overname van stadsvervoerbedrijven.<br />
Per 1 januari 2007 kocht <strong>Connexxion</strong> de aandelen<br />
van het Utrechtse GVU en het Nijmeegse Novio van<br />
de respectievelijke gemeenten. Met de overnames<br />
versterkt <strong>Connexxion</strong> haar positie in het stadsvervoer.<br />
In januari 2007 is begonnen met de inbedding van<br />
beide bedrijven in de <strong>Connexxion</strong>-organisatie. Eind<br />
januari 2007 heeft <strong>Connexxion</strong> overeenstemming<br />
bereikt over de overname van de resterende 23,3 %<br />
aandelen van de Hermes Groep welke momenteel<br />
in handen zijn van de provincie Limburg en de<br />
26 Limburgse gemeenten, verenigd in Gebaltram.<br />
Door deze transactie zal <strong>Connexxion</strong> voor 100%<br />
eigenaar worden van Hermes Groep NV.<br />
1923<br />
Veel busbedrijven gaan zich naast<br />
lijndiensten ook toeleggen op tourritten.
125 jaar innovatie<br />
Jeltje van Nieuwenhoven is sinds 1 oktober <strong>2006</strong><br />
de eerste OV-ambassadeur, voor twee jaar benoemd door de<br />
minister van Verkeer en Waterstaat: “Het is mijn taak als OVambassadeur<br />
om de hoofdstukken Openbaar Vervoer uit de Nota<br />
Mobiliteit een snellere uitvoering te geven. Ik heb in dat kader<br />
een mantra bedacht: het openbaar vervoer moet sneller, beter,<br />
mooier en schoner. Als ik naar de bussen kijk, zie ik dat er al veel<br />
is gebeurd: bussen zijn schoner en toegankelijker geworden. Maar<br />
er valt nog veel te verbeteren, en ik zie ook nieuwe mogelijkheden<br />
die we de komende tijd met alle betrokken partijen uit de sector<br />
‘Er moet nog veel<br />
verbeteren, maar<br />
we mogen best<br />
minder klagen’<br />
kunnen realiseren. Ik denk bijvoorbeeld aan<br />
kleine fietsenstallingen bij haltes op het<br />
platteland, nu vind je die alleen bij<br />
stations. Ook op het gebied van<br />
de informatievoorziening valt er<br />
nog heel wat te doen en zijn er goede<br />
plannen die uitgevoerd moeten worden. Van<br />
de marktwerking verwacht ik wat dat betreft een<br />
positieve impuls. <strong>Connexxion</strong> is een van de partijen<br />
die op een goede manier met de aanbestedingen<br />
omgaat. Er is niks mis met het maken van zakelijke<br />
afwegingen om ervoor te zorgen dat het openbaar vervoer beter<br />
gaat functioneren. Want dat is waar het uiteindelijk om gaat. Nu<br />
maken er vooral mensen gebruik van het openbaar vervoer die<br />
geen andere keuze hebben, en die hebben er uiteraard recht op<br />
dat het goed functioneert en schoon is. Maar we moeten ook de<br />
zogeheten keuzereiziger aantrekken. Nu pakt deze reiziger één<br />
keer per jaar de bus, en neemt als er iets mis gaat dat als maatstaf.<br />
Onterecht, want op de meeste dagen komen er miljoenen mensen<br />
gewoon op tijd op hun bestemming. Nogmaals, er valt veel te<br />
verbeteren, maar we mogen best minder klagen. Als het openbaar<br />
vervoer goed functioneert, schoon is, dan zal dat zeker ook het<br />
geval zijn. En dan is het voor de keuzereiziger aantrekkelijk genoeg<br />
om er vaker voor te kiezen en die auto te laten staan.”
3. Bericht van de Raad van Commissarissen<br />
19<br />
De Raad van Commissarissen heeft op 15 februari 2007<br />
de jaarrekening <strong>2006</strong> zoals door de Raad van Bestuur<br />
opgemaakt met de Raad van Bestuur in aanwezigheid<br />
van de externe accountant besproken. De accountant<br />
heeft een accountantsverklaring afgegeven bij de<br />
jaarrekening die is opgenomen in paragraaf 8.1 van<br />
dit <strong>jaarverslag</strong>.<br />
De Raad van Commissarissen stelt aan de Algemene<br />
Vergadering van Aandeelhouders voor om de<br />
jaarrekening <strong>2006</strong>, zoals door de Raad van Bestuur is<br />
opgesteld, vast te stellen.<br />
De Raad van Bestuur stelt voor om van het<br />
resultaat van € 14.580.000 een bedrag van € 8.780.000<br />
ten gunste te brengen van de overige reserves en<br />
een bedrag van € 5.800.000 uit te keren als dividend<br />
over het boekjaar <strong>2006</strong>. De Raad van Commissarissen<br />
acht dit voorstel in overeenstemming met het<br />
geformuleerde reserverings- en dividendbeleid,<br />
reden waarom de Raad van Commissarissen aan de<br />
Algemene Vergadering van Aandeelhouders aanbeveelt<br />
het dividendvoorstel te aanvaarden.<br />
De Raad van Commissarissen verzoekt de Algemene<br />
Vergadering van Aandeelhouders het door het bestuur<br />
in het boekjaar <strong>2006</strong> gevoerde beleid goed te keuren<br />
en de bestuurders daarvoor décharge te verlenen.<br />
Evenzeer verzoekt de Raad van Commissarissen<br />
om goedkeuring van en décharge terzake het door<br />
de Raad van Commissarissen in het boekjaar<br />
gehouden toezicht.<br />
De Raad van Commissarissen is in het verslagjaar<br />
acht keer met de Raad van Bestuur in vergadering<br />
bijeengekomen. Daarnaast heeft veelvuldige<br />
onderlinge raadpleging en contact tussen Raad van<br />
Bestuur en de voorzitter en vice-voorzitter plaatsgehad.<br />
De belangrijkste onderwerpen waaraan in de<br />
discussies aandacht is besteed, waren de privatisering<br />
van de onderneming, waaronder zaken vallen als<br />
het bereiken van afspraken met het Ministerie van<br />
Financiën over de rol en positie van de onderneming<br />
in het privatiseringsproces en de tekst van het<br />
Informatiememorandum betreffende <strong>Connexxion</strong>.<br />
Voorts waren onder meer aan de orde: de verwerving<br />
van de aandelen GVU, respectievelijk Novio, de<br />
mogelijke samenwerking met RET in een joint-venture<br />
Randstadbus, de inschrijving door Hermes en later,<br />
Limlink, op de concessies Limburg Noord en Zuid<br />
en het winnen en weer verliezen van de concessies<br />
West-Brabant en Oost-Brabant door <strong>Connexxion</strong>,<br />
respectievelijk Hermes.<br />
Terzake het verliezen van de concessies Limburg<br />
door Hermes stelt de Raad van Commissarissen vast<br />
dat Hermes, ondanks intensieve voorbereidingen en<br />
scherpe inschrijving, er niet in geslaagd is haar eigen<br />
gebied en thuisbasis te behouden. De overgang van<br />
een belangrijk deel van het personeel naar de nieuwe<br />
concessiehouder betekent een afscheid van vele<br />
medewerkers, die jarenlang loyaal eraan meewerkten<br />
om Hermes zijn vooraanstaande plaats in het<br />
Limburgse openbaar vervoer te verzekeren. Wij zijn hen<br />
veel dank verschuldigd.<br />
De Raad van Commissarissen heeft een diepgaand<br />
onderzoek ingesteld naar het aanvankelijk winnen<br />
en later weer verliezen van de Noord-Brabantse<br />
concessies, waardoor naar de mening van de Raad<br />
de goede naam van de onderneming is geschaad.<br />
De Raad van Commissarissen heeft vastgesteld dat<br />
er ten aanzien van de gang van zaken in Brabant<br />
door <strong>Connexxion</strong> fouten zijn gemaakt, maar dat de<br />
onderneming niet daarmee ook verantwoordelijk is<br />
voor de in november ontstane situatie.<br />
Naar aanleiding van dit alles heeft de Raad van<br />
Commissarissen besloten tot aanscherping van<br />
procedures.<br />
1934<br />
Introductie van de dieselmotor.
20<br />
3. Bericht van de Raad van Commissarissen<br />
De Raad van Commissarissen heeft drie keer buiten<br />
aanwezigheid van de Raad van Bestuur vergaderd,<br />
waarbij onder andere het eigen functioneren en dat<br />
van de Raad van Bestuur werd besproken. Tevens<br />
heeft de Raad van Commissarissen tijdens een<br />
aparte studiedag met de Raad van Bestuur en de<br />
divisiedirecteuren van gedachten gewisseld over de<br />
operationele en financiële prestaties en de vooruitblik<br />
van de diverse bedrijfsonderdelen.<br />
Daarbuiten heeft de Raad van Commissarissen nog<br />
veelvuldig individuele en informele contacten gehad<br />
met diverse geledingen van de organisatie.<br />
De Raad van Commissarissen hecht grote waarde<br />
aan de contacten met de Centrale Ondernemingsraad.<br />
De leden van de Raad van Commissarissen wonen alle<br />
overlegvergaderingen in principe bij toerbeurt bij.<br />
De Auditcommissie is gedurende het verslagjaar<br />
vijf keer bijeengekomen. De Auditcommissie heeft<br />
zich geïnformeerd over de ontwikkeling van de<br />
resultaten, de omzetverantwoording, de waardering<br />
van de mogelijke acquisities, de procedures omtrent<br />
de termijntransacties voor brandstof en investeringen.<br />
Voorts is aandacht besteed aan het werkplan van de<br />
Interne Audit Dienst, alsmede aan de bevindingen<br />
en de opvolging daarvan. Met de manager van de<br />
Interne Audit Dienst en de externe accountant hebben<br />
besprekingen plaatsgevonden buiten aanwezigheid<br />
van de bestuursleden.<br />
De voorzitter van de Auditcommissie heeft de<br />
Interne Audit Dienst begeleid bij het onderzoek naar<br />
de gang van zaken rond het winnen en verliezen van de<br />
concessies in Noord-Brabant in opdracht van de Raad<br />
van Commissarissen.<br />
De Selectie- en Benoemingscommissie heeft in<br />
het verslagjaar niet apart vergaderd.<br />
De Bezoldigingscommissie heeft drie keer<br />
vergaderd en overleg gevoerd over de bezoldiging<br />
en bonusvaststelling van de leden van de<br />
Raad van Bestuur. Voorts is op verzoek van de<br />
aandeelhouder ruim aandacht geschonken aan<br />
een vergelijkend onderzoek naar beloning van<br />
commissies binnen de raden van commissarissen in<br />
vergelijkbare ondernemingen, en is daarover met de<br />
vertegenwoordigers van de aandeelhouder overleg<br />
gevoerd.<br />
Bij gelegenheid van de Jaarvergadering op 14 maart<br />
2007 zullen de heer mr. N.J. Westdijk, de heer drs. R.<br />
Pieterse en de heer J. den Hoed RA aftreden. De heren<br />
Westdijk en Pieterse hebben zich bereid verklaard<br />
herbenoeming te aanvaarden.<br />
De Raad van Commissarissen wil tot slot zijn<br />
dank uitspreken aan de Raad van Bestuur en de<br />
medewerkers van <strong>Connexxion</strong> voor hun inzet en<br />
bijdrage aan de gang van zaken bij de onderneming.<br />
Een woord van dank gaat eveneens uit naar de heer<br />
J. den Hoed RA voor zijn bijdrage in de Raad van<br />
Commissarissen en in het bijzonder de wijze waarop hij<br />
leiding heeft gegeven aan de Auditcommissie.<br />
Hilversum, 15 februari 2007<br />
In de Wet Autovervoer Personen werd de<br />
provinciale regelgeving voor het openbaar, tour-<br />
en taxivervoer vervangen door nationale.<br />
1939
125 jaar innovatie<br />
Wim Galjee is zelfstandig management consultant. Hij werkt onder<br />
meer voor opleidingsinstituut De Baak en is medeverantwoordelijk voor<br />
het in company-programma Fundament voor Groei, dat door De Baak is<br />
ontwikkeld: “Je kunt als bedrijf in deze tijd de ontwikkeling van mensen<br />
niet meer los zien van wat er in je organisatie gebeurt of moet gebeuren.<br />
Je moet bij het opleiden van managers de link leggen tussen het leren<br />
van mensen en de strategie, de cultuur en de sfeer van een bedrijf. Bij elke<br />
‘Een programma als<br />
Fundament voor Groei<br />
maak je samen’<br />
opdracht voor het ontwikkelen van een programma probeer<br />
ik daarom én zicht te krijgen op de thema’s die spelen<br />
binnen een organisatie én zoek ik uit hoe de mensen<br />
daar tegenover staan. Pas dan kan ik die verbinding<br />
tussen de ‘harde’ en de ‘zachte’ kant maken. Fundament<br />
voor Groei is een ambitieus programma dat in die<br />
visie past. De onderdelen variëren van persoonlijk<br />
leiderschap en waardecreatie voor klanten tot<br />
logistiek en financieel management. <strong>Connexxion</strong><br />
wil investeren in haar vestigingmanagers, zo<br />
luidde de opdracht. Door interviews met de<br />
mensen in de top en een aantal deelnemers<br />
probeerde ik ook de vraag achter die<br />
vraag te achterhalen, een zeg maar 360-<br />
graden-beeld te krijgen van wat er nodig<br />
was in de organisatie, voordat ik met een<br />
programmavoorstel kwam. <strong>Connexxion</strong><br />
is een bedrijf dat verandert omdat de<br />
sector waarin het opereert in beweging is.<br />
Het is van belang dat managers daarbij kunnen<br />
aansluiten. Een programma als Fundament voor Groei,<br />
dat is opgezet voor zo’n honderd mensen uit verschillende<br />
divisies, maak je dus ook samen. Het is het resultaat van<br />
een echt partnership, want de rollen van opdrachtgever en<br />
opdrachtnemer vervagen snel en een goed commitment<br />
van het management, zoals bij <strong>Connexxion</strong> het geval is, is<br />
cruciaal voor het succes. Een van de mooie dingen is dat<br />
door de verschillende divisies van <strong>Connexxion</strong> bij elkaar<br />
te zetten, er een kruisbestuiving plaatsvindt en het<br />
gevoel van één bedrijf te zijn, wordt versterkt.”
22<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
4.1 Financiële resultaten<br />
Algemeen<br />
Ondanks blijvend moeilijke marktomstandigheden,<br />
vooral in het openbaar vervoer, is <strong>Connexxion</strong> erin<br />
geslaagd een hoger bedrijfsresultaat te behalen dan in<br />
2005. Het prijsdrukkende effect van aanbestedingen en<br />
de hogere dieselprijs hebben de samenstelling van het<br />
resultaat echter sterk beïnvloed. De marge-erosie kon<br />
slechts ten dele worden opgevangen door operationele<br />
verbeteringen zoals efficiencyverhogingen,<br />
inkoopbesparingen en verlaging van indirecte kosten<br />
als gevolg van organisatieaanpassingen. Ondanks een<br />
compensatie in de prijs van onze diensten daalde het<br />
bedrijfsresultaat als gevolg van de gestegen dieselprijs<br />
met € 6 miljoen. Het saldo van niet-operationele baten<br />
en lasten was in <strong>2006</strong> echter fors beter dan in 2005.<br />
Tegenover niet-operationele lasten, zoals toevoegingen<br />
aan diverse voorzieningen, stonden resultaten als<br />
gevolg van de verkoop van panden. Per saldo bedraagt<br />
het bedrijfsresultaat voor <strong>2006</strong> € 30,5 miljoen (2005:<br />
€ 28,2 miljoen). Het resultaat over <strong>2006</strong> daalde als<br />
gevolg van gestegen financieringsresultaten en lagere<br />
resultaten bij deelnemingen naar € 15,7 miljoen<br />
(2005: € 19,0 miljoen).<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft in <strong>2006</strong> haar financieringsarrangementen<br />
vernieuwd. De financieringsruimte<br />
voor <strong>Connexxion</strong> is hierdoor niet alleen sterk<br />
toegenomen, maar ook flexibeler geworden in termen<br />
van opname en aflossing. De condities waartegen<br />
wordt geleend zijn verbeterd en er worden minder<br />
stringente kredietvoorwaarden gehanteerd.<br />
Omzet en resultaten<br />
De omzet in <strong>2006</strong> bedroeg € 884 miljoen, nagenoeg<br />
gelijk aan de omzet in 2005 (€ 881 miljoen). De omzet<br />
in het Openbaar Vervoer steeg fractioneel, ondanks het<br />
verlies van de concessie Waterland eind 2005.<br />
In <strong>2006</strong> is € 395 miljoen omzet in het openbaar vervoer<br />
op de markt gekomen. Als marktleider wist <strong>Connexxion</strong><br />
69 procent (2005: 69 procent) van haar omzet te<br />
behouden. Helaas gingen de concessies in Limburg en<br />
een deel van Zeeland verloren. Het percentage winst<br />
in de concessies die nog niet door <strong>Connexxion</strong> worden<br />
gereden is blijven steken op 12 procent (2005: 100<br />
procent). Het laatstgenoemde getal wordt beïnvloed<br />
doordat pas in een laat stadium bekend is geworden<br />
dat <strong>Connexxion</strong> en haar dochter Hermes niet de<br />
OV-concessies in Brabant gaan rijden. De omzet in<br />
het taxivervoer steeg licht naar € 172 miljoen (2005:<br />
€ 162 miljoen). <strong>Connexxion</strong> Taxi Services wist in <strong>2006</strong><br />
41 procent van de omzet te winnen die in <strong>2006</strong> is<br />
aanbesteed en waarvan de ingangsdatum van het<br />
contract in <strong>2006</strong> ligt. Tevens wist <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />
Services zich te verzekeren van het Valys contract met<br />
het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport<br />
en een contract met zorgverzekeraar AGIS. Zij legt<br />
hiermee de basis voor substantiële omzetverhoging in<br />
2007. De omzet in het tourvervoer daalde duidelijk in<br />
blijvend moeilijke marktomstandigheden. De omzet in<br />
reparatie en onderhoud daalde sterk, onder meer als<br />
gevolg van de trend in het openbaar vervoer om<br />
bij concessiewinst nieuwe voertuigen in te zetten.<br />
De omzet in handel daalde fors als gevolg van<br />
de in 2005 aangekondigde beëindiging van<br />
dealeractiviteiten. De overige opbrengsten, waarin<br />
zijn inbegrepen de boekwinsten uit de verkoop van<br />
panden, stegen fors ten opzichte van 2005.<br />
De totale kosten voor <strong>2006</strong> waren vergelijkbaar<br />
met 2005. Onderliggend wordt echter de druk op de<br />
marge zichtbaar. Het volume van de dienstverlening<br />
is namelijk toegenomen (zie hiertoe bijvoorbeeld het<br />
overzicht van dienstregelingsuren in het openbaar<br />
vervoer – figuur 2); de omzet is echter niet gestegen.<br />
<strong>Connexxion</strong> is erin geslaagd de indirect aan de<br />
dienstverlening gerelateerde kosten omlaag te<br />
brengen. De stijging van de directe kosten als gevolg<br />
van het toegenomen volume van dienstverlening is<br />
1949<br />
Op de stadsdienst Arnhem maakt de tram plaats voor de<br />
Trolleybus. Nog steeds is Arnhem ‘Trolleystad van Nederland’.
23<br />
in <strong>2006</strong> getemperd door efficiencyverbeteringen en (Des)investeringen in rollend materieel en innovatie<br />
overige kostenbesparingen. Het gemiddeld aantal In <strong>2006</strong> heeft <strong>Connexxion</strong> verder geïnvesteerd in de<br />
personeelsleden daalde in <strong>2006</strong> naar 10.525 full-time kwaliteit van de dienstverlening naar de reiziger onder<br />
equivalenten (2005: 11.000 fte).<br />
meer door verbeteringen in reisinformatie via Infoxx<br />
De netto financieringslasten stegen naar € 6,3 en verbeterde toegankelijkheid van het openbaar<br />
miljoen (2005: € 3,1 miljoen). Om de investeringen in vervoer door de OV-chipkaart. In <strong>2006</strong> zijn totaal 991<br />
rollend materieel te financieren stegen de gemiddelde nieuwe voertuigen ingestroomd: 430 OV-bussen, 496<br />
rentedragende verplichtingen in <strong>2006</strong> ten opzichte van taxibussen en 65 tourbussen. In veel gevallen betreft<br />
2005. De gemiddelde rentedragende verplichtingen het materieel dat specifiek voldoet aan de door de<br />
in 2005 waren lager door de lage stand van deze<br />
concessieverlener gestelde eisen. De gemiddelde<br />
verplichtingen eind 2004.<br />
leeftijd van de vloot van openbaarvervoerbussen is<br />
Het resultaat deelnemingen bedroeg in <strong>2006</strong><br />
4,9 jaar (2005: 4,7 jaar). De gemiddelde leeftijd van<br />
negatief € 1,2 miljoen (2005: € 2,6 miljoen). Dit wordt taxibussen bedraagt 2,6 jaar (2005: 3,6 jaar).<br />
veroorzaakt door de geplande aanloopverliezen van<br />
De lage gemiddelde leeftijd van de vloot gaat<br />
TransLink Systems BV, de deelneming die de back office gepaard met het afstoten van aanwezig ouder rollend<br />
van de OV-chipkaart exploiteert.<br />
materieel (boekwaarde: € 2,2 miljoen). In <strong>2006</strong> zijn<br />
in totaal 747 voertuigen afgestoten: 474 bussen<br />
Cashflow<br />
van <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes, 216<br />
In <strong>2006</strong> genereerde <strong>Connexxion</strong> een EBITDA van<br />
voertuigen van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services en 57<br />
€ 89 miljoen (2005: € 85 miljoen). De investeringen voertuigen van <strong>Connexxion</strong> Tours. Gezien de lage<br />
in materiële vaste activa bedragen € 81 miljoen<br />
gemiddelde leeftijd van de OV-bussen leidt een verdere<br />
(2005: € 146 miljoen). Een groot gedeelte van deze instroom van nieuw materieel tot een uitstroom van<br />
investeringen is het gevolg van winst in aanbestede materieel waarvan de economische en technische<br />
openbaarvervoerconcessies. Deze concessies kennen levensduur nog niet is verstreken. <strong>Connexxion</strong> Vloot<br />
veelal een ingangsdatum medio december. De tijd BV heeft als één van haar voornaamste taakvelden<br />
tussen gunning en ingangsdatum medio december het ontwikkelen van een markt waar deze voertuigen<br />
is echter veelal te kort om de instroom van nieuw<br />
heringezet kunnen worden. Tegelijkertijd ontwikkelt<br />
materieel op ingangsdatum te doen plaatsvinden en branchevereniging Mobis, mede op initiatief van<br />
kent daarom een overloop naar het volgend boekjaar. <strong>Connexxion</strong>, een uniform aanbestedingsreglement<br />
In 2005 is bijvoorbeeld de investering in 300 bussen voor het openbaar vervoer. Kwaliteitscriteria – en<br />
inbegrepen voor de concessie Rijnstreek/Midden-<br />
dus niet alleen het leeftijdscriterium – zullen deel<br />
Holland en Duinstreek/Leiden, die een ingangsdatum uitmaken van dit reglement, dat vervolgens aan<br />
van medio december 2004 kenden.<br />
concessieverleners zal worden aangeboden.<br />
De mutatie in het saldo van kortlopende<br />
vorderingen c.q. verplichtingen wordt voornamelijk Acquisities<br />
veroorzaakt door een verlaging van de<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft in <strong>2006</strong> voor een belangrijk<br />
crediteurenpositie en lagere verplichtingen naar het deel invulling gegeven aan haar strategie om door<br />
personeel.<br />
uitbreiding van activiteiten langdurig waarde voor de<br />
onderneming te creëren. In <strong>2006</strong> is overeenstemming<br />
bereikt met de Gemeente Utrecht en de Gemeente<br />
Nijmegen over de overdracht van de aandelen in<br />
de stadsvervoerders GVU NV en Novio NV. Deze<br />
overnames bieden <strong>Connexxion</strong> de mogelijkheid<br />
om haar dienstverlening naar de reizigers in de<br />
concessiegebieden BRU/Utrecht en het KAN-gebied uit<br />
te breiden.<br />
1956<br />
De eerste streekbus met anti-reflecterende<br />
parabolische voorruit wordt geïntroduceerd.
24<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft in <strong>2006</strong> Garskamp<br />
Beheer BV overgenomen, waardoor een succesvolle<br />
exploitatie mogelijk is geworden van de in Amsterdam<br />
gewonnen vervoerscontracten. Hiernaast heeft<br />
<strong>Connexxion</strong> nog een tweetal kleinere overnames<br />
gedaan: per 1 juli <strong>2006</strong> is Speedwell, een touroperator,<br />
overgenomen en per 1 december is de veerverbinding<br />
Zwartsluis-Genemuiden overgenomen.<br />
Balans<br />
Het gemiddeld geïnvesteerd vermogen per ultimo <strong>2006</strong><br />
is toegenomen tot € 443 miljoen (2005: € 408 miljoen).<br />
De investeringen in de kwaliteit van het openbaar<br />
vervoer hebben hun weerslag op het gemiddeld<br />
geïnvesteerd vermogen; eind 2004 bedroeg het<br />
geïnvesteerd vermogen nog € 373 miljoen.<br />
Het rendement op het gemiddeld geïnvesteerd<br />
vermogen echter is stabiel gebleven en bedroeg<br />
in <strong>2006</strong> 6,9 procent (2005: 6,9 procent). Door de<br />
financieringssystematiek van het openbaar vervoer<br />
heeft <strong>Connexxion</strong> een negatief werkkapitaal.<br />
De solvabiliteitsverhouding, op basis van het<br />
groepsvermogen, laat een verbetering zien ten<br />
opzichte van 2005 en bedroeg in <strong>2006</strong> 34,5 procent<br />
(2005: 33,0 procent). Dit is ruim binnen de norm<br />
die de Raad van Bestuur zich gesteld heeft.<br />
Als gevolg van de gestegen financieringslasten daalt<br />
de rentedekkingsverhouding naar 4,8 (2005: 8,9).<br />
De financierbaarheid van de onderneming kan<br />
daarmee als goed gekwalificeerd worden.<br />
Deelnemingen<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft minderheidsbelangen in een<br />
aantal bedrijven op het gebied van personenvervoer<br />
en daaraan gerelateerde activiteiten (zie paragraaf<br />
7.5.14 voor een overzicht van niet-geconsolideerde<br />
deelnemingen). Syntus BV (33,3 procent belang)<br />
verzorgt sinds 1993 multimodaal vervoer in Oost-<br />
Nederland. Syntus heeft in <strong>2006</strong> dividend uitgekeerd<br />
ter grootte van € 0,1 miljoen (2005: € 0,3 miljoen).<br />
REISinformatiegroep BV (32,8 procent belang) geeft<br />
actuele en objectieve reisadviezen voor reizigers in<br />
het openbaar vervoer via telefoon (0900-9292) of via<br />
internet (www.9292ov.nl). De REISinformatiegroep<br />
keerde in <strong>2006</strong> dividend uit van € 0,2 miljoen (2005:<br />
€ 1,1 miljoen). TransLink Systems BV verzorgt de<br />
back office van de OV-chipkaart, het elektronisch<br />
betaalsysteem dat op 1 januari 2009 ingevoerd moet<br />
zijn in het openbaar vervoer.<br />
4.2 Vooruitzichten<br />
Het jaar 2007 zal voor <strong>Connexxion</strong> weer een belangrijk<br />
jaar worden. In totaal zal naar verwachting € 350<br />
miljoen omzet voor de komende jaren in het openbaar<br />
vervoer worden aanbesteed. De belangrijke concessie<br />
Amstelland-Meerlanden inclusief de Zuidtangent<br />
maakt hiervan onderdeel uit. Ook voor <strong>Connexxion</strong><br />
Taxi Services is succes bij de aanbestedingen van<br />
cruciaal belang.<br />
De nieuwe aandeelhouder(s) van <strong>Connexxion</strong><br />
worden naar verwachting medio 2007 bekend.<br />
Privatisering geeft <strong>Connexxion</strong> de kans haar ambitie<br />
een vooraanstaande Europese personenvervoerder te<br />
zijn, waar te maken.<br />
Voor 2007 verwachten wij een sterk stijgende<br />
omzet ten opzichte van <strong>2006</strong>. Deels is deze extra<br />
omzet het gevolg van de overname van GVU en Novio.<br />
Daarnaast zal er sprake zijn van autonome omzetgroei,<br />
vooral in onze divisie Taxi Services. Wij verwachten<br />
voor 2007 dat de samenstelling van het resultaat zich<br />
zal wijzigen en minder afhankelijk zal worden van<br />
niet-operationele baten. Dit wordt onder andere<br />
gerealiseerd door verdere efficiencyverbeteringen in<br />
de vervoersactiviteiten. Daarnaast streeft <strong>Connexxion</strong><br />
ook in 2007, met name in de divisie Taxi Services, naar<br />
uitbreiding van haar activiteiten door overnames.<br />
Eventuele uitbreidingen van de activiteiten worden<br />
kritisch beoordeeld op hun mogelijkheden om<br />
langdurig waarde voor de onderneming te creëren.<br />
1961<br />
Eurotax, een van de voorlopers van <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />
Services, ontstaat uit een fusie van Beijersbergen en<br />
andere Schiedamse taxibedrijven.
125 jaar innovatie<br />
Marijke Steenbakker uit Schiedam maakt gebruik van<br />
Taxipoint: “Sinds twee jaar kan ik niet meer zonder mijn rollator. Ik<br />
liep al mank, en heb orthopedische schoenen, maar door bepaalde<br />
medicijnen zijn mijn spieren aangetast en ben ik heel slecht<br />
ter been geworden. Van het openbaar vervoer kan ik eigenlijk<br />
geen gebruik meer maken. Omdat ik juist door mijn handicap<br />
en ook door mijn diabetes veel afspraken buiten de deur<br />
heb – bij het Vlietland Ziekenhuis hier in Schiedam en bij het<br />
revalidatiecentrum in Vlaardingen – ben ik aangewezen op de<br />
taxi, want ik rijd zelf geen auto. Mijn zus bracht me voorheen<br />
regelmatig naar mijn afspraken, maar zij kan natuurlijk ook niet<br />
altijd. Bovendien is het is prettiger om niet afhankelijk zijn van<br />
iemand anders. Teletaxi was dus een uitkomst voor mij.<br />
Ik kende het al, omdat mijn vader er gebruik van<br />
maakte. Dat ik nu via een Taxipoint-apparaat mijn<br />
taxi heel eenvoudig kan bestellen is<br />
vooral handig als ik niet weet tot hoe<br />
lang mijn afspraak in het ziekenhuis<br />
precies duurt. Toen dat apparaat er<br />
‘Ik ga<br />
gewoon<br />
zitten en<br />
hoef nooit<br />
lang te<br />
wachten’<br />
net hing, heeft de portier me een paar keer<br />
voorgedaan hoe ik mijn pasje er doorheen moest<br />
halen. Want het is wel even wennen. Maar nu ik<br />
het weet is het heel makkelijk. Ik hoef nu niet meer<br />
aan de balie te vragen of ze een taxi voor me willen<br />
bellen. Ik ga gewoon meteen zitten en hoef niet heel<br />
lang te wachten, hooguit een minuut of twintig. En<br />
als er toevallig net een taxi in de buurt is, komen ze<br />
je meteen halen.”
26<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
4.3 Openbaar vervoer<br />
De openbaarvervoersactiviteiten van <strong>Connexxion</strong><br />
worden uitgevoerd door <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer<br />
NV te Hilversum en Hermes Groep NV te Weert.<br />
Per 1 januari 2007 komen hier door acquisitie het<br />
Gemeentevervoerbedrijf Utrecht NV (GVU) en het<br />
Nijmeegse stadsvervoerbedrijf Novio NV bij.<br />
De onderneming richt zich op de uitvoering van<br />
openbaarvervoersdiensten over weg en rail in<br />
Nederland. Dit betreft regionaal personenvervoer,<br />
alsmede stadsvervoer in een aantal grote en<br />
middelgrote steden. Zij voert haar diensten uit in<br />
opdracht van decentrale overheden: provincies,<br />
gemeenten en kaderwetgebieden. De strategie van<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft drie aandachtsgebieden: focus op<br />
reizigers en concessieverleners, kostenefficiency en<br />
verbetering en vereenvoudiging van processen.<br />
Ontwikkeling van de markt<br />
De concurrentie in het openbaar vervoer was in <strong>2006</strong><br />
onverminderd hevig. Aan de aanbodzijde concurreren<br />
drie ondernemingen om de vervoersconcessies.<br />
Ondanks dat openbare aanbestedingen in<br />
het regionaal personenvervoer al sinds 2001<br />
aan de orde zijn, kampt de markt nog steeds<br />
met onvolwassenheid. Dit komt tot uiting in<br />
onduidelijkheden bij aanbestedingen en hieruit<br />
voortkomende meningsverschillen, die met enige<br />
regelmaat pas bij de rechter worden opgelost.<br />
<strong>Connexxion</strong> pleit voor aanpassingen in de regelgeving<br />
die deze onduidelijkheden kunnen voorkomen, en<br />
zal zich in 2007 wenden tot concessieverleners en<br />
brancheorganisatie Mobis om hiervoor gezamenlijk<br />
voorstellen naar de centrale overheid te doen.<br />
De markt voor openbaar vervoer wordt in<br />
toenemende mate een Europese markt. In dit kader<br />
heeft <strong>Connexxion</strong> het initiatief genomen tot oprichting<br />
van EPTO, een brancheverenging van Europese<br />
private ondernemingen in het personenvervoer.<br />
Naast <strong>Connexxion</strong> zijn de founding leden Arriva,<br />
Barraqueiro, First Group, Go-Ahead, Keolis, National<br />
Express, Stagecoach, Transdev en Veolia. EPTO richt<br />
zich met name op de regelgeving van de Europese<br />
Commissie.<br />
Organisatie<br />
De organisatieaanpassing binnen de divisie Openbaar<br />
Vervoer die in <strong>2006</strong> is afgerond, had tot doel de<br />
aansturing en de efficiency van de onderneming<br />
verder te verbeteren. Een regiogestuurde organisatie<br />
is verruild voor een concessiegestuurde organisatie,<br />
waarbij ondersteunende diensten zijn gecentraliseerd<br />
en de kennisgebieden zijn geconcentreerd op<br />
divisieniveau. Hierdoor is de kwaliteit op deze<br />
kennisgebieden verhoogd en is flexibiliteit in de<br />
organisatie gebouwd met het oog op winst en<br />
verlies van concessiegebieden. De stadsvervoersbedrijven<br />
GVU en Novio worden in 2007 in de<br />
<strong>Connexxion</strong>-groep ingebed. Als gevolg van verloren<br />
aanbestedingen heeft Hermes Groep eind <strong>2006</strong> een<br />
reorganisatie doorgevoerd, voornamelijk gericht op het<br />
terugbrengen van het aantal indirecte medewerkers op<br />
het hoofdkantoor in Weert.<br />
Ontwikkeling van de omzet<br />
De omzet van <strong>Connexxion</strong> in het openbaar vervoer<br />
(<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep)<br />
voor intercompany correcties bedroeg in <strong>2006</strong><br />
€ 628,4 miljoen, een fractionele stijging ten<br />
opzichte van de omzet over 2005 (€ 627,1 miljoen).<br />
Netto-concessieverlies in 2005 werd ruimschoots<br />
gecompenseerd door reizigersgroei in bestaande<br />
concessies, inkomsten uit projectvervoer (onder andere<br />
vervangend vervoer Randstadrail in opdracht van de<br />
Provincie Zuid-Holland), en de tariefstijging per<br />
1 januari <strong>2006</strong> van 2,62 procent.
27<br />
Figuur 2: kengetallen <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep<br />
Opbrengsten voor<br />
intercompany correcties<br />
(in miljoenen euro’s)<br />
Reizigersgroei <strong>Connexxion</strong><br />
Openbaar Vervoer<br />
(in procenten, gecorrigeerd voor<br />
concessiewisselingen)<br />
654,9<br />
627,1<br />
628,4<br />
2,8<br />
1,6<br />
0,9<br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
Reizigerskilometers<br />
(in miljoenen)<br />
2.654<br />
2.478 2.437<br />
totaal aantal<br />
reizigerskilometers<br />
2004<br />
2.542 2.404<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
aantal reizigerskilometers<br />
gecorrigeerd voor<br />
concessiewisselingen<br />
Dienstregelingsuren<br />
(in miljoenen)<br />
Aantal locaties<br />
Aantal bussen<br />
7,010<br />
6,694<br />
6,920<br />
119<br />
104<br />
108<br />
2.882<br />
2.865<br />
2.821<br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong>
28<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
Figuur 3: ontwikkeling dieselprijs 2003-<strong>2006</strong><br />
(in euro's / liter)<br />
0,95 -<br />
- 0,95<br />
0,90 -<br />
- 0,90<br />
0,85 -<br />
- 0,85<br />
0,80 -<br />
- 0,80<br />
0,75 -<br />
- 0,75<br />
0,70 -<br />
- 0,70<br />
0,65 -<br />
- 0,65<br />
0,60<br />
kw2<br />
2003<br />
kw3<br />
2003<br />
kw4<br />
2003<br />
kw1<br />
2004<br />
kw2<br />
2004<br />
kw3<br />
2004<br />
kw4<br />
2004<br />
kw1<br />
2005<br />
kw2<br />
2005<br />
kw3<br />
2005<br />
kw4<br />
2005<br />
kw1<br />
<strong>2006</strong><br />
kw2<br />
<strong>2006</strong><br />
kw3<br />
<strong>2006</strong><br />
kw4<br />
<strong>2006</strong><br />
0,60<br />
Dieselprijs<br />
De prijs van dieselolie lag in <strong>2006</strong> gemiddeld nog op<br />
een hoog niveau, maar in het laatste kwartaal werd<br />
een trend in neerwaartse richting waarneembaar.<br />
De brandstofprijzen blijven echter onvoorspelbaar en<br />
een bron van zorg. De prijs van de vervoersdiensten<br />
is onvoldoende gestegen om de gestegen prijs van<br />
brandstof te compenseren. De indexering van de prijs<br />
van OV-diensten (het tarief van de strippenkaart) is<br />
slechts gebaseerd op een algemene index. Tevens<br />
houdt de indexering van de subsidies die decentrale<br />
overheden van het Rijk ontvangen voor openbaar<br />
vervoer in onvoldoende mate rekening met de<br />
specifieke kosten van de vervoerbedrijven. Het is<br />
hoopgevend dat bij de opdrachtgevers het besef<br />
begint te ontstaan dat dit niet uitsluitend een<br />
ondernemersrisico kan zijn.<br />
Reizigersgroei<br />
Het aantal reizigers in het openbaar vervoer groeide<br />
in het verslagjaar opnieuw als gevolg van verbeterde<br />
dienstverlening en gerichte marketingacties.<br />
Uitschieters waren de stadsdiensten van Amersfoort<br />
en Zwolle (beide 24 procent groei) en de concessies<br />
Noord-Holland Noord (ruim 11 procent) en Twente<br />
(9 procent). Gemiddeld bedroeg de reizigersgroei<br />
gecorrigeerd voor concessiewisselingen 2,8 procent ten<br />
opzichte van 2005. Hiermee is ruimschoots voldaan<br />
aan de doelstelling van een gemiddelde jaarlijkse groei<br />
van 2 procent.<br />
Aanbestedingen en marktaandeel<br />
<strong>Connexxion</strong> schreef in het verslagjaar in op acht<br />
aanbestedingen voor openbaar vervoer over weg<br />
en spoor. Van deze aanbestedingen werden er twee<br />
gewonnen: de winst in Noord-Zeeland betekent<br />
verlenging van de vervoersconcessie, terwijl de<br />
concessie Noord en Zuidwest Fryslân van een andere<br />
vervoerder werd overgenomen. De concessie Zeeuws-<br />
Vlaanderen en beide Limburgse concessies werden<br />
verloren. Het laatste betekent voor Hermes Groep een<br />
bruto-omzetverlies van meer dan vijftig procent.<br />
De twee concessies in Noord-Brabant werden in <strong>2006</strong><br />
opnieuw aanbesteed, na een mislukte aanbestedingsprocedure<br />
in 2005. <strong>Connexxion</strong> slaagde erin<br />
beide aanbestedingen te winnen, maar zag zich<br />
later genoodzaakt de opdrachten terug te geven. Zie<br />
hiervoor ook Hoofdstuk 1 en 3.
29<br />
Per saldo is sprake van verlies van marktaandeel<br />
als gevolg van aanbestedingen in <strong>2006</strong>. <strong>Connexxion</strong><br />
levert ultimo <strong>2006</strong> openbaar vervoer op basis van<br />
veertig concessiecontracten, die zijn afgesloten met<br />
zestien van de negentien opdrachtgevers in Nederland.<br />
Het marktaandeel van <strong>Connexxion</strong> op de op termijn<br />
betwistbare openbaarvervoersmarkt bedraagt circa<br />
dertig procent. Deze markt bestaat uit het openbaar<br />
busvervoer (stad en streek) inclusief de gemeentevervoerbedrijven,<br />
tram, metro en het regionale spoor.<br />
Gevolgen van Nederlandse en Europese wet- en<br />
regelgeving<br />
Onderstaande ontwikkelingen in de Nederlandse en<br />
Europese wet- en regelgeving hebben in het verslagjaar<br />
gevolgen gehad voor het openbaar vervoer of zullen<br />
deze de komende jaren hebben.<br />
Wet personenvervoer 2000 (Wp 2000)<br />
Aan het eind van het jaar <strong>2006</strong> is door de minister van<br />
Verkeer en Waterstaat een wijziging van het Besluit<br />
Personenvervoer 2000 gepubliceerd. Deze wijziging<br />
heeft betrekking op de uitwerking van de aanbestedingsverplichting<br />
in het openbaar vervoer, alsmede<br />
de verlenging van de maximale concessieduur in het<br />
busvervoer van zes tot acht jaar.<br />
De oorspronkelijke datum van ingang voor de<br />
aanbestedingsverplichting voor het streekvervoer<br />
was 1 januari <strong>2006</strong> en voor de gemeentelijke<br />
vervoerbedrijven 1 januari 2007. Beide data bleken<br />
uiteindelijk niet haalbaar, waarop de data werden<br />
verschoven. Dit mede omdat anders de concessies die<br />
niet gegund waren via een openbare aanbesteding,<br />
op genoemde data van rechtswege zouden komen<br />
te vervallen. De regeling die de Minister eind <strong>2006</strong><br />
publiceerde bevat een algemene aanbestedingsverplichting<br />
van openbaarvervoerconcessies, anders dan<br />
per trein, vanaf 1 januari 2007. Voor de gemeentelijke<br />
vervoerbedrijven van Amsterdam, Rotterdam,<br />
Den Haag en Utrecht geldt die verplichting per<br />
1 januari 2009 voor busvervoer en per 1 januari 2017<br />
voor railvervoer. Voor de eerste drie steden geldt<br />
dat de aanbestedingsverplichting wordt uitgesteld<br />
tot 1 januari 2012 als ervoor wordt gekozen één<br />
concessie voor bus, tram en/of metro aan te besteden.<br />
Figuur 4:<br />
verdeling gegunde concessies<br />
openbaar vervoer eind 2005<br />
Figuur 5:<br />
aanbestede concessies in <strong>2006</strong><br />
Figuur 6:<br />
verdeling gegunde concessies<br />
openbaar vervoer eind <strong>2006</strong><br />
d<strong>Connexxion</strong> dHermes daanbestede concessies
30<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
Indien vanaf 1 januari 2007 geen sprake meer is van<br />
een beslissende invloed van de gemeente op het<br />
openbaarvervoerbedrijf, zoals in Utrecht het geval is<br />
na aankoop van het GVU door <strong>Connexxion</strong>, wordt de<br />
datum van 1 januari 2009 verschoven naar 1 januari<br />
2012. De aankoop van Novio per 1 januari 2007 door<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft volgens de wijziging geleid tot<br />
verschuiving van de aanbestedingsplicht tot<br />
1 januari 2010.<br />
Het voornemen van het kabinet om de<br />
personeelsparagraaf voor niet tot de concessies<br />
herleidbare indirecte medewerkers te schrappen,<br />
bestaat nog steeds. Aan sociale partners is door<br />
het Ministerie van Verkeer en Waterstaat gevraagd<br />
hiervoor een concepttekst te leveren. Onder de<br />
huidige personeelsparagraaf gaat bij wisseling van<br />
concessies het bij de concessie betrokken personeel<br />
van rechtswege over naar de nieuwe vervoerder.<br />
Weliswaar is hierbij behoud van arbeidsvoorwaarden<br />
gegarandeerd, maar in de praktijk blijkt de overgang<br />
voor met name de niet-herleidbare indirecte<br />
medewerkers vaak negatief uit te pakken. Veelal blijkt<br />
de nieuwe concessiehouder geen passend werk voor<br />
deze medewerkers beschikbaar te hebben, zodat<br />
alsnog verlies van werk optreedt.<br />
EU-verordening openbaar vervoer<br />
De besluitvorming op Europees niveau over<br />
de concept-verordening voor de introductie<br />
van marktwerking in het openbaar vervoer in<br />
Europa, bevindt zich in de laatste fase. Definitieve<br />
besluitvorming wordt medio 2007 verwacht.<br />
Dit voorstel sluit inhoudelijk aan bij de Nederlandse<br />
Wet personenvervoer. <strong>Connexxion</strong> is verheugd dat<br />
het Nederlandse gedachtegoed nu ook in Europa<br />
zijn intrede doet.<br />
Materieel<br />
<strong>Connexxion</strong> investeerde ook in <strong>2006</strong> in het wagenpark<br />
voor het openbaar vervoer. Deze investeringen<br />
vinden plaats als gevolg van gewonnen of verlengde<br />
concessies. Concessieverleners eisen vaak nieuw<br />
materieel bij de start van een nieuwe concessieperiode,<br />
of spreken hiervoor een dringende wens uit. Hierdoor<br />
zou op termijn mogelijk kapitaalvernietiging kunnen<br />
plaatsvinden, daar de economische levensduur van een<br />
concessieperiode (zes tot acht jaar) aanzienlijk korter<br />
is dan de technische levensduur van de OV-bussen<br />
(gemiddeld twaalf jaar). Deze kapitaalvernietiging<br />
is uiteindelijk niet in het voordeel van de reizigers.<br />
<strong>Connexxion</strong> pleit dan ook voor het hanteren in<br />
de bestekken van kwaliteitscriteria in plaats van<br />
het leeftijdscriterium. Branchevereniging Mobis<br />
ontwikkelt, mede op initiatief van <strong>Connexxion</strong>, een<br />
uniform aanbestedingsreglement voor het openbaar<br />
vervoer. Kwaliteitscriteria zullen deel uitmaken van dit<br />
reglement, dat vervolgens aan concessieverleners zal<br />
worden aangeboden.<br />
In het verslagjaar zijn 430 nieuwe bussen in gebruik<br />
genomen. De bussen zijn besteld na een Europese<br />
aanbesteding. In de gunningscriteria lag de nadruk op<br />
lage exploitatiekosten, milieuvriendelijkheid, comfort<br />
voor de reiziger en goede arbeidsomstandigheden<br />
voor het personeel. 474 bussen stroomden in het<br />
verslagjaar uit.<br />
Voor de gewonnen railconcessie Ede/Wageningen-<br />
Amersfoort (de Valleilijn) bestelde <strong>Connexxion</strong> vijf<br />
treinstellen. Deze worden in 2007 in gebruik genomen.<br />
Tot dan wordt het vervoer uitgevoerd met gehuurd<br />
materieel.<br />
Innovatie, service en klanttevredenheid<br />
<strong>Connexxion</strong> werkt continu aan verbetering van de<br />
toegankelijkheid van het openbaar vervoer. De wensen<br />
van de reizigers staan daarbij centraal. <strong>Connexxion</strong><br />
voert met grote regelmaat onderzoeken uit onder<br />
1966<br />
De gele standaardbus vergroot<br />
herkenbaarheid van het streekvervoer.
31<br />
haar reizigers en onderhoudt goede contacten met<br />
de verschillende belangenverenigingen. Hierdoor<br />
slaagt de onderneming erin voor de reiziger relevante<br />
vernieuwingen te introduceren. Voorbeelden<br />
hiervan zijn de speciale kaartsoorten, internet op<br />
de bus, hogere frequenties op bepaalde trajecten<br />
en – in samenwerking met concessieverleners<br />
en wegbeheerders – vrije infrastructuur voor het<br />
openbaar vervoer. Spectaculaire reizigersgroei op<br />
verschillende plaatsen in het land is hier het<br />
resultaat van.<br />
De OV-chipkaart is een belangrijke innovatie<br />
het openbaar vervoer. <strong>Connexxion</strong> is een van de<br />
grondleggers van dit elektronische toegangsbewijs.<br />
<strong>Connexxion</strong> verwacht veel van de OV-chipkaart op<br />
het gebied van reizigersgemak. Daarnaast vergroot de<br />
kaart de mogelijkheden op het gebied van marketing:<br />
de OV-chipkaart levert bijvoorbeeld nauwkeurige<br />
gebruikscijfers op, die kunnen worden gebruikt om de<br />
prijs en het voorzieningenniveau nog optimaler af te<br />
stemmen op de vraag. Voorts zal landelijke invoering<br />
van de bijbehorende ticketing-systematiek – met de<br />
OV-chipkaart wordt iedere rit per kilometer vastgelegd<br />
en aan de reiziger berekend – een einde maken aan<br />
de huidige problemen rondom de verdeling van de<br />
reizigersopbrengsten. De ontwikkeling van dit nieuwe<br />
vervoerbewijs is ook in <strong>2006</strong> voortgezet. Nadat al<br />
eerder in Rotterdam, de regio Hoeksche Waard en op<br />
Voorne-Putten alle <strong>Connexxion</strong>-voertuigen waren<br />
voorzien van de OV-chipkaartapparatuur, is dit in<br />
<strong>2006</strong> ook het geval in Salland en op het traject van<br />
de Qliner 315 tussen Lelystad en Groningen. In 2007<br />
en 2008 vindt de verdere introductie van de kaart in<br />
Nederland plaats.<br />
<strong>Connexxion</strong> biedt als eerste partij ter wereld de<br />
functionaliteiten van de OV-chipkaart geïntegreerd<br />
aan met het Infoxx-systeem. Dit innovatieve systeem<br />
verzorgt dynamische reisinformatie in de voertuigen<br />
en op de haltes. Daarnaast wordt Infoxx gebruikt<br />
voor de communicatie tussen de chauffeurs op het<br />
voertuig en de centrale verkeersleiding in Nieuwegein.<br />
Infoxx is inmiddels op 800 bussen (waarvan 200 in<br />
combinatie met OV-chipkaartapparatuur) en op 50<br />
haltes geïnstalleerd. Infotin, een ander systeem voor<br />
dynamische reisinformatie op de haltes, is in <strong>2006</strong> met<br />
succes getest in het vervoersgebied van Hermes Groep.<br />
In <strong>2006</strong> werd <strong>Connexxion</strong>, na het verkrijgen van de<br />
benodigde vergunningen, een Europees spoorbedrijf.<br />
Op het traject Ede/Wageningen-Amersfoort verzorgt<br />
zij per 10 december <strong>2006</strong> het treinvervoer. In 2007<br />
worden vijf nieuwe innovatieve treinstellen in gebruik<br />
genomen. Bij de inrichting van deze treinen wordt<br />
gebruik gemaakt van een geheel nieuw concept,<br />
dat is toegesneden op de verschillende doelgroepen<br />
(met name forensen en jongeren) die van de trein<br />
gebruik maken.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft haar commitment aan de<br />
ontwikkeling van de Superbus – een initiatief met<br />
de TU Delft en Wubbo Ockels – bekrachtigd met een<br />
financiële injectie van € 1 miljoen in drie jaar.<br />
De Superbus is een zeer snel en comfortabel voertuig,<br />
15 meter lang en 1,70 meter hoog, dat grotendeels<br />
over een vrije busbaan rijdt, maar hier ook vanaf kan<br />
om reizigers op locatie op te halen. De Superbus is<br />
inzetbaar op zowel korte als lange trajecten en vormt<br />
hiermee een alternatief voor (dure) railverbindingen.<br />
Uniek in het mobiliteitsconcept is dat de Superbus<br />
vraaggestuurd rijdt. Er is geen sprake van een vaste<br />
dienstregeling. De reiziger boekt via (mobiele) telefoon<br />
of internet en reserveert daarmee zijn zitplaats.<br />
Op basis van de reserveringen wordt de exact af te<br />
leggen route bepaald.<br />
1976<br />
Introductie van de gelede streekbus<br />
voor de drukkere trajecten.
125 jaar innovatie<br />
‘Als ik naar buiten<br />
kijk, wil ik een<br />
bus zien rijden’<br />
Hans Hoeben is vestigingsmanager OV Schiphol en<br />
Uithoorn. Op basis van een life time achievement werd hij<br />
in januari benoemd tot Manager van het<br />
Jaar: “Dat ik deze titel heb gekregen zie<br />
ik als een erkenning voor alle jaren dat<br />
ik voor <strong>Connexxion</strong> heb gewerkt. Met<br />
veel plezier overigens, want zonder<br />
lol presteer je niet. In 1984 ben ik<br />
begonnen als roostermaker en in de<br />
jaren daarna heb ik als leidinggevende<br />
de kans gekregen om verschillende<br />
onderdelen van het bedrijf te zien. Ik heb<br />
zelfs een tijdje rouwtransport gedaan. Tijdens<br />
alle reorganisaties die ik heb meegemaakt,<br />
heb ik vaker vestigingen en afdelingen met<br />
verschillende achtergronden en culturen<br />
moeten integreren. Dat was niet altijd<br />
makkelijk en ik heb me regelmatig<br />
zorgen gemaakt, maar uiteindelijk<br />
is het steeds weer gelukt om een<br />
mooie vestiging neer te zetten. Dat<br />
is zeker te danken aan mijn opvatting<br />
over wat goed leiderschap is: je moet<br />
mensen duidelijkheid verschaffen – wat<br />
moeten we doen, waar gaan we naartoe? Om<br />
mensen mee te krijgen, moeten ze weten waar<br />
ze het voor doen en als manager moet je dat blijven<br />
benadrukken door soms even terug te gaan naar de basis.<br />
Ik wil trouwens zelf ook niet uit het oog verliezen waarom<br />
ik het allemaal doe, en dat is voor de reiziger. Daarom ligt<br />
een staffunctie mij ook minder goed, op een vestiging houd<br />
je het makkelijker helder. Het is heel simpel: als ik naar buiten<br />
kijk, wil ik een bus zien rijden. In dit bedrijf ben ik niet de enige<br />
die er zo over denkt. Er werken hier veel mensen al heel lang,<br />
mensen op wie je kunt rekenen. Die grote loyaliteit is een van de<br />
pijlers van <strong>Connexxion</strong>. En als je op deze manier te horen krijgt<br />
dat je werk en inzet gewaardeerd wordt door de directie, is dat<br />
voor zeker mij een stimulans om nog langer door te gaan.”
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
33<br />
Naast de uitwerking van innovatieve concepten<br />
in de dagelijkse dienstverlening heeft de service aan<br />
reizigers en concessieverleners via de zogeheten<br />
‘back offices’ de volle aandacht. Zo is de <strong>Connexxion</strong><br />
internetsite met meer dan 4,5 miljoen bezoekers<br />
per jaar de op twee na best bezochte website over<br />
openbaar vervoer in Nederland, na de sites van NS en<br />
de REISinformatiegroep. Het <strong>Connexxion</strong> extranet,<br />
een afgesloten website waarop opdrachtgevers voor<br />
hen relevante informatie over <strong>Connexxion</strong> kunnen<br />
raadplegen, kent eveneens een groeiend aantal<br />
gebruikers.<br />
De reizigers gaven de dienstverlening van<br />
<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer in <strong>2006</strong> een<br />
rapportcijfer van 7,3, hetgeen hoger is dan het landelijk<br />
gemiddelde (bron: OV Klantenbarometer <strong>2006</strong>).<br />
De doelstelling van de divisie ligt op een waardering<br />
van een 7,5. Concessieverleners gaven <strong>Connexxion</strong><br />
Openbaar Vervoer in <strong>2006</strong> gemiddeld een 6,5<br />
(bron: onderzoek in opdracht van <strong>Connexxion</strong>).<br />
Mogelijkheden voor groei<br />
Naast het winnen van concessies in een uitermate<br />
competitieve markt, ziet <strong>Connexxion</strong> kansen voor<br />
verdere ontwikkeling van de omzet door het realiseren<br />
van opbrengstengroei in bestaande concessies. Ook is<br />
er groeipotentie in gedecentraliseerde spoorconcessies.<br />
<strong>Connexxion</strong> ziet vooral kansen in zogenoemde<br />
multimodale concessies, waarin bus- en railvervoer,<br />
vaak ook in combinatie met collectief vraagafhankelijk<br />
vervoer, gezamenlijk worden aanbesteed. Dit doet<br />
een extra beroep op de creativiteit van de vervoerder<br />
om één optimaal aanbod te ontwerpen voor alle<br />
openbaarvervoervoorzieningen in dat vervoersgebied.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft de kennis van zowel de<br />
openbaarvervoersmarkt met bussen en treinen, als van<br />
de markt voor aansluitende combinaties met collectief<br />
vraagafhankelijk vervoer.<br />
De liberalisering van het stadsvervoer biedt<br />
eveneens mogelijkheden voor groei. Door acquisitie<br />
van het Utrechtse GVU en Novio uit Nijmegen per<br />
1 januari 2007 zal de omzet toenemen, terwijl ook de<br />
situatie in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag op<br />
termijn deze mogelijkheid biedt.<br />
Naast de mogelijkheden voor innovatie en<br />
kwaliteitsverbetering worden de groeimogelijkheden<br />
in het openbaar vervoer voor een belangrijk deel<br />
bepaald door beleidskeuzes die decentrale overheden<br />
maken. Onderwerpen als vrije busbanen, spitsstroken,<br />
tolheffing en parkeerbeleid bepalen mede de ruimte<br />
waarbinnen onze ambities waargemaakt kunnen<br />
worden. In <strong>2006</strong> is ook de discussie over het aanbieden<br />
van ‘gratis’ openbaar vervoer weer actueel geworden.<br />
Strikt genomen bestaat gratis openbaar vervoer<br />
uiteraard niet, en is er alleen sprake van een andere<br />
financieringsconstructie. In een aantal gevallen kan<br />
dit zeer wenselijk zijn. Zo ziet <strong>Connexxion</strong> in gratis<br />
openbaar vervoer voor bepaalde groepen, naar<br />
specifieke bestemmingen en/of in een beperkte<br />
periode (zoals bij wegwerkzaamheden) goede<br />
mogelijkheden om gebruikmaking van het openbaar<br />
vervoer te bevorderen. <strong>Connexxion</strong> werkte in <strong>2006</strong><br />
mee aan verschillende experimenten met gratis<br />
openbaar vervoer.<br />
De Nationale Strippenkaart wordt geïntroduceerd.<br />
De oude regionale kaartsystemen vervallen en een reis met<br />
verschillende vervoerbedrijven wordt eenvoudiger.<br />
1980
34<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
4.4 Taxi Services<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services BV richt zich op de<br />
uitvoering van verschillende vormen van kleinschalig<br />
personenvervoer in Nederland. De bedrijfsactiviteiten<br />
van deze divisie betreffen met name activiteiten<br />
op het gebied van de collectieve vervoerssystemen.<br />
Hieronder wordt verstaan leerlingenvervoer, vervoer<br />
voor (zorg)instellingen, vervoer in het kader van de<br />
Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg), collectief<br />
vraagafhankelijk vervoer (CVV) en ziekenvervoer.<br />
Deze collectieve systemen worden veelal door<br />
gemeentes, regio’s en provincies in grote<br />
vervoerspakketten Europees aanbesteed.<br />
Voorts is <strong>Connexxion</strong> Taxi Services naast deze<br />
collectieve vervoerssystemen onder meer actief in het<br />
directievervoer, ambulancevervoer en Schipholvervoer.<br />
De divisie voert tevens openbaarvervoerritten uit,<br />
onder meer in opdracht van <strong>Connexxion</strong> Openbaar<br />
Vervoer. <strong>Connexxion</strong> Taxi Services onderscheidt zich<br />
door kwaliteit (optimale service en dienstverlening),<br />
professionaliteit en innovatie.<br />
Figuur 7: kengetallen divisie Taxi Services<br />
Opbrengsten voor<br />
intercompany correcties<br />
(in miljoenen euro’s)<br />
Aantal vestigingen<br />
Aantal taxi's en taxibussen<br />
186,8<br />
173,9<br />
183,5<br />
35<br />
30<br />
29<br />
3.230<br />
3.359<br />
3.639<br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
Productsegmenten<br />
(als percentage van de omzet)<br />
Overig<br />
20%<br />
Groepsvervoer<br />
26%<br />
Ziekenvervoer<br />
2%<br />
CVV / Wvg<br />
31% Zorginstellingenvervoer<br />
21%
35<br />
Ontwikkeling van de markt<br />
De taximarkt staat nog altijd onder grote druk.<br />
Er bestaat een ruime overcapaciteit in deze markt,<br />
die door vele bedrijven wordt beantwoord met een<br />
overlevingsstrategie waarbij zij ver onder de kostprijs<br />
offreren. Gevolg hiervan is dat de margedruk almaar<br />
toeneemt. Het aantal faillissementen in de branche<br />
neemt toe. De marktdruk neemt daardoor echter<br />
niet af, omdat de aanwas van nieuwe toetreders<br />
onverminderd groot is.<br />
De trend van schaalvergroting van de contracten zet<br />
zich door. De ontwikkeling inzake invoering vande<br />
Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en<br />
de pilots in het kader van de bundeling van het<br />
doelgroepenvervoer bevestigen dit. Daarnaast<br />
wensen opdrachtgevers steeds meer transparantie en<br />
betrouwbaarheid van de aangeleverde managementinformatie.<br />
Ook in het kader van de bovengenoemde<br />
WMO en pilots in het doelgroepenvervoer worden<br />
hoge eisen gesteld aan de betrouwbaarheid van de<br />
managementinformatie. In <strong>2006</strong> heeft een aantal<br />
vervoerders niet kunnen voldoen aan hun contractuele<br />
verplichtingen op dat gebied. <strong>Connexxion</strong> Taxi Services<br />
speelt echter al enkele jaren in op de wens van de<br />
opdrachtgevers ten aan zien van transparantie en<br />
betrouwbaarheid. Zij doet dit met behulp van haar<br />
geavanceerde Route Beheers Systeem (RBS). Als enige<br />
taxionderneming in Nederland heeft <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />
Services dit systeem extern EDP laten auditen.<br />
Organisatie<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft 29 locaties, van waaruit<br />
men verantwoordelijk is voor de uitvoering van het<br />
vervoer. De rittenintake wordt centraal geregeld<br />
vanuit het Nationaal Customer Contact Center (NCC)<br />
in IJsselmuiden. De aansturing van de voertuigen voor<br />
wat betreft het vraagafhankelijk vervoer geschiedt<br />
vanuit vijf centrales in het land.<br />
In <strong>2006</strong> is Garskamp Beheer BV uit Amsterdam<br />
overgenomen. Deze overname legde de basis<br />
voor de succesvolle exploitatie van de concessies<br />
leerlingenvervoer Amsterdam en Wvg-vervoer<br />
Amsterdam, die in het verslagjaar in openbare<br />
aanbesteding werden gewonnen.<br />
Begin <strong>2006</strong> zijn de divisies Taxi Services en Tours<br />
vanuit efficiencyoverwegingen onder één directie<br />
gebracht. Het managementteam van de divisie Taxi<br />
Services is daardoor uitgebreid met de manager<br />
exploitatie van Tours.<br />
Ontwikkeling van de omzet<br />
Ondanks hevige concurrentie is de omzet van<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services voor intercompany correcties<br />
over <strong>2006</strong> met € 183,5 miljoen licht hoger dan in 2005<br />
(€ 173,9 miljoen). Deze stijging is het gevolg van winst<br />
van vervoersopdrachten en uitbreiding van bestaande<br />
contracten.<br />
Aanbestedingen<br />
In <strong>2006</strong> schreef <strong>Connexxion</strong> Taxi Services in op<br />
84 Europese aanbestedingen, waarbij zij in 36<br />
gevallen succesvol was. Een belangrijke gewonnen<br />
aanbesteding is het Valys contract van het Ministerie<br />
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het<br />
contract, met ingangsdatum 1 april 2007, betreft<br />
het bovenregionaal vervoer voor mensen met een<br />
functiebeperking. Andere in het oog springende<br />
gewonnen opdrachten in <strong>2006</strong> waren die voor het<br />
zittend ziekenvervoer voor zorgverzekeraar AGIS, per<br />
1 januari 2007, het Wvg-vervoer in Amsterdam en het<br />
leerlingenvervoer Amsterdam en Den Haag.<br />
Materieel<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft een volledig<br />
gestandaardiseerd wagenpark, waardoor inzet in<br />
alle concessies en contracten mogelijk is. Dit is een<br />
groot voordeel in een markt waarin jaarlijks vele<br />
vervoerscontracten worden aanbesteed en deze<br />
contracten veelal een betrekkelijk korte duur kennen<br />
van drie tot vijf jaar. In <strong>2006</strong> bedroeg de instroom van<br />
nieuwe voertuigen 496 (taxi’s en taxibussen) en 216<br />
voertuigen stroomden in het verslagjaar uit.<br />
Innovatie, service en klanttevredenheid<br />
Verhoging van het serviceniveau was ook in<br />
<strong>2006</strong> voor <strong>Connexxion</strong> Taxi Services een van de<br />
speerpunten. De nadruk hierbij ligt op verbetering<br />
van de toegankelijkheid van de dienstverlening.<br />
Bereikbaarheid is hiervan een belangrijk onderdeel.
36<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
Zo beschikt <strong>Connexxion</strong> Taxi Services in IJsselmuiden<br />
over het eerdergenoemde Nationaal Customer Contact<br />
Center, dat 24 uur per dag en 7 dagen in de week<br />
bereikbaar is. Alle klantvragen over de producten<br />
en diensten van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services worden<br />
hier professioneel afgehandeld per telefoon, email,<br />
internet, fax of per post. Met een geavanceerde contact<br />
center infrastructuur is het NCC verantwoordelijk voor<br />
een kwalitatief hoogwaardig en zeer efficiënt product.<br />
In <strong>2006</strong> zijn bijna 3,7 miljoen inkomende en 350.000<br />
uitgaande telefoongesprekken gerealiseerd.<br />
Daarnaast is het NCC verantwoordelijk voor andere<br />
vormen van integrale dienstverlening.<br />
In het verslagjaar is gestart met Mybell, een service<br />
waarin gehandicapte en oudere reizigers een mobiele<br />
telefoon krijgen die zeer eenvoudig te bedienen is,<br />
en waarin een alarmnummer en het nummer van de<br />
centrale zijn voorgeprogrammeerd. Ook dit initiatief<br />
vergroot de toegankelijkheid van de dienstverlening,<br />
door de reizigers de zekerheid van goede communicatiemogelijkheden<br />
te bieden.<br />
Het aantal Taxipoints is in <strong>2006</strong> opnieuw uitgebreid.<br />
In een Taxipoint, meestal geplaatst in een ziekenhuis,<br />
kunnen reizigers eenvoudig zelf hun terugreis<br />
bestellen. Met Taxipoint wordt tevens de effectiviteit<br />
van de voertuiginzet verbeterd.<br />
Naast bereikbaarheid is betaalgemak een andere<br />
drempelverlagende factor. <strong>Connexxion</strong> kent al<br />
sinds 2004 op alle voertuigen de mogelijkheid van<br />
elektronisch betalen met chipknip of creditcard.<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft overeenkomstig<br />
de norm keurmerk Taxibedrijf eind 2004 een<br />
evaluatie gemaakt inzake de kwaliteits-, arbo-, en<br />
milieuzorgsystemen (KAM) in relatie tot de risico’s.<br />
Deze evaluatie vindt vanaf 2005 ieder half jaar<br />
plaats, waarbij de registraties van de systemen<br />
worden geanalyseerd en zonodig aangepast.<br />
Daarnaast behaalde de divisie in <strong>2006</strong> het OHSAS<br />
18001 (Occupational Health and Safety Assessment<br />
Series) certificaat voor de inbedding van arbo- en<br />
veiligheidsmanagement in haar bedrijfsprocessen.<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services is de enige Nederlandse<br />
taxionderneming die dit certificaat in huis heeft.<br />
Het hoge serviceniveau van <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />
Services vertaalt zich in een hoge tevredenheid onder<br />
de reizigers en opdrachtgevers. Uit verschillende in- en<br />
externe onderzoeken blijkt dat de dienstverlening<br />
van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services door reizigers wordt<br />
gewaardeerd met een 7,3 (bron: <strong>Connexxion</strong><br />
onderzoek in het kader van Keurmerk Taxibedrijf).<br />
Opdrachtgevers geven gemiddeld een rapportcijfer 7,4<br />
(bron: <strong>Connexxion</strong> Opdrachtgeversonderzoek <strong>2006</strong>,<br />
voorlopige cijfers).<br />
Behalve op het gebied van innovatie en service<br />
in haar huidige vervoerssegmenten, is <strong>Connexxion</strong><br />
Taxi Services ook actief in het ontwikkelen van een<br />
innovatieve dienst in het vervoer per helikopter.<br />
In <strong>2006</strong> heeft zij met het bedrijf Helinet stappen<br />
gezet voor het opzetten van een lijndienst tussen<br />
Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Antwerpen en<br />
Brussel. Marktonderzoek wijst uit dat deze dienst<br />
voorziet in een behoefte.<br />
Mogelijkheden voor groei<br />
Er is een tendens waarneembaar dat de regionale<br />
vervoersautoriteiten verschillende mobiliteitssystemen<br />
willen integreren. Zij worden hierin gestimuleerd<br />
door de rijksoverheid, waar verschillende ministeries<br />
verantwoordelijk zijn voor de verschillende<br />
vervoersstromen. Men verwacht belangrijke effecten<br />
van coördinatie en mogelijk combinatie van budgetten.<br />
Deze ontwikkeling biedt kansen voor <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />
Services: door haar volume, geaudite processen, de<br />
competentie om haar organisatiestructuur snel aan te<br />
passen, en haar knowhow heeft zij een voorsprong op<br />
andere partijen bij grote en complexe opdrachten.<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services blijft mogelijkheden<br />
onderzoeken om bestaande bedrijven in de branche<br />
over te nemen. Voorts wil <strong>Connexxion</strong> Taxi Services<br />
haar positie in de ambulancemarkt versterken.<br />
De kwaliteit van de medewerkers van <strong>Connexxion</strong><br />
Taxi Services tenslotte, biedt mogelijkheden voor<br />
ontwikkeling en groei. Het management development<br />
programma van <strong>Connexxion</strong> Academy is erop gericht<br />
deze kwaliteit verder te vergroten en zo goed mogelijk<br />
te benutten.
125 jaar innovatie<br />
Guido Tusek is National Sales Manager Strategic Accounts bij<br />
telecombedrijf Vodafone, winnaar van de <strong>Connexxion</strong> Synergie Award<br />
<strong>2006</strong>: “Voor Vodafone is de personenvervoersmarkt een belangrijk segment<br />
voor het leveren van mobiele communicatie. Elke reiziger die gebruik<br />
maakt van de diensten van <strong>Connexxion</strong> is een potentiële klant voor ons.<br />
En door de groeiende mobiliteit, denk aan het fileprobleem, is te voorzien<br />
dat steeds meer mensen gebruik gaan maken van het openbaar vervoer<br />
en vervoer op maat. Onderzoek heeft bovendien aangetoond dat deze<br />
reizigers een toenemende behoefte hebben aan actuele informatie – zoals<br />
op haltedisplays: rijdt de bus op tijd, hoe lang duurt de stop bij een halte?<br />
– maar ook aan entertainment en netwerkvoorzieningen om bijvoorbeeld<br />
draadloos datacommunicatie te kunnen toepassen. Reistijd is werktijd<br />
geworden, en hoe meer de reiziger van zijn reistijd werktijd maakt, hoe<br />
meer privétijd hij overhoudt. De afgelopen jaren hebben <strong>Connexxion</strong> en<br />
Vodafone samen veel tijd en kennis geïnvesteerd om de dienstverlening op<br />
het gebied van informatie en communicatie af te stemmen op de behoeften<br />
van de reizigers. Daar zijn belangrijke innovaties uit voortgekomen,<br />
zoals de hot spots in de bus in de regio Twente, en content op<br />
de portal Vodafone Live! via welke de actuele dienstregeling<br />
beschikbaar is. Bij Vodafone zijn we er bijzonder trots op<br />
dat we de Synergie Award hebben gewonnen. Deze<br />
prijs is belangrijk omdat het iets zegt over de wijze<br />
waarop <strong>Connexxion</strong> onze dienstverlening beoordeelt.<br />
Daarnaast is het een bevestiging dat we de afgelopen<br />
periode met de juiste focus hebben samengewerkt.<br />
In de toekomst zullen we samen met <strong>Connexxion</strong><br />
blijven werken aan de optimalisering van het gemak<br />
en genot voor de reizigers. Daarbij denken we aan de<br />
ontwikkelingen op het gebied van de OV-chipkaart<br />
– Vodafone zal <strong>Connexxion</strong> ondersteunen tijdens<br />
de invoering – en het verder optimaliseren van de<br />
communicatie met en voor de reizigers: die wordt<br />
sneller en verder uitgebreid naar meer trajecten.<br />
Deze ontwikkelingen, en andere innovaties,<br />
kunnen de komende jaren rekenen op onze<br />
gezamenlijke aandacht.”<br />
‘Deze Award<br />
bevestigt dat we met<br />
de juiste focus hebben<br />
samengewerkt’
38<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
4.5 Tours<br />
<strong>Connexxion</strong> Tours verzorgt de beslotenvervoersactiviteiten<br />
van de Groep. Dit omvat de uitvoering van<br />
tourwagenritten in binnen- en buitenland, toeristische<br />
dagtochten en verhuur van bussen met chauffeur.<br />
<strong>Connexxion</strong> Tours heeft een landelijke dekking.<br />
Zij richt zich in steeds grotere mate op het vervullen<br />
van de regiefunctie, waarbij het vervoer zelf soms<br />
ten dele en soms in zijn geheel wordt uitbesteed.<br />
<strong>Connexxion</strong> Projexx, onderdeel van <strong>Connexxion</strong><br />
Tours, is gespecialiseerd in vervoer ten behoeve van<br />
congressen en (grootschalige) evenementen. Voorts<br />
verzorgt <strong>Connexxion</strong> Tours circa 15 procent van<br />
de bijhuur – voor de opvang van piekdrukte – voor<br />
<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer.<br />
Figuur 8: kengetallen divisie Tours<br />
Opbrengsten voor<br />
intercompany correcties<br />
(in miljoenen euro’s)<br />
Aantal kilometers<br />
(in miljoenen)<br />
Aantal vestigingen<br />
38,6<br />
33,3<br />
26,7<br />
13,9<br />
11,9<br />
10,3<br />
10<br />
10<br />
7<br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
Productsegmenten<br />
(als percentage van de omzet)<br />
Speedwell<br />
7%<br />
Overige<br />
2%<br />
Openbaar<br />
vervoer<br />
24%<br />
Tourvervoer<br />
41%<br />
Groepsvervoer<br />
16%<br />
Evenementen<br />
9%
39<br />
Ontwikkeling van de markt<br />
De markt voor het tourvervoer blijft zich kenmerken<br />
door een sterke concurrentie op de prijs. Ondanks de<br />
hevige concurrentie met relatief veel faillissementen<br />
tot gevolg, blijft de touringcarmarkt nieuwe<br />
toetreders aantrekken. Dit is het gevolg van de lage<br />
toetredingsdrempels in deze markt.<br />
Organisatie<br />
Begin <strong>2006</strong> zijn de divisies Taxi Services en Tours vanuit<br />
efficiencyoverwegingen onder één directie gebracht.<br />
Het managementteam van de divisie Taxi Services is<br />
daardoor uitgebreid met de manager exploitatie van<br />
Tours. De verkooporganisatie is in <strong>2006</strong> gecentraliseerd<br />
in IJsselmuiden. Op de zeven vestigingen concentreert<br />
men zich volledig op de uitvoering van de vervoersopdrachten.<br />
In <strong>2006</strong> heeft <strong>Connexxion</strong> Tours het bedrijf<br />
Speedwell uit Den Haag overgenomen.<br />
Ontwikkeling van de omzet<br />
De omzet van <strong>Connexxion</strong> Tours voor intercompany<br />
correcties bedroeg in <strong>2006</strong> € 26,7 miljoen (2005:<br />
€ 33,3 miljoen). Deze belangrijke daling is vooral het<br />
gevolg van de afname van de OV-bijhuur.<br />
Vervoersopdrachten en marktaandeel<br />
<strong>Connexxion</strong> Tours hield in <strong>2006</strong> haar marktaandeel in<br />
de verschillende sectoren waar zij actief is ongeveer<br />
gelijk. In de productsegmentatie van <strong>Connexxion</strong> Tours<br />
vindt conform de doelstelling een verdere uitbreiding<br />
plaats in het contractvervoer voor organisaties.<br />
In <strong>2006</strong> slaagde <strong>Connexxion</strong> Tours erin een<br />
aantal meerjarige contracten af te sluiten, waarvan<br />
de uitvoering in het eerste en tweede kwartaal van<br />
2007 begint. Zo werd met DAF Trucks een driejarige<br />
overeenkomst afgesloten voor het vervoer van<br />
personeel. Tevens werd de Europese aanbesteding<br />
gewonnen, uitgeschreven door het Ministerie van<br />
Defensie voor het vervoer van personeel en relaties in<br />
Europa.<br />
<strong>Connexxion</strong> Projexx bevestigde in <strong>2006</strong> haar<br />
vooraanstaande rol in evenementenvervoer.<br />
In het oog springende opdrachten waren Dance4Life,<br />
de Open Dagen van de Vliegbasis Leeuwarden, de KLM<br />
Open, het VNG jaarcongres en opdrachten van ABN<br />
AMRO, Facilicom en SNS Bank.<br />
Materieel<br />
In <strong>2006</strong> is op een deel van het wagenpark als pilot een<br />
black box systeem ingebouwd. Deze boordcomputers<br />
registreren onder meer busbewegingen en brandstofverbruik,<br />
hetgeen mogelijkheden biedt voor een<br />
efficiënter gebruik van het materieel.<br />
Service<br />
Bij <strong>Connexxion</strong> Tours is het mogelijk om 24 uur per dag,<br />
zeven dagen per week productinformatie te verkrijgen<br />
en reserveringen te doen. Ook kent <strong>Connexxion</strong> Tours<br />
de mogelijkheid van reserveren via internet.<br />
<strong>Connexxion</strong> Tours is in bezit van het Keurmerk<br />
Touringcarbedrijf. Alle chauffeurs zijn volgens de<br />
normen van dit Keurmerk opgeleid. Op het gebied<br />
van veiligheid loopt <strong>Connexxion</strong> Tours voorop.<br />
Zo is een groot deel van het wagenpark uitgerust met<br />
veiligheidsgordels en zijn alle touringcars in <strong>2006</strong><br />
voorzien van communicatieapparatuur waarop veiligheidsinstructies<br />
worden afgespeeld.<br />
Mogelijkheden voor groei<br />
De nauwe samenwerking met het Tenderteam<br />
van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft in <strong>2006</strong> geleid<br />
tot grotere slagvaardigheid bij de verwerving van<br />
contracten. Voortzetting van deze ontwikkeling en<br />
gerichte marketingacties om de verkoop via internet<br />
te bevorderen, bieden mogelijkheden voor groei.<br />
De hoge kwaliteitsnormen die <strong>Connexxion</strong> Tours<br />
hanteert vormen eveneens een voordeel in de<br />
concurrentiestrijd.<br />
De nieuwe Sneltram zorgt voor een optimale<br />
verbinding tussen Utrecht en Nieuwegein.<br />
1983
40<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
4.6 Water<br />
<strong>Connexxion</strong> Water verzorgt veerverbindingen<br />
over rivieren en kanalen in verschillende delen van<br />
Nederland. Ook exploiteert dit bedrijfsonderdeel de<br />
snelle openbaarvervoerdienst tussen Amsterdam en<br />
IJmuiden (Fast Flying Ferries).<br />
Verbindingen over water worden voornamelijk<br />
beheerd door landelijke, provinciale en gemeentelijke<br />
overheden. De meeste verbindingen zijn opgezet<br />
vanuit sociaal-economische redenen. De opbrengsten<br />
van veerdiensten komen voor het grootste deel uit<br />
de verkoop van plaatsbewijzen. Het restant van de<br />
opbrengsten bestaat uit overheidsbijdragen.<br />
Ontwikkeling van de markt<br />
Nederland kent ongeveer honderd veerverbindingen<br />
die het gehele jaar in bedrijf zijn. Een groot deel van<br />
deze verbindingen wordt verzorgd door gemeentelijke<br />
en provinciale diensten. <strong>Connexxion</strong> Water is een van<br />
de commerciële partijen die op deze markt actief zijn.<br />
De laatste jaren is de ontwikkeling zichtbaar dat een<br />
toenemend aantal overheden het vervoer over water<br />
niet meer tot het takenpakket rekent, en de diensten<br />
die dit uitvoeren verzelfstandigen of afstoten.<br />
Organisatie<br />
<strong>Connexxion</strong> Water is in <strong>2006</strong> organisatorisch<br />
gescheiden van <strong>Connexxion</strong> Tours en fungeert<br />
nu als zelfstandig bedrijfsonderdeel van de<br />
<strong>Connexxion</strong> Groep.<br />
Figuur 9: kengetallen <strong>Connexxion</strong> Water<br />
Opbrengsten voor<br />
intercompany correcties<br />
(in miljoenen euro’s)<br />
Aantal reizigers Fast Flying Ferries<br />
(in duizenden)<br />
Aantal vaartuigen<br />
264,9<br />
7,2<br />
7,8<br />
7,7<br />
257,2<br />
255,5<br />
14<br />
13<br />
14<br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
Nederland begint langzaam dicht te slibben.<br />
Verenigd Streekvervoer Nederland antwoordt<br />
met onder andere OVx2 en Shuttlebus.<br />
1989
41<br />
Ontwikkeling van de omzet<br />
De omzet van <strong>Connexxion</strong> Water voor intercompany<br />
correcties bedroeg in <strong>2006</strong> € 7,7 miljoen (2005:<br />
€ 7,8 miljoen). De omzet in 2005 was fractioneel hoger<br />
als gevolg van extra inkomsten uit het evenement<br />
Sail 2005.<br />
Aanbestedingen en vervoersopdrachten<br />
Vanaf <strong>2006</strong> zijn onderhandse gunningen in het<br />
openbaar vervoer over water niet meer toegestaan.<br />
De eerste openbare aanbesteding die plaatsvond<br />
betrof de lijndienst van de Fast Flying Ferries tussen<br />
Amsterdam en IJmuiden. Na een fout in de aanbestedingsprocedure<br />
heeft de rechter echter beslist dat de<br />
concessieverlener de aanbesteding moet overdoen.<br />
Naar verwachting vindt de nieuwe procedure plaats in<br />
2007. In <strong>2006</strong> werden de activiteiten van <strong>Connexxion</strong><br />
Water uitgebreid door overname van het veer over het<br />
Zwarte Water tussen Zwartsluis en Genemuiden.<br />
Materieel<br />
<strong>Connexxion</strong> Water beschikt over een vloot van veertien<br />
schepen, waarvan er zeven in eigendom zijn van<br />
opdrachtgevers. In <strong>2006</strong> werden twee vaartuigen<br />
verkocht.<br />
Mogelijkheden voor groei<br />
De ontwikkeling dat lagere overheden hun<br />
veerdiensten verzelfstandigen of afstoten en openbaar<br />
aanbesteden, biedt <strong>Connexxion</strong> Water mogelijkheden<br />
voor groei. Dit geldt ook voor een aantal initiatieven<br />
voor nieuwe openbaarvervoerverbindingen over<br />
water. Een voorbeeld is een initiatief van <strong>Connexxion</strong><br />
en het Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam voor<br />
een toekomstige verbinding tussen de hoofdstad<br />
en Zaandam. Ook zijn er vergevorderde plannen<br />
voor intensivering en uitbreiding van de diensten<br />
van Waterbus, de onderneming die de verbinding<br />
tussen de Drechtsteden onderhoudt. <strong>Connexxion</strong> is<br />
aandeelhouder van Waterbus (34,5 procent) en voert<br />
de directie.<br />
Tenslotte zijn er mogelijkheden om de expertise<br />
van <strong>Connexxion</strong> Water in het buitenland in te zetten.<br />
Ook hiertoe zijn enkele initiatieven genomen. Zo is in<br />
Suriname een studie begonnen naar de mogelijkheden<br />
van een gecombineerde bus- en veerverbinding tussen<br />
vliegveld Zanderij en de hoofdstad Paramaribo.<br />
Service<br />
<strong>Connexxion</strong> Water is ISO 9001-gecertificeerd.<br />
Mede door toepassing van de hiermee gepaard gaande<br />
procesbeschrijvingen hanteert <strong>Connexxion</strong> Water<br />
een actief beleid van continue verbetering van haar<br />
bedrijfsvoering. Dit heeft in <strong>2006</strong> geleid tot verdere<br />
optimalisering van de reisinformatie en aanpassingen<br />
aan de wachtruimtes.<br />
1994<br />
Introductie van de Interliner, de snelle en<br />
comfortabele forensendienst.
125 jaar innovatie<br />
Michael van der Vlis is sinds 2,5 jaar voorzitter van<br />
de reizigersbelangenvereniging ROVER. De vereniging telt ruim<br />
7.000 leden: “Rover is eigenlijk een vereniging met een dubbele<br />
functie: we zijn allemaal liefhebbers van het openbaar vervoer én<br />
we behartigen de belangen van reizigers. Wat dat laatste betreft<br />
hebben we zelfs een speciale positie. Overal waar <strong>Connexxion</strong><br />
rijdt, zijn er reizigersoverlegorganen en daar is Rover altijd<br />
aanwezig, samen met andere consumentenorganisaties. Die<br />
‘Goede reisinformatie<br />
staat in de top-3 van<br />
de reizigers’<br />
overleggen gaan veelal over dienstregelingen, iets<br />
waar <strong>Connexxion</strong> zelf in beperkte mate iets aan<br />
kan doen omdat het afhankelijk is van budgetten,<br />
maar toch wordt er altijd goed samengewerkt<br />
om binnen de mogelijkheden het beste te<br />
bereiken. Natuurlijk hebben we vaak wat<br />
te mopperen, dat hoort bij onze rol, maar<br />
<strong>Connexxion</strong> is behoorlijk innovatief wat<br />
haar dienstverlening betreft. Niet<br />
voor niets hebben we het bedrijf twee<br />
jaar terug de reizigersprijs gegeven<br />
voor Maxx Almere, een project waarbij de<br />
frequentie van de stadsdienst in Almere maar<br />
liefst is verdubbeld en waaruit blijkt dat <strong>Connexxion</strong> ook<br />
nog eens durf heeft. Het resultaat kan bijna niet beter: er komt<br />
altijd wel een bus in Almere en driekwart jaar geleden was er<br />
al zestig procent reizigersgroei gerealiseerd. Als het gaat om<br />
dienstverlening scoort <strong>Connexxion</strong> goed. Zo kun je op de website<br />
van <strong>Connexxion</strong> bijvoorbeeld je eigen busboekje, samengesteld<br />
naar je eigen behoeften, maken en printen. Heel handig. Voor de<br />
gebruikers van het openbaar vervoer is het belangrijkste dat de<br />
treinen en bussen op tijd rijden, maar op elke ledenbijeenkomst<br />
is ook de behoefte aan goede reisinformatie een van de grote<br />
punten. Dat staat zeker in de top-3 van de reiziger. Dat de<br />
informatievoorziening door de ontwikkelingen steeds actueler<br />
wordt, is buitengewoon nuttig. Als er iets misgaat waardoor de<br />
bus niet op tijd rijdt, wil je dat meteen weten, want misschien<br />
kun je dan nog wel even een krantje gaan kopen.”
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
43<br />
4.7 Techno Service Nederland<br />
Techno Service Nederland NV (TSN) levert services<br />
op het gebied van onderhoud, schadeherstel en<br />
beheer van bedrijfswagenparken, waarbij het<br />
zich in hoofdzaak richt op de marktsegmenten<br />
personenvervoer (openbaar vervoer, taxi- en<br />
tourvervoer) en milieudiensten. Dochteronderneming<br />
Roline in Lopik is gespecialiseerd in loopvlakvernieuwing<br />
van banden. Roline heeft een groot deel<br />
van de stads- en streekvervoerders in Nederland als<br />
klant. In <strong>2006</strong> heeft TSN zijn beide dealerschappen,<br />
met Renault en Iveco, afgestoten. TSN wil een<br />
winstgevend onderhoudsbedrijf zijn voor de<br />
<strong>Connexxion</strong> Groep, met een evenwichtige groei van<br />
de omzet in de utility markt, ondersteund door een<br />
landelijk dekkend schadenetwerk. Hiertoe werkt TSN<br />
aan continue verbetering van de klantgerichtheid,<br />
waarbij het de hoogst mogelijke inzetbaarheid van<br />
voertuigen realiseert, en reductie van kosten nastreeft.<br />
Ontwikkeling van de markt<br />
De markt voor verkoop en onderhoud in de<br />
autobranche is in 2004 in beweging gebracht door<br />
maatregelen van de Europese Commissie. Deze heeft<br />
een verordening ingevoerd die het autoproducenten<br />
verbiedt verkoop en onderhoud, met inbegrip van<br />
de lucratieve onderdelenhandel, van de door hen<br />
geproduceerde voertuigen exclusief te gunnen aan<br />
specifieke dealerbedrijven. In beginsel moet door deze<br />
maatregel elk bedrijf in de branche in staat zijn alle<br />
merken te verkopen en te onderhouden. Voor TSN met<br />
zijn brede servicepakket en landelijk netwerk, biedt<br />
deze belangrijke verandering in de marktverhoudingen<br />
in de automobielbranche grote kansen voor de<br />
toekomstige ontwikkeling van de onderneming.<br />
De door de EU-wetgeving voorziene opening van de<br />
markt komt echter slechts moeizaam op gang.<br />
Er dienen veel juridische geschillen tussen leveranciers<br />
en aanbieders van onderhoud en reparatie, om de<br />
noodzakelijke informatie-uitwisseling op gang te<br />
krijgen. Gevolg voor TSN is dat het vooralsnog in de<br />
praktijk lastig is om erkende reparateurschappen te<br />
verkrijgen.<br />
Organisatie<br />
TSN heeft 51 vestigingen verspreid over Nederland,<br />
waaronder 5 schadewerkplaatsen. TSN heeft een<br />
centraal onderdelenmagazijn in Culemborg, van<br />
waaruit alle vestigingen in het land dagelijks<br />
worden bevoorraad. De omloopsnelheid van de<br />
voorraad kan daardoor worden geoptimaliseerd.<br />
In <strong>2006</strong> is een aantal werkplaatsen opgeheven<br />
in Limburg en Zeeuws-Vlaanderen, na verlies van<br />
onderhoudscontracten. Enkele andere werkplaatsen<br />
zijn uit efficiencyoverwegingen gesloten. In totaal<br />
is het aantal werkplaatsen met 10 afgenomen ten<br />
opzichte van 2005. In <strong>2006</strong> werden de financiële,<br />
salaris- en personeelsadministratie overgeheveld naar<br />
het <strong>Connexxion</strong> Service Centrum in Boskoop. De ITwerkzaamheden<br />
zijn verplaatst naar het hoofdkantoor<br />
van <strong>Connexxion</strong> in Hilversum.<br />
TSN heeft gekozen voor een werkwijze van teams<br />
in de werkplaatsen. Het project Team TSN, dat in<br />
<strong>2006</strong> is gestart, is gericht op het continu verbeteren<br />
in teamverband. Organisatiedoelstellingen op het<br />
gebied van rituitval, storingen en productiviteit<br />
worden vertaald naar werkplaatsniveau. Daar wordt<br />
gebruikgemaakt van de in de teams aanwezige kennis<br />
en ervaring om de doelstellingen te realiseren.<br />
In <strong>2006</strong> is een pilot gestart met zogeheten<br />
satellietwerkplaatsen. Deze zijn toegerust voor het<br />
uitvoeren van routinematige werkzaamheden zoals<br />
periodiek onderhoud. De andere werkzaamheden<br />
worden verricht in de reguliere werkplaatsen.<br />
1998<br />
De Fast Flying Ferries varen voor het eerst<br />
langs de files tussen Amsterdam en IJmuiden.
44<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
De pilot wordt gecompleteerd door de invoering van<br />
‘mobiele werkplaatsen’: voertuigen voorzien van<br />
gereedschappen en apparatuur om problemen op<br />
te lossen op bussen en taxi’s die onderweg zijn.<br />
De pilot wordt in 2007 met drie maanden voortgezet,<br />
waarna wordt besloten of dit concept binnen TSN<br />
zal worden ingevoerd.<br />
Figuur 10: kengetallen Techno Service Nederland<br />
Ontwikkeling van de omzet<br />
De omzet voor intercompany correcties is in <strong>2006</strong><br />
met € 93,0 miljoen sterk lager dan de € 117,2<br />
miljoen van 2005. De omzetdaling heeft gedeeltelijk<br />
plaatsgevonden in onderhoud, schadeherstel<br />
en reparatiewerkzaamheden in het segment<br />
personenvervoer. De voornaamste oorzaak van<br />
de omzetdaling ligt echter in de daling van<br />
voertuigverkopen als gevolg van het afstoten van de<br />
dealerschappen voor Renault en Iveco.<br />
Opbrengsten voor<br />
intercompany correcties<br />
(in miljoenen euro’s)<br />
122,3<br />
117,2<br />
2004 2005<br />
Aantal vestigingen<br />
65<br />
61<br />
93,0<br />
<strong>2006</strong><br />
51<br />
Contracten en marktaandeel<br />
TSN opereert in een uiterst concurrerende omgeving.<br />
De marges in de transportwereld staan onder<br />
druk vanwege zware concurrentie en de hoge prijs<br />
van dieselolie. Op de utility markt zag TSN haar<br />
marktaandeel dalen van 4,5 naar 3,0 procent.<br />
De daling is het gevolg van verdere afbouw van werk<br />
in Den Haag als gevolg van aflopende leasecontracten,<br />
en de definitieve afbouw van het werk voor RD4 in<br />
Heerlen. In het beheer en onderhoud van wagenparken<br />
in het openbaar vervoer is TSN ruimschoots<br />
marktleider, ondanks dat TSN haar contracten in<br />
Zeeuws-Vlaanderen en Limburg niet verlengd zag<br />
na concessieverlies door <strong>Connexxion</strong> respectievelijk<br />
Hermes Groep. In Friesland werd een nieuwe vestiging<br />
geopend na winst van <strong>Connexxion</strong> van de concessie<br />
Noord en Zuidwest Fryslân. In het DAV-gebied werd<br />
een nieuw contract gesloten, waarin is voorzien in<br />
een lichte uitbreiding van de werkzaamheden. In het<br />
verslagjaar heeft TSN opnieuw enkele honderden<br />
bussen van <strong>Connexxion</strong> voorzien van Infoxxapparatuur;<br />
op de Qliner 315 tussen Lelystad en<br />
Groningen en in Salland werd dit gecombineerd met<br />
2004<br />
2005<br />
<strong>2006</strong><br />
10 mei: <strong>Connexxion</strong> gaat van start.<br />
Haar missie: ‘Mensen bij elkaar brengen’.<br />
1999
45<br />
inbouw van de apparatuur voor de OV-chipkaart.<br />
Een ander groot project betrof het rijklaar maken<br />
van 250 voertuigen die eerder uit dienst waren<br />
genomen. De inzet van deze bussen was nodig bij de<br />
implementatie van de concessie Noord en Zuidwest<br />
Fryslân en de afwikkeling van de aanbestedingen in<br />
Noord-Brabant.<br />
Service<br />
TSN hanteert een klantgebonden werkwijze, waarbij<br />
er geen exclusieve gebondenheid aan enig automerk<br />
is. Voor de klant heeft dit als voordeel dat TSN ook<br />
bedrijfswagenparken met een grote diversiteit<br />
probleemloos kan bedienen. Het grote aantal<br />
vestigingen maakt het mogelijk de klant service<br />
te verlenen dicht in de buurt van de locatie van de<br />
voertuigen, volgens het ‘one-stop-shopping’ model.<br />
TSN is ook bij uitstek toegerust voor specialistisch<br />
onderhoud, zoals dat van airco-apparatuur in<br />
voertuigen, huisvuilauto’s, veegmachines en<br />
roetfilterinbouw. TSN is ISO-9001-gecertificeerd.<br />
Met het genoemde project Team TSN zet de<br />
onderneming in op continue verbetering van het<br />
serviceniveau. Concrete doelstellingen betreffen<br />
terugdringing van rituitval, afname van het aantal<br />
storingen en het aantal voertuigen die buiten gebruik<br />
zijn en verhoging van de productiviteit.<br />
De invoering van het landelijk schadenetwerk,<br />
waarvan de opstart in <strong>2006</strong> plaatsvond, zal ertoe<br />
leiden dat werkplaatscapaciteit wordt gebundeld in<br />
vijf schadewerkplaatsen. Deze leggen zich exclusief<br />
toe op de reparatie van grote schades. Daarnaast is<br />
een samenwerkingsverband met AMS Schadeherstel<br />
afgesloten, waardoor landelijke dekking is<br />
gegarandeerd.<br />
Het project OVT, in samenwerking met <strong>Connexxion</strong><br />
Openbaar Vervoer en <strong>Connexxion</strong> Vloot, leidde in <strong>2006</strong><br />
tot een besparing van € 2 miljoen voor de Groep, door<br />
lagere schadekosten en betere afstemming tussen<br />
de werkplaatsmanagers en de vestigingsmanagers<br />
van de divisie Openbaar Vervoer. Hierdoor werd de<br />
busbeschikbaarheid verhoogd en het aantal storingen<br />
verminderd.<br />
Mogelijkheden voor groei<br />
Concessiewisselingen in het openbaar vervoer, maar<br />
in mindere mate ook in de taxibranche, bieden zowel<br />
kansen als bedreigingen. Verdere focus op enkele<br />
grote klanten in plaats van op vele kleine, heeft in<br />
<strong>2006</strong> efficiencyvoordelen opgeleverd. Deze grotere<br />
accounts moeten echter worden bevochten op<br />
een zeer concurrerende markt. TSN heeft in <strong>2006</strong> de<br />
reorganisatie Groot Onderhoud afgerond.<br />
Tevens is de nieuwe versie van de Mega software<br />
voor voertuigmanagement met succes ingevoerd.<br />
Beide waren een voorwaarde voor voldoende efficiency<br />
en effectiviteit van de onderneming. In 2007 gaat TSN<br />
het onderhoud verzorgen van de nieuwe treinen op<br />
de Valleilijn. Dit voor TSN zo goed als nieuwe segment<br />
– hoewel ook het onderhoud van de Sneltram in<br />
Utrecht door TSN wordt uitgevoerd – biedt mogelijk<br />
kansen op nieuwe opdrachtgevers. TSN ziet mede<br />
hierdoor, en door genoemde efficiencymaatregelen,<br />
in een licht aantrekkende markt mogelijkheden voor<br />
bescheiden groei in de komende jaren.<br />
1999<br />
De Arnhemse trolleybus bestaat 50 jaar.
125 jaar innovatie<br />
Hans Rat is in 1998 benoemd tot secretaris-generaal van UITP,<br />
de internationale vereniging van openbaarvervoerbedrijven te<br />
Brussel. UITP is opgericht in 1885 en heeft, verspreid over 90<br />
landen, 3.000 leden die afkomstig zijn uit de gehele supply-chain<br />
van het openbaar vervoer, dus naast de vervoersbedrijven ook<br />
universiteiten, overheden en de toeleverende industrie: “UITP is<br />
een vereniging met een brede functie. We behartigen belangen,<br />
maar zijn ook actief in kennisuitwisseling en voeren een actieve<br />
‘<strong>Connexxion</strong> laat<br />
Europa zien dat er<br />
meer mogelijk is’<br />
lobby voor het openbaar vervoer richting alle grote<br />
stakeholders van de openbaarvervoerbedrijven.<br />
We stimuleren innovaties en zorgen dat het debat<br />
permanent gaande is. Het openbaar vervoer is niet<br />
winstgevend als sector, dus heb je andere drivers<br />
nodig om ervoor te zorgen dat het leeft. UITP<br />
speelt daar een belangrijke rol in. <strong>Connexxion</strong><br />
is een heel actief lid van UITP, omdat het de<br />
ambitie heeft zich ook buiten Nederland te<br />
ontwikkelen. <strong>Connexxion</strong> weet dat als zij wil<br />
overleven, groeien noodzakelijk is en dat<br />
het, nu het een sterke nationale speler is<br />
geworden, internationale ambities moet<br />
tonen. Met vertegenwoordigers in onze Policy<br />
Board en European Committee zit <strong>Connexxion</strong> dicht op de<br />
internationale ontwikkelingen en de Europese regelgeving,<br />
die grotendeels de spelregels voor het openbaar vervoer<br />
bepaalt. Daardoor heeft het bedrijf een goed beeld van waar<br />
Europa heen wil, en dat komt van pas bij het ontwikkelen<br />
van een realistische strategie. Zo begrijpt <strong>Connexxion</strong> als een<br />
van de weinige bedrijven in Europa heel goed dat je je als<br />
vervoersbedrijf breder in de markt moet opstellen dan alleen<br />
met traditioneel vervoer. In het streven mensen niet langer<br />
afhankelijk te laten zijn van hun auto, is het belangrijk<br />
om een breed geschakeerd aanbod te ontwikkelen om<br />
in de mobiliteitsbehoefte te voorzien. <strong>Connexxion</strong> laat<br />
in Europa zien dat er meer mogelijk is dan het verder<br />
ontwikkelen van een bestaand openbaarvervoernetwerk<br />
en breekt uit het standaardpatroon.”
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
47<br />
4.8 Maatschappelijk verantwoord<br />
ondernemen<br />
<strong>Connexxion</strong> staat als personenvervoerder met meer<br />
dan één miljoen klantcontacten per dag middenin<br />
de samenleving. Voor hedendaagse problemen als<br />
congestie en de bereikbaarheid van de landelijke<br />
gebieden biedt <strong>Connexxion</strong> innovatieve oplossingen.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft haar verantwoordelijkheid naar<br />
de samenleving vastgelegd in een aantal ambities.<br />
Ambities met betrekking tot reizigers, opdrachtgevers,<br />
de aandeelhouder en medewerkers. Maar ook<br />
ambities ten aanzien van veiligheid, gezondheid<br />
en milieu. Naast deze ambities die voortvloeien uit<br />
haar vervoersfunctie wil <strong>Connexxion</strong> ook in bredere<br />
zin invulling geven aan haar maatschappelijke<br />
verantwoordelijkheid.<br />
De reiziger<br />
Bij <strong>Connexxion</strong> draait alles om de reiziger. Veel<br />
inspanningen zijn daarom gericht op verdere<br />
verbetering van de dagelijkse dienstverlening zoals<br />
de OV-chipkaart en dynamische reisinformatie in<br />
de voertuigen en op de haltes. Om onze ideeën te<br />
toetsen en nieuwe inspiratie op te doen onderhouden<br />
wij goede contacten met een groot aantal<br />
belangenorganisaties. Wij hebben regelmatig overleg<br />
met onder andere regionale consumentenplatforms<br />
(de zogeheten ROCOV’s), de Algemene Nederlandse<br />
Bond voor Ouderen ANBO, Stichting OPC Expertisecentrum<br />
voor Consumenteninspraak in het<br />
Regionaal Openbaar Vervoer, de Consumentenbond,<br />
reizigersvereniging ROVER, de Protestants-Christelijke<br />
Ouderenbond PCOB, de Chronisch zieken- en<br />
Gehandicaptenraad en de ANWB.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft in <strong>2006</strong> in samenwerking met<br />
de Stichting Perspectief de cursus Toegankelijkheid<br />
ontwikkeld. In deze cursus leren buschauffeurs door<br />
rollenspelen en simulaties hoe reizigers met een<br />
functiebeperking het openbaar vervoer ervaren, en<br />
hoe zij hun dienstverlening naar deze groep kunnen<br />
verbeteren. Een ander voorbeeld is de samenwerking<br />
met het Bureau Halt in het bestrijden van vandalisme<br />
in het openbaar vervoer. Dit gebeurt onder meer<br />
door de uitgifte van informatiemateriaal en het<br />
gezamenlijk geven van presentaties op scholen in<br />
het basisonderwijs.<br />
Op 5 oktober <strong>2006</strong> organiseerden <strong>Connexxion</strong><br />
Openbaar Vervoer en Taxi Services de landelijke<br />
Toegankelijkheidsdag, een relatiedag voor<br />
belangenorganisaties en opdrachtgevers. Doel van<br />
deze dag was een impuls te geven aan een integrale<br />
en samenhangende aanpak voor het bevorderen van<br />
toegankelijkheid van voertuigen en reisinformatie.<br />
Het is onze doelstelling dat de reizigers de<br />
dienstverlening van <strong>Connexxion</strong> waarderen met<br />
een rapportcijfer van 7,5. De reizigerstevredenheid<br />
behaalde in <strong>2006</strong> het cijfer 7,3 (in het openbaar<br />
vervoer, bron: OV-Klantenbarometer <strong>2006</strong>; 2005:<br />
7,3). Voorts zetten wij in op een gemiddelde jaarlijkse<br />
reizigersgroei van 2 procent. Dit werd in <strong>2006</strong><br />
met een groei gecorrigeerd voor concessiewisselingen<br />
van 2,8 procent ruimschoots gehaald (2005:<br />
1,6 procent).<br />
Opdrachtgevers<br />
Net als bij onze reizigers is onze ambitie om ook bij<br />
onze concessieverleners een gemiddeld rapportcijfer<br />
van 7,5 te halen. In <strong>2006</strong> is een gemiddelde<br />
gerealiseerd van 6,5 (bron: <strong>Connexxion</strong> Opdrachtgeversonderzoek<br />
<strong>2006</strong>).<br />
Continue uitwisseling van informatie vormt<br />
de basis van de goede relatie die wij met onze<br />
concessieverleners en andere opdrachtgevers<br />
onderhouden. Dit willen wij onder andere bereiken<br />
door een verdere verbetering van het <strong>Connexxion</strong><br />
extranet, een afgesloten deel van het internet voor<br />
onze concessieverleners.<br />
2000<br />
Revisie en restyling van de<br />
Sneltram Utrecht-Nieuwegein.
48<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
Veel van onze opdrachtgevers en andere relaties<br />
waren op 4 september <strong>2006</strong> aanwezig op het<br />
traditionele <strong>Connexxion</strong> Forum. Het Forum stond dit<br />
jaar in het teken van innovatie en milieu. Sprekers<br />
waren onder meer Wubbo Ockels en Rein Willems,<br />
president-directeur van Shell Nederland.<br />
Medewerkers<br />
<strong>Connexxion</strong> is in vele opzichten een ‘mensenbedrijf’.<br />
Met meer dan 13.000 medewerkers behoort<br />
<strong>Connexxion</strong> tot de grotere werkgevers in Nederland.<br />
Kwaliteit van het werk staat centraal in ons<br />
personeelsbeleid. Er is aandacht voor zowel de fysieke<br />
arbeidsomstandigheden als de inhoudelijke kwaliteit<br />
van het werk. Reductie van het arbeidsverzuim is een<br />
prioriteit in het HRM-beleid van de onderneming.<br />
Een ander speerpunt is het opleidingsbeleid.<br />
Naast de verplichte cursussen, bijvoorbeeld die<br />
om het vakdiploma taxichauffeur te behalen, is<br />
het afgelopen jaar onder andere een management<br />
developmenttraject gestart om onze talenten nog<br />
beter bij hun ontwikkeling te begeleiden. De aandacht<br />
voor de kwaliteit van het werk moet leiden tot een<br />
grotere medewerkerstevredenheid. Wij streven naar<br />
een gemiddelde medewerkerstevredenheid van 7,5 in<br />
al onze divisies. Voor meer informatie over het HRMbeleid<br />
in <strong>2006</strong>, zie paragraaf 4.9 en de Jaarrekening<br />
veiligheid, gezondheid en milieu (VGM).<br />
Veiligheid<br />
<strong>Connexxion</strong> verbindt zich aan het beschermen van<br />
de veiligheid van haar medewerkers, haar klanten, de<br />
reizigers die zij vervoert en de anderen die van onze<br />
dienstverlening gebruikmaken. Zij neemt hierin haar<br />
maatschappelijke verantwoordelijkheid en streeft naar<br />
continue verbetering op dit gebied. Dit commitment<br />
is op centraal niveau verwoord in een Beleidsintentie<br />
Veiligheid. Deze Beleidsintentie is gecommuniceerd<br />
met medewerkers en externe stakeholders.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft een Safety Board, met als<br />
belangrijkste functies het stimuleren van het<br />
veiligheidsbewustzijn en het (laten) onderzoeken van<br />
de ernstigste gebeurtenissen. De Safety Board komt<br />
tenminste eens per kwartaal bij elkaar. Tevens kent<br />
de onderneming een Crisismanagementteam voor<br />
ernstige calamiteiten.<br />
In <strong>2006</strong> stond verdere verankering van het<br />
veiligheidsbeleid in de bedrijfsvoering centraal.<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services behaalde, als eerste<br />
Nederlandse taxionderneming, het OHSAS 18001<br />
(Occupational Health and Safety Assessment<br />
Series) certificaat voor de inbedding van het arboen<br />
veiligheidsbeleid in haar bedrijfsprocessen.<br />
<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer zette in <strong>2006</strong> een<br />
veiligheidsmanagementsysteem op ten behoeve van<br />
de railactiviteiten. Dit resulteerde in het behalen<br />
van het veiligheidsattest van de Inspectie Verkeer en<br />
Waterstaat.<br />
Met EU-commissaris Barrot van Verkeer werd<br />
de European Road Safety Charter ondertekend.<br />
Hiermee verplicht <strong>Connexxion</strong> zich in te spannen<br />
het aantal verkeersdoden in Europa drastisch terug<br />
te dringen. <strong>Connexxion</strong> is de enige Nederlandse<br />
personenvervoerder die zich aan deze doelstelling<br />
committeert.<br />
2000<br />
<strong>Connexxion</strong> zet zich internationaal op de<br />
kaart als vervoerder van Euro 2000.
49<br />
Eveneens in <strong>2006</strong> is een ongevallenregistratie<br />
ontwikkeld met als doel structureel inzicht te<br />
verkrijgen in oorzaken van ongevallen. Deze kennis<br />
zal vervolgens intern en extern worden gedeeld.<br />
Met behulp van boordcomputers volgt <strong>Connexxion</strong><br />
het rijgedrag van haar OV- en touringcarchauffeurs<br />
met betrekking tot snelheid, acceleratie en afremmen.<br />
De aldus verkregen kennis wordt zowel gebruikt om<br />
het rijgedrag van individuele chauffeurs te verbeteren,<br />
als de opleidingsmodules aan te passen.<br />
Ook aan de veiligheid van voertuigen wordt veel<br />
aandacht besteed. <strong>Connexxion</strong> heeft al sinds 2004<br />
dodehoekspiegels op al haar bussen gemonteerd.<br />
In <strong>2006</strong> is een experiment met Lexguard succesvol<br />
verlopen. Lexguard is een rubberen strip met<br />
ultrasone sensoren op de zijkant van het voertuig,<br />
die de chauffeur waarschuwt als zich fietsers of<br />
voetgangers naast het voertuig bevinden. Begin<br />
2007 wordt een voorstel gedaan voor invoering van<br />
de Lexguard op brede schaal. Aanpassingen in het<br />
onderhoudsprogramma hebben in <strong>2006</strong> geleid tot<br />
terugdringing van het aantal motorbranden in<br />
OV-voertuigen.<br />
<strong>Connexxion</strong> streeft ernaar de sociale veiligheid<br />
in het personenvervoer sterk te verbeteren.<br />
Onder meer door de inzet van goed opgeleide en<br />
uitgeruste VIC-medewerkers (veiligheid, informatie<br />
en controle), cameratoezicht en verlichting op haltes<br />
en eindpunten, hebben in <strong>2006</strong> verbeteringen<br />
plaatsgevonden. Voor medewerkers van <strong>Connexxion</strong><br />
die slachtoffer worden van agressie bestaat<br />
professionele opvang door direct leidinggevenden<br />
volgens vaste procedures.<br />
Voorzitter van de Raad van Bestuur Peter Kortenhorst en Europees<br />
Commissaris Jacques Barrot bij de ondertekening van de European<br />
Road Safety Charter in Brussel.<br />
In <strong>2006</strong> is de maatregelen-matrix Stads- en<br />
Streekvervoer zoals die landelijk door de OV-sector<br />
met de nationaal coördinator terrorismebestrijding<br />
is vastgesteld, intern verder uitgewerkt in een<br />
maatregelen-matrix voor <strong>Connexxion</strong>. Een<br />
soortgelijk pakket van maatregelen was inmiddels<br />
al in de spoorsector ingevoerd. Deze zullen voor<br />
de <strong>Connexxion</strong>-situatie worden aangepast en<br />
in 2007 geïmplementeerd. Hierbij worden de<br />
interne maatregelen in het kader van stads- en<br />
streekvervoer en de spoorsector zoveel mogelijk<br />
op elkaar afgestemd om maximale uniformiteit<br />
en synergie te bewerkstellingen. Een werkbezoek<br />
aan drie OV-organisaties in Israël in het kader van<br />
terrorismebestrijding heeft tot een verdere verdieping<br />
van onze inzichten geleid. Mede naar aanleiding<br />
hiervan worden in 2007 aanvullende maatregelen<br />
genomen.<br />
In <strong>2006</strong> rapporteert <strong>Connexxion</strong> voor het eerst over<br />
haar veiligheidsbeleid in een VGM Jaarrekening<br />
(pagina 144).<br />
2001<br />
De nieuwe Wet personenvervoer 2000 introduceert<br />
marktwerking in het openbaar vervoer.
50<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
Milieu<br />
Onze ambitie ten aanzien van leefbaarheid en<br />
milieu is de milieubelasting van onze activiteiten<br />
zoveel mogelijk te beperken. Wij hebben onze<br />
ambities ten aanzien van leefbaarheid en milieu<br />
nader verwoord in ons Milieubeleidsplan <strong>2006</strong>-2009.<br />
Dit Milieubeleidsplan voorziet in een pro-actief<br />
milieubeleid, waarbij tenminste de milieuwet- en<br />
regelgeving wordt nageleefd en waarbij het streven<br />
is de milieuprestatie van <strong>Connexxion</strong> te verbeteren<br />
en risico’s te voorkomen. Concrete doelstellingen<br />
zijn terugdringing van de koolwaterstoffen- (HC),<br />
koolstofmonoxide- (CO), stikstofoxide- (NOx) en<br />
deeltjes- (PM) emissies met zestig procent ten opzichte<br />
van 2002. Voorts hebben wij de ambitie twintig<br />
procent minder koolstofdioxide (CO2) uit te stoten door<br />
brandstofbesparing. De prestaties op dit gebied zijn<br />
weergegeven in de VGM Jaarrekening op pagina 146.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft, om de uitvoering van haar<br />
milieubeleid te verankeren, een milieumanagementsysteem<br />
opgesteld. In <strong>2006</strong> heeft Techno<br />
Service Nederland het NEN-EN-ISO 14001:2004<br />
certificaat ontvangen. Hiermee zijn alle <strong>Connexxion</strong><br />
bedrijfsonderdelen ISO 14001 gecertificeerd.<br />
<strong>Connexxion</strong> wil de ervaring die zij heeft opgedaan met<br />
dit managementsysteem uitbreiden naar veiligheid<br />
en gezondheid. In 2007 wordt verder gewerkt aan een<br />
integraal managementsysteem.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft in <strong>2006</strong> wederom geïnvesteerd<br />
in een schoner en zuiniger wagenpark. Inmiddels is<br />
veertig procent van de bussen voorzien van een CRTfilter,<br />
of voldoet de motor aan de euro 4- of EEV-norm.<br />
Nieuwe bussen worden niet meer voorzien van een<br />
separaat CRT-filter, aangezien een dergelijk filter reeds<br />
onderdeel uitmaakt van de nieuwe motor.<br />
Alle bussen zijn overgeschakeld naar synthetische<br />
smeerolie, waarmee het milieu minder wordt belast.<br />
De aardgasbussen waarmee <strong>Connexxion</strong> het<br />
stadsvervoer in Haarlem verzorgt, hebben nu een jaar<br />
gereden. De ervaringen hiermee zijn gematigd positief.<br />
In een aantal zaken is echter nog onvoldoende inzicht<br />
om een uitspraak te kunnen doen over de toekomst<br />
van aardgasbussen bij <strong>Connexxion</strong>.<br />
Speciaal voor de concessie Noord en Zuidwest<br />
Fryslân is op verzoek van <strong>Connexxion</strong> door<br />
busfabrikant VDL Berkhof een midibus ontwikkeld, die<br />
minder emissies en brandstofverbruik veroorzaakt.<br />
De voertuigen worden vanaf april 2007 in gebruik<br />
genomen.<br />
<strong>Connexxion</strong> voert samen met MAN en Shell een<br />
haalbaarheidstudie uit naar de inzet van een beperkt<br />
aantal waterstofbussen met verbrandingsmotor. Doel<br />
van dit project is ervaring op doen met deze brandstof.<br />
2002
51<br />
Winstgevendheid en continuïteit<br />
<strong>Connexxion</strong> is een langetermijnsamenwerkingsverband<br />
van diverse bij de onderneming betrokken<br />
partijen. De belanghebbenden zijn de groepen en<br />
individuen die direct of indirect het bereiken van<br />
de doelstellingen van de onderneming beïnvloeden<br />
of erdoor beïnvloed worden zoals reizigers,<br />
opdrachtgevers, werknemers, aandeelhouders en<br />
andere kapitaalverschaffers, toeleveranciers maar ook<br />
de overheid en andere maatschappelijke groeperingen.<br />
De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen<br />
hebben een integrale verantwoordelijkheid voor de<br />
afweging van deze belangen gericht op de continuïteit<br />
van de onderneming. Daarbij streeft de onderneming<br />
naar het creëren van aandeelhouderswaarde op lange<br />
termijn. Door de recente golf van aanbestedingen is<br />
het rendement van <strong>Connexxion</strong> onder druk komen<br />
te staan. Aangezien inmiddels alle decentrale<br />
overheden, met uitzondering van de grote steden,<br />
hun vervoersconcessies openbaar hebben aanbesteed,<br />
verwacht <strong>Connexxion</strong> echter dat haar langetermijndoelstelling<br />
van 10 procent op het gemiddeld<br />
geïnvesteerd vermogen na deze golf weer in zicht<br />
komt.<br />
Figuur 11: rendement op het<br />
gemiddeld geïnvesteerd vermogen<br />
Maatschappelijke projecten<br />
<strong>Connexxion</strong> zet haar kennis, ervaring en middelen<br />
tevens in om in bredere zin invulling te geven aan haar<br />
maatschappelijke verantwoordelijkheid.<br />
In dit kader draagt <strong>Connexxion</strong> op verzoek van<br />
de regeringen van Aruba en Suriname middels<br />
kennisoverdracht bij aan de ontwikkeling van het<br />
openbaar vervoer in beide landen. Zo heeft een aantal<br />
managers van de vervoersbedrijven Arubus en het<br />
Nationaal Vervoersbedrijf uit Suriname diverse stages<br />
gevolgd bij <strong>Connexxion</strong> Academy. In Ghana helpen<br />
medewerkers van <strong>Connexxion</strong> als consultants bij het<br />
optimaliseren van het openbaar vervoer.<br />
Het sponsorbeleid van <strong>Connexxion</strong> was in <strong>2006</strong><br />
gericht op jongeren, cultuur en gehandicaptensport.<br />
Met de Cultuur Jongeren Pas (CJP) is in <strong>2006</strong> een<br />
overeenkomst gesloten met als doel de bereikbaarheid<br />
van kunst en cultuur voor jongeren te bevorderen.<br />
Daarnaast ondersteunde <strong>Connexxion</strong> in <strong>2006</strong><br />
Cool Politics, dat projecten ontwikkelt op plekken<br />
waar jongeren zijn en die te maken hebben met<br />
maatschappelijke betrokkenheid, kennis en zingeving.<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services sponsorde in <strong>2006</strong> het<br />
Daimler Chrysler Open rolstoeltennistoernooi.<br />
Ook ondersteunde <strong>Connexxion</strong> in <strong>2006</strong> de Wereldkampioenschappen<br />
Mennen voor mensen met een<br />
lichamelijke beperking, die in Hellendoorn werden<br />
gehouden.<br />
(in procenten)<br />
8,9<br />
10,0<br />
6,9<br />
6,9<br />
2004 2005 <strong>2006</strong> 2010<br />
Start van de Zuidtangent over Europa’s langste vrije busbaan. Na een succesvolle<br />
start blijft de Zuidtangent ieder jaar meer reizigers vervoeren. In <strong>2006</strong> maakten<br />
iedere werkdag ruim 28.000 reizigers gebruik van deze ‘Bus op z’n best’.<br />
2002
52<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
4.9 Human Resources Management<br />
Algemeen<br />
Eind <strong>2006</strong> waren bij <strong>Connexxion</strong> 13.009 (2005:<br />
13.302) medewerkers in dienst. De afname van het<br />
personeelsbestand is met name veroorzaakt door de<br />
overgang van personeel als gevolg van de verloren<br />
concessies van Hermes Groep eind <strong>2006</strong>, gedeeltelijk<br />
gecompenseerd door de overname van Garskamp<br />
Beheer BV en de netto personeelstoename als gevolg<br />
van de overige aanbestedingen die gewonnen zijn door<br />
<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer.<br />
De verhouding tussen indirect en direct personeel<br />
bedroeg 10,7 tot 89,3 procent. In 2005 was deze<br />
verhouding 11,5 tot 88,5 procent. Gemiddeld werkt<br />
een medewerker circa dertien jaar bij <strong>Connexxion</strong>.<br />
In totaal vierden in <strong>2006</strong> 124 (2005: 369) medewerkers<br />
hun 25-jarig dienstverband en 14 (2005: 1)<br />
medewerkers vierden hun 40-jarig jubileum bij<br />
<strong>Connexxion</strong>.<br />
Figuur 12: aandeel medewerkers<br />
per werkmaatschappij<br />
(in ultimo nominalen)<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi<br />
Services BV<br />
36%<br />
<strong>Connexxion</strong><br />
Tours BV<br />
3%<br />
Techno Service<br />
Nederland NV<br />
5%<br />
Overige<br />
2%<br />
Openbaar<br />
vervoer incl.<br />
Hermes Groep<br />
54%<br />
Organisatie<br />
De eerste helft van <strong>2006</strong> stond in het teken van de<br />
verdere implementatie van een aantal ingrijpende<br />
organisatieaanpassingen. Voor de personeelsadministratie,<br />
salarisadministratie en financiële administratie<br />
werd het <strong>Connexxion</strong> Service Centrum ingericht in<br />
Boskoop. Voor veel medewerkers betekende dit een<br />
wijziging van standplaats. Het leidde voor een aantal<br />
medewerkers ook tot vertrek uit de organisatie, omdat<br />
de afstand woon-werkverkeer de aangeboden functie<br />
in Boskoop niet passend maakte. De ongewenste<br />
sociale gevolgen van deze organisatorische aanpassing<br />
werden opgevangen door een sociaal plan, dat met<br />
de vakorganisaties was afgesloten. Een vergelijkbare<br />
concentratie van functies vond ook plaats op het<br />
gebied van IT en binnen de divisie Openbaar Vervoer<br />
op de gebieden HRM, vervoerskunde, roostermaken<br />
en marketing.<br />
Doelstelling van de hierboven genoemde operatie<br />
was tweeledig. Enerzijds moest de concentratie van<br />
functiegebieden leiden tot hogere efficiency, en<br />
anderzijds diende het ook de kwaliteit te verhogen.<br />
In beide doelstellingen zijn we geslaagd.<br />
Mede als gevolg van de organisatieaanpassingen<br />
heeft een groot functiewaarderingsproject<br />
plaatsgevonden, dat begin 2007 wordt afgerond.<br />
In <strong>2006</strong> is ook het besluit genomen om<br />
de <strong>Connexxion</strong> Holding organisatie beter te<br />
onderscheiden van de <strong>Connexxion</strong> Nederland<br />
organisatie. De holding kan zich daarmee richten op<br />
de strategische en financiële verantwoordelijkheden<br />
en taken, terwijl de <strong>Connexxion</strong> Nederland organisatie<br />
meer tactisch en operationeel van aard is. Een en<br />
ander zal in 2007 ook leiden tot een aangepaste<br />
medezeggenschapsstructuur, waarbij gedacht wordt<br />
aan een Groepsondernemingsraad op <strong>Connexxion</strong><br />
Nederland niveau.<br />
2002<br />
Introductie van Interliner II, een nieuw<br />
<strong>Connexxion</strong> concept voor hoogwaardig<br />
openbaar vervoer (HOV).
53<br />
<strong>Connexxion</strong> Academy en management development<br />
<strong>Connexxion</strong> Academy is in <strong>2006</strong> verder uitgebouwd.<br />
Alle opleidingsactiviteiten van <strong>Connexxion</strong> zijn<br />
binnen de infrastructuur van <strong>Connexxion</strong> Academy<br />
ondergebracht.<br />
Bijna 7.000 medewerkers hebben in <strong>2006</strong> via<br />
<strong>Connexxion</strong> Academy aan een opleiding deelgenomen.<br />
In <strong>2006</strong> heeft binnen <strong>Connexxion</strong> Academy ook<br />
de kick-off plaatsgevonden van het management<br />
development programma Fundament voor Groei. Dit<br />
MD-programma is in samenwerking met De Baak en<br />
de Universiteit Nyenrode ontwikkeld. <strong>Connexxion</strong><br />
Academy verzorgt in 2007 in samenwerking met de<br />
Universiteit Nyenrode tevens een controller’s course.<br />
In 2007 wordt een leermanagementsysteem<br />
geïmplementeerd dat de management developmenten<br />
overige persoonlijke ontwikkelingsprocessen<br />
binnen <strong>Connexxion</strong> verder gaat ondersteunen.<br />
Eveneens heeft een aantal gesprekken<br />
plaatsgevonden met externe kandidaten voor een<br />
Raad van Advies voor de Academy. In 2007 moet<br />
deze geïnstalleerd gaan worden, waarna ook een<br />
start wordt gemaakt met de overige ambities van<br />
<strong>Connexxion</strong> Academy, te weten de uitbouw tot een<br />
kennis- en ontwikkelingscentrum.<br />
De Directieraad heeft ook in <strong>2006</strong> een Manager<br />
van het Jaar gekozen. Deze eretitel is bedoeld als een<br />
stimulans voor het (midden-)management. Voor de<br />
titel komen managers in aanmerking die blijk hebben<br />
gegeven van uitzonderlijk leiderschap, innovatieve<br />
kracht en resultaatgerichtheid. De winnaar in <strong>2006</strong><br />
is Hans Hoeben, manager van de vestiging Schiphol<br />
van de divisie Openbaar Vervoer. De prijs werd Hans<br />
toegekend op basis van zijn jarenlange inzet voor<br />
verschillende onderdelen van de onderneming.<br />
In deze periode toonde Hans Hoeben – behalve<br />
bovengemiddelde vakkennis – leiderschap door<br />
de bedrijfsonderdelen die hij onder zijn hoede had<br />
krachtdadig door opeenvolgende veranderingen<br />
te leiden en door afdelingen en vestigingen met<br />
verschillende culturen succesvol te integreren. Zie ook<br />
het interview met Hans Hoeben op pagina 32.<br />
Arbeidsverhoudingen<br />
Op de verschillende medezeggenschapsniveaus<br />
is in <strong>2006</strong> een veelheid aan adviesaanvragen en<br />
instemmingsaanvragen behandeld. Verreweg het<br />
grootste deel hiervan leidde tot positieve adviezen of<br />
instemming. Waar dat in eerste instantie daartoe niet<br />
leidde, lukte dat na nader overleg wel. Wij ervaren het<br />
overleg met onze ondernemingsraden als waardevol<br />
en constructief. Ook de reguliere gesprekken die wij<br />
hebben met bestuurders van de vakorganisaties<br />
verlopen in een goede sfeer. Dit geldt zowel voor<br />
formele als informele contacten.<br />
Buitengewoon intensief zijn de contacten met de<br />
vakorganisaties in het kader van de concessiewisselingen.<br />
In dit verband mag niet onvermeld<br />
blijven dat in <strong>2006</strong> voor het eerst alle partijen, nieuwe<br />
en oude vervoerders alsmede vakorganisaties, erin<br />
zijn geslaagd afspraken te maken over de 'saldering'<br />
van zogenoemde niet-herleidbare indirecten die<br />
betrokken waren bij de concessiewisselingen in het<br />
verslagjaar. Hiermee werd het onnodige 'geschuif' van<br />
medewerkers tussen de vervoerders voorkomen.<br />
Het nieuwe vervoersconcept Maxx Almere gaat van start. Maxx zou in drie jaar tijd<br />
voor meer dan 50 procent reizigersgroei in de Almeerse stadsdienst gaan zorgen.<br />
2003
54<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
Arbeidsvoorwaarden<br />
De sectoren Taxi en Besloten Bus kennen op het<br />
terrein van collectieve arbeidsvoorwaardenvorming<br />
een stabiele situatie. Voor het openbaar vervoer geldt<br />
dit niet.<br />
Door de onverwachte actie van partijen bij de CAO<br />
Multimodaal om deze CAO algemeen verbindend<br />
te laten verklaren is een situatie ontstaan waarbij<br />
sprake is van concurrentie op arbeidsvoorwaarden.<br />
<strong>Connexxion</strong> acht dit een buitengewoon<br />
onwenselijke situatie en zal zich blijven inspannen<br />
om dit te voorkomen. Een middel hiertoe is een brede<br />
CAO Personenvervoer, waar tenminste de CAO's<br />
Openbaar Vervoer en Multimodaal, alsmede de CAO's<br />
van de grootstedelijke openbaarvervoersbedrijven<br />
in zouden moeten opgaan. Dit voorkomt eveneens<br />
een groot aantal problemen bij toekomstige<br />
concessiewisselingen.<br />
Figuur 13: dienstjaren<br />
Gemiddeld werkt een medewerker in <strong>2006</strong> 13,3 jaar (2005: 12,8 jaar) bij <strong>Connexxion</strong>.<br />
4.778<br />
2.094<br />
1.162<br />
1.484<br />
1.078<br />
1.306<br />
823<br />
284<br />
0 t/m 5 jaar 6 t/m 10 jaar 11 t/m 15 jaar 16 t/m 20 jaar 21 t/m 25 jaar 26 t/m 30 jaar 31 t/m 35 jaar 36 jaar en<br />
langer<br />
Figuur 14: leeftijdsopbouw medewerkers<br />
De gemiddelde leeftijd van een <strong>Connexxion</strong> medewerker bedraagt 48,6 jaar (2005: 47,8 jaar).<br />
Onderstaande grafiek toont de opbouw per leeftijdsklasse.<br />
5.479<br />
3.910<br />
1.875<br />
795<br />
921<br />
29<br />
t/m 20 jaar<br />
21 t/m 30 jaar<br />
31 t/m 40 jaar<br />
41 t/m 50 jaar<br />
51 t/m 60 jaar<br />
61 jaar en ouder
125 jaar innovatie<br />
‘Als een van<br />
onze voertuigen<br />
gekeurd moet<br />
worden, krijgen<br />
we daar keurig<br />
een e-mail over’<br />
Harry Elzinga is sinds mei 2000<br />
werkbeheerder van het wagenpark<br />
van de gemeente Apeldoorn: “Als<br />
werkbeheerder centrum/noord ben<br />
ik verantwoordelijk voor een deel van<br />
het wagenpark van de gemeente. Dat<br />
gaat om voertuigen van de afdelingen<br />
Mobiliteit, Milieu en Openbare Ruimten<br />
en Wegen- en Rioleringonderhoud. Zowel<br />
grote wagens, als kleine en caddy-achtige<br />
modellen. In juni 2005 heeft de gemeente het<br />
onderhoud van het wagenpark gegund aan<br />
Techno Service Nederland (TSN). Een reden<br />
dat voor TSN is gekozen, is de centrale ligging<br />
van het bedrijf binnen de gemeente Apeldoorn.<br />
Het grootste voordeel is echter dat er voor het<br />
onderhoud van het hele wagenpark nu slechts<br />
één aanspreekpunt is. TSN is namelijk een<br />
niet-merkgebonden onderhoudsbedrijf. Het<br />
alternatief zou zijn dat we voor alle verschillende<br />
voertuigen met de afzonderlijke dealers zaken moeten<br />
doen. Dat is minder efficiënt. TSN heeft bovendien een<br />
systeem waarin alle gegevens over onze voertuigen zijn<br />
ingevoerd en waarin het bijhoudt welke wagens, en ook<br />
wanneer, verwacht worden voor een APK-keuring of een<br />
grote beurt. Daar krijgen we keurig een e-mail over.<br />
TSN handelt de APK vervolgens in één dag af en levert<br />
ook nog een goede service wat betreft het halen en<br />
brengen van de auto’s.”
56<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
4.10 Corporate governance<br />
Algemeen<br />
<strong>Connexxion</strong> onderschrijft het uitgangspunt van<br />
de Nederlandse Corporate Governance Code (de<br />
'Code Tabaksblat'): de vennootschap is een langetermijnsamenwerkingsverband<br />
van diverse bij de<br />
vennootschap betrokken partijen. De belanghebbenden<br />
zijn de groepen en individuen die direct of indirect het<br />
bereiken van de doelstellingen van de vennootschap<br />
beïnvloeden of erdoor beïnvloed worden. Tot deze<br />
belanghebbenden worden in elk geval gerekend de<br />
reizigers, opdrachtgevers, afnemers en werknemers<br />
van de onderneming, haar aandeelhouders en andere<br />
kapitaalverschaffers, haar toeleveranciers, maar ook de<br />
overheid en maatschappelijke groeperingen. De Raad<br />
van Bestuur en de Raad van Commissarissen hebben<br />
een integrale verantwoordelijkheid voor de afweging<br />
van deze deelbelangen, vanuit het perspectief en<br />
het belang van de onderneming als geheel. Daarbij<br />
streeft de vennootschap naar het creëren van<br />
aandeelhouderswaarde op de lange termijn.<br />
<strong>Connexxion</strong> Holding NV is een structuurvennootschap<br />
naar Nederlands recht, zij het dat het<br />
zogeheten verzwakte regime van toepassing is.<br />
De wijziging is het gevolg van het beleid van de enig<br />
aandeelhouder inzake diens 100%-deelnemingen.<br />
De bestuursstructuur van <strong>Connexxion</strong> is<br />
overeenkomstig de Code Tabaksblat met uitzondering<br />
van de volgende uitvoeringsbepalingen van de Code<br />
met betrekking tot de benoemingsperiode van<br />
maximaal vier jaar voor bestuurders en maximale<br />
ontslaguitkering voor bestuurders. Dit betreft de heren<br />
P.J.Ph. Kortenhorst en R. van Holten, wier contractuele<br />
situatie wordt gerespecteerd.<br />
Voor de heren P.J.Ph. Kortenhorst en<br />
R. van Holten geldt tevens dat de vergoeding bij<br />
onvrijwillig ontslag wordt bepaald op grond van de<br />
contractuele situatie en de relevante jurisprudentie.<br />
Tevens wordt opgemerkt dat de bepalingen uit<br />
hoofdstuk III respectievelijk IV van de Code niet worden<br />
toegepast waar deze specifiek betrekking hebben<br />
op de ‘one-tier’ bestuursstructuur, respectievelijk<br />
beursgenoteerde vennootschappen.<br />
<strong>Connexxion</strong> zet jaarlijks de hoofdlijnen van de<br />
corporate governance structuur in het <strong>jaarverslag</strong><br />
uiteen en legt elke substantiële verandering daarin<br />
ter bespreking voor aan de Algemene Vergadering van<br />
Aandeelhouders.<br />
Algemene Vergadering van Aandeelhouders<br />
Jaarlijks vindt een Algemene Vergadering van<br />
Aandeelhouders plaats. Andere aandeelhoudersvergaderingen<br />
kunnen worden gehouden op verzoek van<br />
de Raad van Bestuur, de voorzitter van de Raad van<br />
Commissarissen of de aandeelhouder van <strong>Connexxion</strong>.<br />
De agenda wordt opgesteld door degene die<br />
de vergadering bijeenroept. De aandeelhouder<br />
kan voorstellen inbrengen tot dertig dagen voor<br />
de vergadering. Besluiten worden genomen met<br />
volstrekte meerderheid van stemmen, tenzij bij wet<br />
of in de statuten een gekwalificeerde meerderheid<br />
wordt voorgeschreven.<br />
De bepaling van dividend en dividenduitkering<br />
en toevoegingen aan de reserves zijn afzonderlijke<br />
onderdelen op de agenda van de Algemene<br />
Vergadering van Aandeelhouders. Tevens is het<br />
dechargeren van de Raad van Commissarissen en<br />
de Raad van Bestuur een separaat onderdeel op<br />
de agenda.<br />
Minister Peijs van Verkeer en Waterstaat<br />
doopt drie nieuwe draagvleugelboten voor de<br />
verbinding Amsterdam-IJmuiden.<br />
2003
57<br />
De vennootschap heeft als beleid de Algemene<br />
Vergadering van Aandeelhouders op de hoogte te<br />
stellen van alle feiten en omstandigheden die van<br />
belang zijn voor het verlenen van goedkeuring,<br />
delegatie of autorisatie aan de Raad van<br />
Commissarissen of de Raad van Bestuur.<br />
De Raad van Bestuur en de Raad van<br />
Commissarissen zullen de Algemene Vergadering<br />
van Aandeelhouders alle gevraagde informatie<br />
verstrekken die nodig is om de rol als aandeelhouder<br />
op adequate wijze te kunnen vervullen, tenzij en voor<br />
zoverre belangen van de vennootschap zich daartegen<br />
verzetten. De onderneming heeft per kwartaal overleg<br />
met vertegenwoordigers van de aandeelhouder<br />
omtrent de resultaten van de onderneming.<br />
Raad van Commissarissen<br />
Taken<br />
De Raad van Commissarissen houdt toezicht<br />
op het beleid van de Raad van Bestuur en op de<br />
algemene gang van zaken in de vennootschap en<br />
de daarmee verbonden onderneming, en staat de<br />
Raad van Bestuur met raad terzijde. De Raad van<br />
Commissarissen evalueert de organisatiestructuur en<br />
de onder beheer van de Raad van Bestuur ingestelde<br />
controlemechanismen. De verantwoordelijkheid<br />
voor de juiste uitvoering van zijn taken berust bij de<br />
Raad van Commissarissen als een geheel. De leden<br />
van de Raad van Commissarissen kunnen ten opzichte<br />
van de Raad van Bestuur onafhankelijke standpunten<br />
innemen. De Raad van Commissarissen oefent zijn<br />
taken uit in het belang van <strong>Connexxion</strong> en zal daarvoor<br />
alle relevante belangen voor het bedrijf mee laten<br />
wegen. Leden van de Raad van Commissarissen<br />
oefenen hun taak zonder mandaat uit en onafhankelijk<br />
van enig belang in het bedrijf. Zij behoren geen belang<br />
te ondersteunen zonder daarbij de andere belangen<br />
mee te laten wegen. De Raad van Commissarissen<br />
ontvangt van de Raad van Bestuur tijdig alle informatie<br />
die voor de uitoefening van zijn taak nodig is. De Raad<br />
van Commissarissen is zelf verantwoordelijk voor de<br />
kwaliteit van zijn functioneren.<br />
Benoeming<br />
De Algemene Vergadering van Aandeelhouders<br />
benoemt commissarissen op voordracht van de Raad<br />
van Commissarissen. De Algemene Vergadering kan<br />
met volstrekte meerderheid van de uitgebrachte<br />
stemmen vertegenwoordigend tenminste eenderde<br />
van het geplaatste kapitaal het vertrouwen in de Raad<br />
van Commissarissen opzeggen. Zo’n besluit heeft het<br />
onmiddellijk ontslag van de leden van de Raad van<br />
Commissarissen tot gevolg.<br />
Commissarissen zullen zitting nemen in de Raad<br />
voor een periode van maximaal vier jaar, en komen<br />
daarna in aanmerking voor herbenoeming, met<br />
dien verstande dat de zittingsperiode van een lid<br />
nooit langer kan zijn dan drie termijnen, of indien<br />
van toepassing, twaalf jaar. Commissarissen treden<br />
af in het jaar waarin zij de leeftijd van zeventig jaar<br />
bereiken. De Raad van Commissarissen bestaat<br />
uit tenminste drie en ten hoogste zeven leden.<br />
Aan het eind van het verslagjaar telt de Raad van<br />
Commissarissen zes leden.<br />
De Raad van Commissarissen benoemt uit zijn<br />
midden de voorzitter van de Raad van Commissarissen.<br />
De voorzitter is verantwoordelijk voor het naar behoren<br />
functioneren van de Raad van Commissarissen en van<br />
zijn commissies. Verder ziet de voorzitter erop toe<br />
dat een introductie- en trainingsprogramma voor zijn<br />
leden wordt verzorgd en initieert hij de beoordeling<br />
van het functioneren van de Raad van Commissarissen<br />
en de Raad van Bestuur.<br />
2003
58<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
Profiel, commissies en rooster<br />
De Raad van Commissarissen stelt een rooster op<br />
volgens welk de commissarissen periodiek aftreden<br />
(zie de tabel op pagina 72). Bij herbenoeming vindt<br />
toetsing plaats aan de profielschets van de Raad<br />
van Commissarissen. Beraad over de herbenoeming<br />
geschiedt buiten aanwezigheid van de betrokkene<br />
en wordt gevoerd op basis van een door de voorzitter<br />
opgesteld verslag van zijn tevoren gevoerde gesprek<br />
met de aftredende commissaris. Indien er sprake is van<br />
een tweede herbenoeming gelden de bovenstaande<br />
vereisten met dien verstande dat betrokkene met<br />
tweederde meerderheid benoemd dient te worden.<br />
In het profiel zijn karakteristieken opgesteld,<br />
rekening houdend met de aard van de activiteiten, de<br />
internationaliseringsgraad en de omvang en de risico’s<br />
van de onderneming. De leden dienen ten opzichte<br />
van elkaar onafhankelijk en kritisch te opereren, in een<br />
goede onderlinge vertrouwensrelatie. De leden dienen<br />
bekend te zijn met het bestuur van een onderneming<br />
met tenminste dezelfde omvang en complexiteit als<br />
<strong>Connexxion</strong> en voldoende tijd beschikbaar te hebben<br />
voor de functievervulling van commissaris.<br />
Voor een naar behoren samengestelde Raad van<br />
Commissarissen van <strong>Connexxion</strong> Holding NV geldt,<br />
onverminderd de gezamenlijke verantwoordelijkheid<br />
van het college als geheel, dat de Raad kennis<br />
en ervaring moet hebben op de volgende<br />
aandachtsgebieden (gedeeltelijk in combinatie):<br />
- ervaring op bestuursniveau in (een)<br />
onderneming(en) op het gebied van logistieke<br />
dienstverlening;<br />
- ervaring op bestuursniveau in (een)<br />
onderneming(en) op het gebied van<br />
consumentgerichte activiteiten;<br />
- ervaring op bestuursniveau in (een) internationaal<br />
werkende onderneming(en);<br />
- ervaring op bestuursniveau bij (een) grote<br />
onderneming(en) met een privatiseringsproces;<br />
- ervaring op het gebied van management en<br />
organisatieontwikkeling in commerciële<br />
organisaties;<br />
- financieel-economische expertise en expertise op<br />
het vlak van toepassing van informatietechnologie;<br />
- openbaar bestuurlijke of beleidsmatige ervaring<br />
op hoog niveau op voor de onderneming relevante<br />
terreinen van overheidsbeleid;<br />
- expertise op het gebied van de sociale<br />
verhoudingen.<br />
Voor het komende jaar is voor de onderneming van<br />
belang dat bij leden van de Raad van Commissarissen<br />
daadwerkelijke ervaring met privatiseringsprocessen,<br />
fusies en overnames aanwezig is. Voorts dient bij<br />
voorkeur eveneens expertise aanwezig te zijn op<br />
ondernemingsrechtelijke en/of Europeesrechtelijk<br />
gebied, met betrekking tot informatietechnologie<br />
en/of enig ander aandachtsgebied, dat voor een<br />
succesvolle ontwikkeling als onderneming in een<br />
concurrerende markt noodzakelijk moet worden<br />
geacht.<br />
Overeenkomstig de Code Tabaksblat hebben de<br />
leden van de Raad van Commissarissen niet meer dan<br />
vijf commissariaten bij beursgenoteerde Nederlandse<br />
ondernemingen. Een voorzitterschap telt in dat<br />
verband dubbel. Er worden geen nieuwe leden van de<br />
Raad van Commissarissen benoemd die meer dan vijf<br />
van dergelijke commissariaten bekleden.<br />
De Raad van Commissarissen heeft een Selectie- en<br />
Benoemingscommissie, een Bezoldigingscommissie en<br />
een Auditcommissie ingesteld.<br />
De Selectie- en Benoemingscommissie selecteert<br />
kandidaten en beveelt hen aan voor benoeming tot<br />
lid van de Raad van Commissarissen en de Raad van<br />
Bestuur.<br />
2004<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services introduceert<br />
de Voicebox voor communicatie tussen<br />
chauffeur en centrale. Het systeem werkt<br />
op basis van GPS-techniek.
59<br />
De Bezoldigingscommissie adviseert de Raad van<br />
Commissarissen over het honoreringsbeleid voor<br />
de Raad van Bestuur, almede de honorering van<br />
individuele leden van de Raad van Bestuur.<br />
De Auditcommissie houdt toezicht op alle<br />
activiteiten betreffende financiële rapportage, de<br />
risicomanagement- en interne beheersingssystemen,<br />
de externe accountantscontrole, de wijze waarop<br />
geldende wetten en regels worden nageleefd en de<br />
rol en bevindingen van de Interne Audit Dienst.<br />
De Auditcommissie bespreekt het werkplan van<br />
de Interne Audit Dienst, dat tevens is afgestemd<br />
met de externe accountant. Bij vergaderingen van<br />
de Auditcommissie worden in het algemeen de<br />
verantwoordelijke financiële executives, het hoofd van<br />
de Interne Audit Dienst en de externe accountants<br />
uitgenodigd. De Auditcommissie adviseert de Raad<br />
van Commissarissen over de benoeming van de<br />
externe accountant en bespreekt diens vergoeding en<br />
onafhankelijkheid. Zij vergadert tenminste éénmaal<br />
per jaar met de externe accountant en de manager<br />
van de Interne Audit Dienst zonder dat de leden van de<br />
Raad van Bestuur hierbij aanwezig zijn.<br />
Raad van Bestuur<br />
De Raad van Bestuur leidt het bedrijf onder toezicht<br />
van de Raad van Commissarissen. De Raad van Bestuur<br />
vergadert in principe wekelijks om de strategie en<br />
operationele kwesties te bespreken, voorstellen goed<br />
te keuren en beslissingen te nemen. Het bedrijf is<br />
georganiseerd in divisies en werkmaatschappijen, die<br />
ondersteund worden door centrale stafafdelingen.<br />
De Raad van Bestuur bespreekt alle belangrijke<br />
ontwikkelingen met de directeuren van de divisies,<br />
werkmaatschappijen en centrale stafafdelingen.<br />
De rapportagestructuur van <strong>Connexxion</strong> is in lijn met<br />
de aansturing van de afzonderlijke bedrijfsonderdelen<br />
en de juridische structuur is grotendeels in lijn<br />
gebracht met de rapportagestructuur.<br />
Verder brengt de Raad van Bestuur regelmatig verslag<br />
uit aan de Raad van Commissarissen en bespreekt met<br />
deze het bedrijfsbeleid. Tenminste één maal per jaar<br />
legt de Raad van Bestuur de strategie, de parameters<br />
met betrekking tot de strategie en de operationele en<br />
financiële doelstellingen waarop de strategie stoelt<br />
voor aan de Raad van Commissarissen. De belangrijkste<br />
punten van de strategie worden in het Profiel van de<br />
onderneming (pagina 4) vermeld.<br />
Overeenkomstig de bepalingen van het verzwakte<br />
structuurregime, benoemt (en ontslaat) de Algemene<br />
Vergadering van Aandeelhouders de leden van de<br />
Raad van Bestuur. De Raad van Commissarissen wijst<br />
de voorzitter van de Raad van Bestuur aan en stelt de<br />
onderlinge taakverdeling van de leden vast in overleg<br />
met de Raad van Bestuur. Ongeacht de taakverdeling<br />
treedt de Raad van Bestuur op als een college met<br />
een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De Raad van<br />
Commissarissen heeft besloten dat naast de besluiten<br />
die conform de wet en de statuten ter goedkeuring<br />
aan de Raad van Commissarissen worden voorgelegd,<br />
ook bepaalde andere besluiten ter goedkeuring aan de<br />
Raad van Commissarissen moeten worden voorgelegd.<br />
In dit verband heeft de Raad van Commissarissen<br />
procedures en een autorisatieschema opgesteld.<br />
Belangenconflicten of mogelijke belangenconflicten<br />
tussen de vennootschap en de leden van de Raad<br />
van Bestuur dienen te worden vermeden. Een lid van<br />
de Raad van Bestuur zal onmiddellijk alle wezenlijke<br />
belangenconflicten of mogelijke belangenconflicten<br />
melden aan de voorzitter van de Raad van<br />
Commissarissen, evenals aan de andere leden van de<br />
Raad van Bestuur. In het geval van belangenconflicten<br />
kan de voorzitter besluiten dat het desbetreffende<br />
lid of de desbetreffende leden zich van stemming<br />
onthouden of (een deel) van de vergadering niet<br />
mogen bijwonen, of geen documenten mogen<br />
ontvangen over de desbetreffende aangelegenheid.<br />
2004<br />
Elektronisch betalen met Chipknip of<br />
creditcard zorgt voor betaalgemak op de<br />
<strong>Connexxion</strong> taxi’s.
125 jaar innovatie<br />
Marijke van Haaren is Gedeputeerde Infrastructuur<br />
en Openbaar Vervoer voor de provincie Gelderland en voorzitter<br />
van de Stuurgroep Valleilijn: “Als Gedeputeerde ben ik de<br />
stimulator, aanjager, regisseur en facilitator van alles wat er moet<br />
gebeuren in de provincie op het gebied van openbaar vervoer.<br />
Gelderland is wat dat betreft een heel uitdagende provincie.<br />
We hebben veel rijkswegen, belangrijke verkeersaders, grote<br />
rivieren en dito spoorlijnen, en in het kader van ons streven naar<br />
multimodaal vervoer willen we al die transportmogelijkheden<br />
optimaal benutten. Zo moeten we veel meer gebruik maken van<br />
ons water en spoor in plaats van de weg. In mijn visie past ook<br />
een toegankelijker openbaar vervoer.<br />
De Valleilijn bijvoorbeeld biedt<br />
de reiziger een aantrekkelijke,<br />
snellere en frequentere verbinding<br />
tussen Wageningen en Amersfoort<br />
met een nieuwe trein en bus. Die bus<br />
is er al, hij is verlengd, rijdt op aardgas over<br />
vrije busbanen en ziet er prachtig uit. De<br />
nieuwe trein, die <strong>Connexxion</strong> voor haar<br />
rekening neemt, gaat van de zomer rijden.<br />
Het geheel vormt een grote opwaardering<br />
van de lijn waar de NS niets meer in zag,<br />
maar die straks vol met passagiers zal zitten.<br />
Beide vervoerders, <strong>Connexxion</strong> en BBA,<br />
hebben de zaken prima op elkaar afgestemd,<br />
daar ben ik zeer tevreden over. Ook ben ik te<br />
spreken over de wijze waarop <strong>Connexxion</strong><br />
heeft nagedacht over hoe we de reiziger<br />
tegemoet kunnen komen, namelijk door ze<br />
in doelgroepen in te delen en het aanbod<br />
daar op af te stemmen. De trein heeft<br />
een jongerencoupé met muziekvideo’s,<br />
een stiltecoupé met draadloos internet,<br />
een coupé om lekker te relaxen en kletsen, een<br />
drankautomaat. Het aanbod gaat volledig uit van de reiziger en<br />
niet van wat de provincie wil. <strong>Connexxion</strong> heeft de hele wereld<br />
afgestruind om de juiste trein te vinden en daarom ben ik blij dat<br />
het de ambitie heeft gehad om op deze lijn in te schrijven. Het<br />
is prettig zakendoen met een bedrijf dat jouw visie op vervoer<br />
deelt.”<br />
‘Het is prettig zakendoen met<br />
een bedrijf dat jouw visie deelt’
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
61<br />
Beloningsbeleid Raad van Bestuur<br />
<strong>Connexxion</strong> Holding NV<br />
Het beloningsbeleid van de onderneming is erop<br />
gericht gekwalificeerde en deskundige functionarissen<br />
aan te trekken, te motiveren en te behouden met<br />
een marktconforme beloning als doelstelling.<br />
Hoewel <strong>Connexxion</strong> overwegend opereert in de<br />
dienstverlening aan de publieke sector, dient de<br />
onderneming gezien te worden als een commercieel<br />
en marktgeoriënteerd bedrijf en niet als een<br />
klassiek nutsbedrijf met een topmanagement dat<br />
gehonoreerd wordt volgens de maatstaven van de<br />
overheid of het publieke domein. De beloning dient<br />
dus concurrerend te zijn in relatie tot de markt voor<br />
topmanagement in het vergelijkbare bedrijfsleven.<br />
Dit uitgangspunt geldt ook voor de leden van de Raad<br />
van Bestuur. Jaarlijks wordt bezien in hoeverre de<br />
beloningssituatie van de Raad van Bestuur voldoet<br />
aan dit uitgangspunt. Deze taak wordt voorbereidend<br />
verricht door de Bezoldigingscommissie van de<br />
Raad van Commissarissen, zonodig met hulp van<br />
externe adviseurs. De Raad van Commissarissen stelt<br />
uiteindelijk op basis van het beleid en de concrete<br />
voorstellen van de Commissie de beloning vast.<br />
De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt<br />
het beleid inzake de beloning vast. Het beloningsbeleid<br />
van <strong>Connexxion</strong> Holding NV heeft als ingangsdatum<br />
1 januari 2005. De contracten en beloning van de leden<br />
van de Raad van Bestuur die voor 1 januari 2005 zijn<br />
benoemd, worden door de Raad van Commissarissen<br />
geëerbiedigd. Het beloningsbeleid zal voor hen alleen<br />
van toepassing zijn voor zover niet strijdig met de<br />
eerder overeengekomen contractuele bepalingen.<br />
Vast jaarsalaris<br />
De leden van de Raad van Bestuur ontvangen een vast<br />
jaarsalaris dat past bij de verantwoordelijkheden van<br />
hun functie. Voor de eerste keer in de Jaarvergadering<br />
2005 is door de Algemene Vergadering van<br />
Aandeelhouders een peergroup vastgesteld.<br />
De peergroup is zodanig samengesteld dat alle voor<br />
het besturen van <strong>Connexxion</strong> relevante aspecten terug<br />
te vinden zijn in de samenstelling van de peergroup.<br />
Het vaste salaris wordt gebaseerd op deze peergroup<br />
en is in beginsel niet hoger dan de mediaan van<br />
de vastgestelde peergroup. Ter objectivering van<br />
de uitkomst van deze peergroupvergelijking wordt<br />
deze bovendien getoetst aan de mediaan van de<br />
Algemene Markt voor Bestuurders, zoals deze door<br />
externe specialisten wordt bijgehouden. Daarnaast<br />
kunnen zij aanspraak maken op emolumenten, zoals<br />
een forfaitaire kostenvergoeding, vervoer, vergoeding<br />
van telefoonkosten alsmede de overige gebruikelijke<br />
emolumenten zoals die voor vele medewerkers van de<br />
onderneming gelden. In het verslagjaar heeft de Raad<br />
van Commissarissen de peergroup in samenspraak met<br />
de aandeelhouder op onderdelen aangepast.<br />
Pensioenen<br />
De pensioenen van de werknemers van <strong>Connexxion</strong><br />
Holding NV en haar dochtermaatschappijen zijn<br />
toegezegde pensioenregelingen en ondergebracht<br />
bij een aantal bedrijfstakpensioenfondsen. De<br />
werknemers van <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer NV<br />
en van <strong>Connexxion</strong> Nederland NV, van <strong>Connexxion</strong><br />
Holding NV, waaronder de leden van de Raad van<br />
Bestuur, zijn deelnemer bij het bedrijfstakfonds<br />
Stichting Pensioenfonds Openbaar Vervoer<br />
(SPOV). Het fonds kent vanaf 1 januari 2005 een<br />
middelloonregeling en een pensioenleeftijd<br />
van 65 jaar.<br />
2005<br />
In de Hoeksche Waard, Rotterdam en op Voorne-Putten<br />
start een pilot met de OV-chipkaart. <strong>Connexxion</strong><br />
combineert de OV-chipkaart techniek met die van het<br />
innovatieve Infoxx-communicatiesysteem.
62<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
Variabele beloning<br />
Naast het vaste salaris kunnen de leden van de Raad<br />
van Bestuur in aanmerking komen voor twee vormen<br />
van variabele beloning, te weten een variabele<br />
beloning voor de korte termijn en een voor de lange<br />
termijn. De kortetermijnbeloning, ofwel de jaarlijkse<br />
bonus, dient om de Raad van Bestuurleden een<br />
extra stimulans te geven het jaarplan en een aantal<br />
overeengekomen doelstellingen te realiseren.<br />
De langetermijnbeloning is gericht op binding van de<br />
leden van de Raad van Bestuur aan de onderneming en<br />
het creëren van aandeelhouderswaarde. De variabele<br />
beloning is niet pensioenscheppend.<br />
Korte termijn<br />
De jaarlijkse bonus beloopt dertig procent van het<br />
vaste jaarsalaris, indien aan alle – zowel kwantitatieve<br />
als kwalitatieve – doelstellingen is beantwoord<br />
(normbonus). Indien beduidend boven de norm wordt<br />
gepresteerd kan de kortetermijnbonus maximaal<br />
45 procent van het vaste jaarsalaris bedragen.<br />
Tweederde van de kortetermijnbonus is gekoppeld<br />
aan de kwantitatieve doelstelling om het door de<br />
Raad van Commissarissen geaccordeerde jaarplan te<br />
realiseren. De kwantitatieve doelstelling is identiek<br />
voor elk lid van de Raad van Bestuur. Hiervoor geldt de<br />
volgende staffel:<br />
Realisatie jaarplan<br />
Bonus<br />
< 85% nihil<br />
85% 10%<br />
100% (norm) 20%<br />
> 115% (maximaal) 30%<br />
Tussenliggende realisaties leiden tot proportionele<br />
bonuspercentages.<br />
Eenderde van de kortetermijnbonus is gekoppeld<br />
aan jaarlijks door de Raad van Commissarissen vast te<br />
stellen kwalitatieve doelstellingen. Deze doelstellingen<br />
worden gespecificeerd per lid van de Raad van Bestuur<br />
vastgesteld.<br />
Bij realisatie van de normdoelstellingen wordt<br />
tien procent toegewezen. In het geval van realisatie<br />
boven de norm kan maximaal vijftien procent<br />
worden toegewezen. Indien de gecombineerde<br />
kortetermijnbonus – kwantitatief en kwalitatief –<br />
onder de vijftien procent uitkomt, wordt geen bonus<br />
uitgekeerd.<br />
De kortetermijnbonus wordt uitbetaald met<br />
de salarisafrekening volgend op de betreffende<br />
jaarvergadering. Uitbetaling geschiedt netto na<br />
inhouding van belastingen en sociale premies.<br />
Bij tussentijdse aanvaarding of verbreking van het<br />
dienstverband wordt de bonus pro rata na goedkeuring<br />
van de jaarrekening over het betreffende jaar uitbetaald.<br />
Lange termijn<br />
De jaarlijkse langetermijnbonus heeft ten doel<br />
het versterken van de langetermijnbinding met de<br />
onderneming door de leden van de Raad van Bestuur<br />
te laten participeren in de waardeontwikkeling van<br />
de onderneming, en is gericht op het creëren van<br />
aandeelhouderswaarde.<br />
De waardeontwikkeling van de onderneming wordt<br />
jaarlijks over een periode van de drie voorgaande jaren<br />
vastgesteld bij vaststelling van de jaarrekening, voor<br />
de eerste keer bij de vaststelling van de jaarrekening<br />
2007 in vergelijking met de jaarrekening 2004.<br />
De waardeontwikkeling van de onderneming<br />
wordt berekend door de winst voor bijzondere<br />
baten en lasten (waaronder amortisatie en<br />
pensioenoverschotten/- tekorten), interest en<br />
belastingen vermenigvuldigd met een vaste factor, die<br />
slechts kan wijzigen bij (partiële) verkoop, per ultimo<br />
jaar 1 (de aanvangswaarde) te vergelijken met de op<br />
dezelfde wijze vastgestelde waarde per ultimo jaar 3.<br />
De procentuele waardestijging van de onderneming<br />
over de driejaarsperiode wordt gerelateerd aan<br />
het vaste jaarsalaris over het laatste jaar van de<br />
driejaarsperiode. Het aldus berekende bedrag is de<br />
langetermijnbonus over die periode.<br />
2005<br />
De luxe Qliner gaat van start<br />
tussen Lelystad en Groningen.
63<br />
In geval van volledige verkoop van de onderneming<br />
wordt deze bonus tussentijds uitkeerbaar.<br />
De langetermijnbonus wordt uitbetaald met<br />
de salarisafrekening volgend op de betreffende<br />
jaarvergadering.<br />
Alleen volle kalenderjaren tellen voor de berekening<br />
van de bonus, waarbij ter zake in functie treden in de<br />
eerste jaarhelft van 2005 het jaar 2005 geldt als een<br />
vol jaar. Bij vrijwillige verbreking van het dienstverband<br />
vervallen de lange termijn bonusaanspraken.<br />
Contractduur en opzegtermijn<br />
De arbeidscontracten met de heren P.J.Ph. Kortenhorst<br />
en R. van Holten zijn voor onbepaalde tijd aangegaan<br />
en kennen een opzegtermijn. Deze contracten<br />
worden geëerbiedigd en vallen buiten de reikwijdte<br />
van dit beloningsbeleid. De heer drs. F.I.G. Janssen is<br />
benoemd voor een periode van vier jaar. Toekomstige<br />
benoemingen tot statutair directeur geschieden<br />
eveneens voor een periode van vier jaar. Herbenoeming<br />
kan geschieden door het bevoegde orgaan na afloop<br />
van de vierjaarsperiode.<br />
Ontslagvergoedingen<br />
Voor de heren P.J.Ph. Kortenhorst en R. van Holten geldt<br />
een ontslagvergoeding bij onvrijwillig vertrek, welke<br />
gerelateerd is aan de jurisprudentie in vergelijkbare<br />
gevallen en die een minimum kent.<br />
De heer drs. F.I.G. Janssen kent bij onvrijwillig<br />
vertrek een ontslagvergoeding van maximaal een vast<br />
jaarsalaris. Indien een dergelijke beëindiging van het<br />
dienstverband van het betreffende lid van de Raad<br />
van Bestuur in de eerste periode van vier jaar van zijn<br />
benoeming plaatsvindt en een ontslagvergoeding<br />
van een jaarsalaris kennelijk onredelijk is, kan een<br />
ontslagvergoeding van maximaal twee maal het vaste<br />
jaarsalaris worden toegekend.<br />
Overig<br />
Nieuw te benoemen leden van de Raad van Bestuur<br />
kunnen in aanmerking komen voor een éénmalig<br />
bedrag als tegemoetkoming in verhuis- respectievelijk<br />
inrichtingskosten.<br />
De onderneming verstrekt geen leningen,<br />
waarborgen, hypotheken of gelijksoortige financieringsinstrumenten.<br />
Eventuele eerder ter beschikking<br />
gestelde financieringsinstrumenten worden niet<br />
kwijtgescholden.<br />
De tekst van de met het lid van de Raad van Bestuur<br />
aangegane arbeidsovereenkomst is de enig geldende.<br />
Aan het geformuleerde beloningsbeleid kunnen geen<br />
aanspraken worden ontleend. Afspraken met de leden<br />
van de Raad van Bestuur gemaakt voorafgaand aan<br />
de totstandkoming van dit beloningsbeleid, worden<br />
gerespecteerd.<br />
Controle van de jaarrekening en positie van<br />
de externe accountant<br />
De jaarrekening van <strong>Connexxion</strong> is aan externe<br />
controle onderhevig. De externe accountant woont<br />
de vergaderingen van de Raad van Commissarissen bij<br />
waarin de jaar- en halfjaarcijfers worden besproken.<br />
Hiernaast zijn zij aanwezig bij de betreffende<br />
vergaderingen van de Auditcommissie. De externe<br />
accountant van de vennootschap wordt benoemd door<br />
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Met<br />
ingang van 2005 woont de externe accountant ook de<br />
Algemene Vergadering van Aandeelhouders bij, zodat<br />
de aandeelhouder hem vragen kan stellen over de<br />
accountantsverklaring. Met de externe accountant is<br />
afgesproken dat de lead partner nooit langer dan vijf<br />
jaar verantwoordelijk zal zijn voor de controle.<br />
De Auditcommissie beoordeelt ieder jaar de<br />
vergoeding die de externe accountant in rekening<br />
brengt en gaat na of deze betrekking heeft op de<br />
jaarrekening of op andere activiteiten die verband<br />
houden met de controle.<br />
2005<br />
Twente maakt kennis met een nieuwe<br />
streekdienst, ‘Twents’.
64<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
De Auditcommissie en de Raad van Bestuur<br />
bespreken jaarlijks de rol en het functioneren van de<br />
externe accountant en zijn opdracht. Het resultaat<br />
van deze besprekingen wordt aan de Raad van<br />
Commissarissen meegedeeld. Eenmaal per vier jaar<br />
worden de activiteiten van de externe accountant in<br />
detail beoordeeld. De belangrijkste conclusies van deze<br />
beoordeling worden dan aan de Algemene Vergadering<br />
van Aandeelhouders meegedeeld. Op basis hiervan<br />
oordeelt zij dan over de voordracht voor de benoeming<br />
van de externe accountant.<br />
Dividendbeleid<br />
Het dividendbeleid is gericht op het maximeren van<br />
het aandeelhoudersrendement. <strong>Connexxion</strong> streeft<br />
naar een optimale vermogenspositie om voldoende<br />
slagkracht te hebben en zich daarmee te kunnen<br />
handhaven in de markt van het personenvervoer.<br />
Voor het dividendbeleid vindt een toetsing plaats<br />
op basis van de verwachte ontwikkelingen in de<br />
nettoschuld ten opzichte van ‘Earnings Before Interest,<br />
Taxes, Depreciation and Amortisation (EBITDA)’ en de<br />
‘interest coverage’ (rentedekkings-) ratio. Deze ratio’s<br />
worden vooral beïnvloed door het investeringsvolume.<br />
Op basis van deze financiële kaders, die te allen tijde<br />
marktconform moeten blijven, wordt de in te houden<br />
winst en het uit te keren dividend bepaald.<br />
Gedragscode en Klokkenluidersregeling<br />
<strong>Connexxion</strong> is een dienstverlenend bedrijf.<br />
Haar reizigers en concessieverleners rekenen op<br />
betrouwbaar en stipt vervoer. Reputatie is in deze<br />
dan ook zeer belangrijk. De persoonlijke integriteit<br />
van de bestuurders, managers en medewerkers van<br />
<strong>Connexxion</strong> vormt het fundament onder de kwaliteit<br />
van haar organisatie, de door haar geleverde diensten<br />
en haar reputatie.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft aanvullende maatregelen<br />
getroffen om de integriteit van de onderneming zeker<br />
te stellen door het invoeren van een Gedragscode en<br />
een Klokkenluidersregeling.<br />
De Gedragscode van <strong>Connexxion</strong> richt zich op alle<br />
medewerkers van de onderneming en heeft tot doel<br />
voor alle medewerkers helder te formuleren wat op<br />
het vlak van integriteit en andere waarden en normen<br />
van hen wordt verwacht. Dat geldt onderling, alsook<br />
in het verkeer met reizigers, met opdrachtgevers en<br />
toeleveranciers en andere relaties van de onderneming.<br />
De Gedragscode kent een compliance officer in de<br />
persoon van de directeur Juridische Zaken & Risk<br />
Management.<br />
De Klokkenluidersregeling stelt werknemers in<br />
de gelegenheid vermeende misstanden binnen de<br />
onderneming van algemene, operationele of financiële<br />
aard te melden, waarbij rechten en plichten worden<br />
uiteengezet van een medewerker die een melding doet<br />
in het kader van de regeling. Tevens zet de regeling<br />
de verplichtingen van het management uiteen.<br />
Medewerkers die een beroep doen op de Klokkenluidersregeling<br />
en misstanden melden, kunnen dit doen<br />
zonder hun rechtspositie in gevaar te brengen. De<br />
vennootschap heeft voormalig president-commissaris<br />
prof. dr. A.H.M.C. Walravens bereid gevonden in het<br />
kader van deze regeling de rol van vertrouwenspersoon<br />
op zich te nemen.<br />
De Gedragscode en de Klokkenluidersregeling zijn<br />
gepubliceerd op de website van de onderneming.<br />
<strong>2006</strong><br />
<strong>Connexxion</strong> presenteert haar plannen voor een<br />
helikopterlijndienst tussen de grote steden in de Benelux.
65<br />
4.11 Risicoprofiel<br />
In het verslagjaar is binnen de divisies van <strong>Connexxion</strong><br />
en de ondersteunende eenheden Vloot, Vastgoed<br />
en Facilitair Bedrijf, de risico-inventarisatie en<br />
de inventarisatie van de in dat licht te nemen<br />
maatregelen herhaald. Daarbij zijn de volgende<br />
specifieke risico’s geïdentificeerd:<br />
Reizigersgroei<br />
Het rendement van een concessie kan onder druk<br />
komen te staan indien <strong>Connexxion</strong> er niet in<br />
slaagt het aantal reizigers te verhogen. Middels<br />
een aantrekkelijk vervoersplan, gecombineerd met<br />
verbeterde reisinformatie, prijsdifferentiatie en hoge<br />
kwaliteit van dienstverlening en materieel moet<br />
de aantrekkelijkheid van onze vervoersoplossingen<br />
getoond worden aan niet-reizigers, keuzereizigers en<br />
concessieverleners. <strong>Connexxion</strong> beschikt hiertoe over<br />
een afdeling Commercie.<br />
De effecten van marktwerking<br />
Marktwerking heeft risico’s en/of onzekerheden<br />
met zich meegebracht voor (a) de marktpositie van<br />
<strong>Connexxion</strong> (b) de concurrentiepositie van <strong>Connexxion</strong><br />
(c) de omvang van de markt als geheel.<br />
De aanbestedingen in 2007, inclusief de aanbesteding<br />
Amstelland-Meerlanden, kunnen een belangrijk effect<br />
hebben op het marktaandeel van de openbaarvervoersactiviteiten<br />
van <strong>Connexxion</strong>. In 2007 zal dertien<br />
procent van de omzet van <strong>Connexxion</strong> Openbaar<br />
Vervoer worden aanbesteed. Evenals in voorgaande<br />
jaren zal het gespecialiseerde Tenderteam worden<br />
ingezet. Dit Tenderteam heeft de afgelopen jaren<br />
genoegzaam aangetoond in staat te zijn tenders<br />
te winnen.<br />
Indien de onderneming er niet in slaagt efficiencyverbeteringen<br />
door te voeren, zal haar positie ten<br />
opzichte van haar concurrenten verslechteren.<br />
Deze efficiencyverbeteringen betreffen zowel de<br />
medewerkers als het materieel. Aan de bestaande<br />
ideeën over productiviteitsverbetering zal in het<br />
komende jaar verder invulling worden gegeven.<br />
Figuur 15: vervaldata van de contracten binnen<br />
<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep<br />
(als percentage van de omzet)<br />
2009:<br />
15%<br />
2008:<br />
24%<br />
Vanaf<br />
2010:<br />
48%<br />
2007:<br />
13%<br />
<strong>2006</strong><br />
4 september <strong>2006</strong>: Minister Karla Peijs van Verkeer en<br />
Waterstaat laat zich door Rob van Holten (links) en Peter<br />
Kortenhorst uitgebreid informeren over de helikopterlijndienst.
66<br />
4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
De inzet van materieel zal verder moeten<br />
verbeteren in de vorm van een sterk aangescherpt<br />
capaciteitsmanagement en gereduceerde onderhoudsnormtijden<br />
en -intervallen.<br />
Binnen de divisie Taxi Services wordt in<br />
toenemende mate intensieve concurrentie<br />
ondervonden van een reeks bestaande en enkele<br />
nieuwe partijen in de markt die in een aantal gevallen<br />
op basis van lijfsbehoud lijken in te schrijven.<br />
Noch binnen het openbaar vervoer noch binnen<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services worden de geldende<br />
rendementseisen onder de druk van de markt echter<br />
verlaten. Om desondanks concurrerend in te schrijven<br />
wordt ook binnen <strong>Connexxion</strong> Taxi Services gebruik<br />
gemaakt van een professioneel en gespecialiseerd<br />
Tenderteam.<br />
Voor bovengenoemd risico van intensievere<br />
concurrentie geldt als mitigerende factor dat<br />
binnen het grootschalig en kleinschalig vervoer<br />
sprake is van langlopende contracten. In figuur 15<br />
wordt weergegeven welk deel van de omzet van<br />
<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer in de komende jaren<br />
in aanbesteding komt. Bij de divisie Taxi Services is<br />
in een groot aantal gevallen sprake van contracten<br />
met een looptijd van minimaal drie jaar, terwijl in de<br />
openbaarvervoersmarkt de contracten veelal een duur<br />
kennen van tenminste zes jaar. Het Ministerie van<br />
Verkeer en Waterstaat heeft inmiddels de maximale<br />
concessieduur in het OV verlengd naar acht jaar.<br />
<strong>2006</strong><br />
Foto: Quintus Vosman<br />
<strong>Connexxion</strong> presenteert de nieuwe treinen<br />
voor de Valleilijn. De treinen gaan in 2007<br />
rijden tussen Ede-Wageningen en Amersfoort.
67<br />
4.12 Management control systeem<br />
Interne omgeving<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft haar kernwaarden vastgelegd in een<br />
Gedragscode. Hierin wordt onder meer de omgang met<br />
leveranciers geregeld. Naast deze Gedragscode is er<br />
een procedure om ongewenste omgangsvormen aan<br />
de orde te stellen. De onderneming heeft hiertoe een<br />
Vertrouwenscommissie benoemd; tevens voorziet de<br />
onderneming in een Klokkenluidersregeling.<br />
De onderneming heeft haar processen beschreven<br />
en vastgelegd in eenvoudig toegankelijke proces portal.<br />
Een samenstel van activiteiten vormt de basis voor<br />
de functieomschrijving. Deze functieomschrijving<br />
omvat naast de activiteiten tevens de noodzakelijke<br />
bevoegdheden en de daarmee samenhangende<br />
verantwoordelijkheden. De functieomschrijvingen<br />
zijn vastgelegd in het functieboek van <strong>Connexxion</strong>.<br />
Binnen <strong>Connexxion</strong> is een strikt procuratiestelsel<br />
van toepassing. Dit stelsel heeft als uitgangspunt<br />
een duaal handtekening- of autorisatiemodel. In het<br />
crediteurenbetaalsysteem Basware is deze procuratie<br />
vertaald in autorisaties op persoonsniveau.<br />
Tijdens het wervings- & selectieproces wordt erop<br />
toegezien dat <strong>Connexxion</strong> goed opgeleide werknemers<br />
in dienst neemt. Tijdens de <strong>Connexxion</strong>-gesprekken of<br />
tijdens reguliere planning- en beoordelingsgesprekken<br />
kunnen eventuele tekortkomingen in de kwalificatie<br />
voor de huidige of een toekomstige functie worden<br />
aangegeven. Middels <strong>Connexxion</strong> Academy worden<br />
opleidingen voor chauffeurs en monteurs alsmede<br />
voor indirecte medewerkers verzorgd.<br />
<strong>Connexxion</strong> streeft een open cultuur na, waarin<br />
medewerkers betrokken zijn bij de onderneming.<br />
Continue verbetering hoort hierbij, evenals het<br />
incidenteel maken van fouten. Anderzijds mogen<br />
mensen aangesproken worden op gemaakte<br />
afspraken en behaalde resultaten.<br />
Risicobeoordeling<br />
De missie en visie van de onderneming zijn<br />
vastgelegd in het Strategisch Plan <strong>2006</strong>-2010. Dit<br />
plan is richtinggevend voor de divisies. De hoofdlijnen<br />
van het Strategisch Plan zijn niet alleen gedeeld met<br />
vertegenwoordigers van het personeel, maar worden<br />
via het medewerkersblad <strong>Connexxion</strong>’s ook naar<br />
alle medewerkers gecommuniceerd.<br />
<strong>Connexxion</strong> vertrouwt op de professionaliteit van<br />
haar medewerkers om ontwikkelingen in de externe<br />
omgeving te vertalen naar de eigen organisatie.<br />
Periodiek wordt hier op divisieniveau gestructureerd<br />
opvolging aan gegeven door een identificatie van<br />
risico’s. De geïdentificeerde risico’s worden gezamenlijk<br />
met acties en verantwoordelijken vastgelegd in een<br />
risicokaart. Deze risicokaart is onderwerp van gesprek<br />
tijdens de kwartaalbeoordeling door de Raad van<br />
Bestuur van de gang van zaken in de divisie.<br />
Beheersings- en bewakingsactiviteiten<br />
Werkvoorschriften en procedures worden zoals<br />
eerder omschreven vastgelegd in een procesportal.<br />
Het handboek management control beschrijft de<br />
planning en control cyclus binnen <strong>Connexxion</strong>.<br />
Het Strategisch Plan <strong>2006</strong>-2010 wordt door de<br />
onderdelen van <strong>Connexxion</strong> in jaarplannen omgezet.<br />
Aan de hand van de werkelijke resultaten worden<br />
de jaarplannen op maandbasis in detail door de<br />
bedrijfsonderdelen en in mindere mate van detail door<br />
de Raad van Bestuur getoetst.<br />
Informatietechnologie wordt steeds<br />
belangrijker voor de primaire processen van<br />
<strong>Connexxion</strong>. In <strong>2006</strong> zijn stappen ondernomen<br />
om de controle-mechanismen in de IT-operatie te<br />
verhogen door centralisatie van de rekencentra.<br />
De mogelijkheden voor uitwijk bij calamiteiten<br />
zijn gecreëerd. In dezelfde organisatieaanpassing<br />
is de rol van informatiemanagement belegd als<br />
verantwoordelijkheid van het managementteam van<br />
de divisies.<br />
<strong>2006</strong><br />
<strong>Connexxion</strong> viert haar 125-jarig jubileum met een groots feest<br />
voor alle medewerkers in stadion Gelredome in Arnhem.
684. Verslag van de Raad van Bestuur<br />
Om een betrouwbare financiële vastlegging<br />
te waarborgen, worden de grondslagen in detail<br />
vastgelegd in een accounting manual. De belangrijkste<br />
grondslagen staan vermeld in de toelichting op de<br />
jaarrekening.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft een Interne Audit Dienst,<br />
die thans bestaat uit drie gekwalificeerde personen.<br />
In het kader van bewaking en borging van<br />
management control wordt jaarlijks een auditplan<br />
opgesteld, dat gericht is op de belangrijkste<br />
bedrijfsprocessen en bijbehorende risico’s. Dit plan<br />
wordt uitgevoerd in goede samenwerking tussen de<br />
interne en externe accountant. De audits hebben<br />
betrekking op de financiële rapportage en op het<br />
bestaan en functioneren van operationele policies<br />
en procedures. Zowel door de interne als de externe<br />
accountant wordt hierover formeel gerapporteerd.<br />
De Interne Audit Dienst rapporteert aan de voorzitter<br />
van de Raad van Bestuur en brengt periodiek verslag<br />
uit aan de Auditcommissie.<br />
Letter of Representation<br />
Om de Raad van Bestuur extra waarborgen te<br />
verschaffen dat de binnen de onderneming<br />
bestaande richtlijnen en procedures op het gebied<br />
van interne beheersing zijn nageleefd, wordt van<br />
alle divisiedirecteuren een Letter of Representation<br />
verlangd. De divisiedirecteuren verklaren hierin dat<br />
de interne omgeving en de daarbij behorende beheersingsmaatregelen,<br />
het systeem van risicobeoordeling,<br />
de wijze van communicatie en informatievoorziening,<br />
en de periodieke bewaking van voornoemde<br />
elementen een redelijke mate van zekerheid bieden<br />
dat de strategische en operationele doelstellingen<br />
van de divisie worden gerealiseerd, de in- en externe<br />
(financiële) rapportages betrouwbaar zijn, en dat de<br />
divisie de relevante wet- en regelgeving naleeft.<br />
Deze werkwijze veronderstelt een maximaal kritische<br />
houding ten opzichte van de door de betrokkenen<br />
aangeleverde gegevens.<br />
Informatie en communicatie<br />
Het informeren van onze medewerkers geschiedt<br />
op brede schaal via medewerkersbladen als<br />
<strong>Connexxion</strong>’s, OVxxtra, Contaxxi en TSN Nieuws.<br />
Daarnaast vindt informatie-uitwisseling plaats via<br />
intranet. Personeelsbijeenkomsten, werkoverleggen<br />
en zogeheten <strong>Connexxion</strong>-gesprekken zijn andere<br />
communicatiemiddelen waarmee de informatieuitwisseling<br />
in de onderneming wordt gewaarborgd.<br />
Hiernaast zijn bilaterale contacten en verschillende<br />
overlegorganen van essentieel belang om onze<br />
doelen te communiceren en feedback te krijgen op de<br />
ondernemingsstrategie.<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services vergroot de toegankelijkheid van haar<br />
dienstverlening met Mybell: met een eenvoudig te bedienen<br />
mobiele telefoon kunnen reizigers direct contact opnemen met een<br />
alarmnummer of met de centrale van <strong>Connexxion</strong>.<br />
<strong>2006</strong>
69<br />
4.13 Directiebeoordeling<br />
risicomanagement en interne beheersing<br />
Zoals eerder in hoofdstuk 1 en 3 beschreven, is de<br />
zeer ongelukkige gang van zaken met betrekking<br />
tot de aanbesteding van het busvervoer in Brabant<br />
een tekortkoming, die heeft geleid tot evaluatie en<br />
wijziging van de interne procedure rond en de opzet<br />
van het tenderproces. Deze aanpassingen zijn in het<br />
verslagjaar doorgevoerd.<br />
Rekening houdend met het bovenstaande is de<br />
Raad van Bestuur, na overleg met de Auditcommissie<br />
van de Raad van Commissarissen, van mening dat de<br />
interne omgeving en de daarbij behorende beheersingsmaatregelen,<br />
het systeem van risicobeoordeling,<br />
de wijze van communicatie en informatievoorziening,<br />
en de periodieke bewaking van voornoemde elementen<br />
een redelijke mate van zekerheid bieden dat:<br />
- de Raad van Bestuur op de hoogte is van de mate<br />
waarin de strategische en operationele doelstellingen<br />
van de vennootschap worden gerealiseerd;<br />
- de in- en externe (financiële) rapportages<br />
betrouwbaar zijn;<br />
- de onderneming de relevante wet- en regelgeving<br />
naleeft.<br />
Voor wat betreft de inhoud van een ‘redelijke<br />
mate van zekerheid’ dient uitgegaan te worden van<br />
wat als zodanig geldt voor een zorgvuldig handelend<br />
bestuurder in de gegeven omstandigheden. Hoe goed<br />
interne risicomanagement- en beheersingssystemen<br />
ook zijn opgezet, zij kunnen nooit de absolute<br />
zekerheid bieden dat doelstellingen op het gebied<br />
van strategie, operatie, verslaggeving en naleving<br />
van wetten en regels altijd worden bereikt.<br />
De werkelijkheid leert dat bij het nemen van<br />
beslissingen menselijke beoordelingsfouten kunnen<br />
optreden, dat er steeds kosten-batenafwegingen<br />
worden gemaakt bij het aanvaarden van risico’s<br />
en het treffen van beheersingsmaatregelen,<br />
dat door menselijk falen zelfs simpele fouten of<br />
vergissingen grote verliezen kunnen veroorzaken, dat<br />
samenspanning van functionarissen kan leiden tot het<br />
omzeilen van interne controlemaatregelen en tenslotte<br />
dat het voor het management mogelijk is om met de<br />
directie gemaakte afspraken te negeren.<br />
Hoewel er geen indicaties zijn dat onze<br />
risicomanagement- en interne beheersingssystemen<br />
in 2007 niet naar behoren zal werken, blijft dit een<br />
onderwerp van voortdurende aandacht.<br />
Hilversum, 15 februari 2007<br />
Raad van Bestuur <strong>Connexxion</strong> Holding NV<br />
P.J.Ph. Kortenhorst R. van Holten drs. F.I.G. Janssen<br />
voorzitter vice-voorzitter CFO
70<br />
5. Curricula Vitae van de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur<br />
Raad van Commissarissen<br />
mr. N.J. Westdijk<br />
drs. R. Pieterse<br />
J. den Hoed RA<br />
dr. M.J.L. Jonkhart<br />
mr. N.J. Westdijk (1941)<br />
Klaas Westdijk studeerde Nederlands Recht aan de<br />
Universiteit van Utrecht, vervolgens behaalde hij zijn<br />
Master’s degree in Law en Business Administration<br />
aan de Universiteit van Chicago. Van 1965 tot 1967<br />
was hij werkzaam als jurist in de Verenigde Staten<br />
en in Nederland. Vervolgens werd hij management<br />
consultant bij Booz & Hamilton in Chicago. Van 1971<br />
tot 1978 was hij verbonden aan Horringa & De Koning,<br />
vanaf 1975 als partner. Van 1978 tot 1990 was hij<br />
werkzaam bij Furness NV, vanaf 1982 aanvankelijk als<br />
lid en later als voorzitter van de Raad van Bestuur.<br />
In 1990 is hij benoemd tot lid van de Raad van Bestuur<br />
van Koninklijke Pakhoed NV en in 1992 benoemd tot<br />
voorzitter van de Raad van Bestuur. Vanaf 10 december<br />
1999 is hij lid van de Raad van Commissarissen van<br />
<strong>Connexxion</strong> Holding NV. Van 1 maart 2002 tot 31 juli<br />
2003 was hij voorzitter van de Raad van Bestuur van<br />
de vennootschap. Op 1 augustus 2003 keerde hij terug<br />
als lid van de Raad van Commissarissen, waarvan hij<br />
sedert april 2004 het voorzitterschap vervult.<br />
Voorts is hij lid van de Raad van Commissarissen van<br />
ENECO Energie NV (voorzitter), Fortis, beleggingsfonds<br />
VastNedRetail en van de FD Mediagroep.<br />
Daarnaast is hij lid van de Raad voor Verkeer en<br />
Waterstaat.<br />
ir. M.E. van Lier Lels<br />
prof. dr. W.A.F.G. Vermeend<br />
drs. R. Pieterse (1942)<br />
Rob Pieterse studeerde Economie aan de Nederlandse<br />
Economische Hogeschool te Rotterdam. Vanaf 1968<br />
was hij werkzaam bij AKZO in diverse internationale<br />
functies. Vanaf 1978 tot 1987 was hij werkzaam bij<br />
Kluwer NV, aanvankelijk als directeur en vanaf 1987<br />
als lid van de Hoofddirectie. Vanaf 1988 tot september<br />
2003 is hij lid geweest van de Raad van Bestuur van<br />
Wolters Kluwer NV, waarvan vanaf 2000 als voorzitter.<br />
De nevenfuncties van de heer Pieterse zijn: lid van de<br />
Raad van Commissarissen van Essent NV, Koninklijke<br />
Wegener NV en CSM NV en president-commissaris<br />
van Koninklijke Grolsch NV en Mercurius Groep BV.<br />
Voorts is hij bestuurslid van enkele verenigingen en<br />
stichtingen.
71<br />
J. den Hoed RA (1937)<br />
Jean den Hoed studeerde af als Register Accountant<br />
in 1967. Na de militaire diensttijd was hij van 1959<br />
tot 1969 werkzaam bij Philips NV bij de Interne<br />
Accountantsdienst. Vanaf 1969 tot 1998 was hij<br />
werkzaam bij AKZO Nobel NV in diverse functies,<br />
laatstelijk als chief financial officer, tevens lid van de<br />
Executive Council. De heer Den Hoed is lid van de Raad<br />
van Commissarissen van SNS Reaal Groep. Daarnaast<br />
is hij lid van de Raad van Toezicht van het Nederlands<br />
Vaccin Instituut en plaatsvervangend Raad van de<br />
Ondernemingskamer van het Hof van Amsterdam.<br />
Voorts is hij bestuurslid van enkele stichtingen.<br />
dr. M.J.L. Jonkhart (1950)<br />
Marius Jonkhart behaalde in 1973 zijn doctoraal<br />
Bedrijfskunde aan de Interfaculteit Bedrijfskunde<br />
Delft/Rotterdam en in 1975 zijn doctoraal<br />
Bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit<br />
te Rotterdam om vervolgens aldaar in 1980 cum<br />
laude te promoveren tot doctor in de Economische<br />
Wetenschappen. Hij was werkzaam bij onder andere<br />
het Ministerie van Financiën, van 1981 tot 1988,<br />
sedert 1984 als directeur Binnenlands Geldwezen.<br />
Van 1987 tot 1998 was hij hoogleraar Financierings- en<br />
Beleggingsvraagstukken aan de Erasmus Universiteit<br />
Rotterdam. Van 1988 tot 1999 was hij werkzaam als<br />
voorzitter van de Raad van Bestuur van de Nationale<br />
Investeringsbank NV. Hij vervult sinds 2000 de functie<br />
van president-directeur van NOB Holding NV.<br />
De nevenfuncties van de heer Jonkhart zijn onder<br />
andere: lid van de Raad van Commissarissen van<br />
Aozora Bank (voorheen Nippon Credit Bank, Japan),<br />
Aercap Holdings, Corus Nederland en Ruimte voor<br />
Ruimte (voorzitter). Hij is voorts lid van de Raad van<br />
Toezicht van Staatsbosbeheer.<br />
ir. M.E. van Lier Lels (1959)<br />
Marike van Lier Lels studeerde Maritime Business<br />
Studies aan de Technische Universiteit Delft. In de<br />
periode 1986 tot 1999 was zij werkzaam bij Koninklijke<br />
P&O Nedlloyd NV in verschillende functies, laatstelijk<br />
als Member Executive Committee European Transport<br />
& Distribution. In de periode december 1995 tot<br />
september 2000 was zij werkzaam als Managing<br />
Director Van Gend & Loos Benelux. Van september<br />
2000 tot januari 2005 is zij als Executive Vice President<br />
& Chief Operating Officer verbonden geweest aan de<br />
Schiphol Group.<br />
Mevrouw Van Lier Lels is onder andere lid van<br />
de Raad van Commissarissen van Koninklijke<br />
KPN NV, USG People NV, TKH Group NV, Slavenburg<br />
Holdings BV en Maersk Nederland. Haar belangrijkste<br />
bestuursfuncties zijn bij de Algemene Rekenkamer,<br />
Raad voor Verkeer en Waterstaat, Innovatieplatform,<br />
Design Academy, TUD, de Baak, VNO-NCW en Koning<br />
Willem I Stichting.<br />
prof. dr. W.A.F.G. Vermeend (1948)<br />
Willem Vermeend behaalde in 1974 het doctoraal<br />
examen van de fiscaaljuridische studierichting aan de<br />
Rijksuniversiteit te Groningen. In 1983 promoveerde<br />
hij aan de Rijksuniversiteit Leiden. Van 1975 tot 1984<br />
was hij onder meer ondernemer, deeltijddocent aan<br />
de Rijksuniversiteit Leiden en medewerker van de<br />
Leidse Rechtswinkel. Van 1984 tot 1994 was de heer<br />
Vermeend lid van de Tweede Kamer voor de Partij van<br />
de Arbeid. Vervolgens was hij van 1994 tot maart 2000<br />
staatssecretaris van Financiën en van maart 2000 tot<br />
2002 minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.<br />
De heer Vermeend is verbonden aan Boer & Croon<br />
Strategy and Management Group. De nevenfuncties<br />
van de heer Vermeend zijn: lid van de Raad van<br />
Commissarissen van Mitsubishi Motors, Free Record<br />
Shop, de Nationale Vacaturebank, Randstad Holding en<br />
Maison van den Boer. Hij is buitengewoon hoogleraar<br />
Fiscale Economie aan de Universiteit van Maastricht.
72<br />
5. Curricula Vitae van de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur<br />
De Raad van Commissarissen en haar commissies zijn ultimo <strong>2006</strong> als volgt samengesteld:<br />
Nationaliteit Benoeming Herbenoeming Aftreedjaar Commissie<br />
mr. N.J. Westdijk<br />
(voorzitter) Nederlands 1999 2003 2007 Selectie- en<br />
Benoemingscommissie (vzt)<br />
Bezoldigingscommissie (lid)<br />
drs. R. Pieterse<br />
(vice-voorzitter) Nederlands 2003 2007 Selectie- en<br />
Benoemingscommissie (lid)<br />
Bezoldigingscommissie (vzt)<br />
Auditcommissie (lid)<br />
J. den Hoed RA Nederlands 1999 <strong>2006</strong> 2007 Auditcommissie (vzt)<br />
dr. M.J.L. Jonkhart Nederlands 2004 2008 Auditcommissie (lid)<br />
ir. M.E. van Lier Lels Nederlands <strong>2006</strong> 2010<br />
prof. dr. W.A.F.G. Vermeend Nederlands 2004 2008 Selectie- en<br />
Benoemingscommissie (lid)<br />
Bezoldigingscommissie (lid)<br />
<strong>Connexxion</strong> participeert in de<br />
ontwikkeling van de Superbus.<br />
<strong>2006</strong>
73<br />
Raad van Bestuur<br />
P.J.Ph. Kortenhorst (1950)<br />
Peter Kortenhorst trad op 1 augustus 2001 toe tot<br />
de Raad van Bestuur van <strong>Connexxion</strong> Holding NV.<br />
Daarvoor bekleedde hij onder andere de functies<br />
van CFO van Granaria Holdings BV (1993-2000) en<br />
directeur van Bank Mees & Hope NV (1976-1993).<br />
Vanaf medio 2003 is hij voorzitter van de Raad van<br />
Bestuur.<br />
De heer Kortenhorst is voorts<br />
- voorzitter van de Stichting Pensioenfonds<br />
Openbaar Vervoer (SPOV)<br />
- voorzitter van de Stichting Vervroegd Uittreden<br />
Openbaar Vervoer (SVUOV)<br />
- voorzitter van het Dagelijks Bestuur van de<br />
Rotterdamse Stichting voor Cardiologische<br />
Revalidatie (RSCR)<br />
- lid van de Raad van Commissarissen van ROI<br />
- lid van de Policy Board van de Union Internationale<br />
des Transports Publics (UITP)<br />
- bestuurslid van de Stichting Maatschappij en<br />
Onderneming (SMO)<br />
- lid van de Raad van Commissarissen van<br />
TransLink Systems BV.<br />
P.J.Ph. Kortenhorst<br />
R. van Holten<br />
drs. F.I.G. Janssen<br />
R. van Holten (1955)<br />
Rob van Holten is per 1 januari 2002 bij de<br />
vennootschap in dienst getreden in de functie<br />
van directeur van <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer.<br />
Daarvoor heeft hij verschillende management- en<br />
directiefuncties vervuld bij Vendex en Vedior en<br />
laatstelijk als voorzitter van de Directie van ISS<br />
Nederland BV. Op 1 juli 2002 werd hij lid van de Raad<br />
van Bestuur. Vanaf medio 2003 is hij benoemd tot<br />
vice-voorzitter van de Raad van Bestuur. De heer<br />
Van Holten is voorts<br />
- president-commissaris van Vervoer Bewijzen<br />
Nederland BV (VBN)<br />
- bestuurslid van Mobis<br />
- lid van de Raad van Commissarissen van<br />
REISinformatiegroep BV.<br />
drs. F.I.G. Janssen (1965)<br />
Frank Janssen is in 1992 in dienst getreden van<br />
een rechtsvoorganger van de onderneming als<br />
beleidsmedewerker Strategische Ontwikkeling.<br />
Hierna heeft hij verschillende financiële en<br />
operationele managementfuncties vervuld.<br />
Frank Janssen trad op 29 maart 2005 toe tot de Raad<br />
van Bestuur; hij is lid van de Raad van Bestuur en Chief<br />
Financial Officer. De heer Janssen vertegenwoordigt<br />
<strong>Connexxion</strong> op de Algemene Vergadering van<br />
Aandeelhouders van alle deelnemingen van<br />
<strong>Connexxion</strong> Participaties BV.
74<br />
6. Ondernemingsstructuur<br />
Figuur 16: organogram <strong>Connexxion</strong><br />
(31 december <strong>2006</strong>)<br />
Divisie Openbaar<br />
Vervoer<br />
Willem Mes<br />
directeur<br />
<strong>Connexxion</strong><br />
Nederland<br />
Divisie Taxi Services<br />
Jan Willem van de Wetering<br />
directeur<br />
Divisie Tours<br />
Jan Willem van de Wetering<br />
directeur<br />
Raad van Bestuur<br />
Peter Kortenhorst<br />
voorzitter<br />
Rob van Holten<br />
vice-voorzitter<br />
Frank Janssen<br />
CFO<br />
<strong>Connexxion</strong><br />
Participaties<br />
Techno Service<br />
Nederland<br />
Henk van den Boom<br />
algemeen directeur<br />
<strong>Connexxion</strong> Water<br />
Henk van den Boom<br />
gedelegeerd directeur<br />
Concernstaf<br />
Hermes Groep<br />
Hein op den Camp<br />
algemeen directeur<br />
Vloot<br />
Marianne Kopp-Raadgever<br />
directeur<br />
Facilitair Bedrijf /<br />
Vastgoed<br />
Willem Hetebrij<br />
directeur
75<br />
Organen van de vennootschap<br />
De organen van de vennootschap kennen per ultimo <strong>2006</strong> de volgende leden:<br />
Raad van Commissarissen<br />
Klaas Westdijk<br />
Rob Pieterse<br />
Jean den Hoed<br />
Marius Jonkhart<br />
Marike van Lier Lels<br />
Willem Vermeend<br />
voorzitter<br />
vice-voorzitter<br />
Dirk Slijper<br />
secretaris<br />
Raad van Bestuur<br />
Peter Kortenhorst<br />
Rob van Holten<br />
Frank Janssen<br />
voorzitter<br />
vice-voorzitter<br />
CFO<br />
Willem Lely<br />
secretaris<br />
Directieraad<br />
Rob van Holten<br />
Henk van den Boom<br />
Willem Mes<br />
Jan Willem van de Wetering<br />
Peter-Paul Witte<br />
voorzitter<br />
algemeen directeur Techno Service Nederland<br />
directeur divisie Openbaar Vervoer<br />
directeur divisie Taxi Services en divisie Tours<br />
directeur HRM<br />
Centrale Ondernemingsraad<br />
Tom Roording<br />
Guus van Tol<br />
Hans Abdoelkariem<br />
Jeltje Hoekstra<br />
John Huismans<br />
Dick Knutzen<br />
Mark Lammers<br />
Rob Leenen<br />
Bert Leenards<br />
Piet Mooren<br />
Wim Schulenberg<br />
Johan van der Velde<br />
Ad Wayenberg<br />
Jeroen Wijers<br />
divisie Techno Service Nederland, voorzitter<br />
divisie Openbaar Vervoer, secretaris<br />
divisie Techno Service Nederland<br />
divisie Taxi Services<br />
divisie Tours & Water<br />
divisie Openbaar Vervoer<br />
divisie Taxi Services<br />
Hermes Groep<br />
divisie Openbaar Vervoer<br />
divisie Taxi Services<br />
divisie Taxi Services<br />
Hermes Groep<br />
divisie Tours & Water<br />
divisie Openbaar Vervoer
76
77<br />
7. Jaarrekening <strong>2006</strong><br />
7.1 Geconsolideerde balans per 31 december <strong>2006</strong> 78<br />
7.2 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong> 80<br />
7.3 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong> 81<br />
7.4 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over <strong>2006</strong> 82<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 83<br />
7.6 Vennootschappelijke balans per 31 december <strong>2006</strong> 130<br />
7.7 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong> 132<br />
7.8 Vennootschappelijk overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong> 132<br />
7.9 Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 133
787.1 Geconsolideerde balans per 31 december <strong>2006</strong><br />
Voor verwerking van de voorgestelde winstverdeling<br />
Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Activa<br />
Vaste activa<br />
Materiële vaste activa 7.5.11 382.291 398.815<br />
Immateriële activa 7.5.12 2.561 872<br />
Financiële activa 7.5.13 45.545 5.716<br />
Investeringen op basis van 'equity'-methode 7.5.14 8.528 5.874<br />
Uitgestelde belastingvorderingen 7.5.15 41.750 44.625<br />
Totaal vaste activa 480.675 455.902<br />
Vlottende activa<br />
Voorraden 7.5.16 9.422 12.509<br />
Winstbelastingvorderingen 1.590 -<br />
Debiteuren en overige vorderingen 7.5.17 95.902 91.364<br />
Voor verkoop aangehouden activa 7.5.18 12.358 36.979<br />
Geldmiddelen en kasequivalenten 7.5.19 60.868 77.008<br />
Totaal vlottende activa 180.140 217.860<br />
Totaal activa 660.815 673.762
79<br />
Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Passiva<br />
Eigen vermogen 7.5.20 215.830 210.641<br />
Minderheidsbelangen 7.5.21 12.152 11.484<br />
Totaal groepsvermogen 227.982 222.125<br />
Langlopende verplichtingen<br />
Rentedragende verplichtingen 7.5.22 135.842 138.203<br />
Voorzieningen 7.5.23 32.805 39.846<br />
Uitgestelde belastingverplichtingen 7.5.15 17.763 14.126<br />
Overige verplichtingen 7.5.24 1.320 -<br />
Totaal langlopende verplichtingen 187.730 192.175<br />
Kortlopende verplichtingen<br />
Rekening-courantkredieten financiële instellingen 2.040 -<br />
Winstbelastingverplichtingen 57 419<br />
Voorzieningen 7.5.23 27.408 31.904<br />
Crediteuren en overige verplichtingen 7.5.26 211.705 224.512<br />
Voor verkoop aangehouden passiva 7.5.27 3.893 2.627<br />
Totaal kortlopende verplichtingen 245.103 259.462<br />
Totaal passiva 660.815 673.762
80<br />
7.2 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong><br />
Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Opbrengsten<br />
Openbaarvervoeropbrengsten<br />
- Reizigersopbrengsten 190.021 194.164<br />
- Opbrengsten OV Studentenkaart 88.417 85.307<br />
- Overheidsbijdragen 324.108 320.645<br />
- Overige openbaarvervoeropbrengsten 20.190 20.581<br />
Taxivervoeropbrengsten 171.557 162.020<br />
Tourvervoeropbrengsten 19.571 21.930<br />
Opbrengsten uit onderhoud en reparatie 24.833 31.156<br />
Opbrengsten uit handel 14.134 26.554<br />
Overige opbrengsten 7.5.32 31.410 18.530<br />
Totaal opbrengsten 884.241 880.887<br />
Bedrijfskosten<br />
Inkoopwaarde van de omzet 7.5.33 (100.624) (106.142)<br />
Personeelskosten 7.5.34 (501.894) (508.179)<br />
Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 7.5.35 (58.536) (56.796)<br />
Energiekosten t.b.v. voortbeweging (71.036) (60.801)<br />
Overige kosten rollend en varend materieel (40.954) (48.866)<br />
Overige kosten 7.5.36 (80.703) (71.937)<br />
Totaal bedrijfskosten (853.747) (852.721)<br />
Bedrijfsresultaat 30.494 28.166<br />
Financiële baten 4.808 3.569<br />
Financiële lasten (9.101) (5.933)<br />
Effect van amortisatie van activa en passiva (2.011) (785)<br />
Financieringsresultaat (6.304) (3.149)<br />
Aandeel in resultaat uit geassocieerde<br />
deelnemingen en joint ventures 7.5.37 (1.238) 2.581<br />
Resultaat voor belasting 22.952 27.598<br />
Winstbelastingen 7.5.38 (7.263) (8.624)<br />
Resultaat over de periode 15.689 18.974
81<br />
Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Resultaat over de periode toe te rekenen aan:<br />
Aandeelhouder van <strong>Connexxion</strong> Holding NV 14.580 16.784<br />
Minderheidsbelang 7.5.39 1.109 2.190<br />
Resultaat over de periode 15.689 18.974<br />
7.3 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong><br />
Bedragen in duizenden euro's <strong>2006</strong> 2005<br />
Resultaat over de periode 15.689 18.974<br />
Rechtstreekse vermogensmutatie in het groepsvermogen:<br />
Ongerealiseerde waardemutaties financiële instrumenten (3.229) 306<br />
Totaalresultaat 12.460 19.280<br />
Totaalresultaat toe te rekenen aan:<br />
Aandeelhouder van <strong>Connexxion</strong> Holding NV 11.361 17.150<br />
Minderheidsbelang 1.099 2.130<br />
Totaalresultaat 12.460 19.280
82<br />
7.4 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over <strong>2006</strong><br />
Bedragen in duizenden euro's <strong>2006</strong> 2005<br />
I. Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten<br />
Bedrijfsresultaat 30.494 28.166<br />
Afschrijvingen 56.513 52.083<br />
Bijzondere waardeverminderingen 2.023 4.713<br />
Boekresultaat bij verkoop materiële vaste activa (21.679) (8.612)<br />
Mutatie voorraden 3.162 3.100<br />
Mutatie kortlopende vorderingen (3.536) (13.856)<br />
Mutatie kortlopende verplichtingen (15.143) 7.832<br />
Dotatie en vrijvallen voorzieningen 12.585 12.518<br />
Onttrekking voorzieningen (23.361) (14.718)<br />
Kasstroom uit operationele activiteiten 41.058 71.226<br />
Ontvangen dividend 298 2.040<br />
Ontvangen interest 4.349 3.675<br />
Betaalde interest (9.210) (6.187)<br />
Betaalde winstbelasting (1.805) (4.275)<br />
(6.368) (4.747)<br />
Totale kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 34.690 66.479<br />
II. Kasstroom uit investeringsactiviteiten<br />
Verwerving van dochtermaatschappijen,<br />
na aftrek van verworven geldmiddelen (1.316) -<br />
Investeringen in (im)materiële vaste activa (80.815) (145.948)<br />
Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa 85.447 28.070<br />
Investeringen in financiële activa (45.700) (6)<br />
Desinvesteringen in financiële activa 2.343 4.489<br />
Overige mutaties (698) (359)<br />
Totale kasstroom uit investeringsactiviteiten (40.739) (113.754)<br />
III. Kasstroom uit financieringsactiviteiten<br />
Betaald dividend (7.181) (7.776)<br />
Mutatie rekening-courantkredieten financiële instellingen 1.453 (23.540)<br />
Ontvangst uit langlopende verplichtingen 44.241 114.106<br />
Aflossing langlopende verplichtingen (48.604) (24.906)<br />
Totale kasstroom uit financieringsactiviteiten (10.091) 57.884<br />
Mutatie geldmiddelen en kasequivalenten (16.140) 10.609<br />
Geldmiddelen en kasequivalenten begin boekjaar 77.008 66.399<br />
Geldmiddelen en kasequivalenten einde boekjaar 60.868 77.008<br />
Mutatie geldmiddelen en kasequivalenten (16.140) 10.609
83<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.1 Algemeen<br />
7.5.2 Overeenstemmingsverklaring<br />
<strong>Connexxion</strong> Holding NV is een naamloze vennootschap<br />
naar Nederlands recht, waarvan alle aandelen in handen<br />
zijn van de Staat der Nederlanden. De onderneming<br />
heeft haar statutaire zetel in Utrecht en haar<br />
hoofdvestiging aan Marathon 6, 1213 PK te Hilversum.<br />
De belangrijkste activiteiten van <strong>Connexxion</strong> zijn het<br />
verlenen van diensten op het gebied van openbaar en<br />
besloten personenvervoer en daaraan gerelateerde<br />
activiteiten.<br />
De geconsolideerde jaarrekening van de<br />
vennootschap voor het jaar, geëindigd op 31<br />
december <strong>2006</strong>, omvat de vennootschap en haar<br />
dochterondernemingen (tezamen te noemen<br />
“de Groep”) en het belang van de Groep in (nietgeconsolideerde)<br />
geassocieerde deelnemingen en<br />
joint ventures.<br />
De geconsolideerde jaarrekening van de Groep is<br />
door de Raad van Bestuur opgesteld op 15 februari<br />
2007 en besproken in de vergadering van de Raad van<br />
Commissarissen van 15 februari 2007. Indien tot de<br />
Algemene Vergadering van Aandeelhouders op<br />
14 maart 2007, waarin de jaarrekening wordt<br />
vastgesteld, omstandigheden blijken die aanpassing<br />
van de jaarrekening noodzakelijk maken, dan moet<br />
een dergelijke aanpassing op grond van het bepaalde<br />
in artikel 362 lid 6 en artikel 392 lid 1 letter g, Titel 9,<br />
Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek nog worden<br />
gemaakt.<br />
Ten aanzien van de enkelvoudige winst-enverliesrekening<br />
van de vennootschap is gebruik<br />
gemaakt van de vrijstelling ingevolge artikel 402,<br />
Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.<br />
De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in<br />
overeenstemming met de International Financial<br />
Reporting Standards (IFRS) en de interpretaties daarvan<br />
zoals vastgesteld door de International Accounting<br />
Standards Board (IASB) alsmede de IFRSs, zoals aanvaard<br />
binnen de Europese Unie (hierna: EU-IFRS).<br />
7.5.3 Algemene grondslagen voor<br />
waardering en resultaatbepaling<br />
De euro (€) is de functionele en presentatievaluta<br />
van <strong>Connexxion</strong>. De hierna genoemde bedragen<br />
zijn vermeld in duizenden euro's, afgerond op het<br />
dichtstbijzijnde duizendtal, tenzij anders vermeld.<br />
De waardering van activa en passiva en de bepaling<br />
van het resultaat vinden plaats op basis van historische<br />
kosten tenzij anders vermeld. Langlopende activa<br />
en passiva worden, voor zover niet anders vermeld,<br />
gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.<br />
Voor verkoop aangehouden activa en passiva worden<br />
gewaardeerd tegen de laagste van de boekwaarde en<br />
de reële waarde minus de verkoopkosten.<br />
Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar<br />
waarop ze betrekking hebben. Winst wordt slechts<br />
genomen voor zover zij op balansdatum is gerealiseerd.<br />
Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het<br />
einde van het verslagjaar, worden in acht genomen<br />
indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend<br />
zijn geworden.<br />
De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling<br />
zijn consistent toegepast door de<br />
ondernemingen binnen de Groep en voor de in deze<br />
geconsolideerde jaarrekening gepresenteerde perioden.<br />
De presentatie van de cijfers van het voorafgaande<br />
boekjaar zijn, indien van toepassing, aangepast voor<br />
vergelijkingsdoeleinden.
847.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
Gebruik van schattingen<br />
Het opmaken van de jaarrekening in overeenstemming<br />
met EU-IFRS regelgeving vereist van het management<br />
dat zij beoordelingen, inschattingen en aannames<br />
maakt die de toepassing van richtlijnen en de<br />
gerapporteerde bedragen voor activa, passiva,<br />
inkomsten en uitgaven beïnvloeden. De gemaakte<br />
inschattingen en daarmee samenhangende aannames<br />
zijn gebaseerd op historische ervaringen en diverse<br />
andere factoren die onder de gegeven omstandigheden<br />
als redelijk en billijk kunnen worden beschouwd.<br />
Deze inschattingen en aannames hebben gediend als<br />
basis voor de waardebepaling van de verantwoorde<br />
activa en passiva, waarvoor vanuit andere bronnen<br />
de omvang op dit moment nog niet blijkt. Werkelijke<br />
uitkomsten kunnen echter afwijken van gemaakte<br />
inschattingen. Schattingen en onderliggende aannames<br />
worden voortdurend beoordeeld. Wijzigingen in<br />
schattingen en aannames worden verwerkt in de<br />
periode waarin de schattingen worden herzien als de<br />
herziening uitsluitend op de desbetreffende periode<br />
betrekking heeft, of in de periode van herziening en<br />
toekomstige perioden als de herziening zowel de<br />
huidige als de toekomstige perioden beïnvloedt.<br />
Door de leiding gevormde oordelen bij de toepassing<br />
van de EU-IFRS die belangrijke gevolgen hebben voor<br />
de jaarrekening, en schattingen die een aanmerkelijk<br />
risico in zich bergen van een materiële aanpassing in het<br />
volgende jaar zijn vermeld in paragraaf 7.5.30.<br />
7.5.4 Grondslagen voor consolidatie<br />
Dochtermaatschappijen<br />
Dochtermaatschappijen zijn die ondernemingen<br />
waarin <strong>Connexxion</strong> Holding NV direct dan wel<br />
indirect beslissende zeggenschap heeft. Beslissende<br />
zeggenschap houdt in dat <strong>Connexxion</strong> direct dan wel<br />
indirect de financiële en operationele bedrijfsvoering<br />
van een onderneming beheerst met als doel voordelen<br />
te behalen uit de activiteiten van die onderneming.<br />
De jaarrekeningen van deze dochterondernemingen<br />
zijn in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen<br />
vanaf de datum dat beslissende zeggenschap verworven<br />
wordt tot het moment dat <strong>Connexxion</strong> beslissende<br />
zeggenschap verliest.<br />
Het aandeel van derden in het resultaat en in het<br />
vermogen wordt afzonderlijk vermeld. Saldi en<br />
transacties met dochtermaatschappijen en eventuele<br />
(on)gerealiseerde resultaten op deze transacties worden<br />
bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening<br />
geëlimineerd.<br />
De belangrijkste in de consolidatie van <strong>Connexxion</strong><br />
Holding opgenomen dochtermaatschappijen zijn:<br />
<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer NV, Haarlem 100%<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services BV, Schiedam 100%<br />
<strong>Connexxion</strong> Tours BV, Hilversum 100%<br />
<strong>Connexxion</strong> Vastgoed BV, Hilversum 100%<br />
<strong>Connexxion</strong> Facilitair Bedrijf BV, Hilversum 100%<br />
<strong>Connexxion</strong> Vloot BV, Hilversum 100%<br />
Techno Service Nederland NV, Utrecht 100%<br />
<strong>Connexxion</strong> Participaties BV, Hilversum 100%<br />
Hermes Groep NV, Weert 76,7%<br />
Joint ventures<br />
Joint ventures zijn ondernemingen waarover<br />
<strong>Connexxion</strong> middels contractuele afspraken met twee<br />
of meer partijen gezamenlijk zeggenschap heeft.<br />
De belangrijkste joint ventures zijn:<br />
Arke/TAD BV, Enschede 50,0%<br />
Syntus BV, Doetinchem 33,3%<br />
Geassocieerde deelnemingen<br />
(niet-geconsolideerde deelnemingen)<br />
Geassocieerde deelnemingen zijn die ondernemingen<br />
waar de Groep invloed van betekenis uit kan oefenen<br />
op de financiële en operationele bedrijfsvoering, zonder<br />
beslissende zeggenschap te hebben.<br />
De belangrijkste geassocieerde deelnemingen zijn:<br />
Waterbus BV, Rotterdam 34,5%<br />
REISinformatiegroep BV, Utrecht 32,8%<br />
Fast Ferry BV, Rotterdam 31,0%<br />
TransLink Systems BV, Amersfoort 20,0%<br />
De lijst met gegevens betreffende de kapitaalbelangen,<br />
zoals bedoeld in artikelen 379 en 414, Titel 9, Boek 2<br />
van het Burgerlijk Wetboek, is gedeponeerd bij het<br />
Handelsregister van de Kamer van Koophandel<br />
te Hilversum.
85<br />
7.5.5 Afgeleide financiële instrumenten<br />
(derivaten)<br />
<strong>Connexxion</strong> maakt alleen gebruik van derivaten<br />
ter afdekking van het risico van de variabiliteit<br />
van uitgaande kasstromen die voortvloeien uit<br />
toekomstige dieselaankopen. Het beleid is erop gericht<br />
de gevolgen van koers- en prijsschommelingen te<br />
beperken. <strong>Connexxion</strong> past hedge accounting toe voor<br />
deze dieselderivaten. Bij eerste opname worden de<br />
dieselderivaten gewaardeerd tegen de reële waarde.<br />
Wijzigingen in de marktwaarde van de dieselderivaten<br />
worden, voor zover effectief, in het groepsvermogen<br />
verantwoord. Het niet-effectieve deel van eventuele<br />
winsten of verliezen wordt onmiddellijk in de winst-enverliesrekening<br />
verwerkt onder de financiële baten en<br />
lasten. Overboekingen van de in het groepsvermogen<br />
verantwoorde uitgestelde bedragen naar de winst-enverliesrekening<br />
vinden plaats in dezelfde periode of<br />
perioden waarin de afgedekte dieselaankopen ten laste<br />
van de winst-en-verliesrekening worden verantwoord.<br />
7.5.6 Omrekening van vreemde valuta’s<br />
Transacties in buitenlandse valuta’s worden in<br />
euro’s omgerekend tegen de per de datum van de<br />
desbetreffende transactie geldende wisselkoersen.<br />
De op balansdatum aanwezige activa en passiva worden<br />
tegen de op die datum geldende wisselkoersen in euro’s<br />
omgerekend. Bij omrekening ontstane koersverschillen<br />
worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord<br />
onder de overige bedrijfskosten.<br />
7.5.7 Waarderingsgrondslagen voor<br />
activa en passiva<br />
7.5.7.1 Materiële vaste activa<br />
Activa in eigendom<br />
De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen<br />
kostprijs of veronderstelde kostprijs, verminderd<br />
met de cumulatieve afschrijvingen en bijzondere<br />
waardeverminderingen.<br />
Wanneer een afdekkinginstrument afloopt, wordt<br />
verkocht of beëindigd of wanneer <strong>Connexxion</strong> de<br />
aanwijzing van de afdekkingrelatie intrekt, maar de<br />
afgedekte verwachte transactie naar verwachting<br />
nog steeds zal plaatsvinden, blijft de tot dat moment<br />
cumulatieve winst of het cumulatieve verlies in het<br />
groepsvermogen opgenomen tot het moment waarop<br />
de afgedekte dieselaankopen ten laste van de winsten-verliesrekening<br />
worden verantwoord. Indien niet<br />
langer wordt verwacht dat de afgedekte transactie zal<br />
plaatsvinden, wordt de cumulatieve niet-gerealiseerde<br />
winst of het cumulatieve niet-gerealiseerde verlies dat<br />
in het groepsvermogen is opgenomen, onmiddellijk<br />
overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening.<br />
Een deel van het rollend materieel is op<br />
1 januari 2004, de overgangsdatum naar EU-IFRS,<br />
geherwaardeerd tegen de reële waarde. Vanaf die<br />
datum is de reële waarde de veronderstelde kostprijs en<br />
derhalve de nieuwe aanschafwaarde van het actief.<br />
Indien een voorziening inzake geraamde kosten<br />
van ontmanteling en verwijdering van het actief en<br />
het herstel van het terrein noodzakelijk is, wordt de<br />
historische kostprijs met hetzelfde bedrag verhoogd.<br />
Voor zover een materieel vast actief omvangrijke<br />
bestanddelen bevat welke in economische levensduur<br />
uiteenlopen, worden deze als afzonderlijke materiële<br />
vaste activa verantwoord. <strong>Connexxion</strong> past voor de<br />
afschrijving van haar gebouwen deze zogeheten<br />
componentenmethode toe.<br />
De vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering worden<br />
gewaardeerd tegen de gedane uitgaven.
86<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
Geleasde activa<br />
Lease-overeenkomsten waarbij de Groep feitelijk alle<br />
risico’s en voordelen van eigendom heeft, worden<br />
geclassificeerd als financiële lease. Materiële vaste<br />
activa die door financiële lease zijn verworven, worden<br />
gewaardeerd tegen de laagste van de reële waarde en<br />
de contante waarde van het minimum aantal verplichte<br />
leasebetalingen bij aanvang van de lease verminderd<br />
met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere<br />
waardeverminderingen.<br />
Uitgaven na initiële investering<br />
Periodieke vervangingsuitgaven die samenhangen<br />
met materiële vaste activa worden geactiveerd mits<br />
de toekomstige economische voordelen voortvloeiend<br />
uit het actief naar de Groep zullen gaan en de kosten<br />
van dergelijke periodieke vervangingsinvesteringen<br />
betrouwbaar bepaald kunnen worden. Alle andere<br />
uitgaven worden als last in de winst-en-verliesrekening<br />
verantwoord wanneer zij gemaakt worden.<br />
Afschrijvingen<br />
De afschrijvingen worden gebaseerd op de economische<br />
gebruiksduur en worden berekend op basis van een<br />
percentage van de kostprijs, eventueel rekening<br />
houdend met een (gegarandeerde) restwaarde. Er wordt<br />
afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming.<br />
Op terreinen wordt niet afgeschreven. Gebouwen<br />
worden afgeschreven op basis van een economische<br />
levensduur van vijftig jaar. Gebouwen op erfpacht<br />
verkregen grond worden conform de looptijd van<br />
het desbetreffende contract afgeschreven als deze<br />
afschrijvingstermijn korter is. Autobussen worden<br />
afgeschreven met minimaal vijf procent en maximaal<br />
twintig procent per jaar; dit is mede afhankelijk van de<br />
duur van de concessie. Trolleymaterieel wordt op basis<br />
van vijftien jaar afgeschreven, trammaterieel en treinen<br />
op basis van dertig jaar. Taxi’s worden afgeschreven<br />
op basis van een geschatte economische levensduur<br />
variërend van drie tot acht jaar. Voor overige activa<br />
varieert de geschatte economische levensduur van<br />
drie tot twintig jaar.<br />
7.5.7.2 Immateriële activa<br />
Goodwill<br />
Alle bedrijfscombinaties worden administratief<br />
verwerkt via toepassing van de ‘overname’methode.<br />
Goodwill is opgenomen naar aanleiding van de<br />
overname van dochterondernemingen, geassocieerde<br />
deelnemingen en joint ventures. Met betrekking tot<br />
bedrijfsovernames die hebben plaatsgevonden vanaf<br />
1 januari 2004, komt goodwill overeen met het verschil<br />
tussen de kostprijs van de overname en de reële waarde<br />
van de overgenomen netto identificeerbare activa.<br />
Bij overnames voor deze datum is goodwill gebaseerd<br />
op de veronderstelde kostprijs, die gelijk is aan<br />
de waarde die hieraan op grond van de voorheen<br />
toegepaste Dutch GAAP werd toegekend.<br />
Goodwill wordt gewaardeerd tegen de<br />
historische kostprijs verminderd met eventuele<br />
cumulatieve bijzondere waardeverminderingen,<br />
waarbij jaarlijks wordt vastgesteld of een bijzondere<br />
waardevermindering (impairment test) noodzakelijk<br />
is. Voor joint ventures en geassocieerde deelnemingen<br />
wordt de boekwaarde van goodwill opgenomen in de<br />
boekwaarde van de investering in de joint venture of<br />
geassocieerde deelneming. Negatieve goodwill die bij<br />
een overname ontstaat, wordt direct in de winst-enverliesrekening<br />
verantwoord.<br />
Onderzoek en ontwikkeling<br />
Uitgaven voor onderzoeksactiviteiten die worden<br />
verricht met het vooruitzicht nieuwe wetenschappelijke<br />
of technische kennis en inzichten te verwerven, worden<br />
als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord<br />
wanneer zij worden gemaakt.<br />
Verkoopresultaten activa<br />
Verkoopresultaten op activa worden verantwoord<br />
onder de overige opbrengsten.
87<br />
Uitgaven voor ontwikkelingsactiviteiten waarbij<br />
de onderzoeksresultaten worden aangewend voor<br />
de productie van nieuwe of wezenlijk verbeterde<br />
producten en processen, worden geactiveerd indien het<br />
product of proces technisch en commercieel haalbaar<br />
is en de Groep over voldoende middelen beschikt<br />
om de ontwikkeling te voltooien. De geactiveerde<br />
uitgaven omvatten materiaalkosten, direct geleverde<br />
arbeid en een toerekenbaar deel van de directe<br />
overheadkosten. De geactiveerde ontwikkelingskosten<br />
worden gewaardeerd tegen de kostprijs verminderd<br />
met cumulatieve amortisatie en bijzondere<br />
waardeverminderingsverliezen. Indien de geactiveerde<br />
ontwikkelingskosten hoofdzakelijk bestaan uit uitgaven<br />
voor materiële vaste activa dan wel onlosmakelijk<br />
verbonden zijn met een materieel vast actief worden<br />
de geactiveerde ontwikkelingskosten behandeld als<br />
zijnde een materieel vast actief.<br />
De overige ontwikkelingskosten worden als last in<br />
de winst-en-verliesrekening verantwoord wanneer zij<br />
worden gemaakt.<br />
De amortisatie van het immaterieel actief geschiedt<br />
systematisch ten laste van de winst-en-verliesrekening<br />
over de economische levensduur vanaf ingebruikname,<br />
tenzij deze gebruiksduur onbepaald is.<br />
Met betrekking tot goodwill en immateriële activa<br />
met een onbepaalde gebruiksduur wordt ieder jaar<br />
systematisch per balansdatum getoetst of zich een<br />
bijzondere waardevermindering heeft voorgedaan.<br />
Het resultaat bij verkoop van financiële activa wordt<br />
verantwoord in de periode waarin de verkoop van deze<br />
financiële activa plaatsvindt.<br />
7.5.7.4 Investeringen op basis van ‘equity’-methode<br />
Joint ventures en geassocieerde deelnemingen<br />
Joint ventures zijn contractuele afspraken waarbij twee<br />
of meer partijen economische activiteiten aangaan<br />
waarover zij gezamenlijk zeggenschap hebben.<br />
Joint ventures worden gewaardeerd volgens de ‘equity’-<br />
methode vanaf het moment dat de gezamenlijke<br />
zeggenschap aanvangt tot het moment dat deze<br />
daadwerkelijk eindigt.<br />
De geassocieerde deelnemingen zijn deelnemingen<br />
waarin invloed van betekenis op het zakelijke en<br />
financiële beleid wordt uitgeoefend zonder er<br />
zeggenschap over te hebben. Deze deelnemingen<br />
worden gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode,<br />
rekening houdend met eventuele bijzondere<br />
waardeverminderingen vanaf het moment,<br />
dat de invloed van betekenis aanvangt tot het<br />
moment, dat deze daadwerkelijk eindigt. Belangen<br />
in ondernemingen waarin geen invloed van<br />
betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd<br />
tegen de verkrijgingsprijs. Verliezen worden<br />
slechts genomen voor zover de kapitaalinbreng<br />
strekt in de joint venture en de geassocieerde<br />
deelnemingen. De waarderingsgrondslagen van joint<br />
ventures en deelnemingen zijn aangepast aan de<br />
waarderingsgrondslagen van de Groep.<br />
7.5.7.3 Financiële activa<br />
De langlopende vorderingen en leningen (op joint<br />
ventures en niet-geconsolideerde deelnemingen)<br />
worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs<br />
verminderd met eventueel noodzakelijk geachte<br />
bijzondere waardeverminderingen.<br />
Op elke balansdatum wordt beoordeeld of er<br />
objectieve indicaties zijn dat een financieel actief in<br />
waarde is verminderd. De waardevermindering is het<br />
verschil tussen de geamortiseerde kostprijs en de<br />
waarde van de toekomstige kasstromen, gedisconteerd<br />
tegen de oorspronkelijke effectieve waarde van de<br />
vordering. Kasstromen met een resterende looptijd<br />
korter dan twaalf maanden worden niet gedisconteerd.<br />
7.5.7.5 Winstbelastingen en uitgestelde belastingen<br />
De vennootschap vormt samen met een aantal<br />
dochtermaatschappijen een fiscale eenheid.<br />
De belastinglast is het totale bedrag van de over de<br />
periode verschuldigde en verrekenbare belastingen en<br />
de uitgestelde belastingen. De over de verslagperiode<br />
verschuldigde en verrekenbare belasting is het bedrag<br />
van de winstbelasting met betrekking tot de fiscale<br />
winst c.q. verlies.
887.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
Uitgestelde belastingen zijn verplichtingen c.q.<br />
vorderingen van in toekomstige periodes te betalen<br />
c.q. terug te vorderen winstbelastingen met betrekking<br />
tot tijdelijke verschillen; ongebruikte verliescompensatie<br />
of ongebruikte belastingfaciliteiten. Tijdelijke verschillen<br />
zijn verschillen tussen de boekwaarde van een actief c.q.<br />
passief in de balans en de fiscale boekwaarde hiervan.<br />
De berekening van de latente belastingvorderingen<br />
en -verplichtingen geschiedt tegen de op het eind van<br />
het verslagjaar geldende belastingtarieven of tegen<br />
de in komende jaren geldende tarieven waarvan de<br />
wetgeving (materieel) is afgerond. Een uitgestelde<br />
belastingverplichting wordt opgenomen voor alle<br />
tijdelijke verschillen.<br />
Een uitgestelde belastingvordering wordt<br />
opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze<br />
verrekend kan worden met toekomstige fiscale winsten.<br />
De boekwaarde van de uitgestelde belastingvordering<br />
wordt beoordeeld op elke balansdatum en verlaagd in<br />
zoverre het niet langer waarschijnlijk is dat voldoende<br />
fiscale winst beschikbaar zal zijn om de vordering geheel<br />
of gedeeltelijk te realiseren.<br />
Actuele en uitgestelde belastingvorderingen en<br />
verplichtingen worden slechts gesaldeerd indien de<br />
onderneming een in rechte afdwingbaar recht heeft<br />
om te salderen, en de vorderingen en verplichtingen<br />
verband houden met dezelfde belastingautoriteit<br />
en belastingplichtige alsmede, bij uitgestelde<br />
belastingverplichtingen, dezelfde looptijd hebben.<br />
De vennootschapsbelasting wordt zoveel mogelijk aan<br />
de betreffende dochtermaatschappijen toegerekend<br />
alsof deze zelfstandig belastingplichtig zijn.<br />
7.5.7.6 Voorraden<br />
De voorraden worden gewaardeerd tegen historische<br />
kostprijs of lagere directe opbrengstwaarde door<br />
het vormen van een eventuele voorziening wegens<br />
incourantheid. De voorziening wegens incourantheid<br />
wordt bepaald op basis van een individuele beoordeling<br />
van de voorraden op productgroepniveau. De directe<br />
opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het<br />
kader van de normale bedrijfsvoering, verminderd<br />
met de geschatte kosten van voltooiing en de<br />
verkoopkosten. De historische kostprijs wordt gebaseerd<br />
op gewogen gemiddelde prijzen en zijn inclusief de<br />
verwervingskosten, de gemaakte vervoerskosten om<br />
de goederen naar de bestaande locatie te brengen<br />
en gemaakte kosten om ze in de huidige conditie te<br />
brengen.<br />
7.5.7.7 Debiteuren en overige vorderingen<br />
De debiteuren en overige vorderingen zijn opgenomen<br />
tegen de nominale waarde, onder aftrek van<br />
noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico<br />
van oninbaarheid op basis van individuele beoordeling.<br />
7.5.7.8 Voor verkoop aangehouden activa en passiva<br />
Vaste activa en groepen activa die worden aangehouden<br />
voor verkoop, worden bij eerste opname gewaardeerd<br />
tegen de laagste van de boekwaarde en de reële waarde<br />
minus verkoopkosten. Resultaten als gevolg van verkoop<br />
of verwijdering van voor verkoop aangehouden activa en<br />
passiva, worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt<br />
onder de overige kosten.<br />
Bijzondere waardeverminderingsverliezen bij de<br />
eerste classificatie als aangehouden voor verkoop<br />
worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen.<br />
Andere door de Groep aangehouden financiële<br />
instrumenten, waaronder obligaties, worden<br />
geclassificeerd als voor verkoop aangehouden activa en<br />
worden gewaardeerd tegen de reële waarde, waarbij de<br />
daaruit voortvloeiende winsten of verliezen rechtstreeks<br />
in het groepsvermogen worden verwerkt, behoudens<br />
bijzondere waardeverminderingsverliezen.
89<br />
Wanneer deze beleggingen niet langer in de balans<br />
worden opgenomen, wordt de cumulatieve winst<br />
die, of het cumulatieve verlies dat, rechtstreeks in<br />
het groepsvermogen is verwerkt, opgenomen in de<br />
winst-en-verliesrekening. Voor zover zij rentedragende<br />
beleggingen betreffen, wordt de rente op basis van de<br />
effectieve-rentemethode in de winst-en-verliesrekening<br />
opgenomen.<br />
7.5.7.12 Voorzieningen<br />
De op balansdatum aanwezige voorzieningen zijn<br />
gevormd voor verplichtingen die reeds op balansdatum<br />
aanwezig waren als gevolg van gebeurtenissen in het<br />
verleden, waarbij de verplichting op betrouwbare wijze<br />
geschat kan worden en waarbij het waarschijnlijk is dat<br />
voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom<br />
van middelen in de toekomst plaatsvindt.<br />
7.5.7.9 Geldmiddelen en kasequivalenten<br />
De geldmiddelen en kasequivalenten betreffen de<br />
kasmiddelen alsmede tegoeden op bankrekeningen.<br />
Direct opvraagbare deposito’s worden beschouwd als<br />
geldmiddelen en kasequivalenten.<br />
7.5.7.10 Groepsvermogen<br />
Eigen vermogen<br />
Het aandelenkapitaal wordt gekwalificeerd als eigen<br />
vermogen. Dividenden worden als een verplichting<br />
verantwoord in de periode waarin zij worden<br />
vastgesteld.<br />
Voorzieningen met een looptijd langer dan één<br />
jaar worden bepaald door de verwachte toekomstige<br />
kasstromen contant te maken op basis van een<br />
disconteringsvoet voor belasting die een afspiegeling is<br />
van de actuele marktsituatie en de risico’s die inherent<br />
zijn aan de verplichting. Voorzieningen met een looptijd<br />
korter dan één jaar worden verantwoord onder de<br />
kortlopende voorzieningen.<br />
Langetermijnpersoneelsbeloningen<br />
De langetermijnpersoneelsbeloningen worden<br />
opgenomen tegen de contante waarde.<br />
Minderheidsbelangen<br />
Minderheidsbelangen tonen het aandeel van derden<br />
in de verschillende dochtermaatschappijen. In de<br />
geconsolideerde balans zijn minderheidsbelangen<br />
gebaseerd op het oorspronkelijke aandeel in de<br />
verschillende dochtermaatschappijen, aangepast<br />
voor hun aandeel in de resultaten van deze<br />
dochtermaatschappijen.<br />
7.5.7.11 Rentedragende verplichtingen<br />
Rentedragende leningen worden initieel gewaardeerd<br />
tegen de historische kostprijs, na aftrek van eventueel<br />
gemaakte kosten. Na initiële opname worden<br />
rentedragende leningen gewaardeerd tegen de<br />
geamortiseerde kostprijs, waarbij een eventueel verschil<br />
tussen de kostprijs en de aflossingswaarde over de<br />
looptijd van de leningen in de winst-en-verliesrekening<br />
wordt verantwoord.<br />
Lopende schades<br />
De voorziening lopende schades is met name gevormd<br />
met het oog op toekomstige afrekeningen inzake<br />
letselschades, waarbij voertuigen van <strong>Connexxion</strong><br />
betrokken zijn geweest. De voorziening wordt door de<br />
WAM-verzekeraar (Wet Aansprakelijkheidsverzekering<br />
Motorrijtuigen) op basis van de geldende normering<br />
bij letselschades vastgesteld. Hierbij wordt gebruik<br />
gemaakt van ervaringscijfers van verzekeraars.<br />
Milieu<br />
De milieuvoorziening is bestemd voor het saneren van<br />
verontreinigde grond, waarbij de verontreiniging door<br />
<strong>Connexxion</strong> of haar rechtsvoorgangers veroorzaakt is.<br />
De hoogte van de voorziening is met medewerking van<br />
deskundigen op dit gebied aan de hand van zogeheten<br />
‘prikonderzoeken’ bepaald.<br />
Reorganisatie<br />
De reorganisatievoorzieningen zijn gevormd op basis<br />
van gedetailleerde en formele reorganisatieplannen,<br />
die door de Raad van Bestuur zijn goedgekeurd en die<br />
ofwel zijn gestart danwel aan de betrokkenen zijn<br />
gecommuniceerd.
907.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
Risico's uit claims, geschillen en rechtsgedingen<br />
Voorzieningen voor risico’s uit claims, geschillen<br />
en rechtsgedingen worden getroffen wanneer het<br />
waarschijnlijk is dat de rechtspersoon in een procedure<br />
zal worden betrokken.<br />
Verlieslatende contracten<br />
Voorzieningen voor verlieslatende contracten worden<br />
getroffen indien de onvermijdbare kosten van het<br />
voldoen aan de contractuele verplichtingen naar<br />
verwachting hoger zijn dan de verwachte economische<br />
voordelen van het betreffende contract. In langjarige<br />
vervoerscontracten zal pas na het verstrijken van de<br />
aanvangsperiode van het contract met redelijke mate<br />
van zekerheid kunnen worden vastgesteld of een<br />
contract structureel verlieslatend is. Voorzieningen voor<br />
verlieslatende contracten worden getroffen nadat de<br />
bijbehorende direct toerekenbare materiële vaste activa<br />
zijn afgewaardeerd naar restwaarde.<br />
7.5.7.13 Kortlopende verplichtingen<br />
De kortlopende verplichtingen worden tegen de<br />
geamortiseerde kostprijs opgenomen. Kortlopende<br />
verplichtingen, zoals uitgestelde omzet, die deel<br />
uitmaken van het werkkapitaal dat wordt gebruikt in<br />
de normale exploitatiecyclus, worden geclassificeerd als<br />
kortlopende verplichtingen, zelfs als deze pas na meer<br />
dan twaalf maanden worden afgewikkeld.<br />
Indien <strong>Connexxion</strong> optreedt als leasingnemer<br />
in een operationele lease-overeenkomst worden de<br />
leasebetalingen lineair als lasten in de winst-enverliesrekening<br />
opgenomen over de leaseperiode,<br />
tenzij een andere verdeling meer representatief is voor<br />
de gebruiksvoordelen voor het actief.<br />
Indien <strong>Connexxion</strong> optreedt als leasinggever in een<br />
operationele lease-overeenkomst, worden de activa<br />
in de balans opgenomen volgens de aard van het<br />
actief. Baten uit operationele leases worden lineair<br />
als baten in de winst-en-verliesrekening opgenomen<br />
over de leaseperiode, tenzij een andere verdeling<br />
meer representatief is voor de gebruiksvoordelen van<br />
het actief.<br />
7.5.7.15 Voorwaardelijke verplichtingen<br />
Voorwaardelijke verplichtingen zijn verplichtingen<br />
die optreden indien het optreden van een bepaalde<br />
toekomstige gebeurtenis onzeker is, of indien niet<br />
waarschijnlijk is dat een uitstroom van kasmiddelen<br />
zal plaatsvinden of het bedrag van de verplichting<br />
niet met voldoende zekerheid kan worden geschat.<br />
Voorwaardelijke verplichtingen worden verantwoord<br />
onder de niet in de balans opgenomen verplichtingen.<br />
7.5.7.14 Lease-overeenkomsten<br />
Een lease-overeenkomst classificeert als financiële leaseovereenkomst,<br />
wanneer vrijwel alle aan het eigendom<br />
van een actief verbonden risico’s en beloningen worden<br />
overgedragen aan <strong>Connexxion</strong>. Alle overige leaseovereenkomsten<br />
zijn operationele leases.
91<br />
7.5.8 Grondslagen voor de bepaling<br />
van het resultaat<br />
7.5.8.1 Opbrengsten<br />
De belangrijkste bedrijfsactiviteit van <strong>Connexxion</strong> is het<br />
verlenen van diensten op het gebied van openbaar en<br />
besloten vervoer en daaraan gerelateerde activiteiten.<br />
Opbrengsten zijn verantwoord naar rato van de<br />
verrichte prestaties op balansdatum indien (I) het<br />
bedrag van de opbrengst op betrouwbare wijze kan<br />
worden gewaardeerd, (II) het waarschijnlijk is dat de<br />
economische voordelen naar de onderneming zullen<br />
vloeien, (iii) de mate waarin diensten op balansdatum<br />
zijn verricht op betrouwbare wijze kunnen worden<br />
bepaald en (iv) de reeds gemaakte kosten voor de<br />
transactie en de kosten om de transactie te voltooien<br />
betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.<br />
Onder opbrengsten wordt verstaan de opbrengst<br />
van de in het verslagjaar verleende diensten en<br />
geleverde goederen onder aftrek van kortingen en<br />
de over de opbrengsten geheven belastingen. In de<br />
reizigersopbrengsten van het openbaar vervoer is het<br />
aandeel van <strong>Connexxion</strong> in de landelijke opbrengst<br />
van verkochte plaatsbewijzen begrepen. Dit aandeel<br />
is bepaald op basis van verdeelsleutels onder de<br />
verantwoordelijkheid van het Ministerie van Verkeer<br />
en Waterstaat. In het geval van overgang van een<br />
concessie naar een andere vervoerder worden de<br />
verkochte jaarkaarten verrekend. Omdat de definitieve<br />
jaarafrekeningen inzake de landelijke opbrengst<br />
verkochte plaatsbewijzen eerst beschikbaar komen<br />
na afsluiting van het boekjaar, is een deel van de<br />
betreffende opbrengsten ingeschat.<br />
Omzetgerelateerde subsidies zijn overheidssubsidies<br />
anders dan die verband houden met vaste activa.<br />
Omzet gerelateerde subsidies worden overeenkomstig<br />
het toerekeningbeginsel systematisch opgenomen als<br />
baten in de perioden waarin de gerelateerde kosten<br />
worden genomen, die zij beogen te compenseren.<br />
Omzet gerelateerde subsidies worden afzonderlijk<br />
gepresenteerd in de winst-en-verliesrekening onder<br />
‘Overheidsbijdragen’.<br />
Investeringssubsidies zijn overheidssubsidies met<br />
als voornaamste voorwaarde dat hiervoor vaste activa<br />
moeten worden gekocht, gebouwd of anderszins<br />
verworven.<br />
Investeringssubsidies van de overheid worden in de<br />
balans gepresenteerd door de subsidie in mindering<br />
te brengen bij de bepaling van de boekwaarde van het<br />
actief waarop de subsidie betrekking heeft, of door de<br />
subsidie op te nemen als uitgestelde bate. In het eerste<br />
geval wordt de subsidie over de gebruiksduur van een<br />
af te schrijven actief als baat opgenomen bij wijze van<br />
verlaagde afschrijvingskosten. In het tweede geval<br />
wordt de subsidie als een uitgestelde bate beschouwd,<br />
welke als bate genomen wordt over de gebruiksduur van<br />
het actief.<br />
Overheidssubsidies<br />
Overheidssubsidies zijn een overdracht van middelen<br />
door een overheid indien in het verleden werd, of<br />
in de toekomst zal worden voldaan aan bepaalde<br />
voorwaarden met betrekking tot de bedrijfsactiviteiten<br />
van <strong>Connexxion</strong>. Overheidssubsidies worden pas<br />
opgenomen indien met een redelijke mate van<br />
zekerheid kan worden gesteld dat aan de gestelde<br />
voorwaarden zal worden voldaan en de subsidies zullen<br />
worden ontvangen. Overheidssubsidies bestaan uit<br />
omzet gerelateerde subsidies en investeringssubsidies.
92<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.8.2 Kosten<br />
Kosten worden toegerekend aan het jaar waarop zij<br />
betrekking hebben.<br />
Pensioenen en andere<br />
langetermijnpersoneelsbeloningen<br />
De pensioenfondsen waarbij <strong>Connexxion</strong> is aangesloten<br />
geven aan dat zij geen waardering conform IAS 19<br />
kunnen maken, aangezien zij geen betrouwbare<br />
en consistente splitsing kunnen maken van de<br />
fondsbeleggingen en pensioenverplichtingen jegens<br />
deelnemers, ex-deelnemers en slapers van de diverse<br />
bij de fondsen aangesloten werkgevers. <strong>Connexxion</strong><br />
heeft bij eventuele tekorten in de betreffende<br />
pensioenfondsen geen verplichting tot aanvullende<br />
bijdragen anders dan toekomstige premieverhogingen.<br />
Om voornoemde redenen classificeert <strong>Connexxion</strong><br />
haar toegezegde pensioenregelingen als toegezegde<br />
bijdrageregelingen. Bijdragen aan pensioenregelingen<br />
zijn derhalve verantwoord als toegezegde bijdrageregelingen<br />
en worden als last in de winst-en-verliesrekening<br />
opgenomen in de periode waarop zij<br />
betrekking hebben.<br />
Bijzondere waardeverminderingen<br />
De boekwaarde van de activa van <strong>Connexxion</strong>,<br />
uitgezonderd voorraden, uitgestelde belastingvorderingen<br />
en voor verkoop aangehouden activa,<br />
wordt op iedere balansdatum beoordeeld om vast te<br />
stellen of er enige aanwijzing is voor een bijzondere<br />
waardevermindering. Indien een dergelijke indicatie<br />
bestaat dan wordt de realiseerbare waarde van het<br />
actief geschat. Voor goodwill en immateriële activa<br />
wordt eveneens per het einde van ieder boekjaar de<br />
realiseerbare waarde geschat.<br />
De realiseerbare waarde is de hoogste waarde van<br />
de (directe) opbrengstwaarde of de bedrijfswaarde<br />
van het actief. De directe opbrengstwaarde is de best<br />
beschikbare informatie omtrent de marktwaarde.<br />
De bedrijfswaarde is de contante waarde van<br />
de kasstromen die worden gerealiseerd met het<br />
desbetreffende actief dan wel de desbetreffende groep<br />
van activa (de ‘kasstroomgenererende eenheid’).<br />
Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het<br />
bedrag waarmee de boekwaarde van het actief c.q.<br />
de activa de realiseerbare waarde overtreft.<br />
Dit waardeverminderingsverlies wordt in de winst-enverliesrekening<br />
opgenomen onder de afschrijvingen.<br />
Een terugneming van een waardeverminderingsverlies<br />
wordt eveneens in de winst-en-verliesrekening<br />
verantwoord. Met betrekking tot goodwill worden<br />
geen bijzondere waardeverminderingsverliezen<br />
teruggenomen. Voor andere activa wordt een bijzonder<br />
waardeverminderingsverlies teruggenomen indien de<br />
schattingen zijn veranderd aan de hand waarvan de<br />
realiseerbare waarde was bepaald.<br />
Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt<br />
uitsluitend teruggenomen voor zover de boekwaarde<br />
van het actief niet hoger is dan de boekwaarde, na aftrek<br />
van afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn bepaald<br />
indien er geen bijzonder waardeverminderingsverlies<br />
was opgenomen.<br />
7.5.8.3 Financiële baten/lasten<br />
De financiële baten en lasten bestaan uit te betalen<br />
rente in verband met opgenomen leningen en te<br />
ontvangen rente in verband met belegde middelen, en<br />
het gerealiseerde resultaat van het niet effectieve deel<br />
van de gerealiseerde hedge. Rentebaten worden in de<br />
winst-en-verliesrekening toegerekend aan de periode<br />
waarop ze betrekking hebben. De rentelastcomponent<br />
van betalingen uit hoofde van financiële leaseovereenkomsten<br />
wordt op basis van de impliciete<br />
rentevoet in de winst-en-verliesrekening verwerkt.<br />
Financieringskosten die betrekking hebben op de<br />
verwerving, bouw of productie van een materieel vast<br />
actief worden niet geactiveerd, maar worden direct ten<br />
laste van de winst-en-verliesrekening gebracht.<br />
Het effect van het oprenten van voorzieningen die<br />
een looptijd hebben van langer dan twaalf maanden,<br />
wordt verwerkt in de winst-en-verliesrekening in het<br />
financieringsresultaat.
93<br />
7.5.9 Grondslagen voor het kasstroomoverzicht<br />
Voor het opstellen van het kasstroomoverzicht<br />
wordt gebruik gemaakt van de indirecte methode.<br />
Het kasstroomoverzicht maakt een onderscheid<br />
tussen kasstromen uit bedrijfs-, investerings- en<br />
financieringsactiviteiten. De geldmiddelen en<br />
kasequivalenten in het kasstroomoverzicht bestaan<br />
uit liquide middelen, kas- en banktegoeden en direct<br />
opvraagbare deposito’s. Ontvangsten en uitgaven<br />
uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en<br />
winstbelastingen worden opgenomen onder de<br />
kasstroom uit bedrijfsactiviteiten. Betaalde dividenden<br />
worden opgenomen onder de kasstroom uit<br />
financieringsactiviteiten.<br />
De verkrijgingsprijs van verworven dochtermaatschappijen<br />
wordt opgenomen onder de kasstroom<br />
uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in<br />
geldmiddelen en kasequivalenten heeft plaatsgevonden.<br />
Hierbij worden geldmiddelen en kasequivalenten<br />
aanwezig in deze dochtermaatschappijen afgetrokken<br />
van de aankoopprijs.<br />
De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van<br />
financiële leasecontracten wordt voor het gedeelte<br />
dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave<br />
uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het<br />
gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een<br />
uitgave uit operationele activiteiten.<br />
7.5.10 Gebeurtenissen na balansdatum<br />
Gebeurtenissen na balansdatum die nadere informatie<br />
geven over de feitelijke situatie per balansdatum<br />
worden in de jaarrekening verwerkt tot het moment dat<br />
de jaarrekening door de Raad van Bestuur is opgesteld.<br />
Gebeurtenissen na balansdatum die geen nadere<br />
informatie geven over de feitelijke situatie per<br />
balansdatum maar belangrijke financiële gevolgen<br />
hebben worden vermeld onder de Overige gegevens.
947.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.11 Materiële vaste activa<br />
2005<br />
Niet aan de<br />
Bedrijfs- Bedrijfs- bedrijfsuit- Andere<br />
gebouwen Rollend middelen in oefening bedrijfsen<br />
-terreinen materieel uitvoering dienstbaar middelen Totaal<br />
Aanschafwaarde<br />
Stand per 1 januari 2005 179.667 423.595 5.460 1.328 89.779 699.829<br />
Investeringen 2.058 133.174 - - 10.716 145.948<br />
Activa die zijn geclassificeerd als voor<br />
verkoop aangehouden activa (59.395) (54.771) - - - (114.166)<br />
Reclassificatie - - (1.579) - 1.579 -<br />
Desinvesteringen - - (476) (211) (14.324) (15.011)<br />
Stand per 31 december 2005 122.330 501.998 3.405 1.117 87.750 716.600<br />
Cumulatieve afschrijving en<br />
bijzondere waardeverminderingen<br />
Stand per 1 januari 2005 (65.817) (202.984) (1.127) (801) (70.300) (341.029)<br />
Afschrijvingen (3.738) (44.048) (113) (10) (4.174) (52.083)<br />
In de winst- en verliesrekening opgenomen<br />
bijzondere waardeverminderingsverliezen (82) (2.819) - - (1.812) (4.713)<br />
Activa die zijn geclassificeerd als voor<br />
verkoop aangehouden activa 20.811 46.448 - - - 67.259<br />
Desinvesteringen - - - 83 12.698 12.781<br />
Stand per 31 december 2005 (48.826) (203.403) (1.240) (728) (63.588) (317.785)<br />
Boekwaarde<br />
Per 1 januari 2005 113.850 220.611 4.333 527 19.479 358.800<br />
Per 31 december 2005 73.504 298.595 2.165 389 24.162 398.815
95<br />
<strong>2006</strong><br />
Niet aan de<br />
Bedrijfs- Bedrijfs- bedrijfsuit- Andere<br />
gebouwen Rollend middelen in oefening bedrijfsen<br />
-terreinen materieel uitvoering dienstbaar middelen Totaal<br />
Aanschafwaarde<br />
Stand per 1 januari <strong>2006</strong> 122.330 501.998 3.405 1.117 87.750 716.600<br />
Investeringen 968 46.351 15.324 - 17.922 80.565<br />
Effect van acquisities van activiteiten 380 1.062 - - 219 1.661<br />
Activa die zijn geclassificeerd als voor<br />
verkoop aangehouden activa (67.788) (41.844) - - - (109.632)<br />
Reclassificatie 1.250 3.780 (1.649) (1) (3.380) -<br />
Desinvesteringen - - - - (99) (99)<br />
Stand per 31 december <strong>2006</strong> 57.140 511.347 17.080 1.116 102.412 689.095<br />
Cumulatieve afschrijving en<br />
bijzondere waardeverminderingen<br />
Stand per 1 januari <strong>2006</strong> (48.826) (203.403) (1.240) (728) (63.588) (317.785)<br />
Afschrijvingen (2.428) (49.906) - (9) (4.170) (56.513)<br />
In de winst-en-verliesrekening opgenomen<br />
bijzondere waardeverminderingsverliezen - (3.131) - - - (3.131)<br />
In de winst-en-verliesrekening teruggeboekte<br />
bijzondere waardeverminderingsverliezen - 1.632 - - - 1.632<br />
Effect van acquisities van activiteiten - - - - (111) (111)<br />
Activa die zijn geclassificeerd als voor<br />
verkoop aangehouden activa 28.651 40.195 - - - 68.846<br />
Desinvesteringen - - - - 14 14<br />
Overige mutaties 244 - - - - 244<br />
Stand per 31 december <strong>2006</strong> (22.359) (214.613) (1.240) (737) (67.855) (306.804)<br />
Boekwaarde<br />
Per 1 januari <strong>2006</strong> 73.504 298.595 2.165 389 24.162 398.815<br />
Per 31 december <strong>2006</strong> 34.781 296.734 15.840 379 34.557 382.291
967.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.11.1 Bijzondere waardeverminderingen<br />
De afwaardering op rollend materieel naar directe opbrengstwaarde bedraagt per saldo € 3,1 miljoen<br />
(2005: € 2,8 miljoen). De bijzondere waardevermindering op het rollend materieel in <strong>2006</strong> wordt veroorzaakt,<br />
doordat een aantal concessies een negatief resultaat vertoont en derhalve is het bijbehorende (direct toerekenbare)<br />
rollend materieel afgewaardeerd.<br />
De terugboeking van de bijzondere waardevermindering op rollend materieel in <strong>2006</strong> (€ 1,6 miljoen; 2005:<br />
€ 0,0 miljoen) wordt veroorzaakt, doordat 1 concessie inmiddels niet meer structureel verlieslatend is gedurende de<br />
resterende looptijd van het contract.<br />
7.5.11.2 Activa gefinancierd door middel van financiële lease<br />
In de post rollend materieel zijn bussen en taxi’s begrepen met een boekwaarde van € 68,3 miljoen<br />
(2005: € 87,6 miljoen) die worden gefinancierd door middel van financiële lease.<br />
In een aantal gevallen is met de lessor een koopoptie overeengekomen, welke uitgeoefend kan worden aan het eind<br />
van de looptijd van het geleasde actief.<br />
7.5.11.3 In onderpand gegeven materiële vaste activa<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft materiële vaste activa met een boekwaarde van € 215,2 miljoen (2005: € 113,2 miljoen) als<br />
bankgarantie in onderpand gegeven.<br />
Het bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Bedrijfsgebouwen en -terreinen - 59.109<br />
Rollend materieel 215.246 40.050<br />
Voor verkoop aangehouden activa - 14.036<br />
215.246 113.195<br />
7.5.11.4 Volledig afgeschreven materiële vaste activa<br />
Rollend materieel dat volledig afgeschreven is tot restwaarde en nog door de onderneming gebruikt wordt, heeft een<br />
boekwaarde van € 1,0 miljoen (2005: € 1,3 miljoen).<br />
7.5.11.5 Buitengebruikgestelde materiële vaste activa, welke voor vervreemding worden aangehouden<br />
De onderneming heeft panden buitengebruik gesteld, welke voor vervreemding worden aangehouden.<br />
De boekwaarde of lagere opbrengstwaarde van deze panden bedraagt € 4,7 miljoen (2005: € 2,7 miljoen).<br />
Daarnaast heeft de onderneming rollend materieel buitengebruik gesteld, welke voor vervreemding wordt<br />
aangehouden. De boekwaarde of lagere opbrengstwaarde van dit rollend materieel bedraagt € 0,4 miljoen<br />
(2005: € 1,2 miljoen).<br />
De buitengebruikgestelde materiële vaste activa welke zijn inbegrepen in de voor verkoop aangehouden<br />
activa, welke voor vervreemding worden aangehouden, worden gepresenteerd onder de vlottende activa<br />
(zie paragraaf 7.5.18).<br />
7.5.11.6 Investeringsverplichtingen<br />
De investeringsverplichtingen in materiële vaste activa worden vermeld in de niet in balans opgenomen<br />
verplichtingen (zie paragraaf 7.5.29).
97<br />
7.5.12 Immateriële activa<br />
Overige<br />
Goodwill immateriële activa Totaal<br />
<strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005<br />
Aanschafwaarde<br />
Stand per 1 januari 872 872 - - 872 872<br />
Investeringen - - 250 - 250 -<br />
Effect van acquisities van activiteiten 524 - 1.439 - 1.963 -<br />
Stand per 31 december 1.396 872 1.689 - 3.085 872<br />
Cumulatieve afschrijving en<br />
bijzondere waardeverminderingen<br />
Stand per 1 januari - - - - - -<br />
In de winst- en verliesrekening opgenomen<br />
bijzondere waardeverminderingsverliezen (524) - - - (524) -<br />
Stand per 31 december (524) - - - (524) -<br />
Boekwaarde<br />
Per 1 januari 872 872 - - 872 872<br />
Per 31 december 872 872 1.689 - 2.561 872<br />
De goodwill ultimo <strong>2006</strong> heeft betrekking op Carmar Schadeherstelbedrijf BV. Op basis van een door de onderneming uitgevoerde<br />
berekening van toekomstige resultaten is een waardevermindering niet noodzakelijk.<br />
Het effect van acquisities van activiteiten ten aanzien van goodwill betreft de bij de acquisitie van dochtermaatschappijen<br />
betaalde goodwill (zie paragraaf 7.5.28.1).<br />
De post overige immateriële activa heeft per ultimo <strong>2006</strong> met name betrekking op de bij de aquisitie van dochtermaatschappijen<br />
overgenomen vervoerscontracten (zie paragraaf 7.5.28). De waarde op het moment van overname is bepaald door middel van<br />
cashflowberekeningen van toekomstige opbrengsten en kosten van vervoerscontracten.<br />
7.5.12.1 Bijzondere waardeverminderingen<br />
In de winst-en-verliesrekening zijn de bijzondere waardeverminderingen opgenomen onder de post afschrijvingen en<br />
bijzondere waardeverminderingen.<br />
De bijzondere waardevermindering op goodwill in <strong>2006</strong> heeft voornamelijk betrekking op de waarde van de goodwill van<br />
Garskamp Personenvervoer BV.
987.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.13 Financiële activa<br />
Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Vooruitbetaalde bedragen inzake acquisities 41.400 -<br />
Afgeleide financiële instrumenten 791 1.586<br />
Overige langlopende vorderingen 7.5.13.1 3.354 4.130<br />
Totaal financiële activa 45.545 5.716<br />
De vooruitbetaling inzake acquisities heeft betrekking op de overname van zowel GVU NV als Novio NV per 1 januari 2007.<br />
Onder de afgeleide financiële instrumenten zijn de dieselswaps verantwoord (zie paragraaf 7.5.5).<br />
7.5.13.1 Overige langlopende vorderingen<br />
Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Overige langlopende vorderingen<br />
Vorderingen geassocieerde deelnemingen 928 474<br />
Financiële leasevorderingen 7.5.13.4 597 1.650<br />
Overig 1.829 2.006<br />
Totaal overige langlopende vorderingen 3.354 4.130<br />
Aflossingen op langlopende vorderingen in het komende jaar<br />
Vorderingen joint ventures - 150<br />
Financiële leasevorderingen 882 1.685<br />
Overig 196 261<br />
Totaal aflossingen op langlopende vorderingen<br />
in het komende jaar 7.5.17 1.078 2.096<br />
Totaal overige vorderingen 4.432 6.226<br />
De aflossingen op overige langlopende vorderingen in het komende jaar zijn gerangschikt onder de kortlopende vorderingen.
99<br />
7.5.13.2 Mutaties in de overige langlopende vorderingen<br />
De mutaties in de overige langlopende vorderingen zijn als volgt:<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Stand per 1 januari 6.226 9.324<br />
Verstrekte vorderingen - 6<br />
Aflossingen (2.233) (3.259)<br />
Effect van amortisatie (15) 155<br />
Overige mutaties 454 -<br />
Stand per 31 december 4.432 6.226<br />
7.5.13.3 Specificatie van de overige langlopende vorderingen naar looptijd en rentepercentage<br />
Totaal<br />
Rentepercentage < 1 jaar 1 - 5 jaar <strong>2006</strong> 2005<br />
tot 6 887 1.541 2.428 3.987<br />
van 6 tot 8 191 1.813 2.004 2.239<br />
Totaal 1.078 3.354 4.432 6.226
100<br />
0. 7.5 Xxxxx Toelichting xxxxxxxxxxxxx op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.13.4 Financiële leasevorderingen<br />
<strong>Connexxion</strong> Holding NV is financiële leaseovereenkomsten aangegaan met betrekking tot materieel ten behoeve van<br />
het onderhoud van groenvoorzieningen.<br />
Nominale en contante waarde leasebetalingen<br />
De nominale en contante waarde van de leasebetalingen van de financiële leasevorderingen kunnen als volgt<br />
worden gespecificeerd:<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Nominale Contante waarde Nominale Contante waarde<br />
leasebetalingen leasebetalingen leasebetalingen leasebetalingen<br />
< 1 jaar 882 882 1.776 1.685<br />
1 - 5 jaar 631 597 1.729 1.650<br />
Totaal nominale<br />
leasebetalingen 1.513 3.505<br />
Effect van discontering 34 170<br />
Totaal contante waarde<br />
leasebetalingen 1.479 1.479 3.335 3.335<br />
Bij de bovengenoemde financiële leaseovereenkomsten is in geen van de gevallen sprake van (a) voorwaardelijke lease, (b)<br />
ongerealiseerde restwaarde en (c) geaccumuleerde waardevermindering voor oninbare minimale leasebetalingen.
101<br />
7.5.14 Investeringen op basis van 'equity' methode<br />
Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Geassocieerde deelnemingen en joint ventures 7.5.14.1 8.528 5.874<br />
Totaal investeringen o.b.v. 'equity' methode 8.528 5.874<br />
7.5.14.1 Geassocieerde deelnemingen en joint ventures<br />
Geassocieerde<br />
deelnemingen Joint ventures Totaal<br />
<strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005<br />
Stand per 1 januari 3.363 4.725 2.511 1.838 5.874 6.563<br />
Resultaat over verslagjaar (1.439) 582 201 1.013 (1.238) 1.595<br />
Ontvangen dividend (230) (1.182) (68) (340) (298) (1.522)<br />
Restitutie agio - (518) - - - (518)<br />
Kapitaalstortingen 4.300 - - - 4.300 -<br />
Effect van verkoop c.q. beëindiging van activiteiten - - (110) - (110) -<br />
Afgestoten geassocieerde deelnemingen - (244) - - - (244)<br />
Stand per 31 december 5.994 3.363 2.534 2.511 8.528 5.874
102<br />
0. 7.5 Xxxxx Toelichting xxxxxxxxxxxxx op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.14.2 Belangen in geassocieerde deelnemingen<br />
Het totaalbedrag van activa, verplichtingen, opbrengsten en winst of verlies van de geassocieerde deelnemingen zijn per<br />
31 december als volgt (op basis van 100%):<br />
Niet in de<br />
balans opge-<br />
Aandeel Verplicht- Eigen Op- Winst / nomen ver-<br />
<strong>Connexxion</strong> Activa ingen vermogen brengsten verlies (-) plichtingen<br />
<strong>2006</strong><br />
Delta Expo Beheer BV 1) 41,7% 5.442 1.623 3.819 4.920 104<br />
Waterbus BV 1) 2) 34,5% (553) 5.580 213<br />
REISinformatiegroep BV 1) 2) 32,8% 5.297 10.450 652<br />
Fast Ferry BV 1) 31,0% 217 1.694 (1.477) (90)<br />
TransLink Systems BV 1) 4) 20,0% 48.885 34.980 13.905 10.202 (10.400) 35.000<br />
Bedrijfsvervoer Limburg BV 2) 25,0%<br />
Advanced Netherlands<br />
Transport BV 2) 20,0%<br />
CV Twente Stadion 2) 10,0%<br />
2005<br />
Delta Expo Beheer BV 3) 41,7% 6.798 3.082 3.716 4.934 (12) 257<br />
Waterbus BV 3) 34,5% 12.479 13.245 (766) 5.099 273 1.132<br />
REISinformatiegroep BV 3) 32,8% 6.883 1.538 5.345 11.364 1.345 274<br />
Fast Ferry BV 3) 31,0% 389 1.776 (1.387) - (170) -<br />
TransLink Systems BV 3) 4) 20,0% 4.422 4.398 24 4.585 (2.895) 5.258<br />
TransLink Systems CV 3) 4) 20,0% 37.344 35.157 2.187 - (15.774) 6.050<br />
Bedrijfsvervoer Limburg BV 3) 25,0% 181 181 - 2.208 5 -<br />
Advanced Netherlands<br />
Transport BV 3) 20,0% 89 81 8 20 (11) -<br />
CV Twente Stadion 3) 10,0% 12.608 16.068 (3.460) 100 (391) -<br />
1)<br />
De informatie over <strong>2006</strong> is gebaseerd op voorlopige cijfers.<br />
2)<br />
De informatie is nog niet of slechts gedeeltelijk beschikbaar.<br />
3)<br />
De informatie over 2005 is gebaseerd op definitieve cijfers en kan daarom afwijken van de informatie zoals deze opgenomen is in de jaarrekening van 2005.<br />
4)<br />
TransLink Systems BV en TransLink Systems CV zijn per 1 januari <strong>2006</strong> via een juridische fusie samengevoegd tot één entiteit.
103<br />
7.5.14.3 Belangen in joint ventures<br />
Het totaalbedrag van activa, verplichtingen, opbrengsten en winst of verlies van de joint ventures zijn per<br />
31 december als volgt (op basis van 100%):<br />
Niet in de<br />
balans opge-<br />
Aandeel Verplicht- Eigen Op- Winst / nomen ver-<br />
<strong>Connexxion</strong> Activa ingen vermogen brengsten verlies (-) plichtingen<br />
<strong>2006</strong><br />
Arke/TAD BV 1) 50,0% 1.867 598 1.269 2.615 (130)<br />
CVV Haaglanden BV 3) 5) 50,0%<br />
Syntus BV 1) 33,3% 21.336 15.600 5.736 57.160 1.830<br />
Schiphol Travel Taxi BV 1) 50,0% 347 361 (14) 4.782<br />
EESV De Lijn - VSN 2) 50,0%<br />
2005<br />
Arke/TAD BV 3) 50,0% 1.099 (297) 1.396 3.512 88 -<br />
CVV Haaglanden BV 3) 5) 50,0% 447 190 257 - 5 -<br />
Syntus BV 3) 33,3% 22.784 18.673 4.111 54.695 1.939 40.609<br />
Schiphol Travel Taxi BV 3) 50,0% 228 242 (14) 5.552 - -<br />
EESV De Lijn - VSN 2) 50,0%<br />
1)<br />
De informatie over <strong>2006</strong> is gebaseerd op voorlopige cijfers.<br />
2)<br />
De informatie is nog niet beschikbaar.<br />
3)<br />
De informatie over 2005 is gebaseerd op definitieve cijfers en kan daarom afwijken van de informatie zoals deze opgenomen is in de jaarrekening van 2005.<br />
5)<br />
Deze onderneming is in <strong>2006</strong> geliquideerd.
104<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.15 Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen<br />
De verantwoorde uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn aan de navolgende posten toe te rekenen:<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Uitgestelde Uitgestelde Uitgestelde Uitgestelde<br />
belasting- belasting- belasting- belasting-<br />
vorderingen verplichtingen vorderingen verplichtingen<br />
Materiële vaste activa 7.944 17.248 9.735 13.142<br />
Voorzieningen 2.892 - 6.980 142<br />
Compensabele verliezen 29.579 - 20.186 -<br />
Overig 1.335 515 7.724 842<br />
Totaal<br />
uitgestelde belastingen 41.750 17.763 44.625 14.126<br />
De per saldo uitgestelde belastingvordering heeft een verwachte looptijd van circa 5 jaar.<br />
In 2007 zal naar verwachting circa 20% van de per saldo uitgestelde belastingvordering gerealiseerd worden.<br />
De post overige uitgestelde belastingvorderingen heeft in <strong>2006</strong> voornamelijk betrekking op de afgeleide financiële instrumenten.
105<br />
7.5.15.1 Overzicht van de mutaties in tijdelijke belastingverschillen gedurende het jaar<br />
Gedurende het jaar hebben de volgende mutaties in de tijdelijke belastingverschillen plaatsgevonden:<br />
Stand per Opgenomen Opgenomen in Stand per<br />
1 januari 2005 in resultaat het groepsvermogen 31 december 2005<br />
Materiële vaste activa 731 (4.138) - (3.407)<br />
Voorzieningen 11.824 (4.986) - 6.838<br />
Compensabele verliezen 16.270 3.916 - 20.186<br />
Overig 6.988 2 (108) 6.882<br />
Totaal uitgestelde belastingen 35.813 (5.206) (108) 30.499<br />
Stand per Opgenomen Opgenomen in Stand per<br />
1 januari <strong>2006</strong> in resultaat het groepsvermogen 31 december <strong>2006</strong><br />
Materiële vaste activa (3.407) (5.897) - (9.304)<br />
Voorzieningen 6.838 (3.946) - 2.892<br />
Compensabele verliezen 20.186 9.393 - 29.579<br />
Overig 6.882 (7.170) 1.108 820<br />
Totaal uitgestelde belastingen 30.499 (7.620) 1.108 23.987
106<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.16 Voorraden<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Onderdelen 7.411 8.892<br />
Overige voorraden 2.011 3.617<br />
Totaal voorraden 9.422 12.509<br />
<strong>Connexxion</strong> Holding NV heeft de voorraden in <strong>2006</strong> voor een bedrag van € 0,1 miljoen (2005: € 2,2 miljoen) afgewaardeerd naar<br />
directe opbrengstwaarde.<br />
Het totaalbedrag van de voorraden die gewaardeerd zijn tegen directe opbrengstwaarde bedraagt ultimo <strong>2006</strong> € 6,8 miljoen<br />
(2005: € 8,9 miljoen).<br />
Als gevolg van een verbetering van de methodiek om incourante voorraden te beoordelen, heeft er een terugneming van<br />
de afwaardering van de voorraden plaatsgevonden tot directe opbrengstwaarde voor een bedrag van € 0,4 miljoen<br />
(2005: € 0,0 miljoen). Evenals in het voorafgaande boekjaar zijn er geen voorraden verpand als zekerheid voor verplichtingen.<br />
7.5.17 Debiteuren en overige vorderingen<br />
Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Handelsdebiteuren 49.469 48.741<br />
Nog te ontvangen gelden openbaar vervoer 17.985 14.159<br />
Aflossingen op langlopende vorderingen in het komende jaar 7.5.13.1 1.078 2.096<br />
Vorderingen op geassocieerde deelnemingen en joint ventures 35 163<br />
Afgeleide financiële instrumenten 180 359<br />
Omzetbelasting 2.930 6.532<br />
Loonbelastingen en premies sociale verzekeringen 304 873<br />
Overlopende activa 19.275 10.094<br />
Overige vorderingen 4.646 8.347<br />
Totaal debiteuren en overige vorderingen 95.902 91.364
107<br />
7.5.18 Voor verkoop aangehouden activa<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Materiële vaste activa 5.119 29.679<br />
Financiële instrumenten 7.239 7.300<br />
Totaal voor verkoop aangehouden activa 12.358 36.979<br />
De materiële vaste activa, welke aangehouden worden om te verkopen, bestaan voornamelijk uit panden.<br />
De voor verkoop aangehouden materiële vaste activa zullen naar verwachting binnen 1 jaar worden verkocht.<br />
De financiële instrumenten betreffen obligaties, die voor verkoop worden aangehouden. Hierop zijn in <strong>2006</strong> uitsluitend<br />
ongerealiseerde resultaten van negatief € 0,1 miljoen behaald, die rechtstreeks in het groepsvermogen zijn verwerkt<br />
(2005: negatief € 0,4 miljoen).<br />
7.5.19 Geldmiddelen en kasequivalenten<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Kas- en banktegoeden 60.868 67.008<br />
Deposito's - 10.000<br />
Totaal geldmiddelen en kasequivalenten 60.868 77.008<br />
De geldmiddelen en kasequivalenten staan ter vrije beschikking van de vennootschap.<br />
De effectieve rentevoet op deposito's bedroeg in <strong>2006</strong> 2,6% (2005: 2,0%).<br />
De deposito's hadden een gemiddelde looptijd van 1,4 dagen (2005: 2,3 dagen).
108<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.20 Eigen vermogen<br />
2005<br />
Ongerealiseerde Wettelijke en<br />
waardemutaties overige niet<br />
Aandelen financiële uitkeerbare Ingehouden<br />
kapitaal instrumenten reserves winsten Totaal<br />
Boekwaarde per 1 januari 2005 79.553 (413) 4.033 117.104 200.277<br />
Ongerealiseerde waardemutaties<br />
financiële instrumenten - 366 - - 366<br />
Resultaten welke niet opgenomen<br />
zijn in de winst-en-verliesrekening - 366 - - 366<br />
Resultaat over de periode - - - 16.784 16.784<br />
Gerealiseerde waardemutaties financiële<br />
instrumenten - 413 - - 413<br />
Ontvangen dividend geassocieerde<br />
deelnemingen en joint ventures - - (2.040) 2.040 -<br />
Dotaties aan wettelijke en overige niet<br />
uitkeerbare reserves - - 2.194 (2.194) -<br />
Dividenduitkering aan aandeelhouder - - - (7.199) (7.199)<br />
Boekwaarde per 31 december 2005 79.553 366 4.187 126.535 210.641
109<br />
<strong>2006</strong><br />
Ongerealiseerde Wettelijke en<br />
waardemutaties overige niet<br />
Aandelen financiële uitkeerbare Ingehouden<br />
kapitaal instrumenten reserves winsten Totaal<br />
Boekwaarde per 1 januari <strong>2006</strong> 79.553 366 4.187 126.535 210.641<br />
Ongerealiseerde waardemutaties<br />
financiële instrumenten - (3.219) - - (3.219)<br />
Resultaten welke niet opgenomen<br />
zijn in de winst-en-verliesrekening - (3.219) - - (3.219)<br />
Resultaat over de periode - - - 14.580 14.580<br />
Gerealiseerde waardemutaties<br />
financiële instrumenten - 578 - - 578<br />
Ontvangen dividend geassocieerde<br />
deelnemingen en joint ventures - - (298) 298 -<br />
Dotaties aan wettelijke en overige niet<br />
uitkeerbare reserves - - 2.954 (2.954) -<br />
Dividenduitkering aan aandeelhouder - - - (6.750) (6.750)<br />
Boekwaarde per 31 december <strong>2006</strong> 79.553 (2.275) 6.843 131.709 215.830
110<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.20.1 Maatschappelijk kapitaal<br />
Het maatschappelijk kapitaal van <strong>Connexxion</strong> Holding NV bedraagt € 350.000.000 verdeeld in 350.000 gewone aandelen<br />
met een nominale waarde van € 1.000 per aandeel. Alle aandelen luiden op naam en aandeelbewijzen worden niet uitgegeven.<br />
Het maatschappelijk kapitaal is zowel in waarde als in aantal gedurende het boekjaar (en het voorafgaande boekjaar) niet<br />
gewijzigd.<br />
7.5.20.2 Geplaatst kapitaal<br />
Het geplaatst kapitaal bedraagt € 79.553.000 verdeeld in 79.553 gewone aandelen met een nominale waarde van € 1.000 per<br />
aandeel. Het geplaatst kapitaal is volledig volgestort. Het geplaatst kapitaal is zowel in waarde als in aantal gedurende het<br />
boekjaar (en het voorafgaande boekjaar) niet gewijzigd.<br />
7.5.20.3 Ongerealiseerde waardemutaties financiële instrumenten<br />
De ongerealiseerde resultaten met betrekking tot financiële instrumenten bedraagt ultimo <strong>2006</strong> negatief € 2,3 miljoen<br />
(2005: € 0,4 miljoen).<br />
7.5.20.4 Wettelijke en overige niet uitkeerbare reserves<br />
De wettelijke en overige niet uitkeerbare reserves hebben betrekking op niet uitgekeerde winsten van geassocieerde deelnemingen<br />
en joint ventures en het gebonden vermogen van de Ambulancedienst conform de richtlijnen College Tarieven Gezondheidszorg.<br />
Het gebonden vermogen van de Ambulancedienst bedraagt ultimo <strong>2006</strong> € 3,3 miljoen (2005: € 2,7 miljoen).<br />
Het verloop van de post wettelijke en overige niet uitkeerbare reserves is opgenomen in het geconsolideerd overzicht van de<br />
mutaties in het eigen vermogen.<br />
7.5.20.5 Ingehouden winsten<br />
De Raad van Bestuur stelt met betrekking tot het financiële jaar een dividend voor van in totaal € 5.800.000 dat in<br />
2007 zal worden uitbetaald. Een gedeelte van de ingehouden winsten dient ten goede te komen aan het openbaar vervoer.<br />
Omdat het dividendvoorstel op balansdatum nog niet is goedgekeurd is in de balans geen verplichting opgenomen. Het verloop<br />
van de post ingehouden winsten is opgenomen in het geconsolideerd overzicht van de mutaties in het eigen vermogen.<br />
7.5.21 Minderheidsbelangen<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Boekwaarde per 1 januari 11.484 9.931<br />
Ongerealiseerde waardemutaties financiële instrumenten (10) (60)<br />
Resultaten welke niet opgenomen zijn in de winst-en-verliesrekening (10) (60)<br />
Resultaat over de periode 1.109 2.190<br />
Dividenduitkering aan aandeelhouder (431) (577)<br />
Boekwaarde per 31 december 12.152 11.484<br />
Het minderheidsbelang betreft het aandeel dat derden houden in Hermes Groep NV.<br />
De ongerealiseerde resultaten met betrekking tot financiële instrumenten bedragen ultimo <strong>2006</strong> € 0,0 miljoen<br />
(2005: negatief € 0,1 miljoen).
111<br />
7.5.22 Rentedragende verplichtingen<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Langlopende rentedragende verplichtingen<br />
Financiële leaseverplichtingen 64.236 76.956<br />
Leningen bij financiële instellingen 71.606 61.247<br />
Totaal langlopende rentedragende verplichtingen 135.842 138.203<br />
Aflossingen op rentedragende verplichtingen in het komende jaar<br />
Financiële leaseverplichtingen 12.652 14.662<br />
Leningen bij financiële instellingen 13.749 13.749<br />
Totaal aflossingen op rentedragende verplichtingen in het komende jaar 26.401 28.411<br />
Totaal rentedragende verplichtingen 162.243 166.614<br />
De aflossingen op rentedragende verplichtingen worden verantwoord onder de post crediteuren en overige verplichtingen<br />
(zie paragraaf 7.5.26).<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Stand per 1 januari 166.614 77.440<br />
Verstrekte leningen 44.241 114.106<br />
Aflossingen (48.604) (24.906)<br />
Effect van amortisatie (8) (26)<br />
Stand per 31 december 162.243 166.614<br />
Anticiperend op haar groeiambitie, de aanbestedingen in de komende jaren en de daarmee samenhangende investeringen heeft<br />
<strong>Connexxion</strong> haar kredietfaciliteit verruimd.<br />
De onbenutte financieringsfaciliteit bedraagt op 31 december <strong>2006</strong> € 230 miljoen (2005: € 40 miljoen).<br />
Met kredietinstellingen zijn diverse ratio’s overeengekomen ten aanzien van de solvabiliteit, de rentedekkingsverhouding en de<br />
mate waarin de onderneming haar rentedragende verplichtingen kan terugbetalen.<br />
<strong>Connexxion</strong> voldoet aan alle ratio-eisen zoals door de diverse banken gesteld zijn.<br />
7.5.22.1 Verstrekte zekerheden ten aanzien van rentedragende verplichtingen<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft materiële vaste activa met een boekwaarde van € 215,2 miljoen (2005: € 113,2 miljoen) als zekerheid verstrekt<br />
ten aanzien van de rentedragende verplichtingen (zie paragraaf 7.5.11.3).
112<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.22.2 Specificatie van rentedragende verplichtingen naar looptijd en rentepercentage<br />
Totaal<br />
Rentepercentage < 1 jaar 1 - 5 jaar > 5 jaar <strong>2006</strong> 2005<br />
tot 6 26.090 82.943 52.899 161.932 165.737<br />
van 6 tot 8 311 - - 311 877<br />
Totaal 26.401 82.943 52.899 162.243 166.614<br />
7.5.22.3 Financiële leaseverplichtingen<br />
<strong>Connexxion</strong> Holding NV is financiële leaseverplichtingen aangegaan ten behoeve van het rollend materieel.<br />
Nominale en contante waarde leasebetalingen<br />
De nominale en contante waarde van de leasebetalingen van de financiële leaseverplichting kunnen als volgt<br />
worden gespecificeerd:<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Nominale Contante waarde Nominale Contante waarde<br />
leasebetalingen leasebetalingen leasebetalingen leasebetalingen<br />
< 1 jaar 15.905 12.652 18.795 14.662<br />
1 - 5 jaar 62.742 55.445 59.947 50.629<br />
> 5 jaar 9.013 8.791 27.858 26.327<br />
Totaal nominale<br />
leasebetalingen 87.660 106.600<br />
Effect van discontering 10.772 14.982<br />
Totaal contante waarde<br />
leasebetalingen 76.888 76.888 91.618 91.618<br />
Ten aanzien van de financiële leaseverplichtingen zijn de volgende voorwaarden gesteld:<br />
<strong>Connexxion</strong> is verplicht het object in goede staat te onderhouden en te verzekeren en het gebruik van het object is alleen<br />
toegestaan door <strong>Connexxion</strong>.<br />
Het eigendom van het object gaat pas over naar <strong>Connexxion</strong> na betaling van de laatste termijn en de overdrachtsprijs.<br />
De leaseovereenkomst wordt alleen ontbonden door het teniet gaan van het object of door faillissement van <strong>Connexxion</strong>.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft geen voorwaardelijke leasebetalingen als last opgenomen in de winst-en-verliesrekening.<br />
Er zijn geen beperkingen in de leaseovereenkomst opgelegd.<br />
De boekwaarde van het rollend materieel welke gefinancierd is door middel van financiële lease bedraagt per 31 december <strong>2006</strong><br />
€ 68,3 miljoen (2005: € 87,6 miljoen).
113<br />
7.5.23 Voorzieningen<br />
Reclassificatie<br />
voor<br />
Effect van<br />
verkoop<br />
Boek- acquisities Effect van aange- Boekwaarde<br />
van acti- Onttrek- amorti- houden waarde<br />
01-01-2005 Dotaties viteiten kingen Vrijvallen satie passiva 31-12-2005<br />
Langetermijnpersoneelsbeloningen<br />
22.862 2.176 - (908) (2.924) (574) - 20.632<br />
Lopende schades 17.595 6.066 - (5.656) (534) (264) - 17.207<br />
Milieu 14.492 472 - (468) (3.401) 1.685 (2.627) 10.153<br />
Reorganisatie 8.050 15.290 - (7.000) (545) 239 - 16.034<br />
Risico's uit claims,<br />
geschillen en<br />
rechtsgedingen 6.908 3.500 - (586) (2.006) (176) - 7.640<br />
Verlieslatende<br />
contracten 4.403 - - - (4.498) 95 - -<br />
Overig 1.301 145 - (100) (1.223) (39) - 84<br />
Totaal voorzieningen 75.611 27.649 - (14.718) (15.131) 966 (2.627) 71.750<br />
Reclassificatie<br />
voor<br />
Effect van<br />
verkoop<br />
Boek- acquisities Effect van aange- Boekwaarde<br />
van acti- Onttrek- amorti- houden waarde<br />
01-01-<strong>2006</strong> Dotaties viteiten kingen Vrijvallen satie passiva 31-12-<strong>2006</strong><br />
Langetermijnpersoneelsbeloningen<br />
20.632 4.642 164 (785) (6.582) 226 - 18.297<br />
Lopende schades 17.207 7.608 - (8.274) (2.150) 306 - 14.697<br />
Milieu 10.153 329 - (1.126) (1.899) 1.258 (2.929) 5.786<br />
Reorganisatie 16.034 5.473 - (12.974) (2.836) 328 - 6.025<br />
Risico's uit claims,<br />
geschillen en<br />
rechtsgedingen 7.640 5.649 - (203) - - - 13.086<br />
Overig 84 2.351 - 1 - (114) - 2.322<br />
Totaal voorzieningen 71.750 26.052 164 (23.361) (13.467) 2.004 (2.929) 60.213
114<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.23.1 Specificatie van voorzieningen naar looptijd<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Looptijd: < 1 jaar > 1 jaar < 1 jaar > 1 jaar<br />
Langetermijnpersoneelsbeloningen 1.887 16.410 1.953 18.679<br />
Lopende schades 5.338 9.359 6.736 10.471<br />
Milieu 1.302 4.484 2.454 7.699<br />
Reorganisatie 5.152 873 14.002 2.032<br />
Risico's uit claims, geschillen en<br />
rechtsgedingen 12.104 982 6.750 890<br />
Overig 1.625 697 9 75<br />
Totaal voorzieningen 27.408 32.805 31.904 39.846<br />
Voor een algemene beschrijving van bovenstaande voorzieningen wordt verwezen naar de grondslagen (zie paragraaf 7.5.7.12).<br />
7.5.23.2 Langetermijnpersoneelsbeloningen<br />
De voorziening langetermijnpersoneelsbeloningen is bestemd voor uitkeringen in het kader van langdurig zieke werknemers,<br />
toekomstige jubileumuitkeringen, voor eindedienstuitkeringen en voorzieningen voor functioneel leeftijdsontslag.<br />
Bij de berekening van toekomstige jubileumuitkeringen, voorzieningen voor eindedienstuitkeringen voor een bepaalde groep<br />
werknemers en voorzieningen voor functioneel leeftijdsontslag, eveneens voor een bepaalde groep werknemers, is rekening<br />
gehouden met een loontrend van 2,5% (2005: 2,5%) en zijn per leeftijdscategorie de invaliditeits-, ontslag-, en promotiekansen<br />
bepaald. Daarnaast zijn de overlevingskansen gebaseerd op de Pensioentafel <strong>2006</strong> zonder leeftijdsterugtellingen (2005: sterftetafel<br />
GBM/V 1995-2000 met een leeftijdsterugtelling van drie jaren voor mannen en een jaar voor vrouwen).<br />
De invalideringskansen zijn gebaseerd op het rapport van het Verbond van Verzekeraars, gebaseerd op het model kosten van de<br />
dekking Werkhervattingsregeling Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten, september 2005 (2005: WAO-collectief 1993).<br />
Voorziening langdurig zieken<br />
De voorziening voor langdurig zieken is bepaald op basis van de inschatting dat werknemers langdurig ziek zijn en een volledige<br />
loondoorbetaling ontvangen in het eerste en tweede ziektejaar tegen inlevering van maximaal drie verlofdagen per kalenderjaar.<br />
De effectieve marktrente van hoogwaardige marktobligaties met een AAA-notering is als disconteringsvoet gehanteerd.<br />
Voorziening toekomstige jubileumuitkeringen<br />
De voorziening voor toekomstige jubileumuitkeringen is bepaald op basis van de inschatting dat de rechthebbende medewerker<br />
een 25-jarig en of 40-jarig dienstverband bereikt en als gevolg hiervan een jubilieumuitkering ontvangt.<br />
De effectieve marktrente van hoogwaardige marktobligaties met een AAA-notering is als disconteringsvoet gehanteerd.<br />
Ter dekking van excassokosten is in de voorziening een opslag van 2% opgenomen.
115<br />
Voorziening eindedienstuitkering<br />
De voorziening eindedienstuitkering heeft betrekking op medewerkers van de Hermes Groep NV en voormalig VSL-werknemers,<br />
welke in dienst getreden zijn voor 1 januari 1977. Deze medewerkers hebben bij het bereiken van de pensioen- of VUT gerechtige<br />
leeftijd recht op een uitkering van 20% van het weekloon per voldienstjaar met een maximum van 30 voldienstjaren.<br />
De effectieve marktrente van hoogwaardige marktobligaties met een AAA-notering is als disconteringsvoet gehanteerd.<br />
Ter dekking van excassokosten is in de voorziening een opslag van 2% opgenomen.<br />
Voorziening Functioneel Leeftijdsontslag<br />
De voormalig ambtenaar die functioneel leeftijdsontslag heeft gekregen, ontvangt een FLO-uitkering van <strong>Connexxion</strong> tot aan zijn<br />
65ste verjaardag. Een eventuele Flexibele Pensioen Uitkering (FPU) wordt hierop in mindering gebracht. Voor alle werknemers geldt<br />
een ingangsdatum van de FPU van 62 jaar en 3 maanden.<br />
Werknemers geboren na 1 januari 1950 zijn in de berekening van de voorziening functioneel leeftijdsontslag buiten beschouwing<br />
gelaten, aangezien voor deze groep geldt dat de FLO-regeling niet meer fiscaal gefaciliteerd is en naar verwachting van het<br />
management niet voortgezet zal worden.<br />
De hoogte van de FLO-uitkering is voor alle werknemers 80% van het salaris vermeerderd met 0,5% van het salaris maal het aantal<br />
dienstjaren boven de 30 dienstjaren, verminderd met de FPU.<br />
De effectieve marktrente van hoogwaardige marktobligaties met een AAA-notering is als disconteringsvoet gehanteerd.<br />
7.5.23.3 Lopende schades<br />
De voorziening muteert indien zich een ontwikkeling in het letseldossier voordoet, een uitkering is gedaan, dan wel het dossier<br />
gesloten is. Als disconteringsvoet wordt een percentage gebruikt waarin het risico is weerspiegeld van de onderliggende<br />
verplichting.<br />
7.5.23.4 Milieu<br />
De hoogte van de milieuvoorziening wordt bepaald aan de hand van schattingen van de uitgaven inzake het opruimen<br />
van <strong>Connexxion</strong> bekend zijnde milieuverontreinigingen door externe specialisten, waarbij het aannemelijk is dat deze<br />
verontreinigingen door <strong>Connexxion</strong> zijn veroorzaakt. Omdat de exacte planning van de opruimingswerkzaamheden onzeker is,<br />
heeft <strong>Connexxion</strong> een schatting gemaakt van de uitgaven in de tijd.<br />
Als disconteringsvoet wordt een percentage gebruikt waarin het risico is weerspiegeld van de onderliggende verplichting.<br />
7.5.23.5 Reorganisatie<br />
De organisatie-aanpassingen zullen grotendeels naar verwachting in de loop van 2007 afgerond zijn.<br />
Als disconteringsvoet wordt een percentage gebruikt waarin het risico is weerspiegeld van de onderliggende verplichting.<br />
Het bedrag van de reorganisatievoorziening welke niet geaccepteerd is door de werknemer(s) van de Groep bedraagt per<br />
31 december <strong>2006</strong> € 0,0 miljoen (2005: € 0,2 miljoen).<br />
7.5.23.6 Risico's uit claims, geschillen en rechtsgedingen<br />
De voorziening voor risico's uit claims, geschillen en rechtsgedingen wordt getroffen indien het management verwacht dat deze<br />
voor <strong>Connexxion</strong> leiden tot een uitstroom van geldmiddelen.<br />
Als disconteringsvoet wordt een percentage gebruikt waarin het risico is weerspiegeld van de onderliggende verplichting.
116<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.23.7 Verlieslatende contracten<br />
Voorzieningen voor verlieslatende contracten worden getroffen nadat de bijbehorende direkt toerekenbare materiële<br />
vaste activa zijn afgewaardeerd naar nul. De voorziening voor structureel verlieslatende contracten heeft betrekking op<br />
openbaarvervoercontracten die naar inschatting van het management gedurende de resterende looptijd van de betreffende<br />
concessie (het contract) verlieslatend zijn voor <strong>Connexxion</strong> en waarvan de bijbehorende direct toerekenbare materiële vaste activa<br />
zijn afgewaardeerd naar de restwaarde. Bij deze inschatting vergelijkt <strong>Connexxion</strong> de kosten van het contract met de verwachte<br />
economische voordelen daarvan. De kosten die kunnen worden vermeden door toekomstig handelen worden niet in de inschatting<br />
betrokken en tevens worden alleen kosten die direct kunnen worden toegerekend meegenomen in de bepaling van de kosten.<br />
Als disconteringsvoet wordt een percentage gebruikt waarin het risico is weerspiegeld van de onderliggende verplichting.<br />
7.5.24 Overige verplichtingen<br />
De post overige langlopende verplichtingen betreft afgeleide financiële instrumenten.<br />
7.5.25 Pensioenen<br />
<strong>Connexxion</strong> is aangesloten bij diverse bedrijfstakpensioenfondsen waaronder de Stichting Pensioenfonds Openbaar Vervoer<br />
(SPOV), het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP), Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Beroepsvervoer over de weg,<br />
het Pensioenfonds Metaal en Techniek en het Spoorwegpensioenfonds. Alle fondsen kennen hun eigen voorwaarden.<br />
Alle genoemde fondsen hebben met ingang van <strong>2006</strong> hun regeling op onderdelen gewijzigd; zo zijn de VUT- en<br />
pre-pensioenregelingen komen te vervallen afgezien van overgangsregelingen voor een beperkte leeftijdscategorie.<br />
Per 1 januari <strong>2006</strong> zijn zowel de SPOV als het ABP overgegaan van een eindloon- naar een middelloonstelsel. Vanaf die datum<br />
hanteren alle pensioenfondsen, waarbij <strong>Connexxion</strong> is aangesloten, het middelloonstelsel.<br />
Genoemde pensioenfondsen kennen hun eigen dekkingsgraad en grondslag zoals uit onderstaand schema blijkt:<br />
Dekkingsgraad Grondslag Laatst bekende cijfers<br />
Stichting Pensioenfonds Openbaar Vervoer 140,0% rekenrente (4,00%) 3e kwartaal <strong>2006</strong><br />
<br />
Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds 133,0% actuele marktrente Ultimo <strong>2006</strong><br />
Bedrijfstakpensioenfonds voor het<br />
Beroepvervoer over de weg 121,4% rekenrente (4,00%) 3e kwartaal <strong>2006</strong><br />
Pensioenfonds Metaal en Techniek 135,0% actuele marktrente Ultimo <strong>2006</strong><br />
Spoorwegpensioenfonds 178,0% actuele marktrente Ultimo <strong>2006</strong><br />
<strong>Connexxion</strong> verwacht niet dat bovenstaande dekkingsgraden op korte termijn implicaties zullen hebben voor de pensioenafdracht.
117<br />
7.5.26 Crediteuren en overige verplichtingen<br />
Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Crediteuren 43.702 49.216<br />
Nog te betalen gelden openbaar vervoer 24.449 22.988<br />
Aflossingen op rentedragende verplichtingen<br />
in het komende jaar 7.5.22 26.401 28.411<br />
Afgeleide financiële instrumenten 2.395 1.156<br />
Personeelskosten 26.694 32.665<br />
Omzetbelasting 3.110 4.182<br />
Loonbelastingen en premies sociale verzekeringen 13.385 12.893<br />
OV-fondsen 12.923 14.493<br />
Vooruitontvangen bedragen 28.218 20.542<br />
Overlopende passiva 19.052 21.698<br />
Overige verplichtingen 11.376 16.268<br />
Totaal crediteuren en overige verplichtingen 211.705 224.512<br />
7.5.27 Voor verkoop aangehouden passiva<br />
De voor verkoop aangehouden passiva hebben voor € 3,9 miljoen ( 2005: € 2,6 miljoen) betrekking op het kortlopende deel van de<br />
milieuvoorziening voor de panden die verkocht gaan worden.
118<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.28 Acquisitie van dochtermaatschappijen<br />
Op 1 juli <strong>2006</strong> heeft <strong>Connexxion</strong> Holding NV alle aandelen in Garskamp Beheer BV, Garskamp Zorgvervoer BV, Garskamp Mobiel BV,<br />
Garskamp Technics BV en Garskamp Personenvervoer BV (tezamen te noemen Garskamp) overgenomen voor een bedrag van<br />
€ 1,5 miljoen.<br />
Op 1 juli <strong>2006</strong> heeft <strong>Connexxion</strong> Holding NV alle aandelen in P.G.W. Janssen Holding BV (Speedwell) overgenomen voor een<br />
bedrag van één euro.<br />
Het management schat, dat als bovengenoemde overnames op 1 januari <strong>2006</strong> hadden plaatsgevonden, de geconsolideerde<br />
opbrengsten op € 890,7 miljoen, en het geconsolideerde resultaat over de periode op € 15,3 miljoen zou zijn uitgekomen.<br />
Het effect van bovenstaande acquisities op de activa en passiva van de Groep per overnamedatum is als volgt:<br />
Boekwaarde Aanpassingen naar Opgenomen<br />
Toelichting voor overname reële waarde waarde bij overname<br />
Activa<br />
Vaste activa<br />
Materiële vaste activa 7.5.11 1.243 307 1.550<br />
Immateriële activa 7.5.12 6 1.433 1.439<br />
Totaal vaste activa 1.249 1.740 2.989<br />
Vlottende activa<br />
Voorraden 75 - 75<br />
Winstbelastingvorderingen 108 - 108<br />
Debiteuren en overige vorderingen 1.740 - 1.740<br />
Geldmiddelen en kasequivalenten 184 - 184<br />
Totaal vlottende activa 2.107 - 2.107<br />
Totaal activa 3.356 1.740 5.096
119<br />
Boekwaarde Aanpassingen naar Opgenomen<br />
Toelichting voor overname reële waarde waarde bij overname<br />
Passiva<br />
Eigen vermogen (764) 1.740 976<br />
Langlopende verplichtingen<br />
Voorzieningen 7.5.23 164 - 164<br />
Uitgestelde belastingverplichtingen 153 - 153<br />
Totaal langlopende verplichtingen 317 - 317<br />
Kortlopende verplichtingen<br />
Rekening-courantkredieten financiële instellingen 587 - 587<br />
Crediteuren en overige verplichtingen 3.216 - 3.216<br />
Totaal kortlopende verplichtingen 3.803 - 3.803<br />
Totaal passiva 3.356 1.740 5.096
120<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
Boekwaarden voor verwerving zijn op basis van de toepasselijke IFRSs direct voorafgaand aan de feitelijke acquisities bepaald.<br />
De op acquisitiedatum opgenomen waarde van de activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen betreft de<br />
geschatte reële waarde.<br />
7.5.28.1 Goodwill bij acquisitie<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft voor de acquisitie van Garskamp en P.G.W. Janssen Holding BV € 0,5 miljoen aan goodwill betaald.<br />
Het bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:<br />
P.G.W. Janssen<br />
Garskamp Holding BV Totaal<br />
Betaalde koopsom, voldaan in contanten 1.500 - 1.500<br />
Minus: Netto activa tegen marktwaarde (976) - (976)<br />
Betaalde goodwill bij acquisitie 524 - 524<br />
De naar aanleiding van de overname opgenomen goodwill is voornamelijk toe te rekenen aan de bij de aquisitie verkregen<br />
vervoerscontracten (zie paragraaf 7.5.12).<br />
7.5.28.2 Netto-uitstroom van kasmiddelen<br />
De netto-uitstroom van kasmiddelen bedraagt € 1,3 miljoen en kan als volgt worden gespecificeerd:<br />
P.G.W. Janssen<br />
Garskamp Holding BV Totaal<br />
Betaalde koopsom, voldaan in contanten 1.500 - 1.500<br />
Minus: Verworven geldmiddelen en kasequivalenten - (184) (184)<br />
Netto-uitstroom van kasmiddelen 1.500 (184) 1.316
121<br />
7.5.29 Niet in de balans opgenomen verplichtingen<br />
7.5.29.1 Investeringsverplichtingen<br />
<strong>Connexxion</strong> is voor een bedrag van € 42,2 miljoen (2005: € 37,7 miljoen) verplichtingen aangegaan voor de aankoop van activa.<br />
De investeringsverplichtingen met betrekking tot rollend materieel hebben allen betrekking op 2007.<br />
De overige investeringen hebben voor circa de helft betrekking op 2007 en voor de andere helft op 2008 en betreffen investeringen<br />
inzake de OV-chipkaart. Het bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:<br />
(in miljoenen euro’s) <strong>2006</strong> 2005<br />
Rollend materieel 18,1 35,7<br />
Overige investeringen 24,1 2,0<br />
Totaal investeringsverplichtingen 42,2 37,7<br />
7.5.29.2 Operationele leaseverplichtingen<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft operationele lease-overeenkomsten voor rollend materieel.<br />
Deze overeenkomsten hebben doorgaans een looptijd tussen de acht en tien jaar.<br />
Het totaal van de nominale leasebetalingen onder niet-opzegbare operationele leases bedraagt € 29,1 miljoen<br />
(2005: € 34,3 miljoen) en kan als volgt worden gespecificeerd:<br />
(in miljoenen euro’s) <strong>2006</strong> 2005<br />
< 1 jaar 9,7 8,5<br />
1 - 5 jaar 19,4 24,5<br />
> 5 jaar - 1,3<br />
Totaal operationele leaseverplichtingen 29,1 34,3<br />
In <strong>2006</strong> is € 8,1 miljoen (2005: € 7,8 miljoen) aan operationele leasekosten ten laste gebracht van de winst-en-verliesrekening.
122<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.29.3 Huurverplichtingen<br />
De toekomstige huurtermijnen van de met derden aangegane huurverplichtingen met betrekking tot onroerende zaken<br />
bedraagt € 56,5 miljoen (2005: € 28,4 miljoen).<br />
Het bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:<br />
(in miljoenen euro’s) <strong>2006</strong> 2005<br />
< 1 jaar 12,2 4,2<br />
1 - 5 jaar 25,5 9,7<br />
> 5 jaar 18,8 14,5<br />
Totaal huurverplichtingen 56,5 28,4<br />
7.5.29.4 Erfpacht<br />
De erfpachtverplichtingen lopen af in de periode 2007 tot 2035.<br />
Het bedrag aan erfpachtverplichtingen met betrekking tot terreinen bedraagt € 1,2 miljoen (2005: € 11,4 miljoen) en kan als volgt<br />
worden gespecificeerd:<br />
(in miljoenen euro’s) <strong>2006</strong> 2005<br />
< 1 jaar 0,1 0,4<br />
1 - 5 jaar 0,1 1,5<br />
> 5 jaar 1,0 9,5<br />
Totaal erfpachtverplichtingen 1,2 11,4<br />
7.5.29.5 Garanties en borgstellingen<br />
Per 31 december <strong>2006</strong> is door <strong>Connexxion</strong> Holding NV een bedrag van € 1,7 miljoen (2005: € 1,1 miljoen) aan garanties en<br />
borgstellingen verstrekt.<br />
Het bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:<br />
(in miljoenen euro’s) <strong>2006</strong> 2005<br />
< 1 jaar 1,5 -<br />
1 - 5 jaar 0,2 0,9<br />
> 5 jaar - 0,2<br />
Totaal garanties en borgstellingen 1,7 1,1
123<br />
7.5.30 Belangrijke schattingen<br />
Het management van <strong>Connexxion</strong> bespreekt met de Auditcommissie de ontwikkeling, de keuze en de wijze van opname van de<br />
voor de Groep van toepassing zijnde grondslagen en schattingen en de verwerking van deze grondslagen en schattingen.<br />
Aannames ten aanzien van de opbrengsten<br />
In het openbaar vervoer worden de reizigersopbrengsten uit hoofde van kaartverkopen en de studentenkaart OV voor het vierde<br />
kwartaal <strong>2006</strong> geschat. Deze schatting geschiedt op basis van een extrapolatie van historische gegevens van de van derden<br />
ontvangen informatie met betrekking tot de reizigersopbrengsten tot en met het derde kwartaal van <strong>2006</strong>.<br />
Overheidssubsidies worden pas opgenomen indien met een redelijke mate van zekerheid kan worden gesteld dat aan de gestelde<br />
voorwaarden zal worden voldaan en de subsidies zullen worden ontvangen.<br />
In het verleden is gebleken dat afwijkingen van de gemaakte schattingen geen significante invloed op de opbrengsten van het<br />
voorafgaande jaar hebben gehad. De afwijking op de omzet die in het volgende jaar wordt opgenomen, werkt direct door in<br />
het resultaat.<br />
Aannames ten aanzien van voorzieningen<br />
De aannames ten aanzien van voorzieningen worden beschreven onder de voorzieningen (zie paragraaf 7.5.23).<br />
7.5.31 Financiële risico's<br />
In het kader van de normale activiteiten, het verlenen van diensten op het gebied van openbaar en besloten personenvervoer<br />
en daaraan gerelateerde actviteiten, loopt <strong>Connexxion</strong> een aantal financiële risico's op korte en lange termijn.<br />
7.5.31.1 Kredietrisico<br />
Het management van <strong>Connexxion</strong> heeft een kredietbeleid vastgesteld. Voor iedere tegenpartij, waaronder opdrachtgevers,<br />
wordt indien relevant een kredietwaardigheidsbeoordeling uitgevoerd en limieten vastgesteld. Deze limieten worden periodiek<br />
getoetst. Het kredietrisico van <strong>Connexxion</strong> is beperkt doordat meer dan 75% van de opbrengsten wordt gerealiseerd bij een<br />
(decentrale) overheid.<br />
Derivaten transacties worden uitsluitend afgesloten met financiële instellingen die een kredietwaardigheid hebben gelijk of hoger<br />
aan die van <strong>Connexxion</strong>. Daarnaast verlangt <strong>Connexxion</strong> altijd een verrekeningsovereenkomst met de tegenpartij. Tevens is de<br />
kredietwaardigheid van een dergelijke tegenpartij gelijk of hoger aan die van de Groep.<br />
7.5.31.2 Renterisico<br />
<strong>Connexxion</strong> financiert haar activiteiten hoofdzakelijk met langlopende leningen welke alle een variabele rente kennen.<br />
Ultimo <strong>2006</strong> bedraagt de omvang van uitstaande opgenomen leningen € 85,4 miljoen (2005: € 75,0 miljoen). Voor het verloop<br />
van de rentedragende verplichtingen wordt verwezen naar paragraaf 7.5.22.<br />
De geldmiddelen en kasequivalenten, bestaande uit kas- en banktegoeden en deposito's, bedragen ultimo <strong>2006</strong> € 60,9 miljoen<br />
(2005: € 77,0 miljoen).<br />
Bij het beheer van het renterisico streeft <strong>Connexxion</strong> ernaar de invloed van korte termijnschommelingen op het resultaat te<br />
beperken. In 2007 zal <strong>Connexxion</strong> overgaan op renteswaps om het renterisico te beperken.<br />
Een rentestijging op 1 januari 2007 met 1% zou, uitgaande van een gelijkblijvende omvang van de financiering, betekenen dat het<br />
resultaat over <strong>2006</strong> met € 0,85 miljoen negatief wordt beïnvloed.
124<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.31.3 Prijsrisico<br />
Het beleid is erop gericht prijsrisico's welke voortvloeien uit de inkoop van dieselolie en electra ten behoeve van lopende<br />
vervoersconcessies af te dekken, voorzover dit prijsrisico niet of onvoldoende wordt afgedekt door bepalingen uit het contract voor<br />
opbrengstindexaties. De reële waarde van de uitstaande posities bedraagt ultimo <strong>2006</strong> negatief € 1,4 miljoen (2005: € 0,8 miljoen).<br />
<strong>Connexxion</strong> verplicht zich door middel van deze contracten om per saldo het verschil tussen de vaste en variabele prijs af te<br />
rekenen met de tegenpartij.<br />
7.5.31.4 Liquiditeitrisico<br />
Het beleid van <strong>Connexxion</strong> is om te allen tijde adequate toegang te hebben tot financiële middelen om aan haar verplichtingen<br />
te kunnen voldoen. In dit verband dient vermeld te worden dat in de overeenkomsten met financiële instellingen een 'change<br />
of control'-clausule is opgenomen. Dit betekent dat de financieringsovereenkomsten opzegbaar zijn indien er een belangrijke<br />
wijziging in de eigendomsverhouding plaatsvindt. De onbenutte financieringsfaciliteit bedraagt op 31 december <strong>2006</strong> € 230<br />
miljoen (2005: € 40 miljoen). Daarnaast bedraagt de rentedekkingverhouding 4,8 (2005: 8,9).<br />
7.5.31.5 Verzekeringsrisico<br />
<strong>Connexxion</strong> is verzekerd tegen een aantal risico's. De belangrijkste verzekeringsprogramma's lopen op het gebied van (bedrijfs-)<br />
aansprakelijkheid en bezittingen. Voor alle vanuit de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen vereiste verzekeringen is<br />
een adequate dekking afgesloten.<br />
Daarnaast zijn voor risico's voortvloeiende uit andere aansprakelijkheid dan voertuig gerelateerd en voor risico's van schade aan<br />
bezittingen de noodzakelijke verzekeringen afgesloten. Binnen <strong>Connexxion</strong> bestaat een schadepreventieprogramma dat zorgt voor<br />
een regelmatige monitoring van de verzekerde risico's.<br />
7.5.31.6 Risico ten aanzien van loonbelasting en sociale verzekeringen<br />
Personeelskosten vormen een substantieel deel van de kosten van <strong>Connexxion</strong>. Een onderzoek van de fiscus naar de afdracht van<br />
loonbelasting en sociale verzekeringen kan materiële gevolgen hebben. Op dit moment is een loonbelastingonderzoek door de<br />
fiscus gaande, waarover nog geen definitieve overeenstemming is bereikt.<br />
7.5.31.7 Valutarisico<br />
<strong>Connexxion</strong> loopt geen valutarisico, omdat nagenoeg alle transacties in euro's plaatsvinden.<br />
7.5.31.8 Gerechtelijke procedures<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft een voorziening voor risico's, geschillen en rechtsgedingen opgenomen. Op basis van momenteel voorhanden<br />
gegevens en juridische advies zoals dat is ingewonnen en gezien de bedragen waarvoor voorzieningen zijn getroffen, wordt<br />
verwacht dat de uitkomst van genoemde procedures geen wezenlijk nadelige gevolgen voor de financiële positie van de Groep<br />
zal hebben.
125<br />
7.5.31.9 Verplichtingen ten behoeve van dochtermaatschappijen<br />
De vennootschap en haar dochtermaatschappijen, uitgezonderd Hermes Groep NV, vormen een fiscale eenheid voor de<br />
vennootschaps- en omzetbelasting. De vennootschap is uit dien hoofde op grond van de standaardvoorwaarden hoofdelijk<br />
aansprakelijk voor alle belastingverplichtingen van dochtermaatschappijen voor de periode dat zij deel uit maken van die<br />
fiscale eenheid.<br />
De lijst met vennootschappen waarvoor verklaringen van hoofdelijke aansprakelijkheid (zoals bedoeld in artikel<br />
403, Titel 9, boek 2 BW) zijn afgegeven, ligt ter inzage bij de Kamer van Koophandel in Hilversum.<br />
7.5.32 Overige opbrengsten<br />
Onder de overige opbrengsten worden de verkoopresultaten op activa verantwoord. Over <strong>2006</strong> bedragen de verkoopresultaten op<br />
activa € 21,7 miljoen (2005: € 8,6 miljoen).<br />
7.5.33 Inkoopwaarde van de omzet<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Inkoopwaarde van bedrijfswagens en onderdelen (18.671) (33.248)<br />
Uitbesteed werk (81.953) (72.894)<br />
Totaal inkoopwaarde van de omzet (100.624) (106.142)<br />
7.5.34 Personeelskosten<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Lonen en salarissen (349.648) (354.778)<br />
Sociale lasten (excl. pensioenlasten) (43.105) (47.996)<br />
Pensioenlasten (49.533) (50.179)<br />
Ingehuurd personeel (36.798) (21.473)<br />
Dotaties en vrijvallen reorganisatievoorzieningen (659) (15.103)<br />
Overige personeelskosten (22.151) (18.650)<br />
Totaal personeelskosten (501.894) (508.179)
126<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.34.1 Personeelsgegevens<br />
Het gemiddeld aantal werknemers van de Groep uitgedrukt in full time equivalents (fte) gedurende het verslagjaar bedroeg:<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Directen 9.394 9.736<br />
Indirect personeel 1.131 1.264<br />
Totaal gemiddeld aantal werknemers (fte) 10.525 11.000<br />
Het aantal werknemers van de Groep uitgedrukt in full time equivalents (fte) ultimo het verslagjaar bedroeg:<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Totaal aantal werknemers (fte) ultimo 10.218 10.709<br />
7.5.35 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Afschrijvingen materiële vaste activa (56.513) (52.083)<br />
Bijzondere waardeverminderingen materiële vaste activa (1.499) (4.713)<br />
Bijzondere waardeverminderingen immateriële activa (524) -<br />
Totaal afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen (58.536) (56.796)<br />
7.5.36 Overige kosten<br />
Onder de post overige kosten is in <strong>2006</strong> € 0,7 miljoen aan accountantskosten verantwoord (2005: € 0,9 miljoen).<br />
De vergoeding die voor bovengenoemde diensten wordt betaald, wordt periodiek geëvalueerd en is marktconform.
127<br />
7.5.37 Aandeel in resultaat uit geassocieerde deelnemingen en joint ventures<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Syntus BV 284 972<br />
REISinformatiegroep BV 185 546<br />
ETS Schiphol BV - 467<br />
TransLink Systems BV (1.648) -<br />
Overige (59) 596<br />
Totaal resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures (1.238) 2.581<br />
7.5.38 Winstbelastingen<br />
Aansluiting effectief belastingtarief In percentage In duizenden euro's<br />
<strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005<br />
Winst voor belasting 22.952 27.598<br />
Belasting volgens geldende tarieven vennootschapsbelasting 29,6% 31,5% (6.794) (8.694)<br />
Aanpassing waardering uitgestelde belastingvordering (12,5)% - 2.865 -<br />
Effect van deelnemingsvrijstelling 0,8% (3,0)% (179) 821<br />
Verlaging belastingtarief 22,7% 2,4% (5.220) (674)<br />
Vrijval investeringsbijdragen - - 1 -<br />
Niet aftrekbare kosten 2,3% 0,1% (535) (34)<br />
Afrekening voorgaande perioden (11,3)% 0,2% 2.599 (43)<br />
Totaal winstbelastingen 31,6% 31,2% (7.263) (8.624)<br />
7.5.39 Minderheidsbelang<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Hermes Groep NV 1.109 2.190<br />
Totaal minderheidsbelang 1.109 2.190
128<br />
7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />
7.5.40 Transacties met verbonden partijen<br />
Als verbonden partijen van de Groep zijn te onderscheiden de geassocieerde deelnemingen en joint ventures (zie paragraaf 7.5.4),<br />
de bestuurders en commissarissen van <strong>Connexxion</strong> en de aandeelhouder. Alle transacties met verbonden partijen worden verricht<br />
tegen marktprijzen. De volgende transacties hebben plaatsgevonden met verbonden partijen:<br />
<strong>2006</strong><br />
Bedragen<br />
Bedragen<br />
Verkopen aan Aankopen van te vorderen van verschuldigd aan<br />
Naam verbonden partij<br />
Syntus BV 3.870 6.073 295 601<br />
Arke/TAD BV 535 - 58 1<br />
Schiphol Travel Taxi BV 4.782 - - -<br />
Waterbus BV 451 - 1.389 -<br />
REISinformatiegroep BV 1.620 912 124 -<br />
EESV De Lijn-VSN - - - 601<br />
Bedrijfsvervoer Limburg BV - 1.826 - 48<br />
Overig - 328 - 18<br />
11.258 9.139 1.866 1.269<br />
2005<br />
Bedragen<br />
Bedragen<br />
Verkopen aan Aankopen van te vorderen van verschuldigd aan<br />
Naam verbonden partij<br />
Syntus BV 3.478 842 187 721<br />
Arke/TAD BV 406 477 152 37<br />
Schiphol Travel Taxi BV 255 - - -<br />
Waterbus BV 178 (35) 1.423 -<br />
REISinformatiegroep BV 1.845 1.372 182 1<br />
EESV De Lijn-VSN - - - 861<br />
Bedrijfsvervoer Limburg BV - 2.204 - 137<br />
Overig - 209 195 -<br />
6.162 5.069 2.139 1.757<br />
Met bestuurders en commissarissen van <strong>Connexxion</strong> en de aandeelhouder hebben geen transacties in het verslagjaar<br />
plaatsgevonden.
129<br />
7.5.40.1 Bezoldiging en vergoeding van (voormalige) bestuurders en commissarissen<br />
Bezoldiging van de Raad van Bestuur<br />
De Bezoldigingscommissie van de Raad van Commissarissen heeft de variabele beloning van de leden van de Raad van Bestuur<br />
vastgesteld. Voorts heeft de Bezoldigingscommissie na ampele overweging besloten om het basissalaris voor <strong>2006</strong> niet te verhogen<br />
ten opzichte van 2005.<br />
De bezoldiging van de Raad van Bestuur bedraagt in <strong>2006</strong> € 1,47 miljoen (2005: € 1,46 miljoen).<br />
Het bedrag kan als volgt per individueel lid van de Raad van Bestuur worden gespecificeerd:<br />
Salarissen Korte termijn Lange termijn<br />
inclusief variabele variabele<br />
sociale lasten beloningen beloningen Pensioenlasten<br />
<strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005<br />
Naam<br />
Peter Kortenhorst, voorzitter 334 338 83 116 99 66 73 72<br />
Rob van Holten, vice-voorzitter 301 306 74 100 88 59 66 60<br />
Frank Janssen, CFO 241 225 59 75 - - 52 40<br />
876 869 216 291 187 125 191 172<br />
In de post salarissen inclusief sociale lasten zijn naast het basissalaris eveneens overige periodieke vergoedingen opgenomen.<br />
Vergoeding aan de Raad van Commissarissen<br />
De vergoeding aan de Raad van Commissarissen bedraagt in <strong>2006</strong> € 0,20 miljoen (2005: € 0,17 miljoen).<br />
Het bedrag kan als volgt per individueel lid van de Raad van Commissarissen worden gespecificeerd:<br />
Als lid<br />
Overige<br />
Raad van Als lid onkosten Totaal Totaal<br />
Commissarissen commissies vergoeding <strong>2006</strong> 2005<br />
Naam<br />
Klaas Westdijk, voorzitter 35 6 2 43 41<br />
Rob Pieterse, vice-voorzitter 28 8 2 38 36<br />
Jean den Hoed 28 3 2 33 30<br />
Marius Jonkhart 23 3 1 27 26<br />
Marike van Lier Lels 23 - 1 24 -<br />
Willem Vermeend 23 6 1 30 26<br />
Ruud Vreeman - - - - 10<br />
160 26 9 195 169<br />
De Raad van Commissarissen bestaat op 31 december <strong>2006</strong> uit de heren Westdijk, Pieterse, Den Hoed, Jonkhart, Vermeend en<br />
mevrouw Van Lier Lels.
130<br />
7.6 Vennootschappelijke balans per 31 december <strong>2006</strong><br />
Voor verwerking van de voorgestelde winstverdeling<br />
Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Activa<br />
Vaste activa<br />
Financiële activa 7.9.2 41.784 384<br />
Investeringen op basis van 'equity'-methode 7.9.3 151.669 142.641<br />
Uitgestelde belastingvorderingen 25.879 12.792<br />
Totaal vaste activa 219.332 155.817<br />
Debiteuren en overige vorderingen 7.9.4 41.382 59.552<br />
Geldmiddelen en kasequivalenten 515 1.205<br />
Totaal vlottende activa 41.897 60.757<br />
Totaal activa 261.229 216.574
131<br />
Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Passiva<br />
Eigen vermogen 7.9.5 215.830 210.641<br />
Langlopende verplichtingen<br />
Rentedragende verplichtingen 7.9.6 40.000 -<br />
Voorzieningen 7.9.7 1.006 1.418<br />
Uitgestelde belastingverplichtingen 556 701<br />
Totaal langlopende verplichtingen 41.562 2.119<br />
Kortlopende verplichtingen<br />
Voorzieningen 7.9.7 586 820<br />
Crediteuren en overige verplichtingen 7.9.8 3.251 2.994<br />
Totaal kortlopende verplichtingen 3.837 3.814<br />
Totaal passiva 261.229 216.574
132<br />
7.7 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong><br />
Bedragen in duizenden euro's <strong>2006</strong> 2005<br />
Opbrengsten 162 39<br />
Bedrijfskosten<br />
Personeelskosten (3.856) (2.986)<br />
Overige kosten rollend en varend materieel 701 -<br />
Overige kosten 36 (280)<br />
Totaal bedrijfskosten (3.119) (3.266)<br />
Bedrijfsresultaat (2.957) (3.227)<br />
Financiële baten 1.844 1.153<br />
Financiële lasten (31) -<br />
Effect van amortisatie van activa en passiva (54) (93)<br />
Financieringsresultaat 1.759 1.060<br />
Aandeel in resultaat uit dochtermaatschappijen 15.768 18.269<br />
Aandeel in resultaat uit geassocieerde<br />
deelnemingen en joint ventures (1.648) -<br />
Resultaat voor belasting 12.922 16.102<br />
Winstbelastingen 1.658 682<br />
Resultaat over de periode 14.580 16.784<br />
7.8 Vennootschappelijk overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong><br />
Bedragen in duizenden euro's <strong>2006</strong> 2005<br />
Resultaat over de periode 14.580 16.784<br />
Rechtstreekse vermogensmutatie in het groepsvermogen:<br />
Aandeel in resultaat uit dochtermaatschappijen (3.219) 366<br />
Totaalresultaat 11.361 17.150
133<br />
7.9 Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening<br />
7.9.1 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling<br />
Algemeen<br />
De vennootschappelijke financiële gegevens van <strong>Connexxion</strong> Holding NV zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt.<br />
Er is gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot een vereenvoudigde opstelling van de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening,<br />
conform artikel 402, Titel 9, Boek 2 van het Burgelijk Wetboek.<br />
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling<br />
De vennootschappelijke jaarrekening van <strong>Connexxion</strong> Holding NV, eindigend op 31 december <strong>2006</strong>, is opgesteld volgens Titel 9<br />
Boek 2 BW met toepassing van de optie om de waarderingsgrondslagen te hanteren die in de geconsolideerde jaarrekening zijn<br />
toegepast (artikel 362 lid 8).<br />
De deelnemingen worden gewaardeerd volgens de 'equity'-methode, rekening houdend met eventuele bijzondere<br />
waardeverminderingen.<br />
Voor de grondslagen van de vennootschappelijke jaarrekening wordt verwezen naar de toelichting behorende bij de<br />
geconsolideerde jaarrekening.<br />
Het aandeel in het resultaat van dochtermaatschappijen waarin wordt deelgenomen omvat het aandeel van <strong>Connexxion</strong> Holding<br />
in de resultaten van deze dochtermaatschappijen.<br />
Resultaten op transacties, waarbij overdracht van activa en passiva tussen <strong>Connexxion</strong> Holding NV en haar dochtermaatschappijen<br />
en tussen dochtermaatschappijen onderling heeft plaatsgevonden, zijn niet verwerkt voor zover deze als niet gerealiseerd kunnen<br />
worden beschouwd.<br />
Fiscale eenheid<br />
<strong>Connexxion</strong> Holding NV is de moeder van de fiscale eenheid voor de vennootschaps- en omzetbelasting.<br />
De vennootschap is uit dien hoofde op grond van de standaardvoorwaarden hoofdelijk aansprakelijk voor alle<br />
belastingverplichtingen van de tot de fiscale eenheid behorende dochtermaatschappijen.
134<br />
7.9 Vennootschappelijk overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong><br />
7.9.2 Financiële activa<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Vorderingen op dochtermaatschappijen 384 384<br />
Vooruitbetaalde bedragen inzake acquisities 41.400 -<br />
Totaal financiële activa 41.784 384<br />
De vooruitbetaling inzake acquisities heeft betrekking op de overname van zowel GVU NV als Novio NV per 1 januari 2007.<br />
7.9.3 Investeringen op basis van 'equity'-methode<br />
Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />
Dochterondernemingen 7.9.3.1 149.007 142.631<br />
Geassocieerde deelnemingen en joint ventures 2.662 10<br />
Totaal investeringen o.b.v. 'equity' methode 151.669 142.641<br />
7.9.3.1 Dochtermaatschappijen<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Stand per 1 januari 142.631 133.194<br />
Resultaat over verslagjaar 15.768 18.269<br />
Rechtstreekse vermogensmutaties (3.219) 366<br />
Gerealiseerde waardemutaties financiële instrumenten 578 -<br />
Ontvangen dividend (6.751) (9.198)<br />
Stand per 31 december 149.007 142.631
135<br />
7.9.3.2 Eigen vermogen en resultaat van dochtermaatschappijen<br />
Het eigen vermogen en het resultaat van de dochtermaatschappijen zijn per 31 december als volgt:<br />
% van aandelenkapitaal Boekwaarde Resultaat<br />
<strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005<br />
Dochtermaatschappijen<br />
<strong>Connexxion</strong> Nederland NV, Utrecht 100 100 97.239 106.128 (5.059) 3.278<br />
<strong>Connexxion</strong> Vastgoed BV, Hilversum 100 100 45.609 30.562 16.217 8.336<br />
<strong>Connexxion</strong> Facilitair Bedrijf BV, Hilversum 100 100 (9.577) (7.198) (2.379) (1.936)<br />
<strong>Connexxion</strong> Vloot BV, Hilversum 100 100 (38.413) (37.129) (1.284) (2.543)<br />
Hermes Groep NV, Weert 76,7 76,7 39.935 37.736 3.643 7.197<br />
Overig 14.214 12.532 4.630 3.937<br />
Totaal dochtermaatschappijen 149.007 142.631 15.768 18.269<br />
7.9.4 Debiteuren en overige vorderingen<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Handelsdebiteuren 5 8<br />
Vorderingen op dochtermaatschappijen 40.915 59.542<br />
Overige vorderingen en overlopende activa 462 2<br />
Totaal debiteuren en overige vorderingen 41.382 59.552<br />
7.9.5 Eigen Vermogen<br />
Voor een toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op het eigen vermogen in de geconsolideerde<br />
jaarrekening (zie paragraaf 7.5.20).
136<br />
7.9 Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening<br />
7.9.6 Rentedragende verplichtingen<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Langlopende rentedragende verplichtingen<br />
Leningen bij financiële instellingen 40.000 -<br />
Totaal langlopende rentedragende verplichtingen 40.000 -<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Stand per 1 januari - -<br />
Verstrekte leningen 40.000 -<br />
Stand per 31 december 40.000 -<br />
7.9.7 Voorzieningen<br />
Boekwaarde Onttrek- Effect van Boekwaarde<br />
01-01-2005 kingen Vrijvallen amortisatie 31-12-2005<br />
Lopende schades 2.316 (63) - (15) 2.238<br />
Reorganisatie 206 (313) - 107 -<br />
Totaal voorzieningen 2.522 (376) - 92 2.238<br />
Boekwaarde Onttrek- Effect van Boekwaarde<br />
01-01-<strong>2006</strong> kingen Vrijvallen amortisatie 31-12-<strong>2006</strong><br />
Lopende schades 2.238 - (701) 55 1.592<br />
Totaal voorzieningen 2.238 - (701) 55 1.592
137<br />
7.9.7.1 Specificatie van voorzieningen naar looptijd<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Looptijd: < 1 jaar > 1 jaar < 1 jaar > 1 jaar<br />
Lopende schades 586 1.006 820 1.418<br />
Totaal voorzieningen 586 1.006 820 1.418<br />
De voorzieningen die een looptijd hebben korter dan een jaar zijn gerangschikt onder de kortlopende verplichtingen.<br />
Voor een beschrijving van bovenstaande voorzieningen wordt verwezen naar de grondslagen (zie paragraaf 7.5.7.12) en naar de<br />
toelichting op de voorzieningen in de geconsolideerde jaarrekening (zie paragraaf 7.5.23).<br />
7.9.8 Crediteuren en overige verplichtingen<br />
<strong>2006</strong> 2005<br />
Crediteuren - 15<br />
Nog te betalen gelden openbaar vervoer - 1.279<br />
Verplichtingen aan dochtermaatschappijen 752 99<br />
Personeelskosten 1.200 770<br />
Overlopende passiva 1.029 673<br />
Overige verplichtingen 270 158<br />
Totaal crediteuren en overige verplichtingen 3.251 2.994<br />
7.9.9 Niet in de balans opgenomen verplichtingen<br />
Ten aanzien van de niet in de balans opgenomen verplichtingen, waaronder gerechtelijke procedures en gebeurtenissen na<br />
balansdatum, wordt verwezen naar respectievelijk de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening en de overige gegevens.<br />
Hilversum, 15 februari 2007<br />
Raad van Bestuur <strong>Connexxion</strong> Holding NV<br />
P.J.Ph. Kortenhorst R. van Holten drs. F.I.G. Janssen<br />
voorzitter vice-voorzitter CFO
138<br />
8. Overige gegevens<br />
8.1 Accountantsverklaring<br />
Verklaring betreffende de jaarrekening<br />
Wij hebben de in dit <strong>jaarverslag</strong> op pagina 77 tot<br />
en met pagina 137 opgenomen jaarrekening van<br />
<strong>Connexxion</strong> Holding NV te Utrecht gecontroleerd.<br />
De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de<br />
enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde<br />
jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde<br />
balans per 31 december <strong>2006</strong>, winst-enverliesrekening,<br />
mutatieoverzicht eigen vermogen<br />
en kasstroomoverzicht over <strong>2006</strong> alsmede uit een<br />
overzicht van de belangrijkste grondslagen voor<br />
financiële verslaggeving en overige toelichtingen.<br />
De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de<br />
enkelvoudige balans per 31 december <strong>2006</strong> en de<br />
enkelvoudige winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong><br />
met de toelichting.<br />
Verantwoordelijkheid van het bestuur<br />
Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk<br />
voor het opmaken van de jaarrekening die het<br />
vermogen en het resultaat getrouw dient weer te<br />
geven in overeenstemming met International Financial<br />
Reporting Standards zoals aanvaard binnen de<br />
Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW, alsmede voor<br />
het opstellen van het <strong>jaarverslag</strong> in overeenstemming<br />
met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid<br />
omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in<br />
stand houden van een intern beheersingssysteem<br />
relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven<br />
in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig<br />
dat deze geen afwijkingen van materieel belang<br />
als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen<br />
en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor<br />
financiële verslaggeving en het maken van schattingen<br />
die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.<br />
Verantwoordelijkheid van de accountant<br />
Onze verantwoordelijkheid is het geven van<br />
een oordeel over de jaarrekening op basis van<br />
onze controle. Wij hebben onze controle verricht<br />
in overeenstemming met Nederlands recht.<br />
Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen<br />
aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij<br />
gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te<br />
voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt<br />
verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van<br />
materieel belang bevat.<br />
Een controle omvat het uitvoeren van<br />
werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie<br />
over de bedragen en de toelichtingen<br />
in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren<br />
werkzaamheden is afhankelijk van de professionele<br />
oordeelsvorming van de accountant, waaronder<br />
begrepen zijn beoordeling van de risico's van<br />
afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude<br />
of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in<br />
aanmerking het voor het opmaken van en getrouw<br />
weergeven in de jaarrekening van vermogen en<br />
resultaat relevante interne beheersingssysteem,<br />
teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken<br />
van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven<br />
omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel<br />
hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van<br />
het interne beheersingssysteem van de vennootschap.<br />
Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie<br />
van de aanvaardbaarheid van de toegepaste<br />
grondslagen voor financiële verslaggeving en van de<br />
redelijkheid van schattingen die het bestuur van de<br />
entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het<br />
algehele beeld van de jaarrekening.<br />
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen<br />
controle-informatie voldoende en geschikt is als basis<br />
voor ons oordeel.
139<br />
Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening<br />
Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde<br />
jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en<br />
de samenstelling van het vermogen van <strong>Connexxion</strong><br />
Holding NV per 31 december <strong>2006</strong> en van het resultaat<br />
en de kasstromen over <strong>2006</strong> in overeenstemming<br />
met International Financial Reporting Standards zoals<br />
aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9<br />
Boek 2 BW.<br />
Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening<br />
Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening<br />
een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling<br />
van het vermogen van <strong>Connexxion</strong> Holding NV per<br />
31 december <strong>2006</strong> en van het resultaat over <strong>2006</strong> in<br />
overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.<br />
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften<br />
en/of voorschriften van regelgevende instanties<br />
Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge<br />
artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het<br />
<strong>jaarverslag</strong>, voor zover wij dat kunnen beoordelen,<br />
verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in<br />
artikel 2:391 lid 4 BW.<br />
Utrecht, 15 februari 2007<br />
8.2 Bestemming resultaat <strong>2006</strong><br />
Statutaire regeling betreffende de verwerking van<br />
het resultaat<br />
In artikel 10 van de statuten staat opgenomen dat<br />
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de<br />
bestemming van het resultaat bepaalt van <strong>Connexxion</strong><br />
Holding NV.<br />
Voorstel tot verwerking van de winst<br />
Voorgesteld wordt de winst over <strong>2006</strong> voor<br />
€ 8.780.000 ten gunste te brengen van de overige<br />
reserves en voor € 5.800.000 uit te keren aan de<br />
aandeelhouder.<br />
8.3 Gebeurtenissen na balansdatum<br />
Op 1 januari 2007 heeft <strong>Connexxion</strong> GVU NV en Novio<br />
NV, de stadsvervoerders in Utrecht en Nijmegen, voor<br />
respectievelijk € 29,0 miljoen en € 12,4 miljoen<br />
overgenomen. Door de overname van deze bedrijven<br />
wordt <strong>Connexxion</strong> in de gelegenheid gesteld<br />
om de dienstverlening naar de reizigers in de<br />
concessiegebieden BRU/Utrecht en in het KAN-gebied<br />
verder te verbeteren.<br />
KPMG ACCOUNTANTS NV<br />
J.C.M. van Rooijen RA<br />
Eind januari 2007 heeft <strong>Connexxion</strong> overeenstemming<br />
bereikt over de overname van de resterende<br />
23,3 % aandelen van de Hermes Groep welke<br />
momenteel in handen zijn van de provincie Limburg en<br />
de 26 Limburgse gemeenten, verenigd in Gebaltram.<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft hiervoor € 10,0 miljoen betaald.
140<br />
9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu<br />
9.1 Scope<br />
Scope van deze rapportage zijn alle meerderheidsdeelnemingen van <strong>Connexxion</strong> Holding NV. Ten opzichte van vorig<br />
(milieu)verslag jaar is de scope uitgebreid met Hermes Groep. Indien van toepassing zijn de cijfers van voorgaande<br />
jaren met de werkelijke cijfers van Hermes Groep gecorrigeerd. Daar waar indexcijfers genoemd worden, is het jaar<br />
2002 op 100 gesteld. Het jaar <strong>2006</strong> is het eerste jaar waarin de veiligheidcijfers gerapporteerd worden. Hierdoor zijn<br />
er geen vergelijkingen met de voorafgaande jaren te maken.<br />
9.2 Managementsysteem<br />
In <strong>2006</strong> is Techno Service Nederland NEN-EN-ISO 14001: 2004 gecertificeerd. Hiermee zijn alle bedrijfsonderdelen<br />
van <strong>Connexxion</strong> gecertificeerd. Doelstelling is om in 2007 de nieuwe onderdelen GVU en Novio onder het certificaat<br />
te brengen.<br />
<strong>Connexxion</strong> Taxi Services is in juli <strong>2006</strong> als eerste Nederlandse taxionderneming gecertificeerd op basis<br />
van de norm OHSAS 18001. Doelstelling is om dit arbo- en veiligheidsmanagementsysteem over meerdere<br />
bedrijfsonderdelen in te voeren in 2007.<br />
Bij <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer is een veiligheidsmanagementsysteem opgezet ten behoeve van de<br />
railactiviteiten en is het veiligheidsattest gehaald.<br />
Audits<br />
Audits worden uitgevoerd met als doel de bedrijfsvoering te toetsen aan de intern gestelde eisen op basis van de<br />
ISO- en OHSAS-normen en de wetgeving.<br />
In april en november <strong>2006</strong> zijn externe milieu audits uitgevoerd door Lloyd’s Register bij <strong>Connexxion</strong> en in juli en<br />
december <strong>2006</strong> bij Hermes Groep. Algehele conclusie van Lloyd’s Register was: ‘Het milieumanagement wordt goed<br />
onderhouden en efficiënt toegepast. Aandacht is nodig voor het opzetten, afstemmen, oefenen en evalueren van<br />
noodplannen’. Er staan nog negentien verbeterpunten open.<br />
In juni en juli <strong>2006</strong> zijn door Kiwa externe audits uitgevoerd op basis van de norm OHSAS 18001. Geconcludeerd<br />
mag worden dat de externe audit voor de OHSAS 18001 geleid heeft tot verschillende nieuwe inzichten.<br />
Diverse actiepunten worden in 2007 uitgevoerd.<br />
De Inspectie Verkeer en Waterstaat heeft in <strong>2006</strong> twee audits afgenomen met betrekking tot het<br />
veiligheidsattest. Geconstateerde tekortkomingen zijn inmiddels weggewerkt en het veiligheidsattest is verleend.<br />
Ketenverantwoordelijkheid<br />
<strong>Connexxion</strong> verwacht ook van haar leveranciers een bijdrage in het realiseren van het veiligheids-, gezondheidsen<br />
milieubeleid. Belangrijke leveranciers worden opgenomen in het auditprogramma. Het aandeel uitbesteed<br />
vervoer bedroeg voor <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer 6,6 procent en bij Hermes Groep 4,6 procent van het aantal<br />
dienstregelinguren. Voor <strong>Connexxion</strong> Taxi Service bedroeg het aandeel uitbesteed vervoer 27,9 procent van de<br />
omzet.
141<br />
9.3 Compliance<br />
Vergunningen<br />
Voor elke vestiging waar activiteiten worden gepleegd is een milieuvergunning dan wel een melding in het kader<br />
van een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) en / of een gebruiksvergunning noodzakelijk. Als gevolg van<br />
veranderingen in het dienstenaanbod van <strong>Connexxion</strong> is het aantal locaties toegenomen naar 123 (2005: 118).<br />
In onderstaande tabel is een overzicht van het aantal vergunningen opgenomen.<br />
Omschrijving<br />
Aantal<br />
Milieubeheervergunning (voor zwaardere categorie inrichting) 10<br />
AMvB inrichtingen voor motorvoertuigen (voor lichtere categorie) 86<br />
AMvB inrichtingen voor transportbedrijven (voor lichtere categorie) 21<br />
AMvB verblijf gebouwen (m.n. voor kantoorlocaties) 4<br />
Wet Verontreiniging Oppervlaktewater (WVO)-vergunning 9<br />
Gebruiksvergunning (m.n. gericht op brandveiligheid) 24<br />
Totaal 154<br />
De WVO-vergunningen en gebruiksvergunningen zijn slechts verkregen voor die locaties waar dit,<br />
van overheidswege uit, wordt gevraagd.<br />
In Leiden, Hilversum en Arnhem zijn verzoeken bij het bevoegd gezag ingediend ter verruiming van de<br />
geluidsnormen. Hiertoe zijn akoestische onderzoeken uitgevoerd. Dit heeft in Leiden geleid tot een procedure bij de<br />
Raad van State afdeling Bestuursrechtspraak wegens bezwaren van een omwonende. De Raad van State heeft de<br />
gemeente en daarmee <strong>Connexxion</strong> in het gelijk gesteld en de vergunning onherroepelijk verklaard. Voor Hilversum<br />
en Arnhem is <strong>Connexxion</strong> nog in afwachting van de verruiming van de geluidsnormen.<br />
Inspecties<br />
Inspecties naar veiligheid, gezondheid en milieuaspecten zijn naar haar aard in zijn algemeenheid niet voorspelbaar<br />
en kunnen daarmee varieren in aantal van jaar tot jaar.<br />
Het aantal milieu-inspecties bedroeg in <strong>2006</strong> 57 (2005: 46). Van de 57 gehouden inspecties zijn in 51 gevallen<br />
de daaruit voortvloeiende acties afgerond. In 6 gevallen worden de ingezette verbeteracties in 2007 afgerond.<br />
De toename in milieu-inspecties is terug te voeren op een strikter handhavingsbeleid in het algemeen en de<br />
gemeente Haarlem in het bijzonder, waarbij de zwaardere categorie inrichtingen (zoals die met aardgas) frequenter<br />
worden gecontroleerd. Sinds <strong>2006</strong> bevindt zich op onze locatie aan de Jan van Krimpenweg te Haarlem een<br />
aardgasvulstation. Deze locatie is in <strong>2006</strong> 8 maal onderhevig geweest aan een inspectie. In 2 gevallen leidde dit tot<br />
een procesverbaal voor <strong>Connexxion</strong> wegens overtreding van de vergunningvoorschriften en het niet tijdig nemen<br />
van adequate maatregelen Voor deze procesverbalen is een schikking tot stand gekomen. In Hellevoetsluis (Carmar)<br />
is een dwangsom verbeurd verklaart wegens overtreding van de milieuvergunningvoorschriften en het niet tijdig<br />
nemen van maatregelen (opslag gevaarlijke stoffen, energiebesparingplan).
142<br />
9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu<br />
In <strong>2006</strong> zijn er drie brandpreventiecontroles (twee in Leiden en één in Nieuwegein) gehouden door de brandweer<br />
(2005: acht).<br />
Drie OV-vestigingen hebben bezoek gehad van de Inspectie Verkeer en Waterstaat. In twee gevallen heeft dit<br />
geleid tot een procesverbaal. De tekortkomingen behelsden voornamelijk documentatie en registratie van zaken<br />
zoals een melding- en maatregelenprocedure en gerichte voorlichting met betrekking tot de risico’s in het werk en de<br />
daarop gerichte maatregelen. Corrigerende maatregelen zijn inmiddels genomen.<br />
In <strong>2006</strong> was ‘Agressie en geweld in het Openbaar Vervoer’ een thema voor de Arbeidsinspectie. De inspectie heeft<br />
een onderzoek uitgevoerd en op basis hiervan een drietal verbeteringsacties opgelegd. Deze verbeteringen zijn<br />
inmiddels in gang gezet. Het oordeel over Hermes Groep was positief: binnen de onderneming wordt een beleid ten<br />
aanzien van agressie en geweld gevoerd en dit beleid wordt vertaald in concrete maatregelen om dit zo veel mogelijk<br />
te voorkomen. Overigens is de door reizigers waargenomen sociale veiligheid sterk verbeterd (zie paragraaf 9.5)<br />
In juli <strong>2006</strong> heeft de Arbeidsinspectie een aantal vestigingen geïnspecteerd. Op twee vestigingen werden<br />
tekortkomingen geconstateerd inzake de risico’s met betrekking tot het verrichten van chauffeursarbeid bij (extreme)<br />
klimaatomstandigheden. Op één vestiging zijn passende maatregelen genomen en is de geconstateerde overtreding<br />
opgeheven; op de andere vestiging vindt nog overleg plaats. Tevens heeft de Arbeidsinspectie geconstateerd dat er<br />
voor één remise geen verkeersregels waren vastgesteld. Ook hiervoor zijn passende maatregelen genomen en is de<br />
geconstateerde overtreding opgeheven.<br />
Bij Techno Service Nederland zijn zes inspecties uitgevoerd door de Arbeidsinspectie. Hierbij zijn diverse acties<br />
naar voren gekomen met betrekking tot het gebruik van gereedschappen. Eén inspectie heeft geleid tot stillegging<br />
van het werk met het betreffende gereedschap. Alle acties, voortvloeiend uit deze inspecties, zijn inmiddels<br />
afgewerkt. Eén ernstig ongeval bij Techno Service Nederland heeft geleid tot een boete door de Arbeidsinspectie.<br />
Inspecties<br />
Eenheid: aantal <strong>2006</strong> 2005 2004<br />
Milieu-inspecties 57 46 48<br />
Brandpreventie-inspecties 3 8 7<br />
Arbeidsinspectie 10 - -<br />
Inspectie Verkeer en Waterstaat 3 - -<br />
Proces-verbaal, bestuursdwang 6 - -<br />
Klachten<br />
Een milieuklacht ontstaat door het niet voldoen aan de normen en eisen uit de directe omgeving. Hierbij moet vooral<br />
gedacht worden aan geluids- en stankoverlast. <strong>Connexxion</strong> voert een actief beleid om milieuklachten te reduceren.<br />
Het aantal milieuklachten in <strong>2006</strong> daalde van 245 in 2005 naar 195 in <strong>2006</strong>.
143<br />
Milieuklachten<br />
Eenheid: aantal <strong>2006</strong> 2005 2004<br />
Totaal 195 245 --<br />
Figuur 17: oorzaken van milieuklachten<br />
(in procenten)<br />
<strong>2006</strong><br />
Tram/trein 4%<br />
Overlast als gevolg van<br />
onderhoud 5%<br />
Aardgasbussen 2%<br />
Hoge snelheid 5%<br />
Overlast rijden door straat 5%<br />
Dumpen van afval 1%<br />
Draaiende motor bij halte 60%<br />
Geluidsoverlast / parkeren<br />
19%<br />
2005<br />
Overlast als gevolg van<br />
onderhoud 2%<br />
Tram/trein 5%<br />
Hoge snelheid 10%<br />
Overlast rijden door straat 11%<br />
Geluidsoverlast / parkeren 3%<br />
Draaiende motor bij halte 69%<br />
Draaiende motor bij een halte blijft de belangrijkste oorzaak van de klachten over het hele <strong>Connexxion</strong> gebied.<br />
In <strong>2006</strong> zijn gedragsinstructies vastgesteld binnen <strong>Connexxion</strong>. Deze instructies zijn in een aantal concessiegebieden<br />
geïmplementeerd binnen de chauffeursopleiding. In 2007 vindt complete implementatie plaats als onderdeel van<br />
een breder project. Het aantal klachten ten aanzien van het parkeren door taxi’s nam in <strong>2006</strong> toe.
144<br />
9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu<br />
9.4 Ongevallen en incidenten<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft ruim 13.000 medewerkers in dienst. In <strong>2006</strong> zijn 138 van onze medewerkers getroffen door een<br />
arbeidsongeval. In 63 procent van de arbeidsongevallen is de ernst van het letsel niet exact bekend. Van 6 procent<br />
van de gevallen is bekend dat het tot geen of gering letsel leidde. In 22 procent van de gevallen had het letsel<br />
verzuim als gevolg en in 9 procent van de meldingen was zelfs sprake van ernstige ongevallen. <strong>Connexxion</strong> neemt<br />
in de uitvoering van haar diensten deel aan het verkeer. Onlosmakelijk hieraan verbonden zijn ook de negatieve<br />
consequenties in de vorm van verkeersongevallen. De 9 procent ernstige ongevallen bij onze medewerkers zijn<br />
voornamelijk aan verkeersongevallen te wijten. Echter ook mishandeling van onze chauffeurs, een element van<br />
sociale veiligheid, komt helaas nog te vaak voor. Bij Techno Service Nederland is 1 ernstig ongeval te betreuren,<br />
waarbij een medewerker oogletsel opliep als gevolg van het losspringen van een spandraad. Dit ongeval is gemeld<br />
bij de Arbeidsinspectie. Afgezet tegen het aantal werknemers betekent dit dat in <strong>2006</strong> circa 1 procent van de<br />
<strong>Connexxion</strong>-medewerkers het slachtoffer is geworden van een arbeidsongeval. De ongevallencijfers worden per<br />
kwartaal gerapporteerd aan de Safety Board.<br />
Niet alleen onze medewerkers maar ook onze reizigers of andere verkeersdeelnemers zijn helaas betrokken<br />
geweest bij verkeersongevallen. Er zijn in <strong>2006</strong> 220 ongevallen te betreuren waarbij reizigers of verkeersdeelnemers<br />
letsel hebben opgelopen. In 95 procent van de gevallen betrof het een gering letsel. In een tiental gevallen was er<br />
echter sprake van ernstig tot zelfs zwaar letsel. Helaas waren er in <strong>2006</strong> ook negen dodelijke verkeersongevallen te<br />
betreuren.<br />
In negen gevallen liepen reizigers letsel op als gevolg van bedieningsfouten (acceleratie, deurbediening,<br />
rolstoelen) door <strong>Connexxion</strong> bestuurders.<br />
Ongevallen<br />
Eenheid: aantal<br />
Arbeidsongeval<br />
medewerkers<br />
Letselongeval publiek<br />
(reizigers of<br />
verkeersdeelnemers)<br />
OV bus / tram 96 162<br />
Taxi 14 53<br />
Ambulancevervoer 2 0<br />
Tours 2 5<br />
Water 1 0<br />
Werkplaats 23 0<br />
Ondersteuning 0 0<br />
Totaal 138 220
145<br />
Milieucalamiteiten, -incidenten en ongewone constateringen waarbij bodemverontreiniging is of kan ontstaan<br />
hebben met name te maken met (diesel)olie lekkages van voertuigen. Milieu-incidenten worden voornamelijk<br />
(vijfennegentig procent) veroorzaakt door de openbaarsvervoeractiviteiten. Oorzaken zijn: vergeten tankdop,<br />
aanrijding, gesprongen leiding, kapotte carter. Trends hierin zijn echter niet goed te ontdekken. In de opstartfase<br />
van de aardgasvoertuigen is tweemaal een aardgaslekkage aan een voertuig geconstateerd. De voertuigen zijn<br />
gerepareerd door de leverancier. Bij de werkplaatsen hebben de opgetreden incidenten te maken met overvulling van<br />
automotive tanks.<br />
Milieu-incidenten<br />
Eenheid: aantal <strong>2006</strong> 2005 2004<br />
Totaal 248 244 --<br />
9.5 Sociale veiligheid<br />
Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft in het najaar van <strong>2006</strong> de jaarlijkse rapportages met betrekking<br />
tot sociale veiligheid gepresenteerd. De beleefde sociale veiligheid van het <strong>Connexxion</strong> personeel is in 2005 verder<br />
verbeterd. <strong>Connexxion</strong> personeel geeft gemiddeld een rapportcijfer 6,5 voor de sociale veiligheid in en rond het<br />
voertuig. Het cijfer is met 0,2 gestegen en is in overeenstemming met het landelijke beeld.<br />
De veiligheid tijdens de rit werd door reizigers voor 91 procent van de <strong>Connexxion</strong>-concessies boven het landelijk<br />
gemiddelde van 7,9 gewaardeerd. In 83 procent van de concessies was de veiligheid tijdens de rit gelijk aan of hoger<br />
dan 2005. Verder werd de veiligheid bij de halte voor 86 procent van de <strong>Connexxion</strong>-concessies gewaardeerd boven<br />
het landelijke gemiddelde van 7,6. Ook het aantal incidenten is in <strong>2006</strong> afgenomen. In <strong>2006</strong> hebben bestuurders van<br />
<strong>Connexxion</strong> 18 procent minder incidenten bij de Centrale Verkeersleiding gemeld dan in 2005.
146<br />
9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu<br />
9.6 Gezondheid<br />
Het arbeidsverzuim bij <strong>Connexxion</strong> is licht gestegen. In <strong>2006</strong> bedroeg het verzuim 6,3 procent, tegenover 6,1<br />
procent in 2005. Het verzuim onder het directe personeel bedroeg 6,7 procent (2005: 6,5 procent), en onder het<br />
indirecte personeel 3,0 procent (2005: 3,1 procent).<br />
Figuur 18: arbeidsverzuim<br />
(in procenten)<br />
6,9<br />
6,5 6,5<br />
6,1<br />
6,7<br />
6,3<br />
direct personeel<br />
indirect personeel<br />
3,6<br />
3,1<br />
3,0<br />
totaal<br />
2004 2005 <strong>2006</strong><br />
In 2004 en 2005 is binnen Hermes en <strong>Connexxion</strong> een programma uitgevoerd om het verzuim terug te dringen.<br />
Nadat in <strong>2006</strong> werd geconstateerd dat het verzuimpercentage opliep ten opzichte van 2005, is het verzuimprotocol<br />
in opzet en werking tegen het licht gehouden en opnieuw onder de aandacht gebracht van het management. Een<br />
groot gedeelte van het verzuim, circa twee-derdedeel, wordt veroorzaakt door langdurig verzuim.<br />
9.7 Emissies, afvalwater en afvalstoffen<br />
Luchtemissies<br />
De directe CO2-emissie van de vervoeractiviteiten is in absolute omvang iets toegenomen ten opzichte van vorig jaar.<br />
Dit is name het gevolg van de toename van de productie (aantal kilometers).<br />
CO2-emissie<br />
Eenheid <strong>2006</strong> 2005 2004<br />
CO2-emissie KTon 237 236 250<br />
De luchtemissies als gevolg van voertuigactiviteiten (exclusief tram, trolley en trein) worden berekend op basis<br />
van emissienormen voor de diverse categorieën voertuigen. <strong>Connexxion</strong> maakt gebruik van de (nieuwe) ETCtestcyclus.
147<br />
Ondanks de productietoename (kilometers) zijn de directe luchtemissies afgenomen, zoals die worden<br />
veroorzaakt door onze voertuigen. Dit is het gevolg van een schoner wagenpark en schonere brandstof (zwavelvrije<br />
diesel en aardgas). Diverse voertuigen zijn binnen het concern doorgeschoven of zijn afgestoten. Afgestoten<br />
voertuigen gaan elders (in het buitenland) een tweede levensfase in. Veertig procent van het OV-wagenpark is<br />
inmiddels voorzien van een CRT-filter of van motoren die voldoen aan de euro 4- of EEV-norm. Voor vier procent staat<br />
een CRT-filter in bestelling. <strong>Connexxion</strong> verwacht in 2007 nog meer CRT-filters voor bestaande voertuigen te kunnen<br />
bestellen. Bij <strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft de overname van Garskamp een ongunstig effect op de luchtemissies,<br />
als gevolg van de instroom van de relatief oudere voertuigen.<br />
Luchtemissies voertuigen<br />
Eenheid<br />
(2002=100) <strong>2006</strong> 2005 2004<br />
Productie in km Index 94 93 97<br />
Productie in liters Index 82 80 85<br />
Koolstofmonoxide (CO) Index 48 55 67<br />
Koolwaterstoffen (HC) Index 50 56 71<br />
Stikstofoxide (NOx) Index 52 55 72<br />
Deeltjes (PM) Index 48 53 69<br />
Zwaveldioxide (SO2) Index 16 48 86<br />
Indirecte emissies treden onder meer op bij de productie van brandstoffen, elektra en bussen.<br />
Afvalwater<br />
Afvalwater van <strong>Connexxion</strong> wordt eerst gezuiverd alvorens lozing plaatsvindt op de gemeenteriolering.<br />
Het afvalwater voldoet aan de vigerende lozingsnormen. Hierop wordt regelmatig gecontroleerd door<br />
overheidsinstanties.<br />
Afvalstoffen<br />
Afval bij <strong>Connexxion</strong> kan onderscheiden worden in restafval, papier en gevaarlijk afval. Restafval wordt verbrand,<br />
papier wordt gerecycled en gevaarlijk afval wordt verwerkt in speciale installaties. Dit geschiedt door erkende<br />
afvalverwerkers welke beschikken over de benodigde vergunningen. Het geproduceerde afval bij <strong>Connexxion</strong> is in<br />
<strong>2006</strong> met één procent afgenomen. Papierscheiding neemt steeds meer toe. Dit is een gunstige ontwikkeling.<br />
Oud ijzer wordt gerecycled, maar valt buiten de registratie aangezien de afvoer niet gewogen wordt en de<br />
hoeveelheden niet op basis van gemiddeld gewicht kunnen worden bepaald.
148<br />
9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu<br />
Afvalstoffen<br />
Eenheid <strong>2006</strong> 2005 2004<br />
Restafval Ton 1.395 1.407 1.334<br />
Papier Ton 229 210 170<br />
Gevaarlijk afval Ton 2.265 2.327 3.221<br />
Totaal Ton 3.889 3.944 3.917<br />
Index 2002=100 78 79 79<br />
9.8 Bodem<br />
<strong>Connexxion</strong> heeft per 31 december <strong>2006</strong> nog 22 gevallen van bodemverontreiniging (2005: 31). Deze afname is<br />
opgetreden door de uitgevoerde saneringen en verkoop van onroerend goed.<br />
In <strong>2006</strong> hebben bodemsaneringen plaatsgevonden in Amsterdam Hoogoorddreef, Hilversum Larenseweg,<br />
Wijk bij Duurstede Langkamp, Almere Splijtbakweg, Purmerend Nieuwe Gouw, Leeuwarden Snekertrekweg en<br />
Sneek Bolswarderweg. Op dit moment lopen er vijf onsite bodemsaneringen (Hilversum, Ermelo, Dieren, Enschede,<br />
Doetinchem).<br />
9.9 Energie, water en grondstoffen<br />
De indicatoren van het brandstofverbruik voor de diverse vervoersconcepten zijn weergegeven in<br />
de tabel op pagina 149.<br />
Brandstofverbruik van de openbaarvervoer-dieselbus is afgenomen. Deze bus is ook in absolute omvang de<br />
grootste brandstofverbruiker binnen <strong>Connexxion</strong> (81 procent van het totaal). De afname wordt teweeggebracht<br />
door het grotere aandeel lichtgewicht bussen, de permanente aandacht voor het brandstofverbruik en opleiding.<br />
Inmiddels hebben 1.699 chauffeurs de opleiding ‘Het nieuwe rijden’ gevolgd. Brandstofverbruik voor de LPG-bus<br />
is minder gunstig. Het aandeel van LPG-bussen in het totale busbestand is echter gering. Het verbruik van de CNG<br />
(aardgas) bussen kan nog niet vergeleken worden met voorgaande jaren, aangezien deze bussen vanaf <strong>2006</strong> in<br />
gebruik zijn genomen. Voor de (diesel)trein is geen indicator meer opgenomen omdat dit vervoer door Syntus wordt<br />
verzorgd.
149<br />
Het brandstofverbruik van <strong>Connexxion</strong> Tours is iets hoger ten opzichte van voorgaande jaren. Het<br />
brandstofverbruik van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services is eveneens hoger dan voorheen. Oorzaak hiervan is het grotere<br />
aandeel taxibussen in het wagenpark (zes procent gestegen ten opzichte van 2005). <strong>Connexxion</strong> Water heeft een<br />
lager brandstofverbruik.<br />
Brandstofverbruik<br />
Eenheid <strong>2006</strong> 2005 2004<br />
OV bus diesel Km / liter 2,92 2,87 2,85<br />
OV bus LPG Km / liter 1,36 1,50 1,25<br />
OV bus CNG Km / m 3 1,59 - -<br />
OV tram Km / kWh 0,23 0,22 0,23<br />
OV trolley Km / kWh 0,54 0,56 0,58<br />
Touringcars diesel Km / liter 3,08 3,14 3,33<br />
Taxivoertuigen diesel Km / liter 9,97 10,13 10,07<br />
Taxivoertuigen CNG Km / m 3 14,00 - -<br />
Vaartuigen Min / liter 1,49 1,45 1,23<br />
Indirect energieverbruik treedt onder andere op bij de productie van brandstoffen, elektra en bussen. Het energie-<br />
en waterverbruik van vestigingen zijn niet beschikbaar en kunnen daarom niet gerapporteerd worden.
150<br />
Kerncijfers 1999-<strong>2006</strong><br />
Bedragen in miljoenen euro’s, tenzij anders vermeld.<br />
<strong>2006</strong> 2005 2004 2004 1) 2) 2003 2)<br />
Balans<br />
Balanstotaal 661 674 587 578 643<br />
Gemiddeld geïnvesteerd vermogen 443 408 423 385 437<br />
Groepsvermogen 228 222 211 242 242<br />
Winst-en-verliesrekening<br />
Opbrengsten 884 881 918 918 948<br />
Bedrijfskosten (854) (853) (881) (878) (915)<br />
als % van de opbrengsten 96,6% 96,8% 95,9% 95,6% 96,6%<br />
Lonen, salarissen en sociale lasten (442) (453) (480) (482) (491)<br />
als % van de opbrengsten 50,0% 51,4% 52,3% 52,5% 51,8%<br />
Bedrijfsresultaat 30 28 38 40 33<br />
als % van de opbrengsten 3,4% 3,2% 4,1% 4,4% 3,4%<br />
Resultaat 16 19 24 26 22<br />
als % van de opbrengsten 1,8% 2,2% 2,6% 2,9% 2,4%<br />
Financiële positie<br />
EBITDA 89 85 92 91 87<br />
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 35 66 84 87 117<br />
(Des)investeringen (41) (114) (32) (35) (97)<br />
Financieringstekort/-overschot (6) (48) 52 52 20<br />
Ratio's<br />
Solvabiliteit op basis van groepsvermogen 34,5% 33,0% 35,9% 41,9% 37,6%<br />
Bedrijfsresultaat/GGV 6,9% 6,9% 8,9% 10,4% 7,5%<br />
Rentedekkingsverhouding 4,8 8,9 8,8 10,4 9,6<br />
Aantal medewerkers<br />
Aantal medewerkers (ultimo nominaal) 13.009 13.302 14.160 14.160 15.383<br />
Aantal medewerkers (gemiddeld fte) 10.525 11.000 11.898 11.898 12.451<br />
Aantal indirecte medewerkers (gemiddeld fte) 1.131 1.264 1.336 1.336 1.469<br />
% indirect van totaal aantal medewerkers 10,7% 11,5% 11,2% 11,2% 11,8%<br />
1)<br />
De cijfers zijn als gevolg van een stelselwijziging aangepast.<br />
2)<br />
Deze cijfers zijn opgesteld op basis van Dutch GAAP.<br />
3)<br />
Gegevens zijn niet beschikbaar.
151<br />
2002 2) 2001 2) 2000 2) 1999 2)<br />
591 604 657 686<br />
411 409 466 534<br />
219 229 249 255<br />
Balans<br />
Balanstotaal<br />
Gemiddeld geïnvesteerd vermogen<br />
Groepsvermogen<br />
945 910 905 860<br />
(948) (937) (879) (796)<br />
100,3% 103,0% 97,1% 92,6%<br />
(501) (471) (455) (436)<br />
53,0% 51,8% 50,3% 50,7%<br />
(3) (27) 26 64<br />
(0,3%) (3,0%) 2,9% 7,4%<br />
(5) (20) 9 38<br />
(0,5%) (2,2%) 1,0% 4,4%<br />
Winst-en-verliesrekening<br />
Opbrengsten<br />
Bedrijfskosten<br />
als % van de opbrengsten<br />
Lonen, salarissen en sociale lasten<br />
als % van de opbrengsten<br />
Bedrijfsresultaat<br />
als % van de opbrengsten<br />
Resultaat<br />
als % van de opbrengsten<br />
47 24 82 120<br />
9 4 67 41<br />
(51) 1 (67) (51)<br />
(42) 5 0 (10)<br />
Financiële positie<br />
EBITDA<br />
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten<br />
(Des)investeringen<br />
Financieringstekort/-overschot<br />
37,1% 37,9% 37,9% 37,1%<br />
(0,7%) (6,6%) 5,6% 11,9%<br />
(0,4) (4,4) 3,6 7,4<br />
Ratio's<br />
Solvabiliteit op basis van groepsvermogen<br />
Bedrijfsresultaat/GGV<br />
Rentedekkingsverhouding<br />
15.259<br />
3) 3) 3)<br />
12.786 12.706 12.739 12.879<br />
1.662 2.150 2.299 2.082<br />
13,0% 16,9% 18,0% 16,2%<br />
Aantal medewerkers<br />
Aantal medewerkers (ultimo nominaal)<br />
Aantal medewerkers (gemiddeld fte)<br />
Aantal indirecte medewerkers (gemiddeld fte)<br />
% indirect van totaal aantal medewerkers
152<br />
Verklaring van begrippen en afkortingen<br />
A<br />
Aanbestedingen/concessies<br />
Volgens de Wet personenvervoer wordt na<br />
aanbesteding door een bevoegde lagere overheid aan<br />
een vervoerder het exclusieve recht, een concessie,<br />
verleend voor de exploitatie van het openbaar vervoer<br />
in een bepaald gebied.<br />
B<br />
Besloten vervoer<br />
Personenvervoer niet zijnde openbaar vervoer.<br />
Collectief Vraagafhankelijk Vervoer (CVV)<br />
Voor een ieder openstaand personenvervoer per auto<br />
dat niet volgens een dienstregeling wordt verricht,<br />
doch op afroep van reizigers, die zich vooraf bij de door<br />
een bevoegde overheid gecontracteerde vervoerder<br />
hebben gemeld.<br />
D<br />
Dochtermaatschappij<br />
Deelneming waarop <strong>Connexxion</strong> Holding een<br />
beslissende zeggenschap uitoefent.<br />
Bijhuur<br />
Het huren van een voertuig met chauffeur.<br />
(Bruto)winstmarge (ROS)<br />
Bedrijfsresultaat gedeeld door de opbrengsten.<br />
E<br />
Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and<br />
Amortisation (EBITDA)<br />
Het bedrijfsresultaat voor aftrek van rente op vreemd<br />
vermogen, belastingen, afschrijvingen en amortisatie.<br />
Bureau Halt<br />
Organisatie gericht op preventie en bestrijding van<br />
jeugdcriminaliteit.<br />
Buurtbus<br />
Een kleinschalige openbaarvervoervoorziening,<br />
uitgevoerd door vrijwilligers, in een gebied waar<br />
in verband met de geringe vraag geen reguliere<br />
openbaarvervoervoorziening per bus geboden kan<br />
worden.<br />
EDP auditing<br />
De onafhankelijke beoordeling van de betrouwbaarheid,<br />
beveiliging, effectiviteit en efficiency<br />
van geautomatiseerde informatiesystemen, de<br />
organisatie van de automatiseringsafdeling en de<br />
technisch/organisatorische infrastructuur van de<br />
geautomatiseerde gegevensverwerking.<br />
EU-IFRS<br />
IFRSs zoals aanvaard binnen de Europese Unie.<br />
C<br />
CAO Multimodaal<br />
Collectieve arbeidsovereenkomst voor het<br />
regionaal vervoer die van toepassing is op<br />
openbaarvervoerbedrijven waarbij gebruik wordt<br />
gemaakt van verschillende vervoersmodaliteiten.<br />
Collectief personenvervoer (CPV)<br />
Alle soorten personenvervoer (openbaar vervoer en<br />
besloten vervoer), met uitzondering van vervoer<br />
per taxi en per trein.<br />
European Road Safety Charter (ERSC)<br />
Het Europees Handvest voor de Verkeersveiligheid<br />
is een initiatief van de Europese Commissie om<br />
het aantal verkeersdoden in de Europese Unie<br />
drastisch te verminderen. <strong>Connexxion</strong> heeft zich als<br />
eerste Nederlandse personenvervoersonderneming<br />
gecommitteerd aan deze doelstelling.<br />
G<br />
Gemiddeld geïnvesteerd vermogen (GGV)<br />
Het rekenkundig gemiddelde van het balanstotaal<br />
minus niet-rentedragende kortlopende schulden per<br />
jaar eind van het huidige boekjaar en het voorgaande<br />
boekjaar.
153<br />
I<br />
Infotin<br />
Dynamisch reisinformatiesysteem op de bushaltes.<br />
Infoxx<br />
Geavanceerd elektronisch systeem voor onder<br />
meer voertuig/wal-communicatie en dynamische<br />
ritinformatie in de bus voor reiziger en chauffeur.<br />
ISO 14001<br />
Internationaal geaccepteerde norm voor<br />
milieumanagementsystemen.<br />
K<br />
Kaderwetgebied<br />
Regionaal openbaar lichaam, als bedoeld in de<br />
Kaderwet Bestuur in Verandering, zijnde een<br />
wettelijk geregelde vorm van samenwerking van een<br />
grote gemeente met de omliggende gemeenten.<br />
Nederland kent zeven kaderwetgebieden, die ook<br />
concessieverlener voor het openbaar vervoer zijn.<br />
Ketenmobiliteit<br />
Mogelijkheid om meerdere aaneensluitende middelen<br />
van openbaar vervoer of taxivervoer te gebruiken voor<br />
het maken van een reis van deur tot deur.<br />
Kleinschalige vervoersconcepten<br />
Vervoer van reizigers waarbij gebruik wordt gemaakt<br />
van auto’s en kleine bussen (voertuigen, die zijn<br />
ingericht voor het vervoer van maximaal acht<br />
personen).<br />
L<br />
Lexguard<br />
Rubberen strip met ultrasone sensoren op de zijkant<br />
van het voertuig, die de chauffeur waarschuwt als zich<br />
fietsers of voetgangers naast het voertuig bevinden.<br />
Lightrail-trein<br />
Een voertuig voor openbaar vervoer over het spoor, dat<br />
zich kenmerkt door een bouwwijze die het geschikt<br />
maakt voor een metro-achtige exploitatie.<br />
M<br />
Maxx<br />
Openbaarvervoersdienst van <strong>Connexxion</strong>, momenteel<br />
operationeel in de gemeenten Almere en Zwolle.<br />
Mobis<br />
Branchevereniging in het collectief personenvervoer<br />
over weg en rail.<br />
Multimodaal vervoer<br />
Een openbaarvervoervoorziening op basis van een<br />
concessie die is verleend voor een geïntegreerd aanbod<br />
van verschillende vervoerssoorten.<br />
N<br />
Niet-herleidbare indirecte medewerkers<br />
Een indirecte medewerker van een openbaarvervoersonderneming,<br />
die werkzaamheden verricht die niet<br />
eenduidig zijn toe te rekenen aan de uitvoering van één<br />
of enkele van de door dat bedrijf gehouden concessies.<br />
O<br />
OHSAS 18001<br />
Occupational Health and Safety Assessment Series<br />
(OHSAS) 18001 is een internationale norm voor<br />
Arbomanagementsystemen. Met het verkrijgen van<br />
het certificaat wordt aangetoond dat de organisatie<br />
voldoet aan de hoogste eisen op het gebied van<br />
veiligheid en arbozorg.<br />
Openbaar vervoer (OV)<br />
Voor een ieder openstaand personenvervoer volgens<br />
een dienstregeling (frequenties en routes) met een<br />
auto, bus, trein, metro, tram of een via een geleid<br />
systeem voortbewogen voertuig.
154<br />
Verklaring van begrippen en afkortingen<br />
Operational excellence<br />
Methode van werken die beoogt door middel van het<br />
zorgvuldig analyseren en beschrijven van processen te<br />
komen tot een excellente dienstverlening.<br />
OV-chipkaart<br />
Elektronisch betaalmiddel binnen het openbaar<br />
vervoer; de OV-chipkaart vervangt het papieren<br />
plaatsbewijs.<br />
OVT<br />
Programma waarbinnen <strong>Connexxion</strong> synergie- en<br />
schaalvoordelen realiseert. De afkorting staat voor<br />
Openbaar vervoer, Vloot en TSN.<br />
S<br />
Safety Board<br />
Orgaan binnen <strong>Connexxion</strong>, bestaande uit managers<br />
en veiligheidsexperts, onder voorzitterschap van de<br />
vice-voorzitter van de Raad van Bestuur, dat als taak<br />
heeft het veiligheidsbewustzijn binnen <strong>Connexxion</strong><br />
te stimuleren en verantwoordelijk is voor het<br />
onderzoeken van ernstige ongelukken.<br />
Stichting Perspectief<br />
Organisatie gericht op meewerken aan een goed<br />
bestaan voor mensen met een beperking en het<br />
leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van<br />
persoonlijke ondersteuning in de samenleving.<br />
Q<br />
Qliner<br />
Openbaarvervoersdienst van <strong>Connexxion</strong> voor de<br />
verbinding Lelystad-Groningen. Deze lijn wordt<br />
uitgevoerd met snelle, luxe bussen.<br />
R<br />
Rendement op gemiddeld geïnvesteerd vermogen<br />
Bedrijfsresultaat van het boekjaar gedeeld door het<br />
gemiddeld geïnvesteerd vermogen (GGV).<br />
Rentedekkingsverhouding<br />
Bedrijfsresultaat gedeeld door het<br />
financieringsresultaat.<br />
ROCOV<br />
Regionale belangenorganisatie voor bus- en<br />
treinreizigers.<br />
Solvabiliteit<br />
Groepsvermogen gedeeld door het totaal vermogen.<br />
Superbus<br />
Werknaam voor <strong>Connexxion</strong>s (zeer) snelle bus, die<br />
wordt ontwikkeld in samenwerking met de TU Delft en<br />
Wubbo Ockels.<br />
T<br />
Taxi Keurmerk<br />
Kwaliteitskeurmerk uitgegeven door de Stichting Taxi<br />
Keurmerk.<br />
U<br />
Utility markt<br />
Markt voor onderhoud, beheer en schadeherstel<br />
voor wagenparken ten behoeven van openbare<br />
voorzieningen (met name milieudiensten).<br />
Rover<br />
Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer.<br />
V<br />
Vervoersmodaliteiten<br />
Verschillende vormen van vervoer.<br />
VIC-medewerkers<br />
Medewerkers belast met veiligheid, informatieverstrekking<br />
en controle op de voertuigen van<br />
<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer.<br />
Voicebox<br />
Communicatiesysteem voor taxi’s.
155<br />
W<br />
Wroov-light-onderzoek<br />
In 2004 ontwikkelde methodiek voor onderzoek van<br />
het gebruik van het openbaar stads- en streekvervoer.<br />
De term light duidt erop dat de methodiek eenvoudiger<br />
is dan de voordien gebruikte methodiek.<br />
Wroov(-systematiek)<br />
Werkgroep reizigersomvang en -opbrengsten openbaar<br />
vervoer, doorgaans gebruikt om het product van deze<br />
groep aan te duiden, zijnde de systematiek voor de<br />
vaststelling van de omvang van de vervoersstromen<br />
en de verdeling van de reizigersopbrengsten uit het<br />
Nationaal Tarief Systeem.<br />
Afkortingen<br />
BRU Bestuur Regio Utrecht<br />
CFO Chief Financial Officer<br />
CRT Continuously Regenerating Trap (roetfilter)<br />
DAV Drechtsteden, Alblasserwaard,<br />
Vijfheerenlanden<br />
EBITDA Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation<br />
and Amortisation<br />
EDP Electronic Data Processing<br />
EEV Enhanced Environmentally friendly Vehicle<br />
EPTO European Passenger Transport Operators<br />
ERSC European Road Safety Charter<br />
FLO Functioneel leeftijdsontslag<br />
FPU Flexibele pensioenuitkering<br />
Fte Fulltime equivalent<br />
GPS Global Positioning System<br />
GVU Gemeentevervoerbedrijf Utrecht<br />
HRM Human Resources Management<br />
IAD Interne Audit Dienst<br />
IAS International Accounting Standards<br />
IASB International Accounting Standards Board<br />
IFRS International Financial Reporting Standards<br />
IT<br />
Informatietechnologie<br />
MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen<br />
NCC Nationaal Customer Contact Center<br />
NMa Nederlandse Mededingingsautoriteit<br />
NVB Nationaal Vervoersbedrijf (Suriname)<br />
OV<br />
Openbaar Vervoer<br />
RBS Route Beheers Systeem<br />
UITP Union Internationale des Transports Publics<br />
VGM Veiligheid, Gezondheid en Milieu<br />
WAM Wet Aansprakelijkheidsverzekering<br />
Motorrijtuigen<br />
Wbb Wet bodembescherming<br />
Wp 2000 Wet personenvervoer 2000<br />
Wvg Wet voorzieningen gehandicapten
156<br />
Algemene index / trefwoordenlijst<br />
A<br />
Bodemverontreiniging 89, 115, 145, 148<br />
Aanbestedingen 11, 16, 22, 24, 26, 28, Brandstofverbruik 50, 148, 149<br />
29, 35, 39, 41, 45, 51, 52, 65, 66, Bijzondere waardeverminderingen 80,<br />
69, 111<br />
82, 85-87, 92-97, 126, 133<br />
Aandeelhouder 11, 12, 19, 20, 24, 41, 47,<br />
51, 56, 57, 59, 61-64, 73, 80, 81, 83, C<br />
108-110, 128, 139, 160<br />
CAO 54, 152<br />
Aandeelhouderswaarde 51, 56, 62<br />
Cashflow 23, 82<br />
Aardgasbus/-taxi 50, 143<br />
Centrale Ondernemingsraad 20, 52, 75<br />
Accountantskosten 126<br />
Code Tabaksblat 56-59, 61-64<br />
Accountantsverklaring 19, 63, 138<br />
Commissarissen 11, 19, 20, 51, 56-64,<br />
Acquisities 17, 20, 22, 26, 33, 95, 97, 98, 69-75, 83, 128, 129<br />
113, 118, 120, 134<br />
Concessies 12, 16, 19, 20, 22-24, 26-35,<br />
Activa, voor verkoop aangehouden 88, 41, 44, 45, 47, 50-54, 64-66, 86, 91,<br />
107<br />
96, 116, 124, 139, 143, 145, 152<br />
Afval 13, 143, 146, 147<br />
Concessieverlener 4, 10, 11, 23, 26, 30,<br />
Afvalstoffen 146-148<br />
31, 33, 41, 47, 64, 65<br />
Afvalwater 146, 147<br />
<strong>Connexxion</strong> Academy 9, 17, 36, 51, 53,<br />
Afschrijvingen 80, 82, 85, 86, 92, 94, 95, 67<br />
97, 126<br />
<strong>Connexxion</strong> Forum 16, 48<br />
Agressie, beleid inzake 49, 142<br />
Consolidatie grondslagen 84-93<br />
Algemene Vergadering van<br />
Contact achterzijde omslag<br />
Aandeelhouders 19, 56, 57, 59, 61, Controle van de jaarrekening 63, 138, 139<br />
63, 64, 73, 83, 139, 161<br />
Corporate governance 56-59, 61-64<br />
Arbeidsverhoudingen 53<br />
Crediteuren 23, 67, 79, 111, 117, 119,<br />
Arbeidsverzuim 17, 48, 146<br />
131, 137<br />
Arbeidsvoorwaarden 30, 54<br />
CRT-filter 50, 147<br />
Auditcommissie 20, 58, 59, 63, 64, 68, Curricula Vitae Raad van Bestuur en Raad<br />
69, 72, 123<br />
van Commissarissen 70-73<br />
Autorisatieschema/model 59, 67<br />
D<br />
B<br />
Debiteuren 78, 88, 106, 118, 130, 135<br />
Balans 15, 24, 78, 130, 131, 150, 151 Deelnemingen, geassocieerde 83, 84, 86,<br />
Bedrijfskosten 15, 80, 85, 132, 150, 151 87, 98, 101, 102, 106, 108-110, 127,<br />
Bedrijfsopbrengsten 10, 15, 22, 27, 31, 128, 134<br />
33, 34, 38, 40, 44, 80, 86, 91, 97, 102, Derivaten 81, 85, 88, 98, 104-110, 116,<br />
103, 118, 123, 125, 132, 150, 151, 155 117, 123, 134<br />
Bedrijfsresultaat 15, 22, 80, 82, 132, Desinvesteringen 23, 82, 94, 95<br />
150, 151<br />
Dienstregelingsuren 22, 27<br />
Beheersings- en bewakingsactiviteiten<br />
67<br />
Dividend 19, 24, 56, 64, 82 ,89, 93, 101,<br />
Dieselprijs 12, 22, 28<br />
Belastingen, uitgestelde 87, 88, 104, 105 108, 109, 110, 134<br />
Beloningsbeleid 61, 63<br />
Dividendbeleid 19, 64<br />
Bestemming resultaat <strong>2006</strong> 139<br />
Dochtermaatschappijen 61, 82, 84,<br />
Bestuursstructuur 56<br />
87-89, 93, 97, 118, 125, 132-137<br />
Bezoldiging Raad van Bestuur 20, 58, 59, Doelstellingen 43, 45, 50-52, 56, 59, 62,<br />
61, 72, 129<br />
68, 69<br />
E<br />
EBITDA 15, 23, 64, 150-152<br />
Eigen vermogen 79, 89, 108, 110, 119,<br />
131, 135<br />
Energiekosten 80<br />
Erfpacht 86, 122<br />
European Road Safety Charter 9, 17, 48,<br />
49, 153, 155<br />
F<br />
Financiële activa 78, 82, 87, 98, 130, 134<br />
Financiële baten en lasten 24, 80, 82,<br />
85, 92<br />
Financiële instrumenten (afgeleide) 81,<br />
85, 88, 98, 104-110, 116, 117, 134<br />
Financiële lease 86, 90, 92, 93, 96, 98,<br />
100, 111, 112<br />
Financiële vooruitzichten 24<br />
Financiële resultaten 22-24<br />
Financiële risico's 65, 67, 69, 90, 123, 124<br />
G<br />
Garanties en borgstellingen 122<br />
Geassocieerde deelnemingen 83, 84, 86,<br />
87, 98, 101 ,102, 106, 108-110, 127,<br />
128, 134<br />
Gebeurtenissen na balansdatum 137,<br />
139<br />
Gedragscode 64, 67<br />
Geïnvesteerd vermogen, gemiddeld 15,<br />
23, 24, 20, 51, 150-154<br />
Geldmiddelen en kasequivalenten 78,<br />
82, 89, 93, 107, 118, 120, 123, 130<br />
Gerechtelijke procedures 124, 130, 137<br />
Gestort kapitaal 110<br />
Gevaarlijk afval 147, 148<br />
Gezondheid 8, 9, 17, 22, 35, 47, 48, 50,<br />
140-148<br />
Goodwill 86, 87, 92, 97, 120, 152<br />
Groei, mogelijkheden voor 3-5, 8, 10, 12,<br />
24, 26-28, 31, 33, 36, 39, 41, 43, 45,<br />
47, 53, 65, 111<br />
Groepsvermogen 15, 24, 79, 81, 85, 88,<br />
89, 105, 107, 132, 150, 151<br />
Grondslagen 68, 83-93, 123, 133, 137<br />
GVU 12, 17, 19, 23, 24, 26, 29, 33, 98,<br />
134, 139, 140 ,155
157<br />
H<br />
Helikopter 3, 36, 64<br />
Human Resources Management 6, 52,<br />
53<br />
Huurverplichtingen 122<br />
I<br />
Immateriële activa 78, 86, 87, 92, 97,<br />
118, 126<br />
Informatietechnologie 58, 67, 155<br />
Infoxx 3, 16, 23, 31, 44, 61, 153<br />
Ingehouden winsten 110, 111<br />
Inkoopwaarde van de omzet 80, 125<br />
Innovatie 3-5, 8, 13-16, 18, 21, 23, 25,<br />
30-37, 42, 46-48, 53, 55, 60, 71<br />
Inspecties 11, 17, 48, 140-142, 144<br />
International Financial Reporting<br />
Standards (IFRS) 83-85, 120, 138,<br />
152<br />
Interne beheersingssysteem 67-69, 138<br />
Internet 14, 24, 30, 31, 33, 36, 39, 47,<br />
60, 154<br />
Introductie-en trainingsprogramma<br />
57<br />
Investeringen 10, 15, 18, 20, 23, 24, 30,<br />
78, 82, 86, 87, 94, 95, 97, 101, 111,<br />
121, 130, 134, 150, 151<br />
Investeringen op basis van equity<br />
methode 78, 87, 101, 130, 133, 134<br />
Investeringsverplichtingen 96, 121<br />
ISO 9001 41, 45<br />
ISO 14001 9, 17, 50, 140, 153<br />
J<br />
Jaarrekening 9, 19, 48-50, 62, 63, 68,<br />
76-139<br />
Jaarrekening veiligheid, gezondheid en<br />
milieu 140-149<br />
Joint ventures 80, 83-87, 98, 101, 103,<br />
106, 108-110, 127, 128, 132, 134<br />
Jubileum 8, 16, 52, 114<br />
K<br />
Kasstroomoverzicht 82, 93, 138<br />
Kasstroomoverzicht, grondslagen 93<br />
Kerncijfers 15, 150, 151<br />
Kerncompetenties 5<br />
Ketenverantwoordelijkheid 140<br />
Keurmerk 36, 39, 154<br />
Klokkenluidersregeling 64, 67<br />
Kredietrisico 123<br />
Kwaliteits-, Arbo- en milieuzorgsystemen<br />
17, 36, 48, 140, 153<br />
L<br />
Liquiditeitsrisico 123<br />
Leasebetalingen, nominale en contante<br />
waarde van de 86, 90, 100, 112,<br />
121<br />
Leeftijdsopbouw 54<br />
Letter of Representation 68<br />
Luchtemissie 146, 147<br />
M<br />
Maatschappelijk kapitaal 110<br />
Maatschappelijke projecten 51<br />
Maatschappelijk verantwoord<br />
ondernemen 5, 9, 47, 155<br />
Marktaandeel 28, 29, 39, 44, 65<br />
Management control systeem 67, 68<br />
Management development 17, 36, 48,<br />
53<br />
Manager van het Jaar 32, 53<br />
Materiële vaste activa 23, 78, 82, 85,<br />
86, 87, 90, 94, 96, 104, 105, 107, 111,<br />
116, 118<br />
Medewerkers 3, 4, 8, 9, 12, 15, 16, 17,<br />
19, 20, 26, 30, 36, 47-49, 51-54,<br />
61, 64, 65, 67, 68, 115, 144, 150,<br />
153, 154<br />
Meerjarenoverzicht 15, 150, 151<br />
Midibus 4, 50<br />
Milieu audit 140<br />
Milieubeleid 9, 17, 50, 140<br />
Milieuklachten 142, 143<br />
Milieu, voorziening 89, 113,-115, 117<br />
Minderheidsbelangen 24, 79, 89, 110<br />
Mybell 36, 68<br />
N<br />
Nationaal Customer Contact Center 35,<br />
36, 155<br />
Nederlandse en Europese wet- en<br />
regelgeving 29<br />
Nederlandse Mededingingsautoriteit 12<br />
Niet in de balans opgenomen<br />
verplichtingen 90, 121, 137<br />
Noord-Brabant 11, 19, 20, 28, 45<br />
Novio 11, 19, 20, 28, 45, 140<br />
O<br />
OHSAS 18001 9, 17, 36, 48, 140, 153<br />
Omrekening van vreemde valuta’s 85<br />
Omzet en resultaten 22<br />
Ondernemingsraad 20, 52, 75<br />
Onderpand 96<br />
Ondernemingsstructuur 74<br />
Onderzoek en ontwikkeling 86, 87<br />
Ongevallen en incidenten 144<br />
Ontslagen 52, 115, 155<br />
Opbrengsten 10, 15, 22, 27, 31, 33, 34,<br />
38, 40, 44, 80, 86, 91, 97, 102, 103,<br />
118, 123, 125, 132, 150, 151, 155<br />
Opdrachtgevers 3-5, 8, 28, 29, 33, 35, 36,<br />
41, 45, 47-49, 51, 56, 64, 123<br />
Operational excellence 5, 23, 154<br />
Operationele leaseverplichtingen 121<br />
Opgevraagd kapitaal 110<br />
Opleiding 9, 21, 17, 48, 49, 53, 67, 143,<br />
148<br />
Organisatie aanpassingen 22, 52<br />
Organisatiestructuur 36, 57<br />
OV-chipkaart 3, 10, 16, 23, 24, 31, 37, 45,<br />
47, 121, 154<br />
Overheidsbijdragen 40, 80, 91<br />
Overige gegevens 93, 137, 138<br />
P<br />
Passiva, voor verkoop aangehouden 79,<br />
83, 88, 117<br />
Pensioenen 61, 92, 116<br />
Pensioenfondsen, bedrijfs- 61, 73, 92,<br />
116<br />
Personeelsbeloningen, langetermijn- 89,<br />
92, 113, 114<br />
Personeelskosten 80, 117, 124, 125,<br />
132, 137<br />
Prijsrisico 123, 124<br />
Privatisering 11, 19, 24, 58<br />
Productie in km/liters 22, 27, 38, 147<br />
Profiel 4, 58, 59, 65
158<br />
Algemene index / trefwoordenlijst<br />
R<br />
Raad van Bestuur 11, 12, 16, 19-20,<br />
22-69, 70-75, 83, 89, 110, 129,<br />
137<br />
Raad van Commissarissen 11, 19, 20,<br />
51, 56-58, 59, 60-64, 69-75, 83,<br />
129<br />
Ratio's 15, 64, 111, 150, 151<br />
Reizigersgroei 4, 8, 26-28, 31, 42, 47,<br />
53, 65<br />
Reizigerskilometers 27<br />
Reizigerstevredenheid 30, 33, 35, 36, 47<br />
Renterisico 123<br />
Reorganisatie 26, 32, 45, 89, 113-115,<br />
125, 136<br />
Reorganisatie, voorziening 89, 113-115,<br />
125<br />
Resultaat 12, 15, 19, 22-24, 31, 64, 80,<br />
91, 92, 125-129, 132, 133<br />
Risicomanagement en interne<br />
beheersing 59, 67-69<br />
Risico’s - financieel (jaarrekening) 123-<br />
124<br />
Risico’s uit claims, geschillen en<br />
rechtsgedingen 90, 113-115<br />
Rollend materieel 23, 85, 96, 112, 121<br />
S<br />
Safety Board 48, 144, 154<br />
Schades, voorzieningen 89, 113-115,<br />
136, 137<br />
Schattingen, belangrijke 84, 92, 115,<br />
123, 138<br />
Sociale veiligheid 48, 49, 142, 144, 145<br />
Spooractiviteiten 11, 28, 29, 31, 33, 49,<br />
153<br />
Statutaire zetel 83<br />
Stelselwijziging 15, 150<br />
Strategie 5, 11, 21, 23, 26, 35, 46, 59,<br />
68, 69<br />
Superbus 3, 13, 14, 16, 31, 72, 73, 154<br />
Synergie Award 37<br />
T<br />
Taxipoint 25, 36<br />
Team TSN 43, 45<br />
Tevredenheid medewerkers 48<br />
Tevredenheid opdrachtgevers 8<br />
Toelichting (algemene op de<br />
geconsolideerde jaarrekening) 83-<br />
129<br />
Totaalresultaat 81, 132<br />
Transacties met verbonden partijen 128<br />
V<br />
Valutarisico 124<br />
Vaste activa 23, 78, 82, 85-88, 90, 91,<br />
94, 96, 104, 105, 107, 111, 116, 118,<br />
126, 130<br />
Veiligheidsbeleid 17, 48-49<br />
Veiligheidscijfers 144, 145<br />
Verbonden partijen, transacties met 128<br />
Verantwoordelijkheid bestuur voor<br />
jaarrekening 67, 68, 138<br />
Vergoeding Raad van<br />
Commissarissen 129<br />
Vergunningen 31, 141, 147<br />
Verlieslatende contracten,<br />
voorziening 90, 96, 113, 116<br />
Verplichtingen, kortlopende 79, 82, 90,<br />
119, 131, 137<br />
Verplichtingen, langlopende 79, 82, 116,<br />
119, 131<br />
Verplichtingen, niet in de balans<br />
opgenomen 90, 121, 122, 137<br />
Verplichtingen, overige 79, 111, 116,<br />
117, 119, 131, 137<br />
Verplichtingen, rentedragende 23, 79,<br />
89, 111, 112, 117, 123, 131, 136<br />
Verzekeringsrisico 124<br />
Visie 4, 5, 13, 14, 16, 21, 67, 78, 96, 118,<br />
130<br />
Vlottende activa 78, 96, 118, 130<br />
Voorraden 78, 82, 88, 92, 106, 118<br />
Vooruitzichten, financieel 24, 33, 36, 39,<br />
41, 45<br />
Vooruitzichten, maatschappelijk<br />
verantwoord ondernemen 47-51<br />
Voor verkoop aangehouden activa en<br />
passiva 78, 79, 83, 88, 92, 94, 95, 96,<br />
107, 117<br />
Voorwaardelijke verplichtingen 90,<br />
120<br />
Voorwoord Raad van Bestuur 8-12<br />
Voorzieningen 22, 31, 33, 79, 82, 88-90,<br />
92, 100, 104, 105, 113-116, 119, 123-<br />
125, 131, 136, 137<br />
Vorderingen, kortlopende 82, 88, 106,<br />
118, 130, 135<br />
Vorderingen, langlopende 87, 98-100,<br />
134<br />
W<br />
Waardemutaties financiële<br />
instrumenten, ongerealiseerde 81,<br />
108, 110<br />
Waarderingsgrondslagen voor activa en<br />
passiva 83-90<br />
Website achterzijde omslag<br />
Wet personenvervoer 2000 8, 29, 30,<br />
152, 155<br />
Wettelijke en overige niet uitkeerbare<br />
reserves 108-110<br />
Winst-en-verliesrekening 15, 80, 91, 92,<br />
125-129, 132, 133<br />
Wroov-systematiek 10, 155<br />
Z<br />
Zekerheden 96, 106, 111, 122, 125
159<br />
Index maatschappelijk verantwoord ondernemen<br />
Visie en strategie<br />
Beleid 9, 17, 19, 23, 33, 41, 48-51, 56-64,<br />
73, 85, 87, 123, 124, 140, 142<br />
Doelstellingen 43, 45, 50-52, 56, 59, 62,<br />
68, 69<br />
Strategie 5, 11, 21, 23, 26, 35, 46, 59,<br />
68, 69<br />
Strategisch Plan <strong>2006</strong>-2010 67<br />
Visie 4, 5, 13, 14, 16, 21, 67, 78, 96, 118,<br />
130<br />
Vooruitzichten 24<br />
Organisatieprofiel<br />
Concessieverlener 4, 10, 11, 23, 26, 30,<br />
31, 33, 41, 47, 64, 65<br />
Contact achterzijde omslag<br />
Ondernemingsstructuur 74<br />
Opdrachtgevers 3-5, 8, 28, 29, 33, 35, 36,<br />
41, 45, 47-49, 51, 56, 64, 123<br />
Organen van de vennootschap 75<br />
Personalia 71-73<br />
Reizigers 3-5, 8, 10, 14, 16, 24, 26-33, 36,<br />
37, 40, 42, 47, 48, 51, 53, 56, 64, 65,<br />
68, 80, 91, 123, 139, 142, 144, 145,<br />
152-155<br />
Statutaire zetel 83<br />
Corporate governance<br />
Algemene Vergadering van<br />
Aandeelhouders 19, 56, 57, 59, 61,<br />
63, 64, 73, 83, 139, 161<br />
Auditcommissie 20, 58, 59, 63, 64, 68,<br />
69, 72, 123<br />
Autorisatieschema/model 59, 67<br />
Beloningsbeleid 61, 63<br />
Benoemingscommissie 20, 58, 72<br />
Bezoldiging Raad van Bestuur 20, 58, 59,<br />
61, 72, 129<br />
Bezoldigingscommissie 20, 58, 59, 61,<br />
72, 129<br />
Code Tabaksblat 56-59, 61-64<br />
Controle van de jaarrekening 63, 138,<br />
139<br />
Curricula Vitae Raad van Bestuur en Raad<br />
van Commissarissen 70-73<br />
Dividendbeleid 19, 64<br />
Gedragscode 64, 67<br />
Interne beheersingssystemen 67-69, 138<br />
Klokkenluidersregeling 64, 67<br />
Letter of Representation 68<br />
Management controlsysteem 67-68<br />
Raad van Bestuur 11, 12, 16, 19-20,<br />
22-69, 70-75, 83, 89, 110, 129, 137<br />
Raad van Commissarissen 11, 19, 20,<br />
51, 56-58, 59, 60-64, 69-75, 83, 129<br />
Vergoeding Raad van<br />
Commissarissen 129<br />
Vertrouwenscommissie 67<br />
Economische indicatoren<br />
Balans 15, 24, 78, 130, 131, 150, 151<br />
Belastingen 62, 80, 87, 88, 91, 93, 104,<br />
105, 106, 117, 127, 132, 152<br />
Dividend 19, 24, 56, 64, 82 ,89, 93, 101,<br />
108, 109, 110, 134<br />
Ingehouden winsten 110, 111<br />
ISO 9001 41, 45<br />
Kasstroomoverzicht 82, 93, 138<br />
Kerncijfers 15, 150, 151<br />
Omzet en resultaten 22<br />
Opbrengsten 10, 15, 22, 27, 31, 33,<br />
34, 38, 40, 44, 80, 86, 91, 97, 102, 103,<br />
118, 123, 125, 132, 150, 151, 155<br />
Overheidsbijdragen 40, 80, 91<br />
Personeelskosten 80, 117, 124, 125,<br />
132, 137<br />
Resultaat 12, 15, 19, 22-24, 31, 64, 80,<br />
91, 92, 125-129, 132, 133<br />
Verplichtingen, kortlopende 79, 82, 90,<br />
119, 131, 137<br />
Verplichtingen, langlopende 79, 82, 116,<br />
119, 131<br />
Verplichtingen, niet in de balans<br />
opgenomen 90, 121, 122, 137<br />
Winst-en-verliesrekening 15, 80, 92,<br />
125-129, 132, 133<br />
VGM-indicatoren<br />
Aardgasbus/-taxi 50, 143<br />
Afval 13, 143, 146, 147<br />
Afvalwater 146, 147<br />
Agressie, beleid inzake 49, 142<br />
Arbeidsverzuim 17, 48, 146<br />
Audits 68, 140<br />
Bodemverontreiniging 89, 115, 145,<br />
148<br />
Brandstofverbruik 50, 148, 149<br />
CRT-filter 50, 147<br />
EEV-norm 50, 147, 155<br />
Energiekosten 80<br />
Euro 4-norm 50, 147<br />
European Road Safety Charter 9, 17, 48,<br />
49, 153, 155<br />
Gevaarlijk afval 147, 148<br />
Gezondheid 8, 9, 17, 22, 35, 47, 48, 50,<br />
140-148<br />
ISO 14001 9, 17, 50, 140, 153<br />
Jaarrekening VGM 140-149<br />
Lexguard 49, 153<br />
Luchtemissie 146, 147<br />
Milieubeleidsplan 50<br />
OHSAS 18001 9, 17, 36, 48, 140, 153<br />
Papier 147, 148<br />
Restafval 147, 148<br />
Safety Board 48, 144, 154<br />
Sociale veiligheid 48, 49, 142, 144, 145<br />
Terrorismebestrijding 49<br />
Veiligheid 3, 8, 9, 14, 17, 36, 39, 47-50,<br />
140, 144, 145<br />
Waterstofbus 13, 17, 50<br />
HRM-indicatoren<br />
CAO 54, 152<br />
Centrale Ondernemingsraad 20, 52, 75<br />
<strong>Connexxion</strong> Academy 9, 17, 36, 51,<br />
53, 67<br />
Dienstjaren 54, 115<br />
Introductie- en trainingsprogramma 57<br />
Jubileum 8, 16, 52, 114<br />
Leeftijdsopbouw 54
160<br />
Index maatschappelijk verantwoord ondernemen<br />
HRM-indicatoren<br />
Management development 17, 36,<br />
48, 53<br />
Manager van het Jaar 32, 53<br />
Ontslagen 52, 115, 155<br />
Opleiding 9, 21, 17, 48, 49, 53, 67,<br />
143, 148<br />
Pensioenen 61, 92, 116<br />
Personeelsbeleid 48, 52, 53<br />
Personeelskosten 80, 117, 124, 125,<br />
132, 137<br />
Reorganisatie 26, 32, 45, 89, 113-115,<br />
125, 136<br />
Vertrouwenscommissie ongewenste<br />
omgangsvormen 67<br />
Wet personenvervoer 2000 8, 29, 30,<br />
152, 155
161<br />
Agenda<br />
Algemene Vergadering van Aandeelhouders<br />
De jaarvergadering zal plaatsvinden op woensdag<br />
14 maart 2007 in Hilversum, ten kantore van de<br />
vennootschap, aanvang 15.00 uur.<br />
Belangrijke data<br />
Persconferentie Jaarverslag <strong>2006</strong>: 14 maart 2007<br />
Betaalbaarstelling dividend: 27 april 2007<br />
Halfjaarbericht 2007: 30 augustus 2007*<br />
Jaarvergadering 2007: 12 maart 2008*<br />
Persconferentie Jaarverslag 2007: 13 maart 2008*<br />
* Deze data zijn onder voorbehoud<br />
Colofon<br />
Maart 2007<br />
Concept, realisatie en redactie<br />
<strong>Connexxion</strong>, Hilversum<br />
Veronica Concept Design, Hilversum<br />
Vormgeving<br />
Veronica Concept Design, Hilversum<br />
Fotografie<br />
Ronald Schmets, Den Haag<br />
<strong>Connexxion</strong>, Hilversum<br />
Ferry Bosman, Bilthoven<br />
Interviews<br />
Annemarie van Groezen, Amsterdam<br />
Druk<br />
Drukkerij Offset Service, Valkenswaard
Contact<br />
<strong>Connexxion</strong> Holding NV, statutair gevestigd te Utrecht<br />
Kantoorhoudende te 1213 PK Hilversum, Marathon 6<br />
Postbus 224, 1200 AE Hilversum<br />
Telefoon: 035 6251600<br />
Telefax: 035 6251699<br />
<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong><br />
Exemplaren van het Jaarverslag <strong>2006</strong><br />
kunnen telefonisch (035 6251600)<br />
of per e-mail (<strong>jaarverslag</strong>@connexxion.nl)<br />
worden aangevraagd.<br />
Het <strong>jaarverslag</strong> is ook te vinden op de website<br />
van <strong>Connexxion</strong>: www.corporate.connexxion.nl<br />
An English translation of the Annual Report <strong>2006</strong> is available.<br />
<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong><br />
jaarv<br />
j