18.09.2015 Views

jaarverslag 2006 jaarverslag 2006 - Connexxion

jaarverslag 2006 jaarverslag 2006 - Connexxion

jaarverslag 2006 jaarverslag 2006 - Connexxion

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

erslag <strong>2006</strong><br />

<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong><br />

<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong><br />

arverslag <strong>2006</strong> <strong>jaarverslag</strong><br />

rslag <strong>2006</strong><br />

<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong><br />

<strong>jaarverslag</strong> 2<br />

<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong> jaarv<br />

20


125 jaar innovatie<br />

Toen in 1881 de voorlopers van <strong>Connexxion</strong><br />

begonnen met de aanleg van rails voor de eerste<br />

stoomtrams, bleek dit al snel pas het startsein<br />

voor 125 jaar innovatie in het personenvervoer.<br />

Begin 20ste eeuw werden stoomtrams geëlektrificeerd, railvervoer<br />

werd vervangen door flexibeler busverbindingen, de taxi en<br />

touringcar deden hun intrede. De opkomst van de automobiliteit<br />

in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw werd beantwoord met<br />

meer onderlinge afstemming, klantgerichtheid en innovaties op<br />

het gebied van reiscomfort. Toenemende congestie op de wegen<br />

in de jaren ’80 en ‘90 leidde tot succesvolle forensenverbindingen<br />

als de Interliner en de Zuidtangent, en tot snelle veerverbindingen.<br />

Na de eeuwwisseling volgen de ontwikkelingen elkaar snel<br />

op: zo betalen onze reizigers inmiddels elektronisch op al<br />

onze taxivoertuigen, terwijl in het openbaar vervoer de<br />

OV-chipkaart zijn intrede heeft gedaan, met <strong>Connexxion</strong> als<br />

één van de initiatiefnemers. Met behulp van het innovatieve<br />

Infoxx-systeem worden reizigers via beeldschermen in de bus<br />

en op de haltes voorzien van ‘on line’ reisinformatie. Het hogere<br />

niveau van dienstverlening leidt al enkele jaren tot een groei<br />

van het aantal reizigers in het openbaar vervoer, waarmee wij<br />

de dalende trend sinds de jaren ’80 hebben kunnen doorbreken.<br />

Tegelijkertijd verhogen wij continu de veiligheid en werken<br />

wij aan vermindering van de milieubelasting door toepassing<br />

van nieuwe technieken. In de nabije toekomst lonken nieuwe<br />

vervoersconcepten als de Superbus, die <strong>Connexxion</strong> met de TU<br />

Delft en Wubbo Ockels ontwikkelt, en een helikopterlijndienst<br />

in de Benelux, een samenwerkingsverband met het bedrijf<br />

Helinet.<br />

<strong>Connexxion</strong> en haar rechtsvoorgangers spelen al 125 jaar<br />

een belangrijke sociale en economische rol in de Nederlandse<br />

samenleving. Wij konden al die jaren relevant blijven door onze<br />

diepe verankering in de maatschappij. Ook anno <strong>2006</strong> ligt de<br />

kracht van de onderneming in de combinatie van innovatief<br />

vermogen, de kennis en ervaring van onze 13.000 medewerkers,<br />

en nauwe contacten met onze stakeholders: reizigers,<br />

opdrachtgevers, wegbeheerders, toeleveranciers, werknemers-,<br />

milieu- en reizigersorganisaties. Alles wat wij in het belang van<br />

onze reizigers hebben bereikt, zien wij als gezamenlijke successen<br />

met deze partners. Leest u de interviews met een aantal van hen<br />

in dit <strong>jaarverslag</strong> daarom als blijk van onze appreciatie van hun<br />

onmisbaarheid in de ontwikkeling van het personenvervoer.


Profiel van de onderneming<br />

<strong>Connexxion</strong> wil een toonaangevende dienstverlener<br />

in het personenvervoer zijn. Middels strategische<br />

partnerships met publieke en private opdrachtgevers<br />

realiseert de onderneming optimale mobiliteit voor<br />

haar reizigers.<br />

Visie op mobiliteit<br />

Door aan te sluiten bij de wensen van haar klanten en<br />

vaak innovatieve mobiliteitsoplossingen te bieden, is<br />

<strong>Connexxion</strong> in staat haar huidige klanten te behouden<br />

en nieuwe te winnen. Zij wil daartoe een constructieve,<br />

zakelijke samenwerking met concessieverleners<br />

– rekening houdend met hun vaak publieke<br />

verantwoordelijkheid – en private opdrachtgevers.<br />

<strong>Connexxion</strong> realiseert zich dat mobiliteit een<br />

voorwaarde is voor economische groei en wil derhalve<br />

een bijdrage leveren aan de bereikbaarheid van de<br />

steden en aan de beschikbaarheid van openbaar<br />

vervoer in de landelijke gebieden.<br />

In dichtbevolkte gebieden biedt het openbaar<br />

vervoer grote voordelen ten opzichte van andere<br />

vervoermiddelen. <strong>Connexxion</strong> kiest er dan ook voor<br />

de komende jaren te blijven investeren in kwaliteitsverbetering<br />

en -beheersing, aangezien een verbeterd<br />

OV-aanbod zich in deze stedelijke gebieden snel<br />

vertaalt in reizigersgroei.<br />

Om haar filosofie en visie op mobiliteit vorm<br />

te geven, hanteert <strong>Connexxion</strong> de volgende<br />

uitgangspunten:<br />

a. de dienstverlening wordt afgestemd op de reiziger,<br />

b. bus, tram, trein, taxi en boot zijn onontbeerlijke<br />

schakels in mobiliteit,<br />

c. samenwerking tussen vervoersmodaliteiten is een<br />

voorwaarde voor ketenmobiliteit.<br />

Om automobilisten te verleiden vaker voor<br />

alternatieve vervoersoplossingen te kiezen is<br />

informatie noodzakelijk. Daarnaast is een substantiële<br />

verbetering van de kwaliteit van het vervoer nodig.<br />

Leidend hierin is de ‘van deur tot deur’ benadering,<br />

aangezien de dienstverlening slechts zo goed is als de<br />

zwakste schakel in de keten. Een goede ketenmobiliteit<br />

is voor een deel afhankelijk van de mate waarin de<br />

lokale en regionale vervoerssystemen aansluiten<br />

op het stelsel van treindiensten. Evenzo kan gesteld<br />

worden dat vraagafhankelijk vervoer, uitgevoerd<br />

met taxi’s en taxibussen, zijn ontsluitende rol slechts<br />

optimaal kan vervullen als de aansluiting op het<br />

verbindende busnet goed is geregeld. Dialoog tussen<br />

reizigers en vervoerder, vervoerders onderling, maar<br />

ook tussen vervoerders en decentrale overheden en<br />

wegbeheerders is dan ook cruciaal om hoogwaardige<br />

vervoersdiensten te kunnen bieden.<br />

De ontsluiting van het dunner bevolkte<br />

platteland realiseert de onderneming door inzet<br />

van midibussen, (afstemming en integratie met)<br />

kleinschalige vervoersconcepten via <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />

Services en vergaande afstemming met systemen<br />

voor collectief vraagafhankelijk vervoer (CVV) en<br />

buurtbussen. Ervaringen opgedaan in multimodale<br />

vervoersconcepten worden toegepast voor een juiste<br />

afstemming van haar diensten op treinverbindingen.<br />

Organisatie<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft haar vervoersactiviteiten<br />

georganiseerd in de divisies Openbaar Vervoer, Hermes<br />

Groep, Taxi Services, Tours en Water. Techno Service<br />

Nederland (TSN) is de leverancier van onderhoud en<br />

schadeherstel voor alle divisies en bedrijfsonderdelen.<br />

De totale omzet voor <strong>2006</strong> bedroeg € 884,2 miljoen.<br />

In totaal telde <strong>Connexxion</strong> ultimo <strong>2006</strong> 13.009<br />

medewerkers. De vloot van <strong>Connexxion</strong> bestond<br />

ultimo <strong>2006</strong> uit 2.821 bussen, 212 (semi-)touringcars,<br />

3.639 taxi’s en taxibussen, 7 treinen, 27 trams,<br />

22 ambulances en 14 schepen.<br />

1881<br />

De interlokale stoomtram doet zijn intrede, onder meer de<br />

verbinding van de RTM tussen Rotterdam-Delfshaven en<br />

Schiedam en de lijn Haarlem-Leiden van de NZHSTM.


De verschillende divisies zijn in activiteiten onderling<br />

met elkaar verbonden, in overeenstemming met<br />

de visie van de onderneming. De divisie Openbaar<br />

Vervoer is de grootste divisie. Deze maakt regelmatig<br />

gebruik van de diensten van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services<br />

en <strong>Connexxion</strong> Tours voor de uitvoering van haar<br />

dienstregeling. De marktontwikkelingen in het<br />

openbaar vervoer beïnvloeden dan ook niet alleen<br />

<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep, maar<br />

ook de andere divisies.<br />

<strong>Connexxion</strong> beschikt over een aantal kerncompetenties,<br />

die het de onderneming mogelijk<br />

maakt haar strategie succesvol uit te voeren.<br />

Deze kerncompetenties zijn: het kunnen bieden van<br />

hoogwaardig en veilig (multimodaal) vervoer tegen<br />

een gunstig tarief, grote kennis en ervaring op het<br />

gebied van planning en regie van personenvervoer,<br />

kennis over het herstructureren van een bedrijf in een<br />

concurrerende omgeving en het kunnen realiseren van<br />

‘operational excellence’.<br />

Mogelijkheden voor groei<br />

<strong>Connexxion</strong> richt zich primair op het verwerven en<br />

renderend exploiteren van vervoersopdrachten.<br />

Dit legt de basis voor een onderneming met<br />

continuïteit, die investeert in innovatieve<br />

vervoersoplossingen voor haar reizigers en<br />

opdrachtgevers. Dit op basis van maatschappelijk<br />

verantwoord ondernemen.<br />

<strong>Connexxion</strong> investeert zowel in de rol van<br />

‘aannemer’ als in die van ‘architect’ in het collectief<br />

personenvervoer. Onze kennis van de markt stelt<br />

ons bij uitstek in staat vraag en aanbod optimaal<br />

op elkaar af te stemmen. De wens van de reiziger<br />

voor een geïntegreerde keten van openbaar vervoer<br />

maakt groei in andere vervoersmodaliteiten<br />

noodzakelijk. Daarnaast zal groei binnen de huidige<br />

vervoersactiviteiten <strong>Connexxion</strong>, door winst van<br />

vervoersopdrachten en overname van andere<br />

(stads-) vervoerbedrijven, mogelijkheden geven<br />

voor schaalvoordelen en daarmee samenhangende<br />

efficiency. Eventuele uitbreidingen van de activiteiten<br />

worden kritisch beoordeeld op hun mogelijkheden om<br />

langdurig waarde voor de onderneming te creëren.<br />

Figuur 1: omzetaandeel per werkmaatschappij<br />

Techno Service<br />

Nederland NV<br />

8,3%<br />

<strong>Connexxion</strong><br />

Tours BV<br />

3,1%<br />

<strong>Connexxion</strong><br />

Taxi Services BV<br />

16,4%<br />

Overige<br />

16,2%<br />

Openbaar vervoer<br />

incl. Hermes Groep<br />

56,1%<br />

1881


Inhoudsopgave<br />

1. Voorwoord 8<br />

2. <strong>Connexxion</strong> in één oogopslag 15<br />

2.1 Kerncijfers 15<br />

2.2 Belangrijkste gebeurtenissen in <strong>2006</strong> 16<br />

3. Bericht van de Raad van Commissarissen 19<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur 22<br />

.1 Financiële resultaten 22<br />

.2 Vooruitzichten 24<br />

.3 Openbaar Vervoer 26<br />

.4 Taxi Services 34<br />

.5 Tours 38<br />

.6 Water 0<br />

.7 Techno Service Nederland 3<br />

.8 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 7<br />

.9 Human Resources Management 52<br />

.10 Corporate governance 56<br />

.11 Risicoprofiel 65<br />

.12 Management control systeem 67<br />

.13 Directiebeoordeling risicomanagement en interne beheersing 69<br />

5. Curricula Vitae leden van de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur 70<br />

6. Ondernemingsstructuur 74<br />

7. Jaarrekening <strong>2006</strong> 77<br />

7.1 Geconsolideerde balans per 31 december <strong>2006</strong> 78<br />

7.2 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong> 80<br />

7.3 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong> 81<br />

7.4 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over <strong>2006</strong> 82<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 83<br />

7.6 Vennootschappelijke balans per 31 december <strong>2006</strong> 130<br />

7.7 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong> 132<br />

7.8 Vennootschappelijk overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong> 132<br />

7.9 Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 133<br />

8. Overige gegevens 138<br />

8.1 Accountantsverklaring 138<br />

8.2 Bestemming resultaat <strong>2006</strong> 139<br />

8.3 Gebeurtenissen na balansdatum 139


9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu 140<br />

9.1 Scope 140<br />

9.2 Managementsysteem 140<br />

9.3 Compliance 141<br />

9.4 Ongevallen en incidenten 144<br />

9.5 Sociale veiligheid 145<br />

9.6 Gezondheid 146<br />

9.7 Emissies, afvalwater en afvalstoffen 146<br />

9.8 Bodem 148<br />

9.9 Energie, water en grondstoffen 148<br />

Kerncijfers 1999-<strong>2006</strong> 150<br />

Verklaring van begrippen en afkortingen 152<br />

Algemene index / trefwoordenlijst 156<br />

Index maatschappelijk verantwoord ondernemen 159<br />

Agenda 161<br />

Colofon 161<br />

Figuren<br />

1: omzetaandeel per werkmaatschappij 5<br />

2: kengetallen <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep 27<br />

3: ontwikkeling dieselprijs 2003-<strong>2006</strong> 28<br />

4: verdeling gegunde concessies openbaar vervoer eind 2005 29<br />

5: aanbestede concessies in <strong>2006</strong> 29<br />

6: verdeling gegunde concessies openbaar vervoer eind <strong>2006</strong> 29<br />

7: kengetallen divisie Taxi Services 34<br />

8: kengetallen divisie Tours 38<br />

9: kengetallen <strong>Connexxion</strong> Water 0<br />

10: kengetallen Techno Service Nederland <br />

11: rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen 51<br />

12: aandeel medewerkers per werkmaatschappij 52<br />

13: dienstjaren 54<br />

14: leeftijdsopbouw medewerkers 54<br />

15: vervaldata van de contracten binnen <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep 65<br />

16: organogram <strong>Connexxion</strong> 74<br />

17: oorzaken van milieuklachten 143<br />

18: arbeidsverzuim 146


1. Voorwoord<br />

<strong>Connexxion</strong> vierde in <strong>2006</strong> haar<br />

125-jarig jubileum. 1881 was het jaar waarin<br />

regionale vervoersbedrijven als paddestoelen uit<br />

de grond schoten. In wat we tegenwoordig gerust<br />

een hype zouden noemen, sloegen ondernemers<br />

en overheden de handen ineen bij de aanleg van<br />

vele honderden kilometers rails voor de nieuwe<br />

stoomtrams. Mobiliteit werd bereikbaar voor (bijna)<br />

iedereen. Deze mobiliteit werd in de decennia erna<br />

verder uitgebreid door onder meer de elektrificatie<br />

van het tramnet en de introductie van de autobus<br />

en later de taxi. In de jaren van de heropbouw na de<br />

oorlog beleefden de regionale vervoersbedrijven een<br />

bloeiperiode. De concurrentie van de personenauto<br />

vanaf de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw werd<br />

beantwoord met meer onderlinge afstemming,<br />

klantgerichtheid en innovaties op het gebied van<br />

reiscomfort. Dit bleek in de jaren ’70, ’80 en ’90 niet<br />

voldoende om een sterke teruggang van het aantal<br />

reizigers te keren. In combinatie met afnemende<br />

rijksbijdragen leidde dit tot een geleidelijke<br />

verslechtering van het niveau van dienstverlening.<br />

De ommekeer kwam met de Wet personenvervoer<br />

2000. Dankzij deze wet, die marktwerking in het<br />

openbaar vervoer introduceerde, keerden creativiteit,<br />

ondernemerschap en innovatief vermogen weer terug<br />

bij vervoerders en overheden. Om van een hype als<br />

125 jaar geleden te spreken gaat wat ver, maar feit is<br />

dat <strong>Connexxion</strong> de decennialange trend van dalende<br />

reizigersaantallen heeft doorbroken door voor het<br />

derde achtereenvolgende jaar reizigersgroei in het<br />

openbaar vervoer te realiseren.<br />

Het 125-jarig bestaan van onze onderneming<br />

hebben wij groots gevierd met alle medewerkers.<br />

Op 10 en 11 oktober werd een spectaculair feest<br />

gegeven in stadion Gelredome in Arnhem.<br />

Met het feest wilden wij de 13.000 collega’s van harte<br />

bedanken voor hun inzet voor onze onderneming.<br />

Ook ontvingen alle medewerkers en gepensioneerden<br />

het jubileumboek ‘125 jaar Alles voor de reiziger’.<br />

Anno <strong>2006</strong> vervult <strong>Connexxion</strong><br />

een cruciale sociaal-economische rol in<br />

de Nederlandse samenleving. Dagelijks maken<br />

één miljoen reizigers gebruik van onze diensten om<br />

naar werk of school te gaan, een bezoek te brengen<br />

aan ziekenhuis of zorginstelling, en familie of vrienden<br />

op te zoeken. Onze positie middenin in de samenleving<br />

brengt een verantwoordelijkheid met zich mee die<br />

veel verder reikt dan de zorg voor onze reizigers alleen.<br />

Onze ambities liggen op het gebied van reizigers-<br />

en opdrachtgeverstevredenheid, gezondheid en<br />

ontwikkeling van onze medewerkers, veiligheid, milieu<br />

en continuïteit. Daarnaast wenden wij onze kennis,<br />

innovatief vermogen en ervaring aan ten behoeve van<br />

bredere maatschappelijke doelen. Deze combinatie van<br />

ambities vormt ons bestaansrecht.<br />

Waar trams zijn, moet worden gesleuteld: de eerste<br />

materieelwerkplaatsen worden opgezet.<br />

1881


Veiligheids- en milieubeleid zijn bij<br />

<strong>Connexxion</strong> verankerd in beleidsintenties<br />

van de organisatie. De doelstelling om<br />

verschillende managementinformatiesystemen op<br />

het gebied van maatschappelijk verantwoord<br />

ondernemen te integreren resulteert dit verslagjaar<br />

voor het eerst in een gezamenlijke Jaarrekening<br />

veiligheid, gezondheid en milieu.<br />

Onze voortgang in <strong>2006</strong> wordt onder meer<br />

geïllustreerd door de OHSAS 18001-certificering van<br />

de divisie Taxi Services. Zij is de enige Nederlandse<br />

taxionderneming die dit arbo- en veiligheidscertificaat<br />

in bezit heeft. TSN behaalde in <strong>2006</strong> het ISO 14001-<br />

certificaat, waarmee inmiddels heel <strong>Connexxion</strong><br />

volgens deze wereldwijde milieunorm, als enige<br />

Nederlandse personenvervoerder, is gecertificeerd.<br />

Met Europees Commissaris Barrot van Verkeer<br />

ondertekende <strong>Connexxion</strong> de European Road Safety<br />

Charter (ERSC), een initiatief van de EU om het aantal<br />

verkeersdoden in Europa drastisch terug te dringen.<br />

Opnieuw is <strong>Connexxion</strong> de enige Nederlandse<br />

personenvervoerder die deze ERSC ondertekende,<br />

en zich hiermee verplicht aan concrete inspanningen<br />

op het gebied van verkeersveiligheid.<br />

Opleidingen vormen het speerpunt<br />

van ons HRM-beleid. <strong>Connexxion</strong> Academy, het<br />

interne opleidingsinstituut van onze onderneming,<br />

heeft in <strong>2006</strong> haar dienstverlening aan onze<br />

medewerkers verder uitgebreid. Inmiddels vallen<br />

alle interne en externe opleidingstrajecten van<br />

medewerkers, zowel individueel als in groepsverband,<br />

onder verantwoordelijkheid van <strong>Connexxion</strong><br />

Academy. Vaak ontwikkelt de Academy<br />

opleidingen in samenwerking met gerenommeerde<br />

opleidingsinstituten. Voorbeelden van nieuwe<br />

opleidingstrajecten zijn de leergang Elektrotechniek<br />

voor TSN-monteurs, in samenwerking met ROC Gilde<br />

Opleidingen, het MD-programma Fundament voor<br />

Groei, een traject voor leidinggevenden dat met<br />

De Baak werd ontwikkeld, en een controller's course<br />

in samenwerking met de Universiteit Nyenrode.<br />

In totaal volgden in <strong>2006</strong> bijna 7.000 medewerkers een<br />

opleiding via <strong>Connexxion</strong> Academy.<br />

De binnen <strong>Connexxion</strong> aanwezige kennis<br />

en ervaring wordt eveneens gedeeld met<br />

personenvervoerders uit andere delen<br />

van de wereld. Op verzoek van de regeringen<br />

van Aruba en Suriname draagt <strong>Connexxion</strong> middels<br />

kennisoverdracht bij aan de ontwikkeling van het<br />

openbaar vervoer in beide landen. In <strong>2006</strong> volgden<br />

managers van het Arubaanse Arubus en het NVB uit<br />

Suriname diverse stages bij <strong>Connexxion</strong> Academy.<br />

Behalve kennisuitwisseling behelst de samenwerking<br />

met het NVB eveneens een studie voor een mogelijke<br />

openbaarvervoersdienst tussen vliegveld Zanderij<br />

en de hoofdstad Paramaribo. Daarnaast adviseren<br />

medewerkers van <strong>Connexxion</strong> bij de ontwikkeling van<br />

het openbaar vervoer in Ghana.<br />

Introductie van de elektrische tram tussen Amsterdam en Haarlem.<br />

De reiziger krijgt sneller, stiller en comfortabeler vervoer.<br />

1899


10<br />

1. Voorwoord<br />

<strong>Connexxion</strong> werkte ook in <strong>2006</strong> aan<br />

toegankelijk collectief personenvervoer.<br />

De aanhoudende groei van het aantal reizigers<br />

heeft verschillende oorzaken. Toegankelijkheid is<br />

hierbij het sleutelwoord. Allereerst is er de letterlijke<br />

toegankelijkheid, de mogelijkheid voor iedereen die<br />

wil reizen, gebruik te maken van het openbaar vervoer.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft in <strong>2006</strong> meerdere initiatieven<br />

genomen de toegankelijkheid van haar diensten<br />

voor mensen met een functiebeperking te vergroten.<br />

De ontwikkeling van een cursus Toegankelijkheid<br />

voor onze chauffeurs, waarvan de eerste cursusdag<br />

door minister Karla Peijs van Verkeer en Waterstaat<br />

werd bijgewoond, de organisatie van een<br />

Toegankelijkheidsdag en ingebruikname van een groot<br />

aantal lagevloerbussen zijn hier voorbeelden van.<br />

Toegankelijk openbaar vervoer betekent daarnaast<br />

het wegnemen van de drempel voor potentiële<br />

reizigers. De afgelopen jaren heeft <strong>Connexxion</strong> met<br />

haar concessieverleners aangetoond dat meer lijnen<br />

en een hogere frequentie, comfort en betaalgemak er<br />

gegarandeerd toe leiden dat meer mensen in de<br />

bus stappen.<br />

Beschikbaarheid van hoogwaardig openbaar<br />

vervoer is een economische noodzaak. Waar enkele<br />

jaren geleden een totale filelengte van 250 kilometer<br />

op de snelwegen nog gold als extreme drukte, is dit nu<br />

zo’n beetje het gemiddelde op de maandagochtend.<br />

<strong>Connexxion</strong> pleit voor een Deltaplan op het gebied<br />

van mobiliteit. Hierbij dient de nadruk te liggen op de<br />

kortere afstanden. Files worden immers voornamelijk<br />

veroorzaakt door de mobiliteitsvraag op afstanden tot<br />

dertig kilometer rond steden en economische centra.<br />

Investeringen in busbanen en lightraillijnen rond deze<br />

centra zijn derhalve noodzakelijk om de Nederlandse<br />

economie niet letterlijk tot stilstand te brengen.<br />

Wij nodigen overheden van harte uit met ons mee<br />

te denken over oplossingen voor dit steeds nijpender<br />

wordende vraagstuk.<br />

De politieke besluitvorming over de<br />

invoering van de OV-chipkaart is afgerond.<br />

Op dit moment leidt groei van het aantal reizigers<br />

nog niet altijd tot opbrengstengroei. Dit is het<br />

gevolg van de zogeheten Wroov-systematiek voor<br />

toekenning van opbrengsten aan de verschillende<br />

personenvervoerders. De beperkingen van deze<br />

systematiek vormen een belangrijke reden dat<br />

<strong>Connexxion</strong> al vanaf het begin nauw betrokken is<br />

geweest bij de ontwikkeling van de OV-chipkaart.<br />

Dit nieuwe vervoerbewijs levert de reizigers niet alleen<br />

betaalgemak op, maar is ook eerlijker voor reizigers<br />

én vervoerders. Reizigers betalen met de OV-chipkaart<br />

per kilometer in plaats van per zone waarin wordt<br />

gereisd, en de opbrengsten voor OV-bedrijven worden<br />

toegekend op basis van het exacte aantal reizigers dat<br />

van hun diensten gebruik heeft gemaakt. De Minister<br />

heeft in <strong>2006</strong> haar definitieve akkoord gegeven op<br />

de invoering van de OV-chipkaart; volgens planning<br />

betalen reizigers in heel Nederland uiterlijk eind 2008<br />

met het nieuwe vervoerbewijs.<br />

1909<br />

Amsterdam en Den Haag maken<br />

kennis met de taxi.


11<br />

In het verslagjaar heeft de Raad van<br />

Bestuur het initiatief genomen voor<br />

een intern onderzoek door de<br />

Interne Audit Dienst inzake tendering.<br />

Het onderzoek had betrekking op het doen van<br />

verbetervoorstellen inzake de professionaliteit<br />

van de eigen tenderprocedure. Het onderzoek is<br />

gevolgd door een tweede onderzoek, dat specifiek<br />

de gang van zaken rond de tender Noord-Brabant<br />

betrof. <strong>Connexxion</strong> slaagde erin beide Brabantse<br />

aanbestedingen te winnen, maar zag zich later<br />

genoodzaakt de opdrachten terug te geven, nadat de<br />

concessieverlener ons geen gelegenheid gaf een fout in<br />

de offerte te herstellen. Het onderzoek met betrekking<br />

tot Brabant is door de Raad van Commissarissen in<br />

zijn toezichthoudende rol opgedragen, teneinde aldus<br />

de onafhankelijkheid van het rapport te waarborgen.<br />

De rapporten van beide onderzoeken bevatten<br />

aanbevelingen ten aanzien van het tenderproces,<br />

die zijn overgenomen door de Raad van Bestuur en<br />

omgezet in wijziging van procedures. De conclusie<br />

van de Raad van Bestuur ten aanzien van de gang van<br />

zaken in Brabant is dat door <strong>Connexxion</strong> fouten zijn<br />

gemaakt, maar dat de onderneming niet daarmee<br />

ook verantwoordelijk is voor de in november ontstane<br />

situatie. Ongeacht deze conclusie kan de Raad<br />

van Bestuur er niet omheen dat reputatieschade<br />

is geleden als gevolg van dit proces en dat hij de<br />

verantwoordelijkheid draagt voor de kwaliteit van<br />

het tenderproces. De Raad van Bestuur heeft ter<br />

onderschrijving hiervan vrijwillig afstand gedaan van<br />

een deel van de kortetermijnbonus, ter hoogte van<br />

tien procent van het bruto jaarsalaris. Hiermee wil de<br />

Raad van Bestuur zowel intern als extern het signaal<br />

geven dat waar in het beloningssysteem sprake is van<br />

bonussen, in dit geval een malus op zijn plaats is.<br />

De Minister van Financiën heeft op<br />

10 juli <strong>2006</strong> de Tweede Kamer per brief<br />

geïnformeerd over de voorgenomen<br />

verkoop van de aandelen van <strong>Connexxion</strong>.<br />

De Tweede Kamer heeft in september <strong>2006</strong> met dit<br />

voornemen ingestemd. Hiermee is een belangrijke<br />

nieuwe stap gezet in de ontwikkeling van onze<br />

onderneming. De Staat verkoopt tweederde van haar<br />

aandelen aan een of meerdere partijen. Over maximaal<br />

vijf jaar volgt ook het laatste deel. Wij zijn zeer<br />

tevreden met de ophanden zijnde aandelenverkoop.<br />

Privatisering geeft <strong>Connexxion</strong> de kans haar ambitie<br />

een vooraanstaande Europese personenvervoerder te<br />

zijn, waar te maken. De verwachting is dat de nieuwe<br />

aandeelhouder(s) medio 2007 bekend zijn.<br />

Naast de privatisering legden ook andere<br />

ontwikkelingen de basis voor verdere<br />

uitbreiding van onze activiteiten. Voor de<br />

uitvoering voor het spoorvervoer van de Valleilijn<br />

tussen Ede/Wageningen en Amersfoort werd de<br />

vergunning Europees Spoorbedrijf ontvangen van<br />

de Inspectie van Verkeer en Waterstaat. <strong>Connexxion</strong><br />

exploiteert genoemde spoorverbinding sinds december<br />

<strong>2006</strong>. <strong>Connexxion</strong> is van plan ook op aanbestedingen<br />

van andere regionale spoortrajecten in te schrijven.<br />

1909


12<br />

1. Voorwoord<br />

Met de aankoop van het Utrechtse GVU en Novio<br />

uit Nijmegen versterkt <strong>Connexxion</strong> haar positie<br />

in het stadsvervoer. In beide steden verwachten<br />

wij de reiziger door efficiencymaatregelen en een<br />

betere afstemming van het stadsvervoer met de<br />

omliggende concessies hoogwaardige dienstverlening<br />

te kunnen bieden. Wij zijn de betrokken gemeenten en<br />

bestuurders erkentelijk voor het vertrouwen dat zij in<br />

ons hebben gesteld en de uitstekende samenwerking<br />

waarin beide overnames tot stand zijn gekomen, en<br />

heten onze nieuwe collega's van harte welkom.<br />

De voorgenomen aankoop van beide bedrijven is<br />

eind <strong>2006</strong> gemeld aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit<br />

(NMa). Het stemt tot tevredenheid dat de<br />

NMa concludeerde dat voor beide overnames geen<br />

vergunning is vereist. In de praktijk komt de uitspraak<br />

erop neer dat groei in Nederland, ook na deze beide<br />

overnames, tot de mogelijkheden behoort.<br />

De operationele resultaten zijn in <strong>2006</strong><br />

achtergebleven bij de verwachting. Hiervoor<br />

zijn verschillende oorzaken. De hoge dieselprijs blijft<br />

een zwaar stempel drukken op het resultaat. Ondanks<br />

een lichte daling aan het einde van het jaar, was er<br />

in <strong>2006</strong> opnieuw sprake van hogere brandstofkosten<br />

ten opzichte van het jaar ervoor. In tegenstelling tot<br />

bedrijven in andere sectoren kunnen wij deze kosten<br />

niet volledig in de prijs doorberekenen.<br />

Een andere oorzaak van het achtergebleven<br />

operationeel resultaat was dat ingecalculeerde productiviteitsverbeteringen<br />

niet geheel werden gerealiseerd.<br />

Met de ondernemingsraden zijn hierover inmiddels<br />

goede afspraken gemaakt. Wij verwachten dan ook<br />

dat deze verbeteringen in 2007 het resultaat positief<br />

gaan beïnvloeden.<br />

Hoge kosten van de invoering van de Taxipas<br />

hebben eveneens het operationeel resultaat negatief<br />

beïnvloed. Invoering van deze verplichte pas was<br />

een omvangrijke operatie, zowel organisatorisch als<br />

financieel.<br />

De moeilijke markt waarin <strong>Connexxion</strong> Tours<br />

opereert tenslotte heeft eveneens invloed gehad op<br />

het resultaat. Focus op de regiefunctie, in combinatie<br />

met een organisatieverandering en sterk verbeterde<br />

marketing moet in 2007 vruchten gaan afwerpen.<br />

Voor 2007 verwachten wij een sterk<br />

stijgende omzet ten opzichte van <strong>2006</strong>.<br />

Deels is deze extra omzet het gevolg van de overname<br />

van GVU en Novio. Daarnaast zal er sprake zijn van<br />

aanzienlijke extra omzet afkomstig uit autonome<br />

groei. Met name in de divisie Taxi Services zijn enkele<br />

belangrijke nieuwe overeenkomsten afgesloten,<br />

die vanaf 2007 omzet genereren. Hetzelfde geldt<br />

voor de gewonnen OV-concessie Noord en Zuidwest<br />

Fryslân. Verbeteringen in de verkooporganisatie van<br />

<strong>Connexxion</strong> Tours leveren naar verwachting in 2007<br />

eveneens extra omzet op.<br />

Wij zien het jaar 2007 derhalve met veel<br />

vertrouwen tegemoet. Met een of meerdere nieuwe<br />

aandeelhouders, maar vooral ook met onze ruim<br />

13.000 professionele en toegewijde medewerkers.<br />

Zij vormen de basis van ons succes.<br />

Hilversum, 15 februari 2007<br />

Raad van Bestuur <strong>Connexxion</strong> Holding NV<br />

P.J.Ph. Kortenhorst R. van Holten drs. F.I.G. Janssen<br />

voorzitter vice-voorzitter CFO


125 jaar innovatie<br />

Rein Willems, president-directeur van Shell Nederland:<br />

“De primaire reden dat Shell zich bezighoudt met alternatieve<br />

brandstoffen is het klimaatprobleem als gevolg van de CO2-emissie. Dit<br />

lijkt me een groter probleem dan de schaarste van fossiele brandstoffen<br />

die ons boven het hoofd zou hangen. In mijn visie is dat probleem namelijk<br />

helemaal nog niet zo groot. Er is genoeg fossiele brandstof en die zal nog<br />

decennialang prominent blijven in onze energievoorziening. Toch zullen<br />

over vijftien tot twintig jaar die nieuwe brandstoffen een serieuze rol<br />

spelen en zullen met name op het gebied van de biobrandstoffen grote<br />

veranderingen hebben plaatsgevonden. Sinds januari is het bijmengen<br />

van twee procent biobrandstof in benzine en diesel verplicht. En over<br />

vijftien jaar zal dat minimaal tien procent moeten zijn, als het aan de<br />

Europese Unie ligt. Maar men heeft het hier over eerste-genera-<br />

‘Openbaar vervoer is<br />

een wezenlijk deel van<br />

onze mobiliteitsmix’<br />

tiebiobrandstoffen en deze zijn concurrerend<br />

met voedsel. Wij vinden dat dat niet kan, en<br />

daarom richten wij ons op de ontwikkeling<br />

van tweede-generatiebiobrandstoffen, die<br />

gebaseerd zijn op reststromen afvalstoffen<br />

uit de land- en bosbouw. <strong>Connexxion</strong><br />

behoort tot de koplopers waar het gaat om<br />

het experimenteren met alternatieven. Ik<br />

denk bijvoorbeeld aan het grote openbaarvervoerproject<br />

in de regio Rijnmond, waar nog voor 2010<br />

twintig waterstofbussen moeten gaan rijden. Voor Shell is<br />

deze uitbreiding – in verschillende Europese steden waaronder<br />

Amsterdam rijdt al een aantal van deze bussen – in een dergelijk<br />

groot gebied met een stevige infrastructuur heel belangrijk en<br />

aantrekkelijk. Openbaar vervoer is toch een wezenlijk deel van<br />

onze mobiliteitsmix, en een dichtslibbend Nederland vraagt<br />

om innovatieve oplossingen op het gebied van mobiliteit.<br />

<strong>Connexxion</strong> is bereid om technische en commerciële risico’s te<br />

nemen en daarmee de kennis- en innovatiesprong te wagen. En<br />

die durf om met nieuwe technieken te experimenteren is, naast<br />

een samenleving die gericht is op energiebesparing en een<br />

verandering van menselijk gedrag en denken, een belangrijke<br />

randvoorwaarde voor een duurzame energiehuishouding. Dat<br />

maakt <strong>Connexxion</strong> voor Shell een belangrijke partner.”


125 jaar innovatie<br />

Wubbo Ockels is hoogleraar Ruimtevaarttechniek aan<br />

de TU Delft en de geestelijk vader van de Superbus: “Begin<br />

2003 heb ik het concept van de Superbus verzonnen. Ik ben<br />

achterover gaan leunen en heb bedacht hoe ik zou willen dat<br />

het openbaar vervoer eruitziet. Het voertuig, de infrastructuur,<br />

de logistiek, de organisatie. Dat is een ander uitgangspunt dan<br />

het willen verbeteren van bestaande systemen, zoals men vaak<br />

doet. Dat is weinig innovatief. De Superbus heeft als project in<br />

het kader van mijn leerstoel aan de TU verder vorm gekregen en is<br />

uitdagend geworden, zowel wat betreft voertuigdesign, logistiek<br />

en infrastructuur, als op milieugebied – het milieu wordt minder<br />

belast, de Superbus is elektrisch. In wezen is de Superbus een<br />

combinatie van een hogesnelheidstrein en een auto; hij rijdt 250<br />

kilometer per uur op speciale superbanen, maar kan als hij vaart<br />

mindert op gewone autowegen en zelfs de stad in. De bus<br />

‘De Superbus past in de<br />

visie van <strong>Connexxion</strong> op<br />

mobiliteit en personenvervoer’<br />

biedt plaats aan 25 tot 30 reizigers die een hoge<br />

mate van comfort aangeboden krijgen wat betreft<br />

service, stilte, internet en veiligheid. En omdat het<br />

systeem zoveel mogelijk mensen met dezelfde<br />

bestemming per bus verzamelt, zijn er geen<br />

grote stations nodig, geen vaste opstapplaatsen,<br />

en wordt elke passagier op een afstand van<br />

hooguit twee kilometer van zijn bestemming<br />

afgezet. De Superbus biedt daarmee een<br />

daadwerkelijk alternatief voor de auto en<br />

past dus goed in de visie die <strong>Connexxion</strong><br />

heeft op mobiliteit en personenvervoer.<br />

Het bestuur heeft zich vaak positief geuit<br />

over de Superbus en dat het durft te investeren<br />

in dit project bewijst dat <strong>Connexxion</strong> een van de<br />

meest vooruitstrevende vervoersmaatschappijen is. Die<br />

steun heeft bovendien enorm geholpen om de medewerking van<br />

de regering en de Tweede Kamer te krijgen. Op 4 augustus moet<br />

de eerste Superbus een feit zijn en gepresenteerd worden bij de<br />

Olympische Spelen te Peking. We zijn nu een halfjaar bezig, de<br />

budgetten kloppen, er werkt een sterk team aan, we liggen op<br />

schema, dus we gaan die datum te halen.”


2. <strong>Connexxion</strong> in één oogopslag<br />

15<br />

2.1 Kerncijfers<br />

Bedragen in miljoenen euro’s, tenzij anders vermeld.<br />

<strong>2006</strong> 2005 2004 2004 1) 2) 2003 2) 2002 2)<br />

Balans<br />

Balanstotaal 661 674 587 578 643 591<br />

Gemiddeld geïnvesteerd vermogen 443 408 423 385 437 411<br />

Groepsvermogen 228 222 211 242 242 219<br />

Winst-en-verliesrekening<br />

Opbrengsten 884 881 918 918 948 945<br />

Bedrijfskosten (854) (853) (881) (878) (915) (948)<br />

als % van de opbrengsten 96,6% 96,8% 95,9% 95,6% 96,6% 100,3%<br />

Lonen, salarissen en sociale lasten (442) (453) (480) (482) (491) (501)<br />

als % van de opbrengsten 50,0% 51,4% 52,3% 52,5% 51,8% 53,0%<br />

Bedrijfsresultaat 30 28 38 40 33 (3)<br />

als % van de opbrengsten 3,4% 3,2% ,1% ,4% 3,4% (0,3%)<br />

Resultaat 16 19 24 26 22 (5)<br />

als % van de opbrengsten 1,8% 2,2% 2,6% 2,9% 2,4% (0,5%)<br />

Financiële positie<br />

EBITDA 89 85 92 91 87 47<br />

Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 35 66 84 87 117 9<br />

(Des)investeringen (41) (114) (32) (35) (97) (51)<br />

Financieringstekort/-overschot (6) (48) 52 52 20 (42)<br />

Ratio's<br />

Solvabiliteit op basis van groepsvermogen 34,5% 33,0% 35,9% 41,9% 37,6% 37,1%<br />

Bedrijfsresultaat/GGV 6,9% 6,9% 8,9% 10,4% 7,5% (0,7%)<br />

Rentedekkingsverhouding 4,8 8,9 8,8 10,4 9,6 (0,4)<br />

Aantal medewerkers<br />

Aantal medewerkers (ultimo nominaal) 13.009 13.302 14.160 14.160 15.383 15.259<br />

Aantal medewerkers (gemiddeld fte) 10.525 11.000 11.898 11.898 12.451 12.786<br />

Aantal indirecte medewerkers (gemiddeld fte) 1.131 1.264 1.336 1.336 1.469 1.662<br />

% indirect van totaal aantal medewerkers 10,7% 11,5% 11,2% 11,2% 11,8% 13,0%<br />

1)<br />

De cijfers zijn als gevolg van een stelselwijziging aangepast.<br />

2)<br />

Deze cijfers zijn opgesteld op basis van Dutch GAAP.


16<br />

2. <strong>Connexxion</strong> in één oogopslag<br />

2.2 Belangrijkste gebeurtenissen in <strong>2006</strong><br />

Aanbestedingen<br />

<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer schreef in <strong>2006</strong> in op<br />

8 openbare aanbestedingen in het bus- en railvervoer.<br />

De concessie Noord en Zuidwest Fryslân werd van een<br />

andere vervoerder overgenomen. De onderneming<br />

behield de concessie Noord-Zeeland, maar zag<br />

Zeeuws-Vlaanderen en de twee Limburgse concessies<br />

per december <strong>2006</strong> in andere handen overgaan.<br />

De divisie Taxi Services schreef in <strong>2006</strong> in op 84<br />

Europese aanbestedingen, waarbij zij in 36 gevallen<br />

succesvol was. De aanbestedingsprocedure voor de<br />

snelle veerverbinding tussen Amsterdam en IJmuiden,<br />

momenteel in handen van <strong>Connexxion</strong>, wordt op<br />

last van de rechter overgedaan. Dit na fouten in de<br />

aanbestedingsprocedure.<br />

Innovaties<br />

Op 28 juni <strong>2006</strong> ging de Tweede Kamer akkoord met<br />

de landelijke invoering van de OV-chipkaart. In <strong>2006</strong><br />

vond verdere introductie plaats van dit toegangsbewijs<br />

voor het openbaar vervoer. <strong>Connexxion</strong> werkt bij de<br />

ontwikkeling en invoering van de kaart samen met<br />

partners in Trans Link Systems (TLS). Eind <strong>2006</strong> waren<br />

<strong>Connexxion</strong>-voertuigen in de regio’s Rotterdam,<br />

Hoeksche Waard en Salland, op Voorne-Putten en<br />

op het traject van de Qliner 315 tussen Lelystad en<br />

Groningen voorzien van OV-chipkaartapparatuur.<br />

Het innovatieve Infoxx-systeem, dat onder meer<br />

dynamische reisinformatie voor reizigers en<br />

chauffeurs mogelijk maakt, is inmiddels in circa<br />

800 bussen (waarvan 200 in combinatie met OVchipkaartapparatuur)<br />

en op 50 haltes geïnstalleerd.<br />

Infotin, een ander systeem voor dynamische<br />

reisinformatie op de haltes, is in <strong>2006</strong> met succes<br />

getest in het vervoersgebied van Hermes Groep.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft haar commitment aan de<br />

ontwikkeling van de Superbus bekrachtigd met een<br />

financiële injectie van € 1 miljoen in drie jaar.<br />

De Superbus is een zeer snelle bus die een alternatief is<br />

voor (dure) railverbindingen. Dit innovatieve concept,<br />

dat onder andere bestaat uit een uniek afroepsysteem,<br />

wordt ontwikkeld in samenwerking met de TU Delft en<br />

Wubbo Ockels.<br />

De Superbus kwam prominent aan de orde tijdens<br />

het <strong>Connexxion</strong> Forum <strong>2006</strong> in Noordwijk. Onder de<br />

noemer ‘125 jaar innovatie’ deelden sprekers uit het<br />

internationale bedrijfsleven hun visie op aspecten van<br />

het personenvervoer met de ruim 200 aanwezigen.<br />

Medewerkers<br />

Het 125-jarig jubileum van <strong>Connexxion</strong> werd op<br />

10 en 11 oktober groots gevierd met een feest voor<br />

alle medewerkers en hun partners in stadion het<br />

Gelredome in Arnhem. Met het feest bedankte de<br />

Raad van Bestuur de medewerkers voor hun inzet voor<br />

de onderneming. Ter gelegenheid van het jubileum<br />

is tevens het jubileumboek ‘125 jaar Alles voor de<br />

reiziger’ uitgebracht en aan de medewerkers en<br />

gepensioneerden aangeboden.<br />

1923<br />

Steeds meer trambedrijven breiden hun<br />

dienstverlening uit met autobusvervoer. WSM<br />

is het eerste OV-bedrijf dat de tram zelfs<br />

geheel inruilt voor de bus.


17<br />

Bijna 7.000 medewerkers volgden in <strong>2006</strong> een<br />

opleiding via <strong>Connexxion</strong> Academy. De verdere<br />

uitbouw van de Academy kreeg in het verslagjaar<br />

onder andere vorm met de start van het management<br />

development programma Fundament voor Groei.<br />

Daarnaast stond <strong>2006</strong> in het teken van de introductie<br />

van nieuwe (pre-)pensioenregelingen voor een groot<br />

deel van de medewerkers. Door het schrappen van<br />

Vut- en prepensioenregelingen op termijn en het<br />

vervallen van de eindloonregelingen was dit een<br />

ingrijpende operatie.<br />

Veiligheid, gezondheid en milieu<br />

Veiligheid is in het verslagjaar verder verankerd in de<br />

bedrijfsvoering van de onderneming. <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />

Services behaalde het OHSAS 18001 (Occupational<br />

Health and Safety Assessment Series) certificaat voor<br />

de inbedding van arbo- en veiligheidsbeleid in haar<br />

bedrijfsprocessen. <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer zette<br />

in <strong>2006</strong> een veiligheidsmanagementsysteem op ten<br />

behoeve van de railactiviteiten. Dit resulteerde in het<br />

behalen van het veiligheidsattest van de Inspectie<br />

Verkeer en Waterstaat. Met EU-commissaris Barrot<br />

van Verkeer werd de European Road Safety Charter<br />

ondertekend. Hiermee verplicht <strong>Connexxion</strong> zich in te<br />

spannen het aantal verkeersdoden in Europa drastisch<br />

terug te dringen. <strong>Connexxion</strong> is de enige Nederlandse<br />

personenvervoerder die zich aan deze doelstelling<br />

committeert.<br />

Het arbeidsverzuim steeg in <strong>2006</strong> licht naar<br />

6,3 procent (2005: 6,1 procent).<br />

Ten aanzien van haar milieubeleid hanteert<br />

<strong>Connexxion</strong> een ISO 14001-gecertificeerd milieumanagementsysteem.<br />

In <strong>2006</strong> behaalde TSN dit<br />

certificaat als laatste bedrijfsonderdeel. <strong>Connexxion</strong><br />

is in <strong>2006</strong> met busfabrikant MAN en Shell een<br />

haalbaarheidsstudie begonnen naar de inzet van<br />

waterstofbussen met verbrandingsmotor.<br />

Acquisities<br />

In december <strong>2006</strong> werden twee overeenkomsten<br />

gesloten voor overname van stadsvervoerbedrijven.<br />

Per 1 januari 2007 kocht <strong>Connexxion</strong> de aandelen<br />

van het Utrechtse GVU en het Nijmeegse Novio van<br />

de respectievelijke gemeenten. Met de overnames<br />

versterkt <strong>Connexxion</strong> haar positie in het stadsvervoer.<br />

In januari 2007 is begonnen met de inbedding van<br />

beide bedrijven in de <strong>Connexxion</strong>-organisatie. Eind<br />

januari 2007 heeft <strong>Connexxion</strong> overeenstemming<br />

bereikt over de overname van de resterende 23,3 %<br />

aandelen van de Hermes Groep welke momenteel<br />

in handen zijn van de provincie Limburg en de<br />

26 Limburgse gemeenten, verenigd in Gebaltram.<br />

Door deze transactie zal <strong>Connexxion</strong> voor 100%<br />

eigenaar worden van Hermes Groep NV.<br />

1923<br />

Veel busbedrijven gaan zich naast<br />

lijndiensten ook toeleggen op tourritten.


125 jaar innovatie<br />

Jeltje van Nieuwenhoven is sinds 1 oktober <strong>2006</strong><br />

de eerste OV-ambassadeur, voor twee jaar benoemd door de<br />

minister van Verkeer en Waterstaat: “Het is mijn taak als OVambassadeur<br />

om de hoofdstukken Openbaar Vervoer uit de Nota<br />

Mobiliteit een snellere uitvoering te geven. Ik heb in dat kader<br />

een mantra bedacht: het openbaar vervoer moet sneller, beter,<br />

mooier en schoner. Als ik naar de bussen kijk, zie ik dat er al veel<br />

is gebeurd: bussen zijn schoner en toegankelijker geworden. Maar<br />

er valt nog veel te verbeteren, en ik zie ook nieuwe mogelijkheden<br />

die we de komende tijd met alle betrokken partijen uit de sector<br />

‘Er moet nog veel<br />

verbeteren, maar<br />

we mogen best<br />

minder klagen’<br />

kunnen realiseren. Ik denk bijvoorbeeld aan<br />

kleine fietsenstallingen bij haltes op het<br />

platteland, nu vind je die alleen bij<br />

stations. Ook op het gebied van<br />

de informatievoorziening valt er<br />

nog heel wat te doen en zijn er goede<br />

plannen die uitgevoerd moeten worden. Van<br />

de marktwerking verwacht ik wat dat betreft een<br />

positieve impuls. <strong>Connexxion</strong> is een van de partijen<br />

die op een goede manier met de aanbestedingen<br />

omgaat. Er is niks mis met het maken van zakelijke<br />

afwegingen om ervoor te zorgen dat het openbaar vervoer beter<br />

gaat functioneren. Want dat is waar het uiteindelijk om gaat. Nu<br />

maken er vooral mensen gebruik van het openbaar vervoer die<br />

geen andere keuze hebben, en die hebben er uiteraard recht op<br />

dat het goed functioneert en schoon is. Maar we moeten ook de<br />

zogeheten keuzereiziger aantrekken. Nu pakt deze reiziger één<br />

keer per jaar de bus, en neemt als er iets mis gaat dat als maatstaf.<br />

Onterecht, want op de meeste dagen komen er miljoenen mensen<br />

gewoon op tijd op hun bestemming. Nogmaals, er valt veel te<br />

verbeteren, maar we mogen best minder klagen. Als het openbaar<br />

vervoer goed functioneert, schoon is, dan zal dat zeker ook het<br />

geval zijn. En dan is het voor de keuzereiziger aantrekkelijk genoeg<br />

om er vaker voor te kiezen en die auto te laten staan.”


3. Bericht van de Raad van Commissarissen<br />

19<br />

De Raad van Commissarissen heeft op 15 februari 2007<br />

de jaarrekening <strong>2006</strong> zoals door de Raad van Bestuur<br />

opgemaakt met de Raad van Bestuur in aanwezigheid<br />

van de externe accountant besproken. De accountant<br />

heeft een accountantsverklaring afgegeven bij de<br />

jaarrekening die is opgenomen in paragraaf 8.1 van<br />

dit <strong>jaarverslag</strong>.<br />

De Raad van Commissarissen stelt aan de Algemene<br />

Vergadering van Aandeelhouders voor om de<br />

jaarrekening <strong>2006</strong>, zoals door de Raad van Bestuur is<br />

opgesteld, vast te stellen.<br />

De Raad van Bestuur stelt voor om van het<br />

resultaat van € 14.580.000 een bedrag van € 8.780.000<br />

ten gunste te brengen van de overige reserves en<br />

een bedrag van € 5.800.000 uit te keren als dividend<br />

over het boekjaar <strong>2006</strong>. De Raad van Commissarissen<br />

acht dit voorstel in overeenstemming met het<br />

geformuleerde reserverings- en dividendbeleid,<br />

reden waarom de Raad van Commissarissen aan de<br />

Algemene Vergadering van Aandeelhouders aanbeveelt<br />

het dividendvoorstel te aanvaarden.<br />

De Raad van Commissarissen verzoekt de Algemene<br />

Vergadering van Aandeelhouders het door het bestuur<br />

in het boekjaar <strong>2006</strong> gevoerde beleid goed te keuren<br />

en de bestuurders daarvoor décharge te verlenen.<br />

Evenzeer verzoekt de Raad van Commissarissen<br />

om goedkeuring van en décharge terzake het door<br />

de Raad van Commissarissen in het boekjaar<br />

gehouden toezicht.<br />

De Raad van Commissarissen is in het verslagjaar<br />

acht keer met de Raad van Bestuur in vergadering<br />

bijeengekomen. Daarnaast heeft veelvuldige<br />

onderlinge raadpleging en contact tussen Raad van<br />

Bestuur en de voorzitter en vice-voorzitter plaatsgehad.<br />

De belangrijkste onderwerpen waaraan in de<br />

discussies aandacht is besteed, waren de privatisering<br />

van de onderneming, waaronder zaken vallen als<br />

het bereiken van afspraken met het Ministerie van<br />

Financiën over de rol en positie van de onderneming<br />

in het privatiseringsproces en de tekst van het<br />

Informatiememorandum betreffende <strong>Connexxion</strong>.<br />

Voorts waren onder meer aan de orde: de verwerving<br />

van de aandelen GVU, respectievelijk Novio, de<br />

mogelijke samenwerking met RET in een joint-venture<br />

Randstadbus, de inschrijving door Hermes en later,<br />

Limlink, op de concessies Limburg Noord en Zuid<br />

en het winnen en weer verliezen van de concessies<br />

West-Brabant en Oost-Brabant door <strong>Connexxion</strong>,<br />

respectievelijk Hermes.<br />

Terzake het verliezen van de concessies Limburg<br />

door Hermes stelt de Raad van Commissarissen vast<br />

dat Hermes, ondanks intensieve voorbereidingen en<br />

scherpe inschrijving, er niet in geslaagd is haar eigen<br />

gebied en thuisbasis te behouden. De overgang van<br />

een belangrijk deel van het personeel naar de nieuwe<br />

concessiehouder betekent een afscheid van vele<br />

medewerkers, die jarenlang loyaal eraan meewerkten<br />

om Hermes zijn vooraanstaande plaats in het<br />

Limburgse openbaar vervoer te verzekeren. Wij zijn hen<br />

veel dank verschuldigd.<br />

De Raad van Commissarissen heeft een diepgaand<br />

onderzoek ingesteld naar het aanvankelijk winnen<br />

en later weer verliezen van de Noord-Brabantse<br />

concessies, waardoor naar de mening van de Raad<br />

de goede naam van de onderneming is geschaad.<br />

De Raad van Commissarissen heeft vastgesteld dat<br />

er ten aanzien van de gang van zaken in Brabant<br />

door <strong>Connexxion</strong> fouten zijn gemaakt, maar dat de<br />

onderneming niet daarmee ook verantwoordelijk is<br />

voor de in november ontstane situatie.<br />

Naar aanleiding van dit alles heeft de Raad van<br />

Commissarissen besloten tot aanscherping van<br />

procedures.<br />

1934<br />

Introductie van de dieselmotor.


20<br />

3. Bericht van de Raad van Commissarissen<br />

De Raad van Commissarissen heeft drie keer buiten<br />

aanwezigheid van de Raad van Bestuur vergaderd,<br />

waarbij onder andere het eigen functioneren en dat<br />

van de Raad van Bestuur werd besproken. Tevens<br />

heeft de Raad van Commissarissen tijdens een<br />

aparte studiedag met de Raad van Bestuur en de<br />

divisiedirecteuren van gedachten gewisseld over de<br />

operationele en financiële prestaties en de vooruitblik<br />

van de diverse bedrijfsonderdelen.<br />

Daarbuiten heeft de Raad van Commissarissen nog<br />

veelvuldig individuele en informele contacten gehad<br />

met diverse geledingen van de organisatie.<br />

De Raad van Commissarissen hecht grote waarde<br />

aan de contacten met de Centrale Ondernemingsraad.<br />

De leden van de Raad van Commissarissen wonen alle<br />

overlegvergaderingen in principe bij toerbeurt bij.<br />

De Auditcommissie is gedurende het verslagjaar<br />

vijf keer bijeengekomen. De Auditcommissie heeft<br />

zich geïnformeerd over de ontwikkeling van de<br />

resultaten, de omzetverantwoording, de waardering<br />

van de mogelijke acquisities, de procedures omtrent<br />

de termijntransacties voor brandstof en investeringen.<br />

Voorts is aandacht besteed aan het werkplan van de<br />

Interne Audit Dienst, alsmede aan de bevindingen<br />

en de opvolging daarvan. Met de manager van de<br />

Interne Audit Dienst en de externe accountant hebben<br />

besprekingen plaatsgevonden buiten aanwezigheid<br />

van de bestuursleden.<br />

De voorzitter van de Auditcommissie heeft de<br />

Interne Audit Dienst begeleid bij het onderzoek naar<br />

de gang van zaken rond het winnen en verliezen van de<br />

concessies in Noord-Brabant in opdracht van de Raad<br />

van Commissarissen.<br />

De Selectie- en Benoemingscommissie heeft in<br />

het verslagjaar niet apart vergaderd.<br />

De Bezoldigingscommissie heeft drie keer<br />

vergaderd en overleg gevoerd over de bezoldiging<br />

en bonusvaststelling van de leden van de<br />

Raad van Bestuur. Voorts is op verzoek van de<br />

aandeelhouder ruim aandacht geschonken aan<br />

een vergelijkend onderzoek naar beloning van<br />

commissies binnen de raden van commissarissen in<br />

vergelijkbare ondernemingen, en is daarover met de<br />

vertegenwoordigers van de aandeelhouder overleg<br />

gevoerd.<br />

Bij gelegenheid van de Jaarvergadering op 14 maart<br />

2007 zullen de heer mr. N.J. Westdijk, de heer drs. R.<br />

Pieterse en de heer J. den Hoed RA aftreden. De heren<br />

Westdijk en Pieterse hebben zich bereid verklaard<br />

herbenoeming te aanvaarden.<br />

De Raad van Commissarissen wil tot slot zijn<br />

dank uitspreken aan de Raad van Bestuur en de<br />

medewerkers van <strong>Connexxion</strong> voor hun inzet en<br />

bijdrage aan de gang van zaken bij de onderneming.<br />

Een woord van dank gaat eveneens uit naar de heer<br />

J. den Hoed RA voor zijn bijdrage in de Raad van<br />

Commissarissen en in het bijzonder de wijze waarop hij<br />

leiding heeft gegeven aan de Auditcommissie.<br />

Hilversum, 15 februari 2007<br />

In de Wet Autovervoer Personen werd de<br />

provinciale regelgeving voor het openbaar, tour-<br />

en taxivervoer vervangen door nationale.<br />

1939


125 jaar innovatie<br />

Wim Galjee is zelfstandig management consultant. Hij werkt onder<br />

meer voor opleidingsinstituut De Baak en is medeverantwoordelijk voor<br />

het in company-programma Fundament voor Groei, dat door De Baak is<br />

ontwikkeld: “Je kunt als bedrijf in deze tijd de ontwikkeling van mensen<br />

niet meer los zien van wat er in je organisatie gebeurt of moet gebeuren.<br />

Je moet bij het opleiden van managers de link leggen tussen het leren<br />

van mensen en de strategie, de cultuur en de sfeer van een bedrijf. Bij elke<br />

‘Een programma als<br />

Fundament voor Groei<br />

maak je samen’<br />

opdracht voor het ontwikkelen van een programma probeer<br />

ik daarom én zicht te krijgen op de thema’s die spelen<br />

binnen een organisatie én zoek ik uit hoe de mensen<br />

daar tegenover staan. Pas dan kan ik die verbinding<br />

tussen de ‘harde’ en de ‘zachte’ kant maken. Fundament<br />

voor Groei is een ambitieus programma dat in die<br />

visie past. De onderdelen variëren van persoonlijk<br />

leiderschap en waardecreatie voor klanten tot<br />

logistiek en financieel management. <strong>Connexxion</strong><br />

wil investeren in haar vestigingmanagers, zo<br />

luidde de opdracht. Door interviews met de<br />

mensen in de top en een aantal deelnemers<br />

probeerde ik ook de vraag achter die<br />

vraag te achterhalen, een zeg maar 360-<br />

graden-beeld te krijgen van wat er nodig<br />

was in de organisatie, voordat ik met een<br />

programmavoorstel kwam. <strong>Connexxion</strong><br />

is een bedrijf dat verandert omdat de<br />

sector waarin het opereert in beweging is.<br />

Het is van belang dat managers daarbij kunnen<br />

aansluiten. Een programma als Fundament voor Groei,<br />

dat is opgezet voor zo’n honderd mensen uit verschillende<br />

divisies, maak je dus ook samen. Het is het resultaat van<br />

een echt partnership, want de rollen van opdrachtgever en<br />

opdrachtnemer vervagen snel en een goed commitment<br />

van het management, zoals bij <strong>Connexxion</strong> het geval is, is<br />

cruciaal voor het succes. Een van de mooie dingen is dat<br />

door de verschillende divisies van <strong>Connexxion</strong> bij elkaar<br />

te zetten, er een kruisbestuiving plaatsvindt en het<br />

gevoel van één bedrijf te zijn, wordt versterkt.”


22<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

4.1 Financiële resultaten<br />

Algemeen<br />

Ondanks blijvend moeilijke marktomstandigheden,<br />

vooral in het openbaar vervoer, is <strong>Connexxion</strong> erin<br />

geslaagd een hoger bedrijfsresultaat te behalen dan in<br />

2005. Het prijsdrukkende effect van aanbestedingen en<br />

de hogere dieselprijs hebben de samenstelling van het<br />

resultaat echter sterk beïnvloed. De marge-erosie kon<br />

slechts ten dele worden opgevangen door operationele<br />

verbeteringen zoals efficiencyverhogingen,<br />

inkoopbesparingen en verlaging van indirecte kosten<br />

als gevolg van organisatieaanpassingen. Ondanks een<br />

compensatie in de prijs van onze diensten daalde het<br />

bedrijfsresultaat als gevolg van de gestegen dieselprijs<br />

met € 6 miljoen. Het saldo van niet-operationele baten<br />

en lasten was in <strong>2006</strong> echter fors beter dan in 2005.<br />

Tegenover niet-operationele lasten, zoals toevoegingen<br />

aan diverse voorzieningen, stonden resultaten als<br />

gevolg van de verkoop van panden. Per saldo bedraagt<br />

het bedrijfsresultaat voor <strong>2006</strong> € 30,5 miljoen (2005:<br />

€ 28,2 miljoen). Het resultaat over <strong>2006</strong> daalde als<br />

gevolg van gestegen financieringsresultaten en lagere<br />

resultaten bij deelnemingen naar € 15,7 miljoen<br />

(2005: € 19,0 miljoen).<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft in <strong>2006</strong> haar financieringsarrangementen<br />

vernieuwd. De financieringsruimte<br />

voor <strong>Connexxion</strong> is hierdoor niet alleen sterk<br />

toegenomen, maar ook flexibeler geworden in termen<br />

van opname en aflossing. De condities waartegen<br />

wordt geleend zijn verbeterd en er worden minder<br />

stringente kredietvoorwaarden gehanteerd.<br />

Omzet en resultaten<br />

De omzet in <strong>2006</strong> bedroeg € 884 miljoen, nagenoeg<br />

gelijk aan de omzet in 2005 (€ 881 miljoen). De omzet<br />

in het Openbaar Vervoer steeg fractioneel, ondanks het<br />

verlies van de concessie Waterland eind 2005.<br />

In <strong>2006</strong> is € 395 miljoen omzet in het openbaar vervoer<br />

op de markt gekomen. Als marktleider wist <strong>Connexxion</strong><br />

69 procent (2005: 69 procent) van haar omzet te<br />

behouden. Helaas gingen de concessies in Limburg en<br />

een deel van Zeeland verloren. Het percentage winst<br />

in de concessies die nog niet door <strong>Connexxion</strong> worden<br />

gereden is blijven steken op 12 procent (2005: 100<br />

procent). Het laatstgenoemde getal wordt beïnvloed<br />

doordat pas in een laat stadium bekend is geworden<br />

dat <strong>Connexxion</strong> en haar dochter Hermes niet de<br />

OV-concessies in Brabant gaan rijden. De omzet in<br />

het taxivervoer steeg licht naar € 172 miljoen (2005:<br />

€ 162 miljoen). <strong>Connexxion</strong> Taxi Services wist in <strong>2006</strong><br />

41 procent van de omzet te winnen die in <strong>2006</strong> is<br />

aanbesteed en waarvan de ingangsdatum van het<br />

contract in <strong>2006</strong> ligt. Tevens wist <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />

Services zich te verzekeren van het Valys contract met<br />

het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport<br />

en een contract met zorgverzekeraar AGIS. Zij legt<br />

hiermee de basis voor substantiële omzetverhoging in<br />

2007. De omzet in het tourvervoer daalde duidelijk in<br />

blijvend moeilijke marktomstandigheden. De omzet in<br />

reparatie en onderhoud daalde sterk, onder meer als<br />

gevolg van de trend in het openbaar vervoer om<br />

bij concessiewinst nieuwe voertuigen in te zetten.<br />

De omzet in handel daalde fors als gevolg van<br />

de in 2005 aangekondigde beëindiging van<br />

dealeractiviteiten. De overige opbrengsten, waarin<br />

zijn inbegrepen de boekwinsten uit de verkoop van<br />

panden, stegen fors ten opzichte van 2005.<br />

De totale kosten voor <strong>2006</strong> waren vergelijkbaar<br />

met 2005. Onderliggend wordt echter de druk op de<br />

marge zichtbaar. Het volume van de dienstverlening<br />

is namelijk toegenomen (zie hiertoe bijvoorbeeld het<br />

overzicht van dienstregelingsuren in het openbaar<br />

vervoer – figuur 2); de omzet is echter niet gestegen.<br />

<strong>Connexxion</strong> is erin geslaagd de indirect aan de<br />

dienstverlening gerelateerde kosten omlaag te<br />

brengen. De stijging van de directe kosten als gevolg<br />

van het toegenomen volume van dienstverlening is<br />

1949<br />

Op de stadsdienst Arnhem maakt de tram plaats voor de<br />

Trolleybus. Nog steeds is Arnhem ‘Trolleystad van Nederland’.


23<br />

in <strong>2006</strong> getemperd door efficiencyverbeteringen en (Des)investeringen in rollend materieel en innovatie<br />

overige kostenbesparingen. Het gemiddeld aantal In <strong>2006</strong> heeft <strong>Connexxion</strong> verder geïnvesteerd in de<br />

personeelsleden daalde in <strong>2006</strong> naar 10.525 full-time kwaliteit van de dienstverlening naar de reiziger onder<br />

equivalenten (2005: 11.000 fte).<br />

meer door verbeteringen in reisinformatie via Infoxx<br />

De netto financieringslasten stegen naar € 6,3 en verbeterde toegankelijkheid van het openbaar<br />

miljoen (2005: € 3,1 miljoen). Om de investeringen in vervoer door de OV-chipkaart. In <strong>2006</strong> zijn totaal 991<br />

rollend materieel te financieren stegen de gemiddelde nieuwe voertuigen ingestroomd: 430 OV-bussen, 496<br />

rentedragende verplichtingen in <strong>2006</strong> ten opzichte van taxibussen en 65 tourbussen. In veel gevallen betreft<br />

2005. De gemiddelde rentedragende verplichtingen het materieel dat specifiek voldoet aan de door de<br />

in 2005 waren lager door de lage stand van deze<br />

concessieverlener gestelde eisen. De gemiddelde<br />

verplichtingen eind 2004.<br />

leeftijd van de vloot van openbaarvervoerbussen is<br />

Het resultaat deelnemingen bedroeg in <strong>2006</strong><br />

4,9 jaar (2005: 4,7 jaar). De gemiddelde leeftijd van<br />

negatief € 1,2 miljoen (2005: € 2,6 miljoen). Dit wordt taxibussen bedraagt 2,6 jaar (2005: 3,6 jaar).<br />

veroorzaakt door de geplande aanloopverliezen van<br />

De lage gemiddelde leeftijd van de vloot gaat<br />

TransLink Systems BV, de deelneming die de back office gepaard met het afstoten van aanwezig ouder rollend<br />

van de OV-chipkaart exploiteert.<br />

materieel (boekwaarde: € 2,2 miljoen). In <strong>2006</strong> zijn<br />

in totaal 747 voertuigen afgestoten: 474 bussen<br />

Cashflow<br />

van <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes, 216<br />

In <strong>2006</strong> genereerde <strong>Connexxion</strong> een EBITDA van<br />

voertuigen van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services en 57<br />

€ 89 miljoen (2005: € 85 miljoen). De investeringen voertuigen van <strong>Connexxion</strong> Tours. Gezien de lage<br />

in materiële vaste activa bedragen € 81 miljoen<br />

gemiddelde leeftijd van de OV-bussen leidt een verdere<br />

(2005: € 146 miljoen). Een groot gedeelte van deze instroom van nieuw materieel tot een uitstroom van<br />

investeringen is het gevolg van winst in aanbestede materieel waarvan de economische en technische<br />

openbaarvervoerconcessies. Deze concessies kennen levensduur nog niet is verstreken. <strong>Connexxion</strong> Vloot<br />

veelal een ingangsdatum medio december. De tijd BV heeft als één van haar voornaamste taakvelden<br />

tussen gunning en ingangsdatum medio december het ontwikkelen van een markt waar deze voertuigen<br />

is echter veelal te kort om de instroom van nieuw<br />

heringezet kunnen worden. Tegelijkertijd ontwikkelt<br />

materieel op ingangsdatum te doen plaatsvinden en branchevereniging Mobis, mede op initiatief van<br />

kent daarom een overloop naar het volgend boekjaar. <strong>Connexxion</strong>, een uniform aanbestedingsreglement<br />

In 2005 is bijvoorbeeld de investering in 300 bussen voor het openbaar vervoer. Kwaliteitscriteria – en<br />

inbegrepen voor de concessie Rijnstreek/Midden-<br />

dus niet alleen het leeftijdscriterium – zullen deel<br />

Holland en Duinstreek/Leiden, die een ingangsdatum uitmaken van dit reglement, dat vervolgens aan<br />

van medio december 2004 kenden.<br />

concessieverleners zal worden aangeboden.<br />

De mutatie in het saldo van kortlopende<br />

vorderingen c.q. verplichtingen wordt voornamelijk Acquisities<br />

veroorzaakt door een verlaging van de<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft in <strong>2006</strong> voor een belangrijk<br />

crediteurenpositie en lagere verplichtingen naar het deel invulling gegeven aan haar strategie om door<br />

personeel.<br />

uitbreiding van activiteiten langdurig waarde voor de<br />

onderneming te creëren. In <strong>2006</strong> is overeenstemming<br />

bereikt met de Gemeente Utrecht en de Gemeente<br />

Nijmegen over de overdracht van de aandelen in<br />

de stadsvervoerders GVU NV en Novio NV. Deze<br />

overnames bieden <strong>Connexxion</strong> de mogelijkheid<br />

om haar dienstverlening naar de reizigers in de<br />

concessiegebieden BRU/Utrecht en het KAN-gebied uit<br />

te breiden.<br />

1956<br />

De eerste streekbus met anti-reflecterende<br />

parabolische voorruit wordt geïntroduceerd.


24<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft in <strong>2006</strong> Garskamp<br />

Beheer BV overgenomen, waardoor een succesvolle<br />

exploitatie mogelijk is geworden van de in Amsterdam<br />

gewonnen vervoerscontracten. Hiernaast heeft<br />

<strong>Connexxion</strong> nog een tweetal kleinere overnames<br />

gedaan: per 1 juli <strong>2006</strong> is Speedwell, een touroperator,<br />

overgenomen en per 1 december is de veerverbinding<br />

Zwartsluis-Genemuiden overgenomen.<br />

Balans<br />

Het gemiddeld geïnvesteerd vermogen per ultimo <strong>2006</strong><br />

is toegenomen tot € 443 miljoen (2005: € 408 miljoen).<br />

De investeringen in de kwaliteit van het openbaar<br />

vervoer hebben hun weerslag op het gemiddeld<br />

geïnvesteerd vermogen; eind 2004 bedroeg het<br />

geïnvesteerd vermogen nog € 373 miljoen.<br />

Het rendement op het gemiddeld geïnvesteerd<br />

vermogen echter is stabiel gebleven en bedroeg<br />

in <strong>2006</strong> 6,9 procent (2005: 6,9 procent). Door de<br />

financieringssystematiek van het openbaar vervoer<br />

heeft <strong>Connexxion</strong> een negatief werkkapitaal.<br />

De solvabiliteitsverhouding, op basis van het<br />

groepsvermogen, laat een verbetering zien ten<br />

opzichte van 2005 en bedroeg in <strong>2006</strong> 34,5 procent<br />

(2005: 33,0 procent). Dit is ruim binnen de norm<br />

die de Raad van Bestuur zich gesteld heeft.<br />

Als gevolg van de gestegen financieringslasten daalt<br />

de rentedekkingsverhouding naar 4,8 (2005: 8,9).<br />

De financierbaarheid van de onderneming kan<br />

daarmee als goed gekwalificeerd worden.<br />

Deelnemingen<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft minderheidsbelangen in een<br />

aantal bedrijven op het gebied van personenvervoer<br />

en daaraan gerelateerde activiteiten (zie paragraaf<br />

7.5.14 voor een overzicht van niet-geconsolideerde<br />

deelnemingen). Syntus BV (33,3 procent belang)<br />

verzorgt sinds 1993 multimodaal vervoer in Oost-<br />

Nederland. Syntus heeft in <strong>2006</strong> dividend uitgekeerd<br />

ter grootte van € 0,1 miljoen (2005: € 0,3 miljoen).<br />

REISinformatiegroep BV (32,8 procent belang) geeft<br />

actuele en objectieve reisadviezen voor reizigers in<br />

het openbaar vervoer via telefoon (0900-9292) of via<br />

internet (www.9292ov.nl). De REISinformatiegroep<br />

keerde in <strong>2006</strong> dividend uit van € 0,2 miljoen (2005:<br />

€ 1,1 miljoen). TransLink Systems BV verzorgt de<br />

back office van de OV-chipkaart, het elektronisch<br />

betaalsysteem dat op 1 januari 2009 ingevoerd moet<br />

zijn in het openbaar vervoer.<br />

4.2 Vooruitzichten<br />

Het jaar 2007 zal voor <strong>Connexxion</strong> weer een belangrijk<br />

jaar worden. In totaal zal naar verwachting € 350<br />

miljoen omzet voor de komende jaren in het openbaar<br />

vervoer worden aanbesteed. De belangrijke concessie<br />

Amstelland-Meerlanden inclusief de Zuidtangent<br />

maakt hiervan onderdeel uit. Ook voor <strong>Connexxion</strong><br />

Taxi Services is succes bij de aanbestedingen van<br />

cruciaal belang.<br />

De nieuwe aandeelhouder(s) van <strong>Connexxion</strong><br />

worden naar verwachting medio 2007 bekend.<br />

Privatisering geeft <strong>Connexxion</strong> de kans haar ambitie<br />

een vooraanstaande Europese personenvervoerder te<br />

zijn, waar te maken.<br />

Voor 2007 verwachten wij een sterk stijgende<br />

omzet ten opzichte van <strong>2006</strong>. Deels is deze extra<br />

omzet het gevolg van de overname van GVU en Novio.<br />

Daarnaast zal er sprake zijn van autonome omzetgroei,<br />

vooral in onze divisie Taxi Services. Wij verwachten<br />

voor 2007 dat de samenstelling van het resultaat zich<br />

zal wijzigen en minder afhankelijk zal worden van<br />

niet-operationele baten. Dit wordt onder andere<br />

gerealiseerd door verdere efficiencyverbeteringen in<br />

de vervoersactiviteiten. Daarnaast streeft <strong>Connexxion</strong><br />

ook in 2007, met name in de divisie Taxi Services, naar<br />

uitbreiding van haar activiteiten door overnames.<br />

Eventuele uitbreidingen van de activiteiten worden<br />

kritisch beoordeeld op hun mogelijkheden om<br />

langdurig waarde voor de onderneming te creëren.<br />

1961<br />

Eurotax, een van de voorlopers van <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />

Services, ontstaat uit een fusie van Beijersbergen en<br />

andere Schiedamse taxibedrijven.


125 jaar innovatie<br />

Marijke Steenbakker uit Schiedam maakt gebruik van<br />

Taxipoint: “Sinds twee jaar kan ik niet meer zonder mijn rollator. Ik<br />

liep al mank, en heb orthopedische schoenen, maar door bepaalde<br />

medicijnen zijn mijn spieren aangetast en ben ik heel slecht<br />

ter been geworden. Van het openbaar vervoer kan ik eigenlijk<br />

geen gebruik meer maken. Omdat ik juist door mijn handicap<br />

en ook door mijn diabetes veel afspraken buiten de deur<br />

heb – bij het Vlietland Ziekenhuis hier in Schiedam en bij het<br />

revalidatiecentrum in Vlaardingen – ben ik aangewezen op de<br />

taxi, want ik rijd zelf geen auto. Mijn zus bracht me voorheen<br />

regelmatig naar mijn afspraken, maar zij kan natuurlijk ook niet<br />

altijd. Bovendien is het is prettiger om niet afhankelijk zijn van<br />

iemand anders. Teletaxi was dus een uitkomst voor mij.<br />

Ik kende het al, omdat mijn vader er gebruik van<br />

maakte. Dat ik nu via een Taxipoint-apparaat mijn<br />

taxi heel eenvoudig kan bestellen is<br />

vooral handig als ik niet weet tot hoe<br />

lang mijn afspraak in het ziekenhuis<br />

precies duurt. Toen dat apparaat er<br />

‘Ik ga<br />

gewoon<br />

zitten en<br />

hoef nooit<br />

lang te<br />

wachten’<br />

net hing, heeft de portier me een paar keer<br />

voorgedaan hoe ik mijn pasje er doorheen moest<br />

halen. Want het is wel even wennen. Maar nu ik<br />

het weet is het heel makkelijk. Ik hoef nu niet meer<br />

aan de balie te vragen of ze een taxi voor me willen<br />

bellen. Ik ga gewoon meteen zitten en hoef niet heel<br />

lang te wachten, hooguit een minuut of twintig. En<br />

als er toevallig net een taxi in de buurt is, komen ze<br />

je meteen halen.”


26<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

4.3 Openbaar vervoer<br />

De openbaarvervoersactiviteiten van <strong>Connexxion</strong><br />

worden uitgevoerd door <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer<br />

NV te Hilversum en Hermes Groep NV te Weert.<br />

Per 1 januari 2007 komen hier door acquisitie het<br />

Gemeentevervoerbedrijf Utrecht NV (GVU) en het<br />

Nijmeegse stadsvervoerbedrijf Novio NV bij.<br />

De onderneming richt zich op de uitvoering van<br />

openbaarvervoersdiensten over weg en rail in<br />

Nederland. Dit betreft regionaal personenvervoer,<br />

alsmede stadsvervoer in een aantal grote en<br />

middelgrote steden. Zij voert haar diensten uit in<br />

opdracht van decentrale overheden: provincies,<br />

gemeenten en kaderwetgebieden. De strategie van<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft drie aandachtsgebieden: focus op<br />

reizigers en concessieverleners, kostenefficiency en<br />

verbetering en vereenvoudiging van processen.<br />

Ontwikkeling van de markt<br />

De concurrentie in het openbaar vervoer was in <strong>2006</strong><br />

onverminderd hevig. Aan de aanbodzijde concurreren<br />

drie ondernemingen om de vervoersconcessies.<br />

Ondanks dat openbare aanbestedingen in<br />

het regionaal personenvervoer al sinds 2001<br />

aan de orde zijn, kampt de markt nog steeds<br />

met onvolwassenheid. Dit komt tot uiting in<br />

onduidelijkheden bij aanbestedingen en hieruit<br />

voortkomende meningsverschillen, die met enige<br />

regelmaat pas bij de rechter worden opgelost.<br />

<strong>Connexxion</strong> pleit voor aanpassingen in de regelgeving<br />

die deze onduidelijkheden kunnen voorkomen, en<br />

zal zich in 2007 wenden tot concessieverleners en<br />

brancheorganisatie Mobis om hiervoor gezamenlijk<br />

voorstellen naar de centrale overheid te doen.<br />

De markt voor openbaar vervoer wordt in<br />

toenemende mate een Europese markt. In dit kader<br />

heeft <strong>Connexxion</strong> het initiatief genomen tot oprichting<br />

van EPTO, een brancheverenging van Europese<br />

private ondernemingen in het personenvervoer.<br />

Naast <strong>Connexxion</strong> zijn de founding leden Arriva,<br />

Barraqueiro, First Group, Go-Ahead, Keolis, National<br />

Express, Stagecoach, Transdev en Veolia. EPTO richt<br />

zich met name op de regelgeving van de Europese<br />

Commissie.<br />

Organisatie<br />

De organisatieaanpassing binnen de divisie Openbaar<br />

Vervoer die in <strong>2006</strong> is afgerond, had tot doel de<br />

aansturing en de efficiency van de onderneming<br />

verder te verbeteren. Een regiogestuurde organisatie<br />

is verruild voor een concessiegestuurde organisatie,<br />

waarbij ondersteunende diensten zijn gecentraliseerd<br />

en de kennisgebieden zijn geconcentreerd op<br />

divisieniveau. Hierdoor is de kwaliteit op deze<br />

kennisgebieden verhoogd en is flexibiliteit in de<br />

organisatie gebouwd met het oog op winst en<br />

verlies van concessiegebieden. De stadsvervoersbedrijven<br />

GVU en Novio worden in 2007 in de<br />

<strong>Connexxion</strong>-groep ingebed. Als gevolg van verloren<br />

aanbestedingen heeft Hermes Groep eind <strong>2006</strong> een<br />

reorganisatie doorgevoerd, voornamelijk gericht op het<br />

terugbrengen van het aantal indirecte medewerkers op<br />

het hoofdkantoor in Weert.<br />

Ontwikkeling van de omzet<br />

De omzet van <strong>Connexxion</strong> in het openbaar vervoer<br />

(<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep)<br />

voor intercompany correcties bedroeg in <strong>2006</strong><br />

€ 628,4 miljoen, een fractionele stijging ten<br />

opzichte van de omzet over 2005 (€ 627,1 miljoen).<br />

Netto-concessieverlies in 2005 werd ruimschoots<br />

gecompenseerd door reizigersgroei in bestaande<br />

concessies, inkomsten uit projectvervoer (onder andere<br />

vervangend vervoer Randstadrail in opdracht van de<br />

Provincie Zuid-Holland), en de tariefstijging per<br />

1 januari <strong>2006</strong> van 2,62 procent.


27<br />

Figuur 2: kengetallen <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep<br />

Opbrengsten voor<br />

intercompany correcties<br />

(in miljoenen euro’s)<br />

Reizigersgroei <strong>Connexxion</strong><br />

Openbaar Vervoer<br />

(in procenten, gecorrigeerd voor<br />

concessiewisselingen)<br />

654,9<br />

627,1<br />

628,4<br />

2,8<br />

1,6<br />

0,9<br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

Reizigerskilometers<br />

(in miljoenen)<br />

2.654<br />

2.478 2.437<br />

totaal aantal<br />

reizigerskilometers<br />

2004<br />

2.542 2.404<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

aantal reizigerskilometers<br />

gecorrigeerd voor<br />

concessiewisselingen<br />

Dienstregelingsuren<br />

(in miljoenen)<br />

Aantal locaties<br />

Aantal bussen<br />

7,010<br />

6,694<br />

6,920<br />

119<br />

104<br />

108<br />

2.882<br />

2.865<br />

2.821<br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong>


28<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

Figuur 3: ontwikkeling dieselprijs 2003-<strong>2006</strong><br />

(in euro's / liter)<br />

0,95 -<br />

- 0,95<br />

0,90 -<br />

- 0,90<br />

0,85 -<br />

- 0,85<br />

0,80 -<br />

- 0,80<br />

0,75 -<br />

- 0,75<br />

0,70 -<br />

- 0,70<br />

0,65 -<br />

- 0,65<br />

0,60<br />

kw2<br />

2003<br />

kw3<br />

2003<br />

kw4<br />

2003<br />

kw1<br />

2004<br />

kw2<br />

2004<br />

kw3<br />

2004<br />

kw4<br />

2004<br />

kw1<br />

2005<br />

kw2<br />

2005<br />

kw3<br />

2005<br />

kw4<br />

2005<br />

kw1<br />

<strong>2006</strong><br />

kw2<br />

<strong>2006</strong><br />

kw3<br />

<strong>2006</strong><br />

kw4<br />

<strong>2006</strong><br />

0,60<br />

Dieselprijs<br />

De prijs van dieselolie lag in <strong>2006</strong> gemiddeld nog op<br />

een hoog niveau, maar in het laatste kwartaal werd<br />

een trend in neerwaartse richting waarneembaar.<br />

De brandstofprijzen blijven echter onvoorspelbaar en<br />

een bron van zorg. De prijs van de vervoersdiensten<br />

is onvoldoende gestegen om de gestegen prijs van<br />

brandstof te compenseren. De indexering van de prijs<br />

van OV-diensten (het tarief van de strippenkaart) is<br />

slechts gebaseerd op een algemene index. Tevens<br />

houdt de indexering van de subsidies die decentrale<br />

overheden van het Rijk ontvangen voor openbaar<br />

vervoer in onvoldoende mate rekening met de<br />

specifieke kosten van de vervoerbedrijven. Het is<br />

hoopgevend dat bij de opdrachtgevers het besef<br />

begint te ontstaan dat dit niet uitsluitend een<br />

ondernemersrisico kan zijn.<br />

Reizigersgroei<br />

Het aantal reizigers in het openbaar vervoer groeide<br />

in het verslagjaar opnieuw als gevolg van verbeterde<br />

dienstverlening en gerichte marketingacties.<br />

Uitschieters waren de stadsdiensten van Amersfoort<br />

en Zwolle (beide 24 procent groei) en de concessies<br />

Noord-Holland Noord (ruim 11 procent) en Twente<br />

(9 procent). Gemiddeld bedroeg de reizigersgroei<br />

gecorrigeerd voor concessiewisselingen 2,8 procent ten<br />

opzichte van 2005. Hiermee is ruimschoots voldaan<br />

aan de doelstelling van een gemiddelde jaarlijkse groei<br />

van 2 procent.<br />

Aanbestedingen en marktaandeel<br />

<strong>Connexxion</strong> schreef in het verslagjaar in op acht<br />

aanbestedingen voor openbaar vervoer over weg<br />

en spoor. Van deze aanbestedingen werden er twee<br />

gewonnen: de winst in Noord-Zeeland betekent<br />

verlenging van de vervoersconcessie, terwijl de<br />

concessie Noord en Zuidwest Fryslân van een andere<br />

vervoerder werd overgenomen. De concessie Zeeuws-<br />

Vlaanderen en beide Limburgse concessies werden<br />

verloren. Het laatste betekent voor Hermes Groep een<br />

bruto-omzetverlies van meer dan vijftig procent.<br />

De twee concessies in Noord-Brabant werden in <strong>2006</strong><br />

opnieuw aanbesteed, na een mislukte aanbestedingsprocedure<br />

in 2005. <strong>Connexxion</strong> slaagde erin<br />

beide aanbestedingen te winnen, maar zag zich<br />

later genoodzaakt de opdrachten terug te geven. Zie<br />

hiervoor ook Hoofdstuk 1 en 3.


29<br />

Per saldo is sprake van verlies van marktaandeel<br />

als gevolg van aanbestedingen in <strong>2006</strong>. <strong>Connexxion</strong><br />

levert ultimo <strong>2006</strong> openbaar vervoer op basis van<br />

veertig concessiecontracten, die zijn afgesloten met<br />

zestien van de negentien opdrachtgevers in Nederland.<br />

Het marktaandeel van <strong>Connexxion</strong> op de op termijn<br />

betwistbare openbaarvervoersmarkt bedraagt circa<br />

dertig procent. Deze markt bestaat uit het openbaar<br />

busvervoer (stad en streek) inclusief de gemeentevervoerbedrijven,<br />

tram, metro en het regionale spoor.<br />

Gevolgen van Nederlandse en Europese wet- en<br />

regelgeving<br />

Onderstaande ontwikkelingen in de Nederlandse en<br />

Europese wet- en regelgeving hebben in het verslagjaar<br />

gevolgen gehad voor het openbaar vervoer of zullen<br />

deze de komende jaren hebben.<br />

Wet personenvervoer 2000 (Wp 2000)<br />

Aan het eind van het jaar <strong>2006</strong> is door de minister van<br />

Verkeer en Waterstaat een wijziging van het Besluit<br />

Personenvervoer 2000 gepubliceerd. Deze wijziging<br />

heeft betrekking op de uitwerking van de aanbestedingsverplichting<br />

in het openbaar vervoer, alsmede<br />

de verlenging van de maximale concessieduur in het<br />

busvervoer van zes tot acht jaar.<br />

De oorspronkelijke datum van ingang voor de<br />

aanbestedingsverplichting voor het streekvervoer<br />

was 1 januari <strong>2006</strong> en voor de gemeentelijke<br />

vervoerbedrijven 1 januari 2007. Beide data bleken<br />

uiteindelijk niet haalbaar, waarop de data werden<br />

verschoven. Dit mede omdat anders de concessies die<br />

niet gegund waren via een openbare aanbesteding,<br />

op genoemde data van rechtswege zouden komen<br />

te vervallen. De regeling die de Minister eind <strong>2006</strong><br />

publiceerde bevat een algemene aanbestedingsverplichting<br />

van openbaarvervoerconcessies, anders dan<br />

per trein, vanaf 1 januari 2007. Voor de gemeentelijke<br />

vervoerbedrijven van Amsterdam, Rotterdam,<br />

Den Haag en Utrecht geldt die verplichting per<br />

1 januari 2009 voor busvervoer en per 1 januari 2017<br />

voor railvervoer. Voor de eerste drie steden geldt<br />

dat de aanbestedingsverplichting wordt uitgesteld<br />

tot 1 januari 2012 als ervoor wordt gekozen één<br />

concessie voor bus, tram en/of metro aan te besteden.<br />

Figuur 4:<br />

verdeling gegunde concessies<br />

openbaar vervoer eind 2005<br />

Figuur 5:<br />

aanbestede concessies in <strong>2006</strong><br />

Figuur 6:<br />

verdeling gegunde concessies<br />

openbaar vervoer eind <strong>2006</strong><br />

d<strong>Connexxion</strong> dHermes daanbestede concessies


30<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

Indien vanaf 1 januari 2007 geen sprake meer is van<br />

een beslissende invloed van de gemeente op het<br />

openbaarvervoerbedrijf, zoals in Utrecht het geval is<br />

na aankoop van het GVU door <strong>Connexxion</strong>, wordt de<br />

datum van 1 januari 2009 verschoven naar 1 januari<br />

2012. De aankoop van Novio per 1 januari 2007 door<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft volgens de wijziging geleid tot<br />

verschuiving van de aanbestedingsplicht tot<br />

1 januari 2010.<br />

Het voornemen van het kabinet om de<br />

personeelsparagraaf voor niet tot de concessies<br />

herleidbare indirecte medewerkers te schrappen,<br />

bestaat nog steeds. Aan sociale partners is door<br />

het Ministerie van Verkeer en Waterstaat gevraagd<br />

hiervoor een concepttekst te leveren. Onder de<br />

huidige personeelsparagraaf gaat bij wisseling van<br />

concessies het bij de concessie betrokken personeel<br />

van rechtswege over naar de nieuwe vervoerder.<br />

Weliswaar is hierbij behoud van arbeidsvoorwaarden<br />

gegarandeerd, maar in de praktijk blijkt de overgang<br />

voor met name de niet-herleidbare indirecte<br />

medewerkers vaak negatief uit te pakken. Veelal blijkt<br />

de nieuwe concessiehouder geen passend werk voor<br />

deze medewerkers beschikbaar te hebben, zodat<br />

alsnog verlies van werk optreedt.<br />

EU-verordening openbaar vervoer<br />

De besluitvorming op Europees niveau over<br />

de concept-verordening voor de introductie<br />

van marktwerking in het openbaar vervoer in<br />

Europa, bevindt zich in de laatste fase. Definitieve<br />

besluitvorming wordt medio 2007 verwacht.<br />

Dit voorstel sluit inhoudelijk aan bij de Nederlandse<br />

Wet personenvervoer. <strong>Connexxion</strong> is verheugd dat<br />

het Nederlandse gedachtegoed nu ook in Europa<br />

zijn intrede doet.<br />

Materieel<br />

<strong>Connexxion</strong> investeerde ook in <strong>2006</strong> in het wagenpark<br />

voor het openbaar vervoer. Deze investeringen<br />

vinden plaats als gevolg van gewonnen of verlengde<br />

concessies. Concessieverleners eisen vaak nieuw<br />

materieel bij de start van een nieuwe concessieperiode,<br />

of spreken hiervoor een dringende wens uit. Hierdoor<br />

zou op termijn mogelijk kapitaalvernietiging kunnen<br />

plaatsvinden, daar de economische levensduur van een<br />

concessieperiode (zes tot acht jaar) aanzienlijk korter<br />

is dan de technische levensduur van de OV-bussen<br />

(gemiddeld twaalf jaar). Deze kapitaalvernietiging<br />

is uiteindelijk niet in het voordeel van de reizigers.<br />

<strong>Connexxion</strong> pleit dan ook voor het hanteren in<br />

de bestekken van kwaliteitscriteria in plaats van<br />

het leeftijdscriterium. Branchevereniging Mobis<br />

ontwikkelt, mede op initiatief van <strong>Connexxion</strong>, een<br />

uniform aanbestedingsreglement voor het openbaar<br />

vervoer. Kwaliteitscriteria zullen deel uitmaken van dit<br />

reglement, dat vervolgens aan concessieverleners zal<br />

worden aangeboden.<br />

In het verslagjaar zijn 430 nieuwe bussen in gebruik<br />

genomen. De bussen zijn besteld na een Europese<br />

aanbesteding. In de gunningscriteria lag de nadruk op<br />

lage exploitatiekosten, milieuvriendelijkheid, comfort<br />

voor de reiziger en goede arbeidsomstandigheden<br />

voor het personeel. 474 bussen stroomden in het<br />

verslagjaar uit.<br />

Voor de gewonnen railconcessie Ede/Wageningen-<br />

Amersfoort (de Valleilijn) bestelde <strong>Connexxion</strong> vijf<br />

treinstellen. Deze worden in 2007 in gebruik genomen.<br />

Tot dan wordt het vervoer uitgevoerd met gehuurd<br />

materieel.<br />

Innovatie, service en klanttevredenheid<br />

<strong>Connexxion</strong> werkt continu aan verbetering van de<br />

toegankelijkheid van het openbaar vervoer. De wensen<br />

van de reizigers staan daarbij centraal. <strong>Connexxion</strong><br />

voert met grote regelmaat onderzoeken uit onder<br />

1966<br />

De gele standaardbus vergroot<br />

herkenbaarheid van het streekvervoer.


31<br />

haar reizigers en onderhoudt goede contacten met<br />

de verschillende belangenverenigingen. Hierdoor<br />

slaagt de onderneming erin voor de reiziger relevante<br />

vernieuwingen te introduceren. Voorbeelden<br />

hiervan zijn de speciale kaartsoorten, internet op<br />

de bus, hogere frequenties op bepaalde trajecten<br />

en – in samenwerking met concessieverleners<br />

en wegbeheerders – vrije infrastructuur voor het<br />

openbaar vervoer. Spectaculaire reizigersgroei op<br />

verschillende plaatsen in het land is hier het<br />

resultaat van.<br />

De OV-chipkaart is een belangrijke innovatie<br />

het openbaar vervoer. <strong>Connexxion</strong> is een van de<br />

grondleggers van dit elektronische toegangsbewijs.<br />

<strong>Connexxion</strong> verwacht veel van de OV-chipkaart op<br />

het gebied van reizigersgemak. Daarnaast vergroot de<br />

kaart de mogelijkheden op het gebied van marketing:<br />

de OV-chipkaart levert bijvoorbeeld nauwkeurige<br />

gebruikscijfers op, die kunnen worden gebruikt om de<br />

prijs en het voorzieningenniveau nog optimaler af te<br />

stemmen op de vraag. Voorts zal landelijke invoering<br />

van de bijbehorende ticketing-systematiek – met de<br />

OV-chipkaart wordt iedere rit per kilometer vastgelegd<br />

en aan de reiziger berekend – een einde maken aan<br />

de huidige problemen rondom de verdeling van de<br />

reizigersopbrengsten. De ontwikkeling van dit nieuwe<br />

vervoerbewijs is ook in <strong>2006</strong> voortgezet. Nadat al<br />

eerder in Rotterdam, de regio Hoeksche Waard en op<br />

Voorne-Putten alle <strong>Connexxion</strong>-voertuigen waren<br />

voorzien van de OV-chipkaartapparatuur, is dit in<br />

<strong>2006</strong> ook het geval in Salland en op het traject van<br />

de Qliner 315 tussen Lelystad en Groningen. In 2007<br />

en 2008 vindt de verdere introductie van de kaart in<br />

Nederland plaats.<br />

<strong>Connexxion</strong> biedt als eerste partij ter wereld de<br />

functionaliteiten van de OV-chipkaart geïntegreerd<br />

aan met het Infoxx-systeem. Dit innovatieve systeem<br />

verzorgt dynamische reisinformatie in de voertuigen<br />

en op de haltes. Daarnaast wordt Infoxx gebruikt<br />

voor de communicatie tussen de chauffeurs op het<br />

voertuig en de centrale verkeersleiding in Nieuwegein.<br />

Infoxx is inmiddels op 800 bussen (waarvan 200 in<br />

combinatie met OV-chipkaartapparatuur) en op 50<br />

haltes geïnstalleerd. Infotin, een ander systeem voor<br />

dynamische reisinformatie op de haltes, is in <strong>2006</strong> met<br />

succes getest in het vervoersgebied van Hermes Groep.<br />

In <strong>2006</strong> werd <strong>Connexxion</strong>, na het verkrijgen van de<br />

benodigde vergunningen, een Europees spoorbedrijf.<br />

Op het traject Ede/Wageningen-Amersfoort verzorgt<br />

zij per 10 december <strong>2006</strong> het treinvervoer. In 2007<br />

worden vijf nieuwe innovatieve treinstellen in gebruik<br />

genomen. Bij de inrichting van deze treinen wordt<br />

gebruik gemaakt van een geheel nieuw concept,<br />

dat is toegesneden op de verschillende doelgroepen<br />

(met name forensen en jongeren) die van de trein<br />

gebruik maken.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft haar commitment aan de<br />

ontwikkeling van de Superbus – een initiatief met<br />

de TU Delft en Wubbo Ockels – bekrachtigd met een<br />

financiële injectie van € 1 miljoen in drie jaar.<br />

De Superbus is een zeer snel en comfortabel voertuig,<br />

15 meter lang en 1,70 meter hoog, dat grotendeels<br />

over een vrije busbaan rijdt, maar hier ook vanaf kan<br />

om reizigers op locatie op te halen. De Superbus is<br />

inzetbaar op zowel korte als lange trajecten en vormt<br />

hiermee een alternatief voor (dure) railverbindingen.<br />

Uniek in het mobiliteitsconcept is dat de Superbus<br />

vraaggestuurd rijdt. Er is geen sprake van een vaste<br />

dienstregeling. De reiziger boekt via (mobiele) telefoon<br />

of internet en reserveert daarmee zijn zitplaats.<br />

Op basis van de reserveringen wordt de exact af te<br />

leggen route bepaald.<br />

1976<br />

Introductie van de gelede streekbus<br />

voor de drukkere trajecten.


125 jaar innovatie<br />

‘Als ik naar buiten<br />

kijk, wil ik een<br />

bus zien rijden’<br />

Hans Hoeben is vestigingsmanager OV Schiphol en<br />

Uithoorn. Op basis van een life time achievement werd hij<br />

in januari benoemd tot Manager van het<br />

Jaar: “Dat ik deze titel heb gekregen zie<br />

ik als een erkenning voor alle jaren dat<br />

ik voor <strong>Connexxion</strong> heb gewerkt. Met<br />

veel plezier overigens, want zonder<br />

lol presteer je niet. In 1984 ben ik<br />

begonnen als roostermaker en in de<br />

jaren daarna heb ik als leidinggevende<br />

de kans gekregen om verschillende<br />

onderdelen van het bedrijf te zien. Ik heb<br />

zelfs een tijdje rouwtransport gedaan. Tijdens<br />

alle reorganisaties die ik heb meegemaakt,<br />

heb ik vaker vestigingen en afdelingen met<br />

verschillende achtergronden en culturen<br />

moeten integreren. Dat was niet altijd<br />

makkelijk en ik heb me regelmatig<br />

zorgen gemaakt, maar uiteindelijk<br />

is het steeds weer gelukt om een<br />

mooie vestiging neer te zetten. Dat<br />

is zeker te danken aan mijn opvatting<br />

over wat goed leiderschap is: je moet<br />

mensen duidelijkheid verschaffen – wat<br />

moeten we doen, waar gaan we naartoe? Om<br />

mensen mee te krijgen, moeten ze weten waar<br />

ze het voor doen en als manager moet je dat blijven<br />

benadrukken door soms even terug te gaan naar de basis.<br />

Ik wil trouwens zelf ook niet uit het oog verliezen waarom<br />

ik het allemaal doe, en dat is voor de reiziger. Daarom ligt<br />

een staffunctie mij ook minder goed, op een vestiging houd<br />

je het makkelijker helder. Het is heel simpel: als ik naar buiten<br />

kijk, wil ik een bus zien rijden. In dit bedrijf ben ik niet de enige<br />

die er zo over denkt. Er werken hier veel mensen al heel lang,<br />

mensen op wie je kunt rekenen. Die grote loyaliteit is een van de<br />

pijlers van <strong>Connexxion</strong>. En als je op deze manier te horen krijgt<br />

dat je werk en inzet gewaardeerd wordt door de directie, is dat<br />

voor zeker mij een stimulans om nog langer door te gaan.”


4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

33<br />

Naast de uitwerking van innovatieve concepten<br />

in de dagelijkse dienstverlening heeft de service aan<br />

reizigers en concessieverleners via de zogeheten<br />

‘back offices’ de volle aandacht. Zo is de <strong>Connexxion</strong><br />

internetsite met meer dan 4,5 miljoen bezoekers<br />

per jaar de op twee na best bezochte website over<br />

openbaar vervoer in Nederland, na de sites van NS en<br />

de REISinformatiegroep. Het <strong>Connexxion</strong> extranet,<br />

een afgesloten website waarop opdrachtgevers voor<br />

hen relevante informatie over <strong>Connexxion</strong> kunnen<br />

raadplegen, kent eveneens een groeiend aantal<br />

gebruikers.<br />

De reizigers gaven de dienstverlening van<br />

<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer in <strong>2006</strong> een<br />

rapportcijfer van 7,3, hetgeen hoger is dan het landelijk<br />

gemiddelde (bron: OV Klantenbarometer <strong>2006</strong>).<br />

De doelstelling van de divisie ligt op een waardering<br />

van een 7,5. Concessieverleners gaven <strong>Connexxion</strong><br />

Openbaar Vervoer in <strong>2006</strong> gemiddeld een 6,5<br />

(bron: onderzoek in opdracht van <strong>Connexxion</strong>).<br />

Mogelijkheden voor groei<br />

Naast het winnen van concessies in een uitermate<br />

competitieve markt, ziet <strong>Connexxion</strong> kansen voor<br />

verdere ontwikkeling van de omzet door het realiseren<br />

van opbrengstengroei in bestaande concessies. Ook is<br />

er groeipotentie in gedecentraliseerde spoorconcessies.<br />

<strong>Connexxion</strong> ziet vooral kansen in zogenoemde<br />

multimodale concessies, waarin bus- en railvervoer,<br />

vaak ook in combinatie met collectief vraagafhankelijk<br />

vervoer, gezamenlijk worden aanbesteed. Dit doet<br />

een extra beroep op de creativiteit van de vervoerder<br />

om één optimaal aanbod te ontwerpen voor alle<br />

openbaarvervoervoorzieningen in dat vervoersgebied.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft de kennis van zowel de<br />

openbaarvervoersmarkt met bussen en treinen, als van<br />

de markt voor aansluitende combinaties met collectief<br />

vraagafhankelijk vervoer.<br />

De liberalisering van het stadsvervoer biedt<br />

eveneens mogelijkheden voor groei. Door acquisitie<br />

van het Utrechtse GVU en Novio uit Nijmegen per<br />

1 januari 2007 zal de omzet toenemen, terwijl ook de<br />

situatie in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag op<br />

termijn deze mogelijkheid biedt.<br />

Naast de mogelijkheden voor innovatie en<br />

kwaliteitsverbetering worden de groeimogelijkheden<br />

in het openbaar vervoer voor een belangrijk deel<br />

bepaald door beleidskeuzes die decentrale overheden<br />

maken. Onderwerpen als vrije busbanen, spitsstroken,<br />

tolheffing en parkeerbeleid bepalen mede de ruimte<br />

waarbinnen onze ambities waargemaakt kunnen<br />

worden. In <strong>2006</strong> is ook de discussie over het aanbieden<br />

van ‘gratis’ openbaar vervoer weer actueel geworden.<br />

Strikt genomen bestaat gratis openbaar vervoer<br />

uiteraard niet, en is er alleen sprake van een andere<br />

financieringsconstructie. In een aantal gevallen kan<br />

dit zeer wenselijk zijn. Zo ziet <strong>Connexxion</strong> in gratis<br />

openbaar vervoer voor bepaalde groepen, naar<br />

specifieke bestemmingen en/of in een beperkte<br />

periode (zoals bij wegwerkzaamheden) goede<br />

mogelijkheden om gebruikmaking van het openbaar<br />

vervoer te bevorderen. <strong>Connexxion</strong> werkte in <strong>2006</strong><br />

mee aan verschillende experimenten met gratis<br />

openbaar vervoer.<br />

De Nationale Strippenkaart wordt geïntroduceerd.<br />

De oude regionale kaartsystemen vervallen en een reis met<br />

verschillende vervoerbedrijven wordt eenvoudiger.<br />

1980


34<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

4.4 Taxi Services<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services BV richt zich op de<br />

uitvoering van verschillende vormen van kleinschalig<br />

personenvervoer in Nederland. De bedrijfsactiviteiten<br />

van deze divisie betreffen met name activiteiten<br />

op het gebied van de collectieve vervoerssystemen.<br />

Hieronder wordt verstaan leerlingenvervoer, vervoer<br />

voor (zorg)instellingen, vervoer in het kader van de<br />

Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg), collectief<br />

vraagafhankelijk vervoer (CVV) en ziekenvervoer.<br />

Deze collectieve systemen worden veelal door<br />

gemeentes, regio’s en provincies in grote<br />

vervoerspakketten Europees aanbesteed.<br />

Voorts is <strong>Connexxion</strong> Taxi Services naast deze<br />

collectieve vervoerssystemen onder meer actief in het<br />

directievervoer, ambulancevervoer en Schipholvervoer.<br />

De divisie voert tevens openbaarvervoerritten uit,<br />

onder meer in opdracht van <strong>Connexxion</strong> Openbaar<br />

Vervoer. <strong>Connexxion</strong> Taxi Services onderscheidt zich<br />

door kwaliteit (optimale service en dienstverlening),<br />

professionaliteit en innovatie.<br />

Figuur 7: kengetallen divisie Taxi Services<br />

Opbrengsten voor<br />

intercompany correcties<br />

(in miljoenen euro’s)<br />

Aantal vestigingen<br />

Aantal taxi's en taxibussen<br />

186,8<br />

173,9<br />

183,5<br />

35<br />

30<br />

29<br />

3.230<br />

3.359<br />

3.639<br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

Productsegmenten<br />

(als percentage van de omzet)<br />

Overig<br />

20%<br />

Groepsvervoer<br />

26%<br />

Ziekenvervoer<br />

2%<br />

CVV / Wvg<br />

31% Zorginstellingenvervoer<br />

21%


35<br />

Ontwikkeling van de markt<br />

De taximarkt staat nog altijd onder grote druk.<br />

Er bestaat een ruime overcapaciteit in deze markt,<br />

die door vele bedrijven wordt beantwoord met een<br />

overlevingsstrategie waarbij zij ver onder de kostprijs<br />

offreren. Gevolg hiervan is dat de margedruk almaar<br />

toeneemt. Het aantal faillissementen in de branche<br />

neemt toe. De marktdruk neemt daardoor echter<br />

niet af, omdat de aanwas van nieuwe toetreders<br />

onverminderd groot is.<br />

De trend van schaalvergroting van de contracten zet<br />

zich door. De ontwikkeling inzake invoering vande<br />

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en<br />

de pilots in het kader van de bundeling van het<br />

doelgroepenvervoer bevestigen dit. Daarnaast<br />

wensen opdrachtgevers steeds meer transparantie en<br />

betrouwbaarheid van de aangeleverde managementinformatie.<br />

Ook in het kader van de bovengenoemde<br />

WMO en pilots in het doelgroepenvervoer worden<br />

hoge eisen gesteld aan de betrouwbaarheid van de<br />

managementinformatie. In <strong>2006</strong> heeft een aantal<br />

vervoerders niet kunnen voldoen aan hun contractuele<br />

verplichtingen op dat gebied. <strong>Connexxion</strong> Taxi Services<br />

speelt echter al enkele jaren in op de wens van de<br />

opdrachtgevers ten aan zien van transparantie en<br />

betrouwbaarheid. Zij doet dit met behulp van haar<br />

geavanceerde Route Beheers Systeem (RBS). Als enige<br />

taxionderneming in Nederland heeft <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />

Services dit systeem extern EDP laten auditen.<br />

Organisatie<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft 29 locaties, van waaruit<br />

men verantwoordelijk is voor de uitvoering van het<br />

vervoer. De rittenintake wordt centraal geregeld<br />

vanuit het Nationaal Customer Contact Center (NCC)<br />

in IJsselmuiden. De aansturing van de voertuigen voor<br />

wat betreft het vraagafhankelijk vervoer geschiedt<br />

vanuit vijf centrales in het land.<br />

In <strong>2006</strong> is Garskamp Beheer BV uit Amsterdam<br />

overgenomen. Deze overname legde de basis<br />

voor de succesvolle exploitatie van de concessies<br />

leerlingenvervoer Amsterdam en Wvg-vervoer<br />

Amsterdam, die in het verslagjaar in openbare<br />

aanbesteding werden gewonnen.<br />

Begin <strong>2006</strong> zijn de divisies Taxi Services en Tours<br />

vanuit efficiencyoverwegingen onder één directie<br />

gebracht. Het managementteam van de divisie Taxi<br />

Services is daardoor uitgebreid met de manager<br />

exploitatie van Tours.<br />

Ontwikkeling van de omzet<br />

Ondanks hevige concurrentie is de omzet van<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services voor intercompany correcties<br />

over <strong>2006</strong> met € 183,5 miljoen licht hoger dan in 2005<br />

(€ 173,9 miljoen). Deze stijging is het gevolg van winst<br />

van vervoersopdrachten en uitbreiding van bestaande<br />

contracten.<br />

Aanbestedingen<br />

In <strong>2006</strong> schreef <strong>Connexxion</strong> Taxi Services in op<br />

84 Europese aanbestedingen, waarbij zij in 36<br />

gevallen succesvol was. Een belangrijke gewonnen<br />

aanbesteding is het Valys contract van het Ministerie<br />

van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het<br />

contract, met ingangsdatum 1 april 2007, betreft<br />

het bovenregionaal vervoer voor mensen met een<br />

functiebeperking. Andere in het oog springende<br />

gewonnen opdrachten in <strong>2006</strong> waren die voor het<br />

zittend ziekenvervoer voor zorgverzekeraar AGIS, per<br />

1 januari 2007, het Wvg-vervoer in Amsterdam en het<br />

leerlingenvervoer Amsterdam en Den Haag.<br />

Materieel<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft een volledig<br />

gestandaardiseerd wagenpark, waardoor inzet in<br />

alle concessies en contracten mogelijk is. Dit is een<br />

groot voordeel in een markt waarin jaarlijks vele<br />

vervoerscontracten worden aanbesteed en deze<br />

contracten veelal een betrekkelijk korte duur kennen<br />

van drie tot vijf jaar. In <strong>2006</strong> bedroeg de instroom van<br />

nieuwe voertuigen 496 (taxi’s en taxibussen) en 216<br />

voertuigen stroomden in het verslagjaar uit.<br />

Innovatie, service en klanttevredenheid<br />

Verhoging van het serviceniveau was ook in<br />

<strong>2006</strong> voor <strong>Connexxion</strong> Taxi Services een van de<br />

speerpunten. De nadruk hierbij ligt op verbetering<br />

van de toegankelijkheid van de dienstverlening.<br />

Bereikbaarheid is hiervan een belangrijk onderdeel.


36<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

Zo beschikt <strong>Connexxion</strong> Taxi Services in IJsselmuiden<br />

over het eerdergenoemde Nationaal Customer Contact<br />

Center, dat 24 uur per dag en 7 dagen in de week<br />

bereikbaar is. Alle klantvragen over de producten<br />

en diensten van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services worden<br />

hier professioneel afgehandeld per telefoon, email,<br />

internet, fax of per post. Met een geavanceerde contact<br />

center infrastructuur is het NCC verantwoordelijk voor<br />

een kwalitatief hoogwaardig en zeer efficiënt product.<br />

In <strong>2006</strong> zijn bijna 3,7 miljoen inkomende en 350.000<br />

uitgaande telefoongesprekken gerealiseerd.<br />

Daarnaast is het NCC verantwoordelijk voor andere<br />

vormen van integrale dienstverlening.<br />

In het verslagjaar is gestart met Mybell, een service<br />

waarin gehandicapte en oudere reizigers een mobiele<br />

telefoon krijgen die zeer eenvoudig te bedienen is,<br />

en waarin een alarmnummer en het nummer van de<br />

centrale zijn voorgeprogrammeerd. Ook dit initiatief<br />

vergroot de toegankelijkheid van de dienstverlening,<br />

door de reizigers de zekerheid van goede communicatiemogelijkheden<br />

te bieden.<br />

Het aantal Taxipoints is in <strong>2006</strong> opnieuw uitgebreid.<br />

In een Taxipoint, meestal geplaatst in een ziekenhuis,<br />

kunnen reizigers eenvoudig zelf hun terugreis<br />

bestellen. Met Taxipoint wordt tevens de effectiviteit<br />

van de voertuiginzet verbeterd.<br />

Naast bereikbaarheid is betaalgemak een andere<br />

drempelverlagende factor. <strong>Connexxion</strong> kent al<br />

sinds 2004 op alle voertuigen de mogelijkheid van<br />

elektronisch betalen met chipknip of creditcard.<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft overeenkomstig<br />

de norm keurmerk Taxibedrijf eind 2004 een<br />

evaluatie gemaakt inzake de kwaliteits-, arbo-, en<br />

milieuzorgsystemen (KAM) in relatie tot de risico’s.<br />

Deze evaluatie vindt vanaf 2005 ieder half jaar<br />

plaats, waarbij de registraties van de systemen<br />

worden geanalyseerd en zonodig aangepast.<br />

Daarnaast behaalde de divisie in <strong>2006</strong> het OHSAS<br />

18001 (Occupational Health and Safety Assessment<br />

Series) certificaat voor de inbedding van arbo- en<br />

veiligheidsmanagement in haar bedrijfsprocessen.<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services is de enige Nederlandse<br />

taxionderneming die dit certificaat in huis heeft.<br />

Het hoge serviceniveau van <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />

Services vertaalt zich in een hoge tevredenheid onder<br />

de reizigers en opdrachtgevers. Uit verschillende in- en<br />

externe onderzoeken blijkt dat de dienstverlening<br />

van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services door reizigers wordt<br />

gewaardeerd met een 7,3 (bron: <strong>Connexxion</strong><br />

onderzoek in het kader van Keurmerk Taxibedrijf).<br />

Opdrachtgevers geven gemiddeld een rapportcijfer 7,4<br />

(bron: <strong>Connexxion</strong> Opdrachtgeversonderzoek <strong>2006</strong>,<br />

voorlopige cijfers).<br />

Behalve op het gebied van innovatie en service<br />

in haar huidige vervoerssegmenten, is <strong>Connexxion</strong><br />

Taxi Services ook actief in het ontwikkelen van een<br />

innovatieve dienst in het vervoer per helikopter.<br />

In <strong>2006</strong> heeft zij met het bedrijf Helinet stappen<br />

gezet voor het opzetten van een lijndienst tussen<br />

Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Antwerpen en<br />

Brussel. Marktonderzoek wijst uit dat deze dienst<br />

voorziet in een behoefte.<br />

Mogelijkheden voor groei<br />

Er is een tendens waarneembaar dat de regionale<br />

vervoersautoriteiten verschillende mobiliteitssystemen<br />

willen integreren. Zij worden hierin gestimuleerd<br />

door de rijksoverheid, waar verschillende ministeries<br />

verantwoordelijk zijn voor de verschillende<br />

vervoersstromen. Men verwacht belangrijke effecten<br />

van coördinatie en mogelijk combinatie van budgetten.<br />

Deze ontwikkeling biedt kansen voor <strong>Connexxion</strong> Taxi<br />

Services: door haar volume, geaudite processen, de<br />

competentie om haar organisatiestructuur snel aan te<br />

passen, en haar knowhow heeft zij een voorsprong op<br />

andere partijen bij grote en complexe opdrachten.<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services blijft mogelijkheden<br />

onderzoeken om bestaande bedrijven in de branche<br />

over te nemen. Voorts wil <strong>Connexxion</strong> Taxi Services<br />

haar positie in de ambulancemarkt versterken.<br />

De kwaliteit van de medewerkers van <strong>Connexxion</strong><br />

Taxi Services tenslotte, biedt mogelijkheden voor<br />

ontwikkeling en groei. Het management development<br />

programma van <strong>Connexxion</strong> Academy is erop gericht<br />

deze kwaliteit verder te vergroten en zo goed mogelijk<br />

te benutten.


125 jaar innovatie<br />

Guido Tusek is National Sales Manager Strategic Accounts bij<br />

telecombedrijf Vodafone, winnaar van de <strong>Connexxion</strong> Synergie Award<br />

<strong>2006</strong>: “Voor Vodafone is de personenvervoersmarkt een belangrijk segment<br />

voor het leveren van mobiele communicatie. Elke reiziger die gebruik<br />

maakt van de diensten van <strong>Connexxion</strong> is een potentiële klant voor ons.<br />

En door de groeiende mobiliteit, denk aan het fileprobleem, is te voorzien<br />

dat steeds meer mensen gebruik gaan maken van het openbaar vervoer<br />

en vervoer op maat. Onderzoek heeft bovendien aangetoond dat deze<br />

reizigers een toenemende behoefte hebben aan actuele informatie – zoals<br />

op haltedisplays: rijdt de bus op tijd, hoe lang duurt de stop bij een halte?<br />

– maar ook aan entertainment en netwerkvoorzieningen om bijvoorbeeld<br />

draadloos datacommunicatie te kunnen toepassen. Reistijd is werktijd<br />

geworden, en hoe meer de reiziger van zijn reistijd werktijd maakt, hoe<br />

meer privétijd hij overhoudt. De afgelopen jaren hebben <strong>Connexxion</strong> en<br />

Vodafone samen veel tijd en kennis geïnvesteerd om de dienstverlening op<br />

het gebied van informatie en communicatie af te stemmen op de behoeften<br />

van de reizigers. Daar zijn belangrijke innovaties uit voortgekomen,<br />

zoals de hot spots in de bus in de regio Twente, en content op<br />

de portal Vodafone Live! via welke de actuele dienstregeling<br />

beschikbaar is. Bij Vodafone zijn we er bijzonder trots op<br />

dat we de Synergie Award hebben gewonnen. Deze<br />

prijs is belangrijk omdat het iets zegt over de wijze<br />

waarop <strong>Connexxion</strong> onze dienstverlening beoordeelt.<br />

Daarnaast is het een bevestiging dat we de afgelopen<br />

periode met de juiste focus hebben samengewerkt.<br />

In de toekomst zullen we samen met <strong>Connexxion</strong><br />

blijven werken aan de optimalisering van het gemak<br />

en genot voor de reizigers. Daarbij denken we aan de<br />

ontwikkelingen op het gebied van de OV-chipkaart<br />

– Vodafone zal <strong>Connexxion</strong> ondersteunen tijdens<br />

de invoering – en het verder optimaliseren van de<br />

communicatie met en voor de reizigers: die wordt<br />

sneller en verder uitgebreid naar meer trajecten.<br />

Deze ontwikkelingen, en andere innovaties,<br />

kunnen de komende jaren rekenen op onze<br />

gezamenlijke aandacht.”<br />

‘Deze Award<br />

bevestigt dat we met<br />

de juiste focus hebben<br />

samengewerkt’


38<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

4.5 Tours<br />

<strong>Connexxion</strong> Tours verzorgt de beslotenvervoersactiviteiten<br />

van de Groep. Dit omvat de uitvoering van<br />

tourwagenritten in binnen- en buitenland, toeristische<br />

dagtochten en verhuur van bussen met chauffeur.<br />

<strong>Connexxion</strong> Tours heeft een landelijke dekking.<br />

Zij richt zich in steeds grotere mate op het vervullen<br />

van de regiefunctie, waarbij het vervoer zelf soms<br />

ten dele en soms in zijn geheel wordt uitbesteed.<br />

<strong>Connexxion</strong> Projexx, onderdeel van <strong>Connexxion</strong><br />

Tours, is gespecialiseerd in vervoer ten behoeve van<br />

congressen en (grootschalige) evenementen. Voorts<br />

verzorgt <strong>Connexxion</strong> Tours circa 15 procent van<br />

de bijhuur – voor de opvang van piekdrukte – voor<br />

<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer.<br />

Figuur 8: kengetallen divisie Tours<br />

Opbrengsten voor<br />

intercompany correcties<br />

(in miljoenen euro’s)<br />

Aantal kilometers<br />

(in miljoenen)<br />

Aantal vestigingen<br />

38,6<br />

33,3<br />

26,7<br />

13,9<br />

11,9<br />

10,3<br />

10<br />

10<br />

7<br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

Productsegmenten<br />

(als percentage van de omzet)<br />

Speedwell<br />

7%<br />

Overige<br />

2%<br />

Openbaar<br />

vervoer<br />

24%<br />

Tourvervoer<br />

41%<br />

Groepsvervoer<br />

16%<br />

Evenementen<br />

9%


39<br />

Ontwikkeling van de markt<br />

De markt voor het tourvervoer blijft zich kenmerken<br />

door een sterke concurrentie op de prijs. Ondanks de<br />

hevige concurrentie met relatief veel faillissementen<br />

tot gevolg, blijft de touringcarmarkt nieuwe<br />

toetreders aantrekken. Dit is het gevolg van de lage<br />

toetredingsdrempels in deze markt.<br />

Organisatie<br />

Begin <strong>2006</strong> zijn de divisies Taxi Services en Tours vanuit<br />

efficiencyoverwegingen onder één directie gebracht.<br />

Het managementteam van de divisie Taxi Services is<br />

daardoor uitgebreid met de manager exploitatie van<br />

Tours. De verkooporganisatie is in <strong>2006</strong> gecentraliseerd<br />

in IJsselmuiden. Op de zeven vestigingen concentreert<br />

men zich volledig op de uitvoering van de vervoersopdrachten.<br />

In <strong>2006</strong> heeft <strong>Connexxion</strong> Tours het bedrijf<br />

Speedwell uit Den Haag overgenomen.<br />

Ontwikkeling van de omzet<br />

De omzet van <strong>Connexxion</strong> Tours voor intercompany<br />

correcties bedroeg in <strong>2006</strong> € 26,7 miljoen (2005:<br />

€ 33,3 miljoen). Deze belangrijke daling is vooral het<br />

gevolg van de afname van de OV-bijhuur.<br />

Vervoersopdrachten en marktaandeel<br />

<strong>Connexxion</strong> Tours hield in <strong>2006</strong> haar marktaandeel in<br />

de verschillende sectoren waar zij actief is ongeveer<br />

gelijk. In de productsegmentatie van <strong>Connexxion</strong> Tours<br />

vindt conform de doelstelling een verdere uitbreiding<br />

plaats in het contractvervoer voor organisaties.<br />

In <strong>2006</strong> slaagde <strong>Connexxion</strong> Tours erin een<br />

aantal meerjarige contracten af te sluiten, waarvan<br />

de uitvoering in het eerste en tweede kwartaal van<br />

2007 begint. Zo werd met DAF Trucks een driejarige<br />

overeenkomst afgesloten voor het vervoer van<br />

personeel. Tevens werd de Europese aanbesteding<br />

gewonnen, uitgeschreven door het Ministerie van<br />

Defensie voor het vervoer van personeel en relaties in<br />

Europa.<br />

<strong>Connexxion</strong> Projexx bevestigde in <strong>2006</strong> haar<br />

vooraanstaande rol in evenementenvervoer.<br />

In het oog springende opdrachten waren Dance4Life,<br />

de Open Dagen van de Vliegbasis Leeuwarden, de KLM<br />

Open, het VNG jaarcongres en opdrachten van ABN<br />

AMRO, Facilicom en SNS Bank.<br />

Materieel<br />

In <strong>2006</strong> is op een deel van het wagenpark als pilot een<br />

black box systeem ingebouwd. Deze boordcomputers<br />

registreren onder meer busbewegingen en brandstofverbruik,<br />

hetgeen mogelijkheden biedt voor een<br />

efficiënter gebruik van het materieel.<br />

Service<br />

Bij <strong>Connexxion</strong> Tours is het mogelijk om 24 uur per dag,<br />

zeven dagen per week productinformatie te verkrijgen<br />

en reserveringen te doen. Ook kent <strong>Connexxion</strong> Tours<br />

de mogelijkheid van reserveren via internet.<br />

<strong>Connexxion</strong> Tours is in bezit van het Keurmerk<br />

Touringcarbedrijf. Alle chauffeurs zijn volgens de<br />

normen van dit Keurmerk opgeleid. Op het gebied<br />

van veiligheid loopt <strong>Connexxion</strong> Tours voorop.<br />

Zo is een groot deel van het wagenpark uitgerust met<br />

veiligheidsgordels en zijn alle touringcars in <strong>2006</strong><br />

voorzien van communicatieapparatuur waarop veiligheidsinstructies<br />

worden afgespeeld.<br />

Mogelijkheden voor groei<br />

De nauwe samenwerking met het Tenderteam<br />

van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft in <strong>2006</strong> geleid<br />

tot grotere slagvaardigheid bij de verwerving van<br />

contracten. Voortzetting van deze ontwikkeling en<br />

gerichte marketingacties om de verkoop via internet<br />

te bevorderen, bieden mogelijkheden voor groei.<br />

De hoge kwaliteitsnormen die <strong>Connexxion</strong> Tours<br />

hanteert vormen eveneens een voordeel in de<br />

concurrentiestrijd.<br />

De nieuwe Sneltram zorgt voor een optimale<br />

verbinding tussen Utrecht en Nieuwegein.<br />

1983


40<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

4.6 Water<br />

<strong>Connexxion</strong> Water verzorgt veerverbindingen<br />

over rivieren en kanalen in verschillende delen van<br />

Nederland. Ook exploiteert dit bedrijfsonderdeel de<br />

snelle openbaarvervoerdienst tussen Amsterdam en<br />

IJmuiden (Fast Flying Ferries).<br />

Verbindingen over water worden voornamelijk<br />

beheerd door landelijke, provinciale en gemeentelijke<br />

overheden. De meeste verbindingen zijn opgezet<br />

vanuit sociaal-economische redenen. De opbrengsten<br />

van veerdiensten komen voor het grootste deel uit<br />

de verkoop van plaatsbewijzen. Het restant van de<br />

opbrengsten bestaat uit overheidsbijdragen.<br />

Ontwikkeling van de markt<br />

Nederland kent ongeveer honderd veerverbindingen<br />

die het gehele jaar in bedrijf zijn. Een groot deel van<br />

deze verbindingen wordt verzorgd door gemeentelijke<br />

en provinciale diensten. <strong>Connexxion</strong> Water is een van<br />

de commerciële partijen die op deze markt actief zijn.<br />

De laatste jaren is de ontwikkeling zichtbaar dat een<br />

toenemend aantal overheden het vervoer over water<br />

niet meer tot het takenpakket rekent, en de diensten<br />

die dit uitvoeren verzelfstandigen of afstoten.<br />

Organisatie<br />

<strong>Connexxion</strong> Water is in <strong>2006</strong> organisatorisch<br />

gescheiden van <strong>Connexxion</strong> Tours en fungeert<br />

nu als zelfstandig bedrijfsonderdeel van de<br />

<strong>Connexxion</strong> Groep.<br />

Figuur 9: kengetallen <strong>Connexxion</strong> Water<br />

Opbrengsten voor<br />

intercompany correcties<br />

(in miljoenen euro’s)<br />

Aantal reizigers Fast Flying Ferries<br />

(in duizenden)<br />

Aantal vaartuigen<br />

264,9<br />

7,2<br />

7,8<br />

7,7<br />

257,2<br />

255,5<br />

14<br />

13<br />

14<br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

Nederland begint langzaam dicht te slibben.<br />

Verenigd Streekvervoer Nederland antwoordt<br />

met onder andere OVx2 en Shuttlebus.<br />

1989


41<br />

Ontwikkeling van de omzet<br />

De omzet van <strong>Connexxion</strong> Water voor intercompany<br />

correcties bedroeg in <strong>2006</strong> € 7,7 miljoen (2005:<br />

€ 7,8 miljoen). De omzet in 2005 was fractioneel hoger<br />

als gevolg van extra inkomsten uit het evenement<br />

Sail 2005.<br />

Aanbestedingen en vervoersopdrachten<br />

Vanaf <strong>2006</strong> zijn onderhandse gunningen in het<br />

openbaar vervoer over water niet meer toegestaan.<br />

De eerste openbare aanbesteding die plaatsvond<br />

betrof de lijndienst van de Fast Flying Ferries tussen<br />

Amsterdam en IJmuiden. Na een fout in de aanbestedingsprocedure<br />

heeft de rechter echter beslist dat de<br />

concessieverlener de aanbesteding moet overdoen.<br />

Naar verwachting vindt de nieuwe procedure plaats in<br />

2007. In <strong>2006</strong> werden de activiteiten van <strong>Connexxion</strong><br />

Water uitgebreid door overname van het veer over het<br />

Zwarte Water tussen Zwartsluis en Genemuiden.<br />

Materieel<br />

<strong>Connexxion</strong> Water beschikt over een vloot van veertien<br />

schepen, waarvan er zeven in eigendom zijn van<br />

opdrachtgevers. In <strong>2006</strong> werden twee vaartuigen<br />

verkocht.<br />

Mogelijkheden voor groei<br />

De ontwikkeling dat lagere overheden hun<br />

veerdiensten verzelfstandigen of afstoten en openbaar<br />

aanbesteden, biedt <strong>Connexxion</strong> Water mogelijkheden<br />

voor groei. Dit geldt ook voor een aantal initiatieven<br />

voor nieuwe openbaarvervoerverbindingen over<br />

water. Een voorbeeld is een initiatief van <strong>Connexxion</strong><br />

en het Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam voor<br />

een toekomstige verbinding tussen de hoofdstad<br />

en Zaandam. Ook zijn er vergevorderde plannen<br />

voor intensivering en uitbreiding van de diensten<br />

van Waterbus, de onderneming die de verbinding<br />

tussen de Drechtsteden onderhoudt. <strong>Connexxion</strong> is<br />

aandeelhouder van Waterbus (34,5 procent) en voert<br />

de directie.<br />

Tenslotte zijn er mogelijkheden om de expertise<br />

van <strong>Connexxion</strong> Water in het buitenland in te zetten.<br />

Ook hiertoe zijn enkele initiatieven genomen. Zo is in<br />

Suriname een studie begonnen naar de mogelijkheden<br />

van een gecombineerde bus- en veerverbinding tussen<br />

vliegveld Zanderij en de hoofdstad Paramaribo.<br />

Service<br />

<strong>Connexxion</strong> Water is ISO 9001-gecertificeerd.<br />

Mede door toepassing van de hiermee gepaard gaande<br />

procesbeschrijvingen hanteert <strong>Connexxion</strong> Water<br />

een actief beleid van continue verbetering van haar<br />

bedrijfsvoering. Dit heeft in <strong>2006</strong> geleid tot verdere<br />

optimalisering van de reisinformatie en aanpassingen<br />

aan de wachtruimtes.<br />

1994<br />

Introductie van de Interliner, de snelle en<br />

comfortabele forensendienst.


125 jaar innovatie<br />

Michael van der Vlis is sinds 2,5 jaar voorzitter van<br />

de reizigersbelangenvereniging ROVER. De vereniging telt ruim<br />

7.000 leden: “Rover is eigenlijk een vereniging met een dubbele<br />

functie: we zijn allemaal liefhebbers van het openbaar vervoer én<br />

we behartigen de belangen van reizigers. Wat dat laatste betreft<br />

hebben we zelfs een speciale positie. Overal waar <strong>Connexxion</strong><br />

rijdt, zijn er reizigersoverlegorganen en daar is Rover altijd<br />

aanwezig, samen met andere consumentenorganisaties. Die<br />

‘Goede reisinformatie<br />

staat in de top-3 van<br />

de reizigers’<br />

overleggen gaan veelal over dienstregelingen, iets<br />

waar <strong>Connexxion</strong> zelf in beperkte mate iets aan<br />

kan doen omdat het afhankelijk is van budgetten,<br />

maar toch wordt er altijd goed samengewerkt<br />

om binnen de mogelijkheden het beste te<br />

bereiken. Natuurlijk hebben we vaak wat<br />

te mopperen, dat hoort bij onze rol, maar<br />

<strong>Connexxion</strong> is behoorlijk innovatief wat<br />

haar dienstverlening betreft. Niet<br />

voor niets hebben we het bedrijf twee<br />

jaar terug de reizigersprijs gegeven<br />

voor Maxx Almere, een project waarbij de<br />

frequentie van de stadsdienst in Almere maar<br />

liefst is verdubbeld en waaruit blijkt dat <strong>Connexxion</strong> ook<br />

nog eens durf heeft. Het resultaat kan bijna niet beter: er komt<br />

altijd wel een bus in Almere en driekwart jaar geleden was er<br />

al zestig procent reizigersgroei gerealiseerd. Als het gaat om<br />

dienstverlening scoort <strong>Connexxion</strong> goed. Zo kun je op de website<br />

van <strong>Connexxion</strong> bijvoorbeeld je eigen busboekje, samengesteld<br />

naar je eigen behoeften, maken en printen. Heel handig. Voor de<br />

gebruikers van het openbaar vervoer is het belangrijkste dat de<br />

treinen en bussen op tijd rijden, maar op elke ledenbijeenkomst<br />

is ook de behoefte aan goede reisinformatie een van de grote<br />

punten. Dat staat zeker in de top-3 van de reiziger. Dat de<br />

informatievoorziening door de ontwikkelingen steeds actueler<br />

wordt, is buitengewoon nuttig. Als er iets misgaat waardoor de<br />

bus niet op tijd rijdt, wil je dat meteen weten, want misschien<br />

kun je dan nog wel even een krantje gaan kopen.”


4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

43<br />

4.7 Techno Service Nederland<br />

Techno Service Nederland NV (TSN) levert services<br />

op het gebied van onderhoud, schadeherstel en<br />

beheer van bedrijfswagenparken, waarbij het<br />

zich in hoofdzaak richt op de marktsegmenten<br />

personenvervoer (openbaar vervoer, taxi- en<br />

tourvervoer) en milieudiensten. Dochteronderneming<br />

Roline in Lopik is gespecialiseerd in loopvlakvernieuwing<br />

van banden. Roline heeft een groot deel<br />

van de stads- en streekvervoerders in Nederland als<br />

klant. In <strong>2006</strong> heeft TSN zijn beide dealerschappen,<br />

met Renault en Iveco, afgestoten. TSN wil een<br />

winstgevend onderhoudsbedrijf zijn voor de<br />

<strong>Connexxion</strong> Groep, met een evenwichtige groei van<br />

de omzet in de utility markt, ondersteund door een<br />

landelijk dekkend schadenetwerk. Hiertoe werkt TSN<br />

aan continue verbetering van de klantgerichtheid,<br />

waarbij het de hoogst mogelijke inzetbaarheid van<br />

voertuigen realiseert, en reductie van kosten nastreeft.<br />

Ontwikkeling van de markt<br />

De markt voor verkoop en onderhoud in de<br />

autobranche is in 2004 in beweging gebracht door<br />

maatregelen van de Europese Commissie. Deze heeft<br />

een verordening ingevoerd die het autoproducenten<br />

verbiedt verkoop en onderhoud, met inbegrip van<br />

de lucratieve onderdelenhandel, van de door hen<br />

geproduceerde voertuigen exclusief te gunnen aan<br />

specifieke dealerbedrijven. In beginsel moet door deze<br />

maatregel elk bedrijf in de branche in staat zijn alle<br />

merken te verkopen en te onderhouden. Voor TSN met<br />

zijn brede servicepakket en landelijk netwerk, biedt<br />

deze belangrijke verandering in de marktverhoudingen<br />

in de automobielbranche grote kansen voor de<br />

toekomstige ontwikkeling van de onderneming.<br />

De door de EU-wetgeving voorziene opening van de<br />

markt komt echter slechts moeizaam op gang.<br />

Er dienen veel juridische geschillen tussen leveranciers<br />

en aanbieders van onderhoud en reparatie, om de<br />

noodzakelijke informatie-uitwisseling op gang te<br />

krijgen. Gevolg voor TSN is dat het vooralsnog in de<br />

praktijk lastig is om erkende reparateurschappen te<br />

verkrijgen.<br />

Organisatie<br />

TSN heeft 51 vestigingen verspreid over Nederland,<br />

waaronder 5 schadewerkplaatsen. TSN heeft een<br />

centraal onderdelenmagazijn in Culemborg, van<br />

waaruit alle vestigingen in het land dagelijks<br />

worden bevoorraad. De omloopsnelheid van de<br />

voorraad kan daardoor worden geoptimaliseerd.<br />

In <strong>2006</strong> is een aantal werkplaatsen opgeheven<br />

in Limburg en Zeeuws-Vlaanderen, na verlies van<br />

onderhoudscontracten. Enkele andere werkplaatsen<br />

zijn uit efficiencyoverwegingen gesloten. In totaal<br />

is het aantal werkplaatsen met 10 afgenomen ten<br />

opzichte van 2005. In <strong>2006</strong> werden de financiële,<br />

salaris- en personeelsadministratie overgeheveld naar<br />

het <strong>Connexxion</strong> Service Centrum in Boskoop. De ITwerkzaamheden<br />

zijn verplaatst naar het hoofdkantoor<br />

van <strong>Connexxion</strong> in Hilversum.<br />

TSN heeft gekozen voor een werkwijze van teams<br />

in de werkplaatsen. Het project Team TSN, dat in<br />

<strong>2006</strong> is gestart, is gericht op het continu verbeteren<br />

in teamverband. Organisatiedoelstellingen op het<br />

gebied van rituitval, storingen en productiviteit<br />

worden vertaald naar werkplaatsniveau. Daar wordt<br />

gebruikgemaakt van de in de teams aanwezige kennis<br />

en ervaring om de doelstellingen te realiseren.<br />

In <strong>2006</strong> is een pilot gestart met zogeheten<br />

satellietwerkplaatsen. Deze zijn toegerust voor het<br />

uitvoeren van routinematige werkzaamheden zoals<br />

periodiek onderhoud. De andere werkzaamheden<br />

worden verricht in de reguliere werkplaatsen.<br />

1998<br />

De Fast Flying Ferries varen voor het eerst<br />

langs de files tussen Amsterdam en IJmuiden.


44<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

De pilot wordt gecompleteerd door de invoering van<br />

‘mobiele werkplaatsen’: voertuigen voorzien van<br />

gereedschappen en apparatuur om problemen op<br />

te lossen op bussen en taxi’s die onderweg zijn.<br />

De pilot wordt in 2007 met drie maanden voortgezet,<br />

waarna wordt besloten of dit concept binnen TSN<br />

zal worden ingevoerd.<br />

Figuur 10: kengetallen Techno Service Nederland<br />

Ontwikkeling van de omzet<br />

De omzet voor intercompany correcties is in <strong>2006</strong><br />

met € 93,0 miljoen sterk lager dan de € 117,2<br />

miljoen van 2005. De omzetdaling heeft gedeeltelijk<br />

plaatsgevonden in onderhoud, schadeherstel<br />

en reparatiewerkzaamheden in het segment<br />

personenvervoer. De voornaamste oorzaak van<br />

de omzetdaling ligt echter in de daling van<br />

voertuigverkopen als gevolg van het afstoten van de<br />

dealerschappen voor Renault en Iveco.<br />

Opbrengsten voor<br />

intercompany correcties<br />

(in miljoenen euro’s)<br />

122,3<br />

117,2<br />

2004 2005<br />

Aantal vestigingen<br />

65<br />

61<br />

93,0<br />

<strong>2006</strong><br />

51<br />

Contracten en marktaandeel<br />

TSN opereert in een uiterst concurrerende omgeving.<br />

De marges in de transportwereld staan onder<br />

druk vanwege zware concurrentie en de hoge prijs<br />

van dieselolie. Op de utility markt zag TSN haar<br />

marktaandeel dalen van 4,5 naar 3,0 procent.<br />

De daling is het gevolg van verdere afbouw van werk<br />

in Den Haag als gevolg van aflopende leasecontracten,<br />

en de definitieve afbouw van het werk voor RD4 in<br />

Heerlen. In het beheer en onderhoud van wagenparken<br />

in het openbaar vervoer is TSN ruimschoots<br />

marktleider, ondanks dat TSN haar contracten in<br />

Zeeuws-Vlaanderen en Limburg niet verlengd zag<br />

na concessieverlies door <strong>Connexxion</strong> respectievelijk<br />

Hermes Groep. In Friesland werd een nieuwe vestiging<br />

geopend na winst van <strong>Connexxion</strong> van de concessie<br />

Noord en Zuidwest Fryslân. In het DAV-gebied werd<br />

een nieuw contract gesloten, waarin is voorzien in<br />

een lichte uitbreiding van de werkzaamheden. In het<br />

verslagjaar heeft TSN opnieuw enkele honderden<br />

bussen van <strong>Connexxion</strong> voorzien van Infoxxapparatuur;<br />

op de Qliner 315 tussen Lelystad en<br />

Groningen en in Salland werd dit gecombineerd met<br />

2004<br />

2005<br />

<strong>2006</strong><br />

10 mei: <strong>Connexxion</strong> gaat van start.<br />

Haar missie: ‘Mensen bij elkaar brengen’.<br />

1999


45<br />

inbouw van de apparatuur voor de OV-chipkaart.<br />

Een ander groot project betrof het rijklaar maken<br />

van 250 voertuigen die eerder uit dienst waren<br />

genomen. De inzet van deze bussen was nodig bij de<br />

implementatie van de concessie Noord en Zuidwest<br />

Fryslân en de afwikkeling van de aanbestedingen in<br />

Noord-Brabant.<br />

Service<br />

TSN hanteert een klantgebonden werkwijze, waarbij<br />

er geen exclusieve gebondenheid aan enig automerk<br />

is. Voor de klant heeft dit als voordeel dat TSN ook<br />

bedrijfswagenparken met een grote diversiteit<br />

probleemloos kan bedienen. Het grote aantal<br />

vestigingen maakt het mogelijk de klant service<br />

te verlenen dicht in de buurt van de locatie van de<br />

voertuigen, volgens het ‘one-stop-shopping’ model.<br />

TSN is ook bij uitstek toegerust voor specialistisch<br />

onderhoud, zoals dat van airco-apparatuur in<br />

voertuigen, huisvuilauto’s, veegmachines en<br />

roetfilterinbouw. TSN is ISO-9001-gecertificeerd.<br />

Met het genoemde project Team TSN zet de<br />

onderneming in op continue verbetering van het<br />

serviceniveau. Concrete doelstellingen betreffen<br />

terugdringing van rituitval, afname van het aantal<br />

storingen en het aantal voertuigen die buiten gebruik<br />

zijn en verhoging van de productiviteit.<br />

De invoering van het landelijk schadenetwerk,<br />

waarvan de opstart in <strong>2006</strong> plaatsvond, zal ertoe<br />

leiden dat werkplaatscapaciteit wordt gebundeld in<br />

vijf schadewerkplaatsen. Deze leggen zich exclusief<br />

toe op de reparatie van grote schades. Daarnaast is<br />

een samenwerkingsverband met AMS Schadeherstel<br />

afgesloten, waardoor landelijke dekking is<br />

gegarandeerd.<br />

Het project OVT, in samenwerking met <strong>Connexxion</strong><br />

Openbaar Vervoer en <strong>Connexxion</strong> Vloot, leidde in <strong>2006</strong><br />

tot een besparing van € 2 miljoen voor de Groep, door<br />

lagere schadekosten en betere afstemming tussen<br />

de werkplaatsmanagers en de vestigingsmanagers<br />

van de divisie Openbaar Vervoer. Hierdoor werd de<br />

busbeschikbaarheid verhoogd en het aantal storingen<br />

verminderd.<br />

Mogelijkheden voor groei<br />

Concessiewisselingen in het openbaar vervoer, maar<br />

in mindere mate ook in de taxibranche, bieden zowel<br />

kansen als bedreigingen. Verdere focus op enkele<br />

grote klanten in plaats van op vele kleine, heeft in<br />

<strong>2006</strong> efficiencyvoordelen opgeleverd. Deze grotere<br />

accounts moeten echter worden bevochten op<br />

een zeer concurrerende markt. TSN heeft in <strong>2006</strong> de<br />

reorganisatie Groot Onderhoud afgerond.<br />

Tevens is de nieuwe versie van de Mega software<br />

voor voertuigmanagement met succes ingevoerd.<br />

Beide waren een voorwaarde voor voldoende efficiency<br />

en effectiviteit van de onderneming. In 2007 gaat TSN<br />

het onderhoud verzorgen van de nieuwe treinen op<br />

de Valleilijn. Dit voor TSN zo goed als nieuwe segment<br />

– hoewel ook het onderhoud van de Sneltram in<br />

Utrecht door TSN wordt uitgevoerd – biedt mogelijk<br />

kansen op nieuwe opdrachtgevers. TSN ziet mede<br />

hierdoor, en door genoemde efficiencymaatregelen,<br />

in een licht aantrekkende markt mogelijkheden voor<br />

bescheiden groei in de komende jaren.<br />

1999<br />

De Arnhemse trolleybus bestaat 50 jaar.


125 jaar innovatie<br />

Hans Rat is in 1998 benoemd tot secretaris-generaal van UITP,<br />

de internationale vereniging van openbaarvervoerbedrijven te<br />

Brussel. UITP is opgericht in 1885 en heeft, verspreid over 90<br />

landen, 3.000 leden die afkomstig zijn uit de gehele supply-chain<br />

van het openbaar vervoer, dus naast de vervoersbedrijven ook<br />

universiteiten, overheden en de toeleverende industrie: “UITP is<br />

een vereniging met een brede functie. We behartigen belangen,<br />

maar zijn ook actief in kennisuitwisseling en voeren een actieve<br />

‘<strong>Connexxion</strong> laat<br />

Europa zien dat er<br />

meer mogelijk is’<br />

lobby voor het openbaar vervoer richting alle grote<br />

stakeholders van de openbaarvervoerbedrijven.<br />

We stimuleren innovaties en zorgen dat het debat<br />

permanent gaande is. Het openbaar vervoer is niet<br />

winstgevend als sector, dus heb je andere drivers<br />

nodig om ervoor te zorgen dat het leeft. UITP<br />

speelt daar een belangrijke rol in. <strong>Connexxion</strong><br />

is een heel actief lid van UITP, omdat het de<br />

ambitie heeft zich ook buiten Nederland te<br />

ontwikkelen. <strong>Connexxion</strong> weet dat als zij wil<br />

overleven, groeien noodzakelijk is en dat<br />

het, nu het een sterke nationale speler is<br />

geworden, internationale ambities moet<br />

tonen. Met vertegenwoordigers in onze Policy<br />

Board en European Committee zit <strong>Connexxion</strong> dicht op de<br />

internationale ontwikkelingen en de Europese regelgeving,<br />

die grotendeels de spelregels voor het openbaar vervoer<br />

bepaalt. Daardoor heeft het bedrijf een goed beeld van waar<br />

Europa heen wil, en dat komt van pas bij het ontwikkelen<br />

van een realistische strategie. Zo begrijpt <strong>Connexxion</strong> als een<br />

van de weinige bedrijven in Europa heel goed dat je je als<br />

vervoersbedrijf breder in de markt moet opstellen dan alleen<br />

met traditioneel vervoer. In het streven mensen niet langer<br />

afhankelijk te laten zijn van hun auto, is het belangrijk<br />

om een breed geschakeerd aanbod te ontwikkelen om<br />

in de mobiliteitsbehoefte te voorzien. <strong>Connexxion</strong> laat<br />

in Europa zien dat er meer mogelijk is dan het verder<br />

ontwikkelen van een bestaand openbaarvervoernetwerk<br />

en breekt uit het standaardpatroon.”


4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

47<br />

4.8 Maatschappelijk verantwoord<br />

ondernemen<br />

<strong>Connexxion</strong> staat als personenvervoerder met meer<br />

dan één miljoen klantcontacten per dag middenin<br />

de samenleving. Voor hedendaagse problemen als<br />

congestie en de bereikbaarheid van de landelijke<br />

gebieden biedt <strong>Connexxion</strong> innovatieve oplossingen.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft haar verantwoordelijkheid naar<br />

de samenleving vastgelegd in een aantal ambities.<br />

Ambities met betrekking tot reizigers, opdrachtgevers,<br />

de aandeelhouder en medewerkers. Maar ook<br />

ambities ten aanzien van veiligheid, gezondheid<br />

en milieu. Naast deze ambities die voortvloeien uit<br />

haar vervoersfunctie wil <strong>Connexxion</strong> ook in bredere<br />

zin invulling geven aan haar maatschappelijke<br />

verantwoordelijkheid.<br />

De reiziger<br />

Bij <strong>Connexxion</strong> draait alles om de reiziger. Veel<br />

inspanningen zijn daarom gericht op verdere<br />

verbetering van de dagelijkse dienstverlening zoals<br />

de OV-chipkaart en dynamische reisinformatie in<br />

de voertuigen en op de haltes. Om onze ideeën te<br />

toetsen en nieuwe inspiratie op te doen onderhouden<br />

wij goede contacten met een groot aantal<br />

belangenorganisaties. Wij hebben regelmatig overleg<br />

met onder andere regionale consumentenplatforms<br />

(de zogeheten ROCOV’s), de Algemene Nederlandse<br />

Bond voor Ouderen ANBO, Stichting OPC Expertisecentrum<br />

voor Consumenteninspraak in het<br />

Regionaal Openbaar Vervoer, de Consumentenbond,<br />

reizigersvereniging ROVER, de Protestants-Christelijke<br />

Ouderenbond PCOB, de Chronisch zieken- en<br />

Gehandicaptenraad en de ANWB.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft in <strong>2006</strong> in samenwerking met<br />

de Stichting Perspectief de cursus Toegankelijkheid<br />

ontwikkeld. In deze cursus leren buschauffeurs door<br />

rollenspelen en simulaties hoe reizigers met een<br />

functiebeperking het openbaar vervoer ervaren, en<br />

hoe zij hun dienstverlening naar deze groep kunnen<br />

verbeteren. Een ander voorbeeld is de samenwerking<br />

met het Bureau Halt in het bestrijden van vandalisme<br />

in het openbaar vervoer. Dit gebeurt onder meer<br />

door de uitgifte van informatiemateriaal en het<br />

gezamenlijk geven van presentaties op scholen in<br />

het basisonderwijs.<br />

Op 5 oktober <strong>2006</strong> organiseerden <strong>Connexxion</strong><br />

Openbaar Vervoer en Taxi Services de landelijke<br />

Toegankelijkheidsdag, een relatiedag voor<br />

belangenorganisaties en opdrachtgevers. Doel van<br />

deze dag was een impuls te geven aan een integrale<br />

en samenhangende aanpak voor het bevorderen van<br />

toegankelijkheid van voertuigen en reisinformatie.<br />

Het is onze doelstelling dat de reizigers de<br />

dienstverlening van <strong>Connexxion</strong> waarderen met<br />

een rapportcijfer van 7,5. De reizigerstevredenheid<br />

behaalde in <strong>2006</strong> het cijfer 7,3 (in het openbaar<br />

vervoer, bron: OV-Klantenbarometer <strong>2006</strong>; 2005:<br />

7,3). Voorts zetten wij in op een gemiddelde jaarlijkse<br />

reizigersgroei van 2 procent. Dit werd in <strong>2006</strong><br />

met een groei gecorrigeerd voor concessiewisselingen<br />

van 2,8 procent ruimschoots gehaald (2005:<br />

1,6 procent).<br />

Opdrachtgevers<br />

Net als bij onze reizigers is onze ambitie om ook bij<br />

onze concessieverleners een gemiddeld rapportcijfer<br />

van 7,5 te halen. In <strong>2006</strong> is een gemiddelde<br />

gerealiseerd van 6,5 (bron: <strong>Connexxion</strong> Opdrachtgeversonderzoek<br />

<strong>2006</strong>).<br />

Continue uitwisseling van informatie vormt<br />

de basis van de goede relatie die wij met onze<br />

concessieverleners en andere opdrachtgevers<br />

onderhouden. Dit willen wij onder andere bereiken<br />

door een verdere verbetering van het <strong>Connexxion</strong><br />

extranet, een afgesloten deel van het internet voor<br />

onze concessieverleners.<br />

2000<br />

Revisie en restyling van de<br />

Sneltram Utrecht-Nieuwegein.


48<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

Veel van onze opdrachtgevers en andere relaties<br />

waren op 4 september <strong>2006</strong> aanwezig op het<br />

traditionele <strong>Connexxion</strong> Forum. Het Forum stond dit<br />

jaar in het teken van innovatie en milieu. Sprekers<br />

waren onder meer Wubbo Ockels en Rein Willems,<br />

president-directeur van Shell Nederland.<br />

Medewerkers<br />

<strong>Connexxion</strong> is in vele opzichten een ‘mensenbedrijf’.<br />

Met meer dan 13.000 medewerkers behoort<br />

<strong>Connexxion</strong> tot de grotere werkgevers in Nederland.<br />

Kwaliteit van het werk staat centraal in ons<br />

personeelsbeleid. Er is aandacht voor zowel de fysieke<br />

arbeidsomstandigheden als de inhoudelijke kwaliteit<br />

van het werk. Reductie van het arbeidsverzuim is een<br />

prioriteit in het HRM-beleid van de onderneming.<br />

Een ander speerpunt is het opleidingsbeleid.<br />

Naast de verplichte cursussen, bijvoorbeeld die<br />

om het vakdiploma taxichauffeur te behalen, is<br />

het afgelopen jaar onder andere een management<br />

developmenttraject gestart om onze talenten nog<br />

beter bij hun ontwikkeling te begeleiden. De aandacht<br />

voor de kwaliteit van het werk moet leiden tot een<br />

grotere medewerkerstevredenheid. Wij streven naar<br />

een gemiddelde medewerkerstevredenheid van 7,5 in<br />

al onze divisies. Voor meer informatie over het HRMbeleid<br />

in <strong>2006</strong>, zie paragraaf 4.9 en de Jaarrekening<br />

veiligheid, gezondheid en milieu (VGM).<br />

Veiligheid<br />

<strong>Connexxion</strong> verbindt zich aan het beschermen van<br />

de veiligheid van haar medewerkers, haar klanten, de<br />

reizigers die zij vervoert en de anderen die van onze<br />

dienstverlening gebruikmaken. Zij neemt hierin haar<br />

maatschappelijke verantwoordelijkheid en streeft naar<br />

continue verbetering op dit gebied. Dit commitment<br />

is op centraal niveau verwoord in een Beleidsintentie<br />

Veiligheid. Deze Beleidsintentie is gecommuniceerd<br />

met medewerkers en externe stakeholders.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft een Safety Board, met als<br />

belangrijkste functies het stimuleren van het<br />

veiligheidsbewustzijn en het (laten) onderzoeken van<br />

de ernstigste gebeurtenissen. De Safety Board komt<br />

tenminste eens per kwartaal bij elkaar. Tevens kent<br />

de onderneming een Crisismanagementteam voor<br />

ernstige calamiteiten.<br />

In <strong>2006</strong> stond verdere verankering van het<br />

veiligheidsbeleid in de bedrijfsvoering centraal.<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services behaalde, als eerste<br />

Nederlandse taxionderneming, het OHSAS 18001<br />

(Occupational Health and Safety Assessment<br />

Series) certificaat voor de inbedding van het arboen<br />

veiligheidsbeleid in haar bedrijfsprocessen.<br />

<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer zette in <strong>2006</strong> een<br />

veiligheidsmanagementsysteem op ten behoeve van<br />

de railactiviteiten. Dit resulteerde in het behalen<br />

van het veiligheidsattest van de Inspectie Verkeer en<br />

Waterstaat.<br />

Met EU-commissaris Barrot van Verkeer werd<br />

de European Road Safety Charter ondertekend.<br />

Hiermee verplicht <strong>Connexxion</strong> zich in te spannen<br />

het aantal verkeersdoden in Europa drastisch terug<br />

te dringen. <strong>Connexxion</strong> is de enige Nederlandse<br />

personenvervoerder die zich aan deze doelstelling<br />

committeert.<br />

2000<br />

<strong>Connexxion</strong> zet zich internationaal op de<br />

kaart als vervoerder van Euro 2000.


49<br />

Eveneens in <strong>2006</strong> is een ongevallenregistratie<br />

ontwikkeld met als doel structureel inzicht te<br />

verkrijgen in oorzaken van ongevallen. Deze kennis<br />

zal vervolgens intern en extern worden gedeeld.<br />

Met behulp van boordcomputers volgt <strong>Connexxion</strong><br />

het rijgedrag van haar OV- en touringcarchauffeurs<br />

met betrekking tot snelheid, acceleratie en afremmen.<br />

De aldus verkregen kennis wordt zowel gebruikt om<br />

het rijgedrag van individuele chauffeurs te verbeteren,<br />

als de opleidingsmodules aan te passen.<br />

Ook aan de veiligheid van voertuigen wordt veel<br />

aandacht besteed. <strong>Connexxion</strong> heeft al sinds 2004<br />

dodehoekspiegels op al haar bussen gemonteerd.<br />

In <strong>2006</strong> is een experiment met Lexguard succesvol<br />

verlopen. Lexguard is een rubberen strip met<br />

ultrasone sensoren op de zijkant van het voertuig,<br />

die de chauffeur waarschuwt als zich fietsers of<br />

voetgangers naast het voertuig bevinden. Begin<br />

2007 wordt een voorstel gedaan voor invoering van<br />

de Lexguard op brede schaal. Aanpassingen in het<br />

onderhoudsprogramma hebben in <strong>2006</strong> geleid tot<br />

terugdringing van het aantal motorbranden in<br />

OV-voertuigen.<br />

<strong>Connexxion</strong> streeft ernaar de sociale veiligheid<br />

in het personenvervoer sterk te verbeteren.<br />

Onder meer door de inzet van goed opgeleide en<br />

uitgeruste VIC-medewerkers (veiligheid, informatie<br />

en controle), cameratoezicht en verlichting op haltes<br />

en eindpunten, hebben in <strong>2006</strong> verbeteringen<br />

plaatsgevonden. Voor medewerkers van <strong>Connexxion</strong><br />

die slachtoffer worden van agressie bestaat<br />

professionele opvang door direct leidinggevenden<br />

volgens vaste procedures.<br />

Voorzitter van de Raad van Bestuur Peter Kortenhorst en Europees<br />

Commissaris Jacques Barrot bij de ondertekening van de European<br />

Road Safety Charter in Brussel.<br />

In <strong>2006</strong> is de maatregelen-matrix Stads- en<br />

Streekvervoer zoals die landelijk door de OV-sector<br />

met de nationaal coördinator terrorismebestrijding<br />

is vastgesteld, intern verder uitgewerkt in een<br />

maatregelen-matrix voor <strong>Connexxion</strong>. Een<br />

soortgelijk pakket van maatregelen was inmiddels<br />

al in de spoorsector ingevoerd. Deze zullen voor<br />

de <strong>Connexxion</strong>-situatie worden aangepast en<br />

in 2007 geïmplementeerd. Hierbij worden de<br />

interne maatregelen in het kader van stads- en<br />

streekvervoer en de spoorsector zoveel mogelijk<br />

op elkaar afgestemd om maximale uniformiteit<br />

en synergie te bewerkstellingen. Een werkbezoek<br />

aan drie OV-organisaties in Israël in het kader van<br />

terrorismebestrijding heeft tot een verdere verdieping<br />

van onze inzichten geleid. Mede naar aanleiding<br />

hiervan worden in 2007 aanvullende maatregelen<br />

genomen.<br />

In <strong>2006</strong> rapporteert <strong>Connexxion</strong> voor het eerst over<br />

haar veiligheidsbeleid in een VGM Jaarrekening<br />

(pagina 144).<br />

2001<br />

De nieuwe Wet personenvervoer 2000 introduceert<br />

marktwerking in het openbaar vervoer.


50<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

Milieu<br />

Onze ambitie ten aanzien van leefbaarheid en<br />

milieu is de milieubelasting van onze activiteiten<br />

zoveel mogelijk te beperken. Wij hebben onze<br />

ambities ten aanzien van leefbaarheid en milieu<br />

nader verwoord in ons Milieubeleidsplan <strong>2006</strong>-2009.<br />

Dit Milieubeleidsplan voorziet in een pro-actief<br />

milieubeleid, waarbij tenminste de milieuwet- en<br />

regelgeving wordt nageleefd en waarbij het streven<br />

is de milieuprestatie van <strong>Connexxion</strong> te verbeteren<br />

en risico’s te voorkomen. Concrete doelstellingen<br />

zijn terugdringing van de koolwaterstoffen- (HC),<br />

koolstofmonoxide- (CO), stikstofoxide- (NOx) en<br />

deeltjes- (PM) emissies met zestig procent ten opzichte<br />

van 2002. Voorts hebben wij de ambitie twintig<br />

procent minder koolstofdioxide (CO2) uit te stoten door<br />

brandstofbesparing. De prestaties op dit gebied zijn<br />

weergegeven in de VGM Jaarrekening op pagina 146.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft, om de uitvoering van haar<br />

milieubeleid te verankeren, een milieumanagementsysteem<br />

opgesteld. In <strong>2006</strong> heeft Techno<br />

Service Nederland het NEN-EN-ISO 14001:2004<br />

certificaat ontvangen. Hiermee zijn alle <strong>Connexxion</strong><br />

bedrijfsonderdelen ISO 14001 gecertificeerd.<br />

<strong>Connexxion</strong> wil de ervaring die zij heeft opgedaan met<br />

dit managementsysteem uitbreiden naar veiligheid<br />

en gezondheid. In 2007 wordt verder gewerkt aan een<br />

integraal managementsysteem.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft in <strong>2006</strong> wederom geïnvesteerd<br />

in een schoner en zuiniger wagenpark. Inmiddels is<br />

veertig procent van de bussen voorzien van een CRTfilter,<br />

of voldoet de motor aan de euro 4- of EEV-norm.<br />

Nieuwe bussen worden niet meer voorzien van een<br />

separaat CRT-filter, aangezien een dergelijk filter reeds<br />

onderdeel uitmaakt van de nieuwe motor.<br />

Alle bussen zijn overgeschakeld naar synthetische<br />

smeerolie, waarmee het milieu minder wordt belast.<br />

De aardgasbussen waarmee <strong>Connexxion</strong> het<br />

stadsvervoer in Haarlem verzorgt, hebben nu een jaar<br />

gereden. De ervaringen hiermee zijn gematigd positief.<br />

In een aantal zaken is echter nog onvoldoende inzicht<br />

om een uitspraak te kunnen doen over de toekomst<br />

van aardgasbussen bij <strong>Connexxion</strong>.<br />

Speciaal voor de concessie Noord en Zuidwest<br />

Fryslân is op verzoek van <strong>Connexxion</strong> door<br />

busfabrikant VDL Berkhof een midibus ontwikkeld, die<br />

minder emissies en brandstofverbruik veroorzaakt.<br />

De voertuigen worden vanaf april 2007 in gebruik<br />

genomen.<br />

<strong>Connexxion</strong> voert samen met MAN en Shell een<br />

haalbaarheidstudie uit naar de inzet van een beperkt<br />

aantal waterstofbussen met verbrandingsmotor. Doel<br />

van dit project is ervaring op doen met deze brandstof.<br />

2002


51<br />

Winstgevendheid en continuïteit<br />

<strong>Connexxion</strong> is een langetermijnsamenwerkingsverband<br />

van diverse bij de onderneming betrokken<br />

partijen. De belanghebbenden zijn de groepen en<br />

individuen die direct of indirect het bereiken van<br />

de doelstellingen van de onderneming beïnvloeden<br />

of erdoor beïnvloed worden zoals reizigers,<br />

opdrachtgevers, werknemers, aandeelhouders en<br />

andere kapitaalverschaffers, toeleveranciers maar ook<br />

de overheid en andere maatschappelijke groeperingen.<br />

De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen<br />

hebben een integrale verantwoordelijkheid voor de<br />

afweging van deze belangen gericht op de continuïteit<br />

van de onderneming. Daarbij streeft de onderneming<br />

naar het creëren van aandeelhouderswaarde op lange<br />

termijn. Door de recente golf van aanbestedingen is<br />

het rendement van <strong>Connexxion</strong> onder druk komen<br />

te staan. Aangezien inmiddels alle decentrale<br />

overheden, met uitzondering van de grote steden,<br />

hun vervoersconcessies openbaar hebben aanbesteed,<br />

verwacht <strong>Connexxion</strong> echter dat haar langetermijndoelstelling<br />

van 10 procent op het gemiddeld<br />

geïnvesteerd vermogen na deze golf weer in zicht<br />

komt.<br />

Figuur 11: rendement op het<br />

gemiddeld geïnvesteerd vermogen<br />

Maatschappelijke projecten<br />

<strong>Connexxion</strong> zet haar kennis, ervaring en middelen<br />

tevens in om in bredere zin invulling te geven aan haar<br />

maatschappelijke verantwoordelijkheid.<br />

In dit kader draagt <strong>Connexxion</strong> op verzoek van<br />

de regeringen van Aruba en Suriname middels<br />

kennisoverdracht bij aan de ontwikkeling van het<br />

openbaar vervoer in beide landen. Zo heeft een aantal<br />

managers van de vervoersbedrijven Arubus en het<br />

Nationaal Vervoersbedrijf uit Suriname diverse stages<br />

gevolgd bij <strong>Connexxion</strong> Academy. In Ghana helpen<br />

medewerkers van <strong>Connexxion</strong> als consultants bij het<br />

optimaliseren van het openbaar vervoer.<br />

Het sponsorbeleid van <strong>Connexxion</strong> was in <strong>2006</strong><br />

gericht op jongeren, cultuur en gehandicaptensport.<br />

Met de Cultuur Jongeren Pas (CJP) is in <strong>2006</strong> een<br />

overeenkomst gesloten met als doel de bereikbaarheid<br />

van kunst en cultuur voor jongeren te bevorderen.<br />

Daarnaast ondersteunde <strong>Connexxion</strong> in <strong>2006</strong><br />

Cool Politics, dat projecten ontwikkelt op plekken<br />

waar jongeren zijn en die te maken hebben met<br />

maatschappelijke betrokkenheid, kennis en zingeving.<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services sponsorde in <strong>2006</strong> het<br />

Daimler Chrysler Open rolstoeltennistoernooi.<br />

Ook ondersteunde <strong>Connexxion</strong> in <strong>2006</strong> de Wereldkampioenschappen<br />

Mennen voor mensen met een<br />

lichamelijke beperking, die in Hellendoorn werden<br />

gehouden.<br />

(in procenten)<br />

8,9<br />

10,0<br />

6,9<br />

6,9<br />

2004 2005 <strong>2006</strong> 2010<br />

Start van de Zuidtangent over Europa’s langste vrije busbaan. Na een succesvolle<br />

start blijft de Zuidtangent ieder jaar meer reizigers vervoeren. In <strong>2006</strong> maakten<br />

iedere werkdag ruim 28.000 reizigers gebruik van deze ‘Bus op z’n best’.<br />

2002


52<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

4.9 Human Resources Management<br />

Algemeen<br />

Eind <strong>2006</strong> waren bij <strong>Connexxion</strong> 13.009 (2005:<br />

13.302) medewerkers in dienst. De afname van het<br />

personeelsbestand is met name veroorzaakt door de<br />

overgang van personeel als gevolg van de verloren<br />

concessies van Hermes Groep eind <strong>2006</strong>, gedeeltelijk<br />

gecompenseerd door de overname van Garskamp<br />

Beheer BV en de netto personeelstoename als gevolg<br />

van de overige aanbestedingen die gewonnen zijn door<br />

<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer.<br />

De verhouding tussen indirect en direct personeel<br />

bedroeg 10,7 tot 89,3 procent. In 2005 was deze<br />

verhouding 11,5 tot 88,5 procent. Gemiddeld werkt<br />

een medewerker circa dertien jaar bij <strong>Connexxion</strong>.<br />

In totaal vierden in <strong>2006</strong> 124 (2005: 369) medewerkers<br />

hun 25-jarig dienstverband en 14 (2005: 1)<br />

medewerkers vierden hun 40-jarig jubileum bij<br />

<strong>Connexxion</strong>.<br />

Figuur 12: aandeel medewerkers<br />

per werkmaatschappij<br />

(in ultimo nominalen)<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi<br />

Services BV<br />

36%<br />

<strong>Connexxion</strong><br />

Tours BV<br />

3%<br />

Techno Service<br />

Nederland NV<br />

5%<br />

Overige<br />

2%<br />

Openbaar<br />

vervoer incl.<br />

Hermes Groep<br />

54%<br />

Organisatie<br />

De eerste helft van <strong>2006</strong> stond in het teken van de<br />

verdere implementatie van een aantal ingrijpende<br />

organisatieaanpassingen. Voor de personeelsadministratie,<br />

salarisadministratie en financiële administratie<br />

werd het <strong>Connexxion</strong> Service Centrum ingericht in<br />

Boskoop. Voor veel medewerkers betekende dit een<br />

wijziging van standplaats. Het leidde voor een aantal<br />

medewerkers ook tot vertrek uit de organisatie, omdat<br />

de afstand woon-werkverkeer de aangeboden functie<br />

in Boskoop niet passend maakte. De ongewenste<br />

sociale gevolgen van deze organisatorische aanpassing<br />

werden opgevangen door een sociaal plan, dat met<br />

de vakorganisaties was afgesloten. Een vergelijkbare<br />

concentratie van functies vond ook plaats op het<br />

gebied van IT en binnen de divisie Openbaar Vervoer<br />

op de gebieden HRM, vervoerskunde, roostermaken<br />

en marketing.<br />

Doelstelling van de hierboven genoemde operatie<br />

was tweeledig. Enerzijds moest de concentratie van<br />

functiegebieden leiden tot hogere efficiency, en<br />

anderzijds diende het ook de kwaliteit te verhogen.<br />

In beide doelstellingen zijn we geslaagd.<br />

Mede als gevolg van de organisatieaanpassingen<br />

heeft een groot functiewaarderingsproject<br />

plaatsgevonden, dat begin 2007 wordt afgerond.<br />

In <strong>2006</strong> is ook het besluit genomen om<br />

de <strong>Connexxion</strong> Holding organisatie beter te<br />

onderscheiden van de <strong>Connexxion</strong> Nederland<br />

organisatie. De holding kan zich daarmee richten op<br />

de strategische en financiële verantwoordelijkheden<br />

en taken, terwijl de <strong>Connexxion</strong> Nederland organisatie<br />

meer tactisch en operationeel van aard is. Een en<br />

ander zal in 2007 ook leiden tot een aangepaste<br />

medezeggenschapsstructuur, waarbij gedacht wordt<br />

aan een Groepsondernemingsraad op <strong>Connexxion</strong><br />

Nederland niveau.<br />

2002<br />

Introductie van Interliner II, een nieuw<br />

<strong>Connexxion</strong> concept voor hoogwaardig<br />

openbaar vervoer (HOV).


53<br />

<strong>Connexxion</strong> Academy en management development<br />

<strong>Connexxion</strong> Academy is in <strong>2006</strong> verder uitgebouwd.<br />

Alle opleidingsactiviteiten van <strong>Connexxion</strong> zijn<br />

binnen de infrastructuur van <strong>Connexxion</strong> Academy<br />

ondergebracht.<br />

Bijna 7.000 medewerkers hebben in <strong>2006</strong> via<br />

<strong>Connexxion</strong> Academy aan een opleiding deelgenomen.<br />

In <strong>2006</strong> heeft binnen <strong>Connexxion</strong> Academy ook<br />

de kick-off plaatsgevonden van het management<br />

development programma Fundament voor Groei. Dit<br />

MD-programma is in samenwerking met De Baak en<br />

de Universiteit Nyenrode ontwikkeld. <strong>Connexxion</strong><br />

Academy verzorgt in 2007 in samenwerking met de<br />

Universiteit Nyenrode tevens een controller’s course.<br />

In 2007 wordt een leermanagementsysteem<br />

geïmplementeerd dat de management developmenten<br />

overige persoonlijke ontwikkelingsprocessen<br />

binnen <strong>Connexxion</strong> verder gaat ondersteunen.<br />

Eveneens heeft een aantal gesprekken<br />

plaatsgevonden met externe kandidaten voor een<br />

Raad van Advies voor de Academy. In 2007 moet<br />

deze geïnstalleerd gaan worden, waarna ook een<br />

start wordt gemaakt met de overige ambities van<br />

<strong>Connexxion</strong> Academy, te weten de uitbouw tot een<br />

kennis- en ontwikkelingscentrum.<br />

De Directieraad heeft ook in <strong>2006</strong> een Manager<br />

van het Jaar gekozen. Deze eretitel is bedoeld als een<br />

stimulans voor het (midden-)management. Voor de<br />

titel komen managers in aanmerking die blijk hebben<br />

gegeven van uitzonderlijk leiderschap, innovatieve<br />

kracht en resultaatgerichtheid. De winnaar in <strong>2006</strong><br />

is Hans Hoeben, manager van de vestiging Schiphol<br />

van de divisie Openbaar Vervoer. De prijs werd Hans<br />

toegekend op basis van zijn jarenlange inzet voor<br />

verschillende onderdelen van de onderneming.<br />

In deze periode toonde Hans Hoeben – behalve<br />

bovengemiddelde vakkennis – leiderschap door<br />

de bedrijfsonderdelen die hij onder zijn hoede had<br />

krachtdadig door opeenvolgende veranderingen<br />

te leiden en door afdelingen en vestigingen met<br />

verschillende culturen succesvol te integreren. Zie ook<br />

het interview met Hans Hoeben op pagina 32.<br />

Arbeidsverhoudingen<br />

Op de verschillende medezeggenschapsniveaus<br />

is in <strong>2006</strong> een veelheid aan adviesaanvragen en<br />

instemmingsaanvragen behandeld. Verreweg het<br />

grootste deel hiervan leidde tot positieve adviezen of<br />

instemming. Waar dat in eerste instantie daartoe niet<br />

leidde, lukte dat na nader overleg wel. Wij ervaren het<br />

overleg met onze ondernemingsraden als waardevol<br />

en constructief. Ook de reguliere gesprekken die wij<br />

hebben met bestuurders van de vakorganisaties<br />

verlopen in een goede sfeer. Dit geldt zowel voor<br />

formele als informele contacten.<br />

Buitengewoon intensief zijn de contacten met de<br />

vakorganisaties in het kader van de concessiewisselingen.<br />

In dit verband mag niet onvermeld<br />

blijven dat in <strong>2006</strong> voor het eerst alle partijen, nieuwe<br />

en oude vervoerders alsmede vakorganisaties, erin<br />

zijn geslaagd afspraken te maken over de 'saldering'<br />

van zogenoemde niet-herleidbare indirecten die<br />

betrokken waren bij de concessiewisselingen in het<br />

verslagjaar. Hiermee werd het onnodige 'geschuif' van<br />

medewerkers tussen de vervoerders voorkomen.<br />

Het nieuwe vervoersconcept Maxx Almere gaat van start. Maxx zou in drie jaar tijd<br />

voor meer dan 50 procent reizigersgroei in de Almeerse stadsdienst gaan zorgen.<br />

2003


54<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

Arbeidsvoorwaarden<br />

De sectoren Taxi en Besloten Bus kennen op het<br />

terrein van collectieve arbeidsvoorwaardenvorming<br />

een stabiele situatie. Voor het openbaar vervoer geldt<br />

dit niet.<br />

Door de onverwachte actie van partijen bij de CAO<br />

Multimodaal om deze CAO algemeen verbindend<br />

te laten verklaren is een situatie ontstaan waarbij<br />

sprake is van concurrentie op arbeidsvoorwaarden.<br />

<strong>Connexxion</strong> acht dit een buitengewoon<br />

onwenselijke situatie en zal zich blijven inspannen<br />

om dit te voorkomen. Een middel hiertoe is een brede<br />

CAO Personenvervoer, waar tenminste de CAO's<br />

Openbaar Vervoer en Multimodaal, alsmede de CAO's<br />

van de grootstedelijke openbaarvervoersbedrijven<br />

in zouden moeten opgaan. Dit voorkomt eveneens<br />

een groot aantal problemen bij toekomstige<br />

concessiewisselingen.<br />

Figuur 13: dienstjaren<br />

Gemiddeld werkt een medewerker in <strong>2006</strong> 13,3 jaar (2005: 12,8 jaar) bij <strong>Connexxion</strong>.<br />

4.778<br />

2.094<br />

1.162<br />

1.484<br />

1.078<br />

1.306<br />

823<br />

284<br />

0 t/m 5 jaar 6 t/m 10 jaar 11 t/m 15 jaar 16 t/m 20 jaar 21 t/m 25 jaar 26 t/m 30 jaar 31 t/m 35 jaar 36 jaar en<br />

langer<br />

Figuur 14: leeftijdsopbouw medewerkers<br />

De gemiddelde leeftijd van een <strong>Connexxion</strong> medewerker bedraagt 48,6 jaar (2005: 47,8 jaar).<br />

Onderstaande grafiek toont de opbouw per leeftijdsklasse.<br />

5.479<br />

3.910<br />

1.875<br />

795<br />

921<br />

29<br />

t/m 20 jaar<br />

21 t/m 30 jaar<br />

31 t/m 40 jaar<br />

41 t/m 50 jaar<br />

51 t/m 60 jaar<br />

61 jaar en ouder


125 jaar innovatie<br />

‘Als een van<br />

onze voertuigen<br />

gekeurd moet<br />

worden, krijgen<br />

we daar keurig<br />

een e-mail over’<br />

Harry Elzinga is sinds mei 2000<br />

werkbeheerder van het wagenpark<br />

van de gemeente Apeldoorn: “Als<br />

werkbeheerder centrum/noord ben<br />

ik verantwoordelijk voor een deel van<br />

het wagenpark van de gemeente. Dat<br />

gaat om voertuigen van de afdelingen<br />

Mobiliteit, Milieu en Openbare Ruimten<br />

en Wegen- en Rioleringonderhoud. Zowel<br />

grote wagens, als kleine en caddy-achtige<br />

modellen. In juni 2005 heeft de gemeente het<br />

onderhoud van het wagenpark gegund aan<br />

Techno Service Nederland (TSN). Een reden<br />

dat voor TSN is gekozen, is de centrale ligging<br />

van het bedrijf binnen de gemeente Apeldoorn.<br />

Het grootste voordeel is echter dat er voor het<br />

onderhoud van het hele wagenpark nu slechts<br />

één aanspreekpunt is. TSN is namelijk een<br />

niet-merkgebonden onderhoudsbedrijf. Het<br />

alternatief zou zijn dat we voor alle verschillende<br />

voertuigen met de afzonderlijke dealers zaken moeten<br />

doen. Dat is minder efficiënt. TSN heeft bovendien een<br />

systeem waarin alle gegevens over onze voertuigen zijn<br />

ingevoerd en waarin het bijhoudt welke wagens, en ook<br />

wanneer, verwacht worden voor een APK-keuring of een<br />

grote beurt. Daar krijgen we keurig een e-mail over.<br />

TSN handelt de APK vervolgens in één dag af en levert<br />

ook nog een goede service wat betreft het halen en<br />

brengen van de auto’s.”


56<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

4.10 Corporate governance<br />

Algemeen<br />

<strong>Connexxion</strong> onderschrijft het uitgangspunt van<br />

de Nederlandse Corporate Governance Code (de<br />

'Code Tabaksblat'): de vennootschap is een langetermijnsamenwerkingsverband<br />

van diverse bij de<br />

vennootschap betrokken partijen. De belanghebbenden<br />

zijn de groepen en individuen die direct of indirect het<br />

bereiken van de doelstellingen van de vennootschap<br />

beïnvloeden of erdoor beïnvloed worden. Tot deze<br />

belanghebbenden worden in elk geval gerekend de<br />

reizigers, opdrachtgevers, afnemers en werknemers<br />

van de onderneming, haar aandeelhouders en andere<br />

kapitaalverschaffers, haar toeleveranciers, maar ook de<br />

overheid en maatschappelijke groeperingen. De Raad<br />

van Bestuur en de Raad van Commissarissen hebben<br />

een integrale verantwoordelijkheid voor de afweging<br />

van deze deelbelangen, vanuit het perspectief en<br />

het belang van de onderneming als geheel. Daarbij<br />

streeft de vennootschap naar het creëren van<br />

aandeelhouderswaarde op de lange termijn.<br />

<strong>Connexxion</strong> Holding NV is een structuurvennootschap<br />

naar Nederlands recht, zij het dat het<br />

zogeheten verzwakte regime van toepassing is.<br />

De wijziging is het gevolg van het beleid van de enig<br />

aandeelhouder inzake diens 100%-deelnemingen.<br />

De bestuursstructuur van <strong>Connexxion</strong> is<br />

overeenkomstig de Code Tabaksblat met uitzondering<br />

van de volgende uitvoeringsbepalingen van de Code<br />

met betrekking tot de benoemingsperiode van<br />

maximaal vier jaar voor bestuurders en maximale<br />

ontslaguitkering voor bestuurders. Dit betreft de heren<br />

P.J.Ph. Kortenhorst en R. van Holten, wier contractuele<br />

situatie wordt gerespecteerd.<br />

Voor de heren P.J.Ph. Kortenhorst en<br />

R. van Holten geldt tevens dat de vergoeding bij<br />

onvrijwillig ontslag wordt bepaald op grond van de<br />

contractuele situatie en de relevante jurisprudentie.<br />

Tevens wordt opgemerkt dat de bepalingen uit<br />

hoofdstuk III respectievelijk IV van de Code niet worden<br />

toegepast waar deze specifiek betrekking hebben<br />

op de ‘one-tier’ bestuursstructuur, respectievelijk<br />

beursgenoteerde vennootschappen.<br />

<strong>Connexxion</strong> zet jaarlijks de hoofdlijnen van de<br />

corporate governance structuur in het <strong>jaarverslag</strong><br />

uiteen en legt elke substantiële verandering daarin<br />

ter bespreking voor aan de Algemene Vergadering van<br />

Aandeelhouders.<br />

Algemene Vergadering van Aandeelhouders<br />

Jaarlijks vindt een Algemene Vergadering van<br />

Aandeelhouders plaats. Andere aandeelhoudersvergaderingen<br />

kunnen worden gehouden op verzoek van<br />

de Raad van Bestuur, de voorzitter van de Raad van<br />

Commissarissen of de aandeelhouder van <strong>Connexxion</strong>.<br />

De agenda wordt opgesteld door degene die<br />

de vergadering bijeenroept. De aandeelhouder<br />

kan voorstellen inbrengen tot dertig dagen voor<br />

de vergadering. Besluiten worden genomen met<br />

volstrekte meerderheid van stemmen, tenzij bij wet<br />

of in de statuten een gekwalificeerde meerderheid<br />

wordt voorgeschreven.<br />

De bepaling van dividend en dividenduitkering<br />

en toevoegingen aan de reserves zijn afzonderlijke<br />

onderdelen op de agenda van de Algemene<br />

Vergadering van Aandeelhouders. Tevens is het<br />

dechargeren van de Raad van Commissarissen en<br />

de Raad van Bestuur een separaat onderdeel op<br />

de agenda.<br />

Minister Peijs van Verkeer en Waterstaat<br />

doopt drie nieuwe draagvleugelboten voor de<br />

verbinding Amsterdam-IJmuiden.<br />

2003


57<br />

De vennootschap heeft als beleid de Algemene<br />

Vergadering van Aandeelhouders op de hoogte te<br />

stellen van alle feiten en omstandigheden die van<br />

belang zijn voor het verlenen van goedkeuring,<br />

delegatie of autorisatie aan de Raad van<br />

Commissarissen of de Raad van Bestuur.<br />

De Raad van Bestuur en de Raad van<br />

Commissarissen zullen de Algemene Vergadering<br />

van Aandeelhouders alle gevraagde informatie<br />

verstrekken die nodig is om de rol als aandeelhouder<br />

op adequate wijze te kunnen vervullen, tenzij en voor<br />

zoverre belangen van de vennootschap zich daartegen<br />

verzetten. De onderneming heeft per kwartaal overleg<br />

met vertegenwoordigers van de aandeelhouder<br />

omtrent de resultaten van de onderneming.<br />

Raad van Commissarissen<br />

Taken<br />

De Raad van Commissarissen houdt toezicht<br />

op het beleid van de Raad van Bestuur en op de<br />

algemene gang van zaken in de vennootschap en<br />

de daarmee verbonden onderneming, en staat de<br />

Raad van Bestuur met raad terzijde. De Raad van<br />

Commissarissen evalueert de organisatiestructuur en<br />

de onder beheer van de Raad van Bestuur ingestelde<br />

controlemechanismen. De verantwoordelijkheid<br />

voor de juiste uitvoering van zijn taken berust bij de<br />

Raad van Commissarissen als een geheel. De leden<br />

van de Raad van Commissarissen kunnen ten opzichte<br />

van de Raad van Bestuur onafhankelijke standpunten<br />

innemen. De Raad van Commissarissen oefent zijn<br />

taken uit in het belang van <strong>Connexxion</strong> en zal daarvoor<br />

alle relevante belangen voor het bedrijf mee laten<br />

wegen. Leden van de Raad van Commissarissen<br />

oefenen hun taak zonder mandaat uit en onafhankelijk<br />

van enig belang in het bedrijf. Zij behoren geen belang<br />

te ondersteunen zonder daarbij de andere belangen<br />

mee te laten wegen. De Raad van Commissarissen<br />

ontvangt van de Raad van Bestuur tijdig alle informatie<br />

die voor de uitoefening van zijn taak nodig is. De Raad<br />

van Commissarissen is zelf verantwoordelijk voor de<br />

kwaliteit van zijn functioneren.<br />

Benoeming<br />

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders<br />

benoemt commissarissen op voordracht van de Raad<br />

van Commissarissen. De Algemene Vergadering kan<br />

met volstrekte meerderheid van de uitgebrachte<br />

stemmen vertegenwoordigend tenminste eenderde<br />

van het geplaatste kapitaal het vertrouwen in de Raad<br />

van Commissarissen opzeggen. Zo’n besluit heeft het<br />

onmiddellijk ontslag van de leden van de Raad van<br />

Commissarissen tot gevolg.<br />

Commissarissen zullen zitting nemen in de Raad<br />

voor een periode van maximaal vier jaar, en komen<br />

daarna in aanmerking voor herbenoeming, met<br />

dien verstande dat de zittingsperiode van een lid<br />

nooit langer kan zijn dan drie termijnen, of indien<br />

van toepassing, twaalf jaar. Commissarissen treden<br />

af in het jaar waarin zij de leeftijd van zeventig jaar<br />

bereiken. De Raad van Commissarissen bestaat<br />

uit tenminste drie en ten hoogste zeven leden.<br />

Aan het eind van het verslagjaar telt de Raad van<br />

Commissarissen zes leden.<br />

De Raad van Commissarissen benoemt uit zijn<br />

midden de voorzitter van de Raad van Commissarissen.<br />

De voorzitter is verantwoordelijk voor het naar behoren<br />

functioneren van de Raad van Commissarissen en van<br />

zijn commissies. Verder ziet de voorzitter erop toe<br />

dat een introductie- en trainingsprogramma voor zijn<br />

leden wordt verzorgd en initieert hij de beoordeling<br />

van het functioneren van de Raad van Commissarissen<br />

en de Raad van Bestuur.<br />

2003


58<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

Profiel, commissies en rooster<br />

De Raad van Commissarissen stelt een rooster op<br />

volgens welk de commissarissen periodiek aftreden<br />

(zie de tabel op pagina 72). Bij herbenoeming vindt<br />

toetsing plaats aan de profielschets van de Raad<br />

van Commissarissen. Beraad over de herbenoeming<br />

geschiedt buiten aanwezigheid van de betrokkene<br />

en wordt gevoerd op basis van een door de voorzitter<br />

opgesteld verslag van zijn tevoren gevoerde gesprek<br />

met de aftredende commissaris. Indien er sprake is van<br />

een tweede herbenoeming gelden de bovenstaande<br />

vereisten met dien verstande dat betrokkene met<br />

tweederde meerderheid benoemd dient te worden.<br />

In het profiel zijn karakteristieken opgesteld,<br />

rekening houdend met de aard van de activiteiten, de<br />

internationaliseringsgraad en de omvang en de risico’s<br />

van de onderneming. De leden dienen ten opzichte<br />

van elkaar onafhankelijk en kritisch te opereren, in een<br />

goede onderlinge vertrouwensrelatie. De leden dienen<br />

bekend te zijn met het bestuur van een onderneming<br />

met tenminste dezelfde omvang en complexiteit als<br />

<strong>Connexxion</strong> en voldoende tijd beschikbaar te hebben<br />

voor de functievervulling van commissaris.<br />

Voor een naar behoren samengestelde Raad van<br />

Commissarissen van <strong>Connexxion</strong> Holding NV geldt,<br />

onverminderd de gezamenlijke verantwoordelijkheid<br />

van het college als geheel, dat de Raad kennis<br />

en ervaring moet hebben op de volgende<br />

aandachtsgebieden (gedeeltelijk in combinatie):<br />

- ervaring op bestuursniveau in (een)<br />

onderneming(en) op het gebied van logistieke<br />

dienstverlening;<br />

- ervaring op bestuursniveau in (een)<br />

onderneming(en) op het gebied van<br />

consumentgerichte activiteiten;<br />

- ervaring op bestuursniveau in (een) internationaal<br />

werkende onderneming(en);<br />

- ervaring op bestuursniveau bij (een) grote<br />

onderneming(en) met een privatiseringsproces;<br />

- ervaring op het gebied van management en<br />

organisatieontwikkeling in commerciële<br />

organisaties;<br />

- financieel-economische expertise en expertise op<br />

het vlak van toepassing van informatietechnologie;<br />

- openbaar bestuurlijke of beleidsmatige ervaring<br />

op hoog niveau op voor de onderneming relevante<br />

terreinen van overheidsbeleid;<br />

- expertise op het gebied van de sociale<br />

verhoudingen.<br />

Voor het komende jaar is voor de onderneming van<br />

belang dat bij leden van de Raad van Commissarissen<br />

daadwerkelijke ervaring met privatiseringsprocessen,<br />

fusies en overnames aanwezig is. Voorts dient bij<br />

voorkeur eveneens expertise aanwezig te zijn op<br />

ondernemingsrechtelijke en/of Europeesrechtelijk<br />

gebied, met betrekking tot informatietechnologie<br />

en/of enig ander aandachtsgebied, dat voor een<br />

succesvolle ontwikkeling als onderneming in een<br />

concurrerende markt noodzakelijk moet worden<br />

geacht.<br />

Overeenkomstig de Code Tabaksblat hebben de<br />

leden van de Raad van Commissarissen niet meer dan<br />

vijf commissariaten bij beursgenoteerde Nederlandse<br />

ondernemingen. Een voorzitterschap telt in dat<br />

verband dubbel. Er worden geen nieuwe leden van de<br />

Raad van Commissarissen benoemd die meer dan vijf<br />

van dergelijke commissariaten bekleden.<br />

De Raad van Commissarissen heeft een Selectie- en<br />

Benoemingscommissie, een Bezoldigingscommissie en<br />

een Auditcommissie ingesteld.<br />

De Selectie- en Benoemingscommissie selecteert<br />

kandidaten en beveelt hen aan voor benoeming tot<br />

lid van de Raad van Commissarissen en de Raad van<br />

Bestuur.<br />

2004<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services introduceert<br />

de Voicebox voor communicatie tussen<br />

chauffeur en centrale. Het systeem werkt<br />

op basis van GPS-techniek.


59<br />

De Bezoldigingscommissie adviseert de Raad van<br />

Commissarissen over het honoreringsbeleid voor<br />

de Raad van Bestuur, almede de honorering van<br />

individuele leden van de Raad van Bestuur.<br />

De Auditcommissie houdt toezicht op alle<br />

activiteiten betreffende financiële rapportage, de<br />

risicomanagement- en interne beheersingssystemen,<br />

de externe accountantscontrole, de wijze waarop<br />

geldende wetten en regels worden nageleefd en de<br />

rol en bevindingen van de Interne Audit Dienst.<br />

De Auditcommissie bespreekt het werkplan van<br />

de Interne Audit Dienst, dat tevens is afgestemd<br />

met de externe accountant. Bij vergaderingen van<br />

de Auditcommissie worden in het algemeen de<br />

verantwoordelijke financiële executives, het hoofd van<br />

de Interne Audit Dienst en de externe accountants<br />

uitgenodigd. De Auditcommissie adviseert de Raad<br />

van Commissarissen over de benoeming van de<br />

externe accountant en bespreekt diens vergoeding en<br />

onafhankelijkheid. Zij vergadert tenminste éénmaal<br />

per jaar met de externe accountant en de manager<br />

van de Interne Audit Dienst zonder dat de leden van de<br />

Raad van Bestuur hierbij aanwezig zijn.<br />

Raad van Bestuur<br />

De Raad van Bestuur leidt het bedrijf onder toezicht<br />

van de Raad van Commissarissen. De Raad van Bestuur<br />

vergadert in principe wekelijks om de strategie en<br />

operationele kwesties te bespreken, voorstellen goed<br />

te keuren en beslissingen te nemen. Het bedrijf is<br />

georganiseerd in divisies en werkmaatschappijen, die<br />

ondersteund worden door centrale stafafdelingen.<br />

De Raad van Bestuur bespreekt alle belangrijke<br />

ontwikkelingen met de directeuren van de divisies,<br />

werkmaatschappijen en centrale stafafdelingen.<br />

De rapportagestructuur van <strong>Connexxion</strong> is in lijn met<br />

de aansturing van de afzonderlijke bedrijfsonderdelen<br />

en de juridische structuur is grotendeels in lijn<br />

gebracht met de rapportagestructuur.<br />

Verder brengt de Raad van Bestuur regelmatig verslag<br />

uit aan de Raad van Commissarissen en bespreekt met<br />

deze het bedrijfsbeleid. Tenminste één maal per jaar<br />

legt de Raad van Bestuur de strategie, de parameters<br />

met betrekking tot de strategie en de operationele en<br />

financiële doelstellingen waarop de strategie stoelt<br />

voor aan de Raad van Commissarissen. De belangrijkste<br />

punten van de strategie worden in het Profiel van de<br />

onderneming (pagina 4) vermeld.<br />

Overeenkomstig de bepalingen van het verzwakte<br />

structuurregime, benoemt (en ontslaat) de Algemene<br />

Vergadering van Aandeelhouders de leden van de<br />

Raad van Bestuur. De Raad van Commissarissen wijst<br />

de voorzitter van de Raad van Bestuur aan en stelt de<br />

onderlinge taakverdeling van de leden vast in overleg<br />

met de Raad van Bestuur. Ongeacht de taakverdeling<br />

treedt de Raad van Bestuur op als een college met<br />

een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De Raad van<br />

Commissarissen heeft besloten dat naast de besluiten<br />

die conform de wet en de statuten ter goedkeuring<br />

aan de Raad van Commissarissen worden voorgelegd,<br />

ook bepaalde andere besluiten ter goedkeuring aan de<br />

Raad van Commissarissen moeten worden voorgelegd.<br />

In dit verband heeft de Raad van Commissarissen<br />

procedures en een autorisatieschema opgesteld.<br />

Belangenconflicten of mogelijke belangenconflicten<br />

tussen de vennootschap en de leden van de Raad<br />

van Bestuur dienen te worden vermeden. Een lid van<br />

de Raad van Bestuur zal onmiddellijk alle wezenlijke<br />

belangenconflicten of mogelijke belangenconflicten<br />

melden aan de voorzitter van de Raad van<br />

Commissarissen, evenals aan de andere leden van de<br />

Raad van Bestuur. In het geval van belangenconflicten<br />

kan de voorzitter besluiten dat het desbetreffende<br />

lid of de desbetreffende leden zich van stemming<br />

onthouden of (een deel) van de vergadering niet<br />

mogen bijwonen, of geen documenten mogen<br />

ontvangen over de desbetreffende aangelegenheid.<br />

2004<br />

Elektronisch betalen met Chipknip of<br />

creditcard zorgt voor betaalgemak op de<br />

<strong>Connexxion</strong> taxi’s.


125 jaar innovatie<br />

Marijke van Haaren is Gedeputeerde Infrastructuur<br />

en Openbaar Vervoer voor de provincie Gelderland en voorzitter<br />

van de Stuurgroep Valleilijn: “Als Gedeputeerde ben ik de<br />

stimulator, aanjager, regisseur en facilitator van alles wat er moet<br />

gebeuren in de provincie op het gebied van openbaar vervoer.<br />

Gelderland is wat dat betreft een heel uitdagende provincie.<br />

We hebben veel rijkswegen, belangrijke verkeersaders, grote<br />

rivieren en dito spoorlijnen, en in het kader van ons streven naar<br />

multimodaal vervoer willen we al die transportmogelijkheden<br />

optimaal benutten. Zo moeten we veel meer gebruik maken van<br />

ons water en spoor in plaats van de weg. In mijn visie past ook<br />

een toegankelijker openbaar vervoer.<br />

De Valleilijn bijvoorbeeld biedt<br />

de reiziger een aantrekkelijke,<br />

snellere en frequentere verbinding<br />

tussen Wageningen en Amersfoort<br />

met een nieuwe trein en bus. Die bus<br />

is er al, hij is verlengd, rijdt op aardgas over<br />

vrije busbanen en ziet er prachtig uit. De<br />

nieuwe trein, die <strong>Connexxion</strong> voor haar<br />

rekening neemt, gaat van de zomer rijden.<br />

Het geheel vormt een grote opwaardering<br />

van de lijn waar de NS niets meer in zag,<br />

maar die straks vol met passagiers zal zitten.<br />

Beide vervoerders, <strong>Connexxion</strong> en BBA,<br />

hebben de zaken prima op elkaar afgestemd,<br />

daar ben ik zeer tevreden over. Ook ben ik te<br />

spreken over de wijze waarop <strong>Connexxion</strong><br />

heeft nagedacht over hoe we de reiziger<br />

tegemoet kunnen komen, namelijk door ze<br />

in doelgroepen in te delen en het aanbod<br />

daar op af te stemmen. De trein heeft<br />

een jongerencoupé met muziekvideo’s,<br />

een stiltecoupé met draadloos internet,<br />

een coupé om lekker te relaxen en kletsen, een<br />

drankautomaat. Het aanbod gaat volledig uit van de reiziger en<br />

niet van wat de provincie wil. <strong>Connexxion</strong> heeft de hele wereld<br />

afgestruind om de juiste trein te vinden en daarom ben ik blij dat<br />

het de ambitie heeft gehad om op deze lijn in te schrijven. Het<br />

is prettig zakendoen met een bedrijf dat jouw visie op vervoer<br />

deelt.”<br />

‘Het is prettig zakendoen met<br />

een bedrijf dat jouw visie deelt’


4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

61<br />

Beloningsbeleid Raad van Bestuur<br />

<strong>Connexxion</strong> Holding NV<br />

Het beloningsbeleid van de onderneming is erop<br />

gericht gekwalificeerde en deskundige functionarissen<br />

aan te trekken, te motiveren en te behouden met<br />

een marktconforme beloning als doelstelling.<br />

Hoewel <strong>Connexxion</strong> overwegend opereert in de<br />

dienstverlening aan de publieke sector, dient de<br />

onderneming gezien te worden als een commercieel<br />

en marktgeoriënteerd bedrijf en niet als een<br />

klassiek nutsbedrijf met een topmanagement dat<br />

gehonoreerd wordt volgens de maatstaven van de<br />

overheid of het publieke domein. De beloning dient<br />

dus concurrerend te zijn in relatie tot de markt voor<br />

topmanagement in het vergelijkbare bedrijfsleven.<br />

Dit uitgangspunt geldt ook voor de leden van de Raad<br />

van Bestuur. Jaarlijks wordt bezien in hoeverre de<br />

beloningssituatie van de Raad van Bestuur voldoet<br />

aan dit uitgangspunt. Deze taak wordt voorbereidend<br />

verricht door de Bezoldigingscommissie van de<br />

Raad van Commissarissen, zonodig met hulp van<br />

externe adviseurs. De Raad van Commissarissen stelt<br />

uiteindelijk op basis van het beleid en de concrete<br />

voorstellen van de Commissie de beloning vast.<br />

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt<br />

het beleid inzake de beloning vast. Het beloningsbeleid<br />

van <strong>Connexxion</strong> Holding NV heeft als ingangsdatum<br />

1 januari 2005. De contracten en beloning van de leden<br />

van de Raad van Bestuur die voor 1 januari 2005 zijn<br />

benoemd, worden door de Raad van Commissarissen<br />

geëerbiedigd. Het beloningsbeleid zal voor hen alleen<br />

van toepassing zijn voor zover niet strijdig met de<br />

eerder overeengekomen contractuele bepalingen.<br />

Vast jaarsalaris<br />

De leden van de Raad van Bestuur ontvangen een vast<br />

jaarsalaris dat past bij de verantwoordelijkheden van<br />

hun functie. Voor de eerste keer in de Jaarvergadering<br />

2005 is door de Algemene Vergadering van<br />

Aandeelhouders een peergroup vastgesteld.<br />

De peergroup is zodanig samengesteld dat alle voor<br />

het besturen van <strong>Connexxion</strong> relevante aspecten terug<br />

te vinden zijn in de samenstelling van de peergroup.<br />

Het vaste salaris wordt gebaseerd op deze peergroup<br />

en is in beginsel niet hoger dan de mediaan van<br />

de vastgestelde peergroup. Ter objectivering van<br />

de uitkomst van deze peergroupvergelijking wordt<br />

deze bovendien getoetst aan de mediaan van de<br />

Algemene Markt voor Bestuurders, zoals deze door<br />

externe specialisten wordt bijgehouden. Daarnaast<br />

kunnen zij aanspraak maken op emolumenten, zoals<br />

een forfaitaire kostenvergoeding, vervoer, vergoeding<br />

van telefoonkosten alsmede de overige gebruikelijke<br />

emolumenten zoals die voor vele medewerkers van de<br />

onderneming gelden. In het verslagjaar heeft de Raad<br />

van Commissarissen de peergroup in samenspraak met<br />

de aandeelhouder op onderdelen aangepast.<br />

Pensioenen<br />

De pensioenen van de werknemers van <strong>Connexxion</strong><br />

Holding NV en haar dochtermaatschappijen zijn<br />

toegezegde pensioenregelingen en ondergebracht<br />

bij een aantal bedrijfstakpensioenfondsen. De<br />

werknemers van <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer NV<br />

en van <strong>Connexxion</strong> Nederland NV, van <strong>Connexxion</strong><br />

Holding NV, waaronder de leden van de Raad van<br />

Bestuur, zijn deelnemer bij het bedrijfstakfonds<br />

Stichting Pensioenfonds Openbaar Vervoer<br />

(SPOV). Het fonds kent vanaf 1 januari 2005 een<br />

middelloonregeling en een pensioenleeftijd<br />

van 65 jaar.<br />

2005<br />

In de Hoeksche Waard, Rotterdam en op Voorne-Putten<br />

start een pilot met de OV-chipkaart. <strong>Connexxion</strong><br />

combineert de OV-chipkaart techniek met die van het<br />

innovatieve Infoxx-communicatiesysteem.


62<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

Variabele beloning<br />

Naast het vaste salaris kunnen de leden van de Raad<br />

van Bestuur in aanmerking komen voor twee vormen<br />

van variabele beloning, te weten een variabele<br />

beloning voor de korte termijn en een voor de lange<br />

termijn. De kortetermijnbeloning, ofwel de jaarlijkse<br />

bonus, dient om de Raad van Bestuurleden een<br />

extra stimulans te geven het jaarplan en een aantal<br />

overeengekomen doelstellingen te realiseren.<br />

De langetermijnbeloning is gericht op binding van de<br />

leden van de Raad van Bestuur aan de onderneming en<br />

het creëren van aandeelhouderswaarde. De variabele<br />

beloning is niet pensioenscheppend.<br />

Korte termijn<br />

De jaarlijkse bonus beloopt dertig procent van het<br />

vaste jaarsalaris, indien aan alle – zowel kwantitatieve<br />

als kwalitatieve – doelstellingen is beantwoord<br />

(normbonus). Indien beduidend boven de norm wordt<br />

gepresteerd kan de kortetermijnbonus maximaal<br />

45 procent van het vaste jaarsalaris bedragen.<br />

Tweederde van de kortetermijnbonus is gekoppeld<br />

aan de kwantitatieve doelstelling om het door de<br />

Raad van Commissarissen geaccordeerde jaarplan te<br />

realiseren. De kwantitatieve doelstelling is identiek<br />

voor elk lid van de Raad van Bestuur. Hiervoor geldt de<br />

volgende staffel:<br />

Realisatie jaarplan<br />

Bonus<br />

< 85% nihil<br />

85% 10%<br />

100% (norm) 20%<br />

> 115% (maximaal) 30%<br />

Tussenliggende realisaties leiden tot proportionele<br />

bonuspercentages.<br />

Eenderde van de kortetermijnbonus is gekoppeld<br />

aan jaarlijks door de Raad van Commissarissen vast te<br />

stellen kwalitatieve doelstellingen. Deze doelstellingen<br />

worden gespecificeerd per lid van de Raad van Bestuur<br />

vastgesteld.<br />

Bij realisatie van de normdoelstellingen wordt<br />

tien procent toegewezen. In het geval van realisatie<br />

boven de norm kan maximaal vijftien procent<br />

worden toegewezen. Indien de gecombineerde<br />

kortetermijnbonus – kwantitatief en kwalitatief –<br />

onder de vijftien procent uitkomt, wordt geen bonus<br />

uitgekeerd.<br />

De kortetermijnbonus wordt uitbetaald met<br />

de salarisafrekening volgend op de betreffende<br />

jaarvergadering. Uitbetaling geschiedt netto na<br />

inhouding van belastingen en sociale premies.<br />

Bij tussentijdse aanvaarding of verbreking van het<br />

dienstverband wordt de bonus pro rata na goedkeuring<br />

van de jaarrekening over het betreffende jaar uitbetaald.<br />

Lange termijn<br />

De jaarlijkse langetermijnbonus heeft ten doel<br />

het versterken van de langetermijnbinding met de<br />

onderneming door de leden van de Raad van Bestuur<br />

te laten participeren in de waardeontwikkeling van<br />

de onderneming, en is gericht op het creëren van<br />

aandeelhouderswaarde.<br />

De waardeontwikkeling van de onderneming wordt<br />

jaarlijks over een periode van de drie voorgaande jaren<br />

vastgesteld bij vaststelling van de jaarrekening, voor<br />

de eerste keer bij de vaststelling van de jaarrekening<br />

2007 in vergelijking met de jaarrekening 2004.<br />

De waardeontwikkeling van de onderneming<br />

wordt berekend door de winst voor bijzondere<br />

baten en lasten (waaronder amortisatie en<br />

pensioenoverschotten/- tekorten), interest en<br />

belastingen vermenigvuldigd met een vaste factor, die<br />

slechts kan wijzigen bij (partiële) verkoop, per ultimo<br />

jaar 1 (de aanvangswaarde) te vergelijken met de op<br />

dezelfde wijze vastgestelde waarde per ultimo jaar 3.<br />

De procentuele waardestijging van de onderneming<br />

over de driejaarsperiode wordt gerelateerd aan<br />

het vaste jaarsalaris over het laatste jaar van de<br />

driejaarsperiode. Het aldus berekende bedrag is de<br />

langetermijnbonus over die periode.<br />

2005<br />

De luxe Qliner gaat van start<br />

tussen Lelystad en Groningen.


63<br />

In geval van volledige verkoop van de onderneming<br />

wordt deze bonus tussentijds uitkeerbaar.<br />

De langetermijnbonus wordt uitbetaald met<br />

de salarisafrekening volgend op de betreffende<br />

jaarvergadering.<br />

Alleen volle kalenderjaren tellen voor de berekening<br />

van de bonus, waarbij ter zake in functie treden in de<br />

eerste jaarhelft van 2005 het jaar 2005 geldt als een<br />

vol jaar. Bij vrijwillige verbreking van het dienstverband<br />

vervallen de lange termijn bonusaanspraken.<br />

Contractduur en opzegtermijn<br />

De arbeidscontracten met de heren P.J.Ph. Kortenhorst<br />

en R. van Holten zijn voor onbepaalde tijd aangegaan<br />

en kennen een opzegtermijn. Deze contracten<br />

worden geëerbiedigd en vallen buiten de reikwijdte<br />

van dit beloningsbeleid. De heer drs. F.I.G. Janssen is<br />

benoemd voor een periode van vier jaar. Toekomstige<br />

benoemingen tot statutair directeur geschieden<br />

eveneens voor een periode van vier jaar. Herbenoeming<br />

kan geschieden door het bevoegde orgaan na afloop<br />

van de vierjaarsperiode.<br />

Ontslagvergoedingen<br />

Voor de heren P.J.Ph. Kortenhorst en R. van Holten geldt<br />

een ontslagvergoeding bij onvrijwillig vertrek, welke<br />

gerelateerd is aan de jurisprudentie in vergelijkbare<br />

gevallen en die een minimum kent.<br />

De heer drs. F.I.G. Janssen kent bij onvrijwillig<br />

vertrek een ontslagvergoeding van maximaal een vast<br />

jaarsalaris. Indien een dergelijke beëindiging van het<br />

dienstverband van het betreffende lid van de Raad<br />

van Bestuur in de eerste periode van vier jaar van zijn<br />

benoeming plaatsvindt en een ontslagvergoeding<br />

van een jaarsalaris kennelijk onredelijk is, kan een<br />

ontslagvergoeding van maximaal twee maal het vaste<br />

jaarsalaris worden toegekend.<br />

Overig<br />

Nieuw te benoemen leden van de Raad van Bestuur<br />

kunnen in aanmerking komen voor een éénmalig<br />

bedrag als tegemoetkoming in verhuis- respectievelijk<br />

inrichtingskosten.<br />

De onderneming verstrekt geen leningen,<br />

waarborgen, hypotheken of gelijksoortige financieringsinstrumenten.<br />

Eventuele eerder ter beschikking<br />

gestelde financieringsinstrumenten worden niet<br />

kwijtgescholden.<br />

De tekst van de met het lid van de Raad van Bestuur<br />

aangegane arbeidsovereenkomst is de enig geldende.<br />

Aan het geformuleerde beloningsbeleid kunnen geen<br />

aanspraken worden ontleend. Afspraken met de leden<br />

van de Raad van Bestuur gemaakt voorafgaand aan<br />

de totstandkoming van dit beloningsbeleid, worden<br />

gerespecteerd.<br />

Controle van de jaarrekening en positie van<br />

de externe accountant<br />

De jaarrekening van <strong>Connexxion</strong> is aan externe<br />

controle onderhevig. De externe accountant woont<br />

de vergaderingen van de Raad van Commissarissen bij<br />

waarin de jaar- en halfjaarcijfers worden besproken.<br />

Hiernaast zijn zij aanwezig bij de betreffende<br />

vergaderingen van de Auditcommissie. De externe<br />

accountant van de vennootschap wordt benoemd door<br />

de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Met<br />

ingang van 2005 woont de externe accountant ook de<br />

Algemene Vergadering van Aandeelhouders bij, zodat<br />

de aandeelhouder hem vragen kan stellen over de<br />

accountantsverklaring. Met de externe accountant is<br />

afgesproken dat de lead partner nooit langer dan vijf<br />

jaar verantwoordelijk zal zijn voor de controle.<br />

De Auditcommissie beoordeelt ieder jaar de<br />

vergoeding die de externe accountant in rekening<br />

brengt en gaat na of deze betrekking heeft op de<br />

jaarrekening of op andere activiteiten die verband<br />

houden met de controle.<br />

2005<br />

Twente maakt kennis met een nieuwe<br />

streekdienst, ‘Twents’.


64<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

De Auditcommissie en de Raad van Bestuur<br />

bespreken jaarlijks de rol en het functioneren van de<br />

externe accountant en zijn opdracht. Het resultaat<br />

van deze besprekingen wordt aan de Raad van<br />

Commissarissen meegedeeld. Eenmaal per vier jaar<br />

worden de activiteiten van de externe accountant in<br />

detail beoordeeld. De belangrijkste conclusies van deze<br />

beoordeling worden dan aan de Algemene Vergadering<br />

van Aandeelhouders meegedeeld. Op basis hiervan<br />

oordeelt zij dan over de voordracht voor de benoeming<br />

van de externe accountant.<br />

Dividendbeleid<br />

Het dividendbeleid is gericht op het maximeren van<br />

het aandeelhoudersrendement. <strong>Connexxion</strong> streeft<br />

naar een optimale vermogenspositie om voldoende<br />

slagkracht te hebben en zich daarmee te kunnen<br />

handhaven in de markt van het personenvervoer.<br />

Voor het dividendbeleid vindt een toetsing plaats<br />

op basis van de verwachte ontwikkelingen in de<br />

nettoschuld ten opzichte van ‘Earnings Before Interest,<br />

Taxes, Depreciation and Amortisation (EBITDA)’ en de<br />

‘interest coverage’ (rentedekkings-) ratio. Deze ratio’s<br />

worden vooral beïnvloed door het investeringsvolume.<br />

Op basis van deze financiële kaders, die te allen tijde<br />

marktconform moeten blijven, wordt de in te houden<br />

winst en het uit te keren dividend bepaald.<br />

Gedragscode en Klokkenluidersregeling<br />

<strong>Connexxion</strong> is een dienstverlenend bedrijf.<br />

Haar reizigers en concessieverleners rekenen op<br />

betrouwbaar en stipt vervoer. Reputatie is in deze<br />

dan ook zeer belangrijk. De persoonlijke integriteit<br />

van de bestuurders, managers en medewerkers van<br />

<strong>Connexxion</strong> vormt het fundament onder de kwaliteit<br />

van haar organisatie, de door haar geleverde diensten<br />

en haar reputatie.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft aanvullende maatregelen<br />

getroffen om de integriteit van de onderneming zeker<br />

te stellen door het invoeren van een Gedragscode en<br />

een Klokkenluidersregeling.<br />

De Gedragscode van <strong>Connexxion</strong> richt zich op alle<br />

medewerkers van de onderneming en heeft tot doel<br />

voor alle medewerkers helder te formuleren wat op<br />

het vlak van integriteit en andere waarden en normen<br />

van hen wordt verwacht. Dat geldt onderling, alsook<br />

in het verkeer met reizigers, met opdrachtgevers en<br />

toeleveranciers en andere relaties van de onderneming.<br />

De Gedragscode kent een compliance officer in de<br />

persoon van de directeur Juridische Zaken & Risk<br />

Management.<br />

De Klokkenluidersregeling stelt werknemers in<br />

de gelegenheid vermeende misstanden binnen de<br />

onderneming van algemene, operationele of financiële<br />

aard te melden, waarbij rechten en plichten worden<br />

uiteengezet van een medewerker die een melding doet<br />

in het kader van de regeling. Tevens zet de regeling<br />

de verplichtingen van het management uiteen.<br />

Medewerkers die een beroep doen op de Klokkenluidersregeling<br />

en misstanden melden, kunnen dit doen<br />

zonder hun rechtspositie in gevaar te brengen. De<br />

vennootschap heeft voormalig president-commissaris<br />

prof. dr. A.H.M.C. Walravens bereid gevonden in het<br />

kader van deze regeling de rol van vertrouwenspersoon<br />

op zich te nemen.<br />

De Gedragscode en de Klokkenluidersregeling zijn<br />

gepubliceerd op de website van de onderneming.<br />

<strong>2006</strong><br />

<strong>Connexxion</strong> presenteert haar plannen voor een<br />

helikopterlijndienst tussen de grote steden in de Benelux.


65<br />

4.11 Risicoprofiel<br />

In het verslagjaar is binnen de divisies van <strong>Connexxion</strong><br />

en de ondersteunende eenheden Vloot, Vastgoed<br />

en Facilitair Bedrijf, de risico-inventarisatie en<br />

de inventarisatie van de in dat licht te nemen<br />

maatregelen herhaald. Daarbij zijn de volgende<br />

specifieke risico’s geïdentificeerd:<br />

Reizigersgroei<br />

Het rendement van een concessie kan onder druk<br />

komen te staan indien <strong>Connexxion</strong> er niet in<br />

slaagt het aantal reizigers te verhogen. Middels<br />

een aantrekkelijk vervoersplan, gecombineerd met<br />

verbeterde reisinformatie, prijsdifferentiatie en hoge<br />

kwaliteit van dienstverlening en materieel moet<br />

de aantrekkelijkheid van onze vervoersoplossingen<br />

getoond worden aan niet-reizigers, keuzereizigers en<br />

concessieverleners. <strong>Connexxion</strong> beschikt hiertoe over<br />

een afdeling Commercie.<br />

De effecten van marktwerking<br />

Marktwerking heeft risico’s en/of onzekerheden<br />

met zich meegebracht voor (a) de marktpositie van<br />

<strong>Connexxion</strong> (b) de concurrentiepositie van <strong>Connexxion</strong><br />

(c) de omvang van de markt als geheel.<br />

De aanbestedingen in 2007, inclusief de aanbesteding<br />

Amstelland-Meerlanden, kunnen een belangrijk effect<br />

hebben op het marktaandeel van de openbaarvervoersactiviteiten<br />

van <strong>Connexxion</strong>. In 2007 zal dertien<br />

procent van de omzet van <strong>Connexxion</strong> Openbaar<br />

Vervoer worden aanbesteed. Evenals in voorgaande<br />

jaren zal het gespecialiseerde Tenderteam worden<br />

ingezet. Dit Tenderteam heeft de afgelopen jaren<br />

genoegzaam aangetoond in staat te zijn tenders<br />

te winnen.<br />

Indien de onderneming er niet in slaagt efficiencyverbeteringen<br />

door te voeren, zal haar positie ten<br />

opzichte van haar concurrenten verslechteren.<br />

Deze efficiencyverbeteringen betreffen zowel de<br />

medewerkers als het materieel. Aan de bestaande<br />

ideeën over productiviteitsverbetering zal in het<br />

komende jaar verder invulling worden gegeven.<br />

Figuur 15: vervaldata van de contracten binnen<br />

<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer en Hermes Groep<br />

(als percentage van de omzet)<br />

2009:<br />

15%<br />

2008:<br />

24%<br />

Vanaf<br />

2010:<br />

48%<br />

2007:<br />

13%<br />

<strong>2006</strong><br />

4 september <strong>2006</strong>: Minister Karla Peijs van Verkeer en<br />

Waterstaat laat zich door Rob van Holten (links) en Peter<br />

Kortenhorst uitgebreid informeren over de helikopterlijndienst.


66<br />

4. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

De inzet van materieel zal verder moeten<br />

verbeteren in de vorm van een sterk aangescherpt<br />

capaciteitsmanagement en gereduceerde onderhoudsnormtijden<br />

en -intervallen.<br />

Binnen de divisie Taxi Services wordt in<br />

toenemende mate intensieve concurrentie<br />

ondervonden van een reeks bestaande en enkele<br />

nieuwe partijen in de markt die in een aantal gevallen<br />

op basis van lijfsbehoud lijken in te schrijven.<br />

Noch binnen het openbaar vervoer noch binnen<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services worden de geldende<br />

rendementseisen onder de druk van de markt echter<br />

verlaten. Om desondanks concurrerend in te schrijven<br />

wordt ook binnen <strong>Connexxion</strong> Taxi Services gebruik<br />

gemaakt van een professioneel en gespecialiseerd<br />

Tenderteam.<br />

Voor bovengenoemd risico van intensievere<br />

concurrentie geldt als mitigerende factor dat<br />

binnen het grootschalig en kleinschalig vervoer<br />

sprake is van langlopende contracten. In figuur 15<br />

wordt weergegeven welk deel van de omzet van<br />

<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer in de komende jaren<br />

in aanbesteding komt. Bij de divisie Taxi Services is<br />

in een groot aantal gevallen sprake van contracten<br />

met een looptijd van minimaal drie jaar, terwijl in de<br />

openbaarvervoersmarkt de contracten veelal een duur<br />

kennen van tenminste zes jaar. Het Ministerie van<br />

Verkeer en Waterstaat heeft inmiddels de maximale<br />

concessieduur in het OV verlengd naar acht jaar.<br />

<strong>2006</strong><br />

Foto: Quintus Vosman<br />

<strong>Connexxion</strong> presenteert de nieuwe treinen<br />

voor de Valleilijn. De treinen gaan in 2007<br />

rijden tussen Ede-Wageningen en Amersfoort.


67<br />

4.12 Management control systeem<br />

Interne omgeving<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft haar kernwaarden vastgelegd in een<br />

Gedragscode. Hierin wordt onder meer de omgang met<br />

leveranciers geregeld. Naast deze Gedragscode is er<br />

een procedure om ongewenste omgangsvormen aan<br />

de orde te stellen. De onderneming heeft hiertoe een<br />

Vertrouwenscommissie benoemd; tevens voorziet de<br />

onderneming in een Klokkenluidersregeling.<br />

De onderneming heeft haar processen beschreven<br />

en vastgelegd in eenvoudig toegankelijke proces portal.<br />

Een samenstel van activiteiten vormt de basis voor<br />

de functieomschrijving. Deze functieomschrijving<br />

omvat naast de activiteiten tevens de noodzakelijke<br />

bevoegdheden en de daarmee samenhangende<br />

verantwoordelijkheden. De functieomschrijvingen<br />

zijn vastgelegd in het functieboek van <strong>Connexxion</strong>.<br />

Binnen <strong>Connexxion</strong> is een strikt procuratiestelsel<br />

van toepassing. Dit stelsel heeft als uitgangspunt<br />

een duaal handtekening- of autorisatiemodel. In het<br />

crediteurenbetaalsysteem Basware is deze procuratie<br />

vertaald in autorisaties op persoonsniveau.<br />

Tijdens het wervings- & selectieproces wordt erop<br />

toegezien dat <strong>Connexxion</strong> goed opgeleide werknemers<br />

in dienst neemt. Tijdens de <strong>Connexxion</strong>-gesprekken of<br />

tijdens reguliere planning- en beoordelingsgesprekken<br />

kunnen eventuele tekortkomingen in de kwalificatie<br />

voor de huidige of een toekomstige functie worden<br />

aangegeven. Middels <strong>Connexxion</strong> Academy worden<br />

opleidingen voor chauffeurs en monteurs alsmede<br />

voor indirecte medewerkers verzorgd.<br />

<strong>Connexxion</strong> streeft een open cultuur na, waarin<br />

medewerkers betrokken zijn bij de onderneming.<br />

Continue verbetering hoort hierbij, evenals het<br />

incidenteel maken van fouten. Anderzijds mogen<br />

mensen aangesproken worden op gemaakte<br />

afspraken en behaalde resultaten.<br />

Risicobeoordeling<br />

De missie en visie van de onderneming zijn<br />

vastgelegd in het Strategisch Plan <strong>2006</strong>-2010. Dit<br />

plan is richtinggevend voor de divisies. De hoofdlijnen<br />

van het Strategisch Plan zijn niet alleen gedeeld met<br />

vertegenwoordigers van het personeel, maar worden<br />

via het medewerkersblad <strong>Connexxion</strong>’s ook naar<br />

alle medewerkers gecommuniceerd.<br />

<strong>Connexxion</strong> vertrouwt op de professionaliteit van<br />

haar medewerkers om ontwikkelingen in de externe<br />

omgeving te vertalen naar de eigen organisatie.<br />

Periodiek wordt hier op divisieniveau gestructureerd<br />

opvolging aan gegeven door een identificatie van<br />

risico’s. De geïdentificeerde risico’s worden gezamenlijk<br />

met acties en verantwoordelijken vastgelegd in een<br />

risicokaart. Deze risicokaart is onderwerp van gesprek<br />

tijdens de kwartaalbeoordeling door de Raad van<br />

Bestuur van de gang van zaken in de divisie.<br />

Beheersings- en bewakingsactiviteiten<br />

Werkvoorschriften en procedures worden zoals<br />

eerder omschreven vastgelegd in een procesportal.<br />

Het handboek management control beschrijft de<br />

planning en control cyclus binnen <strong>Connexxion</strong>.<br />

Het Strategisch Plan <strong>2006</strong>-2010 wordt door de<br />

onderdelen van <strong>Connexxion</strong> in jaarplannen omgezet.<br />

Aan de hand van de werkelijke resultaten worden<br />

de jaarplannen op maandbasis in detail door de<br />

bedrijfsonderdelen en in mindere mate van detail door<br />

de Raad van Bestuur getoetst.<br />

Informatietechnologie wordt steeds<br />

belangrijker voor de primaire processen van<br />

<strong>Connexxion</strong>. In <strong>2006</strong> zijn stappen ondernomen<br />

om de controle-mechanismen in de IT-operatie te<br />

verhogen door centralisatie van de rekencentra.<br />

De mogelijkheden voor uitwijk bij calamiteiten<br />

zijn gecreëerd. In dezelfde organisatieaanpassing<br />

is de rol van informatiemanagement belegd als<br />

verantwoordelijkheid van het managementteam van<br />

de divisies.<br />

<strong>2006</strong><br />

<strong>Connexxion</strong> viert haar 125-jarig jubileum met een groots feest<br />

voor alle medewerkers in stadion Gelredome in Arnhem.


684. Verslag van de Raad van Bestuur<br />

Om een betrouwbare financiële vastlegging<br />

te waarborgen, worden de grondslagen in detail<br />

vastgelegd in een accounting manual. De belangrijkste<br />

grondslagen staan vermeld in de toelichting op de<br />

jaarrekening.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft een Interne Audit Dienst,<br />

die thans bestaat uit drie gekwalificeerde personen.<br />

In het kader van bewaking en borging van<br />

management control wordt jaarlijks een auditplan<br />

opgesteld, dat gericht is op de belangrijkste<br />

bedrijfsprocessen en bijbehorende risico’s. Dit plan<br />

wordt uitgevoerd in goede samenwerking tussen de<br />

interne en externe accountant. De audits hebben<br />

betrekking op de financiële rapportage en op het<br />

bestaan en functioneren van operationele policies<br />

en procedures. Zowel door de interne als de externe<br />

accountant wordt hierover formeel gerapporteerd.<br />

De Interne Audit Dienst rapporteert aan de voorzitter<br />

van de Raad van Bestuur en brengt periodiek verslag<br />

uit aan de Auditcommissie.<br />

Letter of Representation<br />

Om de Raad van Bestuur extra waarborgen te<br />

verschaffen dat de binnen de onderneming<br />

bestaande richtlijnen en procedures op het gebied<br />

van interne beheersing zijn nageleefd, wordt van<br />

alle divisiedirecteuren een Letter of Representation<br />

verlangd. De divisiedirecteuren verklaren hierin dat<br />

de interne omgeving en de daarbij behorende beheersingsmaatregelen,<br />

het systeem van risicobeoordeling,<br />

de wijze van communicatie en informatievoorziening,<br />

en de periodieke bewaking van voornoemde<br />

elementen een redelijke mate van zekerheid bieden<br />

dat de strategische en operationele doelstellingen<br />

van de divisie worden gerealiseerd, de in- en externe<br />

(financiële) rapportages betrouwbaar zijn, en dat de<br />

divisie de relevante wet- en regelgeving naleeft.<br />

Deze werkwijze veronderstelt een maximaal kritische<br />

houding ten opzichte van de door de betrokkenen<br />

aangeleverde gegevens.<br />

Informatie en communicatie<br />

Het informeren van onze medewerkers geschiedt<br />

op brede schaal via medewerkersbladen als<br />

<strong>Connexxion</strong>’s, OVxxtra, Contaxxi en TSN Nieuws.<br />

Daarnaast vindt informatie-uitwisseling plaats via<br />

intranet. Personeelsbijeenkomsten, werkoverleggen<br />

en zogeheten <strong>Connexxion</strong>-gesprekken zijn andere<br />

communicatiemiddelen waarmee de informatieuitwisseling<br />

in de onderneming wordt gewaarborgd.<br />

Hiernaast zijn bilaterale contacten en verschillende<br />

overlegorganen van essentieel belang om onze<br />

doelen te communiceren en feedback te krijgen op de<br />

ondernemingsstrategie.<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services vergroot de toegankelijkheid van haar<br />

dienstverlening met Mybell: met een eenvoudig te bedienen<br />

mobiele telefoon kunnen reizigers direct contact opnemen met een<br />

alarmnummer of met de centrale van <strong>Connexxion</strong>.<br />

<strong>2006</strong>


69<br />

4.13 Directiebeoordeling<br />

risicomanagement en interne beheersing<br />

Zoals eerder in hoofdstuk 1 en 3 beschreven, is de<br />

zeer ongelukkige gang van zaken met betrekking<br />

tot de aanbesteding van het busvervoer in Brabant<br />

een tekortkoming, die heeft geleid tot evaluatie en<br />

wijziging van de interne procedure rond en de opzet<br />

van het tenderproces. Deze aanpassingen zijn in het<br />

verslagjaar doorgevoerd.<br />

Rekening houdend met het bovenstaande is de<br />

Raad van Bestuur, na overleg met de Auditcommissie<br />

van de Raad van Commissarissen, van mening dat de<br />

interne omgeving en de daarbij behorende beheersingsmaatregelen,<br />

het systeem van risicobeoordeling,<br />

de wijze van communicatie en informatievoorziening,<br />

en de periodieke bewaking van voornoemde elementen<br />

een redelijke mate van zekerheid bieden dat:<br />

- de Raad van Bestuur op de hoogte is van de mate<br />

waarin de strategische en operationele doelstellingen<br />

van de vennootschap worden gerealiseerd;<br />

- de in- en externe (financiële) rapportages<br />

betrouwbaar zijn;<br />

- de onderneming de relevante wet- en regelgeving<br />

naleeft.<br />

Voor wat betreft de inhoud van een ‘redelijke<br />

mate van zekerheid’ dient uitgegaan te worden van<br />

wat als zodanig geldt voor een zorgvuldig handelend<br />

bestuurder in de gegeven omstandigheden. Hoe goed<br />

interne risicomanagement- en beheersingssystemen<br />

ook zijn opgezet, zij kunnen nooit de absolute<br />

zekerheid bieden dat doelstellingen op het gebied<br />

van strategie, operatie, verslaggeving en naleving<br />

van wetten en regels altijd worden bereikt.<br />

De werkelijkheid leert dat bij het nemen van<br />

beslissingen menselijke beoordelingsfouten kunnen<br />

optreden, dat er steeds kosten-batenafwegingen<br />

worden gemaakt bij het aanvaarden van risico’s<br />

en het treffen van beheersingsmaatregelen,<br />

dat door menselijk falen zelfs simpele fouten of<br />

vergissingen grote verliezen kunnen veroorzaken, dat<br />

samenspanning van functionarissen kan leiden tot het<br />

omzeilen van interne controlemaatregelen en tenslotte<br />

dat het voor het management mogelijk is om met de<br />

directie gemaakte afspraken te negeren.<br />

Hoewel er geen indicaties zijn dat onze<br />

risicomanagement- en interne beheersingssystemen<br />

in 2007 niet naar behoren zal werken, blijft dit een<br />

onderwerp van voortdurende aandacht.<br />

Hilversum, 15 februari 2007<br />

Raad van Bestuur <strong>Connexxion</strong> Holding NV<br />

P.J.Ph. Kortenhorst R. van Holten drs. F.I.G. Janssen<br />

voorzitter vice-voorzitter CFO


70<br />

5. Curricula Vitae van de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur<br />

Raad van Commissarissen<br />

mr. N.J. Westdijk<br />

drs. R. Pieterse<br />

J. den Hoed RA<br />

dr. M.J.L. Jonkhart<br />

mr. N.J. Westdijk (1941)<br />

Klaas Westdijk studeerde Nederlands Recht aan de<br />

Universiteit van Utrecht, vervolgens behaalde hij zijn<br />

Master’s degree in Law en Business Administration<br />

aan de Universiteit van Chicago. Van 1965 tot 1967<br />

was hij werkzaam als jurist in de Verenigde Staten<br />

en in Nederland. Vervolgens werd hij management<br />

consultant bij Booz & Hamilton in Chicago. Van 1971<br />

tot 1978 was hij verbonden aan Horringa & De Koning,<br />

vanaf 1975 als partner. Van 1978 tot 1990 was hij<br />

werkzaam bij Furness NV, vanaf 1982 aanvankelijk als<br />

lid en later als voorzitter van de Raad van Bestuur.<br />

In 1990 is hij benoemd tot lid van de Raad van Bestuur<br />

van Koninklijke Pakhoed NV en in 1992 benoemd tot<br />

voorzitter van de Raad van Bestuur. Vanaf 10 december<br />

1999 is hij lid van de Raad van Commissarissen van<br />

<strong>Connexxion</strong> Holding NV. Van 1 maart 2002 tot 31 juli<br />

2003 was hij voorzitter van de Raad van Bestuur van<br />

de vennootschap. Op 1 augustus 2003 keerde hij terug<br />

als lid van de Raad van Commissarissen, waarvan hij<br />

sedert april 2004 het voorzitterschap vervult.<br />

Voorts is hij lid van de Raad van Commissarissen van<br />

ENECO Energie NV (voorzitter), Fortis, beleggingsfonds<br />

VastNedRetail en van de FD Mediagroep.<br />

Daarnaast is hij lid van de Raad voor Verkeer en<br />

Waterstaat.<br />

ir. M.E. van Lier Lels<br />

prof. dr. W.A.F.G. Vermeend<br />

drs. R. Pieterse (1942)<br />

Rob Pieterse studeerde Economie aan de Nederlandse<br />

Economische Hogeschool te Rotterdam. Vanaf 1968<br />

was hij werkzaam bij AKZO in diverse internationale<br />

functies. Vanaf 1978 tot 1987 was hij werkzaam bij<br />

Kluwer NV, aanvankelijk als directeur en vanaf 1987<br />

als lid van de Hoofddirectie. Vanaf 1988 tot september<br />

2003 is hij lid geweest van de Raad van Bestuur van<br />

Wolters Kluwer NV, waarvan vanaf 2000 als voorzitter.<br />

De nevenfuncties van de heer Pieterse zijn: lid van de<br />

Raad van Commissarissen van Essent NV, Koninklijke<br />

Wegener NV en CSM NV en president-commissaris<br />

van Koninklijke Grolsch NV en Mercurius Groep BV.<br />

Voorts is hij bestuurslid van enkele verenigingen en<br />

stichtingen.


71<br />

J. den Hoed RA (1937)<br />

Jean den Hoed studeerde af als Register Accountant<br />

in 1967. Na de militaire diensttijd was hij van 1959<br />

tot 1969 werkzaam bij Philips NV bij de Interne<br />

Accountantsdienst. Vanaf 1969 tot 1998 was hij<br />

werkzaam bij AKZO Nobel NV in diverse functies,<br />

laatstelijk als chief financial officer, tevens lid van de<br />

Executive Council. De heer Den Hoed is lid van de Raad<br />

van Commissarissen van SNS Reaal Groep. Daarnaast<br />

is hij lid van de Raad van Toezicht van het Nederlands<br />

Vaccin Instituut en plaatsvervangend Raad van de<br />

Ondernemingskamer van het Hof van Amsterdam.<br />

Voorts is hij bestuurslid van enkele stichtingen.<br />

dr. M.J.L. Jonkhart (1950)<br />

Marius Jonkhart behaalde in 1973 zijn doctoraal<br />

Bedrijfskunde aan de Interfaculteit Bedrijfskunde<br />

Delft/Rotterdam en in 1975 zijn doctoraal<br />

Bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit<br />

te Rotterdam om vervolgens aldaar in 1980 cum<br />

laude te promoveren tot doctor in de Economische<br />

Wetenschappen. Hij was werkzaam bij onder andere<br />

het Ministerie van Financiën, van 1981 tot 1988,<br />

sedert 1984 als directeur Binnenlands Geldwezen.<br />

Van 1987 tot 1998 was hij hoogleraar Financierings- en<br />

Beleggingsvraagstukken aan de Erasmus Universiteit<br />

Rotterdam. Van 1988 tot 1999 was hij werkzaam als<br />

voorzitter van de Raad van Bestuur van de Nationale<br />

Investeringsbank NV. Hij vervult sinds 2000 de functie<br />

van president-directeur van NOB Holding NV.<br />

De nevenfuncties van de heer Jonkhart zijn onder<br />

andere: lid van de Raad van Commissarissen van<br />

Aozora Bank (voorheen Nippon Credit Bank, Japan),<br />

Aercap Holdings, Corus Nederland en Ruimte voor<br />

Ruimte (voorzitter). Hij is voorts lid van de Raad van<br />

Toezicht van Staatsbosbeheer.<br />

ir. M.E. van Lier Lels (1959)<br />

Marike van Lier Lels studeerde Maritime Business<br />

Studies aan de Technische Universiteit Delft. In de<br />

periode 1986 tot 1999 was zij werkzaam bij Koninklijke<br />

P&O Nedlloyd NV in verschillende functies, laatstelijk<br />

als Member Executive Committee European Transport<br />

& Distribution. In de periode december 1995 tot<br />

september 2000 was zij werkzaam als Managing<br />

Director Van Gend & Loos Benelux. Van september<br />

2000 tot januari 2005 is zij als Executive Vice President<br />

& Chief Operating Officer verbonden geweest aan de<br />

Schiphol Group.<br />

Mevrouw Van Lier Lels is onder andere lid van<br />

de Raad van Commissarissen van Koninklijke<br />

KPN NV, USG People NV, TKH Group NV, Slavenburg<br />

Holdings BV en Maersk Nederland. Haar belangrijkste<br />

bestuursfuncties zijn bij de Algemene Rekenkamer,<br />

Raad voor Verkeer en Waterstaat, Innovatieplatform,<br />

Design Academy, TUD, de Baak, VNO-NCW en Koning<br />

Willem I Stichting.<br />

prof. dr. W.A.F.G. Vermeend (1948)<br />

Willem Vermeend behaalde in 1974 het doctoraal<br />

examen van de fiscaaljuridische studierichting aan de<br />

Rijksuniversiteit te Groningen. In 1983 promoveerde<br />

hij aan de Rijksuniversiteit Leiden. Van 1975 tot 1984<br />

was hij onder meer ondernemer, deeltijddocent aan<br />

de Rijksuniversiteit Leiden en medewerker van de<br />

Leidse Rechtswinkel. Van 1984 tot 1994 was de heer<br />

Vermeend lid van de Tweede Kamer voor de Partij van<br />

de Arbeid. Vervolgens was hij van 1994 tot maart 2000<br />

staatssecretaris van Financiën en van maart 2000 tot<br />

2002 minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.<br />

De heer Vermeend is verbonden aan Boer & Croon<br />

Strategy and Management Group. De nevenfuncties<br />

van de heer Vermeend zijn: lid van de Raad van<br />

Commissarissen van Mitsubishi Motors, Free Record<br />

Shop, de Nationale Vacaturebank, Randstad Holding en<br />

Maison van den Boer. Hij is buitengewoon hoogleraar<br />

Fiscale Economie aan de Universiteit van Maastricht.


72<br />

5. Curricula Vitae van de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur<br />

De Raad van Commissarissen en haar commissies zijn ultimo <strong>2006</strong> als volgt samengesteld:<br />

Nationaliteit Benoeming Herbenoeming Aftreedjaar Commissie<br />

mr. N.J. Westdijk<br />

(voorzitter) Nederlands 1999 2003 2007 Selectie- en<br />

Benoemingscommissie (vzt)<br />

Bezoldigingscommissie (lid)<br />

drs. R. Pieterse<br />

(vice-voorzitter) Nederlands 2003 2007 Selectie- en<br />

Benoemingscommissie (lid)<br />

Bezoldigingscommissie (vzt)<br />

Auditcommissie (lid)<br />

J. den Hoed RA Nederlands 1999 <strong>2006</strong> 2007 Auditcommissie (vzt)<br />

dr. M.J.L. Jonkhart Nederlands 2004 2008 Auditcommissie (lid)<br />

ir. M.E. van Lier Lels Nederlands <strong>2006</strong> 2010<br />

prof. dr. W.A.F.G. Vermeend Nederlands 2004 2008 Selectie- en<br />

Benoemingscommissie (lid)<br />

Bezoldigingscommissie (lid)<br />

<strong>Connexxion</strong> participeert in de<br />

ontwikkeling van de Superbus.<br />

<strong>2006</strong>


73<br />

Raad van Bestuur<br />

P.J.Ph. Kortenhorst (1950)<br />

Peter Kortenhorst trad op 1 augustus 2001 toe tot<br />

de Raad van Bestuur van <strong>Connexxion</strong> Holding NV.<br />

Daarvoor bekleedde hij onder andere de functies<br />

van CFO van Granaria Holdings BV (1993-2000) en<br />

directeur van Bank Mees & Hope NV (1976-1993).<br />

Vanaf medio 2003 is hij voorzitter van de Raad van<br />

Bestuur.<br />

De heer Kortenhorst is voorts<br />

- voorzitter van de Stichting Pensioenfonds<br />

Openbaar Vervoer (SPOV)<br />

- voorzitter van de Stichting Vervroegd Uittreden<br />

Openbaar Vervoer (SVUOV)<br />

- voorzitter van het Dagelijks Bestuur van de<br />

Rotterdamse Stichting voor Cardiologische<br />

Revalidatie (RSCR)<br />

- lid van de Raad van Commissarissen van ROI<br />

- lid van de Policy Board van de Union Internationale<br />

des Transports Publics (UITP)<br />

- bestuurslid van de Stichting Maatschappij en<br />

Onderneming (SMO)<br />

- lid van de Raad van Commissarissen van<br />

TransLink Systems BV.<br />

P.J.Ph. Kortenhorst<br />

R. van Holten<br />

drs. F.I.G. Janssen<br />

R. van Holten (1955)<br />

Rob van Holten is per 1 januari 2002 bij de<br />

vennootschap in dienst getreden in de functie<br />

van directeur van <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer.<br />

Daarvoor heeft hij verschillende management- en<br />

directiefuncties vervuld bij Vendex en Vedior en<br />

laatstelijk als voorzitter van de Directie van ISS<br />

Nederland BV. Op 1 juli 2002 werd hij lid van de Raad<br />

van Bestuur. Vanaf medio 2003 is hij benoemd tot<br />

vice-voorzitter van de Raad van Bestuur. De heer<br />

Van Holten is voorts<br />

- president-commissaris van Vervoer Bewijzen<br />

Nederland BV (VBN)<br />

- bestuurslid van Mobis<br />

- lid van de Raad van Commissarissen van<br />

REISinformatiegroep BV.<br />

drs. F.I.G. Janssen (1965)<br />

Frank Janssen is in 1992 in dienst getreden van<br />

een rechtsvoorganger van de onderneming als<br />

beleidsmedewerker Strategische Ontwikkeling.<br />

Hierna heeft hij verschillende financiële en<br />

operationele managementfuncties vervuld.<br />

Frank Janssen trad op 29 maart 2005 toe tot de Raad<br />

van Bestuur; hij is lid van de Raad van Bestuur en Chief<br />

Financial Officer. De heer Janssen vertegenwoordigt<br />

<strong>Connexxion</strong> op de Algemene Vergadering van<br />

Aandeelhouders van alle deelnemingen van<br />

<strong>Connexxion</strong> Participaties BV.


74<br />

6. Ondernemingsstructuur<br />

Figuur 16: organogram <strong>Connexxion</strong><br />

(31 december <strong>2006</strong>)<br />

Divisie Openbaar<br />

Vervoer<br />

Willem Mes<br />

directeur<br />

<strong>Connexxion</strong><br />

Nederland<br />

Divisie Taxi Services<br />

Jan Willem van de Wetering<br />

directeur<br />

Divisie Tours<br />

Jan Willem van de Wetering<br />

directeur<br />

Raad van Bestuur<br />

Peter Kortenhorst<br />

voorzitter<br />

Rob van Holten<br />

vice-voorzitter<br />

Frank Janssen<br />

CFO<br />

<strong>Connexxion</strong><br />

Participaties<br />

Techno Service<br />

Nederland<br />

Henk van den Boom<br />

algemeen directeur<br />

<strong>Connexxion</strong> Water<br />

Henk van den Boom<br />

gedelegeerd directeur<br />

Concernstaf<br />

Hermes Groep<br />

Hein op den Camp<br />

algemeen directeur<br />

Vloot<br />

Marianne Kopp-Raadgever<br />

directeur<br />

Facilitair Bedrijf /<br />

Vastgoed<br />

Willem Hetebrij<br />

directeur


75<br />

Organen van de vennootschap<br />

De organen van de vennootschap kennen per ultimo <strong>2006</strong> de volgende leden:<br />

Raad van Commissarissen<br />

Klaas Westdijk<br />

Rob Pieterse<br />

Jean den Hoed<br />

Marius Jonkhart<br />

Marike van Lier Lels<br />

Willem Vermeend<br />

voorzitter<br />

vice-voorzitter<br />

Dirk Slijper<br />

secretaris<br />

Raad van Bestuur<br />

Peter Kortenhorst<br />

Rob van Holten<br />

Frank Janssen<br />

voorzitter<br />

vice-voorzitter<br />

CFO<br />

Willem Lely<br />

secretaris<br />

Directieraad<br />

Rob van Holten<br />

Henk van den Boom<br />

Willem Mes<br />

Jan Willem van de Wetering<br />

Peter-Paul Witte<br />

voorzitter<br />

algemeen directeur Techno Service Nederland<br />

directeur divisie Openbaar Vervoer<br />

directeur divisie Taxi Services en divisie Tours<br />

directeur HRM<br />

Centrale Ondernemingsraad<br />

Tom Roording<br />

Guus van Tol<br />

Hans Abdoelkariem<br />

Jeltje Hoekstra<br />

John Huismans<br />

Dick Knutzen<br />

Mark Lammers<br />

Rob Leenen<br />

Bert Leenards<br />

Piet Mooren<br />

Wim Schulenberg<br />

Johan van der Velde<br />

Ad Wayenberg<br />

Jeroen Wijers<br />

divisie Techno Service Nederland, voorzitter<br />

divisie Openbaar Vervoer, secretaris<br />

divisie Techno Service Nederland<br />

divisie Taxi Services<br />

divisie Tours & Water<br />

divisie Openbaar Vervoer<br />

divisie Taxi Services<br />

Hermes Groep<br />

divisie Openbaar Vervoer<br />

divisie Taxi Services<br />

divisie Taxi Services<br />

Hermes Groep<br />

divisie Tours & Water<br />

divisie Openbaar Vervoer


76


77<br />

7. Jaarrekening <strong>2006</strong><br />

7.1 Geconsolideerde balans per 31 december <strong>2006</strong> 78<br />

7.2 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong> 80<br />

7.3 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong> 81<br />

7.4 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over <strong>2006</strong> 82<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 83<br />

7.6 Vennootschappelijke balans per 31 december <strong>2006</strong> 130<br />

7.7 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong> 132<br />

7.8 Vennootschappelijk overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong> 132<br />

7.9 Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 133


787.1 Geconsolideerde balans per 31 december <strong>2006</strong><br />

Voor verwerking van de voorgestelde winstverdeling<br />

Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Activa<br />

Vaste activa<br />

Materiële vaste activa 7.5.11 382.291 398.815<br />

Immateriële activa 7.5.12 2.561 872<br />

Financiële activa 7.5.13 45.545 5.716<br />

Investeringen op basis van 'equity'-methode 7.5.14 8.528 5.874<br />

Uitgestelde belastingvorderingen 7.5.15 41.750 44.625<br />

Totaal vaste activa 480.675 455.902<br />

Vlottende activa<br />

Voorraden 7.5.16 9.422 12.509<br />

Winstbelastingvorderingen 1.590 -<br />

Debiteuren en overige vorderingen 7.5.17 95.902 91.364<br />

Voor verkoop aangehouden activa 7.5.18 12.358 36.979<br />

Geldmiddelen en kasequivalenten 7.5.19 60.868 77.008<br />

Totaal vlottende activa 180.140 217.860<br />

Totaal activa 660.815 673.762


79<br />

Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Passiva<br />

Eigen vermogen 7.5.20 215.830 210.641<br />

Minderheidsbelangen 7.5.21 12.152 11.484<br />

Totaal groepsvermogen 227.982 222.125<br />

Langlopende verplichtingen<br />

Rentedragende verplichtingen 7.5.22 135.842 138.203<br />

Voorzieningen 7.5.23 32.805 39.846<br />

Uitgestelde belastingverplichtingen 7.5.15 17.763 14.126<br />

Overige verplichtingen 7.5.24 1.320 -<br />

Totaal langlopende verplichtingen 187.730 192.175<br />

Kortlopende verplichtingen<br />

Rekening-courantkredieten financiële instellingen 2.040 -<br />

Winstbelastingverplichtingen 57 419<br />

Voorzieningen 7.5.23 27.408 31.904<br />

Crediteuren en overige verplichtingen 7.5.26 211.705 224.512<br />

Voor verkoop aangehouden passiva 7.5.27 3.893 2.627<br />

Totaal kortlopende verplichtingen 245.103 259.462<br />

Totaal passiva 660.815 673.762


80<br />

7.2 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong><br />

Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Opbrengsten<br />

Openbaarvervoeropbrengsten<br />

- Reizigersopbrengsten 190.021 194.164<br />

- Opbrengsten OV Studentenkaart 88.417 85.307<br />

- Overheidsbijdragen 324.108 320.645<br />

- Overige openbaarvervoeropbrengsten 20.190 20.581<br />

Taxivervoeropbrengsten 171.557 162.020<br />

Tourvervoeropbrengsten 19.571 21.930<br />

Opbrengsten uit onderhoud en reparatie 24.833 31.156<br />

Opbrengsten uit handel 14.134 26.554<br />

Overige opbrengsten 7.5.32 31.410 18.530<br />

Totaal opbrengsten 884.241 880.887<br />

Bedrijfskosten<br />

Inkoopwaarde van de omzet 7.5.33 (100.624) (106.142)<br />

Personeelskosten 7.5.34 (501.894) (508.179)<br />

Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 7.5.35 (58.536) (56.796)<br />

Energiekosten t.b.v. voortbeweging (71.036) (60.801)<br />

Overige kosten rollend en varend materieel (40.954) (48.866)<br />

Overige kosten 7.5.36 (80.703) (71.937)<br />

Totaal bedrijfskosten (853.747) (852.721)<br />

Bedrijfsresultaat 30.494 28.166<br />

Financiële baten 4.808 3.569<br />

Financiële lasten (9.101) (5.933)<br />

Effect van amortisatie van activa en passiva (2.011) (785)<br />

Financieringsresultaat (6.304) (3.149)<br />

Aandeel in resultaat uit geassocieerde<br />

deelnemingen en joint ventures 7.5.37 (1.238) 2.581<br />

Resultaat voor belasting 22.952 27.598<br />

Winstbelastingen 7.5.38 (7.263) (8.624)<br />

Resultaat over de periode 15.689 18.974


81<br />

Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Resultaat over de periode toe te rekenen aan:<br />

Aandeelhouder van <strong>Connexxion</strong> Holding NV 14.580 16.784<br />

Minderheidsbelang 7.5.39 1.109 2.190<br />

Resultaat over de periode 15.689 18.974<br />

7.3 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong><br />

Bedragen in duizenden euro's <strong>2006</strong> 2005<br />

Resultaat over de periode 15.689 18.974<br />

Rechtstreekse vermogensmutatie in het groepsvermogen:<br />

Ongerealiseerde waardemutaties financiële instrumenten (3.229) 306<br />

Totaalresultaat 12.460 19.280<br />

Totaalresultaat toe te rekenen aan:<br />

Aandeelhouder van <strong>Connexxion</strong> Holding NV 11.361 17.150<br />

Minderheidsbelang 1.099 2.130<br />

Totaalresultaat 12.460 19.280


82<br />

7.4 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over <strong>2006</strong><br />

Bedragen in duizenden euro's <strong>2006</strong> 2005<br />

I. Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten<br />

Bedrijfsresultaat 30.494 28.166<br />

Afschrijvingen 56.513 52.083<br />

Bijzondere waardeverminderingen 2.023 4.713<br />

Boekresultaat bij verkoop materiële vaste activa (21.679) (8.612)<br />

Mutatie voorraden 3.162 3.100<br />

Mutatie kortlopende vorderingen (3.536) (13.856)<br />

Mutatie kortlopende verplichtingen (15.143) 7.832<br />

Dotatie en vrijvallen voorzieningen 12.585 12.518<br />

Onttrekking voorzieningen (23.361) (14.718)<br />

Kasstroom uit operationele activiteiten 41.058 71.226<br />

Ontvangen dividend 298 2.040<br />

Ontvangen interest 4.349 3.675<br />

Betaalde interest (9.210) (6.187)<br />

Betaalde winstbelasting (1.805) (4.275)<br />

(6.368) (4.747)<br />

Totale kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 34.690 66.479<br />

II. Kasstroom uit investeringsactiviteiten<br />

Verwerving van dochtermaatschappijen,<br />

na aftrek van verworven geldmiddelen (1.316) -<br />

Investeringen in (im)materiële vaste activa (80.815) (145.948)<br />

Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa 85.447 28.070<br />

Investeringen in financiële activa (45.700) (6)<br />

Desinvesteringen in financiële activa 2.343 4.489<br />

Overige mutaties (698) (359)<br />

Totale kasstroom uit investeringsactiviteiten (40.739) (113.754)<br />

III. Kasstroom uit financieringsactiviteiten<br />

Betaald dividend (7.181) (7.776)<br />

Mutatie rekening-courantkredieten financiële instellingen 1.453 (23.540)<br />

Ontvangst uit langlopende verplichtingen 44.241 114.106<br />

Aflossing langlopende verplichtingen (48.604) (24.906)<br />

Totale kasstroom uit financieringsactiviteiten (10.091) 57.884<br />

Mutatie geldmiddelen en kasequivalenten (16.140) 10.609<br />

Geldmiddelen en kasequivalenten begin boekjaar 77.008 66.399<br />

Geldmiddelen en kasequivalenten einde boekjaar 60.868 77.008<br />

Mutatie geldmiddelen en kasequivalenten (16.140) 10.609


83<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.1 Algemeen<br />

7.5.2 Overeenstemmingsverklaring<br />

<strong>Connexxion</strong> Holding NV is een naamloze vennootschap<br />

naar Nederlands recht, waarvan alle aandelen in handen<br />

zijn van de Staat der Nederlanden. De onderneming<br />

heeft haar statutaire zetel in Utrecht en haar<br />

hoofdvestiging aan Marathon 6, 1213 PK te Hilversum.<br />

De belangrijkste activiteiten van <strong>Connexxion</strong> zijn het<br />

verlenen van diensten op het gebied van openbaar en<br />

besloten personenvervoer en daaraan gerelateerde<br />

activiteiten.<br />

De geconsolideerde jaarrekening van de<br />

vennootschap voor het jaar, geëindigd op 31<br />

december <strong>2006</strong>, omvat de vennootschap en haar<br />

dochterondernemingen (tezamen te noemen<br />

“de Groep”) en het belang van de Groep in (nietgeconsolideerde)<br />

geassocieerde deelnemingen en<br />

joint ventures.<br />

De geconsolideerde jaarrekening van de Groep is<br />

door de Raad van Bestuur opgesteld op 15 februari<br />

2007 en besproken in de vergadering van de Raad van<br />

Commissarissen van 15 februari 2007. Indien tot de<br />

Algemene Vergadering van Aandeelhouders op<br />

14 maart 2007, waarin de jaarrekening wordt<br />

vastgesteld, omstandigheden blijken die aanpassing<br />

van de jaarrekening noodzakelijk maken, dan moet<br />

een dergelijke aanpassing op grond van het bepaalde<br />

in artikel 362 lid 6 en artikel 392 lid 1 letter g, Titel 9,<br />

Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek nog worden<br />

gemaakt.<br />

Ten aanzien van de enkelvoudige winst-enverliesrekening<br />

van de vennootschap is gebruik<br />

gemaakt van de vrijstelling ingevolge artikel 402,<br />

Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.<br />

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in<br />

overeenstemming met de International Financial<br />

Reporting Standards (IFRS) en de interpretaties daarvan<br />

zoals vastgesteld door de International Accounting<br />

Standards Board (IASB) alsmede de IFRSs, zoals aanvaard<br />

binnen de Europese Unie (hierna: EU-IFRS).<br />

7.5.3 Algemene grondslagen voor<br />

waardering en resultaatbepaling<br />

De euro (€) is de functionele en presentatievaluta<br />

van <strong>Connexxion</strong>. De hierna genoemde bedragen<br />

zijn vermeld in duizenden euro's, afgerond op het<br />

dichtstbijzijnde duizendtal, tenzij anders vermeld.<br />

De waardering van activa en passiva en de bepaling<br />

van het resultaat vinden plaats op basis van historische<br />

kosten tenzij anders vermeld. Langlopende activa<br />

en passiva worden, voor zover niet anders vermeld,<br />

gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.<br />

Voor verkoop aangehouden activa en passiva worden<br />

gewaardeerd tegen de laagste van de boekwaarde en<br />

de reële waarde minus de verkoopkosten.<br />

Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar<br />

waarop ze betrekking hebben. Winst wordt slechts<br />

genomen voor zover zij op balansdatum is gerealiseerd.<br />

Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het<br />

einde van het verslagjaar, worden in acht genomen<br />

indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend<br />

zijn geworden.<br />

De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling<br />

zijn consistent toegepast door de<br />

ondernemingen binnen de Groep en voor de in deze<br />

geconsolideerde jaarrekening gepresenteerde perioden.<br />

De presentatie van de cijfers van het voorafgaande<br />

boekjaar zijn, indien van toepassing, aangepast voor<br />

vergelijkingsdoeleinden.


847.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

Gebruik van schattingen<br />

Het opmaken van de jaarrekening in overeenstemming<br />

met EU-IFRS regelgeving vereist van het management<br />

dat zij beoordelingen, inschattingen en aannames<br />

maakt die de toepassing van richtlijnen en de<br />

gerapporteerde bedragen voor activa, passiva,<br />

inkomsten en uitgaven beïnvloeden. De gemaakte<br />

inschattingen en daarmee samenhangende aannames<br />

zijn gebaseerd op historische ervaringen en diverse<br />

andere factoren die onder de gegeven omstandigheden<br />

als redelijk en billijk kunnen worden beschouwd.<br />

Deze inschattingen en aannames hebben gediend als<br />

basis voor de waardebepaling van de verantwoorde<br />

activa en passiva, waarvoor vanuit andere bronnen<br />

de omvang op dit moment nog niet blijkt. Werkelijke<br />

uitkomsten kunnen echter afwijken van gemaakte<br />

inschattingen. Schattingen en onderliggende aannames<br />

worden voortdurend beoordeeld. Wijzigingen in<br />

schattingen en aannames worden verwerkt in de<br />

periode waarin de schattingen worden herzien als de<br />

herziening uitsluitend op de desbetreffende periode<br />

betrekking heeft, of in de periode van herziening en<br />

toekomstige perioden als de herziening zowel de<br />

huidige als de toekomstige perioden beïnvloedt.<br />

Door de leiding gevormde oordelen bij de toepassing<br />

van de EU-IFRS die belangrijke gevolgen hebben voor<br />

de jaarrekening, en schattingen die een aanmerkelijk<br />

risico in zich bergen van een materiële aanpassing in het<br />

volgende jaar zijn vermeld in paragraaf 7.5.30.<br />

7.5.4 Grondslagen voor consolidatie<br />

Dochtermaatschappijen<br />

Dochtermaatschappijen zijn die ondernemingen<br />

waarin <strong>Connexxion</strong> Holding NV direct dan wel<br />

indirect beslissende zeggenschap heeft. Beslissende<br />

zeggenschap houdt in dat <strong>Connexxion</strong> direct dan wel<br />

indirect de financiële en operationele bedrijfsvoering<br />

van een onderneming beheerst met als doel voordelen<br />

te behalen uit de activiteiten van die onderneming.<br />

De jaarrekeningen van deze dochterondernemingen<br />

zijn in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen<br />

vanaf de datum dat beslissende zeggenschap verworven<br />

wordt tot het moment dat <strong>Connexxion</strong> beslissende<br />

zeggenschap verliest.<br />

Het aandeel van derden in het resultaat en in het<br />

vermogen wordt afzonderlijk vermeld. Saldi en<br />

transacties met dochtermaatschappijen en eventuele<br />

(on)gerealiseerde resultaten op deze transacties worden<br />

bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening<br />

geëlimineerd.<br />

De belangrijkste in de consolidatie van <strong>Connexxion</strong><br />

Holding opgenomen dochtermaatschappijen zijn:<br />

<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer NV, Haarlem 100%<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services BV, Schiedam 100%<br />

<strong>Connexxion</strong> Tours BV, Hilversum 100%<br />

<strong>Connexxion</strong> Vastgoed BV, Hilversum 100%<br />

<strong>Connexxion</strong> Facilitair Bedrijf BV, Hilversum 100%<br />

<strong>Connexxion</strong> Vloot BV, Hilversum 100%<br />

Techno Service Nederland NV, Utrecht 100%<br />

<strong>Connexxion</strong> Participaties BV, Hilversum 100%<br />

Hermes Groep NV, Weert 76,7%<br />

Joint ventures<br />

Joint ventures zijn ondernemingen waarover<br />

<strong>Connexxion</strong> middels contractuele afspraken met twee<br />

of meer partijen gezamenlijk zeggenschap heeft.<br />

De belangrijkste joint ventures zijn:<br />

Arke/TAD BV, Enschede 50,0%<br />

Syntus BV, Doetinchem 33,3%<br />

Geassocieerde deelnemingen<br />

(niet-geconsolideerde deelnemingen)<br />

Geassocieerde deelnemingen zijn die ondernemingen<br />

waar de Groep invloed van betekenis uit kan oefenen<br />

op de financiële en operationele bedrijfsvoering, zonder<br />

beslissende zeggenschap te hebben.<br />

De belangrijkste geassocieerde deelnemingen zijn:<br />

Waterbus BV, Rotterdam 34,5%<br />

REISinformatiegroep BV, Utrecht 32,8%<br />

Fast Ferry BV, Rotterdam 31,0%<br />

TransLink Systems BV, Amersfoort 20,0%<br />

De lijst met gegevens betreffende de kapitaalbelangen,<br />

zoals bedoeld in artikelen 379 en 414, Titel 9, Boek 2<br />

van het Burgerlijk Wetboek, is gedeponeerd bij het<br />

Handelsregister van de Kamer van Koophandel<br />

te Hilversum.


85<br />

7.5.5 Afgeleide financiële instrumenten<br />

(derivaten)<br />

<strong>Connexxion</strong> maakt alleen gebruik van derivaten<br />

ter afdekking van het risico van de variabiliteit<br />

van uitgaande kasstromen die voortvloeien uit<br />

toekomstige dieselaankopen. Het beleid is erop gericht<br />

de gevolgen van koers- en prijsschommelingen te<br />

beperken. <strong>Connexxion</strong> past hedge accounting toe voor<br />

deze dieselderivaten. Bij eerste opname worden de<br />

dieselderivaten gewaardeerd tegen de reële waarde.<br />

Wijzigingen in de marktwaarde van de dieselderivaten<br />

worden, voor zover effectief, in het groepsvermogen<br />

verantwoord. Het niet-effectieve deel van eventuele<br />

winsten of verliezen wordt onmiddellijk in de winst-enverliesrekening<br />

verwerkt onder de financiële baten en<br />

lasten. Overboekingen van de in het groepsvermogen<br />

verantwoorde uitgestelde bedragen naar de winst-enverliesrekening<br />

vinden plaats in dezelfde periode of<br />

perioden waarin de afgedekte dieselaankopen ten laste<br />

van de winst-en-verliesrekening worden verantwoord.<br />

7.5.6 Omrekening van vreemde valuta’s<br />

Transacties in buitenlandse valuta’s worden in<br />

euro’s omgerekend tegen de per de datum van de<br />

desbetreffende transactie geldende wisselkoersen.<br />

De op balansdatum aanwezige activa en passiva worden<br />

tegen de op die datum geldende wisselkoersen in euro’s<br />

omgerekend. Bij omrekening ontstane koersverschillen<br />

worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord<br />

onder de overige bedrijfskosten.<br />

7.5.7 Waarderingsgrondslagen voor<br />

activa en passiva<br />

7.5.7.1 Materiële vaste activa<br />

Activa in eigendom<br />

De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen<br />

kostprijs of veronderstelde kostprijs, verminderd<br />

met de cumulatieve afschrijvingen en bijzondere<br />

waardeverminderingen.<br />

Wanneer een afdekkinginstrument afloopt, wordt<br />

verkocht of beëindigd of wanneer <strong>Connexxion</strong> de<br />

aanwijzing van de afdekkingrelatie intrekt, maar de<br />

afgedekte verwachte transactie naar verwachting<br />

nog steeds zal plaatsvinden, blijft de tot dat moment<br />

cumulatieve winst of het cumulatieve verlies in het<br />

groepsvermogen opgenomen tot het moment waarop<br />

de afgedekte dieselaankopen ten laste van de winsten-verliesrekening<br />

worden verantwoord. Indien niet<br />

langer wordt verwacht dat de afgedekte transactie zal<br />

plaatsvinden, wordt de cumulatieve niet-gerealiseerde<br />

winst of het cumulatieve niet-gerealiseerde verlies dat<br />

in het groepsvermogen is opgenomen, onmiddellijk<br />

overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening.<br />

Een deel van het rollend materieel is op<br />

1 januari 2004, de overgangsdatum naar EU-IFRS,<br />

geherwaardeerd tegen de reële waarde. Vanaf die<br />

datum is de reële waarde de veronderstelde kostprijs en<br />

derhalve de nieuwe aanschafwaarde van het actief.<br />

Indien een voorziening inzake geraamde kosten<br />

van ontmanteling en verwijdering van het actief en<br />

het herstel van het terrein noodzakelijk is, wordt de<br />

historische kostprijs met hetzelfde bedrag verhoogd.<br />

Voor zover een materieel vast actief omvangrijke<br />

bestanddelen bevat welke in economische levensduur<br />

uiteenlopen, worden deze als afzonderlijke materiële<br />

vaste activa verantwoord. <strong>Connexxion</strong> past voor de<br />

afschrijving van haar gebouwen deze zogeheten<br />

componentenmethode toe.<br />

De vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering worden<br />

gewaardeerd tegen de gedane uitgaven.


86<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

Geleasde activa<br />

Lease-overeenkomsten waarbij de Groep feitelijk alle<br />

risico’s en voordelen van eigendom heeft, worden<br />

geclassificeerd als financiële lease. Materiële vaste<br />

activa die door financiële lease zijn verworven, worden<br />

gewaardeerd tegen de laagste van de reële waarde en<br />

de contante waarde van het minimum aantal verplichte<br />

leasebetalingen bij aanvang van de lease verminderd<br />

met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere<br />

waardeverminderingen.<br />

Uitgaven na initiële investering<br />

Periodieke vervangingsuitgaven die samenhangen<br />

met materiële vaste activa worden geactiveerd mits<br />

de toekomstige economische voordelen voortvloeiend<br />

uit het actief naar de Groep zullen gaan en de kosten<br />

van dergelijke periodieke vervangingsinvesteringen<br />

betrouwbaar bepaald kunnen worden. Alle andere<br />

uitgaven worden als last in de winst-en-verliesrekening<br />

verantwoord wanneer zij gemaakt worden.<br />

Afschrijvingen<br />

De afschrijvingen worden gebaseerd op de economische<br />

gebruiksduur en worden berekend op basis van een<br />

percentage van de kostprijs, eventueel rekening<br />

houdend met een (gegarandeerde) restwaarde. Er wordt<br />

afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming.<br />

Op terreinen wordt niet afgeschreven. Gebouwen<br />

worden afgeschreven op basis van een economische<br />

levensduur van vijftig jaar. Gebouwen op erfpacht<br />

verkregen grond worden conform de looptijd van<br />

het desbetreffende contract afgeschreven als deze<br />

afschrijvingstermijn korter is. Autobussen worden<br />

afgeschreven met minimaal vijf procent en maximaal<br />

twintig procent per jaar; dit is mede afhankelijk van de<br />

duur van de concessie. Trolleymaterieel wordt op basis<br />

van vijftien jaar afgeschreven, trammaterieel en treinen<br />

op basis van dertig jaar. Taxi’s worden afgeschreven<br />

op basis van een geschatte economische levensduur<br />

variërend van drie tot acht jaar. Voor overige activa<br />

varieert de geschatte economische levensduur van<br />

drie tot twintig jaar.<br />

7.5.7.2 Immateriële activa<br />

Goodwill<br />

Alle bedrijfscombinaties worden administratief<br />

verwerkt via toepassing van de ‘overname’methode.<br />

Goodwill is opgenomen naar aanleiding van de<br />

overname van dochterondernemingen, geassocieerde<br />

deelnemingen en joint ventures. Met betrekking tot<br />

bedrijfsovernames die hebben plaatsgevonden vanaf<br />

1 januari 2004, komt goodwill overeen met het verschil<br />

tussen de kostprijs van de overname en de reële waarde<br />

van de overgenomen netto identificeerbare activa.<br />

Bij overnames voor deze datum is goodwill gebaseerd<br />

op de veronderstelde kostprijs, die gelijk is aan<br />

de waarde die hieraan op grond van de voorheen<br />

toegepaste Dutch GAAP werd toegekend.<br />

Goodwill wordt gewaardeerd tegen de<br />

historische kostprijs verminderd met eventuele<br />

cumulatieve bijzondere waardeverminderingen,<br />

waarbij jaarlijks wordt vastgesteld of een bijzondere<br />

waardevermindering (impairment test) noodzakelijk<br />

is. Voor joint ventures en geassocieerde deelnemingen<br />

wordt de boekwaarde van goodwill opgenomen in de<br />

boekwaarde van de investering in de joint venture of<br />

geassocieerde deelneming. Negatieve goodwill die bij<br />

een overname ontstaat, wordt direct in de winst-enverliesrekening<br />

verantwoord.<br />

Onderzoek en ontwikkeling<br />

Uitgaven voor onderzoeksactiviteiten die worden<br />

verricht met het vooruitzicht nieuwe wetenschappelijke<br />

of technische kennis en inzichten te verwerven, worden<br />

als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord<br />

wanneer zij worden gemaakt.<br />

Verkoopresultaten activa<br />

Verkoopresultaten op activa worden verantwoord<br />

onder de overige opbrengsten.


87<br />

Uitgaven voor ontwikkelingsactiviteiten waarbij<br />

de onderzoeksresultaten worden aangewend voor<br />

de productie van nieuwe of wezenlijk verbeterde<br />

producten en processen, worden geactiveerd indien het<br />

product of proces technisch en commercieel haalbaar<br />

is en de Groep over voldoende middelen beschikt<br />

om de ontwikkeling te voltooien. De geactiveerde<br />

uitgaven omvatten materiaalkosten, direct geleverde<br />

arbeid en een toerekenbaar deel van de directe<br />

overheadkosten. De geactiveerde ontwikkelingskosten<br />

worden gewaardeerd tegen de kostprijs verminderd<br />

met cumulatieve amortisatie en bijzondere<br />

waardeverminderingsverliezen. Indien de geactiveerde<br />

ontwikkelingskosten hoofdzakelijk bestaan uit uitgaven<br />

voor materiële vaste activa dan wel onlosmakelijk<br />

verbonden zijn met een materieel vast actief worden<br />

de geactiveerde ontwikkelingskosten behandeld als<br />

zijnde een materieel vast actief.<br />

De overige ontwikkelingskosten worden als last in<br />

de winst-en-verliesrekening verantwoord wanneer zij<br />

worden gemaakt.<br />

De amortisatie van het immaterieel actief geschiedt<br />

systematisch ten laste van de winst-en-verliesrekening<br />

over de economische levensduur vanaf ingebruikname,<br />

tenzij deze gebruiksduur onbepaald is.<br />

Met betrekking tot goodwill en immateriële activa<br />

met een onbepaalde gebruiksduur wordt ieder jaar<br />

systematisch per balansdatum getoetst of zich een<br />

bijzondere waardevermindering heeft voorgedaan.<br />

Het resultaat bij verkoop van financiële activa wordt<br />

verantwoord in de periode waarin de verkoop van deze<br />

financiële activa plaatsvindt.<br />

7.5.7.4 Investeringen op basis van ‘equity’-methode<br />

Joint ventures en geassocieerde deelnemingen<br />

Joint ventures zijn contractuele afspraken waarbij twee<br />

of meer partijen economische activiteiten aangaan<br />

waarover zij gezamenlijk zeggenschap hebben.<br />

Joint ventures worden gewaardeerd volgens de ‘equity’-<br />

methode vanaf het moment dat de gezamenlijke<br />

zeggenschap aanvangt tot het moment dat deze<br />

daadwerkelijk eindigt.<br />

De geassocieerde deelnemingen zijn deelnemingen<br />

waarin invloed van betekenis op het zakelijke en<br />

financiële beleid wordt uitgeoefend zonder er<br />

zeggenschap over te hebben. Deze deelnemingen<br />

worden gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode,<br />

rekening houdend met eventuele bijzondere<br />

waardeverminderingen vanaf het moment,<br />

dat de invloed van betekenis aanvangt tot het<br />

moment, dat deze daadwerkelijk eindigt. Belangen<br />

in ondernemingen waarin geen invloed van<br />

betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd<br />

tegen de verkrijgingsprijs. Verliezen worden<br />

slechts genomen voor zover de kapitaalinbreng<br />

strekt in de joint venture en de geassocieerde<br />

deelnemingen. De waarderingsgrondslagen van joint<br />

ventures en deelnemingen zijn aangepast aan de<br />

waarderingsgrondslagen van de Groep.<br />

7.5.7.3 Financiële activa<br />

De langlopende vorderingen en leningen (op joint<br />

ventures en niet-geconsolideerde deelnemingen)<br />

worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs<br />

verminderd met eventueel noodzakelijk geachte<br />

bijzondere waardeverminderingen.<br />

Op elke balansdatum wordt beoordeeld of er<br />

objectieve indicaties zijn dat een financieel actief in<br />

waarde is verminderd. De waardevermindering is het<br />

verschil tussen de geamortiseerde kostprijs en de<br />

waarde van de toekomstige kasstromen, gedisconteerd<br />

tegen de oorspronkelijke effectieve waarde van de<br />

vordering. Kasstromen met een resterende looptijd<br />

korter dan twaalf maanden worden niet gedisconteerd.<br />

7.5.7.5 Winstbelastingen en uitgestelde belastingen<br />

De vennootschap vormt samen met een aantal<br />

dochtermaatschappijen een fiscale eenheid.<br />

De belastinglast is het totale bedrag van de over de<br />

periode verschuldigde en verrekenbare belastingen en<br />

de uitgestelde belastingen. De over de verslagperiode<br />

verschuldigde en verrekenbare belasting is het bedrag<br />

van de winstbelasting met betrekking tot de fiscale<br />

winst c.q. verlies.


887.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

Uitgestelde belastingen zijn verplichtingen c.q.<br />

vorderingen van in toekomstige periodes te betalen<br />

c.q. terug te vorderen winstbelastingen met betrekking<br />

tot tijdelijke verschillen; ongebruikte verliescompensatie<br />

of ongebruikte belastingfaciliteiten. Tijdelijke verschillen<br />

zijn verschillen tussen de boekwaarde van een actief c.q.<br />

passief in de balans en de fiscale boekwaarde hiervan.<br />

De berekening van de latente belastingvorderingen<br />

en -verplichtingen geschiedt tegen de op het eind van<br />

het verslagjaar geldende belastingtarieven of tegen<br />

de in komende jaren geldende tarieven waarvan de<br />

wetgeving (materieel) is afgerond. Een uitgestelde<br />

belastingverplichting wordt opgenomen voor alle<br />

tijdelijke verschillen.<br />

Een uitgestelde belastingvordering wordt<br />

opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze<br />

verrekend kan worden met toekomstige fiscale winsten.<br />

De boekwaarde van de uitgestelde belastingvordering<br />

wordt beoordeeld op elke balansdatum en verlaagd in<br />

zoverre het niet langer waarschijnlijk is dat voldoende<br />

fiscale winst beschikbaar zal zijn om de vordering geheel<br />

of gedeeltelijk te realiseren.<br />

Actuele en uitgestelde belastingvorderingen en<br />

verplichtingen worden slechts gesaldeerd indien de<br />

onderneming een in rechte afdwingbaar recht heeft<br />

om te salderen, en de vorderingen en verplichtingen<br />

verband houden met dezelfde belastingautoriteit<br />

en belastingplichtige alsmede, bij uitgestelde<br />

belastingverplichtingen, dezelfde looptijd hebben.<br />

De vennootschapsbelasting wordt zoveel mogelijk aan<br />

de betreffende dochtermaatschappijen toegerekend<br />

alsof deze zelfstandig belastingplichtig zijn.<br />

7.5.7.6 Voorraden<br />

De voorraden worden gewaardeerd tegen historische<br />

kostprijs of lagere directe opbrengstwaarde door<br />

het vormen van een eventuele voorziening wegens<br />

incourantheid. De voorziening wegens incourantheid<br />

wordt bepaald op basis van een individuele beoordeling<br />

van de voorraden op productgroepniveau. De directe<br />

opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het<br />

kader van de normale bedrijfsvoering, verminderd<br />

met de geschatte kosten van voltooiing en de<br />

verkoopkosten. De historische kostprijs wordt gebaseerd<br />

op gewogen gemiddelde prijzen en zijn inclusief de<br />

verwervingskosten, de gemaakte vervoerskosten om<br />

de goederen naar de bestaande locatie te brengen<br />

en gemaakte kosten om ze in de huidige conditie te<br />

brengen.<br />

7.5.7.7 Debiteuren en overige vorderingen<br />

De debiteuren en overige vorderingen zijn opgenomen<br />

tegen de nominale waarde, onder aftrek van<br />

noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico<br />

van oninbaarheid op basis van individuele beoordeling.<br />

7.5.7.8 Voor verkoop aangehouden activa en passiva<br />

Vaste activa en groepen activa die worden aangehouden<br />

voor verkoop, worden bij eerste opname gewaardeerd<br />

tegen de laagste van de boekwaarde en de reële waarde<br />

minus verkoopkosten. Resultaten als gevolg van verkoop<br />

of verwijdering van voor verkoop aangehouden activa en<br />

passiva, worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt<br />

onder de overige kosten.<br />

Bijzondere waardeverminderingsverliezen bij de<br />

eerste classificatie als aangehouden voor verkoop<br />

worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen.<br />

Andere door de Groep aangehouden financiële<br />

instrumenten, waaronder obligaties, worden<br />

geclassificeerd als voor verkoop aangehouden activa en<br />

worden gewaardeerd tegen de reële waarde, waarbij de<br />

daaruit voortvloeiende winsten of verliezen rechtstreeks<br />

in het groepsvermogen worden verwerkt, behoudens<br />

bijzondere waardeverminderingsverliezen.


89<br />

Wanneer deze beleggingen niet langer in de balans<br />

worden opgenomen, wordt de cumulatieve winst<br />

die, of het cumulatieve verlies dat, rechtstreeks in<br />

het groepsvermogen is verwerkt, opgenomen in de<br />

winst-en-verliesrekening. Voor zover zij rentedragende<br />

beleggingen betreffen, wordt de rente op basis van de<br />

effectieve-rentemethode in de winst-en-verliesrekening<br />

opgenomen.<br />

7.5.7.12 Voorzieningen<br />

De op balansdatum aanwezige voorzieningen zijn<br />

gevormd voor verplichtingen die reeds op balansdatum<br />

aanwezig waren als gevolg van gebeurtenissen in het<br />

verleden, waarbij de verplichting op betrouwbare wijze<br />

geschat kan worden en waarbij het waarschijnlijk is dat<br />

voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom<br />

van middelen in de toekomst plaatsvindt.<br />

7.5.7.9 Geldmiddelen en kasequivalenten<br />

De geldmiddelen en kasequivalenten betreffen de<br />

kasmiddelen alsmede tegoeden op bankrekeningen.<br />

Direct opvraagbare deposito’s worden beschouwd als<br />

geldmiddelen en kasequivalenten.<br />

7.5.7.10 Groepsvermogen<br />

Eigen vermogen<br />

Het aandelenkapitaal wordt gekwalificeerd als eigen<br />

vermogen. Dividenden worden als een verplichting<br />

verantwoord in de periode waarin zij worden<br />

vastgesteld.<br />

Voorzieningen met een looptijd langer dan één<br />

jaar worden bepaald door de verwachte toekomstige<br />

kasstromen contant te maken op basis van een<br />

disconteringsvoet voor belasting die een afspiegeling is<br />

van de actuele marktsituatie en de risico’s die inherent<br />

zijn aan de verplichting. Voorzieningen met een looptijd<br />

korter dan één jaar worden verantwoord onder de<br />

kortlopende voorzieningen.<br />

Langetermijnpersoneelsbeloningen<br />

De langetermijnpersoneelsbeloningen worden<br />

opgenomen tegen de contante waarde.<br />

Minderheidsbelangen<br />

Minderheidsbelangen tonen het aandeel van derden<br />

in de verschillende dochtermaatschappijen. In de<br />

geconsolideerde balans zijn minderheidsbelangen<br />

gebaseerd op het oorspronkelijke aandeel in de<br />

verschillende dochtermaatschappijen, aangepast<br />

voor hun aandeel in de resultaten van deze<br />

dochtermaatschappijen.<br />

7.5.7.11 Rentedragende verplichtingen<br />

Rentedragende leningen worden initieel gewaardeerd<br />

tegen de historische kostprijs, na aftrek van eventueel<br />

gemaakte kosten. Na initiële opname worden<br />

rentedragende leningen gewaardeerd tegen de<br />

geamortiseerde kostprijs, waarbij een eventueel verschil<br />

tussen de kostprijs en de aflossingswaarde over de<br />

looptijd van de leningen in de winst-en-verliesrekening<br />

wordt verantwoord.<br />

Lopende schades<br />

De voorziening lopende schades is met name gevormd<br />

met het oog op toekomstige afrekeningen inzake<br />

letselschades, waarbij voertuigen van <strong>Connexxion</strong><br />

betrokken zijn geweest. De voorziening wordt door de<br />

WAM-verzekeraar (Wet Aansprakelijkheidsverzekering<br />

Motorrijtuigen) op basis van de geldende normering<br />

bij letselschades vastgesteld. Hierbij wordt gebruik<br />

gemaakt van ervaringscijfers van verzekeraars.<br />

Milieu<br />

De milieuvoorziening is bestemd voor het saneren van<br />

verontreinigde grond, waarbij de verontreiniging door<br />

<strong>Connexxion</strong> of haar rechtsvoorgangers veroorzaakt is.<br />

De hoogte van de voorziening is met medewerking van<br />

deskundigen op dit gebied aan de hand van zogeheten<br />

‘prikonderzoeken’ bepaald.<br />

Reorganisatie<br />

De reorganisatievoorzieningen zijn gevormd op basis<br />

van gedetailleerde en formele reorganisatieplannen,<br />

die door de Raad van Bestuur zijn goedgekeurd en die<br />

ofwel zijn gestart danwel aan de betrokkenen zijn<br />

gecommuniceerd.


907.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

Risico's uit claims, geschillen en rechtsgedingen<br />

Voorzieningen voor risico’s uit claims, geschillen<br />

en rechtsgedingen worden getroffen wanneer het<br />

waarschijnlijk is dat de rechtspersoon in een procedure<br />

zal worden betrokken.<br />

Verlieslatende contracten<br />

Voorzieningen voor verlieslatende contracten worden<br />

getroffen indien de onvermijdbare kosten van het<br />

voldoen aan de contractuele verplichtingen naar<br />

verwachting hoger zijn dan de verwachte economische<br />

voordelen van het betreffende contract. In langjarige<br />

vervoerscontracten zal pas na het verstrijken van de<br />

aanvangsperiode van het contract met redelijke mate<br />

van zekerheid kunnen worden vastgesteld of een<br />

contract structureel verlieslatend is. Voorzieningen voor<br />

verlieslatende contracten worden getroffen nadat de<br />

bijbehorende direct toerekenbare materiële vaste activa<br />

zijn afgewaardeerd naar restwaarde.<br />

7.5.7.13 Kortlopende verplichtingen<br />

De kortlopende verplichtingen worden tegen de<br />

geamortiseerde kostprijs opgenomen. Kortlopende<br />

verplichtingen, zoals uitgestelde omzet, die deel<br />

uitmaken van het werkkapitaal dat wordt gebruikt in<br />

de normale exploitatiecyclus, worden geclassificeerd als<br />

kortlopende verplichtingen, zelfs als deze pas na meer<br />

dan twaalf maanden worden afgewikkeld.<br />

Indien <strong>Connexxion</strong> optreedt als leasingnemer<br />

in een operationele lease-overeenkomst worden de<br />

leasebetalingen lineair als lasten in de winst-enverliesrekening<br />

opgenomen over de leaseperiode,<br />

tenzij een andere verdeling meer representatief is voor<br />

de gebruiksvoordelen voor het actief.<br />

Indien <strong>Connexxion</strong> optreedt als leasinggever in een<br />

operationele lease-overeenkomst, worden de activa<br />

in de balans opgenomen volgens de aard van het<br />

actief. Baten uit operationele leases worden lineair<br />

als baten in de winst-en-verliesrekening opgenomen<br />

over de leaseperiode, tenzij een andere verdeling<br />

meer representatief is voor de gebruiksvoordelen van<br />

het actief.<br />

7.5.7.15 Voorwaardelijke verplichtingen<br />

Voorwaardelijke verplichtingen zijn verplichtingen<br />

die optreden indien het optreden van een bepaalde<br />

toekomstige gebeurtenis onzeker is, of indien niet<br />

waarschijnlijk is dat een uitstroom van kasmiddelen<br />

zal plaatsvinden of het bedrag van de verplichting<br />

niet met voldoende zekerheid kan worden geschat.<br />

Voorwaardelijke verplichtingen worden verantwoord<br />

onder de niet in de balans opgenomen verplichtingen.<br />

7.5.7.14 Lease-overeenkomsten<br />

Een lease-overeenkomst classificeert als financiële leaseovereenkomst,<br />

wanneer vrijwel alle aan het eigendom<br />

van een actief verbonden risico’s en beloningen worden<br />

overgedragen aan <strong>Connexxion</strong>. Alle overige leaseovereenkomsten<br />

zijn operationele leases.


91<br />

7.5.8 Grondslagen voor de bepaling<br />

van het resultaat<br />

7.5.8.1 Opbrengsten<br />

De belangrijkste bedrijfsactiviteit van <strong>Connexxion</strong> is het<br />

verlenen van diensten op het gebied van openbaar en<br />

besloten vervoer en daaraan gerelateerde activiteiten.<br />

Opbrengsten zijn verantwoord naar rato van de<br />

verrichte prestaties op balansdatum indien (I) het<br />

bedrag van de opbrengst op betrouwbare wijze kan<br />

worden gewaardeerd, (II) het waarschijnlijk is dat de<br />

economische voordelen naar de onderneming zullen<br />

vloeien, (iii) de mate waarin diensten op balansdatum<br />

zijn verricht op betrouwbare wijze kunnen worden<br />

bepaald en (iv) de reeds gemaakte kosten voor de<br />

transactie en de kosten om de transactie te voltooien<br />

betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.<br />

Onder opbrengsten wordt verstaan de opbrengst<br />

van de in het verslagjaar verleende diensten en<br />

geleverde goederen onder aftrek van kortingen en<br />

de over de opbrengsten geheven belastingen. In de<br />

reizigersopbrengsten van het openbaar vervoer is het<br />

aandeel van <strong>Connexxion</strong> in de landelijke opbrengst<br />

van verkochte plaatsbewijzen begrepen. Dit aandeel<br />

is bepaald op basis van verdeelsleutels onder de<br />

verantwoordelijkheid van het Ministerie van Verkeer<br />

en Waterstaat. In het geval van overgang van een<br />

concessie naar een andere vervoerder worden de<br />

verkochte jaarkaarten verrekend. Omdat de definitieve<br />

jaarafrekeningen inzake de landelijke opbrengst<br />

verkochte plaatsbewijzen eerst beschikbaar komen<br />

na afsluiting van het boekjaar, is een deel van de<br />

betreffende opbrengsten ingeschat.<br />

Omzetgerelateerde subsidies zijn overheidssubsidies<br />

anders dan die verband houden met vaste activa.<br />

Omzet gerelateerde subsidies worden overeenkomstig<br />

het toerekeningbeginsel systematisch opgenomen als<br />

baten in de perioden waarin de gerelateerde kosten<br />

worden genomen, die zij beogen te compenseren.<br />

Omzet gerelateerde subsidies worden afzonderlijk<br />

gepresenteerd in de winst-en-verliesrekening onder<br />

‘Overheidsbijdragen’.<br />

Investeringssubsidies zijn overheidssubsidies met<br />

als voornaamste voorwaarde dat hiervoor vaste activa<br />

moeten worden gekocht, gebouwd of anderszins<br />

verworven.<br />

Investeringssubsidies van de overheid worden in de<br />

balans gepresenteerd door de subsidie in mindering<br />

te brengen bij de bepaling van de boekwaarde van het<br />

actief waarop de subsidie betrekking heeft, of door de<br />

subsidie op te nemen als uitgestelde bate. In het eerste<br />

geval wordt de subsidie over de gebruiksduur van een<br />

af te schrijven actief als baat opgenomen bij wijze van<br />

verlaagde afschrijvingskosten. In het tweede geval<br />

wordt de subsidie als een uitgestelde bate beschouwd,<br />

welke als bate genomen wordt over de gebruiksduur van<br />

het actief.<br />

Overheidssubsidies<br />

Overheidssubsidies zijn een overdracht van middelen<br />

door een overheid indien in het verleden werd, of<br />

in de toekomst zal worden voldaan aan bepaalde<br />

voorwaarden met betrekking tot de bedrijfsactiviteiten<br />

van <strong>Connexxion</strong>. Overheidssubsidies worden pas<br />

opgenomen indien met een redelijke mate van<br />

zekerheid kan worden gesteld dat aan de gestelde<br />

voorwaarden zal worden voldaan en de subsidies zullen<br />

worden ontvangen. Overheidssubsidies bestaan uit<br />

omzet gerelateerde subsidies en investeringssubsidies.


92<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.8.2 Kosten<br />

Kosten worden toegerekend aan het jaar waarop zij<br />

betrekking hebben.<br />

Pensioenen en andere<br />

langetermijnpersoneelsbeloningen<br />

De pensioenfondsen waarbij <strong>Connexxion</strong> is aangesloten<br />

geven aan dat zij geen waardering conform IAS 19<br />

kunnen maken, aangezien zij geen betrouwbare<br />

en consistente splitsing kunnen maken van de<br />

fondsbeleggingen en pensioenverplichtingen jegens<br />

deelnemers, ex-deelnemers en slapers van de diverse<br />

bij de fondsen aangesloten werkgevers. <strong>Connexxion</strong><br />

heeft bij eventuele tekorten in de betreffende<br />

pensioenfondsen geen verplichting tot aanvullende<br />

bijdragen anders dan toekomstige premieverhogingen.<br />

Om voornoemde redenen classificeert <strong>Connexxion</strong><br />

haar toegezegde pensioenregelingen als toegezegde<br />

bijdrageregelingen. Bijdragen aan pensioenregelingen<br />

zijn derhalve verantwoord als toegezegde bijdrageregelingen<br />

en worden als last in de winst-en-verliesrekening<br />

opgenomen in de periode waarop zij<br />

betrekking hebben.<br />

Bijzondere waardeverminderingen<br />

De boekwaarde van de activa van <strong>Connexxion</strong>,<br />

uitgezonderd voorraden, uitgestelde belastingvorderingen<br />

en voor verkoop aangehouden activa,<br />

wordt op iedere balansdatum beoordeeld om vast te<br />

stellen of er enige aanwijzing is voor een bijzondere<br />

waardevermindering. Indien een dergelijke indicatie<br />

bestaat dan wordt de realiseerbare waarde van het<br />

actief geschat. Voor goodwill en immateriële activa<br />

wordt eveneens per het einde van ieder boekjaar de<br />

realiseerbare waarde geschat.<br />

De realiseerbare waarde is de hoogste waarde van<br />

de (directe) opbrengstwaarde of de bedrijfswaarde<br />

van het actief. De directe opbrengstwaarde is de best<br />

beschikbare informatie omtrent de marktwaarde.<br />

De bedrijfswaarde is de contante waarde van<br />

de kasstromen die worden gerealiseerd met het<br />

desbetreffende actief dan wel de desbetreffende groep<br />

van activa (de ‘kasstroomgenererende eenheid’).<br />

Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het<br />

bedrag waarmee de boekwaarde van het actief c.q.<br />

de activa de realiseerbare waarde overtreft.<br />

Dit waardeverminderingsverlies wordt in de winst-enverliesrekening<br />

opgenomen onder de afschrijvingen.<br />

Een terugneming van een waardeverminderingsverlies<br />

wordt eveneens in de winst-en-verliesrekening<br />

verantwoord. Met betrekking tot goodwill worden<br />

geen bijzondere waardeverminderingsverliezen<br />

teruggenomen. Voor andere activa wordt een bijzonder<br />

waardeverminderingsverlies teruggenomen indien de<br />

schattingen zijn veranderd aan de hand waarvan de<br />

realiseerbare waarde was bepaald.<br />

Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt<br />

uitsluitend teruggenomen voor zover de boekwaarde<br />

van het actief niet hoger is dan de boekwaarde, na aftrek<br />

van afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn bepaald<br />

indien er geen bijzonder waardeverminderingsverlies<br />

was opgenomen.<br />

7.5.8.3 Financiële baten/lasten<br />

De financiële baten en lasten bestaan uit te betalen<br />

rente in verband met opgenomen leningen en te<br />

ontvangen rente in verband met belegde middelen, en<br />

het gerealiseerde resultaat van het niet effectieve deel<br />

van de gerealiseerde hedge. Rentebaten worden in de<br />

winst-en-verliesrekening toegerekend aan de periode<br />

waarop ze betrekking hebben. De rentelastcomponent<br />

van betalingen uit hoofde van financiële leaseovereenkomsten<br />

wordt op basis van de impliciete<br />

rentevoet in de winst-en-verliesrekening verwerkt.<br />

Financieringskosten die betrekking hebben op de<br />

verwerving, bouw of productie van een materieel vast<br />

actief worden niet geactiveerd, maar worden direct ten<br />

laste van de winst-en-verliesrekening gebracht.<br />

Het effect van het oprenten van voorzieningen die<br />

een looptijd hebben van langer dan twaalf maanden,<br />

wordt verwerkt in de winst-en-verliesrekening in het<br />

financieringsresultaat.


93<br />

7.5.9 Grondslagen voor het kasstroomoverzicht<br />

Voor het opstellen van het kasstroomoverzicht<br />

wordt gebruik gemaakt van de indirecte methode.<br />

Het kasstroomoverzicht maakt een onderscheid<br />

tussen kasstromen uit bedrijfs-, investerings- en<br />

financieringsactiviteiten. De geldmiddelen en<br />

kasequivalenten in het kasstroomoverzicht bestaan<br />

uit liquide middelen, kas- en banktegoeden en direct<br />

opvraagbare deposito’s. Ontvangsten en uitgaven<br />

uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en<br />

winstbelastingen worden opgenomen onder de<br />

kasstroom uit bedrijfsactiviteiten. Betaalde dividenden<br />

worden opgenomen onder de kasstroom uit<br />

financieringsactiviteiten.<br />

De verkrijgingsprijs van verworven dochtermaatschappijen<br />

wordt opgenomen onder de kasstroom<br />

uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in<br />

geldmiddelen en kasequivalenten heeft plaatsgevonden.<br />

Hierbij worden geldmiddelen en kasequivalenten<br />

aanwezig in deze dochtermaatschappijen afgetrokken<br />

van de aankoopprijs.<br />

De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van<br />

financiële leasecontracten wordt voor het gedeelte<br />

dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave<br />

uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het<br />

gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een<br />

uitgave uit operationele activiteiten.<br />

7.5.10 Gebeurtenissen na balansdatum<br />

Gebeurtenissen na balansdatum die nadere informatie<br />

geven over de feitelijke situatie per balansdatum<br />

worden in de jaarrekening verwerkt tot het moment dat<br />

de jaarrekening door de Raad van Bestuur is opgesteld.<br />

Gebeurtenissen na balansdatum die geen nadere<br />

informatie geven over de feitelijke situatie per<br />

balansdatum maar belangrijke financiële gevolgen<br />

hebben worden vermeld onder de Overige gegevens.


947.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.11 Materiële vaste activa<br />

2005<br />

Niet aan de<br />

Bedrijfs- Bedrijfs- bedrijfsuit- Andere<br />

gebouwen Rollend middelen in oefening bedrijfsen<br />

-terreinen materieel uitvoering dienstbaar middelen Totaal<br />

Aanschafwaarde<br />

Stand per 1 januari 2005 179.667 423.595 5.460 1.328 89.779 699.829<br />

Investeringen 2.058 133.174 - - 10.716 145.948<br />

Activa die zijn geclassificeerd als voor<br />

verkoop aangehouden activa (59.395) (54.771) - - - (114.166)<br />

Reclassificatie - - (1.579) - 1.579 -<br />

Desinvesteringen - - (476) (211) (14.324) (15.011)<br />

Stand per 31 december 2005 122.330 501.998 3.405 1.117 87.750 716.600<br />

Cumulatieve afschrijving en<br />

bijzondere waardeverminderingen<br />

Stand per 1 januari 2005 (65.817) (202.984) (1.127) (801) (70.300) (341.029)<br />

Afschrijvingen (3.738) (44.048) (113) (10) (4.174) (52.083)<br />

In de winst- en verliesrekening opgenomen<br />

bijzondere waardeverminderingsverliezen (82) (2.819) - - (1.812) (4.713)<br />

Activa die zijn geclassificeerd als voor<br />

verkoop aangehouden activa 20.811 46.448 - - - 67.259<br />

Desinvesteringen - - - 83 12.698 12.781<br />

Stand per 31 december 2005 (48.826) (203.403) (1.240) (728) (63.588) (317.785)<br />

Boekwaarde<br />

Per 1 januari 2005 113.850 220.611 4.333 527 19.479 358.800<br />

Per 31 december 2005 73.504 298.595 2.165 389 24.162 398.815


95<br />

<strong>2006</strong><br />

Niet aan de<br />

Bedrijfs- Bedrijfs- bedrijfsuit- Andere<br />

gebouwen Rollend middelen in oefening bedrijfsen<br />

-terreinen materieel uitvoering dienstbaar middelen Totaal<br />

Aanschafwaarde<br />

Stand per 1 januari <strong>2006</strong> 122.330 501.998 3.405 1.117 87.750 716.600<br />

Investeringen 968 46.351 15.324 - 17.922 80.565<br />

Effect van acquisities van activiteiten 380 1.062 - - 219 1.661<br />

Activa die zijn geclassificeerd als voor<br />

verkoop aangehouden activa (67.788) (41.844) - - - (109.632)<br />

Reclassificatie 1.250 3.780 (1.649) (1) (3.380) -<br />

Desinvesteringen - - - - (99) (99)<br />

Stand per 31 december <strong>2006</strong> 57.140 511.347 17.080 1.116 102.412 689.095<br />

Cumulatieve afschrijving en<br />

bijzondere waardeverminderingen<br />

Stand per 1 januari <strong>2006</strong> (48.826) (203.403) (1.240) (728) (63.588) (317.785)<br />

Afschrijvingen (2.428) (49.906) - (9) (4.170) (56.513)<br />

In de winst-en-verliesrekening opgenomen<br />

bijzondere waardeverminderingsverliezen - (3.131) - - - (3.131)<br />

In de winst-en-verliesrekening teruggeboekte<br />

bijzondere waardeverminderingsverliezen - 1.632 - - - 1.632<br />

Effect van acquisities van activiteiten - - - - (111) (111)<br />

Activa die zijn geclassificeerd als voor<br />

verkoop aangehouden activa 28.651 40.195 - - - 68.846<br />

Desinvesteringen - - - - 14 14<br />

Overige mutaties 244 - - - - 244<br />

Stand per 31 december <strong>2006</strong> (22.359) (214.613) (1.240) (737) (67.855) (306.804)<br />

Boekwaarde<br />

Per 1 januari <strong>2006</strong> 73.504 298.595 2.165 389 24.162 398.815<br />

Per 31 december <strong>2006</strong> 34.781 296.734 15.840 379 34.557 382.291


967.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.11.1 Bijzondere waardeverminderingen<br />

De afwaardering op rollend materieel naar directe opbrengstwaarde bedraagt per saldo € 3,1 miljoen<br />

(2005: € 2,8 miljoen). De bijzondere waardevermindering op het rollend materieel in <strong>2006</strong> wordt veroorzaakt,<br />

doordat een aantal concessies een negatief resultaat vertoont en derhalve is het bijbehorende (direct toerekenbare)<br />

rollend materieel afgewaardeerd.<br />

De terugboeking van de bijzondere waardevermindering op rollend materieel in <strong>2006</strong> (€ 1,6 miljoen; 2005:<br />

€ 0,0 miljoen) wordt veroorzaakt, doordat 1 concessie inmiddels niet meer structureel verlieslatend is gedurende de<br />

resterende looptijd van het contract.<br />

7.5.11.2 Activa gefinancierd door middel van financiële lease<br />

In de post rollend materieel zijn bussen en taxi’s begrepen met een boekwaarde van € 68,3 miljoen<br />

(2005: € 87,6 miljoen) die worden gefinancierd door middel van financiële lease.<br />

In een aantal gevallen is met de lessor een koopoptie overeengekomen, welke uitgeoefend kan worden aan het eind<br />

van de looptijd van het geleasde actief.<br />

7.5.11.3 In onderpand gegeven materiële vaste activa<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft materiële vaste activa met een boekwaarde van € 215,2 miljoen (2005: € 113,2 miljoen) als<br />

bankgarantie in onderpand gegeven.<br />

Het bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Bedrijfsgebouwen en -terreinen - 59.109<br />

Rollend materieel 215.246 40.050<br />

Voor verkoop aangehouden activa - 14.036<br />

215.246 113.195<br />

7.5.11.4 Volledig afgeschreven materiële vaste activa<br />

Rollend materieel dat volledig afgeschreven is tot restwaarde en nog door de onderneming gebruikt wordt, heeft een<br />

boekwaarde van € 1,0 miljoen (2005: € 1,3 miljoen).<br />

7.5.11.5 Buitengebruikgestelde materiële vaste activa, welke voor vervreemding worden aangehouden<br />

De onderneming heeft panden buitengebruik gesteld, welke voor vervreemding worden aangehouden.<br />

De boekwaarde of lagere opbrengstwaarde van deze panden bedraagt € 4,7 miljoen (2005: € 2,7 miljoen).<br />

Daarnaast heeft de onderneming rollend materieel buitengebruik gesteld, welke voor vervreemding wordt<br />

aangehouden. De boekwaarde of lagere opbrengstwaarde van dit rollend materieel bedraagt € 0,4 miljoen<br />

(2005: € 1,2 miljoen).<br />

De buitengebruikgestelde materiële vaste activa welke zijn inbegrepen in de voor verkoop aangehouden<br />

activa, welke voor vervreemding worden aangehouden, worden gepresenteerd onder de vlottende activa<br />

(zie paragraaf 7.5.18).<br />

7.5.11.6 Investeringsverplichtingen<br />

De investeringsverplichtingen in materiële vaste activa worden vermeld in de niet in balans opgenomen<br />

verplichtingen (zie paragraaf 7.5.29).


97<br />

7.5.12 Immateriële activa<br />

Overige<br />

Goodwill immateriële activa Totaal<br />

<strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005<br />

Aanschafwaarde<br />

Stand per 1 januari 872 872 - - 872 872<br />

Investeringen - - 250 - 250 -<br />

Effect van acquisities van activiteiten 524 - 1.439 - 1.963 -<br />

Stand per 31 december 1.396 872 1.689 - 3.085 872<br />

Cumulatieve afschrijving en<br />

bijzondere waardeverminderingen<br />

Stand per 1 januari - - - - - -<br />

In de winst- en verliesrekening opgenomen<br />

bijzondere waardeverminderingsverliezen (524) - - - (524) -<br />

Stand per 31 december (524) - - - (524) -<br />

Boekwaarde<br />

Per 1 januari 872 872 - - 872 872<br />

Per 31 december 872 872 1.689 - 2.561 872<br />

De goodwill ultimo <strong>2006</strong> heeft betrekking op Carmar Schadeherstelbedrijf BV. Op basis van een door de onderneming uitgevoerde<br />

berekening van toekomstige resultaten is een waardevermindering niet noodzakelijk.<br />

Het effect van acquisities van activiteiten ten aanzien van goodwill betreft de bij de acquisitie van dochtermaatschappijen<br />

betaalde goodwill (zie paragraaf 7.5.28.1).<br />

De post overige immateriële activa heeft per ultimo <strong>2006</strong> met name betrekking op de bij de aquisitie van dochtermaatschappijen<br />

overgenomen vervoerscontracten (zie paragraaf 7.5.28). De waarde op het moment van overname is bepaald door middel van<br />

cashflowberekeningen van toekomstige opbrengsten en kosten van vervoerscontracten.<br />

7.5.12.1 Bijzondere waardeverminderingen<br />

In de winst-en-verliesrekening zijn de bijzondere waardeverminderingen opgenomen onder de post afschrijvingen en<br />

bijzondere waardeverminderingen.<br />

De bijzondere waardevermindering op goodwill in <strong>2006</strong> heeft voornamelijk betrekking op de waarde van de goodwill van<br />

Garskamp Personenvervoer BV.


987.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.13 Financiële activa<br />

Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Vooruitbetaalde bedragen inzake acquisities 41.400 -<br />

Afgeleide financiële instrumenten 791 1.586<br />

Overige langlopende vorderingen 7.5.13.1 3.354 4.130<br />

Totaal financiële activa 45.545 5.716<br />

De vooruitbetaling inzake acquisities heeft betrekking op de overname van zowel GVU NV als Novio NV per 1 januari 2007.<br />

Onder de afgeleide financiële instrumenten zijn de dieselswaps verantwoord (zie paragraaf 7.5.5).<br />

7.5.13.1 Overige langlopende vorderingen<br />

Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Overige langlopende vorderingen<br />

Vorderingen geassocieerde deelnemingen 928 474<br />

Financiële leasevorderingen 7.5.13.4 597 1.650<br />

Overig 1.829 2.006<br />

Totaal overige langlopende vorderingen 3.354 4.130<br />

Aflossingen op langlopende vorderingen in het komende jaar<br />

Vorderingen joint ventures - 150<br />

Financiële leasevorderingen 882 1.685<br />

Overig 196 261<br />

Totaal aflossingen op langlopende vorderingen<br />

in het komende jaar 7.5.17 1.078 2.096<br />

Totaal overige vorderingen 4.432 6.226<br />

De aflossingen op overige langlopende vorderingen in het komende jaar zijn gerangschikt onder de kortlopende vorderingen.


99<br />

7.5.13.2 Mutaties in de overige langlopende vorderingen<br />

De mutaties in de overige langlopende vorderingen zijn als volgt:<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Stand per 1 januari 6.226 9.324<br />

Verstrekte vorderingen - 6<br />

Aflossingen (2.233) (3.259)<br />

Effect van amortisatie (15) 155<br />

Overige mutaties 454 -<br />

Stand per 31 december 4.432 6.226<br />

7.5.13.3 Specificatie van de overige langlopende vorderingen naar looptijd en rentepercentage<br />

Totaal<br />

Rentepercentage < 1 jaar 1 - 5 jaar <strong>2006</strong> 2005<br />

tot 6 887 1.541 2.428 3.987<br />

van 6 tot 8 191 1.813 2.004 2.239<br />

Totaal 1.078 3.354 4.432 6.226


100<br />

0. 7.5 Xxxxx Toelichting xxxxxxxxxxxxx op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.13.4 Financiële leasevorderingen<br />

<strong>Connexxion</strong> Holding NV is financiële leaseovereenkomsten aangegaan met betrekking tot materieel ten behoeve van<br />

het onderhoud van groenvoorzieningen.<br />

Nominale en contante waarde leasebetalingen<br />

De nominale en contante waarde van de leasebetalingen van de financiële leasevorderingen kunnen als volgt<br />

worden gespecificeerd:<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Nominale Contante waarde Nominale Contante waarde<br />

leasebetalingen leasebetalingen leasebetalingen leasebetalingen<br />

< 1 jaar 882 882 1.776 1.685<br />

1 - 5 jaar 631 597 1.729 1.650<br />

Totaal nominale<br />

leasebetalingen 1.513 3.505<br />

Effect van discontering 34 170<br />

Totaal contante waarde<br />

leasebetalingen 1.479 1.479 3.335 3.335<br />

Bij de bovengenoemde financiële leaseovereenkomsten is in geen van de gevallen sprake van (a) voorwaardelijke lease, (b)<br />

ongerealiseerde restwaarde en (c) geaccumuleerde waardevermindering voor oninbare minimale leasebetalingen.


101<br />

7.5.14 Investeringen op basis van 'equity' methode<br />

Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Geassocieerde deelnemingen en joint ventures 7.5.14.1 8.528 5.874<br />

Totaal investeringen o.b.v. 'equity' methode 8.528 5.874<br />

7.5.14.1 Geassocieerde deelnemingen en joint ventures<br />

Geassocieerde<br />

deelnemingen Joint ventures Totaal<br />

<strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005<br />

Stand per 1 januari 3.363 4.725 2.511 1.838 5.874 6.563<br />

Resultaat over verslagjaar (1.439) 582 201 1.013 (1.238) 1.595<br />

Ontvangen dividend (230) (1.182) (68) (340) (298) (1.522)<br />

Restitutie agio - (518) - - - (518)<br />

Kapitaalstortingen 4.300 - - - 4.300 -<br />

Effect van verkoop c.q. beëindiging van activiteiten - - (110) - (110) -<br />

Afgestoten geassocieerde deelnemingen - (244) - - - (244)<br />

Stand per 31 december 5.994 3.363 2.534 2.511 8.528 5.874


102<br />

0. 7.5 Xxxxx Toelichting xxxxxxxxxxxxx op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.14.2 Belangen in geassocieerde deelnemingen<br />

Het totaalbedrag van activa, verplichtingen, opbrengsten en winst of verlies van de geassocieerde deelnemingen zijn per<br />

31 december als volgt (op basis van 100%):<br />

Niet in de<br />

balans opge-<br />

Aandeel Verplicht- Eigen Op- Winst / nomen ver-<br />

<strong>Connexxion</strong> Activa ingen vermogen brengsten verlies (-) plichtingen<br />

<strong>2006</strong><br />

Delta Expo Beheer BV 1) 41,7% 5.442 1.623 3.819 4.920 104<br />

Waterbus BV 1) 2) 34,5% (553) 5.580 213<br />

REISinformatiegroep BV 1) 2) 32,8% 5.297 10.450 652<br />

Fast Ferry BV 1) 31,0% 217 1.694 (1.477) (90)<br />

TransLink Systems BV 1) 4) 20,0% 48.885 34.980 13.905 10.202 (10.400) 35.000<br />

Bedrijfsvervoer Limburg BV 2) 25,0%<br />

Advanced Netherlands<br />

Transport BV 2) 20,0%<br />

CV Twente Stadion 2) 10,0%<br />

2005<br />

Delta Expo Beheer BV 3) 41,7% 6.798 3.082 3.716 4.934 (12) 257<br />

Waterbus BV 3) 34,5% 12.479 13.245 (766) 5.099 273 1.132<br />

REISinformatiegroep BV 3) 32,8% 6.883 1.538 5.345 11.364 1.345 274<br />

Fast Ferry BV 3) 31,0% 389 1.776 (1.387) - (170) -<br />

TransLink Systems BV 3) 4) 20,0% 4.422 4.398 24 4.585 (2.895) 5.258<br />

TransLink Systems CV 3) 4) 20,0% 37.344 35.157 2.187 - (15.774) 6.050<br />

Bedrijfsvervoer Limburg BV 3) 25,0% 181 181 - 2.208 5 -<br />

Advanced Netherlands<br />

Transport BV 3) 20,0% 89 81 8 20 (11) -<br />

CV Twente Stadion 3) 10,0% 12.608 16.068 (3.460) 100 (391) -<br />

1)<br />

De informatie over <strong>2006</strong> is gebaseerd op voorlopige cijfers.<br />

2)<br />

De informatie is nog niet of slechts gedeeltelijk beschikbaar.<br />

3)<br />

De informatie over 2005 is gebaseerd op definitieve cijfers en kan daarom afwijken van de informatie zoals deze opgenomen is in de jaarrekening van 2005.<br />

4)<br />

TransLink Systems BV en TransLink Systems CV zijn per 1 januari <strong>2006</strong> via een juridische fusie samengevoegd tot één entiteit.


103<br />

7.5.14.3 Belangen in joint ventures<br />

Het totaalbedrag van activa, verplichtingen, opbrengsten en winst of verlies van de joint ventures zijn per<br />

31 december als volgt (op basis van 100%):<br />

Niet in de<br />

balans opge-<br />

Aandeel Verplicht- Eigen Op- Winst / nomen ver-<br />

<strong>Connexxion</strong> Activa ingen vermogen brengsten verlies (-) plichtingen<br />

<strong>2006</strong><br />

Arke/TAD BV 1) 50,0% 1.867 598 1.269 2.615 (130)<br />

CVV Haaglanden BV 3) 5) 50,0%<br />

Syntus BV 1) 33,3% 21.336 15.600 5.736 57.160 1.830<br />

Schiphol Travel Taxi BV 1) 50,0% 347 361 (14) 4.782<br />

EESV De Lijn - VSN 2) 50,0%<br />

2005<br />

Arke/TAD BV 3) 50,0% 1.099 (297) 1.396 3.512 88 -<br />

CVV Haaglanden BV 3) 5) 50,0% 447 190 257 - 5 -<br />

Syntus BV 3) 33,3% 22.784 18.673 4.111 54.695 1.939 40.609<br />

Schiphol Travel Taxi BV 3) 50,0% 228 242 (14) 5.552 - -<br />

EESV De Lijn - VSN 2) 50,0%<br />

1)<br />

De informatie over <strong>2006</strong> is gebaseerd op voorlopige cijfers.<br />

2)<br />

De informatie is nog niet beschikbaar.<br />

3)<br />

De informatie over 2005 is gebaseerd op definitieve cijfers en kan daarom afwijken van de informatie zoals deze opgenomen is in de jaarrekening van 2005.<br />

5)<br />

Deze onderneming is in <strong>2006</strong> geliquideerd.


104<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.15 Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen<br />

De verantwoorde uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn aan de navolgende posten toe te rekenen:<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Uitgestelde Uitgestelde Uitgestelde Uitgestelde<br />

belasting- belasting- belasting- belasting-<br />

vorderingen verplichtingen vorderingen verplichtingen<br />

Materiële vaste activa 7.944 17.248 9.735 13.142<br />

Voorzieningen 2.892 - 6.980 142<br />

Compensabele verliezen 29.579 - 20.186 -<br />

Overig 1.335 515 7.724 842<br />

Totaal<br />

uitgestelde belastingen 41.750 17.763 44.625 14.126<br />

De per saldo uitgestelde belastingvordering heeft een verwachte looptijd van circa 5 jaar.<br />

In 2007 zal naar verwachting circa 20% van de per saldo uitgestelde belastingvordering gerealiseerd worden.<br />

De post overige uitgestelde belastingvorderingen heeft in <strong>2006</strong> voornamelijk betrekking op de afgeleide financiële instrumenten.


105<br />

7.5.15.1 Overzicht van de mutaties in tijdelijke belastingverschillen gedurende het jaar<br />

Gedurende het jaar hebben de volgende mutaties in de tijdelijke belastingverschillen plaatsgevonden:<br />

Stand per Opgenomen Opgenomen in Stand per<br />

1 januari 2005 in resultaat het groepsvermogen 31 december 2005<br />

Materiële vaste activa 731 (4.138) - (3.407)<br />

Voorzieningen 11.824 (4.986) - 6.838<br />

Compensabele verliezen 16.270 3.916 - 20.186<br />

Overig 6.988 2 (108) 6.882<br />

Totaal uitgestelde belastingen 35.813 (5.206) (108) 30.499<br />

Stand per Opgenomen Opgenomen in Stand per<br />

1 januari <strong>2006</strong> in resultaat het groepsvermogen 31 december <strong>2006</strong><br />

Materiële vaste activa (3.407) (5.897) - (9.304)<br />

Voorzieningen 6.838 (3.946) - 2.892<br />

Compensabele verliezen 20.186 9.393 - 29.579<br />

Overig 6.882 (7.170) 1.108 820<br />

Totaal uitgestelde belastingen 30.499 (7.620) 1.108 23.987


106<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.16 Voorraden<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Onderdelen 7.411 8.892<br />

Overige voorraden 2.011 3.617<br />

Totaal voorraden 9.422 12.509<br />

<strong>Connexxion</strong> Holding NV heeft de voorraden in <strong>2006</strong> voor een bedrag van € 0,1 miljoen (2005: € 2,2 miljoen) afgewaardeerd naar<br />

directe opbrengstwaarde.<br />

Het totaalbedrag van de voorraden die gewaardeerd zijn tegen directe opbrengstwaarde bedraagt ultimo <strong>2006</strong> € 6,8 miljoen<br />

(2005: € 8,9 miljoen).<br />

Als gevolg van een verbetering van de methodiek om incourante voorraden te beoordelen, heeft er een terugneming van<br />

de afwaardering van de voorraden plaatsgevonden tot directe opbrengstwaarde voor een bedrag van € 0,4 miljoen<br />

(2005: € 0,0 miljoen). Evenals in het voorafgaande boekjaar zijn er geen voorraden verpand als zekerheid voor verplichtingen.<br />

7.5.17 Debiteuren en overige vorderingen<br />

Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Handelsdebiteuren 49.469 48.741<br />

Nog te ontvangen gelden openbaar vervoer 17.985 14.159<br />

Aflossingen op langlopende vorderingen in het komende jaar 7.5.13.1 1.078 2.096<br />

Vorderingen op geassocieerde deelnemingen en joint ventures 35 163<br />

Afgeleide financiële instrumenten 180 359<br />

Omzetbelasting 2.930 6.532<br />

Loonbelastingen en premies sociale verzekeringen 304 873<br />

Overlopende activa 19.275 10.094<br />

Overige vorderingen 4.646 8.347<br />

Totaal debiteuren en overige vorderingen 95.902 91.364


107<br />

7.5.18 Voor verkoop aangehouden activa<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Materiële vaste activa 5.119 29.679<br />

Financiële instrumenten 7.239 7.300<br />

Totaal voor verkoop aangehouden activa 12.358 36.979<br />

De materiële vaste activa, welke aangehouden worden om te verkopen, bestaan voornamelijk uit panden.<br />

De voor verkoop aangehouden materiële vaste activa zullen naar verwachting binnen 1 jaar worden verkocht.<br />

De financiële instrumenten betreffen obligaties, die voor verkoop worden aangehouden. Hierop zijn in <strong>2006</strong> uitsluitend<br />

ongerealiseerde resultaten van negatief € 0,1 miljoen behaald, die rechtstreeks in het groepsvermogen zijn verwerkt<br />

(2005: negatief € 0,4 miljoen).<br />

7.5.19 Geldmiddelen en kasequivalenten<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Kas- en banktegoeden 60.868 67.008<br />

Deposito's - 10.000<br />

Totaal geldmiddelen en kasequivalenten 60.868 77.008<br />

De geldmiddelen en kasequivalenten staan ter vrije beschikking van de vennootschap.<br />

De effectieve rentevoet op deposito's bedroeg in <strong>2006</strong> 2,6% (2005: 2,0%).<br />

De deposito's hadden een gemiddelde looptijd van 1,4 dagen (2005: 2,3 dagen).


108<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.20 Eigen vermogen<br />

2005<br />

Ongerealiseerde Wettelijke en<br />

waardemutaties overige niet<br />

Aandelen financiële uitkeerbare Ingehouden<br />

kapitaal instrumenten reserves winsten Totaal<br />

Boekwaarde per 1 januari 2005 79.553 (413) 4.033 117.104 200.277<br />

Ongerealiseerde waardemutaties<br />

financiële instrumenten - 366 - - 366<br />

Resultaten welke niet opgenomen<br />

zijn in de winst-en-verliesrekening - 366 - - 366<br />

Resultaat over de periode - - - 16.784 16.784<br />

Gerealiseerde waardemutaties financiële<br />

instrumenten - 413 - - 413<br />

Ontvangen dividend geassocieerde<br />

deelnemingen en joint ventures - - (2.040) 2.040 -<br />

Dotaties aan wettelijke en overige niet<br />

uitkeerbare reserves - - 2.194 (2.194) -<br />

Dividenduitkering aan aandeelhouder - - - (7.199) (7.199)<br />

Boekwaarde per 31 december 2005 79.553 366 4.187 126.535 210.641


109<br />

<strong>2006</strong><br />

Ongerealiseerde Wettelijke en<br />

waardemutaties overige niet<br />

Aandelen financiële uitkeerbare Ingehouden<br />

kapitaal instrumenten reserves winsten Totaal<br />

Boekwaarde per 1 januari <strong>2006</strong> 79.553 366 4.187 126.535 210.641<br />

Ongerealiseerde waardemutaties<br />

financiële instrumenten - (3.219) - - (3.219)<br />

Resultaten welke niet opgenomen<br />

zijn in de winst-en-verliesrekening - (3.219) - - (3.219)<br />

Resultaat over de periode - - - 14.580 14.580<br />

Gerealiseerde waardemutaties<br />

financiële instrumenten - 578 - - 578<br />

Ontvangen dividend geassocieerde<br />

deelnemingen en joint ventures - - (298) 298 -<br />

Dotaties aan wettelijke en overige niet<br />

uitkeerbare reserves - - 2.954 (2.954) -<br />

Dividenduitkering aan aandeelhouder - - - (6.750) (6.750)<br />

Boekwaarde per 31 december <strong>2006</strong> 79.553 (2.275) 6.843 131.709 215.830


110<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.20.1 Maatschappelijk kapitaal<br />

Het maatschappelijk kapitaal van <strong>Connexxion</strong> Holding NV bedraagt € 350.000.000 verdeeld in 350.000 gewone aandelen<br />

met een nominale waarde van € 1.000 per aandeel. Alle aandelen luiden op naam en aandeelbewijzen worden niet uitgegeven.<br />

Het maatschappelijk kapitaal is zowel in waarde als in aantal gedurende het boekjaar (en het voorafgaande boekjaar) niet<br />

gewijzigd.<br />

7.5.20.2 Geplaatst kapitaal<br />

Het geplaatst kapitaal bedraagt € 79.553.000 verdeeld in 79.553 gewone aandelen met een nominale waarde van € 1.000 per<br />

aandeel. Het geplaatst kapitaal is volledig volgestort. Het geplaatst kapitaal is zowel in waarde als in aantal gedurende het<br />

boekjaar (en het voorafgaande boekjaar) niet gewijzigd.<br />

7.5.20.3 Ongerealiseerde waardemutaties financiële instrumenten<br />

De ongerealiseerde resultaten met betrekking tot financiële instrumenten bedraagt ultimo <strong>2006</strong> negatief € 2,3 miljoen<br />

(2005: € 0,4 miljoen).<br />

7.5.20.4 Wettelijke en overige niet uitkeerbare reserves<br />

De wettelijke en overige niet uitkeerbare reserves hebben betrekking op niet uitgekeerde winsten van geassocieerde deelnemingen<br />

en joint ventures en het gebonden vermogen van de Ambulancedienst conform de richtlijnen College Tarieven Gezondheidszorg.<br />

Het gebonden vermogen van de Ambulancedienst bedraagt ultimo <strong>2006</strong> € 3,3 miljoen (2005: € 2,7 miljoen).<br />

Het verloop van de post wettelijke en overige niet uitkeerbare reserves is opgenomen in het geconsolideerd overzicht van de<br />

mutaties in het eigen vermogen.<br />

7.5.20.5 Ingehouden winsten<br />

De Raad van Bestuur stelt met betrekking tot het financiële jaar een dividend voor van in totaal € 5.800.000 dat in<br />

2007 zal worden uitbetaald. Een gedeelte van de ingehouden winsten dient ten goede te komen aan het openbaar vervoer.<br />

Omdat het dividendvoorstel op balansdatum nog niet is goedgekeurd is in de balans geen verplichting opgenomen. Het verloop<br />

van de post ingehouden winsten is opgenomen in het geconsolideerd overzicht van de mutaties in het eigen vermogen.<br />

7.5.21 Minderheidsbelangen<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Boekwaarde per 1 januari 11.484 9.931<br />

Ongerealiseerde waardemutaties financiële instrumenten (10) (60)<br />

Resultaten welke niet opgenomen zijn in de winst-en-verliesrekening (10) (60)<br />

Resultaat over de periode 1.109 2.190<br />

Dividenduitkering aan aandeelhouder (431) (577)<br />

Boekwaarde per 31 december 12.152 11.484<br />

Het minderheidsbelang betreft het aandeel dat derden houden in Hermes Groep NV.<br />

De ongerealiseerde resultaten met betrekking tot financiële instrumenten bedragen ultimo <strong>2006</strong> € 0,0 miljoen<br />

(2005: negatief € 0,1 miljoen).


111<br />

7.5.22 Rentedragende verplichtingen<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Langlopende rentedragende verplichtingen<br />

Financiële leaseverplichtingen 64.236 76.956<br />

Leningen bij financiële instellingen 71.606 61.247<br />

Totaal langlopende rentedragende verplichtingen 135.842 138.203<br />

Aflossingen op rentedragende verplichtingen in het komende jaar<br />

Financiële leaseverplichtingen 12.652 14.662<br />

Leningen bij financiële instellingen 13.749 13.749<br />

Totaal aflossingen op rentedragende verplichtingen in het komende jaar 26.401 28.411<br />

Totaal rentedragende verplichtingen 162.243 166.614<br />

De aflossingen op rentedragende verplichtingen worden verantwoord onder de post crediteuren en overige verplichtingen<br />

(zie paragraaf 7.5.26).<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Stand per 1 januari 166.614 77.440<br />

Verstrekte leningen 44.241 114.106<br />

Aflossingen (48.604) (24.906)<br />

Effect van amortisatie (8) (26)<br />

Stand per 31 december 162.243 166.614<br />

Anticiperend op haar groeiambitie, de aanbestedingen in de komende jaren en de daarmee samenhangende investeringen heeft<br />

<strong>Connexxion</strong> haar kredietfaciliteit verruimd.<br />

De onbenutte financieringsfaciliteit bedraagt op 31 december <strong>2006</strong> € 230 miljoen (2005: € 40 miljoen).<br />

Met kredietinstellingen zijn diverse ratio’s overeengekomen ten aanzien van de solvabiliteit, de rentedekkingsverhouding en de<br />

mate waarin de onderneming haar rentedragende verplichtingen kan terugbetalen.<br />

<strong>Connexxion</strong> voldoet aan alle ratio-eisen zoals door de diverse banken gesteld zijn.<br />

7.5.22.1 Verstrekte zekerheden ten aanzien van rentedragende verplichtingen<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft materiële vaste activa met een boekwaarde van € 215,2 miljoen (2005: € 113,2 miljoen) als zekerheid verstrekt<br />

ten aanzien van de rentedragende verplichtingen (zie paragraaf 7.5.11.3).


112<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.22.2 Specificatie van rentedragende verplichtingen naar looptijd en rentepercentage<br />

Totaal<br />

Rentepercentage < 1 jaar 1 - 5 jaar > 5 jaar <strong>2006</strong> 2005<br />

tot 6 26.090 82.943 52.899 161.932 165.737<br />

van 6 tot 8 311 - - 311 877<br />

Totaal 26.401 82.943 52.899 162.243 166.614<br />

7.5.22.3 Financiële leaseverplichtingen<br />

<strong>Connexxion</strong> Holding NV is financiële leaseverplichtingen aangegaan ten behoeve van het rollend materieel.<br />

Nominale en contante waarde leasebetalingen<br />

De nominale en contante waarde van de leasebetalingen van de financiële leaseverplichting kunnen als volgt<br />

worden gespecificeerd:<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Nominale Contante waarde Nominale Contante waarde<br />

leasebetalingen leasebetalingen leasebetalingen leasebetalingen<br />

< 1 jaar 15.905 12.652 18.795 14.662<br />

1 - 5 jaar 62.742 55.445 59.947 50.629<br />

> 5 jaar 9.013 8.791 27.858 26.327<br />

Totaal nominale<br />

leasebetalingen 87.660 106.600<br />

Effect van discontering 10.772 14.982<br />

Totaal contante waarde<br />

leasebetalingen 76.888 76.888 91.618 91.618<br />

Ten aanzien van de financiële leaseverplichtingen zijn de volgende voorwaarden gesteld:<br />

<strong>Connexxion</strong> is verplicht het object in goede staat te onderhouden en te verzekeren en het gebruik van het object is alleen<br />

toegestaan door <strong>Connexxion</strong>.<br />

Het eigendom van het object gaat pas over naar <strong>Connexxion</strong> na betaling van de laatste termijn en de overdrachtsprijs.<br />

De leaseovereenkomst wordt alleen ontbonden door het teniet gaan van het object of door faillissement van <strong>Connexxion</strong>.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft geen voorwaardelijke leasebetalingen als last opgenomen in de winst-en-verliesrekening.<br />

Er zijn geen beperkingen in de leaseovereenkomst opgelegd.<br />

De boekwaarde van het rollend materieel welke gefinancierd is door middel van financiële lease bedraagt per 31 december <strong>2006</strong><br />

€ 68,3 miljoen (2005: € 87,6 miljoen).


113<br />

7.5.23 Voorzieningen<br />

Reclassificatie<br />

voor<br />

Effect van<br />

verkoop<br />

Boek- acquisities Effect van aange- Boekwaarde<br />

van acti- Onttrek- amorti- houden waarde<br />

01-01-2005 Dotaties viteiten kingen Vrijvallen satie passiva 31-12-2005<br />

Langetermijnpersoneelsbeloningen<br />

22.862 2.176 - (908) (2.924) (574) - 20.632<br />

Lopende schades 17.595 6.066 - (5.656) (534) (264) - 17.207<br />

Milieu 14.492 472 - (468) (3.401) 1.685 (2.627) 10.153<br />

Reorganisatie 8.050 15.290 - (7.000) (545) 239 - 16.034<br />

Risico's uit claims,<br />

geschillen en<br />

rechtsgedingen 6.908 3.500 - (586) (2.006) (176) - 7.640<br />

Verlieslatende<br />

contracten 4.403 - - - (4.498) 95 - -<br />

Overig 1.301 145 - (100) (1.223) (39) - 84<br />

Totaal voorzieningen 75.611 27.649 - (14.718) (15.131) 966 (2.627) 71.750<br />

Reclassificatie<br />

voor<br />

Effect van<br />

verkoop<br />

Boek- acquisities Effect van aange- Boekwaarde<br />

van acti- Onttrek- amorti- houden waarde<br />

01-01-<strong>2006</strong> Dotaties viteiten kingen Vrijvallen satie passiva 31-12-<strong>2006</strong><br />

Langetermijnpersoneelsbeloningen<br />

20.632 4.642 164 (785) (6.582) 226 - 18.297<br />

Lopende schades 17.207 7.608 - (8.274) (2.150) 306 - 14.697<br />

Milieu 10.153 329 - (1.126) (1.899) 1.258 (2.929) 5.786<br />

Reorganisatie 16.034 5.473 - (12.974) (2.836) 328 - 6.025<br />

Risico's uit claims,<br />

geschillen en<br />

rechtsgedingen 7.640 5.649 - (203) - - - 13.086<br />

Overig 84 2.351 - 1 - (114) - 2.322<br />

Totaal voorzieningen 71.750 26.052 164 (23.361) (13.467) 2.004 (2.929) 60.213


114<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.23.1 Specificatie van voorzieningen naar looptijd<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Looptijd: < 1 jaar > 1 jaar < 1 jaar > 1 jaar<br />

Langetermijnpersoneelsbeloningen 1.887 16.410 1.953 18.679<br />

Lopende schades 5.338 9.359 6.736 10.471<br />

Milieu 1.302 4.484 2.454 7.699<br />

Reorganisatie 5.152 873 14.002 2.032<br />

Risico's uit claims, geschillen en<br />

rechtsgedingen 12.104 982 6.750 890<br />

Overig 1.625 697 9 75<br />

Totaal voorzieningen 27.408 32.805 31.904 39.846<br />

Voor een algemene beschrijving van bovenstaande voorzieningen wordt verwezen naar de grondslagen (zie paragraaf 7.5.7.12).<br />

7.5.23.2 Langetermijnpersoneelsbeloningen<br />

De voorziening langetermijnpersoneelsbeloningen is bestemd voor uitkeringen in het kader van langdurig zieke werknemers,<br />

toekomstige jubileumuitkeringen, voor eindedienstuitkeringen en voorzieningen voor functioneel leeftijdsontslag.<br />

Bij de berekening van toekomstige jubileumuitkeringen, voorzieningen voor eindedienstuitkeringen voor een bepaalde groep<br />

werknemers en voorzieningen voor functioneel leeftijdsontslag, eveneens voor een bepaalde groep werknemers, is rekening<br />

gehouden met een loontrend van 2,5% (2005: 2,5%) en zijn per leeftijdscategorie de invaliditeits-, ontslag-, en promotiekansen<br />

bepaald. Daarnaast zijn de overlevingskansen gebaseerd op de Pensioentafel <strong>2006</strong> zonder leeftijdsterugtellingen (2005: sterftetafel<br />

GBM/V 1995-2000 met een leeftijdsterugtelling van drie jaren voor mannen en een jaar voor vrouwen).<br />

De invalideringskansen zijn gebaseerd op het rapport van het Verbond van Verzekeraars, gebaseerd op het model kosten van de<br />

dekking Werkhervattingsregeling Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten, september 2005 (2005: WAO-collectief 1993).<br />

Voorziening langdurig zieken<br />

De voorziening voor langdurig zieken is bepaald op basis van de inschatting dat werknemers langdurig ziek zijn en een volledige<br />

loondoorbetaling ontvangen in het eerste en tweede ziektejaar tegen inlevering van maximaal drie verlofdagen per kalenderjaar.<br />

De effectieve marktrente van hoogwaardige marktobligaties met een AAA-notering is als disconteringsvoet gehanteerd.<br />

Voorziening toekomstige jubileumuitkeringen<br />

De voorziening voor toekomstige jubileumuitkeringen is bepaald op basis van de inschatting dat de rechthebbende medewerker<br />

een 25-jarig en of 40-jarig dienstverband bereikt en als gevolg hiervan een jubilieumuitkering ontvangt.<br />

De effectieve marktrente van hoogwaardige marktobligaties met een AAA-notering is als disconteringsvoet gehanteerd.<br />

Ter dekking van excassokosten is in de voorziening een opslag van 2% opgenomen.


115<br />

Voorziening eindedienstuitkering<br />

De voorziening eindedienstuitkering heeft betrekking op medewerkers van de Hermes Groep NV en voormalig VSL-werknemers,<br />

welke in dienst getreden zijn voor 1 januari 1977. Deze medewerkers hebben bij het bereiken van de pensioen- of VUT gerechtige<br />

leeftijd recht op een uitkering van 20% van het weekloon per voldienstjaar met een maximum van 30 voldienstjaren.<br />

De effectieve marktrente van hoogwaardige marktobligaties met een AAA-notering is als disconteringsvoet gehanteerd.<br />

Ter dekking van excassokosten is in de voorziening een opslag van 2% opgenomen.<br />

Voorziening Functioneel Leeftijdsontslag<br />

De voormalig ambtenaar die functioneel leeftijdsontslag heeft gekregen, ontvangt een FLO-uitkering van <strong>Connexxion</strong> tot aan zijn<br />

65ste verjaardag. Een eventuele Flexibele Pensioen Uitkering (FPU) wordt hierop in mindering gebracht. Voor alle werknemers geldt<br />

een ingangsdatum van de FPU van 62 jaar en 3 maanden.<br />

Werknemers geboren na 1 januari 1950 zijn in de berekening van de voorziening functioneel leeftijdsontslag buiten beschouwing<br />

gelaten, aangezien voor deze groep geldt dat de FLO-regeling niet meer fiscaal gefaciliteerd is en naar verwachting van het<br />

management niet voortgezet zal worden.<br />

De hoogte van de FLO-uitkering is voor alle werknemers 80% van het salaris vermeerderd met 0,5% van het salaris maal het aantal<br />

dienstjaren boven de 30 dienstjaren, verminderd met de FPU.<br />

De effectieve marktrente van hoogwaardige marktobligaties met een AAA-notering is als disconteringsvoet gehanteerd.<br />

7.5.23.3 Lopende schades<br />

De voorziening muteert indien zich een ontwikkeling in het letseldossier voordoet, een uitkering is gedaan, dan wel het dossier<br />

gesloten is. Als disconteringsvoet wordt een percentage gebruikt waarin het risico is weerspiegeld van de onderliggende<br />

verplichting.<br />

7.5.23.4 Milieu<br />

De hoogte van de milieuvoorziening wordt bepaald aan de hand van schattingen van de uitgaven inzake het opruimen<br />

van <strong>Connexxion</strong> bekend zijnde milieuverontreinigingen door externe specialisten, waarbij het aannemelijk is dat deze<br />

verontreinigingen door <strong>Connexxion</strong> zijn veroorzaakt. Omdat de exacte planning van de opruimingswerkzaamheden onzeker is,<br />

heeft <strong>Connexxion</strong> een schatting gemaakt van de uitgaven in de tijd.<br />

Als disconteringsvoet wordt een percentage gebruikt waarin het risico is weerspiegeld van de onderliggende verplichting.<br />

7.5.23.5 Reorganisatie<br />

De organisatie-aanpassingen zullen grotendeels naar verwachting in de loop van 2007 afgerond zijn.<br />

Als disconteringsvoet wordt een percentage gebruikt waarin het risico is weerspiegeld van de onderliggende verplichting.<br />

Het bedrag van de reorganisatievoorziening welke niet geaccepteerd is door de werknemer(s) van de Groep bedraagt per<br />

31 december <strong>2006</strong> € 0,0 miljoen (2005: € 0,2 miljoen).<br />

7.5.23.6 Risico's uit claims, geschillen en rechtsgedingen<br />

De voorziening voor risico's uit claims, geschillen en rechtsgedingen wordt getroffen indien het management verwacht dat deze<br />

voor <strong>Connexxion</strong> leiden tot een uitstroom van geldmiddelen.<br />

Als disconteringsvoet wordt een percentage gebruikt waarin het risico is weerspiegeld van de onderliggende verplichting.


116<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.23.7 Verlieslatende contracten<br />

Voorzieningen voor verlieslatende contracten worden getroffen nadat de bijbehorende direkt toerekenbare materiële<br />

vaste activa zijn afgewaardeerd naar nul. De voorziening voor structureel verlieslatende contracten heeft betrekking op<br />

openbaarvervoercontracten die naar inschatting van het management gedurende de resterende looptijd van de betreffende<br />

concessie (het contract) verlieslatend zijn voor <strong>Connexxion</strong> en waarvan de bijbehorende direct toerekenbare materiële vaste activa<br />

zijn afgewaardeerd naar de restwaarde. Bij deze inschatting vergelijkt <strong>Connexxion</strong> de kosten van het contract met de verwachte<br />

economische voordelen daarvan. De kosten die kunnen worden vermeden door toekomstig handelen worden niet in de inschatting<br />

betrokken en tevens worden alleen kosten die direct kunnen worden toegerekend meegenomen in de bepaling van de kosten.<br />

Als disconteringsvoet wordt een percentage gebruikt waarin het risico is weerspiegeld van de onderliggende verplichting.<br />

7.5.24 Overige verplichtingen<br />

De post overige langlopende verplichtingen betreft afgeleide financiële instrumenten.<br />

7.5.25 Pensioenen<br />

<strong>Connexxion</strong> is aangesloten bij diverse bedrijfstakpensioenfondsen waaronder de Stichting Pensioenfonds Openbaar Vervoer<br />

(SPOV), het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP), Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Beroepsvervoer over de weg,<br />

het Pensioenfonds Metaal en Techniek en het Spoorwegpensioenfonds. Alle fondsen kennen hun eigen voorwaarden.<br />

Alle genoemde fondsen hebben met ingang van <strong>2006</strong> hun regeling op onderdelen gewijzigd; zo zijn de VUT- en<br />

pre-pensioenregelingen komen te vervallen afgezien van overgangsregelingen voor een beperkte leeftijdscategorie.<br />

Per 1 januari <strong>2006</strong> zijn zowel de SPOV als het ABP overgegaan van een eindloon- naar een middelloonstelsel. Vanaf die datum<br />

hanteren alle pensioenfondsen, waarbij <strong>Connexxion</strong> is aangesloten, het middelloonstelsel.<br />

Genoemde pensioenfondsen kennen hun eigen dekkingsgraad en grondslag zoals uit onderstaand schema blijkt:<br />

Dekkingsgraad Grondslag Laatst bekende cijfers<br />

Stichting Pensioenfonds Openbaar Vervoer 140,0% rekenrente (4,00%) 3e kwartaal <strong>2006</strong><br />

<br />

Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds 133,0% actuele marktrente Ultimo <strong>2006</strong><br />

Bedrijfstakpensioenfonds voor het<br />

Beroepvervoer over de weg 121,4% rekenrente (4,00%) 3e kwartaal <strong>2006</strong><br />

Pensioenfonds Metaal en Techniek 135,0% actuele marktrente Ultimo <strong>2006</strong><br />

Spoorwegpensioenfonds 178,0% actuele marktrente Ultimo <strong>2006</strong><br />

<strong>Connexxion</strong> verwacht niet dat bovenstaande dekkingsgraden op korte termijn implicaties zullen hebben voor de pensioenafdracht.


117<br />

7.5.26 Crediteuren en overige verplichtingen<br />

Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Crediteuren 43.702 49.216<br />

Nog te betalen gelden openbaar vervoer 24.449 22.988<br />

Aflossingen op rentedragende verplichtingen<br />

in het komende jaar 7.5.22 26.401 28.411<br />

Afgeleide financiële instrumenten 2.395 1.156<br />

Personeelskosten 26.694 32.665<br />

Omzetbelasting 3.110 4.182<br />

Loonbelastingen en premies sociale verzekeringen 13.385 12.893<br />

OV-fondsen 12.923 14.493<br />

Vooruitontvangen bedragen 28.218 20.542<br />

Overlopende passiva 19.052 21.698<br />

Overige verplichtingen 11.376 16.268<br />

Totaal crediteuren en overige verplichtingen 211.705 224.512<br />

7.5.27 Voor verkoop aangehouden passiva<br />

De voor verkoop aangehouden passiva hebben voor € 3,9 miljoen ( 2005: € 2,6 miljoen) betrekking op het kortlopende deel van de<br />

milieuvoorziening voor de panden die verkocht gaan worden.


118<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.28 Acquisitie van dochtermaatschappijen<br />

Op 1 juli <strong>2006</strong> heeft <strong>Connexxion</strong> Holding NV alle aandelen in Garskamp Beheer BV, Garskamp Zorgvervoer BV, Garskamp Mobiel BV,<br />

Garskamp Technics BV en Garskamp Personenvervoer BV (tezamen te noemen Garskamp) overgenomen voor een bedrag van<br />

€ 1,5 miljoen.<br />

Op 1 juli <strong>2006</strong> heeft <strong>Connexxion</strong> Holding NV alle aandelen in P.G.W. Janssen Holding BV (Speedwell) overgenomen voor een<br />

bedrag van één euro.<br />

Het management schat, dat als bovengenoemde overnames op 1 januari <strong>2006</strong> hadden plaatsgevonden, de geconsolideerde<br />

opbrengsten op € 890,7 miljoen, en het geconsolideerde resultaat over de periode op € 15,3 miljoen zou zijn uitgekomen.<br />

Het effect van bovenstaande acquisities op de activa en passiva van de Groep per overnamedatum is als volgt:<br />

Boekwaarde Aanpassingen naar Opgenomen<br />

Toelichting voor overname reële waarde waarde bij overname<br />

Activa<br />

Vaste activa<br />

Materiële vaste activa 7.5.11 1.243 307 1.550<br />

Immateriële activa 7.5.12 6 1.433 1.439<br />

Totaal vaste activa 1.249 1.740 2.989<br />

Vlottende activa<br />

Voorraden 75 - 75<br />

Winstbelastingvorderingen 108 - 108<br />

Debiteuren en overige vorderingen 1.740 - 1.740<br />

Geldmiddelen en kasequivalenten 184 - 184<br />

Totaal vlottende activa 2.107 - 2.107<br />

Totaal activa 3.356 1.740 5.096


119<br />

Boekwaarde Aanpassingen naar Opgenomen<br />

Toelichting voor overname reële waarde waarde bij overname<br />

Passiva<br />

Eigen vermogen (764) 1.740 976<br />

Langlopende verplichtingen<br />

Voorzieningen 7.5.23 164 - 164<br />

Uitgestelde belastingverplichtingen 153 - 153<br />

Totaal langlopende verplichtingen 317 - 317<br />

Kortlopende verplichtingen<br />

Rekening-courantkredieten financiële instellingen 587 - 587<br />

Crediteuren en overige verplichtingen 3.216 - 3.216<br />

Totaal kortlopende verplichtingen 3.803 - 3.803<br />

Totaal passiva 3.356 1.740 5.096


120<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

Boekwaarden voor verwerving zijn op basis van de toepasselijke IFRSs direct voorafgaand aan de feitelijke acquisities bepaald.<br />

De op acquisitiedatum opgenomen waarde van de activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen betreft de<br />

geschatte reële waarde.<br />

7.5.28.1 Goodwill bij acquisitie<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft voor de acquisitie van Garskamp en P.G.W. Janssen Holding BV € 0,5 miljoen aan goodwill betaald.<br />

Het bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:<br />

P.G.W. Janssen<br />

Garskamp Holding BV Totaal<br />

Betaalde koopsom, voldaan in contanten 1.500 - 1.500<br />

Minus: Netto activa tegen marktwaarde (976) - (976)<br />

Betaalde goodwill bij acquisitie 524 - 524<br />

De naar aanleiding van de overname opgenomen goodwill is voornamelijk toe te rekenen aan de bij de aquisitie verkregen<br />

vervoerscontracten (zie paragraaf 7.5.12).<br />

7.5.28.2 Netto-uitstroom van kasmiddelen<br />

De netto-uitstroom van kasmiddelen bedraagt € 1,3 miljoen en kan als volgt worden gespecificeerd:<br />

P.G.W. Janssen<br />

Garskamp Holding BV Totaal<br />

Betaalde koopsom, voldaan in contanten 1.500 - 1.500<br />

Minus: Verworven geldmiddelen en kasequivalenten - (184) (184)<br />

Netto-uitstroom van kasmiddelen 1.500 (184) 1.316


121<br />

7.5.29 Niet in de balans opgenomen verplichtingen<br />

7.5.29.1 Investeringsverplichtingen<br />

<strong>Connexxion</strong> is voor een bedrag van € 42,2 miljoen (2005: € 37,7 miljoen) verplichtingen aangegaan voor de aankoop van activa.<br />

De investeringsverplichtingen met betrekking tot rollend materieel hebben allen betrekking op 2007.<br />

De overige investeringen hebben voor circa de helft betrekking op 2007 en voor de andere helft op 2008 en betreffen investeringen<br />

inzake de OV-chipkaart. Het bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:<br />

(in miljoenen euro’s) <strong>2006</strong> 2005<br />

Rollend materieel 18,1 35,7<br />

Overige investeringen 24,1 2,0<br />

Totaal investeringsverplichtingen 42,2 37,7<br />

7.5.29.2 Operationele leaseverplichtingen<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft operationele lease-overeenkomsten voor rollend materieel.<br />

Deze overeenkomsten hebben doorgaans een looptijd tussen de acht en tien jaar.<br />

Het totaal van de nominale leasebetalingen onder niet-opzegbare operationele leases bedraagt € 29,1 miljoen<br />

(2005: € 34,3 miljoen) en kan als volgt worden gespecificeerd:<br />

(in miljoenen euro’s) <strong>2006</strong> 2005<br />

< 1 jaar 9,7 8,5<br />

1 - 5 jaar 19,4 24,5<br />

> 5 jaar - 1,3<br />

Totaal operationele leaseverplichtingen 29,1 34,3<br />

In <strong>2006</strong> is € 8,1 miljoen (2005: € 7,8 miljoen) aan operationele leasekosten ten laste gebracht van de winst-en-verliesrekening.


122<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.29.3 Huurverplichtingen<br />

De toekomstige huurtermijnen van de met derden aangegane huurverplichtingen met betrekking tot onroerende zaken<br />

bedraagt € 56,5 miljoen (2005: € 28,4 miljoen).<br />

Het bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:<br />

(in miljoenen euro’s) <strong>2006</strong> 2005<br />

< 1 jaar 12,2 4,2<br />

1 - 5 jaar 25,5 9,7<br />

> 5 jaar 18,8 14,5<br />

Totaal huurverplichtingen 56,5 28,4<br />

7.5.29.4 Erfpacht<br />

De erfpachtverplichtingen lopen af in de periode 2007 tot 2035.<br />

Het bedrag aan erfpachtverplichtingen met betrekking tot terreinen bedraagt € 1,2 miljoen (2005: € 11,4 miljoen) en kan als volgt<br />

worden gespecificeerd:<br />

(in miljoenen euro’s) <strong>2006</strong> 2005<br />

< 1 jaar 0,1 0,4<br />

1 - 5 jaar 0,1 1,5<br />

> 5 jaar 1,0 9,5<br />

Totaal erfpachtverplichtingen 1,2 11,4<br />

7.5.29.5 Garanties en borgstellingen<br />

Per 31 december <strong>2006</strong> is door <strong>Connexxion</strong> Holding NV een bedrag van € 1,7 miljoen (2005: € 1,1 miljoen) aan garanties en<br />

borgstellingen verstrekt.<br />

Het bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:<br />

(in miljoenen euro’s) <strong>2006</strong> 2005<br />

< 1 jaar 1,5 -<br />

1 - 5 jaar 0,2 0,9<br />

> 5 jaar - 0,2<br />

Totaal garanties en borgstellingen 1,7 1,1


123<br />

7.5.30 Belangrijke schattingen<br />

Het management van <strong>Connexxion</strong> bespreekt met de Auditcommissie de ontwikkeling, de keuze en de wijze van opname van de<br />

voor de Groep van toepassing zijnde grondslagen en schattingen en de verwerking van deze grondslagen en schattingen.<br />

Aannames ten aanzien van de opbrengsten<br />

In het openbaar vervoer worden de reizigersopbrengsten uit hoofde van kaartverkopen en de studentenkaart OV voor het vierde<br />

kwartaal <strong>2006</strong> geschat. Deze schatting geschiedt op basis van een extrapolatie van historische gegevens van de van derden<br />

ontvangen informatie met betrekking tot de reizigersopbrengsten tot en met het derde kwartaal van <strong>2006</strong>.<br />

Overheidssubsidies worden pas opgenomen indien met een redelijke mate van zekerheid kan worden gesteld dat aan de gestelde<br />

voorwaarden zal worden voldaan en de subsidies zullen worden ontvangen.<br />

In het verleden is gebleken dat afwijkingen van de gemaakte schattingen geen significante invloed op de opbrengsten van het<br />

voorafgaande jaar hebben gehad. De afwijking op de omzet die in het volgende jaar wordt opgenomen, werkt direct door in<br />

het resultaat.<br />

Aannames ten aanzien van voorzieningen<br />

De aannames ten aanzien van voorzieningen worden beschreven onder de voorzieningen (zie paragraaf 7.5.23).<br />

7.5.31 Financiële risico's<br />

In het kader van de normale activiteiten, het verlenen van diensten op het gebied van openbaar en besloten personenvervoer<br />

en daaraan gerelateerde actviteiten, loopt <strong>Connexxion</strong> een aantal financiële risico's op korte en lange termijn.<br />

7.5.31.1 Kredietrisico<br />

Het management van <strong>Connexxion</strong> heeft een kredietbeleid vastgesteld. Voor iedere tegenpartij, waaronder opdrachtgevers,<br />

wordt indien relevant een kredietwaardigheidsbeoordeling uitgevoerd en limieten vastgesteld. Deze limieten worden periodiek<br />

getoetst. Het kredietrisico van <strong>Connexxion</strong> is beperkt doordat meer dan 75% van de opbrengsten wordt gerealiseerd bij een<br />

(decentrale) overheid.<br />

Derivaten transacties worden uitsluitend afgesloten met financiële instellingen die een kredietwaardigheid hebben gelijk of hoger<br />

aan die van <strong>Connexxion</strong>. Daarnaast verlangt <strong>Connexxion</strong> altijd een verrekeningsovereenkomst met de tegenpartij. Tevens is de<br />

kredietwaardigheid van een dergelijke tegenpartij gelijk of hoger aan die van de Groep.<br />

7.5.31.2 Renterisico<br />

<strong>Connexxion</strong> financiert haar activiteiten hoofdzakelijk met langlopende leningen welke alle een variabele rente kennen.<br />

Ultimo <strong>2006</strong> bedraagt de omvang van uitstaande opgenomen leningen € 85,4 miljoen (2005: € 75,0 miljoen). Voor het verloop<br />

van de rentedragende verplichtingen wordt verwezen naar paragraaf 7.5.22.<br />

De geldmiddelen en kasequivalenten, bestaande uit kas- en banktegoeden en deposito's, bedragen ultimo <strong>2006</strong> € 60,9 miljoen<br />

(2005: € 77,0 miljoen).<br />

Bij het beheer van het renterisico streeft <strong>Connexxion</strong> ernaar de invloed van korte termijnschommelingen op het resultaat te<br />

beperken. In 2007 zal <strong>Connexxion</strong> overgaan op renteswaps om het renterisico te beperken.<br />

Een rentestijging op 1 januari 2007 met 1% zou, uitgaande van een gelijkblijvende omvang van de financiering, betekenen dat het<br />

resultaat over <strong>2006</strong> met € 0,85 miljoen negatief wordt beïnvloed.


124<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.31.3 Prijsrisico<br />

Het beleid is erop gericht prijsrisico's welke voortvloeien uit de inkoop van dieselolie en electra ten behoeve van lopende<br />

vervoersconcessies af te dekken, voorzover dit prijsrisico niet of onvoldoende wordt afgedekt door bepalingen uit het contract voor<br />

opbrengstindexaties. De reële waarde van de uitstaande posities bedraagt ultimo <strong>2006</strong> negatief € 1,4 miljoen (2005: € 0,8 miljoen).<br />

<strong>Connexxion</strong> verplicht zich door middel van deze contracten om per saldo het verschil tussen de vaste en variabele prijs af te<br />

rekenen met de tegenpartij.<br />

7.5.31.4 Liquiditeitrisico<br />

Het beleid van <strong>Connexxion</strong> is om te allen tijde adequate toegang te hebben tot financiële middelen om aan haar verplichtingen<br />

te kunnen voldoen. In dit verband dient vermeld te worden dat in de overeenkomsten met financiële instellingen een 'change<br />

of control'-clausule is opgenomen. Dit betekent dat de financieringsovereenkomsten opzegbaar zijn indien er een belangrijke<br />

wijziging in de eigendomsverhouding plaatsvindt. De onbenutte financieringsfaciliteit bedraagt op 31 december <strong>2006</strong> € 230<br />

miljoen (2005: € 40 miljoen). Daarnaast bedraagt de rentedekkingverhouding 4,8 (2005: 8,9).<br />

7.5.31.5 Verzekeringsrisico<br />

<strong>Connexxion</strong> is verzekerd tegen een aantal risico's. De belangrijkste verzekeringsprogramma's lopen op het gebied van (bedrijfs-)<br />

aansprakelijkheid en bezittingen. Voor alle vanuit de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen vereiste verzekeringen is<br />

een adequate dekking afgesloten.<br />

Daarnaast zijn voor risico's voortvloeiende uit andere aansprakelijkheid dan voertuig gerelateerd en voor risico's van schade aan<br />

bezittingen de noodzakelijke verzekeringen afgesloten. Binnen <strong>Connexxion</strong> bestaat een schadepreventieprogramma dat zorgt voor<br />

een regelmatige monitoring van de verzekerde risico's.<br />

7.5.31.6 Risico ten aanzien van loonbelasting en sociale verzekeringen<br />

Personeelskosten vormen een substantieel deel van de kosten van <strong>Connexxion</strong>. Een onderzoek van de fiscus naar de afdracht van<br />

loonbelasting en sociale verzekeringen kan materiële gevolgen hebben. Op dit moment is een loonbelastingonderzoek door de<br />

fiscus gaande, waarover nog geen definitieve overeenstemming is bereikt.<br />

7.5.31.7 Valutarisico<br />

<strong>Connexxion</strong> loopt geen valutarisico, omdat nagenoeg alle transacties in euro's plaatsvinden.<br />

7.5.31.8 Gerechtelijke procedures<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft een voorziening voor risico's, geschillen en rechtsgedingen opgenomen. Op basis van momenteel voorhanden<br />

gegevens en juridische advies zoals dat is ingewonnen en gezien de bedragen waarvoor voorzieningen zijn getroffen, wordt<br />

verwacht dat de uitkomst van genoemde procedures geen wezenlijk nadelige gevolgen voor de financiële positie van de Groep<br />

zal hebben.


125<br />

7.5.31.9 Verplichtingen ten behoeve van dochtermaatschappijen<br />

De vennootschap en haar dochtermaatschappijen, uitgezonderd Hermes Groep NV, vormen een fiscale eenheid voor de<br />

vennootschaps- en omzetbelasting. De vennootschap is uit dien hoofde op grond van de standaardvoorwaarden hoofdelijk<br />

aansprakelijk voor alle belastingverplichtingen van dochtermaatschappijen voor de periode dat zij deel uit maken van die<br />

fiscale eenheid.<br />

De lijst met vennootschappen waarvoor verklaringen van hoofdelijke aansprakelijkheid (zoals bedoeld in artikel<br />

403, Titel 9, boek 2 BW) zijn afgegeven, ligt ter inzage bij de Kamer van Koophandel in Hilversum.<br />

7.5.32 Overige opbrengsten<br />

Onder de overige opbrengsten worden de verkoopresultaten op activa verantwoord. Over <strong>2006</strong> bedragen de verkoopresultaten op<br />

activa € 21,7 miljoen (2005: € 8,6 miljoen).<br />

7.5.33 Inkoopwaarde van de omzet<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Inkoopwaarde van bedrijfswagens en onderdelen (18.671) (33.248)<br />

Uitbesteed werk (81.953) (72.894)<br />

Totaal inkoopwaarde van de omzet (100.624) (106.142)<br />

7.5.34 Personeelskosten<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Lonen en salarissen (349.648) (354.778)<br />

Sociale lasten (excl. pensioenlasten) (43.105) (47.996)<br />

Pensioenlasten (49.533) (50.179)<br />

Ingehuurd personeel (36.798) (21.473)<br />

Dotaties en vrijvallen reorganisatievoorzieningen (659) (15.103)<br />

Overige personeelskosten (22.151) (18.650)<br />

Totaal personeelskosten (501.894) (508.179)


126<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.34.1 Personeelsgegevens<br />

Het gemiddeld aantal werknemers van de Groep uitgedrukt in full time equivalents (fte) gedurende het verslagjaar bedroeg:<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Directen 9.394 9.736<br />

Indirect personeel 1.131 1.264<br />

Totaal gemiddeld aantal werknemers (fte) 10.525 11.000<br />

Het aantal werknemers van de Groep uitgedrukt in full time equivalents (fte) ultimo het verslagjaar bedroeg:<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Totaal aantal werknemers (fte) ultimo 10.218 10.709<br />

7.5.35 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Afschrijvingen materiële vaste activa (56.513) (52.083)<br />

Bijzondere waardeverminderingen materiële vaste activa (1.499) (4.713)<br />

Bijzondere waardeverminderingen immateriële activa (524) -<br />

Totaal afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen (58.536) (56.796)<br />

7.5.36 Overige kosten<br />

Onder de post overige kosten is in <strong>2006</strong> € 0,7 miljoen aan accountantskosten verantwoord (2005: € 0,9 miljoen).<br />

De vergoeding die voor bovengenoemde diensten wordt betaald, wordt periodiek geëvalueerd en is marktconform.


127<br />

7.5.37 Aandeel in resultaat uit geassocieerde deelnemingen en joint ventures<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Syntus BV 284 972<br />

REISinformatiegroep BV 185 546<br />

ETS Schiphol BV - 467<br />

TransLink Systems BV (1.648) -<br />

Overige (59) 596<br />

Totaal resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures (1.238) 2.581<br />

7.5.38 Winstbelastingen<br />

Aansluiting effectief belastingtarief In percentage In duizenden euro's<br />

<strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005<br />

Winst voor belasting 22.952 27.598<br />

Belasting volgens geldende tarieven vennootschapsbelasting 29,6% 31,5% (6.794) (8.694)<br />

Aanpassing waardering uitgestelde belastingvordering (12,5)% - 2.865 -<br />

Effect van deelnemingsvrijstelling 0,8% (3,0)% (179) 821<br />

Verlaging belastingtarief 22,7% 2,4% (5.220) (674)<br />

Vrijval investeringsbijdragen - - 1 -<br />

Niet aftrekbare kosten 2,3% 0,1% (535) (34)<br />

Afrekening voorgaande perioden (11,3)% 0,2% 2.599 (43)<br />

Totaal winstbelastingen 31,6% 31,2% (7.263) (8.624)<br />

7.5.39 Minderheidsbelang<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Hermes Groep NV 1.109 2.190<br />

Totaal minderheidsbelang 1.109 2.190


128<br />

7.5 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening<br />

7.5.40 Transacties met verbonden partijen<br />

Als verbonden partijen van de Groep zijn te onderscheiden de geassocieerde deelnemingen en joint ventures (zie paragraaf 7.5.4),<br />

de bestuurders en commissarissen van <strong>Connexxion</strong> en de aandeelhouder. Alle transacties met verbonden partijen worden verricht<br />

tegen marktprijzen. De volgende transacties hebben plaatsgevonden met verbonden partijen:<br />

<strong>2006</strong><br />

Bedragen<br />

Bedragen<br />

Verkopen aan Aankopen van te vorderen van verschuldigd aan<br />

Naam verbonden partij<br />

Syntus BV 3.870 6.073 295 601<br />

Arke/TAD BV 535 - 58 1<br />

Schiphol Travel Taxi BV 4.782 - - -<br />

Waterbus BV 451 - 1.389 -<br />

REISinformatiegroep BV 1.620 912 124 -<br />

EESV De Lijn-VSN - - - 601<br />

Bedrijfsvervoer Limburg BV - 1.826 - 48<br />

Overig - 328 - 18<br />

11.258 9.139 1.866 1.269<br />

2005<br />

Bedragen<br />

Bedragen<br />

Verkopen aan Aankopen van te vorderen van verschuldigd aan<br />

Naam verbonden partij<br />

Syntus BV 3.478 842 187 721<br />

Arke/TAD BV 406 477 152 37<br />

Schiphol Travel Taxi BV 255 - - -<br />

Waterbus BV 178 (35) 1.423 -<br />

REISinformatiegroep BV 1.845 1.372 182 1<br />

EESV De Lijn-VSN - - - 861<br />

Bedrijfsvervoer Limburg BV - 2.204 - 137<br />

Overig - 209 195 -<br />

6.162 5.069 2.139 1.757<br />

Met bestuurders en commissarissen van <strong>Connexxion</strong> en de aandeelhouder hebben geen transacties in het verslagjaar<br />

plaatsgevonden.


129<br />

7.5.40.1 Bezoldiging en vergoeding van (voormalige) bestuurders en commissarissen<br />

Bezoldiging van de Raad van Bestuur<br />

De Bezoldigingscommissie van de Raad van Commissarissen heeft de variabele beloning van de leden van de Raad van Bestuur<br />

vastgesteld. Voorts heeft de Bezoldigingscommissie na ampele overweging besloten om het basissalaris voor <strong>2006</strong> niet te verhogen<br />

ten opzichte van 2005.<br />

De bezoldiging van de Raad van Bestuur bedraagt in <strong>2006</strong> € 1,47 miljoen (2005: € 1,46 miljoen).<br />

Het bedrag kan als volgt per individueel lid van de Raad van Bestuur worden gespecificeerd:<br />

Salarissen Korte termijn Lange termijn<br />

inclusief variabele variabele<br />

sociale lasten beloningen beloningen Pensioenlasten<br />

<strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005<br />

Naam<br />

Peter Kortenhorst, voorzitter 334 338 83 116 99 66 73 72<br />

Rob van Holten, vice-voorzitter 301 306 74 100 88 59 66 60<br />

Frank Janssen, CFO 241 225 59 75 - - 52 40<br />

876 869 216 291 187 125 191 172<br />

In de post salarissen inclusief sociale lasten zijn naast het basissalaris eveneens overige periodieke vergoedingen opgenomen.<br />

Vergoeding aan de Raad van Commissarissen<br />

De vergoeding aan de Raad van Commissarissen bedraagt in <strong>2006</strong> € 0,20 miljoen (2005: € 0,17 miljoen).<br />

Het bedrag kan als volgt per individueel lid van de Raad van Commissarissen worden gespecificeerd:<br />

Als lid<br />

Overige<br />

Raad van Als lid onkosten Totaal Totaal<br />

Commissarissen commissies vergoeding <strong>2006</strong> 2005<br />

Naam<br />

Klaas Westdijk, voorzitter 35 6 2 43 41<br />

Rob Pieterse, vice-voorzitter 28 8 2 38 36<br />

Jean den Hoed 28 3 2 33 30<br />

Marius Jonkhart 23 3 1 27 26<br />

Marike van Lier Lels 23 - 1 24 -<br />

Willem Vermeend 23 6 1 30 26<br />

Ruud Vreeman - - - - 10<br />

160 26 9 195 169<br />

De Raad van Commissarissen bestaat op 31 december <strong>2006</strong> uit de heren Westdijk, Pieterse, Den Hoed, Jonkhart, Vermeend en<br />

mevrouw Van Lier Lels.


130<br />

7.6 Vennootschappelijke balans per 31 december <strong>2006</strong><br />

Voor verwerking van de voorgestelde winstverdeling<br />

Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Activa<br />

Vaste activa<br />

Financiële activa 7.9.2 41.784 384<br />

Investeringen op basis van 'equity'-methode 7.9.3 151.669 142.641<br />

Uitgestelde belastingvorderingen 25.879 12.792<br />

Totaal vaste activa 219.332 155.817<br />

Debiteuren en overige vorderingen 7.9.4 41.382 59.552<br />

Geldmiddelen en kasequivalenten 515 1.205<br />

Totaal vlottende activa 41.897 60.757<br />

Totaal activa 261.229 216.574


131<br />

Bedragen in duizenden euro's Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Passiva<br />

Eigen vermogen 7.9.5 215.830 210.641<br />

Langlopende verplichtingen<br />

Rentedragende verplichtingen 7.9.6 40.000 -<br />

Voorzieningen 7.9.7 1.006 1.418<br />

Uitgestelde belastingverplichtingen 556 701<br />

Totaal langlopende verplichtingen 41.562 2.119<br />

Kortlopende verplichtingen<br />

Voorzieningen 7.9.7 586 820<br />

Crediteuren en overige verplichtingen 7.9.8 3.251 2.994<br />

Totaal kortlopende verplichtingen 3.837 3.814<br />

Totaal passiva 261.229 216.574


132<br />

7.7 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong><br />

Bedragen in duizenden euro's <strong>2006</strong> 2005<br />

Opbrengsten 162 39<br />

Bedrijfskosten<br />

Personeelskosten (3.856) (2.986)<br />

Overige kosten rollend en varend materieel 701 -<br />

Overige kosten 36 (280)<br />

Totaal bedrijfskosten (3.119) (3.266)<br />

Bedrijfsresultaat (2.957) (3.227)<br />

Financiële baten 1.844 1.153<br />

Financiële lasten (31) -<br />

Effect van amortisatie van activa en passiva (54) (93)<br />

Financieringsresultaat 1.759 1.060<br />

Aandeel in resultaat uit dochtermaatschappijen 15.768 18.269<br />

Aandeel in resultaat uit geassocieerde<br />

deelnemingen en joint ventures (1.648) -<br />

Resultaat voor belasting 12.922 16.102<br />

Winstbelastingen 1.658 682<br />

Resultaat over de periode 14.580 16.784<br />

7.8 Vennootschappelijk overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong><br />

Bedragen in duizenden euro's <strong>2006</strong> 2005<br />

Resultaat over de periode 14.580 16.784<br />

Rechtstreekse vermogensmutatie in het groepsvermogen:<br />

Aandeel in resultaat uit dochtermaatschappijen (3.219) 366<br />

Totaalresultaat 11.361 17.150


133<br />

7.9 Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening<br />

7.9.1 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling<br />

Algemeen<br />

De vennootschappelijke financiële gegevens van <strong>Connexxion</strong> Holding NV zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt.<br />

Er is gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot een vereenvoudigde opstelling van de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening,<br />

conform artikel 402, Titel 9, Boek 2 van het Burgelijk Wetboek.<br />

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling<br />

De vennootschappelijke jaarrekening van <strong>Connexxion</strong> Holding NV, eindigend op 31 december <strong>2006</strong>, is opgesteld volgens Titel 9<br />

Boek 2 BW met toepassing van de optie om de waarderingsgrondslagen te hanteren die in de geconsolideerde jaarrekening zijn<br />

toegepast (artikel 362 lid 8).<br />

De deelnemingen worden gewaardeerd volgens de 'equity'-methode, rekening houdend met eventuele bijzondere<br />

waardeverminderingen.<br />

Voor de grondslagen van de vennootschappelijke jaarrekening wordt verwezen naar de toelichting behorende bij de<br />

geconsolideerde jaarrekening.<br />

Het aandeel in het resultaat van dochtermaatschappijen waarin wordt deelgenomen omvat het aandeel van <strong>Connexxion</strong> Holding<br />

in de resultaten van deze dochtermaatschappijen.<br />

Resultaten op transacties, waarbij overdracht van activa en passiva tussen <strong>Connexxion</strong> Holding NV en haar dochtermaatschappijen<br />

en tussen dochtermaatschappijen onderling heeft plaatsgevonden, zijn niet verwerkt voor zover deze als niet gerealiseerd kunnen<br />

worden beschouwd.<br />

Fiscale eenheid<br />

<strong>Connexxion</strong> Holding NV is de moeder van de fiscale eenheid voor de vennootschaps- en omzetbelasting.<br />

De vennootschap is uit dien hoofde op grond van de standaardvoorwaarden hoofdelijk aansprakelijk voor alle<br />

belastingverplichtingen van de tot de fiscale eenheid behorende dochtermaatschappijen.


134<br />

7.9 Vennootschappelijk overzicht van het totaalresultaat over <strong>2006</strong><br />

7.9.2 Financiële activa<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Vorderingen op dochtermaatschappijen 384 384<br />

Vooruitbetaalde bedragen inzake acquisities 41.400 -<br />

Totaal financiële activa 41.784 384<br />

De vooruitbetaling inzake acquisities heeft betrekking op de overname van zowel GVU NV als Novio NV per 1 januari 2007.<br />

7.9.3 Investeringen op basis van 'equity'-methode<br />

Toelichting <strong>2006</strong> 2005<br />

Dochterondernemingen 7.9.3.1 149.007 142.631<br />

Geassocieerde deelnemingen en joint ventures 2.662 10<br />

Totaal investeringen o.b.v. 'equity' methode 151.669 142.641<br />

7.9.3.1 Dochtermaatschappijen<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Stand per 1 januari 142.631 133.194<br />

Resultaat over verslagjaar 15.768 18.269<br />

Rechtstreekse vermogensmutaties (3.219) 366<br />

Gerealiseerde waardemutaties financiële instrumenten 578 -<br />

Ontvangen dividend (6.751) (9.198)<br />

Stand per 31 december 149.007 142.631


135<br />

7.9.3.2 Eigen vermogen en resultaat van dochtermaatschappijen<br />

Het eigen vermogen en het resultaat van de dochtermaatschappijen zijn per 31 december als volgt:<br />

% van aandelenkapitaal Boekwaarde Resultaat<br />

<strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005 <strong>2006</strong> 2005<br />

Dochtermaatschappijen<br />

<strong>Connexxion</strong> Nederland NV, Utrecht 100 100 97.239 106.128 (5.059) 3.278<br />

<strong>Connexxion</strong> Vastgoed BV, Hilversum 100 100 45.609 30.562 16.217 8.336<br />

<strong>Connexxion</strong> Facilitair Bedrijf BV, Hilversum 100 100 (9.577) (7.198) (2.379) (1.936)<br />

<strong>Connexxion</strong> Vloot BV, Hilversum 100 100 (38.413) (37.129) (1.284) (2.543)<br />

Hermes Groep NV, Weert 76,7 76,7 39.935 37.736 3.643 7.197<br />

Overig 14.214 12.532 4.630 3.937<br />

Totaal dochtermaatschappijen 149.007 142.631 15.768 18.269<br />

7.9.4 Debiteuren en overige vorderingen<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Handelsdebiteuren 5 8<br />

Vorderingen op dochtermaatschappijen 40.915 59.542<br />

Overige vorderingen en overlopende activa 462 2<br />

Totaal debiteuren en overige vorderingen 41.382 59.552<br />

7.9.5 Eigen Vermogen<br />

Voor een toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op het eigen vermogen in de geconsolideerde<br />

jaarrekening (zie paragraaf 7.5.20).


136<br />

7.9 Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening<br />

7.9.6 Rentedragende verplichtingen<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Langlopende rentedragende verplichtingen<br />

Leningen bij financiële instellingen 40.000 -<br />

Totaal langlopende rentedragende verplichtingen 40.000 -<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Stand per 1 januari - -<br />

Verstrekte leningen 40.000 -<br />

Stand per 31 december 40.000 -<br />

7.9.7 Voorzieningen<br />

Boekwaarde Onttrek- Effect van Boekwaarde<br />

01-01-2005 kingen Vrijvallen amortisatie 31-12-2005<br />

Lopende schades 2.316 (63) - (15) 2.238<br />

Reorganisatie 206 (313) - 107 -<br />

Totaal voorzieningen 2.522 (376) - 92 2.238<br />

Boekwaarde Onttrek- Effect van Boekwaarde<br />

01-01-<strong>2006</strong> kingen Vrijvallen amortisatie 31-12-<strong>2006</strong><br />

Lopende schades 2.238 - (701) 55 1.592<br />

Totaal voorzieningen 2.238 - (701) 55 1.592


137<br />

7.9.7.1 Specificatie van voorzieningen naar looptijd<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Looptijd: < 1 jaar > 1 jaar < 1 jaar > 1 jaar<br />

Lopende schades 586 1.006 820 1.418<br />

Totaal voorzieningen 586 1.006 820 1.418<br />

De voorzieningen die een looptijd hebben korter dan een jaar zijn gerangschikt onder de kortlopende verplichtingen.<br />

Voor een beschrijving van bovenstaande voorzieningen wordt verwezen naar de grondslagen (zie paragraaf 7.5.7.12) en naar de<br />

toelichting op de voorzieningen in de geconsolideerde jaarrekening (zie paragraaf 7.5.23).<br />

7.9.8 Crediteuren en overige verplichtingen<br />

<strong>2006</strong> 2005<br />

Crediteuren - 15<br />

Nog te betalen gelden openbaar vervoer - 1.279<br />

Verplichtingen aan dochtermaatschappijen 752 99<br />

Personeelskosten 1.200 770<br />

Overlopende passiva 1.029 673<br />

Overige verplichtingen 270 158<br />

Totaal crediteuren en overige verplichtingen 3.251 2.994<br />

7.9.9 Niet in de balans opgenomen verplichtingen<br />

Ten aanzien van de niet in de balans opgenomen verplichtingen, waaronder gerechtelijke procedures en gebeurtenissen na<br />

balansdatum, wordt verwezen naar respectievelijk de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening en de overige gegevens.<br />

Hilversum, 15 februari 2007<br />

Raad van Bestuur <strong>Connexxion</strong> Holding NV<br />

P.J.Ph. Kortenhorst R. van Holten drs. F.I.G. Janssen<br />

voorzitter vice-voorzitter CFO


138<br />

8. Overige gegevens<br />

8.1 Accountantsverklaring<br />

Verklaring betreffende de jaarrekening<br />

Wij hebben de in dit <strong>jaarverslag</strong> op pagina 77 tot<br />

en met pagina 137 opgenomen jaarrekening van<br />

<strong>Connexxion</strong> Holding NV te Utrecht gecontroleerd.<br />

De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de<br />

enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde<br />

jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde<br />

balans per 31 december <strong>2006</strong>, winst-enverliesrekening,<br />

mutatieoverzicht eigen vermogen<br />

en kasstroomoverzicht over <strong>2006</strong> alsmede uit een<br />

overzicht van de belangrijkste grondslagen voor<br />

financiële verslaggeving en overige toelichtingen.<br />

De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de<br />

enkelvoudige balans per 31 december <strong>2006</strong> en de<br />

enkelvoudige winst-en-verliesrekening over <strong>2006</strong><br />

met de toelichting.<br />

Verantwoordelijkheid van het bestuur<br />

Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk<br />

voor het opmaken van de jaarrekening die het<br />

vermogen en het resultaat getrouw dient weer te<br />

geven in overeenstemming met International Financial<br />

Reporting Standards zoals aanvaard binnen de<br />

Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW, alsmede voor<br />

het opstellen van het <strong>jaarverslag</strong> in overeenstemming<br />

met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid<br />

omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in<br />

stand houden van een intern beheersingssysteem<br />

relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven<br />

in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig<br />

dat deze geen afwijkingen van materieel belang<br />

als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen<br />

en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor<br />

financiële verslaggeving en het maken van schattingen<br />

die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.<br />

Verantwoordelijkheid van de accountant<br />

Onze verantwoordelijkheid is het geven van<br />

een oordeel over de jaarrekening op basis van<br />

onze controle. Wij hebben onze controle verricht<br />

in overeenstemming met Nederlands recht.<br />

Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen<br />

aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij<br />

gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te<br />

voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt<br />

verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van<br />

materieel belang bevat.<br />

Een controle omvat het uitvoeren van<br />

werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie<br />

over de bedragen en de toelichtingen<br />

in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren<br />

werkzaamheden is afhankelijk van de professionele<br />

oordeelsvorming van de accountant, waaronder<br />

begrepen zijn beoordeling van de risico's van<br />

afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude<br />

of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in<br />

aanmerking het voor het opmaken van en getrouw<br />

weergeven in de jaarrekening van vermogen en<br />

resultaat relevante interne beheersingssysteem,<br />

teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken<br />

van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven<br />

omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel<br />

hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van<br />

het interne beheersingssysteem van de vennootschap.<br />

Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie<br />

van de aanvaardbaarheid van de toegepaste<br />

grondslagen voor financiële verslaggeving en van de<br />

redelijkheid van schattingen die het bestuur van de<br />

entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het<br />

algehele beeld van de jaarrekening.<br />

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen<br />

controle-informatie voldoende en geschikt is als basis<br />

voor ons oordeel.


139<br />

Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening<br />

Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde<br />

jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en<br />

de samenstelling van het vermogen van <strong>Connexxion</strong><br />

Holding NV per 31 december <strong>2006</strong> en van het resultaat<br />

en de kasstromen over <strong>2006</strong> in overeenstemming<br />

met International Financial Reporting Standards zoals<br />

aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9<br />

Boek 2 BW.<br />

Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening<br />

Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening<br />

een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling<br />

van het vermogen van <strong>Connexxion</strong> Holding NV per<br />

31 december <strong>2006</strong> en van het resultaat over <strong>2006</strong> in<br />

overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.<br />

Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften<br />

en/of voorschriften van regelgevende instanties<br />

Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge<br />

artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het<br />

<strong>jaarverslag</strong>, voor zover wij dat kunnen beoordelen,<br />

verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in<br />

artikel 2:391 lid 4 BW.<br />

Utrecht, 15 februari 2007<br />

8.2 Bestemming resultaat <strong>2006</strong><br />

Statutaire regeling betreffende de verwerking van<br />

het resultaat<br />

In artikel 10 van de statuten staat opgenomen dat<br />

de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de<br />

bestemming van het resultaat bepaalt van <strong>Connexxion</strong><br />

Holding NV.<br />

Voorstel tot verwerking van de winst<br />

Voorgesteld wordt de winst over <strong>2006</strong> voor<br />

€ 8.780.000 ten gunste te brengen van de overige<br />

reserves en voor € 5.800.000 uit te keren aan de<br />

aandeelhouder.<br />

8.3 Gebeurtenissen na balansdatum<br />

Op 1 januari 2007 heeft <strong>Connexxion</strong> GVU NV en Novio<br />

NV, de stadsvervoerders in Utrecht en Nijmegen, voor<br />

respectievelijk € 29,0 miljoen en € 12,4 miljoen<br />

overgenomen. Door de overname van deze bedrijven<br />

wordt <strong>Connexxion</strong> in de gelegenheid gesteld<br />

om de dienstverlening naar de reizigers in de<br />

concessiegebieden BRU/Utrecht en in het KAN-gebied<br />

verder te verbeteren.<br />

KPMG ACCOUNTANTS NV<br />

J.C.M. van Rooijen RA<br />

Eind januari 2007 heeft <strong>Connexxion</strong> overeenstemming<br />

bereikt over de overname van de resterende<br />

23,3 % aandelen van de Hermes Groep welke<br />

momenteel in handen zijn van de provincie Limburg en<br />

de 26 Limburgse gemeenten, verenigd in Gebaltram.<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft hiervoor € 10,0 miljoen betaald.


140<br />

9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu<br />

9.1 Scope<br />

Scope van deze rapportage zijn alle meerderheidsdeelnemingen van <strong>Connexxion</strong> Holding NV. Ten opzichte van vorig<br />

(milieu)verslag jaar is de scope uitgebreid met Hermes Groep. Indien van toepassing zijn de cijfers van voorgaande<br />

jaren met de werkelijke cijfers van Hermes Groep gecorrigeerd. Daar waar indexcijfers genoemd worden, is het jaar<br />

2002 op 100 gesteld. Het jaar <strong>2006</strong> is het eerste jaar waarin de veiligheidcijfers gerapporteerd worden. Hierdoor zijn<br />

er geen vergelijkingen met de voorafgaande jaren te maken.<br />

9.2 Managementsysteem<br />

In <strong>2006</strong> is Techno Service Nederland NEN-EN-ISO 14001: 2004 gecertificeerd. Hiermee zijn alle bedrijfsonderdelen<br />

van <strong>Connexxion</strong> gecertificeerd. Doelstelling is om in 2007 de nieuwe onderdelen GVU en Novio onder het certificaat<br />

te brengen.<br />

<strong>Connexxion</strong> Taxi Services is in juli <strong>2006</strong> als eerste Nederlandse taxionderneming gecertificeerd op basis<br />

van de norm OHSAS 18001. Doelstelling is om dit arbo- en veiligheidsmanagementsysteem over meerdere<br />

bedrijfsonderdelen in te voeren in 2007.<br />

Bij <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer is een veiligheidsmanagementsysteem opgezet ten behoeve van de<br />

railactiviteiten en is het veiligheidsattest gehaald.<br />

Audits<br />

Audits worden uitgevoerd met als doel de bedrijfsvoering te toetsen aan de intern gestelde eisen op basis van de<br />

ISO- en OHSAS-normen en de wetgeving.<br />

In april en november <strong>2006</strong> zijn externe milieu audits uitgevoerd door Lloyd’s Register bij <strong>Connexxion</strong> en in juli en<br />

december <strong>2006</strong> bij Hermes Groep. Algehele conclusie van Lloyd’s Register was: ‘Het milieumanagement wordt goed<br />

onderhouden en efficiënt toegepast. Aandacht is nodig voor het opzetten, afstemmen, oefenen en evalueren van<br />

noodplannen’. Er staan nog negentien verbeterpunten open.<br />

In juni en juli <strong>2006</strong> zijn door Kiwa externe audits uitgevoerd op basis van de norm OHSAS 18001. Geconcludeerd<br />

mag worden dat de externe audit voor de OHSAS 18001 geleid heeft tot verschillende nieuwe inzichten.<br />

Diverse actiepunten worden in 2007 uitgevoerd.<br />

De Inspectie Verkeer en Waterstaat heeft in <strong>2006</strong> twee audits afgenomen met betrekking tot het<br />

veiligheidsattest. Geconstateerde tekortkomingen zijn inmiddels weggewerkt en het veiligheidsattest is verleend.<br />

Ketenverantwoordelijkheid<br />

<strong>Connexxion</strong> verwacht ook van haar leveranciers een bijdrage in het realiseren van het veiligheids-, gezondheidsen<br />

milieubeleid. Belangrijke leveranciers worden opgenomen in het auditprogramma. Het aandeel uitbesteed<br />

vervoer bedroeg voor <strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer 6,6 procent en bij Hermes Groep 4,6 procent van het aantal<br />

dienstregelinguren. Voor <strong>Connexxion</strong> Taxi Service bedroeg het aandeel uitbesteed vervoer 27,9 procent van de<br />

omzet.


141<br />

9.3 Compliance<br />

Vergunningen<br />

Voor elke vestiging waar activiteiten worden gepleegd is een milieuvergunning dan wel een melding in het kader<br />

van een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) en / of een gebruiksvergunning noodzakelijk. Als gevolg van<br />

veranderingen in het dienstenaanbod van <strong>Connexxion</strong> is het aantal locaties toegenomen naar 123 (2005: 118).<br />

In onderstaande tabel is een overzicht van het aantal vergunningen opgenomen.<br />

Omschrijving<br />

Aantal<br />

Milieubeheervergunning (voor zwaardere categorie inrichting) 10<br />

AMvB inrichtingen voor motorvoertuigen (voor lichtere categorie) 86<br />

AMvB inrichtingen voor transportbedrijven (voor lichtere categorie) 21<br />

AMvB verblijf gebouwen (m.n. voor kantoorlocaties) 4<br />

Wet Verontreiniging Oppervlaktewater (WVO)-vergunning 9<br />

Gebruiksvergunning (m.n. gericht op brandveiligheid) 24<br />

Totaal 154<br />

De WVO-vergunningen en gebruiksvergunningen zijn slechts verkregen voor die locaties waar dit,<br />

van overheidswege uit, wordt gevraagd.<br />

In Leiden, Hilversum en Arnhem zijn verzoeken bij het bevoegd gezag ingediend ter verruiming van de<br />

geluidsnormen. Hiertoe zijn akoestische onderzoeken uitgevoerd. Dit heeft in Leiden geleid tot een procedure bij de<br />

Raad van State afdeling Bestuursrechtspraak wegens bezwaren van een omwonende. De Raad van State heeft de<br />

gemeente en daarmee <strong>Connexxion</strong> in het gelijk gesteld en de vergunning onherroepelijk verklaard. Voor Hilversum<br />

en Arnhem is <strong>Connexxion</strong> nog in afwachting van de verruiming van de geluidsnormen.<br />

Inspecties<br />

Inspecties naar veiligheid, gezondheid en milieuaspecten zijn naar haar aard in zijn algemeenheid niet voorspelbaar<br />

en kunnen daarmee varieren in aantal van jaar tot jaar.<br />

Het aantal milieu-inspecties bedroeg in <strong>2006</strong> 57 (2005: 46). Van de 57 gehouden inspecties zijn in 51 gevallen<br />

de daaruit voortvloeiende acties afgerond. In 6 gevallen worden de ingezette verbeteracties in 2007 afgerond.<br />

De toename in milieu-inspecties is terug te voeren op een strikter handhavingsbeleid in het algemeen en de<br />

gemeente Haarlem in het bijzonder, waarbij de zwaardere categorie inrichtingen (zoals die met aardgas) frequenter<br />

worden gecontroleerd. Sinds <strong>2006</strong> bevindt zich op onze locatie aan de Jan van Krimpenweg te Haarlem een<br />

aardgasvulstation. Deze locatie is in <strong>2006</strong> 8 maal onderhevig geweest aan een inspectie. In 2 gevallen leidde dit tot<br />

een procesverbaal voor <strong>Connexxion</strong> wegens overtreding van de vergunningvoorschriften en het niet tijdig nemen<br />

van adequate maatregelen Voor deze procesverbalen is een schikking tot stand gekomen. In Hellevoetsluis (Carmar)<br />

is een dwangsom verbeurd verklaart wegens overtreding van de milieuvergunningvoorschriften en het niet tijdig<br />

nemen van maatregelen (opslag gevaarlijke stoffen, energiebesparingplan).


142<br />

9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu<br />

In <strong>2006</strong> zijn er drie brandpreventiecontroles (twee in Leiden en één in Nieuwegein) gehouden door de brandweer<br />

(2005: acht).<br />

Drie OV-vestigingen hebben bezoek gehad van de Inspectie Verkeer en Waterstaat. In twee gevallen heeft dit<br />

geleid tot een procesverbaal. De tekortkomingen behelsden voornamelijk documentatie en registratie van zaken<br />

zoals een melding- en maatregelenprocedure en gerichte voorlichting met betrekking tot de risico’s in het werk en de<br />

daarop gerichte maatregelen. Corrigerende maatregelen zijn inmiddels genomen.<br />

In <strong>2006</strong> was ‘Agressie en geweld in het Openbaar Vervoer’ een thema voor de Arbeidsinspectie. De inspectie heeft<br />

een onderzoek uitgevoerd en op basis hiervan een drietal verbeteringsacties opgelegd. Deze verbeteringen zijn<br />

inmiddels in gang gezet. Het oordeel over Hermes Groep was positief: binnen de onderneming wordt een beleid ten<br />

aanzien van agressie en geweld gevoerd en dit beleid wordt vertaald in concrete maatregelen om dit zo veel mogelijk<br />

te voorkomen. Overigens is de door reizigers waargenomen sociale veiligheid sterk verbeterd (zie paragraaf 9.5)<br />

In juli <strong>2006</strong> heeft de Arbeidsinspectie een aantal vestigingen geïnspecteerd. Op twee vestigingen werden<br />

tekortkomingen geconstateerd inzake de risico’s met betrekking tot het verrichten van chauffeursarbeid bij (extreme)<br />

klimaatomstandigheden. Op één vestiging zijn passende maatregelen genomen en is de geconstateerde overtreding<br />

opgeheven; op de andere vestiging vindt nog overleg plaats. Tevens heeft de Arbeidsinspectie geconstateerd dat er<br />

voor één remise geen verkeersregels waren vastgesteld. Ook hiervoor zijn passende maatregelen genomen en is de<br />

geconstateerde overtreding opgeheven.<br />

Bij Techno Service Nederland zijn zes inspecties uitgevoerd door de Arbeidsinspectie. Hierbij zijn diverse acties<br />

naar voren gekomen met betrekking tot het gebruik van gereedschappen. Eén inspectie heeft geleid tot stillegging<br />

van het werk met het betreffende gereedschap. Alle acties, voortvloeiend uit deze inspecties, zijn inmiddels<br />

afgewerkt. Eén ernstig ongeval bij Techno Service Nederland heeft geleid tot een boete door de Arbeidsinspectie.<br />

Inspecties<br />

Eenheid: aantal <strong>2006</strong> 2005 2004<br />

Milieu-inspecties 57 46 48<br />

Brandpreventie-inspecties 3 8 7<br />

Arbeidsinspectie 10 - -<br />

Inspectie Verkeer en Waterstaat 3 - -<br />

Proces-verbaal, bestuursdwang 6 - -<br />

Klachten<br />

Een milieuklacht ontstaat door het niet voldoen aan de normen en eisen uit de directe omgeving. Hierbij moet vooral<br />

gedacht worden aan geluids- en stankoverlast. <strong>Connexxion</strong> voert een actief beleid om milieuklachten te reduceren.<br />

Het aantal milieuklachten in <strong>2006</strong> daalde van 245 in 2005 naar 195 in <strong>2006</strong>.


143<br />

Milieuklachten<br />

Eenheid: aantal <strong>2006</strong> 2005 2004<br />

Totaal 195 245 --<br />

Figuur 17: oorzaken van milieuklachten<br />

(in procenten)<br />

<strong>2006</strong><br />

Tram/trein 4%<br />

Overlast als gevolg van<br />

onderhoud 5%<br />

Aardgasbussen 2%<br />

Hoge snelheid 5%<br />

Overlast rijden door straat 5%<br />

Dumpen van afval 1%<br />

Draaiende motor bij halte 60%<br />

Geluidsoverlast / parkeren<br />

19%<br />

2005<br />

Overlast als gevolg van<br />

onderhoud 2%<br />

Tram/trein 5%<br />

Hoge snelheid 10%<br />

Overlast rijden door straat 11%<br />

Geluidsoverlast / parkeren 3%<br />

Draaiende motor bij halte 69%<br />

Draaiende motor bij een halte blijft de belangrijkste oorzaak van de klachten over het hele <strong>Connexxion</strong> gebied.<br />

In <strong>2006</strong> zijn gedragsinstructies vastgesteld binnen <strong>Connexxion</strong>. Deze instructies zijn in een aantal concessiegebieden<br />

geïmplementeerd binnen de chauffeursopleiding. In 2007 vindt complete implementatie plaats als onderdeel van<br />

een breder project. Het aantal klachten ten aanzien van het parkeren door taxi’s nam in <strong>2006</strong> toe.


144<br />

9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu<br />

9.4 Ongevallen en incidenten<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft ruim 13.000 medewerkers in dienst. In <strong>2006</strong> zijn 138 van onze medewerkers getroffen door een<br />

arbeidsongeval. In 63 procent van de arbeidsongevallen is de ernst van het letsel niet exact bekend. Van 6 procent<br />

van de gevallen is bekend dat het tot geen of gering letsel leidde. In 22 procent van de gevallen had het letsel<br />

verzuim als gevolg en in 9 procent van de meldingen was zelfs sprake van ernstige ongevallen. <strong>Connexxion</strong> neemt<br />

in de uitvoering van haar diensten deel aan het verkeer. Onlosmakelijk hieraan verbonden zijn ook de negatieve<br />

consequenties in de vorm van verkeersongevallen. De 9 procent ernstige ongevallen bij onze medewerkers zijn<br />

voornamelijk aan verkeersongevallen te wijten. Echter ook mishandeling van onze chauffeurs, een element van<br />

sociale veiligheid, komt helaas nog te vaak voor. Bij Techno Service Nederland is 1 ernstig ongeval te betreuren,<br />

waarbij een medewerker oogletsel opliep als gevolg van het losspringen van een spandraad. Dit ongeval is gemeld<br />

bij de Arbeidsinspectie. Afgezet tegen het aantal werknemers betekent dit dat in <strong>2006</strong> circa 1 procent van de<br />

<strong>Connexxion</strong>-medewerkers het slachtoffer is geworden van een arbeidsongeval. De ongevallencijfers worden per<br />

kwartaal gerapporteerd aan de Safety Board.<br />

Niet alleen onze medewerkers maar ook onze reizigers of andere verkeersdeelnemers zijn helaas betrokken<br />

geweest bij verkeersongevallen. Er zijn in <strong>2006</strong> 220 ongevallen te betreuren waarbij reizigers of verkeersdeelnemers<br />

letsel hebben opgelopen. In 95 procent van de gevallen betrof het een gering letsel. In een tiental gevallen was er<br />

echter sprake van ernstig tot zelfs zwaar letsel. Helaas waren er in <strong>2006</strong> ook negen dodelijke verkeersongevallen te<br />

betreuren.<br />

In negen gevallen liepen reizigers letsel op als gevolg van bedieningsfouten (acceleratie, deurbediening,<br />

rolstoelen) door <strong>Connexxion</strong> bestuurders.<br />

Ongevallen<br />

Eenheid: aantal<br />

Arbeidsongeval<br />

medewerkers<br />

Letselongeval publiek<br />

(reizigers of<br />

verkeersdeelnemers)<br />

OV bus / tram 96 162<br />

Taxi 14 53<br />

Ambulancevervoer 2 0<br />

Tours 2 5<br />

Water 1 0<br />

Werkplaats 23 0<br />

Ondersteuning 0 0<br />

Totaal 138 220


145<br />

Milieucalamiteiten, -incidenten en ongewone constateringen waarbij bodemverontreiniging is of kan ontstaan<br />

hebben met name te maken met (diesel)olie lekkages van voertuigen. Milieu-incidenten worden voornamelijk<br />

(vijfennegentig procent) veroorzaakt door de openbaarsvervoeractiviteiten. Oorzaken zijn: vergeten tankdop,<br />

aanrijding, gesprongen leiding, kapotte carter. Trends hierin zijn echter niet goed te ontdekken. In de opstartfase<br />

van de aardgasvoertuigen is tweemaal een aardgaslekkage aan een voertuig geconstateerd. De voertuigen zijn<br />

gerepareerd door de leverancier. Bij de werkplaatsen hebben de opgetreden incidenten te maken met overvulling van<br />

automotive tanks.<br />

Milieu-incidenten<br />

Eenheid: aantal <strong>2006</strong> 2005 2004<br />

Totaal 248 244 --<br />

9.5 Sociale veiligheid<br />

Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft in het najaar van <strong>2006</strong> de jaarlijkse rapportages met betrekking<br />

tot sociale veiligheid gepresenteerd. De beleefde sociale veiligheid van het <strong>Connexxion</strong> personeel is in 2005 verder<br />

verbeterd. <strong>Connexxion</strong> personeel geeft gemiddeld een rapportcijfer 6,5 voor de sociale veiligheid in en rond het<br />

voertuig. Het cijfer is met 0,2 gestegen en is in overeenstemming met het landelijke beeld.<br />

De veiligheid tijdens de rit werd door reizigers voor 91 procent van de <strong>Connexxion</strong>-concessies boven het landelijk<br />

gemiddelde van 7,9 gewaardeerd. In 83 procent van de concessies was de veiligheid tijdens de rit gelijk aan of hoger<br />

dan 2005. Verder werd de veiligheid bij de halte voor 86 procent van de <strong>Connexxion</strong>-concessies gewaardeerd boven<br />

het landelijke gemiddelde van 7,6. Ook het aantal incidenten is in <strong>2006</strong> afgenomen. In <strong>2006</strong> hebben bestuurders van<br />

<strong>Connexxion</strong> 18 procent minder incidenten bij de Centrale Verkeersleiding gemeld dan in 2005.


146<br />

9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu<br />

9.6 Gezondheid<br />

Het arbeidsverzuim bij <strong>Connexxion</strong> is licht gestegen. In <strong>2006</strong> bedroeg het verzuim 6,3 procent, tegenover 6,1<br />

procent in 2005. Het verzuim onder het directe personeel bedroeg 6,7 procent (2005: 6,5 procent), en onder het<br />

indirecte personeel 3,0 procent (2005: 3,1 procent).<br />

Figuur 18: arbeidsverzuim<br />

(in procenten)<br />

6,9<br />

6,5 6,5<br />

6,1<br />

6,7<br />

6,3<br />

direct personeel<br />

indirect personeel<br />

3,6<br />

3,1<br />

3,0<br />

totaal<br />

2004 2005 <strong>2006</strong><br />

In 2004 en 2005 is binnen Hermes en <strong>Connexxion</strong> een programma uitgevoerd om het verzuim terug te dringen.<br />

Nadat in <strong>2006</strong> werd geconstateerd dat het verzuimpercentage opliep ten opzichte van 2005, is het verzuimprotocol<br />

in opzet en werking tegen het licht gehouden en opnieuw onder de aandacht gebracht van het management. Een<br />

groot gedeelte van het verzuim, circa twee-derdedeel, wordt veroorzaakt door langdurig verzuim.<br />

9.7 Emissies, afvalwater en afvalstoffen<br />

Luchtemissies<br />

De directe CO2-emissie van de vervoeractiviteiten is in absolute omvang iets toegenomen ten opzichte van vorig jaar.<br />

Dit is name het gevolg van de toename van de productie (aantal kilometers).<br />

CO2-emissie<br />

Eenheid <strong>2006</strong> 2005 2004<br />

CO2-emissie KTon 237 236 250<br />

De luchtemissies als gevolg van voertuigactiviteiten (exclusief tram, trolley en trein) worden berekend op basis<br />

van emissienormen voor de diverse categorieën voertuigen. <strong>Connexxion</strong> maakt gebruik van de (nieuwe) ETCtestcyclus.


147<br />

Ondanks de productietoename (kilometers) zijn de directe luchtemissies afgenomen, zoals die worden<br />

veroorzaakt door onze voertuigen. Dit is het gevolg van een schoner wagenpark en schonere brandstof (zwavelvrije<br />

diesel en aardgas). Diverse voertuigen zijn binnen het concern doorgeschoven of zijn afgestoten. Afgestoten<br />

voertuigen gaan elders (in het buitenland) een tweede levensfase in. Veertig procent van het OV-wagenpark is<br />

inmiddels voorzien van een CRT-filter of van motoren die voldoen aan de euro 4- of EEV-norm. Voor vier procent staat<br />

een CRT-filter in bestelling. <strong>Connexxion</strong> verwacht in 2007 nog meer CRT-filters voor bestaande voertuigen te kunnen<br />

bestellen. Bij <strong>Connexxion</strong> Taxi Services heeft de overname van Garskamp een ongunstig effect op de luchtemissies,<br />

als gevolg van de instroom van de relatief oudere voertuigen.<br />

Luchtemissies voertuigen<br />

Eenheid<br />

(2002=100) <strong>2006</strong> 2005 2004<br />

Productie in km Index 94 93 97<br />

Productie in liters Index 82 80 85<br />

Koolstofmonoxide (CO) Index 48 55 67<br />

Koolwaterstoffen (HC) Index 50 56 71<br />

Stikstofoxide (NOx) Index 52 55 72<br />

Deeltjes (PM) Index 48 53 69<br />

Zwaveldioxide (SO2) Index 16 48 86<br />

Indirecte emissies treden onder meer op bij de productie van brandstoffen, elektra en bussen.<br />

Afvalwater<br />

Afvalwater van <strong>Connexxion</strong> wordt eerst gezuiverd alvorens lozing plaatsvindt op de gemeenteriolering.<br />

Het afvalwater voldoet aan de vigerende lozingsnormen. Hierop wordt regelmatig gecontroleerd door<br />

overheidsinstanties.<br />

Afvalstoffen<br />

Afval bij <strong>Connexxion</strong> kan onderscheiden worden in restafval, papier en gevaarlijk afval. Restafval wordt verbrand,<br />

papier wordt gerecycled en gevaarlijk afval wordt verwerkt in speciale installaties. Dit geschiedt door erkende<br />

afvalverwerkers welke beschikken over de benodigde vergunningen. Het geproduceerde afval bij <strong>Connexxion</strong> is in<br />

<strong>2006</strong> met één procent afgenomen. Papierscheiding neemt steeds meer toe. Dit is een gunstige ontwikkeling.<br />

Oud ijzer wordt gerecycled, maar valt buiten de registratie aangezien de afvoer niet gewogen wordt en de<br />

hoeveelheden niet op basis van gemiddeld gewicht kunnen worden bepaald.


148<br />

9. Jaarrekening veiligheid, gezondheid en milieu<br />

Afvalstoffen<br />

Eenheid <strong>2006</strong> 2005 2004<br />

Restafval Ton 1.395 1.407 1.334<br />

Papier Ton 229 210 170<br />

Gevaarlijk afval Ton 2.265 2.327 3.221<br />

Totaal Ton 3.889 3.944 3.917<br />

Index 2002=100 78 79 79<br />

9.8 Bodem<br />

<strong>Connexxion</strong> heeft per 31 december <strong>2006</strong> nog 22 gevallen van bodemverontreiniging (2005: 31). Deze afname is<br />

opgetreden door de uitgevoerde saneringen en verkoop van onroerend goed.<br />

In <strong>2006</strong> hebben bodemsaneringen plaatsgevonden in Amsterdam Hoogoorddreef, Hilversum Larenseweg,<br />

Wijk bij Duurstede Langkamp, Almere Splijtbakweg, Purmerend Nieuwe Gouw, Leeuwarden Snekertrekweg en<br />

Sneek Bolswarderweg. Op dit moment lopen er vijf onsite bodemsaneringen (Hilversum, Ermelo, Dieren, Enschede,<br />

Doetinchem).<br />

9.9 Energie, water en grondstoffen<br />

De indicatoren van het brandstofverbruik voor de diverse vervoersconcepten zijn weergegeven in<br />

de tabel op pagina 149.<br />

Brandstofverbruik van de openbaarvervoer-dieselbus is afgenomen. Deze bus is ook in absolute omvang de<br />

grootste brandstofverbruiker binnen <strong>Connexxion</strong> (81 procent van het totaal). De afname wordt teweeggebracht<br />

door het grotere aandeel lichtgewicht bussen, de permanente aandacht voor het brandstofverbruik en opleiding.<br />

Inmiddels hebben 1.699 chauffeurs de opleiding ‘Het nieuwe rijden’ gevolgd. Brandstofverbruik voor de LPG-bus<br />

is minder gunstig. Het aandeel van LPG-bussen in het totale busbestand is echter gering. Het verbruik van de CNG<br />

(aardgas) bussen kan nog niet vergeleken worden met voorgaande jaren, aangezien deze bussen vanaf <strong>2006</strong> in<br />

gebruik zijn genomen. Voor de (diesel)trein is geen indicator meer opgenomen omdat dit vervoer door Syntus wordt<br />

verzorgd.


149<br />

Het brandstofverbruik van <strong>Connexxion</strong> Tours is iets hoger ten opzichte van voorgaande jaren. Het<br />

brandstofverbruik van <strong>Connexxion</strong> Taxi Services is eveneens hoger dan voorheen. Oorzaak hiervan is het grotere<br />

aandeel taxibussen in het wagenpark (zes procent gestegen ten opzichte van 2005). <strong>Connexxion</strong> Water heeft een<br />

lager brandstofverbruik.<br />

Brandstofverbruik<br />

Eenheid <strong>2006</strong> 2005 2004<br />

OV bus diesel Km / liter 2,92 2,87 2,85<br />

OV bus LPG Km / liter 1,36 1,50 1,25<br />

OV bus CNG Km / m 3 1,59 - -<br />

OV tram Km / kWh 0,23 0,22 0,23<br />

OV trolley Km / kWh 0,54 0,56 0,58<br />

Touringcars diesel Km / liter 3,08 3,14 3,33<br />

Taxivoertuigen diesel Km / liter 9,97 10,13 10,07<br />

Taxivoertuigen CNG Km / m 3 14,00 - -<br />

Vaartuigen Min / liter 1,49 1,45 1,23<br />

Indirect energieverbruik treedt onder andere op bij de productie van brandstoffen, elektra en bussen. Het energie-<br />

en waterverbruik van vestigingen zijn niet beschikbaar en kunnen daarom niet gerapporteerd worden.


150<br />

Kerncijfers 1999-<strong>2006</strong><br />

Bedragen in miljoenen euro’s, tenzij anders vermeld.<br />

<strong>2006</strong> 2005 2004 2004 1) 2) 2003 2)<br />

Balans<br />

Balanstotaal 661 674 587 578 643<br />

Gemiddeld geïnvesteerd vermogen 443 408 423 385 437<br />

Groepsvermogen 228 222 211 242 242<br />

Winst-en-verliesrekening<br />

Opbrengsten 884 881 918 918 948<br />

Bedrijfskosten (854) (853) (881) (878) (915)<br />

als % van de opbrengsten 96,6% 96,8% 95,9% 95,6% 96,6%<br />

Lonen, salarissen en sociale lasten (442) (453) (480) (482) (491)<br />

als % van de opbrengsten 50,0% 51,4% 52,3% 52,5% 51,8%<br />

Bedrijfsresultaat 30 28 38 40 33<br />

als % van de opbrengsten 3,4% 3,2% 4,1% 4,4% 3,4%<br />

Resultaat 16 19 24 26 22<br />

als % van de opbrengsten 1,8% 2,2% 2,6% 2,9% 2,4%<br />

Financiële positie<br />

EBITDA 89 85 92 91 87<br />

Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 35 66 84 87 117<br />

(Des)investeringen (41) (114) (32) (35) (97)<br />

Financieringstekort/-overschot (6) (48) 52 52 20<br />

Ratio's<br />

Solvabiliteit op basis van groepsvermogen 34,5% 33,0% 35,9% 41,9% 37,6%<br />

Bedrijfsresultaat/GGV 6,9% 6,9% 8,9% 10,4% 7,5%<br />

Rentedekkingsverhouding 4,8 8,9 8,8 10,4 9,6<br />

Aantal medewerkers<br />

Aantal medewerkers (ultimo nominaal) 13.009 13.302 14.160 14.160 15.383<br />

Aantal medewerkers (gemiddeld fte) 10.525 11.000 11.898 11.898 12.451<br />

Aantal indirecte medewerkers (gemiddeld fte) 1.131 1.264 1.336 1.336 1.469<br />

% indirect van totaal aantal medewerkers 10,7% 11,5% 11,2% 11,2% 11,8%<br />

1)<br />

De cijfers zijn als gevolg van een stelselwijziging aangepast.<br />

2)<br />

Deze cijfers zijn opgesteld op basis van Dutch GAAP.<br />

3)<br />

Gegevens zijn niet beschikbaar.


151<br />

2002 2) 2001 2) 2000 2) 1999 2)<br />

591 604 657 686<br />

411 409 466 534<br />

219 229 249 255<br />

Balans<br />

Balanstotaal<br />

Gemiddeld geïnvesteerd vermogen<br />

Groepsvermogen<br />

945 910 905 860<br />

(948) (937) (879) (796)<br />

100,3% 103,0% 97,1% 92,6%<br />

(501) (471) (455) (436)<br />

53,0% 51,8% 50,3% 50,7%<br />

(3) (27) 26 64<br />

(0,3%) (3,0%) 2,9% 7,4%<br />

(5) (20) 9 38<br />

(0,5%) (2,2%) 1,0% 4,4%<br />

Winst-en-verliesrekening<br />

Opbrengsten<br />

Bedrijfskosten<br />

als % van de opbrengsten<br />

Lonen, salarissen en sociale lasten<br />

als % van de opbrengsten<br />

Bedrijfsresultaat<br />

als % van de opbrengsten<br />

Resultaat<br />

als % van de opbrengsten<br />

47 24 82 120<br />

9 4 67 41<br />

(51) 1 (67) (51)<br />

(42) 5 0 (10)<br />

Financiële positie<br />

EBITDA<br />

Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten<br />

(Des)investeringen<br />

Financieringstekort/-overschot<br />

37,1% 37,9% 37,9% 37,1%<br />

(0,7%) (6,6%) 5,6% 11,9%<br />

(0,4) (4,4) 3,6 7,4<br />

Ratio's<br />

Solvabiliteit op basis van groepsvermogen<br />

Bedrijfsresultaat/GGV<br />

Rentedekkingsverhouding<br />

15.259<br />

3) 3) 3)<br />

12.786 12.706 12.739 12.879<br />

1.662 2.150 2.299 2.082<br />

13,0% 16,9% 18,0% 16,2%<br />

Aantal medewerkers<br />

Aantal medewerkers (ultimo nominaal)<br />

Aantal medewerkers (gemiddeld fte)<br />

Aantal indirecte medewerkers (gemiddeld fte)<br />

% indirect van totaal aantal medewerkers


152<br />

Verklaring van begrippen en afkortingen<br />

A<br />

Aanbestedingen/concessies<br />

Volgens de Wet personenvervoer wordt na<br />

aanbesteding door een bevoegde lagere overheid aan<br />

een vervoerder het exclusieve recht, een concessie,<br />

verleend voor de exploitatie van het openbaar vervoer<br />

in een bepaald gebied.<br />

B<br />

Besloten vervoer<br />

Personenvervoer niet zijnde openbaar vervoer.<br />

Collectief Vraagafhankelijk Vervoer (CVV)<br />

Voor een ieder openstaand personenvervoer per auto<br />

dat niet volgens een dienstregeling wordt verricht,<br />

doch op afroep van reizigers, die zich vooraf bij de door<br />

een bevoegde overheid gecontracteerde vervoerder<br />

hebben gemeld.<br />

D<br />

Dochtermaatschappij<br />

Deelneming waarop <strong>Connexxion</strong> Holding een<br />

beslissende zeggenschap uitoefent.<br />

Bijhuur<br />

Het huren van een voertuig met chauffeur.<br />

(Bruto)winstmarge (ROS)<br />

Bedrijfsresultaat gedeeld door de opbrengsten.<br />

E<br />

Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and<br />

Amortisation (EBITDA)<br />

Het bedrijfsresultaat voor aftrek van rente op vreemd<br />

vermogen, belastingen, afschrijvingen en amortisatie.<br />

Bureau Halt<br />

Organisatie gericht op preventie en bestrijding van<br />

jeugdcriminaliteit.<br />

Buurtbus<br />

Een kleinschalige openbaarvervoervoorziening,<br />

uitgevoerd door vrijwilligers, in een gebied waar<br />

in verband met de geringe vraag geen reguliere<br />

openbaarvervoervoorziening per bus geboden kan<br />

worden.<br />

EDP auditing<br />

De onafhankelijke beoordeling van de betrouwbaarheid,<br />

beveiliging, effectiviteit en efficiency<br />

van geautomatiseerde informatiesystemen, de<br />

organisatie van de automatiseringsafdeling en de<br />

technisch/organisatorische infrastructuur van de<br />

geautomatiseerde gegevensverwerking.<br />

EU-IFRS<br />

IFRSs zoals aanvaard binnen de Europese Unie.<br />

C<br />

CAO Multimodaal<br />

Collectieve arbeidsovereenkomst voor het<br />

regionaal vervoer die van toepassing is op<br />

openbaarvervoerbedrijven waarbij gebruik wordt<br />

gemaakt van verschillende vervoersmodaliteiten.<br />

Collectief personenvervoer (CPV)<br />

Alle soorten personenvervoer (openbaar vervoer en<br />

besloten vervoer), met uitzondering van vervoer<br />

per taxi en per trein.<br />

European Road Safety Charter (ERSC)<br />

Het Europees Handvest voor de Verkeersveiligheid<br />

is een initiatief van de Europese Commissie om<br />

het aantal verkeersdoden in de Europese Unie<br />

drastisch te verminderen. <strong>Connexxion</strong> heeft zich als<br />

eerste Nederlandse personenvervoersonderneming<br />

gecommitteerd aan deze doelstelling.<br />

G<br />

Gemiddeld geïnvesteerd vermogen (GGV)<br />

Het rekenkundig gemiddelde van het balanstotaal<br />

minus niet-rentedragende kortlopende schulden per<br />

jaar eind van het huidige boekjaar en het voorgaande<br />

boekjaar.


153<br />

I<br />

Infotin<br />

Dynamisch reisinformatiesysteem op de bushaltes.<br />

Infoxx<br />

Geavanceerd elektronisch systeem voor onder<br />

meer voertuig/wal-communicatie en dynamische<br />

ritinformatie in de bus voor reiziger en chauffeur.<br />

ISO 14001<br />

Internationaal geaccepteerde norm voor<br />

milieumanagementsystemen.<br />

K<br />

Kaderwetgebied<br />

Regionaal openbaar lichaam, als bedoeld in de<br />

Kaderwet Bestuur in Verandering, zijnde een<br />

wettelijk geregelde vorm van samenwerking van een<br />

grote gemeente met de omliggende gemeenten.<br />

Nederland kent zeven kaderwetgebieden, die ook<br />

concessieverlener voor het openbaar vervoer zijn.<br />

Ketenmobiliteit<br />

Mogelijkheid om meerdere aaneensluitende middelen<br />

van openbaar vervoer of taxivervoer te gebruiken voor<br />

het maken van een reis van deur tot deur.<br />

Kleinschalige vervoersconcepten<br />

Vervoer van reizigers waarbij gebruik wordt gemaakt<br />

van auto’s en kleine bussen (voertuigen, die zijn<br />

ingericht voor het vervoer van maximaal acht<br />

personen).<br />

L<br />

Lexguard<br />

Rubberen strip met ultrasone sensoren op de zijkant<br />

van het voertuig, die de chauffeur waarschuwt als zich<br />

fietsers of voetgangers naast het voertuig bevinden.<br />

Lightrail-trein<br />

Een voertuig voor openbaar vervoer over het spoor, dat<br />

zich kenmerkt door een bouwwijze die het geschikt<br />

maakt voor een metro-achtige exploitatie.<br />

M<br />

Maxx<br />

Openbaarvervoersdienst van <strong>Connexxion</strong>, momenteel<br />

operationeel in de gemeenten Almere en Zwolle.<br />

Mobis<br />

Branchevereniging in het collectief personenvervoer<br />

over weg en rail.<br />

Multimodaal vervoer<br />

Een openbaarvervoervoorziening op basis van een<br />

concessie die is verleend voor een geïntegreerd aanbod<br />

van verschillende vervoerssoorten.<br />

N<br />

Niet-herleidbare indirecte medewerkers<br />

Een indirecte medewerker van een openbaarvervoersonderneming,<br />

die werkzaamheden verricht die niet<br />

eenduidig zijn toe te rekenen aan de uitvoering van één<br />

of enkele van de door dat bedrijf gehouden concessies.<br />

O<br />

OHSAS 18001<br />

Occupational Health and Safety Assessment Series<br />

(OHSAS) 18001 is een internationale norm voor<br />

Arbomanagementsystemen. Met het verkrijgen van<br />

het certificaat wordt aangetoond dat de organisatie<br />

voldoet aan de hoogste eisen op het gebied van<br />

veiligheid en arbozorg.<br />

Openbaar vervoer (OV)<br />

Voor een ieder openstaand personenvervoer volgens<br />

een dienstregeling (frequenties en routes) met een<br />

auto, bus, trein, metro, tram of een via een geleid<br />

systeem voortbewogen voertuig.


154<br />

Verklaring van begrippen en afkortingen<br />

Operational excellence<br />

Methode van werken die beoogt door middel van het<br />

zorgvuldig analyseren en beschrijven van processen te<br />

komen tot een excellente dienstverlening.<br />

OV-chipkaart<br />

Elektronisch betaalmiddel binnen het openbaar<br />

vervoer; de OV-chipkaart vervangt het papieren<br />

plaatsbewijs.<br />

OVT<br />

Programma waarbinnen <strong>Connexxion</strong> synergie- en<br />

schaalvoordelen realiseert. De afkorting staat voor<br />

Openbaar vervoer, Vloot en TSN.<br />

S<br />

Safety Board<br />

Orgaan binnen <strong>Connexxion</strong>, bestaande uit managers<br />

en veiligheidsexperts, onder voorzitterschap van de<br />

vice-voorzitter van de Raad van Bestuur, dat als taak<br />

heeft het veiligheidsbewustzijn binnen <strong>Connexxion</strong><br />

te stimuleren en verantwoordelijk is voor het<br />

onderzoeken van ernstige ongelukken.<br />

Stichting Perspectief<br />

Organisatie gericht op meewerken aan een goed<br />

bestaan voor mensen met een beperking en het<br />

leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van<br />

persoonlijke ondersteuning in de samenleving.<br />

Q<br />

Qliner<br />

Openbaarvervoersdienst van <strong>Connexxion</strong> voor de<br />

verbinding Lelystad-Groningen. Deze lijn wordt<br />

uitgevoerd met snelle, luxe bussen.<br />

R<br />

Rendement op gemiddeld geïnvesteerd vermogen<br />

Bedrijfsresultaat van het boekjaar gedeeld door het<br />

gemiddeld geïnvesteerd vermogen (GGV).<br />

Rentedekkingsverhouding<br />

Bedrijfsresultaat gedeeld door het<br />

financieringsresultaat.<br />

ROCOV<br />

Regionale belangenorganisatie voor bus- en<br />

treinreizigers.<br />

Solvabiliteit<br />

Groepsvermogen gedeeld door het totaal vermogen.<br />

Superbus<br />

Werknaam voor <strong>Connexxion</strong>s (zeer) snelle bus, die<br />

wordt ontwikkeld in samenwerking met de TU Delft en<br />

Wubbo Ockels.<br />

T<br />

Taxi Keurmerk<br />

Kwaliteitskeurmerk uitgegeven door de Stichting Taxi<br />

Keurmerk.<br />

U<br />

Utility markt<br />

Markt voor onderhoud, beheer en schadeherstel<br />

voor wagenparken ten behoeven van openbare<br />

voorzieningen (met name milieudiensten).<br />

Rover<br />

Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer.<br />

V<br />

Vervoersmodaliteiten<br />

Verschillende vormen van vervoer.<br />

VIC-medewerkers<br />

Medewerkers belast met veiligheid, informatieverstrekking<br />

en controle op de voertuigen van<br />

<strong>Connexxion</strong> Openbaar Vervoer.<br />

Voicebox<br />

Communicatiesysteem voor taxi’s.


155<br />

W<br />

Wroov-light-onderzoek<br />

In 2004 ontwikkelde methodiek voor onderzoek van<br />

het gebruik van het openbaar stads- en streekvervoer.<br />

De term light duidt erop dat de methodiek eenvoudiger<br />

is dan de voordien gebruikte methodiek.<br />

Wroov(-systematiek)<br />

Werkgroep reizigersomvang en -opbrengsten openbaar<br />

vervoer, doorgaans gebruikt om het product van deze<br />

groep aan te duiden, zijnde de systematiek voor de<br />

vaststelling van de omvang van de vervoersstromen<br />

en de verdeling van de reizigersopbrengsten uit het<br />

Nationaal Tarief Systeem.<br />

Afkortingen<br />

BRU Bestuur Regio Utrecht<br />

CFO Chief Financial Officer<br />

CRT Continuously Regenerating Trap (roetfilter)<br />

DAV Drechtsteden, Alblasserwaard,<br />

Vijfheerenlanden<br />

EBITDA Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation<br />

and Amortisation<br />

EDP Electronic Data Processing<br />

EEV Enhanced Environmentally friendly Vehicle<br />

EPTO European Passenger Transport Operators<br />

ERSC European Road Safety Charter<br />

FLO Functioneel leeftijdsontslag<br />

FPU Flexibele pensioenuitkering<br />

Fte Fulltime equivalent<br />

GPS Global Positioning System<br />

GVU Gemeentevervoerbedrijf Utrecht<br />

HRM Human Resources Management<br />

IAD Interne Audit Dienst<br />

IAS International Accounting Standards<br />

IASB International Accounting Standards Board<br />

IFRS International Financial Reporting Standards<br />

IT<br />

Informatietechnologie<br />

MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen<br />

NCC Nationaal Customer Contact Center<br />

NMa Nederlandse Mededingingsautoriteit<br />

NVB Nationaal Vervoersbedrijf (Suriname)<br />

OV<br />

Openbaar Vervoer<br />

RBS Route Beheers Systeem<br />

UITP Union Internationale des Transports Publics<br />

VGM Veiligheid, Gezondheid en Milieu<br />

WAM Wet Aansprakelijkheidsverzekering<br />

Motorrijtuigen<br />

Wbb Wet bodembescherming<br />

Wp 2000 Wet personenvervoer 2000<br />

Wvg Wet voorzieningen gehandicapten


156<br />

Algemene index / trefwoordenlijst<br />

A<br />

Bodemverontreiniging 89, 115, 145, 148<br />

Aanbestedingen 11, 16, 22, 24, 26, 28, Brandstofverbruik 50, 148, 149<br />

29, 35, 39, 41, 45, 51, 52, 65, 66, Bijzondere waardeverminderingen 80,<br />

69, 111<br />

82, 85-87, 92-97, 126, 133<br />

Aandeelhouder 11, 12, 19, 20, 24, 41, 47,<br />

51, 56, 57, 59, 61-64, 73, 80, 81, 83, C<br />

108-110, 128, 139, 160<br />

CAO 54, 152<br />

Aandeelhouderswaarde 51, 56, 62<br />

Cashflow 23, 82<br />

Aardgasbus/-taxi 50, 143<br />

Centrale Ondernemingsraad 20, 52, 75<br />

Accountantskosten 126<br />

Code Tabaksblat 56-59, 61-64<br />

Accountantsverklaring 19, 63, 138<br />

Commissarissen 11, 19, 20, 51, 56-64,<br />

Acquisities 17, 20, 22, 26, 33, 95, 97, 98, 69-75, 83, 128, 129<br />

113, 118, 120, 134<br />

Concessies 12, 16, 19, 20, 22-24, 26-35,<br />

Activa, voor verkoop aangehouden 88, 41, 44, 45, 47, 50-54, 64-66, 86, 91,<br />

107<br />

96, 116, 124, 139, 143, 145, 152<br />

Afval 13, 143, 146, 147<br />

Concessieverlener 4, 10, 11, 23, 26, 30,<br />

Afvalstoffen 146-148<br />

31, 33, 41, 47, 64, 65<br />

Afvalwater 146, 147<br />

<strong>Connexxion</strong> Academy 9, 17, 36, 51, 53,<br />

Afschrijvingen 80, 82, 85, 86, 92, 94, 95, 67<br />

97, 126<br />

<strong>Connexxion</strong> Forum 16, 48<br />

Agressie, beleid inzake 49, 142<br />

Consolidatie grondslagen 84-93<br />

Algemene Vergadering van<br />

Contact achterzijde omslag<br />

Aandeelhouders 19, 56, 57, 59, 61, Controle van de jaarrekening 63, 138, 139<br />

63, 64, 73, 83, 139, 161<br />

Corporate governance 56-59, 61-64<br />

Arbeidsverhoudingen 53<br />

Crediteuren 23, 67, 79, 111, 117, 119,<br />

Arbeidsverzuim 17, 48, 146<br />

131, 137<br />

Arbeidsvoorwaarden 30, 54<br />

CRT-filter 50, 147<br />

Auditcommissie 20, 58, 59, 63, 64, 68, Curricula Vitae Raad van Bestuur en Raad<br />

69, 72, 123<br />

van Commissarissen 70-73<br />

Autorisatieschema/model 59, 67<br />

D<br />

B<br />

Debiteuren 78, 88, 106, 118, 130, 135<br />

Balans 15, 24, 78, 130, 131, 150, 151 Deelnemingen, geassocieerde 83, 84, 86,<br />

Bedrijfskosten 15, 80, 85, 132, 150, 151 87, 98, 101, 102, 106, 108-110, 127,<br />

Bedrijfsopbrengsten 10, 15, 22, 27, 31, 128, 134<br />

33, 34, 38, 40, 44, 80, 86, 91, 97, 102, Derivaten 81, 85, 88, 98, 104-110, 116,<br />

103, 118, 123, 125, 132, 150, 151, 155 117, 123, 134<br />

Bedrijfsresultaat 15, 22, 80, 82, 132, Desinvesteringen 23, 82, 94, 95<br />

150, 151<br />

Dienstregelingsuren 22, 27<br />

Beheersings- en bewakingsactiviteiten<br />

67<br />

Dividend 19, 24, 56, 64, 82 ,89, 93, 101,<br />

Dieselprijs 12, 22, 28<br />

Belastingen, uitgestelde 87, 88, 104, 105 108, 109, 110, 134<br />

Beloningsbeleid 61, 63<br />

Dividendbeleid 19, 64<br />

Bestemming resultaat <strong>2006</strong> 139<br />

Dochtermaatschappijen 61, 82, 84,<br />

Bestuursstructuur 56<br />

87-89, 93, 97, 118, 125, 132-137<br />

Bezoldiging Raad van Bestuur 20, 58, 59, Doelstellingen 43, 45, 50-52, 56, 59, 62,<br />

61, 72, 129<br />

68, 69<br />

E<br />

EBITDA 15, 23, 64, 150-152<br />

Eigen vermogen 79, 89, 108, 110, 119,<br />

131, 135<br />

Energiekosten 80<br />

Erfpacht 86, 122<br />

European Road Safety Charter 9, 17, 48,<br />

49, 153, 155<br />

F<br />

Financiële activa 78, 82, 87, 98, 130, 134<br />

Financiële baten en lasten 24, 80, 82,<br />

85, 92<br />

Financiële instrumenten (afgeleide) 81,<br />

85, 88, 98, 104-110, 116, 117, 134<br />

Financiële lease 86, 90, 92, 93, 96, 98,<br />

100, 111, 112<br />

Financiële vooruitzichten 24<br />

Financiële resultaten 22-24<br />

Financiële risico's 65, 67, 69, 90, 123, 124<br />

G<br />

Garanties en borgstellingen 122<br />

Geassocieerde deelnemingen 83, 84, 86,<br />

87, 98, 101 ,102, 106, 108-110, 127,<br />

128, 134<br />

Gebeurtenissen na balansdatum 137,<br />

139<br />

Gedragscode 64, 67<br />

Geïnvesteerd vermogen, gemiddeld 15,<br />

23, 24, 20, 51, 150-154<br />

Geldmiddelen en kasequivalenten 78,<br />

82, 89, 93, 107, 118, 120, 123, 130<br />

Gerechtelijke procedures 124, 130, 137<br />

Gestort kapitaal 110<br />

Gevaarlijk afval 147, 148<br />

Gezondheid 8, 9, 17, 22, 35, 47, 48, 50,<br />

140-148<br />

Goodwill 86, 87, 92, 97, 120, 152<br />

Groei, mogelijkheden voor 3-5, 8, 10, 12,<br />

24, 26-28, 31, 33, 36, 39, 41, 43, 45,<br />

47, 53, 65, 111<br />

Groepsvermogen 15, 24, 79, 81, 85, 88,<br />

89, 105, 107, 132, 150, 151<br />

Grondslagen 68, 83-93, 123, 133, 137<br />

GVU 12, 17, 19, 23, 24, 26, 29, 33, 98,<br />

134, 139, 140 ,155


157<br />

H<br />

Helikopter 3, 36, 64<br />

Human Resources Management 6, 52,<br />

53<br />

Huurverplichtingen 122<br />

I<br />

Immateriële activa 78, 86, 87, 92, 97,<br />

118, 126<br />

Informatietechnologie 58, 67, 155<br />

Infoxx 3, 16, 23, 31, 44, 61, 153<br />

Ingehouden winsten 110, 111<br />

Inkoopwaarde van de omzet 80, 125<br />

Innovatie 3-5, 8, 13-16, 18, 21, 23, 25,<br />

30-37, 42, 46-48, 53, 55, 60, 71<br />

Inspecties 11, 17, 48, 140-142, 144<br />

International Financial Reporting<br />

Standards (IFRS) 83-85, 120, 138,<br />

152<br />

Interne beheersingssysteem 67-69, 138<br />

Internet 14, 24, 30, 31, 33, 36, 39, 47,<br />

60, 154<br />

Introductie-en trainingsprogramma<br />

57<br />

Investeringen 10, 15, 18, 20, 23, 24, 30,<br />

78, 82, 86, 87, 94, 95, 97, 101, 111,<br />

121, 130, 134, 150, 151<br />

Investeringen op basis van equity<br />

methode 78, 87, 101, 130, 133, 134<br />

Investeringsverplichtingen 96, 121<br />

ISO 9001 41, 45<br />

ISO 14001 9, 17, 50, 140, 153<br />

J<br />

Jaarrekening 9, 19, 48-50, 62, 63, 68,<br />

76-139<br />

Jaarrekening veiligheid, gezondheid en<br />

milieu 140-149<br />

Joint ventures 80, 83-87, 98, 101, 103,<br />

106, 108-110, 127, 128, 132, 134<br />

Jubileum 8, 16, 52, 114<br />

K<br />

Kasstroomoverzicht 82, 93, 138<br />

Kasstroomoverzicht, grondslagen 93<br />

Kerncijfers 15, 150, 151<br />

Kerncompetenties 5<br />

Ketenverantwoordelijkheid 140<br />

Keurmerk 36, 39, 154<br />

Klokkenluidersregeling 64, 67<br />

Kredietrisico 123<br />

Kwaliteits-, Arbo- en milieuzorgsystemen<br />

17, 36, 48, 140, 153<br />

L<br />

Liquiditeitsrisico 123<br />

Leasebetalingen, nominale en contante<br />

waarde van de 86, 90, 100, 112,<br />

121<br />

Leeftijdsopbouw 54<br />

Letter of Representation 68<br />

Luchtemissie 146, 147<br />

M<br />

Maatschappelijk kapitaal 110<br />

Maatschappelijke projecten 51<br />

Maatschappelijk verantwoord<br />

ondernemen 5, 9, 47, 155<br />

Marktaandeel 28, 29, 39, 44, 65<br />

Management control systeem 67, 68<br />

Management development 17, 36, 48,<br />

53<br />

Manager van het Jaar 32, 53<br />

Materiële vaste activa 23, 78, 82, 85,<br />

86, 87, 90, 94, 96, 104, 105, 107, 111,<br />

116, 118<br />

Medewerkers 3, 4, 8, 9, 12, 15, 16, 17,<br />

19, 20, 26, 30, 36, 47-49, 51-54,<br />

61, 64, 65, 67, 68, 115, 144, 150,<br />

153, 154<br />

Meerjarenoverzicht 15, 150, 151<br />

Midibus 4, 50<br />

Milieu audit 140<br />

Milieubeleid 9, 17, 50, 140<br />

Milieuklachten 142, 143<br />

Milieu, voorziening 89, 113,-115, 117<br />

Minderheidsbelangen 24, 79, 89, 110<br />

Mybell 36, 68<br />

N<br />

Nationaal Customer Contact Center 35,<br />

36, 155<br />

Nederlandse en Europese wet- en<br />

regelgeving 29<br />

Nederlandse Mededingingsautoriteit 12<br />

Niet in de balans opgenomen<br />

verplichtingen 90, 121, 137<br />

Noord-Brabant 11, 19, 20, 28, 45<br />

Novio 11, 19, 20, 28, 45, 140<br />

O<br />

OHSAS 18001 9, 17, 36, 48, 140, 153<br />

Omrekening van vreemde valuta’s 85<br />

Omzet en resultaten 22<br />

Ondernemingsraad 20, 52, 75<br />

Onderpand 96<br />

Ondernemingsstructuur 74<br />

Onderzoek en ontwikkeling 86, 87<br />

Ongevallen en incidenten 144<br />

Ontslagen 52, 115, 155<br />

Opbrengsten 10, 15, 22, 27, 31, 33, 34,<br />

38, 40, 44, 80, 86, 91, 97, 102, 103,<br />

118, 123, 125, 132, 150, 151, 155<br />

Opdrachtgevers 3-5, 8, 28, 29, 33, 35, 36,<br />

41, 45, 47-49, 51, 56, 64, 123<br />

Operational excellence 5, 23, 154<br />

Operationele leaseverplichtingen 121<br />

Opgevraagd kapitaal 110<br />

Opleiding 9, 21, 17, 48, 49, 53, 67, 143,<br />

148<br />

Organisatie aanpassingen 22, 52<br />

Organisatiestructuur 36, 57<br />

OV-chipkaart 3, 10, 16, 23, 24, 31, 37, 45,<br />

47, 121, 154<br />

Overheidsbijdragen 40, 80, 91<br />

Overige gegevens 93, 137, 138<br />

P<br />

Passiva, voor verkoop aangehouden 79,<br />

83, 88, 117<br />

Pensioenen 61, 92, 116<br />

Pensioenfondsen, bedrijfs- 61, 73, 92,<br />

116<br />

Personeelsbeloningen, langetermijn- 89,<br />

92, 113, 114<br />

Personeelskosten 80, 117, 124, 125,<br />

132, 137<br />

Prijsrisico 123, 124<br />

Privatisering 11, 19, 24, 58<br />

Productie in km/liters 22, 27, 38, 147<br />

Profiel 4, 58, 59, 65


158<br />

Algemene index / trefwoordenlijst<br />

R<br />

Raad van Bestuur 11, 12, 16, 19-20,<br />

22-69, 70-75, 83, 89, 110, 129,<br />

137<br />

Raad van Commissarissen 11, 19, 20,<br />

51, 56-58, 59, 60-64, 69-75, 83,<br />

129<br />

Ratio's 15, 64, 111, 150, 151<br />

Reizigersgroei 4, 8, 26-28, 31, 42, 47,<br />

53, 65<br />

Reizigerskilometers 27<br />

Reizigerstevredenheid 30, 33, 35, 36, 47<br />

Renterisico 123<br />

Reorganisatie 26, 32, 45, 89, 113-115,<br />

125, 136<br />

Reorganisatie, voorziening 89, 113-115,<br />

125<br />

Resultaat 12, 15, 19, 22-24, 31, 64, 80,<br />

91, 92, 125-129, 132, 133<br />

Risicomanagement en interne<br />

beheersing 59, 67-69<br />

Risico’s - financieel (jaarrekening) 123-<br />

124<br />

Risico’s uit claims, geschillen en<br />

rechtsgedingen 90, 113-115<br />

Rollend materieel 23, 85, 96, 112, 121<br />

S<br />

Safety Board 48, 144, 154<br />

Schades, voorzieningen 89, 113-115,<br />

136, 137<br />

Schattingen, belangrijke 84, 92, 115,<br />

123, 138<br />

Sociale veiligheid 48, 49, 142, 144, 145<br />

Spooractiviteiten 11, 28, 29, 31, 33, 49,<br />

153<br />

Statutaire zetel 83<br />

Stelselwijziging 15, 150<br />

Strategie 5, 11, 21, 23, 26, 35, 46, 59,<br />

68, 69<br />

Superbus 3, 13, 14, 16, 31, 72, 73, 154<br />

Synergie Award 37<br />

T<br />

Taxipoint 25, 36<br />

Team TSN 43, 45<br />

Tevredenheid medewerkers 48<br />

Tevredenheid opdrachtgevers 8<br />

Toelichting (algemene op de<br />

geconsolideerde jaarrekening) 83-<br />

129<br />

Totaalresultaat 81, 132<br />

Transacties met verbonden partijen 128<br />

V<br />

Valutarisico 124<br />

Vaste activa 23, 78, 82, 85-88, 90, 91,<br />

94, 96, 104, 105, 107, 111, 116, 118,<br />

126, 130<br />

Veiligheidsbeleid 17, 48-49<br />

Veiligheidscijfers 144, 145<br />

Verbonden partijen, transacties met 128<br />

Verantwoordelijkheid bestuur voor<br />

jaarrekening 67, 68, 138<br />

Vergoeding Raad van<br />

Commissarissen 129<br />

Vergunningen 31, 141, 147<br />

Verlieslatende contracten,<br />

voorziening 90, 96, 113, 116<br />

Verplichtingen, kortlopende 79, 82, 90,<br />

119, 131, 137<br />

Verplichtingen, langlopende 79, 82, 116,<br />

119, 131<br />

Verplichtingen, niet in de balans<br />

opgenomen 90, 121, 122, 137<br />

Verplichtingen, overige 79, 111, 116,<br />

117, 119, 131, 137<br />

Verplichtingen, rentedragende 23, 79,<br />

89, 111, 112, 117, 123, 131, 136<br />

Verzekeringsrisico 124<br />

Visie 4, 5, 13, 14, 16, 21, 67, 78, 96, 118,<br />

130<br />

Vlottende activa 78, 96, 118, 130<br />

Voorraden 78, 82, 88, 92, 106, 118<br />

Vooruitzichten, financieel 24, 33, 36, 39,<br />

41, 45<br />

Vooruitzichten, maatschappelijk<br />

verantwoord ondernemen 47-51<br />

Voor verkoop aangehouden activa en<br />

passiva 78, 79, 83, 88, 92, 94, 95, 96,<br />

107, 117<br />

Voorwaardelijke verplichtingen 90,<br />

120<br />

Voorwoord Raad van Bestuur 8-12<br />

Voorzieningen 22, 31, 33, 79, 82, 88-90,<br />

92, 100, 104, 105, 113-116, 119, 123-<br />

125, 131, 136, 137<br />

Vorderingen, kortlopende 82, 88, 106,<br />

118, 130, 135<br />

Vorderingen, langlopende 87, 98-100,<br />

134<br />

W<br />

Waardemutaties financiële<br />

instrumenten, ongerealiseerde 81,<br />

108, 110<br />

Waarderingsgrondslagen voor activa en<br />

passiva 83-90<br />

Website achterzijde omslag<br />

Wet personenvervoer 2000 8, 29, 30,<br />

152, 155<br />

Wettelijke en overige niet uitkeerbare<br />

reserves 108-110<br />

Winst-en-verliesrekening 15, 80, 91, 92,<br />

125-129, 132, 133<br />

Wroov-systematiek 10, 155<br />

Z<br />

Zekerheden 96, 106, 111, 122, 125


159<br />

Index maatschappelijk verantwoord ondernemen<br />

Visie en strategie<br />

Beleid 9, 17, 19, 23, 33, 41, 48-51, 56-64,<br />

73, 85, 87, 123, 124, 140, 142<br />

Doelstellingen 43, 45, 50-52, 56, 59, 62,<br />

68, 69<br />

Strategie 5, 11, 21, 23, 26, 35, 46, 59,<br />

68, 69<br />

Strategisch Plan <strong>2006</strong>-2010 67<br />

Visie 4, 5, 13, 14, 16, 21, 67, 78, 96, 118,<br />

130<br />

Vooruitzichten 24<br />

Organisatieprofiel<br />

Concessieverlener 4, 10, 11, 23, 26, 30,<br />

31, 33, 41, 47, 64, 65<br />

Contact achterzijde omslag<br />

Ondernemingsstructuur 74<br />

Opdrachtgevers 3-5, 8, 28, 29, 33, 35, 36,<br />

41, 45, 47-49, 51, 56, 64, 123<br />

Organen van de vennootschap 75<br />

Personalia 71-73<br />

Reizigers 3-5, 8, 10, 14, 16, 24, 26-33, 36,<br />

37, 40, 42, 47, 48, 51, 53, 56, 64, 65,<br />

68, 80, 91, 123, 139, 142, 144, 145,<br />

152-155<br />

Statutaire zetel 83<br />

Corporate governance<br />

Algemene Vergadering van<br />

Aandeelhouders 19, 56, 57, 59, 61,<br />

63, 64, 73, 83, 139, 161<br />

Auditcommissie 20, 58, 59, 63, 64, 68,<br />

69, 72, 123<br />

Autorisatieschema/model 59, 67<br />

Beloningsbeleid 61, 63<br />

Benoemingscommissie 20, 58, 72<br />

Bezoldiging Raad van Bestuur 20, 58, 59,<br />

61, 72, 129<br />

Bezoldigingscommissie 20, 58, 59, 61,<br />

72, 129<br />

Code Tabaksblat 56-59, 61-64<br />

Controle van de jaarrekening 63, 138,<br />

139<br />

Curricula Vitae Raad van Bestuur en Raad<br />

van Commissarissen 70-73<br />

Dividendbeleid 19, 64<br />

Gedragscode 64, 67<br />

Interne beheersingssystemen 67-69, 138<br />

Klokkenluidersregeling 64, 67<br />

Letter of Representation 68<br />

Management controlsysteem 67-68<br />

Raad van Bestuur 11, 12, 16, 19-20,<br />

22-69, 70-75, 83, 89, 110, 129, 137<br />

Raad van Commissarissen 11, 19, 20,<br />

51, 56-58, 59, 60-64, 69-75, 83, 129<br />

Vergoeding Raad van<br />

Commissarissen 129<br />

Vertrouwenscommissie 67<br />

Economische indicatoren<br />

Balans 15, 24, 78, 130, 131, 150, 151<br />

Belastingen 62, 80, 87, 88, 91, 93, 104,<br />

105, 106, 117, 127, 132, 152<br />

Dividend 19, 24, 56, 64, 82 ,89, 93, 101,<br />

108, 109, 110, 134<br />

Ingehouden winsten 110, 111<br />

ISO 9001 41, 45<br />

Kasstroomoverzicht 82, 93, 138<br />

Kerncijfers 15, 150, 151<br />

Omzet en resultaten 22<br />

Opbrengsten 10, 15, 22, 27, 31, 33,<br />

34, 38, 40, 44, 80, 86, 91, 97, 102, 103,<br />

118, 123, 125, 132, 150, 151, 155<br />

Overheidsbijdragen 40, 80, 91<br />

Personeelskosten 80, 117, 124, 125,<br />

132, 137<br />

Resultaat 12, 15, 19, 22-24, 31, 64, 80,<br />

91, 92, 125-129, 132, 133<br />

Verplichtingen, kortlopende 79, 82, 90,<br />

119, 131, 137<br />

Verplichtingen, langlopende 79, 82, 116,<br />

119, 131<br />

Verplichtingen, niet in de balans<br />

opgenomen 90, 121, 122, 137<br />

Winst-en-verliesrekening 15, 80, 92,<br />

125-129, 132, 133<br />

VGM-indicatoren<br />

Aardgasbus/-taxi 50, 143<br />

Afval 13, 143, 146, 147<br />

Afvalwater 146, 147<br />

Agressie, beleid inzake 49, 142<br />

Arbeidsverzuim 17, 48, 146<br />

Audits 68, 140<br />

Bodemverontreiniging 89, 115, 145,<br />

148<br />

Brandstofverbruik 50, 148, 149<br />

CRT-filter 50, 147<br />

EEV-norm 50, 147, 155<br />

Energiekosten 80<br />

Euro 4-norm 50, 147<br />

European Road Safety Charter 9, 17, 48,<br />

49, 153, 155<br />

Gevaarlijk afval 147, 148<br />

Gezondheid 8, 9, 17, 22, 35, 47, 48, 50,<br />

140-148<br />

ISO 14001 9, 17, 50, 140, 153<br />

Jaarrekening VGM 140-149<br />

Lexguard 49, 153<br />

Luchtemissie 146, 147<br />

Milieubeleidsplan 50<br />

OHSAS 18001 9, 17, 36, 48, 140, 153<br />

Papier 147, 148<br />

Restafval 147, 148<br />

Safety Board 48, 144, 154<br />

Sociale veiligheid 48, 49, 142, 144, 145<br />

Terrorismebestrijding 49<br />

Veiligheid 3, 8, 9, 14, 17, 36, 39, 47-50,<br />

140, 144, 145<br />

Waterstofbus 13, 17, 50<br />

HRM-indicatoren<br />

CAO 54, 152<br />

Centrale Ondernemingsraad 20, 52, 75<br />

<strong>Connexxion</strong> Academy 9, 17, 36, 51,<br />

53, 67<br />

Dienstjaren 54, 115<br />

Introductie- en trainingsprogramma 57<br />

Jubileum 8, 16, 52, 114<br />

Leeftijdsopbouw 54


160<br />

Index maatschappelijk verantwoord ondernemen<br />

HRM-indicatoren<br />

Management development 17, 36,<br />

48, 53<br />

Manager van het Jaar 32, 53<br />

Ontslagen 52, 115, 155<br />

Opleiding 9, 21, 17, 48, 49, 53, 67,<br />

143, 148<br />

Pensioenen 61, 92, 116<br />

Personeelsbeleid 48, 52, 53<br />

Personeelskosten 80, 117, 124, 125,<br />

132, 137<br />

Reorganisatie 26, 32, 45, 89, 113-115,<br />

125, 136<br />

Vertrouwenscommissie ongewenste<br />

omgangsvormen 67<br />

Wet personenvervoer 2000 8, 29, 30,<br />

152, 155


161<br />

Agenda<br />

Algemene Vergadering van Aandeelhouders<br />

De jaarvergadering zal plaatsvinden op woensdag<br />

14 maart 2007 in Hilversum, ten kantore van de<br />

vennootschap, aanvang 15.00 uur.<br />

Belangrijke data<br />

Persconferentie Jaarverslag <strong>2006</strong>: 14 maart 2007<br />

Betaalbaarstelling dividend: 27 april 2007<br />

Halfjaarbericht 2007: 30 augustus 2007*<br />

Jaarvergadering 2007: 12 maart 2008*<br />

Persconferentie Jaarverslag 2007: 13 maart 2008*<br />

* Deze data zijn onder voorbehoud<br />

Colofon<br />

Maart 2007<br />

Concept, realisatie en redactie<br />

<strong>Connexxion</strong>, Hilversum<br />

Veronica Concept Design, Hilversum<br />

Vormgeving<br />

Veronica Concept Design, Hilversum<br />

Fotografie<br />

Ronald Schmets, Den Haag<br />

<strong>Connexxion</strong>, Hilversum<br />

Ferry Bosman, Bilthoven<br />

Interviews<br />

Annemarie van Groezen, Amsterdam<br />

Druk<br />

Drukkerij Offset Service, Valkenswaard


Contact<br />

<strong>Connexxion</strong> Holding NV, statutair gevestigd te Utrecht<br />

Kantoorhoudende te 1213 PK Hilversum, Marathon 6<br />

Postbus 224, 1200 AE Hilversum<br />

Telefoon: 035 6251600<br />

Telefax: 035 6251699<br />

<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong><br />

Exemplaren van het Jaarverslag <strong>2006</strong><br />

kunnen telefonisch (035 6251600)<br />

of per e-mail (<strong>jaarverslag</strong>@connexxion.nl)<br />

worden aangevraagd.<br />

Het <strong>jaarverslag</strong> is ook te vinden op de website<br />

van <strong>Connexxion</strong>: www.corporate.connexxion.nl<br />

An English translation of the Annual Report <strong>2006</strong> is available.<br />

<strong>jaarverslag</strong> <strong>2006</strong><br />

jaarv<br />

j

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!