17.11.2015 Views

Estudio numerico de la corrida de diablos para el mantenimiento de la produccion en oleoductos

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

UNIVERIDAD NACIONAL<br />

AUTONÓMA DE MÉXICO<br />

FACULTAD DE INGENIERÍA<br />

ESTUDIO NUMÉRICO DE LA<br />

CORRIDA DE DIABLOS PARA EL<br />

MANTENIMIENTO DE LA<br />

PRODUCCIÓN EN OLEODUCTOS<br />

T E S I S<br />

QUE PARA OBTENER EL TÍTULO DE<br />

I N G E N I E R O P E T R O L E R O<br />

P R E S E N T A<br />

ELVIS EDWARD FRAGOSO RIVERA<br />

DIRECTOR DE TESIS: DR. EDGAR RANGEL GERMÁN<br />

MÉXICO, D. F. 2007


Agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>tos<br />

Gracias a Dios por todo.<br />

A qui<strong>en</strong>es <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> inicio <strong>de</strong> mi vida me llevaron por un<br />

bu<strong>en</strong> camino, y aunque es una forma mínima <strong>de</strong> agra<strong>de</strong>cer<br />

por todo su esfuerzo y <strong>de</strong>dicación, y solo quiero que sepan<br />

que todos mis logros son sus logros. Gracias a mis padres<br />

Áng<strong>el</strong> y Beatriz y a mis hermanas Kar<strong>en</strong> Y B<strong>el</strong>em por <strong>el</strong><br />

apoyo que me brindaron durante todos mis estudios y aun<br />

<strong>en</strong> los mom<strong>en</strong>tos difíciles <strong>el</strong>los supieron como motivarme<br />

<strong>para</strong> seguir a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte.<br />

A los que me apoyaron y confiaron <strong>en</strong> mí <strong>para</strong> lograr<br />

este objetivo, gracias a todos mis familiares, amigos.<br />

A una persona que es muy especial <strong>para</strong> mí pues esta<br />

me escucho, me aconsejo y también me apoyo moralm<strong>en</strong>te<br />

muchas veces. La confianza que <strong>el</strong><strong>la</strong> me trasmitió me<br />

ayudo muchísimo. El<strong>la</strong> estuvo conmigo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> que inicie<br />

este trabajo. Gracias Nathaly<br />

A <strong>la</strong> Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong> México y <strong>en</strong><br />

especial a <strong>la</strong> Facultad <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería por <strong>la</strong> oportunidad,<br />

<strong>de</strong> estudiar <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> ing<strong>en</strong>iero petrolero.


A todos y cada uno <strong>de</strong> los profesores que me<br />

impartieron su cátedra, <strong>en</strong> gran parte es por <strong>el</strong>los que<br />

adquirí los conocimi<strong>en</strong>tos sobre <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> ing<strong>en</strong>iero<br />

petrolero.<br />

A mi director <strong>de</strong> tesis, <strong>el</strong> Doctor Edgar R<strong>en</strong>é Rang<strong>el</strong><br />

Germán, qui<strong>en</strong> mostró mucho interés, por su tiempo y<br />

<strong>de</strong>dicación <strong>en</strong> <strong>la</strong> asesoría <strong>de</strong>l pres<strong>en</strong>te trabajo y <strong>en</strong> especial<br />

por los consejos.<br />

A <strong>la</strong> empresa Scandpower por <strong>la</strong>s facilida<strong>de</strong>s prestadas<br />

<strong>para</strong> conseguir <strong>el</strong> Software OLGA que fue <strong>el</strong> simu<strong>la</strong>dor<br />

que se utilizo <strong>en</strong> gran parte <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> esta tesis. Al<br />

ing<strong>en</strong>iero Octavio Reyes, pues gracias a <strong>el</strong> se pudo<br />

conseguir <strong>el</strong> simu<strong>la</strong>dor Olga.<br />

A los ing<strong>en</strong>ieros que tomaron parte <strong>de</strong>l jurado, <strong>para</strong><br />

realizar mi exam<strong>en</strong> profesional, por su tiempo <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

revisión <strong>de</strong> este trabajo.<br />

ELVIS EDWARD FRAGOSO RIVERA


ÍNDICE<br />

ESTUDIO NUMÉRICO DE LA CORRIDA DE DIABLOS<br />

PARA EL MANTENIMIENTO DE LA PRODUCCIÓN EN<br />

OLEODUCTOS<br />

1 INTRODUCCIÓN 1<br />

2 MARCO TEÓRICO 5<br />

2.1 Historia <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 5<br />

2.2 Definición <strong>de</strong> diablo 6<br />

2.3 Corrida <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 8<br />

2.3.1 Metodología <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 11<br />

2.3.2 Frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 14<br />

2.3.3 Resultados que se obti<strong>en</strong><strong>en</strong> con <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 15<br />

2.3.4 Problemas que se pue<strong>de</strong>n pres<strong>en</strong>tar durante <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y cómo solucionarlos<br />

2.3.4.a Ubicación <strong>de</strong>l diablo 19<br />

2.4 Tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 21<br />

2.4.1 Diablos conv<strong>en</strong>cionales 22<br />

2.4.2 Diablos <strong>de</strong> g<strong>el</strong> 37<br />

2.4.3 El diablo como herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> inspección 39<br />

2.5 S<strong>el</strong>ección <strong>de</strong> diablo 41<br />

2.6 Tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 42<br />

2.7 Tipos <strong>de</strong> herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> inspección <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong><br />

2.7.1 Herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> inspección <strong>en</strong> línea 44<br />

2.7.2 Inspección <strong>en</strong> <strong>el</strong> sitio 45<br />

2.7.3 Herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> inspección MFL 46<br />

2.7.4 Herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> inspección Ut 47<br />

2.8 Parámetros que se utilizan durante <strong>la</strong> operación 48<br />

17<br />

44<br />

i


ÍNDICE<br />

2.8.1 Tiempo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 48<br />

2.8.2 V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 49<br />

2.8.3 V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l escariador (diablo) 49<br />

2.8.4 Control <strong>de</strong> <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l diablo 50<br />

2.8.5 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión <strong>de</strong>l se<strong>para</strong>dor 50<br />

2.8.6 Efecto <strong>de</strong> fugas alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l diablo 51<br />

2.8.7 Efecto <strong>de</strong>l líquido fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l diablo 51<br />

2.9 Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 51<br />

2.10 Metodología <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción 53<br />

2.10.1 Corrida <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> tuberías <strong>para</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción 55<br />

2.10.2 Equipo <strong>de</strong> proceso 56<br />

2.10.3 Simu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>l diablo 56<br />

2.10.4 Simu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> los tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 56<br />

2.10.5 Fuerza <strong>de</strong> fricción actuando <strong>en</strong> <strong>el</strong> diablo 57<br />

2.10.6 Fugas 58<br />

3 FORMULACIÓN DEL PROBLEMA 59<br />

3.1 Esc<strong>en</strong>arios 60<br />

3.2 Perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería 61<br />

3.3 Composición <strong>de</strong> los fluidos 63<br />

3.4 Transfer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> calor 65<br />

3.5 Condiciones “Estables” <strong>de</strong> Operación - Caso Base 66<br />

4 RESULTADOS 68<br />

4.1 Análisis <strong>de</strong>l Caso Base 68<br />

4.2 <strong>Estudio</strong> <strong>para</strong>métrico 81<br />

4.2.1 Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema 82<br />

4.2.2 Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas 88<br />

4.2.3 Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura <strong>de</strong>l sistema 95<br />

4.2.4 Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería 101<br />

ii


ÍNDICE<br />

4.2.5 Variación <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías, <strong>de</strong>l diablo y<br />

masa <strong>de</strong>l diablo<br />

108<br />

4.2.6 Variación <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo <strong>en</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción 115<br />

4.2.7 Corrida <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> sin acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina 119<br />

5 DISCUSIÓN 124<br />

6 CONCLUSIONES Y RECOMENDACIONES 128<br />

6.1 Conclusiones 128<br />

6.2 Recom<strong>en</strong>daciones 130<br />

APÉNDICE 131<br />

LISTA DE TABLAS 136<br />

LISTA DE FIGURAS 138<br />

BIBLIOGRAFÍA 142<br />

iii


CAPÍTULO 1. INTRODUCCIÓN<br />

En <strong>el</strong> pres<strong>en</strong>te trabajo se <strong>en</strong>fatiza <strong>la</strong> importancia que ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> limpieza <strong>en</strong><br />

tuberías <strong>de</strong> transporte y manejo <strong>de</strong> hidrocarburos: <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

En los sistemas <strong>de</strong> tuberías <strong>de</strong> transporte <strong>de</strong> hidrocarburos es frecu<strong>en</strong>te que se<br />

forman obstrucciones al flujo, <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong>s mismas características <strong>de</strong>l fluido, como<br />

por ejemplo: <strong>en</strong> tuberías <strong>de</strong> gas húmedo es normal <strong>en</strong>contrar líquidos que<br />

obstruy<strong>en</strong> <strong>el</strong> flujo, <strong>para</strong>finas <strong>en</strong> sistemas <strong>de</strong> tuberías <strong>de</strong> aceite, o incrustaciones si<br />

una tubería <strong>de</strong> gas o <strong>de</strong> petróleo transporta agua. Estas obstrucciones pue<strong>de</strong>n<br />

originar gran<strong>de</strong>s problemas tales como <strong>la</strong> disminución <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción, necesidad<br />

<strong>de</strong> mayor presión <strong>de</strong> bombeo, gran<strong>de</strong>s acumu<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> impurezas y corrosión<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s tuberías por <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> agua.<br />

La <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> es un proceso importante <strong>de</strong> limpieza <strong>de</strong> tuberías <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

industria petrolera <strong>de</strong>bido a los b<strong>en</strong>eficios que se obti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar<br />

dicha operación, puesto que <strong>la</strong> producción se increm<strong>en</strong>ta, los productos son más<br />

limpios y se requiere una m<strong>en</strong>or presión <strong>de</strong> bombeo. Se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> i<strong>de</strong>ntificar los<br />

indicadores que se pres<strong>en</strong>tan <strong>en</strong> un sistema <strong>de</strong> tuberías <strong>para</strong> saber si es<br />

necesaria una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>; es crucial conocer <strong>el</strong> proceso <strong>de</strong> <strong>la</strong> operación<br />

<strong>para</strong> prev<strong>en</strong>ir los problemas que pue<strong>de</strong>n pres<strong>en</strong>tarse. Estos estudios se realizan<br />

con ayuda <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>dores <strong>de</strong> flujo.<br />

1


CAPÍTULO 1<br />

INTRODUCCIÓN<br />

Las causas más comunes <strong>para</strong> realizar una operación <strong>de</strong> limpieza <strong>en</strong> sistemas<br />

<strong>de</strong> transporte <strong>de</strong> hidrocarburos, una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> son: antes <strong>de</strong> empezar <strong>la</strong><br />

operación <strong>en</strong> una línea nueva <strong>de</strong> producción, cuando es evi<strong>de</strong>nte que existe gran<br />

acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>finas, cuando <strong>en</strong> una línea <strong>de</strong> operación <strong>de</strong>clina <strong>la</strong><br />

producción, cuando baja <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l sistema, cuando se necesita mayor<br />

<strong>en</strong>ergía <strong>para</strong> <strong>el</strong> bombeo <strong>de</strong> los fluidos, cuando se ti<strong>en</strong>e gran porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong><br />

impurezas, cuando existe pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> corrosión por <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> agua <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong>s tuberías.<br />

Así, esta tesis ti<strong>en</strong>e como objetivos principales:<br />

• Resaltar <strong>la</strong> importancia <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> como operación <strong>de</strong><br />

limpieza <strong>en</strong> <strong>la</strong> industria petrolera, m<strong>en</strong>cionando <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes razones <strong>para</strong><br />

realizar<strong>la</strong>s.<br />

• Seña<strong>la</strong>r los problemas que se pres<strong>en</strong>tan durante <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> diablo y <strong>el</strong> p<strong>la</strong>nteami<strong>en</strong>to <strong>para</strong> resolverlos.<br />

• Analizar un sistema <strong>de</strong> transporte <strong>de</strong> hidrocarburos con <strong>el</strong> problema <strong>de</strong><br />

acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se requiere una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, con <strong>el</strong><br />

objetivo <strong>de</strong> estudiar los efectos que, <strong>el</strong> cambio <strong>en</strong> los principales parámetros<br />

operativos, <strong>de</strong> diseño y <strong>de</strong> fluidos, ti<strong>en</strong><strong>en</strong> sobre <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los<br />

parámetros y condiciones <strong>de</strong> flujo <strong>de</strong>l mismo, realizando estudios <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ción<br />

numérica usando un simu<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> flujo <strong>en</strong> tuberías comercial.<br />

• Discutir <strong>la</strong> importancia <strong>de</strong> <strong>la</strong> realización <strong>de</strong> estudios numéricos <strong>para</strong><br />

<strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r y pre<strong>de</strong>cir los efectos <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> los sistemas <strong>de</strong><br />

transporte <strong>de</strong> hidrocarburos.<br />

2


CAPÍTULO 1<br />

INTRODUCCIÓN<br />

En <strong>el</strong> capítulo 2 se expon<strong>en</strong> <strong>el</strong> marco teórico y los antece<strong>de</strong>ntes <strong>en</strong> los que se<br />

basó <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l pres<strong>en</strong>te trabajo. Se <strong>de</strong>fine <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, su historia,<br />

así como <strong>la</strong> metodología <strong>para</strong> su ejecución, <strong>la</strong> frecu<strong>en</strong>cia con <strong>la</strong> que <strong>de</strong>be<br />

realizarse, los resultados que se obti<strong>en</strong><strong>en</strong> al realizar <strong>la</strong> operación, los problemas<br />

que pue<strong>de</strong>n pres<strong>en</strong>tarse durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y como se pue<strong>de</strong>n resolver.<br />

En <strong>la</strong> sección 2.3 y 2.4 se <strong>de</strong>fine <strong>el</strong> dispositivo <strong>de</strong> limpieza “diablo“, se<br />

m<strong>en</strong>cionan los difer<strong>en</strong>tes tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> que exist<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> mercado, divididos por<br />

función y por forma, m<strong>en</strong>cionando <strong>la</strong>s tareas que cumple cada uno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los<br />

cuando se utilizan <strong>en</strong> una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, así como <strong>la</strong> s<strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l diablo.<br />

En <strong>la</strong> sección 2.5 y 2.6 se m<strong>en</strong>cionan lo puntos más importantes sobre <strong>el</strong> tr<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y <strong>la</strong>s herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> inspección que se utilizan durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong>. Las técnicas más comunes como son <strong>la</strong> MFL (Magnetic Flux Leakage), <strong>la</strong><br />

Ut (Ultrasonic) y <strong>la</strong> inspección <strong>en</strong> <strong>el</strong> sitio.<br />

En <strong>la</strong> sección 2.7 se m<strong>en</strong>cionan los parámetros que se utilizan durante <strong>la</strong><br />

operación <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. Estos son muy importantes <strong>para</strong> pre<strong>de</strong>cir <strong>el</strong><br />

comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> operación y saber si son los a<strong>de</strong>cuados <strong>para</strong> <strong>la</strong>s<br />

condiciones <strong>de</strong>l sistema.<br />

En <strong>la</strong>s secciones 2.8 y 2.9 se <strong>de</strong>scribe <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y <strong>la</strong><br />

metodología <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ción, todos los aspectos <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> utilizados<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s simu<strong>la</strong>ciones, respectivam<strong>en</strong>te.<br />

En <strong>el</strong> capítulo 3 se pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> formu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>l problema. Se <strong>de</strong>fin<strong>en</strong> los<br />

<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>para</strong> especificar <strong>el</strong> problema <strong>de</strong> forma completa, estos <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos son:<br />

esc<strong>en</strong>arios <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ción, perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, composición <strong>de</strong> los fluidos,<br />

transfer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> calor y condiciones “estables” <strong>de</strong> operación <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso base<br />

<strong>de</strong>finido <strong>en</strong> <strong>el</strong> estudio.<br />

3


CAPÍTULO 1<br />

INTRODUCCIÓN<br />

El simu<strong>la</strong>dor comercial utilizado <strong>para</strong> <strong>el</strong> estudio numérico <strong>en</strong> <strong>el</strong> pres<strong>en</strong>te trabajo<br />

es <strong>el</strong> simu<strong>la</strong>dor OLGA TM , <strong>el</strong> cual es un mo<strong>de</strong>lo unidim<strong>en</strong>sional <strong>para</strong> régim<strong>en</strong><br />

perman<strong>en</strong>te y transitorio <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se específica y da solución a un sistema <strong>de</strong><br />

ecuaciones que repres<strong>en</strong>tan <strong>la</strong> conservación <strong>de</strong> materia, mom<strong>en</strong>to y <strong>en</strong>ergía.<br />

En <strong>el</strong> capítulo 4 se pres<strong>en</strong>tan los resultados <strong>de</strong> los estudios numéricos<br />

realizados con <strong>el</strong> simu<strong>la</strong>dor OLGA, incluy<strong>en</strong>do un estudio <strong>para</strong>métrico<br />

involucrando <strong>la</strong>s variables que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> mayor influ<strong>en</strong>cia sobre <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

En los capítulos 5 y 6 se pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s discusiones, y <strong>la</strong>s conclusiones y<br />

recom<strong>en</strong>daciones, respectivam<strong>en</strong>te, sobre <strong>el</strong> tema <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> p<strong>la</strong>nteado<br />

<strong>en</strong> esta tesis.<br />

4


CAPÍTULO 2. MARCO TEÓRICO<br />

2.1 Historia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Corrida <strong>de</strong> Diablos<br />

La <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> tuberías fue <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>da <strong>en</strong> los años 50`s <strong>en</strong> los<br />

Estados Unidos <strong>para</strong> limpiar <strong>la</strong>s tuberías <strong>de</strong> aceite crudo, ha sido utilizada <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

limpieza <strong>de</strong> tuberías <strong>en</strong> <strong>la</strong> industria <strong>de</strong>l aceite y <strong>de</strong>l gas por más <strong>de</strong> 50 años. Sin<br />

embargo, <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se está utilizando ext<strong>en</strong>sam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> mundo hoy<br />

<strong>en</strong> día <strong>para</strong> limpiar tuberías <strong>en</strong> todas <strong>la</strong>s industrias incluy<strong>en</strong>do <strong>la</strong>s c<strong>en</strong>trales<br />

<strong>el</strong>éctricas, <strong>la</strong> explotación minera, <strong>la</strong>s refinerías, <strong>la</strong>s p<strong>la</strong>ntas químicas y <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />

industrias petroquímicas. Con <strong>el</strong> paso <strong>de</strong> los años, <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se ha<br />

convertido <strong>en</strong> un método bastante sofisticado <strong>en</strong> <strong>la</strong> limpieza <strong>de</strong> tuberías.<br />

El método <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> fue <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do <strong>para</strong> <strong>el</strong>iminar <strong>de</strong>pósitos que<br />

pue<strong>de</strong>n obstruir o retardar <strong>el</strong> flujo a través <strong>de</strong> una tubería. Actualm<strong>en</strong>te se usan<br />

durante todas <strong>la</strong>s fases <strong>en</strong> <strong>la</strong> vida <strong>de</strong> un sistema <strong>de</strong> tuberías<br />

(www.piggingassnppsa.com, 2005).<br />

El nombre <strong>de</strong>l instrum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> limpieza vi<strong>en</strong>e <strong>de</strong> <strong>la</strong> industria <strong>de</strong> petróleo,<br />

don<strong>de</strong> discos <strong>de</strong> metal conectados por una barra eran propulsados a través <strong>de</strong><br />

<strong>oleoductos</strong> <strong>para</strong> quitar acumu<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> <strong>para</strong>finas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s internas <strong>de</strong><br />

tuberías. La acción <strong>de</strong>l metal <strong>en</strong> <strong>el</strong> metal hace un ruido como un chillido <strong>de</strong><br />

cerdo (pig). (hps-pigging, 2005).<br />

5


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

2.2 Definición <strong>de</strong> Diablo<br />

En <strong>la</strong> literatura exist<strong>en</strong> muchas <strong>de</strong>finiciones <strong>de</strong>l instrum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> limpieza <strong>de</strong><br />

tuberías l<strong>la</strong>mado diablo, a continuación se citan algunas <strong>de</strong> éstas.<br />

Los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> tubería son dispositivos que se insertan y viajan por <strong>el</strong><br />

interior a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> longitud <strong>de</strong> una tubería <strong>de</strong> producción. Un diablo es un<br />

dispositivo mecánico <strong>para</strong> limpieza interior o inspección <strong>de</strong> una tubería. (User's<br />

Manual V4.0, OLGA 2000).<br />

Un diablo es <strong>el</strong> objeto, que empuja fluidos a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. El diablo es<br />

fabricado <strong>de</strong> materiales como <strong>el</strong> silicio <strong>de</strong> alta calidad, que son muy resist<strong>en</strong>tes y<br />

a <strong>la</strong> vez flexibles. Los <strong>diablos</strong> están disponibles <strong>en</strong> varias formas y se hac<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

varios materiales. (Brief Overview of Gulf of Mexico OCS Oil and Gas Pip<strong>el</strong>ines,<br />

2005). Un diablo pue<strong>de</strong> soportar temperaturas <strong>de</strong> hasta 200 [ºC] sin expansión o<br />

<strong>de</strong>gradación significativa, permitiéndole limpiar aun con vapor si es requerido<br />

(hps-pigging, 2005).<br />

Un diablo pue<strong>de</strong> ser un disco o un dispositivo esférico o cilíndrico hecho <strong>de</strong><br />

un material flexible como neopr<strong>en</strong>o 1 . El movimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l diablo a través <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería es logrado aplicando presión <strong>de</strong> gas o un líquido como aceite o agua <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> parte <strong>de</strong> atrás o al fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l diablo.<br />

Usualm<strong>en</strong>te un diablo es un sólido o semisólido. Exist<strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes tipos <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong>, y con rangos <strong>de</strong>s<strong>de</strong> esferas usadas <strong>para</strong> barrer los líquidos<br />

con<strong>de</strong>nsados <strong>en</strong> líneas <strong>de</strong> flujo <strong>de</strong> gas, hasta <strong>diablos</strong> altam<strong>en</strong>te instrum<strong>en</strong>tados<br />

<strong>para</strong> <strong>la</strong> inspección <strong>de</strong> líneas <strong>de</strong> flujo. Los <strong>diablos</strong> a<strong>de</strong>más son usados <strong>para</strong><br />

se<strong>para</strong>r diversos fluidos cuando una so<strong>la</strong> línea <strong>de</strong> flujo es usada <strong>para</strong><br />

transportar difer<strong>en</strong>tes fluidos.<br />

1.”Neopr<strong>en</strong>o”: Es <strong>el</strong> e<strong>la</strong>stómero <strong>de</strong> uso especial más difundido <strong>en</strong> todo <strong>el</strong> mundo, pues sus<br />

exc<strong>el</strong><strong>en</strong>tes propieda<strong>de</strong>s y características garantizan óptimos resultado, sintético resist<strong>en</strong>te al calor<br />

y a productos químicos como aceites y petróleo. Se emplea <strong>en</strong> tuberías <strong>de</strong> conducción <strong>de</strong> petróleo y como<br />

ais<strong>la</strong>nte <strong>en</strong> cables y maquinaria.<br />

6


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Un diablo actúa como un pistón móvil libre <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, s<strong>el</strong><strong>la</strong>ndo<br />

contra <strong>la</strong> pared interior, con un número <strong>de</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> s<strong>el</strong>lo. Los <strong>diablos</strong><br />

pue<strong>de</strong>n realizar varias tareas incluy<strong>en</strong>do <strong>la</strong> limpieza <strong>de</strong> escombros <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea, <strong>el</strong><br />

retiro <strong>de</strong>l producto residuales internos, y calibración <strong>de</strong>l diámetro interno <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería.<br />

Estas herrami<strong>en</strong>tas se emplean <strong>para</strong> <strong>la</strong> limpieza <strong>de</strong> tuberías, <strong>la</strong> se<strong>para</strong>ción<br />

<strong>de</strong> fluidos <strong>de</strong> difer<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>nsida<strong>de</strong>s conducidas a través <strong>de</strong> poliductos, <strong>el</strong><br />

ll<strong>en</strong>ado y vaciado <strong>de</strong> líneas <strong>en</strong> calibración y pruebas hidrostáticas.<br />

Figura 2.1. Diablo (inlineservices, 2006)<br />

También conocidos como <strong>diablos</strong>, los escariadores o raspatubos se fabrican<br />

<strong>en</strong> formas diversas, se utilizan <strong>para</strong> <strong>de</strong>spr<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>la</strong>s escamas <strong>de</strong> óxido, ar<strong>en</strong>a,<br />

basura, <strong>para</strong>fina o cualquier otro material in<strong>de</strong>seable que p<strong>en</strong>etre <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería. Algunas veces también se emplean esferas <strong>de</strong> poliuretano 2 <strong>para</strong><br />

<strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zar aceite o agua <strong>de</strong> <strong>la</strong>s líneas. Éstos pue<strong>de</strong>n usarse <strong>en</strong> tuberías <strong>de</strong><br />

cualquier diámetro, ya que su tamaño se pue<strong>de</strong> ajustar inflándo<strong>la</strong>s a través <strong>de</strong><br />

una válvu<strong>la</strong> (Transporte <strong>de</strong> Hidrocarburos por Ductos, CIPM).<br />

2.”. Poliuretano”: resinas que van <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong>s formas duras y aptas <strong>para</strong> recubrimi<strong>en</strong>tos resist<strong>en</strong>tes a<br />

los disolv<strong>en</strong>tes, sintéticos resist<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> abrasión y espumas flexibles.<br />

7


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Los <strong>diablos</strong> han probado ser eficaces <strong>para</strong> <strong>la</strong> limpieza <strong>de</strong> líneas <strong>en</strong> refinerías,<br />

insta<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> p<strong>la</strong>ntas químicas, <strong>de</strong> c<strong>en</strong>trales <strong>el</strong>éctricas, <strong>en</strong> <strong>la</strong> industria <strong>de</strong><br />

aceite y <strong>el</strong> gas, explotación minera, industrias <strong>de</strong> nuevas construcciones y otros<br />

tipos. Algunas líneas que se b<strong>en</strong>efician <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> son:<br />

• Poliductos<br />

• Gasoductos<br />

• Oleoductos<br />

• Líneas <strong>de</strong> agua<br />

• Líneas <strong>de</strong>l vapor<br />

2.3 Corrida <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

La <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> es un término que <strong>de</strong>scribe un método mecánico <strong>de</strong><br />

cambiar <strong>de</strong> sitio un líquido <strong>en</strong> una tubería o <strong>para</strong> limpiar <strong>para</strong>fina 3 , asfalt<strong>en</strong>os 4 ,<br />

incrustaciones cristalinas, corrosión 5 , y otros <strong>de</strong>pósitos acumu<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> <strong>el</strong> interior<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y <strong>para</strong> <strong>de</strong>terminar <strong>la</strong> integridad interna <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

En <strong>la</strong>s incrustaciones minerales que se produc<strong>en</strong> <strong>en</strong> los campos petroleros,<br />

<strong>el</strong> agua juega un pap<strong>el</strong> crítico, dado que <strong>el</strong> problema se pres<strong>en</strong>ta sólo cuando<br />

existe producción <strong>de</strong> agua.<br />

La formación <strong>de</strong> incrustaciones pue<strong>de</strong> ser causada por un cambio <strong>de</strong><br />

temperatura o <strong>de</strong> presión, <strong>la</strong> liberación <strong>de</strong> gas, modificación <strong>de</strong>l pH o <strong>el</strong> contacto<br />

con agua incompatible.<br />

3. “Parafina”: sustancia cerosa asociada con algunos hidrocarburos líquidos. Las propieda<strong>de</strong>s físicas<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina son <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>la</strong> composición <strong>de</strong>l aceite crudo, <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura y presión. A presión<br />

atmosférica, <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina es típicam<strong>en</strong>te un semi-sólido <strong>en</strong> temperaturas aproximadam<strong>en</strong>te <strong>de</strong> 100 o F y<br />

solidifica aproximadam<strong>en</strong>te a los 50 o F. Los <strong>de</strong>pósitos <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina se forman <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> tuberías que<br />

transportan hidrocarburos líquidos y, si alguna acción terapéutica, como <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, no se realiza,<br />

<strong>la</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada bloqueará completam<strong>en</strong>te todo <strong>el</strong> flujo a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea <strong>en</strong> <strong>el</strong> futuro.<br />

4.- Asfalt<strong>en</strong>os, Mezc<strong>la</strong> <strong>de</strong> hidrocarburos, sustancia negra, muy viscosa, pegajosa, sólida o semisólida<br />

según <strong>la</strong> temperatura ambi<strong>en</strong>te.<br />

5.”Corrosión”: Reacción <strong>el</strong>ectroquímica <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería con un ambi<strong>en</strong>te que causa una<br />

pérdida <strong>de</strong> metal (Specifications and requirem<strong>en</strong>ts for int<strong>el</strong>lig<strong>en</strong>t pig inspection of pip<strong>el</strong>ines Version 2.1, 6<br />

November 98). Desgaste total o parcial que disu<strong>el</strong>ve o ab<strong>la</strong>nda cualquier sustancia por reacción química o<br />

<strong>el</strong>ectroquímica con <strong>el</strong> medio ambi<strong>en</strong>te. El término corrosión se aplica a <strong>la</strong> acción gradual <strong>de</strong> ag<strong>en</strong>tes<br />

naturales, como <strong>el</strong> aire o <strong>el</strong> agua sa<strong>la</strong>da sobre los metales.<br />

8


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Exist<strong>en</strong> aguas <strong>de</strong> producción que, a pesar <strong>de</strong> <strong>en</strong>contrarse sobre saturadas y<br />

ser proclives a <strong>la</strong>s incrustaciones minerales, no pres<strong>en</strong>tan problema alguno.<br />

Las incrustaciones pue<strong>de</strong>n pres<strong>en</strong>tarse como una capa dura adherida a <strong>la</strong>s<br />

pare<strong>de</strong>s interiores <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías. Con frecu<strong>en</strong>cia ti<strong>en</strong><strong>en</strong> varios c<strong>en</strong>tímetros <strong>de</strong><br />

espesor y pres<strong>en</strong>ta cristales <strong>de</strong> 1 cm. o más. El efecto primario <strong>de</strong> <strong>la</strong> formación<br />

<strong>de</strong> incrustaciones <strong>en</strong> <strong>la</strong>s tuberías es <strong>la</strong> reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción al aum<strong>en</strong>tar<br />

<strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> superficie <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y reducir <strong>el</strong> área <strong>de</strong> flujo.<br />

Figura 2.2. Incrustaciones cristalinas<br />

Las técnicas utilizadas <strong>para</strong> <strong>el</strong>iminar <strong>la</strong>s incrustaciones <strong>de</strong>b<strong>en</strong> cumplir ciertas<br />

condiciones: ser rápidas, no dañar <strong>la</strong>s tuberías ni <strong>el</strong> ambi<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> formación, y<br />

prev<strong>en</strong>ir precipitaciones <strong>en</strong> <strong>el</strong> futuro; <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> pue<strong>de</strong> realizar esta<br />

tarea.<br />

El método <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> involucra <strong>el</strong> movimi<strong>en</strong>to a través <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería a ser limpiada <strong>de</strong> un dispositivo, cilíndrico o esférico <strong>de</strong> un diámetro<br />

exterior igual al diámetro interior <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería que se mueve a través <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería con <strong>el</strong> propósito <strong>de</strong> limpiar, dim<strong>en</strong>sionar o inspeccionar. (Girardind,<br />

2005).<br />

El propósito <strong>de</strong> <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> es <strong>para</strong> que un sistema<br />

<strong>de</strong> tuberías se mant<strong>en</strong>ga efici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te estable. La efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

9


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> dos aspectos: primero, <strong>la</strong> operación continua; y segundo, <strong>la</strong><br />

reducción <strong>de</strong> costos <strong>de</strong> operación.<br />

Figura 2.3. Escombros removidos por <strong>el</strong> diablo (Piggingassnppsa, 2005)<br />

Cada tubería varía <strong>en</strong> configuración: diámetro, longitud, cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> fluido,<br />

geometría, presiones y temperaturas <strong>de</strong> operación, materiales, espesor <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

pared y ubicación geográfica. Estos factores son c<strong>la</strong>ve <strong>para</strong> <strong>el</strong>egir qué tipo <strong>de</strong><br />

diablo se <strong>de</strong>be utilizar <strong>para</strong> realizar <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes tareas, como <strong>para</strong> quitar<br />

cualquier residuo, como herrami<strong>en</strong>tas, varil<strong>la</strong>s <strong>de</strong> soldaduras l<strong>la</strong>mados<br />

escombros o animales muertos <strong>en</strong>trampados <strong>en</strong> <strong>la</strong> línea.<br />

Cuando <strong>la</strong> tubería está <strong>en</strong> servicio, es necesaria una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>para</strong><br />

mant<strong>en</strong>er <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea y ayudar <strong>en</strong> <strong>el</strong> control <strong>de</strong> corrosión. La <strong>corrida</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>diablos</strong> también remueve fragm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> soldadura. Cuando se ti<strong>en</strong>e una<br />

reducción drástica <strong>de</strong>l flujo. Es necesaria <strong>para</strong> remover los líquidos <strong>en</strong> sistemas<br />

<strong>de</strong> gas húmedo, remover <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> agua, levantami<strong>en</strong>to y control <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>en</strong> tuberías <strong>de</strong> aceite crudo.<br />

10


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

2.3.1 Metodología <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

Los mecanismos <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> son re<strong>la</strong>tivam<strong>en</strong>te simples. El<br />

método que se <strong>de</strong>be utilizar <strong>para</strong> realizar una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> involucra varios<br />

pasos <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do lo que se quiera obt<strong>en</strong>er <strong>de</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong>. Cada uno <strong>de</strong> éstos utiliza<br />

difer<strong>en</strong>tes herrami<strong>en</strong>tas, como es <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> inspección que<br />

busca un análisis <strong>de</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y <strong>para</strong> esto utilizan <strong>la</strong>s<br />

herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> inspección más comunes, <strong>la</strong> MFL (Magnetic Flux Leakage, por<br />

sus sig<strong>la</strong>s <strong>en</strong> inglés) y <strong>la</strong> Ut (Ultrasonic, por sus sig<strong>la</strong>s <strong>en</strong> inglés).<br />

Un diablo se inserta a través <strong>de</strong> un <strong>la</strong>nzador. Éste es simplem<strong>en</strong>te un barril,<br />

especialm<strong>en</strong>te diseñado, <strong>de</strong> gran tamaño con un reductor que se acop<strong>la</strong> a <strong>la</strong><br />

línea exist<strong>en</strong>te. El <strong>la</strong>nzador <strong>de</strong>l diablo ti<strong>en</strong>e un diámetro más gran<strong>de</strong> que <strong>la</strong><br />

tubería <strong>para</strong> permitir inserciones <strong>de</strong>l diablo a mano, y una compuerta o pestaña<br />

que <strong>de</strong>spués es cerrada. Esto permite <strong>la</strong> fácil introducción <strong>de</strong>l diablo. El<br />

diámetro exterior <strong>de</strong> un diablo es <strong>de</strong> igual tamaño que <strong>el</strong> diámetro interior <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

tuberías <strong>para</strong> mant<strong>en</strong>er un bu<strong>en</strong> s<strong>el</strong>lo. En <strong>la</strong> figura 2.4 se muestra <strong>la</strong> forma<br />

típica <strong>de</strong>l <strong>la</strong>nzami<strong>en</strong>to y <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 2.5 <strong>el</strong> diagrama <strong>de</strong>l <strong>la</strong>nzami<strong>en</strong>to.<br />

Figura 2.4. Método conv<strong>en</strong>cional <strong>de</strong> <strong>la</strong>nzami<strong>en</strong>to (Westernfilterco, 2005)<br />

11


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Figura 2.5. Diagrama <strong>de</strong>l <strong>la</strong>nzami<strong>en</strong>to (Westernfilterco, 2005)<br />

Una vez <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>la</strong>nzador, un medio propulsor ayuda a introducir <strong>el</strong> diablo. Éste<br />

pue<strong>de</strong> ser aire o líquido, normalm<strong>en</strong>te se utiliza <strong>el</strong> fluido <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. El diablo<br />

<strong>en</strong>tra estrecham<strong>en</strong>te <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. La presión aplicada causa que <strong>el</strong><br />

diablo avance a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. En su viaje a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>el</strong> diablo<br />

raspa <strong>el</strong> interior <strong>de</strong> ésta y barre cualquier contaminante o líquido acumu<strong>la</strong>do.<br />

El producto diseñado <strong>para</strong> <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zar <strong>el</strong> diablo (PDP, Product Disp<strong>la</strong>cem<strong>en</strong>t<br />

Pig) ofrece <strong>la</strong> capacidad <strong>de</strong> <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zar productos <strong>en</strong> líneas con curvas <strong>de</strong> pocos<br />

grados y cruces estándares <strong>de</strong> tuberías ll<strong>en</strong>as. La longitud <strong>de</strong>l s<strong>el</strong>lo permite<br />

pasar los cruces <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías sin per<strong>de</strong>r <strong>el</strong> s<strong>el</strong>lo.<br />

Si <strong>la</strong> tubería que se int<strong>en</strong>ta limpiar ti<strong>en</strong>e conexión con otras tuberías, se<br />

<strong>de</strong>b<strong>en</strong> cerrar <strong>la</strong>s válvu<strong>la</strong>s <strong>de</strong> éstas, <strong>para</strong> <strong>de</strong>finir <strong>la</strong> trayectoria <strong>de</strong>l diablo y no<br />

t<strong>en</strong>er problemas <strong>de</strong> que <strong>el</strong> diablo o <strong>el</strong> fluido se <strong>de</strong>svié. El diablo viaja a través <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> tubería, y ésta pue<strong>de</strong> pres<strong>en</strong>tar inclinaciones y curvas <strong>de</strong> 90° como curvas S y<br />

curvas U <strong>de</strong> 180 grados (ver figura 2.6). Esto se pue<strong>de</strong> alcanzar con presiones<br />

re<strong>la</strong>tivam<strong>en</strong>te bajas (hps-pigging, 2005).<br />

12


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

a) b)<br />

Figura 2.6. a) Curva tipo U y b) Curva tipo S<br />

En <strong>el</strong> extremo <strong>de</strong> recepción, se utiliza <strong>el</strong> mismo diseño <strong>de</strong>l barril <strong>de</strong> gran<br />

tamaño, permiti<strong>en</strong>do un retiro fácil <strong>de</strong>l diablo <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea. El cont<strong>en</strong>edor <strong>de</strong>l<br />

diablo es simi<strong>la</strong>r al <strong>la</strong>nzador <strong>de</strong>l diablo; localizado al extremo opuesto <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería, permite <strong>el</strong> flujo <strong>de</strong> fluidos o gases a través <strong>de</strong> él y empuja a los <strong>diablos</strong><br />

al extremo <strong>de</strong>l cont<strong>en</strong>edor (Pip<strong>el</strong>ine Removal Pre<strong>para</strong>tions Survey, 2005). En <strong>la</strong><br />

figuras 2.7 y 2.8 se muestra <strong>la</strong> configuración típica <strong>de</strong> <strong>la</strong> receptora <strong>de</strong>l diablo y <strong>el</strong><br />

diagrama <strong>de</strong> <strong>la</strong> receptora <strong>de</strong>l diablo, respectivam<strong>en</strong>te.<br />

Figura 2.7. Método conv<strong>en</strong>cional <strong>de</strong> recepción (Westernfilterco, 2005)<br />

13


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Figura 2.8. Diagrama <strong>de</strong> recepción (Westernfilterco, 2005)<br />

El <strong>la</strong>nzador y <strong>el</strong> receptor son trampas <strong>para</strong> introducir <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería y recibir<br />

los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> haber realizado una operación exitosa. El diseño <strong>de</strong><br />

estas trampas <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo que va a hacer <strong>la</strong> operación<br />

y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Estos recipi<strong>en</strong>tes consist<strong>en</strong> <strong>en</strong> un <strong>en</strong>cierro,<br />

abertura <strong>para</strong> <strong>el</strong> acceso rápido, un barril <strong>de</strong> gran tamaño, un reductor <strong>para</strong> <strong>la</strong><br />

conexión a <strong>la</strong> tubería. El diseño <strong>de</strong>l suministro <strong>en</strong> <strong>la</strong> estación <strong>de</strong>be incluir<br />

equipos <strong>de</strong> manejo <strong>para</strong> <strong>diablos</strong>. En <strong>la</strong> trampa <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> existe <strong>de</strong>rrame <strong>de</strong><br />

líquidos y <strong>de</strong>be consi<strong>de</strong>rarse <strong>en</strong> <strong>el</strong> diseño y <strong>la</strong> construcción (Girarding, 2005).<br />

2.3.2 Frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

La frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, y <strong>el</strong> número <strong>de</strong> <strong>el</strong>los, <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

condiciones <strong>de</strong> operación <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería; esto es, <strong>de</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> operación<br />

<strong>de</strong> cada sección, pues se necesita un tratami<strong>en</strong>to difer<strong>en</strong>te como resultado <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes acumu<strong>la</strong>ciones <strong>en</strong> ésta.<br />

El costo <strong>de</strong> cada operación com<strong>para</strong>do con <strong>la</strong> variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong><br />

flujo <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería permitirá establecer <strong>el</strong> número óptimo <strong>de</strong> <strong>corrida</strong>s <strong>para</strong><br />

alcanzar <strong>la</strong> máxima efici<strong>en</strong>cia al m<strong>en</strong>or costo.<br />

14


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

En cada caso <strong>la</strong> frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong>be ser <strong>de</strong>terminada <strong>en</strong><br />

un análisis <strong>de</strong> <strong>la</strong> composición <strong>de</strong>l fluido y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong><br />

transporte, por ejemplo: <strong>la</strong> frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> tuberías que<br />

manejan gran porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> gas <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> composición <strong>de</strong>l gas, <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

condiciones a temperatura ambi<strong>en</strong>te y pue<strong>de</strong> variar mucho <strong>de</strong> una ubicación a<br />

otra.<br />

Se requiere una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> rutinaria <strong>en</strong> <strong>la</strong>s líneas <strong>de</strong> aceite <strong>para</strong><br />

<strong>de</strong>terminar <strong>la</strong>s proporciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción y <strong>la</strong>s temperaturas <strong>de</strong> operación.<br />

La frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>corrida</strong>s <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> podría variar <strong>en</strong> los tiempos <strong>de</strong><br />

ejecución semanal, m<strong>en</strong>sual o mucho más tiempo, <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

naturaleza <strong>de</strong>l fluido producido y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> operación. Exist<strong>en</strong><br />

<strong>diablos</strong> especialm<strong>en</strong>te <strong>para</strong> tuberías, conocido como "<strong>diablos</strong> int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>tes" que<br />

son capaces <strong>de</strong> <strong>de</strong>tectar áreas <strong>de</strong> corrosión interior <strong>en</strong> una tubería y algunos<br />

también son capaces <strong>de</strong> localizar fugas o goteras.<br />

2.3.3 Resultados que se obti<strong>en</strong><strong>en</strong> con <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

Después <strong>de</strong> limpiar una tubería con una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> son varios los<br />

b<strong>en</strong>eficios que se obti<strong>en</strong><strong>en</strong>, algunos <strong>de</strong> <strong>el</strong>los se <strong>en</strong>listan a continuación<br />

(Flowmore Services, 2005):<br />

1. El flujo se restaura; y <strong>en</strong> algunas ocasiones pue<strong>de</strong> aum<strong>en</strong>tar,<br />

2. Los costos por <strong>el</strong> bombeo <strong>de</strong> fluidos se reduc<strong>en</strong>; <strong>el</strong> ahorro <strong>de</strong> <strong>en</strong>ergía<br />

pue<strong>de</strong> ser dramático <strong>en</strong> líneas gran<strong>de</strong>s,<br />

3. Los productos que se obti<strong>en</strong><strong>en</strong> son más limpios; <strong>la</strong>s impurezas como <strong>el</strong><br />

agua pue<strong>de</strong>n <strong>el</strong>iminarse,<br />

4. En <strong>el</strong> aspecto <strong>de</strong> <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tas, los cli<strong>en</strong>tes resultan satisfechos y<br />

cont<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>bido a los bu<strong>en</strong>os resultados, <strong>el</strong> tiempo fuera <strong>de</strong> servicio es<br />

mínimo.<br />

15


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

En <strong>la</strong> figura 2.9 se muestra un diagrama <strong>de</strong> un fragm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> tubería antes,<br />

con una acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>finas, y <strong>de</strong>spués, con <strong>la</strong> tubería limpia, <strong>de</strong> una<br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> involucrando también los gastos <strong>en</strong> cada una <strong>de</strong> los dos<br />

aspectos. En <strong>el</strong> segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> tubería con acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina se ti<strong>en</strong>e un<br />

gasto <strong>de</strong> 250 GPM (galones por minuto, 946.357 litros por minuto) y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong><br />

realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, y que <strong>la</strong> tubería está limpia, <strong>el</strong> gasto aum<strong>en</strong>tó a<br />

850 GPM (3217.62 litros por minuto). (Flowmore Services, 2005)<br />

Antes<br />

Después<br />

Figura 2. 9. Producción antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> (Flowmore Services, 2005)<br />

En este ejemplo <strong>el</strong> gasto aum<strong>en</strong>tó más <strong>de</strong> tres veces <strong>de</strong> lo que se t<strong>en</strong>ía<br />

anteriorm<strong>en</strong>te. Éste es uno <strong>de</strong> los b<strong>en</strong>eficios que se ti<strong>en</strong><strong>en</strong> al realizar una<br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> un sistema don<strong>de</strong> ha disminuido <strong>la</strong> producción.<br />

Con <strong>la</strong>s <strong>corrida</strong>s <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se mejora <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong>l producto, se reduce <strong>el</strong><br />

bombeo requerido, se restaura capacida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> flujo por completo y se reduce<br />

tiempo muerto, ya que no son <strong>de</strong>structivas a <strong>la</strong>s tuberías. Los <strong>diablos</strong> pue<strong>de</strong>n<br />

ser utilizados <strong>en</strong> todos los tipos <strong>de</strong> material <strong>de</strong> construcción <strong>de</strong> tubería (acero,<br />

plástico y concreto), y ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong> habilidad <strong>de</strong> adaptarse a varios tipos <strong>de</strong><br />

insta<strong>la</strong>ciones incluy<strong>en</strong>do curvas, válvu<strong>la</strong>s, creces, reducciones y tuberías <strong>de</strong><br />

doble diámetro. Han <strong>de</strong>mostrado ser un método extremadam<strong>en</strong>te r<strong>en</strong>table <strong>de</strong><br />

limpieza <strong>de</strong> líneas <strong>en</strong> todos los tipos <strong>de</strong> industrias, a una fracción <strong>de</strong>l costo <strong>de</strong><br />

16


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

los otros métodos <strong>de</strong> rehabilitación o <strong>de</strong> reemp<strong>la</strong>zo (como t<strong>en</strong>er que cambiar<br />

toda o una sección <strong>de</strong> tubería).<br />

2.3.4 Problemas que se pue<strong>de</strong>n pres<strong>en</strong>tar durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> y cómo solucionarlos<br />

Uno <strong>de</strong> los problemas que se pue<strong>de</strong>n pres<strong>en</strong>tar durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

es <strong>el</strong> que un diablo se pegue <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería por difer<strong>en</strong>tes razones. A<br />

continuación se da una breve <strong>de</strong>scripción <strong>de</strong> lo que suce<strong>de</strong> y <strong>de</strong> cómo se pue<strong>de</strong><br />

solucionar <strong>el</strong> problema.<br />

Siempre hay una razón lógica <strong>para</strong> que <strong>el</strong> diablo se <strong>de</strong>t<strong>en</strong>ga <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería:<br />

falta <strong>de</strong> presión <strong>de</strong> propulsión a<strong>de</strong>cuada, acop<strong>la</strong>dor flojo con propulsión <strong>de</strong>trás<br />

<strong>de</strong>l diablo, cierre <strong>de</strong> una válvu<strong>la</strong> <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong> diablo (hps-pigging, 2005).<br />

El diablo pue<strong>de</strong> pegarse o per<strong>de</strong>rse por varias razones tal como, una tubería<br />

<strong>de</strong>formada o que <strong>el</strong> diablo esté <strong>de</strong>sgastado, <strong>en</strong>vío <strong>de</strong> tipo <strong>de</strong> diablo ina<strong>de</strong>cuado<br />

o incompatible, cantidad excesiva <strong>de</strong> escombros.<br />

Hay dos tipos <strong>de</strong> “<strong>diablos</strong>” pegados que se pue<strong>de</strong>n pres<strong>en</strong>tar al realizar <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. (www.westernfilterco.com, 2005):<br />

I. Cuando un diablo pier<strong>de</strong> <strong>el</strong> s<strong>el</strong>lo. Esto pue<strong>de</strong> suce<strong>de</strong>r por un número <strong>de</strong><br />

razones, por ejemplo, excesivo <strong>de</strong>sgaste <strong>de</strong>bido a <strong>de</strong>masiado uso <strong>de</strong> un<br />

diablo, <strong>la</strong>s condiciones abrasivas <strong>en</strong> <strong>la</strong> línea, y los <strong>diablos</strong> rasgados <strong>de</strong>bido a<br />

<strong>la</strong>s válvu<strong>la</strong>s parcialm<strong>en</strong>te cerradas u otros escombros <strong>de</strong>structivos. En este<br />

caso, <strong>el</strong> diablo ha perdido su s<strong>el</strong>lo y está permiti<strong>en</strong>do que <strong>el</strong> medio que lo<br />

propulsaba p<strong>en</strong>etre a través <strong>de</strong> él <strong>en</strong> vez <strong>de</strong> propulsarlo. Una vez <strong>de</strong>tectado<br />

este problema, <strong>la</strong>s opciones <strong>para</strong> recuperar <strong>el</strong> diablo "pegado",<br />

(Westernfilterco, 2005) son:<br />

17


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

A. Aum<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>: Aum<strong>en</strong>tando <strong>el</strong><br />

volum<strong>en</strong> <strong>de</strong>l medio propulsor, <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> fluido que no p<strong>en</strong>etró<br />

pue<strong>de</strong> ser bastante <strong>para</strong> propulsar <strong>el</strong> diablo.<br />

B. Quitar <strong>la</strong> presión y <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> (permiti<strong>en</strong>do que <strong>el</strong> diablo se<br />

recupere): si un diablo se <strong>de</strong>tuvo por una disminución <strong>de</strong>l área, como<br />

una válvu<strong>la</strong> parcialm<strong>en</strong>te abierta, es recom<strong>en</strong>dable quitar <strong>la</strong> presión y<br />

<strong>el</strong> volum<strong>en</strong>, pues <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong> cu<strong>en</strong>tan con <strong>la</strong> capacidad<br />

<strong>para</strong> recuperar su forma original, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> un tiempo<br />

aproximadam<strong>en</strong>te 15 minutos.<br />

C. Correr una esponja <strong>de</strong>l tamaño <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea: El funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

esponja <strong>en</strong> una línea don<strong>de</strong> un diablo ha perdido s<strong>el</strong>lo reestablecerá<br />

<strong>el</strong> s<strong>el</strong>lo perdido por <strong>el</strong> primer diablo. La esponja int<strong>en</strong>tará p<strong>en</strong>etrar <strong>el</strong><br />

diablo como <strong>el</strong> medio propulsor lo está haci<strong>en</strong>do, pero <strong>en</strong> cambio<br />

s<strong>el</strong><strong>la</strong>rá <strong>el</strong> área sin s<strong>el</strong>lo, y <strong>el</strong> medio propulsor com<strong>en</strong>zará <strong>de</strong> nuevo a<br />

empujar <strong>el</strong> “diablo" pegado.<br />

D. Invertir <strong>la</strong> dirección <strong>de</strong>l flujo: Invirti<strong>en</strong>do <strong>el</strong> flujo <strong>de</strong>l medio<br />

propulsor, po<strong>de</strong>mos hacer que <strong>el</strong> diablo se retire algunos pies y<br />

<strong>de</strong>spués reaplicando <strong>la</strong> presión <strong>de</strong>trás <strong>de</strong>l diablo e int<strong>en</strong>tar <strong>en</strong>viar a<br />

través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. A m<strong>en</strong>os que sea necesitado, se <strong>de</strong>be <strong>en</strong>viar <strong>el</strong><br />

diablo <strong>de</strong> nuevo al <strong>la</strong>nzador.<br />

II. Un diablo que ha <strong>en</strong>contrado obstrucciones que no pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zar. Esto<br />

incluirá <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción excesiva <strong>de</strong> escombros <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong>l diablo, <strong>la</strong>s<br />

válvu<strong>la</strong>s parcialm<strong>en</strong>te cerradas, y varias obstrucciones, por ejemplo: cajas,<br />

herrami<strong>en</strong>tas, etc. Para quitar este tipo, <strong>la</strong>s opciones sigui<strong>en</strong>tes pue<strong>de</strong>n ser<br />

útiles, (Westernfilterco, 2005):<br />

A. Aum<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> presión <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>: <strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

presión se com<strong>para</strong> con <strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> fuerza, que pue<strong>de</strong> ser<br />

bastante <strong>para</strong> permitir que <strong>el</strong> diablo empuje <strong>la</strong> obstrucción.<br />

B. Aum<strong>en</strong>tar / disminuir <strong>la</strong> presión <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> (<strong>de</strong><br />

manera alterna): Aum<strong>en</strong>tando y disminuy<strong>en</strong>do <strong>la</strong> presión <strong>en</strong> una<br />

18


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

manera rápida <strong>en</strong>c<strong>en</strong>dido y apagado, pue<strong>de</strong> darle <strong>el</strong> "retroceso <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

parte posterior" <strong>para</strong> ayudar al diablo a manejar <strong>la</strong> obstrucción. Esta<br />

opción trabaja muy bi<strong>en</strong> <strong>en</strong> insta<strong>la</strong>ciones don<strong>de</strong> se ti<strong>en</strong><strong>en</strong> diámetros<br />

internos pequeños y válvu<strong>la</strong>s <strong>en</strong>tre cerradas.<br />

C. Remover <strong>la</strong> presión y <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> (<strong>para</strong> permitir <strong>la</strong> recuperación<br />

<strong>de</strong>l diablo): Como con <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> pérdida <strong>de</strong> s<strong>el</strong>lo, este procedimi<strong>en</strong>to<br />

es útil por <strong>la</strong>s mismas razones, permiti<strong>en</strong>do que <strong>el</strong> diablo recupere su<br />

forma <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>en</strong>contrar una obstrucción.<br />

D. Invertir <strong>la</strong> dirección <strong>de</strong>l flujo: La dirección contraria <strong>de</strong>l flujo es muy<br />

eficaz <strong>para</strong> quitar este tipo <strong>de</strong> diablo "pegado". En <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> los<br />

casos, <strong>el</strong> diablo no pue<strong>de</strong> empujar <strong>la</strong> obstrucción, invertir <strong>el</strong> flujo<br />

permite que <strong>el</strong> diablo sea recuperado <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea. Nota: Esto no<br />

funciona <strong>para</strong> los <strong>diablos</strong> unidireccionales (los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> copa y los<br />

simi<strong>la</strong>res).<br />

2.3.4. a. Ubicación <strong>de</strong>l diablo<br />

De vez <strong>en</strong> cuando se pegan los <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> línea. El diablo atascado pue<strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>contrarse usando un diablo <strong>de</strong>scubridor con un transmisor <strong>en</strong> su cuerpo. El<br />

transmisor emitirá una señal <strong>para</strong> que pueda localizarse con un receptor.<br />

Después <strong>de</strong> que <strong>el</strong> diablo se localiza, <strong>la</strong> línea pue<strong>de</strong> excavarse y quitar <strong>el</strong> diablo<br />

(Girardind, 2005).<br />

El diablo ti<strong>en</strong>e características especiales que le permite ser magnetizado.<br />

Los <strong>de</strong>tectores son especialm<strong>en</strong>te diseñados <strong>para</strong> ser utilizados <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

seguimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l diablo <strong>en</strong> cualquier extremo <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea. Estos <strong>de</strong>tectores no<br />

son introducidos <strong>en</strong> <strong>la</strong>s líneas <strong>de</strong> producción y pue<strong>de</strong>n <strong>de</strong>tectar <strong>el</strong> campo<br />

magnético <strong>de</strong>l diablo a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>de</strong> acero inoxidable (hps-pigging,<br />

2005). Los <strong>diablos</strong> pue<strong>de</strong>n ser localizados usando señales fijas a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería o sistemas <strong>el</strong>ectrónicos ajustados <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l diablo.<br />

19


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Los <strong>de</strong>tectores <strong>de</strong>l diablo se utilizan <strong>para</strong> <strong>de</strong>tectar <strong>el</strong> paso <strong>de</strong> un diablo. Las<br />

dos categorías básicas son intrusivas y no-intrusivas. La intrusiva se une<br />

perman<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> tubería y se equipa <strong>de</strong> una punta <strong>de</strong> prueba que se<br />

introduce <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Cuando un diablo pasa, dis<strong>para</strong> <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>nca y actúa <strong>el</strong><br />

<strong>de</strong>tector. La no-intrusiva no se introduce <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Estas unida<strong>de</strong>s son <strong>de</strong>l<br />

tipo magnético, <strong>de</strong> transmisión / recepción, o ultrasónicas. Se montan a <strong>la</strong><br />

tubería, pero son unida<strong>de</strong>s móviles. Ambos tipos se equipan <strong>de</strong> una cierta c<strong>la</strong>se<br />

<strong>de</strong> señal <strong>de</strong> alertar al paso <strong>de</strong>l diablo. Esto pue<strong>de</strong> ser una ban<strong>de</strong>ra, una luz,<br />

etc. Pue<strong>de</strong>n también ser equipados <strong>de</strong> señales <strong>el</strong>éctricas a <strong>la</strong>s operaciones <strong>de</strong><br />

control <strong>de</strong> funcionami<strong>en</strong>to tales como válvu<strong>la</strong>s, bombas, compresores, etc.<br />

(Westernfilterco, 2005).<br />

En <strong>la</strong> figura 2.10 se pue<strong>de</strong> apreciar un <strong>de</strong>tector <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, este se coloca <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> tubería <strong>para</strong> po<strong>de</strong>r localizar <strong>el</strong> diablo <strong>en</strong> caso <strong>de</strong> que se <strong>de</strong>t<strong>en</strong>ga <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

durante <strong>la</strong> operación, o <strong>para</strong> registrar <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> que pasa por <strong>de</strong>terminado<br />

punto. El diablo se pue<strong>de</strong> ubicar con ayuda <strong>de</strong> <strong>la</strong> punta <strong>de</strong> prueba y al <strong>de</strong>tectarlo<br />

se registra <strong>en</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>ca dis<strong>para</strong>dora.<br />

P<strong>la</strong>ca<br />

dis<strong>para</strong>dora<br />

Figura 2.10. Detector <strong>de</strong>l diablo<br />

Punta <strong>de</strong><br />

prueba<br />

20


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

2.4 Tipos <strong>de</strong> diablo<br />

C<strong>la</strong>sificación <strong>de</strong> Diablos<br />

Diablo conv<strong>en</strong>cional<br />

o diablo <strong>de</strong> utilidad<br />

Diablos <strong>de</strong> g<strong>el</strong><br />

Limpiadores<br />

S<strong>el</strong><strong>la</strong>dores<br />

Acero (cilíndricos)<br />

Esferas<br />

Polietil<strong>en</strong>o<br />

(espuma)<br />

Casquete sólido<br />

Diablos geométricos<br />

o herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong><br />

inspección<br />

MFL (Magnetic Flux Leakage)<br />

Ut (Ultrasonic)<br />

Herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> inspección <strong>en</strong> línea<br />

Tab<strong>la</strong> 2.1. C<strong>la</strong>sificación <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

Figura 2.11. Tipo <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> conv<strong>en</strong>cionales (Westernfilterco, 2005)<br />

Los <strong>diablos</strong> que se usan <strong>para</strong> lograr <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes tareas <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> pue<strong>de</strong>n ser divididos <strong>en</strong> tres categorías g<strong>en</strong>erales:<br />

21


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

• <strong>el</strong> conv<strong>en</strong>cional o diablo <strong>de</strong> utilidad o <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> rutina que se<br />

usan <strong>para</strong> realizar funciones como limpiar y se<strong>para</strong>r los fluidos.<br />

• <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> g<strong>el</strong> se usan junto con los <strong>diablos</strong> conv<strong>en</strong>cionales <strong>para</strong><br />

perfeccionar <strong>la</strong>s tareas <strong>de</strong> dr<strong>en</strong>e y limpieza <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

• <strong>diablos</strong> geométricos o herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> inspección <strong>en</strong> línea que<br />

proporcionan información sobre <strong>la</strong> condición <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea así como <strong>la</strong><br />

magnitud y situación <strong>de</strong> cualquier problema, <strong>la</strong> inspección <strong>de</strong> <strong>la</strong> pérdida<br />

<strong>de</strong> metal y corrosión.<br />

2.4.1 Diablos conv<strong>en</strong>cionales<br />

Los <strong>diablos</strong> conv<strong>en</strong>cionales o <strong>de</strong> utilidad pue<strong>de</strong>n ser divididos <strong>en</strong> dos<br />

categorías basados <strong>en</strong> su propósito fundam<strong>en</strong>tal: Diablos Limpiadores y<br />

S<strong>el</strong><strong>la</strong>dores.<br />

A. Diablos Limpiadores se usan <strong>para</strong> quitar <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> sólidos o<br />

<strong>de</strong> semi-sólido y escombros acumu<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Esto es<br />

normalm<strong>en</strong>te <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>la</strong>s tuberías <strong>de</strong> aceite crudo. Cuando se usan los<br />

inhibidores <strong>en</strong> una tubería <strong>de</strong> gas, los solv<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> los inhibidores se evaporan,<br />

formando gotas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería que pue<strong>de</strong>n quitarse limpiándolo<br />

con los <strong>diablos</strong>. También se usan los <strong>diablos</strong> limpiadores <strong>en</strong> conjunto con<br />

químicos tratando <strong>la</strong>s líneas <strong>para</strong> perturbar los sitios <strong>de</strong> corrosión y quitar agua,<br />

microbios, productos <strong>de</strong> corrosión, y comida <strong>para</strong> los microbios. Esto aum<strong>en</strong>ta <strong>la</strong><br />

efici<strong>en</strong>cia y baja <strong>el</strong> costo <strong>de</strong> <strong>la</strong> operación.<br />

Los <strong>diablos</strong> limpiadores están normalm<strong>en</strong>te provistos con cepillos u hojas<br />

<strong>para</strong> hacer <strong>la</strong> limpieza. Ti<strong>en</strong><strong>en</strong> cepillos <strong>de</strong> a<strong>la</strong>mbre <strong>para</strong> raspar <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería y remover los sólidos. Diablos <strong>de</strong> 14" y más pequeños normalm<strong>en</strong>te<br />

usan cepillos <strong>de</strong> rueda <strong>de</strong> a<strong>la</strong>mbres rotatorios. Estos cepillos son fáciles <strong>de</strong><br />

reemp<strong>la</strong>zar y baratos. Se usan los cepillos rotatorios especiales <strong>en</strong> algunos<br />

<strong>diablos</strong> gran<strong>de</strong>s. Los <strong>diablos</strong> más gran<strong>de</strong>s ti<strong>en</strong><strong>en</strong> cepillos extras.<br />

22


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Estos cepillos se pue<strong>de</strong>n reemp<strong>la</strong>zar individualm<strong>en</strong>te como sea necesario y<br />

están montados <strong>en</strong> hojas <strong>de</strong> resorte <strong>de</strong> a<strong>la</strong>mbre, o resorte <strong>de</strong> espiral. Los<br />

resortes empujan y manti<strong>en</strong><strong>en</strong> a los cepillos <strong>de</strong> a<strong>la</strong>mbre <strong>en</strong> contacto con <strong>la</strong><br />

pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

Hay cepillos <strong>de</strong> muchos materiales. Los cepillos normales son hechos <strong>de</strong><br />

a<strong>la</strong>mbre <strong>de</strong> acero <strong>de</strong> carbono. Cuando los <strong>de</strong>pósitos suaves <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina, lodo,<br />

etc., necesitan ser removidos, una opción exc<strong>el</strong><strong>en</strong>te es <strong>la</strong> hoja <strong>de</strong> uretano 6 . El<br />

diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong> hoja es intercambiable con los cepillos.<br />

Se insta<strong>la</strong>n los puertos <strong>de</strong> <strong>de</strong>sviación <strong>en</strong> <strong>el</strong> fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l diablo o <strong>en</strong> <strong>el</strong> cuerpo.<br />

Estos puertos se usan <strong>para</strong> contro<strong>la</strong>r <strong>la</strong> <strong>de</strong>sviación <strong>de</strong>l fluido. Si los puertos<br />

están <strong>en</strong> <strong>el</strong> cuerpo <strong>de</strong>l diablo, <strong>el</strong> flujo también fluirá a través <strong>de</strong> los cepillos y los<br />

mant<strong>en</strong>drá limpios. Cuando pasa <strong>el</strong> fluidos a través <strong>de</strong> los puertos <strong>en</strong> <strong>el</strong> fr<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong>l diablo, ayuda a mant<strong>en</strong>er los escombros <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong>l diablo <strong>en</strong> susp<strong>en</strong>sión y<br />

moviéndose.<br />

Los <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> s<strong>el</strong><strong>la</strong>do son copas o discos <strong>de</strong> e<strong>la</strong>stómero 7 . Se usan como<br />

una combinación <strong>de</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> limpieza y s<strong>el</strong><strong>la</strong>do <strong>para</strong> quitar los <strong>de</strong>pósitos<br />

suaves. Las copas son <strong>de</strong> norma o <strong>de</strong> diseño cónico.<br />

El material <strong>de</strong> <strong>la</strong> copa y <strong>de</strong>l disco es normalm<strong>en</strong>te fabricado <strong>de</strong> un material<br />

<strong>de</strong>l poliuretano que da abrasión exc<strong>el</strong><strong>en</strong>te y resist<strong>en</strong>cia a romperse pero está<br />

limitado <strong>en</strong> <strong>el</strong> rango <strong>de</strong> temperatura. Neopr<strong>en</strong>o, y otros e<strong>la</strong>stómeros se utilizan<br />

<strong>para</strong> <strong>la</strong>s aplicaciones <strong>de</strong> temperatura más altas (Girardind, 2005).<br />

B. Diablos S<strong>el</strong><strong>la</strong>dores se usan durante <strong>la</strong> prueba hidrostática <strong>de</strong> tuberías<br />

<strong>para</strong> ll<strong>en</strong>ar <strong>la</strong> línea <strong>de</strong> agua y <strong>de</strong>spués dr<strong>en</strong>ar<strong>la</strong>.<br />

6.”Uretano”. C<strong>la</strong>se <strong>de</strong> sintéticos resist<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> abrasión y espumas flexibles.<br />

7.”E<strong>la</strong>stómero”: cualquier polímero sintético que pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s propieda<strong>de</strong>s, <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r su e<strong>la</strong>sticidad<br />

y su flexibilidad, son aqu<strong>el</strong>los polímeros que muestran un comportami<strong>en</strong>to <strong>el</strong>ástico, es <strong>de</strong>cir, se <strong>de</strong>forman<br />

al someterlos a una fuerza pero recuperan su forma inicial al suprimir <strong>la</strong> fuerza.<br />

23


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Se usan <strong>para</strong> mant<strong>en</strong>er un bu<strong>en</strong> s<strong>el</strong>lo <strong>para</strong> barrer líquidos <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea o<br />

proporcionar una interfase <strong>en</strong>tre dos productos distintos <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

Quitando con<strong>de</strong>nsados y agua <strong>en</strong> sistemas <strong>de</strong> gas húmedo, agua <strong>de</strong> tuberías <strong>de</strong><br />

producción o se<strong>para</strong>ndo productos distintos <strong>en</strong> tuberías <strong>de</strong> producción. Los<br />

<strong>diablos</strong> s<strong>el</strong><strong>la</strong>dores pue<strong>de</strong>n ser esferas, <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> casquete sólidos <strong>de</strong><br />

poliuretano, o <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> tipo cilíndrico con copas o discos s<strong>el</strong><strong>la</strong>dores.<br />

D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> estas dos categorías, existe una subdivisión ext<strong>en</strong>sa, <strong>la</strong> cual<br />

pue<strong>de</strong> hacer difer<strong>en</strong>cias <strong>en</strong>tre los difer<strong>en</strong>tes tipos o formas <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. Estos son<br />

los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> acero (cilíndricos), esferas, polietil<strong>en</strong>o (espuma), y casquete<br />

sólido (Girardind, 2005).<br />

• Diablos <strong>de</strong> cilindro, que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> un tubo <strong>de</strong>l cuerpo c<strong>en</strong>tral o mandril, y<br />

varios compon<strong>en</strong>tes que pue<strong>de</strong>n congregarse hacia <strong>el</strong> c<strong>en</strong>tro <strong>para</strong> configurar <strong>el</strong><br />

diablo a realizar un <strong>de</strong>ber específico.<br />

Figura 2.12. Diablo <strong>de</strong> cilindro, (Girardind, 2005)<br />

Los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong>l acero son más dura<strong>de</strong>ros. Consist<strong>en</strong> <strong>en</strong> un cuerpo <strong>de</strong> acero<br />

con <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos reemp<strong>la</strong>zables (copas y discos). Pue<strong>de</strong>n también ser equipados<br />

por compon<strong>en</strong>tes abrasivos (los cepillos y <strong>la</strong>s láminas) <strong>para</strong> quitar <strong>de</strong>pósitos <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> pared interior <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. La v<strong>en</strong>taja <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> acero es <strong>la</strong> capacidad<br />

<strong>para</strong> sustituir los compon<strong>en</strong>tes que usan (Westernfilterco, 2005).<br />

24


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> cilindro ti<strong>en</strong><strong>en</strong> un cuerpo <strong>de</strong> metal (acero o aluminio) y son<br />

equipados con s<strong>el</strong><strong>la</strong>dores (copas o discos raspadores) <strong>para</strong> proporcionar <strong>la</strong><br />

presión difer<strong>en</strong>cial <strong>para</strong> propulsar <strong>el</strong> diablo <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Para limpiar <strong>la</strong> línea <strong>el</strong><br />

diablo está equipado con cepillos <strong>de</strong>l a<strong>la</strong>mbre u hojas <strong>de</strong>l poliuretano.<br />

Una v<strong>en</strong>taja <strong>de</strong>l diablo <strong>de</strong> cilindro es que pue<strong>de</strong> ser un diablo <strong>de</strong> limpieza,<br />

un diablo <strong>de</strong> s<strong>el</strong><strong>la</strong>do o una combinación <strong>de</strong> ambos. Pue<strong>de</strong>n reemp<strong>la</strong>zarse los<br />

s<strong>el</strong><strong>la</strong>dores y cepillos <strong>para</strong> hacer que <strong>el</strong> diablo pueda re-usarse. Se diseñan los<br />

<strong>diablos</strong> limpiadores <strong>para</strong> un raspado fuerte y pue<strong>de</strong>n equiparse con cepillos <strong>de</strong><br />

a<strong>la</strong>mbre u hojas <strong>de</strong>l poliuretano. Se diseñan <strong>para</strong> <strong>la</strong>s <strong>corrida</strong>s <strong>la</strong>rgas.<br />

Hay también <strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas <strong>de</strong>l diablo <strong>de</strong> cilindro. El costo <strong>de</strong> reajustarlo, y<br />

<strong>diablos</strong> más gran<strong>de</strong>s requier<strong>en</strong> un equipo <strong>de</strong> manejo especial <strong>para</strong> cargar y<br />

<strong>de</strong>scargar <strong>el</strong> diablo. De vez <strong>en</strong> cuando <strong>la</strong>s cerdas <strong>de</strong> cepillo <strong>de</strong> a<strong>la</strong>mbre se<br />

romp<strong>en</strong> y <strong>en</strong>trarán <strong>en</strong> lugares no <strong>de</strong>seados (Girardind, 2005).<br />

En <strong>la</strong> tab<strong>la</strong> 2.2 se muestran varios mo<strong>de</strong>los, los estilos más comunes, <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> <strong>de</strong> cilindro, con diversas formas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que se pue<strong>de</strong>n pres<strong>en</strong>tar como<br />

es <strong>el</strong> diablo <strong>de</strong> copa, <strong>de</strong> discos, <strong>de</strong> copa cónica, <strong>de</strong> copa cónica con lámina y<br />

copa cónica con cepillo y otros tipos <strong>de</strong> arreglos con cepillos. Con esto se pu<strong>de</strong><br />

difer<strong>en</strong>ciar si un diablo cilíndrico es <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo limpiador o <strong>de</strong> s<strong>el</strong>lo o si es<br />

una combinación <strong>de</strong> ambos.<br />

Diablos <strong>de</strong> Copa<br />

Diablos <strong>de</strong> Discos<br />

25


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Diablos <strong>de</strong> copa cónica<br />

Diablos <strong>de</strong> copa cónica con lámina<br />

Diablos <strong>de</strong> copa cónica con cepillo<br />

Diablos con varios tipos <strong>de</strong> cepillos<br />

Tab<strong>la</strong> 2.2. Diablos <strong>de</strong> acero (Westernfilterco, 2005)<br />

• Diablos Esféricos o esferas, son <strong>de</strong> una composición sólida o inf<strong>la</strong>ble,<br />

los inflebles se r<strong>el</strong>l<strong>en</strong>an con glicol 8 y/o agua <strong>para</strong> alcanzar <strong>el</strong> diámetro óptimo.<br />

<strong>la</strong>s esferas inf<strong>la</strong>bles <strong>de</strong> poliuretano se fabrican <strong>de</strong> manera completa <strong>para</strong><br />

proporcionar un diseño dura<strong>de</strong>ro, ya que <strong>la</strong> soldadura repres<strong>en</strong>ta un punto <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>bilidad.<br />

8.”Glicol”: Compuesto orgánico con dos grupos oxhidrilos unidos a difer<strong>en</strong>tes átomos <strong>de</strong> carbono; se trata<br />

por lo tanto <strong>de</strong> un alcohol dival<strong>en</strong>te. Son <strong>en</strong> su mayoría líquidos viscosos, incoloros y <strong>de</strong> sabor dulce.<br />

26


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Figura. 2.13. Diablo esfera. (Girardind, 2005)<br />

Se han usado <strong>la</strong>s esferas durante muchos años como <strong>diablos</strong> s<strong>el</strong><strong>la</strong>dores.<br />

Hay cuatro tipos básicos <strong>de</strong> esferas; soluble, inf<strong>la</strong>ble, espuma y sólida.<br />

La esfera soluble se usa normalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> tuberías <strong>de</strong> aceite crudo y conti<strong>en</strong>e<br />

una cera cristalina microscópica y polietil<strong>en</strong>o que actúa como un inhibidor <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina y no obstruye <strong>el</strong> flujo. Si <strong>en</strong> una línea nunca se ha corrido un diablo, <strong>la</strong><br />

esfera soluble es una bu<strong>en</strong>a opción <strong>para</strong> realizas una <strong>corrida</strong>.<br />

La esfera normalm<strong>en</strong>te se disolverá <strong>en</strong> pocas horas. Esto está <strong>en</strong> función <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> temperatura y movimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l fluido, fricción y absorción <strong>de</strong> aceite.<br />

La esfera inf<strong>la</strong>ble es fabricada <strong>de</strong> varios e<strong>la</strong>stómeros (poliuretano, neopr<strong>en</strong>o<br />

y otros) <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>de</strong> <strong>la</strong> aplicación. Ti<strong>en</strong>e un c<strong>en</strong>tro hueco con válvu<strong>la</strong>s que<br />

se usan <strong>para</strong> inf<strong>la</strong>r <strong>la</strong> esfera con líquido. Las esferas están ll<strong>en</strong>as con agua, o<br />

agua y glicol e inf<strong>la</strong>das al tamaño <strong>de</strong>seado.<br />

Nunca <strong>de</strong>b<strong>en</strong> inf<strong>la</strong>rse <strong>la</strong>s esferas con aire, puesto que por <strong>la</strong> naturaleza <strong>de</strong>l<br />

mismo pue<strong>de</strong> comprimirse a alta presión y/o amoldarse a <strong>la</strong> superficie <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería, y no realizar efici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> remover los líquidos.<br />

27


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Dep<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>de</strong> <strong>la</strong> aplicación y material, <strong>la</strong> esfera es inf<strong>la</strong>da <strong>de</strong> 1% a 2%<br />

arriba <strong>de</strong>l diámetro interior <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. En tamaños pequeños <strong>la</strong> esfera pue<strong>de</strong><br />

ser <strong>de</strong> composición sólida, <strong>el</strong>iminando <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> inf<strong>la</strong>rse, pero no ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong><br />

vida útil como una esfera inf<strong>la</strong>ble.<br />

Las esferas también pue<strong>de</strong>n fabricarse <strong>de</strong> espuma <strong>de</strong>l poliuretano. Pue<strong>de</strong>n<br />

cubrirse con un material <strong>de</strong>l poliuretano <strong>para</strong> dar un bu<strong>en</strong> uso. Para los<br />

propósitos <strong>de</strong> limpieza pue<strong>de</strong>n t<strong>en</strong>er cepillos <strong>de</strong> a<strong>la</strong>mbre <strong>en</strong> <strong>la</strong> superficie. Las<br />

v<strong>en</strong>tajas <strong>de</strong> estas esferas <strong>de</strong> espuma es que son ligeras <strong>en</strong> peso, baratas, y no<br />

necesitan ser inf<strong>la</strong>das.<br />

Las esferas son <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral fáciles <strong>de</strong> manejar, maneja radios <strong>de</strong> 90 o , giros y<br />

curvaturas irregu<strong>la</strong>res. Pue<strong>de</strong>n viajar <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong>s líneas <strong>la</strong>terales más pequeñas a<br />

<strong>la</strong>s líneas principales más gran<strong>de</strong>s, y son más fáciles <strong>de</strong> automatizar que otros<br />

<strong>diablos</strong>.<br />

Las esferas son comúnm<strong>en</strong>te usadas <strong>para</strong> quitar los líquidos <strong>de</strong> los sistemas<br />

<strong>de</strong> gas húmedo, agua <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías <strong>de</strong> producción, <strong>el</strong> control <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong>s tuberías <strong>de</strong> aceite crudo, y <strong>la</strong> prueba hidrostática y dr<strong>en</strong>e <strong>de</strong>spués <strong>de</strong><br />

rehabilitar <strong>la</strong> tubería o una nueva construcción. Usadas <strong>para</strong> se<strong>para</strong>r varios<br />

productos como gasolinas, aceites <strong>de</strong> combustible, aceites crudos, combustibles<br />

<strong>de</strong> motor <strong>de</strong> reacción, y otros productos <strong>de</strong> petróleo transportados a través <strong>de</strong><br />

una tubería. (Girardind, 2005).<br />

Figura 2.14. Diablo tipo esfera (Girardind, 2005)<br />

28


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

• Diablos <strong>de</strong> espuma, <strong>la</strong> espuma <strong>de</strong>l poliuretano se amolda a varias<br />

configuraciones <strong>de</strong> tiras sólidas <strong>de</strong> poliuretano y/o materiales abrasivos<br />

perman<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te unidos a <strong>el</strong>los;<br />

Figura. 2.15. Diablo espuma (Girardind, 2005)<br />

Los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> espuma son un tipo <strong>de</strong> dispositivo barato y versátil <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

limpieza <strong>de</strong> tuberías. Los tamaños se exti<strong>en</strong><strong>de</strong>n <strong>de</strong> 2" hasta 48". Con<br />

configuraciones incluy<strong>en</strong>do básico, <strong>en</strong>trecruzado, cepillos <strong>de</strong> a<strong>la</strong>mbre, cerda<br />

plástica, y <strong>de</strong> carburo <strong>de</strong> silicio. Son ligeros y fáciles <strong>de</strong> trabajar y capaces <strong>de</strong><br />

ser utilizados <strong>en</strong> tuberías, insta<strong>la</strong>ciones, y válvu<strong>la</strong>s (Westernfilterco, 2005).<br />

Los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> espuma, m<strong>en</strong>os conocidos como los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o,<br />

son fabricados <strong>de</strong> espuma <strong>de</strong> poliuretano. La espuma es <strong>de</strong> varias <strong>de</strong>nsida<strong>de</strong>s<br />

que van <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>nsidad ligera (2 lbs/ft 3 ), <strong>la</strong> <strong>de</strong>nsidad media (5-8 lbs/ft 3 ), a <strong>la</strong><br />

<strong>de</strong>nsidad pesada (9-10 lbs/ft 3 ). Aunque normalm<strong>en</strong>te se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> una forma<br />

<strong>de</strong> ba<strong>la</strong>, pue<strong>de</strong>n t<strong>en</strong>er fines cóncavos, fines lisos, o ba<strong>la</strong> hu<strong>el</strong>e <strong>en</strong> ambos fines.<br />

El diablo <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o pue<strong>de</strong> ser <strong>de</strong> espuma básica o cubiertos con un material<br />

<strong>de</strong> poliuretano resist<strong>en</strong>te. Los <strong>diablos</strong> cubiertos pue<strong>de</strong>n t<strong>en</strong>er un espiral <strong>de</strong><br />

poliuretano, con varios cepillos o cubierto <strong>de</strong> carburo <strong>de</strong> silicio. Si <strong>el</strong> diablo es <strong>de</strong><br />

espuma básica, t<strong>en</strong>drá <strong>la</strong> base cubierta. La longitud <strong>de</strong>l diablo <strong>de</strong> poliuretano<br />

normal es dos veces su diámetro. Algunas v<strong>en</strong>tajas <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong><br />

poliuretano es que son comprimibles, ext<strong>en</strong>sibles, ligeros y flexibles. Los <strong>diablos</strong><br />

<strong>de</strong> poliuretano viajan a través <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías <strong>de</strong> diámetro múltiples y radios<br />

cortos <strong>de</strong> curvatura <strong>de</strong> 90º. Hac<strong>en</strong> giros bruscos <strong>en</strong> <strong>la</strong>s cruces <strong>para</strong> po<strong>de</strong>r<br />

29


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

limpiar <strong>la</strong>s <strong>la</strong>terales. Pasan por <strong>la</strong>s válvu<strong>la</strong>s tan pequeñas como <strong>el</strong> 65% <strong>de</strong><br />

apertura. Los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> poliuretano también son baratos.<br />

Las <strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> espuma radican <strong>en</strong> que son productos <strong>de</strong><br />

un solo uso, longitud corta <strong>de</strong> <strong>corrida</strong>s, y <strong>la</strong>s conc<strong>en</strong>traciones altas <strong>de</strong> algunos<br />

ácidos acortan su vida.<br />

Se usan los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> espuma <strong>de</strong> poliuretano <strong>para</strong> probar <strong>la</strong> línea (un diablo<br />

pasa a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea), secar y limpiar, remover <strong>de</strong>pósitos espesos,<br />

con<strong>de</strong>nsados <strong>en</strong> <strong>la</strong>s tuberías <strong>de</strong> gas húmedo y <strong>en</strong> <strong>corrida</strong>s <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong><br />

diámetros múltiples. Los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> poliuretano cubiertos con un cepillo <strong>de</strong><br />

a<strong>la</strong>mbre o <strong>de</strong> carburo <strong>de</strong> silicio se usan <strong>para</strong> raspar y suavizar <strong>la</strong> abrasión <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería (Girardind, 2005).<br />

Los tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> espuma disponibles que se pue<strong>de</strong> usar <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> condición <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, y <strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to esperado <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina, corrosión, u otro<br />

residuo <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción <strong>de</strong>l hidrocarburo, como se lista a continuación (Pip<strong>el</strong>ine<br />

Removal Pre<strong>para</strong>tions Survey, 2005):<br />

1. Diablo <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o <strong>de</strong> baja <strong>de</strong>nsidad - Un diablo <strong>de</strong> <strong>de</strong>nsidad baja<br />

pue<strong>de</strong> atravesar tuberías parcialm<strong>en</strong>te bloqueadas porque radicalm<strong>en</strong>te<br />

se pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>formar cuando se empuja a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Este diablo<br />

esta diseñado <strong>para</strong> realizar un bu<strong>en</strong> s<strong>el</strong>lo <strong>en</strong> <strong>el</strong> interior <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y<br />

asegurar que todo <strong>el</strong> líquido <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería cambie <strong>de</strong> sitio impulsado por<br />

<strong>el</strong> fluido o gas <strong>de</strong>trás <strong>de</strong>l diablo. Este tipo <strong>de</strong> diablo se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tab<strong>la</strong> 2.3.<br />

Tab<strong>la</strong> 2.3. Diablo ligero <strong>de</strong> espuma (Westernfilterco, 2005)<br />

30


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

2. Diablo <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>de</strong>nsidad media - Un diablo <strong>de</strong> <strong>de</strong>nsidad media<br />

pue<strong>de</strong> atravesar obstáculos con <strong>la</strong> fuerza que se le aplicada y pue<strong>de</strong><br />

mover algunos materiales <strong>de</strong>positados <strong>en</strong> <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

Esto tipo <strong>de</strong> diablo se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> tab<strong>la</strong> 2.4.<br />

Tab<strong>la</strong> 2.4. Diablo <strong>de</strong> espuma <strong>de</strong> <strong>de</strong>nsidad media (Westernfilterco, 2005)<br />

3. Diablo <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o <strong>de</strong> alta <strong>de</strong>nsidad - Un diablo <strong>de</strong> <strong>de</strong>nsidad alta<br />

atraviesa obstáculos con mayor fuerza y mueve materiales acumu<strong>la</strong>dos<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Esto tipo <strong>de</strong> diablo se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> tab<strong>la</strong><br />

2.5.<br />

Tab<strong>la</strong> 2.5. Diablo pesado <strong>de</strong> espuma (Westernfilterco, 2005)<br />

Entre <strong>el</strong> diablo <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>de</strong>nsidad baja, media y alta, <strong>la</strong><br />

difer<strong>en</strong>cia radica <strong>en</strong> su composición interna, y <strong>en</strong> <strong>el</strong> objetivo que se<br />

quiere conseguir al utilizarlo, cada uno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los ti<strong>en</strong>e una finalidad<br />

in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te, y no <strong>en</strong> su apari<strong>en</strong>cia física.<br />

4. Diablo <strong>de</strong> cepillo - Este diablo ti<strong>en</strong>e cepillos <strong>de</strong> a<strong>la</strong>mbre o otros tipos <strong>de</strong><br />

cepillos <strong>para</strong> quitar <strong>el</strong> material <strong>de</strong> residuo prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

anteriores.<br />

5. Diablo rascador - Este diablo ti<strong>en</strong>e varios rascadores duros construidos<br />

<strong>para</strong> raspar <strong>el</strong> residuo más resist<strong>en</strong>te fuera <strong>de</strong> <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

31


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

En <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> progresiva es necesario asegurar que los <strong>diablos</strong> no<br />

se pegu<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. El uso <strong>de</strong> una <strong>de</strong>nsidad alta o <strong>de</strong> un diablo rascador <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> primera carrera podría raspar bastante material y por consecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>t<strong>en</strong>er <strong>el</strong><br />

diablo y bloquear <strong>la</strong> tubería. Empujando los primeros, uno o dos, <strong>diablos</strong> con<br />

varios barriles <strong>de</strong> lubricante o surfactante, ab<strong>la</strong>ndarán y disolverán residuos <strong>de</strong>l<br />

hidrocarburo <strong>de</strong>positado <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería y permitirá a los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o más<br />

<strong>de</strong>nsos quitar <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> material antes <strong>de</strong> usar un diablo rascador.<br />

El diablo <strong>de</strong> espuma se construye <strong>de</strong> espuma <strong>de</strong> poliuretano <strong>de</strong> varias<br />

<strong>de</strong>nsida<strong>de</strong>s y está disponible <strong>en</strong> varios tipos <strong>de</strong> capas externas. Aunque cada<br />

diablo ti<strong>en</strong>e una aplicación específica, algunos son intercambiables según <strong>la</strong><br />

prefer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l usuario <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> ciertos parámetros.<br />

Figura 2.16. Esquema <strong>de</strong>l diablo espuma <strong>en</strong> operación. (Girardind, 2005)<br />

El diablo <strong>de</strong> espuma se adapta <strong>de</strong> material <strong>de</strong> espuma <strong>de</strong> poliuretano <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>nsidad ligera, media, o pesada. Su forma <strong>de</strong> ba<strong>la</strong> se diseña <strong>para</strong> ayudar a<br />

cruzar <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones y válvu<strong>la</strong>s. Los fines cóncavos están disponibles <strong>para</strong> <strong>el</strong><br />

servicio bidireccional. La longitud <strong>de</strong>l diablo es aproximadam<strong>en</strong>te dos veces su<br />

diámetro <strong>para</strong> reducir <strong>la</strong> posibilidad <strong>de</strong> que diablo <strong>de</strong> volteretas <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. El<br />

diámetro <strong>de</strong>l diablo <strong>de</strong> poliuretano es más gran<strong>de</strong> que <strong>el</strong> diámetro interior <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería. Esto se hace <strong>para</strong> ejercer un arrastre friccional <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> diablo <strong>de</strong><br />

espuma y <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Los <strong>diablos</strong> pue<strong>de</strong>n acomodarse <strong>en</strong> cualquier<br />

or<strong>de</strong>n, consi<strong>de</strong>rando lo que se quiera conseguir <strong>de</strong> cada uno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los.<br />

32


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> espuma ti<strong>en</strong><strong>en</strong> una base <strong>de</strong> lámina cóncava con una capa <strong>de</strong><br />

poliuretano resist<strong>en</strong>te. Esto proporciona un máximo s<strong>el</strong><strong>la</strong>do <strong>en</strong> <strong>la</strong> superficie<br />

trasera <strong>para</strong> <strong>la</strong>s fuerzas <strong>de</strong> propulsión <strong>de</strong> los fluidos o gases usados.<br />

Las capas exteriores <strong>en</strong> los cuerpos <strong>de</strong> espuma consist<strong>en</strong> <strong>de</strong> un tipo <strong>de</strong><br />

espiral <strong>en</strong>tre<strong>la</strong>zado <strong>de</strong> poliuretano resist<strong>en</strong>te. Estos espirales agregan <strong>la</strong> fuerza<br />

y dan un mayor limpiado y raspado, <strong>la</strong> acción es com<strong>para</strong>da con <strong>la</strong> espuma<br />

básica. Se fabrican dos tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong>tre<strong>la</strong>zados. Cepillos <strong>de</strong>l a<strong>la</strong>mbre,<br />

carburo <strong>de</strong> silicio, o <strong>la</strong>s cerdas plásticas pue<strong>de</strong>n adherirse <strong>en</strong> estos espirales <strong>de</strong><br />

poliuretano <strong>para</strong> agregar una máximo acción <strong>de</strong> raspado o cepil<strong>la</strong>do.<br />

La acción <strong>de</strong> limpieza <strong>de</strong>l diablo <strong>de</strong> espuma se crea por <strong>el</strong> arrastre friccional<br />

proporcionado por <strong>el</strong> sobre tamaño <strong>de</strong>l diámetro. A<strong>de</strong>más, <strong>la</strong> presión creada por<br />

<strong>el</strong> fluido sobre <strong>la</strong> parte trasera <strong>de</strong>l diablo comprime <strong>el</strong> diablo longitudinalm<strong>en</strong>te.<br />

Esto aum<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> arrastre friccional sobre <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y <strong>la</strong> acción <strong>de</strong><br />

raspado <strong>de</strong>l diablo.<br />

Algunos fluidos pasan alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> y a través <strong>de</strong>l cuerpo <strong>de</strong> espuma<br />

creando una alta v<strong>el</strong>ocidad y <strong>de</strong>sviación <strong>de</strong>l volum<strong>en</strong>. Esta <strong>de</strong>sviación retira los<br />

escombros <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong>l diablo, susp<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do algunos <strong>de</strong> los escombros <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

solución y barriéndolos fuera <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea (Girardind, 2005).<br />

• Diablos sólidos, se amoldan <strong>en</strong> una so<strong>la</strong> pieza, normalm<strong>en</strong>te <strong>de</strong><br />

poliuretano. Los <strong>diablos</strong> sólidos son <strong>de</strong> varios diseños y son normalm<strong>en</strong>te<br />

hechos <strong>de</strong> poliuretano; sin embargo, <strong>el</strong> neopr<strong>en</strong>o, y otros e<strong>la</strong>stómeros <strong>en</strong> los<br />

<strong>diablos</strong> <strong>de</strong> tamaños más pequeños.<br />

Son consi<strong>de</strong>rados <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> s<strong>el</strong><strong>la</strong>do aunque algunos <strong>diablos</strong> sólidos están<br />

disponibles con cepillos <strong>en</strong> su alre<strong>de</strong>dor y pue<strong>de</strong>n usarse <strong>para</strong> propósitos <strong>de</strong><br />

limpieza. El diablo <strong>de</strong> <strong>la</strong>nzami<strong>en</strong>to sólido está disponible <strong>en</strong> copa, disco, o una<br />

combinación <strong>de</strong> diseño copa / disco. La mayoría <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong> son <strong>de</strong> una<br />

33


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

construcción <strong>de</strong> piezas pero varios fabricantes ti<strong>en</strong><strong>en</strong> todos los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong><br />

uretano con <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> s<strong>el</strong><strong>la</strong>do reemp<strong>la</strong>zables.<br />

Figura. 2.17. Diablo sólido. (Girardind, 2005)<br />

Debido al costo <strong>de</strong> reajustar y transportar un diablo cilíndrico (trabajo y<br />

material), muchas compañías reutilizan <strong>el</strong> diablo <strong>de</strong> <strong>la</strong>nzami<strong>en</strong>to sólido.<br />

Los <strong>diablos</strong> sólidos son sumam<strong>en</strong>te eficaces quitando los líquidos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

tuberías <strong>de</strong> producción, removi<strong>en</strong>do con<strong>de</strong>nsados y agua <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> gas<br />

húmedo, y contro<strong>la</strong>ndo <strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>para</strong>finas <strong>en</strong> los sistemas <strong>de</strong> aceite crudo<br />

(Girardind, 2005).<br />

Los <strong>diablos</strong> sólidos ca<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> categoría <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> espuma medios y<br />

<strong>diablos</strong> <strong>de</strong> acero. Los equipan <strong>de</strong> copas y/o discos y ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong> capacidad <strong>de</strong><br />

adaptar cepillos como un diablo <strong>de</strong> acero. Sin embargo, los compon<strong>en</strong>tes que<br />

usan no pue<strong>de</strong>n ser substituidos. Como <strong>en</strong> los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> acero, diversas<br />

configuraciones pue<strong>de</strong>n ser provistas. Los cinco tipos básicos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> sólidos<br />

se pue<strong>de</strong>n observar <strong>en</strong> <strong>la</strong> tab<strong>la</strong> 2.6.<br />

Construidos, con alto grado <strong>de</strong> abrasión y con un químico resist<strong>en</strong>te al<br />

material sólido y diseñados <strong>para</strong> permitir <strong>el</strong> s<strong>el</strong>lo al bor<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> copa y <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

34


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

parte posterior <strong>de</strong>l disco contra <strong>la</strong> superficie interna <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. El c<strong>en</strong>tro<br />

hueco agrega flexibilidad <strong>para</strong> adaptarse a los diámetros internos fuera <strong>de</strong><br />

circunfer<strong>en</strong>cia o que varían, y a<strong>de</strong>más maneja los diámetros <strong>de</strong> poca curvatura.<br />

Utilizados sobre todo <strong>para</strong> <strong>la</strong>s pruebas hidrostáticas, dr<strong>en</strong>e, retiro <strong>de</strong>l fluido,<br />

así como, limpiezas cuando está equipado con cepillos. Más ligero <strong>en</strong> peso que<br />

los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> acero, éste permite un s<strong>el</strong>lo más efici<strong>en</strong>te durante funcionami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong>l diablo.<br />

Tipo copa<br />

Tipo<br />

copa y<br />

disco<br />

Tipo disco<br />

Con los<br />

cepillos<br />

Esferas<br />

Tab<strong>la</strong> 2.6 Tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> sólidos. (Girardind, 2005)<br />

Otra c<strong>la</strong>sificación <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong> se basa <strong>en</strong> <strong>el</strong> objetivo o tarea que se quiere<br />

conseguir al realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, cualquiera <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong> que se han<br />

explicado anteriorm<strong>en</strong>te pue<strong>de</strong> tomar parte <strong>en</strong> una <strong>de</strong> estas c<strong>la</strong>sificaciones, <strong>para</strong><br />

esto también influy<strong>en</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y <strong>de</strong>l fluido.<br />

35


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

• Diablos <strong>de</strong> conjunto<br />

Se usan los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> conjunto <strong>para</strong> se<strong>para</strong>r fluidos distintos como <strong>la</strong>s<br />

difer<strong>en</strong>tes calida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> gasolina, combustoleo, etc., <strong>en</strong> tuberías <strong>de</strong><br />

productos múltiples. Estos <strong>diablos</strong> son unidireccionales si ti<strong>en</strong><strong>en</strong> copas y<br />

bidireccional si están provisto con discos (Girardind, 2005).<br />

• Diablos <strong>de</strong> <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>to<br />

Estos <strong>diablos</strong> se utilizan <strong>para</strong> <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zar un fluido con otro. Pue<strong>de</strong>n ser<br />

bidireccionales o unidireccionales <strong>en</strong> diseño. Se usan <strong>en</strong> <strong>la</strong> hidrostática, <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> ll<strong>en</strong>ado, <strong>en</strong> <strong>el</strong> dr<strong>en</strong>e, <strong>la</strong> evacuación y <strong>en</strong> <strong>el</strong> abandono <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea<br />

(Girardind, 2005).<br />

• Diablos calibradores<br />

Se usan los <strong>diablos</strong> calibradores <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> construir <strong>la</strong> tubería <strong>para</strong><br />

<strong>de</strong>terminar si hay obstrucción <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Asegura que <strong>el</strong> ovalidad <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

línea está <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tolerancia aceptada. La lámina <strong>de</strong> aforo pue<strong>de</strong><br />

montarse <strong>en</strong> <strong>el</strong> fr<strong>en</strong>te o a atrás <strong>de</strong>l diablo y es hecho <strong>de</strong> un acero ligero o<br />

<strong>de</strong> aluminio. La lámina pue<strong>de</strong> ser sólida. Su diámetro externo es <strong>de</strong> un 90-<br />

95% <strong>de</strong>l diámetro interno <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería (Girardind, 2005).<br />

• Diablo <strong>de</strong> perfil<br />

Es un diablo <strong>de</strong> aforo normalm<strong>en</strong>te con tres láminas <strong>de</strong> aforo. Una<br />

lámina está colocada <strong>en</strong> <strong>el</strong> fr<strong>en</strong>te, una <strong>en</strong> medio, y una atrás <strong>de</strong>l diablo.<br />

Normalm<strong>en</strong>te se usa antes <strong>de</strong> utilizar una herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> Inspección <strong>en</strong><br />

línea, <strong>para</strong> asegurar que <strong>la</strong> herrami<strong>en</strong>ta pase alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> <strong>la</strong>s curvaturas y<br />

a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería (Girardind, 2005).<br />

• Diablos <strong>de</strong> diámetros dobles<br />

Exist<strong>en</strong> sistemas <strong>de</strong> producción <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se pres<strong>en</strong>tan tuberías <strong>de</strong> dos<br />

difer<strong>en</strong>tes diámetros es <strong>de</strong>cir, 4" x 6", 8" x 10", etc. es por eso que <strong>el</strong> diablo<br />

<strong>de</strong> cilindro es normalm<strong>en</strong>te ajustado con discos sólidos <strong>para</strong> <strong>la</strong> línea más<br />

pequeña y discos rasurados <strong>para</strong> <strong>la</strong> línea más gran<strong>de</strong>. Si es un diablo <strong>de</strong><br />

limpieza, los cepillos lo apoyarán <strong>en</strong> <strong>la</strong> línea y mant<strong>en</strong>drán <strong>el</strong> diablo<br />

c<strong>en</strong>trado. El diablo <strong>de</strong> poliuretano también se usa ampliam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> esta<br />

aplicación (Girardind, 2005).<br />

36


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

• Diablos especiales<br />

Son <strong>diablos</strong> que se utilizan <strong>para</strong> realizar una aplicación específica y que<br />

no se lograría si se utilizara un diablo conv<strong>en</strong>cional. Muchas aplicaciones<br />

requier<strong>en</strong> los <strong>diablos</strong> especiales. Un ejemplo <strong>de</strong> un diablo especial es; un<br />

diablo <strong>de</strong>l molinete que usa alfileres <strong>de</strong> acero con <strong>la</strong>s puntas <strong>en</strong>durecidas<br />

<strong>para</strong> quitar <strong>la</strong> cera y <strong>de</strong>scascarar <strong>la</strong> tubería, un diablo <strong>de</strong> limpieza<br />

magnético <strong>para</strong> recoger los escombros férreos <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería (Girardind,<br />

2005).<br />

2.4.2 Diablos <strong>de</strong> g<strong>el</strong><br />

Es una serie <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> g<strong>el</strong> líquido que se ha <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do <strong>para</strong> <strong>el</strong> uso<br />

<strong>en</strong> operaciones <strong>en</strong> tuberías, o durante <strong>el</strong> inicio, o como una parte <strong>de</strong> un<br />

programa <strong>de</strong> <strong>mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to</strong> continuo. La mayoría <strong>de</strong> los g<strong>el</strong>es <strong>de</strong> tubería son<br />

basados <strong>en</strong> agua, pero con un rango <strong>de</strong> químicos, solv<strong>en</strong>tes, y incluso ácidos<br />

que pue<strong>de</strong>n estar <strong>en</strong> los g<strong>el</strong>es. El dies<strong>el</strong> <strong>de</strong> g<strong>el</strong> normalm<strong>en</strong>te se usa como un<br />

portador <strong>de</strong> inhibidor <strong>de</strong> corrosión <strong>en</strong> líneas <strong>de</strong> gas (Piggingassnppsa, 2005).<br />

Hay cuatro principales tipos <strong>de</strong> g<strong>el</strong> que se usa <strong>en</strong> aplicaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería:<br />

• Bacheo o g<strong>el</strong> se<strong>para</strong>dor<br />

• G<strong>el</strong> recogedor <strong>de</strong> escombros<br />

• G<strong>el</strong> <strong>de</strong> hidrocarburo<br />

• G<strong>el</strong> <strong>de</strong>shidratador<br />

Figura 2.18. Diablo <strong>de</strong> g<strong>el</strong> (Piggingassnppsa, 2005)<br />

37


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Como un líquido, aunque muy viscoso, <strong>el</strong> g<strong>el</strong> pue<strong>de</strong> bombearse a través <strong>de</strong><br />

cualquier línea que acepte líquidos. Pue<strong>de</strong>n usarse <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> g<strong>el</strong><br />

exclusivam<strong>en</strong>te (<strong>en</strong> líneas <strong>de</strong> líquido), <strong>en</strong> lugar <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, o junto con varios<br />

tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> conv<strong>en</strong>cionales. Cuando se usa con <strong>diablos</strong> conv<strong>en</strong>cionales, los<br />

<strong>diablos</strong> <strong>de</strong>l g<strong>el</strong> pue<strong>de</strong>n mejorar <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo global mi<strong>en</strong>tras minimizan <strong>el</strong> riesgo<br />

<strong>de</strong> que un diablo se pegue.<br />

En <strong>la</strong> figura 2.19 se muestra <strong>la</strong> forma <strong>en</strong> que se realiza <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

usando <strong>en</strong> <strong>el</strong> fr<strong>en</strong>te un diablo <strong>de</strong> g<strong>el</strong>, éste compr<strong>en</strong><strong>de</strong> un g<strong>el</strong> se<strong>para</strong>dor y un g<strong>el</strong><br />

<strong>de</strong> escombros y <strong>diablos</strong> conv<strong>en</strong>cionales, <strong>en</strong>tre uno y otro se introduce un g<strong>el</strong> <strong>de</strong><br />

escombros o un g<strong>el</strong> se<strong>para</strong>dor. Con esto se minimizar <strong>la</strong> <strong>de</strong>sviación <strong>de</strong> los<br />

fluidos <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong> y se realiza una mejor limpieza.<br />

Figura 2.19. Tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> con <strong>el</strong> diablo <strong>de</strong> g<strong>el</strong> (Piggingassnppsa, 2005)<br />

Las principales aplicaciones <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> g<strong>el</strong> <strong>en</strong> tuberías son <strong>la</strong>s<br />

sigui<strong>en</strong>tes:<br />

• Se<strong>para</strong>ción <strong>de</strong> productos<br />

• Escombros removidos<br />

• Línea r<strong>el</strong>l<strong>en</strong>a e hidroprueba<br />

• Desagüe y secado<br />

• Con<strong>de</strong>nsados removidos <strong>de</strong> líneas <strong>de</strong> gas<br />

• Inhibidores<br />

• Tratami<strong>en</strong>to químico especial<br />

• Remover los <strong>diablos</strong> atascados<br />

38


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

2.4.3 El diablo como herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> inspección.<br />

Otra <strong>de</strong> <strong>la</strong>s aplicaciones que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> diablo durante su operación son <strong>la</strong> <strong>de</strong><br />

inspeccionar <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Se ha <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do un diablo que<br />

mi<strong>de</strong> <strong>el</strong> diámetro interno este consiste <strong>en</strong> un diablo <strong>de</strong> limpieza que pue<strong>de</strong> medir<br />

<strong>el</strong> diámetro interior <strong>de</strong> una tubería. Este diablo pasa a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería como<br />

un diablo <strong>de</strong> limpieza, mismos tipos y número <strong>de</strong> copas <strong>de</strong> cerrado ti<strong>en</strong><strong>en</strong> que<br />

ser usadas, se ha hecho <strong>de</strong> los mismos materiales y se han insta<strong>la</strong>do a los<br />

mismos intervalos (Inspection tools with high r<strong>el</strong>iability for the safety of trunk<br />

lines including tight b<strong>en</strong>ds, 2005). Este diablo se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 2.20.<br />

Figura 2.20. Diablo medidor <strong>de</strong>l diámetro interno (Inspection tools with high r<strong>el</strong>iability for the<br />

safety of trunk lines including tight b<strong>en</strong>ds, 2005)<br />

Al contrario <strong>de</strong> un diablo <strong>de</strong>l calibrador ordinario, este diablo pue<strong>de</strong> usarse<br />

<strong>para</strong> <strong>de</strong>tectar abol<strong>la</strong>duras. Por consigui<strong>en</strong>te, los c<strong>en</strong>sores que mi<strong>de</strong>n <strong>la</strong><br />

distorsión y <strong>de</strong>tectan <strong>la</strong> <strong>de</strong>formación, se han colocado a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong>l interior <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

copa <strong>de</strong> medición. Estos datos son usados <strong>en</strong> conjunto con <strong>el</strong> dato registrado<br />

por <strong>el</strong> propio diablo. Este diablo también ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> mismo tipo <strong>de</strong> rodillos <strong>de</strong><br />

medición como es <strong>en</strong>contrado <strong>en</strong> herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> inspección, y pue<strong>de</strong> medir <strong>el</strong><br />

diámetro interior <strong>de</strong> una tubería insta<strong>la</strong>da a intervalos <strong>de</strong> 2 milímetros.<br />

También se ha <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do un diablo cámara al que se le ha ajustado una<br />

cámara <strong>de</strong> vi<strong>de</strong>o que se usa <strong>para</strong> grabar <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Este diablo<br />

también pue<strong>de</strong> usarse como un diablo <strong>de</strong> limpieza, ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> mismo diseño. La<br />

l<strong>en</strong>te no se coloca <strong>en</strong> <strong>el</strong> fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l diablo por que <strong>el</strong> polvo <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

39


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

pue<strong>de</strong> <strong>en</strong>suciar <strong>la</strong> l<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> cambio <strong>la</strong> cámara se ajusta atrás <strong>de</strong>l diablo así <strong>la</strong><br />

l<strong>en</strong>te no se <strong>en</strong>sucia. Entonces este diablo graba <strong>en</strong> <strong>la</strong> dirección inversa <strong>de</strong>l<br />

movimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l propio diablo y da testimonio <strong>de</strong> <strong>la</strong>s condiciones internas <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> haber corrido <strong>el</strong> diablo (Inspection tools with high r<strong>el</strong>iability<br />

for the safety of trunk lines including tight b<strong>en</strong>ds, 2005). Este diablo se muestra<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 2.21.<br />

Figura 2.21. Diablo cámara (Inspection tools with high r<strong>el</strong>iability for the safety of trunk lines<br />

including tight b<strong>en</strong>ds, 2005)<br />

Ejemplo <strong>de</strong> una fotografía <strong>en</strong> una línea <strong>de</strong>l flujo <strong>de</strong> este diablo cámara se<br />

muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 2.22. Esta imag<strong>en</strong> capturada por este diablo reve<strong>la</strong> <strong>la</strong> forma<br />

circunfer<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Durante <strong>el</strong> uso <strong>en</strong> <strong>el</strong> campo, este diablo ha<br />

mostrado exc<strong>el</strong><strong>en</strong>te durabilidad y habilidad <strong>para</strong> pasar a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

(Inspection tools with high r<strong>el</strong>iability for the safety of trunk lines including tight<br />

b<strong>en</strong>ds, 2005).<br />

Figura 2.22. Imag<strong>en</strong> captada por <strong>el</strong> diablo cámara (Inspection tools with high r<strong>el</strong>iability for<br />

the safety of trunk lines including tight b<strong>en</strong>ds, 2005)<br />

40


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Las tuberías se inspeccionarán o se estudiarán con datos exist<strong>en</strong>tes <strong>para</strong><br />

<strong>de</strong>terminar <strong>la</strong> situación actual <strong>de</strong> <strong>la</strong> limpieza <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería involucrando <strong>el</strong> estudio<br />

<strong>de</strong> extremida<strong>de</strong>s y cruces (tees).<br />

2.5 S<strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l diablo<br />

Una vez <strong>de</strong>finidos los parámetros <strong>de</strong> operación y metas <strong>de</strong>l proyecto <strong>de</strong><br />

limpieza, se <strong>de</strong>be hacer una s<strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l diablo <strong>para</strong> perfeccionar <strong>la</strong> eficacia <strong>de</strong><br />

limpieza <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong>l diablo (Baker Petrolite, 2005).<br />

El tipo <strong>de</strong> diablo a ser usado y su configuración óptima <strong>para</strong> realizar una<br />

tarea <strong>en</strong> una tubería <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r <strong>de</strong>be <strong>de</strong>terminarse basado <strong>en</strong> varios criterios<br />

que incluye (Piggingassnppsa, 2005):<br />

• El propósito<br />

En éste influye <strong>el</strong> tipo, dureza, situación y volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> sustancia que<br />

se quitara o cambiara <strong>de</strong> lugar, tiempo <strong>de</strong> acumu<strong>la</strong>ción, ubicación <strong>de</strong>l<br />

<strong>de</strong>posito, <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> información que se obt<strong>en</strong>drá <strong>de</strong> una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

diablo y los objetivos y metas <strong>para</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> diablo.<br />

• Los volúm<strong>en</strong>es <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea<br />

Se <strong>de</strong>be consi<strong>de</strong>rar, los volúm<strong>en</strong>es <strong>en</strong> <strong>la</strong> línea durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong>, <strong>la</strong> disponibilidad contra <strong>la</strong> t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> presión requerida y <strong>la</strong><br />

v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo<br />

• Características <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

Se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> <strong>de</strong> tomar <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta los diámetros interiores mínimos y<br />

máximos <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea, <strong>la</strong> máxima distancia que <strong>de</strong>berá viajar <strong>el</strong> diablo, <strong>el</strong><br />

mínimo radio <strong>de</strong> curvatura, y ángulos <strong>de</strong> <strong>la</strong> curvatura, <strong>la</strong>s características<br />

adicionales como tipos <strong>de</strong> válvu<strong>la</strong>, <strong>la</strong>s conexiones <strong>de</strong> <strong>la</strong> rama, <strong>el</strong> perfil<br />

<strong>de</strong> <strong>el</strong>evación, y <strong>el</strong> material especifico <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

41


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Varios son los diseños <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> que se pue<strong>de</strong>n utilizar <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> <strong>en</strong> ambas direcciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Todos los mo<strong>de</strong>los bidireccionales<br />

operan mecánicam<strong>en</strong>te con señales <strong>el</strong>éctricas autocambiables o ambas señales<br />

mecánicas y <strong>el</strong>éctricas. En <strong>la</strong> figura 2.23 se muestran algunos <strong>diablos</strong><br />

bidireccionales.<br />

Figura 2.23. Diablos bidireccionales (Girardind, 2005)<br />

Al s<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong> diablo se <strong>de</strong>be tomar <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> temperatura <strong>de</strong><br />

operación pues pue<strong>de</strong> que <strong>el</strong> material con <strong>el</strong> que está fabricado <strong>el</strong> diablo no sea<br />

<strong>el</strong> óptimo <strong>para</strong> realizar <strong>la</strong> limpieza.<br />

2.6 Tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

Es un proceso también l<strong>la</strong>mado "<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> progresiva" (progressive<br />

pigging). Este proceso consiste <strong>en</strong> introducir a <strong>la</strong> tubería una serie <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong><br />

espuma <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o, estos limpian a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería con ag<strong>en</strong>tes químicos<br />

y/o un limpiador <strong>de</strong> agua <strong>para</strong> quitar todos los hidrocarburos.<br />

El diablo es empujado por <strong>el</strong> <strong>la</strong>nzador <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería bombeando aire,<br />

nitróg<strong>en</strong>o, agua o químicos <strong>de</strong>trás <strong>de</strong>l diablo. Una cantidad mo<strong>de</strong>rada <strong>de</strong> fluido o<br />

gas se bombea antes <strong>de</strong> un segundo diablo que es insertado <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>la</strong>nzador, así<br />

hasta <strong>el</strong> número requerido <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> con <strong>la</strong> cantidad correspondi<strong>en</strong>te <strong>de</strong><br />

42


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

químicos o limpiadores con agua se <strong>en</strong>vían a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea y <strong>para</strong> quitar <strong>la</strong><br />

mayoría <strong>de</strong> los hidrocarburos <strong>de</strong>positados <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Los <strong>diablos</strong> se recib<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> un "receptor <strong>de</strong> diablo" (Pig catcher).<br />

En <strong>la</strong> figura 2.24 se muestra una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> progresiva <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se<br />

ilustra los difer<strong>en</strong>tes tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> que se utilizan <strong>para</strong> conseguir <strong>la</strong> limpieza<br />

esperada por cada uno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los, se nota que cada uno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los cumple con un<br />

fin, que es remover <strong>la</strong> mayor cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>finas, líquidos o sólidos.<br />

Figura 2.24. Tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> (Baker Petrolite, 2005)<br />

Una tubería que se ha mant<strong>en</strong>ido limpia o se ha limpiado <strong>en</strong> <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

cierre, pue<strong>de</strong> requerir sólo <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>de</strong>nsidad baja y limpiadores<br />

<strong>de</strong> agua <strong>para</strong> <strong>la</strong> limpieza final. (Pip<strong>el</strong>ine Removal Pre<strong>para</strong>tions Survey, 2005).<br />

Las tuberías se limpian hidráulicam<strong>en</strong>te y neumáticam<strong>en</strong>te con una serie <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> limpiadores <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o (POLY-PIG) <strong>de</strong> espuma flexibles. En <strong>el</strong> caso<br />

<strong>de</strong> fragm<strong>en</strong>tos pesados, los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o se introduc<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema <strong>de</strong><br />

una manera progresiva que empieza con unida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> limpieza muy pequeñas y<br />

muy suaves que trabajan con limpiadores c<strong>la</strong>sificados según <strong>el</strong> tamaño con<br />

calida<strong>de</strong>s abrasivas. Este método <strong>de</strong> limpieza <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> polietil<strong>en</strong>o ha<br />

<strong>de</strong>mostrado ser <strong>la</strong> manera más segura, más rápida y más barata <strong>de</strong> limpiar <strong>la</strong><br />

mayoría <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías (Flowmore Services, 2005).<br />

El diseño <strong>de</strong>l tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> es crítico <strong>para</strong> <strong>el</strong> éxito <strong>de</strong>l programa <strong>de</strong><br />

limpieza. Típicam<strong>en</strong>te, <strong>el</strong> bache <strong>de</strong> químicos es colocado <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong> un diablo<br />

43


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

cepillo <strong>para</strong> iniciar <strong>la</strong>s <strong>corrida</strong>s, con un diablo disco o diablo copa usado al final<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>corrida</strong>s. Día a día se perfecciona <strong>el</strong> tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> diablo <strong>para</strong> que <strong>la</strong> limpieza<br />

completa se logre <strong>en</strong> un número mínimo <strong>de</strong> <strong>corrida</strong>s y aum<strong>en</strong>te al máximo <strong>la</strong><br />

producción a <strong>la</strong> vez que se minimizan los costos (Baker Petrolite, 2005).<br />

2.7 Tipos <strong>de</strong> herrami<strong>en</strong>tas inspección <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong><br />

Básicam<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s técnicas más comunes son MFL (Magnetic Flux Leakage, por<br />

sus sig<strong>la</strong>s <strong>en</strong> inglés), Ut (Ultrasonic, por sus sig<strong>la</strong>s <strong>en</strong> inglés), Herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong><br />

inspección <strong>en</strong> línea y <strong>la</strong> inspección <strong>en</strong> sitio.<br />

2.7.1 Herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> inspección <strong>en</strong> línea<br />

La herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> inspección <strong>en</strong> línea proporciona información <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

condición <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y/o sus volúm<strong>en</strong>es. Con pocas excepciones, <strong>la</strong><br />

herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> inspección <strong>en</strong> línea recoge datos que son analizados por los<br />

ing<strong>en</strong>ieros y técnicos <strong>para</strong> <strong>de</strong>terminar e informar <strong>de</strong> <strong>la</strong> condición <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea<br />

(Piggingassnppsa, 2005).<br />

• Pre inspección <strong>de</strong>l diablo<br />

Este es uno <strong>de</strong> los primeros pasos que se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> llevar a cabo durante <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. El diablo <strong>de</strong>be estar <strong>de</strong>ntro <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> operación<br />

establecidas <strong>para</strong> po<strong>de</strong>r s<strong>el</strong>eccionarlo. Si <strong>el</strong> diablo ti<strong>en</strong>e <strong>corrida</strong>s anteriores, este<br />

<strong>de</strong>be ser inspeccionado <strong>para</strong> asegurar que se pue<strong>de</strong> utilizar sin que este se<br />

<strong>de</strong>t<strong>en</strong>ga <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

El diámetro exterior <strong>de</strong>l diablo s<strong>el</strong><strong>la</strong> <strong>la</strong> superficie <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Estos<br />

diámetros <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser tan gran<strong>de</strong>s como <strong>el</strong> diámetro interior <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>para</strong><br />

mant<strong>en</strong>er un bu<strong>en</strong> s<strong>el</strong>lo.<br />

44


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Se inspecciona <strong>el</strong> s<strong>el</strong><strong>la</strong>do <strong>en</strong> <strong>la</strong> superficie <strong>para</strong> asegurar que <strong>el</strong> diablo no se<br />

cortará, romperá, pinchará, esto pue<strong>de</strong> afectar <strong>la</strong> habilidad <strong>de</strong>l diablo <strong>para</strong><br />

funcionar <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería durante <strong>la</strong> operación.<br />

Los cepillos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong>b<strong>en</strong> a<strong>de</strong>más ser medidos <strong>para</strong> asegurar que los<br />

cepillos manti<strong>en</strong><strong>en</strong> contacto con <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería durante <strong>la</strong> operación<br />

completa.<br />

Cuando se usan cepillos <strong>en</strong> los <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> limpieza <strong>de</strong> tipo cilíndrico, se <strong>de</strong>be<br />

examinar <strong>la</strong> corrosión o ruptura <strong>de</strong> los cepillos. Se beb<strong>en</strong> tomar precauciones<br />

<strong>para</strong> prev<strong>en</strong>ir que los cepillos no se rompan <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Las cerdas su<strong>el</strong>tas<br />

dañan <strong>la</strong>s válvu<strong>la</strong>s, instrum<strong>en</strong>tación y otros equipos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías. Todos los<br />

compon<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>l diablo <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser contro<strong>la</strong>dos <strong>para</strong> asegurar que están<br />

ajustadas y <strong>en</strong> bu<strong>en</strong>as condiciones (Girarding, 2005)<br />

2.7.2 Inspección <strong>en</strong> <strong>el</strong> sitio<br />

Mi<strong>en</strong>tras estas herrami<strong>en</strong>tas están viajando a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea, <strong>la</strong> presión<br />

difer<strong>en</strong>cial constantem<strong>en</strong>te se monitorea. Un método rastreador acústico se usa<br />

<strong>para</strong> monitorear <strong>la</strong> situación <strong>de</strong> <strong>la</strong> herrami<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>la</strong> inspección <strong>en</strong> tiempo real.<br />

Se usan herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> inspección <strong>para</strong> monitorear <strong>la</strong>s líneas y <strong>el</strong> proceso es<br />

mostrado <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 2.25 (Inspection tools with high r<strong>el</strong>iability for the safety of<br />

trunk lines including tight b<strong>en</strong>ds, 2005).<br />

Diablo <strong>de</strong> limpieza<br />

Diablo medidor <strong>de</strong><br />

diámetro interno<br />

Diablo cámara<br />

Herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong><br />

inspección<br />

Figura 2.257. Flujo <strong>de</strong> trabajo <strong>de</strong> <strong>la</strong> inspeccion <strong>en</strong> <strong>el</strong> sitio (Inspection tools with high r<strong>el</strong>iability for<br />

the safety of trunk lines including tight b<strong>en</strong>ds, 2005)<br />

45


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

2.7.3 Herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> inspección Magnetic Flux Leakage<br />

Los dos parámetros más comunes <strong>para</strong> medir <strong>la</strong> geometría y <strong>el</strong> diámetro son<br />

<strong>la</strong> pérdida <strong>de</strong> metal y <strong>la</strong> corrosión, <strong>la</strong> información que proporciona este diablo<br />

int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>te es <strong>de</strong> un rango muy amplio <strong>de</strong> inspección que incluy<strong>en</strong><br />

(Piggingassnppsa, 2005):<br />

• Medidas <strong>de</strong>l diámetro y <strong>de</strong> <strong>la</strong> geometría<br />

• Monitoreo <strong>de</strong> <strong>la</strong> curvatura <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

• Perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

• Registro <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura y <strong>la</strong> presión<br />

• Perdida <strong>de</strong> metal y <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> <strong>la</strong> corrosión<br />

• Inspección fotográfica<br />

• Determinación <strong>de</strong> grietas<br />

• Medición <strong>de</strong> los <strong>de</strong>pósitos <strong>de</strong> <strong>para</strong>finas<br />

• Determinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> fuga<br />

El principio físico <strong>de</strong> <strong>la</strong> herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> trabajo MFL es magnetizar <strong>la</strong> pared<br />

<strong>de</strong>l pozo y <strong>de</strong>tectar <strong>la</strong> salida <strong>de</strong> flujo causado por <strong>el</strong> metal (ganancia o pérdida) u<br />

otra anomalía re<strong>la</strong>tiva que cambie <strong>el</strong> espesor <strong>de</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

Figura 2.26. Herrami<strong>en</strong>ta MFL. (ros<strong>en</strong>inspection, 2006)<br />

La evaluación <strong>de</strong> <strong>la</strong> perdida <strong>de</strong> metal es <strong>de</strong>terminado indirectam<strong>en</strong>te a través<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> calibración y experi<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>la</strong> interpretación <strong>de</strong> registros, los resultados<br />

<strong>de</strong>l MFL son cualitativos (volumétricos).<br />

46


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Las herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong>l MFL se corr<strong>en</strong> <strong>en</strong> aceite, gas o sistemas multifasicos<br />

con una <strong>de</strong>tección mínima <strong>de</strong> 5 – 10 %. Reportan <strong>la</strong>s características <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería <strong>de</strong> acero, es <strong>de</strong>cir <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> tuberías con más costuras <strong>en</strong> un niv<strong>el</strong><br />

alto reduce <strong>la</strong> capacidad y <strong>la</strong> exactitud (Pip<strong>el</strong>ine Integrity Managem<strong>en</strong>t Through<br />

Int<strong>el</strong>lig<strong>en</strong>t Pigging Survey, SPE # 36275).<br />

Las principales limitaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s herrami<strong>en</strong>tas MFL son:<br />

• Necesita ser calibrado <strong>para</strong> un sitio, cuando se evalúan los <strong>de</strong>fectos<br />

• Incapaz <strong>para</strong> <strong>de</strong>tectar <strong>la</strong> suavidad, <strong>la</strong> longitud y áreas uniformes <strong>en</strong><br />

espesores <strong>de</strong> pared<br />

• Para evaluar errores causados por cambios <strong>de</strong>sconocidos <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

espesor <strong>de</strong> <strong>la</strong> pared<br />

• Limitaciones sobre <strong>la</strong> <strong>de</strong>tección mínima <strong>de</strong> dim<strong>en</strong>siones, exactitud <strong>de</strong>l<br />

tamaño total <strong>en</strong> <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> los resultados reportados<br />

• Incapacidad <strong>de</strong> registrar <strong>el</strong> tamaño, anomalías <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> ciertas<br />

dim<strong>en</strong>siones y asociado con <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> acero<br />

• Temperatura máxima


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> exactitud <strong>de</strong> reportes (Pip<strong>el</strong>ine Integrity Managem<strong>en</strong>t Through Int<strong>el</strong>lig<strong>en</strong>t<br />

Pigging Survey, SPE # 36275).<br />

Figura 2.27. Herrami<strong>en</strong>ta Ut. (Piggingassnppsa, 2005)<br />

Limitaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> herrami<strong>en</strong>ta Ut:<br />

• Requiere una baja v<strong>el</strong>ocidad (aproximadam<strong>en</strong>te 1 [m/s]). Herrami<strong>en</strong>ta<br />

con alta rapi<strong>de</strong>z <strong>para</strong> reportar resultados<br />

• Requiere un niv<strong>el</strong> alto <strong>de</strong> limpieza <strong>de</strong> <strong>la</strong> superficie interna <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería,<br />

libre <strong>de</strong> productos <strong>de</strong> corrosión, <strong>para</strong>finas, inhibidores efectivos <strong>de</strong><br />

sólidos <strong>en</strong> susp<strong>en</strong>sión.<br />

• Mínimo espesor <strong>de</strong> <strong>la</strong> pared y limitaciones <strong>para</strong> <strong>de</strong>tectar <strong>el</strong> tamaño.<br />

2.8 Parámetros que se utilizan durante <strong>la</strong> operación<br />

Para po<strong>de</strong>r saber cual será <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se<br />

necesita conocer ciertos parámetros, <strong>para</strong> po<strong>de</strong>r pre<strong>de</strong>cir <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong><br />

operación bajo <strong>la</strong>s cuales <strong>la</strong> limpieza <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería se realiza y <strong>para</strong> ver si éstas<br />

son <strong>la</strong>s óptimas <strong>para</strong> <strong>el</strong> sistema, a partir <strong>de</strong> éstos se pue<strong>de</strong> realizar una<br />

operación exitosa.<br />

2.8.1 Tiempo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

La predicción <strong>de</strong>l tiempo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> es muy importante.<br />

Consiste <strong>en</strong> proveer al operador un tiempo estimado <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l diablo.<br />

Saber cuando llegará <strong>el</strong> diablo es extremadam<strong>en</strong>te importante. A<strong>de</strong>más,<br />

conocer los difer<strong>en</strong>tes parámetros que afectan <strong>el</strong> tiempo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

48


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

permite al operador minimizar <strong>la</strong> duración <strong>de</strong>l proceso <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

(Chall<strong>en</strong>ges in Pigging of Subsea Gas Flowlines, SPE 77576).<br />

2.8.2 V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

La v<strong>el</strong>ocidad promedio durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> afecta directam<strong>en</strong>te al<br />

tiempo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. G<strong>en</strong>eralm<strong>en</strong>te <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo utilizada<br />

<strong>en</strong> tuberías es <strong>de</strong> 3 a 5 [MPH] (4.785 a 7.29 ft/s, 6.71 a 11.18 [m/s]). La<br />

v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo <strong>de</strong>termina <strong>el</strong> gasto <strong>de</strong>l líquido removido, y <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>pósitos removidos semejantes a <strong>la</strong>s <strong>para</strong>finas y capaz <strong>de</strong> asfalt<strong>en</strong>os. Las<br />

fuerzas sobre los equipos submarinos, secciones más altas y a<strong>de</strong>más codos <strong>de</strong><br />

tuberías limitan <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo (Chall<strong>en</strong>ges in Pigging of Subsea Gas<br />

Flowlines, SPE 77576).<br />

2.8.3 V<strong>el</strong>ocidad diablo<br />

Normalm<strong>en</strong>te los <strong>diablos</strong> se <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zan a <strong>la</strong> misma v<strong>el</strong>ocidad que <strong>la</strong> corri<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong>l flujo antes <strong>de</strong> introducirlo, sin embargo, <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad más efici<strong>en</strong>te osci<strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>tre, <strong>para</strong> líneas conductoras <strong>de</strong> gas natural <strong>de</strong> 5 a 15 [MPH] (11.18 a 33.47<br />

m⁄s), y <strong>para</strong> líneas conductoras <strong>de</strong> líquidos <strong>de</strong> 2 a 10 [MPH] (4.47 a 22.33m⁄s).<br />

La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>be permanecer <strong>de</strong>ntro pues si está por <strong>de</strong>bajo pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>t<strong>en</strong>erse<br />

durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y si es mayor pue<strong>de</strong> no remover <strong>la</strong> mayor parte <strong>de</strong><br />

los escombros <strong>de</strong>positados <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>en</strong> los dos casos <strong>la</strong> operación resulta<br />

ser inefici<strong>en</strong>te. Esta v<strong>el</strong>ocidad pue<strong>de</strong> verse afectada <strong>de</strong> 3 a 5 % m<strong>en</strong>os si <strong>la</strong><br />

conexión <strong>la</strong>teral <strong>de</strong> <strong>la</strong> “trampa” se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra abierta (Transporte <strong>de</strong><br />

Hidrocarburos por Ductos, CIPM). Las expresiones <strong>para</strong> <strong>de</strong>terminar <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad<br />

real <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong> son <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes:<br />

Para gas natural<br />

Para líquidos<br />

( T )<br />

q 460<br />

5 g<br />

Z +<br />

−<br />

v = 5.996x10<br />

2<br />

pd<br />

(2.1)<br />

ql<br />

v = 0.01192<br />

(2.2)<br />

d<br />

49


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

don<strong>de</strong>:<br />

D Diámetro [pg]<br />

T Temperatura media [ºF]<br />

p Presión media [lb f /pg 2 ]<br />

q g Gasto <strong>de</strong> gas [pies 3 /día]<br />

q l Gasto <strong>de</strong> líquido [bl/día]<br />

Z Factor <strong>de</strong> compresibilidad <strong>de</strong>l gas<br />

La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l diablo es <strong>de</strong> mayor preocupación <strong>para</strong> <strong>la</strong>s<br />

operaciones <strong>en</strong> los lugares más altos. La rectitud <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> y <strong>la</strong> recepción <strong>de</strong>l diablo limita <strong>la</strong> máxima v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l<br />

diablo. En casos con sistemas <strong>de</strong> aguas profundas con riser <strong>de</strong>l or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> unos<br />

pocos miles <strong>de</strong> pies <strong>de</strong> altura, <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l diablo es muy gran<strong>de</strong>.<br />

Esto es causado por <strong>la</strong> columna <strong>de</strong> con<strong>de</strong>nsados (líquidos) <strong>en</strong> <strong>el</strong> riser<br />

(Chall<strong>en</strong>ges in Pigging of Subsea Gas Flowlines, SPE 77576).<br />

2.8.4 Control <strong>de</strong> <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l diablo<br />

La causa <strong>de</strong> <strong>la</strong> excesiva v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l diablo es <strong>la</strong> <strong>el</strong>evada<br />

presión difer<strong>en</strong>cial a través <strong>de</strong>l diablo. Esta difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> presión se increm<strong>en</strong>ta<br />

con <strong>el</strong> acercami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l diablo a <strong>la</strong> insta<strong>la</strong>ción. Para reducir <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l<br />

diablo es necesario disminuir <strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> presión, con cualquiera <strong>de</strong> estas<br />

dos opciones:<br />

1. increm<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> presión al fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l diablo<br />

2. reducir presión <strong>de</strong>trás <strong>de</strong>l diablo<br />

2.8.5 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión <strong>de</strong>l se<strong>para</strong>dor<br />

La presión <strong>en</strong> <strong>el</strong> se<strong>para</strong>dor ti<strong>en</strong>e un gran impacto sobre <strong>el</strong> tiempo <strong>para</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

Reduci<strong>en</strong>do <strong>la</strong> presión <strong>de</strong>l se<strong>para</strong>dor se increm<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo.<br />

La presión <strong>de</strong>l se<strong>para</strong>dor se usa <strong>para</strong> ajustar o modificar <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo.<br />

50


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Aum<strong>en</strong>tando <strong>la</strong> presión <strong>de</strong>l se<strong>para</strong>dor disminuye <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo y<br />

viceversa.<br />

La presión <strong>de</strong>l se<strong>para</strong>dor no es usualm<strong>en</strong>te ajustable pero cuando se trata<br />

<strong>de</strong> un tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> alta, intermedia, y baja presión <strong>de</strong>l se<strong>para</strong>dor, <strong>la</strong> salida<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> recepción <strong>de</strong>l diablo se alinea con <strong>el</strong> <strong>de</strong>seo <strong>de</strong> se<strong>para</strong>r y contro<strong>la</strong>r <strong>la</strong><br />

presión <strong>de</strong> respaldo.<br />

2.8.6 Efecto <strong>de</strong> fugas alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l diablo<br />

Cuando se increm<strong>en</strong>tan <strong>la</strong>s fugas alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l diablo resulta <strong>en</strong> v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s<br />

promedio <strong>de</strong> diablo más bajas, una más baja v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l diablo<br />

aum<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> tiempo <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l diablo. En una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> con presión<br />

suministrada por gas los requisitos aum<strong>en</strong>tan cuando se ti<strong>en</strong>e una gran cantidad<br />

<strong>de</strong> fugas <strong>de</strong> gas alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l diablo.<br />

2.8.7 Efecto <strong>de</strong>l líquido <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong>l diablo<br />

La pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> una gran columna <strong>de</strong> líquido fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l diablo es crucial,<br />

<strong>para</strong> reducir <strong>la</strong> ac<strong>el</strong>eración <strong>de</strong>l diablo. Esto llega a ser un aspecto muy<br />

significativo <strong>en</strong> <strong>el</strong> control <strong>de</strong>l movimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l diablo <strong>en</strong> segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> tubería<br />

horizontal y semi-horizontal.<br />

2.9 Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

Para simu<strong>la</strong>r <strong>el</strong> movimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l diablo <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería es dividido <strong>en</strong> dos<br />

secciones como se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong>s figuras 2.28 y 2.29. La primera es <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>trada a sección <strong>de</strong> tubería hasta <strong>el</strong> diablo y <strong>la</strong> segunda <strong>de</strong>l diablo a <strong>la</strong> salida<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> sección <strong>de</strong> tubería. La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo es dada por <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l<br />

fluido que impulsa al diablo <strong>en</strong> los pasos anteriores <strong>de</strong> tiempo. Como <strong>la</strong> masa<br />

<strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong>l diablo y <strong>el</strong> tiempo son conocidos, se pue<strong>de</strong> conocer <strong>el</strong> gasto <strong>de</strong> flujo<br />

másico <strong>en</strong>trando a <strong>la</strong> sección.<br />

51


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

Este gasto <strong>de</strong> flujo másico será <strong>la</strong> condición <strong>para</strong> <strong>el</strong> cálculo <strong>de</strong>l <strong>la</strong> salida<br />

diablo, y este es <strong>la</strong> condición <strong>para</strong> <strong>el</strong> cálculo a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l diablo. Así <strong>el</strong><br />

cálculo <strong>en</strong> todas partes <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong> este <strong>la</strong>pso <strong>de</strong> tiempo es finito. Este<br />

procedimi<strong>en</strong>to es repetitivo hasta que <strong>el</strong> diablo alcance <strong>el</strong> final <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

(Mo<strong>de</strong>ling of Pigging Operations, SPE 56586).<br />

En <strong>la</strong> figura 2.28 se muestra un diagrama <strong>de</strong>l comportami<strong>en</strong>to que ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> un instante <strong>de</strong> tiempo. El diablo es impulsado por <strong>el</strong> fluido<br />

<strong>de</strong> producción <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>el</strong> cual pres<strong>en</strong>ta gas <strong>en</strong> su mayoría, ver figura, esto<br />

es <strong>la</strong> corri<strong>en</strong>te <strong>de</strong>trás <strong>de</strong>l diablo. En <strong>la</strong> corri<strong>en</strong>te <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong>l diablo se va<br />

acumu<strong>la</strong>ndo <strong>el</strong> líquido estancado y escombros <strong>de</strong>positados <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, es<br />

mayor <strong>en</strong> distancias próximas al diablo. El volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es ocupado<br />

por <strong>el</strong> diablo <strong>en</strong> <strong>la</strong> c<strong>el</strong>da <strong>de</strong>l diablo.<br />

Figura 2.28. Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> flujo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. (Mo<strong>de</strong>ling of Pigging Operations, SPE 56586)<br />

En <strong>la</strong> figura 2.29 se muestra un diagrama <strong>de</strong> <strong>la</strong> forma <strong>en</strong> que se pres<strong>en</strong>tan<br />

<strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>nsida<strong>de</strong>s durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong>l diablo <strong>en</strong> una<br />

sección <strong>de</strong> tubería, una región <strong>de</strong> baja <strong>de</strong>nsidad (2) y una región <strong>de</strong> alta<br />

52


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

<strong>de</strong>nsidad (1). Al t<strong>en</strong>er una alta cantidad <strong>de</strong> escombros se ti<strong>en</strong>e una mayor<br />

<strong>de</strong>nsidad a cuando se ti<strong>en</strong>e una gran cantidad <strong>de</strong> gas <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido.<br />

Figura 2.29. Regiones durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. (Mo<strong>de</strong>ling of Pigging Operations, SPE 56586).<br />

2.10 Metodología <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción<br />

El simu<strong>la</strong>dor numérico utilizado <strong>en</strong> <strong>el</strong> pres<strong>en</strong>te trabajo es <strong>el</strong> simu<strong>la</strong>dor<br />

comercial OLGA TM , <strong>de</strong> <strong>la</strong> empresa noruega Scandpower. OLGA fue<br />

originalm<strong>en</strong>te <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do por un programa conjunto <strong>de</strong> investigación, <strong>en</strong> <strong>el</strong> que<br />

estaban involucradas organizaciones <strong>de</strong> investigación y diversas compañías<br />

petroleras (B<strong>en</strong>diks<strong>en</strong> et al., 1991). El objetivo era simu<strong>la</strong>r flujos transitorios<br />

l<strong>en</strong>tos asociados con transporte <strong>de</strong> masa, importantes <strong>en</strong> <strong>el</strong> bacheo por<br />

conformación <strong>de</strong>l terr<strong>en</strong>o y durante variaciones <strong>de</strong> gasto. Con OLGA se pue<strong>de</strong><br />

simu<strong>la</strong>r <strong>el</strong> flujo <strong>de</strong> hidrocarburos <strong>en</strong> tuberías, <strong>en</strong> re<strong>de</strong>s <strong>de</strong> tuberías y <strong>en</strong> equipo<br />

<strong>de</strong> proceso que form<strong>en</strong> parte <strong>de</strong> estos sistemas.<br />

El simu<strong>la</strong>dor OLGA fue <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do por los Institutos Noruegos SINTEF<br />

(Consorcio <strong>de</strong> Institutos <strong>de</strong> Investigación) e IFE (Instituto <strong>para</strong> <strong>la</strong> Tecnología <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> Energía). Des<strong>de</strong> <strong>el</strong> inicio <strong>de</strong>l proyecto, <strong>el</strong> código OLGA ha sido continuam<strong>en</strong>te<br />

mejorado gracias al increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> base <strong>de</strong> datos experim<strong>en</strong>tal <strong>de</strong>l <strong>la</strong>boratorio<br />

<strong>de</strong> SINTEF y al uso ext<strong>en</strong>sivo <strong>de</strong> pruebas numéricas <strong>de</strong>l IFE y <strong>la</strong>s compañías<br />

53


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

petroleras involucradas <strong>en</strong> <strong>el</strong> proyecto. Para mayores refer<strong>en</strong>cias consultar <strong>el</strong><br />

trabajo <strong>de</strong> B<strong>en</strong>diks<strong>en</strong> (1991).<br />

OLGA es un mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> dos fluidos, unidim<strong>en</strong>sional y dinámico (válido <strong>para</strong><br />

régim<strong>en</strong> transitorio o variable), <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se especifica un sistema <strong>de</strong> ecuaciones<br />

constituido por <strong>la</strong>s ecuaciones <strong>de</strong> conservación, mom<strong>en</strong>to y <strong>en</strong>ergía; y<br />

ecuaciones <strong>de</strong> ajuste, <strong>de</strong>finidas mediante corre<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> parámetros tales<br />

como <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido y <strong>el</strong> factor <strong>de</strong> fricción interfacial, a<strong>de</strong>más<br />

<strong>de</strong> condiciones iniciales y <strong>de</strong> frontera. Para resolver esta serie <strong>de</strong> ecuaciones<br />

<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> OLGA, se s<strong>el</strong>eccionaron los métodos implícitos por ser los más<br />

a<strong>de</strong>cuados al tratar con transitorios l<strong>en</strong>tos.<br />

La especificación <strong>de</strong> condiciones iniciales permite que <strong>el</strong> simu<strong>la</strong>dor g<strong>en</strong>ere<br />

<strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> operación <strong>de</strong>l sistema <strong>en</strong> estado “estacionario”, lo cual es<br />

es<strong>en</strong>cial, <strong>para</strong> mo<strong>de</strong><strong>la</strong>r y simu<strong>la</strong>r un ev<strong>en</strong>to transitorio o dinámico, al ser<br />

tomadas como punto <strong>de</strong> partida.<br />

La información que se necesita como <strong>en</strong>trada a OLGA consiste <strong>de</strong> 7<br />

archivos. Dos <strong>de</strong> <strong>el</strong>los son indisp<strong>en</strong>sables y cinco opcionales. El primero <strong>de</strong> los<br />

archivos necesarios conti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> información particu<strong>la</strong>r <strong>de</strong>l caso <strong>de</strong> estudio tal<br />

como <strong>la</strong> geometría, <strong>la</strong>s condiciones operativas, <strong>la</strong>s variables que se solicitan<br />

como salida, etc. Toda esta información está organizada <strong>en</strong> grupos <strong>de</strong><br />

<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos físicos simi<strong>la</strong>res.<br />

El segundo <strong>de</strong> estos archivos conti<strong>en</strong>e <strong>la</strong>s tab<strong>la</strong>s <strong>de</strong> propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los<br />

fluidos, <strong>el</strong> cual es una parte c<strong>la</strong>ve <strong>para</strong> <strong>el</strong> correcto funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> OLGA. El<br />

grupo <strong>de</strong> propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> transporte <strong>de</strong>l fluido que requiere OLGA <strong>para</strong> resolver<br />

<strong>el</strong> sistema <strong>de</strong> ecuaciones es g<strong>en</strong>erado por <strong>el</strong> simu<strong>la</strong>dor PVTsim TM , <strong>el</strong> cual es<br />

una parte integral <strong>de</strong> OLGA. PVTsim es <strong>de</strong> índole predictivo, lo que significa que<br />

es capaz <strong>de</strong> estimar <strong>la</strong>s propieda<strong>de</strong>s PVT <strong>de</strong>l fluido a partir <strong>de</strong> ecuaciones <strong>de</strong><br />

54


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

estado, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> poseer una base <strong>de</strong> datos con <strong>la</strong>s propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los<br />

principales fluidos hidrocarburos y no hidrocarburos.<br />

La información opcional está constituida por datos <strong>de</strong> equipo <strong>de</strong> proceso<br />

como bombas y compresores (cuando se <strong>de</strong>sean incorporar al sistema <strong>de</strong><br />

estudio), <strong>de</strong> otros datos (cuando se requier<strong>en</strong> realizar, por ejemplo, estudios <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>pósito <strong>de</strong> asfalt<strong>en</strong>os o <strong>de</strong> formación <strong>de</strong> hidratos) y <strong>de</strong> archivos como <strong>el</strong> <strong>de</strong><br />

reinicio o “restart” (cuando se <strong>de</strong>sea que <strong>el</strong> sistema realice <strong>de</strong>terminados<br />

cálculos, tomando como punto <strong>de</strong> partida <strong>la</strong> información refer<strong>en</strong>te a un cierto<br />

tiempo, resultado <strong>de</strong> cálculos anteriorm<strong>en</strong>te realizados).<br />

Los sistemas <strong>de</strong> flujo <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> OLGA están constituidos por uno o más<br />

ramales o “branches”. Cada ramal consiste <strong>de</strong> una secu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> tuberías o<br />

“pipes” y cada tubería está dividida <strong>en</strong> secciones. Estas secciones correspon<strong>de</strong>n<br />

a <strong>la</strong>s c<strong>el</strong>das <strong>de</strong> discretización empleadas <strong>en</strong> <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo numérico.<br />

Figura 2.30. Repres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong> discretización <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías.<br />

Las variables <strong>de</strong> flujo (v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s, gastos, etc.) son <strong>de</strong>finidas <strong>en</strong> los límites<br />

<strong>de</strong> sección (A, B, C y D <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 2.30 mi<strong>en</strong>tras que otras variables como son<br />

presión, temperatura, etc. Son reportados como valores promedio <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los<br />

volúm<strong>en</strong>es <strong>de</strong> sección (1, 2 y 3 <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 2.30).<br />

2.10.1 Corrida <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> tuberías <strong>para</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción<br />

OLGA es un simu<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong> una tubería. OLGA usa un<br />

diablo específico <strong>para</strong> po<strong>de</strong>r insertar <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería a un solo tiempo y lugar. El<br />

bache <strong>de</strong> líquido creado por <strong>el</strong> diablo a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es seguido <strong>en</strong><br />

tiempo. De especial interés es <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong>l tamaño y v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> un<br />

55


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

bache <strong>de</strong> líquido permitido por <strong>el</strong> sistema <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong> un diablo que se inserta <strong>en</strong><br />

un cierre <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea <strong>de</strong> flujo (User's Manual V4.0, OLGA 2000).<br />

2.10.2 Equipo <strong>de</strong> proceso<br />

Lo sigui<strong>en</strong>te es una <strong>de</strong>scripción <strong>de</strong> los equipos disponibles <strong>en</strong> OLGA. Los<br />

compon<strong>en</strong>tes son los sigui<strong>en</strong>tes: se<strong>para</strong>dores <strong>de</strong> dos y tres fases, válvu<strong>la</strong>s y<br />

estrangu<strong>la</strong>dores críticos y subcríticos compresor con control <strong>de</strong> pase, bombas<br />

con reciclo y pase <strong>de</strong> flujo, intercambio <strong>de</strong> calor, válvu<strong>la</strong> check, fu<strong>en</strong>te <strong>de</strong> control<br />

<strong>de</strong> masa, fuga y diablo / tapón, acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina.<br />

El principal propósito <strong>de</strong> incluir equipos es <strong>para</strong> dar más realismo a <strong>la</strong>s<br />

condiciones <strong>de</strong> frontera <strong>para</strong> <strong>la</strong>s múltiples fases que se transportan <strong>en</strong> <strong>la</strong>s líneas<br />

(User's Manual V4.0, OLGA 2000).<br />

2.10.3 Simu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>l diablo<br />

Exist<strong>en</strong> dos formas <strong>para</strong> simu<strong>la</strong>r <strong>el</strong> esc<strong>en</strong>ario <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong><br />

OLGA cualquiera <strong>de</strong> <strong>la</strong>s dos usa <strong>la</strong> l<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> trabajo PLUG o se usa <strong>la</strong> l<strong>la</strong>ve <strong>de</strong><br />

trabajo PIGTRACKING. NOTA <strong>el</strong> PLUG es más resist<strong>en</strong>te que <strong>el</strong><br />

PIGTRACKING (User's Manual V4.0, OLGA 2000). Un diablo es un dispositivo<br />

mecánico <strong>para</strong> <strong>la</strong> limpieza interna o inspección <strong>de</strong> una tubería. Nota: que <strong>el</strong><br />

tapón / diablo como se <strong>de</strong>scribe <strong>en</strong> <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo no ocupa volum<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

2.10.4 Simu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>l los tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

Pue<strong>de</strong>n simu<strong>la</strong>rse tres tipos <strong>de</strong> diablo o tapón:<br />

CORTO: El diablo corto se usa normalm<strong>en</strong>te sólo <strong>para</strong> limpiar <strong>la</strong> tubería.<br />

LARGO: El tipo <strong>de</strong> diablo <strong>la</strong>rgo se usa <strong>para</strong> simu<strong>la</strong>r <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>diablos</strong> don<strong>de</strong> un tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se <strong>en</strong>vía a <strong>la</strong> tubería con espacios <strong>en</strong>tre<br />

los <strong>diablos</strong> ll<strong>en</strong>os <strong>de</strong> fluido <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. Los movimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> tr<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> diablo se calcu<strong>la</strong>n <strong>para</strong> un solo diablo <strong>en</strong> <strong>el</strong> tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. De igual<br />

56


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

forma se calcu<strong>la</strong> <strong>la</strong> temperatura media <strong>de</strong>l fluido <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se<br />

calcu<strong>la</strong>. El fluido <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se introduce <strong>en</strong> <strong>la</strong> sección <strong>de</strong>l<br />

<strong>la</strong>nzami<strong>en</strong>to como aceite. En <strong>el</strong> periodo cuando <strong>el</strong> fluido <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> se está inyectando <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>el</strong> fluido se coloca <strong>en</strong> <strong>la</strong> sección <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> <strong>la</strong>nzadora <strong>de</strong>l diablo. Si exist<strong>en</strong> fu<strong>en</strong>tes o un estrangu<strong>la</strong>dor a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>la</strong>nzadora <strong>de</strong>l diablo, pue<strong>de</strong> ser necesario modificar <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l fluido,<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fu<strong>en</strong>tes o <strong>de</strong>l estrangu<strong>la</strong>dor <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong> compresión que<br />

pue<strong>de</strong> llegar a sufrir <strong>el</strong> fluido.<br />

HIDRATO: Un tapón formado <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong> formación <strong>de</strong> hidratos.<br />

PESADO SSH: El tr<strong>en</strong> <strong>de</strong>l diablo <strong>la</strong>rgo se simuló como un diablo corto. La<br />

fuerza <strong>de</strong> fricción <strong>de</strong>bido al fluido <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l tr<strong>en</strong> <strong>de</strong>l<br />

diablo es calcu<strong>la</strong>do automáticam<strong>en</strong>te y se agrega a <strong>la</strong> fuerza <strong>de</strong> fricción<br />

<strong>de</strong>bido a movimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l diablo. Esta opción está sólo disponible <strong>para</strong> los<br />

participantes <strong>de</strong>l proyecto SSH (User's Manual V4.0, OLGA 2000).<br />

2.10.5 Fuerza <strong>de</strong> fricción actuando <strong>en</strong> <strong>el</strong> diablo<br />

Dos tipos <strong>de</strong> fuerzas <strong>de</strong> fricción son mo<strong>de</strong><strong>la</strong>das:<br />

1. La fuerza <strong>de</strong> fricción <strong>de</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong>bido al contacto <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> diablo y<br />

pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Ésta involucra <strong>la</strong> fuerza <strong>de</strong> fricción cuando <strong>el</strong> diablo<br />

se empieza a mover. Ésta fuerza también se usa como <strong>la</strong> fricción<br />

estática <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> diablo y <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. El diablo se empieza<br />

mover <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> que fuerza aplicada sobre él es mayor a <strong>la</strong> fuerza<br />

<strong>de</strong> fricción estática. La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo aum<strong>en</strong>ta cuando <strong>la</strong> fuerza <strong>de</strong><br />

fricción disminuye.<br />

2. La fricción <strong>de</strong>l fluido <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong> viscosidad <strong>de</strong>l fluido <strong>en</strong> <strong>el</strong> espacio <strong>en</strong>tre<br />

<strong>el</strong> diablo y <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Cuando <strong>el</strong> diablo se está movi<strong>en</strong>do, <strong>el</strong><br />

fluido alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l diablo produce una fuerza viscosa.<br />

57


CAPÍTULO 2<br />

MARCO TEÓRICO<br />

2.10.6 Fugas<br />

Para <strong>en</strong> diablo corto dos tipos difer<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> fugas son mo<strong>de</strong><strong>la</strong>das:<br />

1. La fuga <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong> baja presión sobre <strong>el</strong> diablo. El fluido fluye <strong>de</strong> <strong>la</strong> parte<br />

trasera <strong>de</strong>l diablo a <strong>la</strong> parte <strong>de</strong><strong>la</strong>ntera <strong>de</strong>l diablo.<br />

2. La fuga <strong>de</strong>bido al <strong>de</strong>slizami<strong>en</strong>to <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> diablo y <strong>el</strong> fluido alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l<br />

diablo.<br />

58


CAPÍTULO 3. FORMULACIÓN DEL<br />

PROBLEMA<br />

Los sistemas <strong>de</strong> <strong>corrida</strong>s <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> tuberías pue<strong>de</strong>n ser esquematizados<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te forma simplificada, mostrando <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> don<strong>de</strong> <strong>el</strong> diablo está<br />

<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y va removi<strong>en</strong>do tanto líquidos como <strong>de</strong>pósitos:<br />

Figura 3.1. Repres<strong>en</strong>tación esquemática, con ampliación <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong><br />

tuberías.<br />

59


CAPÍTULO 3<br />

FORMULACIÓN DEL PROBLEMA<br />

En <strong>la</strong> figura 3.1 se muestra un diablo con una v<strong>el</strong>ocidad, v, una masa, m, <strong>el</strong><br />

cual es impulsado con una presión, P, <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> una tubería <strong>de</strong> diámetro, D i , por<br />

don<strong>de</strong> fluye un fluido que ti<strong>en</strong>e ciertas propieda<strong>de</strong>s (<strong>de</strong>nsidad, viscosidad,<br />

v<strong>el</strong>ocidad , fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido y <strong>de</strong> gas, etc.).<br />

En <strong>el</strong> pres<strong>en</strong>te trabajo se estudia un sistema <strong>de</strong> flujo particu<strong>la</strong>r. Para <strong>de</strong>finir <strong>el</strong><br />

problema <strong>en</strong> forma integral se establecerán los sigui<strong>en</strong>tes aspectos: esc<strong>en</strong>arios <strong>de</strong><br />

simu<strong>la</strong>ción, perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, composición <strong>de</strong> los fluidos, características <strong>de</strong>l<br />

instrum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> limpieza (diablo) y condiciones “estables” <strong>de</strong> operación, <strong>la</strong>s cuales<br />

<strong>de</strong>fin<strong>en</strong> <strong>la</strong>s características <strong>de</strong>l “caso base”.<br />

3.1 Esc<strong>en</strong>arios<br />

Al realizar cualquier estudio <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ción, in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

metodología o herrami<strong>en</strong>ta que se utilice, es necesario <strong>de</strong>finir los esc<strong>en</strong>arios <strong>de</strong><br />

estudio. Al precisar los difer<strong>en</strong>tes esc<strong>en</strong>arios que se <strong>de</strong>sean analizar se t<strong>en</strong>drán<br />

metas c<strong>la</strong>ras y serán mayores <strong>la</strong>s posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> efectuar un estudio exitoso.<br />

Como ya se m<strong>en</strong>cionó, <strong>en</strong> este trabajo se analiza un sistema <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> con los sigui<strong>en</strong>tes objetivos:<br />

• Estudiar los efectos que, <strong>el</strong> cambio <strong>en</strong> los principales parámetros<br />

operativos (presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada,<br />

p<br />

e<br />

y temperatura, T), <strong>de</strong> diseño<br />

(diámetro, D y rugosidad, ε ), <strong>de</strong>l fluido (fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas , α<br />

G<br />

)<br />

y <strong>de</strong> operación (tipo <strong>de</strong> diablo), ti<strong>en</strong><strong>en</strong> sobre <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los<br />

parámetros y condiciones <strong>de</strong> flujo <strong>de</strong>l mismo (presión, cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong><br />

líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema, flujo másico <strong>de</strong> líquido, fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

líquido), y sobre <strong>la</strong> operación, <strong>en</strong> <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo, <strong>de</strong><br />

igual forma <strong>el</strong> impacto <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina asociada al fluido, mediante estudios<br />

<strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ción numérica, utilizando un simu<strong>la</strong>dor comercial. Estos<br />

60


CAPÍTULO 3<br />

FORMULACIÓN DEL PROBLEMA<br />

resultados serán obt<strong>en</strong>idos a partir <strong>de</strong> estudios <strong>para</strong>métricos, involucrando<br />

<strong>la</strong>s variables <strong>de</strong> interés.<br />

• Definir cuáles son los parámetros y/o variables que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> un mayor<br />

efecto sobre <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, a partir <strong>de</strong>l análisis <strong>de</strong> los resultados<br />

obt<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> estas simu<strong>la</strong>ciones numéricas.<br />

• Analizar <strong>la</strong> información obt<strong>en</strong>ida.<br />

En <strong>la</strong> tab<strong>la</strong> 3.1 se muestran <strong>la</strong>s variables y parámetros que se utilizan <strong>para</strong><br />

realizar los estudios <strong>para</strong>métricos; es <strong>de</strong>cir, que se modifican y que l<strong>la</strong>maremos<br />

“variables”. Aunque se tom<strong>en</strong> como in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes pres<strong>en</strong>tan cierta <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia<br />

<strong>en</strong>tre sí. También aqu<strong>el</strong>los que servirán <strong>para</strong> <strong>de</strong>finir <strong>la</strong>s condiciones operativas <strong>de</strong>l<br />

sistema; es <strong>de</strong>cir, los parámetros a observar y que serán l<strong>la</strong>mados “parámetros <strong>de</strong><br />

medición”.<br />

Variables<br />

Presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema [KPa]<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas<br />

Temperatura [ºC]<br />

Rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería [m]<br />

Diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, D [m]<br />

Diámetro <strong>de</strong>l diablo, [m]<br />

Masa <strong>de</strong>l Diablo m [kg]<br />

Parámetros <strong>de</strong> Medición<br />

Flujo másico [Kg/s]<br />

Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

sistema [barriles]<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido<br />

V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo, V<br />

Diablo<br />

[m/s]<br />

Diablo<br />

Acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong><br />

Tipo diablo<br />

<strong>para</strong>fina [Kg]<br />

Con/Sin acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

Tab<strong>la</strong> 3.1.Variables y parámetros <strong>de</strong> medición usados <strong>para</strong> <strong>el</strong> estudio <strong>para</strong>métrico<br />

3.2 Perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> Tubería<br />

Es muy importante <strong>de</strong>finir <strong>de</strong> forma a<strong>de</strong>cuada <strong>el</strong> perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>para</strong><br />

realizar bu<strong>en</strong>as predicciones <strong>de</strong> parámetros y condiciones <strong>de</strong> flujo. Esta<br />

información consiste <strong>de</strong>: <strong>el</strong>evación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías como función <strong>de</strong> <strong>la</strong> distancia,<br />

diámetros internos, rugosidad, etc. Pue<strong>de</strong> incluir, a<strong>de</strong>más, información <strong>de</strong> equipos<br />

accesorios y <strong>de</strong> proceso.<br />

61


CAPÍTULO 3<br />

FORMULACIÓN DEL PROBLEMA<br />

Los sistemas <strong>de</strong> flujo <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l simu<strong>la</strong>dor numérico usado están constituidos<br />

por uno o más ramales o “branches”. Cada ramal consiste <strong>de</strong> una secu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong><br />

tuberías o “pipes” y cada tubería está dividida <strong>en</strong> secciones. Estas secciones<br />

correspon<strong>de</strong>n a <strong>la</strong>s c<strong>el</strong>das <strong>de</strong> discretización empleadas <strong>en</strong> <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo numérico.<br />

En este trabajo se utiliza un mo<strong>de</strong>lo cuyo perfil <strong>de</strong> tuberías se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

figura 3.2. El sistema, así constituido, repres<strong>en</strong>ta un arreglo típico <strong>de</strong> tuberías y<br />

equipo <strong>en</strong> insta<strong>la</strong>ciones marinas.<br />

Éste consiste <strong>de</strong> un solo ramal <strong>el</strong> cual une a dos p<strong>la</strong>taformas marinas y está<br />

compuesto por <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes tuberías: una tubería horizontal que sale <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

p<strong>la</strong>taforma-1, un riser-1 que <strong>de</strong>sci<strong>en</strong><strong>de</strong> hasta <strong>el</strong> fondo marino, 10 tuberías<br />

(interconectadas <strong>en</strong>tres sí) que viajan por <strong>el</strong> lecho marino y que se <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zan casi<br />

horizontalm<strong>en</strong>te 10 km. a partir <strong>de</strong>l riser-1, un riser-2 que asci<strong>en</strong><strong>de</strong> y una tubería<br />

horizontal que conecta <strong>el</strong> riser-2 con un contro<strong>la</strong>dor, ubicado <strong>en</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>taforma-2.<br />

Cada tubería está compuesta, a su vez, <strong>de</strong> <strong>en</strong>tre 2 y 8 secciones, <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>de</strong>l<br />

niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>talle que se requiera <strong>en</strong> cuanto a los diversos cálculos que se realizan y<br />

<strong>en</strong> cuanto a <strong>la</strong> información que se solicita como salida.<br />

25<br />

Perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> Tubería<br />

Ramal_1<br />

Profundidad [m]<br />

-25<br />

-75<br />

-125<br />

-175<br />

-225<br />

-1000 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000<br />

Longitud [m]<br />

Figura 3.2. Perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

62


CAPÍTULO 3<br />

FORMULACIÓN DEL PROBLEMA<br />

Todas <strong>la</strong>s tuberías son <strong>de</strong> diámetro y rugosidad interna <strong>de</strong> 0.50 m y 0.00005<br />

m, respectivam<strong>en</strong>te, este mismo diámetro lo ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>la</strong>nzadora, <strong>la</strong> receptora y <strong>la</strong><br />

válvu<strong>la</strong> <strong>de</strong> salida. Como ya se m<strong>en</strong>cionó, <strong>el</strong> perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>el</strong>evación con respecto a <strong>la</strong><br />

distancia se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 3.2.<br />

El diablo es insertado por una <strong>la</strong>nzadora ubicada <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería horizontal <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> p<strong>la</strong>taforma-1 a un tiempo <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> 182 días <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> haber iniciado<br />

<strong>la</strong> producción, con una fuerza necesaria <strong>para</strong> com<strong>en</strong>zarse a mover <strong>de</strong> 1000 N. El<br />

diablo <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> operación llega a <strong>la</strong> p<strong>la</strong>taforma-2 don<strong>de</strong> se sustraerá<br />

con ayuda <strong>de</strong> una trampa <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> ubicada <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería horizontal, antes <strong>de</strong><br />

alcanzar <strong>la</strong> válvu<strong>la</strong> <strong>de</strong> salida, es <strong>en</strong> este punto don<strong>de</strong> se recogerán todos los<br />

escombros que <strong>el</strong> diablo removió <strong>para</strong> un análisis y se pueda ayudar a mejorar<br />

operaciones posteriores.<br />

El tiempo total <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción son 185 días. Éste se <strong>el</strong>igió a partir <strong>de</strong><br />

información obt<strong>en</strong>ida <strong>de</strong>l tiempo recom<strong>en</strong>dado <strong>para</strong> realizar una operación <strong>de</strong><br />

limpieza, <strong>en</strong> este caso <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> haber realizado un<br />

análisis <strong>de</strong>l comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> operación, con ayuda <strong>de</strong>l simu<strong>la</strong>dor. La<br />

simu<strong>la</strong>ción inicia con una tubería limpia, sin escombros, es un sistema <strong>de</strong><br />

producción que es nuevo o se realizan una limpieza <strong>en</strong> él y don<strong>de</strong> se está<br />

iniciando <strong>la</strong> producción.<br />

3.3 Composición <strong>de</strong> los Fluidos<br />

Se requiere información completa <strong>de</strong> <strong>la</strong>s propieda<strong>de</strong>s físicas <strong>de</strong> los<br />

compon<strong>en</strong>tes y pseudocompon<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>finidos <strong>para</strong> <strong>la</strong> mezc<strong>la</strong>; ésta consiste <strong>de</strong><br />

composición mo<strong>la</strong>r, caracterización <strong>de</strong> compon<strong>en</strong>tes pesados y cambios <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

composición con respecto al tiempo, <strong>la</strong> cual pue<strong>de</strong> ser g<strong>en</strong>erada a partir <strong>de</strong> un<br />

análisis composicional y mediante ecuaciones <strong>de</strong> estado.<br />

63


CAPÍTULO 3<br />

FORMULACIÓN DEL PROBLEMA<br />

En <strong>la</strong>s tab<strong>la</strong>s 3.2 y 3.3 se muestran <strong>la</strong>s propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l fluido durante <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> a una presión atmosférica <strong>de</strong> 117 bar (119.306 [Kg/cm 2 ]) y a<br />

una temperatura <strong>de</strong> 25 [ºC] y <strong>la</strong>s propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina acumu<strong>la</strong>da <strong>en</strong> pared<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería respectivam<strong>en</strong>te.<br />

Propiedad Valor Unida<strong>de</strong>s<br />

D<strong>en</strong>sidad <strong>de</strong>l gas 112.36 [Kg/m 3 ]<br />

D<strong>en</strong>sidad <strong>de</strong>l líquido 821.12 [Kg/m 3 ]<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas 0.0227<br />

Viscosidad <strong>de</strong>l gas 0.0157 [Cp]<br />

Viscosidad <strong>de</strong>l líquido 0.1415 [Cp]<br />

Capacidad <strong>de</strong> calor <strong>de</strong>l gas 2115 [J/Kg ºC]<br />

Capacidad <strong>de</strong> calor <strong>de</strong>l líquido 1645 [J/Kg ºC]<br />

Entalpía <strong>de</strong>l gas 574538 [J/Kg]<br />

Entalpía <strong>de</strong>l líquido 314173 [J/Kg]<br />

Tab<strong>la</strong> 3.2. Propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l fluido <strong>de</strong> producción<br />

Compon<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina<br />

No.<br />

Nombre<br />

D<strong>en</strong>sidad<br />

[Kg/m 3 ]<br />

Calor <strong>para</strong><br />

fundir [J/kg]<br />

Conc<strong>en</strong>tración<br />

1 'C7' 732 95814 0.0256<br />

2 'C8' 750 112800 0.0226<br />

3 'C9' 770 124832 0.0134<br />

4 'C10-C12' 794.3 144155 0.0265<br />

5 'C13-C15' 824.1 163312 0.0172<br />

6 'C16-C18' 848.1 176216 0.0112<br />

7 'C19-C21' 868.1 184055 0.00714<br />

8 'C22-C25' 887.8 190947 0.0055<br />

9 'C26-C30' 909.2 197089 0.00311<br />

10 'C31-C36' 931.1 200156 0.000986<br />

11 'C37-C45' 955.3 190425 0.0000119<br />

Tab<strong>la</strong> 3.3. Propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina acumu<strong>la</strong>da <strong>en</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

64


CAPÍTULO 3<br />

FORMULACIÓN DEL PROBLEMA<br />

3.4 Transfer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> Calor<br />

La información con que se disponga <strong>de</strong>be conducir al conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l perfil<br />

<strong>de</strong> temperatura a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías <strong>en</strong> estudio.<br />

Para resolver <strong>el</strong> problema, <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l simu<strong>la</strong>dor comercial utilizado, se ti<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

difer<strong>en</strong>tes niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> rugosidad <strong>para</strong> <strong>el</strong> cálculo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s transfer<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> calor a<br />

través <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías: <strong>de</strong>finir <strong>de</strong> forma “manual” <strong>el</strong> perfil <strong>de</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

sistema, asignar coefici<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> transfer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> calor g<strong>en</strong>erales <strong>para</strong> cada<br />

sección <strong>de</strong> tubería y, finalm<strong>en</strong>te, <strong>el</strong>egir <strong>la</strong> opción <strong>de</strong> un cálculo riguroso <strong>de</strong>l flujo <strong>de</strong><br />

calor a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, los materiales ais<strong>la</strong>ntes y <strong>el</strong> medio externo al sistema.<br />

En <strong>el</strong> pres<strong>en</strong>te trabajo se <strong>de</strong>cidió utilizar <strong>la</strong> primera opción, esto incluye asignar <strong>la</strong><br />

temperatura a cada sección <strong>de</strong> tubería, <strong>de</strong>finiéndose <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te información:<br />

• Condiciones ambi<strong>en</strong>tales <strong>de</strong>l mar y <strong>de</strong>l aire <strong>en</strong> <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo:<br />

Figura 3.3. Condiciones ambi<strong>en</strong>tales <strong>en</strong> <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo<br />

Se consi<strong>de</strong>ra al agua <strong>de</strong> mar a una temperatura promedio <strong>de</strong> 10 o C; <strong>la</strong><br />

temperatura <strong>de</strong>l aire es consi<strong>de</strong>rada a 25 o C, como se indica <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 3.3. Es<br />

65


CAPÍTULO 3<br />

FORMULACIÓN DEL PROBLEMA<br />

<strong>de</strong>cir, <strong>la</strong> tubería que está <strong>en</strong> contacto con <strong>el</strong> fondo marino o con <strong>el</strong> mar se le<br />

asigno una temperatura <strong>de</strong> 10 [ºC] mi<strong>en</strong>tras que <strong>para</strong> <strong>la</strong> tubería que está <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

superficie se consi<strong>de</strong>ran condiciones ambi<strong>en</strong>tales (25 [ºC]).<br />

3.5 Condiciones “estables” <strong>de</strong> operación - Caso Base<br />

Las condiciones estables <strong>de</strong> operación, <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso base. El sistema ti<strong>en</strong>e una<br />

presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong> 119.3 [Kg/cm 2 ] y <strong>la</strong> presión <strong>de</strong> salida es <strong>de</strong> 118 [Kg/cm 2 ],<br />

antes <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, no hay una caída <strong>de</strong> presión significativa,<br />

éste es un indicativo pues a una baja caída <strong>de</strong> presión <strong>el</strong> flujo másico es m<strong>en</strong>or,<br />

existe fluido estancado <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. El total <strong>de</strong> líquido y gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería es <strong>de</strong> 11445 y 1605.22 barriles respectivam<strong>en</strong>te.<br />

El flujo másico <strong>de</strong> líquido y <strong>de</strong> gas <strong>de</strong>l sistema es afectado si se ti<strong>en</strong>e gran<br />

cantidad <strong>de</strong> fluido que está estancado <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>el</strong> valor <strong>para</strong> éstos es <strong>de</strong><br />

567.05 [Kg/s] y <strong>de</strong> 12.8505 [Kg/s] respectivam<strong>en</strong>te.<br />

La temperatura máxima a <strong>la</strong> que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>el</strong> fluido es <strong>de</strong> 11 [ºC] y <strong>la</strong><br />

mínima es <strong>de</strong> 10 [ºC], esto porque <strong>la</strong> tubería está <strong>en</strong> contacto con <strong>el</strong> lecho marino,<br />

<strong>el</strong> cual ti<strong>en</strong>e una temperatura <strong>de</strong> 10 [ºC], y no se ti<strong>en</strong>e ningún ais<strong>la</strong>nte <strong>en</strong> toda <strong>la</strong><br />

tubería.<br />

Las v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s con <strong>la</strong> que están fluy<strong>en</strong>do <strong>el</strong> líquido y <strong>el</strong> gas son es <strong>de</strong> 4.3416<br />

[m/s] y <strong>de</strong> 4.3843 [m/s] respectivam<strong>en</strong>te. El gas fluye con una v<strong>el</strong>ocidad mayor,<br />

por naturaleza <strong>de</strong>l mismo.<br />

El fluido que se está transportando a través <strong>de</strong>l sistema conti<strong>en</strong>e una gran<br />

cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina asociada, esto es otra razón por <strong>la</strong> que <strong>el</strong> fluido no está<br />

fluy<strong>en</strong>do librem<strong>en</strong>te por <strong>la</strong> tubería, pues <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se está <strong>de</strong>positando <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

66


CAPÍTULO 3<br />

FORMULACIÓN DEL PROBLEMA<br />

Las condiciones <strong>de</strong> operación se <strong>de</strong>scrib<strong>en</strong> con mayor <strong>de</strong>talle <strong>en</strong> <strong>la</strong> sección<br />

4.1. Algunas <strong>de</strong> éstas se muestran <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 3.4.<br />

Figura 3.4 Condiciones “estables” <strong>de</strong> operación-caso base<br />

Don<strong>de</strong>:<br />

P e : Presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada<br />

P s : Presión <strong>de</strong> salida<br />

α = Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas<br />

g<br />

Nota: <strong>para</strong> po<strong>de</strong>r realizar <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> este ejemplo (caso base) se<br />

introdujeron todas <strong>la</strong>s características que se m<strong>en</strong>cionaron anteriorm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

simu<strong>la</strong>dor OLGA, así como también <strong>la</strong>s variables <strong>para</strong> obt<strong>en</strong>er los resultados que<br />

se muestran <strong>en</strong> <strong>el</strong> capítulo 4. En <strong>el</strong> apéndice se muestra <strong>el</strong> archivo g<strong>en</strong>erado con<br />

los valores <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada.<br />

67


CAPÍTULO 4. RESULTADOS<br />

En este capítulo se muestran los resultados obt<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s simu<strong>la</strong>ciones<br />

numéricas realizadas <strong>para</strong> difer<strong>en</strong>tes casos y estudios <strong>para</strong>métricos consi<strong>de</strong>rados.<br />

El análisis <strong>de</strong> los resultados obt<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> estas simu<strong>la</strong>ciones se divi<strong>de</strong> <strong>en</strong>:<br />

análisis <strong>de</strong>l caso base y estudio <strong>para</strong>métrico.<br />

4.1 Análisis <strong>de</strong>l Caso Base<br />

El caso base consiste <strong>de</strong> una tubería. Con arreglo tradicional: <strong>el</strong> mismo<br />

diámetro <strong>en</strong> toda su ext<strong>en</strong>sión, uni<strong>en</strong>do dos p<strong>la</strong>taformas marinas. Las p<strong>la</strong>taformas<br />

están equipadas con una <strong>la</strong>nzadora y una receptora <strong>de</strong>l diablo indicando <strong>el</strong> punto<br />

<strong>de</strong> partida y <strong>de</strong> llegada, respectivam<strong>en</strong>te, así como <strong>de</strong> contro<strong>la</strong>dores y válvu<strong>la</strong>s; <strong>el</strong><br />

fluido con <strong>el</strong> que se realiza <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> es <strong>el</strong> <strong>de</strong> producción como está<br />

compuesto. El diablo a utilizar cumple con ciertas características, como <strong>el</strong><br />

diámetro exterior, <strong>la</strong> masa, longitud y <strong>el</strong> tiempo <strong>de</strong> operación que se va a simi<strong>la</strong>r es<br />

<strong>de</strong> 185 días. El sistema ti<strong>en</strong>e características operativas específicas, como <strong>la</strong><br />

presión y <strong>la</strong> temperatura.<br />

68


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

En <strong>la</strong> tab<strong>la</strong> 4.1 se muestran los principales parámetros y características <strong>de</strong>l<br />

sistema, <strong>de</strong>l fluido, <strong>de</strong>l diablo y <strong>de</strong> los tiempos que se utilizan <strong>en</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción <strong>para</strong><br />

este caso.<br />

Geométricas Operativas D<strong>el</strong> Fluido Accesorios<br />

o<br />

L TOTAL<br />

= 10575[<br />

m]<br />

T amb<br />

= 25 [ C]<br />

Lanzadora<br />

α g<br />

= 0.0227<br />

kg<br />

Válvu<strong>la</strong><br />

D = 0.500 [ m]<br />

p s<br />

= 102 [ ]<br />

2<br />

cm<br />

Contro<strong>la</strong>dor<br />

ε = 0.00005[<br />

m]<br />

kg<br />

p e<br />

= 119.3[<br />

]<br />

2<br />

cm<br />

α<br />

l<br />

= 0.9773<br />

D<strong>el</strong> Diablo<br />

Tipo corto<br />

(esfera)<br />

Masa = 49.9<br />

[Kg]<br />

De Simu<strong>la</strong>ción<br />

t<br />

simu<strong>la</strong>ción<br />

=185[días]<br />

∆t<br />

start<br />

=0.001[días]<br />

Receptora<br />

Diámetro =<br />

Min ∆t =0.001[días]<br />

Diablo<br />

0.500 [m]<br />

Max ∆t =4[días]<br />

Tab<strong>la</strong> 4.1. Principales parámetros y características <strong>de</strong>l sistema <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso base <strong>de</strong><br />

simu<strong>la</strong>ción.<br />

Como se m<strong>en</strong>cionó <strong>en</strong> <strong>el</strong> capítulo 2, una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se realiza <strong>para</strong><br />

disminuir <strong>la</strong> presión <strong>de</strong> bombeo o <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong> disminución <strong>en</strong> <strong>la</strong> producción <strong>en</strong> un<br />

punto y tiempo <strong>de</strong>terminado. Se observa que si existe alguna obstrucción al flujo<br />

hay variación <strong>en</strong> éstos parámetros, <strong>la</strong>s cuales se pres<strong>en</strong>tan con mayor impacto si<br />

es mayor <strong>la</strong> obstrucción.<br />

Las figuras 4.1 a <strong>la</strong> 4.11 muestran <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso base, <strong>el</strong> cual<br />

fue <strong>de</strong>finido <strong>de</strong> forma g<strong>en</strong>eral <strong>en</strong> <strong>el</strong> Capítulo 3. La figura 4.1 muestra <strong>el</strong><br />

comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería al inicio y término <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

simu<strong>la</strong>ción, es <strong>de</strong>cir, antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. En ésta se observa<br />

que bajo <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong>finidas <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso base (constituida por aspectos<br />

geométricos, condiciones operativas y características <strong>de</strong> los fluidos), <strong>el</strong> sistema<br />

pres<strong>en</strong>ta una gran variación <strong>en</strong> <strong>el</strong> valor <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a partir <strong>de</strong> <strong>la</strong> base <strong>de</strong>l riser-1<br />

antes y <strong>de</strong>spués haber realizado <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong>l diablo. La mayor<br />

variación se pres<strong>en</strong>ta al final <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería (<strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia es <strong>de</strong> 15.936 [kg/cm 2 ],<br />

226.664 [lb/pg 2 ]). Se pue<strong>de</strong> observar <strong>la</strong> distribución que ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> presión <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería. La presión <strong>para</strong> un tiempo cero permanece con una variación m<strong>en</strong>or a 5<br />

[kg/cm 2 ], 71.12 [lb/pg 2 ], <strong>para</strong> <strong>la</strong> tubería horizontal (no hay pérdida <strong>de</strong> presión)<br />

<strong>de</strong>bido a que <strong>el</strong> fluido está estancado <strong>en</strong> gran parte <strong>de</strong> ésta y es aquí don<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

69


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

presión se conc<strong>en</strong>tra. Este comportami<strong>en</strong>to es un indicador, <strong>para</strong> <strong>de</strong>cidir si una<br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> es necesaria.<br />

140<br />

Presión <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

135<br />

Presión [ Kg/cm2 ]<br />

130<br />

125<br />

120<br />

115<br />

110<br />

105<br />

100<br />

- 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000<br />

Tiempo = 0 [días]<br />

Tiempo = 185 [días]<br />

Longitud [m]<br />

Figura 4.1. Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión con <strong>la</strong> posición al inicio y final <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción (antes y <strong>de</strong>spués<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>).<br />

La figura 4.2 muestra como se comporta <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido<br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Se observa que existe una gran variación antes y <strong>de</strong>spués<br />

<strong>de</strong> haber realizado <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. Antes <strong>de</strong> hacer <strong>la</strong> operación <strong>el</strong><br />

comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l fluido es inestable, <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />

partes bajas <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, así como <strong>la</strong>s obstrucciones <strong>de</strong>bidas a <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción<br />

<strong>de</strong> <strong>para</strong>fina. Al realizar <strong>la</strong> operación se mejoran consi<strong>de</strong>rablem<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s condiciones<br />

<strong>de</strong> operación pues a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>el</strong> flujo <strong>de</strong>l fluido se manti<strong>en</strong>e <strong>en</strong> forma<br />

estable lo cual repercute positivam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los equipos y reduce <strong>la</strong><br />

dificultad <strong>de</strong>l manejo <strong>de</strong> los procesos. El diablo cumple <strong>la</strong> misión <strong>de</strong> remover<br />

líquidos acumu<strong>la</strong>dos y <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. La curva <strong>de</strong>l perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería (figura 4.2) permite explicar que <strong>la</strong> variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

líquido antes <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se <strong>de</strong>be a <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería, acumulándose más líquido <strong>en</strong> <strong>la</strong>s partes don<strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería asci<strong>en</strong><strong>de</strong> y<br />

disminuy<strong>en</strong>do <strong>en</strong> don<strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería está <strong>en</strong> forma horizontal o <strong>de</strong>sci<strong>en</strong><strong>de</strong>. En esta<br />

figura también se observa <strong>el</strong> efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> gravedad y <strong>de</strong> igual forma <strong>de</strong>l<br />

70


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

colgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> líquido al inicio <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción. Al final <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción <strong>el</strong> líquido<br />

fluye con mayor facilidad. Al disminuir <strong>la</strong> presión, (ver figura 4.1) <strong>la</strong> liberación <strong>de</strong><br />

gas es mayor y por lo tanto <strong>el</strong> flujo <strong>de</strong> líquido disminuye <strong>de</strong>l inicio al final <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería <strong>de</strong> 0.86988 a 0.82126, respectivam<strong>en</strong>te.<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

líquido<br />

0.96<br />

0.94<br />

0.92<br />

0.9<br />

0.88<br />

0.86<br />

0.84<br />

0.82<br />

0.8<br />

- 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000<br />

Longitud [m]<br />

Tiempo = 0 [días] Tiempo = 185 [días] Trayectoria <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

0<br />

-50<br />

-100<br />

-150<br />

-200<br />

-250<br />

Profundidad [m]<br />

Figura 4.2. Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, y perfil <strong>de</strong> ésta.<br />

La figura 4.3 muestra <strong>la</strong> forma <strong>en</strong> que se distribuye <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

gas <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema. En <strong>la</strong>s partes don<strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería está <strong>en</strong> forma asc<strong>en</strong><strong>de</strong>nte hay<br />

colgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> líquido y por está razón <strong>el</strong> gas fluye con mayor facilidad y<br />

disminuye <strong>en</strong> don<strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería está <strong>en</strong> forma <strong>de</strong>sc<strong>en</strong><strong>de</strong>nte u horizontal ya que <strong>el</strong><br />

líquido fluye con mayor facilidad. Al final <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción se pue<strong>de</strong> observar que <strong>el</strong><br />

flujo <strong>de</strong> gas es más estable, aum<strong>en</strong>tando <strong>de</strong> 0.13026 a 0.17882 al inicio y al final<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción, respectivam<strong>en</strong>te. Con esto po<strong>de</strong>mos observar que existe<br />

liberación <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> líquido por <strong>la</strong> disminución <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión.<br />

Si se com<strong>para</strong> <strong>la</strong> figura 4.2 con <strong>la</strong> figura 4.3 se pue<strong>de</strong> apreciar que éstas son<br />

complem<strong>en</strong>tarias.<br />

71


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas<br />

0.2<br />

0.18<br />

0.16<br />

0.14<br />

0.12<br />

0.1<br />

0.08<br />

0.06<br />

0.04<br />

0.02<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

0<br />

- 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000<br />

Longitud [m]<br />

Tiempo = 0 [días] Tiempo = 185 [días]<br />

Figura 4.3. Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

La figura 4.4 muestra <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema. El tiempo <strong>en</strong><br />

esta figura inicia 10 minutos antes (por eso <strong>el</strong> signo negativo) <strong>de</strong> que inserte <strong>el</strong><br />

diablo <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, esto con <strong>la</strong> finalidad <strong>de</strong> apreciar <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong><br />

que se inserta <strong>el</strong> diablo <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Se pue<strong>de</strong> observar que hay un increm<strong>en</strong>to<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema con respecto al tiempo, éste va<br />

<strong>de</strong> 11,445 a 11,451 barriles antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizado <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>,<br />

respectivam<strong>en</strong>te, con estos resultados es evi<strong>de</strong>nte que <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

resultó ser efici<strong>en</strong>te <strong>para</strong> este caso. El inicio <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> está marcado<br />

con <strong>el</strong> tiempo cero y <strong>el</strong> término <strong>de</strong> ésta se pue<strong>de</strong> apreciar <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura. El líquido<br />

aum<strong>en</strong>ta durante <strong>la</strong> operación porque <strong>el</strong> diablo va removi<strong>en</strong>do los fluidos que se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran atascados <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. El líquido se va increm<strong>en</strong>tando conforme <strong>el</strong><br />

diablo avanza, y cuando <strong>el</strong> diablo está por llegar al riser-2, es <strong>el</strong> que asci<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>l<br />

fondo marino a <strong>la</strong> superficie, hay un aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> casi 70 barriles. Esto es porque <strong>el</strong><br />

diablo ti<strong>en</strong>e que mover todo <strong>el</strong> líquido que ya había removido más <strong>el</strong> que se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>el</strong> riser-2 y a<strong>de</strong>más porque <strong>la</strong> presión aum<strong>en</strong>ta y se comi<strong>en</strong>za a<br />

conc<strong>en</strong>trar <strong>el</strong> gas <strong>en</strong> líquido. Después <strong>de</strong> que <strong>el</strong> diablo alcanza <strong>la</strong> receptora <strong>el</strong><br />

72


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería disminuye hasta <strong>el</strong> punto don<strong>de</strong> se estabiliza y a<br />

partir <strong>de</strong> este mom<strong>en</strong>to éstas son <strong>la</strong>s nuevas condiciones <strong>de</strong> operación.<br />

Cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong> líquido<br />

[BBL]<br />

11530<br />

11520<br />

11510<br />

11500<br />

11490<br />

11480<br />

11470<br />

11460<br />

11450<br />

Cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

11440<br />

-10 0 10 20 30 40 50 60 70<br />

Líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema Tiempo [minutos]<br />

Salida <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.4. Cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema con respecto al tiempo.<br />

La figura 4.5 muestra <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema. Éste aum<strong>en</strong>ta<br />

al mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> introducir <strong>el</strong> diablo, hasta don<strong>de</strong> <strong>el</strong> diablo llega a <strong>la</strong> base <strong>de</strong>l riser-2,<br />

y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> esto disminuye porque <strong>la</strong> presión <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong>l diablo aum<strong>en</strong>ta; y<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> que <strong>el</strong> diablo sale, <strong>la</strong> presión disminuye y hay liberación <strong>de</strong> gas, por<br />

esta razón <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 4.4 <strong>el</strong> líquido disminuye ocupando <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> <strong>el</strong> gas que se<br />

libera, hasta llegar a <strong>la</strong>s nuevas condiciones <strong>de</strong> operación. El cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> gas <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> tubería ti<strong>en</strong>e una ligera disminución <strong>de</strong> 1605 a 1604 barriles, esto es antes y<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, respectivam<strong>en</strong>te, ese volum<strong>en</strong> es ocupado por <strong>el</strong><br />

líquido total cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. La explicación <strong>de</strong>l tiempo es <strong>la</strong> misma <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

figura 4.4.<br />

73


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Total <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

1610<br />

Total <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido<br />

[BBL]<br />

1605<br />

1600<br />

1595<br />

1590<br />

1585<br />

1580<br />

-10 0 10 20 30 40 50 60 70<br />

Gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

Salida <strong>de</strong>l diablo<br />

Tiempo [minutos]<br />

Figura 4.5. Cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong> gas <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema con respecto al tiempo.<br />

La figura 4.6 muestra <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong> líquido <strong>para</strong> <strong>la</strong>s<br />

condiciones antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, 181 y 183 días <strong>de</strong><br />

iniciar <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción, respectivam<strong>en</strong>te. La operación se efectuó a los 182 días esto<br />

con <strong>la</strong> finalidad <strong>de</strong> ver los efectos que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> realizar <strong>la</strong> limpieza. El b<strong>en</strong>eficio <strong>de</strong><br />

haber realizado una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se ve <strong>en</strong> <strong>la</strong> curva <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong> esta<br />

figura, pues <strong>el</strong> flujo <strong>de</strong> líquido aum<strong>en</strong>ta consi<strong>de</strong>rablem<strong>en</strong>te. El increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> flujo<br />

<strong>de</strong> líquido es <strong>de</strong> aproximadam<strong>en</strong>te <strong>de</strong> 0.35 kilogramos por segundo, que equivale<br />

a un flujo másico <strong>de</strong> 30.24 tone<strong>la</strong>das por día. Este resultado se pres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tab<strong>la</strong> 4.2.<br />

Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

[Kg/s] [Kg/m] [Kg/h] [Kg/d]<br />

0.35 21 1,260 30,240<br />

Tab<strong>la</strong> 4.2. Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico.<br />

El increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo se <strong>de</strong>be a que <strong>el</strong> diablo remueve <strong>la</strong> mayor cantidad <strong>de</strong><br />

obstrucciones, ya sea líquido o <strong>para</strong>fina, que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>el</strong> interior <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería y que impi<strong>de</strong>n que los fluidos fluyan efici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te. Al realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> hay mayor flujo <strong>de</strong> líquido y es <strong>el</strong> objetivo que se quiere conseguir, y con<br />

esto <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l sistema aum<strong>en</strong>ta.<br />

74


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Flujo másico <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

Flujo másico [Kg/s]<br />

570<br />

569<br />

568<br />

567<br />

566<br />

565<br />

Después <strong>de</strong> realizar<br />

<strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

564<br />

- 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000<br />

Longitud [m]<br />

Líquido, Tiempo = 181 [días]<br />

Líquido, Tiempo = 183 [días]<br />

Figura 4.6. Flujo másico <strong>de</strong> líquido con respecto a <strong>la</strong> longitud.<br />

En sistemas <strong>de</strong> tuberías don<strong>de</strong> se ti<strong>en</strong>e <strong>para</strong>fina asociada al aceite <strong>de</strong><br />

producción repres<strong>en</strong>ta un problema, pues existe <strong>el</strong> riesgo que se pueda<br />

interrumpir <strong>la</strong> producción <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. La<br />

figura 4.7 muestra <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido <strong>de</strong> producción, <strong>en</strong> forma<br />

disu<strong>el</strong>ta, susp<strong>en</strong>dida y <strong>la</strong> suma <strong>de</strong> ambas, existe una gran acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, por lo tanto se disminuye <strong>la</strong><br />

producción. Éste es <strong>el</strong> principal problema <strong>de</strong> nuestro caso base. En <strong>la</strong> figura 4.7 se<br />

repres<strong>en</strong>tan <strong>la</strong>s características <strong>de</strong> fluido y <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina cont<strong>en</strong>ida. La <strong>para</strong>fina<br />

disu<strong>el</strong>ta es mayor que <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina susp<strong>en</strong>dida lo cual pue<strong>de</strong> repres<strong>en</strong>tar un<br />

problema, <strong>en</strong> este caso se precipita y pasa a formar parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina<br />

susp<strong>en</strong>dida, ésta es <strong>la</strong> que se acumu<strong>la</strong> con mayor rapi<strong>de</strong>z y obstruye <strong>el</strong> flujo, esto<br />

<strong>de</strong>riva mayores problemas como mayor presión <strong>de</strong> bombeo requerida. Se observa<br />

que es muy <strong>el</strong>evada <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido, <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina no es<br />

afectada con <strong>el</strong> paso <strong>de</strong>l tiempo, aún <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> haber realizado <strong>la</strong> operación <strong>de</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se manti<strong>en</strong>e estable. La masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina total asociada al<br />

fluido <strong>de</strong> producción es <strong>de</strong> poco m<strong>en</strong>os <strong>de</strong> 250 tone<strong>la</strong>das.<br />

75


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido<br />

250000<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina [Kg]<br />

200000<br />

150000<br />

100000<br />

50000<br />

0<br />

0 25 50 75 100 125 150 175 200<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina disu<strong>el</strong>ta<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina susp<strong>en</strong>dida<br />

Masa total <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

Tiempo [días]<br />

Figura 4.7. Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido con respecto al tiempo.<br />

Un mayor porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina asociada al fluido <strong>de</strong> producción, provocará<br />

mayor acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>la</strong> pared <strong>la</strong> tubería; esto se ilustra <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

figura 4.8. La masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina cont<strong>en</strong>ida <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema aum<strong>en</strong>ta con <strong>el</strong> transcurso<br />

<strong>de</strong>l tiempo, <strong>el</strong> mayor increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> masa <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es<br />

antes <strong>de</strong> los primeros 25 días que son los mismos <strong>en</strong> don<strong>de</strong> <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong><br />

líquido disminuyo drásticam<strong>en</strong>te, ver figura 4.4, esto es porque <strong>la</strong> superficie <strong>en</strong>tera<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería se <strong>en</strong>contraba limpia, y <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se <strong>de</strong>posita a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> toda su<br />

ext<strong>en</strong>sión y <strong>de</strong>spués <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> acumu<strong>la</strong>ción es estable. Esta acumu<strong>la</strong>ción<br />

se pres<strong>en</strong>ta básicam<strong>en</strong>te por <strong>la</strong> baja temperatura, ya que como se m<strong>en</strong>cionó<br />

anteriorm<strong>en</strong>te <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se solidifica aproximadam<strong>en</strong>te a una temperatura <strong>de</strong> 10<br />

[ºC]. La temperatura que se ti<strong>en</strong>e durante toda <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong> <strong>el</strong> fondo marino osci<strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>tre 11.33 y 10.78 [ºC] al inicio y al final <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción, respectivam<strong>en</strong>te. La<br />

acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que se ti<strong>en</strong>e repres<strong>en</strong>ta sólo <strong>el</strong> 0.15 por ci<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina asociada <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido <strong>de</strong> producción que está utilizando <strong>para</strong> este<br />

caso. Una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s causas <strong>de</strong> que no se t<strong>en</strong>ga una masa mayor <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

<strong>de</strong>positada es por <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l fluido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema, pues <strong>en</strong> promedio es muy<br />

alta. Otra causa es que <strong>la</strong> temperatura <strong>de</strong>l sistema está un poco por arriba <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

76


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

temperatura a <strong>la</strong> que <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se solidifica. Cabe m<strong>en</strong>cionar que <strong>la</strong>s condiciones<br />

<strong>de</strong>l fluido y <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina asociado no cambian, por lo que <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería aum<strong>en</strong>ta cada vez más con <strong>el</strong> paso <strong>de</strong>l tiempo.<br />

Para disminuir <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong> un <strong>la</strong>pso <strong>de</strong> tiempo se<br />

<strong>de</strong>be realizar una medida correctiva como <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

400<br />

Parafina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina [Kg]<br />

350<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

50<br />

Tiempo <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

simu<strong>la</strong>ción.<br />

185 días<br />

0<br />

0 25 50 75 100 125 150 175 200<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

Tiempo [días]<br />

Figura 4.8. Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería durante 185 días.<br />

La figura 4.8 muestra <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción máxima <strong>de</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina, es<br />

aproximadam<strong>en</strong>te <strong>de</strong> 364.57 kilogramos y <strong>la</strong> figura 4.9 muestra <strong>el</strong> valor máximo <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina removida por <strong>el</strong> diablo, 400 kilogramos, esto porque al efectuar <strong>la</strong><br />

operación <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido se acumu<strong>la</strong> al fr<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong>l diablo. Al realizar <strong>la</strong> operación <strong>el</strong> diablo <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

<strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y empieza a <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zar<strong>la</strong>, <strong>el</strong> valor máximo se<br />

registra cuando <strong>el</strong> diablo se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra al final <strong>de</strong> <strong>la</strong> trayectoria total. El diablo quita<br />

<strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>jando sólo una cantidad mínima <strong>en</strong> toda <strong>la</strong><br />

superficie <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>de</strong> aproximadam<strong>en</strong>te 15 kilogramos.<br />

Nota: En <strong>la</strong>s figuras 4.9, 4.10 y 4.11 <strong>el</strong> tiempo cero indica <strong>el</strong> tiempo <strong>en</strong> que <strong>el</strong><br />

diablo fue insertado <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

77


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

En <strong>la</strong> figura 4.9 se aprecia que <strong>el</strong> diablo va removi<strong>en</strong>do <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina que se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> superficie interior <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería increm<strong>en</strong>tándose cada<br />

mom<strong>en</strong>to hasta don<strong>de</strong> se extrae <strong>el</strong> diablo, llegando a un valor <strong>de</strong> masa total <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina removida <strong>de</strong> 400 Kilogramos. Este aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> 40 kilogramos <strong>en</strong>tre <strong>la</strong><br />

masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada y removida, es porque <strong>la</strong> misma <strong>para</strong>fina que fluye al<br />

mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> operación se va conc<strong>en</strong>trando <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l diablo, <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina<br />

disu<strong>el</strong>ta y susp<strong>en</strong>dida <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido <strong>de</strong> producción se precipita y se acumu<strong>la</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l diablo, también intervi<strong>en</strong>e <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo. Al extraer <strong>el</strong> diablo ya<br />

no se ti<strong>en</strong>e increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>posita, <strong>el</strong> haber realizado esta operación <strong>de</strong><br />

limpieza era necesaria pues si no se l<strong>la</strong>gara a realizar se pue<strong>de</strong>n llegar a<br />

pres<strong>en</strong>tar más problemas y con mayores consecu<strong>en</strong>cias. Con este análisis se<br />

<strong>de</strong>termina, que es muy poca <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que se <strong>en</strong>contraba <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

superficie <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina con respecto al volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido transportado <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

sistema.<br />

Masa <strong>de</strong> pafina [Kg]<br />

Parafina removida por <strong>el</strong> diablo<br />

450<br />

400<br />

350<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

50<br />

0<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida Tiempo [minutos]<br />

Figura 4.9. Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina acumu<strong>la</strong>da removida por <strong>el</strong> diablo.<br />

En <strong>la</strong>s ultimas tres imág<strong>en</strong>es (4.7, 4.8 y 4.9) se observó <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to que<br />

ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema con <strong>el</strong> paso <strong>de</strong>l diablo y con respecto al<br />

tiempo.<br />

78


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería se pue<strong>de</strong> observar <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura<br />

4.10 junto con su posición con respecto al tiempo. Se distingue <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> que<br />

se introduce y cuando extrae <strong>el</strong> diablo <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería con ayuda <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>la</strong>nzadora y <strong>la</strong><br />

receptora, respectivam<strong>en</strong>te. La posición se observa conforme al <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>to<br />

que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> diablo a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> longitud <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo<br />

durante <strong>la</strong> operación se manti<strong>en</strong>e estable con pequeñas variaciones <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong><br />

irregu<strong>la</strong>ridad <strong>de</strong>l fondo marino don<strong>de</strong> se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra as<strong>en</strong>tada <strong>la</strong> tubería. La<br />

v<strong>el</strong>ocidad mínima <strong>de</strong>l diablo es <strong>de</strong> 4.07 y <strong>la</strong> máxima <strong>de</strong> 4.27 [m/s]. Se pue<strong>de</strong><br />

apreciar <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> que se inserta a 182 [días], parti<strong>en</strong>do <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>la</strong>nzadora,<br />

alcanza una v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> 4.077 [m/s] y cuando se retira <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>de</strong>spués <strong>de</strong><br />

haber transcurrido 43.66 minutos. En esta figura <strong>la</strong> posición y <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad son<br />

mutuam<strong>en</strong>te <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes.<br />

V<strong>el</strong>ocidad [m/s]<br />

4.5<br />

4<br />

3.5<br />

3<br />

2.5<br />

2<br />

1.5<br />

1<br />

0.5<br />

V<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo<br />

0<br />

0<br />

-10 0 10 20 30 40 50 60<br />

V<strong>el</strong>ocidad<br />

Posición<br />

Tiempo [minutos]<br />

Figura 4.10. V<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo con respecto al tiempo.<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

2000<br />

Posición [m]<br />

Como se m<strong>en</strong>cionó <strong>en</strong> <strong>el</strong> capítulo 2, <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo <strong>de</strong>be permanecer<br />

<strong>en</strong>tre 2 a 10 [MPH] (4.47 a 22.33 [m⁄s]) <strong>para</strong> líneas conductoras <strong>de</strong> líquidos, <strong>para</strong><br />

este caso <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad está por <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> lo recom<strong>en</strong>dado, esto no impi<strong>de</strong> que <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> sea efici<strong>en</strong>te pues también con ésta v<strong>el</strong>ocidad se hace un bu<strong>en</strong><br />

barrido <strong>de</strong> obstrucciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. En <strong>la</strong> figura 4.11 se pue<strong>de</strong> observar <strong>la</strong><br />

79


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo así como <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l líquido y gas: 4.15, 4.39, 4.34 [m/s]<br />

<strong>para</strong> <strong>el</strong> diablo, líquido, y gas, respectivam<strong>en</strong>te. La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo es parecida<br />

a <strong>la</strong> <strong>de</strong> los fluidos <strong>de</strong>bido a que <strong>la</strong> operación se realiza con <strong>la</strong> presión que se está<br />

usando <strong>para</strong> <strong>la</strong> producción, los fluidos son más rápidos que <strong>el</strong> diablo y esto es<br />

porque se pres<strong>en</strong>tan fugas a través <strong>de</strong>l diablo durante <strong>la</strong> operación.<br />

V<strong>el</strong>ocidad [m/s]<br />

5<br />

4.5<br />

4<br />

3.5<br />

3<br />

2.5<br />

2<br />

1.5<br />

1<br />

V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l líquido, gas y diablo<br />

0.5<br />

0<br />

-10 0 10 20 30 40 50 60<br />

Líquido Gas Diablo<br />

Tiempo [minutos]<br />

Figura 4.11. V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> líquido, gas y diablo con respecto al tiempo.<br />

Los resultados <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso base muestran que <strong>de</strong>spués <strong>de</strong><br />

haber realizado <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se mejoran <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> flujo: se<br />

asume que <strong>el</strong> diablo removería una gran cantidad <strong>de</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que estaba<br />

obstruy<strong>en</strong>do <strong>el</strong> flujo, <strong>el</strong> flujo másico aum<strong>en</strong>to, <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong> líquido y <strong>de</strong> gas<br />

aum<strong>en</strong>to, y <strong>el</strong> líquido y <strong>el</strong> gas fluy<strong>en</strong> con mayor facilidad.<br />

El sigui<strong>en</strong>te estudio <strong>para</strong>métrico busca <strong>de</strong>terminar cuáles son los parámetros<br />

que más influy<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. Se busca también <strong>de</strong>terminar que tipo<br />

<strong>de</strong> diablo es <strong>el</strong> más a<strong>de</strong>cuado <strong>para</strong> <strong>el</strong> sistema.<br />

80


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

4.2 <strong>Estudio</strong> Paramétrico<br />

La tab<strong>la</strong> 3.1, se pres<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> nuevo con <strong>el</strong> objetivo <strong>de</strong> recordar <strong>la</strong>s variables y/o<br />

parámetros <strong>el</strong>egidos <strong>para</strong> realizar los estudios <strong>para</strong>métricos y aquéllos que serán<br />

analizados <strong>para</strong> especificar <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l sistema, <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>ndo que <strong>el</strong><br />

propósito principal es estudiar <strong>el</strong> efecto que <strong>la</strong>s variaciones <strong>de</strong> los primeros ti<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

sobre los parámetros <strong>de</strong> medición <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema.<br />

Variables<br />

Parámetros <strong>de</strong> Medición<br />

Presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema [KPa]<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas<br />

Temperatura [ºC]<br />

Rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería [m]<br />

Diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, D [m]<br />

Diámetro <strong>de</strong>l diablo, [m]<br />

Masa <strong>de</strong>l Diablo<br />

Tipo diablo<br />

m<br />

Diablo<br />

[kg]<br />

Sin acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

Flujo másico [Kg/s]<br />

Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

[barriles]<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido<br />

V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo, V<br />

Diablo<br />

[m/s]<br />

Acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina [Kg]<br />

Tab<strong>la</strong> 3.1.Variables y parámetros <strong>de</strong> medición usados <strong>para</strong> <strong>el</strong> estudio <strong>para</strong>métrico.<br />

Antes <strong>de</strong> empezar a estudiar los resultados <strong>de</strong> <strong>la</strong>s variables (diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería y masa <strong>de</strong>l diablo, fuerza <strong>de</strong> empuje, presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema,<br />

fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas, temperatura, rugosidad, tipo <strong>de</strong> diablo y sin<br />

acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina) sobre <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico, <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido<br />

<strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema, <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido, <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo,<br />

y <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina, <strong>de</strong>bemos saber que se pue<strong>de</strong> llegar a<br />

pres<strong>en</strong>tar resultados optimistas y pesimistas.<br />

81


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

4.2.1 Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Presión <strong>en</strong> <strong>la</strong> Entrada <strong>de</strong>l Sistema<br />

En <strong>la</strong>s cinco figuras que se muestran a continuación (4.12 a 4.16) se pres<strong>en</strong>tan<br />

los resultados obt<strong>en</strong>idos <strong>para</strong> los casos <strong>en</strong> los que <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l<br />

sistema varía.<br />

Las figuras muestran que cuando se ti<strong>en</strong><strong>en</strong> gastos o <strong>produccion</strong>es gran<strong>de</strong>s <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> sistema, <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones operan <strong>de</strong> una manera más estable; es <strong>de</strong>cir,<br />

muestran una m<strong>en</strong>or variación <strong>en</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> flujo y parámetros<br />

estudiados.<br />

La tab<strong>la</strong> 4.3 muestran los valores <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema, que se<br />

tomaron <strong>para</strong> realizar los difer<strong>en</strong>tes casos <strong>para</strong> ésta sección.<br />

Caso<br />

Presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema<br />

1 11,600 [KPa] 118.287 [Kg/cm 2 ] 1,682.429 psia<br />

2(caso base) 11,700 [KPa] 119.306 [Kg/cm 2 ] 1,696.933 psia<br />

3 11,800 [KPa] 120.326 [Kg/cm 2 ] 1,711.437 psia<br />

4 12,000 [KPa] 122.366 [Kg/cm 2 ] 1,740.44 psia<br />

Tab<strong>la</strong> 4.3. Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema.<br />

La figura 4.12 muestra los resultados <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong> líquido <strong>para</strong> los<br />

difer<strong>en</strong>tes valores <strong>de</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema. Los efectos que<br />

proporcionan <strong>la</strong> variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión al sistema <strong>de</strong> producción <strong>en</strong> estudio son<br />

consi<strong>de</strong>rables. En todos los casos <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> mejora <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong><br />

flujo <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema, <strong>en</strong>tre m<strong>en</strong>or es <strong>la</strong> presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada al sistema, mayor es <strong>el</strong><br />

increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico que se transporta a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. La tab<strong>la</strong> 4.4<br />

muestra los resultados <strong>para</strong> los cuatro difer<strong>en</strong>tes casos.<br />

82


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada<br />

<strong>de</strong>l sistema<br />

Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

[KPa] [Kg/s] [Kg/min] [Kg/h] [Kg/d]<br />

11,600 0.49 29.4 1,764 42,336<br />

11,700 (caso base) 0.35 21 1,260 30,240<br />

11,800 0.315 18.9 1,134 27,216<br />

12,000 0.27 16.2 972 23,328<br />

Tab<strong>la</strong> 4.4. Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes presiones.<br />

El mayor increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong> líquido se pres<strong>en</strong>ta <strong>para</strong> <strong>la</strong> presión <strong>de</strong><br />

11,600 [KPa], esto es porque al t<strong>en</strong>er una m<strong>en</strong>or presión <strong>de</strong> empuje, <strong>el</strong> diablo<br />

realiza <strong>la</strong> operación más l<strong>en</strong>tam<strong>en</strong>te y va removi<strong>en</strong>do una mayor cantidad <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Para <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong>l caso base,<br />

<strong>en</strong>tre mayor es <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema, mayor es <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong><br />

líquido. En nuestro análisis es <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso 4 con una presión <strong>de</strong> 12,000 [KPa]. Para<br />

todos los casos <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido se obtuvo <strong>de</strong> los datos<br />

registrados <strong>para</strong> un día antes y uno <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> haber realizado <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong>.<br />

Flujo másico <strong>de</strong><br />

líquido [Kg/s]<br />

625<br />

615<br />

605<br />

595<br />

585<br />

575<br />

565<br />

555<br />

545<br />

Flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1,tiempo =181 [días] Caso 2,tiempo = 181 [días] Caso 3,tiempo = 181 [días]<br />

Caso 4,tiempo = 181 [días] Caso 1,tiempo = 183 [días] Caso 2,tiempo = 183 [días]<br />

Caso 3,tiempo = 183 [días] Caso 4,tiempo = 183 [días]<br />

Figura 4.12. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido.<br />

83


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

La figura 4.13 muestra que <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema afecta al líquido<br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, al t<strong>en</strong>er una presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada alta <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema es más<br />

<strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> fluido que se transporta <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong> un <strong>la</strong>pso <strong>de</strong> tiempo, por <strong>la</strong><br />

v<strong>el</strong>ocidad con <strong>la</strong> que esta viajando <strong>el</strong> fluido. Se muestra <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> cual <strong>el</strong><br />

diablo está realizando <strong>la</strong> limpieza, <strong>el</strong> líquido <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong>l diablo va aum<strong>en</strong>tando<br />

conforme avanza y al salir <strong>de</strong>l sistema (cuando <strong>la</strong>s curvas alcanzan <strong>el</strong> punto<br />

máximo). El volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido <strong>de</strong>sci<strong>en</strong><strong>de</strong> hasta normalizarse y éstas son <strong>la</strong>s<br />

nuevas condiciones <strong>de</strong> producción. El tiempo <strong>en</strong> esta gráfica comi<strong>en</strong>za al<br />

introducir <strong>el</strong> diablo a <strong>la</strong> tubería.<br />

En <strong>la</strong> tab<strong>la</strong> 4.5 se pres<strong>en</strong>tan los datos antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong>, así como <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> cada uno <strong>de</strong> los casos <strong>en</strong> <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido<br />

total <strong>de</strong> líquido.<br />

Caso Antes [BBL] Después [BBL] Increm<strong>en</strong>to [BBL]<br />

1 11,428.4 11,437.3 8.9<br />

2 (caso base ) 11,445 11,451 6<br />

3 11,460 11,465 5<br />

4 11,488.9 11,493 4.1<br />

Tab<strong>la</strong> 4.5. Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

Para todos los casos se mejoran <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> operación, <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to<br />

parece no ser significativo, por ejemplo <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso 1 don<strong>de</strong> <strong>la</strong> presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada<br />

<strong>de</strong>l sistema es <strong>la</strong> m<strong>en</strong>or, <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to es <strong>el</strong> mayor, se registra un increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>de</strong> 8.9 barriles, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong>, esto pue<strong>de</strong> significar ganancias <strong>para</strong> un <strong>la</strong>pso <strong>de</strong> tiempo posterior.<br />

84


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería [BBL]<br />

11600<br />

11580<br />

11560<br />

11540<br />

11520<br />

11500<br />

11480<br />

11460<br />

11440<br />

11420<br />

11400<br />

Total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

Caso 1 Caso 2 Caso 3 Caso 4<br />

Figura 4.13. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema sobre <strong>el</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

La figura 4.14 muestra <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería, <strong>para</strong> este caso <strong>la</strong> variación que se hizo a <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l<br />

sistema ti<strong>en</strong>e un efecto mo<strong>de</strong>rado <strong>en</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido. La fracción<br />

<strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería es directam<strong>en</strong>te proporcional a <strong>la</strong><br />

presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada pues <strong>para</strong> una presión alta es mayor <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido<br />

que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Para todos los casos se ti<strong>en</strong>e un flujo inestable al<br />

inicio <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción, porque se ti<strong>en</strong>e líquido estancado <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. El líquido<br />

no fluye fácilm<strong>en</strong>te pues <strong>la</strong> sección <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería asci<strong>en</strong><strong>de</strong>, actúa <strong>la</strong> gravedad, se<br />

pres<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> colgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> líquido, por <strong>la</strong> misma naturaleza <strong>de</strong>l líquido al ser éste<br />

más pesado se ti<strong>en</strong><strong>de</strong> a <strong>de</strong>positar <strong>en</strong> <strong>la</strong>s partes bajas <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Después <strong>de</strong><br />

realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se disminuye <strong>el</strong> líquido estancado, <strong>para</strong> todos los<br />

casos, <strong>el</strong> líquido fluye con mayor facilidad. La presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

manti<strong>en</strong>e <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> flujo <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> que <strong>el</strong> diablo remueve todo <strong>el</strong> líquido<br />

estancado. El rango <strong>de</strong> variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada permite seña<strong>la</strong>r que<br />

<strong>en</strong>tre mayor es <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema, mejores serán <strong>la</strong>s condiciones<br />

<strong>de</strong> flujo y viceversa.<br />

85


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

líquido<br />

1<br />

0.98<br />

0.96<br />

0.94<br />

0.92<br />

0.9<br />

0.88<br />

0.86<br />

0.84<br />

0.82<br />

0.8<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1, tiempo = 0[días] Caso 1, tiempo = 185[días] Caso 2, tiempo = 0[días]<br />

Caso 2, tiempo = 185[días] Caso 3, tiempo = 0[días] Caso 3, tiempo = 185[días]<br />

Caso 4, tiempo = 0[días] Caso 4, tiempo = 185[días]<br />

Figura 4.14. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido.<br />

La figura 4.15 muestra <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina removida por <strong>el</strong> diablo <strong>para</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes<br />

presiones, <strong>para</strong> éstas condiciones y <strong>para</strong> este caso <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l<br />

sistema afecta <strong>en</strong> gran medida a <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina que se <strong>de</strong>posita <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería, esto es porque <strong>el</strong> fluido se mueve a mayor v<strong>el</strong>ocidad, esto hace que <strong>la</strong><br />

masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que se <strong>de</strong>posita sea m<strong>en</strong>or y por lo tanto <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

que remueve <strong>el</strong> diablo es m<strong>en</strong>or. Se pue<strong>de</strong> apreciar <strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina removida <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> caso 1 y <strong>el</strong> caso 4 <strong>de</strong> 585 a 275 kilogramos,<br />

respectivam<strong>en</strong>te, <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso base (caso 2) <strong>la</strong> masa removida es <strong>de</strong> 400<br />

kilogramos, esto <strong>de</strong> <strong>de</strong>be a que <strong>el</strong> diablo se mueve con mayor v<strong>el</strong>ocidad y<br />

remueve con mayor facilidad a <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina. La masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida <strong>para</strong><br />

estos casos pue<strong>de</strong> resultar insignificante com<strong>para</strong>da con los volúm<strong>en</strong>es <strong>de</strong><br />

producción pero pue<strong>de</strong> resultar b<strong>en</strong>éfico realizar <strong>corrida</strong>s <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> periódicas<br />

<strong>para</strong> no t<strong>en</strong>er una gran cantidad <strong>de</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada pues si es<br />

excesiva pue<strong>de</strong> que <strong>el</strong> diablo se estanque o se <strong>de</strong>t<strong>en</strong>ga y ev<strong>en</strong>tualm<strong>en</strong>te g<strong>en</strong>erar<br />

mayores problemas, tales como que <strong>la</strong> operación dure más tiempo <strong>de</strong> lo previsto o<br />

se t<strong>en</strong>gan que realizar operaciones con mayor presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema<br />

<strong>para</strong> mover <strong>el</strong> diablo.<br />

86


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

600<br />

Parafina acumu<strong>la</strong>da removida por <strong>el</strong> diablo<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina [Kg]<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

0<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

Caso 1 Caso 2 Caso 3 Caso 4 Salida <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.15. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada sobre <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina removida.<br />

La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo y su posición también se ve afectada por <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema. La figura 4.16 muestra que <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo es<br />

directam<strong>en</strong>te proporcional a <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada. Si <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo<br />

exce<strong>de</strong> <strong>el</strong> rango permitido pue<strong>de</strong> causar problemas y no es recom<strong>en</strong>dable manejar<br />

v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s altas pues pue<strong>de</strong> ocasionar problemas y a<strong>de</strong>más no cumplir con <strong>la</strong>s<br />

tareas específicas efici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te. La v<strong>el</strong>ocidad <strong>para</strong> los cuatro casos está un poco<br />

por <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad recom<strong>en</strong>dada. Como se explico <strong>en</strong> <strong>el</strong> capítulo 2 ésta<br />

<strong>de</strong>be permanecer, <strong>para</strong> líneas conductoras <strong>de</strong> líquidos, <strong>de</strong> 2 a 10 [MPH] (4.47 a<br />

22.33 [m/s]). La posición <strong>de</strong>l diablo también se ve afectada pues <strong>en</strong>tre mayor es <strong>la</strong><br />

presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada mayor es <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad, m<strong>en</strong>os es <strong>el</strong> tiempo que tarda <strong>el</strong> diablo<br />

<strong>en</strong> realizar <strong>la</strong> operación, viajar a través y salir <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Para esta figura, <strong>el</strong><br />

tiempo inicia a partir <strong>de</strong> que <strong>el</strong> diablo se introduce <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, esto es, cuando<br />

inicia <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

87


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

6<br />

V<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo<br />

12000<br />

V<strong>el</strong>ocidad [m/s]<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

2000<br />

Posición [m]<br />

0<br />

-10 0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

V<strong>el</strong>ocidad, caso 1 V<strong>el</strong>ocidad, caso 2 V<strong>el</strong>ocidad, caso 3 V<strong>el</strong>ocidad, caso 4<br />

Posición, caso 1 Posición, caso 2 Posición, caso 3 Posición, caso 4<br />

Figura 4.16. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo.<br />

0<br />

Después <strong>de</strong> haber realizado <strong>el</strong> análisis <strong>para</strong>métrico <strong>de</strong> los efectos que ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong><br />

presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema sobre <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir que<br />

nuestro caso base está <strong>en</strong> un rango aceptable (<strong>en</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> operación),<br />

pues sólo se ti<strong>en</strong>e que increm<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada cuidando que <strong>la</strong><br />

v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo se mant<strong>en</strong>ga estable y <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> lo establecido, <strong>para</strong> no<br />

provocar un mayor problema, y así remover <strong>la</strong> mayor cantidad <strong>de</strong> líquidos<br />

estancados y <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, con esto se aum<strong>en</strong>ta<br />

<strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y se mejoran <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> flujo haci<strong>en</strong>do<br />

más efici<strong>en</strong>te <strong>el</strong> sistema <strong>de</strong> producción.<br />

4.2.2 Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Fracción <strong>de</strong> Volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> Gas<br />

La sigui<strong>en</strong>te variable a analizar es <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> fluido <strong>de</strong> producción. En esta subsección se analiza <strong>el</strong> efecto que ti<strong>en</strong>e sobre <strong>el</strong><br />

flujo másico, <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> total líquido y otros parámetros que ya se han<br />

m<strong>en</strong>cionado anteriorm<strong>en</strong>te. La tab<strong>la</strong> 4.6 muestra cómo varia <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> gas<br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> líquido y <strong>la</strong> variación porc<strong>en</strong>tual <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas<br />

88


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

con respecto al caso base. Ésta es una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s variables que pue<strong>de</strong> cambiar<br />

conforme siga operando <strong>el</strong> sistema <strong>de</strong> producción, pues con <strong>el</strong> tiempo se pue<strong>de</strong><br />

increm<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido. Esta variable repres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s<br />

condiciones que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> sistema <strong>de</strong> producción al realizar <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> <strong>corrida</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, pues con <strong>el</strong> tiempo una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s variables que cambia es <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong><br />

volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido. La cantidad <strong>de</strong> líquido pue<strong>de</strong> ser <strong>en</strong> un<br />

principio <strong>de</strong>l 100 [%] pero con <strong>el</strong> paso <strong>de</strong>l tiempo comi<strong>en</strong>za a <strong>de</strong>crecer. Por esta<br />

razón se <strong>el</strong>igió esta variable <strong>para</strong> ver como se comporta <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> bajo<br />

condiciones distintas. Los casos <strong>para</strong> este análisis son, varían <strong>en</strong> cuanto a <strong>la</strong><br />

cantidad <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido con respecto al caso base.<br />

Variación [%]<br />

Caso 1 Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas 0.0206 8.85<br />

Caso 2 (caso base) Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas 0.0226<br />

Caso 3 Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas 0.0246 8.85<br />

Tab<strong>la</strong> 4.6. Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> facción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas.<br />

La figura 4.17 muestra <strong>el</strong> efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>el</strong> flujo<br />

másico <strong>de</strong> líquido. El lector pue<strong>de</strong> observar que existe una difer<strong>en</strong>cia consi<strong>de</strong>rable<br />

<strong>en</strong>tre los tres casos, esto es por hay una difer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas pres<strong>en</strong>te<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> líquido, a mayor cantidad <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido m<strong>en</strong>or es <strong>el</strong> flujo<br />

másico <strong>de</strong> líquido. Esta difer<strong>en</strong>cia es m<strong>en</strong>or <strong>de</strong> 10 kilogramos por segundo <strong>en</strong>tre<br />

cada uno <strong>de</strong> los casos. La variación es mínima <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> haber realizado <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> (181 y 183 días,<br />

respectivam<strong>en</strong>te). Existe un increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> los tres casos, <strong>el</strong> máximo es <strong>de</strong> 40.608<br />

tone<strong>la</strong>das por día y <strong>el</strong> mínimo <strong>de</strong> 24.624 tone<strong>la</strong>das por día si<strong>en</strong>do <strong>el</strong> primero <strong>en</strong><br />

don<strong>de</strong> se ti<strong>en</strong>e mayor pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> gas y <strong>el</strong> segundo <strong>el</strong> <strong>de</strong> m<strong>en</strong>or. Ver tab<strong>la</strong> 4.7.<br />

Con esto se pue<strong>de</strong> afirmar que <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> resultó ser efici<strong>en</strong>te <strong>para</strong> <strong>la</strong>s<br />

condiciones pres<strong>en</strong>tadas, y con estos tres valores <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

gas hay un increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong> producción y esto hace que <strong>el</strong> sistema sea más<br />

efici<strong>en</strong>te.<br />

89


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas<br />

Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

[Kg/s] [Kg/m] [Kg/h] [Kg/d]<br />

0.0206 0.285 17.1 1,026 24,624<br />

0.022 (caso base) 0.35 21 1,260 30,240<br />

0.0246 0.47 28.2 1,692 40,608<br />

Tab<strong>la</strong> 4.7. Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes presiones.<br />

Para los tres casos <strong>el</strong> diablo cumple con <strong>el</strong> objetivo <strong>de</strong> remover los líquidos<br />

estancados y <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Al terminar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>el</strong> fluido fluye con mayor facilidad y es por eso que <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong><br />

líquido increm<strong>en</strong>ta.<br />

La figura 4.17 y <strong>la</strong> tab<strong>la</strong> 4.7 muestran que <strong>en</strong> cualquier etapa <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción<br />

y <strong>en</strong> cualquier esc<strong>en</strong>ario (caso) <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> resulta se efici<strong>en</strong>te, pues<br />

aum<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> flujo másico, <strong>para</strong> estas condiciones y este sistema. Al existir gran<br />

conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> gas <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido <strong>de</strong> producción es mayor <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo<br />

másico <strong>de</strong> líquido <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

Flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

[Kg/s]<br />

580<br />

575<br />

570<br />

565<br />

560<br />

555<br />

Flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1,tiempo = 181 [días] Caso 2,tiempo = 181 [días] Caso 3,tiempo = 181 [días]<br />

Caso 1,tiempo = 183 [días] Caso 2,tiempo = 183 [días] Caso 3,tiempo = 183 [días]<br />

Figura 4.17. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido.<br />

90


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

La figura 4.18 muestra <strong>el</strong> efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>el</strong><br />

líquido total cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

Existe una variación <strong>de</strong>l volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong>tre un caso y otro <strong>de</strong> 300 barriles;<br />

esto se <strong>de</strong>be a <strong>la</strong> variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas <strong>de</strong> los datos iniciales<br />

(ver tab<strong>la</strong> 4.6). El mayor increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> limpieza interna <strong>de</strong>l sistema con ayuda <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> se pres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso 3, <strong>de</strong> 9.6 barriles. A mayor pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> gas m<strong>en</strong>or<br />

es <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. La tab<strong>la</strong> 4.8 muestra <strong>el</strong> valor <strong>de</strong><br />

líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería antes y <strong>de</strong>spués realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, así<br />

como <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> cada caso, este repres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> barriles <strong>de</strong><br />

líquido adicionales <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>para</strong> ese<br />

instante, es <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> líquido que se esta tras<strong>la</strong>dando por segundo.<br />

.<br />

Líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería [BBL]<br />

Caso Antes [BBL] Después [BBL] Increm<strong>en</strong>to[BBL]<br />

1 11,593.6 11,598 4.4<br />

2 (caso base ) 11,445 11,451 6<br />

11700<br />

11650<br />

11600<br />

11550<br />

11500<br />

11450<br />

11400<br />

11350<br />

11300<br />

3 11,298.4 11,308 9.6<br />

Tab<strong>la</strong> 4.8. Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

Total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

11250<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

Caso 1 Caso 2 Caso 3 Salida <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.18. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido.<br />

91


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Al final <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> hay un increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> total <strong>de</strong> líquido<br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería; esto es porque <strong>el</strong> diablo remueve <strong>el</strong> líquido estancado y se<br />

va acumu<strong>la</strong>ndo <strong>en</strong> fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong> éste, <strong>de</strong>spués empieza a disminuir porque <strong>el</strong> diablo<br />

llega a <strong>la</strong> receptora, <strong>en</strong> este punto <strong>la</strong> operación ha concluido hasta don<strong>de</strong> se<br />

normaliza. El comportami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> los tres casos es muy parecido; esto quiere <strong>de</strong>cir<br />

que <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas no afecta <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

El efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 4.19. Al inicio <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

simu<strong>la</strong>ción todos los casos pres<strong>en</strong>tan líquido estancado; <strong>la</strong> variación <strong>en</strong>tre estos<br />

es por <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. El líquido se estanca<br />

principalm<strong>en</strong>te por <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Para todos los casos, al final <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> operación mejoran, <strong>el</strong> diablo remueve, los<br />

líquidos estancados.<br />

Fracción <strong>de</strong><br />

volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido<br />

1<br />

0.98<br />

0.96<br />

0.94<br />

0.92<br />

0.9<br />

0.88<br />

0.86<br />

0.84<br />

0.82<br />

0.8<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1, tiempo = 0[días] Caso 1, tiempo = 185[días] Caso 2, tiempo = 0[días]<br />

Caso 2, tiempo = 185[días] Caso 3, tiempo = 0[días] Caso 3, tiempo = 185[días]<br />

Figura 4.19. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido.<br />

La presión disminuye a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong> liberación <strong>de</strong> gas<br />

haci<strong>en</strong>do que <strong>para</strong> <strong>el</strong> final <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción <strong>la</strong>s tres curvas pres<strong>en</strong>t<strong>en</strong> una<br />

disminución <strong>en</strong> <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong> líquido. La variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> líquido <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> caso 1 y <strong>el</strong> 3 es <strong>de</strong> 0.04 y <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>l valor <strong>de</strong> fracción <strong>de</strong> gas.<br />

92


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Para <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina removida por <strong>el</strong> diablo, <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas pres<strong>en</strong>ta<br />

un efecto consi<strong>de</strong>rable; <strong>el</strong> diablo remueve <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada y <strong>el</strong> fluido<br />

estancado y <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que está <strong>en</strong> forma disu<strong>el</strong>ta y susp<strong>en</strong>dida <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

fluido. El t<strong>en</strong>er mayor cantidad <strong>de</strong> gas <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido hace que <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> líquido<br />

que fluye sea m<strong>en</strong>or y por consigui<strong>en</strong>te m<strong>en</strong>os <strong>para</strong>fina fluirá, y con esto <strong>la</strong> masa<br />

<strong>de</strong> <strong>para</strong>fina acumu<strong>la</strong>da <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es m<strong>en</strong>or; esto <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> 6<br />

meses <strong>de</strong> haber iniciado <strong>la</strong> producción. Esto es porque <strong>el</strong> gas fluye con mayor<br />

facilidad y como <strong>el</strong> líquido viaja a una v<strong>el</strong>ocidad m<strong>en</strong>or <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se <strong>de</strong>posita con<br />

mayor facilidad. La fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas es m<strong>en</strong>or <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso 1 y <strong>la</strong> mayor<br />

<strong>para</strong> <strong>el</strong> caso 3. La masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida es <strong>de</strong> 303.34 y 540.89 kilogramos,<br />

respectivam<strong>en</strong>te. Para los tres casos <strong>el</strong> diablo remueve <strong>la</strong> mayor cantidad <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada. Esto lo muestra <strong>la</strong> figura 4.20. A mayor cantidad <strong>de</strong> gas <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

fluido <strong>de</strong> producción m<strong>en</strong>or es <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada y m<strong>en</strong>or es <strong>la</strong> masa<br />

<strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que <strong>el</strong> diablo remueve.<br />

600<br />

Parafina acumu<strong>la</strong>da removida por <strong>el</strong> diablo<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina [Kg]<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

0<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

Caso 1 Caso 2 Caso 3 Salida <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.20. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida.<br />

La v<strong>el</strong>ocidad y <strong>la</strong> posición <strong>de</strong>l diablo son afectadas por <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> gas<br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema <strong>de</strong> una manera mínima. Una vez que <strong>el</strong> diablo se<br />

introduce a <strong>la</strong> tubería, viaja impulsado por <strong>la</strong> presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema y si<br />

93


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

existe volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas mayor o m<strong>en</strong>or esto no afecta <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad pues <strong>el</strong> diablo<br />

va removi<strong>en</strong>do lo que esta fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong> él; lo único que hace que <strong>el</strong> diablo se <strong>de</strong>t<strong>en</strong>ga<br />

o que disminuya su v<strong>el</strong>ocidad es <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> tubería, esto lo muestra <strong>la</strong> figura 4.20. Para estos casos <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

que <strong>el</strong> diablo remueve no varia mucho <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> caso 1 y <strong>el</strong> caso 3. La difer<strong>en</strong>cia es<br />

<strong>de</strong> 237.55 kilogramos, esta masa no es <strong>de</strong>masiado gran<strong>de</strong> <strong>para</strong> que <strong>el</strong> diablo<br />

disminuya su v<strong>el</strong>ocidad <strong>en</strong> forma drástica. Por lo que respecta a <strong>la</strong> posición, ésta<br />

<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo, <strong>la</strong> cual no varía <strong>en</strong> forma consi<strong>de</strong>rable <strong>en</strong>tre<br />

un caso y otro, por lo tanto <strong>el</strong> diablo recorre <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong> casi <strong>el</strong> mismo tiempo.<br />

V<strong>el</strong>ocidad [m/s]<br />

V<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo<br />

5<br />

4.5<br />

4<br />

12000<br />

10000<br />

3.5<br />

3<br />

8000<br />

2.5<br />

6000<br />

2<br />

1.5<br />

4000<br />

1<br />

0.5<br />

2000<br />

0<br />

0<br />

-10 0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

V<strong>el</strong>ocidad, caso 1 V<strong>el</strong>ocidad, caso 2 V<strong>el</strong>ocidad, caso 3<br />

Posición, caso 1 Posición, caso 2 Posición, caso 3<br />

Figura 4.21. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo.<br />

Posición [m]<br />

Después <strong>de</strong> realizar <strong>el</strong> análisis se pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>cir que <strong>para</strong> estas condiciones,<br />

estos esc<strong>en</strong>arios pue<strong>de</strong>n pres<strong>en</strong>tarse si se realiza <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong><br />

cualquier etapa <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida productiva <strong>de</strong>l sistema pues <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

líquido pue<strong>de</strong> cambiar con <strong>el</strong> tiempo.<br />

94


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

4.2.3 Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Temperatura <strong>de</strong>l Sistema<br />

La sigui<strong>en</strong>te variable a analizar es <strong>la</strong> temperatura. Se espera que al cal<strong>en</strong>tar<br />

una sección <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina sea m<strong>en</strong>or y que afecte <strong>el</strong> tiempo<br />

<strong>en</strong>tre una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y otra. Para este análisis es necesario recordar <strong>el</strong><br />

perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, ver figura 4.22. Esta variable se <strong>el</strong>igió <strong>para</strong> ver los efectos que<br />

ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> transmitir calor <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema, (<strong>en</strong> <strong>el</strong> riser-1 y riser-2) parti<strong>en</strong>do <strong>de</strong>l caso <strong>en</strong><br />

estudio (caso base), sobre <strong>el</strong> flujo másico, <strong>el</strong> total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

sistema, <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada y removida por <strong>el</strong> diablo. Otros<br />

parámetros como <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo, <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido no<br />

pres<strong>en</strong>tan cambios consi<strong>de</strong>rables; solo los primeros son don<strong>de</strong> se aprecia los<br />

efectos <strong>de</strong> transmitir calor a <strong>la</strong> tubería. La tab<strong>la</strong> 4.9 muestra <strong>la</strong> forma <strong>en</strong> que se<br />

varió <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema <strong>para</strong> los difer<strong>en</strong>tes casos.<br />

25<br />

Perfíl <strong>de</strong> <strong>la</strong> Tubería<br />

Profundidad [m]<br />

-25<br />

-75<br />

-125<br />

-175<br />

Zonas <strong>el</strong>egidas <strong>para</strong> transferirles calor<br />

-225<br />

-500 500 1500 2500 3500 4500 5500 6500 7500 8500 9500 10500<br />

Longitud [m]<br />

Tubería horizonta-1 Riser-1 Tubería horizontal-2<br />

Riser-2<br />

Tubería horizontal-3<br />

Figura 4.22. Perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>para</strong> <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura.<br />

El calor es trasmitido al riser-1 y al riser-2 por medio <strong>de</strong> un cable <strong>el</strong>éctrico que<br />

se exti<strong>en</strong><strong>de</strong> a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> toda su longitud.<br />

95


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Tubería Riser-1 Tubería Riser-2 Tubería<br />

horizontal-1 [ºC] [ºC] horizontal-2 [ºC] [ºC] horizontal-3 [ºC]<br />

Caso 1 20 20 10 20 20<br />

Caso 2 25 25 10 25 25<br />

Caso 3 30 30 10 30 30<br />

Caso 4 40 40 10 40 40<br />

Tab<strong>la</strong> 4.9. Distribución <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

La figura 4.23 muestra <strong>el</strong> efecto que ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

riser-1 y riser-2 sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido. Se <strong>de</strong>cidió sólo poner <strong>la</strong>s curvas<br />

<strong>para</strong> <strong>el</strong> caso 1 y caso 4 <strong>para</strong> que se puedan apreciar los efectos que se ti<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. Las curvas se g<strong>en</strong>eraron <strong>para</strong> un día<br />

antes y día <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, 181 y 183 días <strong>de</strong><br />

simu<strong>la</strong>ción, respectivam<strong>en</strong>te; <strong>para</strong> estos dos esc<strong>en</strong>arios <strong>el</strong> caso 1 es <strong>el</strong> que<br />

maneja mayor flujo <strong>de</strong> líquido, esto es porque <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> los risers 1 y 2 es<br />

<strong>la</strong> m<strong>en</strong>or y por consigui<strong>en</strong>te <strong>el</strong> cambio <strong>de</strong> temperatura <strong>de</strong>l fluido al estar <strong>en</strong><br />

contacto con <strong>la</strong> tubería que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>el</strong> lecho marino es m<strong>en</strong>os drástico y <strong>la</strong><br />

<strong>para</strong>fina que se <strong>de</strong>posita es m<strong>en</strong>or haci<strong>en</strong>do que fluya con mayor facilidad los<br />

fluidos.<br />

Flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

[Kg/s]<br />

571<br />

570<br />

569<br />

568<br />

567<br />

566<br />

565<br />

564<br />

563<br />

Flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1,tiempo = 181 [días]<br />

Caso 1,tiempo = 183 [días]<br />

Después <strong>de</strong> realizar<br />

<strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

Caso 4,tiempo = 181 [días]<br />

Caso 4,tiempo = 183 [días]<br />

Figura 4.23. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido.<br />

96


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Al ser mayor <strong>la</strong> temperatura <strong>de</strong>l fluido, <strong>la</strong> viscosidad <strong>de</strong>l mismo disminuye y<br />

fluye con mayor facilidad y <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina permanece disu<strong>el</strong>ta <strong>en</strong> <strong>el</strong> aceite hasta que<br />

se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra con una temperatura m<strong>en</strong>os, al sufrir <strong>el</strong> cambio <strong>de</strong> temperatura se<br />

precipita <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina y se <strong>de</strong>posita <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

Cal<strong>en</strong>tar los risers 1 y 2 hace que <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se <strong>de</strong>posite con mayor facilidad,<br />

porque <strong>el</strong> fluido se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra con un cambio <strong>de</strong> temperatura drástico al llegar al <strong>la</strong><br />

tubería horizontal que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>el</strong> lecho marino, Al transcurrir 181 días <strong>de</strong><br />

que <strong>el</strong> sistema esté <strong>en</strong> operación (simu<strong>la</strong>ción), <strong>el</strong> flujo másico <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso 1 es <strong>de</strong><br />

569.465 [Kg/s]; y <strong>de</strong> 568.545 [Kg/s] <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso 4, esta difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> 0.92 [Kg/s]<br />

repres<strong>en</strong>ta producir 79,488 kilogramos más <strong>de</strong> líquido por día.<br />

La tab<strong>la</strong> 4.10 muestra <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> flujo <strong>para</strong> los cuatro casos <strong>de</strong><br />

esta sección. El mayor increm<strong>en</strong>to es <strong>el</strong> <strong>de</strong>l caso 4. Esto es porque existía mayor<br />

masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería que obstruía <strong>el</strong> flujo y <strong>el</strong> diablo removió<br />

<strong>la</strong> mayoría y por que <strong>la</strong> viscosidad <strong>de</strong>l líquido <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso 4 es <strong>la</strong> m<strong>en</strong>or.<br />

Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

[Kg/s] [Kg/m [Kg/h] [Kg/d]<br />

Caso 1<br />

0.305 18.3 1,098 26,352<br />

Caso 2 (caso base) 0.35 21 1,260 30,240<br />

Caso 3<br />

0.425 25.5 1,530 36,720<br />

Caso 4<br />

0.5 30 1,800 43,200<br />

Tab<strong>la</strong> 4.10. Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes temperaturas<br />

El efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>el</strong> total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> lo muestra <strong>la</strong> figura 4.24. Des<strong>de</strong> que se introduce <strong>el</strong><br />

diablo a <strong>la</strong> tubería existe una ligera difer<strong>en</strong>cia <strong>para</strong> los cuatro casos, <strong>de</strong> m<strong>en</strong>os <strong>de</strong><br />

cuatro barriles, si<strong>en</strong>do <strong>el</strong> <strong>de</strong> mayor cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong>l líquido <strong>el</strong> caso 1 y <strong>el</strong> <strong>de</strong> m<strong>en</strong>or <strong>el</strong><br />

caso 4, Esto es principalm<strong>en</strong>te porque al aum<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong> riser-1, <strong>el</strong><br />

fluido está a una temperatura mayor a <strong>la</strong> tubería que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>el</strong> lecho<br />

marino (tubería horizontal-2). Al estar <strong>en</strong> contacto <strong>el</strong> líquido con esta tubería <strong>la</strong><br />

97


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> temperatura provoca que se solidifique y se acumule mayor cantidad<br />

<strong>de</strong> <strong>para</strong>fina, ocupando volum<strong>en</strong> y reduci<strong>en</strong>do <strong>el</strong> área <strong>de</strong> flujo.<br />

11540<br />

Total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

Líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería [BBL]<br />

11520<br />

11500<br />

11480<br />

11460<br />

11440<br />

11420<br />

11400<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

Caso 1 Caso 2 Caso 3 Caso 4 Salida <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.24. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>el</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

A mayor temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong> riser-1y riser-2, mayor es <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

<strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería por <strong>el</strong> mismo cambio <strong>de</strong> temperatura y es<br />

m<strong>en</strong>or <strong>el</strong> líquido que se transporta a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

El efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada es<br />

consi<strong>de</strong>rable pues al existir una caída <strong>en</strong> <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina<br />

se acumu<strong>la</strong> con mayor facilidad <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. El cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong>l líquido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

es m<strong>en</strong>or y se reduce <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l sistema. La figura 4.25 muestra los efectos<br />

que ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina al increm<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

Para estas condiciones, a mayor cal<strong>en</strong>tami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l riser-1 y riser-2 mayor es <strong>la</strong><br />

masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que se <strong>de</strong>posita <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> 6 meses<br />

se ve una consi<strong>de</strong>rable variación <strong>en</strong>tre estos casos. Lo que se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> es que <strong>la</strong><br />

masa <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería sea mínima, <strong>en</strong>tonces lo que se <strong>de</strong>be<br />

<strong>de</strong> hacer es evitar gran<strong>de</strong>s cambios <strong>de</strong> temperatura, como <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso 1 don<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

98


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

temperatura se disminuye, con esto es m<strong>en</strong>or <strong>el</strong> cambio <strong>de</strong> temperatura y m<strong>en</strong>os<br />

<strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que obstruye <strong>el</strong> flujo.<br />

600<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

<strong>de</strong>positada [Kg]<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

0<br />

0 25 50 75 100 125 150 175 200<br />

Tiempo [días]<br />

Caso 1 Caso 2 Caso 3 Caso 4<br />

Figura 4.25. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada.<br />

Otra alternativa <strong>para</strong> que <strong>la</strong> caída <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura no sea tan drástica es que<br />

<strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> todo <strong>el</strong> sistema sea <strong>la</strong> misma, esto se pue<strong>de</strong> lograr si se cali<strong>en</strong>ta<br />

<strong>la</strong> tubería que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>el</strong> lecho marino hasta alcanzar <strong>la</strong> temperatura <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s tuberías que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran a temperatura ambi<strong>en</strong>te, pero esto pue<strong>de</strong> resultar<br />

poco práctico, pues seria costoso tratar <strong>de</strong> cal<strong>en</strong>tar kilómetros <strong>de</strong> tubería y no es<br />

muy recom<strong>en</strong>dable si los b<strong>en</strong>eficios son mínimos.<br />

La figura 4.26 muestra <strong>el</strong> efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

removida por <strong>el</strong> diablo. Ésta <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> directam<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

<strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, pues <strong>el</strong> diablo remueve <strong>la</strong> mayor cantidad <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina acumu<strong>la</strong>da y <strong>de</strong> líquidos estancados que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra obstaculizando <strong>el</strong><br />

flujo. Para <strong>el</strong> caso 4 don<strong>de</strong> se registra <strong>la</strong> mayor cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida <strong>de</strong><br />

600 kilogramos, es don<strong>de</strong> se <strong>de</strong>positó <strong>la</strong> mayor cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina, ver figura<br />

4.25, y es también don<strong>de</strong> se ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> mayor increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido,<br />

ver tab<strong>la</strong> 4.10.<br />

99


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Parafina acumu<strong>la</strong>da removida por <strong>el</strong> diablo<br />

700<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina [Kg]<br />

600<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

0<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

Caso 1 Caso 2 Caso 3 Caso 4 salida <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.26. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida.<br />

En <strong>el</strong> caso 1 don<strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura <strong>de</strong>l riser 1 y riser 2 disminuye se registra <strong>la</strong><br />

m<strong>en</strong>or masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida. Esto no quiere <strong>de</strong>cir que <strong>el</strong> diablo no removió<br />

<strong>la</strong> masa <strong>de</strong>positada sino que no se ti<strong>en</strong>e gran acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería porque <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema no hay una caída <strong>de</strong> temperatura consi<strong>de</strong>rable, hay<br />

que recordar que <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se solidifica a una temperatura promedio <strong>de</strong> 10 [ºC]<br />

(50.00 [ºF]), <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso 1 es don<strong>de</strong> se ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> m<strong>en</strong>or temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong> riser 1 y 2.<br />

Existe un aum<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida, <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina disu<strong>el</strong>ta y<br />

susp<strong>en</strong>dida se precipitan y conforme <strong>el</strong> diablo se mueve se <strong>de</strong>posita <strong>para</strong>fina,<br />

<strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong> este, adicional a <strong>la</strong> que remueve.<br />

La temperatura influye consi<strong>de</strong>rablem<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina<br />

que se <strong>de</strong>posita <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, si <strong>la</strong> temperatura <strong>de</strong>l fluido aum<strong>en</strong>ta <strong>la</strong><br />

viscosidad disminuye, por lo tanto <strong>el</strong> fluido se mueve con mayor facilidad, <strong>la</strong><br />

<strong>para</strong>fina permanece disu<strong>el</strong>ta, pero al <strong>en</strong>contrarse con una temperatura m<strong>en</strong>or <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> sistema <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong>l fluido cambian, <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina disu<strong>el</strong>ta y susp<strong>en</strong>dida <strong>de</strong><br />

precipitan y se <strong>de</strong>positan <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, al increm<strong>en</strong>tarse ésta <strong>el</strong><br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería disminuye al igual que <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido,<br />

100


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

este último no se restablece aun y cuando se realiza <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>,<br />

haci<strong>en</strong>do <strong>el</strong> sistema m<strong>en</strong>os productivo.<br />

Para este caso y estas condiciones <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong> riser 1 y<br />

2 no es recom<strong>en</strong>dable <strong>para</strong> reducir <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada; es mejor<br />

mant<strong>en</strong>er estable <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong> todo sistema tratando <strong>de</strong> no llegar a<br />

temperatura inferiores a 10 [ºC] (50 [ºF]), temperatura a <strong>la</strong> cual <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se<br />

solidifica. O t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> todo <strong>el</strong> sistema una temperatura promedio alta <strong>para</strong> tratar <strong>de</strong><br />

evitar que <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se <strong>de</strong>posite, a<strong>de</strong>más <strong>el</strong> fluido podría moverse con mayor<br />

facilidad, pues <strong>la</strong> viscosidad <strong>de</strong>l mismo disminuirá. Se <strong>de</strong>be <strong>de</strong> realizar una<br />

evaluación <strong>para</strong> saber si los b<strong>en</strong>eficios que se logran al cal<strong>en</strong>tar o <strong>en</strong>friar <strong>la</strong><br />

temperatura superan a los <strong>de</strong> realizar <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> rutinaria, consi<strong>de</strong>rando<br />

también los costos <strong>de</strong> cada opción.<br />

4.2.4 Variación Rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Tubería<br />

La rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es una variable que se <strong>de</strong>be consi<strong>de</strong>rar pues ésta<br />

es una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s primeras condiciones que obstruy<strong>en</strong> <strong>el</strong> flujo y también es<br />

responsable <strong>de</strong> que <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina, <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso <strong>en</strong> estudio, se <strong>de</strong>posite con mayor<br />

facilidad. La rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es un factor que <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>l proceso <strong>de</strong><br />

fabricación <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma. Este valor es <strong>el</strong> que ti<strong>en</strong>e una tubería cuando es nueva,<br />

pero cuando ya ha sido utilizada es difer<strong>en</strong>te y más cuando se le ha realizado una<br />

operación como <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> pues <strong>la</strong> fricción que produce <strong>el</strong> diablo con <strong>la</strong><br />

tubería pue<strong>de</strong> llegar a raspar<strong>la</strong> <strong>el</strong> interior <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y cambiar <strong>el</strong> valor y <strong>la</strong><br />

distribución <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad.<br />

La rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería se varió <strong>de</strong> tal manera que se abarcaran valores<br />

m<strong>en</strong>ores y mayores al que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> caso <strong>en</strong> estudio (caso base). Estos valores se<br />

muestran <strong>en</strong> <strong>la</strong> tab<strong>la</strong> 4.11.<br />

101


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Factor <strong>de</strong> Rugosidad [m]<br />

Caso 1 0.00003<br />

Caso 2 (caso base) 0.00005<br />

Caso 3 0.00008<br />

Caso 4 0.00009<br />

Caso 5 0.0001<br />

Tab<strong>la</strong> 4.11. Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

La figura 4.27 muestra <strong>el</strong> efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong><br />

líquido. Existe un comportami<strong>en</strong>to difer<strong>en</strong>te <strong>en</strong>tre los cinco casos; esto es porque<br />

al t<strong>en</strong>er una rugosidad mayor es más fácil que <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se <strong>de</strong>posite. Para <strong>el</strong><br />

caso 5 don<strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad es 1x10 -4 [m] <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido es <strong>el</strong> m<strong>en</strong>or<br />

antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. En don<strong>de</strong> se ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> mayor<br />

pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido es con <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> 3x10 -5 [m] (caso 1).<br />

Ésta es <strong>la</strong> m<strong>en</strong>or <strong>de</strong> todos los casos, aun y cuando es <strong>la</strong> rugosidad más pequeña<br />

<strong>de</strong> estos cinco casos y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> no se logra que <strong>el</strong><br />

flujo másico <strong>en</strong> los casos restantes aum<strong>en</strong>te <strong>de</strong> tal forma que iguale al <strong>de</strong>l caso 1.<br />

Flujo másico <strong>de</strong><br />

líquido [Kg/s]<br />

600<br />

590<br />

580<br />

570<br />

560<br />

550<br />

540<br />

530<br />

Flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

520<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1,tiempo = 181 [días] Caso 2,tiempo = 181 [días] Caso 3,tiempo = 181 [días]<br />

Caso 4,tiempo = 181 [días] Caso 5,tiempo = 181 [días] Caso 1,tiempo = 183 [días]<br />

Caso 2, tiempo =183 [días] Caso 3, tiempo =183 [días] Caso 4, tiempo =183 [días]<br />

Caso 5, tiempo =183 [días]<br />

Figura 4.27. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

102


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Es recom<strong>en</strong>dable <strong>el</strong>egir una tubería que t<strong>en</strong>ga una rugosidad a<strong>de</strong>cuada <strong>para</strong><br />

que <strong>el</strong> sistema funcione <strong>de</strong> manera efici<strong>en</strong>te. La figura 4.27 muestra <strong>el</strong> efecto que<br />

ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> realizar una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> tuberías <strong>de</strong> difer<strong>en</strong>tes rugosida<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> una producción <strong>de</strong> seis meses y <strong>de</strong> haber <strong>de</strong>positado masa <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería que obstaculiza <strong>el</strong> flujo. La difer<strong>en</strong>cia que existe<br />

<strong>en</strong>tre <strong>el</strong> caso 1 y <strong>el</strong> caso 5 es <strong>de</strong> 0.67 [kg/s]; esto es 57,888 kilogramos por día. Es<br />

importante <strong>el</strong>egir <strong>en</strong> <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong>l sistema una tubería con una rugosidad óptima<br />

<strong>para</strong> conseguir que <strong>el</strong> sistema sea lo más efici<strong>en</strong>te posible.<br />

La tab<strong>la</strong> 4.12 muestra <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>para</strong> difer<strong>en</strong>tes rugosida<strong>de</strong>s. Al terminar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>el</strong><br />

fluido fluye con mayor facilidad y <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido aum<strong>en</strong>ta.<br />

Rugosidad [m]<br />

Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong>spués<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

[Kg/s] [Kg/m] [Kg/h] [Kg/d]<br />

0.00003 0.315 18.9 1,134 27,216<br />

0.00005 (caso base) 0.35 21 1,260 30,240<br />

0.00008 0.53 31.8 1,908 45,792<br />

0.00009 0.65 39 2,340 56,160<br />

0.0001 0.985 59.1 3,546 85,104<br />

Tab<strong>la</strong> 4.12. Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes rugosida<strong>de</strong>s.<br />

La figura 4.28 muestra <strong>el</strong> efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería sobre <strong>el</strong> total <strong>de</strong><br />

líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. En todos los casos se<br />

increm<strong>en</strong>ta cuando <strong>el</strong> diablo viaja por <strong>la</strong> tubería y comi<strong>en</strong>za a <strong>de</strong>sc<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> que <strong>el</strong> diablo l<strong>la</strong>ga a <strong>la</strong> receptora.<br />

103


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería [BBL]<br />

11540<br />

11520<br />

11500<br />

11480<br />

11460<br />

11440<br />

11420<br />

11400<br />

Total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

Caso 1 Caso 2 Caso 3 Caso 4 Caso 5<br />

Figura 4.28. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería sobre <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido.<br />

Durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido aum<strong>en</strong>ta porque <strong>el</strong> diablo<br />

remueve los líquidos cont<strong>en</strong>idos <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>el</strong> mayor increm<strong>en</strong>to es <strong>el</strong> <strong>de</strong>l caso<br />

2, <strong>en</strong> don<strong>de</strong> <strong>el</strong> diablo se mueve a una v<strong>el</strong>ocidad tal que al salir no provoca un<br />

vació y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> un <strong>la</strong>pso <strong>de</strong> tiempo <strong>la</strong> condiciones <strong>de</strong> operación se normalizan.<br />

Para los otros casos <strong>de</strong> esta sección, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> que <strong>el</strong> diablo sale <strong>el</strong> líquido<br />

disminuye drásticam<strong>en</strong>te y <strong>de</strong>spués se normaliza. En todos los casos <strong>la</strong>s nuevas<br />

condiciones <strong>de</strong> operación <strong>de</strong>l sistema son <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> que <strong>el</strong> sistema se<br />

normaliza.<br />

Después <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y <strong>de</strong> esperar a que <strong>el</strong> líquido alcance<br />

<strong>la</strong>s nuevas condiciones <strong>de</strong> operación, hay un increm<strong>en</strong>to <strong>para</strong> todos los casos <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. El diablo limpia <strong>la</strong> tubería y remueve los<br />

líquidos estancados. El mayor increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería se pres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso 5 <strong>de</strong> 19 barriles más <strong>de</strong> los que se t<strong>en</strong>ían antes <strong>de</strong><br />

realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. La tab<strong>la</strong> 4.12 muestra <strong>el</strong> valor <strong>de</strong>l cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong><br />

líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, así como <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to<br />

que se obtuvo <strong>en</strong> cada caso, este repres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> barriles <strong>de</strong> líquido<br />

adicionales <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>para</strong> ese<br />

104


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

instante. A mayor rugosidad mayor es <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to que se ti<strong>en</strong>e <strong>en</strong> <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido<br />

total <strong>de</strong> líquido <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

Caso Antes [BBL] Después[BBL] Increm<strong>en</strong>to[BBL]<br />

1 11,445.9 11,458.6 4.7<br />

2 (caso base ) 11,445 11,451 6<br />

3 11,442.5 11,451.9 9.4<br />

4 11,442.8 11,455.5 12.7<br />

5 11,442 11,461 19<br />

Tab<strong>la</strong> 4.13. Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

La figura 4.29 muestra <strong>la</strong> forma <strong>en</strong> que se <strong>de</strong>posita <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> función <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina acumu<strong>la</strong>da removida por <strong>el</strong> diablo.<br />

Sólo se graficaron los valores máximos <strong>para</strong> cada caso; estos son los que se<br />

registraron antes <strong>de</strong> introducir <strong>el</strong> diablo <strong>para</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada y<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> que <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> termino <strong>para</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina acumu<strong>la</strong>da<br />

que <strong>el</strong> diablo removió. Existe un crecimi<strong>en</strong>to estable <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería conforme <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería aum<strong>en</strong>ta.<br />

1400<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina [Kg]<br />

1200<br />

1000<br />

800<br />

600<br />

400<br />

200<br />

0<br />

0 0.00002 0.00004 0.00006 0.00008 0.0001 0.00012<br />

Parafina <strong>de</strong>positada<br />

Parafina removida<br />

Rugosidad [m]<br />

Figura 4.29. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada y removida<br />

por <strong>el</strong> diablo.<br />

105


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

A valores <strong>de</strong> rugosidad mayores a 9x10 -5 [m] <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que se<br />

<strong>de</strong>posita aum<strong>en</strong>ta rápidam<strong>en</strong>te. Esto pue<strong>de</strong> ser provocado porque <strong>el</strong> flujo viaja a<br />

través <strong>de</strong> una tubería que le impi<strong>de</strong> fluir con facilidad y ocasiona que <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se<br />

<strong>de</strong>posite <strong>en</strong> mucha mayor cantidad y <strong>en</strong> m<strong>en</strong>or tiempo. El comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada con respecto al tiempo es estable y <strong>para</strong> un valor <strong>de</strong><br />

rugosidad mayor a 9x10 -5<br />

[m] <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> masa <strong>de</strong>positada aum<strong>en</strong>ta<br />

rápidam<strong>en</strong>te a difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los otros casos. Existe <strong>la</strong> posibilidad <strong>de</strong> que <strong>el</strong><br />

simu<strong>la</strong>dor sufra inestabilidad numérica <strong>en</strong> los cálculos. La tab<strong>la</strong> 4.14 muestra los<br />

valores <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong> función <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

rugosidad.<br />

Rugosidad [m]<br />

Parafina <strong>de</strong>positada [Kg]<br />

Caso 1 3 x10 -5 297.363<br />

Caso 2 5 x10 -5 364.572<br />

Caso 3 8 x10 -5 582.377<br />

Caso 4 9 x10 -5 740.256<br />

Caso 5 10 x10 -5 1,217.28<br />

Tab<strong>la</strong> 4.14. Masa <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong> función <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad.<br />

El análisis anterior también afecta a <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida. Al t<strong>en</strong>er una<br />

rugosidad <strong>de</strong> tubería alta, <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada es mayor y por<br />

consigui<strong>en</strong>te <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que remueve <strong>el</strong> diablo es alta. La figura 4.30<br />

muestra <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida por <strong>el</strong> diablo <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso 5, con una<br />

rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>de</strong> 1 x10 -4 [m], es mucho mayor que <strong>en</strong> los otros casos <strong>de</strong><br />

ésta sección. Para los casos restantes los resultados son como se esperaban<br />

pues al existir una rugosidad pequeña es m<strong>en</strong>os <strong>la</strong> resist<strong>en</strong>cia al flujo, <strong>la</strong> masa que<br />

se <strong>de</strong>posita es m<strong>en</strong>or y se <strong>de</strong>posita más l<strong>en</strong>tam<strong>en</strong>te. Para todos los casos <strong>la</strong><br />

<strong>para</strong>fina que se <strong>de</strong>posita es m<strong>en</strong>or a <strong>la</strong> que <strong>el</strong> diablo remueve; esto es<br />

principalm<strong>en</strong>te porque al mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> introducir <strong>el</strong> diablo se mueve a cierta<br />

v<strong>el</strong>ocidad provocando que <strong>en</strong> <strong>el</strong> fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l diablo se <strong>de</strong>posite <strong>para</strong>fina y ti<strong>en</strong>e que<br />

ser removida junto a <strong>la</strong> que se <strong>de</strong>posito <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

106


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Parafina acumu<strong>la</strong>da removida por <strong>el</strong> diablo<br />

1400<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina [Kg]<br />

1200<br />

1000<br />

800<br />

600<br />

400<br />

200<br />

0<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

Caso 1 Caso 2 Caso 3 Caso 4 Caso 5 Salida <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.30. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida.<br />

La v<strong>el</strong>ocidad y <strong>la</strong> posición <strong>de</strong>l diablo son afectadas por <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería <strong>de</strong> una manera mínima. El diablo viaja propulsado por <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema, su v<strong>el</strong>ocidad disminuye al ir removi<strong>en</strong>do los líquidos<br />

estancados y <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina. La rugosidad ti<strong>en</strong>e un efecto adicional ya que si <strong>la</strong><br />

tubería ti<strong>en</strong>e una rugosidad alta hará que <strong>el</strong> diablo viaje más l<strong>en</strong>to <strong>de</strong> lo que<br />

viajaría si tuviese una rugosidad pequeña. Para <strong>el</strong> caso 1 y <strong>el</strong> caso 2 <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad<br />

<strong>de</strong>l diablo es mayor a 4 [m/s] <strong>en</strong> toda <strong>la</strong> trayectoria y <strong>para</strong> los casos restantes<br />

don<strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad es mayor a 5 x10 -5 [m] <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad está por <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> los 4<br />

[m/s], esto ocasiona que <strong>la</strong> posición <strong>de</strong>l diablo o <strong>la</strong> duración <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> sea más l<strong>en</strong>ta. Esto lo muestra <strong>la</strong> figura 4.31. A m<strong>en</strong>or rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería, <strong>el</strong> diablo se mueve a mayor v<strong>el</strong>ocidad y <strong>el</strong> tiempo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

es m<strong>en</strong>or, y viceversa.<br />

107


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

V<strong>el</strong>ocidad [m/s]<br />

V<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo<br />

5<br />

4.5<br />

10000<br />

4<br />

3.5<br />

8000<br />

3<br />

2.5<br />

6000<br />

2<br />

1.5<br />

4000<br />

1<br />

2000<br />

0.5<br />

0<br />

0<br />

-10 0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

V<strong>el</strong>ocidad, caso 1 V<strong>el</strong>ocidad, caso 2 V<strong>el</strong>ocidad, caso 3 V<strong>el</strong>ocidad, caso 4<br />

V<strong>el</strong>ocidad, caso 5 Posición, caso 1 Posición, caso 2 Posición, caso 3<br />

Posición, caso 4 Posición, caso 5<br />

Figura 4.31. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo.<br />

Posición [m]<br />

Cuando se t<strong>en</strong>ga que insta<strong>la</strong>r un nuevo sistema <strong>de</strong> producción se <strong>de</strong>be realizar<br />

una s<strong>el</strong>ección a<strong>de</strong>cuada <strong>de</strong>l sistema nuevo. Elegir una tubería que t<strong>en</strong>ga una<br />

rugosidad apropiada, <strong>para</strong> no ocasionar problemas, durante <strong>la</strong> producción y<br />

durante <strong>la</strong>s operaciones <strong>de</strong> limpieza como <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

4.2.5 Variación <strong>de</strong>l Diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Tuberías, <strong>de</strong>l Diablo y Masa<br />

<strong>de</strong>l Diablo<br />

En esta subsección se modifican simultáneam<strong>en</strong>te tres variables. Para este<br />

análisis los datos fueron obt<strong>en</strong>idos <strong>de</strong>l catálogo <strong>de</strong> <strong>la</strong> compañía Girardind, <strong>en</strong><br />

don<strong>de</strong> se muestran los difer<strong>en</strong>tes diámetros <strong>de</strong> tuberías así como <strong>de</strong> los <strong>diablos</strong><br />

incluy<strong>en</strong>do <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> estos últimos. Esta variación no se pue<strong>de</strong> realizar <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

realidad, pues es poco práctico y muy costoso t<strong>en</strong>er cambiar <strong>la</strong>s tuberías, válvu<strong>la</strong>s<br />

y otros equipo que se utilizan <strong>en</strong> un sistema <strong>para</strong> <strong>la</strong> producción si es que no se<br />

realiza un bu<strong>en</strong> diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones; sin embargo, se efectuó <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción<br />

<strong>para</strong> dar una i<strong>de</strong>a real al lector, con datos que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> <strong>la</strong> industria<br />

petrolera <strong>de</strong> estas tres variables, <strong>de</strong> cómo pue<strong>de</strong>n afectar <strong>la</strong> producción y <strong>la</strong><br />

108


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los sistemas. La única variable que pue<strong>de</strong> llegar a ser estable<br />

<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>de</strong> <strong>la</strong> insta<strong>la</strong>ción es <strong>el</strong> diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>el</strong> diámetro <strong>de</strong>l diablo y<br />

su masa se ajustan a ésta pues ya se ti<strong>en</strong><strong>en</strong> establecido sus valores.<br />

Se <strong>de</strong>cidió utilizar <strong>para</strong> <strong>el</strong> análisis <strong>de</strong> esta sección medidas <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería mayores y m<strong>en</strong>ores a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>l caso base <strong>para</strong> estudiar cual es <strong>el</strong> efecto que<br />

ti<strong>en</strong>e sobre <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong>l sistema. La tab<strong>la</strong> 4.15 muestra los valores<br />

utilizados <strong>para</strong> este análisis.<br />

C<strong>la</strong>se Tamaño nominal Diámetro <strong>de</strong><br />

Masa<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>la</strong> esfera<br />

Caso Inf<strong>la</strong>ble [in] [cm] [in] [cm] [lbs] [Kg]<br />

1 16” 16” 40 15.60” 39.6 65 29.48<br />

2 18” 18” 45 17.35” 48.8 81 36.74<br />

Caso Base, 3 20” 20” 50 19.70” 50.0 110 49.9<br />

4 22” 22” 55 21.80” 55.4 143 64.86<br />

Tab<strong>la</strong> 4.15. Variación <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong>l diablo y <strong>de</strong>l peso <strong>de</strong>l diablo<br />

(Girardind, 2005).<br />

La figura 4.32 muestra <strong>el</strong> efecto que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> estas tres variables sobre <strong>el</strong> flujo<br />

másico <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Antes <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se ti<strong>en</strong>e un<br />

flujo másico que disminuye proporcionalm<strong>en</strong>te al tamaño <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, esto es por<br />

<strong>el</strong> área <strong>de</strong> flujo <strong>de</strong> cada tubería; <strong>para</strong> un diámetro gran<strong>de</strong> es mayor <strong>el</strong> área <strong>en</strong><br />

don<strong>de</strong> <strong>el</strong> fluido pue<strong>de</strong> fluir. Al realizar <strong>la</strong> operación <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico<br />

parece ser <strong>de</strong>spreciable <strong>en</strong> los cuatro casos <strong>de</strong> esta sección <strong>para</strong> pero <strong>la</strong> tab<strong>la</strong><br />

4.16 muestra <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> flujo másico <strong>para</strong> cada caso y <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura<br />

4.32 muestra los resultados <strong>para</strong> un día antes y un día <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> (181 y 183 días <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ción).<br />

Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

[Kg/s] [Kg/m] [Kg/h] [Kg/d]<br />

Caso 2 0.62 37.2 2,232 53,568<br />

Caso 3 (caso base) 0.35 21 1,260 30,240<br />

Tab<strong>la</strong> 4.16. Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> los cuatro casos.<br />

109


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Al realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se pue<strong>de</strong> observar que <strong>para</strong> un diámetro <strong>de</strong><br />

tubería pequeño <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong> líquido es gran<strong>de</strong> así mismo <strong>el</strong><br />

mayor increm<strong>en</strong>to que se obtuvo <strong>en</strong> esta sección y con estas condiciones es <strong>el</strong> <strong>de</strong>l<br />

caso 1, con un diámetro <strong>de</strong> tubería <strong>de</strong> 0.45 metros.<br />

Flujo másico <strong>de</strong><br />

líquido [Kg/s]<br />

800<br />

750<br />

700<br />

650<br />

600<br />

550<br />

500<br />

450<br />

400<br />

350<br />

300<br />

Flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1,tiempo = 181 [días] Caso 2,tiempo = 181 [días] Caso 3,tiempo = 181 [días]<br />

Caso 4,tiempo = 181 [días] Caso 1,tiempo = 183 [días] Caso 2, tiempo =183 [días]<br />

Caso 3, tiempo =183 [días] Caso 4, tiempo =183 [días]<br />

Figura 4.32. Efecto <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>de</strong>l diablo y masa <strong>de</strong>l diablo sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong><br />

líquido.<br />

El tiempo <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 4.33 inicia <strong>en</strong> <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> que se inicia <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong>. Para este sistema <strong>de</strong> tuberías, <strong>el</strong> total <strong>de</strong>l líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

también es afectado por <strong>la</strong>s dim<strong>en</strong>siones <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Si éste<br />

disminuye también disminuye <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido y viceversa, por <strong>la</strong>s<br />

características <strong>de</strong>l sistema, esto lo muestra <strong>la</strong> figura 4.33.<br />

Caso<br />

Antes [BBL] Después[BBL] Increm<strong>en</strong>to[BBL]<br />

1 7,372.29 7,378.87 6.58<br />

2 9,269.56 9,283.37 13.81<br />

3 (caso base ) 11,445 11,451 6<br />

4 13,847.4 13,851.6 4.2<br />

Tab<strong>la</strong> 4.17. Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

110


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

La tab<strong>la</strong> 4.17 muestra <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> todos los casos <strong>de</strong>l líquido cont<strong>en</strong>ido<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> que <strong>el</strong> diablo ha salido <strong>de</strong>l sistema y <strong>de</strong> que se ha<br />

normalizado <strong>el</strong> flujo. En <strong>el</strong> caso 4 hay un increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l líquido cuando <strong>la</strong> <strong>corrida</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se está realizando; esto es porque hay mayor pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> líquidos.<br />

Líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería [BBL]<br />

15000<br />

14000<br />

13000<br />

12000<br />

11000<br />

10000<br />

9000<br />

8000<br />

7000<br />

6000<br />

Total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

Caso 1 Caso 2 Caso 3 Caso 4<br />

Fi<br />

gura 4.33. Efecto <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>de</strong>l diablo y masa <strong>de</strong>l diablo sobre <strong>el</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

La figura 4.34 muestra <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido<br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería es casi <strong>el</strong> mismo al inicio <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción <strong>para</strong> los cuatro<br />

casos <strong>de</strong> esta sección, pero al terminar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y que <strong>la</strong>s condiciones<br />

<strong>de</strong> flujo mejoran, <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido es afectada por <strong>la</strong>s<br />

dim<strong>en</strong>siones <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>en</strong>tre m<strong>en</strong>or es <strong>el</strong> diámetro <strong>de</strong>l sistema m<strong>en</strong>or es <strong>el</strong><br />

impacto. Para <strong>el</strong> caso 1 <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> m<strong>en</strong>or diámetro (diablo y tubería) no<br />

mejora <strong>de</strong>l todo pues sigue t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema que no fluye. En<br />

tuberías <strong>de</strong> diámetros pequeños <strong>el</strong> diablo remueve <strong>el</strong> líquido <strong>de</strong> producción<br />

estancado y <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada, pero <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> un corto tiempo <strong>el</strong> líquido se<br />

vu<strong>el</strong>ve a estancar. Al estar <strong>el</strong> líquido estancado <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería actúa <strong>la</strong> gravedad y<br />

<strong>el</strong> colgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> líquido, si <strong>el</strong> diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería aum<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> líquido estancado<br />

111


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

disminuye, y es <strong>en</strong>tonces cuando <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l sistema aum<strong>en</strong>ta pues es mayor<br />

<strong>el</strong> líquido que se transporta a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

Fracción <strong>de</strong><br />

volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

líquido<br />

1<br />

0.98<br />

0.96<br />

0.94<br />

0.92<br />

0.9<br />

0.88<br />

0.86<br />

0.84<br />

0.82<br />

0.8<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1, tiempo = 0 [ días] Caso 1, tiempo = 185 [días] Caso 2, tiempo = 0 [días]<br />

Caso 2, tiempo = 185 [días] Caso 3, tiempo = 0 [días] Caso 3, tiempo = 185 [días]<br />

Caso 4, tiempo = 0 [días] Caso 4, tiempo = 185 [días] Caso 5, tiempo = 0 [días]<br />

Caso 5, tiempo = 185 [días]<br />

gura 4.34. Efecto <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>de</strong>l diablo y masa <strong>de</strong>l diablo sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong><br />

líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

Fi<br />

El comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

y <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que remueve <strong>el</strong> diablo, es muy variado con respecto al<br />

diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Los resultados <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> los<br />

muestra <strong>la</strong> tab<strong>la</strong> 4.18.<br />

Caso Diámetro<br />

[cm]<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

<strong>de</strong>positada [Kg]<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

removida [Kg]<br />

1 40 489.311 563.934<br />

2 45 755.18 831.891<br />

3 50 364.572 398.423<br />

4 55 408.482 288.95<br />

Tab<strong>la</strong> 4.18. Re<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l diámetro.<br />

Al inicio <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción, cuando <strong>el</strong> sistema se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra limpio <strong>en</strong> su interior,<br />

<strong>la</strong> mayor acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina se pres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>la</strong>s tuberías <strong>de</strong> diámetros<br />

gran<strong>de</strong>s, <strong>en</strong> los casos <strong>de</strong> 50 y 55 [cm], esto es porque hay una mayor área <strong>en</strong><br />

112


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

don<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>positar y <strong>de</strong>spués se <strong>de</strong>posita <strong>en</strong> forma gradual.<br />

Para los diámetros pequeños, los <strong>de</strong> 40 y 45 [cm], al inicio es muy poca <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina<br />

que se <strong>de</strong>posita, hay una m<strong>en</strong>or área, y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> un <strong>la</strong>rgo periodo al existir una<br />

m<strong>en</strong>or área <strong>de</strong> flujo <strong>el</strong> fluido comi<strong>en</strong>za a pres<strong>en</strong>tar una mayor resist<strong>en</strong>cia a fluir y<br />

es cuando <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se acumu<strong>la</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong> mayor cantidad. También hay<br />

un mayor arrastre <strong>de</strong>bido a que <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l flujo también es mayor <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería más pequeña.<br />

Para estas condiciones cuando se ti<strong>en</strong><strong>en</strong> diámetros <strong>de</strong> tuberías m<strong>en</strong>ores o<br />

iguales a 50 [cm], <strong>el</strong> diablo apar<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te remueve <strong>la</strong> mayor cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

acumu<strong>la</strong>da <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería y <strong>la</strong> que se <strong>de</strong>positó durante <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> limpieza.<br />

Cuando <strong>el</strong> diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es mayor o igual a 55 [cm] <strong>el</strong> diablo no remueve<br />

<strong>el</strong> total <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que está <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. No<br />

es recom<strong>en</strong>dable t<strong>en</strong>er un sistema <strong>de</strong> tuberías con diámetros gran<strong>de</strong>s pues al<br />

realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>el</strong> diablo <strong>de</strong>be t<strong>en</strong>er <strong>el</strong> mismo diámetro exterior y<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> hacer <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción no cumple efici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te su tarea <strong>de</strong> remover <strong>la</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Ver tab<strong>la</strong> 4.18.<br />

Los sistemas con diámetros mayores a 50 [cm] pue<strong>de</strong>n necesitar una presión<br />

mayor a <strong>la</strong> que se esta utilizando <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema <strong>para</strong> po<strong>de</strong>r real8izar efici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te<br />

<strong>la</strong> tarea <strong>de</strong> remover <strong>la</strong> mayor cantidad <strong>de</strong> los <strong>de</strong>pósitos, <strong>para</strong>fina, que se<br />

<strong>en</strong>contraban <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería.<br />

La presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada que se esta utilizando <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema (119.3 [kg/cm²])<br />

parece no ser sufici<strong>en</strong>te <strong>para</strong> remover <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería <strong>de</strong> 55 [cm] <strong>de</strong> diámetro.<br />

La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo y <strong>la</strong> posición <strong>de</strong>l mismo <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>n <strong>de</strong> <strong>la</strong>s dim<strong>en</strong>siones<br />

<strong>de</strong>l sistema, <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería y <strong>de</strong>l diablo, <strong>para</strong> este estudio, <strong>en</strong> los cuatro casos<br />

part<strong>en</strong> <strong>de</strong> una v<strong>el</strong>ocidad inicial <strong>de</strong> cero y a un tiempo <strong>de</strong> 182 días <strong>de</strong> haber iniciado<br />

<strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción se realiza <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> al insertar <strong>el</strong> diablo <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. Si <strong>el</strong><br />

113


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es pequeño, 0.4 metros, <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad promedio que ti<strong>en</strong>e<br />

durante <strong>la</strong> operación es <strong>la</strong> m<strong>en</strong>or com<strong>para</strong>da con <strong>la</strong> <strong>de</strong> los otros casos si<strong>en</strong>do más<br />

alta <strong>la</strong> <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> 0.5 metros. En los casos 1, 2 y 3 <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad se manti<strong>en</strong>e<br />

<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>el</strong> rango permitido que como ya se explicó <strong>en</strong> <strong>la</strong> sección 2, ésta <strong>de</strong>be<br />

permanecer <strong>para</strong> líneas conductoras <strong>de</strong> líquidos <strong>de</strong> 2 a 10 [MPH] (4.47 a 22.33<br />

[m⁄s]). Para <strong>el</strong> caso 4, don<strong>de</strong> se ti<strong>en</strong>e un diámetro <strong>de</strong> 55 c<strong>en</strong>tímetros, <strong>el</strong> diablo<br />

alcanza una v<strong>el</strong>ocidad máxima <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 5 [m/s] pero <strong>de</strong>spués <strong>de</strong>sci<strong>en</strong><strong>de</strong> hasta<br />

t<strong>en</strong>er una v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 3 [m/s], esto es porque <strong>el</strong> diablo es muy pesado y<br />

adicional al peso <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina que <strong>el</strong> diablo ha removido, <strong>la</strong> presión no es lo<br />

sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te alta <strong>para</strong> mant<strong>en</strong>er <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo. La posición <strong>de</strong>l diablo<br />

<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> su v<strong>el</strong>ocidad; si <strong>el</strong> diablo se mueve a mayor v<strong>el</strong>ocidad éste hará más<br />

rápido <strong>el</strong> recorrido <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Esto lo muestra <strong>la</strong> figura 4.35.<br />

6<br />

V<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo<br />

12000<br />

V<strong>el</strong>ocidad [m/s]<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

2000<br />

Posición [m]<br />

0<br />

-10 0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [s]<br />

V<strong>el</strong>ocidad, caso 1 V<strong>el</strong>ocidad, caso 2 V<strong>el</strong>ocidad, caso 3 V<strong>el</strong>ocidad, caso 4<br />

Posición, caso 1 Posición, caso 2 Posición, caso 3 Posición, caso 4<br />

Figura 4.35. Efecto <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>de</strong>l diablo y masa <strong>de</strong>l diablo sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y<br />

posición <strong>de</strong>l diablo.<br />

0<br />

La dim<strong>en</strong>sión <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es un valor que no se pue<strong>de</strong> variar<br />

pues resulta poco práctico r<strong>en</strong>ovar todas <strong>la</strong>s tuberías <strong>de</strong> una insta<strong>la</strong>ción sólo <strong>para</strong><br />

resolver un problema que se pu<strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ir. Para conocer <strong>el</strong> diámetro <strong>de</strong> esta<br />

tubería con <strong>el</strong> cual se pueda t<strong>en</strong>er un mejor aprovechami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> él, don<strong>de</strong> se<br />

114


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

pueda manejar <strong>la</strong> producción <strong>en</strong> <strong>la</strong> insta<strong>la</strong>ción con un flujo <strong>de</strong> fluidos más estable,<br />

se <strong>de</strong>be <strong>de</strong>cidir durante <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong> insta<strong>la</strong>ción.<br />

4.2.7 Variación <strong>de</strong>l tipo diablo <strong>en</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción<br />

Con ayuda <strong>de</strong>l simu<strong>la</strong>dor OLGA po<strong>de</strong>mos analizar <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>para</strong><br />

difer<strong>en</strong>tes <strong>diablos</strong> como ya se m<strong>en</strong>cionó <strong>en</strong> <strong>el</strong> capítulo 2. En esta sección se<br />

realizó <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción ocupando un diablo <strong>la</strong>rgo (tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>) <strong>para</strong> estudiar<br />

cuales son <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tajas <strong>de</strong> utilizarlo o si es que <strong>en</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción no se ve alguna<br />

mejoría al realizar ésta. El lector <strong>de</strong>be recordar que <strong>en</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción, los<br />

movimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>l tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se calcu<strong>la</strong>n <strong>para</strong> un solo diablo y un tr<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> se inserta <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería con espacios <strong>en</strong>tre los <strong>diablos</strong> ll<strong>en</strong>ados <strong>de</strong> fluido <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

El propósito <strong>de</strong> realizar este análisis es <strong>de</strong>terminar que tipo <strong>de</strong> diablo es <strong>el</strong> más<br />

efici<strong>en</strong>te <strong>para</strong> este sistema.<br />

La tab<strong>la</strong> 4.19 muestra los datos adicionales que se utilizan <strong>para</strong> realizar <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> con un diablo <strong>la</strong>rgo. Datos <strong>de</strong>l diablo corto se utilizan <strong>en</strong><br />

combinación con éstos.<br />

Masa <strong>de</strong>l<br />

Temperatura<br />

49.9 [Kg]<br />

diablo<br />

inicial<br />

5 [ºC]<br />

Viscosidad 8 [cp] Longitud 10 [m]<br />

Capacidad<br />

calorífica<br />

2,000 [J/Kg ºC] D<strong>en</strong>sidad 800 [Kg/m 3 ]<br />

Conductividad 0.4 [W/m ºC]<br />

Periodo <strong>de</strong><br />

inyección<br />

2 [min]<br />

Tab<strong>la</strong> 4.19. Datos adicionales <strong>para</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> diablo <strong>la</strong>rgo.<br />

último.<br />

Nota: <strong>la</strong> longitud <strong>de</strong>l diablo es <strong>la</strong> distancia que hay <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> primer diablo y <strong>el</strong><br />

115


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

La figura 4.36 muestra <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l líquido total cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. Existe un cambio <strong>en</strong> <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

introducir <strong>el</strong> diablo, pues <strong>el</strong> líquido disminuye y a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> operación pres<strong>en</strong>ta<br />

gran<strong>de</strong>s variaciones cuando se utiliza un diablo <strong>la</strong>rgo. Esta variación se <strong>de</strong>be a<br />

que <strong>la</strong> introducción <strong>de</strong>l diablo <strong>la</strong>rgo a <strong>la</strong> tubería es l<strong>en</strong>ta y a que <strong>el</strong> espacio <strong>en</strong>tre <strong>el</strong><br />

diablo <strong>la</strong>rgo se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra ocupado <strong>en</strong> su totalidad por líquido. Al final <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>diablos</strong> los dos tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> cumpl<strong>en</strong> con <strong>el</strong> propósito <strong>de</strong> <strong>la</strong> limpieza interior<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Las condiciones <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> terminar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong>, <strong>para</strong> los dos casos son <strong>la</strong>s mismas.<br />

15000<br />

Total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

Líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería [BBL]<br />

14500<br />

14000<br />

13500<br />

13000<br />

12500<br />

12000<br />

11500<br />

11000<br />

10500<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Caso 1 Caso 2<br />

Tiempo [minutos]<br />

Figura 4.36. Efecto <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo sobre <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong> líquido.<br />

La figura 4.37 muestra que <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería, no pres<strong>en</strong>ta variación <strong>para</strong> ambos tipos <strong>de</strong> diablo (corto y <strong>la</strong>rgo). Esto es<br />

principalm<strong>en</strong>te porque no hay increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> líquido pues <strong>para</strong> <strong>el</strong><br />

diablo corto es propulsado por <strong>el</strong> mismo fluido <strong>de</strong> producción, al igual que <strong>para</strong> <strong>el</strong><br />

diablo <strong>la</strong>rgo y a<strong>de</strong>más <strong>el</strong> espacio es ocupado por <strong>el</strong> fluido <strong>de</strong> producción que se<br />

está manejando <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema. Otro aspecto a consi<strong>de</strong>rar <strong>en</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción es que<br />

<strong>la</strong> masa y <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong>l diablo no se consi<strong>de</strong>ran, por que se consi<strong>de</strong>ra como<br />

parte <strong>de</strong> fluido, así no afecta <strong>en</strong> los resultados pues es un solidó <strong>de</strong> 49.9 [kg].<br />

116


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> líquido<br />

1<br />

0.98<br />

0.96<br />

0.94<br />

0.92<br />

0.9<br />

0.88<br />

0.86<br />

0.84<br />

0.82<br />

0.8<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Caso 1, tiempo = 0[días]<br />

Caso 2, tiempo = 0[días]<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1, tiempo = 185[días]<br />

Caso 2, tiempo = 185[días]<br />

Figura 4.37. Efecto <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo sobre <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido.<br />

La masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es <strong>la</strong> misma <strong>para</strong> los<br />

dos casos pues no cambiaron <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> operación a <strong>la</strong>s que se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>el</strong> sistema, sólo se realizó <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción <strong>para</strong> saber cual <strong>de</strong> los dos<br />

<strong>diablos</strong> hace una mejor limpieza <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. La masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida por<br />

<strong>el</strong> diablo es difer<strong>en</strong>te <strong>en</strong> los dos casos, ver figura 4.38. El diablo corto empieza a<br />

remover <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> que se introduce, mi<strong>en</strong>tras que <strong>el</strong> diablo <strong>la</strong>rgo<br />

lo hace <strong>de</strong>spués <strong>de</strong>l periodo <strong>de</strong> introducción <strong>de</strong>l mismo. La difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa<br />

removida es m<strong>en</strong>or <strong>de</strong> 50 kilogramos, ambos removieron casi por completo <strong>la</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada. Hay que recordar que <strong>en</strong> <strong>el</strong> recorrido <strong>de</strong>l diablo por <strong>la</strong> tubería<br />

se va <strong>de</strong>positando <strong>para</strong>fina <strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>de</strong> él, por eso es que <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina removida por<br />

<strong>el</strong> diablo es mayor a <strong>la</strong> que estaba <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong>tes <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. Mi<strong>en</strong>tras mayor sea <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería mayor<br />

será <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina removida.<br />

117


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

450<br />

Parafina acumu<strong>la</strong>da removida por <strong>el</strong> diablo<br />

Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina [Kg]<br />

400<br />

350<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

50<br />

0<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Caso 1 Caso 2<br />

Tiempo [minutos]<br />

Figura 4.38. Efecto <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida.<br />

La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo <strong>la</strong>rgo (caso 2) es muy difer<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo<br />

corto (caso 1) al igual que <strong>la</strong> posición, pues <strong>el</strong> diablo <strong>la</strong>rgo ti<strong>en</strong>e un periodo <strong>de</strong><br />

introducción más <strong>la</strong>rgo y es mayor que <strong>el</strong> diablo corto, esas son <strong>la</strong>s principales<br />

causas <strong>de</strong>l porque existe tal difer<strong>en</strong>cia, esto lo muestra <strong>la</strong> figura 4.39.<br />

V<strong>el</strong>ocidad [m/s]<br />

5<br />

4.5<br />

4<br />

3.5<br />

3<br />

2.5<br />

2<br />

1.5<br />

1<br />

0.5<br />

0<br />

V<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo<br />

-10 0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

V<strong>el</strong>ocidad, caso 1 V<strong>el</strong>ocidad, caso 2 Posición, caso 1 Posición, caso 2<br />

12000<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

2000<br />

Figura 4.39. Efecto <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo.<br />

0<br />

Posición [m]<br />

118


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

El diablo <strong>la</strong>rgo recorre <strong>la</strong> tubería y realiza <strong>la</strong> limpieza más rápido que <strong>el</strong> diablo<br />

corto. El realizar <strong>la</strong> limpieza <strong>en</strong> un m<strong>en</strong>or tiempo hace que sea m<strong>en</strong>or <strong>la</strong> masa <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina que remueve <strong>el</strong> diablo. Si <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l diablo es alta, <strong>el</strong> tiempo que<br />

tarda <strong>el</strong> diablo <strong>en</strong> recorrer <strong>el</strong> sistema (toda <strong>la</strong> tubería) es m<strong>en</strong>or, <strong>la</strong> posición <strong>de</strong>l<br />

diablo es afectada.<br />

Después <strong>de</strong> haber realizado <strong>el</strong> análisis <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo, <strong>la</strong> limpieza que<br />

realizan ambos es aceptable. Para estas condiciones <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>mostró que<br />

<strong>el</strong> diablo ha utilizar <strong>para</strong> <strong>la</strong> limpieza <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es <strong>el</strong> diablo corto. Se <strong>de</strong>be utilizar<br />

un diablo <strong>la</strong>rgo si al mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se <strong>de</strong>sea<br />

inspeccionar, si se ti<strong>en</strong><strong>en</strong> gran<strong>de</strong>s cantida<strong>de</strong>s que un solo diablo no pudiera<br />

remover.<br />

4.2.8 Corrida <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> sin acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

Este análisis se realizó <strong>para</strong> saber <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong><br />

producción <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> sin t<strong>en</strong>er <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> líquido, y que tanto b<strong>en</strong>eficia al comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l diablo no t<strong>en</strong>er <strong>para</strong>fina<br />

<strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. Para este caso <strong>la</strong> obstrucción al flujo <strong>de</strong>l<br />

fluido se pres<strong>en</strong>ta por <strong>el</strong> mismo líquido estancado <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería. El propósito <strong>de</strong><br />

este caso es com<strong>para</strong>rlo con <strong>el</strong> caso base y saber cual es <strong>el</strong> impacto <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>en</strong> los resultados finales.<br />

Para este análisis <strong>el</strong> caso 1 es <strong>el</strong> caso base, <strong>el</strong> cual ti<strong>en</strong>e <strong>para</strong>fina asociada a<br />

<strong>el</strong> líquido, mi<strong>en</strong>tras que <strong>el</strong> caso 2 no ti<strong>en</strong>e pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina.<br />

La figura 4.40 muestra <strong>el</strong> efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema. El comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s curvas es difer<strong>en</strong>te pues aún antes <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> hay una difer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>el</strong> flujo másico, <strong>de</strong> 20 [kg/s], <strong>la</strong> razón <strong>de</strong><br />

que sea m<strong>en</strong>or <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso 1 don<strong>de</strong> se ti<strong>en</strong>e pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina, es que <strong>la</strong><br />

masa que se <strong>de</strong>posita <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería durante 181 días ocupa un<br />

119


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

volum<strong>en</strong> y obstruye <strong>el</strong> flujo. En <strong>el</strong> caso 2 don<strong>de</strong> no se ti<strong>en</strong>e pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina,<br />

es mayor <strong>el</strong> flujo másico. La difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> caso 1 y <strong>el</strong> caso 2 es <strong>de</strong> 22.55 [Kg/s]. Al realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso 2 se pres<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> mayor increm<strong>en</strong>to; éste se <strong>de</strong>be a que <strong>la</strong><br />

tubería no ti<strong>en</strong>e pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina; y <strong>el</strong> caso 1, <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se ti<strong>en</strong>e <strong>para</strong>fina<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, <strong>la</strong> tubería no queda totalm<strong>en</strong>te limpia. Esta<br />

pequeña (casi <strong>de</strong>spreciable) masa ocupa un volum<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería y es <strong>la</strong><br />

causante <strong>de</strong> que <strong>en</strong> los dos casos no se observe <strong>el</strong> mismo increm<strong>en</strong>to.<br />

Flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

[Kg/s]<br />

595<br />

590<br />

585<br />

580<br />

575<br />

570<br />

565<br />

560<br />

Flujo másico <strong>de</strong> líquido<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1,tiempo = 181 [días]<br />

Caso 1,tiempo = 183 [días]<br />

Caso 2,tiempo = 181 [días]<br />

Caso 2,tiempo = 183 [días]<br />

Figura 4.40. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido.<br />

La tab<strong>la</strong> 4.20 muestra los resultados, <strong>para</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> los dos casos,<br />

<strong>de</strong>l increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. El<br />

increm<strong>en</strong>to que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar una operación <strong>de</strong><br />

limpieza cuando no se ti<strong>en</strong>e <strong>para</strong>fina asociada al líquido <strong>de</strong> producción es <strong>de</strong><br />

168,912 [kg/d] más <strong>de</strong> lo que se ti<strong>en</strong>e antes <strong>de</strong> <strong>la</strong> limpieza.<br />

120


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong><br />

[Kg/s] [Kg/m] [Kg/h] [Kg/d]<br />

Caso 1 0.35 21 1260 30,240<br />

Caso 2 1.955 117.3 7038 168,912<br />

Tab<strong>la</strong> 4.20. Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> los cuatro casos.<br />

La figura 4.41 muestra <strong>el</strong> efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong><br />

líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. Existe una difer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre <strong>el</strong><br />

caso 1 y <strong>el</strong> caso 2 <strong>de</strong> 4.9 barriles <strong>de</strong> líquido por segundo. El caso 1 es <strong>el</strong> que ti<strong>en</strong>e<br />

m<strong>en</strong>or cantidad <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, porque <strong>el</strong> diablo va removi<strong>en</strong>do los<br />

líquidos estancados y <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada que ocupan volum<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, y <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> caso 2 no existe <strong>para</strong>fina. En ambos casos <strong>el</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido aum<strong>en</strong>ta porque<br />

<strong>el</strong> diablo va empujando todo lo que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>de</strong> fr<strong>en</strong>te. El diablo cumple con <strong>el</strong><br />

objetivo <strong>de</strong> limpiar <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong> ambos casos.<br />

11540<br />

Total <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

Líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería [BBL]<br />

11520<br />

11500<br />

11480<br />

11460<br />

11440<br />

11420<br />

0 10 20 30 40 50 60<br />

Caso 1 Caso 2 Salida <strong>de</strong>l diablo Tiempo [minutos]<br />

Figura 4.41. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido.<br />

La tab<strong>la</strong> 4.21 muestra <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>para</strong> los<br />

dos casos <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> que <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> ha terminado, y <strong>de</strong> que <strong>el</strong> flujo se<br />

121


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

ha normalizado. En <strong>el</strong> caso 2 <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l líquido es muy pequeño y es<br />

porque <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería no había <strong>de</strong>pósitos <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina que ocu<strong>para</strong>n volum<strong>en</strong>.<br />

Caso Antes [BBL] Después[BBL] Increm<strong>en</strong>to[BBL]<br />

1(caso base ) 11,445 11,451 6<br />

2 11,449.9 11,451 0.1<br />

Tab<strong>la</strong> 4.21. Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>.<br />

El efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

es <strong>de</strong>spreciable, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>la</strong>s tuberías quedan<br />

prácticam<strong>en</strong>te limpias y <strong>el</strong> fluido pue<strong>de</strong> fluir sin ninguna dificultad. El diablo <strong>en</strong><br />

ambos casos removió todo lo que obstruía <strong>el</strong> flujo, como es <strong>el</strong> líquido estancado, y<br />

<strong>la</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada sólo <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso 1, esto lo muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 4.42. La<br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> resultó ser una operación efici<strong>en</strong>te al mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong><br />

limpieza <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>para</strong> <strong>la</strong>s condiciones a <strong>la</strong>s se <strong>en</strong>contraban los dos sistemas.<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> líquido<br />

1<br />

0.98<br />

0.96<br />

0.94<br />

0.92<br />

0.9<br />

0.88<br />

0.86<br />

0.84<br />

0.82<br />

0.8<br />

Fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería<br />

0 2000 4000 6000 8000 10000<br />

Caso 1, tiempo = 0[días]<br />

Caso 2, tiempo = 0[días]<br />

Longitud [m]<br />

Caso 1, tiempo = 185[días]<br />

Caso 2, tiempo = 185[días]<br />

Figura 4.42. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido.<br />

La <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>para</strong> estas condiciones, no<br />

repres<strong>en</strong>ta un obstáculo sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo, pues <strong>la</strong> presión<br />

es lo sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te alta <strong>para</strong> mant<strong>en</strong>er <strong>el</strong> diablo a una v<strong>el</strong>ocidad estable <strong>en</strong><br />

122


CAPÍTULO 4<br />

RESULTADOS<br />

ambos casos. La masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina no es tan pesada <strong>para</strong> <strong>de</strong>t<strong>en</strong>er <strong>el</strong> diablo, ni<br />

siquiera <strong>para</strong> disminuir consi<strong>de</strong>rablem<strong>en</strong>te su v<strong>el</strong>ocidad. El diablo recorre <strong>la</strong><br />

tubería aproximadam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> mismo <strong>la</strong>pso <strong>de</strong> tiempo <strong>para</strong> ambos casos. Ver<br />

figura 4.43.<br />

V<strong>el</strong>ocidad [m/s]<br />

V<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo<br />

5<br />

4.5<br />

4<br />

3.5<br />

3<br />

2.5<br />

2<br />

1.5<br />

1<br />

0.5<br />

0<br />

-10 0 10 20 30 40 50 60<br />

Tiempo [minutos]<br />

12000<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

2000<br />

0<br />

Posición [m]<br />

V<strong>el</strong>ocidad, caso 1 V<strong>el</strong>ocidad, caso 2 Posición, caso 1 Posición, caso 2<br />

Figura 4.43. Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y <strong>la</strong> posición <strong>de</strong>l diablo.<br />

Después <strong>de</strong> haber realizado este análisis se pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>terminar que <strong>para</strong> este<br />

caso <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina no ti<strong>en</strong>e un gran impacto pues <strong>en</strong> <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> los parámetros<br />

estudiados no pres<strong>en</strong>tan una variación consi<strong>de</strong>rable. Esto es principalm<strong>en</strong>te<br />

porque <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso base es pequeña com<strong>para</strong>da con <strong>el</strong> total<br />

<strong>de</strong> líquido que maneja <strong>el</strong> sistema. Este análisis repres<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y los resultados que se ti<strong>en</strong><strong>en</strong> al realizar<strong>la</strong> <strong>en</strong> un sistema don<strong>de</strong><br />

no se ti<strong>en</strong>e pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina. Si se tuviera cantida<strong>de</strong>s muy altas <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

<strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>el</strong> diablo podría <strong>de</strong>t<strong>en</strong>erse y provocar mayores<br />

problemas; por eso <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>de</strong>be realizarse <strong>en</strong> periodos cortos<br />

<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>de</strong> <strong>la</strong>s características <strong>de</strong>l sistema, como es <strong>el</strong> fluido y <strong>la</strong>s<br />

insta<strong>la</strong>ciones.<br />

123


CAPÍTULO 5. DISCUSIÓN<br />

Se mostró <strong>en</strong> <strong>el</strong> estudio <strong>de</strong>l caso base <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ción <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>diablos</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema <strong>en</strong> cuestión, <strong>el</strong> cual pres<strong>en</strong>taba acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina y<br />

líquido estancado. Esto repres<strong>en</strong>taba una baja <strong>en</strong> <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l sistema. Por<br />

estas razones se realizaron análisis <strong>para</strong>métricos <strong>para</strong> saber <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to<br />

que t<strong>en</strong>dría <strong>el</strong> sistema si cambiaran sus condiciones (<strong>la</strong>s variables y/o los<br />

parámetros), tales como <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema, <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

sistema, <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías, así como <strong>el</strong> diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías, <strong>de</strong>l<br />

diablo y <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> éste, algunas propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l fluido como <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong><br />

volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas y <strong>la</strong> conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina y otras <strong>de</strong> operación como <strong>el</strong> tipo<br />

<strong>de</strong> diablo.<br />

Al realizar <strong>el</strong> análisis <strong>de</strong> cada una <strong>de</strong> los variables <strong>en</strong> <strong>el</strong> estudio <strong>para</strong>métrico se<br />

observa c<strong>la</strong>ram<strong>en</strong>te cuáles son <strong>la</strong>s que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> mayor impacto <strong>en</strong> los resultados, y<br />

con esto, cuales se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> consi<strong>de</strong>rar al revisar <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong>l<br />

diablo y <strong>de</strong>l sistema antes, durante y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> operación. Con estos<br />

124


CAPÍTULO 5<br />

DISCUSIÓN<br />

resultados se pue<strong>de</strong>n e<strong>la</strong>borar predicciones sobre <strong>la</strong>s condiciones que se<br />

mejorarán y <strong>en</strong> que medida se aum<strong>en</strong>tará <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l sistema.<br />

El criterio <strong>para</strong> <strong>el</strong>egir <strong>la</strong>s variables <strong>para</strong> <strong>el</strong> análisis <strong>de</strong>l caso base se basó <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

impacto que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> sobre <strong>la</strong> operación <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema. Así<br />

mismo los parámetros se <strong>el</strong>igieron <strong>en</strong> función al impacto que sufrieron al cambiar<br />

cada una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s variables. Las variables y los parámetros se <strong>el</strong>igieron con un<br />

criterio particu<strong>la</strong>r ya que no es usual <strong>en</strong>contrarlos <strong>en</strong> <strong>la</strong> literatura.<br />

Una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s aportaciones más importantes <strong>de</strong> este trabajo son los resultados<br />

teóricos obt<strong>en</strong>idos <strong>en</strong> <strong>el</strong> capítulo 4, <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se pres<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> impacto que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />

difer<strong>en</strong>tes variables al realizar <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> y cuáles son los b<strong>en</strong>eficios <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> sistema, pero no todas <strong>la</strong>s variables afectan <strong>de</strong> igual forma, incluso <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

análisis <strong>de</strong> algunos parámetros <strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia es mínima e incluso nu<strong>la</strong>, y <strong>en</strong> otros<br />

los resultados no se manti<strong>en</strong><strong>en</strong> o nunca se alcanzan.<br />

El diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías fue una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s variables analizadas. Éste afecta,<br />

obviam<strong>en</strong>te, directam<strong>en</strong>te al diámetro <strong>de</strong>l diablo y a su masa, aunque es<br />

impráctico t<strong>en</strong>er que cambiar todo <strong>el</strong> sistema <strong>para</strong> solucionar un problema que se<br />

pue<strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ir si se <strong>el</strong>ige <strong>el</strong> diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías a<strong>de</strong>cuado <strong>en</strong> <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

insta<strong>la</strong>ción, pero este análisis ilustra <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to que se t<strong>en</strong>dría si <strong>el</strong><br />

diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería fuera pequeños y gran<strong>de</strong>s; <strong>la</strong>s limitaciones que se<br />

pres<strong>en</strong>tan <strong>para</strong> los primeros es que no se manti<strong>en</strong>e <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong>spués <strong>de</strong><br />

que diablo termina <strong>la</strong> operación, mi<strong>en</strong>tras que <strong>para</strong> los segundos si se manti<strong>en</strong><strong>en</strong>,<br />

a<strong>de</strong>más pue<strong>de</strong>n increm<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> producción, aunque se <strong>de</strong>be <strong>el</strong>egir <strong>el</strong> diámetro<br />

a<strong>de</strong>cuado pues pue<strong>de</strong> ser contraproduc<strong>en</strong>te t<strong>en</strong>er un diámetro <strong>de</strong> tubería muy<br />

gran<strong>de</strong> porque se pue<strong>de</strong>n t<strong>en</strong>er caídas <strong>de</strong> presión muy <strong>el</strong>evadas.<br />

Otro <strong>de</strong> los parámetros es <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema. Este es uno <strong>de</strong><br />

los parámetros con mayor r<strong>el</strong>evancia pues si <strong>la</strong> presión es muy pequeña pue<strong>de</strong><br />

llegar a inducir una pegadura <strong>de</strong>l diablo <strong>en</strong> complicidad con <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

125


CAPÍTULO 5<br />

DISCUSIÓN<br />

<strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, y si <strong>la</strong> presión es muy alta <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad pue<strong>de</strong> aum<strong>en</strong>tar<br />

hasta un punto tal que <strong>el</strong> diablo no estará <strong>en</strong> <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad recom<strong>en</strong>dada, <strong>para</strong><br />

líneas conductoras <strong>de</strong> gas natural <strong>de</strong> 5 a 15 [MPH] (11.18 a 33.47 m⁄s), y <strong>para</strong><br />

líneas conductoras <strong>de</strong> líquidos <strong>de</strong> 2 a 10 [MPH] (4.47 a 22.33 m⁄s), a<strong>de</strong>más<br />

pue<strong>de</strong> no cumplir con <strong>el</strong> objetivo principal <strong>de</strong> limpiar lo mejor posible a <strong>la</strong> tubería.<br />

Por lo mismo se <strong>de</strong>be <strong>el</strong>egir <strong>la</strong> presión a a<strong>de</strong>cuada. Esta variable afecta a todo <strong>el</strong><br />

sistema pues si disminuye, <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas aum<strong>en</strong>ta. Esta última<br />

variable que se analizó pero, como se <strong>de</strong>scribió <strong>en</strong> <strong>el</strong> capítulo 4, ti<strong>en</strong>e un impacto<br />

mínimo sobre los resultados. Si <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema<br />

aum<strong>en</strong>ta, <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido disminuye y por lo tanto <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina asociada <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> líquido que se maneja <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema es m<strong>en</strong>or y esto da como resultado que <strong>la</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema sea m<strong>en</strong>or.<br />

La temperatura es una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s variables que se <strong>de</strong>be observar con<br />

<strong>de</strong>t<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to, ya que si se ti<strong>en</strong><strong>en</strong> gran<strong>de</strong>s caídas <strong>en</strong> <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema,<br />

<strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se acumu<strong>la</strong>rá <strong>en</strong> exceso. Esto provoca que <strong>el</strong> sistema sea más<br />

<strong>de</strong>fici<strong>en</strong>te pues <strong>la</strong> producción que maneja disminuye. Otra cosa que pue<strong>de</strong><br />

provocar es que <strong>la</strong>s operaciones <strong>de</strong> limpieza, <strong>la</strong>s <strong>corrida</strong>s <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, se t<strong>en</strong>ga<br />

que hacer más frecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te.<br />

La rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería es una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s variables que ti<strong>en</strong>e efectos<br />

consi<strong>de</strong>rables <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema, pues al aum<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> rugosidad <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

que se acumu<strong>la</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería aum<strong>en</strong>ta, y por lo tanto <strong>el</strong> líquido<br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema disminuye. Esto hace que <strong>el</strong> sistema sea m<strong>en</strong>os efici<strong>en</strong>te.<br />

Si <strong>la</strong> tubería ti<strong>en</strong>e una rugosidad alta hará que <strong>el</strong> diablo viaje a una v<strong>el</strong>ocidad<br />

m<strong>en</strong>or por <strong>el</strong> rozami<strong>en</strong>to que existe <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> tubería y <strong>el</strong> diablo. Existe <strong>la</strong> posibilidad<br />

<strong>de</strong> que <strong>el</strong> simu<strong>la</strong>dor sufra inestabilidad numérica <strong>en</strong> los cálculos si <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> tubería es mayor a 9x10 -5 , o esto pue<strong>de</strong> ser provocado por que <strong>el</strong> caso <strong>en</strong><br />

estudio es un mo<strong>de</strong>lo práctico.<br />

126


CAPÍTULO 5<br />

DISCUSIÓN<br />

En los resultados se observa que <strong>para</strong> <strong>la</strong>s características <strong>de</strong>l sistema <strong>el</strong> diablo<br />

corto y <strong>el</strong> tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> son a<strong>de</strong>cuados <strong>para</strong> realizar <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> limpieza.<br />

Esto se <strong>de</strong>be a que <strong>el</strong> diablo corto se utiliza <strong>para</strong> limpiar <strong>la</strong> tubería, ver sección<br />

2.11.4, y <strong>el</strong> tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> se utiliza <strong>para</strong> realizar otras tareas como <strong>la</strong> inspección<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> limpieza <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería. La <strong>el</strong>ección <strong>de</strong> utilizar <strong>el</strong><br />

diablo corto <strong>para</strong> <strong>la</strong> limpieza fue <strong>la</strong> a<strong>de</strong>cuada pues <strong>el</strong> objetivo principal es <strong>el</strong> <strong>de</strong><br />

limpiar <strong>la</strong> tubería.<br />

Se realizaron <strong>corrida</strong>s <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> sin <strong>para</strong>fina <strong>para</strong> analizar que suce<strong>de</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

sistema si no se ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> ésta. Se observa que ti<strong>en</strong>e un impacto<br />

consi<strong>de</strong>rable <strong>en</strong> los resultados <strong>para</strong> este sistema pues <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina total<br />

que se removió <strong>para</strong> <strong>el</strong> caso con <strong>para</strong>fina y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> seis meses <strong>de</strong> producción<br />

fue <strong>de</strong> 400 kilogramos.<br />

Consi<strong>de</strong>rar una combinación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s variables estudiadas <strong>para</strong> optimizar los<br />

resultados <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> es una opción exc<strong>el</strong><strong>en</strong>te <strong>para</strong> lograr que <strong>la</strong>s<br />

condiciones <strong>de</strong>l sistema sean estables.<br />

La s<strong>el</strong>ección <strong>de</strong> <strong>la</strong> propuesta <strong>de</strong> solución <strong>de</strong>be realizarse tomando <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta<br />

aspectos tanto técnicos como económicos. Una herrami<strong>en</strong>ta importante <strong>para</strong> esto<br />

es <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>dores <strong>de</strong> flujo, pues éstos se pue<strong>de</strong>n utilizar <strong>para</strong> realizar un<br />

diseño <strong>de</strong> insta<strong>la</strong>ciones óptimo o <strong>para</strong> analizar <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> sistemas<br />

exist<strong>en</strong>tes. Esto si se usan a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te.<br />

El simu<strong>la</strong>dor pres<strong>en</strong>ta irregu<strong>la</strong>rida<strong>de</strong>s <strong>para</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong>l sistema que se<br />

estudio, al que se le hizo <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción, cuando se utiliza <strong>el</strong> diablo <strong>la</strong>rgo, <strong>en</strong><br />

específico cuando se obti<strong>en</strong>e los resultados teóricos <strong>de</strong>l líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería, esto pue<strong>de</strong> ser provocado por <strong>la</strong>s características <strong>de</strong>l sistema y <strong>de</strong>l fluido<br />

que se utilizaron <strong>en</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción.<br />

127


CAPÍTULO 6. CONCLUSIONES Y<br />

RECOMENDACIONES<br />

6.1 Conclusiones<br />

1. La <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> es un proceso <strong>de</strong> gran importancia <strong>en</strong> <strong>la</strong> Industria<br />

Petrolera <strong>de</strong>bido a los b<strong>en</strong>eficios que ofrece a <strong>la</strong> producción <strong>de</strong><br />

hidrocarburos. Ésta <strong>de</strong>be realizarse periódicam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> cada una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

insta<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> producción bajo condiciones <strong>de</strong> flujo y <strong>de</strong> operación.<br />

2. La e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> estudios numéricos mediante <strong>el</strong> empleo <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>dores <strong>de</strong><br />

flujo repres<strong>en</strong>ta una herrami<strong>en</strong>ta muy útil, porque permit<strong>en</strong> cuantificar <strong>de</strong><br />

manera aproximada <strong>la</strong> cantidad y v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l líquido que se transporta, <strong>el</strong><br />

tiempo y <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> <strong>de</strong>pósitos que se acumu<strong>la</strong>n <strong>en</strong> <strong>el</strong> interior <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería, conocer <strong>el</strong> impacto que podría t<strong>en</strong>er si se alteran <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong><br />

operación establecidas y/o exist<strong>en</strong>tes, como <strong>la</strong> presión, temperatura, etc, <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l sistema. La s<strong>el</strong>ección <strong>de</strong> <strong>la</strong>s técnicas <strong>de</strong>be involucrar<br />

tanto a <strong>la</strong> parte técnica como a <strong>la</strong> económica.<br />

128


CAPÍTULO 6<br />

CONCLUSIÓN<br />

3. Las principales causas <strong>de</strong>l por que se <strong>de</strong>be realizar una <strong>corrida</strong> son: <strong>de</strong>spués<br />

<strong>de</strong> que <strong>la</strong> tubería se construye, acumu<strong>la</strong>ción excesiva <strong>de</strong> <strong>para</strong>finas <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería, <strong>la</strong> disminución <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción, <strong>el</strong> flujo pres<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería es<br />

excesivam<strong>en</strong>te turbul<strong>en</strong>to, cuando se necesita mayor <strong>en</strong>ergía <strong>para</strong> <strong>el</strong> bombeo<br />

<strong>de</strong> los fluidos, <strong>en</strong> <strong>el</strong> producto final se ti<strong>en</strong>e un gran porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> impurezas<br />

como <strong>para</strong>finas o agua.<br />

4. El principal problema que se pres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> es que <strong>el</strong><br />

diablo se <strong>de</strong>t<strong>en</strong>ga o se pierda <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería cuando <strong>la</strong> operación se está<br />

realizando y los parámetros que ayudan a resolverlo son <strong>la</strong> presión y <strong>el</strong><br />

volum<strong>en</strong>.<br />

5. Las sigui<strong>en</strong>tes variables: diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías, presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada y <strong>la</strong><br />

temperatura <strong>de</strong>l sistema, <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas, son algunas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

más importantes <strong>para</strong> <strong>el</strong> estudio <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>. La presión<br />

a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l sistema resultó ser muy importante <strong>para</strong> mant<strong>en</strong>er contro<strong>la</strong>da<br />

<strong>la</strong> operación.<br />

6. Los datos obt<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> parámetros tales como flujo másico, líquido cont<strong>en</strong>ido<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema, son mediciones<br />

que ayudan a analizar <strong>el</strong> sistema y a i<strong>de</strong>ntificar <strong>el</strong> grado <strong>de</strong> estabilidad o<br />

inestabilidad <strong>de</strong>l mismo.<br />

7. Si <strong>el</strong> diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> transporte es gran<strong>de</strong>, <strong>la</strong> presión <strong>de</strong><br />

bombeo que impulsa al fluido <strong>de</strong>be ser alta <strong>para</strong> evitar que <strong>el</strong> fluido se mueva<br />

l<strong>en</strong>tam<strong>en</strong>te y <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina se <strong>de</strong>posite <strong>en</strong> cantida<strong>de</strong>s excesivas.<br />

8. La principal función <strong>de</strong>l diablo <strong>la</strong>rgo es inspeccionar <strong>el</strong> interior <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería,<br />

por esta razón <strong>el</strong> diablo corto, que está diseñado <strong>para</strong> remover escombros<br />

<strong>de</strong>positados <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería, realiza <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema una mejor limpieza.<br />

129


CAPÍTULO 6<br />

CONCLUSIÓN<br />

9. El aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared interna <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería es favorecido cuando <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> gas pres<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido que se<br />

transporta es pequeña, ya que existe mayor cantidad <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina asociada al<br />

fluido.<br />

10. La presión <strong>de</strong> bombeo <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema baja, diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería gran<strong>de</strong>,<br />

rugosidad alta, son parámetros que contribuy<strong>en</strong> y favorec<strong>en</strong> <strong>la</strong> acumu<strong>la</strong>ción<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>pósitos, escombros, con<strong>de</strong>nsados y/o <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared interna <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tubería.<br />

6.2 Recom<strong>en</strong>daciones<br />

1. Para obt<strong>en</strong>er resultados más confiables y <strong>de</strong> una forma más efici<strong>en</strong>te, se<br />

<strong>de</strong>b<strong>en</strong> utilizar parámetros más <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>dos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s características físicas <strong>de</strong>l<br />

sistema, <strong>de</strong> <strong>la</strong> composición <strong>de</strong> fluido y parámetros <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción.<br />

2. El problema que se pres<strong>en</strong>tó <strong>en</strong> este trabajo es un estudio breve <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>diablos</strong>, se recomi<strong>en</strong>da analizar sistemas simplificados y más complejos,<br />

casos reales, <strong>de</strong> campo <strong>de</strong> insta<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> PEMEX.<br />

3. Antes <strong>de</strong> tomar cualquier <strong>de</strong>cisión es necesario haber realizado un número<br />

<strong>de</strong> <strong>corrida</strong>s sufici<strong>en</strong>tes que involucr<strong>en</strong> todos probables esc<strong>en</strong>arios y<br />

parámetros.<br />

4. En estudios posteriores pue<strong>de</strong>n incluirse otros aspectos como <strong>la</strong> corrosión,<br />

tapones <strong>de</strong> hidratos, manejar tres fluidos, y utilizar <strong>la</strong> transfer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> calor a<br />

lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>en</strong>tre otros.<br />

5. Realizar una <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> mínimo cada seis meses <strong>en</strong> cada sistema <strong>de</strong><br />

transporte <strong>de</strong> hidrocarburos <strong>para</strong> que su r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to se mant<strong>en</strong>ga estable.<br />

130


APÉNDICE<br />

Archivo <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada al simu<strong>la</strong>dor (base.inp)<br />

!*******************************************************************************<br />

!- CASE Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

CASE AUTHOR="Elvis ", \<br />

DATE="Abril <strong>de</strong>l 2005", \<br />

INFO="Ejemplo <strong>de</strong> tesis", \<br />

PROJECT="Corrida <strong>de</strong> <strong>diablos</strong>", \<br />

TITLE="Diablo Corto"<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- OPTIONS Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! Setting Calcu<strong>la</strong>tion Options<br />

OPTIONS DEBUG=OFF, PHASE=TWO, POSTPROCESSOR=OFF, SLUGVOID=SINTEF,<br />

STEADYSTATE=ON, \<br />

TEMPERATURE=ADIABATIC, WAXDEPOSITION=ON<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- FILES Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! Input Files<br />

! User should write the names of restart file, PVT file<br />

! and compressor file here if, they exist<br />

FILES PVTFILE="flow-pig.tab", WAXFILE="ol-wax-1.wax"<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

131


APÉNDICE<br />

!- INTEGRATION Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! Integration<br />

INTEGRATION CPULIMIT=100000 d, DTSTART=0.001 d, ENDTIME=185 d, MAXDT=4 d,<br />

MINDT=0.001 d, \<br />

STARTTIME=0 s<br />

!*******************************************************************************<br />

! GEOMETRY Definition<br />

!*******************************************************************************<br />

GEOMETRY LABEL=GEOM-1, XSTART=0 m, YSTART=0 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-1, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=2, ROUGHNESS=5e-005 m, XEND=100<br />

m, \<br />

YEND=0 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-2, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=8, ROUGHNESS=5e-005 m, XEND=100<br />

m, \<br />

YEND=-200 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-3, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=2, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=1000 m, \<br />

YEND=-200 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-4, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=4, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=2000 m, \<br />

YEND=-195 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-5, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=2, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=2500 m, \<br />

YEND=-195 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-6, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=4, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=3500 m, \<br />

YEND=-190 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-7, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=4, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=4500 m, \<br />

YEND=-190 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-8, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=4, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=5500 m, \<br />

YEND=-185 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-9, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=6, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=7000 m, \<br />

YEND=-185 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-10, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=4, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=8000 m, \<br />

YEND=-180 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-11, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=4, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=9000 m, \<br />

YEND=-175 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-12, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=6, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=10100 m, \<br />

YEND=-175 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-13, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=7, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=10100 m, \<br />

YEND=0 m<br />

PIPE LABEL=PIPE-14, DIAMETER=0.5 m, NSEGMENTS=2, ROUGHNESS=5e-005 m,<br />

XEND=10200 m, \<br />

YEND=0 m, ZEND=2 m<br />

!<br />

132


APÉNDICE<br />

!*******************************************************************************<br />

!- NODE Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! NODE Definitions<br />

NODE LABEL=INLET, TYPE=TERMINAL, X=0 m, Y=0 m<br />

NODE LABEL=OUTLET, TYPE=TERMINAL, X=10200 m, Y=0 m<br />

!*******************************************************************************<br />

! BRANCH Definition<br />

!*******************************************************************************<br />

BRANCH LABEL=BRAN-1, FLOAT=ON, FLUID="1", FROM=INLET, GEOMETRY=GEOM-1,<br />

TO=OUTLET<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- POSITION Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! Definition for Position of Plug<br />

POSITION LABEL=PLUGSTART-1, BRANCH=BRAN-1, PIPE=PIPE-1, SECTION=2<br />

POSITION LABEL=PLUGTRAP-1, BRANCH=BRAN-1, PIPE=PIPE-14, SECTION=2<br />

POSITION LABEL=RISERBASE-1, BRANCH=BRAN-1, PIPE=PIPE-2, SECTION=8<br />

POSITION LABEL=RISERTOP-1, BRANCH=BRAN-1, PIPE=PIPE-1, SECTION=2<br />

POSITION LABEL=RISERBASE-2, BRANCH=BRAN-1, PIPE=PIPE-13, SECTION=1<br />

POSITION LABEL=RISERTOP-2, BRANCH=BRAN-1, PIPE=PIPE-14, SECTION=1<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- BOUNDARY Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! Boundary Definitions<br />

BOUNDARY GASFRACTION=2:-1 -, NODE=INLET, PRESSURE=2:117 bara, TEMPERATURE=(<br />

10, \<br />

25 ) C, TIME=( 0, 2500 ) d, TYPE=PRESSURE, WATERFRACTION=2:0 -,<br />

WAXFRACTION=2:1 -<br />

BOUNDARY GASFRACTION=3:1 -, NODE=OUTLET, PRESSURE=3:101.9716 kp/cm2,<br />

TEMPERATURE=( 2:25, \<br />

10 ) C, TIME=( 0, 1500, 2500 ) d, TYPE=PRESSURE, WATERFRACTION=3:0 -, \<br />

WAXFRACTION=3:1 -<br />

!*******************************************************************************<br />

! INITIALCONDITIONS Definition<br />

!*******************************************************************************<br />

INITIALCONDITIONS BRANCH=BRAN-1, INTERPOLATION=HORIZONTAL, PIPE=PIPE-1,<br />

TEMPERATURE=2:77 F<br />

INITIALCONDITIONS BRANCH=BRAN-1, INTERPOLATION=VERTICAL, PIPE=PIPE-2,<br />

TEMPERATURE=8:10 C<br />

INITIALCONDITIONS BRANCH=BRAN-1, INTERPOLATION=LENGTH, PIPE=( PIPE-12, PIPE-<br />

11, \<br />

PIPE-10, PIPE-9, PIPE-8, PIPE-7, PIPE-6, PIPE-5, PIPE-4, PIPE-3 ), \<br />

TEMPERATURE=40:10 C<br />

INITIALCONDITIONS BRANCH=BRAN-1, INTERPOLATION=VERTICAL, PIPE=PIPE-13,<br />

TEMPERATURE=7:10 C<br />

INITIALCONDITIONS BRANCH=BRAN-1, INTERPOLATION=HORIZONTAL, PIPE=PIPE-14,<br />

TEMPERATURE=2:25 C<br />

!*******************************************************************************<br />

133


APÉNDICE<br />

! WAXDEPOSITION Definition<br />

!*******************************************************************************<br />

WAXDEPOSITION BRANCH=BRAN-1, DIFFCOEFFMULT=1 , AGEINGTIME=0.5 d,<br />

MAXROUGHNESS=0 m, \<br />

VISCOPTION=TABULAR, VISMULTIPLIER=( 1, 1 ) , WAXPOROSITY=0.5 -,<br />

WAXTABLE="WAXTAB", \<br />

WAXVOLFRACTION=( 0, 1 ) -<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- CONTROLLER Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! Controllers<br />

CONTROLLER LABEL=Control, AMPLIFICATION=-0.00035 , BIAS=0.02 , BRANCH=BRAN-1, \<br />

DERIVATIVECONST=0 s, INTEGRALCONST=18 s, MAXSIGNAL=1 , MINSIGNAL=0 , \<br />

PIPE=PIPE-14, SECTIONBOUNDARY=2, SETPOINT=44 , STROKETIME=100 d, TIME=0<br />

s, \<br />

TYPE=PID, VARIABLE=GG<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- VALVE Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! Choke Definition<br />

VALVE LABEL=CHOKE-1, BRANCH=BRAN-1, CD=0.84 , CONTROLLER=Control,<br />

DIAMETER=0.5 m, \<br />

PIPE=PIPE-14, SECTIONBOUNDARY=3<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- PLUG Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! PLUG Definition<br />

PLUG LABEL=PLUG-1, DIAMETER=500 mm, INSERTTIME=182 d,<br />

LAUNCHPOSITION=PLUGSTART-1, \<br />

LEAKAGEFACTOR=0 , LINEARFRIC=150 Ns/m, MASS=49.89522003792 kg,<br />

QUADRATICFRIC=0 Ns2/m2, \<br />

STATICFORCE=1000 N, TRAPPOSITION=PLUGTRAP-1, TYPE=SHORT,<br />

WALLFRICTION=1000 Ns/m<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- PRINTINPUT Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! PRINTINPUT Definition<br />

PRINTINPUT KEYWORD=GEOMETRY<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- OUTPUT Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! Output Definition<br />

OUTPUT COLUMNS=4, DTOUT=185 d<br />

OUTPUT BRANCH=BRAN-1<br />

OUTPUT VARIABLE=( UL, UG, GD, GL, GG, AL, PT, BE, GA, RMTOT, ID, BOU, LIQC, DPZ, \<br />

VOL, DPT, UPIG, ZZPIG, CONTR )<br />

134


APÉNDICE<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- TREND Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! TREND Definition<br />

TREND DTPLOT=5 h<br />

TREND BRANCH=BRAN-1, VARIABLE=( LIQC, GASC )<br />

TREND DTPLOT=1 m, POSITION=PLUG-1, VARIABLE=( ZZPIG, UPIG )<br />

TREND VARIABLE=( VOLGBL, NINTGR, HT )<br />

TREND DTPLOT=1 m, POSITION=PLUGTRAP-1, VARIABLE=( UL, UG )<br />

!<br />

!*******************************************************************************<br />

!- PROFILE Definition<br />

!-------------------------------------------------------------------------------<br />

! Profile Plot Definition<br />

PROFILE DTPLOT=1 d, VARIABLE=( PT, AL, TM, HOL, GLT, GG )<br />

!<br />

ENDCASE<br />

135


LISTA DE TABLAS<br />

Capítulo II. Marco Teórico<br />

Tab<strong>la</strong> 2.1 C<strong>la</strong>sificación <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 21<br />

Tab<strong>la</strong> 2.2 Diablos <strong>de</strong> acero 26<br />

Tab<strong>la</strong> 2.3 Diablo ligero <strong>de</strong> espuma 30<br />

Tab<strong>la</strong> 2.4 Diablo <strong>de</strong> espuma <strong>de</strong> <strong>de</strong>nsidad media 31<br />

Tab<strong>la</strong> 2.5 Diablo pesado <strong>de</strong> espuma 31<br />

Tab<strong>la</strong> 2.6 Tipos <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> sólidos 35<br />

Tab<strong>la</strong> 3.1<br />

Capítulo III. Formu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>l Problema<br />

Variables y parámetros <strong>de</strong> medición usados <strong>para</strong> <strong>el</strong> estudio<br />

<strong>para</strong>métrico<br />

Tab<strong>la</strong> 3.2 Propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l fluido <strong>de</strong> producción 64<br />

Tab<strong>la</strong> 3.3 Propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina acumu<strong>la</strong>da <strong>en</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería 64<br />

61, 81<br />

136


TABLAS<br />

Tab<strong>la</strong> 4.1<br />

Capítulo IV. Resultados<br />

Principales parámetros y características <strong>de</strong>l sistema <strong>para</strong> <strong>el</strong><br />

caso base <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ción<br />

Tab<strong>la</strong> 4.2 Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico 74<br />

Tab<strong>la</strong> 4.3 Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema 82<br />

Tab<strong>la</strong> 4.4 Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes presiones 83<br />

Tab<strong>la</strong> 4.5 Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 84<br />

Tab<strong>la</strong> 4.6 Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> facción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas 89<br />

Tab<strong>la</strong> 4.7 Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes presiones 90<br />

Tab<strong>la</strong> 4.8 Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 91<br />

Tab<strong>la</strong> 4.9 Distribución <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería 96<br />

Tab<strong>la</strong> 4.10 Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes temperaturas 97<br />

Tab<strong>la</strong> 4.11 Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad 102<br />

Tab<strong>la</strong> 4.12 Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes rugosida<strong>de</strong>s 103<br />

Tab<strong>la</strong> 4.13 Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 105<br />

Tab<strong>la</strong> 4.14 Masa <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería <strong>en</strong> función <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad 106<br />

Tab<strong>la</strong> 4.15 Variación <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong>l diablo y<br />

<strong>de</strong>l peso <strong>de</strong>l diablo<br />

Tab<strong>la</strong> 4.16 Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> los cuatro casos 109<br />

Tab<strong>la</strong> 4.17 Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 110<br />

Tab<strong>la</strong> 4.18 Re<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l diámetro 112<br />

Tab<strong>la</strong> 4.19 Datos adicionales <strong>para</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> diablo <strong>la</strong>rgo 115<br />

Tab<strong>la</strong> 4.20 Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l flujo másico <strong>para</strong> los cuatro casos 121<br />

Tab<strong>la</strong> 4.21 Cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 122<br />

69<br />

109<br />

137


LISTA DE FIGURAS<br />

Capítulo II. Marco Teórico<br />

Figura 2.1 Diablo 7<br />

Figura 2.2 Incrustaciones cristalinas 9<br />

Figura 2.3 Escombros removidos por <strong>el</strong> diablo 10<br />

Figura 2.4 Método conv<strong>en</strong>cional <strong>de</strong> <strong>la</strong>nzami<strong>en</strong>to 11<br />

Figura 2.5 Diagrama <strong>de</strong>l <strong>la</strong>nzami<strong>en</strong>to 12<br />

Figura 2.6 Curva tipo U y Curva tipo S 13<br />

Figura 2.7 Método conv<strong>en</strong>cional <strong>de</strong> recepción 13<br />

Figura 2.8 Diagrama <strong>de</strong> recepción 14<br />

Figura 2.9 Producción antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 16<br />

Figura 2.10 Detector <strong>de</strong>l diablo 20<br />

Figura 2.11 Tipo <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 21<br />

Figura 2.12 Diablo <strong>de</strong> cilindro 24<br />

Figura 2.13 Diablo esfera 27<br />

Figura 2.14 Diablo tipo esfera 28<br />

Figura 2.15 Diablo espuma 29<br />

138


FIGURAS<br />

Figura 2.16 Esquema <strong>de</strong>l diablo espuma <strong>en</strong> operación 32<br />

Figura 2.17 Diablo sólido 34<br />

Figura 2.18 Diablo <strong>de</strong> g<strong>el</strong> 37<br />

Figura 2.19 Tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> con <strong>el</strong> diablo <strong>de</strong> g<strong>el</strong> 38<br />

Figura 2.20 Diablo medidor <strong>de</strong>l diámetro interno 39<br />

Figura 2.21 Diablo cámara 40<br />

Figura 2.22 Imag<strong>en</strong> captada por <strong>el</strong> diablo cámara 40<br />

Figura 2.23 Diablos bidireccionales 42<br />

Figura 2.24 Tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 43<br />

Figura 2.25 Flujo <strong>de</strong> trabajo 45<br />

Figura 2.26 Herrami<strong>en</strong>ta MFL 46<br />

Figura 2.27 Herrami<strong>en</strong>ta Ut 48<br />

Figura 2.28 Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> flujo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 52<br />

Figura 2.29 Regiones durante <strong>la</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> 53<br />

Figura 2.30 Repres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong> discretización <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tuberías 55<br />

Figura 3.1<br />

Capítulo III. Formu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>l Problema<br />

Repres<strong>en</strong>tación esquemática, con ampliación <strong>de</strong>l sistema<br />

<strong>de</strong> <strong>corrida</strong> <strong>de</strong> <strong>diablos</strong> <strong>en</strong> tuberías<br />

Figura 3.2 Perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería 62<br />

Figura 3.3 Condiciones ambi<strong>en</strong>tales <strong>en</strong> <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo 65<br />

Figura 3.4 Condiciones “estables” <strong>de</strong> operación-caso base 67<br />

59<br />

Figura 4.1<br />

Figura 4.2<br />

Figura 4.3<br />

Capítulo IV. Resultados<br />

Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión al inicio y final <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción<br />

con <strong>la</strong> posición<br />

Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> tubería<br />

70<br />

71<br />

72<br />

139


FIGURAS<br />

Figura 4.4 Cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema <strong>en</strong> <strong>el</strong> tiempo 73<br />

Figura 4.5 Cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong> líquido <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema <strong>en</strong> <strong>el</strong> tiempo 74<br />

Figura 4.6 Flujo másico <strong>de</strong> líquido y <strong>de</strong> gas 75<br />

Figura 4.7 Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>en</strong> <strong>el</strong> fluido 76<br />

Figura 4.8 Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería 77<br />

Figura 4.9 Masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina acumu<strong>la</strong>da removida por <strong>el</strong> diablo 78<br />

Figura 4.10 V<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo 79<br />

Figura 4.11 V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l sistema 80<br />

Figura 4.12 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong><br />

líquido<br />

Figura 4.13 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada sobre <strong>el</strong> líquido<br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

Figura 4.14 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong><br />

volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido<br />

Figura 4.15 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada sobre <strong>la</strong> <strong>para</strong>fina<br />

removida<br />

Figura 4.16 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y<br />

posición <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.17 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>el</strong> flujo<br />

másico <strong>de</strong> líquido<br />

Figura 4.18 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>el</strong><br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> líquido<br />

Figura 4.19 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>la</strong> fracción<br />

<strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido<br />

Figura 4.20 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>la</strong> masa<br />

<strong>de</strong> <strong>para</strong>fina removida<br />

Figura 4.21 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>la</strong><br />

v<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.22 Perfil <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>para</strong> <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura 95<br />

Figura 4.23 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>el</strong> flujo másico <strong>de</strong> líquido 96<br />

Figura 4.24 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>el</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

tubería<br />

Figura 4.25 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

<strong>de</strong>positada<br />

83<br />

85<br />

86<br />

86<br />

88<br />

90<br />

91<br />

92<br />

93<br />

94<br />

98<br />

99<br />

140


FIGURAS<br />

Figura 4.26 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> temperatura sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

removida<br />

100<br />

Figura 4.27 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> gas sobre <strong>el</strong> flujo<br />

másico <strong>de</strong> líquido<br />

Figura 4.28 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería sobre <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido<br />

<strong>de</strong> líquido<br />

Figura 4.29 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina <strong>de</strong>positada<br />

Figura 4.30 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong><br />

<strong>para</strong>fina removida<br />

Figura 4.31 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> rugosidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y<br />

posición <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.32 Efecto <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>de</strong>l diablo y masa <strong>de</strong>l<br />

diablo sobre <strong>el</strong> flujo másico<br />

Figura 4.33 Efecto <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>de</strong>l diablo y masa <strong>de</strong>l<br />

diablo sobre <strong>el</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

Figura 4.34 Efecto <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>de</strong>l diablo y masa <strong>de</strong>l<br />

diablo sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong> líquido cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> tubería<br />

Figura 4.35 Efecto <strong>de</strong>l diámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> tubería, <strong>de</strong>l diablo y masa <strong>de</strong>l<br />

diablo sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y posición <strong>de</strong>l diablo<br />

Figura 4.36 Efecto <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo sobre <strong>el</strong> cont<strong>en</strong>ido total <strong>de</strong><br />

líquido<br />

Figura 4.37 Efecto <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo sobre <strong>el</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido 117<br />

Figura 4.38 Efecto <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo sobre <strong>la</strong> masa <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina<br />

removida<br />

Figura 4.39 Efecto <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> diablo sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l sistema 118<br />

Figura 4.40 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>el</strong> flujo másico<br />

<strong>de</strong> líquido<br />

Figura 4.41 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong><br />

volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido<br />

Figura 4.42 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>la</strong> fracción <strong>de</strong><br />

volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> líquido<br />

Figura 4.43 Efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>para</strong>fina sobre <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y <strong>la</strong><br />

posición <strong>de</strong>l diablo<br />

102<br />

104<br />

105<br />

107<br />

108<br />

110<br />

111<br />

112<br />

114<br />

116<br />

118<br />

120<br />

121<br />

122<br />

123<br />

141


BIBLIOGRAFÍA<br />

Articulos<br />

1. Brief Overview of Gulf of Mexico OCS Oil and Gas Pip<strong>el</strong>ines: Instal<strong>la</strong>tion,<br />

Pot<strong>en</strong>tial Impacts, and Mitigation Measures, Deborah Cranswick, Minerals<br />

Managem<strong>en</strong>t Service, Gulf of Mexico OCS Region, New Orleans, August<br />

2001.<br />

2. Automatic Pigging of Two-Phase Gas Gathering Systems., D. J. Vinson,<br />

American Institute of Mining, Metallurgical, and Petroleum Engineers.,<br />

Colorado interstate gas co., Colorado springs, colo., Feb. 19, 1968., SPE<br />

2083.<br />

3. Int<strong>el</strong>lig<strong>en</strong>t Pigging of the Ekofisk-Em<strong>de</strong>n 36-in. Gas Pip<strong>el</strong>ine, By G.A,<br />

Nespeca and K,B. Hveding, Phillips Petroleum CO. Norway, Huston, Texas.<br />

October 2, 1988, SPE members., SPE 18232.<br />

4. Pigging Dynamics in Two-Phase Flow Pip<strong>el</strong>ines: Experim<strong>en</strong>t and Mo<strong>de</strong>ling,<br />

Kazuioshl Minaml, Petrobrds, and Ovadia Shoham, u. Of Tulsa, Huston,<br />

Texas. October 3, 1993., SPE 26568.<br />

5. Pip<strong>el</strong>ine Integrity Managem<strong>en</strong>t Thmugh Int<strong>el</strong>lig<strong>en</strong>t Survey, By Ali A.<br />

Choumar, Adco, Abu Dhabi., SPE 36275.<br />

142


BIBLIOGRAFÍA<br />

6. Mo<strong>de</strong>lling of Transi<strong>en</strong>t Two-Phase Flow Operations and Offshore Pigging,<br />

P.C.R. Lima, SPE, Petrobras S.A., H. Yeung, Cranfi<strong>el</strong>d University, New<br />

Orleans, Louisiana, 27 September 1998., SPE 49208.<br />

7. Bi-directional Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>t Pigging of 48 inch Loading Line – Zadco Experi<strong>en</strong>ce,<br />

By Jamal al Amari & R. Radhakrishnan, Zadco, Abu Dhari, U.A.E. 11<br />

October 1998., SPE 49508.<br />

8. Mo<strong>de</strong>ling of Pigging Operations, P.C.R. lima, Petrobras S.A., and h. Yeung,<br />

Cranfi<strong>el</strong>d University, Houston, Texas, 3 October 1999., SPE 56586.<br />

9. Chall<strong>en</strong>ges in Pigging of Subsea Gas Flowlines, Subash Jayawar<strong>de</strong>na,<br />

Leonid Dykhno and John Hudson, S<strong>el</strong>l Global Solutions US, San Antonio,<br />

Texas, 29 September 2002., Spe 7757.<br />

10. Specifications and Requirem<strong>en</strong>ts for Int<strong>el</strong>lig<strong>en</strong>t Pig Inspection of Pip<strong>el</strong>ines<br />

Version 2.1, 6 November 98.<br />

11. Transi<strong>en</strong>t Analysis of Point Argu<strong>el</strong>lo Gas Pip<strong>el</strong>ine Behavior, Sarica, C.,<br />

Istanbul Technical U.; Shoham, O., Brill, J.P., U. Of Tulsa; Tait<strong>el</strong>, y., T<strong>el</strong> Aviv<br />

U., SPE Production Operations Symposium, Ok<strong>la</strong>homa City, Ok<strong>la</strong>homa, 7-9<br />

April., SPE 21731.<br />

12. Slug-Sizing/slug-Volume Prediction: State of the Art Review and Simu<strong>la</strong>tion,<br />

N.E. Burke, S.F. Kashou, Texaco Group Inc., SPE production & Facilities,<br />

Volume 11, Number 3, August, 166-172 pages., SPE 30902.<br />

13. Recover Gas From Pip<strong>el</strong>ine Pigging Òperations, Pro Fact Sheet no. 507,<br />

Partner Reported Opportunities (Pros) for Reducing Methane Emissions.<br />

14. User's Manual v4.0, Olga 2000, Scandpower Petroleum Technology, Kj<strong>el</strong>ler,<br />

Norway.<br />

15. Recover Gas from Pip<strong>el</strong>ine Pigging Operations, Partner Reported<br />

Opportunities (PROs)for Reducing Methane Emissions, PRO Fact Sheet<br />

No. 507, October 2005.<br />

16. Decommissioning and Removal, Of Oil and Gas Facilities, Offshore<br />

California:<br />

Rec<strong>en</strong>t Experi<strong>en</strong>ces and Future, Deepwater Chall<strong>en</strong>ges, V<strong>en</strong>tura, California<br />

September 23-25, 1997.<br />

17. Construction Standard Specification, Section 02553, Exterior Gas Piping<br />

Systems, October 15, 2001.<br />

143


BIBLIOGRAFÍA<br />

18. Inspection Tools with High R<strong>el</strong>iability for theSsafety, Of trunk lines Including<br />

Tight B<strong>en</strong>ds, H. Hotta, Tokyo Gas CO., ltd., Japan, K. Suyama, Tokyo Gas<br />

CO., ltd., Japan, Y. Yonemura, Tokyo Gas CO., ltd., Japan, T. Mashiko,<br />

Tokyo Gas CO., ltd., Japan.<br />

19. Blue Stream Gas-in Procedure, The Injection of Natural Gas Through the<br />

Vacuum System, MINNETTI Giuseppe, Manager of Process (Snamprogetti<br />

S.p.A.), CARUSO Salvatore, Technical Director (Blue Stream Pip<strong>el</strong>ine<br />

Company), BOROVIK V<strong>la</strong>dimir, Technical Director (Blue Stream Pip<strong>el</strong>ine<br />

Company), MANSUETO Massimiliano, Process Engineer (Snamprogetti<br />

S.p.A.), TERENZI Alessandro, Process Engineer (Snamprogetti S.p.A.),<br />

FERRINI Francesco, Manager (SICURGAS).<br />

20. Petroleum and Gas Safety and Health Bureau of Mining and Petroleum,<br />

Que<strong>en</strong>s<strong>la</strong>nd Departm<strong>en</strong>t of Natural Resources, Mining and Energy,<br />

BRISBANE QLD 4000, Att<strong>en</strong>tion: John Fleming, Dear John, 19 November<br />

2005.<br />

21. Fundam<strong>en</strong>tal Principles of Pigging Technology.<br />

22. Paraffin Deposition Progress Report, April – June 2005.<br />

23. Baker Petrolite , Breakthrough Pip<strong>el</strong>ine Cleaning Programs.<br />

Paginas WEB<br />

1. Http://www.ab6.net/<strong>en</strong>glish/pigging/pgg1.html<br />

2. Http://www.aimmtechnologies.com/<br />

3. Http://www.pigging.com/<br />

4. Http://www.westernfilterco.com/pigging_products.html<br />

5. Http://www. piggingassnppsa.com<br />

6. Http://www.pipepigs.com/<br />

7. Http://www.tdwilliamson.com/pigtdw.html<br />

8. Http://www.hps-pigging.com/basics.html<br />

144


BIBLIOGRAFÍA<br />

9. Http://www.glossary.oilfi<strong>el</strong>d.slb.com/disp<strong>la</strong>y.cfm?Term=pigging<br />

10. Http://www.tubetech.com/tt-pigging.html<br />

11. Http://www.pigtek.com<br />

12. Http://www.winc.com/tadpole.html<br />

13. Http://www.hps-pigging.com/<strong>de</strong>mo.html<br />

14. Http://www.sk<strong>el</strong>onhall.co.uk/gas.html<br />

15. Http://www.apv.com/us/<strong>en</strong>g/products/automation/measurem<strong>en</strong>t/piggingsyste<br />

ms/apv+pigging+systems.htm<br />

16. Http://www.bkwinc.com/tadpole.html<br />

17. Http://www.westernfilterco.com/pigging_seminars.html<br />

18. Http://www.ongcindia.com/print.asp?D=techpaper&cat=techpaper7.txt<br />

19. Http://www.pip<strong>el</strong>ine-research.com/publication.html<br />

20. http://www.halliburton.com/news/archive/2000/bresnws_031500.jsp<br />

21. http://www.pipetechcorp.com/pipetech/pro<strong>de</strong>scrip.html<br />

22. http://www.westernfilterco.com/pigging_seminars.html - 27k<br />

23. http://www.bhrgroup.co.uk/bhrsoln/stratech/pipeanal.htm<br />

24. http://www.girardind.com/<strong>de</strong>tectors.htm<br />

25. http://www.rsi-france.com/RSI-products_services-og.htm<br />

26. http://www.cleanicepig.com/icepigging/<br />

27. http://www.i<strong>de</strong>as<strong>de</strong>sign.com.ar/hydrojet/pigging.html<br />

28. http://www.inlineservices.com/products/bd6.asp<br />

29. http://www.ros<strong>en</strong>inspection.net/Ros<strong>en</strong>Internet/InspectionServices/ILInspecti<br />

on/MagneticFlux/<br />

145

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!