ut-magazine-2015-2
ut-magazine-2015-2
ut-magazine-2015-2
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Magazine voor aluMni en relaties<br />
winter <strong>2015</strong>/2016<br />
uniVErsiTY<br />
of award-winninG<br />
EnTrEprEnEurs<br />
GEzondHEidsTEcHnoloGiE<br />
onder één dak<br />
solar TEam TwEnTE<br />
levert wereldprestatie!
INHOUD<br />
10<br />
ONDERZOEKEND EN<br />
ONTWERPEND LEREN<br />
14<br />
ONDERWIJS<br />
4<br />
UNIEKE POSTITIE<br />
IN DE MEDISCHE<br />
WERELD<br />
20<br />
5-JARIG MESA+<br />
NANOLAB KIJKT<br />
NAAR TOEKOMST<br />
40<br />
STUDENTENHUIS OD308<br />
4 DOSSIER<br />
Gezondheid onder één dak<br />
10 PROMOVABEL<br />
Onderwijsbewijs geleverd<br />
12 ALUMNIDAG 15 APRIL 2016<br />
‘University of Impact’<br />
14 ONDERWIJS<br />
Master Cyber Security<br />
16 CURIOUSU<br />
Terugblik Summerschool<br />
CuriousU <strong>2015</strong><br />
18 ONDERNEMEN<br />
Distimo scoort met analyseren<br />
van app-poulariteit<br />
22 DROOM & DAAD<br />
Masterstudent van toen is nu<br />
minister van Onderwijs<br />
28 ALUMNI NIEUWS<br />
32 TOT DE TOP<br />
Opnieuw meest ondernemende<br />
Universiteit<br />
33 WAS U ERBIJ?<br />
34 OP DE CAMPUS<br />
35 ACTIEVE STUDENT<br />
Voorzitter van Student Union<br />
36 WEEK OF INSPIRATION<br />
Foundations of our life<br />
38 ONDERZOEK<br />
Theo Toonen nieuwe decaan<br />
van Twentse gamma-faculteit<br />
42 MIJN BAAN<br />
44 SPIN-OFF<br />
2<br />
ONLINE VERSIE Ben je benieuwd naar meer verhalen? Bezoek dan www.<strong>ut</strong>wente.nl/touch<br />
For an online version of this <strong>magazine</strong> in English please visit: www.<strong>ut</strong>wente.nl/<strong>magazine</strong>/en
TEN EERSTE<br />
THE ART OF CONNECTING<br />
Verbeelding, krachtenbundeling<br />
en kruisbestuiving, daar gaat het<br />
over in de Nationale Wetenschapsagenda<br />
die dit jaar is gepresenteerd.<br />
Of dit ook leidt tot nieuwe middelen<br />
voor onderzoek is een tweede,<br />
maar het leggen van verbindingen<br />
is vandaag belangrijker dan ooit.<br />
Vroege financieringsmodellen voor<br />
onderzoek gingen nog in één rechte<br />
lijn van fundamenteel onderzoek via<br />
toegepast onderzoek naar industriële<br />
toepassing. Intussen weten<br />
we dat het zo niet werkt. Maar al te<br />
vaak lopen de technische oplossingen<br />
vooruit en is fundamenteel onderzoek<br />
alleen maar mogelijk in het<br />
licht van die allereerste oplossingen.<br />
Wetenschap waarbij n<strong>ut</strong> vooropstaat,<br />
is niet alleen maar toegepast:<br />
er komen fundamentele vragen bij<br />
kijken. In het Manhattanproject,<br />
waarin heel gericht gewerkt werd<br />
aan de atoombom, kon een befaamd<br />
fysicus als Richard Feynman<br />
zijn theoretische werk doen.<br />
Ook de simpele wisselwerking<br />
tussen wetenschap en industrie<br />
moeten we nu aanvullen met interacties<br />
met overheden en burgers.<br />
Hoe kunnen we hier een duurzame<br />
impact bereiken en tegelijk nieuwsgierig<br />
blijven? We zullen, binnen en<br />
buiten onze universiteit vakgebieden<br />
met elkaar moeten verbinden.<br />
Dit gebeurt ook in grote onderzoeks<br />
programma’s zoals Horizon<br />
2020. Of we hiervoor ons onderzoek<br />
anders moeten organiseren, is<br />
aan de UT een actueel thema. Vast<br />
staat dat het helder moet zijn wat<br />
we kunnen betekenen, dat we flexibel<br />
en snel moeten kunnen inspringen<br />
op maatschappelijke thema’s<br />
en dat ons programma coherent<br />
moet zijn. We koppelen sterke<br />
thema tische pijlers, zoals (bio)nano,<br />
gezondheid en technologie, ICT<br />
met robotics, sociale wetenschap<br />
en technologie, geo, aan bijzondere<br />
expertise in design ict, en engineering,<br />
en design voor het creëren<br />
van integrale oplossingen. Onze tijd<br />
vráágt om die creatieve<br />
dwarsverbanden.<br />
Bij al deze aandacht voor onderzoek<br />
moeten we onze belangrijkste<br />
impactfactor niet vergeten: onze<br />
afgestudeerden. Het is zaak ervoor<br />
te zorgen dat aandacht voor de<br />
kwaliteit van het onderwijs weer<br />
even hard mee gaat tellen in het<br />
universitaire beleid als die voor<br />
onderzoek, zoals onlangs ook door<br />
de Adviesraad voor Wetenschap,<br />
Technologie en Innovatie (AWTI) is<br />
bepleit. Want de UT heeft met zijn<br />
uitstekend opgeleide 40.000 alumni<br />
meer invloed wereldwijd dan met<br />
welk onderzoek dan ook. Ook de<br />
wisselwerking tussen ons onderzoek<br />
en onderwijs en het belonen<br />
van excellente onderwijsprestaties<br />
van onze wetenschappelijke staf<br />
zijn verbindingen die de komende<br />
tijd centraal zullen staan.<br />
“BINNEN EN BUITEN ONZE<br />
UNIVERSITEIT VAKGEBIEDEN MET<br />
ELKAAR VERBINDEN”<br />
PROF. DR. H. (ED) BRINKSMA<br />
(1957) IS SINDS 2009 RECTOR MAGNIFICUS<br />
VAN DE UNIVERSITEIT TWENTE.<br />
3
GEZONDHEID<br />
“Technologie is slechts één<br />
van de oplossingen”<br />
4
DOSSIER<br />
DE UT HEEFT EEN UNIEKE POSITIE IN DE MEDISCHE WERELD<br />
De Universiteit Twente wil alle onderwijs en onderzoek op het gebied van gezondheid onder één<br />
dak brengen, letterlijk en figuurlijk. De vele initiatieven op dit vlak komen in één organisatorisch<br />
cluster terecht. Dit moet de zichtbaarheid vergroten, zodat de buitenwacht weet waar de UT op<br />
dit vlak voor staat. DOOR Christian Jongeneel FOTOGRAFIE Kees Bennema<br />
ONDER ÉÉN DAK<br />
“De universiteit doet veel op het gebied<br />
van gezondheid”, vertelt prof.<br />
dr. Maarten IJzerman, de onlangs<br />
benoemde decaan Health and Biomedical<br />
Technology. “Dat is grotendeels<br />
organisch ontstaan, in diverse<br />
faculteiten en instit<strong>ut</strong>en, die zich op<br />
de een of andere manier bij het<br />
onderwerp betrokken voelden.<br />
Naarmate de omvang en diversiteit<br />
ervan toenam, is het gemeenschappelijke<br />
UT-profiel minder goed<br />
geprofileerd geraakt. Ziekenhuizen<br />
zitten soms met meerdere groepen<br />
namens de universiteit om tafel,<br />
om iets aan te kaarten dat zij als<br />
één onderwerp zien.”<br />
Niet alleen het onderzoek, ook<br />
het onderwijs op het raakvlak van<br />
techniek en gezondheidszorg is in<br />
de afgelopen jaren snel in omvang<br />
toe genomen. Op dit moment volgt<br />
zo’n twintig procent van de stu denten<br />
een studie op dit raakvlak: biomedische<br />
technologie, gezond heidswetenschappen<br />
of technische geneeskunde.<br />
De verwachting is dat<br />
het aantal studenten in de komende<br />
jaren alleen maar zal toenemen.<br />
“Er is een enorm potentieel”, vervolgt<br />
IJzerman. “Door onze medische<br />
en gezondheidszorgactiviteiten<br />
als één geheel te profileren kunnen<br />
we kwalitatief en in omvang<br />
groeien. Op dit moment is het<br />
onderzoek al sterk internationaal<br />
georiënteerd. Daar kunnen we<br />
gebruik van maken bij ons streven<br />
om meer internationale instroom te<br />
krijgen in onze Master-opleidingen.<br />
We willen ook internationale topinstit<strong>ut</strong>en<br />
aan ons binden.”<br />
Thema’s<br />
“De UT heeft een unieke positie in<br />
de medische wereld, maar moet<br />
ook duidelijk kiezen op welke onderzoeksgebieden<br />
ze inzet”, aldus<br />
IJzerman. “Dit zijn thema’s die<br />
worden ontwikkeld bij het onderzoeksinstitu<strong>ut</strong><br />
MIRA, maar ook bij<br />
andere instit<strong>ut</strong>en en faculteiten.<br />
Voorbeelden zijn bionanotechnologie<br />
voor organs-on-chip, vroegtijdige<br />
signalering van aandoeningen<br />
als kanker, medische robotica en<br />
revalidatietechnologie. Ook onderzoeken<br />
we een nieuwe richting, de<br />
GeoHealth, waarin we ruimtelijke<br />
gegevens over gezondheid en<br />
ziekte kunnen gebruiken bij het<br />
organiseren van zorg. Dit zijn totaal<br />
verschillende gebieden. Je moet<br />
ook niet verwachten dat onderzoekers<br />
dagelijks bij elkaar gaan zitten.<br />
5
GEZONDHEID EN OMGEVING<br />
Dat de omgeving van invloed is op de gezondheid van mensen<br />
staat vast. In geval van calamiteiten zoals die bij Bhopal en<br />
Fukushima is ook duidelijk dat de omgeving wordt aangetast en<br />
dat gebieden ontstaan waar die jarenlange invloed rampzalig is.<br />
De wisselwerking tussen mens, gezondheid en omgeving is<br />
doorgaans echter subtieler. Dit is het onderzoeksterrein van<br />
GeoHealth, een van de thema’s onder het dak van het Twentse<br />
gezondheidsonderzoek.<br />
“Een van de grote studies die we momenteel hebben lopen<br />
betreft de luchtkwaliteit in Eindhoven”, vertelt prof.dr.ir. Alfred<br />
Stein van de faculteit ITC, die zich met geo-informatie en aardobservatie<br />
bezig houdt. “In de stad staan 35 sensoren die elke<br />
tien min<strong>ut</strong>en de luchtkwaliteit meten. Dat geeft veel informatie,<br />
zowel over de luchtkwaliteit op één plek, als over de verspreiding<br />
ervan door de stad.”<br />
Het onderzoek kwam op initiatief van bewoners tot stand, die<br />
ook actief betrokken worden. Stein en zijn groep onderzoeken nu<br />
bijvoorbeeld een klacht van een bewoner dat de lucht hoog in zijn<br />
flat viezer is dan op straatniveau. “Dat kan wijzen op bepaalde<br />
luchtstromen. Die wil je als onderzoeker in kaart kunnen brengen,<br />
zodat je de gegevens over vervuiling kunt koppelen aan gezondheid.<br />
Liefst moet je effecten kunnen voorspellen, want dan kan<br />
de overheid er rekening mee houden in bijvoorbeeld verkeersmaatregelen<br />
of het bouwbeleid.”<br />
Omdat de omgeving uit zoveel factoren kan bestaan is het vaak<br />
puzzelen voor onderzoekers. “Bij een project in Rwanda zien we<br />
dat een belangrijk deel van de kinderen met groeistoornissen<br />
woont in gebieden waar je dat niet direct zou verwachten, omdat<br />
er daar ook veel voedsel geproduceerd wordt”, vertelt Steins collega<br />
dr. Sherif Amer. “Mogelijk is de vulkanische samenstelling<br />
De samenhang is er, maar die<br />
moet op een ander niveau bewaakt<br />
worden.”<br />
“Patiënten willen<br />
steeds vaker zelf meebeslissen<br />
over hun behandeling”<br />
Neem bijvoorbeeld organs-on-chip<br />
en gepersonaliseerde gezondheidszorg.<br />
Het eerste is momenteel nog<br />
een experimenteel onderzoeksveld.<br />
De UT versterkte zich onlangs met<br />
twee toponderzoekers op het gebied<br />
van (stam)celbiologie uit Leiden.<br />
Zij maken de overstap omdat<br />
het Twentse onderzoeksinstitu<strong>ut</strong><br />
MIRA beschikt over alle apparatuur<br />
die zij voor hun onderzoek nodig<br />
hebben. Stamceltherapie is een van<br />
de grote medische beloften voor de<br />
toekomst, met name als het eenvoudiger<br />
wordt om bijvoorbeeld<br />
stukjes orgaan te printen uit cellen<br />
die van de patiënt zelf afkomstig<br />
zijn. De verwachting is dat dit op<br />
termijn medicijnontwikkeling een<br />
stuk efficiënter maakt.<br />
IJzerman: “Er is een sterk opkomende<br />
trend van gepersonaliseerde<br />
zorg, die is toegesneden op de<br />
wensen en de behandeleffecten<br />
van individuele patiënten. Een<br />
6
DOSSIER<br />
van de bodem van invloed op de kwaliteit van het daar geteelde<br />
voedsel. Ook zijn er aanwijzingen dat mais- en pindameel verontreinigd<br />
wordt door giftige schimmels zoals aflatoxinen, maar het<br />
onderzoek hiernaar is nog in volle gang.”<br />
Naast directe relaties tussen omgevingsfactoren en gezondheid<br />
horen ook andere zaken tot het vakgebied, zoals de geografische<br />
verspreiding van ziektes en de relatie tussen locatie en zorgvormen<br />
(moet je op het platteland de zorg anders organiseren<br />
dan in de stad?).<br />
Stein ziet veel mogelijkheden om de banden binnen de UT te<br />
versterken: “Wij doen net als sommige medische groepen veel<br />
aan beeldanalyse. Heel interessant is de combinatie met gepersonaliseerde<br />
gezondheidszorg, waardoor je meer inzicht krijgt in<br />
de geografische dynamiek van verschijnselen.”<br />
voorbeeld is het voorschrijven van<br />
geneesmiddelen op basis van<br />
persoonlijke kenmerken die laten<br />
zien of de patiënt er baat bij heeft.<br />
Wij ontwikkelen technologie om<br />
die kenmerken te bepalen, zoals<br />
methoden voor de detectie van<br />
vrij circulerend DNA, dat vaak een<br />
voorteken vormt van kanker.<br />
Maar we hebben ook veel onderzoek<br />
naar apps en zogeheten wearable<br />
devices, waarmee patiënten<br />
zichzelf kunnen monitoren om<br />
bijvoorbeeld tijdig hulp te zoeken.”<br />
Samenhang<br />
Vele andere combinaties van vakgebieden<br />
zijn denkbaar, bijvoorbeeld<br />
tussen operatietechnieken<br />
en medische logistiek. De UT<br />
beschikt met het Experimenteel<br />
Centrum voor Technical Medicine<br />
(ECTM) over een heel scala aan<br />
moderne faciliteiten om bijvoorbeeld<br />
een operatie met nieuwe<br />
chirurgische apparaten te simuleren.<br />
Dit onderzoek richt zich op de<br />
directe technische onder steuning<br />
van artsen: nieuwe apparatuur,<br />
nieuwe werkwijzen.<br />
De faciliteiten worden ook gebruikt<br />
voor training van artsen – een teken<br />
hoe dicht het onderzoek zich op de<br />
praktijk bevindt. IJzerman: “We<br />
ontwikkelen nu plannen voor een<br />
flinke uitbreiding van deze<br />
faciliteiten.”<br />
De invoering van nieuwe middelen<br />
verandert de praktijk niet alleen in<br />
medisch-technische zin, maar heeft<br />
ook invloed op de manier waarop<br />
ziekenhuizen de zorg en logistieke<br />
processen organiseren. “Als we<br />
een nieuwe beeldvormende techniek<br />
introduceren, is het de vraag<br />
of er iets anders uit de zorg kan<br />
verdwijnen”, legt IJzerman uit.<br />
“Het is daarom goed te erkennen<br />
dat technologie slechts één van de<br />
oplossingen is, en dat we ons niet<br />
eenzijdig richten op de technologie<br />
om vervolgens door de praktijk van<br />
de zorg verrast te worden. Daar<br />
komt bij dat de relatie tussen arts<br />
en patiënt verandert. Patiënten willen<br />
steeds vaker zelf meebeslissen<br />
over hun behandeling, bijvoorbeeld<br />
of zij een voorkeur hebben voor<br />
een operatieve of medicamenteuze<br />
behandeling, als er diverse complicaties<br />
denkbaar zijn.”<br />
De samenhang tussen de onderzoeksgroepen<br />
en opleidingen, die<br />
veelal in verschillende faculteiten<br />
zitten, moet bovendien versterkt<br />
worden door gezamenlijke huisvesting.<br />
“De instroom van studenten<br />
wordt groter en daarmee nemen<br />
ook de middelen voor onderzoek<br />
toe, dus het is al lang duidelijk dat<br />
die ruimte nodig is”, zegt IJzerman.<br />
“Los daarvan verwachten we dat<br />
een veel betere zichtbaarheid,<br />
zowel in- als extern, het makkelijker<br />
maakt om partijen te interesseren in<br />
samenwerking. Dit cluster heeft,<br />
met andere woorden, meer ruimte<br />
nodig. Momenteel bestuderen we<br />
de mogelijkheden van renovatie<br />
van de leegstaande Technohal,<br />
maar we bekijken ook de optie om<br />
onze groeiambities te realiseren in<br />
de bestaande gebouwen.”<br />
“Het onderzoek bevindt zich<br />
dicht op de praktijk”<br />
7
IN HET KORT<br />
NIEUWE VICEVOORZITTER<br />
Per 1 november van dit jaar is Mirjam Bult<br />
benoemd als de nieuwe vicevoorzitter van<br />
het College van Bestuur van de Universiteit<br />
Twente. Bult is alumna van de UT. Zij<br />
promoveerde er in 2003 op het gebied<br />
van publiek-private samenwerking. Naast<br />
haar wetenschappelijke carrière heeft ze<br />
uitgebreide ervaring in het hoger onderwijs<br />
en het bedrijfsleven. Voorzitter van de Raad<br />
van Toezicht, Anton Schaaf, is verheugd over<br />
de benoeming: “Mirjam Bult heeft een brede<br />
ervaring in de sector, zowel met onderwijs<br />
en onderzoek, bedrijfsvoering, en met<br />
bestuurlijke processen. Zij is complementair<br />
ten opzichte van de andere Collegeleden. Dit<br />
maakt haar een sterk lid van het College van<br />
Bestuur.” Bult volgt Kees van Ast op, die de<br />
functie tien jaar lang bekleedde.<br />
SUCCESFILM<br />
Het succes van een film inschatten, zonder<br />
de film überhaupt gezien te hebben: het kan.<br />
Met een op de UT ontwikkeld rekenmodel<br />
ben je in staat om redelijk nauwkeurig het<br />
commerciële en artistieke succes van een film<br />
te voorspellen; puur op basis van de staat van<br />
dienst van de betrokken scenarioschrijver,<br />
regisseur en producent.<br />
(R)EVOLUTIONAIRE CHIP<br />
Onderzoekers van UT-onderzoeksinstit<strong>ut</strong>en<br />
MESA+ en CTIT zijn<br />
erin geslaagd om op een radicaal<br />
nieuwe wijze elektronische schakelingen<br />
te realiseren. Namelijk door<br />
gebruik te maken van evol<strong>ut</strong>ionaire<br />
processen die sterk lijken op Darwinistische<br />
evol<strong>ut</strong>ie. De schakelingen<br />
zijn even klein als hun conventionele<br />
tegenhangers, maar ze lijken<br />
veel meer op natuurlijke netwerken<br />
zoals ons brein. De Twentse<br />
resultaten zijn veelbelovend voor<br />
een nieuwe generatie krachtige,<br />
maar tegelijkertijd energiezuinige<br />
elektronica.<br />
DRIE TOPOPLEIDINGEN<br />
Drie bacheloropleidingen van<br />
de Universiteit Twente mogen<br />
een jaar lang het kwaliteitszegel<br />
‘Topopleiding’ dragen. Het gaat<br />
om de opleidingen Scheikundige<br />
Technologie, Technische Natuurkunde<br />
en het University College<br />
Twente (ATLAS). In de recent<br />
verschenen Keuzegids Universiteiten<br />
2016 worden alle universitaire<br />
bachelors in<br />
Nederland met elkaar vergeleken<br />
om aan komende studenten<br />
de mogelijkheid te geven om<br />
oplei dingen te vergelijken.<br />
8
IN HET KORT<br />
GOUD PRINTEN<br />
Momenteel worden er vrijwel alleen<br />
plastics gebruikt om te 3D-printen.<br />
Wetenschappers van de Universiteit<br />
Twente zijn er recent in geslaagd<br />
om ook met goud en koper te<br />
printen. Omdat metalen steviger<br />
zijn dan plastic en goed warmte<br />
en elektriciteit kunnen geleiden,<br />
opent dit de deur naar het maken<br />
van geheel nieuwe onderdelen en<br />
apparaten. In het onderzoek werden<br />
goud en koper met behulp van<br />
laserlicht gesmolten tot microdruppels<br />
die op een oppervlak gestapeld<br />
kunnen worden.<br />
DUURZAAM VERVOER<br />
Investeringen in het openbaar<br />
vervoer zijn een relatief dure manier<br />
om vervoer duurzamer te maken.<br />
Inzetten op elektrisch vervoer,<br />
telewerken of bouwen nabij<br />
stationslocaties zijn effectiever. Dat<br />
blijkt uit het promotieonderzoek van<br />
Ties Brands. Hij ontwikkelde een<br />
wiskundig model om maatregelen<br />
op het gebied van duurzaam vervoer<br />
door te rekenen. Uit de studie<br />
blijkt dat OV-maatregelen 1,10 euro<br />
per bespaarde kilo CO2-uitstoot<br />
kosten. Strengere milieueisen aan<br />
voertuigen kosten ‘slechts’ 0,11<br />
euro per kilo en het stimuleren van<br />
elektrische voertuigen kost 0,35<br />
euro per kilo.<br />
FRAUNHOFER NAAR UT<br />
De UT en Fraunhofer gaan een<br />
langdurige samenwerking aan op<br />
het vlak van toegepaste, technologische<br />
wetenschap. Onlangs<br />
hebben de twee partijen een<br />
samenwerkingsovereenkomst<br />
getekend. Fraunhofer is de grootste<br />
non-profitorganisatie voor toegepast<br />
onderzoek van Europa en<br />
heeft een zeer sterke internationale<br />
rep<strong>ut</strong>atie. Fraunhofer zal op de<br />
campus van de UT een Project<br />
Center vestigen, dat uit moet<br />
groeien tot een onafhankelijk institu<strong>ut</strong><br />
dat zich richt op gezamenlijke<br />
R&D projecten met de industrie.<br />
Meer informatie over<br />
deze items vindt u op<br />
onze vernieuwde website<br />
www.<strong>ut</strong>wente.nl<br />
9
BEVORDEREN VAN EXCELLENTIE DOOR COÖPERATIEF<br />
ONDERZOEKEND EN ONTWERPEND LEREN<br />
BE COOL!<br />
Bevorderen van Excellentie door Coöperatief<br />
Onderzoekend en Ontwerpend Leren werd<br />
als voorstel voor een ontwerpstudie ingediend<br />
door Tessa Eysink vanuit de vakgroep<br />
Instructietechnologie van de faculteit Behavioral<br />
Management & Social Sciences (BMS)<br />
van de UT, in samenwerking met Weer<br />
Samen Naar School Lelystad en onderwijsadviesbureau<br />
Expertis. BE COOL! werd met<br />
zo’n 35 andere projecten door een onafhankelijke<br />
jury geselecteerd uit 185 inzendingen.<br />
10
Als een van de vlottere leerlingen zat Alieke van Dijk op de basisschool regelmatig apart van de groep<br />
met ‘extra werk’. Twintig jaar later is die situatie in de meeste basisschoolklassen niet wezenlijk veranderd.<br />
In de ontwerpstudie BE COOL! liet het Ministerie van OCW onderzoeken of begaafde leerlingen gedijen<br />
in een samenwerkingsomgeving die tegelijkertijd hun sociale inclusie én cognitieve excellentie bevordert.<br />
UT-promovenda Van Dijk was de onderzoeker op dit project. DOOR Kees de Rijk FOTOGRAFIE Gijs van Ouwerkerk<br />
PROMO-<br />
VABEL<br />
ONDERWIJSBEWIJS GELEVERD<br />
Van Dijk (1987) is nog druk met<br />
schrijven aan haar proefschrift, maar<br />
werkt sinds kort ook als onderzoeker<br />
en docent bij het Lectoraat Vernieuwingsonderwijs<br />
van Saxion in<br />
Deventer. Een functie die goed aansluit<br />
bij het onderwerp van haar promotieonderzoek.<br />
Eerder studeerde<br />
ze sociologie (BSc) in Groningen en<br />
kwam ze voor een master onderwijspsychologie<br />
naar Twente: “Die twee<br />
vakgebieden hebben al langer mijn<br />
interesse en komen samen in het<br />
onderwijs. Bij Saxion meten we de<br />
effecten van bestaande vormen van<br />
onderwijsvernieuwing, bij onder<br />
andere Dalton- en Jenaplanscholen,<br />
en onderzoeken we de implementatie<br />
van nieuwe vormen. Heel leuk<br />
werk.”<br />
BE COOL!<br />
Toen Van Dijk na haar afstuderen in<br />
2010 hoorde van het programma<br />
Onderwijs Bewijs van het Ministerie<br />
van OCW, over evidence-based<br />
onderwijsinnovatie, was ze meteen<br />
geïnteresseerd: “Vanuit de vakgroep<br />
waar ik afstudeerde was door<br />
Tessa Eysink een voorstel voor een<br />
ontwerpstudie ingediend (zie kader).<br />
Toen ik het voorstel las was ik<br />
enthousiast. Ik geloof in het belang<br />
van samenwerkend leren, in aanvulling<br />
op het puur cognitieve en<br />
individuele lesmateriaal dat er al is.”<br />
Beter gereedschap<br />
Onderwijsvernieuwing is geen doel<br />
op zich en zeker geen Haarlemmerolie,<br />
weet Van Dijk: “Als iets door de<br />
media wordt opgepikt lijkt het vaak<br />
of dé nieuwe onderwijsmethode<br />
wordt gepresenteerd, zoals onlangs<br />
met het item over bewegend leren.<br />
Leerkrachten worden ook een beetje<br />
kopschuw als ze denken dat ze<br />
hun hele werkwijze moeten omgooien.<br />
Het is mooi als je kunt aantonen<br />
dat iets goed werkt, maar het<br />
kan nooit meer zijn dan een onderdeel<br />
van je werkwijze. Ik zie het als<br />
een gereedschapskist die gevuld<br />
raakt met steeds beter<br />
gereedschap.”<br />
Heterogene groep<br />
Een ander misverstand dat Van Dijk<br />
wil rechtzetten is dat vernieuwing<br />
niet hetzelfde is als nieuw: “Veel<br />
vernieuwing ontstaat in de praktijk,<br />
meestal vanuit intuïtie. Zo doet men<br />
in het Daltononderwijs al veel aan<br />
samenwerkend leren. Voor BE COOL!<br />
hebben wij de Jigsaw-methode –<br />
voor het eerst beschreven in 1978 –<br />
als basis genomen en in de klas<br />
verder ontwikkeld tot een methode<br />
in de vorm van een serie van zeven<br />
lessen van elk een dagdeel per week.<br />
Inhoudelijk sluit de methode vooral<br />
goed aan bij vakken als natuur &<br />
techniek en wereld oriëntatie, wij<br />
hebben vooral geprobeerd de vorm<br />
geschikt te maken voor een heterogene<br />
groep met uiteenlopende<br />
competentieniveaus.”<br />
Vliegen<br />
Het lespakket rond het bouwen en<br />
bewonen van een maanhuis werd<br />
geïmplementeerd en onderzocht op<br />
33 basisscholen uit Lelystad. De<br />
methode BE COOL! slaat volgens<br />
Van Dijk meerdere vliegen in één<br />
klap: uit de analyse van de gegevens<br />
van zo’n 2.500 leerlingen bleek<br />
dat begaafde leerlingen cognitief<br />
even veel opsteken als wanneer ze<br />
alleen leren. Met het parallel aan BE<br />
COOL! geïmplementeerde diagnostisch<br />
instrument worden bovendien<br />
de onderpresteerders eruit gepikt,<br />
zodat ook zij de juiste begeleiding<br />
kunnen krijgen. “Een ander voordeel<br />
is dat de leerkracht begaafde<br />
kinderen in deze methode weer net<br />
zoveel aandacht kan geven als de<br />
andere kinderen in de groep.”<br />
Geen blauwdruk<br />
“Als we dit resultaat bij de al bekende<br />
positieve effecten van samenwerkend<br />
leren optellen, kan je<br />
zeggen dat het onderwijsbewijs van<br />
BE COOL! als methode is geleverd”,<br />
vindt Van Dijk. “Maar ook deze<br />
methode is geen blauwdruk voor<br />
hoe het moet. Een project van<br />
zeven weken vraagt ondanks ieders<br />
enthousiasme veel van leerkrachten<br />
en leerlingen. Maar er zijn voldoende<br />
aanwijzingen dat de kern van deze<br />
methodiek ook werkt in een project<br />
van één dagdeel. Zo hopen we<br />
leerkrachten weer een nieuw stuk<br />
gereedschap aan te reiken.”<br />
“Ik geloof in het belang van<br />
samenwerkend leren”<br />
11
ALUMNIDAG VRIJDAG 15 APRIL<br />
UNIVERSITY<br />
Maar liefst 40.000 alumni vertegenwoordigen wereldwijd de Universiteit<br />
Twente. Jij bent één van hen. Wij zijn benieuwd hoe het met je gaat tegen <br />
woordig en hoe jij tegenwoordig het verschil maakt. De Alumnidag op<br />
vrijdag 15 april 2016 is het moment om elkaar opnieuw te ontmoeten.<br />
Laat je inspireren door het inhoudelijke programma en praat bij met<br />
bekenden uit je studietijd. Als je wilt laten we je de campus zien en<br />
uiteraard is er ook gelegenheid voor een ‘ouderwets’ gezellig feestje.<br />
Kortom: nostalgie, netwerken en inspiratie!<br />
GA VANDAAG NOG VOOR MEER INFORMATIE EN VOORAANMELDING<br />
NAAR UTWENTE.NL/ALUMNIDAG EN VERGEET NIET JE OUDE<br />
STUDIEVRIENDEN UIT TE NODIGEN!<br />
12
LUSTRUM<br />
NIEUWS<br />
OF IMPACT<br />
PROGRAMMA ALUMNIDAG<br />
De Universiteit Twente maakt al 55 jaar het verschil.<br />
Vandaar het thema: ‘University of Impact’.<br />
OCHTEND<br />
Rondleidingen over de campus, door de studiegebouwen<br />
en laboratoria.<br />
MIDDAG ‘CENTRAAL’<br />
Tophoogleraren, topalumni, studenten en<br />
UT-bestuurders nemen je mee in de ontwikkelingen<br />
van toen en nu. Een reis door de tijd.<br />
MIDDAG ‘OPLEIDINGEN’<br />
Bij je eigen opleiding ontmoet je oud-studiegenoten,<br />
oud-docenten en de studenten van nu. En krijg je<br />
een inkijkje in de actuele topics op jouw vakgebied.<br />
Interessant dus!<br />
AVOND<br />
Bij een lustrum mag feest niet ontbreken. Vele verenigingen<br />
organiseren een feestje voor hun achterban<br />
op de campus of in de stad en verwelkomen<br />
hun alumni van harte! Een feestje net als vroeger,<br />
met je vrienden van toen. Dat wil je niet missen!<br />
VOLG DE LAATSTE UPDATES OP<br />
UTWENTE.NL/ALUMNIDAG<br />
13
CYBER SECURITY<br />
HOORT THUIS IN DE<br />
DIRECTIEKAMER<br />
De Chief Cyber Security Officers van de toekomst. Zo omschrijft prof.dr. Pieter Hartel het<br />
perspectief voor de nieuwe lichting studenten van de masterspecialisatie Cyber Security, een<br />
specialisatie binnen de tweejarige master Comp<strong>ut</strong>er Science. “Cyber security is een onderwerp<br />
dat in de directiekamer thuishoort. Het belang van onze kritieke infrastructuren en data leidt tot<br />
steeds complexer wordende strategische afwegingen.” DOOR Laurens van der Velde FOTOGRAFIE Gijs van Ouwerkerk<br />
14
INTERVIEW<br />
ONDERWIJS<br />
LEVENS ZIJN AFHANKELIJK GEWORDEN VAN DE DIGITALE WERKELIJKHEID<br />
Deze zomer zijn 35 studenten begonnen<br />
aan de masterspecialisatie<br />
Cyber Security, waarvan 22 aan de<br />
Universiteit Twente en 13 aan de<br />
TU Delft. De specialisatie wordt<br />
gegeven onder de 3TU-vlag, waarbij<br />
ook personeel van de TU Eindhoven<br />
bijdraagt aan het onderwijsprogramma.<br />
De studenten gaan<br />
binnen de studie aan de slag met<br />
meer technische vakken als data<br />
analytics en cryptografie, maar<br />
ontwikkelen ook hun soft skills<br />
door vakken als psychologie, recht<br />
en economie.<br />
Toenemende complexiteit<br />
Binnen het werkveld van de studierichting<br />
Comp<strong>ut</strong>er Science constateerde<br />
Hartel toenemende<br />
complexiteit van de vraagstukken<br />
rond cyber security. Aanleiding om<br />
een specialisatie op te zetten die<br />
aansluit bij het toenemend belang<br />
van veiligheidsvraagstukken. “We<br />
zijn aan de slag gegaan met het<br />
ontwikkelen van een geïntegreerde,<br />
modelmatige aanpak van cyber security,<br />
met naast de technische ook<br />
de meer sociale aspecten. Bij cybercriminaliteit<br />
is altijd sprake van<br />
strategisch gedrag: we weten niet<br />
wie de tegenstanders zijn, wat ze<br />
van plan zijn te doen en met welk<br />
motief. Door antwoord te krijgen<br />
op die vragen ontstaat er een breed<br />
beeld, met niet alleen een modelmatige<br />
analyse van wat er gebeurt,<br />
maar ook een toenemend voorspellend<br />
vermogen.”<br />
Juist dat voorspellend vermogen<br />
sluit aan bij de behoefte die Hartel<br />
signaleert in het werkveld. “Met de<br />
opzet voor onze masterspecialisatie<br />
in de tas zijn we in gesprek gegaan<br />
met het bedrijfsleven en overheden.<br />
We constateerden dat ze de gekozen<br />
richting onderschrijven, omdat<br />
deze nauw aansluit bij de uitdagingen<br />
waar zij tegenaanlopen.” Om<br />
blijvend die verbinding te houden<br />
met de opgaven uit het werkveld,<br />
zitten onderzoekers twee keer per<br />
jaar om tafel met een adviescommissie<br />
uit het veld. Bedrijven<br />
en overheden leveren daarbij bovendien<br />
diverse casussen waarmee de<br />
studenten aan de slag gaan.<br />
Socio-technische<br />
vaardigheden<br />
“De casussen vragen niet alleen<br />
maar excellente technische vaardigheden”,<br />
ziet Hartel. “In toenemende<br />
mate komen bredere<br />
vraagstukken op tafel: welke motieven<br />
speelt er bij cybercriminelen en<br />
hoe kan een organisatie daar naar<br />
handelen? Hoe speelt wetgeving<br />
een rol in wat we wel en niet kunnen<br />
doen in de aanpak?”<br />
Hartel: “Van onze studenten vragen<br />
we dat ze zich specialiseren in<br />
technische vaardigheden en ten<br />
minste één domein binnen het<br />
socio-technische veld. Ongeveer<br />
één derde van de inhoud van de<br />
spe cialisatie is gericht op deze<br />
socio-technische vaardigheden.<br />
Twee derde daarvan betreft de<br />
technische vaardigheden op het<br />
gebied van bijvoorbeeld data analyse<br />
en softwareveiligheid. Het is evident<br />
dat kennis van deze disciplines<br />
op een hoog niveau moet zijn.”<br />
Toekomstperspectief<br />
Studenten die hun masterspecialisatie<br />
Cyber Security afronden, kunnen<br />
zich vol vertrouwen richten op<br />
een carrière in het vak. “Als universiteiten<br />
kunnen we de vraag naar<br />
cyber security-experts van het<br />
bedrijfsleven maar moeilijk aan”,<br />
denkt Hartel. “We hebben met z’n<br />
allen een digitale wereld ontwikkeld,<br />
het grootste systeem gemaakt door<br />
mensen ooit, en we weten niet<br />
eens of we het uit kunnen zetten.<br />
Levens zijn afhankelijk geworden<br />
van de digitale werkelijkheid, kritieke<br />
infrastructuren zijn volledig afhankelijk<br />
van online. Dat maakt ook<br />
dat cyber security niet meer slechts<br />
op het bordje ligt van de directeur<br />
informatietechnologie. In de directiekamer<br />
zal een Chief Cyber Security<br />
Officer een serieuze partner aan<br />
tafel moeten zijn.”<br />
“Als universiteiten kunnen we<br />
de vraag naar cyber security-experts van<br />
het bedrijfsleven maar moeilijk aan”<br />
15
CURIOUSU<br />
Afgelopen augustus veranderde de campus van de UT in een bruisend festivalterrein. Gedurende<br />
een week vond de eerste editie van CuriousU plaats, een summerschool in festivalstijl. De formule<br />
bleek een doorslaand succes. DOOR Lidewey van Noord FOTOGRAFIE Gijs van Ouwerkerk<br />
SUMMERSCHOOL CURIOUSU<br />
CuriousU kende een kleine tweehonderd<br />
deelnemers, die afkomstig waren<br />
uit 28 landen, waaronder Brazilië, Japan,<br />
Australië en de VS, en 74 onderwijsinstellingen.<br />
De deelnemers<br />
kwamen af op het aansprekende concept,<br />
dat uniek is in de wereld. Rianne<br />
Kaptijn, projectleider van CuriousU:<br />
“Na een week summerschool in<br />
Twente vertrokken alle deelnemers als<br />
ambassadeurs voor de UT, en dat was<br />
ook een van de doelen. De studenten<br />
waren ongekend positief en hadden<br />
een mooie tijd gehad hier.”<br />
Tijdens hun week summerschool konden<br />
de gevorderde bachelorstudenten<br />
verschillende courses volgen, die een<br />
link hadden met het onderzoek dat<br />
aan de UT wordt gedaan. Zo waren er<br />
courses op het gebied van health,<br />
smart cities, water, serious gaming,<br />
design en risk management. Kaptijn:<br />
“De courses werden zeer gewaardeerd.<br />
Studenten waren bijvoorbeeld<br />
heel enthousiast over het leren pitchen<br />
tijdens de ondernemerschapscourse,<br />
maar ook over de vele experimenten<br />
die werden gedaan in de natuurkundecourse<br />
over hoe je aan drijfzand<br />
ontsnapt. Gedurende de summerschool<br />
hebben we de UT in haar volle<br />
glorie laten zien en gebruikgemaakt<br />
van veel faciliteiten, de laboratoria,<br />
maar bijvoorbeeld ook van de studentenhuizen<br />
en de sportvoorzieningen.”<br />
Deelnemers genoten ook van de excursies<br />
en het festivalprogramma.<br />
De lunch met als thema ‘happy as a<br />
child’, inclusief springkussen, bellenblaasmachine<br />
en watergevecht, viel<br />
zeer in de smaak, net als de bandjesavond<br />
op zaterdagavond. Het optreden<br />
van illusionist Victor Mids bleek<br />
een schot in de roos, vooral omdat<br />
hij na zijn voorstelling in het openluchttheater<br />
de hele avond over het<br />
festivalterrein liep om zijn trucjes uit<br />
te leggen. “Achteraf zei Mids dat hij<br />
eigenlijk nooit zoveel uitlegt over de<br />
wetenschappelijke elementen in zijn<br />
trucs,” vertelt Kaptijn, “maar omdat<br />
iedereen erg geïnteresseerd was en<br />
het goed snapte, vond hij het zelf<br />
ook heel leuk om te doen.”<br />
Naast de aantrekkelijke formule die<br />
summerschool en festival combineert,<br />
noemt Kaptijn als succesfactoren:<br />
het internationale karakter van<br />
CuriousU en het enthousiaste team<br />
dat het festival heeft georganiseerd.<br />
“CuriousU is echt een fantastisch<br />
promotiemiddel, maar ook voor de<br />
organisatie en docenten was het geweldig<br />
om mee te werken aan zo’n<br />
groot event. De datum voor de volgende<br />
editie staat al vast: 15 tot en<br />
met 22 augustus 2016. Hopelijk<br />
kunnen we dan nog meer deelnemers<br />
verwelkomen en tot UT-ambassadeurs<br />
maken.”<br />
SUMMERSCHOOL<br />
CURIOUSU <strong>2015</strong>:<br />
• ongeveer 200 deelnemers<br />
• uit 28 verschillende landen<br />
• van 74 verschillende<br />
universiteiten<br />
• 8 courses<br />
• 100+ UT-docenten<br />
“Het internationale karakter<br />
is echt een fantastisch<br />
promotiemiddel”<br />
16
SOLAR<br />
RACE<br />
Solar Team Twente is in oktober in Australië knap tweede geworden in de Bridgestone World<br />
Solar Challenge, dé prestigieuze race voor a<strong>ut</strong>o’s die rijden op zonne-energie. Het verschil met<br />
de winnaar bedroeg na vijf racedagen slechts drieëneenhalve minu<strong>ut</strong>. Hiermee heeft het Twentse<br />
team laten zien dat het bij de absol<strong>ut</strong>e wereldtop hoort. DOOR Joost Bruysters FOTOGRAFIE Jerome Wassenaar<br />
KNAPPE PRESTATIE<br />
SOLAR TEAM TWENTE<br />
De World Solar Challenge was dit jaar spannender dan<br />
ooit. Ruim 50 internationale teams raceten met zelfgebouwde<br />
zonnea<strong>ut</strong>os dwars door de o<strong>ut</strong>back van Australië,<br />
een rit van 3000 kilometer met de zon als enige<br />
energiebron. Solar Team Twente reed tijdens de race<br />
enkele dagen voorop. Op de voorlaatste dag werd het<br />
team, dat bestaat uit negentien studenten van Saxion en<br />
de Universiteit Twente, echter ingehaald door het team<br />
uit Delft dat uiteindelijk met een verschil van slechts drieëneenhalve<br />
minu<strong>ut</strong> wist te winnen. Nooit eerder eindigden<br />
de winnaar en de nummer twee zo dicht op elkaar.<br />
Trots<br />
Robin Haandrikman, technisch manager van Solar Team<br />
Twente, baalt dat ze de winst net niet wisten te pakken,<br />
maar hij is vooral trots: “Onze gemiddelde snelheid be-<br />
droeg ruim 90 kilometer per uur, en dat is ongekend<br />
snel. We zijn ontzettend tevreden over onze zonnea<strong>ut</strong>o<br />
en hebben geen enkel technisch probleem gekend.”<br />
De tweede plaats is een zeer knappe prestatie vindt<br />
ook UT-collegevoorzitter Victor van der Chijs: “Nog<br />
nooit zaten we zo dicht bij de overwinning. Het is een<br />
enorme prestatie van dit team.”<br />
Innovatieprijs<br />
Na afloop van de race maakte de organisatie bekend<br />
dat het Twentse team wel een andere prijs mee naar<br />
huis mocht nemen: de Technical Innovation Award.<br />
Het team won deze innovatieprijs met het zelf bedachte<br />
en uitgewerkte systeem SABINE. Dit geheime<br />
wapen zorgt dat er maximaal energie opgehaald kan<br />
worden als er schaduw op het zonnepaneel valt.<br />
17
ONDER-<br />
NEMEN<br />
VANAF SECONDE ÉÉN<br />
METEEN GAS GEVEN<br />
DISTIMO SCOORT MET ANALYSEREN VAN APP-POPULARITEIT<br />
Apps waren zes jaar geleden nog geen big business. Vier UT-alumni zagen echter de potentie en<br />
richtten Distimo op. Ze ontwikkelden een tool die data over het gebruik van die apps analyseert<br />
en daarmee de app-ontwikkelaars van marktinformatie kan voorzien. Silicon Valley hapte toe, de<br />
kiem lag op de UT-campus. DOOR Hans van Eerden FOTOGRAFIE Gijs van Ouwerkerk<br />
“Het is een big data-verhaal<br />
geworden”<br />
Ze kenden elkaar al van hun UT-studie: bedrijfsinformatietechnologie<br />
voor Remco van den Elzen, Ruben<br />
Heerdink en Vincent Hoogsteder; technische informatica<br />
voor Tom Jansen. Vervolgens kwamen ze elkaar tegen<br />
in het Student Ondernemers Centrum op de UT-campus.<br />
En toen het viertal ook nog eens ging werken of afstuderen<br />
bij eBuddy, een ontwikkelaar van ‘mobiele’ software,<br />
was er geen ontkomen meer aan. Ze moesten<br />
wel samen een bedrijf oprichten.<br />
Populariteit apps meten<br />
Die onderneming werd Distimo, een samentrekking<br />
van ‘distrib<strong>ut</strong>ion’ en ‘mobile’. “Vincent was al goed<br />
bezig met het verzamelen van gegevens over de populariteit<br />
van apps”, verklaart Remco van den Elzen.<br />
“Aantal downloads, de omzet en meer van zulke gegevens.”<br />
Voor eBuddy waren deze beschikbaar, voor de<br />
concurrentie werden schattingen gemaakt, bijvoorbeeld<br />
op basis van de populariteit in appstores.<br />
Complexe algoritmes<br />
Interessante marktinformatie voor inmiddels tienduizenden<br />
app-ontwikkelaars met nog eens tien keer zo veel<br />
apps. “Het is een big data-verhaal geworden”, zegt<br />
Vincent Hoogsteder. “De systemen mogen geen moment<br />
data missen. We hebben wat nachtelijke avonturen<br />
met pizza erbij beleefd om problemen op te lossen.”<br />
Technisch is het een complex product, vult Van den Elzen<br />
aan, vooral in de analyses en algoritmes op grote datasets.<br />
“We hadden echter als voordeel in de markt dat we<br />
zoveel relaties met app developers onderhielden.”<br />
Kickstarter<br />
Hoogsteder: “Het lag vrij dicht tegen onze opleidingen<br />
aan, met Ruben en Tom als de technische jongens en<br />
Remco en ik meer voor de zakelijke kant.” Maar bepalend<br />
voor het succes van Distimo was toch vooral het<br />
ondernemende klimaat op de UT-campus. Als student<br />
hadden ze allemaal al een onderneming gerund: contact<br />
onderhouden met klanten, contracten opstellen,<br />
werknemers aansturen. Distimo kon een vliegende<br />
start maken, met als ‘kickstarter’ de TOP-regeling<br />
(Tijdelijke Ondernemers Plaatsen), tegenwoordig<br />
uitgevoerd door Kennispark Twente. “TOP gaf ons het<br />
startkapitaal voor de onderneming.”<br />
18
Op de binnenplaats van Distimo’s grachtenpand in Utrecht, van links naar<br />
rechts Vincent Hoogsteder, Remco van den Elzen, Ruben Heerdink en Tom Jansen:<br />
“Je moet meteen de hele wereld bestrijken.” (Foto: Lize Kraan)<br />
DISTIMO ROCKS<br />
Bekende gebruikers van de Distimo tools zijn Lonely Planet, CNN,<br />
McAfee, LinkedIn en Skype. Zij geven enthousiaste testimonials<br />
af. “Distimo provides us a clear, detailed and accurate view of app<br />
download metrics. It enables us to easily assess performance<br />
and assists in product and marketing decisions”, aldus Jeremy<br />
Kreitler, VP Wireless Services bij Lonely Planet. Darius Cheung,<br />
Director of Consumer Mobile Technology bij McAfee, zegt:<br />
“Distimo rocks. They save us at least 5 man-day a month that we<br />
used to spend on manually pulling data together for analysis.”<br />
App Annie<br />
De vier jonge honden woonden inmiddels in Utrecht<br />
en Amsterdam en de start-up koos domicilie in<br />
UtrechtInc. Niet om in die incubator het ondernemen<br />
nog te leren, wel voor de ambiance. “Je zit daar met<br />
meerdere start-ups, naast jongens die ook een droom<br />
hebben om iets moois te bouwen. Je geeft elkaar tips,<br />
zit samen aan de lunchtafel, drinkt een biertje met<br />
elkaar, ... dat geeft energie.” Distimo groeide snel door<br />
en zit anno <strong>2015</strong> met bijna vijftig medewerkers in een<br />
Utrechts grachtenpand – onder de naam App Annie.<br />
Ajax en Feyenoord<br />
De Amerikaanse concurrent, in 2009 gelijktijdig en<br />
met een vergelijkbare visie in San Francisco gestart,<br />
nam vorig jaar Distimo over. Hoogsteder: “We ontmoetten<br />
elkaar bij klanten en op beurzen, als Ajax en<br />
Feyenoord. Dat hield ons scherp. Vorig jaar linkte een<br />
investeerder achter App Annie ons aan elkaar.” Het<br />
werd een overname, want App Annie was de grotere<br />
van de twee geworden. Van den Elzen: “Wij hebben<br />
net iets later gezien hoe groot deze markt zou worden.”<br />
Hoogsteder: “Dat was onze Hollandse nuchterheid:<br />
een ontzettend goed product maken en dan komt de<br />
groei vanzelf.”<br />
Loyaliteit<br />
Na de overname viel het Distimo-team uit elkaar. Ruben<br />
en Vincent vertrokken, Remco nam als jonge vader in<br />
San Francisco een sabbatical. “Alleen Tom, de meest<br />
technische van ons vieren, is gebleven. Hij leidt nu het<br />
team in Utrecht. De kwaliteit van onze staf – veel van<br />
de eerste medewerkers waren Twentenaren – was zo<br />
goed dat App Annie die vestiging heeft gehandhaafd.<br />
Qua techne<strong>ut</strong>en zit je in Nederland fantastisch. De<br />
werk ethiek is goed en de loyaliteit groot.”<br />
Nieuwe plannen<br />
Vincent Hoogsteder broedt nu op nieuwe ondernemersplannen.<br />
“De lessen die ik heb geleerd, wil ik opnieuw<br />
toepassen.” Terugkijkend: “Betrek er vanaf de eerste<br />
seconde mensen bij die het trucje eerder hebben gedaan.<br />
Je moet niet te lang wachten, maar meteen gas<br />
geven en een product lanceren, dus zo snel mogelijk<br />
met je voeten in de markt.” Remco van den Elzen tot<br />
slot: “Veel start-ups kijken naar Nederland of de Benelux,<br />
maar dan komt er snel concurrentie uit Silicon<br />
Valley of China. Je moet meteen de hele wereld<br />
bestrijken.”<br />
www.distimo.com<br />
19
HET LAB IN<br />
Naam Janneke Veerbeek en<br />
Wo<strong>ut</strong>er Vijselaar<br />
Leeftijd 25 en 29 jaar<br />
Functie promovendi bij MESA+<br />
(vakgroep Molecular<br />
Nanofabrication)<br />
Onderzoek ontwikkeling zonnecellen<br />
voor productie<br />
van waterstof<br />
Lab cleanroom NanoLab<br />
zie ook pagina 9,<br />
5-jarig MESA+ NanoLab<br />
kijkt naar de toekomst<br />
DOOR Marco Krijnsen<br />
FOTOGRAFIE Gijs van Ouwerkerk<br />
Niets mag het onderzoek in het<br />
MESA+ NanoLab verstoren. Het felrode<br />
gebouw rust op 400 heipalen, die<br />
diep in de grond zijn verankerd op een<br />
stabiele zandbodem. Zo worden trillingen<br />
buiten de deur gehouden. Binnen<br />
is de dresscode: beschermende kleding<br />
van top tot teen. Neerdwarrelende<br />
stofdeeltjes kunnen immers het werk<br />
van enkele maanden in één klap waardeloos<br />
maken.<br />
Promovendi Janneke Veerbeek en<br />
Wo<strong>ut</strong>er Vijselaar staan gemiddeld 10<br />
tot 40 uur per maand in de cleanroom<br />
van het NanoLab. Hier ontwikkelen ze<br />
3D-zonnecellen die worden gemodificeerd<br />
om water in waterstof en zuurstof<br />
te splitsen. Waterstof geldt als de<br />
CO 2<br />
-ne<strong>ut</strong>rale brandstof van de toekomst.<br />
In het lab etsen de onderzoekers<br />
met lithografie, maken ze gebruik<br />
van speciale ovens en dampen ze<br />
metalen op zoals aluminium, platina<br />
en goud. Met elektronenmicroscopen<br />
wordt gekeken wat het onderzoek<br />
oplevert.<br />
“We móeten in deze schone omgeving<br />
werken”, zegt Veerbeek. “Een menselijk<br />
haar heeft een doorsnee van 100<br />
micron. In ons werk werken we met<br />
structuren van 4 micron en nóg kleiner.”<br />
Collega Wo<strong>ut</strong>er Vijselaar knikt.<br />
“Ieder mens scheidt een vierkante<br />
meter per dag aan stofdeeltjes af, die<br />
het onderzoek kunnen beïnvloeden.<br />
Daarom is deze gecontroleerde omgeving<br />
zo belangrijk voor ons.”<br />
20
”Neerdwarrelende stofdeeltjes<br />
kunnen het werk van enkele maanden<br />
in één klap waardeloos maken”
DROOM<br />
& DAAD<br />
MARITE SEILE: MASTERSTUDENT VAN TOEN IS NU MINISTER VAN ONDERWIJS<br />
HET LIJNTJE TUSSEN<br />
TWENTE EN RIGA<br />
Als minister van Onderwijs en Wetenschappen van Letland zit Marite Seile (49) vol ambities.<br />
Ze grijpt daarbij graag terug op haar periode in Twente. “Ik heb daar geleerd hoe je mensen<br />
met verschillende achtergronden bij elkaar krijgt.” DOOR Marco Krijnsen<br />
Het is al twintig jaar geleden dat<br />
Marite Seile aan de Universiteit<br />
Twente de master Education<br />
Training Systems & Design volgde.<br />
Toch zijn de herinneringen nog<br />
levendig. Haar korte verblijf op de<br />
campus is cruciaal geweest in haar<br />
leven, denkt ze achteraf. “Toen ik<br />
naar Twente kwam, was de Sovjet-<br />
Unie net uiteengevallen. Het was<br />
voor ons altijd moeilijk geweest om<br />
in het buitenland te studeren of<br />
werken. Na de zelfstandigheid van<br />
Letland was er de mogelijkheid om<br />
te gaan. Die kans heb ik meteen<br />
gepakt. Ik wilde graag in een internationale<br />
omgeving studeren, omdat<br />
die van grote waarde kon zijn<br />
voor mijn persoonlijke ontwikkeling<br />
en mijn professionele toekomst.<br />
Achteraf is dat ook gebleken.”<br />
Dat het Twente werd, was min of<br />
meer toeval. “Ik heb niet gekozen<br />
uit een lange lijst met universiteiten.<br />
Ik was docent wiskunde op een<br />
middelbare school. Twente werd<br />
me aangeraden door de directeur.<br />
Waarom? Ik weet het niet meer. Ik<br />
wilde meer doen met onderwijs, dat<br />
stond voor mij vast. Onderwijs is<br />
belangrijk voor een land. Zeker voor<br />
een land dat net zelfstandig is geworden<br />
en aan het opbouwen is,<br />
zoals Letland toen.”<br />
Fietsen<br />
Vijf maanden verbleef Marite Seile in<br />
een woning op de campus. Het was<br />
een zware periode, weet ze nog.<br />
22
DROOM<br />
& DAAD<br />
“Je leert te ontdekken wat er in<br />
andere hoofden omgaat”<br />
VAN WISKUNDEDOCENT TOT ONDERWIJSMINISTER<br />
Marite Seile (1966) bekleedde verschillende functies binnen het onderwijs en het<br />
bedrijfsleven voordat ze in november 2014 minister van Onderwijs en Wetenschappen<br />
in Letland werd.<br />
1984-1989 opleiding wiskunde aan de Universiteit van Letland<br />
1989-1992 onderwijsassistent en masterstudent Universiteit van Letland<br />
1992-1996 leraar wiskunde en adjunct-directeur in Preil (Letland)<br />
1996-1998 projectmanager onderwijs bij stichting Soros (Letland)<br />
1995-1998 master Education Training Systems & Design aan de Universiteit Twente<br />
1998-2004 oprichter/directeur School Support Centre (Letland)<br />
2004-2008 HRM-directeur bij supermarktketen Maxima (Letland)<br />
2008-2013 bestuurder betonconcern Primekks (Letland)<br />
2013-2014 directeur onderwijsstichting Mission Possible (Letland)<br />
2014-heden minister van Onderwijs en Wetenschappen<br />
“Alles was nieuw voor me.<br />
In de eerste plaats het wonen. Het<br />
is onmogelijk om in Nederland te<br />
leven zonder fiets. Die heb ik dus zo<br />
snel mogelijk gekocht. Ik heb heel<br />
veel gefietst in de omgeving van<br />
Enschede en Hengelo. Het was<br />
eigenlijk mijn enige ontspanning,<br />
want ik was geen lid van een sportof<br />
cultuurvereniging. Nee, naar het<br />
café ging ik ook nauwelijks. In die<br />
korte periode was ik vooral met de<br />
master bezig.”<br />
De focus op de studie had ook te<br />
maken met haar beperkte kennis<br />
van de Engelse taal en de comp<strong>ut</strong>er.<br />
“Ik kon natuurlijk wel Engels<br />
lezen en spreken, maar niet op<br />
academisch niveau. Daardoor<br />
beheerste ik de stof niet voldoende.<br />
Ook kon ik nog niet zo goed overweg<br />
met comp<strong>ut</strong>ers, terwijl de<br />
master daar wel op was ingesteld.<br />
De studie kostte me veel tijd en<br />
energie. Daardoor presteerde ik in<br />
het begin niet meer dan gemiddeld.<br />
Dat was eigenlijk onder mijn niveau.<br />
In Letland was ik gewend om hoge<br />
cijfers te halen.”<br />
De master leerde haar veel over<br />
onderwijs. Maar van grotere waarde<br />
was misschien wel de kennisma-<br />
23
NOG STEEDS CONTACT MET DE ‘VADER’ VAN DE MASTER<br />
In de jaren negentig bood de Universiteit Twente een Engelstalige<br />
master onderwijskunde aan: Education Training Systems & Design.<br />
De jaarlijkse instroom bedroeg ongeveer 50 studenten, grotendeels<br />
afkomstig uit het buitenland. Landen in Oost- en Midden-Europa<br />
waren goed vertegenwoordigd. Dat was verklaarbaar, omdat zij zich<br />
toen net los hadden gemaakt van het Sovjet-regime en bezig waren<br />
om een nieuw onderwijssysteem in te richten. Bovendien was<br />
Twente een van de weinige universiteiten met een Engelstalige<br />
master.<br />
Opleidingscoördinator Jan Nelissen herinnert zich Marite Seile nog<br />
als een rustige student die niet op de voorgrond trad. Opvallend<br />
was wél haar vastberadenheid. “Dat is me heel erg bijgebleven. Ze<br />
kon de master niet fulltime doen, omdat ze andere verplichtingen<br />
had in Letland. Daardoor moest ze veel op en neer reizen. Ik vond<br />
het heel knap hoe ze ondanks die lastige omstandigheden de master<br />
met goed gevolg heeft afgerond.”<br />
Nelissen heeft nog af en toe contact met Marite Seile, nadat zijn<br />
Twentse onderwijskunde-collega’s Jan van den Akker en Martin<br />
Mulder de minister hadden ontmoet bij een conferentie in Riga.<br />
“Ze heeft goede herinneringen aan Twente en geeft aan dat het haar<br />
heeft geholpen om te komen waar ze nu is. Dat kan ik begrijpen.<br />
Voor een minister van Onderwijs is het belangrijk dat je weet waar je<br />
over praat als het bijvoorbeeld gaat om het meten van de kwaliteit<br />
op scholen. We hopen elkaar binnenkort weer te ontmoeten, maar<br />
door onze volle agenda’s is het er nog niet van gekomen.”<br />
“Jan Nelissen was als een vader voor ons”, zegt Marite Seile,<br />
“Voor onze groep, maar ook voor ons individueel. Hij zorgde ervoor<br />
dat we van de master zoveel hebben geleerd.”<br />
king met de diversiteit van haar collega-studenten.<br />
“We vormden een<br />
heel internationaal gezelschap en<br />
met een aantal van hen woonde ik<br />
in dezelfde flat. Nog steeds heb ik<br />
contact met oud-studiegenoten uit<br />
Bulgarije en Estland. We hebben in<br />
Twente veel geleerd dankzij elkaar.<br />
We kwamen in aanraking met<br />
andere culturen, mensen met een<br />
andere achtergrond. Je leert te<br />
ontdekken wat er in andere hoofden<br />
omgaat. Dat is heel belangrijk<br />
geweest voor mijn leven. Nog<br />
steeds doe ik daar mijn voordeel<br />
mee, ook als minister. Bijvoorbeeld<br />
als je wilt proberen consensus te<br />
bereiken tussen mensen die verschillend<br />
denken over bepaalde<br />
thema’s.”<br />
Goede leraar<br />
Marite Seile keerde na haar korte<br />
verblijf op de campus terug naar<br />
Riga. Daar was ze inmiddels projectmanager<br />
geworden bij de Soros<br />
Foundation, de organisatie die zich<br />
bezighoudt met het hervormen van<br />
overheidsbeleid. Voor de studie<br />
keerde ze enkele keren terug in<br />
Twente, om uiteindelijk in 1998<br />
de mastertitel Education Training<br />
Systems & Design te behalen.<br />
De gedrevenheid om het onderwijs<br />
in haar eigen land te verbeteren,<br />
bracht Seile ertoe om het School<br />
Support Center op te richten. Later<br />
werd ze directeur van Mission Possible,<br />
dat het beroep van leraar<br />
aantrekkelijker wil maken. Diezelfde<br />
missie heeft ze als minister van<br />
Onderwijs en Wetenschappen.<br />
“In Letland wordt ambivalent gedacht<br />
over het leraarschap”, zegt<br />
Seile. “Ik vroeg eens aan een volle<br />
zaal hoeveel mensen het belangrijk<br />
vinden dat hun kind een goede<br />
leraar heeft. Iedereen stak z’n hand<br />
op. Daarna vroeg ik wie graag wilde<br />
dat z’n kind later leraar zou worden.<br />
Toen werd er wat gelachen en gingen<br />
slechts een paar handen de<br />
lucht in. Het beroep heeft een lage<br />
status en daar proberen we wat aan<br />
te doen. Dat is een grote uitdaging.<br />
Een hoger salaris is al een verbetering.<br />
Maar minstens zo belangrijk is<br />
dat scholen meer openstaan voor<br />
de samenleving, voor nieuwe ideeën,<br />
voor mensen uit het bedrijfsleven.<br />
Het onderwijs in ons land is<br />
nog te vaak met zichzelf bezig.<br />
De leraar zou wat mij betreft meer<br />
uit het klaslokaal moeten om de<br />
verbinding te zoeken met de wereld<br />
om hem heen. Dat is goed voor de<br />
leerlingen en maakt het vak ook<br />
interessanter.”<br />
De minister heeft veel ambities<br />
want in haar ogen heeft het Letse<br />
onderwijs nog een flinke stap te<br />
maken. “In de Pisa ranking (de<br />
ranglijst met onderwijsprestaties<br />
“Mijn doel is een goede balans<br />
tussen drie pijlers: kwaliteit, toegankelijkheid<br />
en effectiviteit”<br />
van landen in de hele wereld, red.)<br />
staan we in de middenmoot.<br />
We zien de verschillen tussen<br />
scholen groter worden. In onze<br />
steden presteren de scholen veel<br />
beter dan op het platteland. Dat<br />
heeft mede te maken met de<br />
om vang. De kleinste school in<br />
Letland heeft maar twaalf leerlingen.<br />
Sommige lokale bestuurders<br />
vinden de volgende verkiezingen<br />
belangrijker dan de kwaliteit van het<br />
onderwijs. Mijn doel is een goede<br />
balans tussen drie pijlers: kwaliteit,<br />
toegankelijkheid en effectiviteit.<br />
Dat moeten we zien te bereiken.”<br />
24
COLUMN<br />
WETENSCHAPSAGENDA<br />
Eind november werd na intensieve<br />
voorbereiding de Nationale Wetenschapsagenda<br />
gepresenteerd. Onder<br />
leiding van Alexander Rinnooy Kan<br />
en Beatrice de Graaf is aan de<br />
Nederlandse bevolking voorgelegd<br />
welke vragen zij graag beantwoord<br />
zouden zien door de wetenschap.<br />
Dat werden er twaalf duizend,<br />
variërend van heel algemeen tot<br />
heel specialistisch, en uiteindelijk<br />
ingedikt tot 140 overkoepelende<br />
vragen, zoals: “Hoe kunnen we in<br />
de toekomst het water zorgvuldig<br />
beheren?”, “Wat zijn de gevolgen<br />
van nieuwe technologieën en big<br />
data op de effectiviteit van bestuur<br />
en rechtstaat?” en “Is er leven<br />
buiten de aarde?”.<br />
De totstandkoming van deze agenda<br />
had wel wat voeten in aarde.<br />
Niet iedereen werd namelijk direct<br />
enthousiast van de gedachte dat<br />
de onderzoeksprogrammering van<br />
de Nederlandse wetenschap werd<br />
uitbesteed aan het grote publiek.<br />
Is dat niet werk voor experts?<br />
Moeten we niet erkennen dat wetenschap<br />
zo ingewikkeld is dat niet<br />
iedereen daar over mee kan praten?<br />
De praktijk wees echter uit dat die<br />
zorgen niet helemaal terecht waren,<br />
en dat is een grote overwinning<br />
voor de democratisering van<br />
de wetenschap. De ingediende<br />
vragen zijn door panels van wetenschappers<br />
beoordeeld, geordend<br />
en geclusterd: de soort waar echt<br />
geen serieuze wetenschap mee te<br />
bedrijven valt, zijn eruit gefilterd,<br />
en de andere zijn gebundeld rondom<br />
overkoepelende thema’s. Het<br />
resultaat is voorgelegd aan wetenschappers,<br />
bedrijven en vertegenwoordigers<br />
van de maatschappij in<br />
brede zin, en dat vormde de basis<br />
voor een breed draagvlak.<br />
Intussen gebeurde er wel iets dat<br />
wellicht van historische waarde zal<br />
blijken. Bij het clusteren van vragen<br />
werden de grenzen tussen de traditionele<br />
wetenschappelijke disciplines<br />
voortdurend overschreden,<br />
impliciet en expliciet. De vragen die<br />
er echt toe deden bleken helemaal<br />
niet in het hokje van één enkele<br />
discipline te passen. Ik was zelf<br />
betrokken bij de clustering binnen<br />
de geesteswetenschappen, en we<br />
moesten al snel overgaan tot het<br />
definiëren van een categorie “valt<br />
gedeeltelijk buiten de<br />
geesteswetenschappen”.<br />
Dit laat zien hoe radicaal het karakter<br />
van de wetenschap aan het<br />
veranderen is. Het zijn niet meer de<br />
disciplines die de ruggengraat van<br />
de wetenschap vormen, maar de<br />
vragen die opkomen in de samenleving<br />
en binnen de wetenschap.<br />
Disciplines kunnen helpen bij de<br />
beantwoording ervan, maar zijn<br />
vooral ondersteunend geworden, en<br />
geen doel op zich meer. En dat past<br />
dan weer naadloos bij de manier<br />
waarop de Universiteit Twente haar<br />
onderzoek al jarenlang heeft georganiseerd:<br />
niet binnen faculteiten<br />
maar binnen instit<strong>ut</strong>en, en dus niet<br />
op basis van disciplines maar op<br />
basis van interessante vragen en<br />
maatschappelijke problemen. De<br />
Nationale Wetenschapsagenda had<br />
voor ons geschreven kunnen zijn.<br />
“EEN GROTE OVERWINNING<br />
VOOR DE DEMOCRATISERING VAN<br />
DE WETENSCHAP”<br />
PROF. DR. IR. P.P.C.C. (PETER-PAUL)<br />
VERBEEK (1970) IS HOOGLERAAR<br />
FILOSOFIE VAN MENS EN TECHNIEK<br />
AAN DE UNIVERSITEIT TWENTE.<br />
25
IN HET KORT<br />
NANOSAMENWERKING<br />
De Universiteit Twente en Saxion<br />
gaan nauwer samenwerken op het<br />
gebied van micro- en nanotechnologie.<br />
Door de krachten te bundelen<br />
willen de twee kennisinstellingen<br />
onder meer innovatie versnellen,<br />
doorstroommogelijkheden voor<br />
studenten vergroten, faciliteiten<br />
efficiënter inzetten en ondernemerschap<br />
beter stimuleren. Dit alles<br />
moet leiden tot een groeiende<br />
industrie van op micro- en nanotechnologie<br />
gebaseerde producten<br />
en diensten, afkomstig uit Twente.<br />
COMA<br />
Met de inzet van EEG-metingen kun je<br />
vele malen beter voorspellen wat de uitkomst<br />
van een coma als gevolg van zuurstofgebrek<br />
in de hersenen zal zijn. Dat<br />
blijkt uit onderzoek van onder meer de<br />
Universiteit Twente. In plaats van bij<br />
slechts tien procent van de patiënten,<br />
zoals met de nu gebruikte methodes, kun<br />
je met een nieuwe methode bij ongeveer<br />
vijftig procent snel en betrouwbaar een<br />
correcte inschatting maken. Hierbij<br />
wordt een continue EEG-meting gedaan<br />
om vervolgens te kijken naar de snelheid<br />
van herstel van de hersenactiviteit. Herstel<br />
in de tijd blijkt een betere indicator<br />
voor de ernst van de hersenbeschadiging<br />
dan één kortstondige meting op één tijdstip,<br />
zoals nu gebruikelijk is.<br />
BORSTKANKER<br />
Wetenschappers van UT-onderzoeksinstitu<strong>ut</strong><br />
MIRA hebben een<br />
systeem ontwikkeld dat de kans op<br />
terugkeer van borstkanker van individuele<br />
patiënten in kaart brengt.<br />
Op een speciaal ontwikkelde website<br />
kunnen artsen samen met hun<br />
patiënten eenvoudig controleren<br />
wat de kans op terugkeer van de<br />
ziekte is. Met het systeem hebben<br />
artsen een hulpmiddel in handen<br />
om voor individuele patiënten te<br />
bepalen hoe het vervolgtraject er<br />
het beste uit kan zien.<br />
26
IN HET KORT<br />
BLAUWE ENVELOP<br />
De beruchte ‘blauwe envelop’ gaat<br />
verdwijnen. Staatssecretaris Wiebes<br />
van Financiën wil dat alle correspondentie<br />
met de Belasting dienst<br />
digitaal gaat verlopen. Burgers<br />
gaan voortaan gebruik maken van<br />
een elektronische Berichtenbox.<br />
Het gaat om een enorme logistieke<br />
operatie. Onderzoekers van Center<br />
for e-Government Studies van de<br />
UT gaan op verzoek van de Belastingdienst<br />
monitoren of de invoering<br />
van de digitale correspondentie<br />
volgens burgers goed verloopt.<br />
Daarnaast adviseren ze de Belastingdienst<br />
onder meer over de mate<br />
waarin burgers de Berichtenbox<br />
kennen, gebruiken en waarderen.<br />
RAMENWASROBOT<br />
UT-spin off bedrijf KITE Robotics<br />
heeft de eerste a<strong>ut</strong>onome ramenwasrobot<br />
ontwikkeld. De robot bestaat<br />
uit een grote ronddraaiende<br />
borstel die je met vier kabels aan<br />
een gebouw kunt bevestigen. Een<br />
comp<strong>ut</strong>erprogramma en slimme<br />
sensoren sturen de robot aan. De<br />
robot is bestemd voor grote gebouwen.<br />
Volgens de ontwikkelaars<br />
reinigt de robot vijf keer zo snel als<br />
een glazenwasser. Onlangs is de<br />
ramenwasrobot met succes, voor<br />
het oog van publiek en pers, getest<br />
op gebouw De Spiegel op de campus<br />
van de Universiteit Twente.<br />
5-JARIG MESA+ NANOLAB<br />
KIJKT NAAR DE TOEKOMST<br />
Het MESA+ NanoLab heeft tot nu toe 5,25 miljard kubieke meter schone lucht in<br />
het gebouw gepompt. Ook is in totaal 5 kilo goud gesp<strong>ut</strong>terd tijdens onderzoek:<br />
genoeg voor een loper van goud met een dikte van 1 micron tot aan de binnenstad<br />
van Enschede. Zomaar wat cijfers die komen bovendrijven bij het jubileum, dat de<br />
komende maanden wordt gevierd. Het is dubbel feest. Niet alleen werd het<br />
MESA+ NanoLab vijf jaar geleden in gebruik genomen door (toen nog) kroonprins<br />
Willem Alexander, ook is het 25 jaar geleden dat prins Claus de eerste cleanroom<br />
van de Universiteit Twente opende. “Een extra reden om dit niet ongemerkt<br />
voorbij te laten gaan”, vindt Gerard Roelofs, hoofd van het MESA+ Nanolab.<br />
Op 5 november werden de medewerkers van MESA+ en gebruikers van het<br />
NanoLab verrast met Nano Pills, een doosje met ‘nanopillen’ (pepermuntjes in<br />
doordrukstrip). De officiële aftrap voor het lustrumprogramma volgde tijdens de<br />
Diesviering van de Universiteit Twente op 27 november. Het MESA+ NanoLab<br />
opent verder een digitale tijdlijn. Daar kan iedereen zijn betrokkenheid bij en<br />
toekomstdromen over nanotechnologie delen in woord en beeld. De afsluiting van<br />
het lustrumfeestje vindt plaats in het voorjaar met een seminar over de ontwikkelingen,<br />
resultaten en toekomstbeelden van nanotechnologie. Meer informatie<br />
hierover op: <strong>ut</strong>wente.nl/nanoanniversary.<br />
27
ALUMNI<br />
NIEUWS<br />
THT LICHTING 1965 REÜNIE<br />
De UT is in 50 jaar flink veranderd, net als de<br />
Campus. Desondanks voelden de oud-studenten<br />
en alumni, die de THT-reünie van de<br />
lichting 1965 bezochten, zich meteen weer<br />
thuis op de Campus. Ruim een kwart van de<br />
alumni uit deze lichting bezocht de reünie<br />
die werd gehouden op 27 november j.l de<br />
54 e UT Dies Natalis. Voor velen was het een<br />
heuglijk weerzien na vele jaren. Het programma<br />
begon met een campustour in een<br />
originele Londense bus. Tijdens deze tour<br />
werden onder meer twee studentenhuizen<br />
bezocht waar een aantal deelnemers had<br />
gewoond. Het viel de reünisten op dat daar<br />
wel heel weinig was veranderd. Na de tour<br />
was er een lunchbijeenkomst in de Faculty<br />
Club, de mensa van destijds, waarbij de<br />
aanwezigen vele oude herinneringen ophaalden.<br />
Na de lunch woonde de groep de<br />
Dies-bijeenkomst mee, waar ze een speciaal<br />
welkom kregen van Rector Magnificus<br />
Ed Brinksma. De dag werd beëindigd met<br />
een borrel en een diner in het restaurant<br />
van The Gallery, het oude CT-gebouw. Daar<br />
werd hun ook gevraagd om zichzelf en oude<br />
studievrienden te identificeren op onderstaande<br />
foto van de lichting 1965. Met veel<br />
enthousiasme en met goede voornemens<br />
om contact te houden met elkaar en de<br />
universiteit ging iedereen voldaan naar<br />
huis.<br />
Tijdens de alumnidag op vrijdag 15 april<br />
2016 zal voor alle THT-lichtingen gezamenlijk<br />
een speciaal programma worden<br />
aangeboden.<br />
Fotografie Rikkert Harink<br />
fotoarchief Brusse<br />
28
UT’ers ON THE MOVE<br />
ALUMNI TOEGANG<br />
TOT JSTOR<br />
Veel studenten hadden tijdens hun studie<br />
toegang tot een groot aantal (digitale)<br />
biblio theken met wetenschappelijke artikelen.<br />
Op verzoek van een aantal alumni gaat<br />
het alumnibureau in samenwerking met de<br />
Universiteitsbibliotheek haar alumni toegang<br />
bieden tot de online JSTOR-database.<br />
Via deze database hebben alumni dan toegang<br />
tot tienduizenden artikelen en meer<br />
dan tweeduizend vooraanstaande wetenschappelijke<br />
tijdschriften op alle vakgebieden,<br />
vanaf de eerste publicatie tot op<br />
heden. De online JSTOR-database zal in het<br />
eerste kwartaal van 2016 beschikbaar zijn<br />
voor alumni. Mocht je meer informatie hierover<br />
willen, neem dan contact met ons op<br />
via alumni@<strong>ut</strong>wente.nl.<br />
GEWELDIGE<br />
RESPONS ALUMNI<br />
ENQUÊTE<br />
Afgelopen zomer hebben alumni van vier<br />
opleidingen (elektrotechniek/electrical<br />
engineering - technische bedrijfskunde<br />
- public administration/european studies -<br />
werktuigbouwkunde) een korte vragenlijst<br />
ingevuld over hun UT-opleiding. Het<br />
doel was om te inventariseren wat deze<br />
opleidingen voor hun grote groep alumni<br />
kunnen betekenen, en of er alumni zijn die<br />
een bijdrage willen leveren aan de huidige<br />
BSc/MSc opleidingen. In totaal heeft de<br />
enquête meer dan 2000 reacties opgeleverd<br />
en bijna de helft van deze respondenten<br />
heeft aangegeven actief te willen bijdragen<br />
Annemieke Nijhof, CT ’90 is verkozen tot Topvrouw<br />
van het Jaar <strong>2015</strong>. Sinds februari 2012 is zij CEO van adviesen<br />
ingenieursbureau Tauw Group. Nijhof werd onder meer<br />
geprezen omdat zij lef toont in de keuzes die ze maakt en<br />
omdat zij Tauw succesvol door economische crisisjaren<br />
heeft geloodst.<br />
Suzanne Jungjohann, TBK’95 is sinds juni <strong>2015</strong><br />
Director Group Human Resources & Business Development<br />
bij Delta Lloyd. Hiervoor was zij onder meer werkzaam voor<br />
Tempo-Team, Randstad en Towers Watson PPI.<br />
Met ingang van juni <strong>2015</strong> is Martijn Kranen, IO’11<br />
Head of Product Design bij Qelp. Eerder werkte hij onder<br />
meer voor Tieto, brightONE IT Services en Supershift.<br />
Sinds juli <strong>2015</strong> werkt Robin Heemskerk, TCW’06<br />
en CS’07 als productiemanager Nederland en België bij<br />
Eurosport in Parijs. Hij begon zijn carrière bij Grumbl Media<br />
en werkte sindsdien onder meer voor Lengow.<br />
Nicole Mulder, IBA’12 en BA’13 is sinds juli <strong>2015</strong><br />
Business Controller bij Kees Smit Tuinmeubelen. Hiervoor<br />
was zij werkzaam bij KroeseWevers.<br />
Met ingang van juli <strong>2015</strong> werkt Christian Wagner,<br />
ES’10 als Public Policy and Government Relations Analyst<br />
bij Google. Eerdere werkgevers waren Fleishman-Hillard en<br />
TechAmerica. Ook was Wagner in 2012 mede-oprichter van<br />
het Young Professionals in Digital Policy (YPDP) netwerk.<br />
Per juli <strong>2015</strong> is Loek Beckers, TBK’98 Vice President<br />
en CFO bij SAIC General Motors in Shanghai, China. Hij was<br />
al enige jaren werkzaam bij General Motors en werkte<br />
voorheen voor SABIC en General Electric.<br />
Erik van Dijk, TN’00 en PhD TNW’05 is sinds<br />
augustus <strong>2015</strong> Director Operations bij EasyScan. Hiervoor<br />
bekleedde hij verschillende functies bij Philips.<br />
Met ingang van september <strong>2015</strong> is Sifan Abera Koriche,<br />
GEO’12 Marie-Curie Research Fellow aan de University of<br />
Reading. Sinds juli 2012 werkte hij voor Jimma University in<br />
Ethiopië.<br />
In september <strong>2015</strong> is Art van de Belt, CS’95 begonnen<br />
als director Technology Advisory bij Deloitte Australia.<br />
Eerder werkte hij onder meer bij Capgemini, zowel in<br />
Nederland als in Australië.<br />
aan de opleiding. De resultaten worden<br />
opgeslagen in een database die zowel voor<br />
de opleiding als voor studie en alumniverenigingen<br />
toegankelijk is. Op deze<br />
manier kan er contact worden gezocht met<br />
alumni, mocht de opleiding hun hulp nodig<br />
hebben. Samen met de opleidingen gaat<br />
het alumnibureau ook actie ondernemen<br />
om verschillende activiteiten voor alumni te<br />
organiseren, te beginnen met de alumni dag<br />
op 15 april 2016.<br />
Paul Boomkamp, PhD WB’98 is met ingang van<br />
september <strong>2015</strong> Chief Financial & Risk Officer en lid van<br />
het exec<strong>ut</strong>ive committee van PGGM. Voorheen was hij lid<br />
van de Raad van Bestuur van het Catharina Ziekenhuis in<br />
Eindhoven.<br />
Jan Willem Bosker, TBK’98 is sinds september <strong>2015</strong><br />
Product Development Manager bij ASML. Eerder bekleedde<br />
hij verschillende functies bij Fokker Aerostructures.<br />
Met ingang van september <strong>2015</strong> is Matthijs Nijboer,<br />
WTS’95 de nieuwe directeur van Natuur en Milieu Overijssel.<br />
Voorheen was hij directeur Duurzaamheid en Energie<br />
bij Atrivé, dochterbedrijf van Tauw.<br />
Sinds oktober <strong>2015</strong> is Michael Jongeneel, INF’98<br />
partner bij Bain & Company. Daarnaast is hij non exec<strong>ut</strong>ive<br />
board member bij Giro 555/SHO en lid van de supervisory<br />
board and audit committee van het Zuwe Hofpoort<br />
ziekenhuis.<br />
Christian Probst, IE&M’07 is per oktober <strong>2015</strong> Vice<br />
President Multi-Asset Sol<strong>ut</strong>ions Structuring bij Citi. Voorheen<br />
werkte hij onder meer voor Merrill Lynch, Bank of<br />
Scotland, JPMorgan en ABN AMRO.<br />
Arjen de Vries, INF’95 en PhD EWI’99 is met ingang<br />
van november <strong>2015</strong> benoemd tot hoogleraar Information<br />
Retrieval aan de Faculteit der Natuurwetenschappen,<br />
Wiskunde en Informatica van de Radboud Universiteit.<br />
Hij was daarvoor werkzaam op het CWI als leider van de<br />
Information Access-groep.<br />
Arjan Kuijper, TW’95 is sinds 1 augustus Kooperationsprofessor<br />
“Mathematical and Applied Visual Comp<strong>ut</strong>ing”<br />
aan de Thechnische Universiteit Darmstadt. Daarnaast blijf<br />
hij in het management van Fraunhofer IGD (ook in Darmstadt)<br />
verantwoordelijk voor wetenschappelijke o<strong>ut</strong>p<strong>ut</strong>.<br />
De meest recente personalia vindt u op twitter.com/<br />
alumniUTwente.<br />
Zelf een nieuwe functie? Kent u iemand die iets bijzonders<br />
deed of een mooie prijs won?<br />
Tips zijn welkom via alumni@<strong>ut</strong>wente.nl<br />
COLOFON ALUMNI NIEUWS<br />
Vragen of suggesties?<br />
alumni@<strong>ut</strong>wente.nl<br />
Telefoon (053) 489 2104<br />
Twitter: @alumniUTwente<br />
Alumnibureau<br />
www.<strong>ut</strong>wente.nl/alumni<br />
Adreswijzigingen,<br />
Aan- of afmel dingen:<br />
e-mail nieuwsbrief,<br />
Forward-instelling aanvragen<br />
29
FONDS<br />
NIEUWS<br />
DE UNIVERSITEIT TWENTE MAAKT HET VERSCHIL!<br />
U OOK?<br />
Vorig jaar is het Universiteitsfonds Twente gestart met de jaarcampagne<br />
‘Maak het verschil!’. Dit was een groot succes: alumni en relaties<br />
van de universiteit hebben samen ruim € 45.000 bij elkaar gebracht.<br />
Daarmee konden onder meer de vier campagneprojecten een flinke<br />
duw in de rug krijgen. Heel veel dank! Dit jaar vraagt het Universiteitsfonds<br />
uw steun voor vier nieuwe, bijzondere projecten. Doe ook mee<br />
en maak het verschil!<br />
BIOART SUMMER SCHOOL<br />
Van 8 tot 12 juni organiseerde BIOART een summer school aan de<br />
Universiteit Twente, die mede mogelijk werd gemaakt door een bijdrage<br />
van het Universiteitsfonds. BIOART is een internationaal wetenschappelijk<br />
netwerk voor onderzoek naar Biomedical membranes<br />
and (bio)artificial organs. Het intensieve programma voor de 25 deelnemers,<br />
afkomstig uit Nederland, Duitsland, Italië, Polen en Frankrijk,<br />
omvatte onder meer 23 topcolleges, een onderzoeks opdracht en een<br />
postersessie. Daarnaast hadden de deelnemers de gelegenheid om<br />
elkaar uitgebreid bij te praten over de laatste ontwikkelingen in hun<br />
eigen onderzoeksveld.<br />
GEEF ME JE HART<br />
Hart- en vaatziekten zijn een belangrijke oorzaak van overlijden in de westerse<br />
wereld; de noodzaak om nieuwe medicijnen en therapieën te ontwikkelen<br />
is dus groot. Een multidisciplinair onderzoeksteam onder leiding<br />
van prof. dr. Robert Passier heeft een manier uitgedacht om van humane<br />
stamcellen functionele hartspiercellen te maken. Met deze hartspiercellen<br />
als bouwstenen kunnen met behulp van 3D-bioprinting en Twentse technologie<br />
mini-modellen van het hart worden gemaakt. Deze modellen worden<br />
vervolgens gebruikt voor het nabootsen van hartfalen en het testen<br />
en ontwikkelen van nieuwe medicijnen. Hiervoor zijn dan minder proefdieren<br />
nodig. Draag bij en geef een hart!<br />
DIGITALISEREN VAN HISTORISCH BEELDMATERIAAL<br />
In het archief van de Universiteitsbibliotheek staan dozen vol foto’s en<br />
films waarop het studentenleven aan de Universiteit Twente en de Technische<br />
Hogeschool is vastgelegd. Het zijn unieke beelden van de nu al rijke<br />
geschiedenis van de universiteit, en van de studenten, alumni en medewerkers<br />
die die geschiedenis hebben vormgegeven. Grote kans dat u ook<br />
op de foto staat! In 2016 viert de Universiteit Twente haar 55-jarig bestaan,<br />
een prachtig moment om dit bijzondere beeldmateriaal te digitaliseren<br />
en beschikbaar te maken voor alle alumni. Draagt u bij?<br />
GEEF OM TALENT: KIPAJI SCHOLARSHIP FUND<br />
Veel jonge, ambitieuze mensen uit ontwik kelingslanden hebben wel<br />
het talent, maar niet de middelen om te studeren aan een Europese<br />
topuniversiteit. Voor deze speci fieke groep is het Kipaji Scholarship Fund<br />
o pgericht door een aantal betrokken alumni en relaties van de Universiteit<br />
Twente. Deze beurs geeft toptalent de mogelijkheid om in Twente te<br />
komen studeren, en daarmee niet alleen aan hun eigen toekomst te<br />
werken, maar ook aan die van hun thuisland. Dat wilt u toch ook mogelijk<br />
maken?<br />
STUDIEREIS NAAR JAPAN<br />
Mede dankzij een subsidie van het Universiteitsfonds kunnen in 2016<br />
ruim 200 studenten op studiereis. In <strong>2015</strong> organiseerde S.V.A.T. Astatine,<br />
studievereniging voor Advanced Technology, een studiereis naar<br />
Japan. Twintig studenten en enkele docenten trokken afgelopen zomer<br />
drie weken door Japen, met de Japanse wijsheid ‘There is a<br />
strength in knowledge’ als motto. Tijdens hun inspirerende en leerzame<br />
reis bezochten ze verschillende kennisinstit<strong>ut</strong>en en bedrijven in het<br />
land, waaronder de universiteiten van Tokio, Saitama en Nagoya.<br />
Daarnaast maakten ze kennis met onder meer het National Insit<strong>ut</strong>e for<br />
Materials Science (NIMS), het Advanced Telecommunications Research<br />
Instit<strong>ut</strong>e (ATR), e-commercegigant Rak<strong>ut</strong>en en a<strong>ut</strong>ofabrikant Toyota.<br />
HOUD DE EBENHAËZER IN DE VAART<br />
Al decennia lang zorgen de vele studentenverenigingen ervoor dat de campus<br />
en het Twentse studentenleven bruisen. De studentenverenigingen<br />
kunnen dan ook op de steun van het Universiteitsfonds rekenen. In deze<br />
campagne vragen we extra aandacht voor de Ebenhaëzer, de roemruchte<br />
klipperaak van studenten-zeilvereniging D.Z. Euros. Om ook de komende<br />
generaties studenten de gelegenheid te geven om op dit schip te (leren)<br />
zeilen, moet er een aantal aanpassingen aan dit drijvende clubhuis worden<br />
gedaan. Draag bij en houd de Ebenhaëzer in de vaart!<br />
WILT U OOK HET VERSCHIL MAKEN?<br />
Ga dan naar www.<strong>ut</strong>wente.nl/maakhetverschil en geef aan<br />
het project van uw keuze! U kunt uw bijdrage ook overmaken<br />
op rekeningnummer NL 09 ABNA 0592 7191 89, ten name<br />
van Stichting Universiteitsfonds Twente te Enschede, onder<br />
vermelding van de naam van het project. Alvast veel dank<br />
voor uw betrokkenheid!<br />
30
ANNA SPEROTTO WINT PRO FESSOR DE WINTER-PRIJS <strong>2015</strong><br />
Het bestuur van het Universiteitsfonds Twente<br />
heeft de Prof. De Winter-prijs <strong>2015</strong> toegekend<br />
aan dr. Anna Sperotto. De Prof. De Winter-prijs,<br />
genoemd naar de in 2005 overleden hoogleraar,<br />
werd dit jaar voor de negende keer uitgereikt.<br />
Het is een internationale publicatieprijs voor<br />
vrouwelijk toptalent, bedoeld als erkenning voor<br />
excellent wetenschappelijk onderzoek en als<br />
stimulans voor het verder ontwikkelen van een<br />
wetenschappelijke loopbaan. De prijs bedraagt<br />
€ 2.500 en wordt mogelijk gemaakt door de<br />
erven van de heer en mevrouw De Winter.<br />
Sperotto werkt bij de vakgroep DACS op het gebied<br />
van Internet Security, waarbij ze zich vooral<br />
richt op de detectie en bestrijding van Distrib<strong>ut</strong>ed<br />
Denial of Service (DDoS) aanvallen. Eind<br />
2010 werden dergelijke aanvallen voor het eerst<br />
op grote schaal uitgevoerd op creditcardmaatschappijen<br />
en banken. Sindsdien berichten de<br />
media bijna dagelijks over DDoS-aanvallen,<br />
waarbij banken, scholen, internetbedrijven en<br />
overheidsinstanties het vaak moeten ontgelden.<br />
Uit recent onderzoek van Sperotto blijkt dat de<br />
DDoS-aanvallen die we tot nog toe hebben<br />
waargenomen het topje van de ijsberg zijn.<br />
Ze toont aan dat het kinderlijk eenvoudig is om<br />
zulke aanvallen te verrichten, en waarschuwt<br />
dat de gevolgen niet te overzien zijn als de<br />
potentie ervan wordt ontdekt door terroristische<br />
organisaties. Dankzij het onderzoek van Sperotto<br />
en haar promovendi is het bewustzijn van de<br />
potentiële schade die DDoS-aanvallen kunnen<br />
aanrichten gegroeid, en worden belangrijke<br />
stappen gezet in de bestrijding ervan. Daarnaast<br />
organiseert ze bijeenkomsten waar betrokken<br />
partijen samenkomen, en werkt ze aan<br />
methoden om het gebruik van websites die<br />
tegen een kleine betaling DDoS-aanvallen kunnen<br />
uitvoeren tegen te gaan.<br />
Sperotto ontving de Professor De Winter-prijs<br />
voor haar artikel ‘DNSSEC and its potential for<br />
DDoS attacks’, dat zij in november 2014 presenteerde<br />
tijdens een topconferentie in Vancouver.<br />
Het artikel werd sindsdien al beloond met twee<br />
internationale prijzen. De jury van de Prof. De<br />
Winter-prijs koos voor Sperotto vanwege het<br />
grote maatschappelijke belang van haar onderzoek<br />
en de uitzonderlijk hoge kwaliteit ervan.<br />
NIEUW: DE BREED KREIKEN FONDS<br />
Het De Breed Kreiken Innovatiefonds keert studiebeurzen uit aan ondernemende<br />
excellente masterstudenten en jonge alumni die een technische<br />
(vervolg)opleiding in het buitenland willen volgen. Het Fonds op Naam wil<br />
op deze manier de innovatie in Nederland stimuleren en versterken. Het is<br />
een initiatief van subsidie-adviesbureau De Breed & Partners, waarvan<br />
UT-alumnus Loek de Breed oprichter is. Daarnaast is het fonds vernoemd<br />
naar prof. dr. Jan Kreiken, voormalig bedrijfskunde-hoogleraar en rector<br />
magnificus van de Universiteit Twente (geheel rechts op de foto). De Breed:<br />
“Hij heeft mij gestimuleerd om in Amerika te studeren en mij daarbij ondersteund.<br />
Ik heb dus zelf kunnen ervaren hoe het is om een opleiding in het<br />
buitenland te volgen. Het is belangrijk en noodzakelijk dat meer Nederlandse<br />
bèta-studenten over de landsgrenzen kennis opdoen om terug in Nederland<br />
innovaties in het bedrijfsleven tot stand te brengen.”<br />
NIEUW: VRIENDEN VAN OD308 FONDS<br />
Het Fonds op Naam Vrienden van OD308 ondersteunt twee veelbelovende<br />
onderzoeksprojecten van de Universiteit Twente: ‘Nieuwe ademtest kan<br />
levens redden’ en ‘Een leven lang mobiel blijven’. Het eerst genoemde<br />
onderzoek (van prof. dr. ing. Guus Rijnders) werkt aan een mobiele, ultragevoelige<br />
ademtest die ziektes als longkanker of tuberculose al in een<br />
vroeg stadium kan detecteren. Het andere onderzoek (van dr. Ciska Heida)<br />
richt zich op het herstel van beschadigde zenuwstructuren, waardoor<br />
ouderen met een aandoening van het centraal zenuwstelsel langer mobiel<br />
kunnen blijven. Het Vrienden van OD308 Fonds is opgericht door vijf UTalumni<br />
die elkaar hebben leren kennen in het Enschedese studentenhuis<br />
OD308. Meer hierover leest u in het kader op pagina 41.<br />
NIEUW: KIPAJI SCHOLARSHIP FUND<br />
Het Kipaji Scholarship Fund is bedoeld voor talentvolle engineeringstudenten<br />
uit landen waar de economie nog aan het opstarten is, zoals<br />
in delen van Zuid-Amerika, Afrika en ook Azië. Studenten uit deze landen<br />
hebben soms wel de potentie, maar niet de middelen om een opleiding te<br />
volgen aan een topuniversiteit. Het fonds is opgericht door een aantal<br />
betrokken alumni en relaties van de Universiteit Twente; ‘Kipaji’ betekent<br />
schenking in het Swahili. Onder de vlag van het Universiteitsfonds Twente<br />
zal dit fonds jaarlijks een aantal Kipaji-beurzen uitreiken. Job Elders, serial<br />
entrepreneur en één van de initiatiefnemers: “Het is van groot belang om<br />
deze studenten de kans te geven in Twente te komen studeren, niet alleen<br />
voor de Universiteit Twente en de Nederlandse kenniseconomie, maar ook<br />
voor de ontwikkeling van deze talenten en de opkomende economieën in<br />
hun thuisland.” Het Kipaji Scholarship Fund is één van de projecten in de<br />
nieuwe jaarcampagne van het Universiteitsfonds.<br />
WILT U OOK EEN FONDS OP NAAM<br />
OPRICHTEN?<br />
U kunt de Universiteit Twente steunen met een eenmalige<br />
gift, periodieke schenkingen of een nalatenschap aan het<br />
Universiteitsfonds. Ook is het mogelijk om, binnen de doelstellingen<br />
van het Universiteitsfonds, een eigen fonds op te<br />
richten waarvan u zelf de naam en het doel bepaalt. Op die<br />
manier houdt u volledige zeggenschap over de besteding<br />
van uw bijdrage. Als u zo’n Fonds op Naam wilt oprichten,<br />
dient u minimaal € 10.000,- in te leggen.<br />
Steun het Universiteitsfonds!<br />
Kijk op www.<strong>ut</strong>wente.nl/ufonds of contact Maurice Essers:<br />
053 4893993 of m.l.g.essers@<strong>ut</strong>wente.nl.<br />
Universiteitsfonds Twente<br />
Postbus 217, 7500 AE Enschede<br />
Bankrelatie: IBAN NL09 ABNA 0592 7191 89<br />
T.n.v. Stichting Universiteitsfonds Twente, Enschede<br />
31
TOT DE<br />
TOP<br />
EERSTE PLEK IN VALORISATIE RANKING <strong>2015</strong><br />
UT OPNIEUW MEEST ONDERNEMENDE<br />
UNIVERSITEIT VAN NEDERLAND<br />
Meer informatie over<br />
de ranking:<br />
scienceworks.nl<br />
Op woensdag 2 december is de Universiteit<br />
Twente uitgeroepen tot de beste Nederlandse<br />
universiteit op het gebied van valorisatie: het<br />
vertalen van wetenschappelijke kennis naar<br />
maatschappelijk en economisch n<strong>ut</strong>.<br />
Naast onderwijs en onderzoek is valorisatie de derde<br />
kerntaak van universiteiten. Universiteit Twente voert<br />
de Valorisatie Ranking <strong>2015</strong> aan en prolongeert daarmee<br />
de titel: ‘De meest ondernemende universiteit van<br />
Nederland’, die de instelling in 2013 ook ontving. De<br />
Universiteit Twente levert van alle dertien universiteiten<br />
het hoogste economische en maatschappelijke rendement.<br />
De ranking is een samenwerking van onderzoeks-<br />
en adviesbureau ScienceWorks en Elsevier.<br />
In de Valorisatie Ranking zijn universiteiten beoordeeld<br />
op drie verschillende rollen: de ondernemende (Universiteit<br />
Twente), de samenwerkende (Wageningen University)<br />
en de communicerende universiteit (Tilburg<br />
University). Wanneer de scores per categorie bij elkaar<br />
worden opgeteld, presteert de Universiteit Twente (UT)<br />
het beste. De UT valt dit jaar twee keer in de prijzen als<br />
meest ondernemende universiteit en overall als beste<br />
in de Valorisatie Ranking.<br />
Uit het onderzoeksrapport komt naar voren dat de UT<br />
‘opnieuw met kop en schouders boven de rest uitsteekt<br />
als de ondernemende universiteit’. In de samenwerking<br />
binnen Kennispark Twente zijn alle voorzieningen voor<br />
startende ondernemers gebundeld: de innovatiecampus<br />
biedt de meeste voorzieningen voor innovatieve<br />
bedrijven. En met de seedfondsen Cottonwood Technology<br />
Fund, Twente Technology Fund en het PPM<br />
fonds biedt de UT (startende) ondernemers, meer dan<br />
andere universiteiten, ondersteuning op financieel<br />
gebied. Met Cottonwood in haar midden, de oprichting<br />
van het DesignLab in september 2014, het lanceren<br />
van het D<strong>ut</strong>ch Student Investment Fund in september<br />
<strong>2015</strong> en het recentelijk nieuws rondom de komst van<br />
Fraunhofer naar de campus gaat Twente op volle kracht<br />
vooruit als technologische topregio.<br />
Victor van der Chijs, voorzitter van het College van Bestuur van<br />
de Universiteit Twente:<br />
“Samenwerken en ondernemen zitten sinds de oprichting van de<br />
universiteit in ons DNA. Dat geldt voor heel Twente, want juist de<br />
samenwerking met de Regio Twente, provincie Overijssel, gemeente<br />
Enschede, Saxion en het bedrijfsleven maakt ons ondernemersklimaat<br />
zo bijzonder. De Twente Board, een groep<br />
vertegenwoordigers van bedrijven en kennisinstellingen uit<br />
Twente, richt zich op de ontwikkeling van Twente als toonaangevende<br />
technologische topregio in Europa. Valorisatie is daarbij<br />
essentieel en we blijven onszelf daarbij voortdurend vernieuwen.<br />
Daarin is een belangrijke rol weggelegd voor het ecosysteem<br />
voor startups en spin-offs, gebouwd en versterkt door Kennispark<br />
Twente. Een belangrijk poot van valorisatie is het naar de markt<br />
brengen van spin-offs en daarvan hebben we in Twente het laatste<br />
jaar weer tal van succesvolle voorbeelden gezien.”<br />
Herman Hazewinkel, voorzitter van de Twente Board:<br />
“We kennen de kracht van de UT op dit terrein. Als regionale<br />
partners werken wij intensief samen met de UT om valorisatie<br />
en economische ontwikkeling te bevorderen. In zo’n regionaal<br />
team hebben wij veel profijt van zo’n sterke speler als de UT.”<br />
UNIVERSITY<br />
OF AWARD-WINNING<br />
ENTREPRENEURS.<br />
DE MEEST ONDERNEMENDE UNIVERSITEIT VAN NEDERLAND.<br />
De University of Twente is er enorm trots op dat deze titel opnieuw aan ons is toegekend in<br />
de Elsevier ScienceWorks Valorisatie Ranking <strong>2015</strong>. De prijs is een kroon op de slimheid en<br />
durf waarmee wij oplossingen ontwerpen waar mens en maatschappij écht beter van worden.<br />
Deze erkenning delen we graag met alle partners van Kennispark Twente en alle ondernemers<br />
met wie we samenwerken om de wereld een veiliger, gezonder en prettiger plek te maken.<br />
Neelie Kroes, Special Envoy voor startups:<br />
“Wie tot de top behoort, kan de bescheidenheid van zich afwerpen.<br />
Twente laat opnieuw zien met kop en schouders boven<br />
de anderen uit te steken door ondernemerschap in het hart van<br />
het academisch denken en werken te plaatsen. Goed voorbeeld<br />
doet goed volgen. Universiteiten moeten ondernemend denken<br />
en van kennisverzilvering een topprioriteit maken. Het onderzoek<br />
en de kennis die Nederlandse universiteiten ontwikkelen<br />
is van wereldklasse. Startups en spin-offs kunnen deze kennis<br />
gebruiken om een oplossing te bieden op de grote uitdagingen<br />
in de wereld, zoals klimaatverandering, mobiliteit en<br />
gezondheidszorg.”<br />
UTWENTE.NL/GO/ONDERNEMEN<br />
32
WAS U<br />
ERBIJ?<br />
Fotografie: Arjan Reef<br />
DIES<br />
33
OP DE<br />
CAMPUS<br />
TWENTE SCIENCE NIGHT:<br />
CELEBRATE THE LIGHT<br />
Op vrijdag 2 oktober bruiste de binnenstad van Enschede van de creativiteit en inspiratie<br />
tijdens de allereerste Science Night van de Universiteit Twente. Het thema? Celebrate the Light.<br />
De VN riep <strong>2015</strong> uit tot het Internationale Jaar van het Licht. En dat werd die nacht gevierd.<br />
DOOR Jochem Vreeman FOTOGRAFIE Gijs van Ouwerkerk<br />
In de Grote Kerk op de Oude Markt,<br />
toch al één van de meest sfeervolle<br />
plekken in Enschede, gaven UThoogleraren<br />
inspirerende lichtcolleges.<br />
Ook het programmaonderdeel<br />
‘Gamen op de Kerk’ trok veel aandacht.<br />
In het Wilminktheater opende<br />
de expositie Twents Design.<br />
Studenten van ingenieursvereniging<br />
KIVI presenteerden een wetenschappelijke<br />
pubquiz bij café Cen-<br />
tral Park. En bij eetcafé Samsam<br />
was het geblinddoekt genieten van<br />
een diner-in-het-donker, met<br />
‘smaak professor’ Miriam Galetzka.<br />
Alles omlijst door spectaculaire<br />
muziek van de UTmost Big Band.<br />
Twente Science Night – onderdeel<br />
van het landelijke Weekend van de<br />
Wetenschap – wordt volgend jaar<br />
geprolongeerd. Opnieuw in het<br />
eerste weekend van oktober.<br />
34
ACTIEVE<br />
STUDENT<br />
Anne Buningh, voorzitter van de Student Union, hield tijdens de opening van het Academisch Jaar<br />
een speech waarin zij opriep tot meer activisme onder de studenten, juist in deze tijd van grote<br />
studiedruk en hoge verwachtingen. “Wil de UT ‘de ondernemende activiteit’ houden, dan moet zij<br />
de University of Activism worden, en studenten aanmoedigen om zich in te zetten voor meer dan<br />
een papiertje,” meent Buningh. DOOR Lidewey van Noord FOTOGRAFIE Gijs van Ouwerkerk<br />
UNIVERSITY OF…MORE THAN A DEGREE<br />
Wat verstaan jullie als Student<br />
Union precies onder ‘activisme’?<br />
‘We zien de UT als “the university of<br />
more than a degree”, en activisme<br />
gaat over alles wat je naast je studie<br />
doet. We willen studenten niet<br />
alleen stimuleren om actief in het<br />
studentenleven te staan en veel aan<br />
activiteiten deel te nemen, maar<br />
vooral ook om zelf dingen te organiseren<br />
en plaats te nemen in bijvoorbeeld<br />
een commissie, bestuur of te<br />
kiezen voor een gave studentenbaan<br />
waarin je inhoudelijk kunt bijdragen<br />
aan deze gemeenschap.”<br />
Waarom is dat activisme zo<br />
belangrijk?<br />
“Met alleen een diploma kom je er<br />
niet in de huidige maatschappij, een<br />
diploma is een soort minimumeis<br />
geworden. Volgens het bedrijfsleven<br />
ben je een high potential als je hoge<br />
cijfers haalt, in het buitenland hebt<br />
gezeten en ervaring hebt opgedaan,<br />
ofwel in een bestuur of door een<br />
goede bijbaan. Dat zijn de criteria;<br />
bedrijven eisen veel van een net afgestudeerde.<br />
Je vergroot je kans op<br />
een goede baan als je je nu al meer<br />
ontwikkelt en bepaalde skills leert,<br />
zoals samenwerken, organiseren en<br />
plannen.”<br />
“Daarbij komt dat de huidige generatie<br />
studenten, waaronder ikzelf,<br />
behoort tot de generatie Y. Wij hebben<br />
van jongs af aan te horen gekre-<br />
gen dat we alles mee hebben om<br />
succesvol te worden, en dat het<br />
dus puur aan onszelf te wijten is als<br />
het niet lukt: we hadden immers<br />
alle kansen. Dat is soms een zware<br />
beproeving, en het maakt je bang<br />
om fo<strong>ut</strong>en te maken. De druk wordt<br />
nóg hoger door het kariger financieringsmodel<br />
en het Twentse<br />
Onderwijsmodel. Als je een fo<strong>ut</strong>e<br />
studiekeuze maakt of een keer een<br />
vak niet haalt, zijn de consequenties<br />
groter dan een paar jaar geleden.”<br />
“De huidige generatie is bang om<br />
fo<strong>ut</strong>en te maken en daardoor geneigd<br />
om het veilige bekende pad<br />
te kiezen. Door de studenten meer<br />
mogelijkheden te geven om te<br />
experimenteren, meer risico’s te<br />
nemen en buiten bestaande kaders<br />
te denken, zou de UT ze aanmoedigen<br />
om ondernemender te zijn en<br />
meer lef te tonen.”<br />
Je ziet het activisme als een<br />
unique selling point van de UT.<br />
Kun je dat toelichten?<br />
“De samenleving is heel individualistisch,<br />
maar op de UT heerst collectivisme:<br />
er wordt veel in groepen<br />
gedaan. Niet alleen zorgt dat voor<br />
een bruisend studentenleven, je leert<br />
ook dat je niet in alles als individu<br />
hoeft te excelleren, maar dat je door<br />
samen te werken sterker staat. Veel<br />
mensen beseffen niet dat dat echt<br />
uniek is aan deze universiteit.”<br />
“Studenten moeten ondernemender<br />
zijn en meer lef tonen”<br />
35
Binnen één week colleges volgen over journalistiek, burgerrechten,<br />
smeltend poolijs en de beleving van tijd, gewoon aan de UT, dat kan<br />
alleen in de Week van Inspiratie. En die kans laten studenten niet<br />
aan zich voorbijgaan. DOOR Lidewey van Noord FOTOGRAFIE Eric Brinkhorst<br />
MEDICIJN<br />
TEGEN DE WAAN<br />
VAN DE DAG<br />
Zo’n vierhonderd mensen volgen in<br />
de Week van Inspiratie een college<br />
van journalist Rob Wijnberg. Zijn<br />
verhaal sluit perfect aan bij het<br />
thema van dit jaar: ‘Foundations of<br />
our life.’ Het nieuws neemt immers<br />
een belangrijke plaats in in ons<br />
dagelijks leven. Erik Kemp (PSTS),<br />
voorzitter van de Week van Inspiratie-commisie:<br />
“Er zijn bepaalde<br />
fundamentele onderwerpen die<br />
ons allemaal aangaan. Tijdens de<br />
Week van Inspiratie nodigen we<br />
experts uit om over die onderwerpen<br />
te komen praten.”<br />
Wijnberg is één van die experts.<br />
Na zijn hoofdredacteurschap bij<br />
nrc.next richtte hij door middel van<br />
crowdfunding zijn eigen digitale<br />
krant op: De Correspondent. De<br />
ondertitel: ‘Een dagelijks medicijn<br />
tegen de waan van de dag.’<br />
36
WEEK OF<br />
INSPIRATION<br />
Focus<br />
Dat medicijn is hard nodig, betoogt<br />
Wijnberg. Wat het ‘traditionele’<br />
nieuws brengt, dat is de waan van<br />
de dag, en volgens Wijnberg consumeren<br />
we daar veel te veel van.<br />
Het nieuws gaat namelijk altijd over<br />
uitzonderingen, over wat afwijkt<br />
van de regel. Dus als je de wereld<br />
beschouwt via het nieuws, weet je<br />
aan het eind van de dag hoe de<br />
wereld níét in elkaar zit. Daarnaast<br />
zijn nieuwsmakers altijd op zoek<br />
naar een ‘haakje’, een aanleiding<br />
om het nieuws nú te brengen. Wat<br />
we zien zijn dus momentopnames,<br />
nooit ontwikkelingen, want wat te<br />
moeilijk is om in één minu<strong>ut</strong> uit te<br />
leggen, krijgt geen aandacht. En<br />
het nieuws is ook nog eens status<br />
quo-bevestigend: omdat de focus<br />
ligt op wat er fo<strong>ut</strong> gaat worden<br />
veranderingen vaak afgeschilderd<br />
als iets negatiefs. Vooruitgang krijgt<br />
geen aandacht. Zo ontstaat er<br />
bijvoorbeeld een negatief beeld van<br />
de overheid: we worden uitgebreid<br />
ingelicht over het Fyra-debacle,<br />
maar dat overheidssubsidies de<br />
motor vormen van de onvoorstelbare<br />
technologische en economische<br />
vooruitgang van de afgelopen<br />
decennia, krijgen we niet te horen.<br />
Wijnberg wil met De Correspondent<br />
geen nieuws brengen, maar nieuwe<br />
inzichten presenteren als nieuwswaardig.<br />
De journalisten, correspondenten<br />
genoemd, zijn geen<br />
generalisten maar kenners, die zijn<br />
gefascineerd door het onderwerp<br />
waarover ze schrijven. Ze bestuderen<br />
de ontwikkelingen, ongeacht<br />
wat er die dag in de wereld<br />
gebeurt.<br />
Experts<br />
Nog lang na zijn college beantwoordt<br />
Wijnberg vragen van het<br />
publiek. Kemp, in een terugblik: “De<br />
experts die we uitnodigen hebben<br />
een maatschappelijk relevant verhaal<br />
en hun vakgebieden liggen in de<br />
meeste gevallen buiten de kennisgebieden<br />
van de UT. Dr. Alex Brenninkmeijer<br />
hield bijvoorbeeld een lezing<br />
over burgerrechten, Dr. Frans-Jan<br />
Parmentier over smeltend poolijs.<br />
Meer over die onderwerpen weten,<br />
is voor iedereen de moeite waard,<br />
welke studie je ook doet.” Volgens<br />
Kemp geven evenementen als de<br />
Week van Inspiratie een extra dimensie<br />
aan het studeren aan de UT. “Het<br />
is gaaf dat de UT het als technische<br />
universiteit mogelijk maakt voor studenten<br />
om dit soort lezingen te volgen.<br />
Daar werk ik graag aan mee.”<br />
37
INTERVIEW<br />
ONDERZOEK<br />
THEO TOONEN NIEUWE DECAAN VAN TWENTSE GAMMA-FACULTEIT<br />
“Alle technologieontwikkeling<br />
is mensenwerk”<br />
Theo Toonen (1952) is voorjaar <strong>2015</strong><br />
benoemd tot decaan van de faculteit<br />
Behavioural, Management and Social<br />
Sciences (BMS) en hoogleraar ‘Instit<strong>ut</strong>ionele<br />
bestuurskunde, met inbegrip van de internationale<br />
vergelijking en theorievorming’.<br />
Daarvoor was hij hoogleraar bestuurskunde<br />
en decaan aan de Universiteit Leiden (2003-<br />
2008) en de TU Delft (2008-<strong>2015</strong>). Toonen<br />
was medeoprichter van de Nederlandse<br />
Onderzoeksschool Bestuurskunde en lid van<br />
de Adviescommissie Water onder voorzitterschap<br />
van Prins Willem-Alexander. In de VS<br />
werkte hij samen met onder andere Elinor<br />
Ostrom, die in 2009 de Nobelprijs voor<br />
Economie ontving voor haar werk aan<br />
‘economic governance’.<br />
NAAR HET BESTE VAN<br />
BEIDE WERELDEN<br />
Theo Toonen was hoogleraar bestuurskunde en decaan aan de klassieke universiteit van Leiden<br />
en de technische van Delft. Nu combineert hij als decaan van de nieuwe Twentse gamma-faculteit<br />
het beste van beide werelden. “Voor mij is technologie techniek in haar toepassing; daar zit de<br />
mens dus in.” DOOR Hans van Eerden FOTOGRAFIE Rikkert Harink<br />
38
Naast hoogleraar bestuurskunde<br />
was Theo Toonen decaan van de<br />
Leidse faculteit Sociale en Gedragswetenschappen<br />
en de Delftse<br />
faculteit Techniek, Bestuur en<br />
Manage ment. “In Leiden zat ik bij<br />
een sociale faculteit aan een ‘klassieke’<br />
universiteit, in Delft was het<br />
een ingenieursfaculteit. In Twente<br />
combineer ik wat ik aan die twee<br />
universiteiten heb gedaan. Het beste<br />
van beide werelden, in potentie.”<br />
Dat laatste zegt de kersverse<br />
decaan van de faculteit Behavioural,<br />
Management and Social Sciences<br />
(BMS) met nadruk. Want BMS is, als<br />
product van de recente fusie van de<br />
faculteiten Gedragswetenschappen<br />
en Management & Bestuur, nog<br />
sterk in ontwikkeling. “Inhoudelijk<br />
moet er in de faculteit meer<br />
samenhang komen, zeker in het<br />
onderzoek. De opgave om de mensen<br />
maatschappijwetenschappen<br />
te integreren en samen met de<br />
technische wetenschappen tot een<br />
volwaardige university of technology<br />
te komen, sprak mij zeer aan.”<br />
Toegepaste techniek<br />
“Veel mensen praten over technologie<br />
alsof het techniek is, maar voor<br />
mij is technologie techniek in haar<br />
toepassing en ontwikkeling; daar zit<br />
de mens dus in. Daarom heeft ook<br />
een zichzelf respecterende university<br />
of technology een sociale en gedragswetenschappelijke<br />
faculteit nodig.<br />
Zonder Steve Jobs geen iPhone,<br />
zonder de wat puberale belangstelling<br />
voor meisjes bij de oprichters<br />
van Facebook geen sociale netwerken.<br />
En geen Skype zonder de<br />
vrijheidsdrang van studenten in<br />
Estland, die zich wilden losmaken<br />
van de comp<strong>ut</strong>erservers die nog<br />
onder controle van de Russen stonden.<br />
Alle technologieontwikkeling<br />
is mensenwerk.”<br />
Schering en inslag<br />
Met een brede gamma-faculteit<br />
bezit de UT het potentieel om de<br />
technische en sociale wetenschappen<br />
te verbinden – integraal en niet<br />
alleen achteraf met een ethische<br />
paragraaf of een begrijpelijke handleiding.<br />
Logisch dat het onderzoek<br />
van BMS aansluiting zoekt bij de<br />
technische onderzoeksinstit<strong>ut</strong>en<br />
MESA+ (nanotechnologie), MIRA<br />
(gezondheid) en CTIT (ict). In het<br />
onderzoeksinstitu<strong>ut</strong> IGS (innovatie<br />
en bestuur) ziet Toonen de strategische<br />
partner voor zijn faculteit. “De<br />
beperkte onderzoekstijd van sociale<br />
wetenschappers moet passen bij<br />
hun onderwijs. Medewerkers geven<br />
onderwijs en doen onderzoek en dat<br />
moet je geïntegreerd beoordelen,<br />
zodat je de mensen optimaal kunt<br />
inzetten. Ik ben van de schering en<br />
inslag tussen onderwijs en onderzoek.<br />
Dat vraagt om de integratie<br />
van institu<strong>ut</strong> en faculteit.”<br />
Gezondheidszorgsystemen<br />
Toonen is blij dat de discussie over<br />
het organisatiemodel van de UT<br />
(de befaamde matrix met instit<strong>ut</strong>en<br />
en faculteiten) weer open is. “IGS<br />
is al aan het bijdraaien richting de<br />
nieuwe faculteit en de thema’s<br />
die voor de universiteit als geheel<br />
belangrijk zijn.” Zegt de decaan<br />
wiens inzet het is om tevens te<br />
worden benoemd tot interim<br />
wetenschappelijk directeur van<br />
IGS. “Andere instit<strong>ut</strong>en werken<br />
aan gezondheidstechnologie, dus<br />
moeten wij onderzoek doen aan<br />
gezondheidszorgsystemen. Die<br />
nieuwe technologie verandert<br />
ons hele gezondheids zorgstelsel,<br />
inclusief de besturing en de rol<br />
van mensen, zorgverleners en<br />
patiënten. Dat bestuderen ze echt<br />
niet bij MESA+ of MIRA, dat doet<br />
eigenlijk nog niemand in Nederland.<br />
Dit soort onderzoek en onderwijs<br />
hoort wel aan deze universiteit en<br />
daarom ook bij BMS thuis.”<br />
Nieuwe textielindustrie<br />
Toonen noemt nog drie mogelijke<br />
domeinen voor het gamma-onderzoek<br />
aan de UT, gerelateerd aan de<br />
grote maatschappelijke vraagstukken<br />
(grand challenges): de veilige,<br />
vitale stad, onderwijs & leren<br />
(21st century skills) en technology<br />
& fashion. “Je ziet de stad onder<br />
invloed van technologie veranderen.<br />
De vraag is bijvoorbeeld hoe je<br />
de logistiek of de energietransitie<br />
verbindt aan de gezondheidszorg.<br />
Als de zorg richting ‘thuishospitaaltjes’<br />
verschuift en tegelijk de decentrale<br />
energieopwekking en ‘smart<br />
grids’ opkomen, hoe organiseer je<br />
dan een betrouwbare energievoorziening?”<br />
Technology & fashion<br />
hangt samen met Toonen’s overtuiging<br />
dat een universiteit een nauwe<br />
relatie met haar regio moet onderhouden.<br />
Ooit kende Twente een<br />
bloeiende textielindustrie, nu bieden<br />
nieuwe high-tech materialen en<br />
productietechnologieën (zoals 3Dprinten)<br />
kansen voor een nieuwe<br />
textielindustrie, in de regio en elders.<br />
“Wij kunnen daar onderzoek<br />
naar doen en bijvoorbeeld nieuwe,<br />
duurzame werkgelegenheidsmodellen<br />
ontwikkelen.”<br />
“Ik ben van de schering en inslag tussen<br />
onderwijs en onderzoek”<br />
Maatschappelijke impact<br />
Theo Toonen spreekt van social, of<br />
inclusive, engineering. “Die slaat<br />
een brug tussen de technische en<br />
de sociale, gedrags- en managementwetenschappen.”<br />
De centrale<br />
vraag voor de gamma-decaan is<br />
welke impact een universiteit wil<br />
hebben. “Deze universiteit zou nog<br />
meer mogen doen met de invulling<br />
van een ingenieurschap dat zich<br />
rekenschap geeft van de maatschappelijke<br />
effecten. Voor de<br />
grand challenges moet je multien<br />
interdisciplinair denken. Twente<br />
was de eerste die zich als ondernemende<br />
universiteit profileerde,<br />
tegenwoordig doet iedereen dat.<br />
Maar er is meer dan ondernemerschap,<br />
je hebt het ook over die transformatie<br />
van de gezondheidszorg,<br />
of over onderwijs en lerarenopleiding.<br />
Het gaat om de maatschappelijke<br />
impact.”<br />
39
STUDENTEN-<br />
HUIS<br />
OD308<br />
OLDENZAALSESTRAAT 308<br />
De borden kip Tandoori – of iets wat daarvoor moet doorgaan – staan nog op de tafel als ik<br />
het ‘Hok’ binnenkom. Het Hok is een ruimte die te klein is om kamer te mogen heten, maar<br />
waarin wel precies twee banken, een lage tafel en een koelkast met tv erop passen. Als de<br />
borden haastig zijn afgeruimd of opgegeten, ontstaat er een uitgebreide discussie over koffie.<br />
DOOR Lidewey van Noord FOTOGRAFIE Rikkert Harink<br />
Uiteindelijk wordt besloten tot het zetten van vijf kopjes.<br />
Het gezoem van de bonenmaalmachine doet<br />
vermoeden dat er professionele barista’s aan het werk<br />
zijn, maar niets blijkt minder waar. “Hoeveel water<br />
moet erin? Je hebt alleen maar streepjes bij vier en zes<br />
kopjes,” klinkt het al snel paniekerig uit de keuken.<br />
“Het zijn sjaars, die kunnen nog niet zoveel,” verklaart<br />
huisoudste Paul Schilte (20, bewoner sinds 2013) vergoelijkend.<br />
“Ze”, dat zijn de eerstejaars Jari B<strong>ut</strong>er (18)<br />
en Jesse Schaeffer (19). Het vijftal is compleet met<br />
Simon Kloet (20), die sinds 2014 in het huis woont, en<br />
Rob Hardeman (21), bewoner sinds 2013.<br />
OD308 is niet zomaar een studentenhuis, het is het<br />
oudste studentenhuis van Enschede: in 2018 bestaat<br />
het vijftig jaar. Jarenlang waren studenten verplicht op<br />
de campus te wonen, maar toen die regel in 1986 werd<br />
afgeschaft, haastten zes jongens zich OD308 op te<br />
richten. Eén van hen was Jan Dopper (lichting ’64).<br />
Veel oud-bewoners zien elkaar nog regelmatig. “Nadat<br />
we het huis verlieten, zijn we elkaar een tijdje uit het<br />
oog verloren. Maar sinds een jaar of tien, vijftien zoeken<br />
de eerste drie generaties elkaar weer op. Jaarlijks<br />
praten we bij met een borrel en een goede hap eten.<br />
Recentelijk hebben we nog drie dagen bij een oudbewoner<br />
in Frankfurt gebivakkeerd met onze dames.”<br />
De historie van het huis wordt geëerd in de hal, waar<br />
een lange rij foto’s met namen en jaartallen de muren<br />
siert: portretten van alle bewoners sinds 1968 slingeren<br />
zich langs de muren omhoog, het trappenhuis in. In de<br />
hal bevinden zich ook de documenten die ten grondslag<br />
lagen aan de oprichting van het huis. Bovenaan de<br />
trap herinnert een ander voorwerp aan vervlogen tijden:<br />
er hangt een zwartgeblakerde, half gesmolten telefoon<br />
aan de muur. Rob: “Er is ooit brand geweest hier, de<br />
telefoon is daar een overblijfsel van.” De reden van de<br />
brand blijkt een mysterie. “De één zegt dat de oorzaak<br />
40
FONDS OP NAAM VRIENDEN VAN OD 308<br />
Vijf oud-bewoners van OD308 hebben binnen het Universiteitsfonds<br />
een Fonds op Naam opgericht, ‘Vrienden van OD308’.<br />
Zij sponsoren twee medische onderzoeksprojecten aan de UT.<br />
Eén ‘vriend van OD308’ heeft zich al bij hen aangesloten, en zij<br />
hopen dat meerderen zullen volgen. Initiatiefnemer Jan Dopper:<br />
“De onderzoeksprojecten, die onder andere onderzoek naar<br />
Parkinson en Alzheimer betreffen, hebben een grote maatschappelijke<br />
impact. Wij willen daar graag aan bijdragen, want het is<br />
fantastisch dat de UT op medisch gebied vooraanstaand onderzoek<br />
doet. De projecten bevinden zich nog in de spannende<br />
beginfase, waarin sponsoren hard nodig zijn. Het is heel bindend<br />
om je met zo’n onderzoek te associëren: je hebt een gezamenlijk<br />
doel en het heeft ook een sociaal aspect. We willen niet alleen<br />
geld geven, maar proberen als UT-ambassadeurs ook bij te dragen<br />
met onze ervaring in het bedrijfsleven, bijvoorbeeld op het gebied<br />
van communicatie en promotie.”<br />
kortsluiting was, volgens de ander was het: binnen<br />
barbecueën.’<br />
Op maandagavond hebben de bewoners hun huisavond:<br />
ze eten samen en daarna verplaatsen ze zich<br />
naar een keet in de ruime tuin die de naam De Grod<br />
draagt (“met OD natuurlijk”) om daar te borrelen. De<br />
muren zijn beplakt met tentamens, want: “Waarom zou<br />
je behang kopen als je ook nog heel veel tentamens<br />
hebt?” Tentamens bewaren blijkt een trekje van het<br />
huis te zijn, want ook de archiefkast die op Simons<br />
kamer staat zit er vol mee. En met andere documenten.<br />
De inhoudsopgave vermeldt bijvoorbeeld een doktersbriefje,<br />
wat nieuwsgierigheid wekt, maar het archief<br />
blijkt niet ingericht om dingen ook daadwerkelijk terug<br />
te kunnen vinden.<br />
Rob bewoont de meest riante kamer: ongeveer vier<br />
keer zo groot als het Hok, of in elk geval groot genoeg<br />
om er een halve sportschool aan halters en gewichten<br />
in uit te kunnen stallen, inclusief spiegelwand.<br />
“Ik stond hier vanochtend nog te squatten,” verklaart<br />
Jari opgewekt. De andere grote kamer is de zolder,<br />
waar Paul zich heeft verschanst. De zolder was ooit<br />
verdeeld in twee kamers, maar het muurtje is er op<br />
last van de brandweer uitgesloopt. Pauls kamer valt<br />
nogal uit de toon bij de rest van het huis, dat voor een<br />
studentenhuis relatief netjes is. Waar keukens van<br />
studentenhuizen er vaak vooral op lijken ingericht om<br />
het muizen, ratten en fruitvliegjes naar de zin te maken,<br />
ademt de keuken van OD308 hygiëne en kooklust: de<br />
muizen kunnen fluiten naar de kip Tandoori. Dat wordt<br />
door Paul echter ruimschoots gecompenseerd op zolder.<br />
“Het is hier zo groot dat ik niet hoef op te ruimen,”<br />
verklaart hij. “Ik kan er nog langs. En eigenlijk snap ik<br />
ook niet waarom ik mijn was überhaupt in de kast zou<br />
leggen.” Of hij op zijn schone of zijn vuile was doelt,<br />
durf ik niet eens te vragen.<br />
Wil je een profiel van<br />
jouw (oud-) studentenhuis<br />
op facebook.com/<br />
AlumniUT? Meld je dan<br />
bij alumni@<strong>ut</strong>wente.nl<br />
41
MIJN BAAN<br />
HUMANITAIRE HULPVERLENING MOTIV<br />
“Eigenlijk<br />
maak ik een snapshot<br />
van een ramp”<br />
Dat de Indonesische Dita Anggraeni (36) ooit in New York voor de<br />
Verenigde Naties zou werken, had ze niet gedacht toen ze opgroeide<br />
en studeerde op Java. “Het is een droombaan. Natuurlijk is New York<br />
een competitieve werkomgeving vol ambitieuze mensen, en ik maak<br />
soms lange dagen, ook in het weekend. Maar dat ik met mijn werk<br />
mensen help die die hulp heel hard nodig hebben, motiveert me<br />
enorm.” DOOR Lidewey van Noord FOTOGRAFIE Paolo Palmero<br />
Somalia: Humanitarian Snapshot, March 2014 | Issued on<br />
The military offensive by the<br />
Somali National Armed Forces<br />
and the African Union Mission in<br />
Somalia in so<strong>ut</strong>hern and central<br />
Somalia began one month ago.<br />
Since then, six regions have been<br />
directly affected. The offensive<br />
has so far led to the temporary<br />
movement of over 40,000 people.<br />
This is against a backdrop of 2.9<br />
million people who need<br />
immediate life-saving and<br />
livelihoods support. Somalia<br />
continues to be one of the most<br />
volatile and operationally<br />
challenging environments for<br />
humanitarian workers.<br />
Humanitarian partners require<br />
improved security, access and<br />
flexible funding to effectively assist<br />
people in need.<br />
POPULATION MOVEMENT<br />
people are<br />
41,000 temporarily displaced 1<br />
The offensive has directly affected six<br />
regions in so<strong>ut</strong>h and central Somalia.<br />
# of population movements by region (in thousands)<br />
Gedo<br />
2.7<br />
Lower<br />
Juba<br />
0.9<br />
Bakool<br />
1.8<br />
Bay<br />
11.5<br />
Lower<br />
Shabelle<br />
7.9<br />
Hiraan<br />
10<br />
Mogadishu<br />
Banadir<br />
6.1<br />
KENYA<br />
50 km<br />
ERITREA<br />
DJIBOUTI<br />
Area of details<br />
ETHIOPIA<br />
Gedo Bay<br />
105 203<br />
Lower<br />
Juba<br />
144<br />
Awdal<br />
85<br />
Middle Juba<br />
94<br />
YEMEN<br />
Woqooyi<br />
Galbeed<br />
Togdhee<br />
220<br />
132<br />
Bakool<br />
115<br />
Lower<br />
Shabelle<br />
255<br />
Hiraan<br />
120<br />
Mogadis<br />
The boundaries and names shown and the designations used on this map do not imply official endorsement or acceptance by the United Nations.<br />
Creation date: 15 Apr 2014 Sources: 1 UNHCR (as of 9 Apr 2014), 2 FAO/FSNAU, 3 FEWSNET, 4 FTS (as of 15 Apr 2014),<br />
B<br />
Anggraeni werkt als Information Management Officer bij<br />
OCHA, de organisatie van de VN die verantwoordelijk is<br />
voor de coördinatie van humanitaire hulpverlening. Ze ontwerpt<br />
voorlichtingsmateriaal en brengt gebieden in kaart<br />
die zijn getroffen door een ramp of crisis. “Eigenlijk maak<br />
ik een snapshot van een ramp, zoals bijvoorbeeld van de<br />
aardbeving in Pakistan. Ik breng het getroffen gebied in<br />
kaart, het aantal mensen dat er woont, welk deel van de<br />
bevolking getroffen is, de opvang. Op de kaart geef ik aan<br />
wat er op een bepaalde plek nodig is, bijvoorbeeld eten,<br />
water of medicijnen.” Ook werkt Anggraeni voor een platform<br />
dat humanitaire data toegankelijk maakt voor het<br />
publiek.<br />
De tsunami van 2004 is bepalend geweest voor het verloop<br />
van Anggraeni’s carrière. Eerder dat jaar had ze haar<br />
studie Oceanografie aan het Instit<strong>ut</strong> Teknologi Bandung<br />
afgerond. “Eén van mijn docenten hield zich bezig met<br />
tsunamimodellen. Hij was een expert op dat gebied, en<br />
ik heb veel van hem geleerd. In die tijd wist niemand in<br />
Indonesië wat een tsunami was.”<br />
De Indonesische regio Atjeh werd zwaar getroffen en er<br />
was een grote vraag naar humanitair hulpverleners.<br />
Anggraeni werkte er twee jaar. “In Atjeh heb ik veel veldervaring<br />
opgedaan. Het was een enorme operatie, waarbij<br />
experts van over de hele wereld betrokken waren. Die<br />
42
AGENDA &<br />
COLOFON<br />
EERT MIJ ENORM<br />
LUSTRUMAGENDA<br />
15 april<br />
Alumnidag<br />
30 september<br />
Twente ScienceNight<br />
15 April 2014<br />
Gulf of Aden<br />
Sanaag<br />
65<br />
r<br />
Sool<br />
46<br />
Nugaal<br />
73<br />
Mudug<br />
160<br />
Bari<br />
170<br />
INDIAN<br />
OCEAN<br />
IMPACT ON LIVELIHOODS<br />
If the Gu season performs well, the<br />
offensive may not have significant impact<br />
on production. However, there is need to<br />
be ca<strong>ut</strong>ious and monitor development<br />
especially if there is restricted access to<br />
market and livestock movement.<br />
Seasonal calendar 3<br />
Pastoral<br />
lean season<br />
Agricultural<br />
lean season<br />
Land<br />
preparation<br />
and planting<br />
J F M A M J J A S O N D<br />
203,000<br />
children are estimated<br />
to be ac<strong>ut</strong>ely malnourished<br />
of these children are<br />
25% severely malnourished<br />
Begin zomer<br />
Apollo muziektheater;<br />
Student Union Woonkamerfestival<br />
15-22 augustus<br />
CuriousU<br />
5 september<br />
Opening Academisch Jaar<br />
21-25 november<br />
Week of Inspiration<br />
25 november<br />
DIES Natalis<br />
Kijk voor meer informatie op<br />
www.<strong>ut</strong>wente.nl/evenementen<br />
Galgaduud<br />
133<br />
Middle<br />
Shabelle<br />
212<br />
hu<br />
anadir<br />
568<br />
people in need<br />
# of people in need<br />
(in thousands) 2<br />
2.9<br />
million<br />
People in emergency 0.1M<br />
People in crisis 0.8M<br />
People in stressed 2.0M<br />
Potential targeted<br />
districts for military<br />
offensive<br />
Most of the agropastoralist livelihood zones are<br />
in the potential targeted districts for the military<br />
offensive.<br />
FUNDING<br />
OCHA, UNCS, UNDP Feedback: ochavisual@un.org www.unocha.org www.reliefweb.int<br />
Mogadishu<br />
Agropastoralist<br />
livelihood zone<br />
Potential targeted<br />
area<br />
Somalia CAP is only 12% funded and $822<br />
million is still needed to fund the humanitarian<br />
activities in Somalia. 4<br />
US$933 million<br />
requirement<br />
12%<br />
funded ($111 million)<br />
jaren gaven mij de kans om te werken met veel gepassioneerde<br />
mensen van verschillende internationale organisaties,<br />
waaronder het Rode Kruis.”<br />
Na haar tijd in Atjeh werkte Anggraeni in Jakarta voor een<br />
hulporganisatie en kreeg ze een beurs voor een master<br />
Geo-information Science and Earth Observation aan het<br />
ITC. Ze kwam naar Twente om haar opleiding te vervolgen.<br />
“Ik heb in één jaar tijd ontzettend veel geleerd in<br />
Enschede, vooral op het gebied van GIS-technologie en<br />
natuurrampen. De master is een stevige basis gebleken<br />
voor het verbreden van mijn carrière, en voor een baan op<br />
interna tionaal niveau.”<br />
UNIVERSITEIT TWENTE is een jonge,<br />
ondernemende researchuniversiteit.<br />
Wij werken aan dé technologieën van de<br />
toekomst: ICT, bio- en nanotechnologie.<br />
Op onderdelen hiervan horen we bij de<br />
absol<strong>ut</strong>e wereldtop. We benaderen<br />
nieuwe technologie in de context van<br />
mens-, management- en maatschappijwetenschappen.<br />
De combinatie van<br />
high tech en human touch staat bij ons<br />
voorop. We staan bekend om onze<br />
ontwerpgerichte aanpak voor het<br />
bedrijfsleven en door de creatie van<br />
nieuwe, innovatieve ondernemingen.<br />
Daarnaast leveren we verrassende<br />
oplossingen voor grote maatschappelijke<br />
vragen op terreinen als energieschaarste,<br />
duurzaamheid, veiligheid en gezondheid.<br />
Universiteit Twente telt 3.000 medewerkers,<br />
ruim 9.600 studenten, meer dan<br />
40.000 alumni, en heeft ruim 800 spinoff<br />
bedrijven.<br />
COLOFON<br />
Universiteit Twente. is het <strong>magazine</strong><br />
voor alumni en relaties van de<br />
Universiteit Twente.<br />
HOOFDREDACTIE<br />
Atilla Kerpisci<br />
REDACTIE EN EINDREDACTIE<br />
Joost Bruysters, Maurice Essers,<br />
Joe Laufer, Berend Meijering,<br />
Hinke Mulder<br />
TEKST<br />
Joost Bruysters, Hans van Eerden,<br />
Marco Krijnsen, Christian Jongeneel,<br />
Lidewey van Noord, Kees de Rijk,<br />
Laurens van der Velde, Peter-Paul Verbeek,<br />
Jochem Vreeman, Wiebe van der Veen<br />
BEELD<br />
Kees Bennema, Eric Brinkhorst,<br />
Rikkert Harink, Gijs van Ouwerkerk<br />
CONCEPT EN VORMGEVING<br />
Josta Bischoff Tulleken en Jan Mak<br />
Relatie<strong>magazine</strong>.nu, Wormer<br />
DRUK<br />
Lulof, Almelo<br />
REDACTIEADRES<br />
Universiteit Twente, Marketing<br />
& Communicatie, gebouw Spiegel,<br />
Postbus 217, 7500 AE Enschede,<br />
tel. (053) 4892212, e-mail:<br />
<strong>magazine</strong>@<strong>ut</strong>wente.nl<br />
Adreswijzigingen alumni:<br />
via <strong>ut</strong>wente.nl/alumni of<br />
alumni@<strong>ut</strong>wente.nl<br />
Adreswijzigingen overig:<br />
<strong>magazine</strong>@<strong>ut</strong>wente.nl<br />
For an online version of this<br />
<strong>magazine</strong> in English please visit:<br />
www.<strong>ut</strong>wente.nl/<strong>magazine</strong>/en<br />
ISSN 2210-8173<br />
OPLAGE 36.000<br />
Dit <strong>magazine</strong> wordt gedrukt op<br />
FSC-gecertificeerd papier<br />
Rechten: Niets uit deze uitgave mag op<br />
enigerlei wijze worden overgenomen,<br />
gereproduceerd of vermenig vuldigd zonder<br />
voorafgaande schriftelijke toestemming<br />
van de uitgever. Ten aanzien van de juistheid<br />
kunnen wij derhalve geen enkele aansprakelijkheid<br />
aanvaarden.<br />
43
spin-off<br />
EurEKa: flExiBEl KEramiEK<br />
DOOR Hans van Eerden fOtOgRafie Kees Bennema<br />
In het voetbal speelt Barcelona Champions<br />
League en presteert FC Twente iets<br />
minder, in de wetenschap is het precies<br />
omgekeerd. Gerard Cadafalch, student<br />
uit Barcelona, voelde zich aan de UT<br />
opgenomen in een Champions Leagueteam<br />
wat betreft onderzoeksniveau,<br />
faciliteiten en spin-off-mogelijkheden.<br />
Bij MESA+ ontwikkelde hij een flexibel<br />
keramisch materiaal, Flexiramics, en<br />
ontmoette hij Bahruz Mammadov. Die<br />
had zijn functie in een Azerbeidzjaanse<br />
goudmijn opgegeven om de wereld te<br />
verkennen – en nanotechnologie in het<br />
bijzonder.<br />
Mammadov overreedde Cadafalch<br />
om samen met hun hoogleraar, André<br />
ten Elshof, een bedrijf te beginnen om<br />
als eerste het bijzondere materiaal te<br />
commercialiseren. Hun UT-spin-off heet<br />
Eurekite, omdat het materiaal (een ‘...ite’)<br />
doorlopend eureka-momenten oproept,<br />
dit vanwege de soms onverwachte<br />
(thermische, mechanische, elektrische en<br />
katalytische) eigenschappen. De toepassingen<br />
zijn onbegrensd, van innovatieve<br />
olie- en gassensoren tot betere batterijen.<br />
Onlangs investeerde Cottonwood Euro<br />
Technology Fund een miljoen euro.<br />
“Zij bieden ook coaching en een<br />
internationaal netwerk. En Kennispark<br />
helpt ons met de marketingstrategie.”<br />
“De nieuwe goudmijn is<br />
een nanomijn”<br />
Zes man sterk werkt Eurekite toe naar<br />
productie op industriële schaal. De eerste<br />
toepassing wordt flexibele printplaten;<br />
die passen beter in kleine devices.<br />
Tegelijk vergt veeleisende elektronica<br />
vaak speciale printplaten, bijvoorbeeld<br />
van keramiek. Flexiramics biedt de ideale<br />
combinatie. Begin 2016 verhuist Eurekite<br />
van de UT-campus naar een bedrijfslocatie.<br />
Een in Enschede, want Cadafalch<br />
en Mammadov koesteren het Twentse<br />
high-tech- en start-up-klimaat.<br />
Voor meer informatie:<br />
www.eurekite.com
Change language