10.02.2016 Views

FLAC News Summer 2015

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

flac <strong>News</strong> | Vol. 25, No. 2<br />

Section 1: Blogs and news articles<br />

blog<br />

An bhfuil cead agam dul go dtí<br />

na tithí cúirte, le do thoil?<br />

Natasha McAleese, Feabhra <strong>2015</strong>. Is mac léinn Dlí agus Gaeilge ó Coláiste na hOllscoile Corcaigh í<br />

4<br />

Cearta Teangain sa Dlí<br />

Tagann ceartanna teangain taobh<br />

istigh de théarmaí tagartha Air -<br />

teagail 15 den Cúnant Idirnáis iúnta<br />

ar Chearta Eacnamaíocha, Sóisialta agus<br />

Cultúrtha. Clúdaíonn Air teagal 15 cearta<br />

cultútha, agus de bharr an Airteagal sin<br />

caithfidh an Stát gach bheart a chur i<br />

bfheidhim chun an chultúr sin a chaomhnú,<br />

a fhorbairt agus a scaipeadh. (*)<br />

B’iad na príomh moltaí maidir leis an<br />

Gaeilge a tháinig as an Tuairisc Comhuain -<br />

each a rinne na heagrachtaí den sochaí<br />

sibhialta ná mar seo a leanas;<br />

t Cinntigh go bhfuil cainteoirí Gaeilge in<br />

ann úsáid a bhaint as a chuid cearta<br />

bunreachtúil agus cearta reachtúil i<br />

dtaobh rochtain ar seirbhísí trí mheáin<br />

na Gaeilge<br />

t Déan machnamh ar Stráitéis Cultúrtha<br />

don Phobail agus é a glacadh<br />

t Cuir achmhainní leormhaith ar fail<br />

d’Oifig an Coimisinéar Teanga<br />

Tagann ár gcearta bunreachtúil chuig<br />

rochtain ar seirbhísí trí mheáin ó Airteagal<br />

8 den Bhunreacht na hÉireann 1937, ina<br />

leagtar síos Gaeilge mar an teanga<br />

náisiúnta agus an chéad teanga oifigiúla den<br />

Stát, ag glacadh leis an Béarla mar an tarna<br />

teanga oifigiúla. Is faoi Acht na dTeangacha<br />

Oifigiúla 2003 a fhaighimíd ár gcearta<br />

reachtúil i leith an Gaeilge. Tá an acht seo<br />

faoi bhráid i gcomhair leasú. De réir Alt 8<br />

den Acht tá sé de cheart ag an bpobal an<br />

Ghaeilge a úsáid in aon chúirt nó i ngnóthaí<br />

cúirteanna .<br />

Giúiréithe Lan-Gaelach<br />

Ní fhéidir le duine ar bith a shéanadh gurb<br />

é rochtain ar cheartas ceann dosna cearta<br />

is bunúsaí atá againn i sochaí síbhialta. Ach<br />

de bharr cúiseanna stairiúil, polaitiúl agus<br />

cultúrtha tá dúshláin ullmhór ag cainteoir<br />

Gaeilge nuair a déanann said iarracht úsáid<br />

a bhaint as an ceart seo ós chomhair na<br />

cúirte. Sin in ainneoin do chosaint dlíthiúil<br />

atá ag an Gaeilge, ar bhonn náisiúnta agus<br />

ar bhonn idirnáisiúnta.<br />

F L A C N E W S l A P R I L – J U N E 2 0 1 5<br />

I 2014 tháinig an cinneadh mórchúiseach<br />

amach ón Chúirt Uachtarach, ag leanúint<br />

an cinneadh Ard-Chúirt i 2010, sa chás Ó<br />

Maicín (Ó Maicín v Ireland, The Attorney<br />

General, The Minister for Justice Equality and<br />

Law Reform, His Honour Raymond Groarke<br />

and the Director of Public Prosecutions [2014]<br />

IESC 12).<br />

Lean an Chúirt Uachtarach an cinneadh ón<br />

Ard-Chúirt, agus ní raibh muintir na<br />

Gaeilge róshásta ar chor ar bith. An cheist<br />

a bhí le phlé sa chúirt ná an raibh ceart<br />

bunreachtúil ag an tUasal Ó Maicín chun<br />

triail a rith trí mheáin na Gaeilge gan cabh -<br />

air aistritheoirí.<br />

Tharla an ionsaí líomhnaithe sa Ghaeltacht<br />

Conamara agus b’iad Ó Maicín, an íospar -<br />

tach líomhnaithe agus an chuid is mó dosna<br />

finnéithe cainteoirí dúchasach. Diúltaigh an<br />

chúirt chun an triail Gaeilge a thabhairt dó<br />

ar an bunús nach mbeadh giúiré lán<br />

Gaelach ionadach don sochaí, ag leanúint<br />

an cinneadh i de Búrca (De Búrca v Attorney<br />

General [1976] I.R. 38, cás maidir leis an<br />

eisiamh de mná as giúiréithe). D’admhaigh<br />

an chúirt go raibh an ceart chun do chuid<br />

gnó oifigiúil leis an Stát a rith trí Ghaeilge<br />

ach nach raibh an ceart sin ina cheart<br />

iomlán.<br />

Dúirt an Breitheamh Hardiman, ina<br />

bheithiúntas ag easaontú, go raibh Éireann<br />

ina dlínse dhátheangach gan aon dabht de<br />

réir Airteagal 8 den Bhunreacht. Chuir an<br />

Breitheamh Hardiman ar aghaidh an<br />

moladh chun réigiún giúiré a dhéanamh as<br />

Conamara. Tá an moladh sin i líne leis an<br />

fianaise a thug an saineolaithe sochteangeolaíochta,<br />

Dochtúir Colm Ó<br />

Giollagáin. Mar a deireann an seanfhocal, ní<br />

féidir an dubh a chur ina gheal, ach seal.<br />

An Chás I Láthair na hUaire<br />

Níos déanaí i 2014, rinne an Rialtas an<br />

cinneadh gan cumasc a dhéanamh idir Oifig<br />

an Choimisinéara Teanga agus Oifig an<br />

Ombusdman. Rinneadh an cinneadh sin de<br />

bharr brústocaireacht leanúnach de grúpaí<br />

ar nós Conradh na Gaeilge agus a leithéid.<br />

De réir an Tuairisc is déanaí choim isiún -<br />

aithe ag an Chomhchoiste um Chomh -<br />

shaol, Cultúr agus Gaeltacht ba cheart go<br />

mbeadh 10% de státseirbhísigh oilte sa<br />

Natasha McAleese, Legal Intern<br />

Ghaeilge. Beidh an Tuairisc ag teacht amach<br />

i mí Feabhra.<br />

D’fhógair an Seanadóir Labhrás Ó Murchú<br />

an Tuairisc ar Raidió na Gaeltachta ar an<br />

27ú Eanáir. Is é an An Seanadóir Labhrás Ó<br />

Murchú Leas-Chathaoirleach an Chomh -<br />

fhochoiste um an Straitéis 20-Bliain don<br />

Ghaeilge 2010 – 2030.<br />

De réir an Phríomh-Oifig Staidrimh tá<br />

méadú 7% tagtha ar an méid cainteoirí<br />

Gaeilge idir 2006 agus 2011.<br />

Tá sé de dhualgas ar an Stát an Gaeilge a<br />

cosaint faoina oibligéad CICESC i ngach<br />

orgán den Stát. Is ceann dosna orgán den<br />

Stát sin na an córas cúirte agus caithfidh an<br />

córas sin rochtain ar cheartas a chaomhnú<br />

i gcomhair gach cuid den sochaí. Cén<br />

céimeanna atá an Rialtas chun a thógaint<br />

maidir leis na moltaí san tuairisc Our Voice<br />

Our Rights agus na cinn atá thuas? Bhuel fan<br />

t<br />

go bhfeicimíd. n<br />

* Tá sé le fail ar an suíomh idirlíon trí Béarla. Is<br />

Natasha a chum an aistriúcháin seo agus tá sí<br />

freagrach as aon butúin atá le fail san gramadach.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!