Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
civil i’u ngarkua Komisariatit të<br />
Lartë Civil, me seli në Prizren,<br />
që drejtohej nga Fejzi Alizoti.<br />
Gjatë viteve 1941-1944 arsimi<br />
në Kosovë punonte në bazë<br />
të ligjeve dhe rregullave arsimore<br />
të Ministrisë së Arsimit<br />
të Shqipërisë, të cilën e udhëheqtë<br />
fillimesh Ernest Koliqi.<br />
Kjo ministri përcaktoi detyrat e<br />
Drejtorisë së Arsimit, të inspektorëve<br />
të arsimit, drejtorive<br />
didaktike, këshillave shkollorë,<br />
si dhe komisioneve shkollore.<br />
Po ashtu kjo Ministri merrej<br />
edhe me studimin e programeve<br />
mësimore, teksteve<br />
shkollore, si dhe me nevojat<br />
e tjera që mund të dilnin gjatë<br />
punës.<br />
Komisionet shkollore krijoheshin<br />
pranë ҫdo komune dhe<br />
përbëheshin nga kryetari i komunës,<br />
drejtori apo kryesuesi<br />
i shkollës si dhe nga përfaqësues<br />
të prindërve. Ky komision<br />
përkujdesej për nevojat e zhvillimit<br />
dhe mirëvajtjes së arsimit<br />
në Kosovë dhe në viset e tjera<br />
shqiptare, si në Maqedoni dhe<br />
në Mal të Zi.<br />
Ministria e Arsimit në vitin<br />
1941 themeloi edhe 5 inspektori<br />
të arsimit që funksionuan<br />
në 5 qendra që iu bashkuan<br />
shtetit-shqiptar: Inspektoritë e<br />
Arsimit: në Prishtinë, Prizren,<br />
Pejë, Tetovë dhe në Dibër.<br />
Në këtë periudhë, sipas të<br />
dhënave, në Kosovë u hapën<br />
173 shkolla fillore në gjuhën<br />
shqipe, disa të mesme si<br />
gjimnazet në Prishtinë, dhe<br />
Prizren, pastaj në Pejë Instituti<br />
Tregtar Agrar dhe Shkolla<br />
Normale-Tregtare në Gjakovë<br />
dhe disa gjimnaze të ulëta me<br />
gjithsej 267 paralele. Në këto<br />
shkolla punuan 264 mësues<br />
që zhvillonin mësimin në to<br />
dhe u frekuentuan nga 13.665<br />
nxënës, 4.000 prej të cilëve<br />
ishin nga zona e okupimit<br />
gjerman.<br />
Kështu, mësuesit e ardhur<br />
nga Shqipëria, përveç tjerash,<br />
patën një ndikim edhe<br />
në fuqizimin e ndjenjës kombëtare,<br />
ngase nëpër shkolla u<br />
mësonin fëmijëve shqiptarë historinë<br />
kombëtare e cila ishte<br />
pak e njohur për ta, ngase deri<br />
në këtë periudhë, ata mësonin<br />
nëpër shkolla vetëm në gjuhën<br />
serbe. Po ashtu ky bashkëpunim<br />
ishte i pari në këto përmasa<br />
që nga ndarja e Kosovës nga<br />
trungu i saj më 1913, prandaj<br />
rëndësia e tij ishte e shumanshme,<br />
sepse mundësoi,<br />
ndër të tjera, që shqiptarët të<br />
shtojnë kontaktet e tyre në të<br />
gjitha fushat.<br />
Se arsimi shqip në Kosovë<br />
gjatë viteve të Luftës së Dytë<br />
Botërore pati një zhvillim të<br />
hovshëm, është mjaftë e qartë,<br />
sidomos nga viti 1941. Prandaj<br />
me të drejtë konkludojmë<br />
se bashkimi i Kosovës me<br />
Shqipërinë në gusht të vitit<br />
1941 është arsyea kryesore<br />
dhe më e fuqishme që ndihmoi<br />
në zhvillimin e shpejt të arsimit<br />
shqip në Kosovë. Po ashtu,<br />
afër 300 mësues të ardhur nga<br />
Shqipëria, jo vetëm që hapën<br />
shkollat, por dhe mbanin kurse<br />
për zhdukjen e analfabetizmit<br />
në të gjitha qendrat e Kosovës,<br />
me grup-mosha të ndryshme.<br />
Këta mësues, përveç lëndëve<br />
të tjera, u mësonin në veçanti<br />
nxënësve kosovarë gjuhën<br />
shqipe, historinë etj. Kështu,<br />
në këtë periudhë janë<br />
shpjeguar tema nga historia<br />
kombëtare si Gjergj Kastrioti-Skënderbeun,<br />
Lidhja Shqiptare<br />
e Prizrenit, Lidhja e Pejës,<br />
Shpallja e Pavarësisë së<br />
Shqipërisë etj, si dhe janë dhë<br />
njohuri për personalitete të<br />
shquara të kombit shqiptar. Për<br />
nxënësit shqiptar në Kosovë<br />
që deri atëherë mësonin<br />
nëpër shkolla vetëm në gjuhën<br />
serbe, arsimi shqip dhe mësuesit<br />
shqiptarë shikoheshin si<br />
“mesia” i tyre. Themi kështu,<br />
ngase mësuesit e ardhur nga<br />
Shqipëria ndikuan në fuqizimin<br />
e ndërgjegjes kombëtare.<br />
Autori është Hulumtues i pavarur<br />
shkencor për shek.XX në<br />
Institutin e Historisë “Ali Hadri”,<br />
Prishtinë dhe kandidat për<br />
doktoraturë në Universitetin e<br />
Prishtinës.<br />
84 <strong>VOTRA</strong> magazine.com<br />
VJESHTË 2017
Change language