2017-03-19 Euch boekje definitief

EUCHARISTIEVIERING
Aalst 19 maart 2017
de Zusters van Maria en Jozef
de Zusters van de Heilige Jozef
les Filles de Marie et de Joseph
(Dames van Maria)
de Paters Jozefieten
(les Joséphites)
Mgr. Van Looy, bisschop van Gent gaat deze eucharistieviering voor.
Aan het altaar wordt hij geassisteerd door
Mgr. Augustine Kasajja, apostolisch nuntius in België
Z.E.P. Jacob Beya, algemeen overste Paters Jozefieten
Mgr. Van Looy, évêque de Gand préside cette célébration eucharistique.
A l’autel il est assisté par
Mgr. Augustine Kasajja, nonce apostolique en Belgique
T.R.P. Jacob Beya, supérieur général des Pères Joséphites
Mgr. Van Looy, Bishop of Ghent, presides this Eucharistic celebration.
At the altar he is assisted by
Mgr. Augustine Kasajja, Apostolic Nuncio in Belgium
Very Rev. Fr Jacob Beya, Superior General of the Joséphite Fathers
Muziek – musique - music
Luc Haelterman, organist - Tom Flamez, dirigent.
Kyriale: Missa de Angelis (8 e mis – 8 ème messe)
We zouden graag hebben dat u allemaal meezingt. Dit is de reden waarom
we geen koor gevraagd hebben.
Nous vous prions de chanter avec nous. C’est la raison pour laquelle nous
n’avons pas demandé une chorale.
Please sing with us. That's why we did not ask for a choir.
Sint-Jozefscollege Aalst
DANK U voor uw gastvrijheid – MERCI pour votre hospitalité.
1

Processie
De vier algemeen oversten dragen hun Constituties mee en leggen deze
op het altaar. – Les quatre supérieurs généraux portent leurs
Constitutions et le déposent sur l’autel.
Intredelied – Chant d’entrée
1. Dit is de dag die de Heer heeft gemaakt en gegeven.
Laat ons Hem loven en danken, verheugd dat wij leven.
Diep in de nacht heeft Hij verlossing gebracht,
Heeft Hij ons licht aangeheven.
2. Peuples, criez de joie et bondissez d’allégresse :
Le Père envoie son Fils manifester sa tendresse ;
Ouvrons les yeux : il est l’image de Dieu
Pour que chacun le connaisse.
3. Praise to the Lord, the Almighty, the King of creation !
O my soul, praise him for he is your health and salavation.
All you who hear, now to His altar draw near,
Join in profound adoration.
Verwelkoming
De algemeen oversten getuigen – les supérieurs généraux témoignent
Père Jacob Beya, supérieur général des Joséphites
Zuster Marie-Augustine De Bou, algemeen overste van de Zuster van
Maria en Jozef
Sister Helen Lane, superior general of the Daughters of Mary and Joseph
Zuster Luc De Mey, algemeen overste van de Zusters van de Heilige Jozef
Openingsritus
Schuldbelijdenis
Broeders en zusters,
belijden wij onze zonden, bekeren wij ons tot God om de heilige
Eucharistie goed te kunnen vieren.
Heer, die de rouwmoedigen troost.
Heer, ontferm U over ons.
Christ, You came to call sinners.
Christ have mercy.
Seigneur, élevé dans la gloire du Père où tu intercèdes pour nous.
Prends pitié.
2

Kyrie Eleison
Moge de almachtige God zich over ons ontfermen,
Onze zonden vergeven
En ons geleiden tot het eeuwig leven.
Amen
Gloria
Gloria in excelsis Deo
et in terra pax hominibus bonae voluntatis.
Laudamus Te. Benedicimus Te.
Adoramus Te. Glorificamus Te.
Gratias agimus Tibi propter magnam gloriam tuam.
Domine Deus Rex caelestis, Deus Pater omnipotens.
Domine Fili unigenite, Iesu Christe.
Domine Deus Agnus Dei, Filius Patris.
Qui tollis peccata mundi, miserere nobis.
Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram.
Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis.
Quoniam Tu solus Sanctus. Tu solus Dominus.
Tu solus altissimus, Iesu Christe.
Cum Sancto Spiritu in gloria Dei Patris.
Amen
Openingsgebed
Eerste lezing II Samuël 7,4-5a.12-14a.16
Cette nuit-là, la parole du Seigneur fut adressée au prophète Nathan : « Va dire à
mon serviteur David : Ainsi parle le Seigneur : Quand tes jours seront accomplis
et que tu reposeras auprès de tes pères, je te susciterai dans ta descendance un
successeur, qui naîtra de toi, et je rendrai stable sa royauté. C’est lui qui bâtira
une maison pour mon nom, et je rendrai stable pour toujours son trône royal. Moi,
je serai pour lui un père ;et lui sera pour moi un fils. Ta maison et ta royauté
subsisteront toujours devant moi, ton trône sera stable pour toujours. »
The word of the Lord came to Nathan: ‘Go and tell my servant David, “Thus the
Lord speaks: “When your days are ended and you are laid to rest with your
ancestors, I will preserve the offspring of your body after you and make his
sovereignty secure. I will be a father to him and he a son to me; if he does evil, I
will punish him with the rod such as men use, with strokes such as mankind gives.
Yet I will not withdraw my favour from him, as I withdrew it from your
predecessor. Your House and your sovereignty will always stand secure before me
and your throne be established for ever.”
Tussenzang
Laudate omnes gentes, laudate Dominum (Taizé)
3

Evangile (Lc 2, 41-51a)
Every year the parents of Jesus used to go to Jerusalem for the feast of the
Passover. When he was twelve years old, they went up for the feast as usual.
When they were on their way home after the feast, the boy Jesus stayed behind in
Jerusalem without his parents knowing it. They assumed he was with the caravan,
and it was only after a day’s journey that they went to look for him among their
relations and acquaintances. When they failed to find him they went back to
Jerusalem looking for him everywhere. Three days later, they found him in the
Temple, sitting among the doctors, listening to them, and asking them questions;
and all those who heard him were astounded at his intelligence and his replies.
They were overcome when they saw him, and his mother said to him, ‘My child,
why have, you done this to us? See how worried your father and I have been,
looking for you.’ ‘Why were you looking for me?’ he replied ‘Did you not know that
I must be busy with my Father’s affairs?’ But they did not understand what he
meant. He then went down with them and came to Nazareth and lived under their
authority.
Homilie (Mgr. Van Looy)
Credo (Credo III)
Credo in unum Deum,
Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae,
visibilium omnium et invisibilium.
Et in unum Dominum Iesum Christum,
Filium Dei unigenitum,
et ex Patre natum ante omnia saecula.
Deum de Deo, Lumen de Lumine,
Deum verum de Deo vero,
genitum non factum, consubstantialem Patri;
per quem omnia facta sunt.
Qui propter nos homines et propter nostram salutem
descendit de caelis.
Et incarnatus est de Spiritu Sancto
Ex Maria Virgine, et homo factus est.
Crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato,
passus et sepultus est,
et resurrexit tertia die, secundum Scripturas,
et ascendit in caelum, sedet ad dexteram Patris.
Et iterum venturus est cum gloria,
iudicare vivos et mortuos,
cuius regni non erit finis.
Et in Spiritum Sanctum, Dominum et vivificantem,
qui ex Patre Filioque procedit.
Qui cum Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur:
qui locutus est per prophetas.
4

Et unam, sanctam, catholicam et apostolicam Ecclesiam.
Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum.
Et expecto resurrectionem mortuorum,
et vitam venturi saeculi.
Amen.
Voorbeden
Ubi caritas…
Offerandeprocessie
Yamba Yaweh
Refrain
Yamba yamba yamba Yaweh e
Yaweh ee yamba yamba Yaweh e (x2)
Couplets
1. Yamba yamba yamba mapa na biso
Yaweh ee yamba yamba Yaweh e
2. Yamba yamba vino na biso
Yaweh ee yamba yamba Yaweh e.
3. Yamba yamba yamba losambo na biso
Yaweh ee yamba yamba Yaweh e.
4. Yamba yamba yamba misala mia biso
Yaweh ee yamba yamba Yaweh e.
Gebed over de gaven
Prefatie - Préface
De Heer zal bij u zijn.
De Heer zal u bewaren.
Verheft uw hart.
Wij zijn met ons hart bij de Heer.
Brengen wij dank aan de Heer, onze God.
Hij is onze dankbaarheid waardig.
Sanctus
Eucharistisch gebed – Prière eucharistique – Eucharistic Prayer
Acclamatie na de consecratie
Diaken: Verkondigen wij het mysterie van het geloof.
Allen: Heer Jezus, wij verkondigen uw dood en wij belijden tot Gij
wederkeert dat Gij verrezen zijt.
5

Pater Noster
Agnus Dei
Communie
Mfumu atumbe (Action de grâces)
Refrain
Mfumu atumbe e e, tumutuile tshianga
buloba bujima luayi tuimbe, tumutumbishe.
Alleluia a a, tumutuile tshianga
buloba bujima luayi tuimbe, tumutumbishe.
( Acclamez Dieu, toute la terre; fêtez la gloire de son nom, Alléluia!)
Couplets
1. Tumbishayi Mvidi Mukulu: tumutuile tshianga
Mu diulu dia bukole buende: tumutumbishe
Mutumbishayi mu bishima biende : tumutuile tshianga
mutumbishayi mu bunene buende: tumutumbishe.
2. Mutumbishayi ne maja ne ngoma : tumutuile tshianga
Ne luzenze ne bisanji: tumutumbishe
Mutumbishayi ne muadi wa mpungi : tumutuile tshianga
Ne lukombe ne nshiba: tumutumbishe.
Bezinning – Méditation:
Gebed van de Stichter – Prière du Fondateur – Founder’s Prayer
allen samen – tous ensemble – all together
Seigneur, où vais-je,
lorsque je ne vous vois plus,
vous qui êtes la lumière,
et le terme unique
où doivent tendre tous mes pas.
Vous regarder,
dans toutes les démarches que l’on fait,
c’est le moyen de ne s’égarer jamais !
O Dieu, je ne vois que vous.
You alone do I seek,
You alone do I see reflected
in all creation.
The fulfillment of Your will
is my sole desire.
Even when preoccupied
with the innumerable cares
of my daily life,
I am still united with You.
6

Als U zou ophouden
met liefde naar me te kijken
zou ik het niet aankunnen
in deze wereld,
en zou ik reddeloos verloren zijn
in mijn grote “niets”.
O Heer, sta mij altijd bij,
met uw verlossende goedheid.
Slotgebed
Zegen
Processie – slotzang (Afrikaans lied)
Tokombondela yo e Mama Maria
Refrain
Tokobondela yo e : mama Maria(x2)
Couplets
1. Nzamba meyi aponi yo: mama Maria
po obotela biso: mama Maria
Kristu mpe mobikisi: mama Maria
Po ya biso oboti ye: mama Maria
Ye mokonzi wa biso: mama Maria
2. Yo bolingi bua biso: mama Maria
yo boyambi bua biso: mama Maria
Yo etumba ya nioka: mama Maria
Yo esengo ya biso: mama Maria
Ye pe ngondo bopeto: mama Maria
7

Pater Robert Hamilton, voormalig algemeen overste (2001-2016) schreef
een kort overzicht van het ontstaan van de vier congregaties.
Tegelijkertijd maakt hij zo duidelijk waarom we vandaag hier in de kapel
van het Sint-Jozefscollege te Aalst ons feestjaar willen openen. Zuster
Agnes Charles zorgde voor de Franse vertaling, zuster Krista De Vogel
voor de Nederlandse vertaling.
Père Robert Hamilton, ancien Supérieur Général (2001-2016) a écrit un
bref aperçu des origines des quatre congrégations. En même temps, il
nous explique pourquoi nous avons voulu ouvrir aujourd’hui dans la
chapelle du collège Saint-Joseph à Aalst notre année du bicentenaire. La
sœur Agnès Charles a pris soin de la traduction française, la sœur Krista
De Vogel de la traduction néerlandaise.
Father Robert Hamilton, former Superior General (2001-2016) wrote a
brief overview of the origins of the four congregations. At the same time,
he explains why we wanted to open our bicentennial year in the Chapel of
St. Joseph's College in Aalst today. Sister Agnes Charles took care of the
French translation, Sister Krista De Vogel of the Dutch translation.
8

A short historical overview
Today we are making a formal start to our celebration of two hundred
years of apostolic work carried out by 4 small religious congregations who
owe their existence largely to Constant Van Crombrugghe.
In this our bicentenary year we are celebrating the apostolic achievements
of our sisters and brothers in 4 different religious families and giving
thanks to God for their lives of dedication and service to the building up of
God’s kingdom. From the very beginning our religious families have had
the support and collaboration of lay men and women who during 200
years have shared our apostolic vision to make the love of God a reality in
our world. It is then as one great family that we celebrate our
bicentenary.
The true significance of our celebrations this year is to be found in sacred
scripture. In his prayer to the Father on the night before he died (John 17)
Jesus prays for all those down through the ages who will continue His
work of making God’s love known. Jesus shares with his followers the
glory He has received from the Father and in them He is glorified.
As we look back over the 200 years of apostolic endeavour by our 4
religious families we can say with Mary “The Lord has done great things
for us”.
Our starting point is here in the town of Aalst and in this College of St
Joseph.
We must not forget that Van Crombrugghe was not alone in making his
first foundations in 1817. In many ways he had two lay co-founders. Van
Crombrugghe always acknowledged Colette de Brandt, who lived in Aalst
close to the College, as a co-founder of the small community of pious
women who started a lace making school for poor girls here in Aalst on
March 6 th 1817. This foundation was to evolve into three congregations of
religious sisters.
Living in the College of Aalst at that time was a devout young man called
Willem vanden Bossche. He was impressed by success of the small group
of pious women under the guidance of Colette de Brandt and discussed
with Van Crombrugghe the possibility of making a similar foundation in
Geraardsbergen. On the 1 st of May Willem vanden Bossche and Jozef
Vanderkinderen settled in Geraardsbergen and opened a weaving school.
In our bicentennial year we should give thanks to God for these two cofounders
We must not forget our humble origins. The first members of the
foundation in Aalst were devout working class women who were working
in the infirmary and in the linen room in the College. Despite their lack of
learning these women were able to teach young girls the art of
lacemaking. Their school flourished and their community grew in numbers
9

so that in 1818 the Founder was able to send 2 sisters from Aalst to
Geraardsbergen to start another successful lace making school for girls.
It was the same story with brothers in Geraardsbergen. They were without
much academic learning but their work amongst the poor flourished.
Looked at from a human point of view these small religious communities
whose members were ordinary working class men and women would have
little chance survival especially because for the first 13 years of their
existence they had to overcome many difficulties imposed on them by the
Dutch Regime which almost brought their existence to an end.
The story of these years is to be found in three important chronicles; the
Kleine Geschiedenis wegens ons Klooster der Zusters van Maria en Jozef,
the Nota over de Stichting van het Instituut van de Zusters van de Heilige
Jozef and the Dagboek of Willem vanden Bossche.
To ignore the remarkable story of these early years is to run the risk of
failing to glorify God for the marvels He performed through the first
generation of our sisters and brothers. As so often in Sacred Scripture we
see how God choses the weak and lowly to perform his wonders.
The 1 st foundations were a lacemaking school and a weaving school for
impoverished boys and girls in Aalst and Geraardsbergen. Sunday schools
were soon established. At this time great deal of this apostolic work was
carried out with the help and support of the laity.
In the years after Belgium became independent in 1830 there was a rapid
increase in foundations accompanied by an explosion of apostolic activity.
Small apostolic communities were established throughout Flanders in
Rooborst, Halle, Mouscron, Meerbeke, Maldegem, Bellegem, Wakken,
Brugge, to mention but a few.
The evolution of the sisters into 3 separate religious families, for whatever
reason, may well have given impetus to this rapid development of
apostolic activity. There was an increasing diversification of the apostolic
work carried out by the 4 religious families for example cholera victims
were nursed in Geraardsbergen. Orphanages and homes for the elderly
and infirm were established. A home for young unmarried mothers was
established for in Bruges.
With the establishment of religious freedom in education came the need
for schools and colleges to educate the children of the middle class. All 4
religious families established schools and colleges for middleclass children.
Schools and communities were founded also in Mechelen, Brussels, and
Leuven to mention but a few.
At the time of Van Crombrugghe’s death in 1865 the humble foundations
in Aalst and Geraardsbergen had developed into an extraordinary mosaic
of apostolic activity at the service of poor and rich alike.
The years following the death of the Founder witness the spread of this
apostolic activity to England and beyond. The story of the
10

internationalisation of 3 of our religious families was told during the
Symposium of 2005 1 . Of particular importance are the foundations made
in Africa in the last century. Today, for 2 of our religious families the
centre of their apostolic activity is changing and will change again in the
future as they intensify their apostolic work in Africa where they increase
their efforts to care for the poor and provide schools for the young people.
In this our bicentennial year perhaps we ought to see the history of our
religious families not first and foremost as a story of the foundation of
communities and schools neither as the story of prelates, priests and
superior generals but rather as the 200 year history of our sisters and
brothers together with their lay collaborators whose dedication and
service, despite their faults and failings, enabled them to become
instruments of the loving kindness of our God.
In them God has been glorified.
As we look back over 200 years we can but glorify God saying
We praise you,
We glorify you,
We give you thanks for your great glory. Amen
Een kort historisch overzicht
Vandaag is de formele start van onze viering van tweehonderd jaar
apostolisch werk uitgedragen door 4 kleine religieuze congregaties. Zij
danken hun bestaan voornamelijk aan Constant Van Crombrugghe.
Met deze 200-jarige herdenking vieren we de apostolische
verwezenlijkingen van onze zusters en broeders in 4 verschillende
religieuze families, en we danken God voor hun leven van toewijding en
dienst voor de uitbreiding van Gods rijk. Vanaf het eerste begin kregen
deze religieuze families mede de ondersteuning van leken, mannen en
vrouwen, die gedurende 200 jaar onze apostolische visie gedeeld hebben,
om de liefde van God een realiteit te laten worden in onze wereld. Het is
dus als één grote familie dat we ons 200-jarig bestaan vieren.
De echte betekenis van onze vieringen dit jaar is te vinden in de Heilige
Schrift. In zijn gebed tot zijn Vader, de nacht voor hij stierf (John 17), bad
Jezus voor iedereen die Zijn werk wilde voortzetten om eeuwenlang de
liefde van God bekend te maken. Jezus deelt met zijn opvolgers doorheen
de eeuwen de glorie die hij kreeg van zijn Vader.
1
Since 1989 members of the 4 religious families have met together in Belgium every few
years to deepen their family spirit. These meetings led to the organisation of a
Symposium in England so that we could come to a better understanding both of our
common spirituality and the wide variety of apostolates undertaken by our 4 religious
families.
11

Als wij op de 200 jaar van apostolische inzet van onze 4 religieuze families
terugkijken, kunnen wij samen met Maria zeggen dat de Heer heel grote
dingen voor ons heeft gedaan.
Ons startpunt ligt hier in Aalst en in het Sint-Jozefscollege. We mogen niet
vergeten dat Van Crombrugghe niet alléén was, om zijn eerste
grondvesten te leggen in 1817. Op zekere manier had hij twee leken
medestichters. Van Crombrugghe kende Colette de Brandt, die niet ver
van het college in Aalst woonde, als medestichter van een kleine
communiteit van vrome vrouwen. Zij startte een kantschool voor arme
meisjes in Aalst op 6 maart 1817. Deze stichting evolueerde naar drie
congregaties van religieuze zusters.
Te dien tijde woonde er in het College te Aalst ook een vrome jonge man,
Willem vanden Bossche. Het succes van de kleine groep van vrome
vrouwen onder de leiding van Colette de Brandt maakte een grote indruk
op hem. Hij had een discussie met Van Crombrugghe over de mogelijkheid
om een gelijkaardige stichting te doen in Geraardsbergen. Willem vanden
Bossche en Jozef Vanderkinderen vestigden zich in Geraardsbergen en
openden er een weefschool. Bij deze viering van 200 jaar zouden wij God
moeten danken voor deze twee medestichters.
Wij mogen onze bescheidene oorsprong niet vergeten. De eerste leden
van de stichting in Aalst waren vrome werkende-klasse vrouwen die
dienstdeden in de verpleging en in de linnenkamer van het college.
Niettegenstaande het tekort aan studiekennis waren deze vrouwen
bekwaam om jonge meisjes kantwerk te onderrichten. Hun school bloeide
en hun communiteit groeide in aantal zodat de Stichter in 1818 twee
zusters van Aalst naar Geraardsbergen kon sturen om een andere
succesvolle kantschool voor meisjes te beginnen.
Er was eenzelfde verhaal voor de broeders in Geraardsbergen. Zij hadden
weinig academische vorming maar hun werk onder de armen bloeide.
Vanuit menselijk standpunt bekeken, zouden deze kleine religieuze
communiteiten, wiens leden gewone werkende-klasse mannen en
vrouwen waren, weinig kansen hebben tot overleving. In het bijzonder
moesten zij gedurende de eerste 13 jaren van hun bestaan, heel veel
moeilijkheden overwinnen, opgelegd door het Nederlandse Bewind. Dit
werd bijna het einde van hun bestaan.
De geschiedenis van deze jaren is te vinden in drie belangrijke kronieken;
de “Kleine Geschiedenis wegens ons Klooster der Zusters van Maria en
Jozef”, de “Nota over de Stichting van het instituut van de Zusters van de
Heilige Jozef” en het “Dagboek” van Willem Vanden Bossche.
Met het negeren van het opmerkelijke verhaal van die eerste jaren, lopen
we het risico om te vergeten God te verheerlijken voor de wonderen die
hij heeft verwezenlijkt doorheen deze eerste generaties van zusters en
broeders. Zoals zo dikwijls in de Heilige Schrift zien we hoe God zwakke
en bescheiden mensen kiest om zijn wonderen te realiseren.
12

De eerste stichtingen waren een kantschool en een weefschool voor de
verarmde jeugd in Aalst en Geraardsbergen. Zondagsscholen werden snel
opgericht. Een groot deel van dit apostolisch werk werd toen uitgedragen
met de hulp en de steun van leken.
In de jaren nadat België onafhankelijk werd in 1830 was er ook een
vlugge toename van stichtingen vergezeld door een explosie van
apostolische activiteiten. Kleine apostolische gemeenschappen werden
gevestigd doorheen Vlaanderen in Rooborst, Hal, Moucron, Meerbeke,
Maldegem, Bellegem, Brugge, om er maar enkele te noemen. Wat later
kwamen er belangrijke vestigingen in Blankenberge en Oostende.
De evolutie van de zusters naar 3 aparte religieuze families, om welke
reden dan ook, was wellicht de stuwkracht tot deze snelle ontwikkeling
van apostolische activiteit. Er was een toenemende verscheidenheid van
apostolisch werk bij de vier religieuze families. Choleraslachtoffers werden
verzorgd in Geraardsbergen; weeshuizen en huizen voor ouderlingen en
gehandicapten werden opgericht. Er kwam ook een home voor jonge
ongehuwde moeders in Brugge.
Door de afkondiging van de vrijheid van godsdienst in het onderwijs
ontstond er een nood aan scholen en colleges om de kinderen van de
middenklasse op te voeden. Zo werden er scholen en communiteiten
opgericht in o.m. Mechelen, Brussel en Leuven.
Ten tijde van het overlijden van Van Crombrugghe in 1865 hadden de
bescheiden vestigingen in Aalst en Geraardsbergen zich ontwikkeld tot een
uitzonderlijk mozaïek van apostolische activiteiten ten dienste van armen
en rijken tegelijk.
De jaren volgend op de dood van de Stichter getuigen van de uitbreiding
van deze apostolische activiteit naar Engeland en verder. Het verhaal van
de internationalisatie van 3 van onze religieuze families werd besproken
tijdens het symposium van 2005. 2 Van bijzonder belang zijn de stichtingen
in Afrika tijdens de vorige eeuw. Het centrum van hun apostolische
activiteit is deze dagen voor twee van onze religieuze families aan het
veranderen. Dit zal in de toekomst nog meer het geval zijn vermits zij hun
apostolisch werk in Afrika nog intensifiëren door te zorgen voor de armen
en scholen te voorzien voor jonge mensen.
In dit jubeljaar moeten we niet op de eerste plaats het verhaal doen van
de stichtingen van communiteiten en scholen, evenmin het verhaal van
prelaten, priesters en generaal-oversten. Het gaat vooral om de 200-
jarige geschiedenis van onze zusters en broeders die samen met hun
leken-medewerkers Wij moeten met kracht onderstrepen het vooral zien
als de 200 jarige geschiedenis van onze zusters en broeders, samen met
2
Sinds 1989 kwamen de leden van de 4 religieuze families om de paar jaar samen in
België om hun familiegeest te versterken. Deze ontmoetingen lagen aan de basis van de
organisatie in 2005 in Engeland van een Symposium met het oog op een betere begrip
van zowel onze gemeenschappelijke spiritualiteit als van de ruime variëteit van
apostolaat ondernomen door de vier religieuze families.
13

hun leken-medewerkers, waarvan de toewijding en de dienst, ondanks
fouten en tekorten, het mogelijk maakten om instrumenten van de
liefdevolle vriendschap van onze God te zijn.
Door hen werd God verheerlijkt.
Als we terugkijken over de 200 jaar dan kunnen we niet anders dan God
verheerlijken en zeggen:
Wij prijzen U
Wij verheerlijken U,
Wij zeggen U dank voor Uw grote heerlijkheid. Amen.
Un bref aperçu historique
C’est en ce jour que nous commençons, officiellement, les célébrations qui
marquent l’œuvre apostolique exercée par 4 petites congrégations. Leur
existence, elles la doivent, dans une large part, à Constant Van
Crombrugghe.
A l’occasion de ce bicentenaire, nous nous souvenons de ce que nos sœurs
et nos frères ont accompli dans nos 4 familles religieuses et nous rendons
grâce à Dieu pour leur engagement et leur dévouement pour l’édification
du Royaume. Dès le tout début, nos familles religieuses ont bénéficié du
soutien et de la collaboration d’hommes et femmes laïcs qui tout au long
de ces 200 ans ont partagé notre vision apostolique : œuvrer pour que
l’amour de Dieu soit une réalité dans notre monde. C’est ainsi que nous
pouvons, réunis en une grande famille, célébrer ce bicentenaire.
C’est dans l’Ecriture sainte que nous trouvons la vraie signification de nos
célébrations tout au long de cette année. Jésus, s’adressant à son Père
durant la nuit qui précède sa mort (Jn 17), pria pour tous ceux qui, au
cours des âges, continueront son œuvre : faire connaître l’amour de Dieu.
Jésus partage, avec tous ceux qui sont à sa suite au cours du temps, la
gloire qu’Il a reçue de son Père et c’est en eux qu’Il est glorifié. Si nous
jetons un regard sur l’engagement apostolique de nos 4 familles
religieuses, nous pouvons dire avec Marie : « Le Seigneur fit pour nous
des merveilles ».
C’est ici, à Aalst dans ce Collège Saint Joseph que tout a débuté. Nous ne
pouvons ignorer que Constant Van Crombrugghe n’a pas agi seul lors de
ses premières fondations en 1817. Il fut aidé, de bien des manières, par 2
cofondateurs laïcs. Constant Van Crombrugghe a toujours reconnu en
Colette De Brandt, qui habitait tout près du collège, la cofondatrice de la
petite communauté de femmes pieuses qui ont ouvert ici à Aalst une école
de dentellières pour de modestes jeunes filles, le 6 mars 1817. Cette
fondation donnera naissance à 3 familles religieuses.
14

Au même moment, un pieux jeune homme, Willem vanden Bossche,
vivait dans ce collège. Impressionné par les succès du petit groupe de
femmes de prière, guidées par Colette De Brandt, il discuta, avec
Constant Van Crombrugghe, de la possibilité d’avoir une fondation
semblable à Geraardsbergen. Le 1 er mai 1817, Willem vanden Bossche et
Jozef Vanderkinderen s’installèrent à Geraardsbergen et y ouvrirent une
école de tisserands. Remercions Dieu pour ces deux cofondateurs en cette
année du bicentenaire.
Nous ne pouvons pas oublier nos humbles origines. Les premiers membres
de la fondation d’Aalst étaient des jeunes filles de la classe ouvrière et
travaillaient à l’infirmerie et la buanderie du collège. Même si ces jeunes
filles n’avaient qu’un modeste niveau d’études, elles furent capables
d’enseigner l’art de la dentelle à d’autres jeunes filles. Leur école s’est
développée et leur communauté a crû. Ainsi, en 1818, deux sœurs furent
envoyées d’Aalst à Geraardsbergen pour y commencer, avec succès, une
autre école de dentellières.
Les frères connurent une situation semblable à Geraardsbergen. Ils ne
possédaient pas une grande formation académique mais leur travail parmi
les pauvres florissait.
Si nous regardons ces petites communautés religieuses dont les membres
étaient issus de la classe ouvrière, elles avaient peu de chance de
survivre, d’un point de vue humain. Et l’on sait que pendant les 13
premières années de leur existence, elles ont dû surmonter beaucoup de
difficultés imposées par le Régime hollandais. Cela a failli anéantir leur
existence.
L’histoire de ces années est relatée dans 3 chroniques importantes : la
Kleine Geschiedenis wegens ons Klooster der Zusters van Maria en Jozef,
les Nota over de stichting van het Instituut van de Zusters van de Heilige
Jozef et le Dagboek de Willem vanden Bossche. Ignorer l’histoire
remarquable de ces premières années risquerait de nous faire oublier de
glorifier Dieu pour les merveilles qu’Il a réalisées grâce aux premières
générations de sœurs et de frères. Nous remarquons, une fois de plus,
comme si souvent dans les Ecritures, l’action de Dieu qui choisit les
humbles et les pauvres pour accomplir ses merveilles.
L’école de dentellières et celle de tisserands pour des jeunes filles et
garçons pauvres d’Aalst et Geraardsbergen furent les premières
fondations. Rapidement, des écoles du dimanche suivirent. A cette
époque, l’aide et le soutien des laïcs représentaient une part non
négligeable dans l’œuvre apostolique.
Après l’indépendance de la Belgique, en 1830, les fondations et les
activités apostoliques se multiplièrent. De petites communautés engagées
dans l’apostolat virent le jour en Flandre, parmi elles, Rooborst, Halle,
Mouscron, Meerbeke, Maldegem, Bellegem, Wakken et Brugge. Un peu
plus tard, c’est à Blankenberge et Oostende que s’établirent deux
communautés de sœurs. La famille religieuse des sœurs, évoluera en 3
15

familles religieuses séparées. Quelles qu’en soient les raisons, cela peut
avoir donné l’impulsion qui permettra un développement rapide de
l’activité apostolique.
Le travail apostolique allait se diversifier au sein des 4 familles religieuses,
notons les soins prodigués aux victimes du choléra à Geraardsbergen, la
création de homes pour orphelins, personnes âgées ou infirmes. Une
maison spécialisée dans l’accueil des jeunes filles mères vit le jour à
Brugge.
La liberté religieuse dans l’enseignement permit, et c’était une évidence,
d’ouvrir des écoles pour l’éducation des enfants des classes moyennes.
Les quatre familles religieuses prirent cette tâche à cœur et des écoles et
collèges pour ces enfants furent créés. Ecoles et communautés
essaimèrent à travers la Belgique, entre autres à Mechelen, Bruxelles et
Leuven.
Lorsque Constant Van Crombrugghe décéda, en 1865, les modestes
fondations d’Aalst et Geraardsbergen s’étaient développées en une
mosaïque extraordinaire d’activités apostoliques tant au service des
personnes démunies qu’aisées. Les années qui suivirent le décès du
Fondateur virent cette activité s’étendre en Angleterre et au-delà.
L’histoire de l’internationalisation de 3 de nos familles religieuses fut
évoquée lors du Symposium de 2005. 3 Les fondations en Afrique,
commencées le siècle dernier, revêtirent une importance particulière.
Aujourd’hui, deux de nos familles religieuses voient le centre de leurs
activités apostoliques se modifier et cela changera encore à l’avenir car
leur activité apostolique s’intensifie en Afrique où elles poursuivent leur
présence et leur attention pour les marginalisés dans ce continent et
animent des écoles pour les jeunes dans plusieurs pays.
Tout au long de cette année jubilaire, voici à quoi nous devons nous
atteler avec insistance. Il ne faut pas, en premier lieu relater l’histoire de
la fondation d’écoles, de communautés, de faits et gestes de prélats,
prêtres, supérieurs généraux mais plutôt souligner avec force le
dévouement, le service de nos sœurs et frères, en lien avec leurs
collaborateurs laïcs, qui, malgré leurs erreurs, leurs échecs ont cherché à
devenir instruments de la tendresse aimante de notre Dieu.
C’est en eux que Dieu est glorifié.
Nous remémorant ces 200 années, nous ne pouvons que prier Dieu en ces
mots :
Nous Te louons,
Nous Te glorifions,
Nous Te rendons grâce pour Ton immense gloire. Amen
3
Depuis 1989, les membres des 4 familles religieuses se sont réunis en Belgique à base
régulière pour approfondir leur esprit de famille. Ces rencontres ont abouti à
l'organisation d'un symposium en Angleterre afin que nous puissions mieux comprendre
notre spiritualité commune et la grande variété des apostolats entrepris par nos quatre
familles religieuses.
16