Sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực vào dạy chủ đề tích hợp nitơ với thực vật cho học sinh khối 11 ở trường THPT Nghĩa Dân

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

http://daykemquynhon.blogspot.com 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

A. MỞ ĐẦU 

Kiến thức về nitơ (Hóa học 11), kiến thức về sấm sét (Vật lý 11) và quá 

trình chuyển hóa nitơ trong đất và quá trình cố định nitơ ở thực vật (Sinh học 

11), chu trình nitơ (Sinh học 12), ứng dụng công nghệ vi sinh trong sản xuất 

phân bón (phân vi sinh vật cố định đạm) (Công nghệ 10) có mối liên hệ với 

nhau. 

Đặc biệt phân bón với năng suất cây trồng và môi trường là một đơn vị 

kiến thức rất quan trọng và được ứng dụng nhiều trong thực tiễn trồng trọt ở 

đại đa số gia đình của các em học sinh. Thông qua học chủ đề này học sinh biết 

những loại phân bón mà gia đình sử dụng có những đặc điểm, tính chất gì cùng 

với cách bảo quản và sử dụng chúng sao cho tốt nhất và hiệu quả nhất. HS 

cũng nhận thức được hậu quả của việc bón phân dư thừa, bón phân không đủ 

liều lượng từ đó hiểu và vận dụng, tuyên truyền tới gia đình và địa phương về 

bón phân hợp lí. 

Khi tích hợp các nội dung kiến thức như trên đảm bảo được tính logic 

về nội dung và logic nhận thức của HS. Từ đó hình thành năng lực tư duy logic 

và tư duy khoa học ở HS. 

Tích hợp giúp GV có thời gian để tổ chức các hoạt động phát triển năng 

lực cho HS bằng cách sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực. 

Chủ đề nitơ với thực vật liên quan đến 8 bài học trong chương trình phổ 

thông: môn Hóa học 11 có 3 bài, môn Vật lí 11 có 1 bài, môn Sinh học 11 có 2 

bài, môn Sinh học 12 có 1 bài, môn công nghệ 10 có 1 bài. 

Bài 7: Nitơ (Hóa 11) 

Bài 9: Axit nitric và muối nitrat (Hóa 11). 

Bài 12. Phân bón hóa học (Hóa học 11) 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÍ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Bài 13. Bản chất dòng điện trong chất khí (Vật lý 11) 

Bài 5: Dinh dưỡng nitơ ở thực vật (Sinh học 11). 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial








Bài 6: Dinh dưỡng nitơ ở thực vật (Sinh học 11). 

Bài 44. Chu trình sinh địa hóa và sinh quyển (Sinh học 12) 

Bài 13: Ứng dụng công nghệ vi sinh trong sản xuất phân bón (Công nghệ 10). 

Đặc biệt theo xu thế tất yếu của xã hội thì dạy học theo chủ đề, dạy học 

tích hợp liên môn, dạy học sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực để phát triển 

năng lực cho học sinh đang được coi trọng. 

Chính vì những lí do trên tôi quyết định chọn đề tài: “Sử dụng các kĩ 

thuật dạy học tích cực vào dạy chủ đề tích hợp nitơ với thực vật cho học sinh 

khối 11 ở trường THPT Nghĩa Dân”. 

2. Ý nghĩa và tác dụng của đề tài 

Với chủ đề này GV có thể áp dụng các kĩ thuật dạy học tích cực cùng 

với việc sử dụng âm thanh, ánh sáng phòng học, ngôn ngữ cơ thể để duy trì 

năng lượng và trạng thái hưng phấn của học sinh. Học sinh được hoạt động 

nhiều mà vẫn thấy thỏa mái, không uể oải và mệt mỏi. Kiến thức HS tiếp thu 

một cách nhẹ nhàng, khắc sâu hơn. 

trong chủ đề. 

Giúp kiến thức hóa học, vật lí, sinh học, công nghệ hòa quện vào nhau 

Tránh chồng chéo các nội dung kiến thức ở các môn học, giảm gánh 

nặng cho HS. 

HS vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn như: 

sự hình thành sấm sét, phương pháp bón phân, biện pháp bón phân hợp lí để 

vừa nâng cao năng suất cây trồng vừa bảo vệ môi trường, biện pháp cải tạo đất 

nâng cao năng suất cây trồng… 

Phát triển năng lực: nghiên cứu khoa học, tìm tòi sáng tạo, tự học,..... 

3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài 

- Thời điểm dạy chủ đề: Đầu tháng 11 của khối 11 

- Thời lượng dạy chủ đề: 6 tiết (1 tiết khởi động, 4 tiết hình thành kiến thức, 1 

tiết luyện tập và vận dụng). 

- Địa điểm nghiên cứu: Học sinh khối 11 của trường THPT Nghĩa Dân. 


4. Đối tượng nghiên cứu 

- Nghiên cứu kiến thức về nitơ và những ứng dụng của nó ở các môn Vật lí, 

Hoá học, Sinh học, Công nghệ cùng với các kĩ thuật dạy học tích cực. 















5. Nhiệm vụ nghiên cứu 

- Nghiên cứu chủ đề nitơ với thực vật. 

- Nghiên cứu các kĩ thuật dạy học tích cực. 

- Nghiên cứu trình độ, năng lực của học sinh. 

6. Phương pháp nghiên cứu 

- Phương pháp nghiên cứu lí thuyết: Nghiên cứu về dạy học tích hợp, liên môn; 

nghiên cứu các kĩ thuật dạy học tích cực,… 

- Phương pháp nghiên các tài liệu liên quan đến nội dung của đề tài: Sách giáo 

khoa các môn Vật lí, Hoá học, Sinh học, Công nghệ, sách bài tập, sách tham 

khảo, báo chí, internet. 

- Phương pháp điều tra: điều tra nhu cầu của học sinh được học các chủ đề 

(chuyên đề) tích hợp, liên môn. 

- Phương pháp thu thập thông tin: Lấy thông tin từ các giáo viên bộ môn trong 

trường về các nội dung liên quan đến chủ đề. 

- Phương pháp thực nghiệm: dạy minh họa chủ đề ở lớp 11. 

- Phương pháp phỏng vấn: phỏng vấn học sinh sau khi được học chủ đề này. 

7. Thời gian nghiên cứu 

Từ 3/8/2015 đến 2/4/2016 

II. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH 

1. Cơ sở lí luận 

Công văn 5341/BGDĐT-VP Tập huấn cán bộ quản lý, giáo viên trung 

học phổ thông về tổ chức dạy học các chủ đề tích hợp, liên môn ngày 

16/10/2015 và công văn 3790/BGDĐT-GDTrH Về tổ chức cuộc thi 'Vận dụng 

kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn' và cuộc thi 'Dạy học 

theo chủ đề tích hợp ngày 07/08/2015, tác giả đã thực hiện chủ trương đổi mới 

đồng bộ mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm 

tra, đánh giá chất lượng giáo dục; gắn liền giáo dục trong nhà trường với thực 


tiễn cuộc sống; góp phần hình thành năng lực giải quyết vấn đề của học sinh 

trung học vào dạy học theo chủ đề tích hợp: nitơ với thực vật. 















Tác giả đã đi nghiên cứu sâu vào một số kĩ thuật dạy học tích cực được 

ứng dụng để dạy chuyên đề này gồm: 

* Kĩ thuật tóm tắt nội dung tài liệu theo nhóm 

Hoạt động này giúp HS hiểu và mở rộng hiểu biết của các em về những tài liệu 

đọc bằng cách thảo luận, nghe, đặt câu hỏi và trả lời câu hỏi. 

Cách thực hiện như sau: HS làm việc theo nhóm nhỏ, đọc to tài liệu được phát, 

thảo luận về ý nghĩa của nó, chuẩn bị trả lời các câu hỏi về bài đọc. 

Đại diện nhóm trình bày các ý chính cho cả lớp. 

Sau đó, các thành viên trong nhóm lần lượt trả lời các câu hỏi của các bạn khác 

trong lớp về bài đọc 

* Kĩ thuật đọc tích cực 

Kĩ thuật này nhằm giúp HS tăng cường khả năng tự học và giúp GV tiết kiệm 

thời gian đối với những bài học/phần đọc có nhiều nội dung nhưng không quá 

khó đối với HS. 

Cách tiến hành như sau: 

GV nêu câu hỏi/yêu cầu định hướng HS đọc bài/phần đọc. 

HS làm việc cá nhân: 

Đoán trước khi đọc: Để làm việc này, HS cần đọc lướt qua bài đọc/phần đọc để 

tìm ra những gợi ý từ hình ảnh, tựa đề, từ/cụm từ quan trọng. 

Đọc và đoán nội dung : HS đọc bài/phần đọc và biết liên tưởng tới những gì 

mình đã biết và đoán nội dung khi đọc những từ hay khái niệm mà các em phải 

tìm ra. 

Tìm ý chính: HS tìm ra ý chính của bài/phần đọc qua việc tập trung vào các ý 

quan trọng theo cách hiểu của mình. 

Tóm tắt ý chính. HS chia sẻ kết quả đọc của mình theo nhóm 2, hoặc 4 và giải 

thích cho nhau thắc mắc (nếu có), thống nhất với nhau ý chính của bài/phần 

đọc đọc. HS nêu câu hỏi để GV giải đáp (nếu có). 


Lưu ý: Một số câu hỏi GV thường dùng để giúp HS tóm tắt ý chính: 

Em có chú ý gì khi đọc ............ ? 

Em nghĩ gì về ................... ? 















Em so sánh A và B như thế nào? 

A và B giống và khác nhau như thế nào? 

* Kĩ thuật viết tích cực 

Trong quá trình thuyết trình, GV đặt câu hỏi và dành thời gian cho HS tự do 

viết câu trả lời. 

GV cũng có thể yêu cầu HS liệt kê ngắn gọn những gì các em biết về chủ đề 

đang học trong khoảng thời gian nhất định. 

GV yêu cầu một vài HS chia sẻ nội dung mà các em đã viết trước lớp. 

Kĩ thuật này cũng có thể sử dụng sau tiết học để tóm tắt nội dung đã học, để 

phản hồi cho GV về việc nắm kiến thức của HS và những chỗ các em còn hiểu 

sai. 

* Kĩ thuật hỏi và trả lời câu hỏi 

Đây là kĩ thuật dạy học giúp cho HS có thể củng cố, khắc sâu các kiến thức đã 

học thông qua việc hỏi và trả lời các câu hỏi. Kĩ thuật này có thể tiến hành như 

sau: 

GV nêu chủ đề. GV (hoặc 1 HS) sẽ bắt đầu đặt một câu hỏi về chủ đề và yêu 

cầu một HS khác trả lời câu hỏi đó. 

HS vừa trả lời xong câu hỏi đầu tiên lại được đặt tiếp một câu hỏi nữa và yêu 

cầu một HS khác trả lời. 

HS này sẽ tiếp tục quá trình trả lời và đặt câu hỏi cho các bạn cùng lớp,... Cứ 

như vậy cho đến khi GV quyết định dừng hoạt động này lại. 

* Kĩ thuật đặt câu hỏi 

Trong dạy học theo phương pháp cùng tham gia, GV thường phải sử dụng câu 

hỏi để gợi mở, dẫn dắt HS tìm hiểu, khám phá thông tin, kiến thức, kĩ năng 

mới, để đánh giá kết quả học tập của HS; HS cũng phải sử dụng câu hỏi để hỏi 

lại, hỏi thêm GV và các HS khác về những nội dung bài học chưa sáng tỏ. 

Sử dụng câu hỏi có hiệu quả đem lại sự hiểu biết lẫn nhau giữa HS * GV và HS 

* HS. Kĩ năng đặt câu hỏi càng tốt thì mức độ tham gia của HS càng nhiều; HS 


sẽ học tập tích cực hơn. 

Mục đích sử dụng câu hỏi trong dạy học là để: 















Kích thích, dẫn dắt HS suy nghĩ, khám phá tri thức mới, tạo điều kiện cho HS 

tham gia vào quá trình dạy học. 

Kiểm tra, đánh giá kiến thức, kĩ năng của HS và sự quan tâm, hứng thú của các 

em đối với nội dung học tập 

Thu thập, mở rộng thông tin, kiến thức 

Khi đặt câu hỏi cần đảm bảo các yêu cầu sau: 

- Câu hỏi phải liên quan đến việc thực hiện mục tiêu bài học 

- Ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu 

- Đúng lúc, đúng chỗ 

- Phù hợp với trình độ HS 

- Kích thích suy nghĩ của HS 

- Phù hợp với thời gian thực tế 

- Sắp xếp thep trình tự từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. 

- Không ghép nhiều câu hỏi thành một câu hỏi móc xính 

- Không hỏi nhiều vấn đề cùng một lúc 

* Kĩ thuật giao nhiệm vụ 

Giao nhiệm vụ phải cụ thể, rõ ràng: 

- Nhiệm vụ giao cho cá nhân/nhóm nào? 

- Nhiệm vụ là gì? 

- Địa điểm thực hiện nhiệm vụ ở đâu? 

- Thời gian thực hiện nhiệm vụ là bao nhiêu? 

- Phương tiện thực hiện nhiệm vụ là gì? 

- Sản phẩm cuối cùng cần có là gì? 

- Cách thức trình bày/ đánh giá sản phẩm như thế nào? 

Nhiệm vụ phải phù hợp với: mục tiêu hoạt động, trình độ HS, thời gian, không 

gian hoạt động và cơ sở vật chất, trang thiết bị 






* Kĩ thuật chia nhóm 











Khi tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm, GV nên sử dụng nhiều cách chia 

nhóm khác nhau để gây hứng thú cho HS, đồng thời tạo cơ hội cho các em 

được học hỏi, giao lưu với nhiều bạn khác nhau trong lớp. Dưới đây là một số 

cách chia nhóm: 

Chia nhóm theo số điểm danh, theo các màu sắc, theo các loài hoa, các mùa 

trong năm,...: 

- GV yêu cầu HS điểm danh từ 1 đến 4/5/6...(tùy theo số nhóm GV muốn có là 

4,5 hay 6 nhóm,...); hoặc điểm danh theo các màu (xanh, đỏ, tím, vàng,...); 

hoặc điểm danh theo các loài hoa (hồng, lan, huệ, cúc,...); hay điểm danh theo 

các mùa (xuân, hạ, thu, đông,...) 

- Yêu cầu các HS có cùng một số điểm danh hoặc cùng một mầu/cùng một loài 

hoa/cùng một mùa sẽ vào cùng một nhóm. 

Chia nhóm theo hình ghép 

- GV cắt một số bức hình ra thành 3/4/5... mảnh khác nhau, tùy theo số HS 

muốn có là 3/4/5... HS trong mỗi nhóm. Lưu ý là số bức hình cần tương ứng 

với số nhóm mà GV muốn có. 

- HS bốc ngẫu nhiên mỗi em một mảnh cắt. 

- HS phải tìm các bạn có các mảnh cắt phù hợp để ghép lại thành một tấm hình 

hoàn chỉnh. 

- Những HS có mảnh cắt của cùng một bức hình sẽ tạo thành một nhóm. 

Chia nhóm theo sở thích 

GV có thể chia HS thành các nhóm có cùng sở thích để các em có thể cùng 

thực hiện một công việc yêu thích hoặc biểu đạt kết quả công việc của nhóm 

dưới các hình thức phù hợp với sở trường của các em. Ví dụ: Nhóm Họa sĩ, 

Nhóm Nhà thơ, Nhóm Hùng biện,... 

Chia nhóm theo tháng sinh: Các HS có cùng tháng sinh sẽ làm thành một 

nhóm. 


Ngoài ra còn có nhiều cách chia nhóm khác như: nhóm cùng trình độ, nhóm 

hỗn hợp, nhóm theo giới tính,.... 

* Kỹ thuật "3 lần 3" 















Kỹ thuật “3 lần 3“ là một kỹ thuật lấy thông tin phản hồi nhằm huy động sự 

tham gia tích cực của HS. 

Cách làm như sau: 

HS được yêu cầu cho ý kiến phản hồi về một vấn đề nào đó (nội dung buổi 

thảo luận, phương pháp tiến hành thảo luận...). 

Mỗi người cần viết ra: - 3 điều tốt; - 3 điều chưa tốt; - 3 đề nghị cải tiến. 

Sau khi thu thập ý kiến thì xử lý và thảo luận về các ý kiến phản hồi. 

2. Cơ sở thực tiễn 

Kiến thức về nitơ (Hóa học 11), kiến thức về sấm sét (Vật lý 11) và quá 

trình chuyển hóa nitơ trong đất và quá trình cố định nitơ ở thực vật (Sinh học 

11), chu trình nitơ (Sinh học 12), ứng dụng công nghệ vi sinh trong sản xuất 

phân bón (phân vi sinh vật cố định đạm) (Công nghệ 10) có mối liên hệ với 

nhau nên tác giả đã tiến hành xây dựng cấu trúc logic của chủ đề như sau: 

Phần I. Tìm hiểu về nitơ 

1. Trạng thái tự nhiên của nitơ 

- Dạng tự do: 

+ N 2 : chiếm 80% thể tích không khí, 

+ NO và NO 2 : gây độc cho cây. 

- Dạng hợp chất: 

+ Muối khoáng hòa tan: NO 3 - và NH 4 + cây hấp thụ được. 

+ Muối khoáng không hòa tan (xác sinh vật): cây không hấp thụ được. 

Chú ý: dạng nitơ mà cây hấp thụ được là NO 3 - và NH 4 

+ 

2. Công thức cấu tạo của phân tử nitơ 

- N 2 có liên kết ba bền vững 

3. Tính chất hóa học của niơ 

+ Tính oxi hóa: Tác dụng với H 2 

+ Tính khử: Tác dụng với O 2 


Phần II. Nitơ với thực vật 

1. Vai trò của nitơ với thực vật 

- Vai trò cấu trúc: N là thành phần cấu tạo của axit nucleic, protein. 















- Vai trò điều tiết: N là thành phần của protein – enzim 

Chú ý: dấu hiệu cây thiếu nitơ là lá màu vàng, cây còi cọc, chậm lớn. 

2. Chu trình nitơ trong tự nhiên 

- Quá trình cố định nitơ phân tử: N 2 NO 3 - và NH 4 

+ 

+ Con đường vật lí, hóa học 

Chú ý: Sấm, Sét: hậu quả và ý nghĩa của sấm, sét trong thực tiễn. 

+ Con đường sinh học 

Chú ý: vi sinh vật cố định đạm có enzim nitrogenaza 

- Quá trình chuyển hóa nitơ trong đất: Nitơ hữu cơ trong xác sinh vật nhờ các 

vi sinh vật trong đất phân giải thành NO 3 - và NH 4 

+ 

Chú ý: hiện tượng phản nitrat hóa làm cho đất mất đạm. 

3. Nguồn cung cấp nitơ cho cây 

- Đất: nguồn cung cấp nitơ chủ yếu cho cây. 

- Phân bón: gồm 3 loại chủ yếu 

+ Phân hóa học: gồm phân đạm, phân lân, phân kali, phân hỗn hợp NPK 

+ Phân hữu cơ 

+ Phân vi sinh vật cố định đạm: có ý nghĩa sinh học quan trọng. 

Với chủ đề này tác giả xin đi sâu nghiên cứu hai loại phân bón chủ yếu là phân 

đạm và phân vi sinh vật cố định đạm. 

Phần III. Phân bón với năng suất cây trồng và môi trường 

1. Phân đạm 

1.1. Khái niệm 

Phân đạm: Là những hợp chất cung cấp Nitơ cho cây trồng. 

1.2. Vai trò 

- Đạm – dưỡng chất thiết yếu: Trong 13 loại dưỡng chất thiết yếu cho cây trồng 


thì đạm đứng vị trí hàng đầu về lượng hấp thụ với tầm quan trọng cao nhất, 

chiếm 2%-3% tổng vật chất khô của cây trồng. Mỗi năm, cả nước sử dụng trên 















2 triệu tấn đạm urê, đây là loại đạm dễ sử dụng vì không làm thay đổi tính axit, 

bazơ của đất; riêng vùng Nam bộ là hơn 1 triệu tấn. 

- Khi đạm vào trong cây sẽ được tổng hợp để giúp tạo thành các loại protein từ 

đơn giản đến phức tạp, hay còn gọi là chất thịt, thành phần cơ bản của cơ thể 

sống. Nó tham gia vào cấu tạo của axit nucleic và có vai trò quan trọng trong 

việc trao đổi chất của cơ thể cây trồng. 

- Ngoài ra, đạm còn là thành phần của diệp lục tố tạo nên màu xanh cho lá cây, 

đây chính là yếu tố thiết yếu giúp thực vật quang hợp, biến đổi năng lượng của 

ánh sáng để chuyển đổi nước và cacbonic thành đường bột, nuôi sống toàn thể 

giới động vật. 

- Phân đạm là thức ăn chính của cây, giúp cho chồi, cành lá phát triển; lá có 

kích thước to sẽ tăng khả năng quang hợp từ đó làm tăng năng suất cây trồng. 

- Đạm là chất dinh dưỡng rất cần thiết đối với sự sinh trưởng và phát triển của 

cây. Nó là nguyên tố tham gia vào thành phần chính của clorôphin, prôtit, 

peptit, các axit amin, các enzim và nhiều loại vitamin trong cây. 

- Đạm thúc đẩy quá trình tăng trưởng của cây, giúp cây đẻ nhánh khỏe, phân 

cành mạnh, ra lá nhiều, cây có khả năng quang hợp tốt… làm tăng năng suất 

cây trồng. 

1.3. Đặc điểm: 

Loại phân bón dễ thất thoát, đặc biệt qua con đường bay hơi khiến lượng đạm 

cây trồng hấp thụ được chỉ từ 30 – 40 % lượng cung cấp. 

1.4. Phân loại 

1.4.1. Phân đạm Amoni 

- Là các muối: NH 4 Cl, (NH 4 ) 2 SO 4 , NH 4 NO 3 , ... 

- Điều chế: NH 3 + axit tương ứng muối amoni. 

1.4.2. Phân đạm Urê 

VD: NH 3 + HCl NH 4 Cl (amoni clourua) 

- Là chất rắn màu trắng (NH) 2 CO, tan tốt trong nước. 

%N = 2.14 / 60 = 46% 


- Điều chế: CO 2 + 2NH 3 (NH 2 ) 2 CO + H 2 O ( ở 200atm) 

1.4.3. Phân Nitrat 

- Là các muối nitrat NaNO 3 , Ca(NO 3 ) 2 ,... 















- Điều chế: Axit HNO 3 + muối cacbonat muối nitrat 

1.5. Hậu quả của việc bón phân đạm dư thừa 

a) Bón phân đạm nhiều làm giảm sản lượng nông sản 

Cây lớn nhanh, đẻ nhánh nhiều, phân cành nhiều, lá phát triển quá mức, hệ rễ 

kém phát triển, thân non mềm. Đó là hiện tượng thường gọi là “bốc lốp”, cây 

dễ bị đổ non, chậm ra hoa, hoa ít và khó đậu quả, quả không chắc hạt. Củ khó 

hình thành vì tinh bột tích lũy về củ chậm, nhiều rễ đực ít rễ củ. 

b) Bón phân đạm nhiều làm tăng sâu bệnh 

- Màu xanh đậm của lá hấp dẫn bướm. 

- Màng bảo vệ phát triển kém, sâu dễ đục vào thân, nấm bệnh, vi khuẩn dễ xâm 

nhập. 

- Nhiều “chất bổ” tạo điều kiện cho vi khuẩn hoạt động. 

Ở ruộng lúa bón nhiều đạm thường làm tăng các loại sâu đục thân, sâu cuốn lá, 

rầy các loại, bệnh bạc lá, đạo lùn. 

c) Bón phân đạm nhiều làm giảm chất lượng sản phẩm 

- Với rau: tuy rau non, mềm, nhiều nước nhưng vị rau nhạt hơn. 

- Với cây lấy hạt (lúa, ngô, khoai, sắn): tỷ lệ tinh bột giảm, riêng sắn có thể tích 

lũy nhiều chất độc. 

- Với mía: năng suất cây tuy cao, nhưng nhiều nước, ít đường. 

- Với thuốc lá: lá dày, chậm cháy, không thơm. 

- Với chè: nhiều búp, năng suất cao nhưng vị chè nhạt, kém hương. 

- Với hành, tỏi: củ không chắc, không thơm, bảo quản dễ bị thối … 

- Với dâu tằm: lá mỏng, tằm ăn dễ bị bệnh. 

- Với cây ăn quả: kém quả ngọt, dễ bị thối. 

- Với hạt giống: hạt không mẩy, khó bảo quản, tỷ lệ nảy mầm thấp. 

d) Bón quá nhiều phân đạm làm giảm khả năng chống chịu thời tiết bất thuận 

- Rễ: kém phát triển nên giảm khả năng chống hạn. 

- Thân non: mềm, dễ đổ, dễ thối nên giảm khả năng chống úng. 


- Bón nhiều đạm cây rất dễ bị chết rét, chết nóng. 

e) Bón nhiều phân đạm cho nông sản ảnh hưởng đến sức khỏe con người và 

môi trường 















- Bón phân đạm muộn trước lúc thu hoạch, nitrat tích lũy nhiều trong rau ảnh 

hưởng đến sức khỏe con người (gây bệnh ung thư). Các nước rất khắt khe về 

hàm lượng nitrat trong rau xuất khẩu. 

- Lượng phân đạm dư thừa tồn đọng trong nước và trong đất làm ô nhiễm môi 

trường nước, đất (làm đất chua, bạc màu, cằn cỗi), không khí. 

- Phân đạm còn được dùng để bảo quản hải sản giúp hải sản tươi lâu hơn 

nhưng lại gây ngộ độc cho người sử dụng (đau đầu, mất trí nhớ, bệnh tật). 

Chú ý: bón phân dư thừa gây lãng phí kinh tế, giảm năng suất cây trồng, gây ô 

nhiễm môi trường, ảnh hưởng xấu đến chất lượng nông sản, gây ngộ độc cho 

động vật và người. 

1.6. Hậu quả của bón thiếu phân đạm 

- Cây sẽ sinh trường còi cọc, lá già toàn thân biến vàng, toàn bộ quá trình sinh 

trưởng của cây sẽ bị trì trệ do thiếu chất hình thành tế bào, các quá trình sinh 

hóa cũng bị ngưng trệ. 

1.7. Bảo quản phân đạm 

- Bảo quản phân phải tốt, không được phơi ra nắng hay để nơi có ánh nắng 

chiếu vào, nếu để phân tiếp xúc với ánh nắng và không khí, phân bón ure sẽ bị 

phân hủy và bay hơi. 

- Những túi phân đã mở ra nên sử dụng hết trong thời gian ngắn. 

1.8.Thất thoát đạm và cách hạn chế 

a) Thất thoát đạm 

- Đạm urê dùng để bón cho cây (NH 2 ) 2 CO thường là chất rắn màu trắng, dễ tan 

trong nước, chứa khoảng 46% N. Khi gặp nước, urê sẽ bị thủy phân tạo thành 

đạm amôn (NH 4 ), là loại đạm cây dễ hấp thu. Tuy nhiên, khi cây không hấp thụ 

kịp, amôn nhanh chóng bị enzym phân giải thành amôniac (NH 3 ) và bốc hơi có 

mùi khai. Bên cạnh đó, đạm urê còn bị phản nitrat hóa, tạo thành oxit nitơ và 

bay hơi. Đây là 2 con đường bay hơi gây thất thoát chủ yếu khi sử dụng đạm. 

- Ngoài ra, còn có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc thất thoát như nhiệt độ, độ 

ẩm, độ pH của đất… Vào lúc thời tiết nắng nóng, lượng đạm bị thất thoát trong 


một ngày có thể lên tới 50%. 

b) Biện pháp khắc phục mất đạm 















- Để tránh thất thoát khi bón urê cho tiêu, nên áp dụng cách bón lấp. Tuy nhiên, 

cách này rất mất thời gian, công sức và trong thực tế cách này rất ít được áp 

dụng. Các biện pháp như bọc phân đạm trong các chất khác cũng có một số 

hiệu quả nhưng chưa cao. 

- Chia lượng phân đạm cần bón ra làm nhiều lần để bón và bón vào lúc cây 

hoạt động mạnh là cách sử dụng hiệu quả nhất. 

2. Phân vi sinh vật cố định đạm 

a. Nguyên nhân sản xuất phân vi sinh vật cố định đạm 

- Hàm lượng vi sinh vật cố định đạm trong đất rất ít, vì vậy cây trồng thường 

thiếu đạm. 

- Một trong những phương pháp tăng cường lượng đạm cho đất được nhiều 

người quan tâm là sử dụng các loại vi sinh vật cố định nitơ từ không khí. Trong 

môi trường đất, vi sinh vật tham gia chuyển hóa các chất hữu cơ, cố định nitơ 

làm giàu đạm cho đất, tích lũy vào đất các auxin kích thích sự phát triển của 

cây trồng, tổng hợp các vitamin thyamin, nicotinic và biotin,... 

b. Những vi sinh vật có khả năng cố định đạm 

- Một số loài vi khuẩn có khả năng cố định đạm như: Rhizobium, Beijerinskii, 

Clostridium và Azotobacter. 

- Vi khuẩn cố định nitơ tốt nhất và được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay là: 

azotobacter. Azotobacter không có khả năng đồng hóa chất mùn. Chúng chỉ có 

khả năng phát triển mạnh trong đất có chứa nhiều chất hữu cơ dễ đồng hóa. 

Azotobacter đồng hóa rất tốt các sản phẩm phân giải của cellulose. Trong nông 

nghiệp là khả năng tự phân hủy của chúng, không làm ô nhiễm môi trường đất. 

- Nitrosomonas europaea: Vi khuẩn tạo nitơ (cố định đạm), đóng vai trò quan 

trọng trong việc cung cấp đạm cho cây trồng, được sử dụng trong xử lý nước 

thải nhờ khả năng ôxi hoá amôniăc thành nitrat (nitrat hóa). 

c. Khái niệm (thành phần) 


Chứa hỗn hợp vi sinh vật cố định đạm trộn với than bùn. 

d. Ý nghĩa 

- Tăng cường cung cấp đạm cho cây trồng. 

- Có khả năng cải tạo đất và kích thích sinh trưởng cho cây trồng. 















- Làm tăng năng suất từ 5 - 10%. 

- An toàn với sức khỏe con người và không gây ô nhiễm môi trường. 

3. Thế nào là bón phân hợp lý 

Bón phân hợp lý là sử dụng lượng phân bón thích hợp cho cây đảm bảo tăng 

năng suất cây trồng với hiệu quả kinh tế cao nhất, không để lại các hậu quả tiêu 

cực lên nông sản và môi trường sinh thái. Nói một cách ngắn gọn, bón phân 

hợp lý là thực hiện 5 đúng và một cân đối: 

a) Đúng loại phân 

- Dựa vào nhu cầu của cây: 

+ Cây lấy lá, quả, củ: bón phân đạm 

+ Cây lấy gỗ: bón phân lân. 

+ Cây cần tăng cường sức chống bệnh, chống rét, chịu hạn: bón kali 

- Dựa vào đặc điểm và tính chất của đất. 

+ Đất chua không bón các loại phân có tính axit: không bón phân chứa NO 3 

- 

+ Đất kiềm không nên bón các loại phân có tính kiềm. 

b) Bón đúng lúc 

- Với cây lấy bột, lấy đường phần lớn (khoảng 70%): bón vào giai đoạn sinh 

trưởng. 

- Giai đoạn làm củ, làm hạt, tích lũy đường: nên hạn chế bón đạm. 

- Với rau, dâu tằm, hành, tỏi: không nên bón trước lúc thu hoạch 10 ngày. 

- Với cây ăn quả lâu năm: không nên bón vào mùa đông, cây dễ chết rét. 

Chú ý: Không bón phân tập trung một lúc với nồng độ và liều lượng quá cao vì 

cây vừa không sử dụng hết, lượng phân hao hụt nhiều, gây hậu quả xấu. 

c)Bón đúng đối tượng 

- Đối tượng là cây trồng. 

- Đối tượng là vi sinh vật đất 

+ Vi sinh vật phân giải chất hữu cơ 

+ Vi sinh vật cố định nitơ phân tử từ không khí 


Tăng cường bón lân, bón đạm vừa phải cho ruộng để giống. Mặt khác, không 

được sao nhãng việc bón thêm phân chuồng, phân xanh. 

d) Đúng thời tiết, mùa vụ 















- Bón phân trời mưa: làm rửa trôi phân bón, gây lãng phí lớn. 

- Bón phân trời nắng: có thể cháy lá, hỏng hoa, quả. 

- Hạn chế bón đạm (bón vừa phải) cho mạ, nhất là mạ chiêm, mạ xuân, tránh 

các đợt rét. 

e) Bón đúng cách 

- Có nhiều phương pháp bón phân: bón vào hố, bón vào rãnh, bón rải trên mặt 

đất, hoà vào nước phun lên lá, bón phân kết hợp với tưới nước ... 

- Có nhiều dạng bón phân: rắc bột, vo viên dúi vào gốc, pha thành dung dịch 

để tưới. 

- Có nhiều thời kỳ bón phân: bón lót, bón thúc đẻ nhánh, thúc ra hoa, thúc kết 

quả, thúc mẩy hạt ... 

g) Bón phân cân đối 

- Bón cân đối với lân, kali, magiê, silic. 

- Bón phân cân đối có các tác dụng tốt là: 

+ Ổn định và cải thiện độ phì nhiêu của chất, bảo vệ đất chống rửa trôi, xói 

mòn. 

+ Tăng năng suất cây trồng, nâng cao hiệu quả của phân bón và của các biện 

pháp kỹ thuật canh tác khác. 

+ Tăng phẩm chất nông sản. 

+ Bảo vệ nguồn nước, hạn chế chất thải độc hại gây ô nhiễm môi trường. 

3. Các giải pháp tiến hành và thời gian tạo ra giải pháp 

- Chọn chuyên đề dạy học. 

- Nghiên cứu Sách giáo khoa, tài liệu tham khảo về nội dung của chuyên đề và 

các kĩ thuật dạy học tích cực. 

- Xây dựng cấu trúc logic của nội dung chuyên đề (mục II.2) 

- Họp tổ, nhóm chuyên môn (họp giáo viên ở các bộ môn: Vật lí, Hoá học, 


Sinh học, Công nghệ) dựa trên nghiên cứu bài học và học hỏi đồng nghiệp ở 

các trường khác (có thể trên trường học kết nối) để thống nhất nội dung và đảm 

bảo tính chính xác của nội dung chuyên đề. 















- Lựa chọn các kĩ thuật dạy học tích cực phù hợp với từng đối tượng học sinh, 

từng lớp (mục II.1) 

- Xây dựng kế hoạch dạy học. 

- Đề xuất Hiệu trưởng được dạy minh hoạ và toàn bộ giáo viên trong trường 

tham gia dự giờ. 

- Dạy minh hoạ ở lớp 11A 6 . 

- Thu thập và xử lí kết quả thu được. 

- Dạy ở các lớp khác trong khối. 

I. Mục tiêu của chủ đề 

1. Về kiến thức 

B. NỘI DUNG 

- HS trình bày trạng thái tự nhiên và công thức cấu tạo của phân tử nitơ. Giải 

thích được tại sao thực vật tắm mình trong biển nitơ mà vẫn đói đạm. 

- HS trình bày được tính chất hóa học của nitơ. 

- HS vẽ được chu trình nitơ trong tự nhiên. 

- Nhận thức được con đường cố định nitơ phân tử và quá trình chuyển hóa nitơ 

trong đất và những ứng dụng của nó. 

- Giải thích được hiện tượng sấm sét trong tự nhiên. Chỉ ra được ý nghĩa và hậu 

quả của hiện tượng sấm sét từ đó đề xuất được những giải pháp ngăn ngừa hậu 

quả của hiện tượng sét đánh. 

- HS liệt kê được các vai trò của nitơ với cơ thể thực vật. 

- Chỉ ra dấu hiệu nhận biết cơ thể thực vật thiếu nitơ. 

- Học sinh chỉ ra được các nguồn nitơ cung cấp cho cây. 

- Kể tên được các loại phân bón mà người dân đang sử dụng. Phân biệt được 

phân bón hóa học và phân vi sinh vật cố định đạm. 

- Chỉ ra được hậu quả của việc bón phân dư thừa và bón phân không đủ liều 


lượng với cây trồng và môi trường. 















- Đề xuất được các giải pháp trong việc bón phân hợp lí để vừa nâng cao năng 

suất cây trồng vừa bảo vệ môi trường. 

2. Về kĩ năng 

- Hợp tác để giải quyết các nhiệm vụ học tập. 

- Tìm kiếm, chọn lọc, xử lý và lưu giữ được thông tin cần thiết trên Internet và 

sử dụng môi trường tương tác trên mạng. 

- Quan sát, mô tả được một số biểu hiện thiếu nguyên tố nitơ của cây. 

3. Về thái độ 

- Đề xuất được cách sống hòa nhập cộng đồng: tôn trọng, đoàn kết và tích cực 

tham gia hoạt động tập thể. 

- Ý thức được ý nghĩa của việc bón phân hợp lí và bảo vệ môi trường. Xây 

dựng ý thức bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng. 

4. Định hướng năng lực hướng tới 

- Năng lực tự học: HS có thể tự lập kế hoạch học tập xây dựng mục tiêu, kế 

hoạch thực hiện, phân công nhiệm vụ, sản phẩm cần hoàn thành. 

- Năng lực giải quyết vấn đề: Phát hiện tình huống có vấn đề, nảy sinh mâu 

thuẫn, đề xuất cách giải quyết. 

- Năng lực giao tiếp: Hình thành năng lực giao tiếp thông qua làm việc nhóm, 

tranh luận nhóm, trình bày báo cáo. 

- Năng lực phát triển ngôn ngữ: 

- Năng lực sử dụng công cụ thông tin: Biết sử dụng internet để thu thập thông 

tin. 

5. Sản phẩm cuối cùng của chủ đề 

- Báo cáo của các nhóm HS. 

- Chia sẻ của các nhóm qua góc học tập, báo bảng. 

6. Bảng mô tả các mức độ nhận thức 

Nội 

dung 

Mức độ nhận thức 


Nhận biết Thông hiểu Vận 

dụng 

Vận 

cao 


Các 

năng 

lực cần 















Tìm 

hiểu về 

nitơ 

Nitơ với 

thực vật 

- HS trình 

bày 

trạng 

thái tự nhiên 

và công thức 

cấu tạo của 

phân tử nitơ. 

- HS trình 

bày 

được 

tính chất hóa 

học của nitơ. 

Giải thích được 

tại sao thực vật 

tắm mình trong 

biển nitơ mà 

vẫn đói đạm. 

- HS vẽ được 

chu trình nitơ 

trong tự nhiên. 

- HS liệt kê 

được các vai trò 

của nitơ với 

thực vật. 

- Học sinh chỉ 

ra 

được các 

nguồn nitơ cung 

cấp cho cây. 

- Chỉ ra dấu hiệu 

nhận biết thực vật 

thiếu nitơ. 

- Giải thích được câu 

tục ngữ: 

“Lúa chiêm lấp ló 

đầu bờ 

Hễ nghe tiếng sấm 

phất cờ mà lên” 

- Nhận thức được 

con đường cố định 

nitơ phân tử và quá 

trình chuyển 

hóa 

nitơ trong đất và 

những ứng dụng của 

hướng 

tới 

-NL 

giải 

quyết 

vấn đề. 

-NL 

vận 


kiến 

thức 

vào 

thực 

tiễn. 

- NL 


quan 

sát, 

phân 

tích, 

tổng 

hợp. 












nó. 




Phân 

bón với 

năng 

suất cây 

trồng và 

môi 

trường 

Liệt kê được 

phân đạm và 

phân vi sinh 

vật cố định 

đạm 

được 


biến. 

đang 

7. Bộ câu hỏi đánh giá 

sử 

phổ 

- Chỉ ra được 

thành phần, tính 

chất, cách bảo 

quản và sử dụng 

của phân đạm 

và phân vi sinh 

vật cố định 

đạm. 

Câu 1. Triệu chứng khi cây thiếu Nitơ? 

- Nhận thức được 

hậu quả của việc bón 

phân thừa và thiếu 

cho cây trồng. Từ đó 

đề xuất được thế nào 

là bón phân hợp lí 

NL tư 

duy 

logic, 

NL 

tính 

toán, 

NL so 

sánh. 

A. Lá vàng nhạt, cây còi cọc. B. Lá vàng đỏ, trổ hoa trễ, quả chín muộn. 

C. Sức chống chịu của cây giảm. 

D. Cây mềm yếu, rễ cây bị thối, ngọn cây khô héo. 

Câu 2. Khi cây bị vàng lá, thân còi cọc có thể bón loại hóa chất nào sau đây 

giúp cây sinh trưởng tốt trở lại, lá màu xanh? 

A. Bón phân đạm. B. Bón tro bếp. 

C. Bón vôi. D. Bón phân Kali. 

Câu 3. Hãy viết công thức e của phân tử nitơ? Từ đó viết công thức cấu tạo 

của phân tử nitơ và nêu tính chất hóa học của nitơ? 

Câu 4. Kể tên các trạng thái tự nhiên của nitơ? 

Câu 5. Giải thích tại sao thực vật tắm mình trong biển nitơ mà vẫn đói đạm? 

Câu 6. Từ N 2 , em hãy viết các phương trình phản ứng hình thành NO 3 - và 

NH 4 + ? 

Câu 7. Trong tự nhiên, sét được hình thành như thế nào? Gia đình và địa 


phương em đã làm gì để ngăn ngừa thiệt hại về người và của do sét đánh gây 

ra? 















Câu 8. Phân vi sinh vật cố định đạm là gì? Nêu thành phần của phân vi sinh 

vật cố định đạm? Phân biệt phân vi sinh vật cố định đạm và phân hóa học? 

Câu 9. Vì sao cần phải bón phân hợp lý tùy thuộc vào loại đất, loại phân bón, 

loại cây trồng, thời kì sinh trưởng? 

Câu 10. Bón phân dư thừa gây hậu quả gì? 

Câu 11. Khi cây bị thiếu nitơ có thể bổ sung nitơ làm đất thêm màu mỡ bằng 

cách nào? 

Câu 12. Vì sao trong thực tế người ta thường trồng xen cây họ đậu với cây 

ngũ cốc và kết hợp thả bèo hoa dâu với trồng lúa? 

Câu 13. Nhà bạn Nam có một mảnh vườn nhỏ để trồng rau. Mẹ bạn Nam đã 

ngăn mảnh vườn thành 2 luống, một luống trồng rau để gia đình ăn, một luống 

trồng rau để bán và được đánh dấu rõ ràng. Trên cả 2 luống, mẹ bạn Nam đều 

trồng cùng một loại rau, đều sử dụng phân đạm để bón. 

a) Theo em, mẹ bạn Nam đã làm gì trên 2 luống trồng rau đó và nhằm mục 

đích gì? 

b) Việc làm của mẹ bạn Nam như vậy có hậu quả và ý nghĩa gì? Từ đó em 

có thái độ như thế nào trong vấn đề sử dụng phân bón cho cây trồng? 

Câu 14. Em hãy kể tên các loại phân bón mà em biết? Với mỗi loại phân bón 

này em hãy chỉ rõ cách sử dụng và bảo quản chúng sao cho đạt hiệu quả cao 

nhất? 

II. XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC 

1. Hoạt động khởi động: (tiết 1) 

a. Nội dung: Như tài liệu 

b. Tổ chức hoạt động 

- GV chia lớp thành 6 nhóm, mỗi nhóm cử 1 nhóm trưởng. Mỗi nhóm có 6 HS. 

Mỗi HS trong nhóm được đánh số thứ tự từ 1 6 và được cấp 1 thẻ đánh số 

đó. 


- GV: cho HS quan sát hình ảnh 

- HS: Quan sát hình ảnh sau và trả lời câu hỏi: lá cây có màu gì? Nguyên nhân 

của hiện tượng đó? 












Hình 1. Hình ảnh cây thiếu nitơ 




- HS thảo luận nhóm trong thời gian khoảng 10′ và trình bày những hiểu biết 

của mình về nguyên tố nitơ và nitơ có vai trò gì đối với thực vật? HS nêu ra ý 

tưởng, quan điểm của mình. 

- HS hoàn thiện sơ đồ sau: cho biết từ 1 12 là gì? 

Hình 2. Quá trình chuyển hóa nitơ 

- GV nghiệm thu kết quả hoạt động của HS. 

- GV cho học sinh đọc đoạn trích: 

- GV chuyển giao nhiệm vụ về nhà: yêu cầu HS lập sơ đồ KWL từ những hoạt 

động trên. 

Những điều đã biết 

(Know) 


Những điều muốn 

biết 

(What) 

Những điều học 

được 

(Learn) 















………………………… 

………………………… 

………………………… 

……………………….. 

…………………… 

…………………… 

…………………… 

………………….. 

…………………… 

…………………… 

…………………… 

…………………… 

c. Sản phẩm: 

- Báo cáo về hiện tượng đã quan sát được, vấn đề cần giải quyết, phương 

hướng giải quyết vấn đề và sơ đồ KWL. 

2. Hoạt động hình thành kiến thức 

a. Nội dung: Như tài liệu phần I.2. Cấu trúc logic của chủ đề 


- GV chuyển giao nhiệm vụ, quan sát, đánh giá việc tiếp nhận nhiệm vụ, 

thực hiện nhiệm vụ và kết quả hoạt động học tập của HS. 

* Tiết 2: Tìm hiểu về nitơ: 

GV chuẩn bị bảng hợp đồng, phiếu học tập, phiếu hỗ trợ. 

Nội dung 

Hoạt động của 

thầy 

HĐ 1:Hoạt động nghiên cứu, kí kết hợp đồng 

5 ph Kí hợp đồng 

-Giới thiệu hợp 

đồng: 

Hợp động có năm 

nhiệm vụ (4 bắt 

buộc và 1 tự chọn). 

Trong đó: 

- Phiếu hỗ trợ 

- Phát hợp đồng; 

Phiếu học tập theo 

hợp đồng. 

- Nêu các yêu cầu 

về nhiệm vụ trong 

hợp đồng học tập 

Hoạt 

của trò 

-Lắng 

động 

nghe, quan 

sát, 

nghĩ, 

nhận 

nội 

trong 

đồng 

Kí kết hợp đồng với Kí 

-Trao 

suy 

ghi 

các 

dung 

hợp 

đổi 

với GV và 

thống nhất 

nhiệm vụ 


Phương tiện 

-Bản 

đồng 

-Phiếu 


tập 


học 















HĐ2: Thực hiện hợp đồng 

30 

ph 

I. Các phương 

châm hội thoại 

II. Xưng hô trong 

hội thoại 

III. Cách dẫn trực 

tiếp và gián tiếp 

HĐ3: Thanh lí hợp đồng 

10 

ph 

học sinh 

Theo dõi và trợ 

giúp (nếu cần) 

Yêu cầu trao đổi 

hợp đồng để chấm 

chéo 

Thu lại bản hợp 

đồng 

Cho học sinh trình 

bày sản phẩm 

Khai thác các sản 

phẩm để rút ra 

kiến thức bài học 

PHIẾU HỌC TẬP 

NHÓM HỌ VÀ TÊN THÀNH VIÊN 

đồng 

Thực hiện nhiệm 

vụ trong hợp 

đồng 

(Nếu cần thiết 

tương tác với 

các thành viên 

trong 

phiếu hỗ trợ) 

Chấm chéo 

nhóm, 

Trình bày sản 

phẩm 

Ghi nhận đối 

chiếu kết quả; 

phản hồi tích 

cực 

-Phiếu 

học tập 

-Phiếu hỗ 

trợ 

Sản phẩm 

trên phiếu 

học tập 

Hợp đồng 


Thi gian: 25 

phút 















Lựa 

chọn 

Chú thích 

Nhiệm vụ 

1. Kể tên các trạng thái tự nhiên 

của nitơ? 

2. Viết công thức cấu tạo của 

phân tử nitơ? 

3. Nêu tính chất hóa học chủ yếu 

của nitơ? Viết 2 phương trình phản 

ứng đặc trưng? 

4. Giải thích tại sao thực vật tắm 

mình trong biển nitơ mà vẫn đói 

đạm? 

5. Từ N 2 , em hãy viết các phương 

trình phản ứng hình thành NO - 3 và 

NH + 4 ? 

Hình 

thức 

thực 

hiện 

(Cá 

nhân 

hoặc 

nhóm) 

x Đã hoàn thành Thời gian hoàn thành 

Nhiệm vụ bắt buộc 

Nhiệm vụ tự chọn 

Tiến triển tốt 

Khó 

Hợp tác 

☺ 

 

☹ 

 

 

 

Tự làm ra đáp án 

Nhận phiếu hỗ trợ 

Đáp án 

Hướng dẫn của cô giáo 

☺ Nhiệm vụ rất hay Làm việc cá nhân 

Nhiệm vụ bình thường Làm việc theo nhóm 

☹ 

Nhiệm vụ khó 

PHIẾU HỌC TẬP THEO HỢP ĐỒNG 

Bài tập 

1. Kể tên các trạng thái tự nhiên của nitơ? 

Đáp án 

 













2. Viết công thức cấu tạo của phân tử nitơ? . 




3. Nêu tính chất hóa học chủ yếu của nitơ? 

Viết 2 phương trình phản ứng đặc trưng? 

4. Giải thích tại sao thực vật tắm mình trong 

biển nitơ mà vẫn đói đạm? 

5. Từ N 2 , em hãy viết các phương trình phản 

ứng hình thành NO 3 - và NH 4 + ? 

ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP THEO HỢP ĐỒNG 

Bài tập 

1. Kể tên các trạng thái tự nhiên của 

nitơ? 

2. Viết công thức cấu tạo của phân tử 

nitơ? 

3. Nêu tính chất hóa học chủ yếu của nitơ? 

Viết 2 phương trình phản ứng đặc trưng? 

4. Giải thích tại sao thực vật tắm mình 

trong biển nitơ mà vẫn đói đạm? 

5. Từ N 2 , em hãy viết các phương trình 

phản ứng hình thành NO 3 - và NH 4 + ? 

- Dạng tự do: N 2 chiếm 80% 

thể tích không khí 

- Dạng hợp chất: 

+ Muối khoáng hòa tan: NO 3 

- 

và NH 4 + cây hấp thụ được. 

+ Muối khoáng không hòa 

tan (xác sinh vật): cây không 

hấp thụ được. 

- N 2 có liên kết ba bền vững 

+ Tính oxi hóa: Tác dụng với 

H 2 

+ Tính khử: Tác dụng với O 2 

Do N 2 có liên kết ba bền 

vững, khó bẻ gẫy. 


- N 2 + H 2 NH 3 NH 4 

+ 

- N 2 + O 2 NO NO 2 












NO 3 

- 




PHIẾU HỖ TRỢ BÀI TẬP 1 

- Các dạng tồn tại của nitơ: dạng tự do, dạng hợp chất. 


Từ vị trí trong bảng tuần hoàn hóa học, số e ngoài cùng, viết công 

thức e viết công thức cấu tạo phân tử nitơ. 


- Dựa vào số e lớp ngoài cùng. 


- Dựa vào tỉ lệ phân tử nitơ trong không khí 

- Dựa vào loại liên kết trong phân tử nitơ. 


- Dựa vào số e lớp ngoài cùng tính chất hóa học chủ yếu. 

- GV thu bảng KWL HS đã chuẩn bị từ tiết 1. 

- HS chấm phiếu hợp đồng chéo lẫn nhau trong một nhóm: số 1 chấm cho số 

2, số 2 chấm cho số 3, số 3 chấm cho số 4, số 4 chấm cho số 5, số 5 chấm cho 

số 6, số 6 chấm cho số 1. 

- GV gọi bất kì HS nào trong mỗi nhóm lên trình bày. 

- HS nhận xét và trao đổi kiến thức. 

- GV nhận xét và hệ thống lại kiến thức về nguyên tố nitơ. 

- HS tự chấm lại phiếu hợp đồng của mình theo đáp án trên bảng mà các nhóm 

HS và GV đã chốt lại kiến thức. 

* Tiết 3 và tiết 4: Tìm hiểu nitơ với thực vật 


Hoạt động 1: Tìm hiểu chu trình nitơ trong tự nhiên (tiết 3) 

- GV sắp xếp lại HS trong các nhóm: GV yêu cầu tất cả các HS số 1 ngồi vào 

nhóm I, tất các HS số 2 ngồi vào nhóm II, tất các HS số 3 ngồi vào nhóm III, 















tất các HS số 4 ngồi vào nhóm IV, tất các HS số 5 ngồi vào nhóm V, tất các 

HS số 6 ngồi vào nhóm VI. 

- GV yêu cầu HS đọc SGK/tài liệu bổ trợ kết hợp quan sát hình vẽ để tìm hiểu 

trả lời câu hỏi: 

Hình 3. 

Câu 1. Trong tự nhiên, sét được hình thành như thế nào? Gia đình và địa 

phương em đã làm gì để ngăn ngừa thiệt hại về người và của do sét đánh gây 

ra? 

Câu 2. Giải thích câu ca dao: 

“Lúa chiêm lấp ló đầu bờ 

Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên” 

Câu 3: Vì sao trong thực tế người ta thường trồng xen cây họ đậu với 

cây ngũ cốc và kết hợp thả bèo hoa dâu với trồng lúa? 

PHIẾU HỖ TRỢ TRẢ LỜI CÂU 2: 

- Vật lí: Hiện tượng sấm sét lúa phất cờ vai trò của sấm sét. 

- Hóa học: tính chất hóa học của nitơ. 

- Sinh học: 

+ Tại sao là lúa chiêm mà không phải là lúa mùa? 


+ Lúa chiêm là lúa vào tháng nào trong năm? Lúc đó có phải vào mưa lũ 

hay không? 












+ Lúa lấp ló đầu bờ là lúa thời kì sinh trưởng nào? 




PHIẾU HỖ TRỢ TRẢ LỜI CÂU 3: 

- Cây họ đậu có loại vi khuẩn cố định nitơ nào? 

- Bèo hoa dâu cộng sinh với loại vi khuẩn cố định nitơ nào? 

ĐÁP ÁN 

Câu 1. Trong tự nhiên, sét được Sét được hình thành giữa hai đám 

hình thành như thế nào? 

mây tích điện trái dấu với nhau 

hoặc giữa đám mây tích điện với 

mặt đất. 

Câu 2. Giải thích câu ca dao: - Lúa chiêm lấp ló đầu bờ: lúa 

“Lúa chiêm lấp ló đầu bờ tháng 3 – lúa con gái. 

Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà - Mùa đó có mưa, bão, có sấm sét. 

lên” 

- Khi đó N 2 trong không khí kết 

hợp với O 2 để tạo NO 2 . Sau đó NO 2 

kết hợp với nước mưa để hình 

thành NO - 3 cung cấp cho lúa lúa 

phất cờ mà lên 

Câu 3: Vì sao trong thực tế người - Cây họ đậu có vi khuẩn nốt sần 

ta thường trồng xen cây họ đậu với Rhizobium 

cây ngũ cốc và kết hợp thả bèo - Bèo hoa dâu có vi khuẩn lam 

hoa dâu với trồng lúa? 

Đây là những vi khuẩn có khả năng 

cố định niơ 

Câu 4: Hàng năm, mặc dù không có tác động của môi trường bên ngoài 

(lũ lụt, hạn hán) và con người (bỏ trống, không trồng cây), nhưng đất vẫn mất 


một lượng đạm rất lớn. Em hãy chỉ ra nguyên nhân của hiện tượng trên và đề 

xuất các biện pháp khắc phục? 

Nguyên nhân: hiện tượng phản nitrat hóa do vi sinh vật kị khí thực hiện. 















Biện pháp khắc phục: đảm bảo độ thoáng cho đất (cày phơi ải đất, …) 

phút) 

Con đường 

- HS: Làm việc cá nhân (5 phút) 

- HS thảo luận theo nhóm để hoàn thiện bảng kiến thức (thời gian: 7 

vật lí – hóa học 

Con đường sinh 


Quá trình cố 

định N 2 trong 

khí quyển 

Quá trình chuyển 

hóa nitơ trong 

đất 

Ứng dụng để sản 

xuất phân bón 

- HS: các nhóm báo cáo sản phẩm sau đó các nhóm nhận xét cho nhau (thời 

gian: 20 phút) 

- GV: chốt lại kiến thức cho HS (thời gian: 5 phút) 

- HS: tự ghi lại kiến thức vừa lĩnh hội được. (thời gian: 3 phút) 

Con 

đường 

vật lí - 

hóa 


Con 

đường 

sinh 


Quá trình cố định N 2 

trong khí quyển 

Quá trình chuyển hóa 

nitơ trong đất 

Protein (xác sinh vật) 

Sự phóng điện trong cơn 

- 

- HNO 3 NO 3 + H + 

giông, mưa bão, sấm sét 

đã oxi hóa N 2 thành 

Polipeptit axitamin 

NH 3 

- 

NO 3 

- N 2 + O 2 NO 

- NO + O 2 NO 2 

- NO 2 + O 2 + H 2 O 

HNO 3 

Quá trình khử N 2 được Nguồn nitơ từ xác động 

thực hiện bởi: 

vật hoặc thực vật chết 

+ Nhóm vi khuẩn tự do: (protein) được vi sinh 

Azotobacter, Nostoc vật phân giải thành NH 3 . 

+ Nhóm vi khuẩn cộng 

Ứng dụng 

để sản 

xuất phân 

bón 

- Phân hóa 


- Phân hữu 

cơ 

- Phân vi 

sinh vật cố 

định đạm 
















đạm. 

sinh: vi khuẩn nốt sần 

Zhizobium, Anabaena 

azolleae 

Các vi sinh vật này có 

enzim nitrogenaza có 

khả năng bẻ gẫy liên kết 

+ 

ba để N 2 NH 4 

- N 2 + H 2 NH 3 

- NH 3 + H 2 O NH + 4 + 

OH - 

GV cho HS quan sát 1 số hình ảnh về vi sinh vật có khả năng cố định 

Hoạt động 2: 

Hình 4. Một số vi sinh vật cố định đạm 

Rễ cây họ đậu 

Tìm hiểu vai trò của nitơ và nguồn cung cấp nitơ cho cây (tiết 4) 

GV yêu cầu HS quan sát hình vẽ, đọc SGK/tài liệu bổ trợ và để trả lời các câu 

hỏi sau: 

- Vì sao thiếu nitơ cây không thể sinh trưởng và phát triển được? 

- Hãy cho biết các dạng nitơ mà cây có thể hấp thụ? 

- Kể tên các nguồn cung cấp nitơ cho cây trồng? Trong đó nguồn nào là chủ 

yếu? Vì sao? 

- Hãy cho biết biểu hiện của từng cây khi trồng trong các dung dịch? 
















Tên nguyên 

tố 

Nitơ 

+ GV yêu cầu HS hoàn thiện bảng kiến thức sau: 

Thuộc 

nguyên tố 

nhóm 

Vai trò với 

thực vật 

Dấu hiệu khi 

thiếu 

- HS: hoạt động cá nhân trên lớp (thời gian: 5 phút) 

Nguồn 

cung cấp 

- HS thảo luận theo nhóm để hoàn thiện bảng kiến thức (thời gian: 7 phút) 

- HS: các nhóm báo cáo sản phẩm sau đó các nhóm nhận xét cho nhau (thời 

gian: 5 phút) 

- GV: chốt lại kiến thức cho HS (thời gian: 5 phút) 

Hình 6. Hình ảnh lá cây cà chua thiếu một số nguyên tố khoáng 
















- GV cho HS đọc đoạn trích: Rau củ quả chứa nhiều phân đạm gây bệnh ung 

thư 

Rau củ quả chứa nhiều phân đạm gây bệnh ung thư 

Gần đây, nhiều người đang tỏ ra lo ngại về dư lượng 

nitrat trong rau củ quả được bày bán trên thị trường 

liệu có đảm bảo hay không và ảnh hưởng thế nào tới 

sức khỏe. 

Nitrat tồn dư vượt ngưỡng cho phép trong thực vật, 

nếu ăn liên tục sẽ gây ảnh hưởng đến quá trình trao đổi 

chất, ảnh hưởng đến gan, thận. Tác hại của nitrat là 

ngấm lâu dài và có thể chuyển hoá thành nitrit, rồi kết 

hợp với một số chất là nguyên nhân gây ung thư. Do vậy 

chỉ số dư lượng nitrat được quản lý chặt trong an toàn 

thực phẩm. Tuy nhiên nhìn bằng mắt thường rất khó 

nhận biết và tính toán dư lượng nitrat. 

Theo http://vietnamnet.vn/vn/kinh-doanh/235373/rau-cu-qua-chua-nhieuphan-dam-gay-benh-ung-thu.html 

GV chuyển giao nhiệm vụ về nhà: 

Nhóm 1 và 2: tìm hiểu về phân đạm. 

Nhóm 3 và 4: tìm hiểu về phân vi sinh vật cố định đạm. 

Nhóm 5 và 6: tìm hiểu về hậu quả (hoặc ý nghĩa ) của bón phân hợp lí, bón 


phân dư thừa, bón phân chưa đủ liều lượng. 

Sản phẩm của mỗi nhóm là bài báo cáo bằng Powerpoint được trình bày ở tiết 

sau (tiết 5). 















Hoạt động 3: Phân bón với cây trồng và môi trường (tiết 5) 

- Đại diện HS mỗi nhóm lên báo cáo kết quả của nhóm mình đã tìm hiểu ở nhà 

bằng Powerpoint. HS các nhóm đặt câu hỏi và nhận xét theo tinh thần 3 khen, 

2 chê, 1 góp ý. 

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi: 

Câu 1. Vì sao cần phải bón phân hợp lý tùy thuộc vào loại đất, loại phân 

bón, loại cây trồng, thời kì sinh trưởng? 

Câu 2. Bón phân dư thừa gây hậu quả gì? 

Câu 3. Phân vi sinh vật cố định đạm là gì? Nêu thành phần của phân vi 

sinh vật cố định đạm? Phân biệt phân vi sinh vật cố định đạm và phân hóa học? 

Câu 4. Nhà bạn Nam có một mảnh vườn nhỏ để trồng rau. Mẹ bạn Nam 

đã ngăn mảnh vườn thành 2 luống, một luống trồng rau để gia đình ăn, một 

luống trồng rau để bán và được đánh dấu rõ ràng. Trên cả 2 luống, mẹ bạn 

Nam đều trồng cùng một loại rau, đều sử dụng phân đạm để bón. 

c) Theo em, mẹ bạn Nam đã làm gì trên 2 luống trồng rau đó và nhằm mục 

đích gì? 

d) Việc làm của mẹ bạn Nam như vậy có hậu quả và ý nghĩa gì? Từ đó em 

có thái độ như thế nào trong vấn đề sử dụng phân bón cho cây trồng? 

- HS trả lời các câu hỏi và tự ghi lại kiến thức vừa lĩnh hội được. (thời gian: 3 

phút) 

GV nhấn mạnh: Dư lượng NO 3 - trong mô thực vật là một trong những 

chỉ tiêu đánh giá độ sạch của nông phẩm. Lượng NO 3 - tồn đọng quá nhiều 

trong mô thực vật (bón phân thừa) có thể gây ung thư. 

- GV: chuyển giao nhiệm vụ cho HS về nhà chuẩn bị cho hoạt động luyện tập ở 

tiết 6. 

c. Sản phẩm: HS trả lời hai câu hỏi trên và hoàn thiện bảng kiến thức 

3. Hoạt động luyện tập (tiết 6) 



b. Tổ chức hoạt động: 















- GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS: Mỗi HS của nhóm hoàn thiện một cánh 

hoa trong bông hoa chung là nitơ với thực vật. 

HS quan sát, đánh giá việc tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện nhiệm vụ và kết quả 

hoạt động học tập của HS. 

- GV nghiệm thu kết quả hoạt động. 

Hình 7. Kĩ thuật mảnh ghép 

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau: Hãy vẽ sơ đồ tư duy tóm tắt nội dung 

chủ đề? 

- HS làm việc cá nhân. 

- HS thảo luận nhóm để thống nhất ý kiến. 

- GV nghiệm thu kết quả hoạt động. 

c. Sản phẩm: Sơ đồ tư duy của các nhóm. 

4. Hoạt động vận dụng và hoạt động tìm tòi khám phá 



Giáo viên giao nhiệm vụ về nhà cho học sinh: 

Câu 1. Dựa vào kiến thức đã học, em hãy giải thích câu ca dao: 

“ Lúa chiêm lấp ló đầu bờ 


Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên” 

Cho biết hiện tượng đó có gì khác với quá trình cố định nitơ sinh học? 















Câu 2: Vì sao trong thực tế người ta thường trồng xen cây họ đậu với cây ngũ 

cốc và kết hợp thả bèo hoa dâu với trồng lúa? 

- HS học cá nhân ở nhà, hỏi người thân, tìm trên mạng Internet, đồng ruộng,… 

Câu 3. Hàng năm, mặc dù không có tác động của môi trường bên ngoài (lũ lụt, 

hạn hán) và con người (bỏ trống, không trồng cây), nhưng đất vẫn mất một 

lượng đạm rất lớn. Em hãy chỉ ra nguyên nhân của hiện tượng trên và đề xuất 

các biện pháp khắc phục? 

c. Sản phẩm: HS báo cáo và sản phẩm vào góc học tập của lớp. 

III. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG, TRIỂN KHAI 

- Phạm vi áp dụng: HS khối 11. 

- Thời gian áp dụng: đầu tháng 11 

- Khả năng thay thế giải pháp: 

+ Các giáo viên khác có thể lựa chọn các kĩ thuật dạy học không giống với tác 

giả để phù hợp với đối tượng học sinh của lớp mình, trường mình giảng dạy. 

+ GV có thể sắp xếp lại cấu trúc logic của chủ đề, bổ sung thêm hoặc giảm bớt 

kiến thức để phù hợp với từng đối tượng học sinh mà vẫn đảm bảo kiến thức 

trọng tâm theo chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ. 

+ GV có thể xây dựng kế hoạch dạy học khác sao cho phù hợp với trường 

mình. 

+ GV tham gia các buổi sinh hoạt chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học ở 

trường mình hoặc trên trường học kết nối để có thể xây dựng lại chủ đề này 

theo ý mình. 

IV. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM 

Tôi chọn 3 lớp trong khối 11 của trường THPT Nghĩa Dân là 11A 4 , 


11A5, 11A6 vì 3 lớp này có trình độ năng lực HS là tương đương nhau (HS 

học trung bình – khá). 















Sau khi dạy thực nghiệm (11A 6 – 1 lớp thí nghiệm) và đối chứng (lớp 

11A 4 , 11A 5 – 2 lớp đối chứng) tôi nhận thấy kết quả như sau: 

1. Kết quả thu được ở 3 lớp 

1.1. Kết quả thu được ở lớp 11A 4 (dạy theo phương pháp truyền thống: 

không sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực và cũng không dạy theo chủ đề 

tích hợp liên môn) 

Tiết học trầm, học sinh ít hoạt động, không có hứng thú, không tích cực 

trong học tập, khả năng tiếp thu kiến thức không cao. 

1.2. Kết quả thu được ở lớp 11A 5 (sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực 

nhưng không dạy theo chủ đề tích hợp liên môn) 

HS hứng thú và tích cực trong học tập nhưng kiến thức còn rời rạc, chưa 

tổng quát, chưa gắn với thực tiễn nên khả năng vận dụng kiến thức của HS vào 

giải quyết tình huống thực tiễn còn rất hạn chế. 

Hình 8. Hoạt động của HS 

1.3. Kết quả thu được ở lớp 11A 6 (Sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực vào 

dạy chủ đề tích hợp liên môn) 

- Lớp học sôi nổi, học sinh hoạt động nhiều, rất hứng thú, tích cực trong học 

tập, khả năng tiếp thu kiến thức cao hơn, các em cảm thấy yêu thích tiết học, 

HS vận dụng kiến thức liên môn vào giải quyết tình huống thực tiễn một cách 

dễ dàng. 


Hình 9. Hoạt động học của các nhóm học sinh 















Hình 10. Sơ đồ tư duy về phân bón 

(bài báo cáo bằng Powerpoint của hóm V được trình bày ở tiết 5). 

Hình 11. Phiếu kĩ thuật dạy học mảnh ghép của học sinh 
















Hình 12. Sơ đồ tư duy tóm tắt chủ đề của học sinh 


- Trước đây quá trình chuyển hoá N 2 thành NH + 4 , NO - 3 được dạy lặp đi lặp lại 

ở nhiều môn học khác nhau ở các thời điểm khác nhau. 















Trong chủ đề này HS đã được vận dụng kiến thức của cả 3 môn (liên môn) Vật 

lí, Hoá học, Sinh học vào quá trình cố định nitơ phân tử và từ đó nêu được 

những ứng dụng của nó. 

Ngoài quay phim, chụp ảnh hoạt động học của HS như trên, tôi còn sử 

dụng phỏng vấn, điều tra để chứng minh hiệu quả đạt được của đề tài. 

a. Phỏng vấn HS 11A 6 

Sau khi sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực vào dạy học liên môn, tôi 

đã tiến hành phỏng vấn 39 em học sinh của lớp 11A 6 với nội dung: em cảm 

thấy như thế nào khi sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực vào dạy chủ đề liên 

môn? Em có thích cách dạy học như vậy không? 

Kết quả: 39 HS cùng có câu trả lời em rất thích thầy, cô giáo dạy như vậy. 

b. Dùng phiếu điều tra 

Đồng thời với phỏng vấn tôi đã tiến hành phát phiếu điều tra để thăm 

dò ý kiến về thái độ của HS trong nhà trường về bộ môn Sinh học và đánh giá 

của HS về phần chuyển giao nhiệm vụ của GV, kết quả thu được như sau: 

* Thăm dò thái độ của HS với môn Sinh học 

Bảng 1. Thái độ của HS với môn Sinh học 

Trước khi sử dụng các kĩ thuật dạy 

học tích cực vào dạy học liên môn 

Sau khi sử dụng các kĩ thuật dạy học 

tích cực vào dạy học liên môn 

32 HS trả lời không thích 11 HS thay đổi cách nhìn với bộ môn 

7 HS thích học bộ môn 28 HS hứng thú với bộ môn 

Vậy ta có thể kết luận việc sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực vào dạy 

liên môn Vật lí – Hoá học – Sinh học – Công nghệ có tác dụng rất lớn trong 

việc làm giảm số lượng HS không thích học môn này. 

* Thăm dò thái độ của HS về phần chuyển giao nhiệm vụ của GV 

Sau khi hoàn thành bảng KWL, HS đã làm phiếu đánh giá phần chuyển giao 

nhiệm vụ của GV, kết quả như sau: 






Bảng 2. Đánh giá phần chuyển giao nhiệm vụ của giáo viên 








Đánh giá của học sinh Tỉ lệ % 




Nhiệm vụ rất hay 53% 

Nhiệm vụ bình thường 29% 

Nhiệm vụ khó 18% 

Trước đây, trong dạy học phần chuyển giao nhiệm vụ ít được chú trọng. 

Nhưng hiện nay, chuyển giao nhiệm vụ là một khâu quan trọng trong dạy học. 

Nhiệm vụ được chuyển giao phải là tình huống có vấn đề nhưng phải vừa sức 

với học sinh, nhiệm vụ này không được giải quyết ngay mà HS cần có thời 

gian để đi tìm, gỡ nút thắt trong vấn đề và sẽ được trả lời vào phần hình thành 

kiến thức mới trong bài học. Đa số HS cho rằng nhiệm vụ của GV chuyển giao 

rất hay. HS thấy hứng thú, thích được tìm tòi, khám phá. 

c. Kết quả làm bài kiểm tra 

Sau tiết học sinh học có sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực và phương 

pháp dạy học liên môn, tôi đã tiến hành kiểm tra nhận thức của 15 HS thông 

qua phiếu học tập ( kiểm tra trong 25 phút) để đánh giá lại một lần nữa về tác 

dụng của đề tài. 

Hình 13. Sản phẩm thu được của học sinh: 






Bảng 3. Kết quả học tập của HS 











HS 

Điểm số chưa 

sử dụng kĩ 

thuật dạy học 

tích cực và 

chưa dạy học 

liên môn 

(11A 4 ) 

Điểm số khi sử dụng 

kĩ thuật dạy học tích 

cực nhưng chưa dạy 

học liên môn (11A 5 ) 

Điểm số sau khi sử dụng 

các kĩ thuật dạy học tích 

cực vào dạy liên môn 

(lớp 11A 6 ) 

1 4 4 5 

2 3 5 5 

3 4 6 7 

4 2 5 5 

5 5 4 6 

6 1 4 5 

7 4 3 5 

8 5 6 7 

9 4 7 6 

10 3 5 6 

11 5 4 6 

12 4 8 9 

13 5 5 7 

14 4 5 7 

15 4 4 6 

Mô tả dữ liệu thu được 

Mốt 3 4 5 

Trung 4 5 6 

vị 

Giá 3.733333333 5 6.13333333333 

trị 

trung 

bình 

Độ 

lệch 

chuẩn 

1.5025123243 1.309307341 1.125462868 

Nhìn vào bảng số liệu cho thấy thái độ của HS đối với môn Sinh học đã 

có những thay đổi rõ rệt. Điều đó chứng tỏ tác dụng của đề tài này. 

Qua thực tế áp dụng cho thấy việc sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực 


vào dạy chủ đề tích hợp đã đem lại nhiều hiệu quả cao trong dạy học, nó thực 

sự làm tăng hứng thú học tập của học sinh và làm giảm điểm thấp trong dạy 

học sinh học ở nhà trường phổ thông hiện nay. 















* Điểm mới trong dạy chủ đề ở lớp 11A 6 

Trước kia giáo viên dạy 1 lớp gồm 45 HS thì nay GV dạy 45 HS 1 lớp 

có nghĩa là trước kia GV chỉ dạy cả lớp còn hiện nay GV dạy từng đối tượng 

HS trong lớp. GV phải có khả năng quan sát tốt, quan sát cả lớp, quan sát đến 

từng đối tượng HS để có biện pháp giúp đỡ HS kịp thời khi cần, hoặc nhờ 

những HS khá giỏi giúp đỡ HS yếu kém trong lớp. 

C. KẾT LUẬN 

1. Tóm lược những nội dung của chủ đề 

Trong chủ đề này kiến thức Hóa học, Vật lí, Sinh học, Công nghệ hòa 

quện vào nhau và một giáo viên có thể giảng dạy toàn bộ chủ đề mà vẫn cảm 

thấy nhẹ nhàng. Chủ đề này đã giải quyết được vấn đề đổi mới hiện nay, đặc 

biệt tiếp cận với chương trình sách giáo khoa mới với một số môn tích hợp 

trong đó có môn khoa học tự nhiên. 

Chủ đề này đã làm giảm sự chồng chéo các nội dung kiến thức ở các 

môn học, giảm gánh nặng cho HS. Chủ đề này đã giúp GV và HS ít hao phí 

công sức và tiền của, thời gian. 

Chủ đề này GV đã áp dụng các kĩ thuật dạy học tích cực cùng với việc 

sử dụng âm thanh, ánh sáng phòng học, ngôn ngữ cơ thể để duy trì năng lượng 

và trạng thái hưng phấn của học sinh. Học sinh được hoạt động nhiều mà vẫn 

thấy thỏa mái, không uể oải và mệt mỏi. Kiến thức HS tiếp thu một cách nhẹ 

nhàng, khắc sâu hơn. 

Mặc dù đại đa số gia đình các em học sinh đều làm nông nghiệp, nhưng 

các em đều chưa biết có bao nhiêu loại phân bón cho cây trồng, vai trò của nó 

ra sao, cách bảo quản và sử dụng chúng thế nào, đặc biệt chưa nhận thức được 

hậu quả của việc bón thừa hoặc thiếu phân cho cây trồng. 

Qua chủ đề này vấn đề phân bón với cây trồng và môi trường được các 

em tìm hiểu kĩ qua mạng internet, qua tạp chí,… và trình bày dưới dạng 

Powerpoint. Các em cũng ý thức được hậu quả của việc bón phân dư thừa và 

tuyên truyền tới gia đình và địa phương mình. 
















Chủ đề này đã giải quyết được vấn đề nảy sinh trong thực tiễn. Tại sao 

trong quần thể người hiện nay lại xuất hiện nhiều bệnh lạ (đặc biệt bệnh ung 

thư)? Kinh tế của chúng ta ngày càng phát triển nhưng đôi lúc chúng ta nhìn 

thấy người thân của mình chết dần chết mòn, chết đau đớn mà chúng ta không 

làm gì được? Một trong những nguyên nhân của nó là bón phân không hợp lí 

cho nông sản mà mình ăn vào. 

HS đã vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn 

như: sự hình thành sấm sé, hậu quả của sấm sét và biện pháp khắc phục hậu 

quả do sấm sét gây ra; phương pháp bón phân, biện pháp bón phân hợp lí để 

vừa nâng cao năng suất cây trồng vừa bảo vệ môi trường, biện pháp cải tạo đất 

nâng cao năng suất cây trồng… 

Chủ đề này đã mang lại hiệu quả thiết thực trong thực tế khi áp dụng. 

Qua học chủ đề HS đã phát triển năng lực: nghiên cứu khoa học, tìm tòi sáng 

tạo, tự học, năng lực sử dụng công nghệ thông tin để tìm hiểu về phân bón với 

năng suất cây trồng và môi trường, năng lực hợp tác thông qua hoạt động 

nhóm, ..... 

Đặc biệt với chủ trương đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục Việt 

Nam, đặc biệt năm học 2018 – 2019 có thêm bộ sách giáo khoa mới có môn 

Khoa học tự nhiên (là những chủ đề tích hợp của các môn Vật lí, Hoá học, Sinh 

học) thì chủ đề này được thực hiện bây giờ sẽ giúp học sinh đỡ bỡ ngỡ, làm 

quen dần và có thể đưa vào chương trình sách giáo khoa mới. 

2. Điều kiện áp dụng 

a. Đối với giáo viên 

- GV phải có kiến thức cơ bản về Vật lí, Hoá học, Sinh học khá vững vàng. 

Muốn vậy giáo viên phải tích cực tham gia sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn dựa 

trên nghiên cứu bài học và sinh hoạt chuyên môn trên trường học kết nối. Trên 

cơ sở cấu trúc logic của chủ đề này, giáo viên có thể sử dụng các kĩ thuật dạy 

học khác nhau để phù hợp với từng đối tượng học sinh và cơ sở vật chất nhà 

trường hiện có. 

- GV phải hiểu cặn kẽ và thật tâm đắc với những tư liệu mình đã lựa chọn. 

- Không nên ôm đồm, quá tải trong việc vận dụng kiến thức. 

- Luôn luôn đảm bảo tính vừa sức của học sinh. 

b. Đối với HS 

HS phải chuẩn bị bài thật tốt để GV không bị động và có thời gian để tổ chức 

các hoạt động học cho HS. 

3. Đề xuất, kiến nghị 
















- Các cấp lãnh đạo nên có chế độ khuyến khích, động viên GV ở các trường 

THPT trên toàn tỉnh xây dựng các chủ đề tích hợp liên môn khác để nâng cao 

năng lực cho HS. 

- Để nâng cao chất lượng môn Sinh học ở các trường THPT, Bộ Giáo dục và 

Đào tạo cần phải thay đổi chương trình giáo dục và sách giáo khoa sao cho phù 

hợp với thực tiễn dạy và học hiện nay. 

- Mỗi GV phải tích cực đổi mới phương pháp dạy học, chủ động xây dựng các 

chủ đề dạy học liên môn, ứng dụng nhuần nhuyễn công nghệ thông tin vào dạy 

học. 

4. Triển vọng 

- Tiếp tục triển khai sâu, rộng chủ đề này để thấy rõ hiệu quả của nó. 

- Chủ đề này có thể mở rộng kiến thức hơn, tăng kiến thức vận dụng để có thể 

giảng dạy đối tượng HS giỏi, HS chuyên, HS thi học sinh giỏi, HS thi học sinh 

giỏi quốc gia. 

5. Hạn chế 

Phạm vi nghiên cứu còn hẹp nên chưa đánh giá được chính xác hiệu quả 

giáo dục. 

LỜI CAM ĐOAN 

Đây là SKKN của bản thân tôi viết, không sao chép nội dung của người khác. 

Họ và tên tác giả: Trần Thanh Thuý 

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 

1. Sách giáo khoa Công nghệ lớp 10, NXB Giáo dục, 2000. 

2. Sách giáo khoa Sinh học lớp 11, NXB Giáo dục, 2000. 

3. Sách giáo khoa Sinh học lớp 12, NXB Giáo dục, 2000. 

4. Sách giáo khoa Vật lí lớp 11, NXB Giáo dục, 2000. 

5. Sách giáo khoa Hoá học lớp 11, NXB Giáo dục, 2000. 

6. Sách bài tập Hoá học lớp 11, NXB Giáo dục, 2000. 

7. Sách bài tập Sinh học lớp 11, NXB Giáo dục, 2000. 

8. Sách bài tập Vật lí lớp 11, NXB Giáo dục, 2000. 


9. ww.cuctrongtrot.gov.vn/Tech_Science.aspx?index=detail&type=b&... 

10.www.chephamsinhhoc.net/.../cach-bon-phan-hop-ly-cho-cay-trong.html 

11. www.vnlink.net/Nong_Nghiep/Trong_Trot/phan_dam.htm 















12.www.phanvisinh.net/phan-vi-sinh/thong-tin-ve-phan-vi-sinh-co-dinh-da... 

13. https://www.google.com 

14.http://vietnamnet.vn/vn/kinh-doanh/235373/rau-cu-qua-chua-nhieu-phandam-gay-benh-ung-thu.html

Sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực vào dạy chủ đề tích hợp nitơ với thực vật cho học sinh khối 11 ở trường THPT Nghĩa Dân

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?