CHẾ BIẾN THẠCH HẠ SỐT, KẸO TRỊ HO CHO TRẺ TỪ QUẢ TRỨNG CÁ, NGHỆ VÀ LÁ DIẾP CÁ

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG BÌNH 

TRƯỜNG THPT NGÔ QUYỀN 

======== 

CUỘC THI SÁNG TẠO KHOA HỌC, KỸ THUẬT 

ĐỀ TÀI: 

CHẾ BIẾN THẠCH HẠ SỐT, KẸO TRỊ HO CHO TRẺ 

TỪ QUẢ TRỨNG CÁ, NGHỆ VÀ LÁ DIẾP CÁ 

LĨNH VỰC: HÓA - SINH 

Nhóm thực hiện: 

Người hướng dẫn: 

1 – PHAN MỸ LỆ 

2 – NGUYỄN THỊ THÙY GIANG 

PHAN NAM TRÀ 

Giáo viên trường THPT Ngô Quyền 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Bố Trạch, tháng 12 năm 2015 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial 

1








MỤC LỤC 

Trang 

Mục lục........................................................................................................... 2 

Lời cảm ơn.......................................................................................................3 

Tóm tắt.............................................................................................................4 

PHẦN MỘT: ĐẶT VẤN ĐỀ ......................................................................5 

PHẦN HAI: TỔNG QUAN VỀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...................5 

1. Sốt ở trẻ..............................................................................................5 

1.1. Tổng quan về sốt 

1.2. Triệu chứng khi trẻ bị sốt 

1.3. Nguyên nhân gây ra sốt ở trẻ em 

1.4. Cách hạ sốt thông dụng hiện nay 

2. Ho ở trẻ..............................................................................................8 

2.1. Tổng quan về ho 

2.2. Dấu hiệu 

2.3. Nguyên nhân 

2.4. Cách trị ho thông dụng hiện nay 

3. Tác dụng của một số loại thực vật.....................................................13 

3.1. Cây trứng cá 

3.2. Rau diếp cá 

3.3. Củ nghệ 

3.4. Quả quất 

3.5. Lá găng rừng. 

PHẦN BA: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............23 

1. Đối tượng nghiên cứu 

2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu 

3. Nội dung nghiên cứu 

4. Phương pháp nghiên cứu 

PHẦN BỐN: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.....................................................30 

1. Sản phẩm............................................................................................30 

1.1. Thạch 

1.2. Kẹo 

2. Nhật kí sử dụng thạch hạ sốt, kẹo trị ho.............................................31 

2.1. Hạ sốt 

2.2. Trị ho 

3. Kết luận về khả năng hạ sốt, trị ho của sản phẩm, liều dùng..............36 

3.1. Kết luận 

3.2. Liều dùng 

4. Tác dụng phụ, triệu chứng bất thường.................................................36 

5. Biểu hiện của trẻ khi nhận được sản phẩm......................................... 36 

PHẦN NĂM: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ......................................................37 









2





LỜI CẢM ƠN 




- Cảm ơn nhà trường, sở giáo dục tỉnh Quảng Bình đã tạo điều kiện để chúng em 

tham gia sân chơi bổ ích; 

- Cảm ơn chú Phạm Minh Quý- bác sỹ đông y tại bệnh viện y học cổ truyền Quảng 

Bình, bác Trần Văn Bang – thầy lang bóc thuốc nam tại gia ở Trung Trạch đã chỉ 

dẫn cho chúng cháu một số kinh nghiệm về các bài thuốc dân gian; 

- Cảm ơn cô Nguyễn Thu Phương, cô Bùi Thanh Loan đã tư vấn cho chúng em trong 

quá trình kiểm tra sản phẩm; 

- Cảm ơn cô Phan Nam Trà đã hướng dẫn và hỗ trợ chúng em trong quá trình nghiên 

cứu, giúp đỡ chúng em trong quá trình viết báo cáo; 

- Cảm ơn ba mẹ và gia đình đã ủng hộ và động viên trong suốt quá trình nghiên cứu. 









3





TÓM TẮT 




Mục tiêu nghiên cứu 

- Tìm được hướng giải quyết cho vấn đề tạo ra một số loại thạch hạ sốt, kẹo trị ho 

an toàn cho trẻ nhỏ (độ tuổi từ 1-4) 

- Kiểm tra hiệu quả của các sản phẩm, từ đó có thể nhân rộng quy mô áp dụng. 

- Trả lời các câu hỏi: 

• Việc thay đổi cách thức chế biến có ảnh hưởng đến tác dụng của các loại cây 

đối với việc trị ho hay hạ sốt hay không? 

• Trẻ có thái độ như thế nào khi sử dụng các sản phẩm này? 

• Quy trình chế biến có vệ sinh an toàn thực phẩm hay không ? 

• Vấn đề nảy sinh trong quá trình tiến hành ? 

Cách thức thu nhập dữ liệu 

Qua theo dỏi thực tiễn, dựa vào các tiêu chí: 

- Trẻ tự mình ăn thạch và kẹo khi bị sốt hoặc ho. 

- Khả năng hạ sốt, thuyên giảm ho của trẻ khi sử dụng sản phẩm, so sánh với các 

bài thuốc dân gian. 

- Thời gian bảo quản của sản phẩm, tính tiện dụng của sản phẩm. 

Kết quả nghiên cứu 

• Khi cho trẻ ăn Thạch và kẹo 

- Thái độ: Trẻ hào hứng và ăn ngay. Khi nếm vị nhiều trẻ muốn được ăn thêm. Trẻ 

có thể ăn nhiều lần trong ngày. 

- Tác dụng hạ sốt: Trẻ hạ sốt trong khoảng thời gian tương đương như khi sử dụng 

bài thuốc dân gian, hết sốt sau 2-4 ngày sử dụng. 

- Tác dụng trị ho: Trẻ thuyên giảm ho ngay sau khi ngậm viên kẹo đầu tiên, cơn 

ho hầu như dừng hẳn sau khoảng 2-4 ngày ngậm kẹo. 

• Cách chế biến 

- Đơn giản, tiết kiệm chi phí. 

- Không thay đổi được thành phần, bản chất của các bài thuốc hạ sốt, trị ho như ở 

các bài thuốc dân gian. 

- Có thể áp dụng cho trẻ ở nhiều độ tuổi khác nhau, thậm chí cà người lớn. 

- Việc bảo quản thuận lợi hơn so với cách bảo quản các bài thuốc được chế biến 

theo phương pháp dân gian. 









4





PHẦN MỘT: ĐẶT VẤN ĐỀ 




Sốt, ho là những bệnh thường gặp ở trẻ em theo mùa hay theo giai đoạn phát triển 

của trẻ. Với sự phát triển của ngành dược 

hiện nay có rất nhiều loại thuốc tây có tác 

dụng tức thời giúp trẻ hạ sốt, cắt đứt cơn 

ho nhanh chóng. Nhưng bên cạnh sự tiện 

lợi đó luôn là những tác dụng phụ nếu quá 

lạm dụng thuốc, dùng thuốc sai cách. Hơn 

nữa việc cho trẻ uống thuốc thật sự không 

dễ dàng, trẻ thường khóc và hốt hoảng, 

thậm chí là nôn khi bị bắt uống thuốc. 

Việc dùng lá cây diếp cá hạ sốt cho 

Hình 1. Trẻ sợ hãi uống thuốc 

trẻ hay dùng nghệ, quất, mật ong trị ho 

cho trẻ là những bài thuốc dân gian hữu ích có tác dụng tuyệt vời và an toàn mà hầu 

như bà mẹ nào cũng đều biết cách thực hiện trong kinh nghiệm nuôi con nhỏ của mình. 

Song thật sự khi cho trẻ uống trực tiếp các loại nước diếp cá tươi để hạ sốt hay nghệ 

hấp mật ong để trị ho trẻ thường rất bướng bỉnh, thật khó khăn để trẻ nuốt được một ít 

vào trong cơ thể. Rất nhiều trẻ chống cự quyết liệt trước việc cho uống của mẹ, có trẻ 

lại khóc nhiều, hầu hết trẻ trở nên sợ, lo lắng mỗi khi đến giờ uống thuốc. 

Từ những vấn đề không thuận tiện ở trên, nhóm chúng em tiến hành tìm tòi, thử 

nghiệm ra một cách thức nhằm giúp trẻ trở nên yêu thích với việc dùng thuốc, tự nguyện 

uống thuốc lúc trẻ bị sốt hay ho. Từ đó chúng em tiến hành nghiên cứu dự án “Chế biến 

thạch hạ sốt, kẹo trị ho cho trẻ từ quả trứng cá, nghệ và lá diếp cá”. Bằng các hiểu 

biết vốn có của mình kết hợp với sự giúp đỡ, cộng tác của mọi người, đặc biệt là các 

em nhỏ trong lớp bé 2, lớp nhà trẻ 1 trường mầm non Trung Trạch chúng em đã có 

những bước thử nghiệm thành công đầu tiên của mình. 

Hy vọng rằng với việc thay đổi cách chế biến các loại thuốc dân gian nhưng vẫn 

giữ nguyên được bản chất, thành phần các chất trị bệnh những đứa trẻ đáng yêu sẽ vượt 

qua những cơn sốt hay những trận ho một cách dễ dàng và hiệu quả hơn. 






PHẦN HAI: TỔNG QUAN VỀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 




5








1. Sốt ở trẻ 

1.1. Tổng quan về sốt 

Theo y học, một trẻ được gọi là có sốt khi nhiệt độ đo được ở bên trong hậu môn 

cao hơn 38 o C. Nhiệt độ đo được ở các vị trí khác trên cơ thể thường thấp hơn nhiệt độ 

trong hậu môn. Vì vậy nếu cặp nhiệt độ ở nách đo được từ 37,5 o C trở lên lúc đó được 

gọi là trẻ có sốt. 

Bản thân triệu chứng sốt tự nó không phải là một dấu hiệu đe dọa đến tính mạng 

ngoại trừ những trường hợp sốt cực kỳ cao và kéo dài, ví dụ như cao hơn 41,6 o C khi đo 

bên trong hậu môn. Sốt có thể là dấu hiệu chỉ 

điểm cho một tình trạng bệnh nặng nhưng 

nhiều khi chỉ là biểu hiện của một tình trạng 

nhiễm khuẩn thông thường. Có một trung 

tâm trong não bộ có tên là "vùng dưới đồi" 

(hypothalamus) có chức năng kiểm soát toàn 

bộ nhiệt độ của cơ thể. Khi vùng dưới đồi chỉ 

huy việc tăng nhiệt độ của cơ thể là một cách 

để cơ thể chống lại các tác nhân gây nhiễm 

Hình 2. Trẻ bị sốt 

khuẩn. Sốt là một biểu hiện thường gặp của 

bệnh nhiễm khuẩn tuy nhiên còn có những tình trạng bệnh không phải do nhiễm khuẩn 

nhưng vẫn có thể gây sốt. 

1.2. Triệu chứng khi trẻ bị sốt 

– Cảm thấy mệt mỏi; 

– Trông nhợt nhạt; 

– Bé trở nên biếng ăn; 

– Cáu kỉnh; 

– Bị nhức đầu hoặc nhức toàn thân; 

– Cảm thấy không khỏe; 

– Buồn ngủ bất thường hoặc rất khó khăn khi thức dậy; 

– Da bé hơi xanh tái; 


– Bàn tay và bàn chân lạnh; 

– Bé yếu hơn bình thường, tiếng kêu the thé cao hoặc khóc liên tục; 








6








– Khó thở hoặc thở dồn dập; 

– Xuất hiện buồn nôn, ói mửa; 

– Có thế xuất hiện phát ban. 

1.3. Nguyên nhân gây ra sốt ở trẻ em 

Sốt thường gặp ở trẻ nhỏ. Sốt là một phần của các bệnh do nhiễm virus như cảm lạnh, 

cảm cúm,..Đôi khi sốt được gây ra bởi các bệnh nghiêm trọng hơn, chẳng hạn: nhiễm 

trùng tai, bàng quang hoặc thận. Đôi khi nhiễm trùng máu, viêm phổi, hoặc viêm màng 

não có thể gây ra sốt cho bé. Sốt cũng có thể do chịu tác dụng phụ sau khi tiêm phòng. 

a. Sốt không do nhiễm trùng: 

Do mọc răng: Trẻ có thể bị sốt nhẹ, quấy khóc, khó ngủ, chán ăn, chảy nước miếng. 

Do chủng ngừa: Trẻ có thể bị sốt nhẹ sau khi chủng ngừa thương hàn, bạch hầu, uốn 

ván, sởi, quai bị… 

Do cảm nắng hay các chứng cảm thông thường. 

Do mặc quá nhiều quần áo: trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh, có thể bị sốt khi mặc quá nhiều 

quần áo, vì cơ thể điều nhiệt của trẻ chưa được hoàn thiện nên trẻ sẽ dễ thay đổi thân 

nhiệt theo môi trường bên ngoài. 

b. Sốt do nhiễm vi – vi trùng: 

Có thể do các nguyên nhân như: 

*Cảm cúm: đây là nguyên nhân thường gặp nhất ở trẻ em. Trẻ sốt 2-3 ngày, sổ mũi hay 

nghẹt mũi, đau họng, ho, mệt mỏi, chán ăn. 

*Viêm phổi: các triệu chứng thường gặp ở trẻ bị viêm phổi là sốt cao, thở nhanh, thở 

bất thường, khò khè, ho, nôn, chán ăn, bỏ bú, lừ đừ; khi bệnh nặng, trẻ có thể bị tím tái 

môi và móng tay. 

*Viêm tai: trẻ có thể sốt cao, bứt rứt, bỏ ăn, ù tai, đau tai, chảy mủ tai, nghe không rõ. 

Nếu chưa biết nói, trẻ có thể biểu hiện bằng cách kéo kéo tai. 

*Sốt phát ban: trẻ thường sốt cao trong 3-7 ngày, sau đó hết sốt và bắt đầu phát ban 

khắp người. 

*Sốt xuất huyết: trẻ sốt cao liên tục trên 3 ngày và có biểu hiện xuất huyết: chấm xuất 

huyết da hay chảy máu mũi, chảy máu răng. Khi bệnh trở nặng, trẻ lừ đừ, vật vã, tay 

chân lạnh, ói ra máu, đau bụng, tiêu phân đen. 


*Sởi: trẻ sốt cao liên tục, ho nhiều, chảy nước mũi, mắt đỏ, từ ngày thứ 4 ban xuất hiện 

ở mặt, lan ra chân và chi. 








7








*Nhiễm trùng tiểu: trẻ bị sốt kèm theo tiểu lắt nhắt, đau khi tiểu hoặc chỉ tiểu vài giọt, 

tiểu không kiểm soát. Nước tiểu đục. 

*Nhiễm trùng huyết: trẻ có biểu hiện nhiễm trùng, sốt cao liên tục, không ăn uống được, 

nôn ra tất cả, li bì, mạch nhanh, thở nhanh, có thể có phát ban da… 

*Viêm màng não: sốt kèm theo thốp phồng, cổ cứng (trẻ không cử động cổ được, không 

cúi đầu xuống được), nhạy cảm với ánh sáng, nôn mửa, li bì. 

*Sốt rét: nghi sốt rét khi trẻ đang sống hoặc có đi đến vùng có nhiều người bị sốt rét 

trong vòng 6 tháng. Trẻ thường ít có cơn sốt rét điển hình như người lớn (rét run, sốt, 

vã mồ hôi) .Trẻ thường sốt kéo dài, liên tục, có hoặc không kèm lạnh run, đôi khi chỉ 

ớn lạnh, mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ. 

*Thương hàn: nghi thương hàn khi trẻ đang sống hoặc có đi đến vùng có nhiều người 

bị thương hàn trong vòng 3 tuần. Trẻ thường sốt cao liên tục trên 5 ngày, đau bụng, 

bụng chướng, nôn, tiêu chảy hoặc táo bón. 

*Lao: trẻ thường có dấu hiệu sốt kéo dài, thường sốt nhẹ về chiều, ra mồ hôi trộm, biếng 

ăn, đứng cân hay sụt cân, ho nhiều, ho ra máu và không đáp ứng với kháng sinh thông 

thường. 

1.4. Cách hạ sốt thông dụng hiện nay 

*Khi trẻ bị sốt nhẹ: 

Cho trẻ mặt quần áo thoáng hoặc chỉ cần cởi bớt quần áo theo dõi thân nhiệt mỗi 4 giờ 

và cho trẻ uống nhiều nước. 

*Khi trẻ bị sốt vừa: 

- Cởi bớt quần áo, cho trẻ mặc đồ mỏng và rộng để dễ thoát nhiệt. 

- Cho trẻ nằm ở nơi thoáng mát, giảm nhiệt trong phòng. 

- Cho trẻ uống nhiều nước. 

- Cho trẻ dùng thuốc hạ sốt. 

- Lau mát cho trẻ bằng nước ấm. Sử dụng 5 khăn ướt nhỏ: 4 khăn đặt ở hai bên nách và 

hai bên bẹn, 1 khăn dùng để lau khắp người. Thay mỗi 2-3 phút. Ngưng lau khi nhiệt 

độ bé xuống dưới 38,5 0 C hoặc sau khi đã lau 30 phút. Lau khô và cho bé mặc lại đồ 

mỏng. Có thể tắm cho bé bằng nước ấm. Nên dùng nước ấm có nhiệt độ thấp hơn 2 0 Cso 

với thân nhiệt trẻ. Không dùng nước lạnh, cồn hay dấm để lau trẻ. 

*Khi trẻ bị sốt cao hay sốt rất cao: 

Sử dụng các biện pháp hạ nhiệt như trên để hạ sốt tạm thời và đưa trẻ khám tại cơ sở y 

tế. Do sốt là một phản ứng có lợi của cơ thể, chỉ sử dụng thuốc hạ sốt từ 38 0 C trở lên. 

Trên thị trường có nhiều thuốc hạ sốt có thể sử dụng cho trẻ, trong đó các thuốc có chứa 

hoạt chất Paracetamol là thông dụng và an toàn nhất. 









8








Nếu không thể xác định được nguyên nhân sốt của trẻ thì nên đưa trẻ đến phòng khám 

hoặc bệnh viện để được tư vấn và điều trị kịp thời. 

2. Ho ở trẻ 

2.1. Tổng quan về ho 

Ở điều kiện sinh lý bình thường, ho là một phản xạ sinh lý có tính bảo vệ cơ thể. 

Chính nhờ các phản xạ ho này, bằng sự thở ra rất mạnh giúp làm sạch đường thở, tống 

xuất đàm, dịch tiết hoặc vật lạ lọt vào đường hô hấp, giúp nhung mao hô hấp hoạt động 

tốt. 

Có nhiều kiểu ho khác nhau. Ho khan thường phát ra do thanh quản bị viêm và 

phản ứng của khí quản khi nhiệt độ thay đổi trong đêm, do đó trẻ em thường thở khò 

khè. Trẻ dưới 3 tuổi thường dễ mắc bệnh này 

và hay xảy ra vào ban đêm. Ho kèm theo 

tiếng khò khè là do đường thở phía dưới của 

bé bị tăng tiết dịch nhầy, thường do nhiễm vi 

khuẩn hay virút hoặc một vật nào đó mắc 

trong khí quản của trẻ. Ho xuất hiện đột ngột 

có thể do trẻ đã nuốt thức ăn hoặc nước uống 

nhầm đường hô hấp thay vì chúng xuống 

thực quản thì nó lại chui vào khí quản của trẻ. 

2.2. Dấu hiệu 

Bất cứ bà mẹ nào cũng cảm thấy căng thẳng và lo lắng khi con mình bị ho, nhất 

là những cơn ho dai dẳng và khiến không ít chị em cồn cào như lửa đốt vào giữa đêm. 

Những tiếng khò khè cùng hơi thở nặng nhọc của con là nỗi ám ảnh của các bà mẹ. Tuy 

nhiên, nếu mẹ biết cách theo dõi và lắng nghe các cơn ho của bé, rất có thể sẽ phát hiện 

sớm căn bệnh đang có trong cơ thể con mình để điều trị cho bé kịp thời. 

Lắng nghe tiếng ho: Cơn ho của bé dai dẳng kèm theo những tiếng rít khẽ và khò 

khè, có thể đã kéo dài hơn 10 ngày và trở nên tệ hơn vào ban đêm hoặc có biểu hiện dị 

ứng với phấn hoa, thời tiết lạnh, lông hoặc mùi động vật, bụi bẩn và khói. 

Những biểu hiện khác: Bé thở nhanh, gấp và tiếng thở bị khô, khò khè 

2.3. Nguyên nhân 

* Trẻ bị ho do thay đổi thời tiết 

Hình 3. Trẻ bị ho 


Ho là bệnh thường gặp trong điều kiện thời tiết thay đổi thất thường, đặc biệt là 

với khí hậu nước ta. Do cơ thể trẻ vẫn đang hoàn thiện nên sức đề kháng còn thấp,khi 




9 




DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN








thời tiết thay đổi các tác nhân gây bệnh sẽ càng phát triển mạnh. Nếu không biết cách 

chăm sóc và kiêng cự chu đáo, trẻ em rất dễ bị nhiễm bệnh. 

Một trong những triệu chứng khi trẻ bị ho do thay đổi thời tiết là thường ho thành 

cơn và có đờm trong, không bị sốt. Ho tuy không phải là bệnh nguy hiểm, nhưng kéo 

dài sẽ khiến trẻ quấy khóc, mỏi mệt, chán ăn và sút cân. 

* Môi trường ô nhiễm khiến trẻ bị ho 

Môi trường ô nhiễm cũng là nguyên nhân làm cho các chất độc hại, vi khuẩn xâm 

nhập dễ dàng qua hệ hô hấp và gây hệ lụy cho sức khỏe của trẻ. Phổi và khí quản sẽ bị 

tổn thương nghiêm trọng khi hít phải các chất bụi bẩn và độc hại khiến cho trẻ bị ho 

- Khi hít phải bụi bẩn hoặc lông súc vật, một số bé có cơ địa dị ứng cũng bị ho không 

ngừng. Dị ứng còn khiến bé xuất hiện triệu chứng chảy nước mũi hoặc bị ngạt mũi. 

- Những kích thích bên ngoài môi trường như khói thuốc lá, ô nhiễm không khí cũng 

là nguyên nhân gây ho ở bé. 

- Để bảo vệ cho trẻ cần tuân thủ các công việc sau: khi ra đường và tiếp xúc với môi 

trường bên ngoài phải thường xuyên cho trẻ đeo khẩu trang và có nhiều biện pháp bảo 

vệ khác; trong môi trường sống của trẻ tuyệt đối không có mùi thuốc lá, các loại thú 

nuôi trong nhà như mèo, chó không nên để cho trẻ tiếp xúc. 

* Trẻ ho do cảm lạnh 

Nếu trẻ bị ho do cảm lạnh thì bố mẹ không cần phải quá lo lắng vì hầu hết mọi 

đứa trẻ đều phải trải qua những cơn ho như vậy. Tuy nhiên để nhận biết trẻ bị ho có 

phải do cảm lạnh hay không, bố mẹ cần căn cứ vào những dấu hiệu sau đây: 

• Hắt hơi, sổ mũi và kèm theo ho. 

• Nhiệt độ cơ thể tăng cao, nóng sốt. 

• Bé ho có đờm, hơi thở nhanh tuy nhiên trong hơi thở không có tiếng khò khè. 

* Trẻ bị ho do viêm phổi 

Nếu trẻ có hiện tượng ho rát cổ họng, đau lưng đau chân, sốt, sổ mũi, khản giọng, 

buồn nôn thì nguyên nhân dẫn đến việc trẻ bị ho do là do virus đã xâm nhập tấn công 

vào đường hô hấp của trẻ. 

Virus khiến phế quản của trẻ bị nhiễm trùng, loại ho này thường xuất hiện khi 

thời tiết trở lạnh đặc biệt là giai đoạn chuyển từ cuối đông – đầu xuân. Ngoài ra, vào 

lúc cơ thể trẻ bắt đầu phát triển, điển hình là giai đoạn tập đi trẻ cũng dễ bị ho do viêm 

phế quản. 







10 


www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial








* Viêm xoang là nguyên nhân trẻ bị ho 

Viêm xoang cũng là nguyên nhân khiến trẻ bị ho kéo dài. Nguyên nhân là do vi 

khuẩn xâm nhập vào xoang, gây nên những cơn ho . Hơn nữa, tai-mũi-họng là các cơ 

quan thông lẫn nhau, khi nước mũi có xu hướng chảy ngược vào trong cổ họng càng 

khiến trẻ bị ho nhiều hơn. 

Trong trường hợp trẻ bị ho kéo dài hơn 10 ngày kèm theo đó là chảy nước mũi, 

hắt hơi nhiều thì nên đưa trẻ đến bác sĩ để được kiểm tra kỹ lưỡng xem có phải trẻ bị 

viêm xong hay không. Nếu bị viêm xoang thì cho trẻ được điều trị viêm xoang, khi 

viêm xoang được chữa khỏi các cơn ho của trẻ sẽ tự chấm dứt. 

* Nuốt phải đồ vật nên trẻ ho kéo dài 

Trẻ bị ho kéo dài hàng tuần mà không có các dấu hiệu bệnh liên quan như sốt, 

chảy nước mũi và cũng không phải do dị ứng hay thay đổi thời tiết thì khả năng trẻ đã 

nuốt phải một đồ vật nhỏ trong cổ họng hoặc trong phổi. Trẻ có thói quen nghịch mút 

các vật đồ chơi nên sẽ dễ nuốt các mảnh đồ chơi vụn hay hít phải những mảnh nhựa 

nhỏ dẫn đến bị nhiễm trùng đường hô hấp. 

Cho trẻ đi khám bệnh là lựa chọn hàng đầu. Nếu bác sĩ nghi ngờ trẻ nuốt phải đồ 

vật sẽ tiến hành chụp X quang lồng ngực cho trẻ. Nếu kết quả X quang cho thấy trẻ mắc 

dị vật trong phổi thì sẽ tiến hành phẫu thuật hoặc điều trị phù hợp. 

Nếu bố mẹ biết đường nguyên nhân dẫn đến con mình bị ho thì có thể tiến hành 

chữa trị bằng các cách dân gian phù hợp. Tuy nhiên nếu không biết rõ về nguyên nhân 

thì nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ đoán và chuẩn bệnh từ 

đó đưa ra các biện pháp điều trị thích hợp. Đặc biệt là trong trường họp trẻ ho lâu ngày 

không đỡ, hho ra mật xanh mật vàng, hay nặng hơn nữa là ho ra máu. 

2.4. Cách trị ho thông dụng hiện nay 

* Điều trị ho không dùng thuốc 

Cách điều trị này thường áp dụng cho trẻ cho trẻ bị ho do bị cảm lạnh thông 

thường, nhất là vào thời gian chuyển mùa, thời tiết từ nóng sang lạnh, lúc mưa nhiều, 

thời tiết lạnh… Thường trẻ em rất dễ bị cảm lạnh, viêm mũi họng do nhiễm siêu vi từ 

đó gây ho. Trường hợp này phụ huynh không cần dùng thuốc trị ho mà chỉ cần chăm 

sóc đúng cách như: giữ ấm, nghỉ ngơi, dinh dưỡng đầy đủ chất, cho uống nước nhiều 

hơn đặc biệt nước cam, nước chanh để tăng sức đề kháng. Bệnh có thể tự khỏi sau 7 - 

10 ngày và không ảnh hưởng nhiều đến trẻ. 







11 










Nên mátxa gan bàn chân cho bé. Dùng một vài giọt dầu như: dầu oliu hoặc dầu 

hạnh nhân hoặc tinh dầu bạc hà vào lòng bàn tay, xoa đều rồi mátxa lòng bàn chân cho 

bé, vuốt nhẹ nhàng và đều tay theo chiều từ gót chân đến ngón chân. 

Vỗ rung long đờm cho bé, trường hợp bé ho có đờm, bằng cách vỗ rung, khum 

bàn tay lại rồi vỗ đều vào vùng lưng bé, phần giữa hai bả vai, làm nhịp nhàng liên tục 

và nên để bé nằm hoặc ngồi với tư thế đầu hơi dốc xuống. Sau động tác này, bé có thể 

sẽ ho nhiều và nôn, khạc ra đờm, cần làm lúc bé đói, tốt nhất là buổi sáng ngủ dậy, khi 

bé chưa ăn gì. Với những bé không tự khạc được đờm, mẹ có thể kích thích cho bé nôn, 

có thể bằng cách dùng khăn mỏng sạch lau nhẹ nhàng khoang miệng, lưỡi, kích thích 

nhẹ vào họng… 

* Điều trị ho dùng thuốc 

Cách điều trị này nhất thiết phải có sự chỉ định của thầy thuốc. Vì ho có nhiều 

nguyên nhân khác nhau. Có bệnh ho gây tăng tiết đờm thì cần dùng thuốc ho long đàm, 

để tống đờm dãi ra ngoài, nếu cho trẻ dùng thuốc cắt phản xạ ho, sẽ gây tắc ứ động đờm 

giải rất nguy hiểm. Thuốc dùng thường theo lứa tuổi, hay trọng lượng cơ thể, nên nhất 

thiết phải dùng đúng liều lượng. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo, không được 

dùng thuốc kháng histamin chứa promethazin, tên biệt dược trên thị trường là sirô 

Phénergan cho trẻ dưới 2 tuổi, vì đối với trẻ quá nhỏ thuốc có thể gây kích động và co 

giật. 

Với thuốc viên trị ho trong thành phần chứa codein với tên biệt dược là 

Neocodion, Eucalyptine, Terpine Gonnon, Terpine-codein… chỉ dành cho người lớn, 

tuyệt đối không được dùng cho trẻ em vì có thể ngộ độc codein gây hôn mê và ngừng 

thở. Với kháng sinh, trẻ quá nhỏ tuổi không được dùng như: tetracyclin, 

cloramphemicol, nhóm quinolon. Trẻ em dưới 7 tuổi không được dùng thuốc tetracyclin 

vì kháng sinh này làm răng bị nhuộm màu vàng xám không hồi phục. Với trẻ em còn 

phụ thuộc chiều cao cũng được tránh: thuốc có thành phần fluoroquinolon: ofloxacin, 

norfloxacin, perfloxacin… vì kháng sinh có thể gây loạn dưỡng sụn. 







12 










* Điều trị ho theo y học cổ truyền 

Bên cạnh việc điều bởi bác sĩ chuyên khoa, 

ông cha ta có những bài thuốc dân gian có thể 

trị ho cho trẻ rất công hiệu mà không ảnh 

hưởng đến tình trạng sức khỏe của bé. 

* Điều trị ho cho bé bằng uống mật 

ong trước giờ đi ngủ 

Các bác sĩ của bệnh viện Nhi bang 

Pennsylvania (Hoa Kỳ) đã rút ra kết luận, sau 

Hình 4. Mật ong 

khi thử nghiệm trên 105 bé cho uống mật 

ngọt, ở những bé được uống 1 muỗng mật ong nguyên chất trước giờ ngủ, các cơn ho 

đêm giảm đáng kể, bé ngủ ngon và ngủ sâu hơn. Chỉ sử dụng cách này với bé trên 1 

tuổi. 

* Quất hồng bì ngâm đường phèn 

Cách này áp dụng được cho cả trẻ dưới 1 tuổi. Trong quất hồng bì có chứa tinh dầu 

giúp kích thích hệ hô hấp, long đờm và tống đờm ra ngoài. Ngoài ra, vitamin C trong 

quất hồng bì còn giúp trẻ tăng sức đề kháng và chống cảm cúm. Mỗi ngày cho trẻ dùng 

một thìa quất hồng bì ngâm đường phèn không những có tác dụng chữa ho cho trẻ em, 

mà còn rất có lợi nhiều mặt cho sức khỏe của trẻ. 

* Cam nướng chữa ho cho trẻ em 

Quả cam tươi, màu vàng, rửa sạch ngâm nước muối thật sạch, nướng bằng lò vi sóng 

rồi bóc vỏ cho bé ăn, có tác dụng cầm ho và giảm đờm. Đây là cách chữa ho trẻ em 

được nhiều bé ưa thích vì cam nước có mùi vị rất thơm. 

* Lá hẹ hấp đường phèn 

Ngoài tác dụngchữa ho cho trẻ em, hẹ còn có công dụng trị cảm ho, sốt sổ mũi, hẹ rất 

lành tính và cách làm rất đơn giản, chọn từ 5 - 10 lá hẹ và lượng đường phèn vừa đủ, 

hấp cách thủy và cho bé uống 2 lần/ngày, mỗi ngày từ 2 - 3 thìa cà phê- sẽ dịu ngay cơn 

ho. 

* Nước tỏi ngâm mật ong 

Giã nát 2 tép tỏi rồi trộn với lượng 2 thìa cà phê mật ong, hấp cách thủy và cho bé uống 

1 - 2 lần/ngày. Phương pháp này cần lưu ý là không hấp chín tỏi, chỉ cần nếm thử có 

mùi hắc của tỏi là được, trước khi dùng nên cho bé uống nước lọc. 


* Chữa ho bằng cải cúc 






13 










Cải cúc rửa sạch, thái nhỏ, trộn với mật ong và hấp cách thủy 20 phút cho ra nước, cho 

bé uống từ 3 - 5 ngày. 

3. Tác dụng của một số loại thực vật 

3.1. Cây trứng cá 

Cây trứng cá hay còn gọi là mật sâm 

(t: Muntingia calabura), loài duy nhất trong 

chi Muntingia, là một loài thực vật có hoa 

có nguồn gốc ở miền nam Mexico, Caribe, 

Trung Mỹ và miền tây Nam Mỹ về phía nam 

của Peru và Bolivia. Chi này đã từng được 

các hệ thống phân loại khác nhau xếp trong 

Hình 5. Quả trứng cá 

các họ khác nhau, như họ Đoạn (Tiliaceae) 

hay họ Côm (Elaeocarpaceae), nhưng trong phân loại của APG và sau này là APG II 

thì người ta đã tách nó ra thành một họ riêng trong bộ Cẩm quỳ (Malvales) với danh 

pháp Muntingiaceae cùng các chi Dicraspidia, Neotessmannia với mỗi chi này chỉ có 1 

loài. 

Quả trứng cá có có nhiều tác dụng đối với sức khỏe, giúp chữa được nhiều bệnh. 

Nó là một loại cây thân gỗ nhỏ, cao khoảng 7-12 m với các cành xếp chồng lên 

nhau và hơi rủ xuống. Nó có các lá có mép khía răng cưa, dài 2,5-15 cm và rộng 1-6,5 

cm. Các hoa nhỏ màu trắng, tạo quả khi chín có màu đỏ nhạt đường kính khoảng 1-1,5 

cm. Quả ăn được, có vị ngọt và mọng nước, chứa nhiều hạt nhỏ (0,5 mm) màu vàng 

trông như trứng cá. 

Cây trứng cá là một loài cây tiên phong có thể phát triển tốt trên đất nghèo dinh 

dưỡng, có khả năng chịu được các điều kiện chua mặn và khô hạn. Hạt của nó được các 

loài chim và dơi ăn quả phát tán. Nó được trồng ở một vài nơi để lấy quả ăn, và đã hợp 

thủy thổ ở một số khu vực khác thuộc vùng nhiệt đới ngoài khu vực nguồn gốc bản địa, 

bao gồm cả ở Đông Nam Á. 

Là loài cây tiên phong, nó cũng giúp cho việc cải thiện các điều kiện của đất và 

góp phần làm cho các loài cây khác có thể sinh sống được ở các vùng đất này. Tuy 

nhiên, nó cũng có thể bị coi là loài xâm hại nguy hiểm do nó có thể cạnh tranh với các 

loài cây bản địa. 


Quả trứng cá được bày bán tại các chợ ở Mexico. Tại Brazil, quả bị cho là quà nhỏ 

để có thể khai thác thương mãi, nhưng được khuyến cáo là nên trồng dọc ven sông, do 

ở hoa nhiều và quả khi chín sẽ rụng theo dòng nước, tạo mồi dụ cá..giúp ngư dân. 






14 










a. Đặc tính thực vật của cây trứng cá 

Cây trứng cá thuộc loại tiểu mộc cao 7- 

12 m, phân nhánh ngang và sà. Lá hình trái 

xoan có tai, chỉ về một bên ở đáy, kéo dài 

thành mũi nhọn, sắc ở chóp. Lá có lông trĩn 

(dính) ở cả hai mặt, mặt trên mảu lục xậm; 

mặt dưới màu xám hay nâu xám, nhiều lông 

hơn; Mép lá có răng cưa không đều. Là dài 5- 

12.5 cm x 2-4 cm. Hoa mọc đơn độc hay 

thành nhóm 2-3 hoa ở nách lá; hoa lớn chừng 

1.25-2 cm, 5 đài hoa màu xanh, 5 cánh hoa 

Hình 6. Cây trứng cá 

màu trắng, xếp từng nhóm 3 cái trên một 

cuống dài, cuống hoa dài hơn cuống lá. Hoa chỉ nở và giữ được một ngày, cánh hoa 

rụng khi chiều xuống. Quả hình cầu, đường kính 1-1.25 cm, khi chín màu đỏ có khi 

vàng; da mỏng và mịn, thịt mọng nhiều nước. Hạt rất nhiều, nhỏ, màu vàng nằm trong 

lớp thịt ngọt. 

Cây hầu như cho quả quanh năm, tuy nhiên tại Florida cây ngưng trổ hoa, ra trái 

trong các tháng lạnh của mùa Đông. 

b. Thành phần dinh dưỡng trong quả trứng cá 

100 gram quả, phần ăn được, chứa: (phân chất theo mẫu quả tại El Salvador) 

- Calories 78 g - Chất đạm 0.324 g 

- Chất béo 1.56 g - Chất xơ 4.6 g 

- Calcium 124.6 mg - Phosphorus 84.0 mg 

- Sắt 1.18 mg - Carotene 0.019 mg 

- Thiamine 0.065 mg - Riboflavine 0.037 mg 

- Niacin 0.554 mg - Ascorbic acid 80.5 mg 

Quả trứng cá rất được trẻ em ưa thích, ăn quả ngay khi hái, tuy nhiên quả tương đối 

dính tay. Quả có thể nấu chín để làm mứt. Lá có thể dùng nấu nước uống như nước trà. 

c. Tác dụng của cây, quả trứng cá 

* Phòng ngừa ung thư 


Nghiên cứu cho thấy lá của cây trứng cá có tác dụng làm giảm và ngăn ngừa sự phát 

triển khối u ung thư. 






15 










Những chiếc lá trứng cá đã được nghiên cứu và cho thấy khả năng chống ung thư rất 

lớn và có thể được sử dụng rộng rãi hơn trong tương lai để điều trị ung thư ...Nhiều 

nghiên cứu nữa sẽ công bố về điều này. 

* Kháng viêm 

Lá trứng cá có thể được sử dụng như trà để điều trị viêm, sưng và hạ sốt. 

* Ngừa bệnh tim mạch 

Lá trứng cá làm trà giúp bảo vệ tim khỏi các cơn đau do có chứa chất chống oxy hóa 

ngăn ngừa viêm động mạch dẫn đến nhồi máu cơ tim. 

* Ngừa cao huyết áp 

Bệnh cao huyết áp bắt nguồn bởi nhiều thói quen không tốt trong xã hội hiện đại như 

hút thuốc lá, ăn mặn, chế độ ăn nhiều chất béo và di truyền. Trứng cá chứa một lượng 

lớn oxit nitric, một hóa chất tự nhiên mà làm thư giãn mạch máu, giúp máu lưu thông, 

hạ huyết áp. 

* Kháng khuẩn 

Quả trứng cá có chứa nhiều hợp chất kháng khuẩn mạnh, biến nó trở thành nguồn chất 

kháng khuẩn mới, Và nó đặc biệt tốt cho điều trị nhiễm trùng tụ cầu khuẩn, S. 

epidermidis, P. vulgaris, K. Rhizophila, C. diphtheriae và các vi khuẩn khác. Đây là 

điều quan trọng vì hiện nay có rất nhiều vi khuẩn kháng kháng sinh. 

* Gout 

Qua nhiều thế kỷ, nhiều quốc gia sử dụng quả trứng cá để ngăn chặn cơn đau liên quan 

với bệnh gout, ăn 9-12 quả trứng cá ba lần một ngày có tác dụng tốt cho điều trị cơn 

đau .. 

* Bệnh tiểu đường 

Quả trứng cá cũng làm giảm lượng đường huyết do đó nó là thức ăn tuyệt vời cho những 

người bị bệnh tiểu đường. 

* Cung cấp, bổ sung Vitamin C 

Quả trứng cá có chứa một số lượng cao của Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh 

giúp chống lại cảm lạnh, ống khói, và thậm chí cả bệnh tim mạch. 100 gram quả trứng 

cá chứa 150 mgs Vitamin C .. 


* Giảm đau 

Lá trứng cá làm thành trà là thức uống tuyệt vời để giảm đau vì chúng chặn thụ thể đau 

...Một tác nhân đối kháng thụ thể tốt tương tự như thuốc phiện. 






16 










* Bảo vệ tim mạch 

Lá trứng cá làm trà giúp bảo vệ tim khỏi các cơn đau tim, vì lá có chứa chất chống oxy 

hóa ngăn ngừa viêm động mạch dẫn đến nhồi máu cơ tim. 

* Nhức đầu 

Ăn trái cây và uống trà làm lá trứng cá là cách rất tốt để thoát khỏi cơn đau đầu. 

* Chất chống oxy hóa 

Quả trứng cá và lá chứa nhiều chất chống oxy hóa, trên thực tế hơn 24 hợp chất 

flavonoid và phenolic giống như loại được tìm thấy trong trà xanh ...Cộng với các hợp 

chất saponin. 

* Tác dụng khác của quả trứng cá 

Quả trứng cá có chứa chất xơ, nước, tinh bột, protein cho cơ bắp khỏe mạnh, canxi và 

phốt pho cho xương chắc khỏe, sắt cho bệnh thiếu máu, và Vitamin B cho sức sống và 

tinh thần tốt. 

* Tác dụng của hoa trứng cá 

Trà hoa trứng cá khử trùng tốt cho vết thương trên da và cũng có tác dụng tốt trong điều 

trị đau bụng. 

3.2. Rau diếp cá 

a. Đặc tính thực vật của cây diếp cá 

Loài của lục địa châu Á, phân bố từ Ấn 

Độ qua Trung Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, các 

nước Đông Nam Á. Ở Việt Nam, diếp cá mọc 

hoang ở chỗ ẩm ướt. 

Là một loại cỏ nhỏ, mọc lâu năm, ưa chỗ 

ẩm ướt, có thân rễ mọc ngầm dưới đất. Rễ 

nhỏ mọc ở các đốt. Lá mọc cách (so le), hình 

tim, có bẹ, đầu lá hơi nhọn hay nhọn hẳn, khi 

vò ra có mùi tanh như mùi cá. Cây thảo cao 

15–50 cm; thân màu lục hoặc tím đỏ, mọc 

Hình 7. Cây riếp cá 

đứng cao 40 cm, có lông hoặc ít lông. Cụm 

hoa nhỏ hình bông bao bởi 4 lá bắc màu 

trắng, trong chứa nhiều hoa nhỏ màu vàng nhạt, trông toàn bộ bề ngoài của cụm hoa và 

lá bắc giống như một cây hoa đơn độc. Quả nang mở ở đỉnh, hạt hình trái xoan, 

nhẵn. Mùa hoa tháng 5-8, quả tháng 7-10. 







17 










b. Thành phần hoá học 

Thành phần tính theo g% như sau: Nước 91,5; protid 2,9; glucid 2,7, lipit 0,5, 

cellulose 1,8, dẫn xuất không protein 2,2, khoáng toàn phần 1,1 và theo mg%: calcium 

0,3, kali 0,1, caroten 1,26, vitamin C 68. Trong cây có tinh dầu mà thành phần chủ yếu 

là methylnonylketon, decanonylacetaldehyde và một ít alcaloid là cordalin, một hợp 

chất sterol v.v... Trong lá có quercitrin (0,2%); trong hoa và quả có isoquercitrin. 

c. Tác dụng 

- Diếp cá có vị cay chua, mùi tanh, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi 

tiểu tiêu thũng, sát trùng; còn có tác dụng ức chế thần kinh và chống viêm loét. Người 

ta đã biết là cordalin có tác dụng kích thích gây phồng, quercitrin có tác dụng lợi tiểu 

mạnh. 

- Diếp cá là loại rau rất quen thuộc trong các bữa ăn hàng ngày của các gia đình 

Việt Nam, nhất là các tỉnh phía Nam. Thường dùng làm rau ăn sống, làm gia vị cùng 

các loại rau khác. Diếp cá cũng được sử dụng làm thuốc trị: 1. Táo bón, lòi dom; 2. Trẻ 

em lên sởi, mày đay; 3. Viêm vú, viêm mô tế bào, viêm tai giữa; 4. Mắt đau nhặm đỏ, 

hoặc nhiễm trùng gây mủ xanh; 5. Viêm mủ màng phổi; 6. Viêm ruột, lỵ. 7. Viêm nhiễm 

đường tiết niệu, viêm thận phù thũng; 8. Phụ nữ kinh nguyệt không đều. Còn dùng chữa 

sốt rét, sài giật trẻ em, đau răng, trâu bò bị rắn cắn. Liều dùng 6-12g khô, hoặc 20-40g 

tươi dạng thuốc sắc hoặc giã nát lấy nước uống. Dùng ngoài lấy lá tươi giã nhỏ đắp. 

- Ở Thái Lan, người ta dùng lá tươi để trị bệnh hoa liễu và trị các bệnh ngoài da. 

Toàn cây được dùng làm thuốc lợi tiểu sát khuẩn đường tiết niệu sinh dục. 

- Ở Trung Quốc người ta cũng sử dụng Diếp cá trong các trường hợp: 

+ Viêm mủ màng phổi, dùng 30g lá Diếp cá, 15 g rễ Cát cánh, sắc lấy nước uống. 

+ Thử nghiệm điều trị ung thư phổi, dùng Diếp cá 18g, hạt Đông quỳ 30g, rễ Thổ phục 

linh 30g, Cỏ nhọ nồi và Dương xỉ mộc, mỗi vị 18g và rễ Cam thảo bắc 5g, sắc nước 

uống. 

+ Cây tươi dùng giã đắp ngoài chữa dị ứng mẩn ngứa mày đay. 

3.3. Củ nghệ 







18 










a. Đặc tính thực vật của cây nghệ 

Nghệ là một loại thực vật thân thảo lâu năm, mà có thể đạt đến chiều cao 1 mét. 

Cây tạo nhánh cao, có màu vàng cam, hình trụ, và thân rễ có mùi thơm. Các lá mọc xen 

Hình 8. Cây nghệ 

kẽ và xếp thành hai hàng. Chúng được chia thành bẹ lá, cuống lá và phiến lá. [12] Từ các 

bẹ lá, thân giả được hình thành. Cuống lá dài từ 50 – 115 cm. Các phiến lá đơn thường 

có chiều dài từ 76 – 115 cm và hiếm khi lên đến 230 cm. Chúng có chiều rộng từ 38 – 

45 cm và có dạng hình thuôn hoặc elip và thu hẹp ở chóp. 

Ở Trung Quốc, thời gian mà nghệ ra hoa thường là vào tháng tám. Ở phần cuối trên 

thân giả có một cụm hoa với thân dài từ 12 – 20 cm với nhiều bông hoa. Các lá bắc màu 

xanh nhạt, hình trứng với chiều dài từ 3 – 5 cm hay hình thuôn với chóp lá dạng tù. 

Ở phía chóp của cụm hoa mà lá bắc hiện diện ở đó thì không có hoa. Những lá này 

có màu trắng hay xanh và đôi khi nhuốm màu đỏ - tím và phần chóp có dạng thon. 

Những bông hoa lưỡng tính, mọc đối xứng hai bên và lớn gấp ba lần. Ba đài hoa dài 

từ 0.8 – 1.2 cm kết hợp với nhau và màu trắng, cùng với lông mịn và ba mấu đài không 

cân xứng. Ba cánh hoa màu vàng nhạt kết hợp thành một ống tràng hoa dài đến khoảng 

3 cm. Ba thùy của tràng hoa có chiều dài từ 1 – 1.5 cm, hình tam giác với đầu trên có 

gai mềm. Trong khi thùy của tràng hoa ở giữa là lớn hơn so với hai bên. Thì chỉ có nhị 

hoa ở vòng tròn bên trong là sinh sản được. Túi phấn hoa được gắn tại đáy của nó. Tất 

cả các nhị hoa khác đều chuyển thành nhị lép (staminode). Các nhị lép bên ngoài thì 

ngắn hơn so với môi của hoa. Môi hoa có màu vàng, với một dải màu vàng ở giữa và 

nó là dạng trứng ngược, với chiều dài từ 1.2 – 2 cm. Ba lá noãn nằm dưới một bầu nhụy 

gồm ba thùy dính và không đổi, với lông thưa thớt. Quả nang mở với ba ngăn. 


b. Thành phần hóa học của củ nghệ 






19 










Các thành phần hóa học quan trọng nhất của nghệ là một nhóm các hợp chất được 

gọi là curcuminoid, trong đó bao gồm 

demethoxycurcumin, 

bisdemethoxycurcumin và curcumin 

(diferuloylmethane), Hợp chất được nghiên cứu 

nhiều nhất là curcumin, tạo thành 3.14% (theo 

lượng trung bình) bột nghệ. Ngoài ra còn có các 

loại tinh dầu quan trọng khác như turmerone, 

atlantone, và zingiberene. Một số thành phần khác 

là các loại đường, protein và nhựa. 

Củ nghệ chứa khoảng 5% tinh dầu và đến 

Hình 9. Củ nghệ 

5% curcumin, một dạng polyphenol. Curcumin là 

hoạt chất chính trong củ nghệ, với kí hiệu C.I. 75300, hay Natural Yellow 3.Tên hóa 

học của nó là(1E,6E)-1,7-bis(4-hydroxy-3- methoxyphenyl)-1,6-heptadien-3,5-dion. 

c. Công dụng 

Củ nghệ không chỉ có công dụng giúp liền sẹo mà còn mang lại rất nhiều tác dụng hữu 

ích khác. Trong đó đáng chú ý là bốn công dụng nổi bật của củ nghệ: 

+ Giúp giảm cân, lưu thông và lọc máu. 

+ Giúp cơ thể chống lại các vi khuẩn sống ký sinh trong ruột, đặc biệt tốt cho hệ tiêu 

hóa. 

+ Giúp chống ung thư, kháng viêm, giảm nguy cơ nhiễm trùng. 

+ Giúp khử trùng, mau lành vết thương. 

Khi sử dụng cần lưu ý phải đúng cách để nghệ phát huy hết tác dụng. 

Ngoài ra nghệ còn có các tác dụng sau: 

- Đề phòng nguy cơ ung thư ruột: Sử dụng nghệ thường xuyên trong các bữa ăn, bạn 

có thể giảm được nguy cơ ung thư ruột. Hiện nay, các chuyên gia sức khỏe Hoa Kỳ 

đang tiến hành một cuộc thử nghiệm điều trị bệnh ung thư ruột bằng một loại thuốc 

được chế biến từ củ nghệ. 

- Chữa bệnh viêm khớp: Củ nghệ có tác dụng giảm đau khi bạn bị chứng viêm khớp 

quấy nhiễu. Cách làm rất đơn giản, đun nóng một cốc sữa, trước khi sôi, bắc xuống cho 

một thìa cà phê bột nghệ vào rồi khuấy đều. Mỗi ngày uống ba lần, bạn sẽ thấy hiệu 

quả bất ngờ. 







20 










- Khi gặp rắc rối với tiêu hóa: Nghiên cứu cho thấy, nghệ có thể kích thích tiêu hóa và 

giải phóng ra các emzim tiêu hóa, phá vỡ liên kết cacbonhydrat và các chất béo. Chính 

vì thế, trong trường hợp bị đau bụng, một cốc trà nghệ sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều. 

- Nghệ vàng tươi chống ung thư, khử trùng - tinh bột nghệ sạch đã tách tinh dầu - tinh 

bột nghệ. 

- Ngăn ngừa ung thư tuyến tiền liệt: Ăn nhiều rau xanh kết hợp với nghệ có thể ngăn 

ngừa được nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt. Các nhà khoa học tại New Jersey đã chứng 

minh rằng, kết hợp ăn nghệ với bông cải xanh, cải xoắn, củ cải và bắp cải có thể bảo vệ 

bạn chống lại căn bệnh chết người này. 

- Đề phòng bệnh tim: Bạn có thể giảm hàm lượng cholesterol độc hại trong máu và có 

khả năng chống lại chứng xơ vữa động mạch bằng củ nghệ. 

- Giảm nguy cơ với người hút thuốc: Bằng cách “nạp” vào cơ thể 1,5g bột nghệ mỗi 

ngày chỉ trong vòng một tháng, bạn sẽ thấy hiệu quả rõ rệt. Cơ thể bạn sẽ giảm đáng kể 

các tế bào đột biến gây ung thư. Các bằng chứng thuyết phục đã cho thấy, thậm chí 

những người hút thuốc lá có sử dụng nghệ cũng có thể đạt được hiệu quả bất ngờ, giảm 

nguy cơ ung thư. 

3.4. Quả quất 

a. Đặc tính thực vật của cây Quất 

Quất cảnh có nguồn gốc từ Trung Quốc, tên khoa học là: Citrus japonica. Quất 

sinh trưởng nhanh, phân nhiều cành, tán lá đa dạng, lá ngắn đuôi lá tròn, tinh dầu trên 

lá có mùi thơm như cam, chanh. Rễ Quất ăn nông, xung quanh có một lớp nấm 

Micorhiza dày giúp cho việc hút nước và dinh dưỡng từ đất được dễ dàng hơn. Cây 

quất ra hoa quanh năm, nhưng mạnh nhất là vào cuối năm khi thời tiết chuyển xuân. 

Trái Tắc còn gọi là trái Quất. Vào dịp 

Tết, cây nở xum xuê trái màu vàng, vì vậy 

còn gọi là Kim quất. Khi trái chín có màu 

vàng sáng, vỏ hơi ngọt và rất thơm, những 

múi trong quả có vị chua. 

Đông y cho rằng quất có vị cay ngọt, hơi 

chua, tính ấm, làm tan đờm, giảm ho, điều 

hòa khí, kiện tỳ, giải các chất ứ đọng, tiêu 

hóa thức ăn và tỉnh rượu. Các tiệm bán trái 

cây thường dùng Cam thảo, muối, để làm 

thành Kim quất khô, có tác dụng hạ khí, tiêu 


Hình 10. Cây quất 






21 










thực. Trong quất chứa nhiều vitamin A, C, B1, B12, và calci, phosphor, kali, kẽm... 

Một số nghiên cứu của Nhật Bản cho biết, quả quất có tác dụng làm giảm 

Cholesterol, bền thành mạch, có lợi cho người cao huyết áp. Các nhà khoa học tại Viện 

y tế quốc gia Mỹ cho hay, trong quả quất có nhiều chất chống oxy hóa chứa 

proanthocyanidins, giúp ngăn ngừa vi khuẩn, giảm nhiễm trùng đường tiết niệu, có lợi 

cho bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt. 

b. Thành phần hóa học trong quả quất 

Về thành phần hóa học của các quả quất, quýt, cam nói chung gần giống nhau về 

vitamin C, tinh dầu, chất đường, chất xơ 

pectin, một số muối khoáng có tác dụng 

dinh dưỡng và phòng chữa bệnh. 

c. Tác dụng 

Quả quất chín được dùng thay chanh, lá 

quất được dùng khi không có lá chanh. 

Chúng đều có tác dụng chữa bệnh hô hấp 

và tiêu hóa. 

- Giải khát mùa hè: Nước quất ngâm đường 

hoặc muối pha loãng, có đá hoặc không. 

Hình 11. Quả quất 

- Chữa ho: Quả quất chín 10g, hoa hồng 

bạch 10g, hạt chanh 10g, rửa sạch cho vào bát cùng với một ít mật ong hay đường phèn 

đem hấp cơm 20 phút, lấy ra nghiền nát chắt lấy nước để uống. 

- Chữa ho gà: Quất 10 quả, gừng tươi 6g, thiên trúc hoàng 6g. Sắc lấy nước uống ngày 

một lần. 

- Ho do phế nhiệt: Dùng quả quất với củ cải ép lấy nước uống. 

- An thần giảm ho: Quất hai quả (bỏ vỏ, hạt, vách múi), bột ngó sen một ít, đường 100g, 

một ít hoa quế, nấu chè ăn. 

- Đau chướng bụng: Quất tươi chín ăn liền khoảng 5-10 quả lúc đói. 

- Nghẹn hoặc thỉnh thoảng bị nghẹn: Vỏ quất 20g sấy khô tán bột, sắc lấy nước uống. 

- Nôn mửa: Vỏ quất sao 9g, gừng tươi nướng, sắc uống. 


- Cảm mạo: Lá quất 30g, sắc với 3 bát nước còn một bát, hòa với ít đường cho dễ uống, 

uống nóng. 






22 










Ngoài ra, trong vỏ của quất, quýt, cam có chất tinh dầu có khả năng ngăn ngừa phát 

sinh ung thư gan, thực quản, đại tràng, da... Các nhà khoa học Nhật cho biết, ăn quất cả 

vỏ sẽ cho vitamin C, chất xơ rất có lợi cho tiêu hóa và hạ được cholesterol, làm vững 

chắc thành mạch, chữa bệnh tăng huyết áp. 

3.5. Lá găng rừng. 

a. Đặc điểm thực vật Cây Găng 

Còn gọi là Găng trắng, lovieng (Cămpuchia). 

Tên khoa học Randia tomentosa (Bỉum. ex. DC.) Hookf. (Gardenia tomentosa Wall). 

Thuộc họ Cà phê Rubỉaceae. 

Cây nhỏ cao 4 đến 10m, cành buông thõng, 

phủ lông tơ, trẻn mặt có nhiều gai to dài l- 

5cm. Lá hình báu dục đấu hơi nhọn hay tù, 

phiên lá dai mặt trên xanh lục, mặt dưới có 

lông tơ màu trắng nhạt hay hơi nâu, dài 2,5- 

13cm, rộng 1,5-4,5cm. Hoa đơn độc hầu 

như không cuống, màu trắng nhạt. Đài 

thường 6, tràng thường 8, nhị 5 đến 10. Quả 

thịt màu vàng, hình cầu hay hình trứng dài 

2,5-4cm, rông 2-4cm, hai ngăn. Hạt rất 

nhiều, dài 5mm, rộng 3-4mm, có cạnh, lưng 

Hình 12. Cây găng rừng 

tròn, hai bên dẹt, nhắn, màu đen nhạt. Mùa 

hoa: tháng 3-5, mùa quả: tháng 4-7. 

Mọc hoang và cũng thường được trồng làm hàng rào do thân và cành có nhiều gai. 

Thường trổng để lấy gỗ mịn dai, màu nhạt để tiện những con quay trẻ chơi, trục xe và 

làm lược. Quả hái vể phơi hay sấy khô dùng để giặt quần áo tơ lụa, gội đầu. Lá tươi hái 

về vò lấy chất nhầy ãn cho mát. Còn thấy ở Ất Độ, Thái Lan, Trung Quốc và Inđônêxia. 

b. Thành phần hóa học 

Trong quả chứa nhiều saponin tritecpenic. Các chất khác chưa thấy nghiên cứu. 

c. Công dụng 

- Chủ yếu nhân dân trồng làm hàng rào, lắy gỗ làm trục xe, làm lược (miền Trung và 

Nam nước a), tiện con quay. 

- Quả ngấm hoặc sắc lấy nước dùng gội đầu và giạt quần áo, nhất là những hàng tơ lụa 

có màu. 

- Lá tươi dùng làm thuốc giải nhiệt, chữa tiếu vàng, đỏ, đái rắt, ngày dùng 20-30g lá vò 

với nước sôi để nguội. Lọc nhanh. Để cho dông đặc. Thêm đường vào mà ăn. 







23 










PHẦN BA: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 

1. Đối tượng nghiên cứu 

- Thạch từ rau diếp cá, quả trứng cá, lá găng rừng. 

- Kẹo cứng từ củ nghệ, quả diếp cá, quả quất. 

- Kẹo dẻo từ củ nghệ, quả diếp cá, quả quất, galetin. 

- Trẻ bị ho hoặc sốt từ 1-4 tuổi. 

2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu 

Đề tài được thực hiện từ tháng 9 năm 2015 đến tháng 12 năm 2015 tại phòng thực hành 

Hóa Sinh trường THPT Ngô Quyền, tại nhà GV hướng dẫn, nhà học sinh Phan Mỹ Lệ 

, nhà một số trẻ nêu ở dưới. 

3. Nội dung nghiên cứu 

- Nghiên cứu quy trình chế biến Thạch từ rau diếp cá, quả trứng cá, lá găng rừng. 

- Nghiên cứu quy trình chế biến kẹo từ củ nghệ, quả diếp cá, quả quất. 

- Nghiên cứu tác dụng của thạch và kẹo đến việc hạ sốt, tri ho cho trẻ từ 1-4 tuổi. 

4. Phương pháp nghiên cứu 

- Nghiên cứu theo hướng thực nghiệm, tạo sản phẩm, thử sản phẩm với trẻ có độ tuổi 

từ 1-4 tuổi, cụ thể: 

a. Nghiên cứu kĩ bài thuốc hạ sốt dân gian dành cho trẻ, bài thuốc trị ho, chú ý liều 

lượng dùng. 

b. Chế biến sản phẩm: 

- Tiến hành chế biến sản phẩm theo các chế biến thạch và kẹo theo kinh nghiệm 

và thông tin từ mạng internet; 

- Làm nhiều lần, rồi tự thử để kiểm tra vị, rút ra tỉ lệ hợp lý nhất trong quá trình 

chế biến sản phẩm; 

- Quy trình làm phải đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; 

- Cất lại các mẫu sản phẩm để so sách, kiểm tra thời gian bảo quản sản phẩm. 







24 










Quy trình chế biến thạch: 

+ Bước 1: 

Chuẩn bị nguyên liệu như sau: 

- 200 gam rau rau diếp cá đã rửa sạch và 

rửa lại bằng nước đun sôi để nguội; 

- 150 gam quả trứng cá, rửa sạch, bóc vỏ; 

- 30 gam lá găng rừng khô (không có mùi) 

hoặc 100 gam lá găng rừng tươi (có mùi 

lá khi sử dụng); 

- Nước đun sôi để nguội. 

+ Bước 2: 

Xử lí và chế biến nguyên liệu: 

- Xay 200 gam rau diếp cá với 100 ml 

nước, lọc lấy nước cốt; 

Hình 13. Nguyên liệu: rau diếp cá, quả trứng 

cá, lá găng rừng 

- Cân 150 gam quả trứng cá, bóc vỏ, lọc lấy nước đường có trong quả trứng cá; 

- Dùng 30 gam lá găng rừng khô hoặc 100 gam lá găng rừng tươi thêm với 150 ml nước 

lọc vò thật kĩ để các chất trong lá găng hòa tan hết ra trong nước; 

- Trộn đều ba cốc nước trên lại với nhau, khuấy đều rồi để yên cở 30 phút là có thể sử 

dụng, hoặc để vào ngăn mát của tủ lạnh khi nào sử dụng thì đem ra để hết lạnh là có thể 

có trẻ dùng được. 

- Với lượng nguyên liệu kể trên có thể làm được 6 hủ thạch 50ml, dùng cho trẻ trong 1 

ngày. 







25 










Giã rau diếp cá Lọc nước đường từ quả trứng cá Vò lấy tinh chất từ lá găng rừng 

Nước của rau diếp cá Đường cuả quả trứng cá Nước của lá găng rừng 

Trộn hỗn hợp 







26 

Hỗn hợp sau 30 phút 







Quy trình chế biến kẹo cứng và kẹo dẻo: 

+ Bước 1: 




Chuẩn bị nguyên liệu như sau: 

- 100 gam nghệ tươi, rửa sạch, thái lát 

mỏng; 

- 150 gam quả trứng cá, bóc vỏ; 

- 1 quả quất; 

- 1 lá Galetin (nếu làm kẻo dẻo); 

- Nước lọc. 

+ Bước 2: 

Xử lí và chế biến nguyên liệu: 

- Chuẩn bị nguyên liệu; 

- Xay 100 gam nghệ tươi với 50 ml nước, lọc lấy nước cốt; 

Hình 15. Nguyên liệu chế biến kẹo 

- 150 gam quả trứng cá, chà rời hạt và thịt, lọc lấy nước đường có trong quả trứng cá; 

- Trộn đều nước nghệ tươi với đường quả trứng cá với nhau, khuấy đều rồi đun trên bếp 

gas ngọn lửa liu riu khoảng 20 phút là dung dịch sền sệt lại, vắt thêm 1 quả quất khuấy 

đều tay rồi múc ra khay đã rắc sẳn bột đường, để nguội là có thể sử dụng ngay hoặc cất 

vào hộp sử dụng dần. Nếu trẻ không biết ngậm kẹo cứng thì trong quá trình hỗn hợp 

vừa sôi ta cho vào một lá Galetin, rồi để hỗn hợp sôi thêm 5 phút, múc hỗn hợp ra 

khuôn, để nguội ta thu được những chiếc kẹo dẻo thơm ngon và đẹp mắt. Các loại kẹo 

này có thể bảo quản 6 tháng ở ngăn đá của tủ lạnh. 

- Nếu trẻ không muốn ăn kẹo ta cũng có thể có 1 viên kẹo vào 50ml nước ấm, khuấy 

đều để trẻ uống, cũng có những tác dụng tuyệt vời. 

Quy trình chế biến kẹo theo thứ tự bằng hình ảnh 






1 

Hình 16. Giã nghệ 


2 

Hình 17. Lọc lấy nước nghệ 

27 










3 

5 

7 

Hình 18. Nước nghệ đã lọc 

Hình 20. Lọc lấy nước đường quả trứng cá 

Hình 22. Vắt quả quất vào 

4 

6 

Hình 19. Bốc vỏ quả trứng cá 

Hình 21. Đun hỗn hợp nước nghệ và nước 

đường trứng cá khoảng 20 phút 

8 

Hình 23. Cho hỗn hợp ra rồi để nguội tạo 

thành kẹo 






c. Theo dõi tác dụng khi dùng sản phẩm cho trẻ: 


28 










- Tiến hành kiểm tra cho các trẻ có độ tuổi từ 1 – 4 tuổi; 

- Kiểm tra khả năng hạ sốt khi dùng thạch diếp cá, lá găng, quả trứng cá với các tiêu 

chí : 

+ Trẻ có hợp tác hay không? 

+ Thời gian trẻ hạ sốt sau khi dùng sản phẩm; 

+ Khoảng thời gian để trẻ có thể sử dụng lần tiếp sau lần thứ nhất; 

+ Quan sát tác dụng phụ. 

- Kiểm tra khả năng giảm ho khi dùng kẹo nghệ, quất, quả trứng cá với các tiêu chí: 

+ Trẻ có hợp tác hay không? 

+ Thời gian trẻ thuyên giảm ho sau khi dùng sản phẩm; 

+ Khoảng thời gian để trẻ có thể sử dụng lần tiếp sau lần thứ nhất; 

+ Quan sát tác dụng phụ. 

5. Hướng mở rộng của đề tài: 

Kiểm tra một số tiêu chí về chất lượng các sản phẩm tại trung tâm y tế dự phòng tỉnh 

(nếu có đủ kinh phí) như: 

STT 

I 

Kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm theo thông tư 149 

CHỈ TIÊU KIỂM NGHIỆM PHƯƠNG PHÁP THỬ 

CÁC CHỈ TIÊU KIỂM NGHIỆM VI SINH THỰC PHẨM 

MỨC 

(VNĐ) 

1 Bào tử hiếu khí AOAC 2000 (972.45a) 105.000 

2 Bào tử kỵ khí AOAC 2000 (972.45c) 105.000 

3 

4 

Men 

Nấm, mốc 

FAO FNP 14/4 

(p. 230) - 1992 

FAO FNP 14/4; TCVN 

5042: 1994 

105.000 

105.000 

5 Nấm, mốc độc 3 QTTN 171: 1995 105.000 

6 

7 

II 

Tổng số bào tử nấm men - 

mốc TCVN 5166: 1990 

Vi khuẩn gây bệnh đường 

ruột 

CÁC CHỈ TIÊU HÓA ĐỘC 

THỰC PHẨM 

BS 5763 :1991 

Part 10 

105.000 

105.000 

THU 







29 










8 

Độ pH Foodstuffs - EC 1994 

(p.133);TCVN 4835-2002 

105.000 

9 Hàm lượng đường tổng AOAC 2000 (968.28) 140.000 

10 Hàm lượng axít béo tự do AOCS Ca 5a-40 (1997) 105.000 

11 

Hàm lượng canxi AOAC 2000 (935.13); 

AOAC 2002(965.09) 

140.000 

12 Hàm lượng caroten TCVN 5284: 1990 350.000 

13 Hàm lượng chất béo TCVN 4072: 1985 105.000 

14 Hàm lượng chất khoáng CODEX STAN12 1981 87.000 

III 

16 

17 

18 

CÁC CHỈ TIÊU HÓA 

NƯỚC KHOÁNG, NƯỚC 

TINH LỌC 

Mùi - xác định bằng cảm 

quan 

ISO 7887 -85 (E) APHA 

2150 B 

Vị - xác định bằng cảm quan APHA 2160 B TCVN 

5501:1991 

Hàm lượng các kim loại (trừ 

thủy ngân & asen) 

APHA 3500 TCVN 6193-96 

17.000 

35.000 

105.000 

19 Hàm lượng thủy ngân (Hg) APHA 3500 AOAC 97 140.000 

IV 

CÁC CHỈ TIÊU KHÁC 

20 Hàm lượng vitamin A HPLC 500.000 

21 Hàm lượng vitamin E HPLC 600.000 

21 Hàm lượng vitamin D HPLC 600.000 

23 Hàm lượng vitamin C HPLC 500.000 

24 

25 

Hàm lượng đường (Sorbitol, 

glucose, fructose, saccarose, 

maltose, lactose) (cho mỗi 

chất) 

Xác định chất chưa biết có 

trong thực phẩm 

HPLC 500.000 


HPLC, GC, GCMS, LCMS, 

AAS, ICP, PCR, … 

3.000.000 






30 










PHẦN BỐN: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 

1. Sản phẩm 

1.1. Thạch 

- Vị ngọt hơi chua của lá diếp, mùi thơm đặc 

trưng của quả trứng cá, có màu xanh đẹp. 

- Bảo quản được 6 ngày ở ngăn mát tủ lạnh. 

- Trẻ thích ăn, ăn liên tục hết một cốc cở 200 ml. 

- Trẻ hạ sốt sau 30 phút sử dụng, nhiệt độ giảm 

từ từ. 

- Trẻ bị tăng nhiệt độ lại sau khoảng 3 giờ dùng 

sản phẩm. 

Hình 24. Thạch hạ sốt 

- Cho trẻ ăn 3 tiếng một lần, mỗi lần 1 cái tương 

ứng với 50ml nước diếp cá xay tươi. 

1.2. Kẹo 

- Vị ngọt hơi chua của quất và đường trứng cá, mùi thơm đặc trưng của quả trứng 

cá, có màu vàng tươi (kẹo dẻo), màu cánh dán (kẹo cứng). 

- Bảo quản được tháng ở ngăn đá tủ lạnh, 1 tháng với nhiệt độ phòng. 

- Trẻ thích ăn, thích ngậm. 

- Trẻ giảm ho ngay khi ngậm kẹo, sau khoảng 1 tiếng trẻ lại bị ho với số lần tăng 

dần lên. 

- Cho trẻ ăn 2 hoặc 3 tiếng một lần, mỗi lần 1 viên. 

Hình 25. Kẹo dẻo trị ho 

Hình 24. Kẹo cứng trị ho 

2. Nhật kí sử dụng thạch hạ sốt, kẹo trị ho 

2.1. Hạ sốt 

Chúng tôi kiểm tra với trẻ sốt từ 40 0 C trở xuống, nếu trẻ bị sốt cao hơn cần đưa trẻ tới 

bệnh viện hoặc hỏi ý kiến bác sỹ. 







31 










Bảng số liệu cụ thể khi sử dụng sản phẩm với bốn trẻ ở độ tuổi khác nhau: 

- Em Nguyễn Minh Thành, 2 tuổi, lớp nhà trẻ 1, mầm non Trung Trạch. 

- Em Đỗ Thị Thu Thủy, 3 tuổi rưỡi, lớp bé 1, mầm non Trung Trạch. 

- Em Hoàng Phan Nhất An, 4 tuổi, lớp bé 2, mầm non Trung Trạch. 

- Em Nguyễn Quang Hưng, 4,5 tuổi, lớp nhỡ 1, mầm non Trung Trạch. 

Tên trẻ - độ 

tuổi 

Nguyễn Minh 

Thành – 2 tuổi 

Đỗ Thị Thu 

Thủy - 3 tuổi 

rưỡi 

Ngày sốt 

17/10/2015 

18/10/2015 

19/10/2015 

01/10/2015 

02/10/2015 

03/10/2015 

04/10/2015 

Nhiệt 

độ cơ 

thể 

39 

38 

37,5 

40 

38 

37,5 

Sử 

thạch 

4 miếng 

4 miếng 

4 miếng 

6 miếng 

6 miếng 

6 miếng 

6 miếng 

dụng 

Thời 

gian 

3 giờ/ 1 

lần 

3 giờ/ 1 

lần 

3 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

Dấu hiệu 

Trẻ hạ sốt nhanh 

sau miếng thạch 

đầu tiên (còn 38 

độ). Nhiệt độ đó 

được duy trì trong 

3 lần tiếp theo. 

Sang ngày thứ hai 

nhiệt độ của bé 

giảm còn 38 độ. 

Duy trì đến ngày 

thứ ba trẻ hạ sốt 

còn 37,5 độ. Duy 

trì đến hết ngày 

thứ ba và thứ tư trẻ 

hết sốt hẳn. 





giảm dần trong 3 

lần tiếp theo. Sang 

ngày thứ hai nhiệt 

độ của bé giảm 

còn 38 độ. Duy trì 

đến ngày thứ ba 

trẻ hạ sốt còn 37,5 

độ. Duy trì đến hết 







32 










Hoàng Phan 

Nhất An – 4 

tuổi 

Nguyễn 

Quang Hưng - 

4,5 tuổi 

31/10/2015 

01/11/2015 

02/11/2015 

05/11/2015 

06/11/2015 

07/11/2015 

08/11/2015 

37 

39 

38 

37 

40 

39 

38 

37,5 

6 miếng 

6 miếng 

6 miếng 

6 miếng 

6 miếng 

6 miếng 

6 miếng 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

ngày thứ ba và thứ 

tư trẻ hết sốt hẳn. 





giảm dần trong 3 

lần tiếp theo. Sang 

ngày thứ hai nhiệt 












hầu như không đổi 

trong trong 5 lần 

tiếp theo của ngày 

thứ nhất. Sang 

ngày thứ ba nhiệt 








2.2. Trị ho 

Chúng tôi kiểm tra với trẻ bị ho do thay đổi thời tiết, hò gà, ho khan, quá trình các trẻ 

này bị ho có trẻ bị sốt nhẹ. 

Bảng số liệu cụ thể khi sử dụng sản phẩm với ba trẻ ở độ tuổi khác nhau: 







33 










- Em Nguyễn Minh Thành, 2 tuổi, lớp nhà trẻ 1, mầm non Trung Trạch 

- Em Nguyễn Lê Na, 3 tuổi rưỡi, lớp bé 2, mầm non Trung Trạch. 

- Em Hoàng Phan Nhất An, 4 tuổi, lớp bé 2, mầm non Trung Trạch. 

Tên trẻ - độ 

tuổi 

Nguyễn Minh 

Thành – 2 tuổi 

Nguyễn Lê Na 

- 3 tuổi rưỡi 

Ngày ho 

24/09/2015 

25/09/2015 

26/09/2015 

27/10/2015 

28/10/2015 

Nhiệt 

độ cơ 

thể( 0 C) 

38 (sốt 

nhẹ) 

37,5 

37 

38 (sốt 

nhẹ) 

37,5 

Sử dụng kẹo 

kết hợp với 

thạch 

4 viên kẹo 

dẻo + 4 

miếng thạch 

4 viên kẹo 

dẻo + 4 


4 viên kẹo 

dẻo + 4 


6 viên kẹo 

cứng + 4 


Thời 

gian 

3 giờ/ 1 

lần 

3 giờ/ 1 

lần 

3 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

Dấu hiệu 

Trẻ giảm ho nhanh 

sau viên kẹo đầu 

tiên, trẻ đòi ăn 

thêm kẹo (nhiệt 

độ cơ thể còn 37,5 

độ). Sau hai tiếng 

sử dụng kẹo, trẻ có 

dấu hiệu ho với tần 

số tăng lên lại, tiếp 

tục cho trẻ ăn viên 

kẹo thứ hai, số lần 

ho giảm xuống 

đáng kể, duy trì 4 

lần trong một ngày 

trừ lúc trẻ ngủ cho 

đến các ngày sau. 

Sang ngày thứ ba 

trẻ hầu như không 

còn ho nữa, nhiệt 

độ cơ thể cũng 

bình thường trở 

lại, vẫn cho trẻ ăn 

đến hết ngày thứ 

ba. 













34 










Hoàng Phan 

Nhất An – 4 

tuổi 

29/10/2015 37 

21/11/2015 

22/11/2015 

23/11/2015 

39 

37,5 

37 

6 viên kẹo 

cứng + 4 


4 viên kẹo 

cứng + 4 


6 viên kẹo 

cứng + 6 


6 viên kẹo 

dẻo + 6 


4 viên kẹo 

dẻo + 4 


3 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

2 giờ/ 1 

lần 

3 giờ/ 1 

lần 
















lại, vẫn cho trẻ 

ngậm 4 viên đến 

hết ngày thứ ba. 


























35 












lại, vẫn cho trẻ ăn 

đến hết ngày thứ 

ba. 

3. Kết luận về khả năng hạ sốt, trị ho của sản phẩm, liều dùng 

3.1. Kết luận 

- Thạch và kẹo có màu sắc đẹp mắt, vị ngọt, mùi thơm của quả trứng cá đặc trưng; 

- Khả năng làm hạ cơn sốt, trị ho nhanh ngay sau khi sử dụng (thường từ 30 phút đến 

1 giờ); 

- Hết sốt, hết ho hoàn toàn từ 3- 5 gày sử dụng; 

- Trẻ không bị lờn thuốc, có thể dùng ở nhiều độ tuổi khác nhau. 

3.2. Liều dùng 

- Trẻ từ 2-3 tuổi dùng 4 viên kẹo hoặc 4 viên thạch trong một ngày; 

- Trẻ trên 3 tuổi dùng 6 viên kẹo hoặc 6 viên thạch trong một ngày; 

Trong đó 1 viên kẹo tương đương 1 thìa cà phê, 1 viên thạch tương đương với 50 ml 

dung dịch. Cho trẻ dùng từ 3- 5 ngày mới thấy tác dụng hoàn toàn. 

4. Tác dụng phụ, triệu chứng bất thường 

- Không có biểu hiện mất thường khi sử dụng sản phẩm. 

5. Biểu hiện của trẻ khi nhận được sản phẩm 

- Trẻ không bị sốt hay ho rất thích ăn các sản phẩm trên, trẻ cho ngay vào miệng khi 

nhận được sản phẩm; 

- Trẻ đều thích kẹo hơn thạch; 

- Trẻ thích kẹo dẻo (sử dụng Galetin) hơn kẹo cứng; 

- Trẻ muốn ăn lại ở những lần sốt sau. 

I. KẾT LUẬN 

PHẦN NĂM: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 







36 










Nhìn chung sản phẩm Thạch và Kẹo chúng em tạo ra đã đạt được các tiêu chí đề ra 

ban đầu và có tác dụng tích cực trên trẻ nhỏ. 

- Hầu hết các trẻ khi ăn chúng rất thích thú, trẻ tự ăn chứ không phải ép; 

- Trẻ hạ sốt nhanh sau khi dùng sản phẩm thạch, dứt cơn sốt khi dùng kẹo dẻo hoặc kẹo 

cứng sau 2 – 5 ngày sử dụng; 

- Thời gian bảo quả thạch là 1 tuần ở ngăn mát tủ lạnh ( từ 0 0 đến 4 0 C); 

- Thời gian bảo quản kẹo là 1 tháng ở nhiệt độ phòng hoặc 6 tháng ở ngăn đá tủ lạnh; 

- Đường lấy từ quả trứng cá có thể bảo quản trong ngăn đá tủ lạnh khoảng 6 tháng nếu 

chưa sử dụng ngay; 

- Kẹo cứng có thể pha thành nước, 1 viên thêm 50ml khuấy đều và uống ấm có tác dụng 

giống khi ngậm kẹo; 

- Việc hạ sốt, trị ho từ các sản phẩm thạch và kẹo có tác dụng giống các bài thuốc dân 

gian của người dân. 

II. ĐỀ NGHỊ 

- Kiểm tra các tiêu chí kiểm nghiệm vi sinh thực phẩm, các tiêu chí về vệ sinh an toàn 

thực phẩm, các chất mới có trong sản phẩm; 

- Thử nghiệm sản phẩm cho trẻ ở nhiều độ tuổi hơn; 

- Tiến hành nghiên cứu quy trình chế biến đó trên một số loại cây khác có tác dụng 

tương tự. 






TÀI LIỆU THAM KHẢO 


37 










1. Lê Đình Sáng (2010), Sổ tay cây thuốc và Vị thuốc Đông Y, NXB Y học ; 

2. Sách giáo khoa Hóa học, Sinh học 11, 12; 

3. Báo hóa học và ứng dụng (năm 2005-2015); 

4. Các trang web hóa hữu cơ và y học cổ truyền; 

5. Đỗ Tất Lợi, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, NXB Y học. 







38

CHẾ BIẾN THẠCH HẠ SỐT, KẸO TRỊ HO CHO TRẺ TỪ QUẢ TRỨNG CÁ, NGHỆ VÀ LÁ DIẾP CÁ

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?