Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan hóa vô cơ liên quan đến các đại lượng hằng số cân bằng, độ tan, tích số tan

https://twitter.com/daykemquynhon 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

LỜI CẢM ƠN 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

Được sự đồng ý của giáo viên hướng dẫn Th.S Đinh Quý Hương em đã thực 

hiện đề tài “Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan hóa vô cơ liên 

quan đến các đại lượng hằng số cân bằng, độ tan, tích số tan” 

Để hoàn thành tiểu luận này, Em xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô ở khoa 

Hóa Học trường Đại Học Sư Phạm Huế đã cùng với tri thức và tâm huyết của 

mình đã truyền đạt vốn kiến thức quý báu cho chúng em trong suốt thời gian học 

tập. 

Em xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Th.S Đinh Quý Hương đã tận tâm, chu đáo 

hướng dẫn trong suốt quá trình em thực hiện tiểu luận này. Một lần nữa em xin 

chân thành cảm ơn cô. 

Mặc dù đã cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất. Song do 

mới bước đầu làm quen với công tác nghiên cứu khoa học cũng như kiến thức còn 

hạn chế và gặp nhiều bỡ ngỡ. Do vậy, không tránh khỏi những thiếu sót mà bản 

thân chưa thấy được, em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của 

Thầy Cô và các bạn học cùng lớp để kiến thức của em trong lĩnh vực này được 

hoàn thiện hơn. 

Em xin chân thành cảm ơn ! 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial



GVHD: ThS.Đinh Quý Hương 



SVTH: Châu Văn Cường 

PHẦN 1: MỞ ĐẦU 




I. Lí do chọn đề tài 

Hóa học vô cơ là môn khoa học nghiên cứu về các nguyên tố, về cấu tạo, tính 

chất, ứng dụng và cách điều chế các nguyên tố cũng như các hợp chất của chúng. 

Hóa học vô cơ bao hàm trong nó những cơ sở, nền tảng cơ bản nhất để đi sâu 

nghiên cứu cụ thể các hợp chất hóa học. Trong thực tế, môn khoa học này rất quan 

trọng vì những ứng dụng của nó. 

Mặt khác nhân loại đang bước vào thế kỷ XXI - thế kỷ của nền kinh tế tri 

thức - thế kỷ của nền khoa học công nghệ cùng với yếu tố con người quyết định sự 

phát triển của xã hội. Trong thời đại bùng nổ thông tin và phát triển khoa học công 

nghệ như hiện nay thì kho tàng tri thức của nhân loại ngày càng đa dạng, phong 

phú do đó đòi hỏi nền giáo dục phải đổi mới để có thể đáp ứng một cách năng động 

hơn, hiệu quả hơn, trực tiếp hơn những nhu cầu của sự phát triển kinh tế-xã hội. 

Trong xu thế đổi mới về nội dung, chương trình sách giáo khoa và phương 

pháp dạy học ở nhà trường thì việc đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá cũng 

rất quan trọng; kiểm tra đánh giá thường xuyên có hệ thống giúp xác định kết quả 

dạy từ đó giúp người dạy hoàn thiện hơn về phương pháp giảng dạy, người học tự 

kiểm tra lại mức độ lĩnh hội tri thức và có kế hoạch tự điều chỉnh việc học theo 

chiều hướng tích cực, tự lực và có thái độ đúng đắn với việc học tập; nó sẽ rèn 

luyện cho người học thói quen làm việc, biết hoàn thành công việc đúng thời điểm; 

có trách nhiệm trong học tập. 

Có nhiều biện pháp để kiểm tra đánh giá kết quả của người học trong quá 

trình dạy học, trong đó phổ biến nhất là trắc nghiệm tự luận, trắc nghiệm khách 

quan và vấn đáp. Tuỳ theo đặc điểm của từng bộ môn mà có thể khai thác và phối 

hợp các phương pháp đánh giá sao cho có hiệu quả nhất vì mỗi phương pháp đều 

có ưu điểm và hạn chế riêng của nó. Tuy nhiên phương pháp kiểm tra truyền thống 

còn bộc lộ nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu của việc kiểm tra đáng giá về sự 


tiếp thu tri thức, kỹ năng, trình độ phát triển tư duy của người học một cách khoa 




2 










học. Vì vậy việc sử dụng phương pháp trắc nghiệm khách quan trong dạy học đang 

trở thành xu thế phổ biến của nền giáo dục nước ta cũng như các nước trên thế giới. 




Hóa học là một bộ môn khoa học tự nhiên, đòi hỏi cao sự logic, nhạy bén 

trong tư duy của người học. Do đó, bài tập trắc nghiệm vừa là nội dung, vừa là 

phương pháp, vừa là phương tiện để nâng cao chất lượng dạy học hóa học ở nhà 

trường một cách hữu hiệu. Đặc biệt, hiện nay phương pháp trắc nghiệm khách quan 

được sử dụng một cách phổ biến, rộng rãi trong các kỳ thi lớn thì việc giải nhanh các 

bài toán hóa học đối với người học là yêu cầu hàng đầu. Yêu cầu tìm ra được 

phương pháp giải toán một cách nhanh nhất, bằng con đường ngắn nhất không 

những giúp người học tiết kiệm được thời gian làm bài mà còn rèn luyện được tư 

duy và năng lực phát hiện vấn đề của người học. Chính vì những lí do trên nên tôi 

quyết định chọn đề tài “Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan hóa 

vô cơ liên quan đến các đại lượng hằng số cân bằng, độ tan, tích số tan” với hy 

vọng đề tài này sẽ trở thành một tài liệu tham khảo phục vụ cho việc học tập của các 

bạn sinh viên. 

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song không tránh khỏi những hạn chế và thiếu 

sót. Rất mong được sự góp ý, chỉ bảo của quý thầy cô và các bạn. 

II. Mục đích nghiên cứu 

- Xây dựng hệ thống các câu hỏi và bài tập trắc nghiệm khách quan hóa vô 

cơ liên quan đến các đại lượng tích số tan, hệ số cân bằng, độ tan... 

- Tổng hợp lý thuyết, sử dụng hợp lý các câu hỏi trắc nghiệm rèn luyện kỹ 

năng giải bài tập hóa học liên quan đến các đại lượng tích số tan, hệ số cân bằng, 

độ tan. 

III. Đối tượng nghiên cứu 

Cơ sở lý thuyết, các chuyên đề, bài tập về các đại lượng hằng số cân bằng, 


độ tan, tích số tan dành cho bậc đại học. 




3 













IV. Phương pháp nghiên cứu 

Trên cơ sở những kiến thức đã học, tiến hành nghiên cứu, phân tích, so sánh 

và tổng hợp các nguồn tài liệu: các tài liệu lý thuyết về tính chất và ứng dụng của 

đại lượng tích số tan, hệ số cân bằng, độ tan, các phương pháp giải bài tập và 

những bài tập trắc nghiệm khách quan phù hợp. 





4 













PHẦN 2 : NỘI DUNG 

CHƯƠNG 1 

TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VỀ TRẮC NGHIỆM 

1.1 Cơ sở lí luận của trắc nghiệm 

1.1.1 Khái niệm 

Trắc nghiệm được hiểu theo nghĩa rộng: là hoạt động được thực hiện để đo 

lường năng lực của các đối tượng nào đó nhằm những mục đích xác định. 

Trắc nghiệm được hiểu theo nghĩa hẹp: là loại dụng cụ đo lường khả năng 

của người học. 

Trắc nghiệm là hình thức đo đạc "tiêu chuẩn hóa" cho mỗi cá nhân người 

học bằng "điểm". 

1.1.2 Vai trò của trắc nghiệm trong giảng dạy 

Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thì việc nghiên cứu cải tiến phương 

pháp giảng dạy (trong đó có phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập của 

người học) là hết sức cần thiết. 

Muốn cải tiến được hiệu quả, chúng ta phải cải tiến cả nội dung và phương 

pháp dạy học. Trong đó cải tiến nội dung có ý nghĩa hàng đầu, đó chính là sự lựa 

chọn bổ sung hoàn thiện và sắp xếp lại kiến thức. Kiểm tra đánh giá học tập có tổ 

chức là một điều kiện không thể thiếu trong việc cải tiến học tập. 

Phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập bằng trắc nghiệm rất đa 

dạng và phong phú. Nếu phát huy đầy đủ những ưu điểm của phương pháp này 

chúng ta sẽ có cơ hội nâng cao chất lượng học tập. Tuy nhiên cũng không nên đánh 

giá cao hoặc xem nhẹ bất cứ phương pháp đánh giá nào mà phải sử dụng đúng, có 

sự kết hợp hài hoà, nếu được như vậy nó sẽ là đòn bẩy nâng cao chất lượng giáo 

dục. 


Kiểm tra đánh giá thường xuyên, có hệ thống sẽ rèn luyện cho người học 

thói quen làm việc, biết hoàn thành công việc đúng thời điểm, có trách nhiệm trong 

học tập. Ngoài ra, việc kiểm tra đánh giá cho phép xác định được mục tiêu giáo 




5 













dục của bộ môn có thực tế hay không? Việc giảng dạy của chúng ta có thành công 

hay không? Người học có tiến bộ hay không? Vì vậy, việc kiểm tra đánh giá phải 

được xem như là bộ phận chủ yếu và hợp thành một thể thống nhất trong quá trình 

dạy học. Do đó việc kiểm tra đánh giá phải được đảm bảo tính chính xác khách 

quan và kích thích người học. 

Từ trước đến nay, ở các trường học nước ta thường sử dụng phương pháp 

kiểm tra truyền thống: kiểm tra vấn đáp và kiểm tra viết. Tất cả các bài kiểm tra 

đều theo một khuôn mẫu là người dạy đưa ra một số câu hỏi và người học trả lời 

theo câu hỏi đó, các câu hỏi đều không có câu trả lời sẵn, người học phải tự suy 

nghĩ và tìm câu trả lời phù hợp. Những bài kiểm tra theo phương pháp này đã giúp 

người dạy đánh giá được trình độ nhận thức, sự phát triển tư duy, sự sáng tạo của 

người học. Tuy nhiên chỉ đánh giá được một lượng kiến thức nhỏ hơn nhiều so với 

lượng kiến thức đã được học. Mặt khác những bài kiểm tra theo lối truyền thống 

thường thiếu tính khách quan, chưa lượng hóa được kết quả. Trong khi yêu cầu của 

xã hội là ngày càng đòi hỏi chất lượng cao đối với công tác giảng dạy đánh giá. 

Đặc biệt trong giai đoạn phát triển của khoa học kỹ thuật hiện nay với sự gia tăng 

nhanh chóng của khối lượng thông tin khoa học thì phương pháp kiểm tra truyền 

thống nêu trên chưa đáp ứng yêu cầu của việc kiểm tra đánh giá về sự tiếp thu kiến 

thức, kỹ năng, trình độ phát triển tư duy của người học một cách khoa học. 

Có nhiều biện pháp để kiểm tra đánh giá kết quả của người học trong quá 

trình dạy học, trong đó phổ biến nhất là TNTL, TNKQ và vấn đáp. Tùy theo đặc 

điểm của từng bộ môn mà có thể khai thác và phối hợp các phương pháp kiểm tra 

đánh giá sao cho có hiệu quả nhất bởi vì mỗi phương pháp đều có những ưu điểm 

và hạn chế riêng của nó. Tuy nhiên sử dụng trắc nghiệm trong kiểm tra đánh giá 

giúp cho người dạy đánh giá và phân loại người học, từ đó giúp họ hoàn thiện hơn 

về phương pháp giảng dạy và người học tự kiểm tra lại mức độ lĩnh hội tri thức và 

có kế hoạch tự điều chỉnh việc học tập theo chiều hướng tích cực, tự lực và có thái 


độ đúng đắn đối với việc học tập. 




6 










1.1.3 Phân loại câu hỏi trắc nghiệm 




Dựa vào hình thức làm bài trắc nghiệm người ta chia câu hỏi trắc nghiệm 

làm 2 loại: Trắc nghiệm khách quan và Trắc nghiệm tự luận (tự đưa ra câu trả lời) 

và dựa vào hình thức trả lời mà có thể chia ra thành các loại nhỏ như sau: 

Câu 

hỏi 

nhiều 

lựa 

chọn 

Câu 


đúng 

sai 

Khách quan 

Câu 


ghép 

đôi 

Hiện nay câu hỏi trắc nghiệm khách quan thì câu hỏi nhiều lựa chọn hay 

được dùng nhất và nó thể hiện được nhiều ưu điểm. 

1.2. Trắc nghiệm khách quan 

Các kiểu câu hỏi trắc nghệm 

Câu 


điền 

khuyết 

1.2.1 Khái niệm trắc nghiệm khách quan 

Trắc nghiệm khách quan là một loại câu hỏi có kèm theo câu trả lời có sẵn, 

loại câu hỏi này cung cấp thông tin cần thiết và đòi hỏi người học phải chọn một 

câu trả lời đúng nhất hoặc thêm một vài từ chính xác hay sắp xếp theo thứ tự nhất 

định các câu trả lời. 

Câu hỏi trắc nghiệm này được gọi là trắc nghiệm khách quan bởi vì hệ thống 

cho điểm hoàn toàn khách quan, không phụ thuộc người chấm. Tuy nhiên phương 

pháp này cũng không khỏi ảnh hưởng bởi tính chủ quan của người soạn câu hỏi. 

Trong trắc nghiệm khách quan có nhiều câu trả lời được cung cấp cho một 

câu hỏi trắc nghiệm nhưng chỉ có một câu trả lời đúng hay nhất. 

1.2.2 Các loại trắc nghiệm khách quan 

Đoạn 

ngắn 

Tiểu 

luận 

Trắc nghiệm khách quan có thể chia làm 4 loại: 

Tự luận 

Câu 


điền 

khuyết 

Bài tập 

hóa học 





• Loại điền vào chỗ trống hay cần câu trả lời ngắn 

7 













Trong loại này thí sinh viết câu trả lời khoảng một đến tám hay mười chữ, 

các câu trả lời thường thuộc loại đòi hỏi trí nhớ. Tuy nhiên trong trường hợp toán 

hay khoa học tự nhiên, câu trả lời có thể đòi hỏi óc suy luận hay sáng kiến. 

• Loại đúng, sai 

Trong loại này, thí sinh đọc những câu phát biểu và phán đoán xem nội dung 

hay hình thức của câu ấy đúng hay sai. Loại câu hỏi này phù hợp nhất cho việc 

khảo sát trí nhớ những sự kiện hay nhận biết các sự kiện 

• Loại ghép đôi 

Trong loại này, thí sinh tìm cách ghép mỗi từ hay câu trả lời trong một cột 

với một từ hay câu xếp trong cột khác. Số câu hoặc từ trong cột thứ nhất có thể ít, 

bằng, hay nhiều hơn các câu hoặc từ trong cột thứ hai. Các câu hỏi loại này mang 

nhiều tính chất của loại câu hỏi có nhiều câu trả lời để lựa chọn. 

• Loại câu hỏi có nhiều câu trả lời để chọn, MCQ (multi choices question). 

Loại này gồm một câu phát biểu căn bản, gọi là câu dẫn hay câu hỏi, đi với 

nhiều câu trả lời để thí sinh lựa chọn khi làm bài. Các câu trả lời cho mỗi câu hỏi 

có dạng giống nhau gồm một từ, một cụm từ, hay một câu hoàn chỉnh. Thí sinh 

phải chọn một câu trả lời đúng hay hợp lý nhất. Đây là loại trắc nghiệm khách 

quan thông dụng nhất. Các câu hỏi loại này có thể dùng thẩm định trí nhớ, mức 

hiểu biết, khả năng áp dụng, phân tích, tổng hợp, hay ngay cả khả năng phán đoán 

cao hơn. 

1.2.3 Ưu, nhược điểm của trắc nghiệm khách quan 

1.2.3.1. Câu trắc nghiệm đúng sai 

• Ưu điểm 

Nó là loại câu đơn giản thường dùng để trắc nghiệm kiến thức về những sự 

kiện hoặc khái niệm, vì vậy việc viết loại câu này tương đối dễ, ít phạm lỗi, mang 

tính khách quan khi chấm. 

• Nhược điểm 

Học sinh có thể đoán mò và đúng ngẫu nhiên tới 50%, vì vậy độ tin cậy 

thấp, dễ tạo điều kiện cho học sinh thuộc lòng hơn là hiểu. Học sinh giỏi có thể 

không thỏa mãn khi buộc phải chọn "đúng" hay "sai" khi câu trắc nghiệm viết chưa 

kĩ càng. 

1.2.3.2. Câu trắc nghiệm nhiều lựa chọn 






8 










+ Giáo viên có thể dùng loại câu này để kiểm tra đánh giá những mục tiêu 

dạy học khác nhau như: 




- Xác định mối tương quan nhân quả 

- Nhận biết các điều sai lầm 

- Ghép các kết quả hay các điều quan sát được với nhau 

- Định nghĩa các khái niệm 

- Tìm nguyên nhân của một số sự kiện 

- Nhận biết điểm tương đồng hay khác biệt giữa hai hay nhiều sự vật 

hoặc hiện tượng 

- Xác định nguyên lí hay ý niệm tổng quát từ những sự kiện 

- Xác định thứ tự hay cách sắp đặt nhiều sự vật hiện tượng 

- Xét đoán vấn đề đang được tranh luận dưới nhiều quan điểm 

+ Độ tin cậy cao hơn: yếu tố đoán mò hay may rủi giảm đi nhiều so với lọai 

trắc nghiệm khách quan khác khi số phương án lựa chọn tăng lên 

+ Tính giá trị tốt hơn: với bài trắc nghiệm có nhiều câu trả lời để lựa chọn, 

người ta có thể đo được các khả năng nhớ, áp dụng các nguyên lí, định luật, tổng 

quát hóa rất hữu hiệu. 

+ Thật sự khách quan khi chấm bài. Điểm số của bài trắc nghiệm khách 

quan không phụ thuộc vào chữ viết , khả năng diễn đạt của học sinh và trình độ của 

người chấm bài... 


+ Loại câu này khó soạn vì chỉ có một câu trả lời đúng nhất, còn những câu 

còn lại gọi là câu nhiễu thì cũng phải có vẻ hợp lí. Ngoài ra còn phải soạn thế nào 

đó để đo được các mức trí năng cao hơn biết, nhớ, hiểu. 

+ Có những học sinh có óc sáng tạo, tư duy tốt, có thể tìm ra những câu trả 

lời hay hơn đáp án thì sẽ làm cho học sinh đó cảm thấy không thỏa mãn. 

+ Các câu nhiều lựa chọn có thể không đo được khả năng phán đoán tinh vi, 

khả năng giải quyết vấn đề khéo léo, sáng tạo một cách hiệu nghiệm bằng câu hỏi 

trắc nghiệm tự luận soạn kĩ. 

+ Ngoài ra tốn kém giấy mực để in đề loại câu hỏi này so với loại câu hỏi 

khác và cũng cần nhiều thời gian để học sinh đọc nội dung câu hỏi. 





• Điểm cần chú ý khi soạn thảo câu tắc nghiệm nhiều lựa chọn 

9 










+ Chọn câu dẫn là một câu hỏi hay một câu chưa hoàn chỉnh (câu bỏ lửng) 

là theo hình thức nào dễ hiểu và trực tiếp hơn. 




+ Cần soạn 4- 5 phương án lựa chọn trong đó có một phương án đúng hay 

đúng nhất, các phương án còn lại gọi là câu “nhiễu” hay câu “mồi”; không nên 

soạn các phương án lựa chọn quá ít (2 hoặc 3) hoặc quá nhiều ( 6 hoặc 7). 

+ Phương án đúng phải duy nhất. 

+ Sắp xếp câu đúng một cách ngẫu nhiên không theo một thói quen nào. 

+ Trong việc soạn các phương án lựa chọn thì câu nhiễu là khó nhất. Câu 

nhiễu phải có vẻ hợp lý và có sức thu hút học sinh kém và làm “băn khoăn” học 

sinh khá. Một câu nhiễu mà không có học sinh nào chọn thì không có tác dụng gì. 

+ Kinh nghiệm cho thấy nên xây dựng câu nhiễu dựa trên những sai lầm của 

học sinh hay mắc phải hay những khái niệm học sinh còn mơ hồ, chưa phân biệt 

được đúng, sai. 

+ Các phương án lựa chọn phải theo cùng một dạng hành văn và không nên 

làm câu đúng dài hơn câu nhiễu vì học sinh có thể đoán câu dài hơn là câu đúng. 

+ Nếu không thể soạn bốn câu nhiễu tốt thì nên chuyển câu nhiều lựa chọn 

đó sang câu đúng, sai. 

+ Câu dẫn phải rõ ràng tránh tình trạng có thể hiểu theo nhiều cách. 

+ Có thể dùng bài toán làm câu nhiều lựa chọn nhưng đó phải là bài toán có 

điểm đặc biệt hay độc đáo mà ngoài cách giải thông thường còn có cách suy luận 

nhanh, có thể giải nhẩm được. Đáp án “nhiễu” có thể là chuyển vị trí dấu phẩy hay 

đảo thứ tự chữ số của đáp số. 

1.2.3.3. Câu trắc nghiệm ghép đôi 


Câu ghép đôi dễ viết, dễ dùng, loại này thích hợp với tuổi học sinh trung học 

cơ sở hơn. Có thể dùng loại câu này để đo các mức trí năng khác nhau. Nó đặc biệt 

hữu hiệu trong việc đánh giá các khả năng nhận biết các hệ thức hay lập các mối 

tương quan. 


Loại câu trắc nghiệm ghép đôi không thích hợp cho việc đánh giá các khả 

năng như sắp đặt và vận dụng các kiến thức. Muốn soạn loại câu hỏi này để đo 

mức trí năng đòi hỏi nhiều công phu. Ngoài ra, nếu danh sách mỗi cột dài thì tốn 

nhiều thời gian cho học sinh đọc nội dung mỗi cột trước khi ghép đôi. 





1.2.3.4. Câu trắc nghiệm điền khuyết 

10 














Học sinh không có cơ hội đoán mò mà phải nhớ ra, nghĩ ra từ hoặc cụm từ 

cần tìm. Dù sao việc chấm điểm cũng nhanh hơn trắc nghiệm tự luận song rắc rối 

hơn những loại trắc nghiệm khách quan khác. Loại này cũng dễ soạn hơn loại câu 

nhiều lựa chọn. 


Khi soạn loại câu này thường mắc sai lầm là trích nguyên văn các câu từ 

trong sách giao khoa. Phạm vi kiểm tra của lọai câu này chỉ giới hạn vào chi tiết 

vụn vặt. Việc chấm bài mất nhiều thời gian và thiếu khách quan hơn loại câu hỏi 

nhiều lựa chọn. 





11 













CHƯƠNG 2 

TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VỀ CÁC ĐẠI LƯỢNG HẰNG SỐ 

CÂN BẰNG, ĐỘ TAN, TÍCH SỐ TAN 

2.1 Hằng số cân bằng 

2.1.1 Các khái niệm 

Phản ứng thuận nghịch là phản ứng xảy ra theo 2 chiều thuận và nghịch 

trong cùng một điều kiện. 

Cân bằng hoá học là trạng thái của hệ phản ứng thuận nghịch mà ở đó tốc 

độ phản ứng thuận bằng tốc độ phản ứng nghịch. 

Đại lượng đặc trưng cho trạng thái cân bằng của một phản ứng thuận 

nghịch là hằng số cân bằng K. 

Cân bằng hoá học là cân bằng động vì tại trạng thái cân bằng, phản ứng 

thuận và nghịch vẫn tiếp tục xảy ra nhưng với tốc độ bằng nhau nên không làm 

thay đổi nồng độ của các chất trong hệ phản ứng. 

Chú ý: Hằng số tốc độ của phản ứng cũng như hằng số cân bằng của phản 

ứng thuận nghịch chỉ phụ thuộc vào yếu tố nhiệt độ. 

2.1.2. Sự chuyển dịch cân bằng hoá học 

- Khi hệ phản ứng thuận nghịch đang ở trạng thái cân bằng nếu ta thay đổi 

điều kiện nào đó thì cân bằng hoá học sẽ bị phá vỡ và hệ sẽ chuyển dịch đến một 

trạng thái cân bằng mới. 


- Nguyên lí chuyển dịch cân bằng LơSatơlie: Khi ta thay đổi điều kiện nào 

đó của cân bằng hoá học thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều chống lại ảnh 

hưởng của sự thay đổi đó. Cụ thể là: 




12 













+ Nếu tăng nồng độ một chất thì CBHH sẽ chuyển dịch theo chiều mà 

chất đó là chất tham gia phản ứng, còn nếu giảm nồng độ của một chất thì CBHH 

sẽ chuyển dịch theo chiều sinh ra chất đó. 

+ Khi tăng nhiệt độ thì cân bằng hoá học chuyển dịch theo chiều phản 

ứng thu nhiệt (có ∆H > 0). Còn khi giảm nhiệt độ thì CBHH sẽ chuyển dịch theo 

chiều của phản ứng toả nhiệt (có ∆H < 0). 

+ Khi tăng áp suất thì CBHH sẽ chuyển dịch theo chiều làm giảm số phân 

tử khí và ngược lại khi giảm áp suất thì CBHH sẽ chuyển dịch theo chiều làm tăng 

số phân tử khí. Như vậy áp suất chỉ ảnh hưởng đến các phản ứng có số phân tử khí 

ở 2 vế của phương trình khác nhau. 

+Chất xúc tác không làm chuyển dịch CBHH mà chỉ làm cho hệ nhanh 

đạt đến trạng thái cân bằng. 

2.1.3 Định luật tác dụng khối lượng 

Ðịnh luật này do Gulberg, Waage (Na Uy) đưa ra năm 1864, nhằm xác 

định trạng thái cân bằng của một phản ứng cân bằng. 

2.1.3.1 Trường hợp cân bằng giữa các khí có thể xem như khí lý tưởng TOP 

a. Hằng số cân bằng Kc 

Xét phản ứng cân bằng: 

A(k) + B(k) ↽ ⇀ C(k) + D(k) 

Gọi k t và k n lần lượt là hằng số vận tốc của phản ứng thuận và nghịch. Giả sử 

phản ứng thuận cũng như phản ứng nghịch đều thuộc loại đơn giản (nghĩa là phản 

ứng chỉ xảy ra trong một giai đoạn, bậc phản ứng riêng phần của mỗi tác chất bằng 

hệ số tỉ lượng nguyên tối giản đứng trước mỗi tác chất trong phản ứng). 

Vận tốc phản ứng thuận là: 

V t = k t [A][B] 

Vận tốc phản ứng nghịch là: 

V n = k n [C][D] 

Giả sử lúc bắt đầu phản ứng, chỉ có A, B hiện diện. Vận tốc phản ứng 

thuận v t lúc đầu rất lớn, vận tốc phản ứng nghịch v n bằng không. Phản ứng càng 

xảy ra lâu, nồng độ các tác chất A, B càng giảm ,nồng độ các sản phẩm C, D càng 

tăng . 





13 













Như vậy, v t giảm dần theo thời gian, còn v n tăng dần theo thời gian. Sau một 

thời gian vận tốc phản ứng thuận v t sẽ bằng vận tốc phản ứng nghịch v n , lúc này 

phản ứng đạt trạng thái cân bằng, phản ứng được coi như xong. 

v t = v n 

=> k t [A][B] = k n [C][D] 

=> 

k 

t 

K = = 

cb 

k 

n 

[C].[D] 

[A].[B] 

Vì k t và k n là các hằng số vận tốc phản ứng, chỉ tùy thuộc nhiệt độ (và tùy 

thuộc bản chất của phản ứng), cho nên ứng với một nhiệt độ xác định (và một phản 

ứng xác định), ta có: 

k 

t 

⎛[C].[D] 

⎞ 

K = = 

cb ⎜ ⎟ 

k 

n ⎝[A].[B] ⎠ cb 

cb: cân bằng, chỉ nồng độ các chất C, D, A, B lúc đạt trạng thái cân bằng. 

K C được gọi là hằng số cân bằng của phản ứng liên hệ đến nồng độ (mol/l). 

K C chỉ phụ thuộc nhiệt độ và bản chất của phản ứng, mà không phụ thuộc vào 

nồng độ các chất trong phản ứng. 

Hệ thức trên biểu diễn sự liên hệ giữa nồng độ hóa chất (tức khối lượng của 

hóa chất) lúc cân bằng, chính là nội dung của định luật tác dụng khối lượng. 

Có thể phát biểu định luật này như sau: Khi một phản ứng đồng thể đạt 

trạng thái cân bằng thì tỉ số tích số nồng độ sản phẩm với tích số nồng độ tác chất 

là một hằng số ở một nhiệt độ xác định. 

Tổng quát với phản ứng: 

người ta chỉ rằng: 

m A(k) + n B(k) 

k 

t 

K = = 

cb 

k 

n 

p C(k) + q D(k) 

p 

[C] .[D] 

q 

m 

[A] .[B] 


Với [A], [B], [C], [D] là nồng độ của A, B, C, D lúc cân bằng. 

n 




Thí dụ: 

14 







2NOCl(k) 

2NO(k) + Cl 2 (k) 







Thì 

2 

[NO] .[Cl ] 

2 

K = 

cb 

[NOCl] 

2 

b. Hằng số cân bằng K P 

Hằng số cân bằng này liên hệ đến áp suất riêng phần của hóa chất ở thể khí 

lúc cân bằng (lúc đạt trạng thái cân bằng). 

Áp suất riêng phần của mỗi cấu tử của hỗn hợp có thể tích chung là V là áp 

suất mà cấu tử ấy có khi nó đứng riêng một mình và cũng chiếm thể tích V của hỗn 

hợp ở cùng nhiệt độ 

Xét phản ứng: m A(k) + n B(k) 

p C(k) + q D(k) 

Gọi P A , P B , P C , P D lần lượt là áp suất riêng phần của các khí A, B, C, D có 

thể xem như khí lý tưởng lúc cân bằng n A ,n B ,n C ,n D lần lượt là số mol của A, B, C, 

D hiện diện trong thể tích V của hệ phản ứng (bình phản ứng) lúc cân bằng ở nhiệt 

độ T ( o K). 

Ta có: 

P A V=n A RT P A = 

P B V=n B RT P B = 

P C V=n C RT P C = 

P D V=n D RT P D = 

n 

V 

n 

V 

B 

n 

V 

C 

A 

n 

V 

RT 

RT 

RT 

D 

RT 

= [A]RT [A] = 

= [B]RT [B] = 

= [C]RT [C] = 

= [D]RT [D] = 

Thay [A], [B], [C], [D] vào biểu thức của hằng số cân bằng K C : 

K 

p 

⎛ P ⎞ ⎛ P ⎞ 

q 

C D 

p q 

p q 

[ C] [ D] 

⎜ ⎟ ⎜ ⎟ 

RT RT ( PC ) ( PD ) ( m+ n) − ( p+ 

q ) 

C 

= = ⎝ ⎠ ⎝ ⎠ 

= 

( RT ) 

m n 

m n m n 

[ A] [ B] 

⎛ PA 

⎞ ⎛ PB 

⎞ ( PA 

) ( PB 

) 


⎜ ⎟ ⎜ ⎟ 

⎝ RT ⎠ ⎝ RT ⎠ 

P B 

RT 

P C 

RT 

P A 

RT 

P D 

RT 




15 













Đặt 

K 

= 

p 

( PC 

) ( PD 

) 

( P ) ( P ) 

P m n 

A 

B 

q 

P A ,P B ,P C ,P D lần lượt là áp suất riêng phần của A,B,C,D lúc cân bằng 

⇒ K C = K P .(RT) (m+n)-(p+q) 

⇒ K P = K C .(RT) (p+q)-(m+n) 

Đặt △ v = ( p + q) − ( m+ 

n) 

Thì K P = K C .(RT) ∆v 

Do K C chỉ phụ thuộc nhiệt độ T nên K p cũng chỉ phụ thuộc nhiệt độ T. 

c. Hằng số cân bằng K x 

Hằng số cân bằng này liên hệ đến phân số mol (phân mol, phần mol) của 

các chất trong phản ứng. 

Phân số mol (phân mol hay phần mol) x của cấu tử i trong hỗn hợp gồm 

nhiều cấu tử là tỉ số giữa số mol của i với tổng số mol của các cấu tử có trong hỗn 

hợp. 

0≤ x i ≤1 ; x = 1 

x 

i 

∑ 

Xét phản ứng: m A(k) + n B(k) 

n 

i 

= 

∑ n 

i 

i 

p C(k) + q D(k) 

Gọi P là áp suất của hỗn hợp khí lúc cân bằng; x A ,x B ,x C ,x D lần lượt là 

phân số mol của A, B, C, D lúc cân bằng. 

bằng. 

x 

A 

n 

n 

A 

= ; 

x 

B 

n 

n 

B 

= ; 

x 

C 

n 

n 

C 

= ; 

Với n=n A +n B +n C +n D là tổng số mol hỗn hợp gồm các khí A, B, C, D lúc cân 


P A V = n A RT 

⇒ 

n 

V 

n 

n 

A 

A 

PA 

= RT = P = xAP 

x 

D 

= 

n 

n 

D 




16 










Tương tự ta có: P B =x B .P 




K 

Đặt 

P C =x C .P 

P D =x D .P 

Thế P A ,P B ,P C ,P D vào K P của phản ứng: 

( ) ( ) 

( ) ( ) 

( ) ( ) 

( ) ( ) 

( ) ( ) 

( ) ( ) 

p q p q p q 

P P x P x P x x 

= = = 

P P x P x P x x 

C D C D C D ( p+ q) − ( m+ 

n) 

P m n m n m n 

K 

A B A B A B 

= 

p 

( xC 

) ( xD 

) 

( x ) ( x ) 

x m n 

A 

⇒ K = K . P ∆ 

P 

x 

v 

B 

q 

Như vậy hằng số cân bằng K x phụ thuộc vào nhiệt độ T và áp suất tổng quát 

P của hỗn hợp khí lúc cân bằng. 

Nếu ∆v=0 

=> p + q = m + n 

=> Tổng hệ số mol khí bên sản phẩm = Tổng hệ số mol khí bên tác chất 

Thì 

Chú thích: 

K C =K P =K x 

- Người ta chỉ rằng trong biểu thức của các hằng số cân bằng liên hệ đến khí 

nêu trên, ta không chú ý đến các chất lỏng và chất rắn. 

Thí dụ: 

CaCO 3 (r) CaO(r) + CO 2 (k) K p = P CO2 

NH 4 Cl(r) HCl(k) + NH 3 (k) K p = P HCl .P NH3 

HCl(k) + NH 3 (k) NH 4 Cl(r) K p = 


P 

P 

H Cl 

1 

. P 

N H 3 




- Hằng số cân bằng K càng lớn, phản ứng càng thiên về chiều thuận, hằng số cân 

bằng K càng nhỏ phản ứng càng thiên về chiều nghịch 0≤K≤∞ 

17 










- Tùy theo hệ số của phản ứng mà hằng số cân bằng của cùng một phản ứng có thể 

khác nhau. 




2.1.3.2. Trường hợp cân bằng trong dung dịch lỏng 

Trong trường hợp này, thường hằng số cân bằng K C được áp dụng cho dung 

dịch loãng. 

Với phản ứng: 

Người ta cũng chỉ rằng: 

p 

[C] .[D] 

K = 

[A] .[B] 

q 

C m n 

mA(dd) + nB(dd) 

pC(dd) + pD(dd) 

Với [C], [D], [A], [B] lần lượt là nồng độ của C, D, A, B trong dung dịch lúc phản 

ứng đạt trạng thái cân bằng. 

Trong trường hợp dung dịch lỏng nếu trong hệ phản ứng có hiện diện chất rắn thì 

ta không chú ý đến chất rắn. 

Thí dụ: 

Ag + (dd) + Cl + (dd) ↔ AgCl(r)↓ 

1 

⇒ K 

C 

= 

+ − 

[Ag ][Cl ] 

Với [Ag + ],[Cl - ] là nồng độ của ion Ag + , Cl - trong dung dịch có cân bằng với pha 

rắn AgCl. 

2.1.4 Sự liên hệ giữa hằng số cân bằng K với biến đổi năng lượng tự do ∆G 

của phản ứng 

Xem phản ứng cân bằng của các hóa chất ở thể khí: 

mA(k) + nB(k) 

Biến đổi năng lượng tự do G của phản ứng là: 

pC(k) + qD(k) 


∆ G = pGC + qGD −mG A 

− nGB 




18 










Với khí có thể xem như khí lý tưởng, ở điều kiện đẳng nhiệt, sự phụ thuộc của hàm 

số năng lượng tự do G theo áp suất P là: 




Trong đó 

i 

0 

i 

G = G + RT lnP 

0 

i i i 

G là trị số năng lượng tự do của 1 mol i ở 1atm, ứng với nhiệt độ T. 

G là trị số năng lượng tự do của 1 mol i ở áp suất P i , nhiệt độ T 

0 

( ln 0 

) ( ln 0 

) ( ln 0 

) ( ln 

C C D D A A B B ) 

⇒ ∆ G = p G + RT P + q G + RT P − m G + RT P − n G + RT P 

⇒ ∆ G = pG + qG − mG − nG + RT ln 

Đặt 

p 

( PC 

) ( PD 

) 

( P ) ( P ) 

0 0 0 0 

C D A B m n 

A 

o 0 0 0 0 

G pGC qGD mGA nGB 

∆ = + − − 

⇒ ∆ = ∆ + 

0 

G G RT 

B 

ln 

q 

p 

( PC 

) ( PD 

) 

m 

( P ) ( P ) 

Khi phản ứng đạt trạng thái cân bằng ở áp suất P, nhiệt độ T thì: 

∆ G = 0 

p 

( PC 

) ( PD 

) 

m 

( P ) ( P ) 

A 

B 

q 

n 

A 

= K 

P 

0 

G RT ln K P 

⇒ ∆ = − 

∆G 

⇒ ln K P 

= − 

RT 

0 

∆ G là biến đổi năng lượng tự do ở điều kiện chuẩn thức (áp suất P = 1 atm, nhiệt 

độ T xác định). 

0 

∆ G phụ thuộc vào nhiệt độ T. 


Hệ thức trên cho biết có thể tính được hằng số cân bằng dựa vào các đại lượng 

nhiệt động học của hóa chất. 

0 

B 

q 

n 




19 










Theo trên: 




0 

0 

- Nếu ∆ G < 0 thì K P > 1 và K P càng tăng nếu ∆ G càng âm 

Do đó, với những phản ứng cân bằng tương ứng với rất âm có khuynh hướng 

xảy ra gần trọn vẹn, ở mức cân bằng, nồng độ sản phẩm rất lớn. 

0 

0 

- Nếu ∆ G > 0 thì K P < 1 và K P càng nhỏ nếu ∆ G càng dương 

0 

Vậy những phản ứng cân bằng ứng với ∆ G càng dương thì càng xảy ra không trọn 

vẹn, ở mức cân bằng, nồng độ sản phẩm tương ứng rất nhỏ. 

Với trường hợp dung dịch lỏng và loãng với phản ứng: 

mA(dd) + nB(dd) 

pC(dd) + qD(dd) 

Ở trạng thái chuẩn thức thích hợp, người ta cũng chứng minh được hệ thức: 

G = G + RT ln C 

0 

i i i 

p 

0 [ C] [ D] 

⇒ ∆ G = ∆ G + RT ln [ ] 

m 

A [ B ] 

Lúc phản ứng đạt trạng thái cân bằng, ta có: 

2.2 Độ tan 

0 

G RT ln K C 

∆ = − 

Khi hòa tan chất điện li ít tan M m A n trong nước, dưới tác dụng của các phân 

tử nước phân cực thì các ion M n+ , A m- trên bề mặt mạng tinh thể chất điện li sẽ bị 

hidrat hóa và chuyển vào dung dịch dưới dạng phức chất [M(H 2 O) x ] n+ , 

[A(H 2 O) y ] m- . 

Khi hoạt độ của các ion [M(H 2 O) x ] n+ và [A(H 2 O) y ] m- trong dung dịch tăng 

lên đến một mức nào đó thì xảy ra quá trình ngược lại: các ion bị dehidrat hóa và 

kết tủa trên bề mặt tinh thể. Đến một lúc nào đó thì tốc độ của hai quá trình thuận 

nghịch bằng nhau và có cân bằng được thiết lập giữa pha rắn và dung dịch bão hòa. 

M m A n ↓ + (mx+ny) H 2 O ⇌ m M(H 2 O) x n+ + n A(H 2 O) y 

m- 

Pha rắn 

dung dịch bão hòa 


Nồng độ của chất điện li trong dung dịch bão hòa được gọi là độ tan. Kí hiệu 

S. Độ tan (S) có thể được biểu diễn bằng các đơn vị khác nhau: mol/L; g/L; g/100g 

dung dịch; thường được biểu diễn bằng mol/L. 

20 

q 

n 













Độ tan phụ thuộc vào nhiều yếu tố: bản chất của chất tan và dung môi, nhiệt 

độ, áp suất, trạng thái vật lí của pha rắn… 




Đa số quá trình hòa tan đều thu nhiệt do đó độ tan thường tăng lên theo nhiệt độ. 

Độ tan cũng phụ thuộc vào điều kiện làm kết tủa; kết tủa tách ra nhanh (ở dạng 

tinh thể hạt bé) có độ tan lớn hơn kết tủa tách ra chậm (dạng tinh thể hoàn chỉnh). 

2.3 Tích số tan 

Tích số tan là tích số hoạt độ của các ion trong dung dịch bão hòa với số mũ 

thích hợp tại một nhiệt độ xác định. 

Có thể viết cân bằng (II.1.1) dưới dạng: 

M m A n ↓ ⇌ m M n+ + n A m- K S 

Áp dụng định luật tác dụng khối lượng cho cân bằng trên: 

K S = (M n+ ) m . (A m- ) n 

(i): hoạt độ ion i 

Tích số tan thường kí hiệu là K S 

Nếu biểu diễn dưới dạng nồng độ thì biểu thức có dạng: 

Với f i : hoạt độ của ion i 

K S = [M n+ ] m . [A m- ] n . f m 

.f n 

(*) 

n+ n- 

M 

Với dung dịch loãng thì lực tương tác giữa các ion không đáng kể f i →1. 

Biểu thức (*) ở dạng gần đúng: K S = [M n+ ] m . [A m- ] n 

Khi tích số tan của các chất điện li có độ tan lớn hơn 10 -4 mol/L thì phải kể 

đến hoạt độ của các ion. 

Tích số tan càng lớn thì kết tủa có khả năng tan càng nhiều và ngược lại. 

Cũng như các đại lượng hằng số cân bằng, K S phụ thuộc nhiệt độ, bản chất 

của chất tan và dung môi. 

2.4 Quan hệ giữa độ tan và tích số tan 

Độ tan và tích số tan là những đại lượng đặc trưng cho dung dịch bão hòa do 

đó tích số tan và độ tan có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và ta có thể tính được 

tích số tan từ độ tan và ngược lại. 


2.4.1 Tính tích số tan từ độ tan 

Để tính tích số tan từ độ tan ta thực hiện các bước: 

A 




21 













Mô tả các cân bằng trong dung dịch: cân bằng tan, các quá trình phụ (sự tạo 

phức hidroxo của kim loại, sự kết hợp proton của anion, các quá trình tạo phức của 

ion kim loại…). 

Thiết lập biểu thức tích số tan (K S ). 

Biểu diễn nồng độ (hoạt độ) của các chất theo độ tan (S). 

Tính tích số tan. 

Ví dụ: Tính tích số tan của AgCl trong dung dịch bão hòa AgCl biết độ tan 

của nó ở 25 0 C là 1,001.10 -5 M. 

Các quá trình xảy ra: 

Cân bằng tan: AgCl ↓ ⇌ Ag + + Cl - K S 

[Ag + ] = [Cl - ] = 1,001.10 -5 . Nồng độ [Ag + ] và [Cl - ] rất bé, lực ion bé do đó: 

f .f ≈ 1 → K S = [Ag + ].[Cl - ] = (1,001.10 -5 ) 2 = 1,002.10 -10 

Cl- Ag+ 

2.4.2 Tính độ tan từ tích số tan 

Bài toán được thực hiện theo trình tự ngược lại với việc tính tích số tan từ độ 

tan. Trong trường hợp tổng quát việc tính độ tan khá phức tạp vì cân bằng của hợp 

chất ít tan thường đi kèm với quá trình phụ, trong đó có sự tạo phức hydroxo của 

ion kim loại, sự proton hóa của anion và sự tạo phức phụ của ion kim loại. Phép 

tính chỉ đơn giản khi có thể bỏ qua các quá trình phụ hoặc khi đã biết pH, nồng độ 

chất tạo phức phụ… 

Để tính độ tan từ tích số tan thì thực hiện các bước tương tự như việc tính 

tích số tan từ độ tan. 

• Trường hợp đơn giản (bỏ qua các quá trình phụ): 

M m A n ⇌ m M n+ + n A m- K S 

S mS nS 

K S = (mS) m .(nS) n = m m .n n .S m+n → S = 

• Trường hợp tổng quát đơn giản: 

Các cân bằng trong dung dịch: 

MA ⇌ M + + A - K S 

H 2 O ⇌ H + + OH - W 

m+n 

K 

m .n 


s 

m n 




M + + H 2 O ⇌ MOH + H + β 

22 










A + + H - ⇌ HA K a 

-1 




Gọi S là độ tan của MA. 

S = [M n+ ] + [MOH] = [M n+ ] + β.[M n+ ].[H + ] -1 

S = [M n+ ]. (1 +β.h -1 ) (1) với h = [H + ] 

Mặt khác: S = [A - ] + [HA] = [A - ] + [H + ].[A - ].K a -1 = [A - ]. (1 + h.K a -1 ) (2) 

Từ (1) và (2): S 2 = [M n+ ].[A - ].(1 +β.h -1 ).(1 + h.K a -1 ) = K S .(1 +β.h -1 ).(1 + h.K a -1 ) 

→ S = 

-1 

-1 

K 

S.(1+β.h ).(1+h.k 

a 

) 

2.5 Các khái niệm về dung dịch bão hòa, dung dịch chưa bão hòa và dung 

dịch quá bão hòa 

Khi tích số hoạt độ (nồng độ) của các ion với số mũ thích hợp của kết tủa 

bằng tích số tan. Kết tủa không được tạo thành thêm và cũng không tan thêm (vì 

tốc độ hòa tan bằng tốc độ kết tủa). Dung dịch ở trạng thái này gọi là dung dịch 

bão hòa: (M n+ ) m . (A m- ) n = K S . 

Khi tích số hoạt độ (nồng độ) của các ion của kết tủa với số mũ thích hợp 

nhỏ hơn tích số tan thì các ion của kết tủa không hóa hợp được với nhau để tạo 

thành kết tủa (vì tốc độ hòa tan lớn hơn tốc độ kết tủa) dung dịch ở trạng thái đó 

gọi là dung dịch chưa bão hòa, nếu thêm tiếp kết tủa vào dung dịch thì kết tủa tan 

thêm: (M n+ ) m . (A m- ) n < K S . 

Khi tích số hoạt độ (nồng độ) của các ion của kết tủa với số mũ thích hợp lớn 

hơn tích số tan thì các ion của kết tủa kết hợp với nhau để tạo thành kết tủa làm giảm 

hoạt độ của chúng cho đến khi tích số của các hoạt độ đó bằng tích số tan. Dung dịch 

ở trạng thái này gọi là dung dịch quá bão hòa: (M n+ ) m . (A m- ) n > K S . 

2.6 Tích số tan điều kiện 

Để thuận tiện cho việc đánh giá gần đúng độ tan trong các trường hợp phức 

' 

tạp có xảy ra các quá trình phụ, người ta sử dụng tích số tan điều kiện ( K 

s 

). Cũng 

như hằng số phức tạo thành điều kiện, tích số tan điều kiện chỉ áp dụng cho một số 

điều kiện thực nghiệm xác định (lực ion, pH, chất tạo phức phụ…). Tích số tan 

nồng độ chính là tích số tan điều kiện ở lực ion đã cho. Trong biểu thức tích số tan 

điều kiện hoạt độ của các ion thay bằng tổng nồng độ các dạng tồn tại trong dung 

dịch của mỗi ion. 

Xét các cân bằng trong dung dịch chứa kết tủa MA: 

Cân bằng tan: MA ⇌ M + + A - K S 


Các quá trình phụ tạo phức hidroxo: M + + H 2 O ⇌ MOH + H + β 1 




Proton hóa của A: A + + H - ⇌ HA K a 

-1 

23 










Tạo phức với phối tử X: M + X ⇌ MX β 




Tích số tan điều kiện: 

' 

K 

S 

= [M’].[A’] 

Với [M’] = [M] + [MOH] +[MX] = [M].(1+ β 1 .h -1 + β.[X]) 

[A’] = [A] + [HA] = [A]. (1 + K a -1 . h) 

K = [M].[A] .(1+ β 1 .h -1 + β.[X]). (1 + K a -1 .h) 

' 

S 

đặt: α M = 1+ β 1 .h -1 + β.[X]; α A = 1 + K a -1 .h 

→ 

K = K S . α M . α A 

' 

S 

' 

Nếu biết pH và nồng độ chất tạo phức phụ X ta có thể tính được K 

S 

và từ đó 

tính được độ tan của kết tủa đó theo định luật tác dụng khối lượng. 

2.7 Kết tủa và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình làm kết tủa 

2.7.1 Điều kiện để xuất hiện kết tủa 

Điều kiện để có kết tủa xuất hiện là phải tạo được dung dịch quá bão hòa, 

nghĩa là tích số tan với lũy thừa thích hợp phải lớn hơn tích số tan. 

Đối với kết tủa M m A n : M m A n ⇌ m M n+ + n A m- K S 

Điều kiện xuất hiện kết tủa phải là: C m 

.C n 

> K n+ m- S 

Fe 

M 

3 

OH 

Ví dụ: để có kết tủa Fe(OH) 3 : C .C > 

3+ - K 

2.7.2 Sự kết tủa hoàn toàn 

A 

s(Fe(OH) 3) 

Ta biết khi tạo thành kết tủa giữa ion tan trong dung dịch và kết tủa luôn 

luôn tồn tại một cân bằng. Vì vậy về mặt lí thuyết không thể kết tủa hết một ion 

nào đó có trong dung dịch (kết tủa hoàn toàn). Tuy vậy trong thực tế kết tủa được 

xem là hoàn toàn nếu nồng độ của ion còn lại trong dung dịch bé đến mức không 

còn gây ảnh hưởng tới phản ứng khác. Người ta thường chấp nhận một cấu tử được 

xem là kết tủa hoàn toàn khi nồng độ còn lại [i] ≤ 10 -6 M. 


2.7.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình làm kết tủa 

Các ion của kết tủa, ngoài quá trình phản ứng với nhau tạo thành kết tủa còn 




24 













tham gia phản ứng phụ với các loại ion khác (ion lạ) có trong dung dịch, chẳng hạn 

phản ứng với các ion H + , OH - của H 2 O, phản ứng với các chất tạo phức… trong các 

trường hợp đó đều ảnh hưởng đến quá trình làm kết tủa. Ngoài ra các ion lạ không phản 

ứng với các ion của kết tủa nhưng cũng gây nên tương tác tĩnh điện làm thay đổi hoạt 

độ của chúng nên cũng ảnh hưởng đền quá trình kết tủa. Do vậy lượng dư thuốc thử, 

môi trường pH, các chất tạo phức…đều ảnh hưởng đến quá trình làm kết tủa. 

2.7.3.1 Ảnh hưởng của lượng dư thuốc thử 

Yếu tố quan trọng nhất quyết định đến quá trình làm kết tủa là lượng dư 

thuốc thử. Lượng dư thuốc thử có thể gây ra các hiệu ứng sau: 

- Hiệu ứng làm giảm độ tan do có mặt ion đồng dạng với ion của kết tủa: Từ 

cân bằng (II.2.) ta thấy khi tăng nồng độ của A m- (hoặc M n+ ) thì cân bằng chuyển 

dịch sang trái và độ tan của kết tủa M m A n giảm. Như vậy việc làm kết tủa A m- 

(hoặc M n+ ) thuận lợi hơn. 

Ví dụ: khi thêm dư ion SO 4 2- vào dung dịch Ba 2+ thì việc làm kết tủa Ba 2+ 

dưới dạng BaSO 4 sẽ hoàn toàn hơn. 

- Hiệu ứng lực ion có khuynh hướng làm tăng độ tan: khi thêm dư thuốc thử 

thì lực ion tăng, trong đa số trường hợp làm giảm hệ số hoạt độ ion: 

Từ biểu thức: [M n+ ] m [A m- ] n Ks 

= 

m 

f .f 

M 

n 

A 

khi 

f .f giảm → K S tăng → độ tan tăng. 

m 

M 

- Hiệu ứng pha loãng: khi thêm dư thuốc thử thì đồng thời thể tích dung dịch tăng 

và do đó lượng ion nằm cân bằng với tướng rắn trong dung dịch bão hòa cũng tăng lên. 

n 

A 

Trong nhiều trường hợp thuốc thử dư phản ứng hóa học với kết tủa, do sự tạo 

phức của ion kim loại với thuốc thử dư, do sự tạo thành các hidroxit lưỡng tính của 

các ion kim loại tan được trong dung dịch thuốc thử dư… 

Ta sẽ xét lần lượt các trường hợp xảy ra: 


Thuốc thử dư không phản ứng với kết tủa 




Với trường hợp này lượng dư thuốc thử gây ra hiệu ứng làm giảm độ tan do 

25 













sự có mặt ion cùng loại với ion của kết tủa (đây là hiệu ứng quan trọng), ngoài ra 

còn có hiệu ứng lực ion có khuynh hướng làm tăng độ tan và hiệu ứng pha loãng. 

Thường thì nồng độ dung dịch thuốc thử làm kết tủa hoàn toàn bao giờ cũng có 

nồng độ lớn hơn rất nhiều so với nồng độ ion bị kết tủa, thường gấp vài chục lần. 

Qua tính toán người ta thấy rằng trong trường hợp này làm kết tủa là tối ưu và khi 

ta chọn tỉ lệ thể tích dung dịch chứa ion nghiên cứu đúng bằng tỉ lệ hệ số tỉ lượng 

trong phương trình phản ứng kết tủa. 

Ví dụ: Khi trộn V L thuốc thử A với 1 L thuốc thử chứa ion M với nồng độ 

đầu C 0 A, C 0 M . (bỏ qua các quá trình tạo phức hidroxo của ion kim loại M và proton 

hóa thuốc thử A, không ghi điện tích của các ion M, A). 

0 

0 

C 

A.V 

Sau khi trộn ta có: C A = 

1+V ; C C 

M = M 

1+V . 

Giả sử C A >> C M 

Phản ứng kết tủa: M + A ⇌ MA K S 

C 0 C M C A 

[ ] x (C A - C M + x) 

Khi cân bằng: [M] = x; [A] = C M - C A + x = x + 

Ta có: K S = (M). (A) = [M]. f M . [A]. f A 

→ [M]. [A] = 

KS 

f .f 

M 

Giả sử: f A = f M = f; x







Lượng ion M còn lại trong toàn bộ thể tích: G = [M].(1 + V) = 

K (1+V) 

f .C .V 

S 

2 0 

A 

2 




Để G min (lượng thuốc thử ít) ta tính đạo hàm riêng phần của G theo V: 

dG K 2(1+V).V-(1+V) 

= . 

dV f .C V 

s 

2 0 2 

A 

→ 2(1 + V).V - (1 + V) 2 = 0 → V = 1 

Vậy V A = V M = V =1 L 

Tương tự với trường hợp: 

2 

. Để G min thì dG = 0 

dV 

2A + M ⇌ MA 2 ↓ thì V A : V M = 2 : 1 

3A + 2M ⇌ M 3 A 2 ↓ thì V A : V M = 3 : 2 

Thuốc thử làm kết tủa được một số ion. Sự kết tủa phân đoạn. 

Trong trường hợp cùng một thuốc thử có thể tạo được kết tủa với hai ion cùng có 

mặt trong dung dịch thì việc tách hoàn toàn một ion nào đó phụ thuộc vào quan hệ nồng 

độ của hai ion có mặt và quan hệ giữa tích số tan của hai kết tủa tạo thành giữa các ion 

này với thuốc thử. 

Ví dụ: Trong dung dịch chứa hai ion M và N có thể tạo kết tủa với thuốc thử A 

mM + pA ⇌ M m A p 

nN + qA 

⇌ N n A q 

K 

K 

-1 

s1 

-1 

s2 

Điều kiện để có các kết tủa trên là: 

m 

M 

p 

A(1) 

C .C > 

n 

N 

q 

A(2) 

C .C > 

Ks 1 

hay C A(1) > 

K 

p 

s 1 

m 

C 

K s 2 

hay 

M 


Ks 

C 

A(2) 

> q 2 

n 

C 

N 




27 










Tùy theo quan hệ của C A(1) và C A(2) mà thứ tự xuất hiện kết tủa sẽ khác nhau. 




Nếu C A(1) < C A(2) thì kết tủa M m A p xuất hiện trước. 

Đến một lúc nào đó hai kết tủa cùng xuất hiện. Lúc đó ta có cân bằng: 

M m A p 

⇌ mM + pA 

nN + qA ⇌ N n A q 

q M m A p + p.n N ⇌ q.m M + p N n A q 

Áp dụng định luật tác dụng khối lượng: 

q.m 

q 

⎡ 

K cb = ⎣M⎤⎦ Ks 

⎡M⎤ 

1 

p.n 

⇒ 

p 

= ⎣ ⎦ 

N Ks 

q.m 

p.n 

⎡⎣ ⎤⎦ 2 

⎡⎣ N⎤⎦ 

cb 

K 

K 

s 1 

-1 

s2 

K =K .K 

q -p 

s1 s2 

Từ đó tính được nồng độ của một ion còn lại trong dung dịch khi ion thứ hai 

bắt đầu kết tủa. 

Thuốc thử dư phản ứng với kết tủa. 

Thuốc thử dư phản ứng với kết tủa làm tăng độ tan của kết tủa. Đó là trường 

hợp do tạo kết tủa có tính lưỡng tính hoặc do khả năng tạo phức với ion thuốc thử. 

Trong trường hợp này mới đầu khi tăng nồng độ thuốc thử độ tan giảm (kết tủa 

xuất hiện) do hiệu ứng ion cùng loại, sau đó khi lượng thuốc thử tăng thì độ tan 

cũng tăng lên (kết tủa tan ra). 

2.7.3.2 Ảnh hưởng của pH 

pH đóng vai trò quan trọng khi đánh giá độ tan và nó ảnh hưởng đến quá trình làm 

kết tủa do pH ảnh hưởng tới các quá trình: 

- Quá trình tạo phức hidroxo của ion kim loại. 


- Quá trình proton hóa của kết tủa là bazơ yếu. 

- Quá trình tạo phức giữa ion kim loại với phối tử tạo phức phụ. 




28 













Trong đa số trường hợp ảnh hưởng thứ hai là quan trọng hơn cả. Việc xem 

xét ảnh hưởng của pH tới điều kiện làm kết tủa thường được thực hiện bằng cách 

tính pH để bắt đầu xuất hiện kết tủa và pH ứng với khi đã có kết tủa hoàn toàn. 

Xét trường hợp tổng quát và đơn giản sau: làm kết tủa ion kim loại M + bằng 

thuốc thử A - .Các quá trình xảy ra: 

M + + A - ⇌ MA K 

S 

A - + H + ⇌ HA K a 

-1 

M + + H 2 O ⇌ MOH + H + β 

Gọi nồng độ ban đầu của M, A: C + , C - và [H + ] = h. 

M 

A 

-1 

C M + 

-1 

Ta có: C + = [M + ] + [MOH] = [M + ](1 + β.h -1 ) → [M + ] = 

M 

1+β.h 

C = [A - ] + [HA] = [A - ].(1 + K -1 A - 

a .h) → [A - CA ] = 

- 

1+h.k 

C 

Để xuất hiện kết tủa: [M + ].[A - + C - 

M 

A 

] > K S ⇔ . 

-1 -1 

K 

1+βh 1+K .h > 

Nếu quá trình tạo phức hydroxo xảy ra không đáng kể ⇒ βh -1










Đối với các kết tủa và thuốc thử làm kết tủa là anion của axit yếu (như CO 3 2- ,S 2- …) 

và khi tích số tan của kết tủa không thật quá bé thì phải tiến hành làm kết tủa trong 

môi trường kiềm. 

-6 

Để tính pH lúc kết tủa hoàn toàn tức là khi [ M] 10 

-6 

C K 

C .10 

[M].[A] ≥ KS 

⇒ ≥ ⇒ h ≤ K ( - 1) 

1+h.K 10 K 

- - 

A 

S 

A 

-1 -6 

a 

a 

S 

2.7.3.3 Ảnh hưởng của các chất tạo phức 

≤ thì ta có: 

Các chất tạo phức phụ có mặt trong dung dịch có thể làm hạn chế hoặc ngăn cản quá 

trình kết tủa do sự tạo phức với kim loại. Tính chất này được dùng để che các ion cản trở. 

Để tính toán cân bằng dị thể khi có mặt chất tạo phức phụ thường nhằm mục 

đích đánh giá độ tan và mức độ làm kết tủa hoàn toàn ion nghiên cứu hoặc đánh 

giá khả năng che ion cản trở bằng chất tạo phức phụ. 

Xét trường hợp: làm kết tủa ion M bằng thuốc thử A từ dung dịch có chứa 

chất tạo phức phụ X (không ghi điện tích các ion). 

Các cân bằng xảy ra: 

Quá trình kết tủa: M + A ⇌ MA K S 

-1 

Quá trình tạo phức: M + nX ⇌ MX n β n (2) 

M + iH 2 O ⇌ M(OH) i + iH + β i 

’ 

(1) 

A + jH + ⇌ H j A K j (j=1-α) (4) 

(3) 

X + kH + ⇌ H k X K k (k=1-α ’ ) (5) 

Điều kiện để có kết tủa MA xuất hiện là: 

C .C 

' 

M 

' 

A 

> K . 

Theo định luật bảo toàn nồng độ đầu đối với ion M và A ta có: 


s 




C = C + C +...+ C + C + C +...+ C (6) 

' ' ' ' ' ' 

M M MX MX MOH M(OH) M(OH) 

n 2 n 

30 










C = C + C + C +...+ C (7) 

' ' ' ' 

A A HA H A H A 

2 α 




Tổ hợp các biểu thức định luật tác dụng khối lượng áp dụng cho các cân 

bằng (1), (2), (3), (4), (5) với các biểu thức (6), (7) ta có: 

⎛ 

C = C β C + β h 

⎝ 

N 

N 

' n ' -1 

M M ⎜ n X i 

n=0 i=1 

⎞ 

⎟ 

⎠ 

∑ ∑ (β 0 = 1) 

-1 

α 

' 

⎛ 

j 

⎞ 

A A ⎜∑ K 

jh 

⎟ 

(α 0 =1) 

j=0 

C = C 

⎝ 

⎠ 

-1 

Thông thường pH xác định được và thường dùng dư chất tạo phức phụ X 

nếu C X ’ ≈ C X , từ đó tính được C M ’ và C ’ A. Khi xét ảnh hưởng của các chất tạo phức 

đến quá trình làm kết tủa cho trường hợp tổng quát rất phức tạp thường phải áp dụng 

cho từng trường hợp cụ thể và tính toán gần đúng một cách hợp lý nhất. 

Ví dụ: Trộn 1 mL hỗn hợp đệm A gồm NH 3 2 M và NH 4 NO 3 2 M với 

1mL dung dịch B gồm FeCl 3 2.10 -3 M và NaF 0,2 M. Có kết tủa Fe(OH) 3 xuất hiện 

không? (Bỏ qua quá trình tạo phức hydroxo của Fe 3+ ). 

-3 

Sau khi trộn ta có: C = C + = 1 M; C 3+ =10 M; C - = 0,1 M 2 

Các quá trình xảy ra: 

NH3 NH4 

Fe F 

Trong dung dịch B: Fe 3+ tồn tại chủ yếu dưới dạng phức Floro ( C - >> C 3+ ). 

Fe 3+ + F - ⇌ FeF 2+ β 1 = 10 5,8 

Fe 3+ + 2F - ⇌ FeF 2 

+ 

β 2 = 10 9,3 

Fe 3+ + 3F - ⇌ FeF 3 β 3 = 10 12,06 


2 3 

Ta có: C 3+ =10 ( ) 

-3 = ⎡ 3+ - - - 

Fe ⎣Fe ⎤ 

⎦ 1+β ⎡ 

1 ⎣F ⎤ 

⎦ +β ⎡ 

2 ⎣F ⎤ 

⎦ +β ⎡ 

3 ⎣F 

⎤ 

⎦ 

F 

Fe 




31 










- 

Coi [F ] ≈ C - = 0,1 

F 




10 

⇒ ⎡ 

⎣Fe ⎦ ≈ = 8,6.10 

1+ 10 .0,1+ 10 .10 + 10 .10 

−3 

3+ −13 

⎤ 

5,8 9,3 −2 12,06 −3 

Trong dung dịch A: NH 3 + H 2 O ⇌ NH 4 + + OH - K b = 10 -4,76 

C 0 1 1 

[ ] 1-x 1+x x 

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: 

x(1+x) 

K 

b= =10 ⇒ x ≈ ⎡OH ⎤ = 10 

1-x 

⎣ ⎦ 

-4,76 - −4,76 

3 

3 -13 -4,76 −26,3 -37 

≈ = > 

s(Fe(OH) 3) 

Ta có: 

3+ OH- 

( ) 

C .C 8,6.10 . 10 10 K (10 ) 

Fe 

⇒ có kết tủa Fe(OH) 3 tạo thành. 





32 













CHƯƠNG 3 

HỆ THỐNG CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 

Câu 1.(10) Cho cân bằng hóa học sau: 

2SO 2 (k) +O 2 (k) 2SO 3 (k); ∆H < 0 

Cho các biện pháp: (1) tăng nhiệt độ, (2) tăng áp suất chung của hệ phản ứng, (3) 

hạ nhiệt độ, (4) dùng thêm chất xúc tác V 2 O 5 , (5) giảm nồng độ SO 3 , (6) giảm áp 

suất chung của hệ phản ứng. Những biện pháp nào làm cân bằng trên chuyển dịch 

theo chiều thuận? 

A.(1), (2), (4), (5) B.(2), (3), (5) 

C.(2), (3), (4), (6) D. (1), (2), (4). 

Lời giải 

Dựa vào phản ứng: 2SO 2 (k) +O 2 (k) 2 SO 3 (k); ∆H < 0 

- Đây là một phản ứng tỏa nhiệt (∆H < 0). 

- Có sự chênh lệch số mol trước và sau phản ứng. 

Vì vậy, các yếu tố làm cân bằng dịch chuyển theo chiều thuận là: 

+ Hạ nhiệt độ (2). 

+ Tăng áp suất (3). 

+ Giảm nồng độ SO 3 (5). 

Chọn đáp án B. 

Câu 2.(10) Cho cân bằng hóa học: 

H 2 (k) + I 2 (k) 2HI (k); ∆H > 0. 

Cân bằng không bị chuyển dịch khi: 

A. Tăng nhiệt độ của hệ B. Giảm nồng độ HI 

C. Tăng nồng độ H 2 D. Giảm áp suất chung của hệ. 

Lời giải 

Từ phản ứng: H 2 (k) + I 2 (k) 2HI (k); ∆H > 0. 


- Đây là phản ứng thu nhiệt (∆H > 0) 

- ∑số mol trước khi phản ứng = ∑số mol sau khi phản ứng, do đó áp suất chung 

của hệ không làm thay đổi sự của dịch chuyển cân bằng. Chọn đáp án D. 




33 













Câu 3.(10) Cho cân bằng: 

2SO 2 (k) + O 2 (k) 2SO 3 (k). 

Khi tăng nhiệt độ thì tỉ khối của hỗn hợp khí so với H 2 giảm đi. Phát biểu đúng khi 

nói về cân bằng này là: 

A. Phản ứng thuận thu nhiệt, cân bằng dịch chuyển theo chiều nghịch khi tăng 

nhiệt độ. 

B. Phản ứng nghịch tỏa nhiệt, cân bằng dịch chuyển theo chiều thuận khi tăng 


C. Phản ứng nghịch thu nhiệt, cân bằng dịch chuyển theo chiều thuận khi tăng 


D. Phản ứng thuận tỏa nhiệt, cân bằng dịch chuyển theo chiều nghịch khi tăng 


Lời giải 

Khi tăng nhiệt độ tỉ khối của hỗn hợp khí so với H 2 giảm đi chứng tỏ phản ứng 

dịch theo chiều nghịch. Vì vậy, đây là phản ứng tỏa nhiệt. 

Chọn đáp án D. 

Câu 4.(10) Xét cân bằng: 

N 2 O 4 (k) 2NO 2 (k) ở 25 o C. 

Khi chuyển dich sang một trạng thái cân bằng mới nếu nồng độ của N 2 O 4 tăng lên 

9 lần thì nồng độ của NO 2 . 

A. Tăng 9 lần B. Tăng 3 lần C. Tăng 4,5 lần D. Giảm 3 lần. 

Lời giải 

Xét phản ứng: N 2 O 4 (k) 2NO 2 (k) ở 25 0 C 

[N 2 O 4 ] tăng lên 9 lần [NO 2 ] tăng lên là: 

[ NO ] 

Áp dụng công thức: K 

[ N2O4 

] 

là 3 lần để đạt đến trạng thái cân bằng. 


2 

2 

= khi tăng [N 2 O 4 ] lên 9 lần thì [NO 2 ] cần tăng thêm 





34 













Câu 5.(10) Cho cân bằng sau trong bình kín: 

2NO 2 (k) N 2 O 4 (k) 

(màu nâu đỏ) 

(không màu) 

Biết khi hạ nhiệt độ của bình thì màu nâu đỏ nhạt dần. Phản ứng thuận có: 

A. ∆H > 0, phản ứng tỏa nhiệt B. ∆H < 0, phản ứng tỏa nhiệt 

C. ∆H > 0, phản ứng thu nhiệt D. ∆H < 0, phản ứng thu nhiệt. 

Lời giải 

Ta có: 2NO 2 (k) N 2 O 4 (k), NO 2 là màu nâu, N 2 O 4 không màu. 

Khi hạ nhiệt độ của bình thì màu nâu đỏ nhạt dần, chứng tỏ phản ứng xảy ra theo 

chiều thuận, vì vậy phản ứng trên là phản ứng tỏa nhiệt (∆H < 0). 


Câu 6.(10) Một bình phản ứng có dung tích không đổi, chứa hỗn hợp khí N 2 và 

H 2 với nồng độ tương ứng là 0,3M và 0,7M. Sau khi phản ứng tổng hợp NH 3 đạt 

trạng thái cân bằng ở t o C, H 2 chiếm 50% thể tích hỗn hợp thu được. Hằng số cân 

bằng K C ở t o C của phản ứng có giá trị là: 

A. 2,500 B. 3,125 C. 0,609 D. 0,500. 

Lời giải 

Ta có: 3H 3 + N 2 2NH 3 (1). Gọi a là [N 2 ] phản ứng. 

Vậy theo phản ứng (1): [H 2 ] phản ứng là 3a; [NH 3 ] phản ứng là 2a. 

Khi đạt đến trạng thái cân bằng: [N 2 ] = 0,3 – a, [H 2 ] = 0,7 – 3a 

Để đơn giản ta xét 1 lít hỗn hợp. 

Sau khi phản ứng đạt cân bằng: 0,3 – a + 0,7 – 3a + 2a = 1 – 2a 

Mặt khác %H 2 = . 

=50% suy ra a=0,1 

 

Khi đạt cân bằng [N 2 ] = 0,3 – 0,1 = 0,2 (M) 

K 

C 


[H 2 ] = 0,7 – 0,3 = 0,4 (M) 

[NH 3 ] = 0,2 (M). 

= [ NH ] 0,2 

3,125 

[ H ] [ ] = 0,4 .0,2 

= 

2 2 

3 

3 3 

2 

N2 





35 














2SO 2 (k) + O 2 (k) 2SO 3 (k) 

Phản ứng thuận là phản ứng tỏa nhiệt. Phát biểu đúng là: 

A. Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận khi tăng nhiệt độ. 

B. Cân bằng chuyển dịch theo chiều nghịch khi giảm nồng độ O 2. 

C. Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận khi giảm áp suất hệ phản ứng. 

D. Cân bằng chuyển dịch theo chiều nghịch khi giảm nồng độ SO 3. 

Lời giải 

Từ phản ứng 2SO 2 (k) + O 2 (k) 2SO 3 (k) (∆H< 0). 

Các bạn cần chú ý đến hai yếu tố của phản ứng sau: 

- ∑số mol khí trước khi phản ứng > ∑số mol khí sau khi phản ứng. 

- ∆H < 0 phản ứng tỏa nhiệt. 

Tăng nhiệt độ phản ứng dịch chuyển theo chiều thu nhiệt (chiều nghịch) loại A. 

Giảm áp suất phản ứng dịch chuyển theo chiều tăng số mol khí (chiều nghịch) loại 

C. 

Giảm nồng độ SO 3 phản ứng dịch chuyển theo chiều thuận, loại D. 



N 2 (k) + 3H 2 (k) 

2NH 3 (k) 

Phản ứng thuận là phản ứng toả nhiệt. Cân bằng hóa học không bị chuyển dịch khi: 

A. Thay đổi áp suất của hệ B. Thay đổi nồng độ N 2 

C. Thay đổi nhiệt độ D. Thêm chất xúc tác Fe. 

Lời giải 

Ta có: N 2 (k) + 3H 2 (k) 2NH 3 (k) (∆H< 0). 

Chất xúc tác chỉ làm tăng tốc độ phản ứng chứ không làm thay đổi cân bằng. 


Câu 9.(10) Cho các cân bằng sau: 


(1) 2SO 2 (k) + O 2 (k) 2SO 3 (k) 

(2) N 2 (k) + 3H 2 (k) 2NH 3 (k) 




36 










(3) CO 2 (k) + H 2 (k) CO(k) + H 2 O(k) 




(4) 2HI(k) H 2 (k) + I 2 (k) 

Khi thay đổi áp suất, nhóm gồm các cân bằng hóa học đều không bị chuyển dịch là? 

A. (1) và (3) B. (2) và (4) C. (1) và (2) D. (3) và (4). 

Lời giải 

Khi thay đổi áp suất mà cân bằng hóa học không bị chuyển dịch thì xảy ra trong 

các phản ứng số mol khí trước và sau phản ứng là như nhau. Vậy có phản ứng (3) 

và (4) thỏa mãn. 



PCl 5 (k) PCl 3 (k) + Cl 2 (k),∆H > 0 

Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận khi 

A. Tăng nhiệt độ của hệ phản ứng. 

B. Thêm PCl 3 vào hệ phản ứng. 

C. Tăng áp suất của hệ phản ứng. 

D. Thêm Cl 2 vào hệ phản ứng. 

Lời giải 

Đối với phản ứng trên ta cần lưu ý đến 2 yếu tố sau: 

- ∆H > 0 là phản ứng thu nhiệt 

- Tổng số mol khí trước phản ứng < Tổng số mol khí sau phản ứng. 

Để phản ứng chuyển dịch theo chiều thuận ta cần tăng nhiệt độ hoặc giảm áp suất. 

Chọn đáp án A. 

Câu 11.(10) Trong một bình kín có cân bằng hóa học sau: 2NO 2 (k) N 2 O 4 (k) 

Tỉ khối hơi của hỗn hợp khí trong bình so với H 2 ở nhiệt độ T 1 bằng 27,6 và ở 

nhiệt độ T 2 bằng 34,5.Biết T 1 >T 2 .Phát biểu nào sau đây về cân bằng trên là đúng? 

A.Phản ứng thuận là phản ứng tỏa nhiệt. 

B.Khi tăng nhiệt độ, áp suất chung của hệ cân bằng giảm. 

C.Khi giảm nhiệt độ, áp suất chung của hệ cân bằng tăng. 


D.Phản ứng nghịch là phản ứng tỏa nhiệt. 




37 













Chọn đáp án A. 

Câu 12.(10) Hỗn hợp khí X gồm N 2 và H 2 có tỉ khối so với He bằng 1,8. Đun nóng 

X một thời gian trong bình kín (có bột Fe làm xúc tác), thu được hỗn hợp khí Y có 

tỉ khối so với He bằng 2. Hiệu suất của phản ứng tổng hợp NH 3 là 

A. 50% B. 36% C. 40% D. 25% 

Chọn số mol của hỗn hợp là 1. 

Lời giải 

Gọi số mol của N 2 là a, thì của H 2 là 1 – a, số mol N 2 phản ứng là x 

N 2 + 3H 2 2NH 3 

Ban đầu: a 1 – a 

Phản ứng: x 3x 2x 

Sau phản ứng: a-x 1-a-3x 2x 

Hỗn hợp X: 28a + 2(1 – a) = 1,8.4 

⇒ a = 0,2 

Hỗn hợp Y có số mol là: a – x + 1 – a – 3x + 2x = 1 – 2x 

m Y = (1 – 2x)2.4 

Ta có m X = m Y 

⇒ (1 – 2x)2.4 = 1,8.4 

⇒ x = 0,05 

Hiệu suất phản ứng: 25%. 

Đáp án D 

Câu 13.(8) Chọn phát biểu đúng: 

A. Tích số tan là đại lượng được thiết lập ở một nhiệt độ xác định mà tại đó tốc độ 

hòa tan một chất vào nước bằng tốc độ kết tủa 

B. Tích số tan là tích số hoạt độ của các ion với số mũ thích hợp tại thời điểm tốc 

độ hòa tan bằng tốc độ kết tủa 

C. Tích số tan là tích số nồng độ của các ion tại thời điểm mà tốc độ hòa tan bằng 

tốc độ kết tủa 


D. Cả A, B đều đúng 




38 










Chọn đáp án: D 




Câu 14.(8) Độ tan của một chất là……. của chất đó trong dung dịch……. 

A. Độ điện li- bão hòa B. Tích số tan- quá bão hòa 

C. Nồng độ- bão hòa D. Nồng độ- chưa bão hòa 

Chọn đáp án: C 

Câu 15.(8) Độ tan của một chất được biểu thị bằng đơn vị: 

A. mol/L B. g/100g dung dịch 

C. g/L D. Cả A, B, C 


Câu 16.(8) Độ tan của một chất phụ thuộc vào: 

A. Bản chất của chất tan B. Dung môi hòa tan 

C. Nồng độ chất tan D. Cả A, B 

Chọn đáp án:D 

Câu 17.(8) Chọn phát biểu đúng: 

A. Tích số tan luôn là một hằng số ở một nhiệt độ không đổi và trong một dung 

môi xác định 

B. Độ tan và tích số tan là những đại lượng đặc trưng cho mọi dung dịch 

C. Tích số tan càng nhỏ thì độ tan càng lớn 

D. Tất cả đều đúng 

Chọn đáp án: A 

Câu 18.(8) Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống. 

Khi quá trình hòa tan một chất ít tan tỏa nhiệt thì độ tan của nó thường……khi 

nhiệt độ tăng. 





A. Giảm đi B. Tăng lên C. Không đổi D. Đáp án khác 

39 














Câu 19.(8) Khi quá trình hòa tan kết tủa PbCl 2 thu nhiệt thì độ tan của nó sẽ: 

A. Giảm khi đun nóng 

B. Tăng khi đun nóng 

C. Không đổi khi đun nóng 

D. Ban đầu tăng sau đó giảm khi đun nóng 

Chọn đáp án: B 

Câu 20.(8) Độ tan của CaCO 3 ở 50 0 C lớn gấp 3 lần độ tan của nó ở 80 0 C. Điều đó 

cho thấy quá trình hòa tan CaCO 3 : 

A. Thu nhiệt B. Tỏa nhiệt 

C. Nhiệt không đổi D. Chưa thể đưa ra kết luận gì 


Câu 21.(8) Phát biểu nào sau đây chưa chính xác: 

A. Dung dịch bão hòa là dung dịch trong đó quá trình hòa tan và quá trình kết tủa 

đạt trạng thái cân bằng 

B. Độ tan và tích số tan là những đại lượng đặc trưng cho dung dịch bão hòa 

C. Dung dịch bão hòa của một chất xác định luôn không đổi 

D. B và C 


Câu 22.(8) Biểu thức đúng để tính độ tan (S) của Ag 2 CO 3 từ Tích số tan K S của 

nó: 


K 

A. S = 3 K 

S 

B. S = K 

S 

C. S = 3 4S 

D. S= K S 





40 













Câu 23.(8) Biểu thức thể hiện mối liên hệ giữa độ tan (S) và Tích số tan (K S ) của 

hợp chất Ag[Ag(CN) 2 ] là: 

A. K S = S B. K S = 16S 4 C. K S = S 2 D. K S = 1 


16 S4 

Câu 24.(8) Tích số tan K S và độ tan S của K 2 Zn 3 [Fe(CN) 6 ] liên hệ với nhau qua biểu 

thức: 

A. K S = S 3 B. K S = 2 2 .3 3 .6 6 .S 13 

C. K S = 6.S 3 D. K S = 2 2 .3 3 .S 6 


Câu 25.(8) Kết tủa PbCl 2 tan nhiều khi đun nóng. Khi làm nguội dung dịch mới đun thì: 

A. Có PbCl 2 kết tủa trắng B. PbCl 2 tiếp tục tan ra 

C. PbCl 2 không thể kết tủa lại D. Cả B và C 


Câu 26.(8) Độ tan của kết tủa BaCrO 4 trong hỗn hợp K 2 Cr 2 O 7 + CH 3 COONa so 

với độ tan của nó trong nước như thế nào? 

A. Không thay đổi B. Giảm xuống 

C. Tăng lên D. Chưa thể đưa ra kết luận gì 


Câu 27.(8) Độ tan của AgCl trong dung dịch NH 3 0,1M so với trong nước sẽ: 

A. Tăng lên B. Giảm xuống 

C. Không đổi D. Không so sánh được 



Câu 28.(8) Gọi độ tan của K 2 [PtCl 6 ] trong nước là S, độ tan của K 2 [PtCl 6 ] trong 

KCl là S’ thì: 




41 










A.S = S’ B. S > S’ 




C. S’ > S D. Không so sánh được S và S ’ 


Câu 29.(8) Trong 3 dung dịch: nước nguyên chất; Pb(NO 3 ) 2 0,2 M; NaCl 0,1 M 

dung dịch mà ở đó độ tan của PbCl 2 là nhỏ nhất ở 25 0 C: 

A. Nước nguyên chất B. Pb(NO 3 ) 2 0,2M 

C. NaCl 0,1 M D. Bằng nhau 


Câu 30.(3) Tích số tan của CaSO 4 ở 20 0 C là 10 -5,04 . Độ tan của nó ở nhiệt độ đó là: 

A. 3,02.10 -3 B. 4,07.10 -3 C. 2,07.10 -3 D. 9,12.10 -6 

Lời giải 

PT: CaSO 4 → Ca 2+ + SO 4 

2- 

K S = S 2 

⇒ S = 


K = 3,02.10 -3 M 

s 

S S S 

Câu 31.(3) Ở 20 0 C độ tan S của AgI là 9,12.10 -9 M. Tính tích số tan của nó ở nhiệt độ 

đó? 

A. 9,12.10 -9 B. 9,55.10 -5 C. 8,32.10 -17 D. 4,56.10 -9 

Lời giải 

PT: AgI → Ag + + Cl - 


S S S 




⇒ K S = S 2 = (9,12.10 -9 ) 2 = 8,32.10 -17 

42 














Câu 32.(3) Độ tan của CaF 2 trong nước ở 25 0 C bằng 2,14.10 -4 M. Tính tích số tan 

của nó ở nhiệt độ đó? 

A. 4,58.10 -8 B. 9,80.10 -12 C. 2,14.10 -4 D. 3,90.10 -11 

Lời giải 

PT: CaF 2 → Ca 2+ + 2F - 

⇒ K S = [Ca 2+ ].[F - ] 2 = 4S 3 = 3,9.10 -11 


S S 2S 

Câu 33.(3) Độ tan của Ca 3 (PO 4 ) 2 trong nước ở 25 0 C là bao nhiêu? Biết rằng ở 

nhiệt độ đó 

-29 

K 

s(Ca 3(PO 4) 2) 

= 2.10 . 

A. 1,8.10 -6 B. 7,1.10 -7 C. 1,3.10 -7 D. 7,7.10 -7 

Lời giải 

PT: Ca 3 (PO 4 ) 2 → 3Ca 2+ + 2PO 4 

3- 

K S = [Ca 2+ ] 3 .[PO 4 3- ] 2 = (3S) 3 .(2S) 2 

S = 

K 

2.10 

3 .2 

5 s 

3 2 

3 .2 = 5 

3 2 

-29 

Chọn đáp án:B 

=7,1.10 -7 M 

S 3S 2S 

Câu 34.(3) Biết rằng ở 25 0 C 1 L nước hòa tan 0,031g Mg(OH) 2 . Tích số tan của 

Mg(OH) 2 ở nhiệt độ đó là: 

A. 6,0.10 -10 B. 6,9.10 -6 C. 8,9.10 -12 D. 3,5.10 -11 


Lời giải 




43 










PT: Mg(OH) 2 → Mg 2+ + 2OH - 




S = C = 5,34.10 ; K = 4S = 6.10 

Mg(OH) 

Chọn đáp án:A 

2 

S S 2S 

-4 3 -22 

S 

Câu 35.(3) Cho biết ở 25 0 C độ tan của Ag 4 [Fe(CN) 6 ] trong nước là 5,06.10 -10 M. 

Tính tích số tan của nó ở nhiệt độ đó? 

A. 2,09.10 -41 B. 6,3.10 -44 C. 2,09.10 -17 D. 8,5.10 -45 

Lời giải 

PT: Ag 4 [Fe(CN) 6 ] → 4Ag + + Fe(CN) 6 

4- 

K S =(4S) 4 .S= 4 4. S 5 = 4 4 .(5,06.10 -10 ) 5 = 8,5.10 -45 


S 4S S 

Câu 36.(8) Ở 25 0 C: 100 mL dung dịch BaCrO 4 bão hòa chứa 0,277 mg BaCrO 4 . 

Tính tích số tan của BaCrO 4 ở nhiệt độ đó? 

A. 1,1.10 -5 B. 1,2.10 -10 C. 5,2.10 -8 D.1,2.10 -16 

Lời giải 

BaCrO 4 → Ba 2+ + CrO 4 

2- 

S S S 

-3 

0,277.10 

S = C = 

BaCrO 

= 1,095.10 ; K = S = 1,2.10 

4 

253.0,1 


-5 2 -10 

S 





44 










Câu 37.(8) Biết 1 L dung dịch bão hòa của Ca 3 (PO 4 ) 2 ở 25 0 C chứa 2,214.10 -4 g 

Ca 3 (PO 4 ) 2 . Tính tích số tan của nó ở nhiệt độ đó? 




A. 1,3.10 -29 B. 2,0.10 -29 C. 7,1.10 -7 D. 5,0.10 -13 

Lời giải 

PT: Ca 3 (PO 4 ) 2 → 3Ca 2+ + 2PO 4 

3- 

2,214.10 

S = C Ca 3 (PO 4 ) 

= 

2 

310 

−4 

S 3S 2S 

K S = [Ca 2+ ] 3 .[PO 4 3- ] 2 = (3S) 3 .(2S) 2 =3 3 .2 2 .S 5 = 2.10 -29 


Câu 38.(8) Biết 

nước? 

K 

s(BaSO 4 ) 

= 10 -10 . Tính số gam BaSO 4 tan ra khi rửa nó bằng 250 mL 

A. 5,8.10 -4 g B. 4,8.10 -4 g C. 1,0.10 -5 g D. 2,3.10 -4 g 

S = 

S 

Lời giải 

BaSO 4 → Ba 2+ + SO 4 

2- 

S S S 

K =10 -5 M ; ⇒ m = C M .V. M = S.V.M = 5,8.10 -4 g 



K = 1,6.10 -8 . Bỏ qua các quá trình phụ. Độ tan của PbSO 4 

s(PbSO 4 ) 

trong dung dịch Na 2 SO 4 10 -2 M là: 

A. 1,0.10 -2 B. 1,3.10 -4 C. 1,6.10 -6 D. 1,6.10 -2 





45 










Lời giải 




Na 2 SO 4 → 2Na + + SO 4 

2- 

10 -2 M → 10 -2 M 

PbSO 4 → Pb 2+ + SO 4 

2- 

S S (S+10 -2 ) 

K S = S(S+10 -2 ) = 1,6.10 -8 ⇒ S ≈ 1,6.10 -6 M 

Chọn đáp án:C 

Câu 40.(8) Độ tan của CaF 2 trong dung dịch NaF 0,01 M bằng bao nhiêu? 

Biết 

K 

s(CaF 2 ) 

= 4.10 -11 (bỏ qua sự thủy phân của các ion) 

A. 2.10 -4 M B. 4.10 -9 M C. 4.10 -7 M D. 2.10 -7 M 

Lời giải 

NaF → Na + + F - 

0,01M 0,01M 0,01M 

CaF 2 → Ca 2+ + 2F - 

S S (2S+0,01) 

K S = S(2S+0,01) 2 = 4.10 -11 ⇒ S ≈ 4.10 -7 M 



K 

s(BaSO 4 ) 

250mL nước có chứa 0,83g (NH 4 ) 2 SO 4 ? 

= 10 -10 . Tính số gam BaSO 4 tan ra khi rửa nó bằng 

A. 10 -9 g B. 2,3.10 -7 g C. 5,8.10 -4 g D. 5,8.10 -7 g 


Lời giải 




C 

(NH 4) 2SO 

= 0,025 M 

4 

46 










(NH 4 ) 2 SO 4 → 2NH 4 + + SO 4 

2- 




K S = S.(S+0,025)=10 -10 

0,025M 0,025M 

BaSO 4 → Ba 2+ + SO 4 

2- 

S S S+0,025 

S ≈ 4.10 M ⇒ m = C .V.M = S.V.M = 2,3.10 


-9 -7 

M 

Câu 42.(8) Biết độ tan của AgCl trong dung dịch AgNO 3 x M là 2,5.10 -8 

M và 

K 

s(AgCl) 

= 1,6.10 -10 . Giá trị của x là: 

A. 1,3.10 -5 B. 1,0.10 -2 C. 6,4.10 -3 D. 6,4.10 -2 

K S = S(S+x) ⇒ x ≈ 6,4.10 -3 


Lời giải 

AgNO 3 → Ag + + NO 3 

- 

x x x 

AgCl → Ag + + Cl - 

S S+x S 

Câu 43.(8) Ở 25 0 C độ tan của Ba(IO 3 ) 2 trong dung dịch KIO 3 5,4.10 -4 M là 5,6.10 -4 

M. Tích số tan của Ba(IO 3 ) 2 ở 25 0 C là: 

A. 1,55.10 -9 B. 3,01.10 -7 C. 7,02.10 -10 D. 6,27.10 -7 





47 










Lời giải 




KIO 3 → K + + IO 3 

- 

5,4.10 -4 M 5,4.10 -4 M 

Ba(IO 3 ) 2 → Ba 2+ + 2IO 3 

- 

S S 2S+5,4.10 -4 

K S = S(2S+5,4.10 -4 ) 2 với S=5,6.10 -4 ⇒ K S = 1,55.10 -9 


Câu 44.(8) Thêm 50 mL dung dịch HCl 1 M vào 950 mL dung dịch AgCl bão hòa. 

Biết 

K 

s(AgCl) 

= 1,78.10 -10 . Tính độ tan (g/L) của AgCl trong hỗn hợp trên? 

A. 1,9.10 -3 B. 2,6.10 -8 C. 4,3.10 -6 D. 5,1.10 -7 

50.1 

50+950 

Lời giải 

−9 −7 

C - = = 0,05; K 

Cl 

S= S(S+0,05) ⇒ S = 3,56.10 (M) = 5,1.10 (g/L) 


Câu 45.(8) Ở 20 0 C 

K = 2,0.10 -9 . Gọi S và S’ lần lượt là độ tan của CaC 2 O 4 

s(CaC2O 4) 

trong nước và trong dung dịch (NH 4 ) 2 C 2 O 4 0,1 M. Mối quan hệ giữa S và S’ thể 

hiện qua biểu thức: 

A. S =200.S’ B. S = 2250.S’ C. S = 

Trong nước: S = 

K = 4,5.10 -5 

Trong dd (NH 4 ) 2 C 2 O 4 0,1 M 

S 

Lời giải 

CaC 2 O 4 → Ca 2+ + C 2 O 4 

2- 

1 

.S’ D.S=2000.S’ 

2250 





48 













K = S'(S'+0,1) ⇒ S'= 2.10 

S 

-5 

S 4,5.10 

⇒ = = 2250 ⇒ S=2250.S' 

-8 

S' 2.10 


-8 

Câu 46.(8) Nồng độ dung dịch NH 4 NO 3 bằng bao nhiêu để khi dùng 200 mL dung 

dịch đó rửa kết tủa MgNH 4 PO 4 thì lượng kết tủa giảm 0,034 mg ? 

Biết K = 2,5.10 -13 . 

s(MgNH 4PO 4) 

A. 0,06 M B. 0,10 M C. 1,60 M D. 0,16 M 

S = C 

M = 

0,034.10 

M g N H 4 P O 4 

137.0,2 

K S = S 2 (S+x) ⇒ x = 0,16M 


Câu 47.(8) 

s(CaF 2) 

Lời giải 

NH 4 NO 3 → NH 4 + + NO 3 

- 

x x x 

MgNH 4 PO 4 → Mg 2+ + NH 4 + + PO 4 

3- 

S S S+x S 

− 3 

= 1,25.10 

-6 

K = 4,0.10 -11 , HF có pK a = 3,13; bỏ qua sự tạo phức hidroxo. Độ 

tan của CaF 2 trong dung dịch có pH = 3,3 là: 

A. 3,2.10 -4 B. 5,0.10 -4 C. 3,03.10 -4 D. 2,15.10 -4 

Lời giải 

Ca 2+ + 2F - ⇌ CaF 2 K 

S 


F - + H + ⇌ HF K a 

-1 

-1 




Gọi nồng độ ban đầu của Ca 2+ , F - : C Ca 

2+ , C F 

- và [H + ] = h. 

49 










Ta có: S = [Ca 2+ ]; 2S = [F - ] + [HF] = [F - -1 

]. (1 + h.K a ) = 1,68 [F - - 2S 

] ⇒ [F ] = 1,68 




2S 

K 

⇒ K 

S=[Ca ].[F ] = S.( ) = 1,42.S ⇒ S= = 3,03.10 

1,68 1,42 


2+ - 2 2 3 S 

-4 

3 

Câu 48.(8) Xác định giá trị độ tan của AgCN trong dung dịch đệm có pH = 3 ? 

Biết K s(AgCN) 

= 1,4.10 -16 ; 

pK = 9,2 

a (HCN) 

A. 1,49.10 -5 B. 1,49.10 -8 C. 1,18.10 -8 D. 2,49.10 -5 

Lời giải 

Ag + + CN - ⇌ AgCN K 

S 

CN - + H + ⇌ HCN K a 

-1 

Gọi nồng độ ban đầu của Ag + , CN - : C Ag 

+ , C CN 

- và [H + ] = h. 

K S = [Ag + ].[CN - -1 -1 

] = S.S.(1 + h.K ) ⇒ S = K (1+h.K ) = 1,49.10 


a 

s 

-1 

-1 -5 

a 

Câu 49.(8) Hai kết tủa AgSCN, AgBr có tích số tan lần lượt là 1,1.10 -12 và 5,3.10 -13 . 

Giá trị độ tan của AgSCN và AgBr khi chúng có mặt đồng thời trong cùng một 

dung dịch lần lượt là: 

A. 1,0.10 -6 và 7,3.10 -7 B. 8,6.10 -7 và 4,1.10 -7 

C. 1,3.10 -6 và 7,3.10 -7 D. 8,6.10 -7 và 1,3.10 -6 

Lời giải 

AgSCN → Ag + + SCN - 

AgBr → Ag + + Br - 


K K 

[Ag ]=[SCN ]+[Br ]= [Ag ]= K K 1,1.10 5,3.10 1,28.10 

[Ag ] [Ag ] 

+ - - s1 s2 

+ −12 −13 −6 

+ → 

+ + 

s + 

1 s = + = 

2 




50 










K 1,1.10 K 5,3.10 

⇒ S = = = 8,6.10 ; S = = = 4,1.10 

[Ag ] 1,28.10 [Ag ] 1,28.10 

-12 -13 

s1 -7 s2 

−7 

1 + -6 2 + -6 






K 

s (AgI) 

=10 -16,08 và 

K = 10 -8,98 . Độ tan của AgI và PbI 2 khi 

s (PbI 2) 

chúng có mặt đồng thời trong cùng một dung dịch lần lượt là: 

A. 9,12.10 -9 và 6,39.10 -4 B. 8,19.10 -14 và 1,02.10 -3 

C. 6,50.10 -14 và 6,39.10 -4 D. 6,50.10 -14 và 1,28.10 -3 

Lời giải 

PbI 2 → Pb 2+ + 2 I - 

AgI → Ag + + I - 

Ks(AgI) 

Ks(PbI ) 

[I ] = [Ag ]+2[Pb ]= +2. ⇒ [I ] =K .[I ] - 2.K 

[I ] [I ] 

- + 2+ 2 - 3 - 

- - 2 

s1 s2 

⇔ [I ] - 10 .[I ] - 2.10 = 0 ⇒ [I ] = 1,28.10 

- 3 -16,08 - -8,98 - -3 

K 

K 

⇒ S 

AgI 

= = 6,50.10 ; S = = 6,39.10 

[I ] [I ] 


s(AgI) 

-14 s(PbI 2 ) 

-4 

- PbI2 

- 2 

Câu 51.(8) Chọn câu trả lời đúng: 

Trong dung dịch chứa đồng thời 2 muối PbBr 2 ( K =10 -5,04 ) và PbCl 2 ( K =10 -4,79 ) 

thì độ tan của PbBr 2 và PbCl 2 lần lượt là: 

A. 9,96.10 -3 và 1,33.10 -2 B. 2,32.10 -3 và 1,32.10 -2 

C. 1,32.10 -2 và 1,59.10 -2 D. 1,80.10 -2 và 1,15.10 -2 

Lời giải 


PbCl 2 → Pb 2+ + 2Cl - 

S 1 

S 2 




51 










PbBr 2 → Pb 2+ + 2Br - 1 2 




1 1 

KS 

K 

1 S2 

⇔ + = 

2+ 2+ 

2 2 [Pb ] [Pb ] 

2+ - - 2+ 

[Pb ] = [Br ] + [Cl ] 2.[Pb ] = 

3 

K 

3 

2+ 2 s + K 

1 s2 

2 

-3 

⇒ [Pb ] = = 3,52.10 = 0,023 

2 

1 K 

1 K 

⇒ S = . = 9,96.10 ; S = . = 1,33.10 

2 [Pb ] 2 [Pb ] 

s1 -3 s2 

-2 

1 2+ 2 

2+ 


K 

S 

+ 

K 

1 

2+ 2 

[Pb ] 

0 

Ag /Ag 

Câu 52.(3) Ở 25 0 C thế tiêu chuẩn của điện cực bạc E + 

0 

cực bạc-bạc clorua: E 

AgCl/Ag 

S 

= 0,798V; của điện 

= 0,2224V. Tính tích số tan của AgCl ở nhiệt độ đó? 

A. 1,34.10 -5 B. 1,77.10 -10 C. 2,30.10 -9 D. 6,02.10 -11 

0 0 

AgCl/Ag + 

Ag /Ag 

E = E + 0,059.lgK 


s(AgCl) 

Lời giải 

s(AgCl) 

0 0 

E AgCl/Ag - E 

Ag + /Ag 

0,059 

⇒ K = 10 = 1,77.10 

Câu 53.(3) Độ tan của Ag 2 SO 4 ở 25 0 C là giá trị nào dưới đây ? 

0 

Biết ở nhiệt độ đó E + 

Ag /Ag 

= 0,798V và 

E 

0 

Ag2SO 4/Ag 

= 0,656V. 

A. 2,49.10 -2 B.1,55.10 -5 C. 0,25.10 2 D.1,57.10 -2 

Lời giải 

0 + 0 0,059 2- 

E + + 0,059.lg[Ag ] = E 

Ag /Ag 

Ag2SO 4/Ag 

- .lg[SO 

4 

] 

2 


-10 




0,059 0 0 

⇒ .lgK 

s(Ag + 

2SO 4 ) = E 

Ag2SO 4/Ag - E 

Ag /Ag = 0,656 - 0,798 = − 0,142 

2 

52 










⇒ K = 10 

s(Ag2SO 4 ) 

-4,81 

; mặt khác: 

10 

K 

s(Ag2SO 4 ) 

= 4S ⇒ S = = 1,57.10 

4 

-4,81 

3 3 

-2 





Câu 54.(3) Một pin trong đó có xảy ra phản ứng: 

Pb(r) + CuBr 2 (dd 0,01M) → PbBr 2 ↓ + Cu 

Biết ở 25 0 C suất điện động của pin bằng 0,456V và E 0 

= - 0,126V; E 0 

= 

2+ 

2+ 

0,34V. Tính tích số tan của PbBr 2 (r) ? 

A. 8,89.10 -6 B. 4,6.10 -5 C. 2.10 -5 D. 2,98.10 -3 

= 

0,059 

2 

Lời giải 

0 

2+ 

E 2+ E 2+ + .lg[Cu ] = 0,281 

Cu /Cu Cu /Cu 

0 0,059 2+ 0 0,059 K 

E 2+ = E + .lg[Pb ]= E + .lg 

Pb /Pb 

Pb 2+ /Pb Pb 2+ 

2 /Pb 2 [Br ] 

0,059 K 

⇒ E = - 0,126 + .lg 

2 4.10 

s(PbBr 2 ) 

2+ 

Pb /Pb 

-4 

0,059 4.10 

E 

pin 

= E 2+ - E 2+ = 0,281 + 0,126 + .lg 

Cu /Cu Pb /Pb 

2 K 

Pb 

s(PbBr ) 

-4 

s(PbBr 2 ) 

0,059 

= 0,307 - .lgKs(PbBr 2 ) 

⇒ K 

s(PbBr 2 ) 

= 10 = 8,89.10 

2 


-5,05 -6 

2 

- 2 

/Pb 

với [Br - ]=0,02 

Câu 55.(3) Khi trộn một dung dịch chứa CuSO 4 0,2 M và NaCl 0,4 M với bột Cu 

lấy dư thì xảy ra phản ứng: Cu + CuCl 2 ⇌ 2CuCl↓ có K cb =10 5,54 . 


Biết E 0 

= 0,15V và 0 

+ 

E + 

Cu 2+ /Cu 

Cu /Cu 

= 0,52V. Tính tích số tan của CuCl? 

Cu 

/Cu 




A. 2,88.10 -6 B. 1,24.10 -6 C. 5,36.10 -7 D. 3,92.10 -5 

53 










Lời giải 




Ta có: Cu + Cu 2+ ⇌ 

2Cu + + 2Cl - 

⇌ 2CuCl↓ 

(E - E ) 

0 0 2+ + 

2Cu + Cu /Cu Cu /Cu 

0,059 

K = 10 = 10 

K 

1 

-2 

s(CuCl) 

Cân bằng tổ hợp: Cu + Cu 2+ + 2Cl - ⇌ CuCl↓ K cb = K 1 . K 

⇒ 

K 

1 

-6 

K 

s(CuCl) 

= =1,24.10 

Kcb 


-2 

s(CuCl) 

Câu 56.(8) Nối cột I và cột II cho phù hợp giữa độ tan S (mol/L) và tích số tan K S 

của các chất: 

Chọn đáp án đúng: 

Cột I 

Cột II 

a. AgCl (S = 1,33.10 -5 ) 1. K S = 1,61.10 -5 

b. Ag 2 SO 4 (S = 1,59.10 -2 ) 2. K S = 2,19.10 -11 

c. Ag 3 PO 4 (S = 4,68.10 -6 ) 3. K S = 1,30.10 -20 

4. K S = 1,77.10 -10 

A. a-1; b-4; c-2 B. a-2; b-1; c-4 

C. a-3; b-2; c-3 D. a-4; b-1; c-3 

K 

S( AgCl ) 

(1,33.10 ) 1,77.10 

2 −5 2 

= = = 

S 

−10 

Lời giải 


-6,27 




54 










S( Ag 2SO 4) 

2 3 −2 3 

(2 ) . 4 4.(1,59.10 ) 1,61.10 

K = S S = S = = 

−5 




S 

( Ag3 PO 4) 

3 4 −6 4 

(3 ) . 27 27.(4,68.10 ) 1,30.10 

K = S S = S = = 


Câu 57.(8) Cho hằng số bền của phức [Ag(NH 3 ) 2 ] + là β = 10 7,24 và quá trình: 

AgCl(r) + 2NH 3 (aq) ⇌ [Ag(NH 3 ) 2 ] + (aq) + Cl - (aq) có K cb =25.10 -4 . 

Tích số tan của AgCl là: 

A. 2,83.10 -5 B. 1,33.10 -5 C. 1,77.10 -10 D. 8,85.10 -11 

-4 

Kcb 

25.10 

K 

S 

= = = 1,77.10 

7,24 

β 10 


Câu 58.(3) Cho 

0 

E + 

Lời giải 

−20 

AgCl ↽ ⇀ Ag + + Cl - K S 

Ag + + 2NH 3 ↽ ⇀ [Ag(NH 3 ) 2 ] + 

AgCl + 2NH 3 ⇌ [Ag(NH 3 ) 2 ] + + Cl - K cb 

Ag /Ag 

-10 

= 0,8V; 

Tích số tan của Ag 4 Fe(CN) 6 là: 

E = 0,15V. 

0 

Ag4Fe(CN) 6/Ag 

A. 0,62.10 -12 B. 8,55.10 -45 C. 7,91.10 -17 D.3,92.10 -65 

Lời giải 

β 

0 0 

E Ag 4 Fe(CN) 6 /Ag - E 

Ag + /Ag 

4.( ) 

0,059 

0 0 0,059 

E 

Ag + 

4Fe(CN) 6 /Ag 

= E + .lgK 

Ag /Ag 

S 

⇒ K 

S 

=10 = 8,55 

4 



-45 




55 













Câu 59.(3) Để xác định tích số tan của AuI 3 bằng phương pháp điện hóa người ta 

cho 1 ít AuI 3 vào dung dịch KI 10 -2 M cho đến bão hòa rồi thành lập một nguyên 

tố điện hóa với một điện cực Au và một điện cực calomen trong đó điện cực Au là 

điện cực dương rồi đo hiệu điện thế của 2 điện cực này được giá trị: E đo = 0,4687V. 

0 

Biết E calomen = 0,2420V; E 3+ 

Tích số tan của AuI 3 là: 

Au 

/Au 

= 1,51V. 

A. 10 -40,64 B. 10 -13,55 C. 10 -52,95 D. 10 -25,59 

Lời giải 

0 0,0 59 

E 

A uI 3+ 

3 /A u 

= E 

do 

+ E 

calom en 

= E + .lgK 

A u /A u 

s(A uI 3 ) 

⇒ K 

s(A uI 3 ) 

= 10 

3 


Câu 60.(8) Điều kiện cần để kết tủa xuất hiện là: 

A. Tạo được dung dịch bão hòa 

B. Tạo được dung dịch quá bão hòa 

C. Tích số nồng độ của các ion với lũy thừa thích hợp lớn hơn tích số tan 

D. B hoặc C 


-40,64 

Câu 61.(8) Thông thường một cấu tử được xem là đã kết tủa hoàn toàn khi nồng 

độ [i] của nó còn lại trong dung dịch: 

-6 -3 

[i] ≤ 10 M 

B. 10 M ≤ [i] ≤ 10 M 

A. 

-3 

C. [i] ≤ 10 

-6 M 

D. [i] = 0 M 


Câu 62.(8) Cho biết K s(AgI) = 10 -16 ; K s(AgBr) = 10 -13 . Khi cho Ag + vào dung dịch 

chứa đồng thời hai ion I - và Br - có nồng độ bằng nhau và đủ lớn thì thứ tự các kết 


tủa xuất hiện lần lượt là: 

A. AgBr, AgI B. AgI, AgBr 




56 













C. Xuất hiện đồng thời D. Chỉ có kết tủa AgBr xuất hiện 


Câu 63.(8) Kết tủa Ba 3 (PO 4 ) 2 xuất hiện khi: 

[Ba ].[PO 

4 

] > K 

S(Ba (PO ) ) B. [Ba 2+ ] 2 .[PO 3- 3 

4 

] ≥ KS(Ba 3 (PO 4 ) 2 ) 

2+ 3- 

A. 

3 4 2 

[Ba ].[PO ] = K D. 2 + 

[Ba ] 3 .[PO 3- ] 2 ≥ K 

3 4 2 

2+ 3- 

C. 4 S(Ba 3 (PO 4 ) 2 ) 


4 S(Ba (PO ) ) 

Câu 64.(8)Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống: Quá trình tạo kết tủa MgNH 4 PO 4 

trong nước sẽ … khi thêm dung dịch NH 4 Cl vào. 

A. Khó khăn hơn 

B. Thuận lợi hơn 

C. Không đổi 

D. Khó khăn hay thuận lợi hơn còn phụ thuộc vào điều kiện khác. 


Câu 65.(8) Sự tạo thành kết tủa AgI trong nước so với trong dung dịch KNO 3 : 

A. Thuận lợi hơn B. Như nhau 

C. Khó khăn hơn D. Không so sánh được 


Câu 66.(8) Trong dung dịch bão hòa CaSO 4 có các cân bằng: 

CaSO ↓ ⇌ Ca + SO 

2+ 2- 

4 4 

SO + H ⇌ HSO 

2- + - 

4 4 

HSO + H 

Kết luận nào sau đây đúng: 

⇌ H SO 

- + 

4 2 4 

A. Độ tan của CaSO 4 không phụ thuộc vào pH của dung dịch 

B. Độ tan của CaSO 4 tăng lên khi pH tăng 

C. Độ tan của CaSO 4 tăng lên khi pH giảm 

D. Cả A,B,C đều đúng 




-10.9 

K 

S (Mg(OH) 2 ) 

=10 . Nếu trộn 1 L dung dịch MgCl 2 3.10 -5 M vào 

0,5L dung dịch KOH 1,5.10 -3 M thì: 




57 










A. Không có kết tủa xuất hiện do nồng độ MgCl 2 bé 




2+ - 2 

B. Có kết tủa xuất hiện vì [Mg ].[OH ] > K 

+ 

C. Không có kết tủa vì [ Mg ].[ OH ] 

D. Cả A,C đều đúng 

2 - 2 

< 

K 

Lời giải 

s (Mg(OH) 2) 

s ( Mg ( OH ) ) 

-5 -3 

2+ - 2 3.10 0,5.1,5.10 2 -11,3 

[Mg ].[OH ] = .( ) = 10 < Ks(Mg(OH) 2 ) 

không có↓ 

1,5 1,5 


Câu 68.(8) Trộn 100 mL dung dịch Pb(NO 3 ) 2.10 -4 M với 100 mL dung dịch 

Na 2 SO 4 10 -4 M. Biết 

K 

-8 

s (PbSO 4 ) 

= 2.10 ; Tính số gam PbSO 4 thu được? 

A. 3,03.10 -3 g B.1,00.10 -3 g C. 2,00.10 -3 g D. 0,00 g 

2+ 2- -8 

4 s(PbSO 4 ) 

Lời giải 

[Pb ].[SO ] = 0,5.10 < K không có ↓ m ↓ = 0,00g 


Câu 69.(8) Cho biết độ tan của CaSO 4 là 0,2 g trong 100 g H 2 O ở 25 o C và khối lượng 

riêng của dung dịch CaSO 4 bão hòa D = 1 g/mL. Hỏi khi trộn 50 mL dung dịch CaCl 2 

0,012 M với 150 mL dung dịch Na 2 SO 4 0,04 M (ở 25 o C) có xuất hiện kết tủa không? 

A. Có kết tủa CaSO 4 

B. Không xuất hiện kết tủa do 

K 

s (CaSO 4 ) 

tương đối lớn 

C. Không xuất hiện kết tủa do [Ca 2+ ], [SO 4 2- ] chưa đạt tới nồng độ dung dịch bão hòa 

D. Cả B và C 

m 

D 

dd 

V 

dd 

= = 100,2 ml 0,1 

≈ l ⇒ S = 

Lời giải 

0,2 

136.0,1 

2 

-2 

= 1,47.10 M 





mặt khác: [Ca 2+ ]=[SO 4 2- ]= 3.10 -3 M < S không có ↓ xuất hiện 

58 














Câu 70.(8) Trộn 1 L dung dịch Pb(NO 3 ) 0.05M với 1L dung dịch KCl 0,5 M. Hỏi 

kết tủa PbCl 2 có xuất hiện không? Biết: 

A. Không xuất hiện kết tủa do 

B. Có kết tủa trắng PbCl 2 

K 

s (PbCl ) 

2 

K = 1,6.10 -5 

lớn 

s (PbCl 2 ) 

C. Không có kết tủa do [Pb 2+ ] chưa đạt tới nồng độ dung dịch bão hòa 

D. Không có kết tủa do [Cl - ] chưa đạt tới nồng độ dung dịch bão hòa 

2+ - 2 3 

[Pb ].[Cl ] 6,25.10 K s(PbCl 2 ) 


Lời giải 

= > có kết tủa xuất hiện 

Câu 71.(8) Thêm 5 mL dung dịch K 2 Cr 2 O 7 0,005 M vào 20 mL dung dịch 

Ba(NO 3 ) 2 2.10 -5 M. Hỏi có kết tủa BaCrO 4 có tách ra không? 

Biết: K = 1,3.10 ; Cr O + H O 2CrO +2H 

s (BaCrO ) 

4 

2 2- 

A. Có vì: [ Ba + ].[ CrO ] > KS BaCrO 

B. Không có vì: 

C. Có vì 

K nhỏ 

s (BaCrO 4 ) 

-10 2- 2- + 

-14,64 

2 7 2 

⇌ 

4 K 

cb=10 

4 ( ) 

[Ba ].[CrO ] < K 

2+ 2- 

4 S(BaCrO 4 ) 

D. Không có vì nồng độ Ba(NO 3 ) 2 bé 

4 

Lời giải 

2- 

2- + 

Từ cân bằng: Cr O + H O ⇌ 2CrO + 2H 

cb 

0 

C -x 

2 7 2 

4 

K = 10 

[ ] C 0 -x 2x 2x 

2 2 

(2x) .(2x) 

K = = 10 ⇒ x = 2, 91.10 ⇒ [C rO ] = 2x = 5,82.10 

cb 

-14,64 

-14,64 −5 2- 0 -5 

4 





59 













5.5,82.10 20.2.10 

[CrO ] = = 1,16.10 ;[Ba ]= =1,60.10 

25 25 

⇒ [Ba ].[CrO ] = 1,86.10 > K 

-5 -5 

2- -5 2+ -5 

4 

2+ 2- -10 

4 s(BaCrO 4 ) 


Câu 72.(8) Biết K s(AgCl) = 1,6.10 -10 . Nồng độ Ag + cho vào dung dịch NaCl 0,01 M 

để làm kết tủa hoàn toàn Cl - ở dạng AgCl là: (xem V dd =const) 

A. 1,1.10 -2 M B. 1,6.10 -8 M C. 1,26.10 -5 M D. 10 -2 M 

Để ↓Cl - thì: [Ag + ] dư 


K = 1,6.10 

10 

Lời giải 

∑ 

= 0,01+ 

1,6.10 − − 

S 

-4 

+ 4 2 

≥ ; [Ag ] ≈1,1.10 

-6 

Câu 73. (8) Nồng độ dung dịch Na 2 SO 4 phải cho vào dung dịch Pb(NO 3 ) 2 0,01 M 

để kết tủa hoàn toàn Pb 2+ dưới dạng PbSO 4 là: (biết 

-7,82 

K 

s (PbSO 4 ) 

= 10 ) 

A. 1,0.10 -2 M B.1,5.10 -2 M C. 0,5.10 -2 M D. 2,5.10 -2 M 

Để ↓ Pb 2+ thì: [SO 4 2- ] dư 

∑ 

K 

S 

≥ 

-6 =1,5.10 

10 

[SO ] = 0,01+ 

1,5.10 − = 2,5.10 

− 

2- 2 2 

4 


Lời giải 

-2 

Câu 74.(8) Tìm giá trị pH nhỏ nhất để kết tủa hoàn toàn Fe(OH) 3 ? Biết 

-37 

K 

s (Fe(OH) 3) 

=10 . 

A. 10,5 B. 3.5 C. 6,1 D. 7,5 





60 










Lời giải 




- K 

3 s -10,5 

[OH ] ≥ =10 ⇒ pOH ≤ 10,5 ⇒ pH ≥ 3,5 

-6 

10 


Câu 75.(8) pH để kết tủa Mg 2+ dưới dạng Mg(OH) 2 (K S = 10 -10,96 ) là: 

A. 2,48 B. 9,25 C. 11,52 D. 4,48 

Lời giải 

- Ks 

-2,48 

[OH ] ≥ =10 ⇒ pOH ≤ 2,48 ⇒ pH ≥ 11,52 

-6 

10 


Câu 76.(8)Thêm từ từ từng giọt AgNO 3 vào dung dịch chứa KCl 0,1M và KI 

0,001M. Kết tủa nào xuất hiện trước? Cho K s(AgCl) = 10 -9,75 ; K s(AgI) = 10 -16 

A. AgI B. AgCl 

C. Không có kết tủa nào D. Kết tủa đồng thời 

Để có ↓AgCl: 

K 

+ s(AgCl) -8,75 

1 

≥ 

- 

[Ag ] = 10 

[Cl ] 

Để có ↓AgI: 


Lời giải 

K 

+ s(AgI) -13 

2 

≥ 

- 

[Ag ] = 10 

[I ] 

Do [Ag + ] 1 > [Ag + ] 2 ↓AgI xuất hiện trước 

Câu 77.(8) Khi cho Ag + 0,1 M vào hỗn hợp chứa ion Cl - 0,1 M và Br - 0,001 M thì 


kết tủa nào xuất hiện trước? Và khi kết tủa thứ 2 xuất hiện thì nồng độ của ion 




halogen của kết tủa thứ nhất còn lại bằng bao nhiêu? (Biết K s(AgCl) = 10 -9,75 ; K s(AgBr) 

= 10 -12,28 ) 

61 













A. AgBr; [ Br-] = 10 -6 M B. AgCl; [ Cl - ] = 10 -2,53 M 

C. AgCl; [ Cl - ] = 1,25.10 -9 M D. AgBr; [ Br-] = 2,95.10 -4 M 

Do 

Lời giải 

Ks(AgCl) 

K 

-8,75 s(AgBr) -9,28) 

(=10 ) > (=10 ↓AgBr xuất hiện trước 

- - 

[Cl ] [Br ] 

Khi kết tủa AgCl xuất hiện thì: 

K K 

= 

C [Br ] 

s(AgCl) 

0 

- 

Cl 

K 

⇒ [Br ] = .C = 2,95.10 

- s(AgBr) 0 

-4 

con lai 

- 

Cl 

Ks(AgCl) 


Câu 78.(8) Cho biết K s(AgI) = 10 -16,08 ; 

s(AgBr) 

- 

con lai 

K =10 

s (Ag2CrO 4 ) 

Cho thêm dung dịch chứa ion Ag + vào hỗn hợp gồm I - 0,1 M và CrO 4 2- 10 -3 M thì: 

- 2- 

A. AgI kết tủa trước do [I ] > [CrO ] 

B. AgI kết tủa trước do 

K 

< K 

S(AgI) S(Ag CrO ) 

4 

2 4 

K s (AgI) 

K s (Ag 2 CrO 4 ) 

C. Ag 2 CrO 4 kết tủa trước do > 

- 2- 

[I ] [CrO ] 

2 4 

D. AgI kết tủa trước do K s ( AgI ) 

< 

K s Ag CrO 

- 2- 

[ I ] [ CrO ] 

( ) 

4 

Lời giải 

K s(AgI) 

K s(Ag CrO ) 

(=10 ) (=10 ) 

-15,08 2 4 -4,48 

Do < 

- 2- 

[I ] [CrO 

4 

] 

↓AgI xuất hiện trước 



4 

-11,95 




Câu 79.(8) Cho từ từ dung dịch (NH 4 ) 2 C 2 O 4 vào dung dịch chứa Mg 2+ 1 M và Ca 2+ 

62 










10 -4 M. Ion nào kết tủa trước ? Bao nhiêu phần trăm ion đó còn lại trong dung dịch 

khi ion thứ 2 bắt đầu kết tủa ? 




Biết 

-8,64 

K 

s (CaC2O 4 ) 

=10 ; 

K =10 

s (MgC O ) 

2 4 

-4,07 

A. Mg 2+ ; 73% B. Ca 2+ ; 27% 

C. Mg 2+ ; 50% D. Ca 2+ ; 73% 

Lời giải 

K 

K 

(=10 ) (=10 ) 

[Ca ] [Mg ] 

s(CaC2O 4 ) -4,64 s(MgC2O 4 ) -4,07 

Do < 

2+ 2+ 

↓CaC 2 O 4 xuất hiện trước và khi ↓CaC 2 O 4 xuất hiện thì: 

K K K 

s(MgC2O 4 ) s(CaC2O 4 ) 2+ s(CaC2O 4 ) 0 

-5 

0 

= ⇒ [Ca ] 

2+ 

con lai 

= .C 2+ = 2,7.10 

Mg 

C 2+ [Ca ] 

Mg 

con lai 

Ks(MgC2O 4 ) 

-5 

2+ 2,7.10 

⇒ %Ca 

con lai 

= .100% = 27% 

-4 

10 


Câu 80.(8) Cho dung dịch chứa ion Ag + 1,0.10 -3 M và Pb 2+ 0,10M. Hỏi có thể 

dùng HCl để tách hoàn toàn Ag + ra khỏi Pb 2+ được không ? 

Biết 

K 

s (AgCl) 

= 10 -9,75; s (PbCl 2) 

A. Có thể tách được do 

K =10 -4,79 

K











Câu 81.(8) Chọn câu trả lời đúng nhất: 

Khi thêm 1 mL K 2 Cr 2 O 7 2 M vào 4 mL SrCl 2 0,100 M và BaCl 2 0,001 M ở môi 

trường pH =3,5 thì: 

(Biết 

-10 

K 

s (BaCrO 4 ) 

=1,2.10 ; 

Cr O + H O 

K 

2- 2- + 

2 7 2 4 

-5 

s (SrCrO 4 ) 

=3,6.10 và cân bằng: 

⇌ 2CrO + 2H K cb = 2,7.10 -15 ) 

A. Chỉ có kết tuả BaCrO 4 xuất hiện do 

K 

s (BaCrO 4 ) 

2+ 2- 

B. Chỉ có kết tủa SrCrO 4 xuất hiện do [Sr ].[CrO ] > K 

bé 

4 s (SrCrO 4 ) 

2+ 2- 

C. Chỉ có kết tủa BaCrO 4 xuất hiện do [Ba ].[CrO ] > K 

D. Không có kết tủa nào xuất hiện 

Lời giải 

K .[Cr O ] 2,7.10 .0,4. 

[CrO ]= = =1,04.10 

[H ] 10 

2- -15 

2- cb 2 7 

-4 

4 + 2 -7 

[Ba ].[CrO ] = 1,04.10 .8.10 = 8,32.10 > K ; 

2+ 2- -4 -4 -8 

4 s(BaCrO 4 ) 

2+ 2- -4 -6 

4 s(SrCrO 4 ) 

; 

4 s (BaCrO 4) 

[Sr ].[CrO ] = 1,04.10 .0,08 = 8,32.10 < K chỉ có BaCrO 4 xuất hiện 


Câu 82.(8) Khi trộn 100 mL MgCl 2 0,001 M với 100 mL NH 3 0,01 M. Hỏi có kết 

tủa Mg(OH) 2 xuất hiện không? Và pH của dung dịch thu được ? 

Biết 

K 

s (Mg(OH) 2 ) 

= 10 -9,22 ; pK b (NH 3 )= 4,76 (Bỏ qua sự tạo phức hidroxo) 

A. Có kết tủa; pH = 10,31 B. Có kết tủa; pH = 10,16 

C. Không có kết tủa; pH = 3,45 D. Không có kết tủa; pH = 10,46 





64 










Lời giải 




+ - 

[NH 

4 

].[OH ] 

- 0 -4 

2+ - 2 -10,39 

Từ K 

b 

= → [OH ] ≈ K 

b.C NH 

= 2,86.10 M ; [Mg ].[OH ] = 10 > 

3 

[NH ] 

K 

s(Mg(OH) 2 ) 

3 

có kết tủa; Từ cân bằng: 

Mg 2+ + -1 2 

+ 2NH 3 + 2H 2 O ⇌ Mg(OH) 2 + 2NH 4 K = K .K 

với 

[NH ] [NH ] 

+ 2 + 

4 4 

2+ 

K 

cb 

= ⇒ = K 

2+ 2 

cb.[Mg ] 

[Mg ].[NH 

3] [NH 

3] 

- [NH 

3] 1 

-3,84 

[OH ] = K 

b 

. = = 10 ⇒ pH = 10,16 

+ 

[NH ] 

-1 2+ 

K .[Mg ] 


4 s 

cb 

+ - 

[NH 

4 

].[OH ] 

; mặt khác: K 

b 

= 

[NH ] 

Câu 83.(8) Môi trường pH cần thiết lập trong dung dịch chứa 4 mL SrCl 2 0,100 M 

và BaCl 2 0,001 M để khi thêm vào dung dịch đó 1mL K 2 Cr 2 O 7 2 M thì bắt đầu 

xuất hiện kết tủa SrCrO 4 là: 

(Biết: 

-10 

K 

s (BaCrO 4) 

= 1,2.10 ; 

Cr O + H O 

K = 3,6.10 

s (SrCrO ) 

2- 2- + 

2 7 2 4 

4 

⇌ 2CrO + 2H K cb = 2,7.10 -15 ) 

A. 3,9 B. 4,4 C. 11,1 D. 2,9 

Lời giải 

Ks(SrCrO 4 ) 

Ks(BaCrO 4 ) 

2+ -7 -6 

Khi ↓ SrCrO 4 xuất hiện thì: = ⇒ [Ba ] 

0 

2+ 

con lai 

= 2,5.10 < 10 

C [Ba ] 

xem Ba 2+ ↓↓ 

Sr2+ 

con lai 

K .[Cr O ] 2,7.10 .0,4 

⇒ [CrO ] ( ↓↓ Ba ) = C ; [H ]= = ≈10 ⇒ pH=4,4 

2- -15 

2- 2+ 0 + cb 2 7 

-4,4 

4 2+ Ba 

2- -4 

[CrO 

4 

] 8.10 



-5 

S 

b 

3 




Câu 84.(8) Tính số gam Na 2 HPO 4 .12H 2 O phải cho vào 1 L dung dịch CaCl 2 10 -3 M 

65 










và NaOH 10 -3 

M để kết tủa hoàn toàn ion Ca 2+ dưới dạng Ca 3 (PO 4 ) 2 ? Biết 




-28,7 

K 

s (Ca 3 (PO 4 ) 2 ) 

= 10 ; H 3 PO 4 có 

pK a 3 

= 12,4 ) 

A. 0,24 g B. 0,13 g C. 0,37 g D. 1,6.10 -3 g 

Lời giải 

Để bảo đảm Ca 2+ ↓↓: [PO 3- K 

3 4 2 

4 ] dư = = 10 

-6 3 

(10 ) 

s(Ca (PO ) ) -5,35 

2 2 -3 -4 

Để làm ↓ Ca 2 (PO 4 ) 2 : C 2- = .C 2+ = .10 = 6,7.10 M 

HPO4 

Ca 

3 3 

⇒ 

C OH - 

(dư) = 10 -3 - 6,7.10 -4 = 3,3.10 -4 M; lượng này tác dụng với HPO 4 2- dư để tạo 

[PO 4 3- ] dư = 10 -5,35 

HPO 4 

2- 

+ OH - 3 - 

⇌ PO 4 + H 2 O K cb = K .W 

[ ] C-10 -5,35 (3,3.10 -4 - 10 -5,35 ) 10 -5,35 

10 

K = C = 3,49.10 

cb 

∑ 

-5,35 

-4 

-4 -5,35 

3,3.10 (C-10 ) ⇒ M 

= 6,7.10 +3,49.10 m 

HPO = 1,02.10 M ⇒ 

= 0,37 g 


2- -4 -4 -3 

4 

; 

Na2HPO 4.12H2O 

Câu 85.(8) Có kết tủa không khi trộn những thể tích như nhau của 2 dung dịch KCl 

0,02 M và [Ag(NH 3 ) 2 ]NO 3 0,02 M ? Biết β + = 10 7 ; K s(AgCl) = 1,78.10 -10 

A. Có kết tủa do: [Ag + ].[Cl - ] > K s(AgCl) 

B. Không có kết tủa do [Ag + ].[Cl - ] < K s(AgCl) 

C. Còn phụ thuộc vào thể tích đem trộn 

D. Không có kết tủa do có sự tạo phức bền 

Ag(NH 3) 

2 


a3 

-1 




66 










Lời giải 




Cân bằng: Ag(NH 3 ) 2 

+ 


[ ] 0,01-x x 2x 

⇌ Ag + + 2NH 3 β -1 

x.(2x) 0,01.10 

β = ⇒ x ≈ 

= 5,24.10 

(0,01-x) 4 

2 -7,24 

-1 3 

-4 

⇒ ⇒ > 

+ -4 + - -6 

[Ag ] = 5,24.10 [Ag ].[Cl ] = 5,24.10 K s(AgCl) 

Câu 86.(8) Tính số gam NH 4 Cl cần thêm vào 1 L NH 3 0,02 M (coi quá trình hòa 

tan có V= const) để khi trộn 50 mL hỗn hợp thu được với 50 mL dung dịch MnCl 2 

0,01 M thì không có kết tủa Mn(OH) 2 ? Biết 

pK a =9,24. 

-13 

K 

s (Mn(OH) 

=1,9.10 ; NH + 

2 

4 có 

A. ≥ 30,1 g B. ≥ 26,24 g C. ≥ 15,08 g D. ≥ 13,12 g 

Lời giải 

Từ cân bằng: NH 3 + H 2 O ⇌ OH - + NH 4 

+ 

0 

x.(C +x) 

K = (1) (0,2-x) 

b 

[ ] 0,2-x x C 0 +x 

Để không tạo ↓ Mn(OH) 2 : 

K b =10 -4,76 

0,01 x 

< .( ) 1,9.10 x 1,23.10 

2 2 

2+ - 2 

[Mn ].[OH ] Ks(Mn(OH) 2 ) 

⇔ < ⇔ < 

2 -13 -5 

x










Câu 87.(8) Biết K s(CdS) = 10 -27,8 ; H 2 S có 

pK = 7,0; pK 

a1 a2 

= 12,9 ; bỏ qua sự tạo phức 

cloro của Cd 2+ . Tính thể tích dung dịch H 2 S 0,10 M phải thêm vào 100 mL hỗn hợp 

gồm CdCl 2 0,01M và HCl 0,01M để giảm nồng độ Cd 2+ xuống 1,0.10 -6 M? 

A. 10,7 mL B. 100,0 mL C. 9,0 mL D. 30,5 mL 

Lời giải 

Gọi thể tích của H 2 S thêm vào là VmL. Từ cân bằng: 

C 0 0,01.100 

100+V 

[] - 

Cd 2+ + H 2 S ⇌ CdS↓ + 2H + có 

0,1 

100+V 

0,1V-1 

100+V 

0,01.100 

100+V 

3 

100+V 

K 

cb 

=K .K .K =10 

-1 

s a1 a2 

Xét cân bằng: CdS↓ + 2H + ⇌ Cd 2+ + H 2 S K=10 -6,08 

C 0 3 

100+V 

3 

-6 

[ ] ( - 2.10 ) 10 

100+V 



K= 

2+ 

[Cd ].[H2S] 

+ 2 

[H ] 

0,1V-1 

100+V 

0,1V-1 + 

100+V 10 

-6 -6 

V=10,7 mL 

-9,22 

K 

s(Mg(OH) 2 ) 

=10 và pK a (NH + 4 )= 9,24. Hằng số cân bằng của 

phản ứng hoà tan Mg(OH) 2 trong dung dịch NH 4 + là: 

A. 10 0,02 B. 10 0,3 C. 10 -4,46 D. 10 9,26 

Lời giải 


Mg(OH) 2 → Mg 2+ + 2OH - 

K S 

6,08 




68 










2NH 4 + + 2H 2 O ⇀ ↽ 2NH 3 + 2H 3 O + K a 

2 




K = K .K .W 

2H + + 2OH - 

2 -2 0,3 

ht s a = 10 


↽ ⇀ 2H 2 O W -2 

Mg(OH) 2 + NH 4 + → Mg 2+ + NH 3 + 2H 2 O K ht 

Câu 89.(8) Độ tan của CaCO 3 trong CH 3 COOH 0,1 M bằng bao nhiêu? Biết 

-8,42 

K 

s(CaCO 3 ) 

= 10 ; CH 3 COOH có pK a =4,76; H 2 CO 3 có 

pK =6,35; pK =10,33. 

a1 a2 

A. 0,11 M B. 5,0.10 -2 M C. 6,16.10 -5 M D. 4,23.10 -2 M 

Lời giải 

CaCO 3 ⇌ Ca 2+ + CO 3 

2- 

2CH 3 COOH ⇌ 2CH 3 COO - + 2H + 

K S 

CO 3 2- + 2H + ⇌ H 2 CO 3 (K a1 .K a2 ) -1 

Ta có: CaCO 3 + 2CH 3 COOH ⇌ Ca 2+ + H 2 CO 3 + 2CH 3 COO - K ht 

có 

[ ] 0,1-2S S S 2S 

2 

2 

-1 S.S.(2S) 

-2 

K 

ht 

=K s.K a.(Ka . K 

1 a ) = ⇒ S = 4,23.10 

2 

2 

M 

(0,1-2S) 


Câu 90.(8) Độ tan của CaCO 3 trong dung dịch được bão hoà liên tục bằng khí CO 2 

-8,42 

ở p = 1atm là giá trị nào dưới đây? Biết K = 10 ; H 2 CO 3 có pK = 6,35; 

s(CaCO ) 

pK = 10,33và cân bằng: CO 2 ↑ ⇌ CO 2 (aq) có K H = 10 -1,48 . 

a 2 


A. 6,7.10 -3 B. 1,5.10 -2 C. 2,2.10 -2 D. 6,7.10 -5 

3 

K a 

a 1 




69 










Lời giải 




CaCO 3 ⇌ Ca 2+ + CO 3 

2- 

CO 3 2- + 2H + ⇌ H 2 CO 3 (K a1 .K a2 ) -1 

CO 2 ↑ ⇌ CO 2 (aq) K H = 10 -1,48 

Từ cân bằng: CaCO 3 ↓ + CO 2 ↑ + H 2 O ⇌ Ca 2+ + 2HCO 3 

- 

có 

[ ]: S 2S 

2 

-1 -1 S.(2S) 

K 

ht 

= K 

S.K H.Ka 

. K 

1 a = ⇒ S = 6,7.10 

2 

1 


Câu 91.(8) Đánh giá khả năng hoà tan của MnS trong CH 3 COOH 1,0 M. 

Biết K s(MnS) = 10 -9,6 ; pK a (CH 3 COOH)= 4,76; H 2 S có 

A Tan tốt, S= 0,5 M 

-3 

K S 

K ht 

pK = 7,0; pK = 12,9 

a1 a2 

B. Tan tốt, S = 0,43 M 

C. Tan ít, S = 1,6.10 -5 D. Không tan 

Từ cân bằng: 

Lời giải 

MnS↓ + 2CH 3 COOH ⇌ Mn 2+ + H 2 S + 2CH 3 COO - K ht =K S .K a 2 .(K a1 .K a2 ) -1 

có 

[ ] 1-2S S S 2S 

2 

S.S.(2S) 

Kht 

= ⇒ S = 0,43 M 

2 

; Tan tốt 

(1-2S) 



Câu 92.(8) Tính nồng độ HCl đủ để hoà tan hết 0,2M ZnS ? 




Biết K s(ZnS) = 10 -21,6 ; H 2 S có 

pK = 7,0; pK = 12,9 

a1 a2 

70 










A. 1,82 M B. 0,40 M C. 0,20 M D. 1,59 M 




Lời giải 

ZnS↓ + 2H + ⇌ Zn 2+ + H 2 S K ht =K S .(K a1 .K a2 ) -1 

[ ] C-0,4 0,2 0,2 

2 

(0,2) 

Kht 

= ⇒ C = 1,82 M 

2 

(C-0,4) 



-9,22 

K 

s(Mg(OH) 2 ) 

=10 ; pK a (NH + 4 ) = 9,24. Số gam NH 4 Cl phải thêm 

vào 100 mL dung dịch chứa 58 mg Mg(OH) 2 để hoà tan kết tủa này là: 

A. 0,021g B. 0,100 g C. 0,115 g D. 1,150 g 

Mg(OH) 2 ↓ + 2NH 4 + 

Lời giải 

58.10 

Ta có: S= C 

Mg ( OH ) 

= 

2 

58.0,1 

−3 

10 

−2 

= M 

⇌ Mg 2+ + 2NH 3 + 2H 2 O 

[ ] (C - 2.10 -2 ) 10 -2 2.10 -2 

K = K .K = 10 

ht 

S 

-2 0,3 

b 

-2 2 -2 

(2.10 ) .10 

-2 -2 

Ta có: K 

ht 

= ⇒ C = 2,14.10 M ⇒ m 

-2 2 NH4Cl 

= 2,14.10 .0,1.53,5 = 0,115 g 

(C-2.10 ) 


Câu 94.(8) Cho biết 

-8,64 

K 

s(CaC2O 4 ) 

=10 ; H 2 C 2 O 4 có 

pK = 1,25; pK 

a1 a2 

= 4,27. Độ tan 

của CaC 2 O 4 trong dung dịch (NH 4 ) 2 C 2 O 4 0,01M đã được axit hóa đến pH= 3 là: 

A. 4,8.10 -5 M B. 8,7.10 -4 M C. 2,6.10 -5 M D. 2,3.10 -7 M 





71 










Lời giải 




CaC 2 O 4 ↓ + 2H + ⇌ Ca 2+ + H 2 C 2 O 4 K ht =K S .(K a1 .K a2 ) -1 

[ ] 10 -3 S S 

S 

K ⇒ 

10 

2 

-4 

ht 

= S = 8,7.10 M 

-3 


Câu 95.(8) Hoà tan hoàn toàn 0,2 g Pb(OH) 2 trong 200 mL dung dịch NaOH thì 

cần nồng độ bao nhiêu? Biết 

-15,3 

K 

s(Pb(OH) 2 ) 

= 10 và cân bằng: 

Pb(OH) 2 ↓ + OH - ⇌ Pb(OH) 3 - có K cb = 5.10 -2 

A. 4,15.10 -3 M B. 1,72.10 -2 M 

C. 5,00.10 -2 M D. 8,72.10 -2 M 

C 0 : 

[ ] : 

-3 

4,15.10 

K 

cb 

= 

-3 

C - 4,15.10 ⇒ 


Lời giải 

Pb(OH) 2 + OH - ⇌ Pb(OH) 3 

- 

C 

0,2 

0,2 

(C - ) 

241.0,2 

-2 

C = 8,72.10 M 

0,2 

241.0,2 

K cb 

-3 

( =4,15.10 ) 

Câu 96.(8) Người ta trộn 10 mL dung dịch NH 3 0,1M với 10 mL dung dịch MgCl 2 


0,1M một kết tủa trắng xuất hiện, cần thêm một thể tích tối thiểu của dung dịch 

NH 4 Cl 0,1M bằng bao nhiêu để hoà tan hoàn toàn kết tủa này? Biết pK b (NH 3 ) = 

4,76. Độ tan của Mg(OH) 2 ở điều kiện thí nghiệm là 6,66 mg/L. 




72 










A. 12,4 mL B. 3,6.10 -2 mL C. 4,76 mL D. 70,64 mL 




Lời giải 

Pư tạo kết tủa: Mg 2+ + 2NH 3 + 2H 2 O ⇌ Mg(OH) 2 ↓+ 2NH 4 

+ 

6,66.10 

K 

s(Mg(OH) 2) 

= 4S = 4.( ) = 6,06.10 

58 

-3 

3 3 -12 

Gọi V là thể tích cần tìm; Khi kết tủa hoà tan hoàn toàn: 

2+ 0,05.20 1 

- KS 

[Mg ]= = ⇒ [OH ] = = K 

2+ 

S.(V+20); 

V+20 V+20 [Mg ] 

1 + 0,1.V 

[NH 

3] = ; [NH 

4 

] = 

V+20 V+20 

Mặt khác: 


[NH ].[OH ] 

+ - 

4 

-12 

K 

b 

= =0,1.V. 6,06.10 .(V+20) ⇒ V=12,4 mL 

[NH 

3] 

Câu 97.(8) Đánh giá khả năng hoà tan của AgI trong NH 3 1M ? 

Biết K s(AgI) = 10 -16,08 ; hằng số bền của phức Ag(NH 3 ) 2 + : β= 10 7,24 

A. Tan ít, S = 3,8.10 -5 M B. Tan ít, S = 9,1.10 -9 M 

C. Tan hoàn toàn D. Không tan 

Lời giải 

AgI↓ ⇌ Ag + + I - K S 

Ag + + 2NH 3 ⇌ Ag(NH 3 ) + 2 β 

AgI↓ + 2NH 3 ⇌ Ag(NH 3 ) + 2 + I - K ht =K S .β=10 -8,84 


[ ] 1-2x x x 




73 










2 

-4,43 -5 

K = 

2 

⇒ x = 10 = 3,8.10 = S 

ht 

x 

(1-2x) 





Câu 98.(8) Tính nồng độ của Ag + trong dung dịch thu được khi hoà tan Ag 2 S trong 

HClO 4 0,10 M? Biết 

-49,7 

K 

s(Ag2S) 

=10 ; H 2 S có 

pK = 7,0; pK = 12,9 . 

a 

a 

1 2 

A. 1,26.10 -16 M B. 3,16.10 -11 M 

C. 1,41.10 -11 M D. 1,41.10 -25 M 

Lời giải 

Ag 2 S↓ + 2H + ⇌ 2Ag + + H 2 S K ht =K S .(K a1 .K a2 ) -1 

[ ] 0,1-x x 0,5x 

2 

K = 

-11 

2 

⇒ x = 3,16.10 = 

ht 

0,5x.x 

(0,1-x) 


+ 

[Ag ] 

Câu 99.(8) Cho K s(AgI) = 10 -16,08 0 0 

; E - = 0,54V; E 3+ 2+ = 0,77V . Độ tan của AgI 

I 2/2I Fe /Fe 

trong dung dịch Fe 2 (SO 4 ) 3 đã được axit hoá bằng H 2 SO 4 là: 

A. 9,1.10 -9 B. 8,1.10 -7 C. 3,1.10 -6 D. 6,6.10 -13 

Từ cân bằng: 

Lời giải 

2( E0 0 

3+ 2+ I /2I - 

2AgI + 2Fe 3+ ⇌ 2Ag + + I 2 + 2Fe 2+ Fe /Fe - E 

2 

) 

0,059 

K =K .10 = 10 − 

[ ] 0,1-2S 2S S 2S 

Ta có: 

2 2 

(2S) .S.(2S) 

K 

cb 

= ⇒ S=3,1.10 

2 

(0,1-2S) 

-6 

cb 

2 24,36 

S 






74 













Câu 100.(8) Lắc 1g BaSO 4 trong 10 mL Na 2 CO 3 1 M đến cân bằng được dung 

dịch X. Tách lấy phần dung dịch, thêm 1 mL dung dịch X thu được vào 1 mL dung 

dịch K 2 CrO 4 1 M. Biết 

Hiện tượng xảy ra của quá trình trên là: 

A. Có kết tủa BaCrO 4 màu vàng 

B. Dung dịch trong suốt 

C. Có kết tủa trắng BaCO 3 

K =10 ; K =10 ; K =10 . 

-9,40 -9,97 -9,93 

s(BaCO 3 ) s(BaSO 4 ) s(BaCrO 4 ) 

D. Có kết tủa trắng BaCO 3 và kết tủa vàng BaCrO 4 

Từ cân bằng: BaSO 4 + CO 3 

2- 

Lời giải 

⇌ BaCO 3 + SO 4 

2- 

[ ] 0,57+x x 

K cb =K s1 .K s2 

-1 

x 

K 

2- 2+ 1 

Ta có: S 

-10 

K 

cb 

= ⇒ x = [SO 

4 

] = 0,21 ⇒ [Ba ] = = 5,1.10 ; 

2- 

0,57+x [SO ] 

[Ba 2+ ].[CrO 2- 4 ] =10 -9,89 > K 


s(BaCrO 4 ) 

có kết tủa 


4 




75 













PHẦN 3: KẾT LUẬN 

• Qua thời gian tìm hiểu và nghiên cứu kỹ đề tài em thấy rằng Trắc nghiệm 

khách quan là phương pháp kiểm tra đánh giá rất có hiệu quả; có thể áp dụng nó 

trong bậc học phổ thông cũng như bậc đại học. Hơn nữa trong thời đại công nghệ 

thông tin phát triển như hiện nay nếu ứng dụng công nghệ thông tin vào việc làm 

bài và chấm bài thì trắc nghimrj khách quan đặc biệt có nhiều ưu thế. 

• Tuy nhiên mỗi môn học đều có đặc điểm riêng của nó nên việc vận dụng trắc 

nghiệm khánh quan vào từng môn từng ngành cũng dựa vào đặc điểm đó mà ứng 

dụng sao cho có hiệu quả nhất. 

• Để tìm hiểu sâu hơn về ngành hóa học vô cơ, trước mắt học sinh, sinh viên 

phải nắm vững những kiến thức cơ bản, đặc biệt là lý thuyết và các phương pháp 

giải bài tập. 

• Bài tiểu luận đã hoàn thành yêu cầu đã đặt ra là giới thiệu lý thuyết và đưa 

ra một số bài tập hóa vô cơ về các đại lượng hằng số cân bằng, độ tan, tích số tan; 

đáp ứng nhu cầu của sinh viên trong việc tìm hiểu để tự rèn luyện, góp phần nâng 

cao kiến thức và kỹ năng giải các bài tập có liên quan. 

• Trong quá trình hoàn thành bài tiểu luận này,em đã học hỏi được nhiều điều, 

biết thêm một số dạng bài tập hay,... 

• Do trình độ hiểu biết còn hạn chế nên không tránh khỏi những sai sót, em rất 

mong nhận được sự góp ý của quý thầy cô và các bạn. 





76 













TÀI LIỆU THAM KHẢO 

1. Hoàng Minh Châu (2002), Cơ sở hóa phân tích, Nhà xuất bản Khoa học và 

Kỹ thuật Hà Nội. 

2. Hoàng Nhâm (2005), Hóa học vô cơ, tập 2, Nhà xuất bản giáo dục. 

3. Lâm Ngọc Thiềm, Trần Hiệp Hải (2002) Bài tập Hoá học đại cương, Nhà 

xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội. 

4. Lê Mậu Quyền (2008), Bài tập hóa học vô cơ, Nhà xuất bản khoa học và kĩ 

thuật Hà Nội. 

5. Nguyễn Đức Chung (2003), Bài tập Hoá học đại cương, Nhà xuất bản Quốc 

gia Thành phố Hồ Chí Minh. 

6. Nguyễn Đức Chung (2009), Hoá học đại cương, Nhà xuất bản Quốc gia 

Thành phố Hồ Chí Minh. 

7. Nguyễn Tinh Dung (2007), Bài tập hoá học phân tích, Nhà xuất bản Giáo 

dục. 

8. https://123doc.org/document/1028901-xay-dung-bo-cau-hoi-va-bai-tap-tracnghiem-khach-quan-ve-can-bang-trong-dung-dich-chua-hop-chat-it-tan.htm 

9. http://dhanhcs.violet.vn/present/same/entry_id/5612086 

10. http://hoahoc247.com/bai-tap-can-bang-hoa-hoc-toc-do-phan-ung-co-loigiai-chi-tiet-a1115.html 

11. https://vi.scribd.com/document/322516019/PHAN-LO%E1%BA%A0I-VA- 

PH%C6%AF%C6%A0NG-PHAP-GI%E1%BA%A2I-BAI- 

T%E1%BA%ACP-V%E1%BB%80-TINH-%C4%90%E1%BB%98-TAN- 

THEO-TICH-S%E1%BB%90-TAN 





77 










MỤC LỤC 




PHẦN 1: MỞ ĐẦU ........................................................................................ 2 

Trang 

I. Lí do chọn đề tài .................................................................................... 2 

II. Mục đích nghiên cứu ............................................................................ 2 

III. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 3 

IV. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................... 4 

PHẦN 2: NỘI DUNG .................................................................................... 5 

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VỀ TRẮC NGHIỆM .................. 5 

1.1 Cơ sở lí luận của trắc nghiệm ............................................................... 5 

1.1.1 Khái niệm .................................................................................... 5 

1.1.2 Vai trò của trắc nghiệm trong giảng dạy ...................................... 5 

1.1.3 Phân loại câu hỏi trắc nghiệm ...................................................... 7 

1.2 Trắc nghiệm khách quan ....................................................................... 7 

1.2.1 Khái niệm trắc nghiệm khách quan .............................................. 7 

1.2.2 Các loại câu hỏi trắc nghiệm khách quan ..................................... 7 

1.2.3 Ưu, nhược điểm của trắc nghiệm khách quan .............................. 8 

CHƯƠNG 2:TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VỀ CÁC ĐẠI LƯỢNG HẰNG SỐ 

CÂN BẰNG, ĐỘ TAN, TÍCH SỐ TAN ...................................................... 12 

2.1 Hằng số cân bằng ............................................................................... 12 

2.1.1 Các khái niệm. ......................................................................... 12 

2.1.2 Sự dịch chuyển cân bằng hóa học. .......................................... 12 

2.1.3 Định luật tác dụng khối lượng ................................................. 13 


2.2 Độ tan ................................................................................................ 20 

2.3 Tích số tan ......................................................................................... 21 




78 













2.4 Quan hệ giữa độ tan và tích số tan...................................................... 21 

2.4.1 Tính tích số tan từ độ tan ......................................................... 21 

2.4.2 Tính độ tan từ tích số tan ......................................................... 22 

2.5 Các khái niệm dung dịch bão hòa, dung dịch chưa bão hòa, dung dịch quá 

bão hòa .............................................................................................. 22 

2.6 Tích số tan điều kiện .......................................................................... 22 

2.7 Kết tủa và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình làm kết tủa ................. 24 

2.7.1 Điều kiện để xuất hiện kết tủa .................................................. 24 

2.7.2 Sự kết tủa hoàn toàn ................................................................ 24 

2.7.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình làm kết tủa ...................... 24 

CHƯƠNG 3:HỆ THỐNG CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM ......... 33 

PHẦN 3: KẾT LUẬN .................................................................................. 76 

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 77 





79

Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan hóa vô cơ liên quan đến các đại lượng hằng số cân bằng, độ tan, tích số tan

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?