mosses-book-ebook

Druck mit finanzieller Unterstützung

der Deutschen Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH

Print with financial support of

Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH

چاپ کتاب به کمک مالی مؤسسهٔ‏ همکاری بين المللی آلمان (GIZ)

https://www.giz.de/de/html/index.html

60°

65°

70°

75°

BAK

JOW BKH

KDZ

TAK

FAY

SAM

SAP

BAL

PAN NUR

35° BDG

BMY

PAW KAP

35°

KBL LAG KUN

GHO

WAR LOG NGH

HER

DKD

GHA

PAY KHO

URO

FAR

ZAB

PAT

HEL

QDH

NIM

ولات افغانستان

Provinces

30° of Afghanistan

2013

30°

0 250

Kilometres

Based on a shape file of Afghan Geodesy and Cartography Head Office (AGCHO)

Centres of the provinces

60°

65°

70°

75°

اختصارات اسامی ولا‏ ت افغانستان Abbreviations of the Afghan provinces

BDG Badghis

سيدغ BAK Badakhshan

بدخشان BAL Baghlan

بغلان بلخ BKH Balkh

‏مي ان BMY Bamyan

دايکند ی

DKD Daykundi

FAR Farah

فراه FAY Faryab

فار GHA Ghazni

‏ب

غزن ی

غور

GHO Ghor

هلمند HEL Helmand

هرات

HER Herat

JOW Jowzjan

جوزجان KBL Kabul

کابل KAP Kapisa

کاپ KHO Khost

KUN Kunar

قندوز

لغمان

لوگر

ننگرهار

ين مروز

نورستان

ايپکت

ک ايپکت

پنجشير

پروان

قندهار

سمنگان

سرپل

تخار

اروزگان

وردک

زابل

ي سا

خوست

کنر

Kunduz

Laghman

Loghar

Nangarhar

Nimroz

Nuristan

Paktya

Paktika

Panjshir

Parwan

Qandahar

Samangan

Sare Pul

Takhar

Urozgan

Wardak

Zabul

KDZ

LAG

LOG

NGH

NIM

NUR

PAY

PAT

PAN

PAW

QDH

SAM

SAP

TAK

URO

WAR

ZAB

Editors: S.-W. Breckle, I.C. Hedge, M.D. Rafiqpoor

Field Guide Afghanistan –

Liverworts and Mosses

Flora and Augmented Checklist

سيرعلمی رهنمای

افغانستان

لِيوَروُرتها و خزهها

فلور و

جامع چک ليست

H. Kürschner, M. Lüth, W. Frey

2020

Citation: Kürschner, H., Lüth, M., Frey, W. in Breckle, S.-W., Hedge, I.C. & Rafiqpoor, M.D

(2020): Field Guide Afghanistan – Liverworts and Mosses: Flora and Augmented Checklist. Das

Medienhaus, Alfter, Germany, 386 pp.

ISBN 978-3-00-064563-1

طبع کتاب در چاپخانهٔ‏

آلمان نبُ‏ در شهر

Das Medienhaus

Das Medienhaus

Design/Print & Online

Brunnenstraße 45, 40, 53347 Bonn-Alfter, Germany

Phone: 0049-228-672467

http://www.druckhaus-bonn.de/

www.das-medienhaus.eu

Contacts:

Prof. Dr. H. Kürschner

Institute for Biology

Systematic Botany and Plant-

Geography, Free University of Berlin

Altensteinstraße 6

D-14195 Berlin, Germany

kuersch@zedat.fu-berlin.de

Prof. Dr. W. Frey

Ortlerweg 39d

D-12207 Berlin, Germany

wgfrey@gmx.de

M. Lüth

Umweltplanung

Emmendinger Str. 32

D-79106 Freiburg

umweltplanung@milueth.de

Prof. Dr. S.-W. Breckle

Wasserfuhr 24/26

D-33619 Bielefeld, Germany

sbreckle@gmx.de

sbreckle@uni-bielefeld.de

I.C. Hedge

Royal Botanic Garden Edinburgh

20A Inverleith Row, Edinburgh, EH3

5LR, UK

I.Hedge@rbge.ac.uk

Dr. M.D. Rafiqpoor

Nees Institute for Biodiversity of

Plants, University of Bonn

Meckenheimer Allee 170

D-53115 Bonn, Germany

d.rafiqpoor@gmail.com

www.lotus-salvinia.de

© 2020 by H. Kürschner, Berlin; M. Lüth, Freiburg; W. Frey, Berlin; S.-W. Breckle, Bielefeld;

I.C. Hedge, Edinburgh; M.D. Rafiqpoor, Bonn

Die Deutsche Bibliothek – CIP-Einheitsaufnahme

Field Guide Afghanistan – Liverworts and Mosses: Flora and Augmented Checklist

H. Kürschner, M. Lüth, W. Frey

Editors: S.-W. Breckle, I.C. Hedge, M.D. Rafiqpoor, 2020

ISBN 978-3-00-064563-1

This book and all its parts are protected by copyright. Any

use outside of the narrow limits of copyright law without

the consent of the authors of this book is inadmissible and

punishable. This applies in particular to duplications,

translations, micro-filming, digitization, storage on and

distribution by electronic mediums and systems .

Layout, design and editing:

M.D. Rafiqpoor, S.-W. Breckle, H. Kürschner

Drawings and maps:

M.D. Rafiqpoor, S.-W. Breckle & H. Breckle

Cover design:


Print:

Das Medienhaus, Alfter, Alfter/Bonn

Brunnenstraße 40, 53347 Bonn-Alfter



Cover Photos:

Riccia bifurca Hoffm. (Ricciaceae) and Barbula

unguiculata Hedw. (Pottiaceae).

Photography: Michael Lüth

حق چاپ يا ن اثر و مجموعه بخش ی ها آن در محدوده قانون حق

طبع و نشر محفوظ است.‏ هر ی نوع تخط از ا ين محدوده بدون اجازهء

ي نوسندگان يا ن اثر ممنوع و قابل مجازات است ي ن امر به ويژه در

مورد تکثير ي مجموعه و بخش های اي ين اثر،‏ ترجمه،‏ ه م کروفلم

ي ي يجها،‏ د يخ تا رز کردن و تن آن ‏لای سخت افزار ها به منظور پخش

ي يآن از طرق س ستم هایالکترونکی يروغ ه ني ز صادق است.‏

. ا

و S.-W. Breckle

Barbula unguiculata

طرح،‏ صحافی و ويرايش:‏

M.D. Rafiqpoor, H. Kürschner

ر س نقشه م ها و

ها در متن:‏

M.D. Rafiqpoor, S.-W. Breckle & H. Breckle

طراحی جلد:‏


چاپ:‏

Das Medienhaus, Alfter, Alfter/Bonn

Brunnenstraße 40, 53347 Bonn-Alfter



تصاوير روی جلد:‏

(Ricciaceae) Riccia bifurca Hoffm. و

.Hedw. (Pottiaceae)

تصاوير از:‏ Michael Lüth

Preface

Dr. Braulio Ferreira de Souza Dias

Executive Secretary of the UN-Convention on

Biological Diversity (CBD)

Following the 2010 field guide to Afghanistan’s flora and

vegetation and the publication, in 2013, of the Checklist of

Vascular Plants, this new Field Guide covers the mosses and

liverworts of Afghanistan. This flora and checklist facilitates

field identification of the bryophytes in a country of climatic

and topographic extremes and is testimony to the resilience

and adaptive capacities of plants to extreme conditions. It is

testimony to the variability of this oldest lineage of land

plants occurring between the dry Sistan Basin, the plains in

the north and southwest, the central highlands and the

Hindu Kush and Pamir Mountains in the northeast. Edited

jointly by the authors of the checklist of vascular plants of

Afghanistan, Prof. Dr. Siegmar-W. Breckle (Bielefeld), Ian

C. Hedge (Edinburgh) and Dr. M. Daud Rafiqpoor (Bonn),

this guide has been compiled by renowned bryologists Prof.

Dr. Harald Kürschner and Prof. Dr. Wolfgang Frey (Berlin)

and Michael Lüth (Freiburg).

Together with Vascular Plants of Afghanistan – an

Augmented checklist, this Field Guide Afghanistan:

liverworts and mosses is another significant contribution to

global taxonomic knowledge and thereby responds to the

capacity-building strategy for the Global Taxonomy

Initiative agreed by Parties to the Convention on Biological

Diversity in 2012, which calls for enhanced dissemination

and use of taxonomic knowledge and information to enable

the effective implementing of the Convention. It also

represents an important contribution to Target 1 of the

updated Global Strategy for Plant Conservation to achieve

by 2020 an online flora of all known plants, as well as

contributing to enhancing capacities, public engagement and

awareness about plant diversity and its role in sustainable

livelihoods and importance to live on earth.

Hopefully, this checklist will be widely distributed and

used throughout the country and contribute to enhancing

and scientific understanding as well as raising public

awareness about the wealth of biodiversity in Afghanistan.

Executive Secretary of the Convention on Biological Diversity

Dr. Braulio Ferreira de Souza Dias, Montréal, Dec. 2019

پيشگفتار

داکتر براوليو فيرايرا دِ‏ سوزا دس

سکرترجنرال برمه حفظ تنوع زيستی

سازمان ملل CBD) (

به تعقيب ‏"رهنمای سيرعلمی افغانستان فلور و پوشش گياهی"‏ در

سال و‎۲۰۱۰‎ نشر ‏"چک ليست گياهان رگدار افغانستان در سال

جديد سير علمی شامل خزهها و لِيوَروُرت های

افغانستان است اين فلور و چک ليست تشخيص بريوفايتها را در

س اقليم و توپوگرافی ‏ُمفرط آن ، هولت بخشيده در عين

يک کشور

زمان گواه بر انعطاف پذيری و توانمندی های سازگاری گياهان

شرايط ‏ُمفرط میشد.‏ اين فلور و چک ليست بهذعم خود شاه ‏ِد

نوساتِ‏ توافقاتِ‏ يکی از قديمیترين دودمان های گياهان خشکه

است که از حوزهء خشک سيستان گذار از سطوح هموار و

ی خشک شمال یو جنوبغرب کشور به سمت مناطق کوهستانی

افغانستان مرکزی و از آنجا سلسله کوههای شامخ هندوکش و ‏مير

ها در شمالشرقکشور گسترش دارند.‏ اين اثر که از جانب نويسندگان

‏"چک ليست گياهان رگدار افغانستان پروفيسور داکتر زيکار برکلی

‏(بيله فلد)،‏ آين چارلس هيج ‏(اِدينبرگ دو داکتر داو رفيق پور

پروفيسور

‏(برلين

ويرايش شده است،‏ از جانب بريولوجست های شهير،‏

داکتر هارالد ر کيورشنَ‏ ‏(برلين)،‏ پروفيسور ل ف داکتر ‏ُو گَنگ فرای

ميشائيل لِيوت ‏(فرايبورگ اکمال ‏فته است.‏

همراه ‏"گياهان رگدار افغانستان يک چک ليست جامع"‏

‏"رهنمای سيرعلمی افغانستان لِيوَروُرتها و خزهها"‏ سهم برجستهء

ديگر در ارتقای دانش تکسونوميکی جهانی بوده و در اين راستا

جوابگوی نيازمندی های راهبرد ظرفيت سازی برای ‏"ابتکار

تکسونومی جهانی"‏ است که از جانب کشور های عضو پيمان

تنوع زيستی در سال توافق شده و ء هدف آن اشاعه بيشتر

و استفاده از دانش و معلوماتِ‏ تکسونوميکی برای تطبيِق مؤثر اين

پيمان می ‏شد.‏ اين اثر همچنان سهم ‏رزی را در راستای رسيدن به

هدفِ‏ شماره ‏"استراتيژی جهانی برای حفظ گياهان"‏ که منظور آن

تدوين يک فلور الکترونيکی برای تمامی گياهانِ‏ امروز

شناسائیشده است،‏ ايفا می کند.‏ افزون برآن،‏ اين اثر در بسط

دادن ظرفيتها،‏ آمادهساختن اذهان عامه و شريکساختن آا برای

حفظ تنوع زيستی در دنيای گياهی و نقش آن در طرز معيش ‏ِت

آيندهنگرانه و ‏يدار برای زندگی در روی زمين نيز سهم ‏رزی را ايفا

می نمايد.‏

اميدواريم اين چک ليست گسترش وسيع ‏فته در سرسر

کشور مورد استفاده قرار گرفته و رسال ‏ِت خويش را در ارتقای

دانش علمی و همچنان آگاهی مردم پيرامون غنای تنوع زيستی در

افغانستان انجام دهد.‏

سکرتر اجرائيهء پيمان تنوع زيستی سازمان ملل متحد

داکتر براوليو فيرايرا دِ‏ سوزا دس مونترل،‏ دسامبر

) نب (

-

"

(

۲۰۱۳، رهنمای

.

"

(

(،

و

،

-

-

٢٠١٩

،

،

۲۰۲۰

،

٢٠١٢

۱

ً

ً

بند طبیعی ٓ اهکی در بند تحتانی پارک ملی بند امیر.‏ در اینجا که ٓ اهک رسوب نموده و در نتیجه بند بتدریج گسترش می یابد،‏ خزه ها ‏(مثلا

نقش برازنده بازی می کنند.‏ ‏(تصویر:‏ ،Breckle ‎۱۲‎‏.سپتامبر‎۱۹۷۶‎‏)‏

بند طبیعی ٓ اهکی در بند تحتانی پارک ملی بند امیر.‏ در اینجا که ٓ اهک رسوب نموده و در نتیجه بند بتدریج گسترش می یابد،‏ خزه ها ‏(مثلا

نقش برازنده بازی می کنند.‏ ‏(تصویر:‏ ،Breckle ‎۱۲‎‏.سپتامبر‎۱۹۷۶‎‏)‏

،Bryum pseudotriquetrum

(Palustriella commutata ،Eucladium verticillatum

The natural limestone dam at the lower lake of Band-e Amir National Park. Here mosses play a special role (e.g., Bryum pseudotriquetrum,

Eucladium verticillatum, Palustriella commutata), where lime is precipitated and thus the natural dam is slowly enlarged (Photo: Breckle,

12.09.1976)

،Bryum pseudotriquetrum

(Palustriella commutata ،Eucladium verticillatum

Preface

Prof. Dr. M. Osman BABURY

Professor of Pharmacognosy, Faculty of Pharmacy

Kabul University

Deputy Minister for Academic Affairs, Ministry of Higher

Education, Islamic Republic of Afghanistan

The study of the flora of Afghanistan is an important biological

need for conservation of biodiversity, sustainability of natural

resources and their rational use. After publication of some valuable

scientific works in the second half of the last century, and

specially the two valuable sources “Field Guide Afghanistan” and

“Vascular Plants of Afghanistan” by prominent authors and editors

and my friends Siegmar-W. Breckle, Ian C. Hedge, M.

Daud Rafiqpoor, and Andreas Dittmann in recent years, which

became available to interested scholars and colleagues, the publication

of “Field Guide to Afghanistan’s Bryophytes” is of great

importance to the further study of flora in the country.

The survey of these living organisms (bryophytes) plays a key

role in identifying ecological and even environmental changes.

On the other hand, it is evident that the study and analysis of

these living organisms is a crucial step towards information about

taxonomy, undoubtedly paving the way for an in-depth analysis

of Afghanistan’s natural resources and their management. This

work once again proves that the vegetation of Afghanistan is

much more diverse as is shown in this book as in others in the

past, because of the highly mountainous character of the country.

As far as the literature review of flora in the country indicates,

this valuable source is the first of its kind to provide information

on the number of liverworts, bryophyte, and hornworts. Furthermore,

it provides a comprehensive, systematic analysis of

identified bryophyte and sheds light on distribution, altitude,

ecology, life form and their main characters.

I appreciate the hard work and remarkable achievements of

the researchers, authors and editors of this valuable source and

congratulate them and the entire relevant academic community

of Afghanistan on this publication. mobabury@hotmail.co

پيشگفتار

پوهنوال داکنر محمد عثمان ‏بری

استاد فارمَکوگنوزی در دانشگاه فارمسی

پوهنتون کابل

معين علمی وزارت تحصيلات عالی

جمهوری اسلامی افغانستان

مطالعهء فلورای گياهی افغانستان يک نياز مبرم بيولوژيکی برای حفظ

تنوع زيستی،‏ ‏يداری اين منابع و در فرجام استفادهء ‏ينه از اين

منابع می ‏شد.‏ به دوام ‏يه و چاپ آر گرانبهای نيمهء دوم قرن

گذشته و به ويژه ‏"رهنمای سير علمی افغانستان"‏ و ‏"گياهان رگدار

افغانستان"‏ توسط محترمان زيگمار برکلی،‏ محمد داود رفيق پور و آين

چارلس هيج که طی چند سال واپسين به دسترس دانشمندان و

همکاران مربوط قرار گرفت،‏ ‏يهء ‏"رهنمای بريوفايتای افغانستان"‏ به

گونهء فلور و يک چک ليست جامع اهميت برازنده يی در گسترش

مطالعه فلورای گياهی افغانستان ايفا می نمايد.‏

در عين حال مطالعهء اين موجوداتِ‏ حيه ‏(بريوفايت ها)‏ در

تشخيص اختلالاتِ‏ ايکولوژيکی و حتی محيطزيستی کشور ما نقش

مهمی انجام داده میتواند.‏ بديهی است،‏ که از جانب ديگر مطالعه و

بررسی اين موجودات گام فراتر برای دسترسی به معلومات تکسو-‏

نوميکی در کشور بوده و بدون ترديد زمينهء ارزبی عميقتر منابع

طبيعی کشور و در فرجام زمينهء مديريت اين منابع را فراهم میسازد.‏

اين اثر يک ‏ر ديگر مانند آر قبلی مويد تنوع قابل توجِه فلورای

گياهان در کشور بنا بر کوهستانیبودن آن است.‏

جايی که مطالعه پيشينهء منابع موجود علمی پيرامون فلورای

گياهی کشور نشان می دهد،‏ اين اثر نخستين منبعی است که در آن

در مورد تعدادِ‏ ليورورت ها،‏ خزه ها و هارن ورت ها معلومات ارائه

گرديده است.‏ افزون بر آن،‏ اين اثر به طور جامعی بريوفايت های

تشخيص شده را به صورت سيستماتيکی توضيح و در آن توزيع

‏(پراکنش)،‏ ارتفاع،‏ ايکولوژی،‏ شکل زيست و مشخصات اساسی ارائه

شده است.‏

اينجانب زحمات محققين،‏ مؤلفين و ويراستاران اين اثر را به گونهء

يک دستآورد مهم به ديدهء قدر نگريسته و چاپ آنرا برای همهء اين

دانشمندان و همچنان جامعهء علمی افغانستان تبريک عرض می نمايم.‏

پوهنوال محمد عثمان ‏بری

استاد فارمکوگنوزی در دانشگاه فارمسی پوهنتون کابل

کابل،‏ جنوری ‎۲۰۱۹‎؛ ‏مه الکترونيکی:‏

mobabury@hotmail.com

ً

یک دریاچه در ٔ دره ننگرهج،‏ یکی از دره های جانیی ٔ دره لغمان،‏ که ٔ کناره های ا با بته ها همراهی می شود.‏ در ٔ دامنه سمت چپ این دریاچه کُ‏ رد های کوچک بوسیل ٔ ه

دیوارهای سنگی استحکام یافته اند.‏ در ٔ سایه سنگهای دیوارهای سنگی و در بخشهای بته زار ادامنه ها در جنب پوششی از گلسنگا،‏ خزه ها با شکل زیست متکائی

نیز پیدا می شوند ‏(تصویر:‏

‏(مثلا

Breckle،۹ . اپریل (۱۹۶۹

( Pottiaceae ،Grimmiaceae ،Bryaceae

Small side stream at the period of snow melting in spring in the Nangarhaj Valley, a side valley in the upper Laghman valley, lined with

shrubs. Small fields are laid out as terraces and protected by stone walls. In the shady rocks, in the stone walls and the bushy slopes, small

moss cushions (e.g., Bryaceae, Grimmiaceae, Pottiaceae) appear next to lichen coverings (Photo: Breckle, 09.04.1969)

ٓ ن

Preface of Editors

پيشگفتار مؤلفين

Afghanistan is a land-locked country in south-western Asia at the

interface with Central Asia. With an area of 652,864 km², it is

slightly larger than France with 643,801 km². The topography of

the country is dominated by the high mountain ranges of the

Hindu Kush and Kohe Baba, traversing the country from west to

east, and rising to 7,485 m. Afghanistan has a pronounced

continental climate in all regions: the summers are very hot and the

winters very cold. In summer, it can be dry for six to eight months,

with the only significant rainfall mostly in winter. In the plains of

the north, west and south there is a desert climate, while the southeast

is sub-tropical and lies in the monsoon catchment area, so that

a significantly higher rainfall characterizes its climate.

The flora and vegetation of the country is very rich. It is that

of a continental and mountainous country, which, despite

widespread drought, offers great habitat diversity with very diverse

ecological conditions. This is not least due to the fact that it is at the

intersection of several bio-geographical zones.

With up to c. 5,000 higher plant species, Afghanistan

exhibits a rather high degree of phyto-diversity. With a

proportion of endemic species of around 25%, the Afghan flora

is very rich in plants that are found nowhere else in the world.

This has been elucidated by BRECKLE & RAFIQPOOR (2010)

and by BRECKLE et al. (2013). The idea of having an inventory

of other groups of organisms led to this new book by

KÜRSCHNER et al., dealing with all the c. 270 bryophyte

species so far known from the country.

Despite the fact that large parts of the country have been

transformed by human influence, over millennia of overgrazing,

deforestation and agricultural use, very few, especially remote

regions, still have a natural vegetation. A continuous floristic

exploration of Afghanistan did not begin until the middle of the

20th century; it too has been hampered by the political situation

of the state. For all these reasons, we are convinced that it is

essential to have good bases of scientific books for schools,

universities and official institutions of the war-torn country. We

are very pleased that the team with Harald Kürschner and

Wolfgang Frey (FU-Berlin, Germany) has put together all the

available knowledge on Afghan bryophytes.

It is another step for development and strengthening the small

scientific community in Afghanistan. For nature conservation as

well as for indicating environmental situation, the knowledge of

bryophytes is essential as well as that of lichens - a future guide

under way.

The book has a long history, since neither the German

Academic Service (DAAD) nor the Royal Botanic Garden

Edinburgh (RBGE) could print the book, we are very glad that

it was possible to have it printed by means of the „Deutsche

Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit” (GIZ) with

the high-quality printer „Medienhaus” in Alfter, near Bonn.

It is a creative knitting work by the “Medienhaus”, as Mrs

Susanne Fuhrmann, head of project planning, told us, a very

big help, which we especially want to acknowledge. But also

we acknowledge the friendly co-operation of many colleagues

and institutions during the last decades.

Siegmar-W. Breckle (Bielefeld), Ian C. Hedge (Edinburgh), M.

Daud Rafiqpoor (Bonn)

افغانستان يککشور محاط به خشکه در جنوبغرب آسيا در گذار به آسيای

ميانه است.‏ اين کشور مساحت ‎۶۵۲۸۶۴‎کيلومتر مربع قدری بزرگتر از

فرانسه ‏(مساحت ‎۶۴۳۸۰۱‎کليومتر مربع)‏ می ‏شد.‏ سيمای خارجی

توپوگرافی اين کشور را بطور عمده سلسله کوه های شامخ هندوکش و کوه

تعيين می نمايند که از شمالشرق به سمت جنوبغرب تقريباً‏ تمام کشور را احتوا

نموده و ارتفاعات متر می رسند.‏ در تمام مناطق افغانستان اقليم

شديداً‏ بَری ‏بستاای بسيار گرم و داغ و زمستاای فوق العاده سرد

حاکميت دارد.‏ فصل خشک ‏بستان حدود ۸-۶ ماه را احتوا نموده و ‏راا

تنها در فصل زمستان می ‏رند.‏ در همواری های شمال،‏ غرب و جنوب کشور

اقليم صحرائی حاکم است،‏ اما يک نوار نسبتاً‏ ‏ريک در جنوبشرقکشور

اقليم نيمه حارهٔ‏ آن تحت ‏ثير ‏راای مونسونی نيمقارهٔ‏ هند قرار داردکه اقليم

اين ‏حيه را ‏راای نسبتاً‏ هنگفت مشخص می سازد.‏

فلورا و پوشش گياهی افغانستان خيلی غنی از گونه ها است.‏ اين

پديده زايدهٔ‏ خصلت کوهستانی کشور است که وصف خشکی شديد

و گستردهٔ‏ اقليم،‏ ‏ع‏ ايجاد تنوع عظيم اماکن زيست شرايط خيلی

متنوع اکولوژيکی گرديده.‏ در اين مسير موقعيت کشور در محل تقاطع

چندين زون ‏يوجيوگرافيکی نيز نقش برازنده را ايفا می نمايد.‏

افغ حدود ۵۰۰۰ گونهگياه از درجهٔ‏ خيلی بلند تنوع گياهی

برخوردار است.‏ موجوديت حدود ۲۵ در صد گونه های بومی در مجموع

گياهان،‏ فلورای اين کشور غنی از گونه هائی است که بغير از اينجا در هيچ

جای ديگر دنيا پيدا نمی شوند.‏ اين پديده در آر BRECKLE

و همکاران (۲۰۱۳) به وضاحت نشان داده شده.‏

تفکری مبنی بر داشتن به اصطلاح يک برآوردکلی از گروه های ديگر موجودات

حيه در افغانستان سبب تدوين کتاب روی دست از جانب KÜRSCHNER و

همکاران گرديد؛ در اين اثر حدود ۲۷۰ گونه از بريوفايتهاکه امروز از اين

کشور شناسائی شده اند،‏ مورد ارزبی قرار گرفته.‏

علی رغم اين واقعيت که بخش عمدهٔ‏ اين کشور در اثر فعاليتهای

انساا ‏(مالچر نمودن افراطی،‏ جنگلزدائی،‏ ‏ره برداری های زراعتی و

غيره ( از هزارها سال به اينسو تغيير داده شده،‏ بقای گياهان ابتدائی و

بکر طبيعی فقط بصورت نکتهوار،‏ مخصوصاً‏ در مناطق دور دست،‏

بجامانده.‏ در افغانستان اواسط قرن بيستم هنوز تحقيقات پيگير

فلوريستيک آغاز نيافته بود؛ شرائط سياسی در اين کشور نيز به اشکال

مختلف مانع اين امر گرديده.‏ درست به همين دلايل ما معتقديم که داشتن

اپيه های محکم جهت تدوينکتاای علمی برای مکاتب،‏ دانشگاه ها

و مؤسسات دولتی در افغانستا ‏ِن جنگزده دارای ارزش زيربنائی می ‏شد.‏

و

ما بسيار مشکوريم که تيم

‏(دانشگاه تخنيکی برلين،‏ آلمان)‏ تمامی دانش خويش را پيرامون خزه های

افغانستان در اين اثر ما شريک نموده اند.‏

کتاب رهنمای بريوفايتها يک گام ديگر در جهت تکامل و تقويت

جامعهٔ‏ کوچک علمی در افغانستان است.‏ شناخت بريوفايتها برای حفاظت

از محيط زيست و تشخيص شرايط طبيعی در کشور،‏ همانند شناخت از

گلسنگهای اين کشور به عنوان يک رهنمای ديگر برای فلورای افغانستان که

فرآيند تدوين آن در جرن است،‏ دارای ارزش بنيادی می ‏شد.‏

تدوين اين اثر بنوبٔه خود يک ‏رچه دارد.‏ از آنجائيکه نه سرويس خدمات

اکادميکی آلمان (DAAD) و نه ‏غ شاهی نبات در اِدينبورگ (RBGE)

اسکاتلند،‏ به چاپ اين کتاب مبادرت ورزيدند،‏ ما بی ‏ايت مسرور و متشکريم

که مؤسسهٔ‏ همکاری بين المللی آلمان GIZ) ( ما را در اين راستا ‏ری نموده و

کتاب حاضر را قطع و صحافت عالی در چاپخانٔه Medienhaus در شهرک

در نزديکی شهر بن،‏ آلمان،‏ چاپ نمودند.‏ طوريکه ‏نو سوسن فُورمن

مديرهٔ‏ امور نشراتی اين چاپخانه بيان فرموده،‏ در اثر خلاقيتِ‏ اين چاپخانه اين

کتاب بعنوان يک ‏"اپرچهٔ‏ نفيس نساجی"،‏ برای چاپ آماده شده و ما از همين

سبب از و شخص ‏نو سوسن فُورمن بخاطر اين خدمت بزرگ

بی ‏ايت سپاسگذاريم.‏ در عين زمان از همکاری صميمانٔه دوستان و مؤسساتی

که ما در دهه های اخير ‏ری نموده اند،‏ اظهار قدردانی می کنيم.‏

و

و RAFIQPOOR

Wolfgang Frey

Harald Kürschner

۷۴۸۵

BRECKLE

انستان

Medienhaus

(۲۰۱۰) و

Alfter

زيگمار برکلی ‏(بيلِفلد)،‏ آين چارلس

پور ‏(بن)‏

هيج ) داِ‏ ينبورگ)،‏ محمد داود رفي ق

ً

کوتل شترگردن در کوه بابا.‏ جمعیتی از گیاهان متکائی خاربن عمدتا با

Acantholimon و .Cousinia ٔ ساحه پیدایش خزه ها از فامیل Pottiaceae که با شرایط بسیار خشک

توافق یافته اند ‏(تصویر:‏Freitag .H)

Shutur Gardan pass, Koh-e Baba. Thorn cushion formation, especially with Acantholimon and Cousinia. Area of extremely dry adapted

Pottiaceae species. (Photo: H. Freitag)

Acknowledgements

سپاسگذاری

Without the help and advice and constant co-operation

between the editors and authors it would not have been

possible to succeed in publishing this augmented checklist

of Afghan bryophytes. Thus our special thanks go first to

the editors: S.-W. Breckle (publishing, text comments and

layout), I.C. Hedge (linguistic corrections, text comments)

and M.D. Rafiqpoor (layout, translation into Dari and

preparation of a "Dari bryological glossary", new terms for

which are in "Botanic Dari" to date no adequate scientific

terms exists). And for their initial idea to continue the

series on „Field Guides“ - Field Guide Afghanistan; Vascular

Plants of Afghanistan.

The direct or indirect help of the following institutions

and people is acknowledged with thanks:

Deutsche Naturfreunde (Hindukusch-Kundfahrt der

Deutschen Naturfreunde 1965) and German Research

Society (Special Research Division 19 - Tübingen Atlas of

the Near and Middle East, TAVO) for funding the field trip

1974 to Afghanistan (W. Frey, W. Probst) and W. Röllig,

head of the TAVO, for his kindly support and for his organisation

of several TAVO publications. These field trips

and first collections of bryophytes were the basis for our

interest and scientific work in the bryophytes and geobotany

of Afghanistan. Further collections were provided by

many colleagues, increasing our knowledge on the flora

enormously. To name are: A .J. Bolton (Bangor), S.-W.

Breckle (Bielefeld), D. Dieterle (Munich), R. Fritsch (Gatersleben),

H. Huss (Graz), M. Keusgen (Marburg), E.

Koblmüller (Munich), I. Kukkonen (Helsinki), D. Podlech

(Munich), W. Probst (Oberteuringen), K.H. Rechinger

(†,Vienna), M. Steiner (†, Munich), P. Uotila (Helsinki)

and O. H. Volk (†, Würzburg).

H. Breckle (Karlsbad) developed software for designing

the distribution maps for the taxa using basic OCADmaps

and provided all the maps in EPS format. His support

is gratefully acknowledged.

Many Afghan authorities were indispensable for

providing permits and all the organisation and management

during the field trips in Afghanistan. To all, we owe

sincere gratitude.

Our main gratitude however, goes to the Afghan people.

They supported all the different field trips in many

different and friendly ways.

تدوين و نشر موفقانهٔ‏ ‏"فلور و چک ليست جامع برای ه بريوفايت ای

افغانستان"‏ بدون همکاریها و مشورههای دوامدار ميان نويسندگان

و مؤلفين اين اثر ممکن می بود.‏ ازينرو نويسندگان مراتب امتناِن

ويژ ‏ٔه خود را در قدم اول به ويراستاران:‏ ‏(ويرايش و

و اِبراز نظر پيرامون مت ن و طرح کتاب)،‏ ‏(اصلاحاتِ‏

ز ‏نی و اِبرازنظر ن پيرامون و مت و ‏(طرح و ويرايش،‏

ترجم ‏ٔه دری و ‏يه يک واژهم ‏ٔه بِريولوژيکی به زن دری،‏ ايجاد واژه

های علمی بونيکی در ساح ‏ٔه بريولوژی که برای آن اکنون در

زن دری اصطلاحا ‏ِت مناسب وجود ندارد تقديم می دارند.‏

همچنان و مبتکرين سلسل ‏ٔه کتاای ‏"رهنمای

ساحه"‏ برای افغانستان هستند،‏ که از اين مفکور ‏ٔه بکر ايشان در

اينجا قدردانی ‏دهانی میشود.‏

ما در اينجا از همکاری های مستقيم وغير مستقيم مؤسسات و

افراد ذيل صميمانه اظهار امتنان می نماييم:‏

اتحادي ‏ٔه آلمانی ‏"هواخواهانِ‏ طبيعت"‏ ‏(سيرعلمی هندوکش از

جانب اتحادي ‏ٔه آلمانی ‏"هواخواهان طبيعت"‏ در و بنيادِ‏

اطلس تِيوبينگِن

تحقياتی آلمان ‏(بخش تحقيقاتی

برای شرق نزديک و ميانه،‏ ( TAVO در سال مصارف سفر

و را به افغانستان به عهده گرفته بودند؛ از

بهعنوان رئيس به خاطر پشتيبانیهای بی شايبه،‏

سازماندهی صميمانه و صادقانه و همکاری در نشرا ‏ِت متعدد در

چارچوب اين اطلس موادی که در سفر جمع آوری شده

های علمی ما را پيرامون بريوفايت ا و جغرافيای

است،‏ زيربنای کار

گياهی افغانستان تشکيل داده است.‏ مواد جمع آوری شد ‏ٔه بعدی که

از جانب تعدادی از همکاران

S.-W. Breckle

I.C. Hedge

M.D. Rafiqpoor

(

( ۱۹۶۵

اختصاصی شماره - ۱۹

۱۹۷۴

۱۹۷۴

(

Rafiqpoor

TAVO

"

W.Probst

.

Breckle

W.Frey

W.Röllig

S.-W.Breckle ،( Bangor) A.J.Bolton]

،( Gatersleben) R. Fritsch ،( Munich) D.Dieterle ،( Bielefeld)

E.Koblmüller ،( Marburg) M. Keusgen ،( Graz) H.Huss

،( Munich) D.Podlech ،( Helsinki) I.Kukkonen ،( Munich)

،( †، Vienna) K.H.Rechinger ،(Oberteuringen) W.Probst

O.H.Volk ( Helsinki P.Uotila ) ،( †، Munich) M.Steiner

و

در دسترس ما قرار داده شده بود،‏ آگاهی ما را در

رابطه فلور اين کشور افزايش بخشيده است.‏

استفاده از نرم افزاری را

جهت طراحی نقشه های پراکنشی گونه ها انکشاف داده و اين

نقشهها را به سايز ويرايش و در هدسترس ما قرار داد . ما از

همکاری مؤثر آقای اظهار امتنان می نماييم.‏

بسياری از دواير دولتی و مؤسسات افغانی در راستای اعطای

اجازه ‏مه های تحقيقاتی،‏ فراهم آوردن سهولت ها و سازماندهی

سيرهای علمی در افغانستان همکاری فرموده اند.‏ از هم ‏ٔه اينها

در اينجا قلباً‏ تشکر می کنيم.‏

اين همه سپاس عميق و قلبی خود را به مردم افغانستان ابراز

می داريم.‏ ايشان در سير های علمی مختلف از هيچ نوع همکاری

صميمانه ما دريغ ننموده اند.‏

،

OCAD

ما

[( †، Würzburg)

( Karlsbad) H. Breckle

EPS

H.Breckle

،

Harald Kürschner, Wolfgang Frey

Berlin, October 2019

یک درخت با چند گیاه اپیفایت ،Taraxacum) خزه ها و گلسنگها بالای شاخه های غولک مانند درخت)‏ در پغمان ‏(تصویر:‏ .M) Keusgen

Tree with some epiphytic plants (Taraxacum, mosses, lichens on forked branches) in Paghman (Photo: M. Keusgen)

Contents

فهرست مطالب

Prefaces

Acknowledgements

Contents

9

13

15

پيشگفتار ها

مراتب سپاس گز یار

فهرست مطالب

I General Part

1 Physical Nature of Afghanistan

1.1 Geomorphology and geology

1.2 Climate

1.3 Vegetation

1.4 Degradation, desertification

2 Bryophytes

2.1 Introduction

2.2 Importance of bryophytes

3 Bryological exploration and collectors

17

19

19

21

24

38

41

41

42

47

بخش عمومی

جغرافيای طبيعی افغانستان

جيومورفولوجی و جيولوجی

اقليم

پوشش گياهی

تنزيل کيفيت،‏ صحرائی شدن

بريوفايتا

مقدمه

در افغانستان چند گونه گياه موجود است؟

تحقيقات بريولوژيکی و جمع کنندگانِ‏ نمونههای گياهی

۱۰۱

۱۰۲

۱۰۳

۱۰۴

۲۰۱

۲۰۲

I

۱

۲

۳

II Special Part

4 Explanatory remarks on the checklist

4.1 Systematic treatment

4.2 Distribution

4.3 Altitude

4.4 Collecting and documenting

5 Taxa described from Afghan plant material

6 Determination key for bryophytes of Afghanistan

6.1 Key to the suprafamilian taxa of bryophytes

6.2 Key to the taxa of liverworts (Marchantiophyta)

6.3 Key to the taxa of mosses (Bryophyta)

7 Enumeration of bryophytes

7.1 Division Marchantiophyta

7.2 Division Bryophyta

7.3 Division Anthocerotophyta

51

53

53

53

54

54

57

59

59

59

65

114

114

138

345

بخش خصوصی

تذکراتِ‏ توضيحی پيرامونِ‏ چک ليست

II

۴

۴۰۱

۴۰۲

۴۰۳

اسلوب سيستماتيک

پراکنش

ارتفاع

۴۰۴ جمعآوری و مستندسازی

تکساهای تشخيص شده از مواد جمعآوری شده

افغانستان

کليد تشخيص برای بريوفايتای افغانستان

کليد تشخيص برای تکساهای بريوفايتا

٦۰۲ کليد تشخيص برای لِيوَروُرتها ‏(مَرکانتيوفايتا)‏

کليد تشخيص برای خزهها ‏(بريوفايتا)‏

شمارهبندی بريوفايتا

۷۰۱ بخش مَرکانتيوفايتا

بخش بريوفايتا

۷۰۳ بخش اَنتوکريتوفايتا

از

٦۰۱

۵

۶

٦۰۳

۷

۷۰۲

III Final Part

8 References

9 Sources of photographs

10 Glossary of terms

11 Taxonomic Index

12 Authors

347

349

355

357

371

379

III بخش ‏ای

فهرست مأخذ

منابع تصاوير

۱۰ واژهمه‏ اصطلاحات علمی

۱۱ فهرست تکسونوميکی

۱۲ نويسندگان

۸

۹

I General Part

I بخش عمومی

Marchantia polymorpha

ٔ

ٔ

ً

ً

و .Picea در بستر سایه ای جنگل در جنب علفهای بستر جنگلات همچنان خزه ها

جنگل انبوه از سوزنبرگان در ٔ دامنه جنوبی سفیدکوه با درختان

پیدا می شوند که حتی در ٔ قاعده ٔ تنه درختها نیز می روند ‏(تصویر:‏ .H، Freitag ۱۹ جون ۱۹۶۹)

‏(مثلا

جنگل انبوه از سوزنبرگان در دامنه ٔ جنوبی سفیدکوه با درختان Pinus ،Cedrus

و .Picea در بستر سایه ای جنگل در جنب علفهای بستر جنگلات همچنان خزه ها

Pinus ،Cedrus

(Hypnum spp. ،Brachythecium

Dense coniferous forest south of Safed Koh with Cedrus, Pinus, Abies and Picea. In addition to forest herbs, mosses (e.g., Brachythecium,

Hypnum spp.) can be found on the shady forest floor, and at the trunk base of the trees (Photo: H. Freitag, 19.06.1969)

1 Physical Nature of Afghanistan

1 طبيعت فيزيکی افغانستان

1.1 Geomorphology and geology

High and less elevated mountains, deeply eroded valleys,

high plateaus, inter-mountain basins (e.g., Kabul- and

Koh-Daman Basin) and wide pediments characterize the

general topography and nature of Afghanistan (◘ Fig. 1).

Major natural landscape units comprise high mountains [the

Hindu Kush (Nowshaq 7,485 m), the mountainous region

of central Afghanistan including Koh-e Baba, Ferozkoh in

the west, Tirbande Turkistan in the north, and the Safed

Koh in the east], the semi-desert and steppe regions of SWand

N-Afghanistan, and finally the arid desert-lowlands of

the south-west.

۱.۱ جيومورفولوجی و جيولوجی

در طبيعت افغانستان سلسله کوههای شامخ و کمتر مرتفع،‏ دره

های عميقِ‏ تخريبی،‏ سطوح مرتفع وسيع،‏ حوزه های فرو افتاد ‏ٔه

ميان کوهستانها ‏(مثلاً‏ حوزه های کابل و کوهدامن)‏ و جلگه

های فراخ سيمای عمومی و طبيعت کوهستانی اين خط ‏ٔه

‏ستانی را معين می کنند شکل های اساسی

طبيعت در افغانستان شامل سلسله کوههای بلند ‏[مثلاً‏ هندوکش

‏(قل ‏ٔه نشاق متر)،‏ مناطق کوهستانی افغانستان مرکزی به

شمول کوه ، فيروزکوه درغرب،‏ تيربند ترکستان در شمال و سفيد

کوه در شرق]،‏ مناطق نيمهصحرائی و دشتها در جنوبغرب و

شمال افغانستان و سرانجام مناطق صحرائیکم ارتفاع در جنوبغرب

کشور است.‏

۱). واحد

◘)

۷۴۸۵

◘ Fig. 1 The physical nature of Afghanistan (prep. in GIS Rafiqpoor).

◘ شکل ۱ طبيعت فزيکی افغانستان ‏(يه در ). Rafiqpoor :GIS

20

BRECKLE, KÜRSCHNER, FREY, RAFIQPOOR

Two clearly defined tectonic lineaments, the Kabul-

Herat and the Moqor-Chaman

line (◘ Fig. 2), divide

the country into three main blocks or micro-continents continents (=

terranes):

1.

The north Afghan-Tajikistan block.

2. The east Iran-central Afghan block.

3. The east and southeast Afghan-Pakistan block.

These blocks are further fragmented by tectonic faults

into various mosaics and smaller units. Particularly, the two

tectonic lineaments are striking features by causing altitude

leaps of several hundred metres in the landscape. Along these

two lineaments, ophiolites can be found as indicators for

fossil continental margins (KRUMSIEK

1980) (for more in-

formation see BRECKLE

& RAFIQPOOR

2010).

In general, six major geological and tectonic units

with very different rock types can be recognised in

Afghanistan:

1.

The crystalline basement of the mountainous region of

central Afghanistan and the Hindu Kush, as well as the

metamorphites of eastern Afghanistan.

دو خط

شکل

نقشه جيولوجيکی افغانستان در

اين خطه را به

‏(کابل-هرات و مقر-‏

برجست ‏ٔه تکتونيکی

تقسيم می

واحد عمدهٔ‏ ‏ٔه

سه

نمايند:‏

شمال افغانستان افغانستان-جکستان.‏

بلاک

افغانستان مرکزی .

شرق ايران-‏

بلاک

شرق و جنوبشرق افغانستان ‏-کستان ‏کستان.‏

بلاک

(۲

◘)

(

(Micro-continents continents = Terranes)

.۱

.۲

.۳

◘ Fig.2 Geology of Afghanistan (modified from the map of USGS. Prep. in GIS by Rafiqpoor).

.(Rafiqpoor

GIS

.USGS

۲ ◘ شکل

( تغيات تغيات از روی نقشه

افغانستان نقشه جيولوجيکی

از ‏يه در

خطوط شکستگی

نوب ‏ٔه خود به وسيلهٔ‏ ‏ٔه

بزرگ به

سه بلاکِ‏ اين

دو خط

مخصوصاً‏

‏رچههای کوچکتر تقسيم می شوند.‏

‏نوی ‏نوی به ‏رچه

اُوفيوليت

تکتونيکی ‏مبرُده،‏ ‏مبرُده،‏ ‏مبرُده،‏ ‏مبرُده،‏ که در امتداد آن سنگهای

قارههای قديمی پراگنده هستند

شاخص مرز عنوان

بهاساسی

‏گهانی ‏گهانی ارتفاع،‏

در طبيعت از روی تفاوتِ‏ ،(۱۹۸۰

معلومات بيشتر به

صد متر،‏ مشخص می گردند جهتِ‏

چندين

کنيد).‏

مراجعه

جيولوجيکی و واحد اساسی

افغانستان بطور عموم شش در

توان از

شان می های برجست ‏ٔه احجار

را تفاوت تکتونيکی

ک رد:‏

تفکيک همديگر

و مناطق ‏دابِ‏ ‏دابِ‏ کرستلين کوه های بلندِ‏ هندوکش

سنگ

واحدِ‏

در همراهی

افغانستان مرکزی کوهستانی

متحوله در شرق افغانستان.‏ های

KRUMSIEK)

گاهگاه

◄)

۲۰۱۰ و ۲۰۱۳

BRECKLE & R

RAFIQPOOR

.۱

طبعيت فيزيکی افغانستان Physical Nature of Afghanistan

21

2. The Mesozoic block between the Kabul-Herat- and

Chaman-Moqor tectonic lineaments.

3. The upper Cretaceous-Tertiary block in the north.

4. The Tertiary sediments of Baluchistan-geosyncline in

the south.

5. The sedimentary basins of early Quaternary in the

south-west.

6. The loess and sand-covered areas of late Quaternary in

north and south.

On these geological fundaments, varied soil types are

developed each dependant on the specific regional climatic

conditions and altitudinal belts (RAFIQPOOR &

BRECKLE 2010).

These geological and geomorphological features

(“geodiversity”) are responsible for a wide variety of

ecological different sites leading to a high species diversity of

both vascular plants and bryophytes.

1.2 Climate

Afghanistan is part of the sub-tropical dry winter-rain zone

of the Old World. The climate is highly continental and

significantly affected by its high mountain character. The

term continental refers in this context to the fact that the

difference between the absolute maximum temperature in

summer and the absolute temperature minimum in winter

is very pronounced. The highest absolute maximum air

temperature in Afghanistan was recorded in Zaranj (province

Nimroz) at +51°C, the lowest absolute minimum in

Panjao (central Afghanistan) at –52.2°C (BRECKLE 2004).

This difference indicates impressively the huge fluctuations

between the thermal maxima of the warmest and the minima

of the coldest month: a range of more than 100 K.

Thus, the climate of Afghanistan can be designated as highly

seasonal and continental.

In addition, the climate of Afghanistan is determined in

the course of the year by the elements of the atmospheric

circulation which is dominated by two great supra-regional

systems in this region, controlled by the shift of the Inner

Tropical Convergence Zone (ITCZ) on both sides of the

equator (RAFIQPOOR & BRECKLE 2010).

Most important for plant growth is the distribution and

amount of rainfall in summer season which is influenced by

topography as well as by the configuration of the atmospheric

circulation in winter and summer (west wind drift,

monsoon). ◘ Fig. 3 shows the spatial distribution of precipitation

with dry lowlands and relatively moist conditions

at higher altitudes.

With the passage of the sun to the south, the ITCZ

shifts in winter in the same direction. This is accompanied

by a southward shift of the entire general circulation system.

Consequently, the winter rain zone of the north

hemisphere comes under the influence of the planetary

west-wind drift. As a result, the cyclones move from the

.۲

بلاک مِزوزوئيک ميان خطوط تکتونيکی کابل-هرات و

‏ن-مقر.‏

بلاک احجارکريتاس فوقانی ‏-ترشری در شمال افغانستان.‏

بلاک احجار از دور ‏ٔه ترشری در جيوسنکلاين بلوچستان

در جنوب کشور.‏

حوزههای مملو از سنگهای راسبه از دوره کواترنری قديمی در

جنوبغرب افغانستان.‏

مناطق پوشيده از لُوس و ريگ از دوره کواترنری جوان در

شمال و جنوب افغانستان.‏

‏لای همين زيربنای خيلی متنوع جيولوجيکی،‏ نظر به

چگونگی شرايطِ‏ اقليمی منطقهای و نظم ارتفاعی شان،‏ خاک

های بسيار مختلف تشکيل شده است

RAFIQPOOR &

)

.(۲۰۱۰

.۳

.۴

.۵

.۶

BRECKLE

درست همين خصوصيا ‏ِت جيولوجيکی-مورفولوژيکی در

افغانستان مسئول تشکيل زيستگاه های خيلی متنوع است

‏(جيودايوَرزيتی)‏ که به نوب ‏ٔه خود سبب ع تنوع ظ ي م ه گونه ا ی

گياهان گُلدار و بريوفايتهای کشور میشوند.‏

اقليم ۲.۱

افغانستان در کمربند ح نيمه ا ر ‏ٔه ‏(سَب تروپيک)‏ جهان ‏ستان

‏رانهای زمستانی موقعيت داشته،‏ اقليم فوقالعاده بَری آن تح ‏ِت

‏ثير مستقيم سيمای خارجی اين خطهٔ‏ کوهستانی قرار دارد.‏

اصطلاح بَری در اين راستا به نوساتِ‏ فوق العاده شديد ميان

درجا ‏ِت حرارت اعظمی مطلق ‏ٔه در ‏بستان و درجا ‏ِت حرارت

اصغری مطلقه در زمستان اشاره میکند.‏ در افغانستان اکنون

حدِ‏ اعظمیمطلق ‏ٔه حرارت در زرنج،‏ ولايت نيمروز،‏ و

حدِاصغریمطلق ‏ٔه آن در پنجاو،‏ افغانستان مرکزی،‏

اندازه شده است ۲۰۰۴). هرچند اين ‏فتهها بر ‏ي ‏ٔه

سلسل ‏ٔه طويل ارقام از استيشنهای هواشناسی استوار نيستند،‏ اما

آم وا‏ میسازند که افغانستان نوساتِ‏ عظيم در رژيم

حرارتی آن ميان درجاتِ‏ مطلق ‏ٔه مثبت حرارت در گرمترين ماه در

‏بستان و درجاتِ‏ مطلق ‏ٔه منفی حرارت در سردترين ماه در

زمستان،‏ دارای اقليم فصلی و فوق العاده بَری بوده،‏ مقياس اين

نوسات بيش از ‎۱۰۰‎کلوين است.‏

برعلاوه،‏ اقليم اين کشور در طول سال ثمر ‏ٔه تغييرات در دوران

آتموسفير است که در اين ‏حيه به وسيل ‏ٔه دو سيستم بزرگِ‏ جو ‏ِی

ماورای منطقه ای در نتيجه نوسان و تغيير مکانِ‏ زوُن تقارب

استوائی به دو سمتِ‏ خطِ‏ استواء در طول سال،‏ که به

نوبه خويش ‏ب‏ حرکات وعی و انتقالی زمين به ‏َدور آفتاب

است،‏ هدايت میشود

تقسيمات و مقدار ‏رندگی در زمستان و ‏بستان که نتيج ‏ٔه

چگونگی فعل و انفعلات در دوران اتموسفير ‏(ثيراتِ‏ جبهات

غربی زمستانی و جبهاتِ‏ مونسونی ‏بستانی)‏ در اين دو فصل

بوده و توپوگرافی کشور ‏لای آن ‏ثير مستقيم دارد،‏ برای ‏و و

پراکنش گياهان دارای ارزش بسزا می ‏شد.‏ در شکل

تقسيماتِ‏ ر ندگی سالانه در افغانستان همواریهای خشک و

مناطق نسبتاً‏ مرطوب کوهستانی نشان داده شده است.‏

حرکت مرئی آفتاب بهسمتِ‏ قطب جنوب در زمستان،‏ نوار

‏ٔه سيستم دورانِ‏ آتموسفير زمين نيز بهسمت جنوب

تغييرمکان داده،‏ در نتيجه مناطق مديترانها ن ‏ِی ي م ک ر ‏ٔهشمالی تحتِ‏

‏ثير جرتِ‏ جَوی ‏د های غربی سيستم جبها ‏ِت سيار آن

قرار میگيرند.‏ اين جبهات منش‏ شان از اوقيانوس اطلس،‏ در

طول راهپيمايی طولانی از غرب به شرق از روی اروی جنوبی،‏

۳

(°C +۵١)

(°C - ۵٢،٢)

BRECKLE)

.(۲۰۱۰ RAFIQPOOR & BRECKLE)

◘

(ITCZ)

‏موع

ITCZ

22 BRECKLE, KÜRSCHNER, FREY, RAFIQPOOR

Atlantic Ocean eastwards and deploy on their pathway

rainfall from the European Mediterranean via Turkey and

Iran and reach, in a much reduced form, Afghanistan.

Finally, in the Karakorum and the western Himalaya, they

completely loose their energy (“cyclone's cemetery”).

بحيره مديترانه،‏ آسيای صغير،‏ شرقنزديک و ايران گذشته،‏ سرانجام

پيمانه ‏يز رطوبت وارد قلمرو افغانستان شده،‏ و عبور از

‏لای افغانستان در کوه های قراقرم و در غربِ‏ سلسله جبال

هيماليا نيروی ج اين ب ه ا ت کاملاً‏ به تحليل رفته،‏ در آن جا گو‏

مدفون میگردند ‏("گورستانِ‏ سيکلونها").‏

◘ Fig. 3 Mean annual precipitation in Afghanistan (prep. in GIS: Rafiqpoor).

.(Rafiqpoor

◘

شکل ۳

حد وس‏ مقدار ‏رانهای سالانه در افغانستان

مناطق شرقی افغانستان در تحتِ‏ ‏ثير جرتِ‏

مونسونی حارهای قلمرو هندوستان قرار میگيرد.‏ جبهه مونسون،‏

در وابستگی مستقيم حرکتِ‏ به سمتِ‏ شمال،‏ در اوايل ماِه

مِی هنوز در جنو ‏ِب هندوستان در ولاي ‏ِت گُووا موقعيتداشته،‏ طی

حرکت تدريجیِ‏ زمانی و مکانی خويش ب هسمتِ‏ شمال،‏ در ماه جُون

‏لای ‏کستان می رسد.‏ اما در افغانستان ماه جُون،‏ ‏"ماه قبل از

و هنوز خشک است.‏

موُنسُون"‏

در افغانستان ‏ثيراتِ‏ ‏رانهای کممقدار مونسونی ‏بستانی

در ماهِ‏ جولای محسوس میشود.‏ پيمانه و تقسيماتِ‏ موسمی ‏ران

ها در مناطق تح ‏ِت نفوِذ جبها ‏ِت مونسونی در شرق افغانستان

دارای اهميتِ‏ بسزای اِ‏ کولوژيکی برای پوشش گياهی و توليدا ‏ِت

زراعتی میشد.‏ در اين مناطق ‏رانهای ‏بستانی بیايت تغيير

پذير است.‏ تجزيه و تحليل فيدی ‏رانهای ‏بستانی در مجموعه

مقدار ‏ران های سالانه در تمام استيشن های هواشناسی کشور

نشان میدهد که رشد فاصله از مرز ‏کستان بهسم ‏ِت غرب،‏ از

ميزانِ‏ فيدی ‏ران های ‏بستانی بتدريج کاسته می شود

شکل در خوست حدود

درصد ‏(بيش از ميليمتر)‏ ‏رانهای سالانه در ‏بستان می

‏رد‏ برخلاف در کابل ‏رانهای ‏بستانی کمتر از درصدِ‏

۳۰

۳

.(۴

ITCZ

(۱۹۷۷ SIVALL)

◘) (۱۹۷۹

٦۰۰

RAFIQPOOR)

‏(يه در :GIS

In summer, the eastern parts of Afghanistan are under

the influence of the tropical Indian monsoon circulation.

The monsoon trough, which bonds strongly with the

northwards shift of the ITCZ, lies in early May at the

southern tip of India in the province Goa. With a gradual

shift to the north, the monsoon trough reaches Pakistan in

June. In Afghanistan, June is called “pre- monsoon

month” (SIVALL 1977) and still dry.

In Afghanistan, the influence of the scarce summer

monsoon starts in July. The quantity and seasonal distribution

of rainfall are of high ecological significance in the

monsoon-influenced parts of east Afghanistan, both for the

natural vegetation and for agriculture. Summer rainfalls

vary considerably in eastern Afghanistan. An analysis of the

annual percentages of summer rainfall shows that with

increasing distance from the Pakistan border to the west

and north-west these rates continuously decline

(RAFIQPOOR 1979) (◘ Fig. 4). While in Khost region, c.

30% of the annual precipitation (>600 mm) falls in summer


23

time, the summer rainfall decreases at Kabul to less than

<3% (0-20 mm). The central and east Hindu Kush receive

a relatively high amount of monsoon rainfall, but the exact

amount is unknown (BRECKLE & FREY 1976). The central

Afghan mountains, as well as the deserts and steppes of the

south-west and north Afghanistan, have no summer rain.

مجموع ‏ٔه ‏رانهای سالانه ‏(صفر ميليمتر)‏ را تشکيل میدهند.‏

مرکز و شرق ه ن د وک ش از مقدار هنگفت ‏ران های مونسونی

‏بستانی برخوردار است،‏ اما پيمان ‏ٔه حقيقی اين ‏ران ها هنوز

‏معلو‏ است و در مناطق کوهستانی

افغانستان م رک زی ، در دشتهای شمال،‏ در مناطق نيمهصحرائی و

صحرائی غرب و جنوبغرب کشور در ‏بستان قطعاً‏ ‏ران نمیرد.‏

.(۱۹۷۶

۲۰

FREY

BRECKLE)

◘ Fig. 4 The amount of summer rains in the total amount of rainfall in Afghanistan (prep. In GIS: Rafiqpoor).

◘ شکل ۴ پيمان ‏ٔه ‏ران های ‏بستانی در مجموع ‏ٔه مقدار ‏ران های سالانه در افغانستان ‏(يه در .(Rafiqpoor :GIS

With regard to the configuration of the atmospheric

circulation and the resulting distribution patterns of

rainfall, five main landscape units can be defined (► Fig.

1):

1. The high mountains of the Hindu Kush (over 4,500 m)

with more than 700 mm mean annual rainfall (► Fig. 3).

2. The mountainous region of central and north

Afghanistan including Koh-e Baba, Ferozkoh and

Tirband-e Turkistan with altitudes between 4,500-

1,250 m and 700-200 mm mean annual rainfall.

3. The semi-desert and steppe regions of the south-west

and those of north Afghanistan (1,250 to less than 500

m) with 100-200 mm mean annual rainfall;

4. The arid desert- and semi-desert lowlands of southwest

Afghanistan (1000 to less than 500 m) with less

than 100 mm mean annual rainfall;

5. A narrow strip at the east part of the country, which

comes under the influence of the Indian summer

توجه به نظم دورانِ‏ اتموسفير و تقسيماتِ‏ ‏رانهای منتج از

آن،‏ پنج واحد اساسی طبيعی را میتوان در افغانستان از همديگر

تفکيک نمود.‏ اين واحد ها از روی توپوگرافی عمومی خويش از

همديگر فرق میشوند شکل

سلسله جبال هندوکش ‏(لاتر از متر)‏ حدِ‏ وس ‏ِط

شکل

مقدار ‏رندگی سالانه بيش از

مناطق کوهستانی مرکز و شمال افغانستان به شمول کوه ،

فيروزکوه،‏ تيربند ترکستان ‏(روميزوس)‏ وغيره

متر)‏ حدِ‏ وس ‏ِط مقدار ‏رندگی سالانه بين

ميليمتر.‏

مناطق نيمه صحرائی و دشت ها در جنوبغرب و شمال

کشور کمتر از متر)‏ حدِ‏ وس ‏ِط

مقدار ‏رندگی سالانه بين ميليمتر.‏

مناطق کم ارتفاع و خشک صحرائی و نيمه صحرائی در

جنوبغرب افغانستان کمتر از متر)‏

حدِ‏ وس ‏ِط مقدار ‏رندگی سالانه کمتر از ميليمتر

يک نوار کمعرض تح ‏ِت نفوذِ‏ ‏ران های مونسونیبستانی

در امتدادِ‏ سرحداتِ‏ شرقی افغانستان که در قوس ‏رندگی

.(۳

:(۱

۴۵۰۰

۷۰۰ ميليمتر ◄)

◄)

) ينب - ۴۵۰۰

-۷۰۰

۱۲۵۰

۲۰۰

۵۰۰

۱۰۰

۵۰۰

۱۰۰-۲۰۰

) ينب ۱۰۰۰

۱۲۵۰

.

. ۵

) ينب

.۱

.۲

.۳

.۴


monsoon where a secondary maximum of rainfall

occurs. This region has 500 to more than 1,000 mm

mean annual precipitation. In this so-called “summer

rain-strip”, the basins of Jalalabad and Laghman have

each year < 500 mm precipitation (► Fig. 4).

With an increase of altitude to the interior parts of the

country, a west-east change of hygric conditions is evident

with a simultaneous steady increase of rainfall amounts in

the same direction. The high plateaus of the country’s

central mountain region have between 200-300 mm

rainfall; in the wind-protected basins (Dasht-e Nawor,

Bamyan, Shahrak), somewhat less. The drought of the

foothill areas penetrates from the west and south-west

along the major rivers (Helmand, Arghandab, Hari Rud,

Farah Rud, and Khash Rud) into the mountains. Because

of their rain-shadow topographic position, these valleys, as

well as the closed inter-mountain basins, are much drier

when compared with the neighbouring mountainous

surrounding areas. From the western lowlands into the

Koh-e Baba and the central mountainous regions, the

precipitation rises to c. 300-500 mm. The same also applies

to Ferozkoh and Tirband-e Turkistan in the north

with more than 1000 mm in the higher altitudes of the

Hindu Kush. In winter, large parts of Afghanistan are

affected by migratory cyclones.

1.3 Vegetation

Except for some weeks from spring to early summer,

excluding the irrigated areas which cover about 5% of the

country's surface and the few areas of forest, the plant

cover of Afghanistan is visually poor and looks rather

uniform. For most of the year, when seen from a distance,

plant life appears to be almost completely absent, and the

monotonous greys or browns of the landscape seem to be

caused by the barren soil or rock surfaces. This is caused by

the strongly seasonal and predominantly semi-arid climate

in combination with the long-lasting destructive influence

of man on the plant cover.

The survey of the following broadly defined vegetation

types given here and in ◘ Fig. 5 is based on the “potential

natural vegetation” (a hypothetical vegetation as it would

exist without the influence of man in natural habitats) and

the 4-year long country-wide survey by FREITAG (1971

a,b), as well as the contributions on flora and vegetation by

FREITAG et al. (2010), and the investigations of the "Tübingen

Atlas of the Near and Middle East" funded for a long

period by the German Research Society (FREY &

KÜRSCHNER 1989a,b, FREY & PROBST 1978, 1982, FREY

ET AL. 1976).

These investigations resulted in several vegetation

maps including a country-wide map FREITAG (1971a, b)

that was largely adapted by NEDJALKOV (1983a,b), and

slightly modified by BRECKLE (2007), a country-wide

آن يک ماکسيمم ‏نوی ‏رانهای ‏بستانی موجود است.‏

حدِ‏ وس ‏ِط ميزان ‏رندگی سالانه در اين منطقه به

بيش از ميليمتر می رسد.‏ حوزههای خشک لغمان

و جلال آد کمتر از ميليمتر ‏ران در سال نيز

در همين نوار ‏رانهای مونسونی واقع اند شکل

تدريجی ارتفاع از اطراف و مناطق جَنبی به سمت

داخل کشور،‏ تغييراتِ‏ ‏رزی در رژيم رطوبتی و حدِ‏ وس ‏ِط میميزان

‏رندگی سالانه از غرب به شرق در افغانستان پديد آيد.‏

در سطوح مرتفعِ‏ مناطق کوهستانی افغانستان مرکزی،‏ سالانه

بين ميليمتر و در حوزههای محاط کوهستانهای

اين مناطق کمتر از ميليمتر ‏ران می ‏رد.‏ در

امتداد دره های بزر ‏ِگ هلمند،‏ ارغنداب،‏ فراه رود،‏ خاش رود

وغيره خشکی اقليم از دامنه های غربی و جنوبغربی کوه ها به

شکل پنجه وار در بدن ‏ٔه کوهستان های افغانستان مرکزی نفوذ

می کند.‏ بخاطر موقعيتِ‏ توپوگرافيکی دره ها در سمتِ‏ ‏دپناهِ‏

جرتِ‏ جوی،‏ بستر اين درهها از نظر اقليمی-‏ همانند حوزه

های محاط ها در مقايسه دامن ‏ٔه کوه های

همجوار شان،‏ خشکتر میشد.‏ از دامنههای خشک جنوبغربی

به سمت افغانستان مرکزی و کوه ، ح ‏ِد وس ‏ِط ميزان ‏رندگی

سالانه بين ميليمتر رشد میکند.‏ عين مسئله در

مورد فيروزکوه و تيربندترکستان ‏(روميزوس)‏ در شمال افغانستان

صادق است.‏ در ارتفاعات ‏لائی کوه های هندوکش مقدار

‏رندگی سالانه بيش از ميليمتر در مقايسه ‏ام

کشور چشمگيرتر است.‏ در زمستان بخش اعظم کشور تحت

‏ثير جرت سايکلونهای سيار غربی قرار میگيرد.‏

۵۰۰

.(۴

◄)

۵۰۰

۳۰۰-۲۰۰

-

۱۰۰۰

۱۰۰۰

کوهستان

۵۰۰-۳۰۰

رشدِ‏

۳۰۰-۲۰۰

۳.۱ پوشش گياهی

خارج از مناطق تحت آبياری،‏ که حدود درصدِ‏ مساحت کشور را

احتوا می کنند،‏ و نواحی ‏چيز جنگلی،‏ در افغانستان پوشش

گياهی،‏ به استنای چند هفته در ‏ار اوايل ‏بستان،‏ در بقيه

اوقاتِ‏ سال نمای خيلی ساده داشته،‏ بسيار يکسان معلوم میشود.‏

اگر از فاصلههای دور نظراندازی شود،‏ طبيعتِ‏ کشور در بخش اعظم

سال طوری جلوه میکند که گو‏ کدام گياه زنده در آن اصلاً‏ وجود

ندارد؛ مشاهد ‏ٔه رنگِ‏ خاکستری قهوهایفام و يکنواخ ‏ِت

مناظر طبيعی تصوری به انسان دست میدهد که طبيعت اين کشور

گو‏ از زمينهای بوره و ‏ير و صرههای برهنه تشکيل شده ‏شد.‏

اين امر نتيج ‏ٔه اقليم شديداً‏ فصلی و اغلب نيمهخشک در همراهی

تخريبی طويلالمدت انسانها در پوشش گياهی آن میشد.‏

‏ثيراتِ‏ مختلفِ‏

ارزبی انواع پوششهای گياهی که در ذيل ترسيم و در

شکل به مفهوم وسيع آن ارائه میشود،‏ ‏لای اسناد و آر

علمی آتی استوار است:‏ ‏"پوشش گياهی پتنسيال طبيعی"‏ پ و شش(‏

گياهی بدونِ‏ مداخله انسانها در زيستگاههای طبيعی)‏ بهعنوان

پيرامون گياها ‏ِن

نتيج ‏ٔه تحقيقات چهارسال ‏ٔه

سرسر گشور؛ ارزبی فلور و پوشش گياهی افغانستان از جانب

وهمکاران ‏(‏‎۲۰۱۰‎‏)؛ و سرانجام تحقيقاتی که در

چارچوب يک پروژه طويل المدتِ‏ بنيادِ‏ تحقيقاتی آلمان تحتِ‏ عنوان

‏"اطلسِ‏ شرق ميانه و شرق نزديک از تِيوبينگن"‏ و

و

و

ديگران ۱۹۷۶) صورت گرفته است.‏

نتيج ‏ٔه اين تحقيقات،‏ تدوين چندين نقش ‏ٔه پوشش گياهی به شمول

يک نقش ‏ٔه پوشش گياهی سرسری کشور

به شکل بسيار عام

است که از جانب

اقتياس و از جانب BRECKLE قدری تغيير داده شده است؛

KÜRSCHNER)

FREY

(۱۹۷۱a,b)

۵

(۱۹۷۱a,b)

،۱۹۸۲ ،۱۹۷۸

FREITAG

FREITAG

PROBST

(۱۹۸۳a,b)

(۲۰۰۷)

FREY

NEDJALKOV

همنان

۵

،۱۹۸۹a,b

◘

FREITAG

FREY

؛)‏


25

map by FREY & KÜRSCHNER (1989a,b), and several

detailed maps in higher resolution both with regard to

scale and vegetation types (FREITAG 1971a, FREY &

PROBST 1978, 1982).

يک نقشه سرسری کشور از و

و چندين نقش ‏ٔه سرشار از جزئيات چه در رابطه مقيا‏ و تفکيک

پذيری و چه در رابطه انواع مختلف ‏ٔه جمعيتهای گياهی

و

۱۹۸۹a,b)

FREITAG)

KÜRSCHNER

FREY

.(۱۹۸۲ ،۱۹۷۸ PROBST

FREY ،۱۹۷۷

◘ Fig. 5 Natural vegetation of Afghanistan (modified from FREITAG 1971a, fig. 4, see also BRECKLE 1973, 1981, 1983, 2007).

نقشه کياهان طبيعی افغانستان ( تغييرات از ۱۹۷۱، FREITAG شکل ۴. به ۱۹۸۳ ۱۹۸۱، ۱۹۷۳، BRECKLE و ۲۰۰۷

نيز مراجعه کنيد).‏

Other authors have dealt with the actual vegetation.

The results of the very first surveys were given by

LINCHEVSKY & PROZOROVSKI (1949) and NEUBAUER

(1954a, b). GILLI (1969, 1971) studied the vegetation,

mainly around Kabul; NEDJALKOV (1983a, b) described

some vegetation types from the forest region in Kunar

province in east Afghanistan. Mountain vegetation and the

flora of the central Hindu Kush were studied by FREY

(1967), BRECKLE (1971, 1973), FREY & PROBST (1978),

FREY ET AL. (1976), PAVLOV & GUBANOV (1983) and some

others.

In fact, the vegetation of the country is much more

diverse as is given in the following description (acc. to

FREITAG ET AL. 2010), because of the high mountainous

character of the country. Especially the common rocky

sites, as well as the wide scree covered slopes or naturally

eroding slopes in weak marly sediments, have their own

peculiar plant communities. As a result of their geographic

or topographic isolation, these communities, made up of

highly specialized plant species, are particularly rich in

localised endemics. The main zonal vegetation categories

on normal ecological sites are shown in ► Fig. 5 (no. 1 to

◘ شکل ۵

دانشمندانی که در ذيل از ايشان میبَريم،‏ پوشش گياهان

امروزی افغانستان را مطالعه نموده اند:‏ نتايج نخستين مطالعاتِ‏

و

گياهان افغانستان را

ارائه نموده اند.‏ گياهان حوم ‏ٔه کابل را

بررسی کرده است؛ برخی از ه گونه ا ی

گياهی از مناطق جنگلی ولايتِ‏ کنر در شرق افغانستان را

ارزبی نم وده.‏ پوشش گياهی مناطق

کوهستانی و فلور هندوکش مرکزی را

و ديگرن

و

و عده ديگری از

و

دانشمندان بررسی نموده اند.‏

پوشش گياهی افغانستان،‏ طوریکه در ذيل توضيح می گردد از

و ديگران در واقع بهعلتِ‏ خصلتِ‏ کوهستانی

کشور،‏ بیحد متنوع است.‏ زيستگاههای معمولی سنگلاخی،‏ دامنه

های پوشيده از سنگريزه و نيز دامنههای فرسايشفت ‏ٔه طبيعی ‏لای

رسوت غيرمقاو‏ از مارل ها،‏ همه دربرگيرند ‏ٔه ه جمعيت ا ی گياهی

مخصوص خويش هستند.‏ اين جمعيتها در نتيج ‏ٔه انزوای جغرافيايی و

ساختمانِ‏ خارجی مخصوصِ‏ شان،‏ متشکل از گونههای بسيار ويژه

بوده و غنی از گونههای بوم ‏ِیمحلی ( ساحه گستر‏ محدود)‏ نيز می

‏شند.‏ در نقشه گياهانِ‏ طبيعی افغانستان شکل دستههای

عمد ‏ٔه گياهان منطقهای،‏ گسترده در زيستگاههای نورمالِ‏ اکولوژيکی،‏

نمرهبندی شده اند.‏ جمعيتهای گياهی ‏يرات برجست ‏ٔه

(١٩۴٩)

BRECKLE

)

LINCHEVSKY & PROZOROVSKI

،(۱۹۶۷) FREY

،(۱۹۸۷)

(۱۹۸۳)

FREY

(۵

◄)

PROBST

GUBANOV

(١٩۵۴a,b)

(۱۹۷۱ ،۱۹٦۹)

(١٩٨٣a,b)

FREY

،(۲۰۱۰

NEUBAUER

GILLI

NEDJALKOV

،(۱۹۷۳ ،۱۹۷۱)

،(۱۹۷۶)

PAVLOV

FREITAG

از ۱ ۸

ه(‏

یها


no. 8). Those with the predominant influence of one

ecological factor, namely additional water supply or high

salinity (river valleys, lakes, swamps and saline flats), are

summarized in ► Fig. 5 under category no. 9. They

represent azonal vegetation types, since in these regions

the climate is less influential than ecological factors

(water, salt, gypsum, heavy metals, etc.).

Sand deserts with dune areas are only present in the driest

parts of the south and north of Afghanistan where annual

rainfall is less than 150 mm. The dunes are partially fixed

by scattered (up to 20%) shrubs of Haloxylon persicum,

Xylosalsola [Salsola] richteri and different Calligonum

species as well as by the tall perennial grasses Stipagrostis

karelinii (only north and north-west) and S. pennata

(Calligonum-Stipagrostis communities, ► Fig. 5: 1a).

They are associated with several sub-shrubs and deeprooted

annuals. Removal of the perennial plants, which

with their voluminous root systems have very effective

sand-binding capacities, commonly results in secondary

activation of dune-formation, mainly with sickle-shaped

dunes (barkhans) devoid of any plant cover; they even

move into adjacent areas including irrigated fields and even

blocking roads. Because of the marked mobility of the

sand, biotic (microphytic) crusts including bryophytes (see

chapter 2.2) are rarely developed.

The gravel plains in the excessively dry and hot

parts of south-west and south Afghanistan, with high

contents of gypsum and other salts in the upper soil

layers, are the areas of Haloxylon salicornicum [=

Hammada salicornica] communities (► Fig. 5: 1b).

They contain some other, mostly chenopodiaceous,

sub-shrubs and a number of xero-halophytic annuals.

Among them are a few particularly showy species such

as the chenopods Halarchon vesiculosus, Halocharis

violacea, H. sulphurea and the remarkable endemic

crucifer Veselskya griffithiana [Pyramidium griffithianum]

with its bright purple flowers; after good winter

rains, they can appear in huge numbers. This community

comes closest to a true desert because in vast areas

the perennial vegetation is almost restricted to shallow

runnels or depressions. Except for the extraction of

sub-shrubs and occasional grazing, the vegetation is

scarcely influenced by man. The surface can be covered

by earth-lichens and, especially after the winter rainfalls,

by ephemeral, short-lived liverworts (e.g., Riccia

species) and mosses (e.g., Funariaceae).

A number of rather different plant communities with a

predominance or high percentage of chenopod shrubs and

sub-shrubs occur further inland at lower altitudes in south

Afghanistan as well as along the western and northern periph-

يکی از فکتورهای اکولوژيکی،‏ مثلاً‏ دسترسی به آبِ‏ اضافی و

نمکیبودنِ‏ بيشازحد ‏(درهها آبهای جاری،‏ جهيلها،‏ ‏تلاق

ها و حوزه های سطحی نمکی)‏ در شکل در دست ‏ٔه

جمعبندی شده اند.‏ اينها نمايندگانِ‏ ه پوشش ا ی گياهی غيرمنطقه

ای اند،‏ زيرا در اين دستهها،‏ اقليم در مقايسه يکی از فاکتور

های برجسته اکولوژيکی ‏(آب،‏ نمک،‏ گچ،‏ فلزات ثقيله وغيره)‏ به

عنوان مُ‏ و ‏ِجد زيستگاههای مخصوص عرضاندام نمیکند.‏

1.3.1 Deserts and semi-deserts

١.٣.١ صحرا ها و نيمه صحرا ها

٩

۵

◄

صحرا های ريگی نواحی پوشيده از تپه های ريگی ‏(ديُونها)‏

تنها در خشکترين بخش های جنوب و شمال افغانستان ميزا ‏ِن

کمتر از ميليمتر ‏رندگی در سال گسترده اند.‏

حدودی بُتههای پراگنده پوشش روی زمين ا)ز گونه

و نيز

های

گونههای مختلف از جنس در همراهی علفهای

‏(تنها در شمال و

بلند قامت و يکسال ‏ٔه

شمالغرب)‏ و ‏(در جمعي ‏ِت گياهی

شکل ۱a)، که در آميزش چندين گون ‏ٔه

نيمه بته و گياهان زودگذر می رُويند،‏ ثبات ‏فته اند.‏ ريشه کن

نمودنِ‏ گياهان زودگذر که سيستم حجيم ريش ‏ٔه خويش مستعد به

استحکام خيلی مؤثر ريگ هستند،‏ ‏عثِ‏ فعال ساختنِ‏ مجددِ‏ تپه

های ريگی و تشکيل ديُونهای داسمانند ‏(رخانها)‏ و عاری از

هر نوع پوشش گياهی شده،‏ اين ديون ها به مناطق همجوار،‏ به

شمول زمينهای تحت آبياری،‏ مهاجرت نموده و حتی سبب مسدود

ساختن سرک ها می گردند.‏ درست به علت بی ثباتی ريگ

روان،‏ لايه های بيولوژيکی ‏(مايکروفايتيک)‏ که شامل بريوفايت ها

میشند فصل را ببينيد)‏ به ندرت تکامل ‏فته اند.‏

در خشکترين و گرمترين بخش های جنوبغربی و جنوبی

افغانستان،‏ سطوح پوشيده از جغلهسنگها ميزانِ‏ هنگفت گچ

و نمکياتِ‏ ديگر در طبق ‏ٔه فوقانی خاک،‏ محل گسترش جمعيتهای

گياهی از

است شکل ۱b). اين جمعيتها حاوی برخی از نيمهبته

های اکثراً‏ Chenopodمانند و يکسری از گياهانِ‏ نمک گرا و

خشکبرگِ‏ يکساله می ‏شند.‏ در جوار اينها چند گون ‏ٔه بسيار

مرغوب از قبيل

و کي گون ‏ٔه

ر سه

قابل توج ‏ٔه بومی از فاميل گلهای ارغوانی جلادار

نيز پيدا

بنام

میشوند.‏ همه اين گياهان بعد از ‏رانهای کافی زمستانی به تعداد

بیشمار ظهور میکنند.‏ اين جمعيتِ‏ گياهی به يک صحرای واقعی

بسيار نزديک است،‏ زيرا در بخشهای وسي‏ اين ‏حيه،‏ گياهان

زودگذر فقط در مسير جرتِ‏ خشکِ‏ آب و در حوزههای

محلی ‏(دسته های انبوه گياهی)‏ نظم موزائيکیِ‏ اماکنِ‏ زيست

گسترده اند.‏ به استثنای ريشهکننمودن نيمهبتهها و نم مالچر و د ن

گاهوبيگاه،‏ پوششِ‏ گياهی اين ‏حيه کمتر از نفوذِ‏ انسانها متضرر

می ‏شد.‏ سط‏ زمين ‏کن است،‏ مخصوصاً‏ پس از ‏ران های

زمستانی،‏ گلسنگهای رُوزمينی،‏ لِيوَروُرت های زودگذر و کوه

زيست ‏(مثلاً‏ گون ‏ٔه و خزهها ‏(مثلاً‏ پوشيده ‏شد.‏

يکسری از جمعيتهای نسبتاً‏ متفاو ‏ِت گياهی تَفَوُق و

فيصدی چشمگير از بته ها و نيمه بته های Chenopodمانند،‏

بيشتر به سمتِ‏ داخل و در مناطق کم ارتفاع در جنوب کشور،‏ و

نيز در امتداد مرزهای غربی و شمالی افغانستان ميزان ‏رندگی

ديُونها

٪٢٠ )

،

١۵٠

Xylosalsola [Salsola] richteri Haloxylon persicum

Calligonum

Stipagrostis karelinii

Calligonum-

S. pennata

Stipagrostis

:۵

◄) (

Haloxylon salicornicum (= Hammada salicornica)

:۵

◄)

◄)

،Halocharis violacea ،Halarchon vesiculosus

(Chenopodiaceae Halocharis sulphurea

Cruciferae

(Pyramidium griffithianum) Veselskya griffithiana

(Funariaceae

(Riccia


27

ery where rainfall scarcely exceeds 150-200 mm (► Fig. 5:

1c). They also dominate in drier basins and valleys of central

and east Afghanistan where locally rocks rich in gypsum

reach the surface, as in the Bamyan and Ajar valleys, parts of

the Ghorband valley and in the lower Gomal valley. Important

species are, among others, shrubby or sub-shrubby

chenopods such as Halothamnus subaphyllus, Xylosalsola

[Salsola] arbuscula, Salsola montana, Caroxylon gemmascens,

Salsola [Seidlitzia] rosmarinus, several species of

Artemisia, in particular A. sieberi and A. oliveriana, and the

shrubs Zygophyllum atriplicoides, Z. eurypterum, Ephedra

strobilacea, E. sarcocarpa and Cousinia deserti. Depending

on soil structure, in spring-time, ephemerals and hemicryptophytes

can contribute considerably to the diversity of

these open communities.

On sand covered soils, those semi-deserts can look really

spectacular with the tall umbellifers Ferula foetid and

Dorema aitchisonii. Most of these vegetation types are

located near to the comparatively densely populated foothill

areas and are severely degraded, often without any woody

plants or with just a few low sub-shrubs; such areas look

completely barren for most of the year.

The lower part of the loess belt in north Afghanistan,

at altitudes up to c. 600 m and with rainfall from

about 150 to 300 mm, has typical Middle Asian

ephemeral semi-desert communities (► Fig. 5: 1d).

In March-April, they might look like an English lawn

and towards May their aspect recalls a colourful lush

meadow or steppe, but in June they dry up and only a

few species remain active for a short time, like the

annuals Kaviria tomentosa and Diarthron vesiculosum.

The plant cover is made up mainly of the

shallow-rooted perennials, Poa bulbosa, Carex

pachystylis and C. stenophyllus, often together with

the thistle-like Cousinia microcarpa, C. olgae and

Gundelia tournefortii (a very distinctive composite

only in the north-west), numerous annual grasses such

as Aegilops, Bromus, Eremopyrum and Vulpia, the

crucifers Malcolmia and Torularia, annual legumes

like Trigonella grandiflora, and a wealth of geophytes

like Tulipa, Gagea, Iris, Ixiolirion and Allium.

These ecosystems are most important grazing areas in

winter and spring. Additionally, in good years, large

quantities of hay fodder and fuel are collected and stored

in large haystacks around the winter camps of the nomads,

or brought into the villages. They may harbour

many drought-resistant bryophytes (e.g., Pottiaceae of

"harsh environments", Bryaceae) that grow below the

subshrubs and form microphytic crusts, together with

cyanobacteria and lichens.

In and near the foothill areas of south and west Afghanistan

as well as in drier interior valleys of the Hari Rud,

Kokcha, Surkhab etc. where rainfall varies between c. 150

and 250 mm, different but closely related spiny Amygdalus

species, up to 0.5-1.5 m, are the most significant plants in

به نُدرت بيش از ميليمتر گسترده اند شکل

اين جمعيت ها در حوزهها و درههای خشک در مرکز و

شر‏ کشور گسترش موعی سنگهای غنی از گچ در روی

زمين،‏ مثلاً‏ در ‏ميان و در ‏ٔه آجر،‏ قسمتهايی از در ‏ٔه غوربند و

نواحی تحتانی در ‏ٔه گُومَل نيز مسلط هستند.‏ بتهها و نيمهبتههای

از قبيل

:۵

◄)

۲۰۰-۱۵۰

.(۱c

Salsola ،Xylosalsola [Salsola] arbuscula Chenopod

Salsola [Seidlitzia] ،Caroxylon gemmascens ،montana

،rosmarinus

،A. oliveriana Artemisia sieberi بته

،Ephedra strobilacea ،Z. eurypterum ،Zygophyllum atriplicoides

Cousinia deserti E. sarcocarpa

مخصوصاً‏

،Halothamnus subaphyllus چندين گونه از تِرخها،‏

های

و

و در جوار ديگران،‏ از جمل ‏ٔه گونه

های مهم در اين جمعيت ها به شمار می روند.‏ در فصل ‏ار

گياهان زودگذر و نيمه ‏انرُوی قادر اند،‏ البته در وابستگی

مستقيم ساختار خاها،‏ در تنوع گياهی اين جمعيتها نقش

برازنده ايفا کنند.‏

يکچنين نيمهصحراها خاهای پوشيده از ريگ و گونههای

از فاميل

و

بلند قامت

چترداران،‏ منظر ‏ٔه غيرعادی و تماشايی دارند.‏ اکثريت اين گونهها در

نزديکی دامنههای نسبتاً‏ پُرنفوس گسترش داشته و شديداً‏ تنزيلکيفت

‏فته اند.‏ اين اماکن اکثراً‏ فاقد گياهانِ‏ چوبی بوده و در آا فقط

چند نيمهبت ‏ٔه قدکوه پيدا میشوند؛ يکچنين ساحات در اکثر اوقا ‏ِت

سال کاملاً‏ برهنه و عاری از پوشش گياهی جلوه میکنند.‏

در بخش تحتانی کمربندِ‏ پوشيده از لُوس در شمال افغانستان،‏

جمعيتهای گياهانِ‏ زودگذر و مختص به نيمهصحراهای آسيایميانه

ارتفاع تقريباً‏ متر ‏رانهای سالانه بين ميليمتر

مستقر شده اند شکل سيمای اين نواحی،‏ که بين

مارچ-اَپريل مانند ‏"سبزه زارهای انگليسی"‏ جلوه میکند،‏ نزديک

شدنِ‏ ماه مِی بهيک مرغزار مرغوب و دشت تغيير نموده،‏ اما وُروِد

ماهِ‏ جون خشک شده و تنها چند گون ‏ٔه معدود از

از فاميل

گون ‏ٔه ديگری بنام

فقط برای چندی در اين نواحی فعال می مانند.‏

پوشش گياهی اين مناطق بطور عمده از گونههای گياهان دائمی مانند

ريشههای

و

سطحی می سازند،‏ اکثراً‏ در همراهی گونههای شبيه به خاربته از

و

فاميل مانند

‏(نباتِ‏ ‏"سبد گل"‏ عجيب الشکل آخری تنها شمالغرب

افغانستان)،‏ تعداد بیشمارِ‏ علفهای يکساله از جنسهای

و گياهان از جنس

های و ،Torularia پلی ‏ب ها از جنس حُلبه مثل

و عد ‏ٔه کثيری از جيوفايتها از جنسهای

متشکل است.‏

اين اکوسيستمها چراگاههای مهم زمستانی و ‏اری هستند.‏

برعلاوه،‏ در ‏"سال های خوب"‏ علوفه و موادِ‏ سوخت به پيمانه

هنگفت جمعآوری و در کاهدانهای بزر‏ در نزديکی ‏شگاههای

Dorema aitchisonii

۳۰۰-۱۵۰

.(۱d :۵

Salsola leptoclada

Diarthron vesiculosus

Gundelia

C. stenophyllus که

،Aegilops

Cruciferae

C. olgae ،Cousinia microcarpa

Ferula assa-foetida

٦۰۰

◄)

يک

Thymelaeaceae

Carex pachystylis ،Poa bulbosa

،

Asteraceae

tournefortii

Vulpia Eremopyrum ،Bromus

Malcolmia

Trigonella grandiflora

Allium و Ixiolirion ،Iris ،Gagea ،Tulipa

زمستانی کوچیها انباشته شده و به روستاها انتقال داده می

شود.‏ بسيار ممکن است که اکوسيستم ها حاوی يکسری از

بريوفايت های مقاوم در برابر خشکی ‏(مثلاً‏ از محيط

های زيستِ‏ ‏"خَشِ‏ ن"،‏ ‏شند که در تحتِ‏ زيربته ها

زيست نموده و همراه سيانوکتر‏ و گلسنگها ‏ع‏ تشکيل

لايههای بيولوژيکی ‏(مايکروفايتيک)‏ میشوند.‏

در حوم ‏ٔه دامن ‏ٔه کوهستانها در جنوب و غرب کشور،‏ و نيز در

درههای نسبتاً‏ خشکِ‏ هريرود،‏ کوکچه،‏ سرخآب وغيره،‏ حدِ‏

وسطِ‏ مقدار ‏رندگی سالانه بين قريب ميليمتر،‏ گونه

های مختلف،‏ اما در قرابتِ‏ نزديک جنس Amygdalus خاردار،‏ که

متر قد می کشد،‏ از گياهان برجسته و عمد ‏ٔه

Pottiaceae

نوسانِ‏

۲۵۰-۱۵۰

(Bryaceae

معمولاً‏ ۱،۵-۰،۵

‏ٔهدر حوز


open semi-desert shrub-lands (shrubby Amygdalus semideserts;

► Fig. 5: 1e). They are accompanied by large

numbers of other low shrubs like Ephedra intermedia,

dwarf shrubs of Acanthophyllum, Acantholimon, Cousinia

and Artemisia species, perennial grasses like Stipa hohenackeriana

and numerous annuals and geophytes. Overgrazing

effects are usually less obvious because of their

spines, most woody plants are well-protected both against

grazing animals and fuel-collecting villagers. Sometimes

the density of subshrubs has even increased, in particular in

the case of the widespread Cousinia stocksii community in

the south and west of the country. Below the subshrubs,

microphytic crusts with cyanobacteria, lichens and mosses

may develop.

The semi-desert scrub and dry thorn savannah of the

extremely semi-arid (c. 150-300 mm) and hot Jalalabad

basin shows a strong sub-tropical influence with spiny

deciduous shrubs and small trees of Zizyphus nummularia

and Acacia modesta (subtropical Zizyphus-Acacia scrub;

► Fig. 5: 2), mixed up with such evergreen unpalatable

shrubs as Periploca aphylla, Rhazya stricta, Calotropis

procera and Withania coagulans. These unpalatable or

strongly armed species most likely are dominant at the

cost of such perennial grasses as Chrysopogon aucheri,

Hyparrhenia hirta, Tetrapogon villosus and Stipagrostis

spp. Most other species of the herbaceous layer are likewise

unpalatable, such as the annuals Stipa capensis and

Cleome viscosa, the perennials Aerva javanica and the

tiny desertic Salvia species S. aegyptiaca, S. santolinifolia

and S. trichocalycina.

بته زارهای ‏ز نيمهصحرايی هستند شکل

بتههای

عده کثيری از زيربتههای ديگر مانند

قد کوه از

منحيث علف های دائمی و

و

عده بی شماری از گياهانِ‏ علفی يکسال ‏ٔه ديگر در یهمراه

جيوفايت مها یپيدا شوند.‏ ‏ثيراتِ‏ مالچر نمودنِ‏ افراطی معمولاً‏

کمتر به چشم میخورد،‏ زيرا حيوات علفخوار معمولاً‏ از خورد ‏ِن

اکثريتِ‏ گياهان چوبی،‏ بخاطر مورفولوژی خاردار شان،‏ اجتناب

ورزيده و اهالی نيز آا را منحي ‏ِث مواِدسوخت جمعآوری نمیکنند.‏

يک جمعي ‏ِت

تراکم نيمهبتهها،‏ مخصوصاً‏

بسيار گسترد ‏ٔه گياهی در جنوب و غرب افغانستان،‏ گاهگاه حتی

رشد هم می کند.‏ در تحتِ‏ زيربته ها امکا‏ ‏ِت تشکيل لايه های

بيولوژيکی ‏(مايکروفايتيک)‏ از سيانوکتر،‏ خزه وها گلسنگها

موجود است.‏

داغ جلال آد اقليم شديداً‏ نيمه خشک ‏(حدود

ميليمتر ‏ران در سال بيشهها و علفزارهای خاردار و

نيمهصحرايی ‏ثيرات نفوذ عناصریگياه مختص به مناطق کمارتفاع

حارهای را از خود نشان می دهند.‏ گياهان اين حوزه بتههای خار

دارِ‏ برگريز و درختهای کوچک از

شکل‎۵‎‏:‏

‏(بيشه زار سَ‏ ب تروپي ‏ِک

۲)، در اختلاط بتههای هميشهسبز و بیمز ‏ٔه

و

هم میشوند.‏ در ست ين گونههایبیمزه و‏ ‏"مسلح"‏ به

احتمالِ‏ قوی به قيمت علفهای دائمی

در

و

پوشش گياهی اين حوزه تسلط ‏فته اند.‏ در قشر گياهان علفی،‏

بسياری از گونههای ديگر از گياهانِ‏ يکساله مانند و

گونههای کوچ ‏ِک

و

صحرايی از جنس

ن)‏ يز برای مواشی بیمزه هستند.‏

◄) :۵ . ۱e ( اينها

Ephedra ، intermedia

، Cousinia ،

،Acantholimon

،Cousinia stocksii بهعنوان

Acanthophyllum

Stipa hohenackeriana

(

Artemisia

۱۵۰-۳۰۰

Acacia و Zizyphus nummularia

Zizyphus-Acacia؛ ◄

modesta

،Periploca aphylla

Withania coagulans Calotropis procera ،Rhazya stricta همراهی

‏(خاردار (

،Chrysopogon aucheri

Stipagrostis spp. Tetrapogon villosus ،Hyparrhenia hirta

Stipa capensis

Aerva گياهِ‏ دائمی وjavanica ،Cleome viscosa

Salvia santolinifolia ،Salvia aegyptiaca) Salvia

Salvia trichocalycina

1.3.2 Deciduous woodlands and Juniperus woodlands

۲.۳.۱

چوبزار های برگريز و چوبزار های سَ‏ رو کوهی

The foothills, lower and medium altitudes (c. 600-1,500 m)

in north Afghanistan, where rainfall fluctuates between c.

300 and 500 mm, are the area of several woodland types

dominated by the deciduous Pistacia vera (Pistacia vera

communities, ► Fig. 5: 3a). It coincides with the upper part

of the broad loess belt, and on these soils the communities

show their most typical structure. The trees, with flat crowns

and several stems, vary in habit from shrub-like 2-3 m up to

tree-like 6 (-10) m, according to the water supply and

grazing intensity. At higher altitudes, on northern slopes or

on other more mesic habitats, the coverage can reach up to

40% and other deciduous trees like Amygdalus bucharica,

Celtis caucasica, Cercis griffithii, Acer semenowii, Fraxinus

xanthoxyloides might appear; also the woody liana

Ephedra foliata. On loess soils, the herbaceous layer is

meadow-like and made up of a multitude of perennial and

annual grasses, together with large-leaved composites like

Codonocepha-lum grande and Cousinia umbrosa; also

Lamiaceae such as Phlomis bucharica and Salvia pterocalyx.

در شمال افغانستان دامنه ها و ارتفاعاتِ‏ تحتانی و وسطی کوه ها

‏(حدود متر)‏ نوسانِ‏ ميزانِ‏ ‏رندگی سالانه بين

حدودِ‏ ميليمتر،‏ ساح ‏ٔه گسترش چندين نوع چوبزار

چيرگی درختهای برگريز از شکل است .

اين ساحه بخش فوقانی کمربندِ‏ عريض لُوس همطراز بوده،‏ جمعيت

های گياهی ‏لای اين خاکها ساختار بسيار ويژه از خود نشان

میدهند.‏ در پوشش درختی،‏ بزرگی چترهای مسطح و

ساقههای متعدد نظر به موجوديت آب و شدت مالچرشدن،‏ بين

گياهان بتهمانند متری درختهای کوچک متری

نوسان میکند.‏ در ارتفاعات ‏لاتر،‏ در دامنههای رو به شمال و

در زيستگاههای نسبتاً‏ خشک،‏ پوشش گياهی ممکن است

درصد سطح زمين را مستور ساخته،‏ درخت های برگريز ديگر از

۴٠

(

۳a

( ١٠

۵ :

٦)

◄ ) Pistacia vera

درختها

۱۵۰۰-٦۰۰

۵۰۰-۳۰۰

،

٢ -٣

Cercis ، Acer semenowii ،Celtis caucasica Amygdalus ، bucharica

Ephedra

Fraxinus xanthoxyloides ، griffithii

foliata

وگياه ‏لارونده چوبی

نيز پيدا شوند.‏ لاي ‏ٔه گياهی ‏لای خاکهای لوسی شبيه به

مرغزار بوده،‏ متشکل از عده کثيری از گياهان دائمی،‏ علفهای

يکساله در همراهی گونههای شبيه به سبدگلان برگهای بزرگ

می ‏شد؛

از و

از فاميل نعناها نمايندگی ميکنند.‏

Codonocephalum grande Cousinia umbrosa

Salvia pterocalyx و Phlomis bucharica

Physical Nature of Afghanistan

طبعيت فيزيکی افغانستان

29

Several smaller woodland areas were protected for

centuries by the village people in order to safeguard their

pistachio nut-collecting which was a considerable source

of income. However, in recent decades, for various reasons,

the woodland area and/or the density of trees has

been or is being greatly reduced. Removal of trees at first

led to higher productivity of the most valuable herb layer,

but overgrazing favoured less palatable species, in particular

such wormwoods as Artemisia albicaulis, A. diffusa and A.

oliveriana. From large areas at higher altitudes, all natural

vegetation has totally disappeared because of rain-fed

agriculture (lalmi).

In west, south and east Afghanistan, at altitudes from

c. 1,000 to 2,000 m with a mean precipitation of c. 250-

450 mm, the natural vegetation is represented by Pistacia

atlantica communities (► Fig. 5: 3b). Size and coverage

of trees as well as the associated species mainly depend on

site conditions and the geographical location. Additional

tree species such as Cercis griffithii, Fraxinus xanthoxyloides

and Ficus johannis occur here and there. Because

of the predominating skeletal soils, shrubs and

subshrubs, like Amygdalus spinosissima, Cerasus bifrons,

Astragalus spp. (in particular A. koschkukensis) and

Artemisia spp. are often common at the expense of perennial

and annual herbs.

Some of the common perennial hemi-cryptophytes

are the grasses Stipa arabica and Piptatherum microcarpum

[P. vicarium], and Salvia leriifolia. Among geophytes,

the showy Eremurus stenophyllus, Fritillaria

imperialis and Tulipa spp. are particularly conspicuous,

besides Anemone biflora, A. petiolulosa, Corydalis afghannica

and Arum korolkowii. Major tree-cutting has

resulted in open low shrub-lands dominated by spiny

Astragalus or unpalatable Artemisia species with an increasing

coverage of small, prostrate annuals. Here also

microphytic crusts on the soil surface with lichens and

mosses are common. Frequent on rocks are saxicolous

species, such as Grimmiaceae (e.g., Grimmia spp., Schistidium

spp.).

From c. 2000 to 2800 m, in areas with higher precipitation,

longer lasting snow cover and more moderate

summer temperatures, the Pistacia atlantica woodlands

are gradually replaced by the communities of Amygdalus

kuramica (east Afghanistan) and A. browiczii (south-east

to west; ► Fig. 5: 3c). They extend up to the tree-line.

Other tree species are usually absent but the loose shrub

layer includes many species of Rosa, Colutea, Cerasus,

Cotoneaster, Rhamnus, Sageretia thea subsp. thea.

Common herbaceous perennials are, among many

others, Salvia bucharica and S. rhytidea, Eremurus

aitchisonii and E. korshinskyi, Rheum ribes, and

Cousinia spp. It reaches up to the timber-line which

however is often obscured by the removal of trees.

Overgrazing has often resulted in the spread of thorny

cushion plants. In areas where they are also removed as

در دهه های گذشته چند ساح ‏ٔه کوچک از چوبزار ها،‏ به

عنوان يک منبع قابل توج ‏ٔه درآمد،‏ از جانب اهالی منطقه به

منظور جمعآوری حاصلاتِ‏ پسته تحت محافظت قرار داشتند.‏ به

هرحال،‏ در دهههای اخير مجموعه مساحتِ‏ اين چوبزار ها و/و‏

تراکم درختهای پسته در اين ساحه شديداً‏ کاهش ‏فته،‏ و

‏فته بوده است.‏ ريشه کن نمودنِ‏ درخت ها در ابتدا البته سبب

رشدِ‏ مولديت در قشر ارزشمندِ‏ گياهی می شود،‏ اما مالچرنمود ‏ِن

افراطی اين چراگاهها ‏عثِ‏ مساعدتِ‏ گونههای بیمزه،‏ مخصوصاً‏

و

تِرخها ‏(درمن ‏ٔه دشتی)‏ از قبيل

می گردد.‏ در بسياری از بخش های مناطق مرتفع،‏

پوشش گياهانِ‏ طبيعی به علت ‏ره برداری از طريق ک للمی ا ری

کاملاً‏ ‏پديد شده است.‏

در غرب،‏ جنوب و شرق کشور در ارتفاعاتِ‏

ميليمتر حدِوس ‏ِط ‏رندگی سالانه

طبيعی بوسيله جمعيتهای نمايندگی میش وند

يک درختِ‏ قوی هيکل ‏ٔه

شکل

نسبتاً‏ ضخيم و چتر دائروی و حدودی مسط‏ است.‏ بزرگی و

فيصدی پوشش درختهای پسته و گونههای وابست ‏ٔه شان کاملاً‏

‏بع شرايط زيستگاهها و موقعيتِ‏ جغرافيايی شان میشد.‏

و گونه های

متممِ‏ درختی در اين جمعيت بوده،‏ اينجا و آنجا پيدا میشوند.‏ بُتهها

و نيمهبُتههای

و گونه های ترخ از جنس

‏(مخصوصاً‏

،Artemisia بخاطر چيرگی خاکهای غنی از پرَخچهسنگها،‏ اکثراً‏

به قيمتِ‏ گياهان دائمی و يکساله مسلط میشوند.‏

برخی از گياهانِ‏ نيمه ‏انرُوی معمولیِ‏ دائمی شامل علف

در ‏راهی

های

اند.‏ در ميان ه ا جيوفايت ،

و

گونههای زيبای

در جنبِ‏

بويژه به چشم می

و

خورند.‏ بوجودآمدنِ‏ بُته زارهای قد چ يرگ ی

خاردار و گونههای بی مز ‏ٔه رشد يک طبقه از

گياهانِ‏ يکسال ‏ٔه کوچک و بر زمين خوابيده،‏ بطور عمده نتيج ‏ٔه

قطع بی روي ‏ٔه درختها و تنزلکيفيت در پوشش گياهی است.‏

در اينجا نيز لاي ‏ٔه مايکروفايتيک از خزه ها و گلسنگ ها در

روی زمين معمول است.‏ ‏لای صخرهها اکثراً‏ گونه های صخره

زی از فاميل ‏(مثلاً‏ گونه های

عموميت دارند.‏

از حدود الی‎۲۸۰۰‎ متر در نواحی بيشتر

طبقه ديری بر‏ و ‏بستانهای معتدلالحراره،‏ چوبزارهای

بهشکل تدريجی جای خود را به جمعيتهای

‏(در

‏(در شرق)‏ و

شکل واگذار می شود.‏ اينها چتر

های مدور شان خط درخت گسترش داشته،‏ بندرت بيشتر از

متر قد میکشند.‏ گونههای درختی ديگر معمولاً‏ غايب بوده،‏ اما

قشر پراگنده از بتهها شامل گونههای متعدد از

A.

A. diffusa ،Artemisia prasina

۲۰۰۰-۱۰۰۰

، گياهان

◄)

تن

Cercis

Ficus johannis

Pistacia atlantica

Pistacia atlantica

oliveriana

متر تقريباً‏ ۴۵۰-۲۵۰

.(۳b :۵

Fraxinus xanthoxyloides ،griffithii

،Amygdalus spinosissima ،Cerasus bifrons گونههای

(A. koshubensis

Astragalus

Piptatherum microcarpum [P. vicarium]

Salvia leriifolia Stipa arabica

Fritillaria imperialis ،Eremurus stenophyllus

و spp. ،A. petiolulosa ،Anemone biflora Tulipa

Arum korolkowii Corydalis afghanica

پست Astragalus

Artemisia

،Grimmia spp.

‏رانگير

Pistacia

Amygdalus

(A. zabulica

-۳

=)

A. browiczii

(۳c :۵

Grimmiaceae

(Schistidium spp.

۲۰۰۰

atlantica

kuramica

جنوبشرق غرب؛ ◄

،Colutea ،Rosa

Cerasus ،Cotoneaster ،Sageretia thea subsp. thea ،Rhamnus

Salvia

،Eremurus aitchisonii ،Rheum ribes ،S. rhytidea bucharica

Cousinia ،E. korshinskyi

وغيره میشد.‏ گياهانِ‏ دائمی،‏ در جنب ديگران،‏ شامل

و

و گونه های است.‏ اين قشر خط

درخت،‏ که هرچند بهعلت قطع درختها اکنون ‏مرئی است،‏ می

رسد.‏ مالچرنمودنِ‏ افراطی اکثراً‏ سبب مساعدت و گسترش نيمهبُته

های متکايی خاربن گرديده است.‏ در نواحی ای که اينها نيز به

عنوان هيزم قطع و ريشهکن شده اند،‏ مرحل ‏ٔه ‏ايی تنزيلکيفي ‏ِت

۵


brushwood, a final stage of degradation results in an open

Festuca griffithiana [Leucopoa karatavica] grassland.

In north Afghanistan above c. 1,400 m, the deciduous

Pistacia vera woodlands grade into evergreen Juniperus

excelsa communities that form a belt up to the tree line at

2,900 m (west) to c. 3,200 m (north-east; ► Fig. 5: 3d). In

altitude, they correspond to the Amygdalus communities.

They re-occur at higher altitudes in the east, in particular

in Paktya, where they replace the Cedrus forests in

drier areas from c. 2,800 to 3,500 m.

Cutting of trees for charcoal production or natural

die-back favours the shrubs, and when they are cleared,

on deeper soils the herbaceous layer might expand into

veritable meadows which are locally harvested for hay.

Under optimal conditions, the trees might grow up to 12

m and together with the rich shrub layer the coverage

can go up to c. 80%. In the north-east and east, the

common Juniperus excelsa is usually accompanied by J.

semiglobosa; the latter often outnumbers the first in the

sub-alpine belt. Common shrubs are Lonicera nummulariifolia

(often as a small tree), Ephedra equisetina, species

of Rosa, Berberis, Prunus and Cotoneaster. After

clearing trees and shrubs - on loess soils, Codonocephalum

grande and Prangos pabularia greatly expand in

meadows formed by floristically rich and productive

substitute communities. In contrast, on slopes covered

with scree, all layers are much reduced, deciduous trees

like Celtis caucasica, Fraxinus xanthoxyloides, Acer

turkestanicum and Amygdalus kuramica widely replace

the junipers, and tall Ferula species become dominant in

the herbaceous layer, together with Rheum ribes.

The Juniperus communities in the east receive less

winter rain, but sometimes additional summer rain.

Common shrubs are Ephedra major subsp. procera, E.

gerardian and Ribes orientale. The herbaceous layer is

dominated by more xerophytic species, like the perennial

grasses Stipa turkestanica, Piptatherum baluchistanicum,

Psathyrostachys caduca, Poa spp. and species of

Cousinia, Ferul and Artemisia. After the destruction of

trees, Artemisia glanduligera often occupies large areas

together with invasive thorn-cushion species from the

sub-alpine belt.

از

پوشش گياهی در پيکر سبزه زار های ‏ز Festuca griffithiana

karatavica] [Leucopoa هويدا است.‏

در شمال افانستان ‏لاتر از حدود متر،‏ چوبزارهای

برگريزِ‏ به جمعيتهای هميشه سبز

نزديکی خط درخت بين متر ‏(در غرب)‏

کي)‏ کمربند را تشکيل د ه می ن د ،

متر

گذار میکند.‏ اين جمعيت از نظر ارتفاع جمعي ‏ِت

بوده،‏ در ارتفاعات ‏لاتر در شرق افانستان،‏ مخصوصاً‏ در پکتيا،‏ ‏ر

ديگر ظهور نموده و در اماکن خشک از حدود متر

جای جنگلهای را میگيرد.‏

قطع درختها برای توليدِ‏ زغال و مر ‏ِگ ‏بيعی شان ‏عث

مساعدتِ‏ رشدِ‏ بُتهها شده،‏ و اگر اينها نيز از بين برده شوند،‏ لايه

ای از گياهانِ‏ علفی ‏لای ‏بقه ‏يم خاک شيوع ‏فته و مرغزار

های واقعی را تشکيل می دهند،‏ که در مقياس منطقه ای از آا

منحيثِ‏ ذخاير علوفه ‏ره برداری صورت میگ يرد.‏ درختها تحت

شرايط مساعد متر قد کشيده و در همراهی لاي ‏ٔه غنی از

بته ها روی زمين را می پوشانند.‏ جمعيت خيلی معمول از

در شمالشرق و شرق افانستان

همراهی می شود.‏ گون ‏ٔه اخير الذکر در کمربند ‏َسبآلپاين از نظر شمار

اکثراً‏ ‏لای گونه نخست چيره می شود.‏

‏(اکثراً‏ به شکل درخت های کوچک)،‏ و گونه

و

های مختلف از جنسهای

بتهزارهای معمولی را تشکيل میدهند.‏ بعد از قطع درختها و بته

در سبزهزارها یئ

و

ها،‏

که از جمعيتهای بديل و غنی از گونه مولدي ‏ِت چشمگير ‏لای

خاک های لوسی متشکل هستند،‏ بسط می ‏بند.‏ برعکس،‏ در

دامنه های پوشيده از سنگريزه،‏ تمام اقشار گياهی بهشدت تنقيص

‏فته،‏ درخت ب های رگ ري ز ا ز

وسيعاً‏

و

جاگزين Juniperus گرديده،‏ گونههای بلندقام ‏ِت در همراهی

Rheum ribes در قشر گياهان علفی چيره میشوند.‏

جمعيتهای در شرق افانستان کمتر از ‏رانهای

زمستانی،‏ اما گاهگاه از ‏ران های اافی ‏بستانی مستفيد می

گردند.‏ بُتههای معمولی شامل

و است.‏ در لايه گياهانِ‏ علفی

های بيشتر خشکی گرا از علف های دائمی

و گونه

و

های ديگر از جنس های

اکثراً‏ بعد از قطع درخت ها در

مسلط اند.‏

چندين گونه از بته های متکايی خاربن،‏ که از کمربند

سَبآلپاين در اينا شيوع ‏فته اند،‏ ساحات د وسيع ر را پ و ش ش

گياهی احتوا میکند.‏

۱۴۰۰

،Juniperus excelsa که

حدود ۳۲۰۰

Amygdalus همنوا

۳۵۰۰-۲۸۰۰

J. semiglobosa

Lonicera nummulariifolia

Ephedra equisetina

Prunus Berberis ،Cotoneaster ،Rosa

Prangos pabularia

Pistacia vera

۲۹۰۰

‏(در شمالشرق؛ ◄ شکل ۵: ۳d

Cedrus

١٢

٪٨٠

Juniperus excelsa

Codonocephalum grande

Celtis ،Fraxinus xanthoxyloides

Amygdalus kuramica Acer turkestanicum ،caucasica

Ferula

Juniperus

،Ephedra major subsp. procera

، گونه

Ribes orientale E. gerardiana

،Stipa turkestanica

Psathyrostachys caducua ،Piptatherum baluchistanicum

Artemisia Ferula ،Cousinia ،Poa

Artemisia glanduligera

همراهی

1.3.3 Evergreen broad-leaved woodlands and forests in east Afghanistan

۳.۳.۱

Around the basins of Khost and Jalalabad, in areas from

about 800 to 1300 m and rainfall from c. 300 to 500 mm,

the Sideroxylon mascatense [Reptonia buxifolia]- Olea

ferruginea community (► Fig. 5: 4a) forms structurally

rich woodlands of widely differing coverage. Additional

sclerophytic tree and shrub species are Nannorrhops

ritchieana, Gymnosporia royleana, Sageretia thea subsp.

brandrethiana, Ephedra pachyclada and Dodonaea viscosa

در حومه حوزه های خوست و جل آد در ارتفاعات

متر حدود ميليمتر ‏ران درسال،‏ جمعيت

- ۸۰۰

۵۰۰-۳۰۰

۱۳۰۰

Sideroxylon mascatense [Reptonia buxifolia]-Olea ferruginea]

چوبزار های غنی را از نگاه ساختار،‏ اما پوشش گياهی بسيار

متفاوت،‏ تشکيل می دهد (◄ شکل ‎٤a:٥‎‏).گونههای متمم از بتهها

و درختها در اين جمعيت مشتمل بر

،Nannorrhops ritchieana

،Gymnosporia royleana ،Sageretia thea subsp. branderthiana

Ephedra pachyclada و Dodonaea viscosa همراه

درختها و بته

یها


31

which grow together with deciduous trees and shrubs such

as Pistacia khinjuk, Acacia modesta, and Ebenus stellatus.

A particularly striking feature of these woodlands is the

high coverage of perennial tussock grasses like Tetrapogon

villosus, Dichanthium annulatum, Cymbopogon commutatus

[C. parkeri], Hyparrhenia hirta, Heteropogon contortus

and Aristida cyanantha that greatly increase in coverage

after the destruction of the woody component. Most

of them start sprouting with the onset of the summer rains

and can give the landscape the aspect of a lush tropical

savannah at the same time (July to September), whereas in

the interior of the country, because of the climatic dryness,

most plant life activity has completely ceased.

The Quercus baloot -communities (sclerophyllous and

lauriphyllous oak forests; ► Fig. 5: 4b) occur adjacent to

the former at altitudes from 1300 to 2100 m and rainfall

from c. 350 to 600 mm. Depending on water supply and

soil conditions, they might form forests, with the individual

trees up to 15 m high, or shrubby woodlands. But most

of the latter result from intensive cutting of twigs for feeding

domestic animals during winter, and by selective felling

of whole trees because Quercus baloot yields valuable

firewood. Accompanying woody species are the trees

Amygdalus kuramic and Pistacia khinjuk, the lianas Lonicera

griffithii and Rosa brunonii, and the shrubs Daphne

mucronata, Plectranthus rugosus, Perovskia atriplicifolia

and Salvia cabulica. On rocks tree trunks and decaying

wood, various mosses may be found. These forests and

woodlands have disappeared from large areas, and replaced

by shrub communities of Perovskia atriplicifolia and

Sophora griffithii, or by different Artemisia (e.g., A. kurramensis)

communities. The westernmost remnants of

Quercus baloot forests have survived in the Panjshir valley

to the north of Kabul, and a few tall trees were even observed

at Top Dara above the Koh-e-Daman plain near

Charikar. Historical records of Q. baloot also exist from

the Latahband Pass some 25 km east of Kabul (BRECKLE &

KULL 1971).

In the semi-humid to humid areas of Nuristan and

around the Safed Koh, from c. 1,900 m upwards, with

higher amounts of summer rain, Q. baloot is replaced at

first by the mesophytic Q. floribunda and higher up by Q.

semecarpifolia about 2,900 m. The latter species forms

dense forests of 8-20 (25) m in height. Common associates

of these true Himalayan forests are the deciduous trees

Juglans regia, Celtis caucasia, Acer turkestanicum, Diospyros

lotus, Pyrus pashia, the woody climbers Rosa brunonis

and Lonicera griffithii, and shrubby species like Corylopsis

jacquemontiana, Indigofera gerardiana, Cotoneaster

roseus, C. aitchisonii and Rubus niveus. At higher altitudes,

Taxus contorta, Viburnum cotinifolium and Abelia

triflora have been observed. The luxuriant herbaceous

layer includes other mesophytic Himalayan species, like

Strobilanthes alata, Nepeta erecta, Polygonum amplexicaule,

Rumex dentatus, Salvia nubicola, the grasses Bra-

و

های بَرگريز از

هستند.‏ خصوصي ‏ِت اين چوبزارها را تکاملِ‏ پوشش نسبتاً‏

بست ‏ٔه گياهی از علف های دسته ایِ‏ دائمی مانن ‏ِد

Ebenus Acacia modesta ،Pistacia khinjuk

stellatus

Tetrapogon

Cymbopogon ،Dichanthium annulatum ، villosus

Heteropogon ،Hyparrhenia hirta ،commutatus [C. parkeri]

Aristida cyanantha contortus

تشکيل می دهد،‏ که اين ها

و

بعد از تخريب اجزای چوبی اين جمعيت ها،‏ در پوشش گياهی

چيره می شوند.‏ بسياری از اين گونه ها شروع ‏ران های

‏بستانی آغاز به جوانه زنی نموده،‏ در طول دور ‏ٔه ‏ران

مونسونی ‏(جولای ستامبر)‏ به طبيعت سيمای سبزه زارهای

شادابِ‏ حاره ای را میبخشند؛ در اين زمان در داخل کشور

بخش اعظم فعاليت های حياتی گياهان به علتِ‏ خشکی اقليم

خ تبرگ و

کاملاً‏ متوقف میشد.‏

‏(جنگل های ‏َس

جمعيت های

لاوروفيل:‏ شکل در همجواری جمعيت های فوق

متر حدود

الذکر در ارتفاعات

ميليمتر ‏رندگی سالانه پيدا می شوند.‏ اين جمعيت ها،‏ در

وابستگی موجوديتِ‏ آب و شرايطِ‏ خاک،‏ قادر به تشکيل

جنگلهای بلندقامت تکدرختهای انفرادی ‎۱۵‎متری و

چوبزارهای بُتهای هستند.‏ اما بوجودآمدنِ‏ بسياری از اين چوبزار

ها عموماً‏ نتيجه شاخه بُری شديد برای علوفه زمستانی حيوات

اهلی و غلطاندن انتخابی درختهای مُسن از

به عنوان مواد بسيار ازر‏ برای محروقاتِ‏ زمستانی می

گونه های همراهی کننده و چوبی اين جمعيت،‏ درخت های

و

و ،Rosa brunonii و بته های

و

هستند.‏ ‏لای صخره ها و تنه های درخت های

سالم و پوسيده،‏ امکان پيدايش انواع مختلف خزهها موجود است.‏

امروز اين جنگل ها و چوبزارها در بسياری از اماکن ‏پديد شده،‏

و

جای شان را جمعيت های بُته ای از

و های مختل ‏ِف ‏(مثلاً‏

اشغال نموده اند.‏ غربترين بقای جنگل

در در ‏ٔه پنجشير در شمال کابل و چند

های

درختِ‏ بلند قامت در توپ د ر ‏ٔه کوهدامن در نزديکی چاريکار نيز

ديده شده اند.‏ مدارکِ‏ ‏ريخی از موجوديت در

۲۵ کيلومتری کابل از کوتل لتهبند نيز در دست است

٦۰۰-۳۵۰

Quercus baloot

ش د .

Quercus baloot

(۴b:۵

۲۱۰۰-۱۳۰۰

،Pistacia khinjuk گياهان ‏لارونده

Amygdalus kuramica

Daphne

Lonicera griffithii

Perovskia atriplicifolia ،Plectranthus rugosus ،mucronata

Salvia cabulica

Perovskia atriplicifolia

Artemisia

Quercus baloot

BRECKLE )

جمعيت

◄

Sophora griffithii

(Artemisia kurramensis

Quercus Baloot

.(۱۹۷۱

& KULL

در مناطقِ‏ نيمه مرطوب و مرطوبِ‏ نورستان و چهار اطرا ‏ِف

سفيدکوه ‏لاتر از تقريباً‏ متر،‏ رشدِ‏ ميزانِ‏ ‏ران های

‏بستانی،‏ جای را اولاً‏ جنگلهای نيمهسختبر ‏ِگ

می

و ‏لاتر از آن جمعيتهای

گ يرند.‏ درختهای ‏(‏‎۲۵‎‏)متری بلوط دامنهها را

متر انبوه می پوشانند.‏ گياهان همطراز معمولی اين

جنگلهای هيماليايی واقعی،‏ درختهای برگريز از

٢٩٠٠

Q. semecarpifolia

۱۹۰۰

Quercus baloot

،

Q. floribunda

۲۰- ۸

جنگلهای

،Juglans regia

Diospyros ،Celtis caucasia ،Acer turkestanicum ،Pyrus pashia

،Lonicera griffithii Rosa brunonii

،Indigofera gerardiana ،Corylopsis jacquemontiana

C. aitchisonii Cotoneaster roseus ،Rubus niveus

Abelia triflora Viburnum cotinifolium ،Taxus contorta

بته

،lotus گياهان ‏لاروند ‏ٔه و

های

و هستند.‏

و در

ارتفاعات ‏لاتر مشاهده شده اند.‏ لايه غنی از گياهان علفی شامل

گونه های نيمه سخت برگ هيماليايی ديگر مانن ‏ِد

Strobilanthes

Polygonum ،Rumex dentatus ،Nepeta erecta ، urticifolius

Brachypodium گياهان علفی ،Salvia nubicola ،amplexicaule

Piptatherum aequiglume ،sylvaticum

و

مثِل

.P، munroi چندين گون ‏ٔه


chypodium sylvaticum, Piptatherum munroi and P.

aequiglume, several annual species of Impatiens and even

hygrophytic tall ferns like Dryopteris ramosum and Pteris

cretica. These evergreen forests as well as the conifer forests

harbour the richest moss flora and most of the pleurocarpous

species are restricted to these areas.

Under less humid conditions, the evergreen oaks form

mixed stands with the tall Pinus wallichiana. After forest

destruction, shrub communities with Sambucus wightiana

and grasslands with Stipa brandisii are common. They

sometimes show a luxuriant growth but their floristic

composition is undesirable mainly because of the dominance

of unpalatable and toxic grasses (Stipa brandisii is

cyanogenic and can cause animal deaths).

يکساله از جنس و حتی سرخس های بلند قامت و

رطوبت گرای

همين جنگلهای

و

هميشه سبز،‏ و نيز جنگلهای مخروطيان،‏ حاوی يک فلور بسيار

غنی از خزه ها بوده،‏ بسياری از گونه های پلُويرُوکارپ به همين

ساحه محدود میشند.‏

درخت های هميشهسبز بلوط،‏ تحت شرايط کمتر مرطوب،‏

گروههای مختلط را درختهای بلندقام ‏ِت

تشکيل میدهند.‏ پس از تخريب جنگلها،‏ جمعيتهای بُتهای

و علفزارها گون ‏ٔه چيره

میشوند.‏ اين جمعيتها گاهگاه نمايش انبوه و وافر داشته،‏ اما

ترکيب گياهی شان عموماً‏ به علتِ‏ تسل ‏ِط علفهای بيگانه و

بی مزه brandisii) Stipa ‏ی و کشنده برای حيوات)‏ ‏مطلوب

میشد.‏

Impatiens

،Dryopteris stewartii ،Dryopteris ramosum

Pteris cretica Diplazium tomentosum هستند.‏

Pinus wallichiana

Stipa brandisii

Sambucus wightiana

1.3.4 Temperate coniferous forests and woodlands in east Afghanistan

۴.۳.۱

جنگل ها و چوبزار های سوزنبرگ معتدله در شرق افغانستان

Woodlands and forests of different Himalayan conifers (►

Fig. 5: 5) gradually replace the broad-leaved evergreen

forests when the mean precipitation is too low or when, at

higher altitudes, the growth period becomes too short.

This also explains the occurrence of broad transitional

zones in Afghanistan.

At altitudes from 2,100-2,500 m, the Pinus gerardiana

woodlands alternate with the Quercus baloot communities.

The trees are usually 5-12 m tall and might cover 15-

70% of the ground. Locally, these woodlands are protected

(similar to the Pistacia vera woodlands) for “nut” collecting.

The seeds are important in the internal and external

export trade. Due to strong root competition, intact plant

communities are rather poor floristically, but in natural

openings and after logging a rather rich shrub layer might

be developed with Sophora griffithii, Caragana ulicina,

Cotoneaster afghanicus, Berberis calliobotrys and other

Rosaceae. Often degradation has resulted in Artemisia

communities.

Higher up, from 2,500 to 3,100 m in mountain systems that

have c. 450 to 600 mm mean rainfall, mainly in winter,

Cedrus deodara communities take the place of Pinus gerardiana

woodlands in between the more xerophytic Juniperus

woodlands and the mesophytic mixed Quercus-Pinus

wallichiana forest communities. On steeper slopes, the

Cedrus deodara communities occur as woodlands, but under

optimum conditions, the usually mono-specific tree layer

may be 25-35 m tall and reach a coverage of 80%.

The thin shrub layer is more or less restricted to clearings

and usually consists of Lonicera quinquelocularis,

Berberis calliobotrys, Cotoneaster spp. and Ribes orientale.

The herbaceous layer is also open and varies much

according to water supply and shade. Usually, it includes a

noticeable grass-like component, with Carex cardiolepis,

Piptatherum angustifolium and Poa aitchisonii. Because

Cedrus deodara provides the most valued timber wood in

کاهش حدِ‏ وسطِ‏ ميزان ‏رندگی سالانه و

دوره نموی گياهی در ارتفاعاتِ‏ فوقانی کوهها و دامنهها،‏ چوبزارها

و جنگلهای متشکل از گونههای مختلفِ‏ از درختهای سوزنبر ‏ِگ

هيماليايی شکل بهتدريج جای جنگلهای هميشهسبز

و ‏نبرگ را میگيرند.‏ بدين ترتيب پيدايش زونهای عريض انتقالی

در افغانستان نيز قابل درک است.‏

در ارتفاعات

چوبزار های

متر در تناوب جمعيتهای قرار دارند.‏ در اين

چوبزار ها درخت ها معمولاً‏ بين متر ارتفاع داشته،‏ ممکن

است -٪۷۰ ۱۵ سطح زمين را بپوشانند.‏ اين چوبزار ها بطور

موضعی ‏(همانند چوبزارهای بمنظور جمعآوری جلغوزه

در تجارت

محافظت شده اند.‏ دانههای

داخلی و صادرات بسيار ارزش است.‏ جمعيتهای سالم از اين

درختها بخاطر رقابت شدي ‏ِد ريشهای،‏ از نگاه تنوع گياهی بسيار

فقير بوده،‏ اما در خلاهای طبيعی اين جنگلها و بعد از قطع

درخت ها،‏ يک قشر بسيار غنی از بته های

کوهشدنِ‏ طول

۲۵۰۰-۲۱۰۰

(۵ :۵

Pinus gerardiana

Quercus baloot

۱۲-۵

(Pistacia vera

Pinus gerardiana

◄)

هنوز

،Sophora griffithii

Berberis calliobotrys ،Cotoneaster afghanicus ،Caragana ulicina

Rosaceae

و گونههای ديگر از فاميل رشد میکند.‏ تنزيل کيفيت

اکثراً‏ منتج به گسترش جمعيتهای Artemisia شده است.‏

در ارتفاعات ‏لاتر سلسله کوهها بين

ميزان اوسط ‏ران های عمدً‏ زمستانی در حدود

ميليمتر،‏ جمعيتهای Cedrus deodara جای چوبزارهای کاج از

را در ميان چوبزارهای و جمعيتهای

نيمهخشکبرگ از جنگلهای مختل ‏ِط

میگيرند.‏ جمعيتهای ‏لای دامنههای پُرنشيب

کوهها منحيث چوبزارها گسترده هستند،‏ اما تحت شرايط مطلوب

و مناسب،‏ يک قشر معمولاً‏ تکگونهای از درختهای

قريب درصد سطح زمين را میپوشاند.‏

لاي ‏ٔه تُنُک از بتهها،‏ اکثراً‏ به خلا های جنگلی محدود بوده،‏

معمولاً‏ از

و متشکل است.‏ قشر گياهان

علفی نيز ‏ز بوده،‏ نظر به موجوديت آب و سايه بسيار تغيير پير

است.‏ اين قشر معمولاً‏ حاوی اجزای جالب توجه از گياهان کاه

و

مانند از

است.‏ از آنجائیکه جنگلهای برای

افغانستان و کشور همسايه آن ‏کستان يکی از ارزشترين منابع

۳۱۰۰-۲۵۰۰ متر

٦۰۰- ۴۵۰

Juniperus

Quercus-Pinus wallichiana

Cedrus deodara

۳۵-۲۵

Pinus gerardiana

۸۰

متری

،Lonicera quinquelocularis ،Berberis calliobotrys

Ribes orientale Cotoneaster spp.

Poa Piptatherum angustifolium ،Carex cardiolepis

Cedrus deodara

aitchisonii


33

Afghanistan and adjacent Pakistan, the forests have been

over-exploited for decades and, sadly, are now completely

destroyed in most of the area. They are replaced by

stable Artemisia communities with A. bicolor and/or A.

glandu-ligera.

At the same altitude but with a much higher summer

rainfall, usually above the broad-leaved evergreen oak

forests, in more humid parts of Nuristan and on the upper

slopes of the Safed Koh, are mixed Abies-Picea forests.

They consist of Abies pindrow (upper montane), A.

spectabilis (sub-alpine) and Picea smithiana; they are 15-30

m high and often include individual trees of Quercus

semecarpifolia and Pinus wallichiana. Because of the shade

in intact communities, the shrub and herbaceous layers are

poorly developed. They contain a number of mesophytic

species like Pertya aitchisonii, Salvia nubicola, Saussurea

afghana, Rumex nepalensis, Lilium polyphyllum and

Cicerbita aitchisoniana. On unstable slopes and in small

valleys close to the tree-line, the conifers are locally replaced

by a Betula jacquemontii community.

چوب تعميراتی و صنعتی بشمار میرود،‏ جنگلهای ارچه از دهه

های متمادی به اينسو ‏ت ‏رهبرداری و استفادهای افراطی قرار

داشته،‏ در بسياری از اماکن متأسفانه کاملاً‏ تخريب شده اند.‏

جای اين جنگل ها را امروز جمعيت های ‏يدار از

اخذ نموده اند.‏

تسلط

در بخش های بسيار مرطوب نورستان و دامنه های فوقانی

سفيدکوه در ع‏ ارتفاع،‏ اما ميزان ‏لاتر ‏رانهای ‏بستانی،‏

جنگل های مختلط از معمولاً‏ ‏لاتر از جنگل های

‏نبرگ و ‏يشه سبز بلوط گسترده اند.‏ اين جنگل ها معمولاً‏ از

‏(کمربندِ‏ مونتانِ‏ فوقانی)،‏ و

درختهای متری اکثراً‏ در اختلاط

و

تکدرخت های

متشکل میشند.‏ در جمعيتهای سالم اين جنگلها،‏ به عل ‏ِت

شدتِ‏ سايه،‏ يک لاي ‏ٔه بسيار فقير گياهی و بُته ای تکامل ‏فته

است که در آن يکسَری از گونههای نيمهخشکبرگ از

Artemisia

A. glanduligera و/و‏ A. bicolor

Abies-Picea

A. spectabilis

Abies pindrow

Picea smithiana ۳۰-۱۵

Pinus wallichiana Quercus semecarpifolia

Pertya

Rumex ،Saussurea afghana ،Salvia nubicola ،aitchisonii

Cicerbita aitchisoniana Lilium polyphyllum ،nepalensis

می

و

رويند.‏ در دامنههای بیثبات و درههای کوچک،‏ سوزنبرگان در

نزديکی خط درخت اينجا و آنجا به وسيله جمعيتی از

jacquemontii بیجا میشوند.‏

Betula

In the wettest parts of Nuristan, from the timber-line at 3,200

to 3,300 m up to c. 4,000 m, Abies spectabilis, Picea and

Quercus semecarpifolia are replaced by a subalpine Juniperus

squamata community and Rhododendron scrub (Krummholz)

(► Fig. 5: 6). Subordinate components of these dense

50-80 cm high thickets are Rosa macrophylla, Ribes alpestre,

R. villosum, Lonicera webbiana and Rhododendron collettianum.

The herbaceous layer is similar to that of the sub-alpine

Abies forest. Mosses (e.g., saxicolous Grimmiaceae) are also

common. On lower sites at the Safed Koh and in the upper

Laghman area, below the tree line, the very rare Rhododendron

afghanicum occurred, but is most probably now extinct

at the first locality (BRECKLE 1972, HEDGE & WENDELBO

1969, LARSEN 2009).

Where summer rain is somewhat less abundant and Abies is

replaced by Picea at the timberline, as in most parts of

Nuristan and around the Safed Koh, the Juniperus communis

var. saxatilis community takes the place of the former.

This community is only 40-60 cm high and has a

patchy structure, with the clearings covered by thorncushions

like Cousinia kuramensis, Cicer macracanthum

and Onobrychis spinosissima.

Plant communities dominated by thorn cushions

(sub-alpine thorn-cushion shrub-lands; ► Fig. 5: 7a)

represent a broad upper vegetation belt in most higher

mountain systems of Afghanistan and the Near and Middle

East (KÜRSCHNER 1986a, b) where summer rain is

absent and where the water supply completely depends

on moisture from melted snow. These very peculiar

shrub-lands extend from the timber-line located at c.

در مرطوب ترين بخش های نورستان از خط درخت در الی

متر حوالی متر جای

م ی

و را جمعيتی از

گيرد شکل ۶). اجزای ترکيبی اين بيش ‏ٔه متراکِم

سانتيمتری،‏ بُته های

و

میشند.‏ لاي ‏ٔه گياهی شان شاهت به لاي ‏ٔه گياهان

علفی در جنگل های از کمربندِ‏ سَب آلپاين دارد.‏ در

زيستگاه های کم ارتفاع در سفيدکوه و بخش های فوقانید ر ‏ٔه

لغمان،‏ بُته های بسيار ‏در از يک گون ‏ٔه بومی بنام

‏ئينتر از خط درخت رشد نموده و

ممکن است که امروز در محل پيدايش اصلی شان در سفيد کوه

متأسفانه کاملاً‏ ‏پديد شده ‏شند ‎١٩٧٢‎؛

1.3.5 Subalpine and alpine vegetation

‎۵.۳.۱‎گياهان کمربند های سب آلپاين و آلپاين

۳۲۰۰

،Quercus semecarpifolia

Juniperus squamata

-۵۰

۴۰۰۰

Picea

:۵

،Ribes alpestre ،Rosa macrophylla

Rhododendron Lonicera webbiana

HEDGE

BRECKLE)

Abies

۳۳۰۰

Abies spectabilis

◄)

۸۰

،R. villosum

collettianum

Rhododendron afghanicum

و ‎١٩٦٩‎؛ WENDELBO .(۲۰۰۹ LARSEN

در نواحی که ‏ران های ‏بستانی کمتر وافر اند،‏ مثلاً‏ در

بسياری از بخشهای نورستان و اطراف سفيد کوه،‏ و در نزديکی

خط درخت جای را Picea گرفته است،‏ جنگلهای

بيجا می

به وسيل ‏ٔه جمعيت

گ ردند.‏ در اين جمعي ‏ِت سانتيمتری که ساختار لکه ای

دارد و نيز در خلاهای ميان بُتهها،‏ متکاهای خاربن از

و

گسترده اند.‏

در ارتفاعاتِ‏ فوقانی بسياری از سلسله کوه های شامخ

افغانستان جمعيتهای گياهی تسل ‏ِطگياهان متکايی خاربن ‏(بتهزار

های متکائی خارين در کمربند سَ‏ ب آلپاين؛ شکل (

بعنوان يک کمربندِ‏ وسيع گياهی تشکيل شده است.‏ اين ساحه فاقد

‏رانهای ‏بستانی بوده و دسترسی به آب کاملاً‏ ‏بع مذابههای

برف و ذخير ‏ٔه آب در خاک می ‏شد.‏ بته زار های بسيار

مخصوص،‏ از خط درخت در ۲۹۰۰-۲۸۰۰ متر در بخشهای غربی

و از متر در بخشهای ‏الشرقی و شرقی کشور

Abies

Abies

Juniperus communis subsp. nana

Cousinia

Cicer macracanthum

۷a

:۵

◄

٦٠-۴٠

Onobrychis spinosissima ،kuramensis

۳۵۰۰-۳۳۰۰

،


2800 to 2900 m in the western parts and 3300-3500 m in

the north-eastern and eastern parts up to 3800 to 4000 m

and play an important role as summer pastures. Most

dominant species belong to thorny and spiny species of

Cousinia, Astragalus, Onobrychis, Acantholimon, Acanthophyllum

and Cicer, but species composition varies

between the different mountain systems, and the proportion

of endemics is particularly high. The herb layer

includes many palatable grasses, as e.g., Piptatherum

laterale, Poa araratica, Koeleria spp. and Festuca spp.

Together with many legumes, such as species of

Trigonella, Astragalus and Oxytropis, it provides important

grazing resources.

The borderline between subalpine and the alpine vegetation

(alpine semi-deserts, steppes and meadows; ► Fig. 5: 7b)

is not readily discernible, except in the wetter parts of east

Afghanistan where it is marked by the upper border of the

juniper scrub. In most areas, the thorn-cushion plants of the

sub-alpine belt are step-wise replaced by smaller-sized species

of the same genera, and also the species composition of the

herbaceous layer changes gradually. Genuine alpine meadows

dominated by grasses and a greater variety of herbs are restricted

to the central and east Hindu Kush and the Pamirs because

of higher summer rainfall. Consequently, they are much used

for summer pasture during the short summer (two months),

usually by nomad (kuchi) people. Elsewhere, even on deeper

soils, the vegetation is rather open, except for wet sites along

creek borders, head-waters and swamps below melting snow

fields, where alpine meadows exist. These alpine meadows are

characterized by various hygrophytic bryophytes along small

runnels and flushes, such as Bryum pseudotriquetrum, B.

schleicheri, Calliergonella cuspidata, Palustriella commutata or

P. falcata. Due to steep topography, delayed soil formation,

and the locally long-lasting snow cover, even small areas

might show a high diversity of plant communities. Vast

stretches look almost devoid of vegetation as they consist of

rocks, blocks and scree.

متر پراگنده بوده،‏ نقش مهمی را در

ارتفاعات

چراگاههای ‏بستانی ايفا میکنند.‏ بسياری از گياهانِ‏ حاکم در اين

جمعيتها مربوط به گونههای خاردار از جنسهای

و

هستند،‏ اما ترکيب گونهها در کوههای مختلف خيلی متفاوت بوده،‏

تناسب گونههای بومی در اين جمعيتها نيز بسيار ‏لا میشد.‏

بته های قد کوِه معمول ‏ِی ديگر را گونه های

و

تشکيل می دهند.‏ لاي ‏ٔه گياهان علفی شامل کاه های

و

خوشذايق ‏ٔه

يک نوع است.‏ اينها در همراهی عد ‏ٔهکثيری از پَلیبها

مانند ‏(حلبه)،‏ و ذخاير مهم

چراگاهها را تشکيل میدهند.‏

مرز ميان پوشش های گياهی آلپاين و سَب آلپاين ‏(نيمه

صحراها،‏ دشتها و مرغزارهای آلپاين:‏ شکل

استثنای بخشهای مرطوب در شرق افغانستان که بهوسيله مرز

فوقانی بته زارهای سرو کوهی نشانی شده است،‏

برجسته نبوده و بهسادگی قابل تشخيص نيست.‏ در بسياری از

مناطق،‏ گياهانِ‏ متکايی خاربن از کمربندِ‏ سَبآلپاين قدم بقدم

به وسيله گونههای کوچکتر از عين جنسها بيجا شده،‏ ترکيب

گونه ها در قشر گياهی نيز به تدريج تغيير می کند.‏ در مرغزار

های واقعی آلپاين،‏ گونههای مختلف از فاميل مسلط

بوده و يکسری از واريتههای گياهان علفی،‏ به علت ه ‏ران ا ی

کافی ‏بستانی،‏ به مرکز و شرق هندوکش و ‏ميرها محدود می

‏شند.‏ در نتيجه،‏ همين مرغزار ها در ‏بستانهای کوه ‏(دو

ماه)‏ معمولاً‏ از جانب کوچیها بهعنوان چراگاه رمههای شان

تحتِ‏ ‏ره برداری های شديد قرار دارند.‏ در اماکن ديگر،‏ به

ک استثنای ن ا ر ‏ٔه آب های جاری،‏ سرچشم ‏ٔه جويبار ها و ‏تلاق

های پوشيده مرغزار های آلپاين در اماکن برف های ذوب

شده،‏ پوشش گياهی حتی ‏لای خاک ها یئ که مقطع عميق

دارند،‏ تُنُک،‏ ‏متراکم و ‏ز میشد.‏ بخاطر توپوگرافی نشيب،‏

‏خير در تشکيل خاک و ‏يشِ‏ طويل المدت و موضعی طبق ‏ٔه

برف ‏(کوه بودن زمانِ‏ آپر)،‏ حتی نواحی کوچک قادر به ‏ر

آوردنِ‏ تنوع عظيم جمعيت های گياهی هستند.‏ قطعاتِ‏ وسيع

معمولاً‏ فاقد پوشش گياهی معلوم می شوند،‏ زيرا اين اماکن در

حالتِ‏ عادی ها،‏ صخرهها و طبق ‏ٔه ضخيمی از

سنگريزهها پوشيده میشند.‏

۴۰۰۰-۳۸۰۰

،Acantholimon

Cousinia Onobrychis ،Astragalus ،Acanthophyllum ،Cicer

،Artemisia spp.

Krascheninnikovia Rhamnus prostrata ،Ephedra gerardiana

ceratoides

Koeleria spp. ،Poa araratica ،Piptatherum laterale

Festuca

Oxytropis Astragalus Trigonella

۵:۷b)، به

Poaceae

◄

(Juniperus)

سنگلا‏

Approaching the snow line at c. 4,800 to 5,000 m (northexposed

slopes) to 5,400 m (south-exposed) (nival belt; ►

Fig. 5: 8), the coverage and number of species decrease

significantly. However, on south-facing rocky slopes in

the Hindu Kush, even dwarf woody plants like Juniperus

semiglobosa and Lonicera microphylla can be found

above 5,000 m, as well as the fern Cystopteris dickieana

(BRECKLE 1974, 1988). There are almost 40 species recorded

from above 5,000 m (BRECKLE 1974). The highest

altitudinal record of a vascular plant in Afghanistan is the

beautiful Primula macrophylla in the central Hindu Kush

at 5,600 m. Sibbaldia procumbens is also known from c.

5,500 m. Mosses (e.g., Grimmiaceae) and lichens occur

1.3.6 Nival belt

٦.٣.١ کمربند نيوال

کمربند

متر ‏(در دامنههای

رسيدن به خط برف در

روُ‏ بهشمال)‏ متر ‏(در دامنههای ‏ُروبه جنوب)‏

پوشش گياهی و شمار گونهها در همهجا

نيوال؛

بطور بسيار برجسته کاهش می ‏بد.‏ بنابر اين،‏ در دامنه های

سنگلاخی رُوبهجنوب در هندوکش حتی گياها ‏ِن چوبی قدکوه

و يک

از

ارتفاعات ‏لاتر از

سرخس بنام

‏لاتر از

متر ‏فت می شوند

متر اکنون حدوِد گونه جمعآوری شده است

) ۱۹۷۴). موقعيت ارتفاعی يکی از گياهان گُلدار

در هندوکش مرکزی در

بسيار زيبا بنام

نيز در حدود

متر ثبت گرديده،‏ و

متر ‏فت شده است.‏ خزهها و گلسنگها حتی ‏لا

۵۰۰۰

)

۵۰۰۰-۴۸۰۰

۵۴۰۰

◄ شکل (۸ :۵

Lonicera microphylla ،Juniperus semiglobosa

Cystopteris dickieana

BRECKLE)

.(۱۹۸۸ ،۱۹۷۴

۴۰

Primula macrophylla

Sibbaldia cuneata

۵۰۰۰

BRECKLE

۵٦۰۰

۵۵۰۰

یها


35

even up to the highest peaks on rocky surface, but a

coherent nival belt occurs only in the higher parts of the

Pamirs, the Hindu Kush and the Koh-e Baba range.

ترين قلل کوهها،‏ روی صخرهها را می پوشانند؛ اما کمربند نيوال

واقعی تنها در بخش فوقانی ‏ميرها در هندوکش و در قلل کوه

تکامل ‏فته است.‏

1.3.7 Azonal vegetation complexes - Riverine vegetation (►Fig. 5: 9a)

◄) شکل (۹a:۵

The lower terraces of the major river valleys which

underwent periodic or episodic flooding were originally

covered by luxuriant riverine forests. They have almost

completely disappeared and have been replaced by fruit

gardens or fields. Almost natural riverine and gallery

forest vegetation is only present in remote areas at higher

altitudes as in Wakhan. Elsewhere, only individual trees,

fragments of gallery forests and very few protected localities

allow a reconstruction of the original vegetation.

From the hot lowlands up to medium altitudes, at least

three main types of thermophytic riverine forests are distributed:

1 Populus pruinosa communities along the Amu-

Darya and its larger tributaries, such as the Surkhab and the

Ab-e Safed; 2 the Populus euphratica communities in the

valleys of west and south Afghanistan, in particular along

the lower Hari Rud, the Khash Rud, Helmand and Arghandab;

3 the Dalbergia sissoo communities with Nerium

oleander and Ficus palmata along the lower Kabul river

and its tributaries from Nuristan.

At medium and higher altitudes, the smaller rivers

and creeks are bordered by different montane riverine

forests, depending on hydrology and soil conditions.

One more common group of plant communities along

sides running water is dominated by Populus afghanica.

This fast-growing tree is still present everywhere and

planted as a most important timber resource. Common

associates are various species of Salix (e.g., S. pycnostachya),

Elaeagnus angustifolius, Halimodendron

halodendron, Rubus caesius and many mesophytic herbs.

In regions with abundant summer rain like Nuristan,

Juglans regia, Acer turkestanicum and Pyrus pashia are

important components of the tree layer. On brackish sites

and higher up, the poplars are replaced by dense Tamarix

communities, Salix species, Myricaria germanica and

Hippophae rhamnoides and may form stands on often

flooded fluviatile shores, especially close to the tree line.

۷.۳.۱ نبا‏ ‏منطقهای - گياهان کناره آبهای جاری

در دره های بزرگ،‏ ‏ينترين تراس های دريی که از آبخيزی های

دورهای و غير دورهای متأثر می ، شوند د ر گذشته

انبوهِ‏ کنار ‏ٔه درها مستور بودند.‏ اين جنگلها امروز کاملاً‏ ‏پديد

شده،‏ جای شان را ‏غ های ميوه و/و‏ زمين های زراعتی گرفته

است.‏ امروز جنگلهای ‏"نزديک به طبيعی"‏ و جنگلهای گالری

در امتداد درها تنها در نواحی دور دست در ارتفاعات فوقانی

کوه ها،‏ مثلاً‏ در واخان،‏ موجود اند.‏ در جا های ديگر،‏ ساحه

گسترش ابتدايی اين پوشش گياهی اصلی را فط از روی بای

‏چيز جنگلهای گالری،‏ تکدرختها و اماکن حفظشد ‏ٔه بسيار

محدود میتوان حدس زد.‏

در گذشته از پستیهای داغ ارتفاعا ‏ِت وسطی کوهها،‏ کم

از کم سه نوع اساسی جنگلهای حراتگرای کنار ‏ٔه درهاگسترده

های

جمعيت آمو و

در امتداد دری

بود:‏ جمعيت های

معاونين بزرگِ‏ آن مانند ‏ُسرخآب و سفيدآب؛

در دره های غرب و جنوب افغانستان،‏

مخصوصاً‏ در مسير تحتانی هريرود،‏ خاش رود،‏ هلمند و ارغنداب؛

‏(درخت شيشم)‏

جمعيت های

‏(گل گنديری)‏ و ‏(يکنوع انجير)‏ در امتداد

مسير تحتانی دری کابل و معاونين فرعی آن از ‏ت نورستان.‏

در ارتفاعات وسطی و فوقانی کوه ها،‏ در‏ های کوچک و

جويبار ها در وابستگی هايدرولوژی و شرايط خا،‏ جنگل

های مختلف مونتانِ‏ کناره در‏ همراهی میشوند.‏

د ر گ رو ‏ٔه معمولی ديگری از جمعيتهای گياهی در کنارٔه آبهای

جاری مسلط است.‏ اين درختِ‏ زودرَس در هرجا موجود بوده و به

عنوان يکی از منابع مهم چوب تعميراتی غرس می شود.‏ همراهان

معمولی اين جنگلها،‏ گونههای مختلفِ‏ بيد و سنجد ‏(مثلاً‏

جنگلهای

Nerium

٢

Populus afghanica

Populus pruinosa

Dalbergia sissoo

Ficus palmata

١

Populus euphratica

٣

oleander

Salix

Halimodendron ،(Elaeagnus angustifolius ،pycnostachya

Rubus caesius ،halodendron

،Heracleum afghanicum ،Mentha longifolia

Bryonia alba ،Agrimonia eupatoria

Juglans

Acer turkestanicum Pyrus pashia ،regia

و عده کثيری از گياهان علفی نيمه

سختبرگ مانندِ‏

وغيره هستند.‏ در مناطق ديگر

‏ران های کافی ‏بستانی،‏ مثلاً‏ در نورستان،‏ گونههای

از گياهان معمولی در

و

قشر درختی به شمار میروند.‏ در اماکنِ‏ زيستِ‏ قدری نمکی و کمی

‏تر،‏ جای درختهای چنار را گونههای انبوه از درختان

گرفته،‏

و

بسياری شان اکثراً‏ در کنارههای سيلابی درها،‏ بويژه در نزديکی

خط درخت،‏ قادر به تشکيل بيشههای انبوه میشند.‏

،Salix

Hippophae rhamnoides

Myricaria germanica ،Tamarix

1.3.8 Lakes and swamps (► Fig. 5: 9b)

جيل ها ها ◄) شکل :۵ (۹b

Because of the arid climate and their land-locked position,

many drainage systems terminate in endorheic

basins (inland lakes with no outflow to the sea) and smaller

۸.۳.۱

در افغانستان بعنوان يک کشور محاط به خشکه و بهعلتِ‏ خشکی

اقليم آن،‏ بسياری از سيستمهای هايدرولوژيکی اکثراً‏ در حوزههای

بزرگِ‏ و جهيلهای فاقد مجرای خروجی و‏ در حوزههای کوچ ‏ِک

ناي


depressions. Depending on the widely varying amount and

reliability of influx, there are freshwater or alkaline lakes,

swamps or salt flats with widely differing habitats and a

great diversity of plant communities. These lakes and

swamps change size and shape according to the season and

shrink dramatically or even dry out completely when in

consecutive years rainfall remains below average. Even the

largest freshwater lake, the Hamun-e Puzak, dried up

almost completely in 2006. In addition, by the construction

of dams for irrigation purposes, the hydrology of most

drainage systems has been altered fundamentally and probably

will change even more with the expansion of irrigated

agriculture. This causes reduced influx, increasing salinity,

higher concentrations of nutrients and pollutants, and the

disruption of ecosystems. In general, the flora and vegetation

of aquatic and semi-aquatic ecosystems has been

insufficiently studied.

The river vegetation is usually poor. It contains a few

species of the genera Potamogeton s.l. (e.g., P. nodosus)

and the submerged Ranunculus [Batrachium] sphaerospermum,

R. trichophyllum and Zannichellia palustris.

Nowadays, most of the above-mentioned endorheic

lakes are huge salt-swamps, caused by their reduced

inflow; there is now a rich halophytic vegetation.

Most famous are the beautiful fresh-water lakes in the

recently established Band-e Amir National Park (◘ Fig. 6).

They are made up of a series of six lakes separated by

natural limestone dams and ecologically characterized by a

stable water level. However, floristically they are rather

poor because of their location in the sub-alpine belt at

2,800-2,900 m and their steep banks. Common aquatic

plants are Potamogeton natans, Stuckenia [Potamogeton]

filiformis, Stuckenia [Potamogeton] amblyophyllus, and

Utricularia vulgaris. Their dams of limestone tufa are

developed by evaporation of the overflow water, rich in

calcium carbonate, which becomes precipitated. The

evaporation is enhanced by algal covers and mosses (e.g.,

Bryum pseudotriquetrum, Eucladium verticillatum, Palustriella

commutata) which act as a trap for the calcium

carbonate particles (◘ Fig. 7). With time, they become

densely covered by limestone and thus enhance the growth

and stability of the dams.

در وابستگی نوسا‏ ‏ِت عظيم در کميت و

توان

سطحی میانجامند.‏

اطمينان در موجوديتِ‏ آبهای ‏ُورودی در اين سيستمها،‏ می

ميان آبهای شيرين،‏ جهيلهای نمکی،‏ ‏تلاقها و

سطحی نمکی زيستگاههای بسيار مختلف و تنوع عظيم جمعيت

های گياهی فرق کرد.‏ شکل و بزرگی اين جهيلها و ‏تلاقها از

يک فل فل ديگر تغيير نموده،‏ اگر مقدار ‏رندگی در سال

های بعدی ‏ينتر از حد وسطی آن ‏شد،‏ مساحت اين حوزهها

محدود شده و بکلی خشک میشوند.‏ در سال حتی

هامونِ‏ پوزک،‏ بزرگترين جهيل آب شيرين در جنوب کشور،‏ کاملاً‏

خشک شده بود.‏ برعلاوه،‏ هايدرلوژی بسياری از اين سيستمها در

اثر اعمار بند زمينهای آبياری تغيير بنيادی نموده،‏ ممکن است رش ‏ِد

مساحتِ‏ های زراعتی تح ‏ِت آبياری،‏ بيشتر تغيير کند.‏ اين امر

‏ُورود آبِ‏ ‏زه به اين حوزه ها،‏ ‏لا رف ‏ِتن

‏عثِ‏ کاهش روز اَفزونِ‏

درج ‏ٔه نمکیبود ‏ِن شان،‏ تراکم روزاَفزوِن نمکيات و مواد ‏ُملََوسکننده

و تخريب اکوسيستم ها می شود.‏ در افغانستان،‏ فلور و پوشش

گياهی در اکوسيستمهای آبی و نيمهآبی در مجموع ب ط ور

کافی و قناعت بخش مطالعه نشده اند.‏

پوشش گياهی کناره در‏ ها از نگاه تنوع معمولاً‏ فقير بوده،‏

مشتمل بر چند گونه از جنس ‏(مثلاً‏ و

نباتِ‏ زيرآبی

میشد.‏

امروز بسياری از جهيلهای فاق ‏ِد مجرای فوقالذکر در نتيج ‏ٔهکاهش

روز افزونِ‏ دخول آب ‏زه،‏ به ‏تلاقهای عظيم نمکی مبدل گرديده

و در آا اکنون جمعيتهای غنی از نبا‏ ‏ِت نمک گرا شيوع ‏فته اند.‏

بندِ‏ امير از مشهورترين جهيلهای زيبای آب شيرين در ‏رک

ملی به رسميت شناخته شده است شکل بندِ‏ امير از يک

سلسله از جهيل نيلگون،‏ هريک مجزا به وسيله يک بندِ‏ طبيعی از

تراورتين،‏ تشکيل ‏فته و هر شش جهيل از نظر اکولوژيکی ارتفاع

‏بتِ‏ سطح آب مشخص میشوند.‏ اين جهيلها به علت موقعي ‏ِت

شان در کمربند سَب آلپاين در ارتفاعات متر و

نشيب بودِن حاشيه های شان،‏ از نگاه فلوريستيک نسبتاً‏ فقير

هستند.‏ گياهان آبزی معمولی در حاشيه اين جهيل ها شامل

حوزههای

٢٠٠٦

امروز

(P. nodosus Potamogeton

R. ،Ranunculus [Batrachium] sphaerospermum

Zannichellia palustris و trichophyllum

.(۶

۲۹۰۰-۲۸۰۰

◘)

Potamogeton natans, Stuckenia [Potamogeton] filiformis,

Utricularia vulgaris Stuckenia [Potamogeton] amblyophyllus

٦

و

می ‏شند.‏ بندهای اين جهيلها که از ترسبات سينترهای آهکی

متشکل اند،‏ در نتيج ‏ٔه تبخير آبِ‏ مشبوع از کاربناتها از روی اين

بندها و ترسبِ‏ آهک تشکيل ‏فته اند.‏ عملي ‏ٔه تبخر در نتيج ‏ٔه قشر

های الجی ها و خزه ها ‏(مانند

تَ کلَ‏

را برای جذب ذراتِ‏ کاربناتی ‏زی می کنند،‏ تشديد می ‏بد

شکل تراکم و نموی قشر آهکی خ زهها به مرور زمان ‏لا

رفته،‏ درنتيجه بندها بيشتر استحکام میبند.‏

Bryum pseudotriquetrum,

◘)

(Eucladium verticillatum, Palustriella commutata که نقش

.(۷

ط بعيت فيزيکی افغانستان Physical Nature of Afghanistan

37

◘ Fig. 6 Band-e Amir. Lime-stone tufa complexes formed

mainly by algae, cyanobacteria and mosses (e.g., Palustriella

commutata, Eucladium verticillatum).

شکل بندِ‏ امير.‏ کومپلکس سِ‏ ينترهای آهکی که به وسيل ‏ٔه الجیها،‏

سيانوکتر‏ و خزه ها ‏(مثلاً‏

ساخته شده است.‏

Palustriella commutata, Eucladium

۶

◘

(verticillatum

a

◘ Fig. 7 Lime-stone tufa at Bande Amir (a) and tufa formation

by Bryum pseudotriquetrum (b), a typical moss acting as a trap

for Calciumcarbonate particles.

b

شکل : سينترهای آهکی در بند امير و تشکيل آن به کمک

بعنوان يک خز ‏ٔه بسيار تيپيک که نقش

ت َلَک را در جذب ذرات کابناتی ‏زی می کند.‏

(a)

۷ ◘

(b) Bryum pseudotriquetrum


1.3.9 Alkaline lakes, saline flats (sabkhas) (► Fig. 5: 9b)

۹.۳.۱ جهيلهای قلوی،‏ حوزههای سطحی نمکی (Sabkhas) (◄ شکل ۵:۹b)

Famous alkaline lakes are the Ab-e Istada and the lake in

the centre of the Dasht-e Nawor in Ghazni province.

Both shallow lakes are heavily influenced by overgrazing in

their shore areas that are subject to episodic flooding and

covered by plant communities with the predominating

perennials Juncus gerardi, Crypsis aculeata, Glaux maritima,

Camphorosma monspeliaca and Taraxacum monochlamydeum,

and the endemic crucifer Calymmatium

notorrhizum. Among the few aquatic plants are stoneworts

of the genus Chara.

Depressions with typical saline flats which are only

episodically flooded and dominated by sub-shrubby

chenopods are common in the lowlands. One of the

largest is the Namaksar depression west of Herat.

Some of the endorheic lakes (Hamun-e Puzak,

Hamun-e Sabiri, Hamun-e Helmand, Hamun-e Gavdizirin)

are surrounded by, or were more or less changed

to, salt flats in recent years. They now have a rich halophytic

vegetation with Halocnemum strobilaceum,

Halostachys belangeriana, Salsola [Seidlitzia] rosmarinus,

and different species of Halocharis, Halimocnemis, Gamanthus,

Salsola, Suaeda, and other Chenopodiaceae.

Typical are also various species of Frankenia, Limonium,

Nitraria, Reaumuria, Tamarix, and Cressa cretica.

As in most countries of the Near and Middle East, the

natural vegetation of Afghanistan has suffered from a

long history of over-exploitation and natural ecosystems

have been heavily degraded, except for a few inaccessible

or inhabitable areas. The forests were exploited for

timber and fuel. Woodlands, shrub-lands and even the

scarce vegetation of semi-deserts were likewise at first

thinned out and then badly devastated or destroyed for

firewood and brushwood. Because of the everincreasing

shortage of trees and shrubs, even slightly

woody dwarf shrubs (in particular species of Artemisia

and woody herbs, and many Cousinia species and Alhagi

are now collected for fuel.

Simultaneously, any area within reach was grazed

and often heavily overgrazed by sheep and goats as well

as being exploited for fodder plants. This also applies to

remote desert and high mountain areas used seasonally as

rangelands by nomadic or semi-nomadic shepherds.

Consequently, in many range-lands, the structure and

floristic composition have been changed fundamentally

with an increase or invasion of unpalatable, poisonous or

spiny species. This even applies to the monsoon areas.

معروفترين جهيل های قلوی هما‏ آب ايستاد ‏ٔه غزنی در مقر و

جهيل بزر‏ ديگر در مرکز دشت ‏ور در ولايت غزنی است.‏

سواحل اين هردو جهيل سطحی،‏ که بهشکل موسمی زير آب می

شوند و جمعيتی از گياهانِ‏ دائمی چون

و

در همراهی

‏(گياه بومی از فاميل آراسته اند،‏ شديداً‏

و

از ‏ثيراتِ‏ مالچر شد ‏ِن افراطی متأثر اند.‏

‏"الجی های صخره ای"‏ از جنس از جمل ‏ٔه عده قليلی از

گياهانِ‏ آبزی و علف هرز ‏ٔه آبهای راکد در اين جهيلها اند.‏

حوزههای سطحی ‏ناهای کمعمق و مخصو ‏ِص نمکی،‏ که

تنها به شکل موسمی زير آب شده و در آا نيمه بته های

مسلط میشند،‏ در پستیها معمول هستند.‏ بزرگترين

اينها حوزه نمکسار در غربِ‏ ولايتِ‏ هرات است.‏

برخی از جهيلهای فاقد مجرا ‏(حامونهای پوزک،‏ صبری،‏ هلمند،‏

گاوديزيرين)،‏ حوزههای سطحی نمکی محاط بوده،‏ و در سالهای

اخير کم و بيش به وسيله يکچنين حوزههای نمکی بيجا شده بودند.‏

اين حوزه ها امروز جمعيت های غنی از گونه های نمک گرا مانن ‏ِد

Crypsis ،Juncus gerardi

Camphorosma monspeliaca ،Glaux maritima ،aculeata

Calymmatium

Taraxacum monochlamydeum

(Cruciferae

notorrhizum

Ruppia maritima

Chara

Chenopod

Salsola ،Halostachys belangeriana Halocnemum strobilaceum

،Halocharis

[Seidlitzia] rosmarinus

Suaeda ،Gamanthus ،Halimocnemis ،Salsola

،Chenopodiaceae

Cressa ،Reaumuria ،Tamarix ،Frankenia ،Nitraria ،Limonium

، گونههای مختلف از جنسهای

و عناصر ديگر از

اما همچنان گونههای مختلف از جنسهای

1.4 Degradation, desertification

۴.۱

تنزيل کيفيت،‏ صحرايی شدن

،

فاميل

،cretica همراهی میشوند.‏

پوشش گياهان طبيعی افغانستان نيز همانند بسياری از کشورهای

شرق نزديک و شرقميانه،‏ از ازمن ‏ٔه بسيار دور به اينسو متمحل

استفادههای بیرويه و ‏رهبرداریهای لجامگسيخته کرديده و اکو-‏

سيستمهای طبيعی،‏ به استثنای چند ‏حي ‏ٔه غيرقابل دسترسی و

غيرمسکونی،‏ بطور سرسامآور تنزيلکيفيت ‏فته اند.‏ از جنگلها

بهعنوان منابع چوب و هيزم استفاده میشود.‏ چوبزارها،‏ بُتهزارها

و حتی گياهانکمياب در نيمهصحرا ها نيز اولاً‏ در اثر ‏رهبرداری

های بی رويه،‏ ‏متراکم شده و سراام در نتيج ‏ٔه جمعآوری موادِ‏

سوخت و هيزم بهوجه رقتبار تنزيلکيفيت ‏فته و ‏ريب شده

اند.‏ به علت کاهش روز افزون درختها و بتهها،‏ حتی بتههای

قدری چوبی و قدکوه ‏(مخصوصاًگونههای و گياهانِ‏

علفی،‏ مثلاً‏ گونههای متعدِد و ،Alhagi امروز منحيثِ‏

مواد سوخت جمعآوری میشوند.‏

در موازات آن،‏ تمامی نواحی قابل دسترسی از طريق جمعآوری

علوفه و مالچر نمودن،‏ و اکثراً‏ مالچر نمودنِ‏ افراطی ه رمه ا ی

گوسفند و بز،‏ تنزيل کيفيت ‏فته اند.‏ اين امر مخصوصاً‏ در مورد

صحراهای دُوردست و آن مناطق مرتفع کوهستانی صادق است،‏

که بهشکل فصلی به عنوان چراگاِه چونهای کوچی و نيمهکوچی

مورد استفاده قرار می گيرند.‏ در نتيجه،‏ ساختار و ترکيبِ‏ گياهی

بسياری از چراگاهها بعلت تزئيد و ‏اجم گونههای بیذايقه،‏ سمَ‏ ی

و خاردار تغيير بنيادی نموده است.‏ اين امر حتی در مورد مناطق

تحتِ‏ ‏ثير ‏رانهای مونسونی نيز صادق میشد.‏

(Artemisia

Cousinia


39

As overgrazing thins out, the protective ground

cover, the fertile upper soil layers become more exposed

to wind and water erosion. In periods of low annual

rainfall, as happened during the recent exceptionally dry

years from 2006 to 2008, wind erosion is much greater.

The effects of strong episodic rains on over-grazed slopes

are even worse as they cause dramatic loss of soil by

erosion and can lead to a complete and partly irreversible

change of habitat conditions.

Altogether, these impacts have had disastrous results: 1

the regeneration of trees and shrubs has almost completely

stopped; 2 the vegetation cover has decreased, and the

composition of the plant communities has changed fundamentally

in that palatable species have been widely replaced

by spiny, poisonous or unpalatable plants, resulting in a

marked loss of floristic diversity and reduced productivity; 3

the reduced vegetation cover and trampling effects of animal

flocks have intensified erosion in all parts of the country,

leading to widespread desertification.

A particular case of degradation in the broader sense

are the fallow areas. About 7% of the country’s surface,

mostly in sloping areas of the montane belts with higher

precipitation, was cleared for intermittent dry-farming

(lalmi). When the fields are not sown, as in dry years,

the fallow fields are quickly invaded by ubiquitous

weedy plants.

Irrigated fields have replaced the natural vegetation

almost completely on the terraces of river valleys and

adjacent plains. As a result of primitive irrigation methods,

lack of drainage systems and a water shortage, the fields

suffered from salinization. They were abandoned and

subsequently colonized, under heavy grazing pressure, by

salt-tolerant plant communities.

In recent years, it has become obvious that in some

areas (“protected by mines”) the vegetation has considerably

recovered. Also, as the number of nomadic people

has decreased, pressure on grazing areas has also become

less. A better grazing control and management of protected

areas may lead to a sustainable use of natural resources

in future.

The growing demand for energy and water (BED-

DINGTON 2010) goes parallel with habitat destruction,

alien introductions, over-exploitation and desertification

(MAY 2010). The loss of biodiversity and the rate of

extinctions is alarming (MOONEY 2010). There is an

urgent need for mankind to grasp the fact that wealth

includes not only manufactured capital knowledge and

human capital (education and health), but also natural

capital in the terms of functioning and sustainable ecosystems.

This only can be achieved by sustainable development

in terms of inter-generational well-being (DAS-

GUPTA 2010), and by addressing new questions of high

relevance for both science and society in order to create

ecologically sound economies (LOREAU 2010).

زمانی که پوشش محافظوی روی زمين در اثر مالچر نمودن افراطی

‏متراکم میشود،‏ طبق ‏ٔه فوقانی و حاصلخيز خاک مورد حملاتِ‏ فرسايشی

‏د و آب قرار میگيرد.‏ در دورههای که مقدار ‏رندگی سانه ‏چيز می

‏شد،‏ همانطوری که در خشکسالیهای شديد بين

اتفاق افتاد،‏ فرسايش به وسيله ‏د،‏ شديداً‏ قوت می گيرد.‏ ‏ران های

‏گهانی و مدهش ‏ی دامنههای مالچرشد ‏ٔه افراطی ‏ثيرات خيلی

سؤ بجا میگذارند،‏ زيرا اين امر سبب فرسايشِ‏ سرسامآور خاک از طريق

شست و شو و انتقال گرديده،‏ ممکن است ‏عثِ‏ تغيير کُلی و حدی

برگشتپذيرِ‏ شرايط اکولوژيکی در اماکن زيست شود.‏

همه اين عوامل در گذشته نتاي‏ مصيبت ‏ر از عقب خويش

داشتند:‏ احيای مجددِ‏ درختها و بته ها بکلی متوقف گرديده

است؛ از تراکم پوشش گياهی کاسته شده و ترکيب جمعيت

های گياهی از ريشه تغيير نموده است،‏ طوريکه گياهان خوشمزه

جای خود را به گياهان بیذايقه،‏ خاردار و سمَ‏ ی رها نموده اند.‏

در نتيج ‏ٔه اين عوامل تنوع گياهی شديداً‏ زنمند شده و مؤلديت

نيز تقليل ‏فته است؛ کاهش در تراکم پوششِ‏ گياهی و اثرات

‏مال کردن به وسيله رمه ها ‏عث تشدي ‏ِد عمليا ‏ِت فرسايشی

خاک در سراسر کشور،‏ و سرانجام سبب گسترش وسيع فرآين ‏ِد

صحرايیشدن گرديده است.‏

يکی از مواردِ‏ خا ‏ِص تنزيل کيفيت به مفهوم وسيع کلمه،‏

هما‏ اراضی بُوره و ‏ير است.‏ حدود درصدِ‏ مساحتِ‏ کشور،‏

عمدً‏ در دامنههای کمربندهای مونتان در کوهها ميزا ‏ِن بيشتر

‏رندگی،‏ برای للمی کاریهای متناوب از چوب و جنگل ‏ک

ساخته شده اند.‏ اگر اين مزارع کشت نشوند،‏ مثلاً‏ در سالهای

خشک،‏ گياهانِ‏ هرزه،‏ مهاجم و هرجايی،‏ زمين های شدر و

بوره را بزودی اشغال میکنند.‏

مزراع تحت آبياری ‏ی تراسهای دريی در درهها و سطوح

همجوار آن تقريباً‏ بطور کامل جای گياهانِ‏ طبيعی را گرفته اند.‏ در

نتيج ‏ٔه اعمال اساليبِ‏ ابتدايی و بیروي ‏ٔه آبياری،‏ فقدانِ‏ سيستمهای

زهکشی و ذخيرهای آب،‏ خاکها اکثراً‏ شورهزار شده اند.‏ اين

عوامل ‏عثِ‏ م تروک هشدنِ‏ زمينهای زراعتی گرديده،‏ متعاقباً‏ در

نتيج ‏ٔه مالچرشدنِ‏ افراطی-‏ از جانبِ‏ جمعيتهای گياهی از گونه

های مستعد به تحمل نمک اشغال شده اند.‏

از قرار معلوم در سال های اخير در برخی از ساحات

‏("اماکن حفظ شده به علتِ‏ ماين ها")‏ پوشش گياهی به طور

چشمگير از نو قوت گرفته است.‏ همزمان آن چون ‏ار کوچی

ها نيز تقليل ‏فته،‏ در نتيجه از شد ‏ِت فشار ‏ی چراگاهها نيز

کاسته شده است.‏ از اين پديدهها واضح میگردد که کنترل و

مديريتِ‏ درس ‏ِت چ ر اگاه ها و مناطِق درخور محافظت،‏ ضامن

استفادههای آيندهنگرانه از منابع طبيعی میشد.‏

نياز مبرم و روز افزون به انرژی و آب

در موازات ‏ريب زيستگاهها،‏ ‏رهبرداریهای بیرويه

و رشدِ‏ فرآين ‏ِد صحرايی شدن در حرکت است

تقليل تنوع زيستی و رشدِ‏ انقراض گونه ها،‏ به شکل سرسام آور

قوس صعودی خود را می پيمايد

‏خره ‏يست به اين پديده آگاه شود که ثروتمندی و توانگری

تنها شامل آگاهی بر سرماي ‏ٔه توليدی و بشری ‏(تعليم و تربيت و

صحت)‏ نبوده،‏ بلکه دربر گيرنده سرمايه طبيعی به عنوان يک

اکوسيستم کاملاً‏ فعال و آينده نگرانه نيز است.‏ رسيدن به اين

آرمان تنها در صورت تکامل آيندهنگرانه در چارچوب خوشبختی

و در

نسل ‏(پير و جوان)‏ های بشريت

نتيج ‏ٔه ارجاع سوال های جديد و فوق العاده رابطه به علم و

اجتماع به منظور ايجاد يک اقتصاد سالم اکولوژيکی امکانپذير می

‏شد

۲۰۰۸ ۲۰۰٦

-

BEDDINGTON)

.(۲۰۱۰

MAY)

۲۰۱۰). بشريت

(۲۰۱۰

۷

MOONEY)

DASGUPTA)

٣

١

٢

.(۲۰۱۰ LOREAU)

(۲۰۱۰

ٓ بیاری (

دامنه های لوسی با کشت زارهای للمی ) زراعت بدون ا در نزدیکی تالقان،‏ شمال افغانستان،‏ با سطوح مرطوب در فصل بهار پس از ذوب شدن برفها همراه با

لیورورتها در میان جیوفایتهای زودگذر،‏ در تابستان با قشر بسیار سخت در روی زمین ‏(تصویر:‏ ، ۱۹۶۸)

Loess slopes with Lalmi (rain fed agriculture) near Taluqan, N Afghanistan, with wet surface in spring after the snowmelt and with

liverworts between the short-living geophytes, in summer with hard surface crust (Photo: Breckle 1968)

2. Bryophytes

بريوفايتها ۲

2.1 Introduction

۱.۲ مقدمه

Maintenance of biodiversity (plant diversity) is essential for

mankind as ecosystems provide a number of natural services

such as soil formation and protection, protection of water

resources, nutrient storage and recycling, contribution to

climate stability, recovery from unpredictable events, food,

wood products or future resources.

In most countries, however, our knowledge on plant

diversity, function and interactions of species and number

of species in ecosystems is very limited and far from

being complete. Recording, documentation, identification

and classification of organisms therefore is a primary

tool and essential step in plant sciences and ecology to

obtain detailed knowledge on the flora.

This holds true also for organisms such as bryophytes

(liverworts, mosses, hornworts) - although

mostly very small - play an important and outstanding

role in various habitats, such as in the understory of

forests and woodlands, as pioneers on soil and rock, in

steppes and deserts (organisms of "harsh environment")

or as epiphytes on tree trunks. Knowledge of species

therefore is essential to answer tools for future studies

such as floristic inventories and species catalogues,

community structure and composition, biomonitoring,

nature conservation, life history traits (morphological,

anatomical and physiological adaptations), and biochemical

compounds (secondary metabolits, antimycotica).

Bryophytes are perfect organisms to study these tools.

As they serve as indicators of ecological disturbances and

air pollution (FREY 1989, FRAHM 1998, FRAHM ET AL.

2008), their knowledge is of fundamental importance for

understanding phytodiversity and ecosystem development

(succession stages) and functioning, especially with respect

to increasing human impact and global warming effects.

The augmented checklist of liverworts and mosses

of Afghanistan responds to the tools of the Conservation

on Biological Diversity and the Target 1 of the

updated Global Strategy for Plant Conservation to

achieve a list of all known plants. It is a further step to

integrate Afghanistan into the Global Network of floristic

knowledge and provide access to taxonomic

information, important for nature conservation.

حفظ تنوع زيستی يک پديد ‏ٔه خيلی زيربنائی برای بشريت است،‏ زيرا

اکوسيستم ها يک ‏َسری از خدماتِ‏ طبيعی مانند تشکيل و حفاظت

از طبق ‏ٔه خاک و ذخاير آب،‏ استفاده و ‏زف ‏ِت مواد

غذائی در خاک،‏ ‏ثيرگذاری ‏لای ثباتِ‏ اقليم،‏ ‏بودی مجددِ‏ ‏شی

از وقايع غيرمترقبه،‏ غذا،‏ توليداتِ‏ چوب و منابعی که در آينده

انتظار آن می رود،‏ وغيره را در اختيار بشريت قرار می دهند.‏

در بسياری از کشورها آکاهی پيرامونِ‏ تنوع گياهی،‏ در رابطه

وظايف و روابط متقابل گونهها و همچنان پيرامون شمار گونه ها

در اکوسيستم ها بسيار محدود بوده،‏ چهبسا خيلی دُور از کامل

بودن میشد.‏ از همين سبب جمعآوری،‏ مستندسازی،‏ تشخيص و

تصنيفِ‏ موجوداتِ‏ حيه اولين ابزار و گام خيلی مهم و اساسی در

علم گياه شناسی و اِکولوژی به منظور کسبِ‏ آگاهی همه جانبه

رت

پيرامون فلور يک منطقه است.‏

عين مسأله در مورد موجوداتِ‏ حيه چون بريوفايتها ‏(لِيَورُو

ها،‏ خزهها،‏ و هارنوُرتها)‏ هرچند موجوداتِ‏ زند ‏ٔه خيلی کوچک

صادق است،‏ زيرا اينها نقش بسيار مهم و برجسته را مثلاً‏ در

زيستگاههای مختلف مانندِ‏ طبق ‏ٔه زيردرختی در جنگلها و چوبزارها،‏

و بهعنوانِ‏ گياهانِ‏ پيش قراول ‏لای خاک ها و سنگها،‏ در

دشتها و صحراها جوداتِ‏ حي ‏ٔه ‏"محيطهای زيس ‏ِت خشن")‏ و

بهعنواِن اپيفايتها ‏لای تن ‏ٔه درختها،‏ ‏زی میکنند.‏ درست از

همين لحاظ شناختِ‏ گونه ها جه ‏ِت کسب ابزار های کاری برای

پژوهش های بعدی،‏ مثلاً‏ برای تدوين فهرست های موجودی و

کتلاکها برای گونههای گياهی،‏ تثبيتِ‏ ساختار و ترکيبِ‏ جمعيت

های گياهی،‏ نظار ‏ِت بيولوژيکی،‏ حفظِ‏ محيطِ‏ زيست،‏ ويژگی های

‏ري‏ تکامل ‏(توافقاتِ‏ مورفولوژيکی،‏ اتوميکی و فيزيولوژيکی)‏ و

سرانجام مرکباتِ‏ بيو-کيمياوی ‏(مرکباتِ‏ ‏نوی و ادوي ‏ٔه ضد فنجیها)‏

خيلی اساسی و ضروری است.‏

درست برای ارزبی همين ابزارها،‏ بريوفايتها موجوداتِ‏ حي ‏ٔه

وِيژهکار و مکمل هستند.‏ از آنجائی که بريوفايتها شاخص بسيار

خوبی برای تشخيصِ‏ اختلالا ‏ِت اِکولوژيکی و ملوث بودنِ‏ هوا

و ديگران

‎۱۹۸۹‎؛

می ‏شند،‏ شناخ ‏ِت شان برای درکِ‏ اهميتِ‏ تنوع گياهی،‏ فعال

ماندن و تکامل اِکوسيستم،‏ مخصوصاً‏ توجه به ‏ثيراتِ‏ مداخلا ‏ِت

انسانها و گرمشدن اقليم جهانی،‏ دارای اهميت زيربنائی است.‏

چک ليست جامع لِوَروُرتها و خزههای افغانستان ‏سخگوی

خواستههای ‏"پيمان تنوع بيولوژيکی"‏ بوده و در توافق هد ‏ِف اولی

استراتيژی جهانی برای حف ‏ِظگياهان بهمنظور دستيابی به يک لست

از مجموع ‏ٔهگياهانی میشد که امروز شناخته شده اند.‏ تدوينِ‏ اين

چک ليست گام ديگری در جهتِ‏ شموليتِ‏ افغانستان در ‏"شبک ‏ٔه

جهانی شناختِ‏ تنوع فلوريستيک"‏ بوده و وسيل ‏ٔه بسيار ارزشی

جهتِ‏ دسترسی به اطلاعات تکسونوميکی خواهد بود،‏ که برای

حفظ طبيعت و محيط زيست جنب ‏ٔه حياتی دارد.‏

(۲۰۰۸

(Recycling)

FRAHM

-

،۱۹۹۸

) وم

FRAHM

-

FREY)

ارد

42 KÜRSCHNER & FREY

2.2 Importance of bryophytes

Bryophytes (liverworts, mosses, hornworts) are among

the simplest of the terrestrial plants, in general lacking a

complex tissue organization (non-vascular plants) and

reproducing by spores. Although they require water for

hydration and reproduction, they are widely distributed

throughout the world, are common at many different

sites and show considerable diversity in form, ecology

and functional adaptations. They include one of the

most ancient lineages of terrestrial plants dating back to

the Devonian period some 400 million years ago.

Three main evolutionary lines: the liverworts (Marchantiophyta),

the mosses (Bryophyta), and the

hornworts (Anthocerotophyta) are recognized (e.g.,

FREY & STECH 2009).

Most remarkable among these plants is an alternation

of generations between a photosynthetic active,

green leafy or thallose gametophyte, producing the sex

organs (antheridia, archegonia) and the sporophyte

generation, which "grows" on the gametophyte and is

physiological depending from it. This sporophyte consists

of only one sporangium (capsule), producing the

spores which are dispersed mostly by wind, in some

cases by water or seldom non-dispersal predominating

(e.g., Riccia spp., Phascum spp.). The spores germinate

and usually produce a filamentous, highly branched

protonema which precedes the new green plants (gametophytes).

In addition, many bryophytes however

are able to reproduce asexually by specialized masses of

cells (bulbils, gemmae, brood bodies, tubers) or fragmentation

(fragmentation of protonema, thallus, shoots

or leaves; cf. FREY & KÜRSCHNER 2011) that give rise

to new, complete gametophytes. The mature gametophyte

of most leafy bryophytes consists of rhizoids, a

cauloid (stem) and phylloids (leaves), but some liverworts

and hornworts have a flattened gametophyte,

called a thallus.

Nutrient materials are generated through the photosynthetic

activity of the chlorophyll pigments in the

chloroplasts of the cells. In addition, most bryophytes

absorb water and dissolved minerals over the whole

gametophyte surface. Nutrient and water retention at the

surface is assisted by the life form (e.g., cushion, short

turf, weft), the shape and arrangement of leaves, by

rhizoids and/or a rhizoid tomentum, or by capillary

spaces among structures such as papillae and mamillae

(ectohydric conducting system; cf. PROCTOR 1979). As

water loss through evaporation is very rapid in most

bryophytes, they dried-out completely during dry periods.

Nevertheless, some bryophytes are very tolerant of

extended periods of dryness and freezing and rapidly

resume photsynthesis after dew or rainfall ("resurrection

plants"; cf. FREY & KÜRSCHNER 1998).

۲.۲

اهميت بريوفايتها

در ميان تمامی گياهانِ‏ خشکهای،‏ بريوفايتها ‏(ليوورورتها،‏ خزهها و

هارنوُرتها)‏ از جمل ‏ٔه ابتدائیترين شان بوده،‏ در مجموع ساختارِ‏ پيچيد ‏ٔه

نسجی نداشته ‏(گياهان غيروعائی فاقد انساج انتقالی)‏ و تکثر

شان تنها از طريق اسپورها امکانپذير میشد.‏ هرچند بريوفايتها

برای مرطوب نگهداشتنِ‏ و تکثر ‏(توليدِ‏ مثل)‏ خويش به آب احتياج

دارند،‏ اما اينها در سرسر جهان و ‏لای زيستگاه های خيلی

متفاوت وسيعاً‏ گسترده اند؛ ضمناً‏ اينها انواع بسيار متعدد و چشمگير

اشکال زيست،‏ اکولوژی و توافقاتِ‏ وظيفوی را نيز ببار آورده اند.‏ در

جهانِ‏ گياهانِ‏ خشکهای،‏ بريوفايتها يک دُودمانِ‏ خيلی قديمی را

تشکيل داده و ‏رچ ‏ٔه تکامل شان دوره دِيوُنَِين

ميليون سال قبل از امروز)‏ میرسد.‏ در اين دُودمان سه خط اساسی

ارتقائی تکامل ‏فته است:‏ لِيورورت ها ‏(خزه های جگر

‏(بريوفايتا)‏ و خزههای شاخی ‏(هارنوُرت

) حدود ۴۰۰

مانند =

و .(۲۰۰۹ STECH

و

‏(مثلاً‏ FREY

،(Marchantiophyta خزهها

(Anthocerotophyta

ها =

يکی از پديدههای خيلی برازند ‏ٔه بريوفايتها تناوبِ‏ نسلها مياِن

يک گاميتوفايتِ‏ پيکره ای و سبزرنگِ‏ برگ مانند و

مستعد به ترکيبضيائی است که ‏ع‏ توليد آلاتِ‏ جنسی ‏(بساکه،‏

آل ‏ٔه ‏ني)‏ و يک نسل از اِسپوروفايت هائی می ک گردد ه لا ی

گاميتوفايتها ‏"نمو"‏ کرده و از نظر فيزيولوژيکی به آا وابسته می

‏شند.‏ اِسپوروفايت فقط حاوی يک بساکه اندام جنسی،‏ آل ‏ٔه

‏ني‏ و کپسول)‏ مسئول توليد اِسپورها است؛ اينها به وسيل ‏ٔه ‏د،‏

در برخی از حالات همچنان بهوسيل ‏ٔه آب،‏ انتشار می ‏بند؛ گاهگاه

حتی ‏"انتشارنَيابی"‏ نيز حاکم بوده میتواند ‏(مثلاً‏ در و

از جوانه زدنِ‏ اِسپور ها يک پُروتونِيمای نخ مانند

تشکيل می دش و که شديداً‏ شاخه ها و پنجه ها آراسته بوده و

گياهانِ‏ سبزرنگِ‏ جديد ‏(گاميتوفايتها)‏ را بوجود آ می . ورد ع لا وً،‏

بسياری از بريوفايتها مستعد به تکثر جنسی به کمک يک کتل ‏ٔه

اختصاصی از سلول ها پ ي ا زکها،‏ Gemmaها،‏ اندامهای جوانهزنی،‏

غدهها)‏ و از طريق تفکيکِ‏ بخشهائی از اعضای شان ‏(مثلاً‏ ‏رچه

شدنِ‏ پُروتونِيما،‏ پيکره،‏ شاخه ها و ب رگ ها؛ و

میشند.‏ به کمک اينها از يک ‏رچ ‏ٔهگياه

مادری،‏ يک گاميتوفايتِ‏ کامل و جديد بوجود میآيد.‏ در بسياری از

ا بريوفايته ی ب ي رگدار،‏ ک گاميتوفايتِ‏ ‏لغ و پخته همواره متشکل از

ريشهنماها،‏ يک ساقهنما و ه ساختمان ا ی ب رگمانند ‏(فيلوئيدها)‏ است؛

اما برخی از ليوَروُورتها و هارن وُرتها يک گاميتوفاي ‏ِت مسطح نيز

ند که رِيسه ‏لُوس ‏ميده میشود.‏

توليدِ‏ موادِ‏ غذائی در بريوفايتها از طريق فعاليتهای ترکيبضيائی در

پيگمنتهای کلوروفيلکه در کلوروپلاستِ‏ سلولها موجود است،‏ صورت

میگيرد.‏ علاوً‏ بسياری از بريوفايتها آب را مواد غذائی منل ‏ٔه آن به

کمکِ‏ مجموع ‏ٔه سطح کاميتوفايت جذب میکنند.‏ نگهداشتِ‏ آب و مواد

غذائی در سطح خارجی بريوفايتها بوسيل ‏ٔه شکل زيستِ‏ ‏(مثلاً‏ متکائی،‏

‏ُغندهای)،‏ شکل و نظم برگها،‏ بکمکِ‏ ريشهنماها و/و‏ قشر

نمدی ريشهنما،‏ و به کمک فضاهای کاپيلار در ميان اين ساختمانها

مانند پستانچهها و پستانکها ‏(سيستم هدايت آب در امتداد سطح

پشتيبانی می

خارجی گياه به کمک

شود.‏ از آنجائی که ضياع آب در اثر تبخير گياهی و تَعَرُق در بسياری از

بريوفايتها خيلی سريع اتفاق میافتد،‏ اينها در فصل خشک و در يک

مقطع طويل خشکی،کاملاً‏ خشک میشوند.‏ وصفِ‏ آم،‏ برخی از

بريوفايتها در برابر يک دور ‏ٔه طويل خشک و سرد خيلی شکيبائی از

خود نشان داده و پس از سپری شدنِ‏ اين دوره و به مجرد ريزش اولين ‏ران

ها و شبنم ‏لای شان،‏ مجدداً‏ عملي ‏ٔه ت رک ي بضيائی را از سر میگيرند

Riccia spp.

FREY

◄

‏(و

(Thallose)

قوههای کاپيلار:‏ ۱۹۷۹) PROCTOR

)

(۲۰۱۱

.(Phascum spp.

و

KÜRSCHNER

سبزهای،‏

‏("گياهانِ‏ رستاخيز":‏ ◄ FREY و .(۱۹۹۸ KÜRSCHNER

Bryophytes

بريوفايت ها

43

Many bryophytes grow on soil (terrestrial,

terricolous), on bare rock surfaces (saxicolous), or on tree

trunks (corticolous, epiphytic), roots, wrotten wood,

fallen logs or aquatic (immersed, submerged) in springs,

by streams and in mountain flushes. The main

requirements for growth appear to be a relatively stable

substratum for attachment by rhizoids, a medium that

retains moisture for extended periods, adequate

sunlight, favourable temperature, and, for richest

luxuriance such as in tropical mountain rain forests and in

temperate rain forests of the southern hemisphere, where

bryophytes densely festoon tree trunks and branches, in a

nearly constantly humid atmosphere.

In mountain regions such as provided in large areas of

Afghanistan, bryophytes, especially mosses, form extensive

cover, especially in flushes, near watercourses and springs,

and in sites where snow-melt moisture is available for an

extended part of the growing season. There they can

dominate the vegetation cover and control the vegetation

pattern and dynamics of associated plants (cf. Schofield,

W.P. www.britannica.com).

Even in semi-humid or semi-arid forests and

woodland (e.g., NE-, SW-Afghanistan) and in arid and

semi-arid steppes and deserts (e.g., W-, S-Afghanistan)

bryophytes are widely distributed on marly or clayey soils

often forming sparsely vegetated microphytic crusts.

They are typical components in the vegetation,

increasing species diversity. Especially Pottiaceae, the

"mosses of harsh environments" (ZANDER 1993) play an

important role in soil and crust stabilization of deserts,

hindering soil erosion.

Microphytic crusts (◘ Fig. 8) ‒ Steppes and

desert ecosystems are widely covered by biological

crusts (cryptogamic, microbiotic, cryptobiotic,

microphytic crusts), formed by living organisms such

as photosynthetic cyanobacteria (blue-green algae),

fungi, bryophytes (liverworts and mosses) and lichens

that protect the environment against erosion. They

create a crust of soil particles up to 10 cm thick,

bound together by organic matter. These crusts have

great effects on the soil stability, erosion, atmospheric

nitrogen-fixation, nutrient contribution, soil-plantwater

relations, infiltration, spore and seedling

germination, and plant growth. They are estimated to

represent approximately 70 % of desert soil biomass

worldwide (BELNAP ET AL. 2001).

Beside cyanobacteria and lichens, especially bryophytes

assist in soil stability by their rhizoids, increasing

resistance to wind and water erosion. Many studies

have shown, that disruption of crusts brings decreased

organism diversity, soil nutrients, stability and organic

matter (e.g., BELNAP 2003, DANIN & BARBOUR 1982,

ELDRIDGE & GREEN 1994, ELDRIDGE & ROSEN-

TRETER 1999). Trampling leads to losses of the lichen

بسياری از بريوفايتها بروی خاک زيسته ‏(خاکزی،‏ زمينزی)‏ و

‏لای سطو‏ صخرهها ‏(صخرهزی)،‏ تن ‏ٔه درختها ‏(پوستهزی،‏ اِپيفايتی)،‏

ريشهها،‏ چوبهای پوسيده و درختهای غلطيده می رويند؛ برخی

اند و در

ديگر آبزی

چشمهها،‏ آبهای جاری و جرتِ‏ سريع آب در امتداد دامن ‏ٔه کوه

ها میرويند.‏ از قرار معلوم پيششرط اساسی را برای وفور و غناینمو در

بريوفايتها،‏ موجوديتِ‏ يک زيرلايه،‏ يک محيطِ‏ مستعد به حفظِ‏ طويل

المدتِ‏ آب جهتِ‏ پيوندفتنِ‏ ريشهنماها به يکديگر،‏ تشکيل میدهد.‏ در

جوار اينها،‏ نور کافی آفتاب،‏ حرارتِ‏ مطلوب و رطوبتِ‏ تقريباً‏ ‏ب ‏ِت هوا،‏

همانطوری که در جنگلهای ‏رانی مناطق حار ‏ٔهکوهستانی و در جنگل

های معتدل ‏ٔه نيمکر ‏ٔه جنوبی حاکم است و در آا بريوفايتها بهشکل

بسيار انبوه ‏لای تنه ها و شاخه های درخت ها می رويند،‏ از جمل ‏ٔه

مقتضياتِ‏ اساسی رشد و نموی بريوفايتها را تشکيل میدهند.‏

در مناطقِ‏ کوهستانی،‏ همانند بسياری از بخش های افغانستان،‏

بريوفايتها،‏ بويژه خزهها،‏ مخصوصاً‏ در امتدادِ‏ جرتِ‏ تندِ‏ آب که از

دامن ‏ٔه کوهها سرازير میشوند،‏ در نزديکی آبهای جاری و چشمهها و

در اماکنی که مذابههای برفهای زمستانی در يک بخش طويلِ‏ دور ‏ٔه

نموی گياهی موجود میشند،‏ يک لايه خيلی گسترده را تشکيل می

دهند.‏ در يکچنين اماکن،‏ بريوفايت ها عناصر حاکم را در پوشش

گياهی تشکيل داده،‏ الگوی نظم پوشش گياهی و ديناميزم ه ا جمعيت ی

گياهی را تعيين میکنند

حتی در جنگلهای نيمه مرطوب و در جنگلها و چوبزار

های نيمه خشک ‏(مثلاً‏ در شمالشرق و جنوبغرب افغانستان)‏ در

دشتها و صحراهای نيمهخشک و خشک ‏(مثلاً‏ در غرب و جنوب

افغانستان)‏ بريوفايتها ‏لای خاکهای رُسی و مارلی وسيعاً‏ گسترده

بوده و اکثراً‏ يک قشر و ‏ٔه تُنُک از گياهان مايکروسکوپی را

تشکيل میدهند.‏ اينها از جمل ‏ٔه اجزای بسيار تيپيکِ‏ پوشش گياهی

بوده و در رشدِ‏ تنوع گونهها نقش برازنده را ايفا میکنند.‏ مخصوصاً‏

فاميل ،Pottiaceae بعنوان ‏"خزههای زيستگاههای ‏َخ ‏ِشن"‏

نقش مهم را در ثباتِ‏ طبق ‏ٔه خاک و لاي ‏ٔه پوششی صحراها

‏زی نموده و جلو شست و شو و فرسايش خاکها را میگيرد.‏

لايههای مايکروسکوپی اِکوسيستمهای دشتی و

صحرائی وسيعاً‏ يک لاي ‏ٔه مايکروسکوپی ‏(لايه های کريپتوگامی،‏

مايکروبيوتيک،‏ کريپتوبيوتيک و مايکرفايتِيک)‏ که بوسيل ‏ٔه موجوداتِ‏

زنده،‏ مثلاً‏ سيانوکتری مستعد به ترکيب ضيائی ‏(الجی های آبی-‏

سبز)،‏ فنجی ها،‏ بريوفايت ها ‏(ليوروُرت ها و خزه ها)‏ و گلسنگ ها

تشکيل میشود،‏ آراسته میشند؛ اين لايه از شست و شو و فرسايش

خاک جلوگيری میکند.‏ اين موجودات يک لاي ‏ٔه متشکل از ذراتِ‏

خاک به ضخامتِ‏ قريب ۱۰ سانتيمتر را ايجاد میکنندکه ذرات ب آن ه

کمکِ‏ مواد عضوی همديگر چسپيده اند.‏ يکچنين لايهها در ثبات

و جلوگيرِی از فرسايش طبق ‏ٔه خاک،‏ تثبيتِ‏ ‏يتروجن،‏ در ‏مين مواِد

غذائی،‏ مناسباتِ‏ خاک ‏-گياه-آب،‏ فرآيندِ‏ نفوذ آب در خاک و

تصفي ‏ٔه خاک از مواد غذائی،‏ جوانهزنی اِسپورها و دانهها و سرانجام در

نموی گياهان خيلی مؤثر واقع میشوند.‏ تحقيقات نشان داده است که

همين موجوداتِ‏ زنده حدود ‏ٔه حيه را در خاکِ‏ صحراها در

مقياس جهانی تشکيل میدهند و همکاران ۲۰۰۱).

در جوار سيانوکتر‏ و گلسنگها،‏ مخصوصاً‏ بريوفايتها بهکم ‏ِک

ريشهنماهای شان،‏ در ثباتِ‏ طبق ‏ٔه خاک مؤثر بوده و مقاومتِ‏ طبق ‏ٔه

خاک را در برابر تخريباتِ‏ ‏دها و آبهای جاری تشديد میبخشند.‏ در

يکسری از تحقيقات نشان داده شده است که تخريبِ‏ يک چنين لايهها

سببِ‏ تنزيل در تنوع موجوداتِ‏ حيه،‏ کاهش در ميزانِ‏ موادِ‏ غذائی،‏ مواِد

و

عضوی و ثبات در خاک میشود ‏(مثلاً‏

و

و

۱۹۹۹). ROSENTRETER تخريب اين لايه از طريق ‏ماکردن،‏ سبب

(Submerge

‏(زيرآبی = ،Immerse غطه ور =

.(www.britannica.com ،W.P. Schofield)

ZANDER)

DANIN

ELDRIDGE

،۲۰۰۳

،۱۹۹۴

–

BELNAP

لاي

◘) شکل (۸

GREEN

٪۷۰ کتل

BELNAP)

ELDRIDGE

،۱۹۸۲

(۱۹۹۳

BARBOUR

44

KÜRSCHNER

& FREY

and moss cover, increasing run-off water and soil loss

(ELDRIDGE

1998). The rate can increase 6 times as

without damage by trampling. The full recovery of

crusts is a slow process, particularly for bryophytes and

lichens. The visual recovery can be complete within 1

to 5 years. Recovery of crust thickness, however, can

take up to 50 yr (BELNAP ET AL. 2001). These figures

impressively demonstrate the role of bryophytes and

microphytic crusts in desert ecosystems; as are widely

present in Afghanistan.

‏عث ‏عث ‏عث تشديد جر‏ جرتِ‏ ‏ِت

۱۹۹۸

و از اين طري‏ طري‏ طري‏

پوشش گلسنگی و خزهای

ضياع

؛ ميزانِ‏ صدماتِ‏

‏ٔه آن به ششچند

تخريب نشد حالتِ‏

و ضياع خاک میگردد

آب

وارده از اين طري‏ طري‏ در مقايسه

برای

مخصوصاً‏

‏ٔه مايکروسکوپی،‏

احيای مجدد و کامل لاي رود.‏

‏لا می

برترميم مجددِ‏ مجدِد

يک فرآيند خيلی بطی است.‏ گلسنگها،‏

و بريوفايتها

بگيرد،‏ اما

را در بر

ممکن است بين ۱ الی ۵ سال

را احتوا میکند

سال

بريوفايتها ‏ِت

ضخامتِ‏ اين لايه بيش از

لاي ‏ٔه مايکروسکوپی

احيای کامل

اهمي

۲۰۰۱). اين ارقام بهوضاحت

ديگران و

صحرائی،‏ که در مايکروسکوپی را در اِکوسيستمهای

های

و لايه

خيلی گسترده اند،‏ نشان میدهند.‏

افغانستان

( ۱۹۹۸

۵۰

ELDRIDGE)

کامل

BELNAP)

a

◘ Fig.8 Microphytic crusts on wadi terraces (Dead Sea area,

Palestine). a: Blackish garlands consisting of marchantioid

liverworts. b: Solitary plants (blackish spots) of Pottiaceae

("mosses of harsh environments").

Pioneers on soil ‒ Soil formation and establishment of

plants mainly starts with the activity of cyanobacteria

(blue-green algae). Lichens and bryophytes collect and

accumulate soil particles, thus producing a substratum

attractive to vascular plant colonists. They are therefore

important initial colonizers of crusts and soil surfaces in

steppes and deserts forming primary succession stages and

forerunners in vascular plant colonisation (later

succession stages).

The species diversity, structure and community com-

position of steppe and desert bryophytes can be used as an

excellent indicator to estimate the state of degradation of

the overlaying vegetation (grazing and overgrazing effects)

and to give answers for restoration ration of the disturbed vege-

tation cover and grazing ressources (e.g.,(

FREY 1989).

Bryophytes on rocks (◘ Fig. 9) ‒ Cushion-forminbryophytes

on rocks (saxicolous species; e.g., , Grimmi-

aceae, Pottiaceae, Orthotrichaceae) are fore-runners runners in

the mineralization and colonization of rocks. Depend-

ent on rainfall, irradiation and temperatures they create

typical plant communities which may protect rock surfaces,

however, at the same time lead to a distinguished

weathering of rock (e.g.,, erosion of sand-stones stones and

ميِت،‏

‏(بح ير ‏ٔه

وادی مايکروفايتی در روی خاکِ‏ ‏ِک يک

اقشار

ها از

متشکل از لِيوروُرت حلقه های گردنبندمانن ‏ِد سيه فام

از گروهِ‏

های سيهفام)‏

تک گياهان نقطه

‏(خزه های زيستگاههای خشن).‏

خاک و استقرار گياهان ‏لای ‏لای ‏لای ‏لای آن تشکيل

خاک ‏-سبز)‏ آغاز می

سيانوکتر‏ ‏(الجیهای آبی-‏

نموده و تراکم می

پيشقراولها در سيانوکتر‏

ذراتِ‏ خاک را جمع

معمولاً‏ فعاليتِ‏ سيانوکتر‏

ها

و بريوفايت گلسنگ ها

ه جمعيت ا ی

نمو را برای بسترِ‏

در نتيجه يک زيرلايه بخشند؛

میکنند.‏ از همين سبب

ايجاد منحيث ‏"کُولونيستها"‏

گياهانِ‏ وعايی

مايکروسکوپی و آغازی برای تشکيل لايه های

ن

پيشقراولا اينها

ها بوده،‏ سبب

و صحرا طلايهداران گياهانِ‏ وعايی در دشت ها

شَنِ).‏

اشغال کنندگانِ‏ سطح زمين سَکسِ‏ ابتدائی سَکسِ‏ شَنِ‏ گرديده و تشکيل مراحل

بعدی اتخاذ و اشغال اين اماکن میشند ‏(مراحل

در

ها،‏ ساختار و ترکيب جمعيت های بريوفايت ه شاخا ای گونه تنوع

يکی از ‏ترين ‏ترين شاخها

توان بهعنوان

‏(مثلاً‏ در نتيج ‏ٔه

و صحراها را می

دشتها

تنزيلکيفيتِ‏ مشکلاتِ‏ پوشش گياهی

مراحلِ‏ مراحِل

سنجش

و به کمک آن به ‏ثيراتِ‏ مالچرنمودنِ‏ افراطی شناخته

یب را

و ذخاير چراگاها جواب (

‏ٔه گياهی

‏ثيراتِ‏ مجددِ‏ پوشش تخريب شد

احيای

(

ارائه کرد ‏(مثلاً‏

هائی که

‏ر‏ ‏ر‏ ‏ر‏ ها .(◘ شکل بريوفايت

مثلاً‏ از ،

صخرهزی؛

بريوفايت ها زيستِ‏ متکائی ‏(گونههای اشکالِ‏

تشکيل می

را ‏لای ‏لای صخره ها به اجزای آن)‏ و

و منرالیساختن ‏(تجزي ‏ٔه احجار

دارانِ‏ فرآيندِ‏ طلايه دهند،‏

هستند.‏ اينها در وابستگی های گياهی ‏لای ‏لای صخرهها

جمعيت استقرارِ‏

تيپيکِ‏ گياهیِ‏ را تشکيل می ‏ران،‏ حرارت،‏ جمعيتهای

گرديده و در عين ‏ٔه احجار

‏ران،‏ ‏(مثلاً‏ ريگسنگها و

‏ران،‏ تشعشع و سنگها

سطوح برهن

سببِ‏ حفاظتِ‏ فرآيندِ‏ هوازدگی آمادهساختنِ‏

‏عثِ‏

دهند که

‏عثِ‏ زمان

ب د .

Grimmiaceae

‒

(۹

)

و

(Orthotrichaceae

۸ ◘

فلسطين .( a :

:b .Marchantopsida

Pottiaceae

‒

(۱۹۸۹

FREY

b

گروهِ‏

شکل

Pottiaceae

Bryophytes

بريوفايتها

45

limestone). They collect aerial dust (soil formation),

maycause nutrient storage effects, and thus initiate and

support all following succession stages ( (cf. KÜRSCHNER

1984).

جمع

خاک را از هوا می گردند.‏ اينها همچنان گرد و

آهکی)‏

احجار

نتيجه ،

غذائی شده و در خاکسازی)،‏ سببِ‏ ذخير ‏ٔه مواد

کرده ‏(فرآيند

در مراحل بعدی مُبتَکِر و پشتيبان تمامی فرآيند هائی میگردند که

سَکسِشَن بوقوع میپيوندند

.(۱۹۸۴

KÜRSCHNER ◄) ◄

a

◘ Fig. 9 Saxicolous bryophytes (rock communities) consisting

mainly of Grimmia and Schistidium species. a: cushion forming

acrocarpous Grimmiaceae on sandstone rock. b: extensive black

cushions of Grimmiaceae as typical for many rocks and large

rock faces in the Near and Middle East.

Bryophytes in woodlands ‒ In the understory of forests

and woodland, bryophytes may play an important part in

the storage of erosional rainfall and the regulation of water

flows (water retension, water storage). In addition, they

create special microclimate conditions and the often large

cushions, turfs, mats and wefts serve as habitats and breeding

sites for many invertebrates and arthropods.

Especially epiphytic (corticolous) bryophytes can

play an important role in forest and woodland

ecosystems where they storage high quantities of water

(rainfall) and nutrients. As they are highly sensitive to

air pollution and heavy metals they are, at the same

time, perfect indicators of the site conditions as many of

them are sensitive to air pollution and thus provide

informations on the air quality ("index of atmospheric

purity"; cf. FRAHM

1998, FRAHM

ET AL. 2008). Their

response to climate and pollutants is obvious and direct,

and many of them may serve as "biological monitors"

(indicator species). In many cases, they are used for

biomonitoring, indicating global changes brought

about by human activities (◘ Fig. 10).

Although they are less prominent in semi-arid wood-

lands (e.g., NE, SE Afghanistan), the occurrence, species

composition and structure reflect the environmental site

conditions and human impact. Its community composition

drastically changed in the current context of global warming.

ای)‏ عمدً‏ عمدً‏

های صخره های صخره زی ‏(جمعيت

شکل بريوفايت

و ‏لای صخرهها.‏

های ‏لای زيستِ‏ متکائی ‏لای متشکل از گونه

اشکال

تشکيلدهند ‏ٔه

بسيار تيپيک برای بسياری از و

آکروکارپ و سياهِ‏ تيره از Grimmiaceae

متکائیهای

در شرق نزديک و شرق ميانه.‏ سنگها

‏ٔه

و سطوح گسترد صخرهها

Grimmiaceae

:a .Schistidium

Grimmia

:b

Grimmiaceae

جنگلها و

بريوفايتها در طبق ‏ٔه زيردرختی

چوبزارها

بريوفايتای

ذ خ ير ‏ٔه و

برای ذخيره آبِ‏ ‏ران ‏ران ‏ران و تنظيم جرنِ‏ جرنِ‏ جرنِ‏ آب چوبزار ها

آن

بر

علاوه نقش اساسی را ‏زی ‏زی می کنند.‏

آب)‏

نگهداشتِ،‏

گرديده و اکثراً،‏ اقليِم مخصوص

مايکرو مانندِ‏ ‏ِد

مانند و رشته

نمد سبزهمانند،‏

بريوفايتها سبب ايجاد يک عظيم و اشکال زيستِ‏ متکاهای

‏َسری از

مناسب را برای تکثرِ‏ يک زيستگاههای

‏(غندهای شان

ها تشکيل میدهند.‏

و مفصليه ها

بريوفايت

مخصوصاً‏

های جنگلی و چوبزار ها

اِکوسيستم در

مقادير

‏ٔه

برازنده را در ذخير نقش

‏(پوسته زی)‏ موادِ‏ غذائی ايفا میکنند.‏ از آنجائی که

اِپيفايتی

های

بسيار حساس آب ‏(ران)‏ و

هنگفتِ‏ ‏ِت ثقيله

شدن هوا و فلزاتِ‏

در برابر مُلَوث اينها

چنين

يک هستند،‏ در عين زمان معيار خيلی دقيق را برای تثبيت لازمه پيرامونِ‏ کيفيتِ‏ هوای

◄

زيستگاهها تشکيل داده و اطلاعات نظافتِ‏ اتموسفير"‏

‏("شاخصِ‏

ارائه میکنند

تنفسی ‎۱۹۹۸‎نيز

العمل

و همکاران ۲۰۰۸). چون عکس

؛

و تغييرات اقليمی کاملاً‏ شدنِ‏ هوا

در برابر مُلَوَث بريوفايت ها

نظارتِ‏ ‏ِت

اينها در " از توان

است،‏ از همين سبب می مشهود

لحاظ از

نمود.‏ از همين ‏(گونههای شاخصی استفاده

بيولوژيکی"‏

نظار ‏ِت بيولوژي ‏،کی

در بسياری حالات در چارچوب ا

بريوفايته

های

‏ٔه فعاليت

سرسری سرسری سرسری اقليم در نتيج تغييرات

‏ٔه

که نشان میدهند

‏شند،‏ استفاده میشود شکل

بشری ‏ش

‏(مثلاً‏ در شمالشرق

چوبزارهای نيمهخشک

بريوفايتها در هرچند

برازندگی ندارند،‏ اما آم آم آم آم پيدايش،‏ چندان

جنوبشرق افغانستان)‏

و

زيستگاه ها

های شان ‏زبِ‏ ‏زبِ‏ شرايط اِکولوژيکی

و ساختار گونه ترکيب

ها ‏شد.‏ میشد.‏ ‏شد.‏ امروز ترکيبِ‏ جمعيتهای بريوفايت اه

‏ثيرگذاری ‏ثيرگذاری انسان و

سرسری سرسری سرسری سرسری اقليم شديداً‏ در حال تحول است.‏ تغييرات

در نتيج ‏ٔه

FRAHM

)

b

RAHM

. چون عکس

.(۱۰

خشک

◘)

(

‒

۹

FRAHM

◘

(

غيرفقاريه

46

KÜRSCHNER

& FREY

◘ Fig 10 Small cushions of epiphytic Orthotrichaceae on a twig.

When studied in long time projects these changing site

conditions [expansion or extinction of species and

communities munities by human impacts ( (e.g., disturbance, global

warming effects)] were obvious and can be well

demonstrated. Even in semi-arid areas, epiphytes therefore

are important indicators for environmental conditions,

nature conservation aspects and may help to evaluate the

potential natural vegetation.

Life history traits ‒ Bryophytes show special adaptations

to steppe and desert habitats which are unique among

plants. They were summarized as "xeropotti

ioid" and

"xerothalloid life syndromes" (FREY

& KÜRSCHNER

1998).

These "plant functional types" or life history traits provide

an excellent example for parallel evolution within species

of different relationships, triggered by similar

environmental conditions. The knowledge of the life

history traits of bryophyte communities is an urgently

needed requirement to understand and characterize the

natural, resp. disturbed conditions of communities.

Informations of the interrelationships tionships between site

ecology, hemerobic gradient (naturalness) and functional

types (mechanism of habitat maintenance, establishment

and dispersal of populations and communities) are

therefore of great importance for plant conservation

strategies and protection of species and communities.

متکای کوچک شکل زيست اييفايتی اييفايتی اييفايتی اييفايتی ‏لای ‏لای ‏لای ‏لای يک شاخه.‏

يک

گونهها و جمعيت

ادام

ادام ‏ثيراتِ‏ گرمشد شدنِ‏ ‏ِن

‏ثيراتِ‏ ت ذک ر ‏ٔه زيستگاهها ‏[گسترش

م تغييراتِ‏

المدتِ‏ تحقيقاتی به

ها در نتيجهٔ‏ ‏ٔه مداخلا ‏ِت انسان ها ‏(مثلاً‏ اختلالات و

طويل )] در چارچوب پروژه های

سرسری سرسری اقليم ها حتی در مناطق

شناختِ‏ شرايط محيطی،‏

و اثبات گرديده است.‏ اِپيفايت

آشکار وضاحت

بسيار مهم را در

های

معيار نيمه خشک

را در

بَدرد بخوری زيست و از اين طريق اَبزار

طبيعت و محيط حفظ

تشکيل می

يک منطقه ارزبی ارزبی پوش‏ پوش‏ گياهی پونسيل پونسيل طبيعی در

دهند.‏

ميان گياهان،‏ بريوفايتها

حيات در

خصيصها‏ ‏ا‏ ‏چ ‏ٔه

دشتی و

های را و بی همتا يندرومِ‏

توافقاتِ‏ بهمخصوص

به ‏ر ‏ر ‏ر ‏ر آورده اند.‏ اين توافقات تحتِ‏ عنوانِ‏ سِ‏ يندروِم

صحرائی

‏(واژه ‏مه ‏مه)‏

های زندگیِ‏ Xeropottioid"

شده اند.‏ همين جمعبندی

و

های

اشکال وظيفوی گياهی"‏ و

و ‏"ي‏ ها

‏"ارتقای

‏ٔه

خيلی برجست های

يکی از مثال حيات

‏ر‏ هٔ‏

متفاوت داشته،‏

است که ارتباطاتِ‏ ‏ِت

گونههائی

در ميان موازی"‏

تکامل ‏فته ‏فته ‏فته ‏فته اند.‏ شناختِ‏ ‏ِت

طبيعی

بريوفايتها يکی از

جمعيتهای

همگوِن

حياتِ‏ اما تحت شرايط همگونِ‏

‏ر‏ ‏ر‏ ‏ٔه

خصيصههای

لازمی را بمنظور درک و تشخيص شرايط طبيعی و های

ابزار

از همين لحاظ کسبِ‏ ‏ِب

ها تشکيل می دهد.‏

تغيير ‏فت ‏ٔه جمعيت

پيرامونِ‏ قرابت ميان اِکولوژی زيستگاه،‏ شيبِ‏ اطلاعات

‏(ميکانيزمِ‏

وظيفوی و ‏ي‏ ‏ي‏ های

‏(طبيعيت)‏

هيميروبيک

انتشار افراد و اجتماعات)‏

جمعيتها

گونهها و

زيستگاهها،‏ استقرار و نگهداشتِ‏ حفظِ‏ گياهان و حفاظتِ‏ راهبردهای

برای

اهميت شان شان است.‏ دارای

خصيصه

و

زيستگاه و "

‒

"Xerothalloid

"Xeropott

( ۱۹۹۸

KÜRSCHNER

◘ شکل ۱۰

های زندگیِ‏ "

FREY)

؛)‏

3 Bryological Exploration and Collectors

۳ تحقيقاتِ‏ بريولوژيکی و جمعکنندگان

The bryological exploration of Afghanistan dates back to

1839–1840, when W.Griffith collected and reported 80

taxa from the area (GRIFFITH 1849). The list includes 63

mosses (unfortunately without locality data), 16 liverworts

(three Riccia, one Targionia, two Plagiochasma,

two Reboulia, four Marchantia and four Jungermannia

species without species identifications) and one Anthoceros

species (Pushut, Otipore area; GRIFFITH 1849:

297–298). He was followed by Surgeon-Major

J.E.T.Aitchison in 1879 and 1880, who collected plants

in the Kurram Valley during the 2 nd Anglo-Afghan war,

adding two taxa, Philonotis fontana (no. 950. Bartramia

fontana, west base of Sikaram, near spring of water,

11,000 feet) and Hypnum cf. cupressiforme (no. 368.

Hypnum spec., near H. cupressiforme, Shendtoi) to the

country’s flora (AITCHISON 1881–1882: 113). A third

taxon collected by Aitchison in Afghanistan 1884–1885 is

Pterygoneurum media, described as new to science by

SALMON (1899; basionym Tortula media, sine loco, herb

K, no. 183).

After those early collections in the 19 th century, no

others are known till in 1935 the German T.Herzog

visited the country as a member of the ‘Deutsche Hindukusch-Expedition’.

He recorded two liverworts and

31 mosses (HERZOG 1938), among them three taxa new

to science: Brachythecium plumosum (Hedw.) Schimp.

var. laxo-alare Dixon & Herzog, Dicranoweisia brevifolia

Dixon & Herzog, and Weissia viridula Brid. var.

remotidens Herzog. The latter taxon, however, may be

only a habitat variant of the widely distributed W. controversa

Hedw. (syn. W. viridula).

From 1949 to 1951, intensive phyto-sociological field

studies on the high montane vegetation of central, east and

north Afghanistan were carried out by the Austrian botanist

A.Gilli. He also collected bryophytes, which were identified

by J.Fröhlich at Vienna (FRÖHLICH 1955). Among the four

liver-worts and 87 mosses, Fröhlich described six taxa new

to science: Bryum funckiioides J.Fröhl., B. purpureolucidum

J.Fröhl. (both known only from the type collections),

Didymodon recurvirostris (Hedw.) Jenn. var. obtusefolius

J.Fröhl. [possibly conspecific with Bryoerythrophyllum

rubrum (Geh.) P.C.Chen, cf. KÜRSCHNER 2007],

Tortula cabulica J.Fröhl., T. cucullifolia J.Fröhl. [both

meanwhile treated as synonyms of Didymodon australasiae

(Hook. & Grev.) R.H.Zander, cf. SOLLMAN 2005, JIMÉNEZ

2006], and T. subtranscaspica J.Fröhl.

تحقيقاتِ‏ بريولوژيکی را در افغانستان در

تکسا آغاز کرد ۱۸۴۹). لستِ‏ گياهی

‏مبرده شامل خزه ‏(متأسفانه بدونِ‏ ذکر محل جمعآوری نمونهها)،‏

لِيوَروُرت ‏(سه گونه از ،Riccia يک گونه از ،Targionia دو گونه

از ،Plagiochasma دو گونه از ،Reboulia چهار گونه از

و چهار گونه از ،Jungermannia اما بدونِ‏ ذکر اسامی دقيق و

تشخيص شد ‏ٔه گونهها)‏ و يک گونه از ‏(به پشتو منطق ‏ٔه

می ‏شد.‏ به تعقيب

اُتی پور؛

در سال

‏مبرده،‏ يک قوماندان ارتش انگليس بنام

در حين دومين جنگِ‏ افغان و انگليس در در ‏ٔه

‏(شماره

کُرام به جمعآوری گياهان پرداخته و

،Bartramia fontana غربِ‏ سيکارام در نزديکی يک چشمه در ارتفاع

‏(شماره

ت‎۱۱۰۰۰‎ فُ‏ و

‏ٔه قراب ‏ِت

در شِ‏ ندتُوی را به مجموع ‏ٔه فلور کشور افزود

صفحه ۱۱۳). يک تکسون سومی که در بين

از جانب در افغانستان جمعآوری گرديده،‏ هما‏

است که از جانب به عنوان يک

گون ‏ٔه جديد به جامع ‏ٔه علمی تقديم شده است

۱۸۴۰-۱۸۳۹

Marchantia

:۹۵۰

W.Griffith

GRIFFITH)

Anthoceros

J.E.T.AITCHISON

(۲۹۷-۲۹۸ :۱۸۴۹

Philonotis fontana

:۳۶۸

.H، cupressiforme جمعآوری شده

۱۸۸۱- AITCHISON)

-۱۸۸۴

1899;

)

Hypnum cf. cupressiforme

Salmon

جمعآوری ۸۰

۶۳

۱۶

GRIFFITH

های ۱۸۷۹ و ۱۸۸۰

(

Spec. ،Hypnum از حلق

(

۱۸۸۱ ،

۱۸۸۵

AITCHISON

Pterygoneurum media

SALMON

.( Basionym Tortula media, sine loco, herb K, no. 183

پس از همين اولين جمعآوری مها در قرن نُزد جمعآوری های

ديگر از افغانستان مشهود نيست،‏ اينکه در سال يک

دانشمندِ‏ آلمانی بنام منحيثِ‏ عضو ‏"سيرعلمی آلمانها در

هندوکش"‏ به اين کشور آمده و طی آن دو لِيوَوروُرت و خزه را

از ميان اين مواد سه

جمعآوری نموده است

تکسای جديد به جامع ‏ٔه علمی معرفی شده است:‏

۱۹۳۵

۳۱

، ‏ُه

۱۹۳۸

T.Herzog

HERZOG)

Brachythecium

plumosum (Hedw.) Schimp. var. laxo-alare Dixon & Herzog,

Weissia viridula Dicranoweisia brevifolia Dixon & Herzog

.Brid. var. remotidens Herzog

W.

( syn. W. viridula controversa Hedw.

A.Gilli

و

بسيار ممکن است که تکسون

آخری فقط يک نوع تغييرشکلفت ‏ٔه محلی از گون ‏ٔه وسيعاً‏ گسترد ‏ٔه

‏(مترادف:‏ ‏شد.‏

از سال الی ۱۹۵۱ گياهشناس اطريشی بنام

تحقيقاتِ‏ وسيع پيرامون جامعهشناسی گياهانِ‏ مناطِق کوهستانی

در شرق و شمال افغانستان انجام داده است.‏ ‏مبرده همچنان

‏لای بريوفايتا توجه بهخرچ داده؛ نمونه هايش را از

و‏ ارزبی و تشخيص نموده است

همين مواد از ميان چهار لِيوَوروُرت و خزه،‏ شش

تکسای جديد را به جامع ‏ٔه علمی تقديم نموده است:‏

‏(هردو

و

گونه شناخته شده فقط منحيثِ‏ نمونههای تيپيک)،‏

‏[شايد

۱۹۵۵). از

۸۷

۱۹۴۵

J.Fröhlich

FRÖHLICH)

Fröhlich

Bryum

B. purpureo-lucidum J.Fröhl. funckiioides J.Fröhl.

Didymodon

J.Fröhl. recurvirostris (Hedw.) Jenn. var. obtusifolius

همگونه cf. Bryoerythrophyllum rubrum (Geh.) P.C.Chen,

T. cucullifolia Tortula cabulica J.Fröhl. [Kürschner 2007]

J.Fröhl.

Didymodon australasiae (Hook. & Grev.) R.H.Zander, cf.

.T. subtranscaspica J.Fröhl. [Sollman 2005, Jiménez 2006

و

و

‏[هردو عمل شده منحيثِ‏ گونه های متراد ‏ِف

48 KÜRSCHNER & FREY

In 1955, S.Kitamura visited Afghanistan as a member

of the ‘Kyoto University Scientific Expedition’. His

collections include three liverworts and 27 mosses from

Nuristan, published by KITAGAWA (1964).

With the beginning of the 60s and 70s of the last century,

there was an increasing interest on the flora and vegetation

of this fascinating country. Several botanists took the

opportunity to visit Afghanistan and collect plants within the

framework of various research projects. This period of

intensive exploration starts with the field trips by C.v.Regel

in 1958 and 1960. His collection includes 11 taxa, presented

by BIZOT (1962). He is followed by I.C.Hedge and

P.Wendelbo (April-July) in 1962 and K.H.Rechinger in

May–August 1962. Rechinger’s collection again was identified

by J.Fröhlich, listing one liverwort and 81 mosses

(FRÖHLICH 1964). Among them, 10 taxa were described as

new to science: Anoectangium pleuroweisioides J.Fröhl.

[conspecific with A. hornschuchianum (Hook.) Hornsch.,

cf. SOLLMAN 2006], Barbula cucullata J.Fröhl. (nom. illegit.

for Didymodon nicholsonii Culm., and known only from

the type, cf. KÜRSCHNER 2007), Bryoerythrophyllum

compactum J.Fröhl. [conspecific with B. rubrum (Geh.)

P.C.Chen, cf. SOLLMAN 2005], Grimmia cardotii Hérib.

var. gymnostoma J.Fröhl. (a variety without a peristome,

known only from the type collection), Hydrogonium heterophyllum

J.Fröhl. (conspecific with Splachnobryum aquaticum

Müll.Hal., cf. ARTS 2001), H. patulifolium J.Fröhl.,

Hymenostylium diversifolium J.Fröhl. [conspecific with H.

recurvirostrum (Hedw.) Dix., cf. SOLLMAN 2005], Mniobryum

tortifolium J.Fröhl. (up to now only known from the

type collection), Tortula pseudo-desertorum J.Fröhl. and T.

pseudo-handelii J.Fröhl. The latter are both synonymous

with Syntrichia caninervis Mitt. var. pseudodesertorum

(Vondr.) M.T.Gallego. Altogether, Fröhlich described 14

new species and two new varieties from Afghanistan; six of

them, however, are sunk in synonymy and three remain

doubtful. The other five taxa are known only from the type

localities and mostly refer to critical or somewhat problematical

taxa of uncertain taxonomic position. The 21 taxa

collected by Hedge and Wendelbo in 1962 were published

by HENDERSON & PRENTICE (1963).

Next to be mentioned are Admiral Paul and Mrs

Furse (April–May 1964) who collected 15 taxa, published

by TOWNSEND (1966), followed by W.Frey 1965

(cf. FREY 1969). Further collections during this period

came from S.-W.Breckle 1966–1969, 1976 (dupl. herb.

W.Frey), D.Dieterle 1969, 1970 (herb. M), E.Koblmüller

1968 (herb. M), I.Kukkonen 1972 (herb. H),

D.Podlech 1965-1971 (herb. M), M.Steiner 1970

(herb. M.Steiner), and P.Uotila 1972 (herb. H). Together

with the older collections of O.H.Volk (1950,

1952; dupl. herb. W.Frey), the results partly were

published in FREY (1972, 1974) and FREY &

KÜRSCHNER (1991).

منحيثِ‏ عضو سيرعلمی

در سال

دانشگاهِ‏ کيوتو ‏(جان)‏ به افغانستان آمد.‏ جمعآوریهای ‏مبرده

شامل سه لِيوَروُرت و خزه از نورستان است که از جانب

(۱۹۶۴) شناسائی و به نشر سپرده شده است.‏

آغاز سال های و سد ‏ٔه گذشته علاقمندی

شديدِ‏ دانشمندان به فلور و پوشش گياهی افغانستان مشهود است.‏

در اين دوره يکسری از گياه شناسان از موقع استفاده نموده،‏ به

افغانستان آمده و در چارچوب پروژه های مختلفِ‏ به جمعآوری ها

پرداخته اند.‏ دور ‏ٔه تحقيقاتِ‏ شديد علمی در افغانستان سفر

در سالهای و آغاز میبد.‏ کلکسيوِن

‏مبرده شامل تکسا از بريوفايتها است که از جان ‏ِب

تشخيص و نشر شده اند.‏ به تعقيب آن از

ماهِ‏ می-آگستِ‏ و و نيز در سال

به افغانستان می آيند.‏ نمونههای را که شامل يک

لِيوَروُرت و خزه است،‏ تشخيص نموده است

۱۹۶۴). از ميان اينها،‏ تکسا به عنوان گونههای

جديد به جهان علم اهدا گرديده است:‏

۱۹۷۰

۱۹۶۰

S.Kitamura

۲۷

۱۹۶۰

۱۹۵۸

۱۹۵۵

KITAGAWA

C.V.Regel

BIZOT)

۱۱

K.H.Rechinger

(۱۹۶۲

P.Wendelbo I.C.Hedge ۱۹۶۲

Rechinger

۱۹۶۲

J.Fröhlich ۸۱

۱۰

FRÖHLICH)

Anoectangium

A. hornschuchianum (Hook.) pleuroweisioidesهمنوع J.Fröhl. [

], Barbula cucullata J.Fröhl. (nom. ٢٠٠٦Hornsch., cf. SOLLMAN

Culm. illegit. for Didymodon nicholsonii و شناختهشده فقط از روی

تيپيک نمون ‏ٔه

‎٢٠٠٧‎‏)؛

Bryoerythrophyllum

KÜRSCHNER

B. rubrum (Geh.) P.C.Chen, cf. compactumهمنوع J.Fröhl. [

], Grimmia cardotii Hérib. var. gymnostoma ٢٠٠٥SOLLMAN

J.Fröhl.

يک واريت ‏ٔه فاقد پيريستوم،‏ شناخته شده فقط از روی يک نمون ‏ٔه

تيپيک)؛)‏ J.Fröhl. Hydrogoniumهمنوع heterophyllum

), H. ٢٠٠١Splachnobryum aquaticum Müll.Hal., cf. ARTS

[ J.Fröhl. patulifoliumهمنوع J.Fröhl., Hymenostylium diversifolium

], ٢٠٠٥ H. recurvirostrum (Hedw.) Dix., cf. SOLLMAN

Mniobryum tortifolium J.Fröhl. (

روی نمونهٔ‏ تيپيک T. ), Tortula pseudo-desertorum J.Fröhl., and

J.Fröhl. pseudo-handeliiهردو گونهٔ‏

هنوز شناخته شده فقط از

اخيرالذکر مترادف Syntrichia

از

مواد جمعآوری شده از افغانستان،‏ گونه و دو واريت ‏ٔه

جديد را شناسائی نموده است.‏ از اين مجموعه ۶ تکسای آن اکنون

حالتِ‏ مترادف داشته و تکسای ديگر هنوز مشکوک اند.‏

تکسای ‏قيماندهکه فقط به عنوان نمونههای تيپيک شناخته شده اند،‏

موقعيت تکسونوميکی مغشوش داشته و به تکساهائی مربوط میشوند

که خود شان از نگاهِ‏ تکسونوميکی موقعيتِ‏ ‏معلوم دارند.‏

تکسائی را که و در سال جمعآوری کرده

شناسائی و

اند،‏ از جانب و

منتشر گرديده اند.‏

در اين رديف ‏يد از ‏(اپريل-‏ می ۱۹۶۴) نيز ‏م برد.‏

ايشان جمعاً‏ تکسا جمعآوری نموده اند که از جانب

منتشر گرديده اند.‏ متعاقباً‏ جمعآوری در سال ۱۹۶۵

می آيد ۱۹۶۹). جمعآوریهای بعدی در اين دوره شامل

کلکسيونهای بين و ‏(نمونه

های دومی وی در هرريم

در

‏(هرريم در ‏(هرريم

در ‏(هرريم و در

است.‏ نتيج ‏ٔه تمامی اين جمعآوریها همراه نمونههائی که

نمونه های دومی کلکسيون وی در هرريم

در افغانستان جمعآوری کرده بود،‏ در آر

نشر شده اند.‏

و

۵

۲۱

.caninervis Mitt. var. pseudodesertorum (Vondr.) M.T.Gallego.

Fröhlich

TOWNSEND

۱۴

۱۹۶۲

(۱۹۶۳)

W.Frey

PRENTICE

۳

Wendelbo

P. & P.Furse

Hedge

HENDERSON

FREY

۱۹۷۶ ۱۹۶۹-۱۹۶۶ S.-W.Breckle

D.Dieterle ،(W.Frey در ۱۹۶۹

I.Kukkonen ،(M در ۱۹۶۸ ‏(هرريم E.Koblmüller

۱۹۷۱-۱۹۶۵ D.Podlech ،(H

P.Uotila (M.Steiner

و ۱۹۷۰

،(M

۱۹۷۲

،۱۹۷۲)

FREY

(۱۹۹۱)

۱۵

(۱۹۶۶)

◄)

‏(هرريم M)،

۱۹۷۲

۱۹۷۰ M.Steiner

‏(هرريم H)

،۱۹۵۰) H.O.Volk

FREY & KÜRSCHNER

(W.Frey

(۱۹۷۴

49 تحقيقات بريولوژيکی و جمع کنندگان Bryological exploration and collectors

At the end of the 60s, M.Bizot and G.Kilbertus travelled

in the country. They recorded 41 taxa (KILBERTUS

& BIZOT 1971), including one new variety, Hygrohypnum

smithii (Sw.) Broth. var. denticulata Kilbertus. In

1974, W. FREY took the opportunity again to collect

bryophytes during the project ‘Tübingen Atlas of the

Near and Middle East’ (Special Research Division 19,

German Research Society) in Afghanistan. One of the

last collections from the country comes from H.HUSS

1975, a member of the Austrian ‘Exploration Pamir '75 -

Österreichisches Forschungsunternehmen’ (herb. GZU),

who collected in the Wakhan corridor (Darreh-e Issik,

Koh-e Pamir). A preliminary graph on the altitudinal

distribution of the recorded bryophyte species in Afghanistan

is shown in ◘ Fig. 11 for 500 m elevational

belts. The highest number of species is between 2250 and

2750 m. Whether this is due to collecting intensity or

bryophyte diversity is still to be checked.

Despite the rather rich collections of phanerophytes

those of bryophytes had been often rather randomly. In

total we have already a rough picture of the various

bryophyte species, however, still with insufficient data on

geographical distribution and altitudinal range.

The following table gives a summary on the species

of this checklist.

در اواخر سالهای ۶۰ سد ‏ٔهگذشته و به

افغانستان مسافرت نمودند.‏ ايشان موفق به جمعآوری تکسا از

بريوفايت ها شدند که در اين مجموعه يک واريت ‏ٔه جديد موجود بوده

است:‏

‏ر ديگر از موقع استفاده نموده

و موفق شد در چارچوب پروژ ‏ٔه ‏"اطلسِ‏ شرق نزديک و شرق ميانه،‏

‏ليفِ‏ تِيوبِينگن"‏ ‏(بخش تحقيقاتی اختصاصی شماره ۱۹، بنيادِ‏ تحقيقاتی

آلمان)‏ به افغانستان مسافرت نموده و به جمعآوری مواد بپردازد.‏ اما

آخرين مواد از افغانستان هما‏ کلکسيونِ‏ از سال

است که ‏مبرده به عنوانِ‏ عضو ‏"سفر اکتشافی اطريشیها در ‏مير

۷۵" در گذرگاهِ‏ واخان ‏(در ‏ٔه اِيسيک،‏ کو ‏ٔه ‏مير)‏ به جمعآوری مواد

پرداخته است ‏(نمونههای وی در هرريم .(GZU يک تصوير ابتدائی

از تقسيمات گونه های بريوفايتهای جمع آوری شده در افغانستان در

شکل به اساس کمربندهای ارتفاعی متری نشان داده

شده.‏ به اين اساس،‏ بلندترين تعدادگونه های بريوفايتها در ارتفاعات

متر پيدا می شوند.‏ آينکه آ‏ اين تقسيمات ‏بع تنوع

بريوفاا و ‏بع شدت جمع آوری نمونه ها در اين ارتفاعات می

‏شد،‏ هنوز مستلزم تحقيقات مزيد است.‏

برخلاف گياهان وعايی و فَنيروفايت،‏ جمع آوری خزه ها

اکثراً‏ بر حسب تصادف صورت پذيرفته.‏ وصف اينکه فعلاً‏ يک

تصوير مجموعی از گونه های مختلفِ‏ خزه ها در دست است،‏ اما

ارقام پيرامونِ‏ گسترش جغرافيائی و ارتفاعی اين گروهٔ‏ گياهی

هم بقدر کافی وجود ندارد.‏

در جدول ذيل چشم اندازی از مجموعهٔ‏ گونه هائی که در اين

چک ليست موجود است،‏ ارائه می شود.‏

G.Kilbertus

۴۱

M.Bizot

Hygrohypnum smithii (Sw.) Broth. var. denticulata

۱۹۷۵

هنوز

H.HUSS

۵۰۰

W.FREY

.Kilbertus در سال ۱۹۷۴

۱۱

◘

۲۲۵۰-۲۷۵۰

Plant groups

Number of Number of Number of Number of

families

genera

species

taxa

Marchantiophyta (Hepaticae) 12 16 24 24

Bryophyta (Musci) 28 87 228 244

Anthocerotaceae (Hornworts) 1 1 1 1

total 41 104 253 269

◘ Fig. 11 Number of recorded bryophyte species (taxa) between lower and upper elevational limit in Afghanistan

◘ شکل ۱۱ شمار گونه های جمع آوری شدهٔ‏ بريوفايتها در ميان مرزهای تحتانی و فوقانی گسترش شان در افغانستان

خ ، edelbergii Primula ‏(تصویر:‏ (I. Hedge & P. Wendelbo

Wet rocks near Sarobi, covered with algae, mosses, and the flowering Primula edelbergii (Photo: I. Hedge & P. Wendelbo)

صخره های مرطوب در نزدیکی سروبی،‏ پوشیده با الجی ها

زه ها و گیاه گلدار

II Special Part

II بخش خصوصی

Spring pot with colorful moss turf in the Suyengal valley at 3100m, one of the source valleys of the Bashgal

river in northern Nuristan (Photo: Breckle).

سرمنشأ يک چشمه مرغزاری از خزه ها در در ‏ٔه سُويِنگَل،‏ يکی از معاونين در ‏ٔه

بَشگَل در شمال نورستان،‏ در ارتفاع ۳۱۰۰ متر ‏(تصوير:‏ (Breckle

Halarchon ) vesiculosum

(H. Huss

Dasht-e-Margo NW of Kandahar. Plants with violet flowers: Halarchon vesiculosum (Amaranthaceae). The desert is the habitat of

extremely dry adapted Pottiaceae species, e.g. Timmiella barbuloides and probably Tortula atrovirens (Photo: H. Huss)

دشت مارگو در شمالغرب قندهار.‏ گیاهان با گلهای بنفش:‏

،PottiaceaeT بطور مثال و شاید همچنان است ‏(تصویر:‏

.(Amaranthaceae این صحراه جایگاه زیست گونه های مختلف از فامیل

4 Explanatory Remarks on the Checklist

۴ تذکرات توضيحی پيرامون چک ليست

4.1 Systematic treatment

Liverwort, moss and hornwort systematics have undergone

dramatic changes in recent years as a result of molecular

techniques in taxonomic studies. A strong segregation

can be observed within the liverworts, acrocarpous

and pleurocarpous mosses, where recent molecular

data lead to a splitting of many ‘traditional, old groups’

and families (KÜRSCHNER & FREY 2011). To a great

extent, the treatment of families and genera below strictly

follows these studies and the most recent tentative system

proposed by FREY & STECH (2009). Tentative modern

classifications (e.g., BUCK & GOFFINET 2000, CRAN-

DALL-STOTLER & STOTLER 2000, GOFFINET & BUCK

2004, GOFFINET ET AL. 2009) were considered, even if

they still remain unsatisfactory.

For species, the correct legitimate epithet and its author(s),

the original place of publication and date are

given. Synonyms and their place of publication are given

where relevant. The sequence of families, genera and

species is strictly alphabetical to make using the checklist

easier. Bold and/or italic faces indicate the valid taxon

name. An exclamation mark (!) refers to samples/ records

seen by the authors.

Nomenclature is in accordance with ROS ET AL

(2007) in liverworts and ROS ET AL. (2013) in mosses, for

higher taxa with OCHYRA ET AL. (2003, 2006) except for

extra-European taxa or when these lists differ greatly

from modern concepts. In these cases TROPICOS

(www.tropi-cos.org) was consulted. Abbreviation of

author’s names follows, in most cases, BRUMMITT &

POWELL (1992).

4.2 Distribution

The data for distribution came from the information on

herbarium labels. Many of the localities on these labels

are given in German and often incomplete, lacking the

names of provinces and/or nearby larger villages/towns.

However, with the help of a gazetteer most of the localities

can be located and at least the names of the former or

present provinces (which had been used here, see map

inside cover) can be given.

The maps were generated from the textual representtations

by Phyton scripts out-putting Encapsulated Postscript

graphics (software programming by courtesy of Dr.

١.٤ روش سيستماتيکی

در سالهای اخير سيستماتيکِ‏ لِيوَروُرتها ‏(جگر واشها)،‏ خزه ها و

خزههای یشاخ ‏(هارنوُرتها عل ‏ِت استفاده از ‏فتههای سيستماتي ‏ِک

ماليکولی در ، ارزبی های تکسونوميکی به دگرگونیهای عجيبی مواجه

اً‏ در ميان لِيوَروُرت ها،‏ خزه های آکروکارپ و

مخشده است.‏ صوص

پلُويروکارپ جداسازیهای شديد مشهود است،‏ طوريکه ارقام جديِد

ماليکولی سبب تفکيک و ‏رچهساختن بسياری از گروههای ‏"عنعنوی

قديمی"‏ و فاميلها گرديده است

در اينجا در برخورد فاميلها و جنسها بطور عمده دقيقاً‏ از همين

اً‏ از سيستم آزمونشده و مُدرِن و

دستآوردهای مدرن،‏ مخ صوص

پيرویکرده ايم.‏ البته در مواردی که سيستم و

ارقام ماليکولی قناعتبخش جلوه نمیکردند،‏ از تصنيفهای

تجرُبوی مدرنِ‏ ديگر و

و

و

و ديگران ۲۰۰۹ نيز استفاده بهعمل آمده است.‏

برای گونه ها هميشه اسم قبول شد ‏ٔه رسمی و عالمِ‏ مسئوِل

تشخيص همراه ‏ريخ و محل اصلی نشر شان ذکر شده است.‏ در

صورت لزوم اسامی مترادف گون ‏ٔه مذکور محل اصلی نشر آن تيز

تذکر ‏فته است.‏ جهتِ‏ آسانی استفاده از اين چک ليست رَده

بندی فاميلها،‏ جنسها و گونهها به شکل الفبا صورت پذيرفته.‏

استفاده از رسم الخط درشت و/و‏ مُورب بيانگر اسم درس ‏ِت

تکسون است.‏ علامت ندائيه معنی میدهد که نويسندگان اين

اثر نمون ‏ٔه متذکره را به چشم خويش ديده اند.‏

اسلوب ‏مگذاری لِيوَروُرتها بر ‏ي ‏ٔه سيستم و ديگران

(۲۰۰۷)، از خزهها بر ‏ي ‏ٔه سيستم و ديگران

تکساهای بلندتر بر مبنای سيستم و ديگران

۲۰۰۶)، به استثنای تکساهای غير اروئی اگر اين سيستم ها

از بينش های مدرن شديداً‏ تفاوت داشتند،‏ صورت گرفته ؛ است در

مراجعه

دو حالت اخيرالذکر به

شده است.‏ در اختصار اسامی علمای مسئولِ‏ گونه ‏،ها از اسلوب

و ش پيروی ده است.‏

FREY) .(۲۰۱۱ KÜRSCHNER & ما

FREY

FREY

CRANDALL-

،۲۰۰۴

BUCK

،۲۰۰۰

،

ROS

(۲۰۱۳)، از

،۲۰۰۳)

(

و

GOFFINET

GOFFINET

ROS

OCHYRA

هب (

‏(مثلاً‏ BUCK

،۲۰۰۰

(

(!)

www.tropicos.org) TROPICOS

( ۱۹۹۲)

STOTLER

POWELL

( ۲۰۰۹)

و

پراکنش

STECH

STECH

STOTLER

GOFFINET

BRUMMITT

٢.٤

ارقام مربوط به توزيع ‏(پراکنش)گونهها مستقيماً‏ از تذکراتِ‏ موجوده

در اوراق هرريم اقتباس شده است.‏ بسياری از ارقام در رابطه

محل پيدايش نمون ‏ٔه هرريم به زن آلمانی تذکر ‏فته و بعلت عدم

ذکر اسامی ولات،‏ قريههای بزرگ و شهرهای همجوار اکثراً‏

‏کامل می ‏شند.‏ به هر حال،‏ به کمک يک قاموس جغرافيائی

ممکن است بسياری از اماکنِ‏ نمونهگيری را تشخيص نموده،‏ و

حد اقل اسامی قديمی و امروزی ولا‏ ‏ِت مربوطه را رکه د اينجا

بکار برده شده اند،‏ نقشه در بخش مقدماتیکتاب پيدا کرد.‏

بر مبنای ارقام پراکنشی نمونهها،‏ نقشه های پراکنشی برایگونهها

استفاده از نرم ‏"افزار

از

"graphics تدوين گرديده است.‏ آقای داکتر

)

(

Phyton scripts outputting Encapsulated Postscript

H. Breckle

استفاده

54 KÜRSCHNER, & FREY

H. Breckle). If the geographical position is uncertain, the

relevant sector is indicated in grey. This type of information

gives a rough indication of the known distribution

of species in Afghanistan in the shape of a grid-map.

In recent decades the provinces and their circumscriptions

have changes several times, and these grid maps

only give an indication of distribution patterns based on

present –day knowledge.

4.3 Altitude

Known altitudinal ranges come from herbarium labels

and were rounded off to c. 100 m (e.g., 1498 → 1500

m). Due to mostly rare collecting activities, these ranges

are insufficiently known in many or most species.

4.4 Collecting and documenting

Bryophyte collecting in Afghanistan has mainly been

carried out by foreign visitors (► see chapter 3) and the

voucher specimens are deposited in herbaria distributed

throughout Europe (e.g., Berlin, Edinburg, Helsinki,

Jena, Munich, Vienna). They were examined by specialists

or remained unstudied in many cases for a long period

(FREY & KÜRSCHNER 2009).

For identification of bryophytes, the material needs

to be studied with a microscope. As most species are

small, sometimes collecting means "nose to the ground".

The material should be labelled with the relevant collection

data (e.g., name, locality, altitude, habitat, grid

reference, collector, date), and kept in newspaper or

drying paper till dry and mould-free. Once dry and kept

in good conditions, they can be kept indefinitely, even a

hundred years or more.

For identifying, portions of specimens should be remoistened

and examined under a microscope. A binocular

dissecting microscope is ideal. Most relevant characters

refer to the sporophyte and gametophyte, especially

the leaves (mosses, liverworts p.pte.) or a cross

section of the thallus (liverworts p.pte., hornworts).

Leaf shape, cells, air chambers, air pores are used as

distinguishing characters in the dichotomous keys. As

generic or species distinctions are often based on characters

of the sporophytes, it is important to collect both

phases in the field. If sporophytes are absent in the

material collected, in many cases (e.g., Bryaceae,

Grimmiaceae, Orthotrichaceae) it is often almost impossible

to name the species. The dichotomous keys

cover a basic description and important identification

features.

Plant collections in herbaria are the most important

way of bryophyte documentation. These collections are

نزم افزار فوقالذکر برای ترتيب نقشههای پر اکنشی يک پروگرام نوشته و

آا را ويرايش کرده است.‏ در صورتِ‏ عدم تثبيتِ‏ موقعيتِ‏ جغرافيای

نمون ‏ٔه هرر،‏ سکتور مربوطه به رنگِ‏ خاکستری نشان داده شده

است.‏ يکچنين اُسلوبِ‏ اطلاعاتی،‏ شناختِ‏ سريع پراکنش گونهها را

در افغانستان به سايز يک نقش ‏ٔه امکانپذير می سازد.‏ در

دهههای اخير در افغانستان اسامی و حدود اربع ‏ٔه ولايتها چندين ‏ر

تغيير کرده است.‏ بنااً‏ اين نقشهها فقط اطلاعات بر مبنای آگاهی

کنونی در اين راستا ارئه کرده میتوانند.‏

Grid-map

ارتفاع ٣.٤

ارقام در رابطه ارتفاع از روی اوراق هرر‏ نقل و رقم صدم ‏ائی

به سمت ‏لا اکمال داده شده است ‏(مثلاً‏

علتِ‏ ندرتِ‏ فعاليتهای نمونهگيری و جمعآوریها در افغانستان،‏ ميزاِن

نوساتِ‏ گونهها در امتداد ارتفاع به درستی معلوم نيست.‏

← ۱۴۹۸ .(۱۵۰۰ به

۴.۴

نمونه گيری و مستندسازی

در افغانستان بريوفايتها عمدً‏ از جانب دانشمندان خارجیکه

به افغانستان مسافرت نموده اند،‏ جمعآوری شده فصل را

ببينيد)‏ و نمونههای ايشان در هررهای سرسر ارواپ ‏(مثلاً‏ برلين،‏

مونيخ،‏ يِی،‏ اِدينبورگ،‏ هلسنگی،‏ و‏ وغيره)‏ پراگنده میشد.‏

اين نمونهها،‏ که در بسياری حالات برای مدتهای مديد دست

نخورده مانده بودند،‏ ‏لاخره از جانب متخصصين تشخيص و

ارزبی شده اند

برای تشخيص بريوفايتها مواد جمعآوری شده ‏يد تحت مايکروسکوپ

مطالعه شود.‏ از آنجائی که بسياری از گونه ها کوچک اند،‏ جمعآوری شان

‏"نوکِ‏ بينی خويش را بروی زمينگذاشتن"‏ معنی ميدهد.‏ موادِ‏ جمعآوری شده

‏يد يک برچسپی که حاوی اطلاعاتِ‏ مربوط به محل جمعآوری است

) مثلاً‏ اسم،‏ موقعيتِ‏ جغرافيائی،‏ ارتفاع،‏ شرايط زيستگاه،‏ طول و عرض

جغرافيائی،‏ اسم جمعکننده،‏ ‏ريخ جمعآوری)‏ آراسته شده و در لای اخبار و

اپکتهای مخصوص گذاشته شده و خشک شود از پوپنکزدنِ‏ نمونه

جلوگيری شده بتواند.‏ نمونههای که به درستی خشکشوند،‏ برای مد ‏ِت

لايتناهی،‏ يعنی برای صدها سال،‏ به همان حالت ‏قی میمانند.‏

در پروس ‏ٔه شناسائی،‏ يک بخش از نمونه ‏يد دوره مرطوب

ساخته شده و تحت مايکرسکوپ مطالعه شود.‏ در اين راستا يک

مايکرسکوپِ‏ تشريحی دوچشمی ‏(بِينوکولار)‏ ابزار خيلی مساعد

خواهد بود،‏ زيرا به کمک اين آله،‏ ارزبی تمام بخشهای گياه ممکن

میشد.‏ بسياری از خصوصيا ‏ِت تشخيصی منسوب به اِسپوروفايت

و گاميتوفايت،‏ مخصوصاً‏ برگها ‏(در خزهها و لِيوَروُرتها)‏ مقطع

بدنه ‏(در لِيوَروُرتها و هارن وُرتها)‏ است.‏ شکل برگ،‏ سلولها،‏

جوف های هوائی،‏ خلا های هوائی وغيره منحيث خصوصيا ‏ِت

تشخيصی در کليدهای دوبخشی درج اند.‏ از آنجائيکه تفريقِ‏ جنسها

و گونهها اکثراً‏ ‏لای خصوصيا ‏ِت اِسپوروفايتها استوار میشد،‏

نمونه گيری از هردو مرحل ‏ٔه متذکره ‏(اِسپوروفايت و گاميتوفايت)‏ در

ساحه خيلی مهم است.‏ در صورتی که در مواد جمعآوری شده

اِسپوروفايت موجود نباشد،‏ در بسياری حالات ‏(مثلاً‏ در

تشخيص نمونه و ‏مگذاری گون ‏ٔه

موردِ‏ نظر خيلی مشکل می ‏شد.‏ کليد های دو بخشی شامل

توضيحات زيربنائی و خصوصيا ‏ِت تشخيصیگياهان اند.‏

جهتِ‏ مستندسازی بريوفايتها،‏ جمعآوری مواد برای هررها

يکی از راههای بسيار اساسی بهشمار میرود.‏ اين کلکسيونها برای

۳

و

،Bryaceae

◄)

.(۲۰۰۹

FREY & KÜRSCHNER)

(Orthotrichaceae ،Grimmiaceae

55 تذکرات توضيحی پيرامون چک ليست Explanatory remarks on the checklist

essential for references and reflect the diversity of an

area. New species must be formally documented by socalled

type specimens which are kept in herbaria. They

are the fundamental basis for the description and subsequent

use of the epithet of the new species. In the past,

valid species descriptions had to be in Latin, but nowadays

can be given in English, either printed or electronically.

تدوين لستهای گياهان جنب ‏ٔه حياتی داشته،‏ بيانگر و انعکاسدهند ‏ٔه تنوع

زيستی در يک ساحه میشد.‏ نمونههای جديد ‏يد استناد به ‏"نمونه

های تيپيک"‏ شناسائی شوند؛ اين نمونهها در هررها نگهداری میشوند.‏

درست همين نمونه ها زيربنای تحقيقاتِ‏ تشخيصی را در توضيح و بکاربردِ‏

بعدی اسامی گونهای در ‏مگذاری گونههای جديد تشکيل

میدهند.‏ در گذشته توضيح و تشريح گونهها به زن لاتين معمول بود،‏ اما

امروز استفاده از زن انگليسی نيز معمول است که به شکل اسناد چاپی

الکترونيکی ‏(ديجيتال)‏ به جهان علم ارائه میشوند.‏

(Epithet)

و

W. ‏(تصویر:‏ Aulacomnium palustre با Bryum و Philonotis

W. Aulacomnium palustre با Bryum و Philonotis

(Frey

Darrah i-Parshui (Central Afghan Hindu Hush). Alpine vegetation zone. Rivulets with high altitude Philonotis and Bryum species (Frey and

Aulacomnium palustre (Photo: W. Frey)

Darrah i-Parshui (Central Afghan Hindu Hush). Alpine vegetation zone. Rivulets with high altitude Philonotis and Bryum species and

ٓ الپاین.‏ یک دریاچه با گونه های

ٓ الپاین.‏ یک دریاچه با گونه های

ٔ دره پرشوئی ‏(هندوکش مرکزی در افغانستان).‏ کمبر پوشش گیاهی

ٔ دره پرشوئی ‏(هندوکش مرکزی در افغانستان).‏ کمبر پوشش گیاهی

‏(تصویر:‏

5 Taxa described from Afghan Plant Material

۵ تکسا های تشريح شده از نمونه های جمعآوری شده از افغانستان

Based on plant material collected in Afghanistan, 19 taxa

have been described as species new to science. J. Fröhlich

(Vienna) especially recorded many new species based on

material collected by K. H. Rechinger in 1962. Most of

them are known only from a single collection, represented

by the type specimen (holotype) and kept at Vienna. But

now, with increasing knowledge on the taxonomy and

distribution of species, quite a number of these former

"endemics" have been reduced to synonyms of much more

widely distributed and/or common species in south-west

Asia.

Accepted names are given in bold and italic.

بر مبنای نمونههائی که از افغانستان جمعآوری شده اند،‏ تکسا

هب عنوانِ‏ گونه های جديد به جامع ‏ٔه علمی اهداء گرديده است.‏

مخصوصاً‏ ‏(و)‏ عد ‏ٔه کثيری از گونههای جديدی را که

از سال موجود

در موادِ‏ جمعآوری شد ‏ٔه

بودند،‏ ارزبی و تشخيص نموده است.‏ اکثريتِ‏ اينها،‏ که فقط از

يک نمونه گيری واحد نمايندگی می کنند،‏ حيثي ‏ِت ‏ٔهنمون تيپيک

‏(هولويپ)‏ را داشه و از آا در و‏ گمحفاظت ير صورت می د.‏

رشدِ‏ آگاهی پيرامونِ‏ تکسونومی و پراکنش گونهها،‏ امروز يک

سَری از گونههائی که در گذشته بهعنوان گونه های بومی شناخته

شده بودند،‏ بهمرحل ‏ٔه ‏"گونههای مترادف ساح ‏ٔه گسترش وسيع"‏

و/و‏ ‏"گونههای معمولی برای جنوبغربِ‏ آسيا"‏ رجعت داده شده

اند.‏

١٩

١٩٦٢

K.H. Rechinger

J.Fröhlich

اسامی قبول شده به خط درشت و افتيده نوشته شده اند.‏

Anoectangium pleuroweisioides J.Fröhl. = Molendoa hornschuchiana (Hook.) Lindb. ex Limpr.

Barbula cucullata J.Fröhl. = Didymodon nicholsonii Culm.

Brachythecium plumosum (Hedw.) Schimp. var. laxoalare Herzog

Known only from the type. If this taxon merits

taxonomic recognition, a new combination under

Sciuro-hypnum plumosum (Hedw.) Ignatov &

Huttunen is required.

Bryum funckioides J.Fröhl. Known only from the type.

Bryum purpureo-lucidum J.Fröhl. Known only from

the type.

Dicranoweisia brevifolia Dixon & Herzog. Known

only from the type.

Didymodon recurvirostris (Hedw.) Jenn. var. obtusifolius

J.Fröhl.

The status of this name has not been reviewed. If it

merits recognition, a new combination under Bryoerythrophyllum

recurvirostrum (Hedw.) P.C.

Chen may be required. However, in contrast,

KÜRSCHNER (2007) stated that it may be conspecific

with B. rubrum (Jur. ex Geh.) P.C.Chen.

Grimmia cardotii Hérib. var. gymnostoma J.Fröhl.

Known only from the type. If this taxon deserves

taxonomic recognition, a new combination under

G. poecilostoma Cardot & Sebille is required.

Hydrogonium heterophyllum J.Fröhl. = Splachnobryum aquaticum Müll.Hal.

Hydrogonium patulifolium J.Fröhl.

Hygrohypnum smithii (Sw.) Broth. var. denticulata Kilbert

شناخته شده تنها از روی نمون ‏ٔه تيپيک.‏ اگر اين تکسون از نگاه

تکسونوميکی شايستگی به رسميت شناختن را داشته ‏شد،‏ يک

ترکيب جديد گونهای تح ‏ِت عنواِن Sciuro-hypnum plumosum

(Hedw.) Ignatov & Huttunen لازمی خواهد بود.‏

J.Fröhl. Bryum funckioides شناخته شده تنها از روی نمون ‏ٔه تيپيک.‏

J.Fröhl. Bryum purpureo-lucidum شناخته شده تنها از روی نمون ‏ٔه

تيپيک.‏

Dicranoweisia brevifolia Dixon & Herzog شناخته شده تنها از روی

تيپيک.‏ ‏ٔهنمون

Didymodon recurvirostris (Hedw.) Jenn. var. obtusifolius

J.Fröhl.

موقعيت اين اسم ‏زشناسائی نشده است.‏ اگر گون ‏ٔه مذکور از

نگاه تکسونوميکی درخور به رسميت شناختن ‏شد،‏ يک ترکيب

جديد گونه ای تحتِ‏ عنوا ‏ِن

لازمی خواهد بود.‏

مُدَعِی است که اين گونه

برخلاف،‏

همگونه خواهد بود.‏

Bryoerythrophyllum

recurvirostrum (Hedw.) P.C.Chen

(۲۰۰۷)

KÜRSCHNER

B. rubrum (Jur. ex Geh.) P.C.Chen

Grimmia cardotii Hérib. var. gymnostoma J.Fröhl.

شناخته شده تنها از روی نمون ‏ٔه تيپيک.‏ اگر اين تکسون از نگاه

تکسونوميکی درخور به رسميت شناختن ‏شد،‏ يک ترکيب جديد گونه

ای تحتِ‏ عنواِنSebille .G poecilostoma Cardot & لازمی خواهد بود.‏

Hymenostylium diversifolium J.Fröhl. = Hymenostylium recurvirostrum (Hedw.) Dixon

58 KÜRSCHNER, LÜTH, FREY

Mniobryum tortifolium J.Fröhl. = Pohlia tortifolia (J.Fröhl.) W.Frey & Kürschner

Tortula cabulica J.Fröhl. = Didymodon australasiae (Hook. & Grev.) R.H.Zander

Tortula cucullifolia J.Fröhl. = Didymodon australasiae (Hook. & Grev.) R.H.Zander

Tortula pseudodesertorum J.Fröhl. = Syntrichia caninervis Mitt. var. caninervis

Tortula pseudohandelii J.Fröhl. = Syntrichia caninervis Mitt. var. pseudodesertorum (Vondr.) M.T.Gallego

Tortula subtranscaspica J.Fröhl.

Weissia viridula Brid. var. remotidens Herzog

If this variety deserves taxonomic recognition, a new

combination under Weissia controversa Hedw. is

necessary.

اگر اين واريته از نگاه تکسونوميکی درخُور به رسميت شناختن

‏شد‏ يک ترکيب جديد گونه ای تحتِ‏ عنوا ‏ِن

Weissia

Hedw. controversa لازمی است.‏

6 Determination Key for Bryophytes of Afghanistan

۶ کليد شناسائی برای بريوفايتای افغانستان

6.1 Key to the suprafamilian taxa of bryophytes

‎١‎کليد ٦. تکساهای مربوط به سوپرافاميلها

1 Plants thallose; thallus rounded or variously lobed; cells

with a single, large chloroplast; sporophyte elongatecylindrical

(horn-like), to 4 cm long or ovoid,

dehiscing by 2 valves; elaters absent ………………..

…………………..Anthocerotophyta (hornworts).

1* Plants thallose or leafy; thallus or leaf laminal cells with

numerous, small chloroplasts; capsule roundish or

shortly cylindrical, dehiscing by 2-4 (-6) valves, by an

operculum, irregularly or capsule cleistocarpous .… 2

2 Sporophyte on a thallose or leafy gametophyte;

elaters usually present; capsule mostly splitting into

2-4 valves, sometimes fragmenting irregularly or

with a simple operculum, and then placed on or

immersed in a thallose gametophyte; seta, if present,

and capsule delicate.………………………………..

……………. Marchantiophyta (liverworts) ... (p. 107)

2* Sporophyte on a leafy gametophyte; elaters absent;

capsules dehiscing by means of an operculum or

cleistocarpous and fragmenting irregularly; seta long or

short, firm and persistent, rarely ± delicate in some

cleistocarpous taxa; plants variously coloured,

terricolous, saxicolous, corticolous or submersed …….

………...………..... Bryophyta (mosses) ... (p. 130)

گياهان پيکرهای.‏ پيکرهها مُدور و بهاشکال خيلی متفاوت

زنهای؛ يک کلوروپلاستِ‏ واحد و بزرگ؛ اِسپوروفايتها

درازنما-استوانهای ‏(شاخمانند)،‏ به طول سانتيمتر و

مرغی،‏ شگوفا به دو جوف؛ اِلاتورها ‏(واژهمه)‏ غايب

هارن وُرتها).‏

گياهان پيکرهای و برگمانند.‏ سلولهای ورقهایوپيکره

برگ عد ‏ٔهکثيری از کلوروپلاستهای کوچک؛ کپسولها مِدور

شکل و ای کوه،‏ شگوفا ‏(کفيده)‏ به

جوف،‏ يک سرپوشِ‏ ، غيرمنظم و کپسول کلايستوکارپ

اِسپوروفايت ‏لای يک گاميتوفايتِ‏ پيکرهای و برگمانند؛

اِلاتورها معمولاً‏ حاضر؛ کپسول معمولاً‏ شگوفا به

جوف،‏ گاهگاه منقسم به ‏رچه های غيرمنظم و‏ يک

سرپوش ساده،‏ در اين صورت جافته ‏لای و در داخل

يک گاميتوفايت پيکره ای؛ برسک ها در صورت حضور و

کپسول ظريف

لِيوَروُرتها)...(صفح ‏ٔه

اِسپوروفايت ‏لای يک گاميتوفايتِ‏ برگ مانند؛ اِلاتور ها

غايب؛ کپسولها شگوفا به کمکِ‏ يک سرپوش و

کلايستوکارپ و منقسم به ‏رچههای غيرمنظم؛ برسکها

طويل و کوه،‏ ‏يدار و استقامت،‏ بهندرت ظريف

در برخی از تکساهای کلايستوکارپ؛ گياهان به رنگهای

مختلف،‏ زمين زی،‏ صخرهزی،‏ پوستهزی و

‏(خزه ها)...‏ ‏(صفح ‏ٔه

تخم

......

(۶

۲...

٤

)

)۲ -۴

٢-٤

Anthocerotophyta

.......................................

(۱۰۷

)

کاملاً‏

±

زيرآبی .........

(۱۳۰

...................

استوانه

Marchantiophyta

..

Bryophyta ..............

١

*١

۲

*٢

6.2 Key to the taxa of liverworts (Marchantiophyta)

( Marchantiophyta)

1 Plants thallose …….…..…….………………..… 2

1* Plants leafy, with 2 equal ranks of lateral leaves or

mostly with a third rank of smaller leaves (underleaves);

if leaves in 3 equal ranks, the leaves bilobed to

1/3 or more; leaves entire, toothed or 2- to 4-lobed;

costa always absent; rhizoids colourless to brown or

violet; sporophytes terminal on main axis or branch,

protected by perianth, perigynium or marsupium ……

…...... Jungermanniopsida (Jungermanniidae) … 19

2 Thallus opaque, with epidermal pores and internal

differentiation; rhizoids smooth or pegged; capsule

‎٢‎کليد ٦. تکساهای مربوط به لِيوَروُرتها

کياهانِ‏ پيکرهای .....................................

گياهان برگی،‏ دو رده از برگهای جانبی و‏ اکثراً‏ يک

رد ‏ٔه سومی از بر های کوچک ‏(زيربرگها)؛ اگر برگها در

‏ٔهسه رد مساوی،‏ در آنصورت برگها شَقشده يکسومِ‏ لبه و

بيشتر؛ برگ ها مکمل،‏ دندانه دار و الی لبه ای؛

ميانرگبرگ هميشه غايب؛ ريشهنماها بیرنگ قهوهای و

بنفش؛ اِسپوروفايت ها ‏ائی ‏لای محور اصلی و‏ شاخه،‏

محافظتشده بوسيل ‏ٔه گلپوش،‏ پيريگينيوم و ‏(واژه

٢

۴

۲

Marsupium

Jungermanniidae

١٩ ... (

)

‏مه).....‏ Jungermanniopsida

پيکره مُکدر،‏ مجراهای اپيدرمی و تفريقِ‏ درونی؛ ريشهنما

ها لشم و ميخکها؛ کپسول جافته در پيکره ‏[مثلاً‏

١

*١

۲

60 KÜRSCHNER, FREY, RAFIQPOOR

embedded in thallus [e.g. Riccia, beyond thallus

apex (e.g. Targionia, or borne on modified branches

(archegoniophores))] ..….... Marchantiopsida … 4

2* Thallus translucent, internal differentiation in air

chambers and chlorophyllose filaments absent; rhizoids

smooth, not pegged; capsule with seta, not on

modified branches (archegoniophores) or embedded in

thallus ……………………………………..………. 3

3 Thallus simple, with crisped margins or branched,

the divisions large, 3-8 mm wide; midrib indistinct;

gametangia and sporophytes on dorsal side of thallus.

.....................................................… Pelliopsida

Pelliaceae - Pellia Raddi

Thallus green, rarely reddish-tinged, 3-8 mm wide,

margins undulate, producing in autumn and winter

repeatedly dichotomous fragile shoots at thallus tip;

midrib in cross section 8-13 cells thick, cells without

thickened bands; marginal cells mostly 40-80 µm

long; involucre tubular, 3-4 mm long, mouth ±

fimbriate; on damp and wet calcareous habitats …….

…….……........... P. endiviifolia (Dicks.) Dumort.

3* Thallus pinnately or palmately branched; margins not

crisped; midrib indistinct; gametangia and sporophytes

on short lateral branches ……………………………..

……………… Jungermanniopsida (Metzgeriidae)

Aneuraceae - Riccardia Gray

Thalli dark green, reddish-brown below, to 10 mm

long, simple to palmately branched, branches ±

parallel-sided, in cross section biconvex, 6-9 cells

thick; on rotting logs or humus, damp rocks ……….

............................... R. palmata (Hedw.) Carruth.

4 Thalli green, opaque, with well developed epidermal

pores and air chambers; thalli not in rosettes or hemirosettes;

dorsal thallus midline never with a groove;

ventral scales conspicuous; pores of thallus compound,

simple or absent ……………..… Marchantiales … 5

Note: For practical reasons, the different families, genera and species

within this order are treated in one key

4* Plants usually in rosettes or hemi-rosettes, very

closely furcate; dorsal midline of thalli with a groove,

distally at least; ventral scales present, often reduced

and/or mere hyaline, vestigal lamellae .....................

………………….....… Ricciale - Riccia L. … 18

Note: A genus with 33 species in south-west Asia (KÜRSCHNER &

FREY 2011). With only 2 species recorded, the genus is definitely

under-collected in Afghanistan.

5 Epidermal pores formed of 3-5 or more super-imposed

concentric rings of cells, barrel-shaped; thallus with air

chambers in a single layer; male receptacle stalked;

female receptacle with 2-4 rhizoid furrows …………. 6

در ،Riccia در بخش خارجی نوکِ‏ پيکره ‏(مثلاً‏ در

واقع ‏لای شاخه های تغيير ‏فته،‏

‏(آرکيگونيوفورها))]‏

پيکره نيمهشفاف،‏ تفريقِ‏ درونی به خانهگکهای هوائی و

ميله های کلوروفيلدار غايب؛ ريشهنماها لشم،‏ فاقدِ‏ ميخک

ها؛ کپسول برسک دار،‏ نه ‏لای شاخه های تغيير ‏فته

‏(آرکيگونيوفورها)‏ و جافته در پيکره

۴ ...

Marchantiopsida

............

،Targionia و

.................

۳ ...................................................

پنه

۸-۳

....................

Pelliopsida.................. ...........................

Pelliaceae - Pellia Raddi

۸- ۳

پيکره ساده،‏ حاشيههای چروکيده و ای،‏ بخشها

ب زرگ،‏ به عرض ميليمتر؛ ميانرگبرگ ‏مرئی؛ گاميتاَنگيا

و اِسپوروفايتها در سم ‏ِت خلفی پيکره

پيکره سبز،‏ ندرً‏ بهرنگِ‏ سرخفام،‏ به عرض ميليمتر،‏

حاشيهها موجدار،‏ در خزان و زمستان توليد کنند ‏ٔه جوانههای

دوشاخ ‏ٔه شکنند در نوکِ‏ پيکره؛ ميانرگبرگ در مقطع به

ضخامتِ‏ سلول،‏ سلولها فاقدِ‏ نوارهای ضحيم شده؛

سلول های حاشيه ای عمدً‏ به طول µm؛ گريبان

لولهای،‏ به طوِل ميليمتر،‏ دهانه آراسته رشتهها؛

‏لای زيستگاههای نمناک و مرطوبِ‏ آهکی

۸۰-۴۰

±

...............

P. endiviifolia (Dicks.) Dumort.

۴-۳

۱۳-۸

.......................

پيکره شانهای و پنه

ميانرگبرگ ‏مرئی؛

های کو‏ ‏ٔه جانبی

ای منشعب؛ حاشيهها نه چروکيده؛

Gametangia و اِسپوروفايتها ‏لای شاخه

.......................................

Jungermanniopsida ......................

(Metzgeriidae)

Aneuraceae - Riccardia Gray

پيکرهها سبز ‏ريک،‏ قوهای ‏-سرخ فام در ‏ئ،‏ به طول

ميليمتر،‏ ساده پنه ای منشعب،‏ شاخه ها موازی در

جوانب،‏ در مقطعِ‏ دور محدب،‏ به ضخام ‏ِت سلول ؛

‏لای تنههای درختهای پوسيده و‏ هومو‏ و صخرههای

۱۰

±

۹-۶

R. palmata (Hedw.) Carruth.

نمناک ....................

پيکرهها سبزِ،‏ مُکَدَر،‏ منافذِ‏ خوب تکامل ‏فت ‏ٔه اپيدرمی و

خانهگکهای هوا؛ پيکرهها نه بشکل غنچهها و‏ نيمهغنچه

ها؛ عصب وسطی خلفی پيکره يک شيار؛ فِلسهای بطنی

برجسته؛ منافذِ‏ پيکره مرکب،‏ ساده و‏ غايب

................

۵

... Marchantiales

...................................

تذکر:‏ برای اهداف عملی در فاميل ها،‏ جنس ها و گونه های مختلف که در اين

آردر شامل اند،‏ در يک کليد مورد ارزبی قرار گرفته اند.‏

گياهان معمولاً‏ به شکل غنچهای و‏ نيمهغنچهای،‏ چنگالی

خيلی تَنگ؛ خطِ‏ وسطیِ‏ خلفیِ‏ پيکره يک شيار،‏ حد اقل

در بخش ‏ائی؛ فلسهای بطنی حاضر،‏ اکثراً‏ تنقيصی و/و‏

صِرف شفاف،‏ ورقههای ابتدائی

........................

۱۸

... Ricciales - Riccia L.

...........................

تذکر:‏ يک جنس گونه در جنوبغرب آسيا و

۲۰۱۱). اين جنس دو گون ‏ٔه ثبت شده،‏ در افغانستان يقيناً‏ خيلی به ندرت

جمعآوری شده است.‏

FREY

KÜRSCHNER)

منافذِ‏ اپيدرمی تشکل ‏فته از و‏ بيشتر حلقه های

متمرکز و روی هم افتاد ‏ٔه سلولها،‏ بُشکهای شکل؛ پيکره

خانهگکهای مملو از هوا در يک لاي ‏ٔه منفرد،‏ ‏ن‏ نر

ساقهدار؛ ‏ن‏ ماده شيار در ريشهنما .........۶

۵-۳

۴-۲

۳۳

*۲

۳

*۳

۴

*۴

۵

61 کليد شناسائی برای بريوفايتای افغانستان Determination key for Bryophytes of Afghanistan

5* Epidermal pores simple, formed of a single cell layer; air

chambers in a single to several layers; male receptacle or

the scattered antheridia sessile on thallus ……………. 9

6 Thallus 5-10 mm wide, to 4 cm long, cup-shaped

gemmae receptacles absent; ventral scales blackish

purple, in 2 rows, each with a small tapering

appendage, without oil cells; archegoniophore stalk

without assimilatory strips; female receptacle diskshaped,

the margins unlobed; spores 50-80 µm in

diameter; on soil, moist or dry rocks and rock

crevices, calcicolous ………………………………...

………………. Marchantiaceae - Preissia Corda

P. quadrata (Scop.) Nees

6* Thallus 5-10 mm wide, to 10 cm long, with cupshaped

gemmae receptacles; ventral scales in 4-6

rows, with oil cells, the larger series each with a

reniform appendage, strongly basally constricted;

archegoniophore stalk with assimilatory strips; female

receptacle divided into distinct arms like an umbrella

skeleton; spores 8-36 µm in diameter ………………

………...... Marchantiaceae - Marchantia L. … 7

7 Plants dull, light or yellowish green, prostrate; thallus

with a conspicuous dark line along the middle;

margins lobulate or crenulate; ventral scales in 4-6

rows, hyaline; laminal scales without apical papillae;

female receptacle deeply divided into 8-9 terete rays,

rays inrolled, long; spores 9-12 µm in diameter;

common on man-made habitats, especially as a weed

and on burnt ground, on soil and rocks by streams,

rivers, roadsides …………………………………..

………….…………………..… M. polymorpha L.

7* Thallus bluish green or light, yellowish or dark green;

thallus margins entire; ventral scales in 4 rows, violet;

laminal scales with apical papillae; female receptacle with

short, flat rays; spores 19-40 µm in diameter ………... 8

8 Plants bluish green, leathery, usually tinged with light

red or purplish; cupules with ciliate lobes and

numerous papillae on outer surface; involucres with

ciliate lobes; appendage of median scales 17-24 cells

wide, with several oil cells; common on man-made

habitats, especially as a weed and on burnt ground,

on soil and rocks by streams, rivers, roadsides ………

………...…..................…...... M. paleacea Bertol.

8* Thallus light, yellowish or dark green, usually with a

narrow, black median band; cupules ciliate, with cilia

1-10 cells long, papillae on outer surface few or

absent; appendage of median scales 8-18 cells wide,

without oil cells; on soil .......... M. papillata Raddi

subsp. grossibarba (Steph.) Bischl.

9 Air chambers in a single layer, bounded below by a

plane „floor“ from which arise chlorophyllose

filaments ………………………………………… 10

منافذِ‏ اپيدرمی ساده،‏ تشکيل ‏فته فقط از يک لاي ‏ٔه سلولی؛

خانهگکهای هوائی در يک لاي ‏ٔه واحد و‏ در چندين لايه؛

‏نج نر و‏ بساکههای متفرقِ‏ بیيه ‏لای پيکره ........

پيکره به عرض ميليمتر و طول سانتيمتر،‏ ‏نجهای

Gemmaهای فنجانی غايب؛ فلس های بطنی ارغوانیِ‏ سيه

فام،‏ در رده،‏ هريک يک ضميم ‏ٔهکوچکِ‏ به تدريج نوک

تيزشده،‏ فاقد سلولهای تيلدار؛ ميل ‏ٔه آرکيگونيوفور فاقدِ‏ نوار

های شياری مستعد به تشکيل اسيمي.‏ ‏نج ماده صفحه

ای شکل،‏ حاشيههای آن فاقد لبهها؛ قطر اِسپور ها

µm؛ ‏لای خاک،‏ صخرههای مرطوب و خشک و در

درزهای سنکها،‏ آهکزی

۹

- ۵۰

۴

.............................

Marchantiaceae - Preissia Corda

P. quadrata (Scop.) Nees

۱۰-۵

۲

۸۰

.....................

عرضِ‏ پيکره ميليمتر،‏ طول آن سانتيمتر،‏ ‏نج

های Gemmaهای فنجانی؛ فلسهای بطنی در رده،‏

سلولهای تيلدار،‏ ردههای بزر‏ هريک يک ضميم ‏ٔه

کُليه مانند،‏ شديداً‏ تنگ شده در قاعده؛ ميل ‏ٔه آرکيگونيوفور

حاوی نوارهای شياری مستعد به تشکيل اسيمي؛ ‏نج

ماده منقسم به ‏زو های برجسته شبيه به يک اسکليت چتر

مانند؛ قطر اِسپورها

٦-٤

۱۰

......................... µm ۳۶- ۸

۷...Marchantiaceae - Marchantia L.

۱۰- ۵

................

گياه مُکدر،‏ سبز روشن و‏ زرد فام،‏ خوابيده بر زمين؛ پيکره

خط برجست ‏ٔه ‏ريک در امتداد وسط؛ حاشيهها لبهای

و‏ دندان موشی؛ فلس های بطنی در رده،‏ شفاف؛

فلس های ورقهای بدون پستانچههای رأسی؛ ‏نجهای ماده

عميقاً‏ منقسم به اشع ‏ٔه استوانهای لشم،‏ اشعه لولهشده

به داخل،‏ طويل؛ قطر اسپورها µm؛ معمول ‏لای

زيستگاه های ساخته دستِ‏ انسان ها،‏ بخصوص بعنوان يک

عل‏ هرزه و ‏لای اراضی حريشده،‏ خاک و صخرهها در

امتداد آبهای جاری،‏ درها،‏ کنار ‏ٔه راهها

۶-۴

۱۲- ۹

۹-۸

يک

................

M. polymorpha L.....................................

پيکره سبز آبی و‏ روشن،‏ زرد فام و‏ سبز ‏ريک؛ حاشيه

های پيکره مکمل؛ فلسهای بطنی در رده،‏ بنفش؛ فلس

های ورقهای حاوی پستانچههای اامی؛ ‏نج ماده اشعه

هایکوه و هموار؛ عرض اِسپورها

گياهاِن سبز آبیفام،‏ چرمگون،‏ معمولاً‏ آميخته رنگهای سرخ

فام روشن و‏ گبیفام ‏(صورتی)؛ کپسولها لبههای مِژکدار و

پستانچههای بیشمار در سطح خارجی؛ ضميم ‏ٔه فلس وسطی

به عرض سلول،‏ چندين سلول تيل دار؛ معمول

‏لای زيستگاه های ساختِ‏ دستِ‏ انسان،‏ بخصوص صخرهمنحي ‏ِث

عل‏ هرزه،‏ ‏لای اراضی حري‏ شده،‏ خاک و ها در

امتداد آب های جاری،‏ درها،‏ کناره‏ راه ها و سرک ها

۴

۸ ....... µm ۴۰-۱۹

۲۴-۱۷

......

M. paleacea Bertol. ...................................

پيکره سبز روشن،‏ سبز زردفام و‏ سبز ‏ريک،‏ معمولاً‏ يک

نوار سياه و ‏ريکِ‏ مرکزی؛ کپسول ها مژکدار،‏ طول مژکها

به سلول،‏ چند پستانچه ‏لای سطح خارجی و‏

غايب؛ عرضِ‏ ضميم ‏ٔه فلسهای ميانی سلول،‏ فاقد

سلول های تيلدار؛ ‏لای خاک

۱۸-۸

.....

M. papillata Raddi

subsp. grossibarba (Steph.) Bischl.

۱۰-۱

خانهگکهای هوائی در يک لاي ‏ٔه واحد،‏ متصل در ‏ئين به

کمکِ‏ يک ساختان شبيه به ‏"لار"‏ مسطح که از آن ه ميله ا

کلوروفيل برمیخيزند ................................

۱۰

*۵

۶

*۶

۷

*۷

۸

*۸

۹


9* Air chambers in 2 to several layers (at least in median

portion of the thallus), not bounded beneath by a

plane „floor“ and without photosynthetic filaments

from the floors of the chambers but often subdivided

by numerous cell plates of secondary walls; ventral

scales with 1-3 appendages ………………………. 12

10 Epidermal cells firm, with ± distinct trigones; ventral

scales and thallus margins blackish purple, plants

small, rigid; thallus lingulate to linear, 2-4 mm wide,

with free ventral branching; sporophyte solitary,

clearly displaced under the thallus apex and

surrounded by a bilabiate involucre ………………...

…………………… Targioniaceae - Targionia L.

T. hypophylla L.

10* Epidermal cells thin-walled, trigones absent; ventral

scales hyaline to pale or reduced; plants medium sized to

large, 5-20 mm wide, 2.5-25.0 cm long, yellowish

green, usually lacking reddish pigmentation; sporophyte

not displaced under the thallus apex ……………….. 11

11 Thallus 8-13 mm wide; end cells of chlorophyllose

filaments spherical; epidermis without oil cells; female

receptacle low, convex and stellately lobed; male receptacle

substipitate; archegoniophore stalk with 2 rhizoid

furrows; spores wing-margined, remaining 1-celled; on

soil and rocks. Wiesnerellaceae -Wiesnerella Schiffn.

W. denudata (Mitt.) Steph.

11* Thallus 1-2 cm wide, up to 15 cm long; end cells of

chlorophyllose filaments elongated pyriform, hyaline;

epidermis with oil cells; female receptacle high, conoidal,

± entire; male receptacle sessile; archegoniophore

stalk with 1 rhizoid furrow; spores not wingmargined,

pluricellular at time of dehiscense ………...

…….… Conocephalaceae - Conocephalum Hill

C. conicum (L.) Dumort.

12 Female receptacles dorsal on the thallus; stalk without

a rhizoid furrow; epidermal pores surrounded by 1-3

(4) rings of cells, usually with the radial walls

thickened, giving the pores a ± stellate appearance or

thin-walled (e.g., Plagiochasma) …...……………. 13

12* Female receptacles issuing from an apical notch,

never dorsal; stalk with 1-2 rhizoid furrows;

epidermal pores various ………………………… 16

13 Ventral scales with scattered oil cells; appendages of

ventral scales 1-3, distinct; cells of dorsal epidermis

with large to bulging trigones; antheridia in distinct

receptacles; monoecious ……………………………..

Aytoniaceae – Plagiochasma Lehm. & Lindenb. … 14

13* Ventral scales without oil cells; appendages of ventral

scales 1, gradually merging into scale body; epidermal

cells thin-walled; antheridia scattered, with long ostioles;

dioecious …...… Cleveaceae - Athalamia Falc. ... 15

خانه گک های هوائی در و‏ چندي‏ لاي ‏ٔه ‏(حد اقل در

بخش ميانی پيکره)،‏ در ‏ئين ‏متصل به کمکِ‏ يک

ساختمان شبيه به يک ‏"لارِ"‏ مسطح،‏ فاقد ه ميله ا ی

کلوروفيلِی برخاسته از بستر ‏"لار"‏ خانهگکها،‏ اما اکثراً‏

منقسم به صفحاتِ‏ متعدد از سلول ها جدارهای ‏نوی؛

فلسهای بطنی

سلولهای اپيدرمی سخت،‏ مثلثهای برجسته؛ فلس

های بطنی و حاشيه های پيکره ارغوانی سيه فام،‏ گياها ‏ِن

کوچک و استوار؛ پيکره زنهای خطی،‏ به عرض

ميليمتر،‏ انشعا‏ بی قاعد ‏ٔه بطنی؛ اِسپوروفايت واحد،‏

واضحاً‏ جابجا شده در زير رأس پيکره و محاط شده بوسيل ‏ٔه

يک گريبانِ‏ دولبهای

۳- ۱ ضميمه ..................... ۱۲

±

۴-۲

.....................................

........................

Targioniaceae - Targionia L.

T. hypophylla L.

۲

*۹

۱۰

۱۰* سلولهای اپيدرمی ديوارهای ‏ز،‏ مثلثها غايب؛ فلس

های بطنی شفا‏ کَمرنگ و‏ تنقيص ‏فته؛ گياهِ‏ متوسط

القامه بزرگ،‏ به عرض ميليمتر،‏ به طول

سانتيمتر،‏ سبزِ‏ زردفام،‏ معمولاً‏ فاقدِ‏ پيگمنتهای سرخفام؛

اِسپوروفايت جابجا نشده در زير رأس پيکره

عرض پيکره ميليمتر؛ سلول های انجامی ميله های

ک ل وروفيلی کروی؛ اپيدرم فاقد سلولهای تيلدار؛ ‏نج ماده

‏ئين،‏ محد‏ و لبههای ستارهای؛ ‏نج نر نيمهستارهای؛

ميل ‏ٔه آرکيگونيوفور دو شيار ريشهنما؛ اِسپورها حاشيههای

‏لدار،‏ يک سلولی؛ ‏لای خا‏ و صخره ها

۲۵-۲،۵

۱۱ .............

.............

۲۰-۵

Wiesnerellaceae - Wiesnerella Schiffn.

W. denudata (Mitt.) Steph.

۱۳-۸

...............

۱۱

۱۱* عرضِ‏ پيکره سانتيمتر،‏ طول سانتيمتر؛ سلول

های انجامی ميله های کلوروفيلی مانندِ‏ طويل شده،‏

شفا؛ اپيدرم سلولهای تيلدار؛ ‏نج ماده بلند،‏ ‏روطی

شکل،‏ مکمل؛ ‏نج نَر بی ساقه؛ ساق ‏ٔه آرکيگونيوفور

يک شيار ريشهنما؛ اِسپورها فاقد حاشيههای ‏لکدار،‏ چند

سلولی در حين فرآيندِ‏ شگوفائی

۱۵

.........................

۲- ۱

Conocephalaceae - Conocephalum Hill

C. conicum (L.) Dumort.

±

.............

‏نج ماده خلفی ‏لای پيکره؛ ساقه بدون شيار ريشه نما؛

منافذِ‏ اپيدرمی محاط حلقه از سلولها،‏ معمولاً‏

ضخيمشده شعاعی که به منافذ يک ظاهِر

ستاره ای اعطا می کنند و‏ ديوار های ‏ز‏ ‏(مثلاً‏ در

±

(۴) ۳-۱

۱۳ .....................................

ديوارهای

(Plagiochasma

۱۲

۱۲* ‏نج ماده برخاسته از يک درزِ‏ رأسی،‏ هيچگاه خلفی نه؛

ساقه ١-٢ شيار ريشهنما؛ منافذِ‏ اِپيدرمیگوگون .......

١٦....................................................

١٣

فلسهای بطنی سلولهای مُتفرقِ‏ تيلدار؛ ١-٣ ضميم ‏ٔه فلس

های بطنی،‏ برجسته و متمايز؛ سلولهای اِپيدرمِ‏ خلفی مثلث

های بزرگ ‏لا آمده؛ بساکهها در ‏نجهای برجسته؛ گياهِ‏

يکخانهای

................................................

۱۴ ...

Aytoniaceae - Plagiochasma Lehm. & Lindenb.

فلسهای بطنی فاقدِ‏ سلولهای تيلدار؛ ضميمههای فلسهای

بطنی ۱، به تدريج محلقشده به پيکرٔه فلس؛ ديوارهای سلول

های اپيدرمی ‏زديوار؛ بساکه مُتفرق،‏ اُستيولهای طويل؛

دو خانهای ......

١٥ ...

Cleveaceae - Athalamia Falc.

*۱۳

یها


14 Appendage of ventral scale large, hyaline, rounded,

20-30 cells wide near base; on soil amongst rocks and

shady boulders, cliffs and terrace walls ………….

…..……… P. appendiculatum Lehm. & Lindenb.

14* Appendages of ventral scales narrowly triangular,

longly acuminate, fragile, 6-10 cells wide at base;

margins with a few uni- to pluricellular teeth; on soil

.............………… P. cordatum Lehm. & Lindenb.

15 Ventral scales large, hyaline; epidermal pores stellate,

with thick radial walls; on soil amongst rocks and

shady boulders …… A. hyalina.(Sommerf.) S.Hatt.

15* Ventral scales violet; radial walls of epidermal pores

not thickened; on soil amongst rocks ...……………

…......…............... A. spathysii (Lindenb.) S.Hatt.

16 Epidermal pores surrounded by 4-5 concentric rings

of cells, the radial walls often ± thickened; epidermal

cells often with large trigones; receptacle weakly

convex, somewhat cruciate to star-shaped, divided

into 4-7 nearly horizontal, discrete lobes; on shaded

soil and rocks .......... Aytoniaceae - Reboulia Raddi

R. hemisphaerica (L.) Raddi

16* Pores surrounded by 1-2 (rarely 3-4) rings of cells,

radial walls not thickened; receptacles from

hemispherically convex to somewhat umbronate,

not to barely 3-4 lobed beneath, often the apex of

the stalk of the receptacle with a cluster of scales …..

…………..…. Aytoniaceae - Mannia Opiz … 17

17 Thallus apex of female plants with conspicuous,

bleached crowded ventral scales, forming a brush-like

tuft apically; archegoniophore with long, hyaline

scales at apex; epidermis cells thickened, trigonous;

antheridia in circular, sessile discs terminating

elongated branches; on soil ………………………….

……………….. M. fragrans (Balb.) Frye & L.Clark

17* Thallus apex of female plants lacking conspicuous

scales; archegoniophore without or only with a few

scales; epidermis cells thin-walled; antheridia

embedded and scattered over the thallus along the

middle; on soil amongst rocks and shady boulders

………...………….… M. androgyna (L.) A.Evans

18 Thallus in cross section thin, photosynthetic tissue

loose; epidermis chlorophyllose; thallus strongly

branched, dichotomous, 3-8 x as wide as thick, not

channelled, lobes often reticulate; ventral scales

colourless, in 1 median row; plants aquatic or terrestrial,

floating in ponds, channels and ditches, on mud of

drying-out ponds and lakes ……....…... R. fluitans L.

18* Thallus in cross section compact, photosynthetic

tissue arranged in closely contiguous vertical rows of

cells with slender vertical air canals between 4 vertical

rows of cells; dorsal surface with an echlorophyllose

epithelial layer; thallus smooth, broadly grooved or

ضميم ‏ٔه فلس های بطنی بزرگ،‏ شفاف،‏ مُدَوَر،‏ به عرض

سلول در نزديکی قاعده؛ ‏لای خاک در نزديکی

صخره ها و جغلهسنگهای سايهرُخ،‏ تيغهها و ديوارهای

P. appendiculatum Lehm. & Lindenb.

۳۰-۲۰

تراسها .........

١٤

۱۴* ضميمههای فلسهای بطنی سه وجهیهای ‏ريکاندام،‏ طويلاً‏

ن وکتيز،‏ شکنند،‏ به عر ‏ِض ۱۰-۶ سلول در قاعده؛ حاشيهها

فقط چند دندان ‏ٔه تکسلولی و‏ چنديسلولی؛ ‏لای خاک

..

P. cordatum Lehm. & Lindenb.

.........................

فلس های بطنی طويل،‏ شفاف؛ منافذِ‏ اپيدرم ستاره

ديوارهای ضخيم شعاعی؛ ‏لای خاک در نزديکی صخرهها

و جغله سنگهای سايهرُخ

فلس های بطنی بنفش؛ ديوار های شعاعیِ‏ منافذِ‏ اپيدرم

ضخيم نشده؛ ‏لای خاک در نزديکی صخرهها

ای،‏

A. hyalina (Sommerf.) S.Hatt.

..........

A. spathysii (Lindenb.) S.Hatt.

............................

۵-۴

منافذِ‏ اپيدرمی محاط حلق ‏ٔه هممرکز از سلولها،‏ ديوار

های شعاعی اکثراً‏ ± ضخيم شده؛ سلولهای اپيدرم اکثراً‏

مثلثهای بزرگ؛ ‏نج خفيفاً‏ محدب،‏ قدری صليبشکل

ستارهای شکل،‏ منقسم به لب ‏ٔه منفردِ‏ نزديک به افقی؛

‏لای خاکها و صخره سايه رُخ

...................

۷-۴

Aytoniaceae - Reboulia Raddi

R. hemisphaerica (L.) Raddi

....................

منافذ محاط ‏(ندرً‏ حلقه از سلول ها،‏

ديوار های شعاعی ضخيم نشده؛ ‏نج ها از محد ‏ِب

نيمکره ای قدری گُلميخ مانند،‏ بدون و‏ لب ‏ٔه

واضح تحتانی،‏ رأسِ‏ ساق ‏ٔه ‏نج اکثراً‏ يکدسته از فلس

ها

۴-۳

(۴-۳

۲-۱

۱۵

*۱۵

۱۶

*۱۶

.................................................

١٧ ... Aytoniaceae - Mannia Opiz ...............

۱۷

رأسِ‏ پيکر ‏ٔه گياهانِ‏ ماده فلس های برجسته و انبو ‏ٔه

بطنی،‏ تشکيل دهند ‏ٔه يک کاکُل برس مانند در رأس؛

آرکيگونيفور فلسهای طويل و شفاف در رأس؛ سلول

های اِپيدرم ضخيم شده،‏ سه وجهی؛ بساکه ها در

صفحاتِ‏ دايروی و بی ساقه در انجام شاخه های طويل

شده؛ ‏لای خاک

..................................

M. fragrans (Balb.) Frye & L.Clark..................

۱۷* رأسِ‏ پيکر ‏ٔهگياهانِ‏ ماده فاقدِ‏ فلسهای برجسته؛ آرکيگُونيوفور

ها بدونِ‏ فِلس و‏ حاوی فقط چند فِلس محدود؛ ديوارهای

سلول های اِپيدرم ‏زک؛ بساک ها جافته و متفر‏ ‏لای

پيکره در امتدادِ‏ بخش وسطی؛ ‏لای خاک در نزديکی

صخرهها و جغله سنگهای سايهرُخ .....................

M. androgyna (L.) A.Evans

...........................

پيکره ‏زک در مقطع،‏ نسج مستعد به ترکيبضيائی ‏ُس ست؛

اِپيدرم کلوروفيلی؛ پيکر ‏ٔه شديداً‏ منشعب،‏ دوشاخهای،‏ عرض

در مقايسه ضخامت مرتبه ن بزرگتر،‏ ه کالی،‏ لبهها

اکثراً‏ شبکه ای؛ فلس های بطنی بی رنگ،‏ در يک قطار

ميانی؛ گياهانِ‏ آبزی و‏ خشکه زی،‏ شناور در ه ا ‏لاب ،

کال ها و جويبار ها،‏ ‏لای لو‏ های خشک شد ‏ٔه بستر

‏لابها و جهيلها ......................

پيکره در مقطع خويش متراکم،‏ نسج مستعد به ترکيب ضيائی نظم

‏فته در ردههای بسيار ‏هم نزديکِ‏ عمودی سلولها کال

های هوائی بسيار ‏ريک در مياِن رد ‏ٔه عمودی از سلولها؛

سطح خلفی يک لايه از نسج رُوپوشی فاقدِ‏ کلوروفيل؛ پيکره

لشم،‏ شيارها و‏ کالهای ، حاشيههای آماسيده مُدَور؛

R. fluitans L.

۴

۸-۳

۱۸

*۱۸


channelled, with round, tumid margins; thallus

surface greyish to bluish green; branches acute,

obtuse to rounded in cross section, not winged;

plants in rosettes, 7-18 mm in diameter; on damp

peaty soil, paths, cliffs and slopes ………………..…

……………..…………………. R. bifurca Hoffm.

19 Leaves clearly succubous (e.g., with lower leaf

margin lying nearer to stem apex than upper

margins) or transversly inserted and orientated;

leaves alternate, rounded to emarginate, entire;

dorsal margin decurrent; underleaves present, large

and conspicuous; plants dark-green or blackishgreen,

to 5.5 cm long, on stones, tree roots and soil

in and besides streams ………………………..…….

……..….. Geocalycaceae - Chiloscyphus Corda

C. polyanthos (L.) Corda

19* Leaves mostly incubous (e.g., upper leaf margins all

lying nearer to the stem apex than the lower

margins); leaves conduplicate, usually divided into

an incubous, larger dorsal lobe and a smaller ventral

lobe; under-leaves present or absent .................. 20

20 Under-leaves absent; ventral lobe joined to lower part

of dorsal lobe by a conspicuous keel region; plants

prostrate, yellowish-green, to 2 cm long, irregularly

branched and closely appressed to the substrate; leaves

imbricate, entire or irregular if gemmiferous; dorsal

lobe ovate-orbicular, crossing stem; ventral lobe

appressed; epiphytic on deciduous trees, less commonly

on rocks ……...… Radulaceae - Radula Dumort.

R. complanata (L.) Dumort.

20* Under-leaves present; ventral lobe almost free from

dorsal lobe and similar to the undivided underleaves,

conspicuous keel absent; plants large, 2-5 mm wide,

olive to blackish-green .. Porellaceae - Porella L. ... 21

21 Ventral lobes of leaves small, to c. 0.2 x as wide as

dorsal lobe, narrower than stem; underleaves dentate

at base, longly decurrent; cells in mid-dorsal lobe

28-40 µm; on rocks and tree roots in the flood zone

of streams and rivers ……………………………….

…..…..………. P. cordaeana (Huebener) Moore

21* Ventral lobes of leaves mostly 0.3-0.6 x as wide as

dorsal lobe, to as wide as or wider than stem ...… 22

22 Ventral lobes not wider than stem, to c. 1/2 width of

underleaves; on tree boles, rocks and soil …………

……………….....……. P. platyphylla (L.) Pfeiff.

Note: P. decurrens (Steph.) S.Hatt. has been erroneously reported

by HERZOG (1938) from Afghanistan; the record clearly refers to P.

platyphylla (HATTORI 1969).

22* Ventral lobes much wider than stem, of ± similar

size to under-leaves; dorsal leaf lobe auriculate to

undulate at base; a continental species on rocks and

epiphytic on deciduous trees .................................

……………………... P. trigonifolia (Steph.) Paris

سطح پيکره سبز خاکستری الی سبز آبیفام؛ ه شاخه ا نوکتيز،‏

نوک کُند مُدَور در مقطع،‏ فاقد ‏لکها؛ گياهان بشکل غنچه

ای،‏ به قطر ميليمتر؛ ‏لای خاک های نمناکِ‏ ذغال

‏رسی،‏ راه رَوها،‏ پرتگاهها و دامنه ها

۱۱-۷

..................

...................................

R. bifurca Hoffm.

١٩ ب رگها بهشکل ورقههای پشت يکديگر روی هم افتاده ‏(مثلاً‏ کنار ‏ٔه

‏تانی برگ در مقايسه هٔ‏ کنار فوقانی آن نزديکتر به رأس ساقه)‏

و‏ به نظم مقاطع يکديگر ‏فت خورده؛ برگها متناوب،‏ مُدَور

الی دندانهدار،‏ مکمل؛ حاشي ‏ٔه خلفی آويخته به ‏(مانند لبه

های چتر يک ؛ فنجی)‏ زي رب رگ هها موجود،‏ بزرگ و برجسته؛ گياهاِن

به رنگهای سبز ‏ريک و‏ سبزِ‏ سيهفام،‏ به طول ۵،۵ سانتيمتر،‏

‏لای صخرهها،‏ ريش ‏ٔه درختها و خاک جويبارها و‏ در خاک

ها در امتدادِ‏ آب های جاری .................................

Geocalycaceae - Chiloscyphus Corda

C. polyanthos (L.) Corda

............

گرب*‏ ها اکثراً‏ ‏(واژه ‏مه)‏ ‏(مثلاً‏ تمامی حاشيه های

فوقانی برگ در مقايسه حاشيه های ‏تانی آن بيشتر واقع

در نزديکی رأسِ‏ ؛ ساقه)‏ ب رگها از وسط قاتخورده،‏ معمولاً‏

منقسم به يک يک لب ‏ٔه خلفی بزرگتر و يک لب ‏ٔه

بطنی کوچکتر؛ زيربرگها موجود و‏ غايب ............

زيربرگها غايب؛ لب ‏ٔه بطنی متل به ‏ينی لب ‏ٔه خلفی در

يک ساح ‏ٔه برجست ‏ٔه قايقی؛ گياهان خزنده،‏ سبِز-زرد فام،‏ به

طول شاخههای غيرمنظم و فشرده بروی بستر

زيستگاه؛ برگها خشتکاری شکل،‏ مکمل و‏ ‏منظم در

حالت جوانهدار بودن؛ لبههای خلفی تخم مرغی-گوشوارهای،‏

واقع بهشکل چلی‏ ‏لای ساقه؛ لب ‏ٔه بطنی فشرده؛ اِپيفايتی

‏لای درخت های برگريز،‏ کمتر معمول ‏لای صخره ها

۲۰

Dumort. Radulaceae - Radula

R. complanata (L.) Dumort.

Incubous

،Incubous

۲ سانتيمتر،‏

........................

۱۹

۲۰

۲۰* زيربرگها حاضر؛ لب ‏ٔه بطنی اکثراً‏ جدا از لب ‏ٔه خلفی و مشابه

زيربرگهای ‏منقسم،‏ شکل قايقی برجسته غايب؛ گياها ‏ِن

بزرگ،‏ عرض ميليمتر،‏ سبز زيتونی سبزِ‏ ‏-سيهفام.....‏

۲۱ ...

۰،۲

Porellaceae - Porella L.

۵- ۲

......................

۲۱

لبه های بطنی برگ ها کوچک،‏ عرض شان حدود

چندِ‏ عرض لبه های خلفی،‏ ‏ريکتر از ساقه؛ زيربرگ ها در

قاعده دندانهدار،‏ طويلاً‏ آويخته؛ سلول های لب ‏ٔه ميانی خلفی

µm؛ ‏لای صخره ها و ريش ‏ٔه درخت ها در زوِن

سيلابی آبهای جاری و در‏ ها ........................

P. cordaeana (Huebener) Moore

۴۰-۲۸

......................

*۲۱

عرضِ‏ لبههای بطنی برگها اکثراً‏ ‎۰،۶-۰،۳‎چندِ‏ عرض لبههای

خلفی،‏ اما همَعرضِ‏ ساقه و‏ حتی عريضتر از آن .......... ۲۲

لبههای بطنی نه عريضتر از عرض ساقه،‏ حدود ½ عرضِ‏

زيربرگها؛ ‏لای تن ‏ٔه درختها،‏ صخرهها و خاک .........

P. platyphylla (L.) Pfeiff.

HERZOG

P. platyphylla

...............................

تذکر:‏

اشتباهاً‏ از جانب

از افغانستان گزارش شده است.‏ اين نمونه واضحاً‏ به

اشاره میکند.‏

P. decurrens (Steph.) S.Hatt.

(۱۹۳۸)

(۱۹۶۹ HATTORI)

لبههای بطنی به مراتب عريضتر از عرض ساقه،‏ بزرگی آن

مشابه به زيربرگ ها؛ لبه های خلفی برگ گُو ‏َشک دار

موجدار در قاعده؛ يک گون ‏ٔه خشکهای ‏لای صخرهها و

±

اِپيفايتی ‏لای درختهای خزانی .....................

P. trigonifolia (Steph.) Paris ........................

۲۲

*۲۲


Note: The record of P. trigonifolia from Nuristan (HERZOG 1938) is

doubtful and probably is for P. platyphylloidea (Schweinf.) Lindb.

(۱۹۳۸

تذکر:‏ نمون ‏ٔه

به گمان اغلب مربوط به

از نورستان

HERZOG) م ش ک وک ،

P. trigonifolia

.P. platyphylloidea (Schweinf.) Lindb.

6.3 Key to the taxa of mosses (Bryophyta)

‎۳.۶‎کليد تکسا های خزه ها ‏(بريوفايتا)‏

1 Peristome nematodontous; columella expanded at

top into a membranous epiphragm; capsule

rounded or 2-4-angled; calyptra mitrate, hairy to

glabrous; costa single, heterogeneous, usually with

adaxial lamellae; plants minute to very large, in

short and tall turfs …………………………………

…..…… Polytrichopsida - Polytrichaceae… 2

1* Peristome, if present, arthrodontous; plants acro-,

clado- or pleurocarpous; laminal cells parenchymatous

or prosenchymatous …………..….. Bryopsida … 3

2 Capsule oblong-cylindrical, roundish, not angled in

section; apophysis absent; Plants to 7-10 cm high;

shoots arising from underground rhizome-like

stems, often branched; apical cells of lamellae

papillose; leaves glaucous green; plants usually on

well drained, acidic soil, on banks, crevices of walls,

roadsides ........................... Pogonatum P.Beauv.

P. urnigerum (Hedw.) P.Beauv.

2* Capsule cubic or prismatic, usually at least

obscurely angled; apophysis present; plants 1-7 cm

high, greyish green; leaf margins entire, inflexed;

costa excurrent in a brownish arista, toothed at

back; on usually well-drained acidic soils on

heaths, moorland, rocks, walls ………..…….........

………............................. Polytrichum Hedw.

P. juniperinum Hedw.

3 Plants erect, simple or branched, acrocarpous (e.g.,

main stem usually erect, of limited growth,

perichaetia terminal, further growth continued by

branches of innovations) or cladocarpous (e.g.,

plants often prostrate, perichaetia terminal on lateral

branches with juvenile leaf development similar to

that on vegetative branches, cf. Drummondiaceae,

Hedwigiaceae) ……………………………………..

….. Acro- and cladocarpous mosses … Key I,4

3* Plants prostrate, pinnately or irregularly branched,

pleurocarpous (e.g., perichaetia terminal on lateral

innovations that appear sessile and swollen along the

supporting axes. The juvenile leaves are morphologically

different from those of vegetative branches) ..

………….….… Pleurocarpous mosses ... Key II

دهان ‏ٔه پيريستوم شبيه به دهن کرمهای نيماتود؛ کولومِلا بسط

‏فته در انجام فوقانی به يک سرپوش ممبرانی؛ کپسول مُدَور

و‏ زاويهای؛ سرپوش مشابه به کلاهِ‏ کشيش ،

مويکدار و‏ صاف؛ ميانرگبرگ واحد،‏ ‏همگون،‏ معمولاً‏

ورقههای محوری؛ گياهان بسيار کوچک ‏(ريز)‏ خيلی بزرگ،‏

در ‏غندههای رشتهای کوه و‏ ‏ويل

(mitrate)

...................

۲ ...

Polytrichopsida – Polytrichaceae

۴-۲

.............

دهانه،‏ در صورتِ‏ وجود،‏ آرتودونت؛ گياهانِ‏ آکرو -، کَلدو -

و‏ پلُويروکارپ؛ سلولهای ورقهای ‏رانشيمی و‏ پرُوزِنشيمی.‏

۳ ...

Bryopsida

.....................................

کپسول درازنما-استوانهای،‏ مُدور،‏ در مقطع نه زاويه اِی؛

برآمدگیهای قاعد ‏ٔه پيکره غايب؛ ارتفاع

سانتيمتر؛ نوشاخهها برآمده از ساق ‏ٔه زيرزمينی مشابه بهيک

ريزوم،‏ اکثراً‏ منشعب؛ سلولهای رأسیِ‏ ورقهها پستانچهدار.‏

ب رکها سبزخاکستریفام؛ گياهان معمولاً‏ ‏لای خاکهای

اسيدی جرن خوبِ‏ آب،‏ صخرهها،‏ درزهای ه ا ديوار ،

کنار ‏ٔه

۱۰- ۷

(apophysis)

Pogonatum P.Beauv.

P. urnigerum (Hedw.) P.Beauv.

راهها ......................

کپسول ها مکعبی و‏ منشوری،‏ معمولاً‏ حد اقل زاويه.‏ یا

‏مری؛ برآمدگی های قاعد ‏ٔه پيکره حاضر؛ ارتفاع

سانتيمتر؛ سبز خاکستری؛ حاشيههای ب رگمکمل،‏ خميده به

داخل؛ ميانرگبرگ بيرون برآمده به يک برسکِ‏ قهوه ای فام،‏

دندانه دار در عقب؛ معمولاً‏ ‏لای خاک های اسيدی

جرن خوبِ‏ آب در علفزارها،‏ ‏تلاها،‏ صخرهها،‏ ديوارها

۷-۱

Polytrichum Hedw.

P. juniperinum Hedw.

..................................

گياهانِ‏ ايستاده،‏ يکسان و‏ منشعب،‏ آکروکارپ ‏(يعنی

ساق ‏ٔه اصلی معمولاً‏ ايستاده،‏ نموی محدود،‏ ب رگ های

پوششی ‏ای،‏ نموی بيشتر در نتيج ‏ٔه ادام ‏ٔهن وشاخهها)‏

کَلدوکارپ ‏(يعنی گياهانِ‏ اکثراً‏ بر زمين خزنده،‏ برگ های

پوششی ‏ای ‏لای شاخه های جانبی تکامل برگهای

جوان مشابه به آای که واقع ‏لای شاخههای مستعد به

تکثر غيرجنسی،‏ مثلاً‏ در

و

(Drummondiaceae, Hedwigiaceae

.......................................................

۴،I ... Acro- and cladocarpous mosses .......

کليد

گياهان خزنده بر زمين،‏ انشعاب شانه ای ‏(پرمانند)‏ و‏

غيرمنظم،‏ پلُويروکارپ ‏(يعنی ب رگ های پوششی ‏ای ‏لای

شاخههای جوانِ‏ جانب ‏ِی ظاهراً‏ بیساقه و آماسيده در امتداِد

محورکمکی.‏ برگهای جوان از نگاه مورفولوژيکی متفاوت از

ب رگهای واقع ‏لای شاخههای مستعد به تکثر غيرجنسی

کليد

..

II

...

Pleurocarpous mosses

...................

۱

*۱

۲

*۲

٣

*۳


Key I Bryopsida (Acro- and cladocarpous mosses)

کليد Bryopsida I

ب رگها دو ردهای .....................................

ب رگها نم ‏فته در و‏ بيشتر رده،‏ نه دو ردهای،‏ بلکه

گاهگاه شديداً‏ مسطح .............................

ب رگ ها قاعد ‏ٔه قاتخورده از وسط ‏(نک و ورق ‏ٔه نيام

سان)،‏ پوش کنند ‏ٔه ساقه و قاعد ‏ٔه ب رگ در ‏لا؛ برگها نيزه

ای،‏ اما نه دفعتاً‏ طويل شد ‏ٔه

‏(خزههای اَکرو-‏ و کلادوکارپ)‏

4 Leaves distichous ……………………….............. 5

4* Leaves arranged in 3 or more rows, not distichous

but sometimes strongly flattened ....................... 10

5 Leaves with a conduplicate base (vaginant lamina),

sheathing the stems and the base of the leaf above;

leaves lanceolate, not abruptly long subulate ………

…………. Fissidentaceae - Fissidens Hedw. ... 6

5* Leaves without a conduplicate, vaginant base; leaves

from a narrowly lanceolate base, abruptly long

subulate; base ± sheathing ……………………………

………………….. Ditrichaceae (incl. Distichiaceae)

……………….. Distichium Bruch & Schimp. … 9

6 Leaves unbordered, margins smooth; leaf lamina

multistratose; upper part of leaf as long as sheathing

lamina; plants robust, up to 10 cm long, submersed

on calcareous rocks in rivers and streams ..............

……………......................... F. grandifrons Brid.

6* Leaves with a border of narrow, elongated cells, at

least on sheathing laminae of perichaetial leaves;

marginal border thin, consisting of one or more

rows of elongated cells; plants mostly small, less than

5 mm long ....................................................... 7

7 Border present only on sheathing laminae or only

on sheathing laminae of perichaetial leaves; plants

with 4-6 pairs of leaves; costa ending 2-3 cells

below apex, sometimes split at apex; laminal cells 14

µm wide; capsule erect; submerged on rocks or

wood ................................. F. diversifolius Mitt.

7* Border present on all three laminae ending several

cells below the apex, not fusing with the costa …. 8

8 Laminal cells small, mostly 4-8 µm wide, bulging on

both surfaces; border usually narrow, 1-2 cells wide;

border and costa ending in or below apex; leaf base

mostly distinctly decurrent; on soil and rocks ……...

......................................... F. schmidii Müll.Hal.

8* Laminal cells larger, 6-15 µm wide, not or scarcely

bulging; border in well developed plants reaching

cuspidate apex; on calcareous soil .........................

…..….……. F. viridulus (Sw. ex anon.) Wahlenb.

Note: A highly polymorphic complex and taxonomically

troublesome group of several taxa with many integrating characters

whose value is questionable because of owing to the puzzling

variation in this complex.

9 Capsule erect, cylindrical; spores 17-22 µm in

diameter; leaves markedly distichous, erect to

spreading, flexuose when dry, reflexed when moist,

basal part sheathing, whitish, abruptly narrowed into

۵

۱۰

درفشی .....................

۶ ...

Fissidentaceae - Fissidens Hedw.

۳

..............

ب رگها فاقد قاعد ‏ٔه قاتخورد ‏ٔه درفشی؛ برگها برخاسته از

يک قاعد ‏ٔه نيزهای ‏ريک،‏ دفعتاً‏ طويل شد ‏ٔه درفشی؛ قاعده

± پوششی .............................................

Ditrichaceae (incl. Distichiaceae) ……………………….

Distichium Bruch & Schimp. ……………………

۹ ...

ب رگها فاقد لبه،‏ حاشيهها لشم؛ ورقههای برگ چند لايهای؛

طول بخش فوقانی برگ برابر به طول ورقه های پوششی؛

گياهانِ‏ قوی،‏ طول سانتيمتر،‏ ريز آبی ‏لای صخره

های آهکی در درها و آبهای جاری ..................

F. grandifrons Brid.

۱۰

..................................

ب رگها يک لبه از سولولهای ‏ريک و طويلشده،‏ حد

اقل در ورقه های پوش کنند ‏ٔه ب رگ های پوششی؛ کنارههای

حاشيهای ‏ريک،‏ متشکل از يک و‏ دو رده از سلولهای

طويلشده؛ گياهانِ‏ اکثراً‏ کوچک،‏ طول کمتر از ميليمتر

کنارهها حاضر فقط در ورقههای پوششی و‏ فقط در ورقه

های پوش کنند ‏ٔه برگ های پوششی؛ گياهان جفت

ب رگ ؛ ميانرگبرگ انجاميده بفاصل ‏ٔه سلول ‏تر از رأس،‏

گاهگاه کفيده در رأس؛ عرض سلول های ورقهای

کپسول ايستاده؛ زيرآبی ‏لای صخرهها و‏ چوبها

کناره حاضر ‏لای هر سه ورق ‏ٔه انجام ‏فته چندين سلول

تر از رأس،‏ نه چسپيده به

سلول های ورقهای کوچک،‏ اکثراً‏ به عرض پيش

برآمده در هردو سطح؛ کناره معمولاً‏ ‏ريک،‏ به عرض

سلول؛ کناره و ميانرگبرگ انجاميده به و‏ در زير رأس؛ قاعد ‏ٔه

برگ اکثراً‏ واضحاً‏ افتاده،‏ ‏لای خاکو صخرهها

۴

*۴

.. ۵

۷ .....................................................

۷

۶-۴

۳-۲

۱۴ ؛ µm

........

F. diversifolius Mitt. ..................................

*۷

ميانرگبرگ .............. ۸

µm ۸-۴

۸

۲-۱

.....

F. schmidii Müll.Hal.

.................................

سلول های ورقه ای بزرگتر،‏ به عرض ندرت

حاوی و‏ کاملاً‏ فاقد پيش برآمدگی ها؛ کناره ها در گياها ‏ِن

خوبتکاملفته رسيده رأسِ‏ نوکتيز؛ ‏لای خاک های

،µm۱۵- ۶ به

F. viridulus (Sw. ex anon.) Wahlenb.

آهکی ............

تذکر:‏ يک کومپلکسِ‏ شديداً‏ چند ريختی و از نگاهِ‏

تکسونوميکی يک گروهِ‏ خيلی پيچيده چندين تکسای حاوی مشخصا ‏ِت

مشابه که بعل ‏ِت تغييراتِ‏ تحير انگيز اين کومپلکس،‏ ارزش شان مورد سوال

قرار میگيرد.‏

کپسول ايستاده،‏ استوانهای؛ قطر اِسپورها ؛ ب رگها

واضحاً‏ دو رده ای،‏ ايستاده گسترده،‏ مارپيچی در خشکی،‏

بُرسک سفيد

خميده به زير برگ در ‏زگی،‏ بخش قاعدهای پوشششده،‏

فام،‏ ‏گان ‏ريکشده به يک نيامِ‏ به زير برگ خميد ‏ٔه

(Polymorphic)

µm۲۲-۱۷

۵

*۵

۶

*۶

*۸

۹


reflexed, setaceous subula; plants usually glossy, bright

green above, reddish-brown and radiculose below,

to 10 (-15) cm tall; on basic soil, rock ledges and

boulders, mainly in montane habitats …….…..……

…..… D. capillaceum (Hedw.) Bruch & Schimp.

Note: Incl. var. compactum (Huebener) Dalla Torre & Sarnth., which

is more compact, with straighter, shorter, less flexuose leaves.

9* Capsule inclined, ovoid; spores 30-40 µm in diameter;

leaves distichous, erect to spreading, shorter than in D.

capillaceum; plants dull green, to 5 cm tall; on basic

soil and rock crevices in high montane habitats ………

…..……... D. inclinatum (Hedw.) Bruch & Schimp.

10 Plants cladocarpous; stems elongate, prostrate, with

numerous erect-ascending branches, or sparingly

branched …………......................................... 11

10* Plants acrocarpous; stems erect ……….............. 13

11 Leaves ecostate, plicate; peristome absent; leaf apex

spinosely toothed, piliferous or not; laminal cells

subquadrate or linear, thick-walled, papillose;

capsule immersed to exserted; plants whitish to

grey-green; on exposed acidic or slightly base-rich

rocks and boulders, occasionally on tree trunks ……

……………….………………………..………….

…………. Hedwigiaceae - Hedwigia P.Beauv.

H. ciliata (Hedw.) P.Beauv.

11* Leaves costate; capsule exserted; peristome double

or reduced; basal laminal cells quadrate to rectangular,

flat and smooth, thin-walled; central strand

present; calyptra cucullate; spores very large, 50-100

µm in diameter, multicellular ……………………...

Drummondiaceae - Drummondia Hook. ... 12

12 Branch leaves 1.0-1.8 mm long, lanceolate to

oblong-lanceolate, sharply and gradually acuminate;

erect-twisted when dry; seta 1.5-4.5 mm long; capsule

usually 0.6-1.7 mm long; stomata present; spores

33-55 µm in diameter; plants prostrate, stems 4-5 cm

long dull to olive green; on sandy soils and rocks ……

.............................................. D. thomsonii Mitt.

12* Branch leaves usually 1.8-2.5 mm long, ovatelanceolate,

gradually acuminate, spreading; margins

often bistratose at apex; seta 4-9 mm long; capsule

usually 1.4-2.1 mm long; stomata numerous; spores

50-80 µm in diameter; plants prostrate, stems to 15

cm long; on tree trunks, rarely on rocks …….….…

……….………………..….. D. sinensis Müll.Hal.

Note: Reported from Afghanistan by FRÖHLICH (1955) and

misnamed as D. prorepens (Hedw.) E.Britton, an American

endemic. According to VITT (1972), the record is of the Asiatic

species D. sinensis.

13 Costa in cross-section with longitudinal lamellae or

filamentous or lamellate outgrowth on adaxial side; plants

small Pottiaceae p.pte. (Aloina, Crossidium, Pterygoneurum). 14

دار؛ گياهان معمولاً‏ جلادار،‏ سبزِ‏ روشن در ‏لا،‏ قهوهای-‏ سرخ

فام و پوشيده ريشه نماهای طويل و بی شمار در ‏ئين،‏ ارتفا‏

سانتيمتر؛ ‏لای خاک های قلوی،‏ تيغه های

صخرهها و جغلهسنگها،‏ عمدً‏ در زيستگاههای کوهستانی

..

D. capillaceum (Hedw.) Bruch & Schimp.

(۱۵-) ۱۰

................

تذکر:‏ به شمول Sarnth. var. compactum (Huebener) Dalla Torre & که

بيشتر متراکم است،‏ برگهای راستتر،‏ کوهتر و کمتر مارپيچی.‏

کپسولها مايل،‏ تخممرغی؛ قطر اِسپورها

ها دو ردهای،‏ ايستاده گسترده،‏ کوهتر از برگهای

گياهان سبزخيره،‏ ارتفا‏ سانتيمتر؛ ‏لای

خاکهای قلوی و درزهای احجار در زيستگاههای کوهستانی.‏

µm؛ -۴۰ ۳۰ برگ

D.

۵

D. inclinatum (Hedw.) Bruch & Schimp.

capillaceum؛

.............

گياهان کِلادوکارپ؛ ساقه طويل شده،‏ خزيده بر زمين،‏

شاخههای بيشمار ايستاده و صعودی،‏ و‏ بسيار کمشاخه

*۹

۱۰

..

۱۱ ................................................

۱۳

۱۰

* گياهان اَکروکارپ؛ ساقه ها ايستاده ..................

۱۱ ب رگها فاقد ميانرگبرگ،‏ چينخورده؛ پيريستوم غايب؛ رأ ‏ِس

برگ دندانههای خارمانند،‏ مُويکدار و‏ فاقدِ‏ مُويکها؛

سلول های ورقهای شب ‏ٔهچهارضلعی و‏ خطی،‏ ديوارهای

ضخيم،‏ پستانچهدار؛ کپسولها جافته در اندام ديگر و‏

بيرون برآمده؛ گياهانِ‏ سفيد فام سبزِ‏ خاکستری؛ ‏لای

پرخچه سنگها و صخره های اسيدی و‏ قدری غنی از

قلویها،‏ گاهگاه ‏لای تن ‏ٔه درختها

...................

Hedwigiaceae - Hedwigia P.Beauv.

H. ciliata (Hedw.) P.Beauv.

......................

گرب*‏ ها ميانرگبرگدار،‏ کپسول بيرونبرآمده؛ پيريستوم مضاعف

و‏ تنقيصفته؛ سلولهای ورقهای قاعدهای چهارضلعی و‏

مستطيلی،‏ مسط‏ و لشم،‏ ديوارهای ‏زک؛ رشت ‏ٔه انتقالی

وسطی حاضر؛ سرپوش کلاهکمانند؛ اِسپورها بسيار بزرگ،‏

به قطر چندين سلولی

....................

۱۲ ...

،µm۱۰۰-۵۰

Drummondiaceae - Drummondia Hook.

....

طول برگهای شاخه ميليمتر،‏ نيزهای نيزهای-‏

دراز نما،‏ به تُندی و به تدريج ‏ريک و سرسوزنی؛ ايستاده-‏

مارپيچی در خشکی؛ طول برسک ها ميليمتر؛

طول کپسول معمولاً‏ ميليمتر؛ اِستوما‏ حاضر؛

قطر اِسپورها ۵۵-۳۳ µm؛ گياهانِ‏ خوابيده بر زمين،‏ طول

ساقه ها سانتيمتر،‏ سبزِريک سبزِ‏ زيتونی؛ ‏لای

خاکهای ريگی و صخرهها ........

ط ول ب رگ های شاخه ها معمولاً‏ ميليمتر،‏ تخم

مرغی-نيزه ای،‏ به تدريج سرسوزنی شده،‏ گسترده؛ حاشيه ها

اکثراً‏ دولايهای در رأس؛ طولِ‏ برسکها ميليمتر؛ طولِ‏

کپسول معمولاً‏ ميليمتر؛ اِستوما‏ بیشمار؛ قطر

اِسپورها ۸۰-۵۰ µm؛ گياهانِ‏ خوابيده بر زمين،‏ طول ساقهها

سانتيمتر؛ ‏لای تن ‏ٔه درختها،‏ ندرً‏ ‏لای صخرهها.‏

۴،۵-۱،۵

D. thomsonii Mitt.

۲،۵- ۱،۸

۹-۴

D. sinensis Müll.Hal.

(۱۹۵۵)

۱،۸-۱،۰

۱،۷-۰،۶

۲،۱- ۱،۴

۵- ۴

۱۵

..................................

FRÖHLICH

D. prorepens (Hedw.) E.Britton

تذکر:‏ از افغانستان گذارش شده بوسيل ‏ٔه

تشخيص شده منحيثِ‏

گون ‏ٔه بومی امريکائی است.‏ به اساس

شامل گون ‏ٔه آسيائی ‏شد.‏

و اشتباهاً‏

که اصلاً‏ يک

(۱۹۷۲) نمون ‏ٔه ‏مبرده می تواند

VITT

D. sinensis

مقط‏ ميانرگبرگ ورقه های طولانی و‏ ميله دار و‏

برجستگی های ورقهای در سمتِ‏ محوری،‏ گياهان کوچک

...

۱۴ ... Pottiaceae p.p. Aloina, Crossidium, Pterygoneurum)

۱۱

۱۲

*۱۲

۱۳


13* Costa in cross-section without lamellae or

filamentous outgrowth .................................... 18

14 Costal outgrowths lamellate; leaves with distinct,

well developed lamellae troughout the leaf,

occasionally with some filaments or single cells at

the margin; leaves ovate to obovate-spathulate,

obtuse, margins entire; costa excurrent into a short

(c. 1 mm), hyaline, slightly denticulate hair-point …

……………………......Pterygoneurum Jur. ... 15

14* Costal outgrowths filamentous …….................. 16

15 Laminal cells c. 12 µm wide; spores (18) 24-35 µm

in diameter, densely papillose; plants small, hoary, to

2 mm high; on calcareous soil………………………

….…...………………. P. ovatum (Hedw.) Dixon

15* Laminal cells 15-20 µm wide; spores 30-38 µm in

diameter, smooth ….… P. medium (Salm.) Broth.

16 Leaves auriculate at base; upper leaf lamina infolded,

partly bistratose; costal filaments arising from the

costa and adjacent thickened areas, thus covering

much of the leaf lamina; leaves rigid, lingulatelanceolate,

apex obtuse, cucullate; plants dark green

to reddish brown, to 5 mm tall; on exposed basic

soil, on banks and rock ledges ........................

…………..................................... Aloina Kindb.

A. ambigua (Bruch & Schimp.) Limpr.

16* Leaf bases undifferentiated; upper leaf lamina not

infolded, unistratose throughout; filaments restricted to

the costa; terminal cell of filaments thick-walled, with

2-5 solid papillae; upper and median laminal cells

thick-walled, the lumen nearly obliterated; leaf

margins ± flat, whitish or hyaline, with distinct hyaline

margins; plants to 7 (-9) mm tall; on soil, rocks and

boulders, in rock crevices …………. Crossidium Jur.

C. squamiferum (Viv.) Jur. ... 17

17 Marginal cells elongated, thin-walled ...................

………………………............. var. squamiferum

17* Marginal cells not elongated, similar to adjacent cells

..................... var. pottioideum (De Not.) Mönk.

Note: These two varieties were not recognised in older literature.

18 Laminal cells elongated, rectangular, rhomboidal

with pointed ends or narrowly hexagonal ……... 19

18* Laminal cells rounded to hexagonal, ± isodiametric, ends

not pointed, only basal laminal cells sometimes

elongated, rectangular, hyaline or short-rectangular ... 68

19 Laminal cells rhomboidal with pointed ends or

narrowly hexagonal ......................................... 20

19* Laminal cells elongated to rectangular ................ 63

20 Capsule erect, inclined or pendulous, pyriform to

cylindrical; seta long; calyptra cucullate, smooth, not

۱۳* مقطع ميانرگبرگ فاقدِ‏ ورقهها و‏ برجستگیهای ميلهدار ...

۱۸ ..................................................

۱۴

بيرون برآمدگی های ميانرگبرگی ا ورقه ی ؛ ب رگ ها ورقه های

برجسته و خوب تکامل ‏فته ‏لای ‏امی ب صفهٔ‏ رگ ،

گاهگاه چند ميله و‏ سلولهای واحد در حاشيه؛ برگها

تخممرغی تخممرغی وارونه-قاشقی،‏ کُندنوک،‏ حاشيهها مکمل؛

ميانرگبرگ بيرون برآمده به يک انجام کوه ‏(حدود

ميليمتر)،‏ جلادار و قدری دندانه دار مويکِ‏ انجامی .......

۱

۱۵ ... Pterygoneurum Jur...........................

۱۶

*۱۴

(۱۸)

۱۵

برآمدگیهای ميانرگبرگ ميلهدار ......................

عرض سلولهای ورقهای حدود µm۱۲‎؛ قطر اِسپورها

،µm ۳۵-۲۴ شديداً‏ پستانچهدار؛ گياهانِ‏ کوچک،‏ ماش و

برنج،‏ ميليمتر؛ ‏لای خاکهای آهکی ........

P. ovatum (Hedw.) Dixon

ارتفا‏ ۲

............................

*۱۵

،µm ۳۸-۳۰ لشم ..........

عرض سلولهای ورقهای حدود ۲۰-۱۵ µm؛ قطر اِسپورها

P. medium (Salm.) Broth.

۱۶ ب رگ ها گوشکدار در قاعده؛ ورق ‏ٔه فوقانی برگِ‏ قات خورده به

داخل،‏ قسماً‏ دو لايه ای؛ ميله های ميانرگبرگی برخاسته از

ميانرگبرگ و ساحاتِ‏ ضخيم شد ‏ٔه همجوار،‏ در نتيجه پوشانند ‏ٔه

بخش اعظمِ‏ ورق ب ‏ٔه رگ ؛ ب رگها استوار،‏ زنچهای-نيزهای،‏ رأس

کُند،‏ کلاهک مانند؛ گياهان سبزريک قهوهای سرخفام،‏

ميليمتر؛ ‏لای خاک های برهن ‏ٔه قلوی،‏ در

خشکههای آبهای جاری و تيغههای صخرهها

..........

۵

ارتفا‏

........................................

Aloina Kindb.

A. ambigua (Bruch & Schimp.) Limpr.

قاعدههای برگ ‏مُتَفَرِق؛ ورق ‏ٔه فوقانی برگ قاتنخورده،‏ کاملاً‏

يک لايهای؛ ميلهها محدود به ميانرگبرگ؛ سلولِ‏ ‏ائی ميلهها

پستانچ ‏ٔه برجسته؛ سلولهای

ورقههای فوقانی و مابينی ديوارهای ضخيم،‏ حفر ‏ٔه درونی

سلول تقريباً‏ کاملاً‏ محو شده؛ حاشيه های برگ مسطح،‏

سفيد فام و‏ شفاف،‏ حاشيه های برجسته و شفاف؛

ميليمتر؛ ‏لای خاک،‏ صخره ها و جغله

سنگها،‏ در درزهای احجار ..........

±

Crossidium Jur.

۱۷ ... C. squamiferum (Viv.) Jur.

ديوارهای ضخيم،‏ ۲ ۵-

ارتفا‏ (۹)۷

سلولهای حاشيوی طويلشده،‏ ديوار های ‏زک .........

*۱۶

۱۷

var. squamiferum ....................................

*۱۷

همجوار .................. Mönk. var. pottioideum (De Not.)

سلول های حاشيوی طويل نشده،‏ مشابه به سلول های

تذکر:‏ دو واريت ‏ٔه فوقالذکر در نشراتِ‏ قديمی به رسميت شناخته نشده اند.‏

سلول های ورقه ای طويلشده،‏ مستطيلی،‏ لَوزی انجامهای

نکتهای و‏ ‏ريکاً‏ ششضلعی

سلول های ورقهای مُدَور ششضلعی،‏ همقُطر،‏ انجامها

نه نکتهای،‏ تنها سلولهای ورقهای قاعدای گاهگاه طويل

شده،‏ مستطيلی،‏ شفاف و‏ مستطيلی کوه ..........

سلول های ورقهها لَوزیشکل انجامهای نکتهای و‏ ‏ريکاً‏

ششضلعی

سلولهای ورقهای طويلشده مستطيلی

۲۰ کپسول ايستاده،‏ مايل و‏ آوته،‏ ‏ک مانند استوانه ای؛

برسکها طويل؛ سرپوشش کلاهکمانند،‏ لشم،‏ نپوشاننده

۱۹ .......................

±

۶۸

۲۰ ........................................

۶۳ ............

۱۸

*۱۸

۱۹

*۱۹


covering the whole capsule; leaves ovate to lanceolate,

often bordered by elongated cells .......................... 21

20* Capsule erect to inclined, spherical to pyriform; seta

long or short; calyptra cucullate or mitrate, large,

covering the whole capsule and the uppermost part

of seta; leaves soft, concave, ovate-lanceolate ..... 55

21 Upper leaves abruptly longer than lower ones, strongly

clasping, flexuose when dry, subulate to long

setaceous from a broad base; laminal cells elongate,

8-10 times as long as wide; capsule pendulous,

pyriform, with a long neck; on soil, rotten wood,

humus, often in burnt or otherwise disturbed

habitats ………………………………………….....

Meesiaceae - Leptobryum (Bruch & Schimp.) Wilson

L. pyriforme (Hedw.) Wilson

21* Plants with a different set of characters ............... 22

22 Laminal cells elongate, linear to hexagonal, ± uniform

throughout leaf. ... Mniaceae - Pohlia Hedw … 22/1

22* Upper laminal cells rhomboidal to hexagonal,

gradually elongated and rectangular in the lower part

of leaf, lower cells abruptly quadrate to shortrectangular

and often broader ….... Bryaceae ... 27

Note: Molecular data have shown that there have been multiple

instances of convergent evolution of morphological characters in

Bryaceae. The present circumscriptions of the recent segregates of

Bryum s.l. (e.g., Bryum Hedw., Imbribryum N.Pederson,

Ptychostomum Horsch.) need confirmation (HILL ET AL. 2006,

FREY & STECH 2009).

The following generic treatment is rather conservative for practical

reasons.

22/1 Plants with axillary bulbils ……………...… 23

22*/1 Plants without axillary bulbils ................... 24

23 Bulbils 2-6 per axil in upper leaves, ovoid or

obconical, reddish brown; leaf primordia erect;

plants 1-2 cm high, bright green to glaucous; on soil

and exposed acid rock crevices in montane areas ….

….......................... P. andalusica (Höhn.) Broth.

23* Bulbils numerous, mostly 10-35 per axil in upper

leaves, globose, yellowish green or orange, usually with

short filamentous stalks, leaf primordia 2-3, unicellular;

leaves lanceolate; margins plane, denticulate above;

plants to 2 cm high, pale green; on damp soil in fields,

on banks by streams and rivers, on paths and by tracks ..

……... P. camptotrachela (Renauld & Cardot) Broth.

24 Upper leaves strongly helically contorted when dry;

leaves ovate to ovate-lanceolate, less than 3 times as

long as wide, acute; margins plane; costa ending below

apex; plants robust, to 2 cm tall, densely foliose.

… Pohlia tortifolia (J.Fröhl.) W.Frey & Kürschner

24* Upper leaves not helically contorted when dry …… 25

25 Mid-leaf cells of upper leaves mostly more than 16 µm

wide; plants robust, pale glaucous green or whitish,

تمام کپسول؛ برگها تخممرغی نيزهای،‏ اکثراً‏ حاوی کناره

های متشکل از سلولهای طويلشده

کپسول ايستاده مايل،‏ کروی ‏ک مانند؛ برسک ها

طويل و‏ کوه؛ سرپوشش کهکمانند و‏ مشابه به که

کشيش،‏ بزرگ،‏ پوشانند ‏ٔه تمام کپسول و ‏لا ترين بخ ‏ِش

برسک.ها؛ برگها نرم،‏ مقعر،‏ تخممرغی-نيزهای

ب رگهای فوقانی به تُندی طويلتر از برگهای تحتانی،‏

شديداً‏ ‏"بهآغوشگرفتهشده"،‏ مارپيچی در خشکی،‏ درفشی

برسکدار طويل از يک قاعد ‏ٔه ‏ن؛ سلولهای ورقهای طويل

شده،‏ مرتبه طويلتر از عرض؛ کپسول آوته،‏ ‏ک

مانند،‏ گردنِ‏ طويل؛ ‏لای خاک،‏ چوب پوسيده،‏

هوموس،‏ اکثراً‏ ‏لای زيستگاههای حريقشده و تخريبشده

به اشکال ديگر

۲۱ ................

۵۵ ........

........................................

۱۰-۸

Meesiaceae - Leptobryum (Bruch & Schimp.) Wilson

L. pyriforme (Hedw.) Wilson

۲۱

*۲۰

۲۱* گياهان يکسری از ويژگیهای متفاوت .............

سلول های ورقه ای طويلشده،‏ خطی ششضلعی،‏ تمامی

برگ

۲۲* سلول های ورقه ای فوقانی لَوزی شش ضلعی،‏ به تدريج

طويل شده و مستطيلی در بخش تحتانی برگ،‏ سلول های

تحتانی به تُندی چهارضلعی مستطيلی کوه و اکثراً‏ ‏نتر

۲۲

۱/۲۲...

۲۷ ...

Mniaceae - Pohlia Hedw.

Bryaceae

± يکسان ....

..................................

تذکر:‏ اولين ارقام ماليکولی مُبينِ‏ موجوديتِ‏ مثال های چندين لايه پيرامون ارتقای

متقاربِ‏ ويژگیهای مورفولوژيکی در گرو ‏ٔه هستند.‏ مرزبندی امروزی دسته

های تفريق شده از

برمبنای ارقام ماليکولی استوار است

که شايس ‏ٔه پشتيبانی بيشتر بهوسيل ‏ٔه ارقام ماليکولی بوده و نيز مستلزمِ‏ ‏ئيد میشد

Bryaceae

Bryum s.l. (e.g., Bryum Hedw., Imbribryum

N.Pederson, Ptychostomum Horsch.)

.(۲۰۰۹

STECH و FREY و ديگران ،۲۰۰۶ HILL)

عملکرد ذيل در راستای جنس ها در کسب تنايج عملی نسبتاً‏ محافظه کارانه

است.‏

۲۲

گياهان غدههای محوری ....................

گياهان فاقدِ‏ غدههای محوری

غده در هر اَکسيل برگ های فوقانی،‏ تخم مرغی و‏

مخروطی وارونه،‏ قهوهای ف ا سرخ م ؛ ب رگهای گی نيش زده

ايستاده؛ ارتفاع سانتيمتر،‏ سبز روشن سبز خاکستری

فام؛ ‏لای خاک و درز های صخره های برهن ‏ٔه اسيدی در

مناطق کوهستانی...........‏

غدهها بیشمار،‏ عمدً‏ ۳۰-۱۰ غده در هر اَکسيلِ‏ در برگ

های فوقانی،‏ کرویشکل،‏ سبز زردفام و‏ ‏رنجی،‏ معمولاً‏

ساقههای کوهِ‏ ميلهدار،‏ گرب‎۳‎ گی نيشزده،‏ تک

سلولی؛ برگها نيزهای؛ حاشيهها مسطح،‏ دندانهدار در ‏لا؛

ا رت ف اع گياه سانتيمتر،‏ سبز رنگپريده؛ ‏لای خاکهای

نمناک در مزارع،‏ اماکن کمعمق آبهای جاری،‏ راهروها

۲۳

۲۴ ................

زبه

P. andalusica (Höhn.) Broth.

...

زبه

-۲

۲-۱

۲

P. camptotrachela (Renauld & Cardot) Broth.

۱/۲۲

۱/*۲۲

۶-۲ ۲۳

.........

*۲۳

۲۴ ب رگهای فوقانی شدً‏ مارپيچی و ‏ب خورده در خشکی،‏ برگ

ها تخممرغی تخممرغی-نيزهای،‏ کمتر از سه مرتبه طويلتر از

ع رض ، ن وک تيز؛ حاشيهها مسطح؛ ميانرگبرگ انجاميده در زير

رس؛ گياهان مستکم،‏ ارتفاع ۲ سانتيمتر،‏ متراکماً‏ پُر برگ..‏

Pohlia tortifolia (J.Fröhl.) W.Frey & Kürschner

۲۵

........

۲۴

۲۵

گرب*‏

های فوقانی نه مارپيچی و نه ‏ب خورده در خشکی...‏

سلول های وسطی برگ در برگ های فوقانی اکثراً‏ عريضتر

از µm؛ ۱۶ گياهان قویالجسه،‏ سبزِ‏ خاکستریفامِ‏ رنگپريده


sometimes reddish tinged; slowly absorbing water

on surface when dry; upper leaves ovate, ovatelanceolate,

lanceolate or narrowly lanceolate, acute

to acuminate; margins plane, ± entire to serrulate

above; costa reddish below, ending in or below

apex; rhizoidal gemmae absent; on damp soil by

streams, paths, waste ground and in montane springs

P. wahlenbergii (F.Weber & D.Mohr) A.L.Andrews

25/1 Plants whitish or glaucous green, to 6 cm tall;

leaves ovate to ovate-lanceolate; mid-leaf cells 12-

14 µm wide ............................. var. wahlenbergii

25/1* Plants pale green to dull green, to 15 cm tall;

leaves ovate, lanceolate or narrowly lanceolate; midleaf

cells mostly 14-30 µm wide ……………………..

var. glacialis (Brid.) E.F.Warb.

25* Mid-leaf cells of upper leaves 6-14 µm wide …... 26

26 Leaves lustrous, with a conspicuous metallic sheen;

leaves ovate-lanceolate, acute; upper leaves narrowly

lanceolate; margins plane, denticulate above; costa

reddish, ending below apex; plants whitish or bluish

green, on dry to moist slightly acidic to basic rocks

and walls ............................ P. cruda (Hedw.) Lindb.

26* Leaves not lustrous, without a metallic sheen;

lower leaves very concave, acute to obtuse; costa

of upper leaves percurrent or excurrent; margins

plane or narrowly reflexed, entire or denticulate

above; stems reddish; plants glossy, pale green, to

2.5 cm tall; on flushed rocks, in bogs and flushes at

high altitudes ....................................................

………… P. obtusifolia (Vill. ex Brid.) L.F.Koch

27 Shoots julaceous; leaves imbricate, concave, broadly

ovate to lanceolate; costa excurrent; seta curved and

cygneous; capsule gibbous, mouth oblique, neck

long; plants reddish brown, to 0.5 mm high; on

calcareous rock outcrops and in rock crevices ………

……..................................... Plagiobryum Lindb.

P. demissum (Hook.) Lindb.

27* Shoots not julaceous (except in Bryum argenteum,

B. lanatum); seta straight; capsule erect or inclined to

pendulous, ovoid to cylindrical or pyriform; neck

short or long ………….................................... 28

28 Basal laminal cells quadrangular to rectangular; capsule

erect to horizontal, symmetric; endostome teeth

consisting of a high membrane, incomplete, the

segments usually absent, sometimes reduced; leaves

closely imbricate, not bordered, ovate to ovate-oblong;

costa short to long excurrent; plants small, gregarious,

growing usually on soil …. Brachymenium Schwägr.

B. exile (Dozy & Molk.) Bosch & Sande Lac.

[Gemmabryum exile (Dozy & Molk.) J.R.Spence &

H.P.Ramsay]

و‏ سفيد فام،‏ گاهگاه سرخفام،‏ در خشکی مستعد به جذ ‏ِب

بسيار آهست ‏ٔه آب در سطح گياه؛ برگهای فوقانی تخممرغی،‏ تخم

مرغی-نيزه ای،‏ نيزهای و‏ نيزهای ‏ريک،‏ نوکتيز سرسوزنی؛

حاشيهها مسطح،‏ مکمل ارهاِی در ‏لا؛ ميانرگبرگ سرخفام

در ، انجاميده در و‏ در زير رأس؛ Gemmaهای ريشه نما

غايب؛ ‏لای خاکهای نمناک در امتداد آبهای جاری،‏ راهرو

ها،‏ اماکنِ‏ انباشتِ‏ آشغال و در چشمههای کوهستانی

........

P. wahlenbergii (F.Weber & D.Mohr) A.L.Andrews

±

....

۱/۲۵ گياهانِ‏ سفيدفام و‏ سبز خاکستریفام ، ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها تخممرغی تخممرغی-نيزهای؛ عرضِ‏ سلول

های وسطِ‏ برگ

۱/۲۵* گياهان سبزِ‏ رنگپريده سبِز مُکدر،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها تخممرغی،‏ نيزهای و‏ نيزهای ‏ريک؛ عر ‏ِض

سلولهای وسطِ‏ برگ

۶

var. wahlenbergii

۱۵

......... µm۱۴- ۱۲

....................... µm۳۰-۱۴

var. glacialis (Brid.) E.F.Warb. ........................

۲۶ .............. µm۱۴- ۶

*۲۵

عرضِ‏ سلولهای وسطِ‏ برگ

۲۶ ب رگها بُراق،‏ جلای برجست ‏ٔه فلزی؛ برگها تخممرغی-نيزه

ا ی ؛ ن وک تيز؛ برگ های فوقانی نيزه ای ‏ريک؛ حاشيه ها

مسطح،‏ دندانهدار در ‏لا؛ ميانرگبرگ سرخفام،‏ انجاميده در

زير رأس؛ گياهانِ‏ سفيدفام و‏ سبزِ‏ آبیفام،‏ ‏لای صرههای

قدری اسيدی قلوی خشک مرطوبِ‏ و ديوارها

........

P. cruda (Hedw.) Lindb.

.............................

گرب*‏ ها نه بُراق،‏ فاقدِ‏ جلای برجست ‏ٔه فلزی؛ برگهای تحتانی

خيلی مقعر،‏ نوکتيز نوککُند؛ ميانرگبر ‏ِگ ب رگهای فوقانی

بسطفته در امتدادِ‏ مجموع ‏ٔه طول صفح ‏ٔه برگ و‏ بيرون برآمده

از رأسِ‏ ، حاشيهها مسطح و‏ ‏ريکاً‏ خميدهبه،‏ مکمل و‏

دندانهدار در ‏لا؛ ساقه ها سرخفام؛ گياهانِ‏ بُراق،‏ سبزِ‏ رنگ

پريده،‏ ارتفاع ميليمتر؛ ‏لای صره های آبچکان،‏

‏تلاقها،‏ اماک ‏ِن آبچکان در ارتفاعات فوقانی کوهها.......‏

P. obtusifolia (Vill. ex Brid.) L.F.Koch

۰،۵

.................

شاخه های جوان ا دمگربه ی ، ب رگ ها خشتکاری شکل،‏

مقعر،‏ تخم مرغی ‏ن نيزه ای؛ ميانرگبرگ بيرون برآمده از

رأس؛ برسکها خميده و مشابه به گردن قاز؛ کپسول ک وهان

دار،‏ دهنه مُوَرِب،‏ گردن دراز؛ گياهانِ‏ قهوه ای سرخ فام،‏

ميليمتر؛ ‏لای تيغه های طبقاتِ‏ احجار

آهکی و درز های سنگ ها ......

Plagiobryum Lindb.

P. demissum (Hook.) Lindb.

۰،۵

ارتفاع

های جوان نه دمگربه ای ‏(به استثنای

‏,‏argenteum‏)؛ .B lanatum برسکها راست؛ کپسول ايستاده

و‏ مايل آويخته،‏ تخم مرغی استوانهای و‏ ‏ک مانند؛

گردن کوه و‏ دراز ................................

سلولهای ورقهای قاعدای چهاروجهی و‏ مستطيلی؛ کپسول

ايستاده افقی،‏ مُتَناظر؛ دندانه های اِندوستوم متشکل از يک

‏بران بلند،‏ ‏مکمل،‏ زگمنتها معمولاً‏ غايب،‏ گاهگاه تنقيص

‏فته؛ برگها ضيقاً‏ خشتکاریشکل،‏ بدون کناره،‏ تخممرغی

تخممرغی-درازنما،‏ ميانرگبرگ کوه و‏ دراز بيرون برآمده از

رأس؛ گياهانِ‏ کوچک،‏ گروهزی،‏ روينده معمولاً‏ ‏لای خاک

Bryum

۲۸

..

.............................

Brachymenium Schwägr.

B. exile (Dozy & Molk.) Bosch & Sande Lac.

[Gemmabryum exile (Dozy & Molk.) J.R.Spence &

H.P.Ramsay]

۲۶

۲۷

۲۷* شاخه

۲۸


28* Basal laminal cells not quadrate; capsule horizontal to

pendulous (except in B. cellulare), broadly pyriform to

subcylindrical; endostome generally well-developed,

complete, consisting of a keeled basal membrane,

keeled and perforated segments and cilia alternating

with the segments ………… Bryum Hedw. s.l. ... 29

Note: Bryum s.l. is a large and exceedingly difficult genus. Based on

molecular data, it is currently split into five genera: Bryum Hedw.

s.str., Gemmabryum J.R.Spence & H.P.Ramsay, Imbribryum

N.Pedersen, Ptychostomum Hornsch. and Rosulabryum J.R.Spence.

In many ‘complexes’, an identification is only possible when mature

capsule, rhizoidal gemmae or axillary bulbils are present.

29 Plants julaceous, whitish to silvery pale green; leaves

imbricate; leaf apex hyaline …………….…........ 30

29* Plants variously green or reddish, not whitish to

silvery; leaf apex not hyaline ………………….... 31

30 Plants to 12 mm high, usually in dense patches; costa

ending well below apex; a weed, mostly growing in

man-made habitats, on soil, rocks, and rarely on

trees ................................. B. argenteum Hedw.

30* Plants smaller, usually in very loose tufts; leaves

abruptly narrowed to hyaline apex; costa excurrent

in a hyaline point, reflexed when dry; in dry

grasslands, on earth-covered rocks ..................

............................... B. lanatum (P.Beauv. ) Brid.

Note: Although FRAHM (2002) considered B. lanatum as a separate

taxon, its taxonomic status remains doubtful and various authors

have treated it as an ecotypic (xeric) variation of B. argenteum

(HILL ET AL. 2006).

31 Capsule erect to inclined; neck at least half as long as

capsule; endostome without cilia; stems tomentose

often lime-encrusted below; leaves ± imbricate,

concave, ovate to ovate-lanceolate, acute; margins

entire, not bordered; plants to 2 cm high, green

above, reddish below: on wet calcareous rocks near

streams and waterfalls, under dripping water or spray

…………………………...... B. cellulare Hook.

31* Capsule horizontal to pendulous; neck shorter, not

exceeding half the length of capsule ….............. 32

32 Leaves obtuse or rounded, if acute then plants

pinkish and leaf bases longly decurrent ………... 33

32* Leaves acute to acuminate .……………………. 35

33 Plants robust, to 12 cm high, pinkish; leaf bases longly

decurrent; leaves distant, shrunken when dry, obtuse

to acute; margins bordered, plane or narrowly

recurved below; costa deep pink, ending below apex

to shortly excurrent; in springs, flushes, by snowpatches,

streams and ponds ……..................

…………….…….................... B. weigelii Spreng.

[Ptychostomum weigelii (Spreng.) J.R.Spence]

33* Plants robust or not, if pinkish then leaf bases not

decurrent ....................................................... 34

۲۸* سلول های ورقه ای قاعدای نه چهار وجهی؛ کپسول افقی

مانندِ‏ ‏ن

‏(به استثنای

استوانه ای،‏ اِندوستوم معمولاً‏ خوب تکامل ‏فته،‏ مکمل،‏

متشکل از يک ممبران قاعدوی قايقمانند،‏ زِگمنتهای قايق

مانند و سوراخدار و مژهها در تناوب زِگمنتها ........

۲۹ ...

،(B. cellulare ‏ک

Bryum Hedw. s.l.

آويخته

...........................

تذکر:‏ يک جنس بزرگ و فوق العاده دشواری که امروز برمبنای ارقام

ماليکولی به پنج جنس تقسيم شده است:‏

Bryum s.l.

،Bryum Hedw. s.str.

،Imbribryum N.Pedersen ،Gemmabryum J.R.Spence & H.P.Ramsay

.Rosulabryum J.R.Spence. و ،Ptychostomum Hornsch.

پروس ‏ٔه

تشخيص در بسياری از اين کومپلکسها فقط در موجوديتِ‏ کپسولهای پخته و‏

گِيماهای ريشهنما و‏ برآمدگیهای اَکسيلها ممکن است.‏

گياهانِ‏ دُمگربهای،‏ سفيدفام سبزِ‏ رنگپريد ‏ٔه نقرهای؛ ب رگ

ها خشتکاری شکل؛ رأس برگ شفاف .............

۲۹* گياهان به رنگهای سبزِ‏ و‏ ف ا سرخ م گوگون،‏ نه سفيدفام

نقرهای؛ رأس برگها نه شفاف ....................

ميليمتر،‏ معمولاً‏ در لکههای انبوه؛ ميانرگبرگ

انجام ‏فته دقيقاً‏ در زير رأس؛ يک گياهِ‏ هرزه،‏ اکثراً‏ روئيده در

زيستگاههای وارونهشده بوسيل ‏ٔه انسانها،‏ ‏لای خاک،‏ ‏خزهها،‏

بهندرت ‏لای درختها .............

۳۰* گياهان کوچکتر،‏ معمولاً‏ در دسته های بسيار ‏ز؛ برگ ها

دفعتاً‏ ‏ريک شونده به سم ‏ِت يک رأسِ‏ شفاف؛ ميانرگبرگ

بيرون برآمده از رأس در يک نکت ‏ٔه شفاف،‏ به ‏ئين قات

خورده در خشکی؛ در سبزه زارهای خشک،‏ ‏لای ‏خره

های پوشيده از خاک ..... Brid. B. lanatum (P.Beauv. )

۳۰

۳۱

B. argenteum Hedw.

(۲۰۰۲)

ارتفاع گياهان ۱۲

را بعنوان يک تکسونِ‏ مجزا می

تذکر:‏ هرچند

شناسد،‏ اما آم موقعيتِ‏ تکسونوميکی آن مشکوک مانده و بسياری از علما آن

را منحيثِ‏ يک شکل تغيير ‏فت ‏ٔه منحصر بهيک اِکوتوپ معين ‏(خشکی گرا)‏ از

میشناسند.‏

B. lanatum

FRAHM

B.argenteum (cf. HILL ET AL. 2006)

کپسول ايستاده مايل؛ طولِ‏ گردن کم از کم برابر به نصفِ‏

طول خود کپسول؛ اِندوستوم فاقد مژهها؛ ساقهها نمَدنما و

اکثراً‏ قشر آهکی در ‏ئين؛ برگها کم و بيش خشتکاری

شکل،‏ مقعر،‏ تخممرغی ا تخممرغی-نيزه ی ، ن وکتيز؛ حاشيه

ها مکمل،‏ فاقدِ‏ کناره؛ ارتفاع سانتيمتر،‏ در ‏لا سبز،‏

در ‏ئين سرخفام؛ ‏لای احار آهکی در نزديکی آب های

جاری و آبشارها،‏ در زير آبهای چکنده و‏ ‏شنده ....

B. cellulare Hook.

۲

....................................

۲۹

۳۰

۳۱

۳۱* کپسول افقی آويخته؛ گردن کوهتر،‏ بسطنيافته به انداز ‏ٔه

نصفِ‏ طول کپسول .................................

۳۲ ب رگها کندنُوک و‏ مُدور،‏ اگر نوکتيز،‏ در آنصورت گياهان

گلابیفام قاعد ‏ٔه طويلاً‏ به ‏ئين آويخت ‏ٔهب رگها

گرب*‏ ها نُوکتيز سر سوزنی ........................

گياهان مضبوط،‏ ارتفاع سانتيمتر،‏ گلابیفام؛ قاعده

های برگطويلاً‏ به ‏ئين افتاده؛ برگها متفال،‏ ‏لکشده

در خشکی،‏ کُند ن وک ن وک تيز؛ حاشيه ها کناره دار،‏ در

‏ئين مسطح و‏ ‏ريکاً‏ پَسخميده؛ ميانرگبرگ گلابی تيره،‏

انجاميده در ‏ئين رأس کوهاً‏ بيرون برآمده از رأس؛ در

چشمهها،‏ اماکن آبچکان،‏ در نزديکی لکههای برف،‏ آب

های جاری و ‏لاب ها ..........

۳۲

۳۳ .......

۳۵

۱۲

B. weigelii Spreng.


۳۲

۳۳

۳۳* گياهانِ‏ مضبوط و‏ ‏مضبوط،‏ اگر گياهِ‏ گلابی فام،‏ در

آنصورت قاعد ‏ٔه برگ نيافتاده به ‏ئين .................

۳۴


34 Leaves with a distinct border of 3-5 rows of

elongated cells; leaves very distant, concave, broadly

ovate to ovate-lanceolate, base reddish; costa ending

below apex to percurrent; plants to 10 cm high,

reddish green; in fens and on wet limestone, calcicol

………………………….... B. neodamense Itzigs.

[Ptychostomum neodamense (Itzigs.) J.R.Spence]

34* Leaves unbordered or border ill-defined; plants with

axillary bulbils; stem and costa without reddish

pigmentation; bulbils green, 1-2 (-several) per leaf

axil, ovoid to subcylindrical, 200-480 (-600) µm

long; leaf primordia 1/4-1/2 total length of bulbils;

leaves very concave, broadly ovate to lanceolate,

obtuse to acuminate; costa ending in or below apex

to excurrent; capsule dark red, oval to shortly

subcylindric; plants pale green or green, 0.5-1.5 cm

high; on soil in fields, waste ground, in gardens and

among rocks …………... B. dichotomum Hedw.

[Gemmabryum dichotomum (Hedw.) J.R.Spence &

H.P.Ramsay]

35 Plants with metallic sheen, often purplish red; mid-leaf cells

very long, narrowly rhomboidal to vermicular, 8-16 x 60-

80 µm; leaves imbricate when dry, concave, lanceolate to

narrowly lanceolate, apex obtuse to acute, unbordered,

entire to denticulate; capsule large, subcylindrical; plants to

6 cm high; on acidic to slightly basic wet rocks and on soil

………………………...… B. alpinum Huds. ex With.

[Imbribryum alpinum (Huds. ex With.) N.Pedersen]

Note: Pure green plants with a denticulate apex are often treated as

B. alpinum var. viride Husn., but they do not merit taxonomic

recognition.

35* Plants without metallic sheen; mid-leaf cells shorter and

wider, not vermicular; leaves bordered or not ……… 36

36 Leaves widest above middle, strongly helically twisted

around stems when dry (B. capillare complex) ….. 37

36* Leaves widest at or below middle, not twisted or

only slightly twisted around stems when dry ...... 39

37 Shoots julaceous when moist; rhizoids coarsely

papillose; leaves sometimes loosely twisted when

dry, soft when moist, concave, broadly ovate or

obovate, subacute or obtuse; margins narrowly

bordered, plane; costa colourless, excurrent; plants

deep reddish tinged, to 4 cm high; on basic rocks, in

rock crevices, on walls …….….… B. elegans Nees

[Rosulabryum elegans (Nees) Ochyra]

37* Shoots not julaceous when moist; rhizoids smooth

or finely papillose ........................................... 38

38 Plants synoicous; leaves slightly twisted around

stems when dry; rhizoidal gemmae red; leaves ovate,

obovate or spathulate, subacute to cuspidate, bases

red, not decurrent; margins bordered, ± toothed above;

costa brown to red, excurrent in shorter point, cus-

۳۴ ب رگها کنارههای برجست ‏ٔه متشکل از رده از سلولهای

طويلشده؛ برگها خيلی متفاصل،‏ مقعر،‏ تخممرغی ‏ن تخم

مرغی-نيزهای،‏ قاعده سرخفام،‏ ميانرگبرگ اام ‏فته در زير رأس

بيرونبرآمده از رأس؛ ارتفا‏ ۱۰ سانتيمتر،‏ سبزِ‏ سرخفام؛ در

‏تلاها و ‏لای احار آهکی نمناک،‏ آهکدوست

.......

۵-۳

................................

B. neodamense Itzigs.

[Ptychostomum neodamense (Itzigs.) J.R.Spence]

گرب*‏ ها فاقدِ‏ کناره و‏ کنارههای ‏مرئی؛ گياهان غدههای

آکسيلی؛ ساقه و ميانرگبرگ فاقد پگمنتهای سرخفام؛ غدهها

سبز،‏ ‏(-چندين)‏ غده در هر آکسيل برگ،‏ تخممرغی

استوانهای،‏ به طول (-۶۰۰) µm؛ب رگ های ‏زه

نيشزده برابر به يکچهارم و‏ نصفِ‏ طولِ‏ غدهها،‏ برگها خيلی

مقعر،‏ تخممرغی ‏ن نيزهای،‏ کنُدنوک سرسوزنی؛ ميانرگبرگ

ااميده به و‏ در زير رأس بيرونبرآمده از رأس؛ کپسول سرِخ

‏ريک،‏ بيوی نيمهاستوانهای کوه؛ گياهانِ‏ سبزِ‏ رنکپريده

و‏ سبز،‏ ارتفا‏ سانتيمتر؛ ‏لای خاک در مزار،‏

اماکنِ‏ انباشتِ‏ آشغال،‏ در ‏غها و در ميان صخرهها

۴۸۰-۲۰۰

۲-۱

۱،۵-۰،۵

.........

B. dichotomum Hedw. ...............................

[Gemmabryum dichotomum (Hedw.) J.R.Spence &

H.P.Ramsay]

گياهان جلایِ‏ فلزی،‏ اکثراً‏ سرخِ‏ ارغوانیفام؛ سلول های وس ‏ِط

برگ بسيار طويل،‏ لَوزی ‏ريک کِرممانند،‏ مساحت ۸۰۱۶

؛ ب رگها خشتکاری شکل در خشکی،‏ مقعر،‏

نيزهای نيزهای ‏ريک،‏ رأس ن کُند وک ن وکتيز،‏ فاقد کناره،‏

مکمل دندانهدار،‏ کپسول بزرگ،‏ نيمهاستوانهای؛ ارتفا‏

سانتيمتر؛ ‏لای صخرههای اسيدی قدری قلوی مرطو‏ و

‏لای خاک ................

x

۶

µm ۸۰-۶۰

B. alpinum Huds. ex With.

[Imbribryum alpinum (Huds. ex With.) N.Pedersen]

تذکر:گياهان سبزِ‏ خالص رأس دندانهدار،‏ اکثراً‏ عملشده بعنوا ‏ِن

که اصلاً‏ از نگاه تکسونوميکی شايستگی تشخي ‏ِص را

ندارد.‏

B.alpinum

var. viride Husn.

۳۴

۳۵

۳۵* گياهان فاقدِ‏ جلای فلزی،‏ سلولهای وسطِ‏ برگ کوهتر و

‏نتر،‏ نه کِرممانند؛ برگها کنارهدار و‏ بیکناره ......

۳۶ ب رگها ‏نترين در ‏لای وسطِ‏ برگ،‏ شديداً‏ به شکل مارپيچی

خورده به دور ساقه در خشکی ‏(کُومپلکسِ‏

گرب*‏ ها ‏نترين در وسط و‏ در ‏ئين وسطِ‏ برگ،‏ نه پيچيده و‏

اندکی پيچيده بهشکلمارپيج به دور ساقه در خشکی .... ۳۹

نَوشاخهها دُم گربهای در ‏زگی؛ ريشهنماها پستانچههای

پراگنده و متفاصل؛ب رگها گاهاگاه گشاد پيچيده در خشکی،‏

نرم در ‏زگی،‏ مقعر،‏ تخم مرغی ‏ن و‏ تخم مرغی وارونه،‏ نيمه

ن وکتيز و‏ کُندنوک؛ حاشيهها کنارههای ‏ريک،‏ مسطحِ؛

ميانرگبرگ بیرنگ،‏ بيرونشده از رأسِ‏ ؛ گياهانِ‏ عميقاً‏ سرخفام،‏

سانتيمتر؛ ‏لای احار قلوی،‏ در درزهای صخره

ها،‏ ‏لای ديوارها

۳۶

۳۷

...(B. capillare

.....................

B. elegans Nees

[Rosulabryum elegans (Nees) Ochyra]

ارتفا‏ ۴

۳۶

۳۷

*۳۷

پستانچهدار ........................................ ۳۸

نَوشاخهها نه دُمگربهای در ‏زگی؛ ريشهنماها لشم و‏ ظريفاً‏

۳۸ گياهانِ‏ يکخانهای؛ ب رگها قدری پيچخورده به دور ساقه در

خشکی؛ Gemmaهای ريشه نما سرخ؛ برگها تخممرغی،‏ تخم

مرغی وارونه و‏ قاشقی،‏ نيمهن وکتيز ااميده بهيک نکته،‏

قاعدهها سرخ،‏ به ‏ئين افتاده؛ حاشيهها کنارهدار،‏ دندانهدار

در ‏لا؛ ميانرگبرگ قهوهای سرخ،‏ بيرون برآمده از رأس و


pidate; plants green to red-tinged, to 2.5 cm tall; on

basic soil, rarely on rocks ......................................

........................ B. torquescens Bruch & Schimp.

[Rosulabryum torquescens (Bruch & Schimp.) J.R.Spence]

38* Plants dioecious; leaves strongly helically twisted

around stems when dry; rhizoidal gemmae brown to

deep reddish, usually present; leaves narrowly

lanceolate to oblong-spathulate, shortly or longly

acuminate; costa excurrent into a long cuspidate point

or piliferous; capsule brown, ± elongated; plants to 5

cm high; on rocks, in rock crevices, on walls, old

buildings, tree trunks, soil, roadsides, waste ground …

..…………………................... B. capillare Hedw.

[Rosulabryum capillare (Hedw.) J.R.Spence]

Note: The distribution of B. capillare s.str. is insufficiently

known.

39 Leaves not or scarcely bordered (sometimes with 1-

3 rows, cf. B. recurvulum) ……….…….…..….. 40

39* Leaves conspicuously bordered by a margin of

elongated cells ................................................ 44

40 Leaves broadly ovate, strongly concave; margins

plane or recurved ............................................ 41

40* Leaves narrower, not concave; margins strongly

recurved or plane ........................................... 42

41 Stems very short; plants bud-like, pale green to

yellowish, shoots julaceous; leaves imbricate when

moist, strongly concave, ovate to broadly ovate,

rapidly narrowed to fine acumen; margins plane,

border indistinct; costa strong, yellowish to pale

brown, excurrent in a short point; spores finely

papillose; on calcareous rock ledges and thin calcareous

turf in open habitats …………..... B. funkii Schwägr.

[Gemmabryum funkii (Schwägr.) J.R.Spence]

41* Stems 1-2 cm tall; plants not bud-like, green,

shoots not julaceous; leaves erecto-patent, broadly

ovate, shortly acuminate, scarcely bordered by 1

row of elongated cells; margins recurved; costa

stout, excurrent; on moist soil .........................

..............................…... B. funckioides J.Fröhl.

Note: Known only from the type (FRÖHLICH 1955).

42 Leaves uniformly arranged along stem, not forming

comal tufts; basal cells enlarged, often forming a

distinct group or ring; costa strong excurrent in an

arista; leaves ovate-lanceolate; plants to 2 cm high;

on calcareous rocks ..................................................

………………………………. B. recurvulum Mitt.

42* Upper leaves larger and more crowded than lower,

longly acuminate, forming distinct comal tufts; alar

cells swollen in comal leaves; leaves ovate to ovateoblong;

costa longly excurrent; plants yellowish

green to 1 (-2) cm high; on dry or moist sandy or

انجاميده بهيک نقط ‏ٔه کوهتر؛ گياهانِ‏ سبز سرخ فام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ ‏لای خاک های قلوی،‏ ندرً‏ ‏لای

صخره

۲،۵

ها .............

B. torquescens Bruch & Schimp.

[Rosulabryum torquescens (Bruch & Schimp.) J.R.Spence]

۳۸* گياهانِ‏ ا دوخانه ی ؛ ب رگها شديداً‏ بهشکل مارپيچی ‏بخورده

به دور ساقه در خشکی؛ Gemmaهای ريشه نما قهوه

سرخفامِ‏ تيره،‏ معمولاً‏ حاضر؛ برگها نيزه ای ‏ريک قاشقی

طويلشده،‏ قصيراً‏ و‏ طويلاً‏ سرسوزنی؛ ميانرگبرگ بيرون برآمده

از رأس بهيک نقط ‏ٔه طويل و‏ مُودار؛ کپسول قهوه ای،‏ کم و

بيش طويلشده،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ ‏لای صخره ها،‏ درز

های سنگها،‏ ‏لای ديوارها،‏ ساختمانهای قديمه،‏ تن ‏ٔه درخت

ها،‏ خاکها در اماکنِ‏ کمعمق آبهای جاری،‏ کنار ‏ٔه راهها،‏

اماکنِ‏ انباشتِ‏ آشغال

ای

۵

...............

B. capillare Hedw.

[Rosulabryum capillare (Hedw.) J.R.Spence]

تذکر:‏ ساح ‏ٔه پراکنش s.str. .B capillare به مفهوم خاص کلمه بهشکل دقيق معلوم

نيست.‏

رد ‏ٔه

۳۹ ب رگها فاقد کناره و‏ ندرً‏ کنارهدار

کنارهای،‏ مثلاً‏ در .B) recurvulum

گرب*‏ ها واضحاً‏ کنارهدار يک حاشيه از سلولهای طويل

‏(گاهگاه ۳-۱

۴۰ ...................

شده .............................................. ۴۴

۳۹

۴۰ ب رگ ها تخم مرغی ‏ن،‏ شديداً‏ مقعر؛ حاشيه ها مسطح و‏

پَسخميده .......................................... ۴۱

۴۰

مسطح ............................................ ۴۲

۴۱

گرب*‏

ها ‏ريکتر،‏ نه مقعر؛ حاشيه ها شديداً‏ پَسخميده و‏

ساقهها بسيار کوه؛ گياهان پُندکمانند،‏ سبز رنگپريده

زردفام،‏ نوشاخهها دمگربهای؛ برگها خشتکاریشکل در

خشکی،‏ شديداً‏ مقعر،‏ تخممرغی تخممرغی ‏ن،‏ به تُندی

‏ريک شده به خارکهای ظريف؛ حاشيهها مسطح،‏ کناره

‏مری؛ ميانرگبرگ قوی،‏ زردفام قهوها ‏ِی رنگپريده،‏ بيرون

برآمده از رأس به يک نقط ‏ٔه کوه؛ اِسپورها ظريفاً‏ پستانچه

دار؛ ‏لای تيغههای طبقاتِ‏ احجار آهکی ولايههای ‏ز ‏ِک

ذغالِ‏ ‏رس در زيستگاههای ‏ز ......

B. funkii Schwägr.

[Gemmabryum funkii (Schwägr.) J.R.Spence]

ارتفاع ساقه ها سانتيمتر؛ گياهان نه پُندک مانند،‏

سبز،‏ نوشاخهها نه ا دمگربه ی ؛ ب رگها ايستاده-گسترده،‏ تخم

مرغی ‏ن،‏ سرسوزنی کوه،‏ ندراً‏ کنارهدار بوسيل ‏ٔه يک رده از

سلولهای طويلشده؛ حاشيهها پَسخميده؛ ميانرگبرگ قوی،‏

بيرو برآمده از رأس؛ ‏لای خاک مرطوب .................

B. funckioides J.Fröhl.

۲- ۱

.................................

تذکر:‏ تنها معلوم از روی نمون ‏ٔه تيپيک FRÖHLICH) ۱۹۵۵).

*۴۱

‎۴۲‎ب رگها بهشکل يکنواخت آراسته در امتدادِ‏ ساقه،‏ نه بهشکل دسته

های برگ های کاکُلی؛ سلول های قاعده یا ب زرگ شده،‏ اکثراً‏

تشکيلدهند ي ‏ٔه ک گ رو ‏ٔه برجسته از حلقهها؛ ميانرگبرگ قوی،‏ بيرون

برآمده از رأس به يک سيخکِ‏ شبيه به سُغ ‏ٔهگندم؛ برگ ها تخم

مرغی-نيزه ای؛ ارتفاع ۲ سانتيمتر؛ ‏لای صخره های آهکی

...

B. recurvulum Mitt.

.....................................

گرب*‏ های فوقانی در مقايسه برگ های ‏تانی برزگتر و انبوهتر،‏

سرسوزنی طويل،‏ تشکيل دهند ‏ٔه ه دسته ا ی ب رگ های کاکُلی؛

سلولهای ‏چهمانند مُتَورمشده به ه برگ ا ی ب رگهای کاکُلی؛

ب رگ ها تخم مرغی تخم مرغی-‏ درازنما؛ ميانرگبرگ طويلاً‏ بيرون

برآمده از رأس؛ گياهان سبز زرد

فام،‏ ارتفاع ۱ (-۲) سانتيمتر؛

۴۲


loamy soil ………………................................. 43

43 Leaf margins plane; capsule ovoid, ± 2 mm long;

costa excurrent, reflexed …………………….......

………………………………. B. kunzei Hornsch.

[Ptychostomum kunzei (Hornsch.) J.R.Spence]

43* Leaf margins recurved; capsule pyriform; costa not

reflexed .......................... B. caespiticium Hedw.

[Ptychostomum imbricatulum (Müll.Hal.) D.T.Holyoak &

N.Pedersen]

Note: A highly variable taxon with many varieties [e.g., B.

caespiticium var. badium Bruch ex Brid. and B. caespiticium var.

comense (Schimp.) Husn.] which however, deserves no taxonomic

recognition.

44 Leaf bases decurrent ……….…………………... 45

44* Leaf bases not decurrent .................................. 50

45 Leaf bases long decurrent; margins slightly bordered

…………........................ B. weigelii Spreng. (33)


45* Leaf bases decurrent to narrowly decurrent; margins

bordered ………............................................. 46

46 Leaves broadly acute, erect-patent when moist,

very concave, cucullate; margins plane; costa thin,

ending below apex or excurrent in a reflexed

apiculus; laminal cells lax, 20-40 (-60) µm wide;

capsule broadly pyriform, hardly longer than wide;

plants robust, tumid yellowish green, sometimes

copper-tinged, to 10 cm high; in montane flushes.

................................... B. schleicheri Schwägr.

[Ptychostomum schleicheri (Schwägr.) J.R.Spence]

Note: Incl. B. schleicheri var. latifolium (Schwägr.) Schimp. The

taxonomy of B. schleicheri still is uncertain. Because of confusion

with var. schleicheri and B. turbinatum (Hedw.) Turner the

taxonomy of these requires further investigations (SMITH 2004).

46* Leaves narrow, concave or not; margins plane or

recurved ........................................................ 47

47 Leaves bordered by (1-) 2-3 rows of elongated cells;

leaf bases slightly decurrent .............................. 48

47* Leaves bordered by 3-5 rows of elongated cells .. 49

48 Capsule turbinate when dry and empty, broadly

pyriform, hardly longer than wide; neck rather

short; endostome cilia appendiculate; costa strong,

ending below apex or percurrent; leaves ovate to

ovate-lanceolate or narrowly triangular, acuminate;

margins plane, obscurely toothed above; spores c. 17

µm in diameter, finely roughened; plants green to

pinkish, to 3 cm high; on damp basic soil ………….

……..……….... B. turbinatum (Hedw.) Turner

[Ptychostomum turbinatum (Hedw.) J.R.Spence]

48* Capsule broadly pyriform; neck 1/2 the length of the

urn; endostome cilia nodulose; costa strong,

excurrent as a smooth arista; leaves ovate-lanceolate,

‏لای خاکهای نمناک ريکی و‏ لُومی ................. ۴۳

حاشيه های برگ مسطح؛ کپسول تخم مرغی،‏ ميليمتر

طويل؛ ر ميان گبرگ ب يرونبرآمده از رأس،‏ خميده به ‏ئين

۲ ±

........

.......................................

B. kunzei Hornsch.

[Ptychostomum kunzei (Hornsch.) J.R.Spence]

۴۳

۴۳* حاشيه های برگ پَسخميده،‏ کپسول ‏کمانند؛ ميانرگبرگ

نه خميده به ‏ئين

...............

B. caespiticium Hedw.

[Ptychostomum imbricatulum (Müll.Hal.) D.T.Holyoak &

N.Pedersen]

تذکر:‏

يک تکسونِ‏ بیايت متير واريتههای متعدد ‏[مثلاً‏

B. caespiticium

var. badium Bruch ex Brid. and B. caespiticium var. comense

[(Schimp.) Husn.

شناختن نيست.‏

که از نگاه تکسونوميکی در واقع درخوِر به رسميت

۴۵

۵۰

قاعد ‏ٔهب رگها به ‏ئين افتاده .........................

قاعد ‏ٔهب رگها به ‏ئين نيافتاده ........................

قاعد ‏ٔهب رگها طويلاً‏ به ‏ئين افتاده؛ حاشيهها قدری کنارهدار.‏

(۳۳) ..

B. weigelii Spreng.


۴۴

*۴۴

۴۵

..........................

قاعد ‏ٔه ب رگها به ‏ئين افتاده ‏ريکاً‏ به ‏ئين افتاده؛ حاشيه

ها کنارهدار ........................................

۴۶ ب رگها نوکتيز ‏ن،‏ ايستاده-گسترده در ‏زگی،‏ خيلی مقعر،‏

کلاهکمانند؛ حاشيهها مسطح؛ ميانرگبرگ ‏زک،‏ انجامفته در

زير رأس و‏ بيرونبرآمده از رأس در يک نقط ‏ٔهکوچکِ‏ به ‏ئين

خميده؛ سلول های ورقه ای سُست،‏ به عرض

µm؛ کپسول ‏ک مانندِ‏ ‏ن،‏ بمراتب طويلتر از عرض؛

گياهان قوی،‏ متورم،‏ سبز زردفام،‏ گاهگاه به رنگ مِسی،‏ ارتفاع

۱۰ سانتيمتر؛ در زيستگاههای آبچکانکوهستانی

۴۶

-)

۴۰-۲۰

.........

(۶۰

...............................

B. schleicheri Schwägr.

[Ptychostomum schleicheri (Schwägr.) J.R.Spence]

تذکر:‏ به شموِل

هنوز هم ‏روشن است.‏ تکسونومی

موقعيتِ‏ تکسونوميکی

آن بعلتِ‏ اشتباه گرفتنا‏

مستلزم تحقيقاتِ‏ مزيد میشد

.B. schleicheri var. latifolium (Schwägr.) Schimp.

B. schleicheri

var. schleicheri and B. turbinatum (Hedw.)

.(۲۰۰۴ SMITH)

Turner

*۴۵

گرب*‏

۴۶ ها ‏ريک،‏ مقعر و‏ نه؛ حاشيهها مسطح و‏ پَسخميده

۴۷ ...................................................

۳- ۲ (-۱)

۴۸

۴۹ ..

‏ٔه ۵-۳

۴۸

۴۷ ب رگها لبهدار بوسيل ‏ٔه رده از سلولهای طويل

شده؛ قاعدههای برگ قدری به ‏ئين افتاده ...........

۴۷* ب رگها لبهدار بوسيل رده از سلولهای طويلشده

کپسول قيف مانند ‏(مخروطسان)‏ در خشکی و‏ خالیبودن،‏

‏ک مانندِ‏ ‏ن،‏ طول خيلی بزرگتر از عرض؛ گردن نسبتاً‏

کوه؛ مههای دريچ ‏ٔه کپسول ضميمهدار؛ ميانرگبرگ قوی،‏

انجامفته در زيرِ‏ رأس و‏ بيرون برآمده از ؛ رأس ب رگها تخم

مرغی تخم مرغی-نيزه ای و‏ ‏ريکاً‏ مُثلثی،‏ سرسوزنی؛

حاشيهها مسطح،‏ در ‏لا دندانههای مرئی؛ قطر اِسپورها

،µm۱۷ ‏واریهای ‏ريف؛ گياهان سبز ارغوانیفام،‏

سانتيمتر؛ ‏لای خاک های نمناکِ‏ قلوی

....

ارتفاع ۳

........................

B. turbinatum (Hedw.) Turner

[Ptychostomum turbinatum (Hedw.) J.R.Spence]

‏ک مانندِ‏ ‏ن؛ گردن نصف بزرگی شکم ‏(سبو)‏

‏ک،‏ دريچ ‏ٔهکپسول گِرهدار؛ ميانرگبرگ قوی،‏ بيرونبرآمده از

رأس بهشکل يک خارکِ‏ لشم؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏

۴۸* کپسول


gradually acuminate; margins plane or reflexed at

base, entire or slightly denticulate above; spores c.

15 µm in diameter, smooth; plants yellowish green,

to 5 cm high; in springs or on wet rocks in alpine

habitats up to the snow-line .................................

.......................................... B. syriacum Lorentz

Note: According to BILEWSKY (1965), B. syriacum is synonymous

with B. turbinatum.

48*/1 Plants 3-5 cm high, yellowish green, not shiny;

leaf margins reflexed at base ….…...... var. syriacum

48*/2* Plants smaller, to 1 cm high, yellowish, shiny;

leaves smaller, margins plane ..... var. humile Schiffn.

49 Plants green to dark green; stems with brown

tomentum below; leaves ovate to narrowly lanceolate,

acuminate; border unistratose; costa slightly

excurrent; plants glossy, to 10 (-15) cm high; on

wet ground, in fens, bogs, flushes, by streams and

lakes ………………………………………………..

B. pseudotriquetrum (Hedw.) P.Gaertn., B.Mey.

& Scherb.

[Ptychostomum pseudotriquetrum (Hedw.) J.R.

Spence & H.P.Ramsay]

49/1 Plants synoecious; mid-leaf cells 12-16 µm in

diameter; spores 15-25 µm in diameter ………...….

…………………….…. var. bimum (Schreb.) Lilj.

[Ptychostomum bimum (Schreb.) J.R.Spence]

49/1* Plants dioecious; mid-leaf cells 20-24 µm in

diameter; spores 12-18 µm in diameter ...............

………………………….. var. pseudotriquetrum

49* Plants reddish; leaves lanceolate to ovate, acute;

costa stout, deep pink to brownish, ending below

apex to excurrent; leaf border bistratose; plants to 6

cm high, usually pink to vinous red; on damp

acidic to basic soil by roadsides, streams, rivers,

flushes, woodland ………………………………...

…………………………. B. pallens Sw. ex anon.

[Ptychostomum pallens (Sw. ex anon.) J.R.Spence]

50 Capsule ± pyriform to short-obovoid; exostome

teeth with vertical and/or oblique lines joining

transverse articulations; spores 22-36 µm in

diameter; plants to 1.5 cm high; on usually basic

sandy soil in open places, sand dunes, rock crevices .

..................... B. algovicum Sendtn. ex Müll.Hal.

(Ptychostomum compactum Hornsch.)

Note: A variable species that only can be determined when mature

capsules are available.

50* Capsule elongated, cylindrical :......................... 51

51 Endostome cilia simple, rudimentary or absent; spores

(16-) 20-24 µm in diameter; leaves lanceolate or ovatelanceolate,

acuminate; costa strong, longly excurrent;

plants to 5 mm high; on damp basic rock ledges ……...

به تدريج سرسوزنی؛ حاشيهها مسطح و‏ به عقب خميده در

قاعده،‏ مکمل و‏ در ‏لا قدری دندانهدار؛ اِسپورها به قطر

قريب ،µm ۱،۵ لشم؛ گياهانِ‏ سبز زردفام،‏ ارتفاع سانتی

متر؛ در چشمهها و‏ ‏لای صخرههای نمناک در زيستگاه

۵

های آلپاين نزديکی خطِ‏ برفهای دائمی ..............

B. syriacum Lorentz ..................................

B. syriacum (۱۹۵۶)

تذکر:‏ BILEWSKY

به اساس

است.‏

مترادف به

B.turbinatum

ارتفاع سانتيمتر،‏ سبز زردفام،‏ فاقد جلايش؛

حاشيههای برگخميده به عقب در قاعده

‎۲/*۴۸‎گياهان کوچکتر،‏ ارتفاع ۱ سانتيمتر،‏ زردفام،‏ جلادار؛

ب رگها کوچکتر،‏ حاشيهها مسطح

گياهان سبز سبزِريک؛ ساقهها پوششِ‏ نمدمانند قهوهای

در ‏ئ؛ برگها تخممرغی نيزهای ‏ريک،‏ سرسوزنی؛ کناره

های حاشي ‏ٔه ب رگيکلايهای،‏ ميانرگبرگ قدری بيرونبرآمده از

رأس؛ کياهانِ‏ جلادار،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ ‏لای

اماکن نمناک،‏ در ‏تلاها،‏ زيستگاههای آبچکان،‏ در مسير

آبهای جاری و جهيلها

var. syriacum ..

var. humile Schiffn.

.....

(۱۵-)۱۰

..................................

۵- ۳

۱/*۴۸

B. pseudotriquetrum (Hedw.) P.Gaertn., B.Mey. &

Scherb.

[Ptychostomum pseudotriquetrum (Hedw.) J.R.Spence &

H.P.Ramsay]

۱/۴۹

................ µm۲۵-۱۵

۱۶-۱۲

var. Bimum (Schreb.) Lilj. ...............................

گياهان يک خانه ای؛ قطر سلول های وسطِ‏ برگ

µm؛ قطر اِسپورها

[Ptychostomum bimum (Schreb.) J.R.Spence]

-۲۰

..................... µm۱۸-۱۲

var. pseudotriquetrum ...............................

‎۱/۴۹‎‏*گياهان دوخانهای؛ قطر سلولهای وسطِ‏ برگ

µm؛ ۲۴ قطر اِسپورها

۴۹

۴۹* گياهان سرخ فام؛ برگ ها نيزه ای تخم مرغی،‏ نوک تيز؛

ميانرگبرگ قوی،‏ ارغوانی ‏ريک قهوهایفام،‏ اام ‏فته در

زير رأس بيرونبرآمده از آن؛ کنار ‏ٔه ب رگها ترکيبفته از دو

لاي ‏ٔه سلولی؛ ارتفاع سانتيمتر،‏ معمولاً‏ ارغوانی سرخ

قرمزی؛ ‏لای خاکهای نمناکِ‏ اسيدی قلوی در کنار ‏ٔه راه

ها،‏ آب های جاری،‏ اماکن آبچکان،‏ چوبزراها

...........

۶

...............................

B. pallens Sw. ex anon.

[Ptychostomum pallens (Sw. ex anon.) J.R.Spence]

‏کمانند تخممرغی کوه؛ دندانههای ‏ر‏

خطوطِ‏ قائم و/و‏ مُوَرب و وصل کنند ‏ٔه مفاصل و‏ بندک

های متقاطع؛ قطر اِسپورها

سانتيمتر؛ معمولاً‏ ‏لای خاک های ريگیِ‏ قلوی در

اماکن ‏ز،‏ ديونهای ريگی،‏ درزهای احجار

µm؛ -۳۶ ۲۲ ارتفاع گياهان

.............

B. algovicum Sendtn. ex Müll.Hal.

(Ptychostomum compactum Hornsch.)

۵۰ کپسول ±

۱،۵

....................

تذکر:‏

پخته.‏

يک گون ‏ٔه متحول و قابل تشخيص فقط در صورت موجوديتِ‏ کپسولهای

۵۰* کپسول طويلشده،‏ استوانهای .......................

مژههای دريچه ساده،‏ ابتدائی و‏ غايب؛ قطر اِسپورها

؛ ب رگها نيزهای و‏ تخم مرغی-نيزهای،‏ سرسوزنی؛

ميانرگبرگ قوی،‏ طويلاً‏ بيرونبرآمده از رأس؛ ارتفاع ميليمتر؛

‏لای کنارههای مرطوبِ‏ صخرههای قلوی

۵۱

(-۱۶)

۵

....................

µm ۲۴-۲۰

۵۱


…………….... B. archangelicum Bruch & Schimp.

[Ptycostomum archangelicum (Bruch & Schimp.)

J.R.Spence]

51* Endostome cilia appendiculate or nodulose; spores

18-30 µm in diameter ...................................... 52

52 Cilia of endostome nodulose; spores 18-24 µm in

diameter; leaf border developed, consisting of 2 rows

of elongated cells; capsule elongate-pyriform,

symmetrical; capsule mouth not oblique; leaves erect,

lanceolate, longly acuminate, not forming comal tufts;

costa stout, longly excurrent, reddish at base; plants to

5 mm high, shiny, brownish green; on moist soil

..........................… B. purpureo-lucidum J.Fröhl.

Note: Known only from the type (FRÖHLICH 1955).

52* Cilia of endostome appendiculate; spores 14-30 µm

in diameter; leaf border well developed ….......... 53

53 Spores 14-16 µm in diameter; plants synoicous;

peristome with wide perforations, perforations as long

as wide; leaves ovate-lanceolate to lanceolate; plants

to 4 cm high; on soil, waste ground, roadside banks ...

........................................ B. creberrimum Taylor

[Ptychostomum creberrimum (Taylor) J.R.Spence

&H.P.Ramsay]

53* Spores 18-30 µm in diameter; plants synoicous or

autoicous; peristome perforations 1.5-2.0 x as long

as wide; leaves ovate, ovate-lanceolate to lanceolate,

acuminate ………………….………................. 54

54 Spores 18-20 µm in diameter; plants synoicous or

autoicous; leaves entire or denticulate towards apex;

margins recurved, sometimes helically revolute; plants

green, reddish below, not sericeous, to 7.5 cm high,

on soil, in rock crevices and walls …………………..

………..…….. B. pallescens Schleich. ex Schwägr.

[Ptychostomum pallescens (Schleich. ex Schwägr.)

J.R.Spence]

Note: B. creberrimum and B. pallescens are very close and often

have been confused. The smaller spores and widely perforated

peristome processes usually separate the two species, but spores of

intermediate size do occur (SMITH 2004).

54* Spores 25-30 µm in diameter; plants synoicous;

leaves entire; margins recurved; plants yellowish

green, conspicuously sericeous, to 2 cm high; on

screes, flushes in alpine habitats …………………..

……………………… B. elwendicum C.Fehlner

55 Leaves broadly ovate, concave, rounded-obtuse to

suborbicular; leaf tips edged in a single to several

rows of short-cells that contrast with the pale and

laxely rhombic laminal cells; plants robust, to 4 cm

high, pale-green, laxely foliose; on calcareous tuff,

moist rocks with dripping water, in and nearby

streams and hot springs …………………………….

....................

B. archangelicum Bruch & Schimp.

[Ptycostomum archangelicum (Bruch & Schimp.)

J.R.Spence]

- ۱۸

۵۲ ............................................

µm ، ۲۴- ۱۸

۵

مژههای دريچه ضميمهدار و‏ گرهدار؛ قطر اِسپورها

µm ۳۰

مژه های دريچه گرهدار؛ قطر اِسپور ها ک ن ا ر ‏ٔه

حاشيه های برگ متکامل،‏ تشکيلفته از دو رده از سلول

های طويل شده؛ کپسول ‏ک مانندِ‏ طويل شده،‏ متناظر؛

دهان ‏ٔه کپسول نه مُوّرَب؛ برگها ايستاده،‏ نيزهای،‏ طويلاً‏ سر

سوزنی،‏ تشکيل ندهند ‏ٔه ب رگ های کاکُلی،‏ ميانرگبرگ قوی،‏

طويلاً‏ بيرون برآمده از رأس،‏ سرخفام در قاعده؛ ارتفاع

ميليمتر،‏ جلادار،‏ سبز قهوهایفام؛ ‏ی خاک های مرطوب

B. purpureo-lucidum J.Fröhl. ........................

تذکر:‏ شناخته شده فقط از روی نمون ‏ٔه تيپيگ FRÖHLICH) ۱۹۵۵).

مژههای دريچه ضميمهدار؛ قطر اِسپورها ک ن ا ر ‏ٔه

حاشيه های برگ خوب تکامل ‏فته .................

قطر اِسپورها µm۱۶-۱۴‎؛ گياهانِ‏ يکخانهای؛

سوراخهای ‏ن،‏ طول وعرض سوراخها مساوی؛ برگها تخم

مرغی-نيزهای نيزهای؛ ارتفاع سانتيمتر؛ ‏ی خاک،‏

اماکن انباشتِ‏ اشغال،‏ کناره راهها

، µm ۳۰-۱۴

۵۳

پِيريستوم

۴

.......................

B. creberrimum Taylo ...............................

[Ptychostomum creberrimum (Taylor) J.R.Spence

&H.P.Ramsay]

قطر اِسپور ها µm؛ گياهان يک خانه ای؛ طول

سوراخ های پِيريستوم مرتبه بزرگتر از عرضِ‏ شان؛

ب رگها تخممرغی،‏ تخممرغی-نيزهای نيزهای،‏ سرسوزنی

*۵۱

۵۲

*۵۲

۵۳

۳۰-۱۸ *۵۳

۲- ۱،۵

....

۵۴ ...................................................

۵۴

قطر اِسپور ها ،µm۲۰-۱۸ گياهان يک خانه ای؛ ب رگ ها

مکمل و‏ در سمتِ‏ رأس دندانه دار؛ حاشيه ها پَسخميده،‏

گاهگاه به شکل مارپيج دورخورده؛ گياهانِ‏ سبز،‏ در ‏ئين

سرخ فام،‏ نه ابريشم مانند؛ ارتفاع سانتيمتر؛ ‏ی

خاک،‏ درزهای احجار و ديوارها .......................

۷،۵

....................

B. pallescens Schleich. ex Schwägr.

[Ptychostomum pallescens (Schleich. ex Schwägr.)

J.R.Spence]

و بسيار ‏ديگر نزديک بوده و

تذکر:‏

اکثراً‏ مغشوش اند.‏ در تشخيص اين دو گونه موجوديتِ‏ اِسپور های کوچک و

پيريستومها سوراخهای ‏ن کمک می کنند؛ اسپورهای متوسطالبنيه نيز موجود

اند

B. pallescens

B. creberrimum

.(۲۰۰۴

SMITH)

قطر اِسپور ها µm؛ گياهان يک خانه ای؛ ب رگ ها

مکمل؛ حاشيه ها پَسخميده؛ گياهانِ‏ سبزِ‏ زرد فام،‏ بسيار

برجسته ريشه مانندِ‏ ابريشمی،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ ‏ی

سنگريزهها،‏ زيستگاههای آبچکان در کمربند آلپاين کوهها

..

۲

B. elwendicum C.Fehlner

۳۰-۲۵

............................

*۵۴

۵۵ ب رگها تخممرغی ‏ن،‏ مقر،‏ مُدَور - ن و ک کُند نيمهگوشواره

ای؛ انجامهای برگها ‏ا‏ يک و‏ چند رده از ه سلول ا ی

کوهِ‏ واقع در تقابل سلول های ورقهای بيرنگ و خفيفاً‏

لَوزیشکلِ‏ ؛ گياهان قویهيکل،‏ ارتفاع سانتيمتر،‏ سبزِ‏

بی رنگ،‏ خفيفاً‏ پُر برگ؛ ‏ی سينتر های آهکی،‏ صخره

های مرطوب و آبچکان،‏ در جويبارها و نزدکی آب های

جاری و چشمههای آبگرم

۴

.............................


Splachnobryaceae - Splachnobryum Müll.Hal.

S. aquaticum Müll.Hal.

Note: A pantropical and subtropical genus, with an uncertain

number of species. A recently revision of the SW Asian taxa by

ARTS (2001) has shown that the formerly recognized 3 taxa in SW

Asia all belong to S. aquaticum.

55* Leaves acute or acuminate; laminal cells oblonghexagonal

above, sometimes linear at the margins;

capsule erect or inclined ………. Funariaceae … 56

56 Capsule asymmetrical, inclined .……….…..…... 57

56* Capsule symmetrical, erect …..…...…........…... 59

57 Capsule sulcate, mouth oblique; annulus present,

revoluble; peristome present, joined at tips; seta

arcuate when young, flexuose and twisted with age;

leaves shortly pointed ……... Funaria Hedw. ... 58

Note: A taxon excluded from the key is Funaria brotherusii

J.Fröhl., nom. nov. pro F. pilifera Broth., recorded by

FRÖHLICH (1964). It is a doubtful taxon close to Entosthodon

muhlenbergii and recorded for the Himalayas and the Tibetan

plateau. However, it is not confirmed by the ‘Moss Flora of

China’ (LI XING-JIANG ET AL. 2003).

57* Capsule smooth; annulus absent; peristome teeth

free, not joined at tips; seta straight, not flexuose

and twisted when old; leaf margins toothed above;

leaves with long apiculus, apical cell of leaf to 450

µm long; costa ending in or below apex; spores

coarsely papillose; plants to 5 mm high, on basic

soil and among rocks in open habitats …………...

....................…… Entosthodon Schwägr. p.pte.

E. muhlenbergii (Turner) Fife

58 Seta 2-8 cm long, slender, flexuose, often strongly

twisted; leaves crowded, concave, ovate-lanceolate

to spathulate, entire or bluntly toothed; costa

ending below apex to excurrent; spores 16-24 µm

in diameter; plants yellowish-green, on disturbed

or cultivated ground, especially on the sites near

fire, on old walls and buildings ...........................

.................................. F. hygrometrica Hedw.

58* Seta to 1 cm long; similar to F. hygrometrica, but

leaves narrowly lanceolate, long acuminate; on sandy

soils ................... F. microstoma Bruch ex Schimp.

59 Calyptra mitrate, divided into 3-4 lobes at base;

peristome absent; leaves ovate to lanceolatespathulate;

leaf margins toothed above; capsule ±

pyriform, about 2 x as long as wide, not hemi

spherical when empty; seta 5-15 mm; spores

spinulose, 28-36 µm in diameter; plants to 5 mm

high; on damp soil in fields, waste places by streams,

ditches, pools and on soil from cleared streams ……...

................................ Physcomitrium (Brid.) Brid.

P. pyriforme (Hedw.) Bruch & Schimp.

Splachnobryaceae - Splachnobryum Müll.Hal.

S. aquaticum Müll.Hal.

......

تذکر:‏ يک جن‏ ‏نتروپيک ‏(گسترده در تمام مناطقِ‏ حار ‏ٔه روی زمين)‏ و جن ‏ِبحاره

ای،‏ تعدادِ‏ ‏معلوم گونهها.‏ تجديدنظر تکساهای جنوبغربِ‏ آسيا از جانب ARTS

نشان داده است که ۳ تکسای که در گذشته برای جنوبغربِ‏ آسيا شناسائی

شده بودند،‏ مربوط به .S aquaticum هستند.‏

(۲۰۰۱)

گرب*‏ ها نوکتيز و‏ سرسوزنی؛ سلولهای ورقهای طويلشده-‏

ششضلعی در ، گاهگاه خطی در حاشيهها؛ کپسولها

ايستاده و‏ مايل ..................

کپسول ‏مُتناظر،‏ مايل ..............................

۵۶* کپسول ‏متناظر،‏ ايستاده ...........................

کپسول شياردار،‏ دهانه مُوَرِب؛ قاتِ‏ حلقه مانند حاضر،‏

چرخشی؛ پيريستوم حاضر،‏ چسپيده به رأس ها؛ ه برسک ا

کمانیشکل در جوانی،‏ رشدِ‏ سن مارپيچی و ‏بخورده؛

ب رگها اندکی نوکتيز ..........

۵۶ ...

۵۷

۵۹

۵۸ ...

Funariaceae

Funaria Hedw.

تذکر:‏

(۱۹۶۴) جمعآوری شده است،‏ يک تکسونِ‏ است که در کليدِ‏

تشخيصی داخل نشده است.‏ اين تکسون مشکوک و نزديک به

اصلاً‏ در هيماليا و سطح مرتفع تبت جمعآوری شده است.‏ بههرحال،‏

و ديگران منحيث

اين تکسون در ‏"فلور خزههای چين"‏

تکسون تصديق شده درج است.‏

Broth. Funaria brotherusii J.Fröhl., nom. nov. pro F. pilifera که از

Entosthodon

(۲۰۰۳

LI XING-JIANG)

جانب FRÖHLICH

muhlenbergii

۵۵

۶۵

۵۷

۵۷* کپسول لشم؛ قاتِ‏ حلقه مانند غايب؛ دهان ‏ٔه کپسول فاقدِ‏

دندانه،‏ در انجامها نچسپيده؛ برسک راست،‏ نه مارپيجی و

‏بخورده در پيری؛ حاشيههای برگ در د ا دندانه ر ؛ ب رگ

ها يک انجامکِ‏ کوهِ‏ نوکتيز،‏ طول سلولهای انجامی برک

µm؛ ۴۵۰ ميانرگبرگ انجامفته در رأس و‏ در زير آن؛ اِسپور

ها پستانچههای متفاصل؛ ارتفا‏ ميليمتر؛ ‏ی خاک

های قلوی در ميانِ‏ صخرهها در زيستگاههای ‏ز

...........

۵

Entosthodon Schwägr. p.pte.

E. muhlenbergii (Turner) Fife

.............................

طول برسکها سانتيمتر،‏ ‏ريک،‏ مارپيچ،‏ اکثراً‏ شديداً‏

‏بخورده؛ برگ ها انبوه،‏ مقعر،‏ تخممرغی-نيزهای قاشقی،‏

واضحاً‏ دندانهدار؛ ميانرگبرگ انجامفته در زير رأس

و‏ بيرونبرآمده از رأس؛ اَسپورها بهقطر µm۲۴-۱۶‎؛ گياها ‏ِن

سبز-زردفام،‏ ‏ی اراضی وارونه شده ‏(تغييرفته)‏ و‏ زراعتی،‏

‏صو‏ ‏ی زيستگاه ها در نزديکی اماکنِ‏ حريق شده،‏

‏ی ديوارها و ساختمانها ‏(عمارات)‏

...................

F. hygrometrica Hedw.

،F. hygrometrica اما

۸- ۲

مکمل

۵۸

..............................

*۵۸ طول ۱

برسکها سانتيمتر؛ مشابه به

ب رگها ‏ريکاً‏ نيزهای وطويلاً‏ سرسوزنی؛ ‏ی خاکهای ريگی

F. microstoma Bruch ex Schimp.

.....................

سرپوش مشابه به کلاهِ‏ کشيش،‏ در قاعده منقسم به لبه؛

پِيريستوم غايب؛ برگها تخممرغی نيزهای-قاشقی؛ حاشيه

های برگ در دندانه دار؛ کپسول ‏ک مانند،‏ طول

کپسول دوچندِ‏ عرض آن،‏ در حالتِ‏ خالیبودن نه نيمکرهای؛

طول برسکها ميليمتر؛ ه اِسپور ا خ ا رک دار،‏ به قطر

µm؛ ۳۶-۲۸ ارتفا‏ گياهان ميليمتر؛ ‏ی خاکها در

اراضی نمناک،‏ اماکن انباشتِ‏ آشغال در امتداد آب های

جاری،‏ بندهای آب،‏ ‏بها و ‏ی خاکهای حاصل

شده از جویکی

۴-۳

±

۵

۱۵-۵

...........

Physcomitrium (Brid.) Brid.

P. pyriforme (Hedw.) Bruch & Schimp.

۵۹


59* Calyptra cucullate ... Entosthodon Schwägr. p.pte.

…………………………………………..……... 60

60 Peristome present, a single row of small, fugacious

teeth, up to 320 µm long; leaves concave, lanceolate

to ovate, bluntly toothed, bordered by 1 row

of narrow cells; apex acute to acuminate; costa

ending in or below apex; seta c. 10 mm; spores

papillose; plants to 5 mm high, on damp soil by

streams, on rock ledges and cliffs ..........................

............................... E. attenuatus (Dicks.) Bryhn

60* Peristome absent or rudimentary ....................... 61

61 Leaves unbordered or ± bordered by 1-2 rows of

narrow cells; leaves ovate-lanceolate, acuminate,

often ending in an arista, ± crenulate above; costa

ending below leaf apex; plants 4-5 mm tall, near

roadsides, grasslands … E. buseanus Dozy & Molk.

61* Leaves unbordered, entire ……………..….…… 62

62 Capsule ovate-pyriform, conspicuously glossy, golden

brown, inflated; upper leaves 3 times as long as wide;

leaves obovate-lanceolate, concave, gradually

acuminate from mid-leaf; costa vanishing below apex;

plants to 2 mm tall; on soil or in rock crevices ………

..……………………....... E. handelii (Schiffn.) Laz.

62* Capsule narrow-pyriform, dull reddish brown; upper

leaves 5-6 times as long as wide; leaves lanceolate; costa

not reaching leaf apex; plants gregarious, pale green; on

soil ………………...... E. angustifolius Jur. & Milde

63 Basal laminal cells strongly sinuose ..... Grimmiaceae (95)

63* Basal laminal cells smooth ……….…………….. 64

64 Peristome teeth divided into flat divisions with pitted

vertical striations between; leaves often falcate-secund,

long lanceolate, often subulate; capsule emergent, erect

to horizontal, often strumose ……………………..….

..Dicranellaceae - Dicranella (Müll.Hal.) Schimp. ... 65

64* Peristome teeth divided into 2 filiform divisions;

vertical striations absent; leaves mostly lanceolate,

acuminate or subulate; angular ells absent; capsule

immersed to emergent, subglobose to ± cylindrical,

erect to inclined, smooth …...... Ditrichaceae ... 66

65 Leaf margins narrowly recurved below; upper laminal

cells unistratose; costa occupying 1/5 width of leaf at

base; exothecial cells with ± straight longitudinal

walls, which are more heavily thickened than

transverse walls; plants bright to yellowish-green, 2-

10 mm high; on usually damp often basic soil on

banks, by roadsides, ditches and in fields ……………

...…………………......... D. varia (Hedw.) Schimp.

65* Leaf margins plane; upper laminal cells bistratose; costa

occupying 1/3 width of leaf at base; exothecial cells with

longitudinal cells which are slightly sinuose and hardly

thicker than the transverse walls; on similar habitat sites

to D. varia …………..... D. howei Renauld & Cardot

Entosthodon Schwägr. p.pte.

۵۹* کاليپترا کلاهک مانند ...

۶۰ ........................................................

۶۰

µm ۳۲۰

پِيريستوم حاضر،‏ يک رد ‏ٔه واحد از دندانه های کوچ ‏ِک

‏يدار و بیدوام به طول ؛ ب رگها مقعر،‏ نيزهای

تخممرغی،‏ واضحاً‏ دندانهدار،‏ محاطشده يک رده از سلول

های ‏ريک؛ رأس نوکتيز سرسوزنی؛ ميانرگبرگ انجاميده به

رأس و‏ در زير آن؛ برسک ها حدود ميليمتر؛ اِسپورها

پستانچهدار؛ ارتفاع گياهان ميليمتر؛ ‏لای خاکها در

اراضی نمناک در امتداد آب های جاری،‏ ‏لای تيه های

صخرهها و لب ‏ٔه پرتگاهها

پِيريستوم غايب و‏ بسيار ابتدائی .....................

رده از سلولهای

۶۱ ب رگها فاقدِ‏ کناره و‏

ري ک ؛ ب رگها تخممرغی-نيزهای،‏ سرسوزنی،‏ اکثراً‏ انجامفته در

يک مويکِ‏ سُوغهمانند،‏ در ‏لا قدری کنگرهای؛ ميانرگبرگ انجام

‏فته در زير رأسِ‏ ؛ ارتفاع گياه ۵-۴ ميليمتر؛ در نزديکی کنار ‏ٔه راه

ها،‏ سبزهزارها ..............

گرب*‏ ها فاقد کناره،‏ مکمل ...........................

کپسول تخم مرغی-‏ ک مانند،‏ واضحاً‏ جلادار،‏ قهوه ای

طلائی،‏ مُتَوَرِم؛ طول برگهای فوقانی سه ‏ر بزرگتر از عرض؛

ب رگها تخممرغی وارونه-نيزهای،‏ مقعر،‏ از قسمت وسط برگ

به تدريج سرسوزنیشده؛ ميانرگبرگ ‏پديدشده در زير رأس؛

ميليمتر؛ ‏لای خاک و‏ در درزهای احجار

۱۰

۵

E. attenuatus (Dicks.) Bryhn

۶۱

......

± کنارهدار ۲-۱

E. buseanus Dozy & Molk.

۶۲

...

E. handelii (Schiffn.) Laz.

E. angustifolius Jur. & Milde

ارتفاع ۲

..............................

۶-۵

*۶۰

۶۱

۶۲

۶۲* کپسول ‏ريک-‏ ک مانند،‏ قهوهای سرخ فامِ‏ ‏ريک؛ طوِل

ب رگهای فوقانی مرتبه بزرگتر از عرض؛ برگها نيزهای؛

ميانرگبرگ نه رسيده رأسِ‏ برگ؛ گياهانِ‏ گروه زی،‏ سبز کم

رن؛ ‏لای خاک .......

سلولهای ورقهای قاعدای شديداً‏ موجدار ... Grimmiaceae

ورقهای قاعدای لشم ......................

(۹۵)

۶۳

۶۴

۶۳* سلولهای

۶۴

ُ

......................................................

۶۵ ... Dicranellaceae - Dicranella (Müll.Hal.) Schimp.

۲

*۶۴

پِيريستوم منقسم به بخشهای متورم،‏ در ميان هر بخش شيار

های فرورفته عمودی؛ اکثراً‏ داسمانند-يکسويه،‏ طويلاً‏ نيزهای،‏

اکثراً‏ درفشی؛ کپسول نمان،‏ ايستاده افقی،‏ اکثراً‏ غده دار

پِيريستوم منقسم به بخش ‏ر مانند؛ شيار های فرورفته

عمودی غايب؛ ب رگها اکثراً‏ نيزهای،‏ سرسوزنی و‏ درفشی؛

سلولهای زاويهای غايب،؛ کپسول جافته در اندام ديگر

نمان،‏ نيمکرهای استوانهای،‏ ايستاده مايل،‏ لشم

....

۶۶ ...

Ditrichaceae

±

.................................

حاشيههای برگ در ‏ئين ‏ريکاً‏ پَسخميده؛ سلول های ورقه

ایِ‏ فوقانی يک لايه ای؛ ميانرگبرگ احتوا کنند ‏ٔه يک پنجم

عرضِ‏ برگ در قاعده؛ اپيدرم کپسول ديوارهای راس ‏ِت ±

طولانی و خيلی بيشتر ضخيمشده در مقايسه ديوارهای

عرضانی؛ گياهانِ‏ جلادار سبز-زرد فام،‏ ارتفاع

ميليمتر؛ معمولاً‏ ‏لای خاک های مرطوبِ‏ قلوی در اماکن

کمعمقِ‏ آبهای جاری،‏ کنار ‏ٔه راهها،‏ کنال ها و در مزارع

۱۰-۲

.

D. varia (Hedw.) Schimp.

.............................

۶۵

۶۵* حاشيههای برگ مسطح؛ سلول های ورقهای فوقانی دو لايه

ای؛ ميانرگبرگ محتوی يکسومِ‏ عرض برگ در قاعده؛ اپيدرم

کپسول ديوارهای طولانی قدری موجدار،‏ نچندان ضخيم

زيستگاه

تر از ديوارهای عرضانی؛ مانن ‏ِد

ها

.D varia ‏لای عينِ‏

D. howei Renauld & Cardot

........................


66 Laminal cells in upper part of leaf quadrate; capsule

erect, inclined or curved, frequently sulcate when

dry; leaves ovate to narrowly lanceolate; margins

often bluntly toothed towards apex; lamina cells

smooth or slightly papillose, unistratose; leaf margins

recurved; costa ending in apex to excurrent; plants

varying in colour from yellowish-green to vinous or

brownish-red, to 3 (-5) cm tall, usually calcifuge, on

various substrata, especially soil; frequently

occurring in urban and industrial areas ...................

…………………………......:..... Ceratodon Brid.

C. purpureus (Hedw.) Brid.

66* Laminal cells in upper part of leaf quadrate or

rectangular; capsule erect or inclined, smooth ……..

...................... Ditrichum Timm ex Hampe ... 67

67 Plants 1-10 cm tall; laminal cells unistratose; leaves

with long, fine subula gradually tapering from

sheathing base; plants yellowish-green to dark green,

glossy, silky, usually 2-10 cm high, strongly

tomentose below; on basic soil in grassland, on cliffs

or sand dunes, rarely on acidic soil ……………….…

….………….…… D. flexicaule (Schwägr.) Hampe

67* Plants small, to 1.5 cm tall; laminal cells bistratose

above; upper cells quadrate to rectangular; leaf

margins recurved, denticulate above; leaves

erect-patent, slightly secund; rhizoidal gemmae

(100-150 µm) abundant on sterile plants, yellow

or yellowish-brown, ± pyriform; on sandy soil on

banks and in quarries .......................................

……..…………… D. pusillum (Hedw.) Hampe

68 Leaf margins strongly thickened, 2- to multistratose;

leaves lanceolate to broadly lingulate, bluntly acute to

rounded; laminal cells smooth to weakly papillose, 6-

14 µm in diameter; plants blackish green; on rocks and

stones in the flood-zone of rivers or periodically

submerge …… Pottiaceae - Cinclidotus P.Beauv.

C. riparius (Host ex Brid.) Arn.

Note: According to ERDAĞ & KÜRSCHNER (2011), the Himalayan

(Kashmir) C. acutifolius is synonymous with C. riparius.


69 Upper laminal cells short-rectangular, papillose or

mamillose; capsule globose, striate when dry; neck

absent; leaf margins often serrate or mamillose by

projecting ends of cells ......... Bartramiaceae ... 70

69* Upper laminal cells rounded ............................. 78

70 Leaves narrowly to linear-lanceolate, bistratose at

least at the margins; subfloral whorls absent; leaves

erect, rigid when dry; plants glaucous green, 1-2 cm

high; on soil, in rock crevices and ledges plants on

banks or cliffs in dry or fairly moist habitats ……….

.............................................. Bartramia Hedw.

B. aprica Müll.Hal.

سلول های ورقه ای در بخش فوقانی برگ ها چهارضلعی؛

کپسول ايستاده،‏ مايل و‏ خميده،‏ اکثراً‏ شياردار در خشکی؛

ب رگها تخممرغی نيزهای ‏ريک؛ حاشيهها اکثراً‏ به وضاحت

دندانه دار به استقامتِ‏ رأس؛ سلول های ورقه ای لشم و‏

قدری پستانچهدار،‏ يکلايهای؛ حاشيههای برگ پَسخميده؛

ميانرگگ انجاميده به رأس و‏ بيرونبرآمده از آن؛ گياهان

رنگهای متغير از سبز-زردفام سرخ قرمزی و‏ سرخ-قهوه

ای فام؛ ارتفاع سانتيمتر؛ معمولاً‏ قلوی دوست،‏

‏لای مواد ‏تلف،‏ بخو‏ خاکزی؛ به کثرت پيدا شده

در مناطق شهری و صنعتی

(۵-) ۳

.............................

....................................

Ceratodon Brid.

C. purpureus (Hedw.) Brid.

۶۶

۶۶* سلول های ورقه ای در بخش فوقانی برگ چهار ضلعی و‏

مستطيلی؛ کپسول ايستاده و‏ مايل،‏ لشم

.................

۶۷ ...

Ditrichum Timm ex Hampe

..................

۱۰-۱

بلندی گياهان سانتيمتر؛ سلول های ورقه ای يک

ا لايه ی ؛ ب رگ ها درفش های طويل و ظريفِ‏ به تدريج

‏ريکشونده از قاعد ‏ٔه نيامی؛ گياهانِ‏ سبز-زردفام سبز

‏ريک،‏ بُراق،‏ پوشش انبوهِ‏ نمد مانند در ‏ئ؛ ‏لای

خاکهای قلوی در سبزه زارها،‏ لب ‏ٔه پرتگاهها و‏ ديونهای

ريگی،‏ به ندرت ‏لای خاک های اسيدی ..............

D. flexicaule (Schwägr.) Hampe

.....................

ارتفاع ۱،۵

۶۷

۶۷* گياهانِ‏ کوچک،‏ سانتيمتر؛ سلول های ورقهای

برسکدار در ‏لا؛ سلولهای فوقانی چهار ضلعی مستطيلی؛

حاشيههای برگ پَسخميده،‏ دندانهدار در ‏لا؛ برگها ايستاده-‏

گسترده،‏ قدری متمايل به يکسُويه ‏(واه ‏مه)،‏ Gemmaهای

وافر ‏لای گياهانِ‏ عقيم،‏ زرد و‏

ريشه نما

زرد-قهوه ای فام،‏ ‏ک مانند؛ ‏لای خاک های ريگی در

بخشهای کمعمق آبهای جاری و اماکن استخراج مواد معدنی

و سنگها ...................

حاشيه های برگ شديداً‏ ضخيمشده،‏ ای؛

ب رگها نيزهای زنچه ایِ‏ ‏ن،‏ واضحاً‏ نوکتيز مُدَوَر؛

سلول های ورقهای لشم ضعيفاً‏ پستانچهدار،‏ به قطر

؛ گياهان رنگِ‏ سبزِ‏ ‏ريک؛ ‏لای صخره ها و

سنگلاخها در زون ‏تانی درها و‏ زيستگاه های سيلابی

دوره

D. pusillum (Hedw.) Hampe

- ۶

۲ چندينلايه

Pottiaceae - Cinclidotus P.Beauv.

C. riparius (Host ex Brid.) Arn.

C. acutifolius (۲۰۱۱)

KÜRSCHNER

C. riparius

(µm۱۵۰-۱۰۰)

±

ای ............

µm۱۴

تذکر:‏ به اساس ارزبی و

هيماليائی ‏(کشميری)‏ يک گون ‏ٔه مترادفِ‏

است.‏

ERDAĞ

۶۸

۶۸* گياهان يکسری از ويگی های متفاوت ............

سلول های ورقهای فوقانی مستطيلیِ‏ کوه،‏ پستانچه دار و‏

پستانک دار؛ کپسول کُروی،‏ راست در خشکی؛ گردن

غايب؛ حاشيههای برگ اکثراً‏ اَرهاِی و‏ پستانکها درانجام

های بيرونبرآمد ‏ٔه

۶۹* سلولهای ورقهای فوقانی مُدَوَر ......................

۷۰ ب رگهای نيزهایِ‏ ‏ريک خطی،‏ حد اقل در حاشيهها دولايهای؛

چرخههای زيرگُلی غايب؛ب رگها ايستاده،‏ استوار در خشکی؛

گياهان سبز مُکَدَر،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ ‏لای خاک،‏ درز

های احجار،‏ و روينده در کناره های اماکن کمعمق آبهای

جاری و‏ لب ‏ٔه پرتگاها در اماکن زيستِ‏ خشک و‏ نسبتاً‏ مرطوب.‏

۶۹

۷۰ ...

۷۸

Bartramiaceae

Bartramia Hedw.

B. aprica Müll.Hal.

سلولها .......

۲-۱

........................................

۶۹


70* Leaves lanceolate to ovate-lanceolate, unistratose;

subfloral whorls of branches usually present; plants

on soil or rock in wet or swampy habitats …………

......................................... Philonotis Brid. ... 71

71 Leaves appressed when dry, erect or secund; costa

excurrent, often with stiff aristate points ………

…………………………………………………. 72

71* Leaves ± soft; costa not excurrent in a stiff arista

...................................................................... 73

72 Leaf margins flat, serrate; leaves triangularlanceolate;

costa long excurrent in an arista; on

damp soil and near stream banks …………...........

...…………........... P. turneriana (Schwägr.) Mitt.

72* Leaf margins recurved, toothed, teeth double; costa

short or long excurrent; leaves triangular-lanceolate,

weakly to strongly secund; laminal cells narrowly

rectangular to linear, strongly mamillose at upper ends;

plants small, yellowish green to glaucous; on damp rock

ledges …………………………... P. thwaitesii Mitt.

73 At least upper cells of leaves with mamillae

projecting from upper ends of cells (distal); marginal

teeth single; margins plane or narrowly recurved;

costa excurrent; plants pale green, 1-6 cm tall; on

damp soil and in rock crevices …………….……

…………..……......... P. marchica (Hedw.) Brid.

73* Mamillae projecting at one or both ends ........... 74

74 Leaves with plane margins and single teeth, not

plicate ........................................................... 75

74* Leaves with recurved margins and teeth double,

plicate at least near base .................................. 76

75 Leaves ± imbricate, straight or sub-secund when

dry, falcato-secund when moist, shortly acuminate;

laminal cells ± rectangular throughout; costa ending

below apex to shortly excurrent, smooth or slightly

papillose at back; plants moderately robust, to 5 cm

tall; on damp or wet soil or rocks by streams, lakes

and marshy ground ……………………...…………

……....................................... P. caespitosa Jur.

75* Leaves erecto-patent (dry and wet), acuminate;

laminal cells narrow, ovate-hexagonal above, wider

and rectangular at base; costa excurrent, denticulate

on back at tip; on damp and wet soil and marshy

ground .......................... P. falcata (Hook.) Mitt.

76 Leaves helically imbricate; costa coarsely papillose at

back; plants robust, tomentose below, to 12 cm

high; in acidic springs, flushes by streams and on

marshy grounds :::....................... P. seriata Mitt.

76* Leaves not helically imbricate; costa smooth or only

slightly papillose at back ………………………. 77

۷۰* ب رگها نيزهای ‏م مرغی ‏-نيزهای،‏ يکلايهای؛ چرخههای

زيرگُلی در شاخهها معمولاً‏ حاضر؛ گياهانِ‏ خاک زی و‏

روينده ‏لای احجار در زيستگاههای مرطوب و‏ ‏تلاقی

..

۷۱ ...

Philonotis Brid.

..............................

۷۱ ب رگ ها ‏م فشرده ‏(چسپيده)‏ در خشکی،‏ ايستاده و‏

يکسُويه؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده از رأس،‏ اکثراً‏ نکته های

سختِ‏ مويک ها

گرب*‏ ها نرم؛ ميانرگبرگ نه برآمده از رأس مثل يک موي ‏ِک

سُوغهمانندِ‏ سخت ..................................

حاشيههای برگ مسطح،‏ اَره اِی؛ برگها سه وجهی-نيزهای؛

ميانرگبرگ طويلاً‏ بيرونشده از رأس مثل مويکِ‏ سُوغهمانند؛

‏لای خاک های نمناک و در نزديکی اماکنِ‏ کم عمق در

نزديکی آب های جاری ..

۷۲* حاشيههای برگ پَسخميده،‏ دندانهدار،‏ دندانهها مضاعف؛

ميانرگبرگ بيرونشده از رأس به شکل کوه و‏ دراز؛ برگها

سه وجهی ‏-نيزه ای،‏ خفيفاً‏ و‏ شديداً‏ يکسُويه؛ سلول های

ورقه ای نزديکاً‏ مستطيلی خطی،‏ شديداً‏ پستانک دار در

انجامهای فوقانی؛ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ زردفام سبزِ‏ تيره؛

‏لای تيههای صخرههای نمناک .....

حدِ‏ اقل سلولهای فوقانی برگها برآمدگیهای پستانک

مانند در انجامهای ‏لای سلولها ‏(متفاصل)؛ دندانههای

حاشيوی منفرد؛ حاشيه ها مسطح و‏ نزديکاً‏ پَسخميده؛

ميانرگبرگ بيرونبرآمده از رأس؛ گياهان سبز کمرنگ،‏ ارتفاِع

سانتيمتر؛ ‏لای خاکهای نمناک و درز های احجار

۷۲ ...................................

۷۳

P. turneriana (Schwägr.) Mitt.

P. thwaitesii Mitt.

P. marchica (Hedw.) Brid.

±

۷۱

۷۲

۷۳

ا -۶

.............................

*۷۳

پستانکها بيرون شده در يک و‏ هردو انجام .........

۷۴ ب رگها حاشيههای مسطح و يک دندانِ‏ واحد،‏ چين و

‏ب ‏ورده ........................................

گرب*‏ ها حاشيههای پَسخميده و دوندانهای،‏ چين و ‏ب

خورده حد اقل در نزديکی قاعده ....................

۷۵ ب رگ ها خشت کاری شکل،‏ راست و‏ نيمه يکسُويه در

خشکی،‏ خميد ‏ٔه داس مانند و يکسُويه در ‏زگی،‏ نوک تيِز

کوه؛ سلولهای ورقهای در مجموع مستطيلی؛ ميانرگبرگ

انجامفته در زير رأس کوهاً‏ بيرونبرآمده از آن،‏ لشم و‏

قدری پستانچهدار در عقب؛ گياهان تنومندی معتدلانه،‏

سانتيمتر؛ ‏لای خاک های نمناک و‏ مرطوب

و‏ ‏لای صخرهها در نزديکی آب های جاری،‏ جهيلها و

اراضی ريگزارِ‏ مرطوب و نرم ..........

گرب*‏ ها ايستاده-گسترده ‏(در حالتِ‏ خشکی-‏ زگ ی)،‏ سر

سوزنی؛ سلول های ورقهای ‏ريک،‏ ‏م مرغی-نيزهای در ‏لا،‏

‏نتر و مستطيلی در قاعده؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده از رأس،‏

پشتِ‏ دندانهدار در نوک؛ ‏لای خاک های مرطوب و نمناک و

اراضی ريگزارِ‏ مرطوب و نرم .........

۷۶ ب رگها خشتکاری شکل مارپيچی؛ ميانرگبرگ در پشت پستانچه

های متفاصل؛ گياهانِ‏ قوی،‏ نمد مانند در ‏ين،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ در چشمههای اسيدی،‏ اماکن آبچکان در نزديکی آب

های جاری،‏ اراضی ريگزارِ‏ مرطوب و نرم

گرب*‏ ها نه مارپيچاً‏ خشت کاری شکل؛ ميانرگبرگ لشم و‏

فقط قدری پستانچهدار در عقب

۷۴

۷۵

۷۶

P. caespitosa Jur.

±

P. falcata (Hook.) Mitt.

۱۲

P. seriata Mitt.

.......

۷۷ ....................

ارتفاع ۵

۷۴

۷۵

۷۶


77 Plants robust; leaves adpressed, usually secund when

dry, erecto-patent to falcato-secund when moist,

1.8-3.0 mm long; costa (80-)130-240 µm wide near

base; laminal cells near costa at widest part of leaf

50-90 µm long; perigonial leaves acute; plants pale

green to bright green, to 10 (-20) cm high, in

permanently wet calcareous sites ...........................

................ P. calcarea (Bruch & Schimp.) Schimp.

Note: A very polymorphic species with its varieties in urgent need

of re-definition.

77* Plants slender to robust; leaves imbricate when dry,

erect-patent to falcate or sub-secund when moist,

0.5-1.5 (-2.0) mm long; costa 60-130 µm wide near

base; laminal cells 25-40 µm long; perigonial leaves

obtuse or acute; plants slender to robust, up to 15

cm high; in springs, flushes, on marshy ground and

damp and wet places ……….................................

…................................ P. fontana (Hedw.) Brid.

Note: A very polymorphic species with its varieties in urgent need

of re-definition.

78 Basal laminal cells narrowly rectangular, pellucid or

hyaline .......................................................... 79

78* Basal laminal cells rounded or rectangular, opaque ..

...................................................................... 84

79 Capsule long exserted; calyptra large, mitrate,

yellowish, covering the whole capsule; operculum

longly rostrate; leaf margins plane ..........................

............ Encalyptaceae - Encalypta Hedw. ... 80

Note: Encalypta intermedia, E. rhaptocarpa, and E. vulgaris are in

a complex of very polymorphic taxa with great difficulties in

deliminating individual species. They often integrate to such an

extent that the specific status of the taxa is open to question (HEYN

& HERRNSTADT 2004, SMITH 2004).

79* Capsule exserted to immersed; calyptra smaller,

cucullate, not covering the whole capsule; leaf

margins plane, incurved or recurved .................. 83

80 Leaves narrowly lanceolate, gradually tapering to

apex; costa excurrent in a hyaline or yellowish arista,

mid-leaf cells 8-10 µm wide; capsule smooth when

moist; plants dull green; on basic montane rocks …..

..................................................... E. alpina Sm.

80* Leaves lingulate-spathulate, abruptly narrowed only

near apex; mid-leaf cells 10-20 µm wide; capsule

smooth or striate when moist ........................... 81

81 Capsule smooth when moist; calyptra entire or

erose; peristome usually absent; spores coarsely

papillose; leaves lingulate or spathulate, obtuse to

acute, with or without apiculus; costa ending below

apex, sometimes excurrent (fo. apiculata), or long

excurrent (fo. pilifera), smooth at back above; plants

to 2 cm high; on basic rocks, walls, cliffs, and soil,

frequent basic ……………....................................

گياهانِ‏ سترگ؛ برگ ها ‏م فشرده،‏ معمولاً‏ يکسُويه در

خشکی،‏ ايستاده-گسترده داسمانند ‏-يکجانبه در ‏زگی،‏

به طول ميليمتر؛ عرضِ‏ ميانرگبرگ (۸۰)-۱۳۰ -

در نزديکی قاعده؛ طول ‏ن ترين قسمت سلول

های ورقهای در همجواری ميانرگبرگ ؛ ب رگهای

گلپوش نوکتيز؛ گياهانِ‏ سبز کمرنگ سبز روشن،‏ ارتفا‏

سانتيمتر؛ در زيستگاههای آهکی هميشه مرطوب

µm ۹۰- ۵۰

P. calcarea (Bruch & Schimp.) Schimp.

۳،۰-۱،۸

µm۲۴۰

(۲۰- )۱۰

................

تذکر:‏ يک گون ‏ٔه خيلی چندشکل،‏ واريتههائی که به زودترين فرصت مستلزم

‏زرسی مجدد هستند.‏

۷۷

‎۷۷‎‏*گياهان ‏ريک قوی؛ برگها خشتکاریشکل در خشکی،‏

ايستاده-گسترده داسمانند و‏ نميهيکسُويه در ‏زگی،‏ بهطول

ميليمتر؛ عرض ميانرگبرگ

در نزديگِ‏ قاعده؛ طول سلولهای ورقهای ؛ ب رگ

های گلپوش کُند ن وک و‏ ن وک تيز؛ ارتفا‏ گياهان

سانتيمتر؛ در چشمهها،‏ اماک ‏ِن آبچکان ، ‏لای اراضی ريگزاِر

مرطوب و نرم و محلاتِ‏ مرطوب و نمناک

µm۱۳۰ -۶۰

µm ۴۰-۲۵

۱۵

(۲-) ۱،۵-۰،۵

..................

P. fontana (Hedw.) Brid. ..............................

تذکر:‏ يک گون ‏ٔه خيلی چندشکل،‏ واريتههائی که به زودترين فرصت مستلزم

‏زرسی مجدد هستند.‏

۷۸

۷۹ ............................................

.....

*۷۸

۸۴ ...................................................

۷۹

سلول های ورقه ای قاعدوی مستطيلیِ‏ ‏ريک،‏ بدن نما و‏

شفاف

سلولهای ورقهای قاعدوی مُدَوَر و‏ مستطيلی،‏ مُکَدَر

کپسول طويلاً‏ بيرون برآمده،‏ سرپوش بزرگ،‏ مشابه به کلاِه

کشيش،‏ زرد فام،‏ محاط کنند ‏ٔه تمامِ‏ کپسول؛ سرپوش کپسول

طويلاً‏ منقاری؛ حاشيههای برگ مسطح ...................

۸۰ ...

Encalyptaceae - Encalypta Hedw.

...........

و vulgaris بخ .E ش ی ا ز

تذکر:‏

کومپلسِ‏ تکساهای خيلی چند شکل و حاوی مشکلاتِ‏ عظيم در تشخيص

هريک از گونهها.‏ اينها اکثراً‏ آن پيمانه همديگر ادغام می شوند که موقعي ‏ِت

تکسونوميکی هريک از تکسونها ‏روشن میماند

HERRNSTADT و HEYN)

E. rhaptocarpa ،Encalypta intermedia

.(۲۰۰۴

SMITH ،۲۰۰۴

۷۹* کپسول بيرونبرآمده ‏افته در اندام ديگر؛ ک دهان ‏ٔه پ س و ل

کوچکتر،‏ کلاهک مانند،‏ محاط نکنند ‏ٔه تمامِ‏ کپسول؛ حاشيه

های برگ مسطح و‏ پَسخميده ......................

۸۰ ب رگ ها ‏ريکاً‏ نيزه ای،‏ به تدري‏ ‏ريک شده به سمتِ‏ رأس؛

ميانرگبرگ بيرون برآمده از رأس در يک مويکِ‏ سيخ مانن ‏ِد

شفاف و‏ زردفام؛ عرضِ‏ سلولهای وس ‏ِط ب رگ

کپسول لشم در ‏زگی؛گياهان سبِزمُکَدَر؛ ‏لای صخرههای

قلوی در مناطق کوهستانی

گرب*‏ ها زنچهای-قاشقی،‏ دفعتاً‏ ‏ريک شده در نزديکی رأس؛

عرضِ‏ سلولهای وسطِ‏ برگ µm۲۰-۱۰‎؛ کپسول لشم و‏

شياردار در ‏زگی

کپسول لشم در ‏زگی؛ سرپوش مکمل و‏ چاکدار؛

پِيريستوم معمولاً‏ غايب؛ اِسپورها پستانچههای متفاصل؛

ب رگ ها زنچه ای و‏ قاشقی،‏ کُند نوک نوک تيز،‏ و‏

بدونِ‏ کلهگک و‏ نُوکک؛ ميانرگبرگ انجامفته در زير رأس،‏

گاهگاه بيرونبرآمده از رأس و‏ طويلاً‏ بيرون

برآمده از رأس pilifera) ،(fo. و در سمتِ‏ ‏لائی پشتِ‏

ميانرگبرگ لشم؛ ارتفا‏ سانتيمتر؛ ‏لای احجار آهکی،‏

ديوارها،‏ لب ‏ٔه پرتگاهها و خاک؛ معمولاً‏ خيلی وافر در زيست-‏

۸۳

۱۰- ۸ ؛µm

E. alpina Sm.

.................

۸۱ ...................................

(fo. apiculata)

۲

۸۱

۸۰


.............................................. E. vulgaris Hedw.

81* Capsule longitudinally ribbed when moist ......... 82

82 Setae short, yellow, c. 1-3 mm; peristome absent or

fragile, fugacious; leaves spathulate, obtuse or with

short apiculus; lamina cells c. 18 µm in diameter;

plants to 2 cm tall, mainly in rock crevices of xeric

habitats ………………............ E. intermedia Jur.

82* Setae red, up to 4 mm long; peristome present,

short, at least rudimentary, often consisting of pale,

fragile teeth; leaves lingulate-spathulate; costa

excurrent in acuminate, sometimes hyaline point,

papillose at back above; lamina cells 12-16 µm in

diameter; plants 2(-5) cm high; on basic rocks …….

.................................... E. rhaptocarpa Schwägr.

83 Plants robust (similar in habit to Polytrichum); leaves

without hyaline hair-point; leaves with erect

sheathing basal, whitish part; margins of leaves and

upper part of leaf sheath sharply toothed; plants up

to 8 cm high, light green; on shady basic soil and

rocks in woods in montane habitats ...................

…….................. Timmiaceae - Timmia Hedw.

T. bavarica Hessl.

83* Plants generally smaller; leaves without erect

sheathing basal part; margins generally entire above;

hyaline hair-points often present ...........................

………………………............... Pottiaceae (127*)

84 Laminal cells smooth ....................................... 85

84* Laminal cells papillose ..................................... 93

85 Leaves lanceolate, lingulate to elliptical; margins

bordered or unbordered, entire or dentate, with

single or double teeth; laminal cells large, > 20 µm,

pellucid ......................................................... 86

85* Leaves various, often linear-lanceolate; margins

unbordered, entire, if denticulate then laminal cells

< 20 µm ……………...................................... 88

86 Plants frequently complanate; fertile shoots erect,

sterile shoots prostrate to arcuate; leaves broad, ±

ovate lanceolate; leaves bluntly toothed from ± near

base of leaf; laminal cells mostly (17-) 20-50 µm

wide; plants lax, dark green; on soil and rocks in

woods, by streams and marshes ...………....….

.....… Plagiomniaceae - Plagiomnium T.J.Kop.

P. rostratum (Schrad.) T.J.Kop.

86* Plants not complanate; both, fertile and sterile shoots

erect ................ Mniaceae - Mnium Hedw. ... 87

87 Laminal cells collenchymatous, with clear corner

thickenings; leaf margins with a strong border,

toothed from half-way or below, teeth double,

blunt or sharp or sometimes border ± entire in lower

leaves; plants dark green, deep red below; on moist

soil and rocks in woods, usually in basic habitats …..

...................... M. marginatum (Dicks.) P.Beauv.

گاه های قلوی ......................

۸۱* کسول در ‏زگی آراسته ساختمان ه ا ی رگمانند ....

بُرسکها کوه،‏ زرد،‏ حدود ميليمتر؛ پيريستوم غايب

و‏ شکنند،‏ ‏يدار؛ برگها قاشقی،‏ کُندنوک و‏ انجام ‏ِک

کوهِ‏ نوک تيز؛ قطر سلول های ورقه ای حدود µm؛

بلندی سانتيمتر،‏ عمدً‏ در درز های سنگ ها در

زيستگاههای خشک ................

بُرسکها سرخرنگ،‏ ميليمتر طويل؛ پيريستوم حاضر،‏

اما کوه و‏ حدِ‏ اقل خيلی ابتدائی،‏ اکثراً‏ دندانه های

بيرنگ و شکنند؛ برگها زنچهای ‏-قاشقی؛ ميانرگبرگ بيرون

برآمده به يک نکت ‏ٔه گاهگاه جلادارِ‏ سرسوزنی،‏ بخش ‏لائی

عقبِ‏ برگ پستانچه دار؛ قطر سلول های ورقه ای

µm؛ ارتفا‏ سانتيمتر؛ ‏لای احار آهکی ......

E. vulgaris Hedw.

۸۲

۱۸

E. intermedia Jur.

۱۶-۱۲

E. rhaptocarpa Schwägr.

۳-۱

۴

۲

(۵) ۲

.............................

گياهِ‏ قوی ‏(در ظاهر مشابه به (Polytrichum ؛ ب رگها فاقد

انجام های نکتهاِی جلادارِ‏ مويکها،‏ اما بخشهای سفيد

فامِ‏ پوششی قاعدهای؛ حاشيههای برگ و بخشهای فوقانی

نيامِ‏ برگ دندانه های تيز؛ ارتفا‏ سانتيمتر،‏ سبز

روش؛ ‏لای خاک های قلوی سايه رُخ و صخره ها در

زيستگاههای کمربندِ‏ مونتان کوهها ........................

۸

Timmiaceae - Timmia Hedw.

T. bavarica Hessl.

.......................

۸۲

*۸۲

۸۳

۸۳* گياهانِ‏ معمولاً‏ کوچک؛ برگها فاقدِ‏ بخشها ايستاد ‏ٔه پوششی

قاعدهای؛ حاشيههای برگ معمولاً‏ مکمل در ‏لا؛ انجامهای

جلادارِ‏ مويکها اکثراً‏ حاضر ............................

Pottiaceae (127*)

.....................................

سلولهای ورقهای لشم ..............................

۸۴* سلولهای ورقهای پستانچهدار .......................

۸۵ ب رگها نيزهای،‏ زنچه بيضویشگل؛ حاشيههای برگ

کناره دار و‏ بدون کناره،‏ مکمل و‏ دندانه دار،‏ دندانه

های منفرد و‏ مضاعف؛ سلولهای ورقهای بزرگ،‏ بزرگتر از

۸۵

۹۳

ای

۸۴

،µm ۲۰ بدننما .................................... ۸۶

۸۵

گرب*‏ ها خيلی متغييرالشکل،‏ اکثراً‏ خطی-تيزهای؛ حاشيهها

فاقد کناره،‏ مکمل،‏ اگر دندانهدار،‏ در آنصورت سلولهای

ورقهای کوچکتر از

۸۶ ب رگها ‏واره ‏شده؛ نوشاخههای ‏رور ايستاده،‏ نوشاخه

های عقيم خزيده بر زمين و‏ کمانی شکل؛ برگها ،

نيزه ایِ‏ تخم مرغی؛ برگ ها واضحاً‏ دندانه دار از نزديکی

قاعد ‏ٔه برگ؛ عرض سلولهای ورقهای اکثراً‏

µm؛ گياهانِ‏ سُس،‏ سبز ‏ريک؛ ‏لای خاکها و صخره

ها در چوبزار ها،‏ در امتدادِ‏ آب های جاری و سطوح

آبچکان

۸۸ .......................... µm ۲۰

±

±

۵۰-۲۰ (-۱۷)

Plagiomniaceae - Plagiomnium T.J.Kop.

P. rostratum (Schrad.) T.J.Kop.

...

۸۶* گياهانِ‏

....................

۸۷

‏نشده؛ نوشاخههای ‏رور و عقيم هردو ايستاده..‏

87 ... Mniaceae - Mnium Hedw.

سلول های ورقهای کلانشيمیشده ‏(واژهمه)،‏ گوشههای

واضحاً‏ ضخيم شده؛ حاشيههای برگ کنار ‏ٔه قوی،‏ دندانه

دار از نصف به بعد و‏ در ‏ئينِ‏ برگ،‏ دندان ها مضاعف،‏

واض‏ و‏ تيز و‏ کناره گاهگاه حتی مکمل در برگهای

‏ئينی؛ گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک،‏ در ‏ئين سرخِ‏ تيز؛ ‏لای خاک

های مرطوب و صخرهها در چوبزارها،‏ معمولاً‏ در زيستگاه

های قلوی .......... P.Beauv. M. marginatum (Dicks.)

±


87* Laminal cells not collenchymatous, uniformly

thickened; leaf margins with a narrow border,

inconspicuous above; leaves distinctly porose; on soil,

rotting wood and tree bases, mainly in calcareous areas..

..................... M. heterophyllum (Hook.) Schwägr.

88 Leaves with hyaline hair-points, if hair-points

absent, laminal cells sinuose .................................

............................................. Grimmiaceae (95)

88* Hyaline-hair points absent, if present laminal cells

not sinuose ..................................................... 89

89 Plants saxicolous, forming small cushions; leaves

lanceolate to linear, crisped when dry; laminal cells

smooth; capsule usually present, exserted, ovoid,

smooth; seta curved or cygneous; calyptra mitrate;

on acidic rocks …................................................

Ptychomitriaceae -Campylostelium Bruch & Schimp.

C. saxicola (F.Weber & D.Mohr) Bruch & Schimp.

89* Leaves erect, falcate or flexuose when dry, if crisped

then laminal cells papillose or mamillose; capsule

smooth or striate; calyptra cucullate ……….…... 90

90 Peristome teeth divided into 2 filiform divisions;

vertical striations absent; leaves mostly lanceolate,

acuminate or subulate; angular cells absent; capsule

immersed to emergent, subglobose to ± cylindrical,

erect to inclined ...................... Ditrichaceae (66)

90* Peristome teeth divided into flat divisions with pitted

vertical striations between; leaves often falcatesecund,

long lanceolate, often subulate; alar cells often

clearly differentiated; capsule emergent, erect or

inclined; plants crispate when dry ………...…...... 91

91 Capsule smooth; leaves broad-lanceolate, obtuse,

squarrose or reflexed from sheathing base; laminal

cells usually smooth; plants with brownish rhizoidal

gemmae; plants yellowish-green to bright green, to

10 cm high; in marshes, springs and at edges of small

streams ……………………………………………..

… Aongstroemiaceae - Dichodontium Schimp.

D. palustre (Dicks.) M.Stech

91* Capsule striate; leaves gradually and longly acuminate

from lanceolate base; laminal cells often mamillose …….

…..... Rhabdoweisiaceae (incl. Oncophoraceae) .... 92

92 Alar cells enlarged, hyaline; capsule inclined,

strumose; leaves crisped when dry, spreading when

moist, narrowed from ± sheathing base to lanceolate

limb; margins recurved, entire or toothed above;

laminal cells above rounded-quadrate, bistratose

at margin; capsule mostly 2-3 times as long as

wide; plants bright or yellowish-green, to 3-9 cm

tall; on damp rocks and on wet grounds by stream

in basic montane habitats .................................

……........................ Oncophorus (Brid.) Brid.

O. virens (Hedw.) Brid.

۸۷* سلولهای ورقهای کلانشيمینشده،‏ اما يکسان ضخيمشده؛

حاشيههای برگ کنار ‏ٔه ‏ريک،‏ اما در ‏لا غيرمرئی؛ برگها

واضحاً‏ آراسته مسامات؛ ‏لای خاک،‏ چوب پوسيده و

قاعد ‏ٔه درختها،‏ عمدً‏ در مناطق آهکی .................

M. heterophyllum (Hook.) Schwägr. ..................

۸۸

...

Grimmiaceae (95) ...........................................

*۸۸

۸۹

ب رگها آراسته نکاتِ‏ جلادار انجامی مويکها،‏ در صورت

عدم موجوديتِ‏ همين نکات،‏ سلولهای ورقهای موجدار

نکاتِ‏ جلادارِ‏ انجامی مويک ها غايب،‏ در صورت موجودي ‏ِت

همين نکات،‏ سلولهای ورقهای نه موجدار ............

‎۸۹‎گياهانِ‏ صخرهزی،‏ تشکيل دهند ‏ٔه متکاهای کوچک؛ برگها نيزه

ای خطی،‏ ‏لک و چروکيده در خشکی؛ سلولهای ورقه

ای لشم؛ کپسول معمولاً‏ حاضر،‏ تخممرغی،‏ لشم؛ برسکها

منحنی و‏ خميده مانند گردنِ‏ قاز؛ پوشش کپسول مشابه به

کلا ‏ٔهکشيش؛ ‏لای احار اسيدی ......................

Ptychomitriaceae - Campylostelium Bruch & Schimp.

C. saxicola (F.Weber & D.Mohr) Bruch & Schimp.

گرب*‏ ها ايستاده،‏ داسمانند و‏ مارپيچی در خشکی،‏ اگر ‏لک و

چروکيده،‏ در آنصورت سلولهای ورقهای پستانچهدار و‏ پستانک

دار؛ کپسول لشم و‏ شياردار؛ دهان

دندانههای پيريستوم منقسم به دو بخشِ‏ ‏رمانند؛ شيارهای

عمودی غايب؛ برگ ها اکثراً‏ نيزه ا ی ، ن وک تيز و‏ درفشی؛

سلولهای زاويهای غايب؛ کپسولها جافته در اندام ديگر

و‏ نمان،‏ نيمکرویشکل استوانهای،‏ ايستاده مايل..‏

‏ٔهکپسول کلاهکمانند .... ۹۰

Ditrichaceae (66)

۸۹

۹۰

±

.....................................

*۹۰

دندانههای پيريستوم منقسم به بخشهای مسطح،‏ در ميان

هر بخش يک شيار قائم و پر از ه حفره ا ؛ ب رگها اکثراً‏ داس

مانند-يکسُويه،‏ نيزه ای طويل،‏ اکثراً‏ درفشی؛ سلول های

‏لچه مانند اکثراً‏ به وضاحت تفکيک ‏فته؛ کپسول نمان،‏

ايستاده و‏ مايل؛ ‏لک و چروکيده در خشکی ......

کپسول لشم؛ برگ ها نيزه ای عريض،‏ کُند.نوک،‏ خميده و‏

پَسخميده از قاعد ‏ٔه پوششی؛ سلول های ورقه ای معمولاً‏

لشم؛ گياهان Gemmaهای ريشه.نمای قهوه.‏ یا ‏.فام؛ گياهانِ‏

سبزرنگِ‏ زردفام سبز روشن،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ در

زيستگاه های آبچکان،‏ چشمه ها و در کنار ‏ٔه جرتِ‏

کوچکِ‏ آب

۹۱

۱۰

..........................................

Aongstroemiaceae - Dichodontium Schimp........

D. palustre (Dicks.) M.Stech

شياردار؛ برگ.ها تدريجاً‏ وطويلاً‏ نوک.تيز از يک قاعد ‏ٔه

نيزه.ای؛ سلولهای ورقهای

پستانکدار ...................

۹۲ ...

Rhabdoweisiaceae (incl. Oncophoraceae)

۹۱

۹۱* کپسول

.....

۹۲

سلول های ‏لچه مانند بزرگ.شده،‏ شفاف؛ کپسول

مايل،‏ غُده.دار؛ برگ.‏ ها ‏لک در خشکی،‏ گسترده در

‏زگی،‏ ‏ريک.شده از يک قاعد ‏ٔه پوششی و تشکيل دهند ‏ٔه

يک شاخ ‏ٔه نيزه.ای،‏ حاشيه.ها موجدار و پَسخميده،‏ مکمل

و‏ دندانه دار در ‏لا؛ سلولهای ورقهای مدور-چهارگوشه

ای در ‏لا،‏ دولايه.‏ یا در حاشيه؛ کپسول اکثراً‏ مرتبه

طويلتر از عرض؛ گياهانِ‏ سبز روشن و‏ سبز زردفام؛ ارتفاع

سانتيمتر؛ ‏لای صخره های نمناک و اراضی مرطوب

در نزديگی آب های جاری در زيستگاه های قلوی در کوه ها

۳-۲

±

Oncophorus (Brid.) Brid.

O. virens (Hedw.) Brid.

۹-۳

.............................


92* Alar cells often inconspicuous; leaves short, linear

lanceolate, fragile, crisped when dry; margins entire,

uni- or bistratose above; laminal cells not porose;

cells in mid-leaf 8-10 µm wide; seta short, c. 4 mm;

capsule sub-cylindrical; gemmae absent; plants small,

to 7 mm high; on damp soil amongst rock boulders .

......................................... Dicranoweisia Milde

D. brevifolia Dixon & Herzog

[Oreoweisia bruntonii (Sm.) Milde]

93 Seta short; capsule immersed to exserted ............

..................................................................... 94

93* Seta long or short; capsule immersed to exserted,

erect or inclined, ovoid to cylindrical .............. 127

94 Capsule spherical to cylindrical; peristome single;

calyptra small, cucullate or mitriform, smooth, not

covering the whole capsule; hair-points present,

sometimes very short, if absent laminal cells sinuose;

laminal cells smooth, sometimes papillose; plants mainly

saxicolous ……........................ Grimmiaceae ... 95

94* Capsule erect, ± ellipsoid to pyriform, often with a

long neck; peristome double, single or rarely absent;

calyptra large, mitriform or cucullate, often with

coarse, erect hairs, covering most of the capsule;

hair-points absent (except in Orthotrichum

diaphanum); laminal cells papillose to pluripapillose;

plants mainly corticolous or saxicolous ……………

……………………………………………..…. 117

95 Calyptra campanulate, plicate; peristome teeth

cribrose; leaves longitudinally plicate near costa,

ending in a hyaline, smooth hair-point; upper

laminal cells quadrate, smooth; lower laminal cells

elongated, pellucid; plants blackish to greyish,

hoary; in crevices and cracks of acidic, slatey rocks ..

.......................................... Coscinodon Spreng.

C. cribrosus (Hedw.) Spruce

95* Calyptra cucullate or mitriform; leaves smooth, not

plicate ............................................................ 96

96 Seta very short, straight; capsule immersed; columella

attached to the operculum and falling off with it;

calyptra minute, covering only the beak of the

operculum ... Schistidium Bruch & Schimp ..... 97

Note: The following key is based on BLOM (1996). Sterile material

is difficult and often impossible to determine. Even the presence or

absence of a hair-point is not a reliable character in many taxa.

96* Seta straight, sigmoid or arcuate; capsule immersed

or exserted; columella free from the operculum,

persistent; calyptra larger, covering the capsule

mouth ........................... Grimmia Hedw. ... 100

Note: Many taxa are notorious for their morphological variability,

causing serious identification problems (GREVEN 2003). Some

variable species may therefore be encountered in two or even three

couplets of the key.

۹۲* سلولهای ‏لچهمانند اکثراً‏ ‏مرئی؛ برگها کوه نيزهایِ‏ خطی،‏

شکنند،‏ ‏لک در خشکی؛ حاشيهها مکمل ‏ٔه واحد

و‏ مضاعف در ‏لا؛ سلول های ورقهای نه مسامدار؛ عر ‏ِض

سلولهای وسطِ‏ برگ ۱۰-۸ µm؛ برسکها کوه،‏ حدود

ميليمتر؛ کپسول شبهِ‏ استوانهای؛ Gemmaها غايب؛ گياهاِن

کوچک،‏ ارتفا‏ سانتيمتر؛ ‏لای خاک در ميانِ‏ چغله

دولاي

Dicranoweisia Milde

D. brevifolia Dixon & Herzog

[Oreoweisia bruntonii (Sm.) Milde]

۴

۷

سنگها ...........................

بيرون

برآمده ............................................. ۹۴

٩٣

بيرون

۱۲۷

*۹۳

۹۴

۹۵ ...

Orthotrichum

117

برسکها کوه؛ کپسول جافته در يک اندام ديگر

برسکها طويل،‏ کپسول جافته در يک اندام ديگر

برآمده،‏ ايستاده و‏ مايل،‏ ‏ممرغی و‏ استوانهای ....

کپسول کروی استوانه ای؛ پيريستوم منفرد؛ دهان ‏ٔه سرپوش

کوچک،‏ کلاهک مانند و‏ شبيه به کلاه کشيش،‏ لشم،‏

نپوشانند ‏ٔه تمام کپسول؛ نکاتِ‏ مويکها حاضر،‏ گاهگاه بسيار

کوه،‏ در صورتِ‏ غيابت،‏ سلولهای ورقهای موجدار؛ اما سلول

های ورقهای معمولاً‏ لشم،‏ گاهگاه آراسته پستانچهها؛ گياهاِن

عمدً‏ صخرهزی ...................

کپسول ايستاده بيضوی ‏ک مانند،‏ اکثراً‏ گرد ‏ِن

طويل؛ پيريستوم مضاعف،‏ منفرد و‏ ندرً‏ غايب؛ سرپوش

بزرگ،‏ مشابه به کلا ‏ٔهکشيش و‏ کلاهک مانند،‏ اکثراً‏

مويکهای ضخيم و ايستاده و پوشانند ‏ٔه بخش اعظم کپسول؛

نکاتِ‏ انجامی مويک غايب ‏(به استثنای

diaphanum‏)؛ سلول های ورقهای پستانچهدار چندين ‏ر

آراسته همين ساختمان ها؛ گياهانِ‏ معمولاً‏ پوسته زی و‏

صخره زی .........................................

سرپوش ‏قوسی،‏ چيندار؛ دندانههای پيريستوم غرلمانند؛

ب رگ ها چپن و‏ طولانی در نزديکی ميانرگبرگ،‏ انجام

‏فته در يک نکت ‏ٔه جلادار و لشمِ‏ مويک؛ سلولهای ورقها ‏ِی

فوقانی چهارگوشهای،‏ لشم؛ سلولهای ورقهای تحتانی طويل

شده،‏ بدننما؛ گياهانِ‏ سيهفام ماش و برن؛ در درزها و

کفيدگیهای احجار اسيدی و نمکی .....................

Grimmiaceae

Coscinodon Spreng.

C. cribrosus (Hedw.) Spruce

±

..................................

دهان ‏ٔهکپسول کلاهکمانند ومشابه به کلاه کشيش؛ برگها

لشم،‏ چين و ‏ورده ...........................

بُرسکها بسيار کوه،‏ راست؛ کپسول جافته در اندام ديگر؛ کلومِلا

:Columella) واژه ‏مه)‏ چسپيده به سرپوش کپسول و آويخته در

همراهی آن؛ دهان ‏ٔهکپسول خيلی ريز،‏ پوشانند ‏ٔه فقط نوکِ‏ سرپوش

۹۶

کپسول ............ Schimp ... Schistidium Bruch & ۹۷

تشکيل می دهد.‏

تذکر:‏ زيربنای کليدِ‏ شناسائی ذيل را اثر

تشخيص موادِ‏ عقيم بسيار مشکل،‏ اکثراً‏ غيرممکن.‏ به همين ترتيب حضور و‏ غيابتِ‏

نکاتِ‏ انجامی مويکها يک معيار متعبر تشخيصی در بسياری از تکساها نيست.‏

(۱۹۹۶)

BLOM

بُرسکها راست،‏ هلالی شکل و‏ کمانی؛ کپسول جافته

در اندام ديگر و‏ بيرونبرآمده،‏ کلومِلا جدا از سرپوش،‏ ‏؛

دهان ‏ٔه سرپوش بزرگتر،‏ پوشانند ‏ٔه دهان

‏ٔهکپسول ..............

۱۰۰ ...

Grimmia Hedw.

............................

تذکر:‏ بسياری از تکساها بخاطر تغييرپذيری مورفولوژيکی شان معروف هستند

۲۰۰۳). از همين

اينها ‏ع‏ مشکلات جدی تشخيصی می شوند دوجفتی های کليد شناسائی

و‏ حتی سبب برخی از گونه های متغيير در شامل اند.‏

.

GREVEN)

۳

۲

*۹۴

۹۵

*۹۵

۹۶

*۹۶


97 Hyaline hair-point absent; plants mostly

hygrophytic; capsule ± hemispherical or turbinate

after dehiscence ……………............................ 98

97* Leaves with hyaline hair-points, but hair-points

sometimes very short or absent (S. apocarpum

complex); plants not hygrophytic ...................... 99

98 Leaves lanceolate to ovate-lanceolate, often

asymmetrical and secund; stems often denuded

below; costa 65-145 µm wide near base; capsule

immersed; exothecial cells incrassate; plants

prostrate, lax, up to 10 cm long, partly submersed

and floating; on rocks, tree boles and roots in rivers

and lakes ........................ S. rivulare (Brid.) Podp.

98* Leaves ovate-lanceolate to ovate, symmetrical,

straight; costa 45-90 µm wide near base; capsule

exserted; exothecial cells thin-walled; plants dark

green, sparsely branched; on rocks beside rivers,

especially in limestone areas ...............................

......................... S. platyphyllum (Mitt.) H.Perss.

[S. latifolium (J.E.Zetterst.) Weim., S. rivulare (Brid.)

Podp. subsp. latifolium (J.E.Zetterst.) B.Bremer]

99 Capsule length/width ratio 0.8-1.3, urn hemispherical,

obovoid or widely cyathiform; exothecial cells

thin-walled; peristome very fragile, rudimentary or

absent; hair-point present or absent; plants olivaceous

or brown, blackish below; in fissures of exposed basic

rocks …………….... S. flaccidum (De Not.) Ochyra

99* Capsule length/width ratio ≥ 1.3, urn oblong to

oblong-cylindrical; peristome teeth strongly

curved, often semi-perforated in lower part; leaves

mostly falcate to falcato-secund, sharply keeled,

narrowly recurved on both sides towards apex;

plants usually robust, shoots procumbent to

suberect, dull green to brownish; on exposed basic

rocks, walls, mortar and concrete, very rarely on

trees ……………………………………………….

……… S. apocarpum (Hedw.) Bruch & Schimp.

Note: Incl. all records before the revision of BLOM (1996).

100 Leaves concave, obovate or oblong-lanceolate;

margins plane; hair-point as long as lamina in upper

leaves or absent; seta curved or straight, short, 1 mm

or less; capsule ± immersed ............................. 101

100* Plants lacking above combination of characters ... 104

101 Seta straight; leaf lamina bistratose, apex obtuse,

cucullate; hair-points present in upper leaves or

absent; leaves ovate-lanceolate, not clasping at

base; operculum mamillose; plants olive green to

brownish black, saxicolous ................................

.…………………………….G. crassifolia Broth.

101/1 Upper leaves with hyaline hair-points ……....

…...……………………................ var. crassifolia

نکاتِ‏ جلادارِ‏ انجامی مويکها غايب؛ گياهان اکثراً‏ رطوبت

گرا؛ کپسول نيمکره ای و‏ قي‏ مانند بعد از شگوفائی

‏(کفيدن)‏

‎۹۷‎‏*ب رگها نکاتِ‏ جلادار در انجام مويکها،‏ اما نکاتِ‏ انجامی

مويک ها گاهگاه بسيار کوه و‏ غايب

‏)؛ گياهان نه رطوبت گرا

۹۸ ب رگها نيزهای تخممرغی-نيزهای،‏ اکثراً‏ ‏متناظر و يکجانبه؛

ساقهها اکثراً‏ در ‏ئين برهنه؛ عرضِ‏ قاعد ‏ٔه ميانرگبرگ

µm؛ کپسول جافته در اندام ديگر؛ سلولهای اِپيدرم

کپسول متورم و ضخيمشده؛ گياهانِ‏ خزنده برزمين،‏ سُست،‏

سانتيمتر،‏ قسماً‏ زيرآبی و شناور؛ ‏لای صخره

ها،‏ تنه و ريش ‏ٔه درختها،‏ درها و جهيلها

±

۹۸ ..........................................

)

۹۹ ......................

S. apocarpum

complex

- ۶۵

..............

S. rivulare (Brid.) Podp.

۱۴۵

ارتفا‏ ۱۰

.............................

۹۷

۹۸* ب رگها تخممرغی-نيزهای نيزهای،‏ متناظر،‏ راست،‏ عرض

ميانرگبرگ در نزديکِ‏ قاعده؛ کپسول بيرون

برآمده؛ ديوارهای سلولهای اِپيدرم کپسول ‏ريک؛ گياها ‏ِن

سبز ‏ريک،‏ به ندرت منشعب؛ ‏لای صخره ها در کنار ‏ٔه

درها،‏ بخصو‏ در مناط‏ گستر‏ احجار آهکی ........

µm

۹۰-۴۵

.......................

S. platyphyllum (Mitt.) H.Perss.

[S. latifolium (J.E.Zetterst.) Weim., S. rivulare (Brid.) Podp.

subsp. latifolium (J.E.Zetterst.) B.Bremer]

‏ٔه اسپور

تناسب طول/عرض کپسول ها

نيمکرهای،‏ تخممرغی وارونه و‏ فنجانی؛ ديوارهای سلولهای

اِپيدرم کپسول ‏ريک؛ پيريستوم خيلی شکنند،‏ ابتدائی و‏

غايب؛ نکتههای انجامی مويکها حاضر و‏ غايب؛ گياها ‏ِن

زيتونی و‏ قهوهای،‏ سيهفام در ‏ئين؛ در درزهای صخرههای

برهن ‏ٔه

تناسب طول/عرض کپسولها بزرگتر از ‎۱،۳‎؛ خريط ‏ٔه اسپور

دراز نما دراز نمای-استوانه ای؛ دندنه های پيريستوم شديداً‏

خميده،‏ اکثراً‏ سوراخ دار مانند ‏("شبه سوراخ دار")‏ در بخش

تحتانی؛ برگها اکثراً‏ داسمانند داسمانند ‏-يکسُويه،‏ تيغ ‏ٔه

قايقی در ‏ئين،‏ ‏ريگاً‏ پَسخميده در هردو سمت در امتداد

رأس؛ گياهانِ‏ معمولاً‏ قوی،‏ جوانهها خوابيده بر زمين نيمه

ايستاده،‏ سبزِ‏ خيره قهوهایفام؛ ‏لای صخرههای برهنه از

احجار آهکی،‏ ديوارها،‏ سمِ‏ نت،‏ ريگ آميخته چونه برای

خشتکاری،‏ بسيار بهندرت ‏لای درختها

،۱،۳- ۰،۸ خريط

S. flaccidum (De Not.) Ochyra

قلوی .............

...............

S. apocarpum (Hedw.) Bruch & Schimp. ..............

تذکر:‏ به شمول تمامی نمونهها قبل از تجديدنظر از جان ‏ِب (١٩٦٦). BLOM

۹۹

*۹۹

۱۰۰ ب رگ ها مقعر،‏ تخممرغی وارونه و‏ دراز نما-نيزه ای؛ حاشيه ها

مسطح؛ طولِ‏ نکاتِ‏ انجامی مويکها برابر به ورقهها در برگهای

فوقانی و‏ غايب؛ برسکها خميده و‏ راست،‏ کوه،‏ ميليمتر

و‏ کمتر؛ کپسول ± جاگزينشده در اندام ديگر .......... ۱۰۱

‎۱۰۰‎‏*گياهان فاقدِ‏ ترکيبِ‏ مشخصاتِ‏ فوقالذکر .........

۱۰۱ برسکها راست؛ ورقههای برگ دولايهای،‏ رأس کُند،‏ کلاهک

مانند؛ نکاتِ‏ انجامی مويک ها حاضر در برگ های فوقانی

و‏ غايب؛ برگ ها تخممرغی ‏-نيزه ای،‏ در قاعده از جوانب

محاط نشده ‏(قُلاب نشده)؛ سرپو‏ کپسول آراسته

پستانکها؛ گياهان رنگِ‏ سبز زيتونی سياهِ‏ قهوهایفام،‏

صخرهزی

گرب‎۱‎ های فوقانی نکات جلادار انجامی در مويکها.‏

۱۰۴

۱

G. crassifolia Broth.

var. crassifolia

.........................

/۱۰۱

........................................


101/1* Hair-points absent ………………………..…

………..……………… var. cucullata Baumgartner

101* Seta curved; leaf lamina bistratose or unistratose

.................................................................... 102

102 Leaf lamina bistratose at margins and towards apex;

capsule immersed; peristome absent; plants blackish, on

basic rocks ................... G. anodon Bruch & Schimp.

102* Leaf lamina unistratose; capsule partially immersed;

peristome present ……….…………................ 103

103 Leaves crisped when dry; capsule ovoid, striate;

operculum short-acute; plants 0.5-1.0 cm, high, white

hoary; on calcareous sandstones and weathered mortarcovered

stonewalls ……..……..……. G. crinita Brid.

103* Leaves not crisped when dry; capsule roundish,

smooth; operculum mamillose; plants brownish

green to white hoary; on basic sandstones, limestone

and concrete …………….. G. plagiopodia Hedw.

104 Leaf margins recurved; leaf apex keeled; laminal cells

± pellucid; leaf lamina mostly unistratose except at

margins and extreme apex, occasionally with some

bistratose ridges; seta arcuate when moist or straight

(G. capillata) ................................................. 105

104* Leaf margins usually plane (at least in lower part) or

incurved; leaf apex rounded; laminal cells in upper

part of leaf opaque; leaf lamina bistratose; seta

straight …………….………………..………... 108

105 Hair-points absent or very short, less than 1/4 length of

leaf; basal laminal cells along costa smooth or nearly so

or sinuose; upper leaf lamina unistratose except at

margins; clusters of gemmae often present at upper leaf

axils; plants yellowish green to dark green, on rocks …

............................................ G. trichophylla Grev.

105* Hair-points present and longer; upper leaves ovatelanceolate,

abruptly narrowed into a hairpoint …….

…………………………………..................... 106

106 Capsule immersed or emergent; seta short, straight;

spores 10-12 µm in diameter, smooth; capsule

emergent, ovoid, sulcate when dry; hair-points

present only in perichaetial leaves, decurrent; on rocks

and walls ............................... G. capillata De Not.

106* Capsule exserted; seta long, arcuate ………….. 107

107 Basal laminal cells 2-4 times as long as wide;

margins bistratose; costa equal throughout the leaf;

capsule usually ellipsoid, longer than wide; peristome

teeth narrow, dark red; plants light to dark green,

forming usually hemispherical hoary cushions on

various substrates, even trees .................................

.................................. G. pulvinata (Hedw.) Sm.

107* Basal laminal cells 4-8 times as long as wide; margins

unistratose; costa tapering towards basal part of the

leaf; capsule globose, seldom longer than wide; peri-

*۱/۱۰۱

var. cucullata Baumgartner ............................

*۱۰۱

۱۰۲ ..................................................

۱۰۲

نکاتِ‏ انجامی مويکها غايب...................‏

برسکها منحنی؛ ورقههای برگ دو لايهای و‏ يک لايهای

ورقههای برگ دو لايهای در حاشيه و بهسمت رأس؛ کپسول

جافته در اندام ديگر؛ پيريستوم غايب؛ گياهانِ‏ سيه فام؛

‏لای احار قلوی ........

ه ورقه ا ی ب رگ يک لايه ای؛ کپسول قسماً‏ جافته در اندام

ديگر؛ پيريستوم حاضر

‎۱۰۳‎ب رگها ‏لک در خشکی؛ کپسول تخممرغی،‏ راست؛ سرپو ‏ِش

کپسول کوه-‏ کون تيز؛ ارتفا‏ سانتيمتر؛ سفيدِ‏

ماش و برنج؛ ‏لای ريکسنگهای آهکی و ديوارهای سنگی

پَلَسترَ‏ شده ريگ و چونه .................

۱۰۳* ب رگها نه چروکيده در خشکی؛ کپسول مدورشکل،‏ لشم؛

سرپوش کپسول آراسته پستانکها؛ گياهان سبزرنگِ‏ قهوه

ای فام سفيدِ‏ ماش و برنج؛ ‏لای ريگسنگ های قلوی،‏

سنگِ‏ چونه و کانکريت .........

حاشيه های برگ پَسخميده؛ رأس برگ قايقی؛ سلول های

ورقه ای بدن نما؛ ورقه های برگ ها عمدً‏ يک لايه ای به

استثنای حاشيه ها و رأسِ‏ ‏ائی،‏ گاهگاه چند پُلوان ‏ِک

دولايهای؛ برسکها کمانی در ‏زگی و‏ راست

G. anodon Bruch & Schimp.

۱۰۳ .............................

G. crinita Brid.

۱،۰-۰،۵

G. plagiopodia Hedw.

...........

۱۰۵ ....................................

±

(G. capillata)

حاشيههای برگ معمولاً‏ مسطح ‏(حدِ‏ اقل در بخش تحتانی)‏

و‏ خميده به داخل؛ رأس برگ مُدورشده؛ سلولهای ورقهای

در بخش فوقانی برگ مُکَدَر ‏(غيرقابل نفوذ برای نور)؛ ورقه

های برگ دولايهای؛ برسکها راست ..............

نکاتِ‏ انجامی مويکها غايب و‏ بسيار کوه،‏ کمتر از يکهارم

طول برگ؛ سلولهای ورقهای قاعدهای در امتدادِ‏ ميانرگبرگ لشم

و‏ نزديک به لشم و‏ موجدار؛ ورقههای برگهای فوقانی يکلايه

ای به استثنای حاشيه ها؛ دستههای انبوِه اکثراً‏ موجود در

اَکسيلهای ‏(واه ‏مه)ب رگهای فوقانی؛ گياهانِ‏ سبز زردفام

سبز ‏ريک؛ ‏لای صخره ها .........

انجامی مويکها حاضر و طويلتر؛ برگهای فوقانی تخم

نکاتِ‏ ‏ِت

مرغی-نيزهای،‏ ‏گهان ‏ريک شده به نکا انجامی مويک

۱۰۸

Gemma

G. trichophylla Grev.

...

۱۰۶ ..................................................

*۱۰۲

۱۰۴

*۱۰۴

۱۰۵

*۱۰۵

۱۰۶ کپسول جافته در اندام ديگر و‏ نمان؛ بُرسک ها کوه،‏

راست؛ قطر اسپور ها ،µm لشم؛ کپسول نمان،‏

تخم مرغی،‏ شيار دار در خشکی؛ نکاتِ‏ انجامی مويک ها

حاضر تنها در برگ های پوششی،‏ به ‏ئ‏ افتاده؛ ‏لای

صخرهها و ديوارها ................

‎۱۰۶‎‏*کپسول بيرونبرآمده؛ برسکها طويل،‏ کمانی ......

سلولهای ورقهای قاعدهای مرتبه طويلتر از عرض؛

حاشيه ها دولايه ای؛ ميانرگبرگ در تمام طول برگ مساوی؛

کپسول معمولاً‏ بيضویشکل،‏ طويلتر از عرض کپسول؛ دندانه

های پيريستوم ‏ريک،‏ سرخِ‏ تيره؛ گياهانِ‏ سبز روسن و

‏ريک،‏ معمولاً‏ تشکيل دهند ‏ٔه ساختمانهای متکائی نيمکرهای

ماش و برنج ‏لای زيستگاههای مختلف،‏ حتی درختها

G. capillata De Not.

۱۰۷

......

۴-۲

G. pulvinata (Hedw.) Sm.

۱۲-۱۰

.......................

۸-۴

۱۰۷

سلولهای ورقه ای قاعده ای مرتبه طويلتر از عرض؛

حاشيهها يک لايهای؛ ميانرگبرگ بتدريج ‏ريکشده به سمت

بخشهای قاعدهای برگ؛ کپسول کُروی شکل،‏ ندرً‏ طويلتر از

*۱۰۷


istome teeth broad, orange, cribrose and cleft;

operculum mamillose; plants dark green, hoary,

usually in lax cushions; on rocks ...........................

……….………… G. orbicularis Bruch ex Wilson

Note: Incl. var. persica Schiffn., probably a genetic adaptation to

arid habitats, with very long hair-pointed perichaetial leaves and

shorter setae (GREVEN 2003).

108 Leaves ovate to ovate-lanceolate; upper lamina

opaque, 2-3 stratose ...................................... 109

108* Leaves linear to lanceolate .............................. 113

109 Basal marginal cells elongate-rectangular, transverse

walls thin; hair-points ± denticulate to smooth; leaves

recurved when moist; capsule immersed ............ 110

109* Basal marginal cells quadrate to short-rectangular,

transverse walls thick ..................................... 112

110 Plants blackish green, white hoary, on basic rocks; leaves

shiny, smooth, concave; mid-leaf cells 6-13 µm; setae

short, straight; capsule immersed, occasionally present ….

….............. G. tergestina Tomm. ex Bruch & Schimp.

110* Plants olive green to blackish, on acidic, schistose

rocks; leaves not shiny, concave-keeled above; midleaf

cells 8-10 µm; setae very short, curved; capsule

immersed, ventricose, usually present ………..... 111

111 Peristome present ..... G. crinitoleucophaea Cardot

111* Peristome absent .................................................

...... G. cardotii Hérib. var. gymnostoma J.Fröhl.

Note: Described by FRÖHLICH (1964) and known only from the

type.

112 Basal laminal cells along costa sinuose; leaves

arcuate-ascending to patent when moist, concave,

ovate-lanceolate; plants dark green to nearly black,

robust, up to 3.0 cm tall; on neutral to basic rocks ...

.................................... G. ovalis (Hedw.) Lindb.

Note: An extremely variable species often confused with G.

longirostris Hook. (G. affinis Hornsch.).

112* Basal laminal cells along costa smooth or nearly so;

leaves erect when moist, ovate-triangular, with

broad base, crowded, larger towards stem tips; apex

obtuse; basal marginal cells transversely elongated;

hair-point long, sharply denticulate, flattened

below, decurrent; plants hoary, small, up to 1.5 (-

2.0) cm tall, in dense cushions; on neutral to acidic

rocks ……..................... G. laevigata (Brid.) Brid.

113 Basal laminal cells to 3 times as long as wide .…... 114

113* Basal laminal cells 4 or more times as long as wide ..

.................................................................... 115

114 Leaves plicate on both sides of costa; margins

incurved in upper part of leaf; operculum oblique;

leaves unistratose except at the margins and some

عرض؛ دندانههای پيريستوم ‏ن،‏ ‏رنجی،‏ غرلمانند و کفيده

‏(درز شده)؛ سرپوش کپسول آراسته پستانکها؛ گياهانِ‏ سبز

‏ريک،‏ ماش و برنج،‏ معمولاً‏ در ساختمانهای متکائی سُست؛

‏لای ‏خرهها .......... Wilson G. orbicularis Bruch ex

شايد يک شکل تواف‏ ‏فت ‏ٔه ژ نيتيکی به

تذکر:‏ به شمول

زيستگاه های خشک برگ های پوششی خيلی طويل نکته های انجامی و

برسکهای کوه

var. persica Schiffn.

.(۲۰۰۳

GREVEN)

۱۰۸ ب رگ ها تخم مرغی تخم مرغی-نيزه ای؛ ورقه های فوقانی

مُکدر،‏

‎۱۰۸‎‏*ب رگها خطی نيزهای ..........................

سلول های حاشيه ای قاعده ای دراز نما-مستطيلی،‏ ديوار های

عرضانی ‏ريک؛ نکاتِ‏ انجامی مويکها ± دندانهدار لشم؛ برگ

ها خميده در ‏زگی؛ کپسولها جافته در اندام ديگر

سلولهای حاشيهای قاعدهای چهارگوشهای مستطيلی

کوه؛ ديوارهای عرضانی ضخيم ..................

۱۱۰ گياهانِ‏ سبزرنگِ‏ سيه فام،‏ سفيدِ‏ ماش و برنج؛ ‏لای احجار

آهکی؛ برگها جلادار،‏ لشم،‏ مقعر؛ سلولهای وسطِ‏ برگ ۱۳-۶

µm؛ برسک ها کوه،‏ راست؛ کپسول جافته در اندام ديگر،‏

گاهگاه حاضر ...

‎۱۱۰‎‏*گياهانِ‏ سبز زيتونی سيهفام؛ ‏لای احجار اسيدی مُتَوَرِق؛ برگ

ها بیجلايش،‏ در ‏لا مقعر تهِ‏ کشتیمانند ‏(قايقی)؛ سلولهای

وسطِ‏ برگ ۱۰-۸ µm؛ برسکها بسيار کوه،‏ منحنی؛ کپسول

جافته در اندام ديگر،‏ معمولاً‏ حاضر ................... ۱۱۱

پيريستوم حاضر ..........

پيريستوم غايب .......................................

۳-۲ لايهای .............................. ۱۰۹

۱۱۳

۱۱۰......

۱۱۲

G. tergestina Tomm. ex Bruch & Schimp.

G. crinitoleucophaea Cardot

G. cardotii Hérib. var. gymnostoma J.Fröhl.

۱۰۹

*۱۰۹

۱۱۱

*۱۱۱

..........

تذکر:‏ تشريح

نمون ‏ٔه تيپيک.‏

شده از جانب (١٩٦٤)، FRÖHLICH شناخته شده فقط از روی

سلول های ورقهای قاعدهای در امتدادِ‏ ميانرگبرگ موجدار؛

ب رگها کمانی ‏-بزرگ شونده گسترده در ‏زگی،‏ مقعر،‏ تخم

مرغی-نيزهای؛ گياهانِ‏ سبز ‏ريک نزديک به سياه،‏ قوی،‏

سانتيمتر؛ ‏لای احجار خنثی قلوی .........

G. ovalis (Hedw.) Lindb.

G. longirostris Hook

ارتفاعِ‏ ۳

..............................

تذکر:‏ يک گون ‏ٔه شديداً‏ متحول،‏ اکثراً‏ اشتباه شونده

.(G. affinis Hornsch.)

سلول های ورقهای قاعدهای در امتدادِ‏ ميانرگبرگ لشم و‏

قريب به لشم؛ برگها در ‏زگی ايستاده،‏ تخممرغی ‏-مثلثی،‏

قاعد ‏ٔه ‏ن،‏ انبوه،‏ بزرگتر به سمتِ‏ نوکهای ساقه؛ رأس کُند

ن وک ؛ سلول های کناری قاعده ای طويل شده در عرض؛

نکاتِ‏ انجامی مويکها طويل،‏ دندانههای تيز،‏ ‏نشده در

‏ئين و خميده به ‏ئين؛ گياهانِ‏ ماش و برنج،‏ کوچک،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ در متکا های انبوه؛ ‏لای ‏خره

های خنثی اسيدی ..........

سلولهای ورقهای قاعدهای ۳ مرتبه طويلتر از عرض .... ۱۱۴

سلولهای ورقهای قاعدهای مرتبه طويلتر از عرض .....

(۲-) ۱،۵

١١٢

*۱۱۲

G. laevigata (Brid.) Brid.

۱۱۳

۴

*۱۱۳

۱۱۵ ..................................................

‎۱۱۴‎ب رگها چين وب خورده در هردو سمتِ‏ ميانرگبرگ؛ حاشيههای

بخشهای فوقانی برگها خميده به سمتِ‏ داخل؛ سرپوشِ‏ کپسول

مُوّرب؛ برگها يک لايهای به استثنای حاشيهها و در برخی از


bistratose ridges; laminal cells not mamillose, ± 10

µm wide; basal laminal cells thick-walled; hairpoint

long, ± denticulate; autoicous; peristome

teeth orange; spores 8-10 µm in diameter, smooth;

plants greenish black, on damp and moist acidic

rocks in alpine habitats close to rivulets, glaciers

and snow-beds ……………………………………

………………………….… G. sessitana De Not.

114* Leaves plane on both sides of the costa; operculum

straight ......................................................... 116

115 Leaves linear-lanceolate to lanceolate; basal laminal

cells short to long-rectangular; cells in mid-leaf 8-10

µm wide, not or only slightly sinuose; operculum

obliquely rostellate; spores c. 12 µm in diameter;

plants yellowish green to greyish green, hoary; on

exposed acidic rocks in montane habitats ................

............................ G. montana Bruch & Schimp.

115* Leaves ovate-lanceolate; basal laminal cells rather

uniform; cells in mid-leaf 10-12 µm wide; operculum

bluntly apiculate; spores 8-10 µm in diameter; plants

greyish to glaucous green; on acidic rocks in alpine

habitats ..................................................................

............ G. alpestris (F.Weber & D.Mohr) Schleich.

116 Leaves oblong-lanceolate; cells 10-12 µm wide in

mid-leaf, short-rectangular, strongly sinuoselyincrassate;

basal laminal cells long-rectangular,

pellucid, thin-walled; marginal cell walls near base ±

uniformly thickened; plants small, dark green to

almost black, in dense rounded cushions; on rocks,

boulders and stone walls ............ G. donniana Sm.

116* Leaves ovate-lanceolate, with a broad base, keeled at

apex; cells 6-10 µm wide in mid-leaf; basal laminal cells

elongate, incrassate, thick-walled; margins plane or

incurved; mid-leaf cells rounded, incrassate, 6-9 µm

wide; basal part of leaf with a conspicuous band of

hyaline marginal cells .... G. ovalis (Hedw.) Lindb. (112)

117 Central strand present; leaves tristichous; margins

serrate to dentate above; laminal cells strongly

pluripapillose, opaque; basal cells thin-walled,

hyaline; leaves crisped when dry; capsules common,

just emergent above leaves, narrowly pyriform,

striate; peristome absent; plants autoicous, dark

green; on damp, shaded, basic rocks in montane

habitats ..............................................................

………… Amphidiaceae - Amphidium Schimp.

A. lapponicum (Hedw.) Schimp.

117* Central strand absent; leaves polystichous; margins

entire to crenulate; laminal cells papillose; capsule

± ellipsoid, smooth or 8-ribbed when dry;

peristome double, outer teeth often fused in pairs ..

................................... Orthotrichaceae ... 118

کنارههای برسکدار؛ سلول های ورقهای فاقد پستانکها،‏ به

عرض µm؛ سلول های ورقهای قاعدهای ديوارهای

ضخيم؛ نکاتِ‏ انجامی مويکها طويل،‏ دندانهدار؛ اعضای

تکثری نر و ماده در دستههای ‏زا ‏لای ع‏ گياه؛ دندانههای

پيريستوم ‏رنجی؛ قطر اسپورها ۱۰-۸ ،µm لشم؛ گياهانِ‏ سبز

سيهفام؛ ‏لای صخرههای اسيدی نمناکِ‏ و مرطوبِ‏ در زيستگاه

های آلپاين در نزديکی جويچهها،‏ بستر يخچالها و لکههای

±

G. sessitana De Not.

۱۰ ±

برف ...............................

۱۱۴* ب رگ ها هموار به هردو سمتِ‏ ميانرگبرگ؛ سرپوش کپسول

راست

ب رگها خطی-نيزهای نيزهای؛ سلولهای ورقهای قاعدهای

کوه طويل-مستطيلی؛ عرضِ‏ سلولهای وسطِ‏ برگ

،µm هي‏ و‏ فقط قدری موجدار؛ سرپوش کپسول به

شکل اِريب نوکچهدار؛ قطر اسپورها حدوِد ؛µm گياها ‏ِن

سبز زردفام سبز خاکستریفام،‏ ماش و برن؛ ‏لای صخره

های اسيدی برهنه در زيستگاه های کوهستانی ............

۱۱۶ ...........................................

۱۱۵

- ۸

۱۲

G. montana Bruch & Schimp.

۱۰

.........................

‎۱۱۵‎‏*ب رگها تخممرغی-نيزهای؛ سلولهای ورقهای قاعدهای تقريباً‏

يکنواخت؛ عرض سلول های وسطِ‏ برگ µm؛

سرپوش کپسول واضحاً‏ سرسوزنی؛ قطر اسپورها ؛µm

گياهان سبز خاکستریفام سبز مُکدر؛ ‏لای صخرههای

اسيدی در زيستگاههای آلپاين ...........................

۱۲- ۱۰

۱۰-۸

G. alpestris (F.Weber & D.Mohr) Schleich.

............

‎۱۱۶‎ب رگها درازنما-نيزهای؛ عرض سلولهای وسطِ‏ برگ

،µm کوه،‏ مستطيلی،‏ شديداً‏ موجدار-ضخيم شده؛ سلول

های ورقهای قاعدهای طويل-مستطيلی،‏ بدننما،‏ ديوارهای

‏زک؛ ديوار سلولهای حاشيهای در بخش قاعده ضخيم

شده بهشکل يکنواخت؛ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبز ‏ريک تقريباً‏

سياه،‏ در متکاهای انبو ‏ٔه کرویشکل؛ ‏لای صخرهها،‏ جغله

سنگها و ديوارهای سنگی

۱۱۶* ب رگها تخممرغی-نيزهای،‏ قاعد ‏ٔه ‏ن،‏ قايقی در ر؛

عرض سلولهای وسطِ‏ برگ متورم؛ سلولهای

ورقه ای قاعده ای طويل شده،‏ متورم،‏ ديوار های ضخيم؛

حاشيه ها مسط‏ و‏ به داخل ‏يده؛ عريض؛

بخش قاعد ‏ٔه برگ يک نوار برجست ‏ٔه شفاف از سلولهای

۱۲-۱۰

±

G. donniana Sm.

µm

۹-۶

.............

،µm

۱۰- ۶

G. ovalis (Hedw.) Lindb. (112)

حاشيهای ...............

۱۱۷

رشت ‏ٔه مرکزی از سلول های بی رنگِ‏ انتقالی ‏(هايدروئيد)‏

حاضر؛ برگها سهقطاره؛ حاشيهها اَرهای دندانهدار در

‏لا؛ سلول های ورقه ای شديداً‏ آراسته پستانچه های

مُرکب؛ مُکدر،‏ ديوارسلولهای قاعدهای ‏زک،‏ شفاف؛ برگ

ها چروکيده و ‏لک در خشکی؛ کپسولها معمول،‏ ظاهر

شده درست در ‏لای برگها،‏ ‏کمانندِ‏ ‏ريک،‏ راست؛

پِيريستوم غايب؛ يک گيا ‏ٔه دوخانه ای،‏ سبز ‏ريک؛ ‏لای

صخره های نمناکِ‏ سايه رُخ در زيستگاههای کوهستانی

....

Amphidiaceae - Amphidium Schimp.

A. lapponicum (Hedw.) Schimp.

...............

رشت ‏ٔه مرکزی انتقالی غايب؛ برگ ها چند قطاره؛ حاشيه ها

مکمل و‏ کنگرهای؛ سلول های ورقهای پستانچهدار؛ کپسول

بيضویشکل،‏ لشم و‏ رد ‏ٔه قبرغه مانند در خشکی؛

پِيريستوم مضاعف،‏ دندانه های بيرونی اکثراً‏ جوش خورده به

شکل جورهای ...............

۱۱۸ ...

Orthotrichaceae

۸

*۱۱۷

±


118 Leaves concave, ovate-lanceolate, apex obtuse to

rounded; margins plane or strongly incurved; leaves with

numerous, small greenish gemmae; sporophytes rare;

peristome absent or present; plants small, to 5 (-7) mm

tall …….... Nyholmiella Holmen & E.Warncke ... 119

118* Leaves rarely concave, apex acute or obtuse; margins

recurved at least below; leaf gemmae absent or rare;

sporophytes frequent; peristome present; plants 5-30

mm tall ....................... Orthotrichum Hedw. ... 120

119 Peristome absent; leaf margins strongly incurved;

upper laminal cells with 2-3 papillae on each side;

mid-leaf cells 12-14 µm wide; leaves imbricate

when dry, lanceolate to ovate; 2-6-celled gemmae

sometimes on both surfaces of leaves; capsule

immersed, ellipsoid; plants, yellowish-green, 1-3

cm high; corticolous ............................................

N. gymnostomum (Bruch ex Brid.) Holmen & E.Warncke

119* Peristome present; leaf margins plane; 2-6-celled

gemmae scattered over surface of leaves; upper laminal

cells with 1 papilla on each side; laminal cells 10-14 µm

wide; capsule slightly emergent; plants small, to 5 mm

tall, yellowish-green; corticolous .............................

........... N. obtusifolia (Brid.) Holmen & E.Warncke

120 Leaves ovate-lanceolate to lanceolate, with

denticulate, hyaline hair-points or apices; stomata

immersed; capsule narrowly cylindrical, nearly

smooth; peristome teeth 16, white or yellowish,

recurved; 2- to several-celled gemmae sometimes

present on leaves; plants small, to 1 cm tall, greyish

green; on wood, bark, rocks and stones ....................

........................... O. diaphanum Schrad. ex Brid.

120* Leaves without hyaline hair-points or apices ........

.................................................................... 121

121 Leaf apex broadly obtuse to rounded acute, crenulate

by bulging walls of marginal cells ...................... 122

121* Leaf apex acute, not crenulate by bulging walls of

marginal cells ................................................ 123

122 Leaf lamina bistratose; laminal cells smooth or

slightly papillose .................. O. crenulatum Mitt.

122* Leaf lamina unistratose; laminal cells papillose;

plants dark green to 4.5 mm high, corticolous .........

......................... O. pamiricum Plášek & Sawicki

123 Stomata superficial; capsule exserted; peristome

teeth erect or spreading when dry; spores 14-20 µm

in diameter; calyptra strongly hairy, hairs long,

exserting the apex of the calyptra; papillae on leaves

simple; plants blackish, robust, 1-3 cm high; on dry,

exposed, usually siliceous rocks, rarely on trees …..

……………….. O. rupestre Schleich. ex Schwägr.

Note: O. rupestre shows some variation in the thickness of leaves

and capsule shape. A number of varieties have been described but

they are probably only habitat forms.

ب رگ ها مقعر،‏ تخم مرغی-نيزه ای،‏ رأس کُند نوک مُدور؛

حاشيهها مسطح و‏ شديداً‏ خميده به داخل؛ برگها عد ‏ٔه

بی شمار های کوچکِ‏ سبز فام؛ اسپور ها ‏در؛

پِيريستوم غايب و‏ حاضر؛ گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع

-) ۵

۱۱۹ ...

Orthotrichum Hedw.

Gemma

(۷ ميليمتر ...........

۱۱۸

۱۱۸* ب رگها ندرً‏ مقعر،‏ رأس نوکتيز و‏ کُند نوک؛ حاشيهها

پَسخميده،‏ حد اقل در ‏ئين؛ Gemma های برگ غايب و‏

‏در؛ اسپورها بسيار زد؛ پِيريستوم غايب و‏ حاضر؛ ارتفاع

۱۲۰ ...

Orthotrichum Hedw.

۵ ۳۰- ميليمتر ......

۱۱۹

۳-۲

۱۴-۱۲

پِيريستوم غايب؛ حاشيهها شديداً‏ خميده به داخل؛ سلولهای

ورقهای فوقانی پستانچه در هريک از جوانب؛ عرض

سلولهای وسطِ‏ برگ ؛ ب رگها خشتکاریشکل

در خشکی،‏ نيزهای تخم مرغی؛ س ل ول ی

گاهگاه در هردو صفح ‏ٔه برگ؛ کپسول جافته در اندام ديگر،‏

بيضویشکل؛ گياهانِ‏ سبز زردفام،‏ ارتفاع سانتيمتر،‏

۶-۲

µm

Gemma های

۳-۱

پوستهزی ...............................................

N. gymnostomum (Bruch ex Brid.) Holmen & E.Warncke

پِيريستوم حاضر؛ حاشيههای برگ مسطح؛

‏-‏‎۶‎سلولی ۲ پراگنده بروی صفح ‏ٔه ب رگها؛ سلولهای ورقهای

فوقانی يک پستانچه در هريک از جوانب؛ عرض سلول

های ورقه ای ؛µm کپسول قدری نمان؛ گياها ‏ِن

کوچک،‏ ارتفاع ميليمتر،‏ سبز-زردفام؛ پوستهزی.......‏

Gemma های

N. obtusifolia (Brid.) Holmen & E.Warncke

۱۴-۱۰

۵

...........

*۱۱۹

۱۲۰ ب رگها تخم مرغی-نيزهای نيزهای،‏ نکاتِ‏ جلادارِ‏ انجامی

مويکها و‏ کله گکها؛ استوما‏ جافته در بدن ‏ٔه ديگر؛

کپسول استوانهای ‏ريکاندام،‏ قريب به لشم؛ دندانه

در پِيريستوم،‏ سفيد و‏ زردفام،‏ پَسخميده ؛Gemmaهای و‏

چندين سلولی گاهاگاه حاضر ‏لای برگ ها؛

سانتيمتر،‏ سبزِ‏ خاکستریفام؛ ‏لای چو،‏ پوست تن ‏ٔه

درخت،‏ احجار و صخرهها

۱۶

۲

ارتفاع ۱

...............................

O. diaphanum Schrad. ex Brid. ………………….

۱۲۰* ب رگها فاقدِ‏ نکاتِ‏ جلادارِ‏ انجامی مويکها و‏ کله گکها

۱۲۱ ..................................................

۱۲۱

۱۲۲ .........

*۱۲۱

۱۲۳

۱۲۲

رأس برگ ‏ناً‏ کُندنوک مدورِ‏ نوکتيز،‏ دندانمُوشی در ديوار

های متورم و پيشبرآمد ‏ٔه سلولهای حاشيوی

رأس برگ نوکتيز،‏ نه دندان مُوشی در ديوارهای متورم و

پيشبرآمد ‏ٔه سلولهای حاشيوی ....................

ورقههای برگ آراسته برسکها؛ سلول های ورقهای لشم

و‏ قدری پستانچهدار .............

ورقههای برگ يک لايهای؛ سلول های ورقهای پستانچه

دار؛ گياهانِ‏ سبز ‏ريک،‏ ارتفاع ميليمتر،‏ پوستهزی..‏

O. crenulatum Mitt.

۴،۵

O. pamiricum Plášek & Sawicki

*۱۲۲

.......................

۱۲۳

استوما‏ سطحی؛ کپسول بيرون برآمده؛ دندانههای پِيريستوم

ايستاده و‏ گسترده در خشکی؛ قطر اسپورها µm؛

دهان ‏ٔه کپسول شديداً‏ مُودار،‏ موها طويل،‏ پيشبرآمده از رأ ‏ِس

دهانه؛پستانچهها ‏لای برگها ساده؛ گياهانِ‏ سيهفام،‏ قوی،‏

سانتيمتر؛ معمولاً‏ ‏لای صخرههای برهن ‏ٔه

۲۰-۱۴

ارتفاع ۳-۱

سيليکاتی،‏ ندرً‏ ‏لای درختها .........................

O. rupestre Schleich. ex Schwägr. .....................

تذکر:‏ در ضخامتِ‏ برگها و شکل کپسول چندين تغيير از خود

نشان میدهد.‏ از همين سبب يکسری از واريتههای اين گونه شناسائی شده اند

که شايد اشکال متغيير برمبنای زيستگاهها ‏شند.‏

O. rupestre


123/1 Leaves bistratose; capsule abruptly narrowed

into seta … var. sturmii (Hoppe & Hornsch.) Boulay

123/1* Leaves unistratose; capsule gradually tapering

into seta ……...…………………...... var. rupestre

123* Stomata immersed ……...……………............ 124

124 Plants usually corticolous; peristome teeth in 8 pairs;

capsule narrowly ellipsoid or subcylindrical; stomata

numerous in 3 rows, restricted to capsule neck; leaf

apex incurved when dry; gemmae sometimes present;

plants small, green to dark-green; on broad-leaved trees

…..…………..………... O. tenellum Bruch ex Brid.

124* Plants usually saxicolous; peristome teeth erect to

spreading when dry, not in pairs ….................. 125

125 Capsule long exserted, reddish; seta reddish, 2-4

mm long, as long as or longer than capsule; plants to

3 cm tall, dark green to blackish; on usually basic

rocks and walls ………….... O. anomalum Hedw.

Note: Incl. var. saxatile Milde, a form with longer exserted

capsules and narrower leaves; these characters, however, are

extremely variable and probably only habitat modifications.

125* Capsule emergent to ± immersed, pale; seta shorter

than capsule .................................................. 126

126 Stems with reddish-brown tomentum; capsule erect

or laterally emergent, short-cylindrical to ovoid;

vaginula strongly hairy; plants to 2 cm high, lax,

green; on shaded rocks in montane habitats

......................................... O. urnigerum Myrin

126* Stems without reddish-brown tomentum; capsule erect,

ovoid to pyriform; vaginula naked or with a few short

hairs; plants dark-green to blackish; on usually basic

rocks and walls ……... O. cupulatum Hoffm. ex Brid.

Note: Incl. var. sardagnanum (Venturi) Venturi reported by

FRÖHLICH (1964). O. cupulatum is one of the most variable species

within the genus. The many varieties described are probably only

habitat variants.

127 Peristome double; laminal cells incrassate, mamillose

to papillose; stems densely tomentose; capsule striate

when dry; plants robust, yellowish green, to 10 cm

high; in bogs, acidic flushes and wet places on heaths

……………........................................................

....... Aulacomniaceae - Aulacomnium Schwägr.

A. palustre (Hedw.) Schwägr.

127* Peristome single, often divided into filiform segments

and spirally twisted or absent; calyptra cucullate,

smooth; laminal cells generally papillose, rarely

smooth; capsule not striate when dry; hyaline hairpoints

often present ………......... Pottiaceae ... 128

Note: Treatments of the Pottiaceae and especially generic

circumscriptions have been given by HILPERT (1933), CHEN

(1941), SAITO (1975), WALTHER (1983), ZANDER (1993), and

FREY & STECH (2009). The family is not easily characterized, still

artificial and in a state of flux as a result of the development of

۱/۱۲۳ ب رگها دو لايهای،‏ کپسولها دفعتاً‏ ‏ريکشده به

var. sturmii (Hoppe & Hornsch.) Boulay

مويکها ......

۱/۱۲۳* ب رگها يکلايهای،‏ کپسولها به تدريج نوکتيز

شده به مويکها ..........................

استوما‏ جافته در اندام ديگر ..................

‎۱۲۴‎گياهانِ‏ معمولاً‏ پوستهزی؛ دندانههای پِيريستوم در ج ف ت ؛

کپسول بيضویشکلِ‏ ‏ريک و‏ شبهِ‏ استوانهای؛ استوما‏ بی

شمار در سه رده،‏ محدود به گردنِ‏ کپسول؛ رأس برگ در

خشکی خميده به داخل؛ Gemmaها گاهگاه حاضر؛ گياهانِ‏

کوچک،‏ سبز سبز ‏ريک؛ ‏لای درختهای ‏نگ

var. rupestre

۱۲۴

۸

....

O. tenellum Bruch ex Brid.

...........................

*۱۲۳

۱۲۴* گياهانِ‏ معمولاً‏ صخرهزی؛ دندانههای پِيريستوم ايستاده و‏

گسترده در خشکی،‏ نه جورهای ...................

۱۲۵ کپسول بيرون برآمده سرخفام؛ برسک ها سرخ فام،‏ به طول

ميليمتر،‏ برابر و‏ طويلتر از کپسول؛ ارتفا‏

سانتيمتر،‏ سبز ‏ريک سيه فام؛ معمولاً‏ ‏لای صخرههای

آهکی و ديوارها ................ Hedw. O. anomalum

۱۲۵

۳

۴- ۲

يک گياه کپسول طويلتر و بيرون


برآمده و برگ های ‏ريک؛ درست مشخات بی ‏ايت متغيير

بوده و بسيار ممکن است که بيانگر تغييرات در زيستگاهها ‏شد.‏

کپسول نمان جافته در اندام ديگر،‏ رنگ پريده؛

بُرسکها کوه تر از کپسول .......................

ساقه پوشيده نمدِ‏ قهوهایرنگِ‏ سرخفام؛ کپسول ايستاده

و‏ از جانب نمان،‏ کوه-استوانهای تخممرغی؛ نيامک

شديداً‏ مُودار؛ ارتفا‏ گياه سانتيمتر،‏ سُست،‏ سبز؛

‏لای صخره های سايه رُخ در زيستگاه های کوهستانی

۱۲۶

O. urnigerum Myrin

۲

var. saxatile Milde

±

*۱۲۵

۱۲۶

.................................

*۱۲۶

ساقه فاقدِ‏ نمدِ‏ قهوهایرنگِ‏ سرخفام؛ کپسول ايستاده،‏ تخم

مرغی ‏ک مانند؛ نيامک برهنه و‏ فق‏ چند مويک

کوه؛ گياهانِ‏ سبز ‏ريک سيهفام؛ معمولاً‏ ‏لای احجار

قلوی و ديوارها ......... Brid. O. cupulatum Hoffm. ex

از جانب


يکی از گونه های فوق العاده

متغير در داخل جنس خويش.‏ واريتههای متعددِ‏ تشريح شده ممکن است

بيانگر تنو‏ زيستگاه ها ‏شند.‏

پيريستوم مضاعف؛ سلولهای ورقهای مُتَوَرِم،‏ پستانکدار

پستانچه دار ساقه ها پوشيده لاي ‏ٔه انبوهی نمَدی؛ کپسول

راست در خشکی؛ گياهانِ‏ قوی،‏ سبز زردفام،‏ ارتفا‏

سانتيمتر؛ در ‏تلاق ها،‏ زيستگاه های آبچکان اسيدی،‏

امکان مرطو‏ ‏لای مرغزارها

۱۰

‏.‏varگذارش sardagnanum (Venturi) Venturi شده

O. cupulatum .(۱۹۶۴)

..........................

Aulacomniaceae - Aulacomnium Schwägr.

A. palustre (Hedw.) Schwägr.

FRÖHLICH

پيريستوم واحد،‏ اکثراً‏ منقسم به دو بخش ‏رمانند و

چرخيده به شکل فنر و‏ غايب؛ سرپوشِ‏ کپسول کلاهک

مانند،‏ لشم؛ سلولهای ورقهای عمدً‏ آراسته پستانچهها،‏

ندرً‏ لشم؛ کپسول در خشکی نه راست؛ انجامهای جلادار

مويکها اکثراً‏ حاضر ..............

۱۲۸ ...

Pottiaceae

تذکر:‏

Pottiaceae و بويژه تفکراتِ‏ مربوط به جنس در اين فاميل از جانب

WALTHER ،(۱۹۷۵) SAITO ،(۱۹۴۱) CHEN ،(۱۹۳۳) HILPERT

Frey & STECH (۱۹۹۳) ZANDER ،(۱۹۸۳)

(۲۰۰۹) بررسی و ارائه

و

گرديده است.‏ اين فاميل به سادگی قابل تشخي‏ نبوده،‏ نتايج ارزبی به علت

تکامل اساليب جديد،‏ بخو‏ ارزبی مقاط‏ صبغ ‏ٔه مؤقتی داشته و

DNA

۱۲۷

*۱۲۷


new techniques, especially DNA sequencing. The latest arrangement

of genera in suprageneric categories for the Pottiaceae, based on

morphological and reliable molecular data, is that of FREY & STECH

(2009). They distinguish 5 subfamilies, Barbuloideae (incl.

Cinclidotioideae), Merceyoideae, Pottioi-deae, Timmielloideae, and

Trichostomoideae. However, this is still unsatisfactory and in the

future major changes can be expected for the subfamilies and genera.

The treatment of genera used in the key mostly follows HILL ET AL.

(2006) and FREY & STECH (2009).

128 Costa in cross-section mostly with two stereid bands,

the ventral stereid band strong or weak; leaves usually

narrow-lanceolate, acute; leaf margins recurved, plane

or incurved; costa usually vanishing below or in apex,

rarely short excurrent ......................................... 129

128* Costa in cross-section mostly with one, rarely two

stereid bands, the dorsal stereid band strong, the

ventral band absent or weak ............................. 166

129 Basal cells thin-walled, hyaline, smooth, abruptly

differentiated and extending upwards at the margins as

a V-shaped border; leaves helically twisted, somewhat

recurved or erect when dry; leaf margins entire .........

........................ Tortella (Müll.Hal.) Limpr. ... 130

129* Basal cells thin- or thick-walled, not or scarcely

extending upwards at the margins, not forming a V-

shaped border ............................................... 132

130 Leaves rigid, ± curved when dry but not twisted or

crisped; lamina 2-3-stratose in upper part; costa

extending to apex, forming a long, very fragile,

setaceous apex; leaf margins plane or inflexed above;

plants yellowish green, to 2.5 cm tall; on basic

montane rock ledges .....................................

…………….............. T. fragilis (Drumm.) Limpr.

130* Leaves usually crisped, strongly twisted or incurved

when dry; lamina unistratose throughout; leaf apex

not setaceous; laminal cells in middle part of leaf

continuous over adaxial side of costa .................. 131

131 Leaves strongly curled and crisped when dry,

flexuose and undulate when moist, longly tapering

to acuminate apex; margins plane, denticulate or

smooth at apex; plants yellowish to green, to 8 cm

high; on rocks, in rock crevices, on soil .................

................................ T. tortuosa (Hedw.) Limpr.

131* Leaves strongly curled when dry, not flexuose and

undulate when moist; margins incurved or inflexed at

least above; apex ± acute, often subcucculate; transition

from basal to upper chlorophyllous laminal cells

gradual, not abrupt; plants to 6 mm high, saxicolous

……............................. T. inflexa (Bruch) Broth.

132 Leaf lamina or leaf margins bistratose ............... 133

132* Leaf lamina unistratose ................................... 135

133 Leaf lamina, except the margins, bistratose; margins

denticulate to subentire; laminal cells strongly mamillose;

همواره در جرن ‏قی میماند.‏ آخرين نظمبی در مقياس جنسها به کتَگوریهای

مافوق جنس برای برمبنای ويژگی های مورفولوژيکی و ارقام معتبر

ماليکولی به اساسِ‏ سيستم (۲۰۰۹) FREY & STECH صورت گرفته است.‏

‏(بشمول

پنج زيرفاميل

را

و

تشخيص نموده اند.‏ اين مسأله البته قناعت بخش نيست و ارزبی های دقيقتر و

تييرات عمده در قبول ‏ائی زيرفاميلها و جنسها به آينده موکول می شود.‏

FREY

،Cinclidotioideae

Trichostomoideae

Pottiaceae

Barbuloideae)

& STECH

Timmielloideae ،Pottioideae ،Merceyoideae

عملکردِ‏ جنسها که در اين کليد شناسائی از آن استفاده شده است،‏ برمبنای و

HILL

(۲۰۰۹) استوار میشد.‏

ديگران (۲۰۰۶) و FREY & STECH

مقطع ميانرگبرگ اکثراً‏ دو نوارِ‏ انتقالی وسطی،‏ نواِر انتقالی

بطنی قوی تر و‏ ‏عي؛ برگ ها معمولاً‏ ‏ريک ‏-نيزه ای،‏

ن وک تيز؛ حاشيههای برگ پَسخميده،‏ مسطح و‏ خميده به

داخل؛ ميانرگبرگ معمولاً‏ ‏پديد شده در ‏ئين و‏ در رأس،‏

ندرً‏ کوه بيرون برآمده ...........................

مقطع ميانرگبرگ اکثراً‏ يک،‏ ندرً‏ دو نوارِ‏ انتقالی

وسطی،‏ نواِر انتقالی بطنی قوی،‏ نواِر انتقالی وسطی خلفی

‏ايب و‏ ‏عي‏ .................................

سلول های قاعده ای ديوار های ‏زک،‏ جلادار،‏ لشم،‏

دفعتاً‏ منشعب و گسترده به سمتِ‏ ‏لا در حاشيه به يک کنار ‏ٔه

v‏-شکل؛ برگها خميده بهشکل مارپيچ،‏ قدری پَسخميده و‏

ايستاده در خشکی؛ حاشي ‏ٔه برگ مکمل

۱۲۹

۱۶۶

۱۳۰ ...

....

Tortella (Müll.Hal.) Limpr.

۱۲۸

*۱۲۸

۱۲۹

..................

*۱۲۹

سلول های قاعده ای ديوار های ‏زک و‏ ‏خيم،‏ نه

گسترده و‏ ندرً‏ گسترده به سمتِ‏ ‏لا در حاشيه،‏ نسازند ‏ٔه

يک کنار ‏ٔه

۱۳۰ ب رگها سِ‏ فت،‏ مننی در خشکی،‏ اما نه خميده و‏ چين

و ‏ب خورده؛ ورقه ها لايه ای در بخش فوقانی؛

ميانرگبرگ گسترده به سمت رأس،‏ تشکيل دهند ‏ٔه يک رأس

طويل،‏ بسيار شکنند و برسکدار؛ حاشيههای برگ مسطح

و‏ خم شده به ‏لا؛ گياهانِ‏ سبز زرد فام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ ‏لای تيههای احجار آهکی در کوهها .......

v‏-شکل ............................... ۱۳۲

±

۳-۲

۲،۵

T. fragilis (Drumm.) Limpr.

...........................

*۱۳۰

برگ ها معمولاً‏ چين و ‏ب خورده،‏ شديداً‏ خميده و‏

پَسخميده در خشکی؛ ورقهها در کُل يک لايهای؛ رأسِ‏ برگ

فاقد برسک ها؛ سلول های ورقهای در بخش وسطی برگ به

شکل بلاانقطاع گسترده در امتداد محورِ‏ ميانرگبرگ .... ۱۳۱

‎۱۳۱‎ب رگها شديداً‏ چنگچنگی و چين وب خورده در خشکی،‏

مارپيچی و موجدار در ‏زگی،‏ در سمتِ‏ طولانی به تدريج

‏ريکشده رأس نوکسوزنی؛ حاشيهها مسطح،‏ دندانهدار

و‏ لشم در رأس؛ گياهانِ‏ سبز زردفام،‏ ارتفاع سانتيمتر؛

‏لای صخرهها،‏ در درزهای سنگها،‏ ‏لای خاک

۸

........

T. tortuosa (Hedw.) Limpr.

...........................

۱۳۱* ب رگها شديداً‏ چنگچنگی در خشکی،‏ نه مارپيچی و نه

موجدار در ‏زگی؛ حاشيهها خميده به داخل و‏ حد اقل خم

شده در ‏لا؛ رأس ± ن وکتيز،‏ اکثراً‏ شبِهکلاهکمانند؛ گذار

تدريجی از سلول های ورقه ای قاعده ای به سلول های

کلوروفيل دارِ‏ ورقه ای فوقانی،‏ اما نه دفعتاً؛ ارتفاع

ميليمتر،‏ صخرهزی .............

ورقههای برگ و‏ حاشيههای برگ

ورقههای برگ يک لايهای .......................

ورقه های برگ،‏ به استثنای حاشيهها،‏ بُرسکدارِ؛ حاشيه ها

دندانهدار نيمهمکمل؛ سلولهای ورقهای شديداً‏ پستانک دار؛

۶

T. inflexa (Bruch) Broth.

بُرسکدار ....... ۱۳۳

۱۳۵

۱۳۲

*۱۳۲

۱۳۳


peristome well developed or absent .......................

..................... Timmiella (De Not.) Limpr. ... 134

133* Leaf margins and upper leaf lamina bistratose; margins

entire; peristome well developed; stems without

hyalodermis; leaves shortly ovate, oblong-lanceolate to

lanceolate; basal marginal cells not differentiated,

quadrate to short-rectangular; plants to 1.5 cm tall; on

soil, in rock crevices ................................................

Didymodon Hedw. p.pte. (Trichostomopsis Cardot)

D. australasiae (Hook. & Grev.) R.H.Zander

[D. aaronis (Lorentz) J.Guerra, Trichostomopsis

aaronis (Lorentz) S.Agnew & C.C.Townsend, T.

australasiae (Hook. & Grev.) H.Robins., T.

haussknechtii (Jur. & Milde) S.Agnew &

C.C.Townsend, Tortula cucullata J.Fröhl.]

134 Peristome teeth slightly twisted; annulus present,

broad, revoluble; leaves strongly crisped when dry,

narrow lanceolate, subtubulose; margins bluntly

toothed above; plants to 2 cm high; on calcareous

soil and rock .........................................................

................. T. anomala (Bruch & Schimp.) Limpr.

134* Peristome teeth rather straight or rudimentary;

annulus absent; leaf margins serrulate below apex;

peristome teeth short; plants to 2 cm tall; on

calcareous soil, shaded rocks, rock crevices ………..

............................. T. barbuloides (Brid.) Mönk.

135 Leaf margins incurved or plane ....................... 136

135* Leaf margins recurved or plane, not incurved .........

.................................................................... 140

136 Plants usually monoecious; leaf margins strongly

incurved or involute; peristome rudimentary or absent,

teeth short, entire; laminal cells bulging, with often 2-6

bifid papillae ......................... Weissia Hedw. ... 137

Note: A difficult genus which is divided by some authors into

three genera, Weissia Hedw., Hymenostomum R.Br., and

Astomum Hampe. Without capsules, the identification of the

species is nearly impossible.

136* Plants usually dioecious; leaf margins plane or

broadly incurved, crenulate, sinuose, notched,

dentate or with 2-3 teeth near apex; peristome

present; upper laminal cells with low, scattered, bifid

papillae, cells not bulging; leaves linear-lanceolate,

3-7 mm long, often undulate when moist; plants

lax, to 7 cm tall; on acidic rocks andin rock crevices

by streams, springs and waterfalls ...........................

.................................... Oxystegus (Broth.) Hilp.

O. tenuirostris (Hook. & Taylor) A.J.E.Sm.

137 Peristome present, at least rudimentary; mouth of

capsule without a membrane (subg. Weissia); leaves

longly linear-acuminate, strongly crisped when dry;

leaf margins strongly incurved above; plants 5-40

mm tall; on soil, banks, walls, roadsides, cliffs, sand-

پِيريستوم خوب تکاملفته و‏ غايب ........................

۱۳۴ ...

Timmiella (De Not.) Limpr.

................

*۱۳۳

حاشيه های برگ و ورقه های فوقانی برگ بُرسک دار؛

حاشيهها مکمل؛ پِيريستوم خوب تکاملفته؛ ساقهها فاقد

هيالودرم ‏(واه ؛ ‏مه)‏ ب رگها کوهاً‏ تخممرغی،‏ درازنما ‏-نيزهای

ای؛ سلول های حاشيه ایِ‏ قاعده ای تفکيک نيافته،‏

مستطيلی کوه؛ ارتفاع سانتيمتر؛ در

درزهای سنگها

۱،۵

.......................................

نيزه

چهارگوشی

Didymodon Hedw. p.pte. (Trichostomopsis Cardot) ……

D. australasiae (Hook. & Grev.) R.H.Zander

[D. aaronis (Lorentz) J.Guerra, Trichostomopsis aaronis

(Lorentz) S.Agnew & C.C.Townsend, T. australasiae

(Hook. & Grev.) H.Robins., T. haussknechtii (Jur. &

Milde) S.Agnew & C.C.Townsend, Tortula cucullata

J.Fröhl.]

دندانههای پِيريستوم قدری خميده؛ شيارها حاضر،‏ آنولوس

حاضر،‏ ‏ن،‏ مستعد به دَور خ ورد ن ؛ ب رگها شديداً‏ چين و

‏ب خورده در خشکی،‏ نيزهای ‏ريک،‏ نيمهلولهای؛ حاشيه

ها واضحاً‏ دندانهدار در ‏لا؛ ارتفاع گياهان سانتيمتر؛

‏لای خاکهای آهکدار و صخرهها

۲

.....................

T. anomala (Bruch & Schimp.) Limpr.

۱۳۴

...................

*۱۳۴

دندانه های پِيريستوم قدری راست،‏ کوه و‏ ابتدائی؛

آنولوس غايب؛ حاشيههای برگ اَرهاِی در زير رأس؛ ارتفاع

سانتيمتر؛ ‏لای خاکهای آهکدار،‏ صخرههای سايه

رُخ،‏ درزهای سنگها ...................................

T. barbuloides (Brid.) Mönk. ..........................

۱۳۶

۱۳۵

۱۳۵* حاشيه

۱۴۰ ..........................................

۱۳۶

حاشيههای برگ خميده به داخل و‏ مسطح ........

های برگ پَسخميده و‏ مسطح،‏ اما نه خميده به داخل

........

گياهانِ‏ معمولاً‏ يکخانهای؛ حاشيههای برگ شديداً‏ خميده

به داخل و‏ چرخيده به داخل؛ پِيريستوم ابتدائی و‏ غايب،‏

دندانه کوه؛ سلول های ورقه ای مُتورم،‏ اکثراً‏

پستانچ ‏ٔه

۶-۲

۱۳۷ ...

Weissia Hedw.

دُوشَقشده ...........

۳

(Astomum Hampe. ،Hymenostomum R.Br. ،Weissia Hedw.)

تذکر:‏ يک جنس پيچيده که از جانب برخی از دانشمندان به

جنس

تقسيم شده است.‏ تشخيص گونه های اين جنس بدن کپسول قريباً‏ ‏ممکن

است.‏

۱۳۶* گياهانِ‏ معمولاً‏ دوخانه ای؛ حاشيه های برگ مسطح و‏

وسيعاً‏ خميده به داخل،‏ کنگرهای،‏ موجدار،‏ حفرهای،‏ دندانه

دار و‏ دندانه در نزديکی رأس؛ پِيريستوم حاضر؛

سلول های ورقهای فوقانی پستانچههای کوه،‏ پراگنده و

دُوشَقشده،‏ سلولها نه متورم؛ برگها خطی ‏-نيزهای،‏ ۷

ميليمتر طويل،‏ اکثراً‏ موجدار در ‏زگی؛ گياهانِ‏ سُست،‏

سانتيمتر؛ ‏لای احار اسيدی و در درز های

سنگها،‏ در آب های جاری،‏ چشمهها و آبشارها

-۳

.......

۳-۲

۲

ارتفاع ۷

..............................

Oxystegus (Broth.) Hilp.

O. tenuirostris (Hook. & Taylor) A.J.E.Sm.

پِيريستوم حاضر،‏ حدِ‏ اقل بهشکل ابتدائی،‏ دهان ‏ٔهکپسول فاقدِ‏ ممبران

‏(زيرجنس ؛ ب رگها طويلاً‏ خطی-نيزه ای،‏ شديداً‏ چين

وب خورده در خشکی؛ حاشيههای برگ در ‏لا شديداً‏ خميده

به داخل؛ ارتفاع ۴۰-۵ ميليمتر؛ ‏لای خاک،‏ اماکنِ‏ کمعمق در‏

ها و جويبارها،‏ ديوارها،‏ کنار ‏ٔهراهها و سرکها،‏ لب ‏ٔه پرتگاهها،‏ ديون

(Weissia

۱۳۷


dunes, among rocks ..…… W. controversa Hedw.

137/1 Costa 30-60 µm wide at base …………….....

…………………………………. var. controversa

Note: Incl. W. viridula Brid. var. remotidens Herzog, recorded by

HERZOG (1938).

137/1* Costa stout, reddish, 70-100 µm wide at

base; plants lax, to 10 mm high; on banks, in chalk

and limestone grassland, calcicole ..........................

............. var. crispata (Nees & Hornsch.) Nyholm

137* Peristome absent; mouth of capsule partly covered

by a membrane or capsule indehiscent (subg.

Hymenostomum) .......................................... 138

138 Leaf apex obtuse or rounded ....... W. norkettii Chopra

[Hymenostomum amblyphyllum Dixon, W. amblyphylla

(Dixon) Dixon]

138* Leaf apex acute; leaves crisped when dry, narrowly

lanceolate, acute, more than 2 mm long and several

times longer than broad ................................. 139

139 Seta 2-4 mm long; leaf bases not sheathing;

margins plane below, involute above; plants to 15

mm tall; on calcareous soil, stony banks and among

boulders ................... W. condensa (Voit) Lindb.

139* Seta 5-6 mm long; leaf bases sheathing; margins

involute throughout; plants to 10 mm tall, on soil,

rocks ...................................... W. edentula Mitt.

140 Leaf margins plane to weakly recurved; peristome

usually absent or rudimentary (except in Eucladium);

perichaetia and sporophytes terminal or lateral ....... 141

140* Leaf margins recurved, rarely plane; peristome

usually present; perichaetia and sporophytes terminal

.................................................................... 148

141 Perichaetia and sporophytes lateral ................... 142

141* Perichaetia and sporophytes terminal .............. 144

142 Leaves not keeled along costa; stem round in cross

section; costa in cross section often with ventral

stereids; leaf margins serrate at base; costa longly

excurrent; leaves ligulate, with more or less parallel

margins, erecto-patent, not recurved when moist;

apex rounded; leaf margins plane; plants to 7 mm

tall, on rocks .............................. Molendoa Lindb.

M. hornschuchiana (Hook.) Lindb. ex Limpr.

142* Leaves keeled, deeply channeled along costa; stem

triangular in cross-section; ventral stereids absent ....

........................ Anoectangium Schwägr. ... 143

143 Costa regularly excurrent in a distinct several-celled

point; leaves ovate-lanceolate, broad ovate at base;

margins plane, entire; mid-leaf cells c. 6 µm,

obscurely papillose; spores 10-12 µm in diameter;

plants sturdy, yellowish green above, brown below,

to 2.5 cm tall; on soil and on rocks ........................

W. controversa Hedw. ........

ميانرگبرگ ۶۰-۳۰ ................... µm

var. controversa

های ريگی،‏ در ميان صخرهها

۱/۱۳۷ عرضِ‏ قاعد ‏ٔه

.............................................

W. viridula Brid. var. remotidens Herzog

.(۱۹۳۸) Herzog


از جانب

جمعآوری شده

ميانرگبرگ قوی،‏ سرخفام،‏ عريضِ‏ در

قاعده؛ گياهانِ‏ سُست؛ ارتفاع ميليمتر؛ ‏لای اماک ‏ِن

ريگی کمعمق و مرطوب،‏ در سبزه زارهای آهکی و تباشيری،‏

µm

۱۰۰-۷۰

۱۰

*۱/۱۳۷

آهک دوست ... Nyholm var. crispata (Nees & Hornsch.)

*۱۳۷

پِيريستوم غايب؛ دهان ‏ٔه کپسول قسماً‏ پوشيده يک

‏بران و‏ کپسول ‏شگوفا ‏(زير جنس

..(Hymenostomum

۱۳۸ ................................................

W. norkettii Chopra

۱۳۸

رأس برگ کُندنوک و مُدور ........

[Hymenostomum amblyphyllum Dixon, W. amblyphylla

(Dixon) Dixon]

رأس برگ نوکتيز؛ برگها چين و ‏ب خورده در خشکی،‏

نيزهای ‏ريک،‏ نوکتيز،‏ به طول بيش از ميليمتر و چندين

‏ر طويلتر از عرض برگ ..........................

۱۳۹ طولِ‏ بُرسکها ۴-۲ µm؛ قاعدههای بدون پوشش؛ حاشيهها مسطح

در ‏ئين،‏ بهداخلچرخيده در ‏لا؛ ميليمتر؛ ‏لای خاک

های آهکدار،‏ اماکن سنگلاخی کمعمق درها و جويبارها و در ميان

جغلهسنگها

طول بُرسک ها ميليمتر؛ قاعد ‏ٔه ب رگ ها فاقد پوشش؛

تمامی حاشيهها کاملاً‏ چرخيده به داخل؛ ارتفاع ميليمتر؛

‏لای خاک و صخرهها ...............

حاشيههای برگ مسطح کمی پَسخميده؛ پِيريستوم معمولاً‏

غايب و‏ ابتدائی ‏(به استثنای ؛ (Eucladium ب رگهای پوششی

آرکيگونيا و اسپوروفايتها ‏ائی و‏ جانبی ........... ۱۴۱

حاشيه های برگ پَسخميده،‏ ندرً‏ مسطح؛ پِريستوم معمولاً‏

حاضر؛ ب رگهای پوششی آرکيگونيا و اسپوروفايتها ‏ائی

۱۳۹

۲

ارتفاع ۱۵

W. condensa (Voit) Lindb.

۱۰

W. edentula Mitt.

.....................

۴-۲

..

۱۴۸ ..................................................

*۱۳۸

*۱۳۹

۱۴۰

*۱۴۰

‎۱۴۱‎ب رگهای پوششی آرکيگونيا و اسپوروفايتها جانبی ..... ۱۴۲

گرب*‏ های پوششی آرکيگونيا و

۱۴۲ ب رگها در امتداد ميانرگبرگ نه قايقی؛ مقطع ساقه مُدَور؛

مقطع ميانرگبرگ اکثراً‏ حاوی رشتههای انتقالی وسطی بطنی؛

حاشيه های برگ اَره اِی در قاعده؛ ميانرگبرگ طويلاً‏ بيرون

برآمده؛ برگها زنچهای،‏ حاشيههای موازی،‏ راست -

گسترده،‏ نه پَسخميده در ‏زگی؛ رأس مُدَور؛ حاشيه های

برگ مسطح؛ ارتقاع ميليمتر،‏ ‏لای صخرهها ......

اسپوروفايتها ‏ائی .... ۱۴۴

±

۷

.....................................

Molendoa Lindb.

M. hornschuchiana (Hook.) Lindb. ex Limpr.

۱۴۱

۱۴۲* ب رگ ها قايقی،‏ عميقاً‏ کال مانند در امتدادِ‏ ميانرگبرگ؛

مقطع ساقه مثلثی؛ رشتههای انتقالی وسطی بطنی غايب

...

۱۴۳ ...

،µm ۶

Anoectangium Schwägr.

µm ۱۲-۱۰

....................

۱۴۳

ميانرگبرگ معمولاً‏ بيرونبرآمده در نکاتِ‏ واضح چندينسلولی؛

ب رگها تخممرغی-نيزهای،‏ تخممرغی ‏ن در قاعده؛ حاشيهها

مسطح،‏ مکمل؛ سلولهای بخش وسطی برگ حدوِد

پستانچههای ‏مرئی؛ قطر اسپورها ؛ گياهان قوی

و خوش بنيه،‏ در ‏لا سبزِ‏ زردفام،‏ در ‏ئين قهوه ای؛ ارتفاع

۲،۵ سانتيمتر؛ ‏لای خاک و صخرهها .....................


............................................ A. thomsonii Mitt.

143* Costa regularly disappearing just below apex to

percurrent; leaves lanceolate; margins plane or

narrowly recurved below, papillose-crenulate; midleaf

cells 8-10 µm, pellucid; spores 12-16 µm in

diameter; plants small, to 1 cm tall, with distant

leaves; on calcareous soil, on rocks and in rock

crevices ................................... A. handelii Schiffn.

144 Peristome present; leaves linear or linear-lanceolate,

acute; margins plane, denticulate on lower margins

above base, rarely entire; costa ending below apex to

shortly excurrent; laminal cells incrassate, papillose,

pellucid; plants pale or glaucous green to brownish

above, frequently lime-encrusted below, to 3 cm tall;

on base-rich rocks, especially limestone, on cliffs by

streams and waterfalls, often forming tufa ..................

................................... Eucladium Bruch & Schimp.

E. verticillatum (With.) Bruch & Schimp.

144* Peristome absent .............................................. 145

145 Operculum usually remaining attached to the

columella after dehiscence; central strand absent;

upper laminal cells subquadrate at the margins,

pellucid; leaves lanceolate to linear-lanceolate,

acuminate: plants up to 10 cm tall, often limeencrusted

near base; on basic rocks and walls ...........

........................................... Hymenostylium Brid.

H. recurvirostrum (Hedw.) Dixon

Note: Incl. var. commutatum (Mitt.) Podp. and var. latifolium

(J.E.Zetterst.) Wijk & Marg.

145* Operculum deciduous; central strand present; upper

laminal cells uniform in size, opaque; leaves shortly

spathulate to lingulate ..........................................

............. Gymnostomum Nees & Hornsch. ... 146

146 Leaves ligulate, more than 1.5 mm long; axillary

gemmae absent; plants bright green, to 2 cm high;

on damp, sheltered calcareous rocks .......................

.......................... G. calcareum Nees & Hornsch.

146* Leaves shortly ovate to ovate lanceolate, c. 0.3-0.5

mm long; axillary gemmae present or not ........... 147

147 Plants frequently bearing axillary gemmae; leaf

margins unistratose throughout; apical laminal cells

with papillae; leaf apex acute or obtuse; costa 30-35

µm wide; plants bright green, to 5 mm tall; in

limestone crevices, on soil and rocks ......................

............................................ G. viridulum Brid.

147* Gemmae absent; leaf margins bistratose near

apex; leaves very short, c. 2-2.5 times as long as

wide; perichaetial leaves not linear-lanceolate; costa

strong, 40-55 µm wide; plants minute; on rocks, in

rock crevices .......................................................

............................ G. mosis (Lorentz) Jur. & Milde

A. thomsonii Mitt.

....................................

*۱۴۳

ميانرگبرگ معمولاً‏ ‏پديد شده در زير رأس و‏ بسطفته در

امتداد مجموع ‏ٔه طول سطح ؛ برگ ب رگ ها نيزه ای؛ حاشيهها

مسطح و‏ ‏ريکاً‏ پَسخميده در ‏ئين،‏ پستانچهدار-کنگره

ای؛ سلولهای وسطِ‏ برگ ،µm بدننما؛ قطر اسپور

ها ؛ گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع

ب رگهای متفاضل؛ ‏لای خاگهای آهکدار،‏ صخرهها و

درزهای سنگها ...................

پِريستوم حاضر؛ برگها خطی و‏ خطی-نيزه ا ی ، ن وکتيز؛

حاشيهها مسطح،‏ دندانهدار در ‏ئينِ‏ کنارههای حاشيههای

‏لاتر از قاعده،‏ ندرً‏ مکمل؛ ميانرگبرگ انجاميده به رأس

کوهاً‏ بيرون برآمده؛ سلول های ورقه ای مُتَورم،‏ پستانچه

دار،‏ بدن.‏ نما؛ گياهانِ‏ بيرنگ و‏ سبز مُکَدر قهوهای فام

در ‏لا،‏ هميشه يک لاي ‏ٔه آهکی در ‏ئين،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ ‏لای احار غنی از قلو،‏ ‏و‏ آهک،‏

لب جويبارها و آبشارها،‏ اکثراً‏ تشکيل دهند ‏ٔه

۱ سانتيمتر،‏

A. handelii Schiffn.

۳

سينتر .....

۱۰-۸

Eucladium Bruch & Schimp.

E. verticillatum (With.) Bruch & Schimp.

µm۱۶- ۱۲

..........................

پِيريستوم غايب .................................

دهان ‏ٔه کپسول بعد از شگوفائی معمولاً‏ هنوز پيوسته به

کلومِلا؛ رشت ‏ٔه مرکزی از سلولهای انتقالی بی رنگ غايب؛

سلول های ورقه ای فوقانیِ‏ حاشيه ها شِ‏ بِه چهار گوشه ای،‏

بدن نما؛ ب رگ ها نيزه ای خطی-نيزه ایُ‏ نوک تيز؛ ارتفاع

سانتيمتر،‏ اکثراً‏ يک پوست ‏ٔه آهکی در

قاعده؛ ‏لای احار آهکی و ديوارها ..................

۱۴۵

Hymenostylium Brid.

H. recurvirostrum (Hedw.) Dixon

var. latifolium

۱۰

گياهان

...............................


Podp. var. commutatum (Mitt.) و

(J.E.Zetterst.) Wijk & Marg.

دهان ‏ٔه کپسول ‏يدار؛ رشت ‏ٔه مرکزی انتقالی حاضر؛ سلول

های ورقه ای فوقانی يکنواخت در بزرگی،‏ مُکدر؛ ه برگ ا

کوهاً‏ قاشقی زنچهای ..............................

۱۴۶

...Gymnostomum Nees & Hornsch.

............

۱۴۴

*۱۴۴

۱۴۵

*۱۴۵

۱۴۶ ب رگها زنچهای،‏ به طول بيش از ميليمتر؛

های محوری غايب؛ گياهانِ‏ سبزِ‏ روشن،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ ‏لای احار آهکی نمناک و سايه رُخ ..........

Gemma

۲

۱،۵

G. calcareum Nees & Hornsch.

........................

‎۱۴۶‎‏*ب رگها کوهاً‏ تخممرغی تخم مرغی-نيزهای،‏ به طول قريب

ميليمتر؛ Gemma های محوری حاضر و‏ نه ... ۱۴۷

۱۴۷ گياهان همواره حاویِ‏ Gemmaهای محوری؛ حاشيههای برگ

بطور کلی يک لايهای؛ سلول های ورقه ایِ‏ رأسی پستانچه

دار؛ رأسِ‏ برگ نوکتيز و‏ کُندنوک؛ عرض ميانرگبرگ

µm؛ گياهانِ‏ سبز روسن،‏ ارتفاع ميليمتر؛ در درز

های احار آهکی،‏ ‏لای خاک و صخرهها

۰،۵-۰،۳

-۳۰

۵

۳۵

.............

G. viridulum Brid. ....................................

*۱۴۷

۲،۵-۲

Gemmaها غايب؛ حاشيه های برگ بُرسک دار در

نزديکی رأ س ؛ ب رگ ها بسيار کوه،‏ حدود مرتبه

طويلتر از عرض؛ برگ های پوششی نه خطی ‏-نيزه ای؛

ميانرگبرگ قوی،‏ به عرض µm؛ گياهان بسيار

۵۵-۴۰

کوچک؛ ‏لای صخرهها و در درزهای سنگها .............

G. mosis (Lorentz) Jur. & Milde ...........................


148 Plants reddish-brown below; papillae of upper

laminal cells usually hollow; leaves in upper part

irregularely denticulate; central strand present .........

............... Bryoerythrophyllum P.C.Chen ... 149

148* Plants brown or yellow-brown below; papillae of

upper laminal cells solid, rarely hollow or laminal

cells smooth .................................................. 150

149 Leaves linear-lanceolate, acute, strongly curled when

dry, often toothed near apex; costa strong, ending

below apex or excurrent; laminal cells quadratehexagonal,

papillose, opaque, c. 10 µm wide; plants

without rhizoidal gemmae, green above, rusty red or

reddish brown below, c. 5 cm tall; in basic habitats,

on thin soil, rocks and rock crevices ........................

................ B. recurvirostrum (Hedw.) P.C.Chen

149* Leaves ovate-lanceolate, acute or rounded-obtuse,

incurved when dry, entire or papillose-crenulate

above, not toothed; rhizoidal tubers often present;

plants blackish green above, reddish below, to 3 cm

tall; on rocks .......................................................

.....................B. rubrum (Jur. ex. Geh.) P.C.Chen

Note: Excluded taxon: Didymodon recurvirostris (Hedw.) Jenn [=

Bryoerythrophyllum recurvirostrum] var. obtusifolius J.Fröhl.,

recorded by FRÖHLICH (1955). Differing from the type by an

obtuse to rounded, entire leaf apex and possibly conspecific with B.

rubrum. Type not seen.

150 Leaves ligulate to spathulate; leaf margins plane to

narrowly recurved, entire to subentire; upper laminal

cells quadrate to rectangular, smooth or rarely weakly

papillose; plants mainly of moist habitats ..................

............ Hydrogonium (Müll.Hal.) A.Jaeger ... 151

150* Leaves lanceolate, tapering towards apex, if leaves

ligulate, costa excurrent ................................. 152

151 Plants stiff; leaves triangular-lanceolate; margins

revolute in lower half, entire, serrulate at apex; costa

percurrent; laminal cells thin-walled, smooth; plants

yellowish green, to 5 mm tall; on soil and rocks ......

....................... H. gracilentum (Mitt.) P.C.Chen

151* Plants rather soft; leaves mostly ligulate; leaf margins

recurved, entire, indistinctly crenulate to sinuate at

apex; costa ending in or below apex; leaves

squarrose-recurved when moist, carinate-concave

to ovate-lanceolate, subamplexicaul at base; apex

acute, entire to sinuate; laminal cells roundish, 12-

15 µm wide, corners strongly thickened; plants

small, gregarious, to 1 cm tall; on soil and rocks ......

.................................... H. patulifolium J.Fröhl.

152 Upper leaf margins strongly revolute to helicallyrevolute;

costa usually excurrent as a stout mucro or

short awn; leaves tightly incurved when dry; laminal

cells roundish to quadrate, 8-10 µm wide; propagula

occasionally present on adaxial surface of costa;

plants dark green, to 15 mm high; in limestone

‏ئينِ‏ گياهان قهوهای سرخفام؛ پستانچههای سلولهای ورقه

ایِ‏ فوقانی معمولاً‏ ميانی؛ برگها در ‏ش ‏لائی مسطح و

دندانهدار؛ رشت ‏ٔه مرکزی از سلولهای انتقالی بیرنگ حاضر

۱۴۹ ...

Bryoerythrophyllum P.C.Chen

............

۱۴۸

۱۴۸* گياهانِ‏ قهوهای و‏ زرد ‏-قهوهای در ‏ئين؛ پستانچههای

سلولهای ورقهایِ‏ فوقانی نه ميانی بلکه يکدست

ندرً‏ ميانی،‏ و‏ سلولهای ورقهای لشم ..........

‎۱۴۹‎ب رگها خطی-نيزه ای ، نوکتيز،‏ شديداً‏ چنگچنگی در خشکی،‏

اکثراً‏ در نزديکی رأس دندانه دار؛ ميانرگبرگ قوی،‏ انجام ‏فته در

زير رأس و‏ بيرون برآمده؛ سلول های ورقهای چهارگوشهای-‏

شش ضلعی،‏ پستانچه دار،‏ مُکدر،‏ به عرض الی ؛µm

گياهانِ‏ فاقد Gemmaهای ريشهنما،‏ در ‏لا سبز،‏ در ‏ئين سرِخ

زنگزده و‏ قهوهای سرخفام،‏ ارتا‏ حدود سانتيمتر؛ در

زيستگاههای قلوی،‏ ‏لای خاک،‏ صخرهها و درزهای سنگها

،(solid)

۱۵۰

۱۰

۵

B. recurvirostrum (Hedw.) P.C.Chen

....................

۱۴۹* ب رگها ا تخممرغی-نيزه ی ، ن وکتيز و‏ مدور ن ‏-کُند وک ، ب ه

داخل خميده در خشکی،‏ مکمل و‏ پستانچهدار ‏-کنگرهای

در ‏لا،‏ فاقد دندانه ها؛ غده های ريشه نما اکثراً‏ حاضر؛

گياهانِ‏ سبزسيهفام در ‏لا،‏ سرخفام در ‏ئين،‏ ارتا‏

۳

سانتيمتر؛ ‏لای صخرهها ...............................

B. rubrum (Jur. ex Geh.) P.C.Chen ....................

تذکر:‏ به استثنای

که از

جمعآوری شده است.‏ اين گونه از روی رأس کند

نوکِ‏ مُدور و مکمل برگ از نمون ‏ٔه تيپيک فرق داشته و شايد همگون

‏شد.‏ نمون ‏ٔه تيپيک ديده نشده است.‏

Didymodon recurvirostris (Hedw.) Jenn [=

Bryoerythrophyllum recurvirostrum] var. obtusifolius J.Fröhl.

جانب (۱۹۵۵) FRÖHLICH

‏ٔه B. rubrum

‎۱۵۰‎ب رگها زنچهای قاشقی؛ حاشيههای برگ مسطح ‏ريکاً‏

پَسخميده،‏ مکمل نيمه مکمل؛ سلول های ورقه ایِ‏ فوقانی

چهار گوشهای مستطيلی،‏ لشم و‏ ندرً‏ بسيار مرئی پستانچه

دار؛ گياهان عمدً‏ از زيستگاههای مرطوب و آب گرا ........

۱۵۱ ...

Hydrogonium (Müll.Hal.) A.Jaeger

.........

‎۱۵۰‎‏*ب رگها نيزهای،‏ ‏ريکشده به سمتِ‏ رأس،‏ اگر برگها زنچه

ای،‏ در آنصورت ميانرگبرگ بيرون برآمده از رأس ......

گياهانِ‏ ؛ سخت ب رگها مثلثی-نيزهای؛ حاشيههای نيم ‏ٔه ‏ئينی

‏بخورده به داخل،‏ مکمل،‏ اَرهاِی در رأس؛ ميانرگبرگ بسط

‏فته در امتدادِ‏ طولِ‏ برگ؛ ديوار سلول های ا ورقه ی زک ،

لشم؛ گياهانِ‏ سبزِ‏ زردفام،‏ ارتا‏ ميليمتر؛ ‏لای خاک و

۱۵۲

۱۵۱

۵

H. gracilentum (Mitt.) P.C.Chen

صخرهها ..............

۱۵۱* گياهانِ‏ نسبتاً‏ نرم؛ برگها اکثراً‏ زنچهای؛ حاشيههای برگ

پَسخميده،‏ مکمل،‏ کنگره ای ‏مرئی کوهان دار در رأس؛

ميانرگبرگ انجاميده به و‏ در زير رأس؛ برگها خميده-پَسخميده

در ‏زگی،‏ ‏وه ای-مقعر تخممرغی-نيزه ای،‏ قاعد ‏ٔه ب رگ

حدودی محاطکنند ‏ٔه ساقه؛ رأس نوکتيز،‏ مکمل کوهاندار؛

سلولهای ورقهای مُدورشکل،‏ به عرض‎۱۵-۱۲‎ ،µm گوشهها

شديداً‏ ضخيم شده؛ گياهانِ‏ کوچک،‏ گروُهزی،‏ ارتا‏

سانتيمتر؛ ‏لای خاک و صخرهها

۱

.......................

H. patulifolium J.Fröhl. ...............................

‎۱۵۲‎حاشيههای فوقانی برگ شديداً‏ دورخورده و‏ دورخورد ‏ٔه مارپيچ؛

ميانرگبرگ معمولاً‏ بيرونبرآمده به يک ساختمان سوغهمانند قوی

و ن وک تيز و‏ کوه؛ ب رگ ها در خشکی بسيار ضيق قات

خورده به داخل؛ سلولهای ورقهای مُدورشکل چهارگوشه

ای،‏ به عرض ۱۰-۸ µm؛ اعای تکثری گاهگاه ‏لای سطح

محوریِ‏ ميانرگبرگ حاضر؛ گياهانِ‏ سبزِريک،‏ ارتقا‏ ۱۵ ميلی


crevices and base-rich rocks ..................................

........................ Pseudocrossidium R.S.Williams

P. revolutum (Brid.) R.H.Zander

152* Upper leaf margins narrowly recurved or plane .... 153

153 Peristome consisting of 32, long, helically coiled

teeth; axillary hairs 2-10 cells long, hyaline

throughout; leaves elongate-oblong or rarely

lanceolate; papillae of upper laminal cells crowded,

bi- to multifid, protuberant along the margins; apex

rounded-obtuse or apiculate; basal laminal cells

hyaline, with wider lumen, strongly differentiated

from upper laminal cells ........................................

Barbula Hedw. (incl. Semibarbula Herzog ex Hilp.) ... 154

153*Peristome consisting of 16, short or long, erect or

helically coiled teeth; axillary hairs c. 5 cells long,

with 1-2 basal brownish cells; leaves lanceolate or

rarely ovate-lanceolate to ovate; papillae of upper

laminal cells scattered, simple to bifid, generally low,

little evident along the margins or absent; basal

laminal cells quadrate to rectangular .......................

................................. Didymodon Hedw. ... 155

154 Plants robust, to 6 (-8) cm tall, often lime-encrusted

below; apex usually blunt to rounded obtuse,

cucullate; basal laminal cells 56-120 (150) x 10-20

µm; leaves soft, broadly oblong lanceolate,

unbordered; on wet limestone, often submerged .....

............................ B. bolleana (Müll.Hal.) Broth.

154* Plants moderately robust, to 2.5 cm tall; leaf apex

plane, never cucullate; basal laminal cells shorter;

leaves lingulate to oblong lingulate-lanceolate,

tapering in upper part only; apex obtuse or rounded;

costa short excurrent; leaf margin recurved, except

towards apex; plants bright green above, reddish

brown below: on disturbed soil in open, especially

man-made habitats, on paths, in fields, gardens, waste

places, stony ground, and walls ...............................

........................................ B. unguiculata Hedw.

155 Basal laminal cells hyaline, clearly differentiated from

adjacent cells; stems without hyalodermis; leaves

shortly ovate, oblong-lanceolate to lanceolate; basal

marginal cells not differentiated, quadrate to shortrectangular;

plants to 1.5 cm tall; on soil, in rock

crevices ......................................... D. australasiae

(Hook. & Grev.) R.H.Zander (133*)

155* Basal laminal cells not hyaline, similar in shape and

colour to adjacent cells ................................... 156

156 Adaxial cells of costa elongate ......................... 157

156* Adaxial cells of costa in at least upper half of leaf ±

isodiametric, rarely rectangular ....................... 158

157 Leaves lingulate from ovate or lanceolate basal part;

leaf apex rounded to obtuse or shortly acute; costa

ending below apex; laminal cells usually incrassate,

متر؛ در درز های احجار آهکی و سنگهای غنی از قلو..‏

Pseudocrossidium R.S.Williams

P. revolutum (Brid.) R.H.Zander

۱۰- ۲

.......................

۱۵۲* حاشيههای فوقانی برگها ‏ريکاً‏ پَسخميده و‏ مسطح .... ۱۵۳

‎۱۵۳‎پِيريستوم متشکل از دندان ‏ٔه طويل،‏ مارپيچی فنر مانند؛

طول موهای زير آکسيلها سلول،‏ کاملاً‏ جلادار؛

ب رگ ها طويل شده-دراز نما و‏ ندرً‏ نيزه ای؛ پستانچه های

سلول های ورقهای فوقانی چنگچنگی،‏ دو و‏ چندين شَقه،‏

بيرون جسته در امتدادِ‏ حاشيه ها؛ رأس مُدورِ‏ کُند نوک و‏

سرسوزنی؛ سلول های ورقه ای قاعده ای شفاف،‏ يک

فضای خالی عريض،‏ شديداً‏ قايل تفکيک از سلولهای ورقه

ای فوقانی .............................................

۳۲

۱۵۴ ...Barbula Hedw. (incl. Semibarbula Herzog ex Hilp.)

پِيريستوم متشکل از دندان ‏ٔهکوه و‏ طويلِ‏ ايستاده و‏

مارپيچی فنرمانند؛ طول موهای زير آکسيلها

سلولِ‏ قهوهایفامِ‏ قاعدهای؛ برگها نيزهای و‏ ندرً‏

تخممرغی-نيزهای تخممرغی؛ پستانچههای سلول های ورقه

ایِ‏ فوقانی پراگنده،‏ ساده دوشَق شده،‏ معمولاً‏ پَست،‏

تقريباً‏ ‏مرئی در امتداد حاشيهها و‏ غاي؛ سلول های ورقه

ای قاعدهای چهار گوشهای مستطيلی .................

۵ سلول،‏

۱۵۵ ...

Didymodon Hedw.

۱۶

۲- ۱

.........................

(۸-) ۶

*۱۵۳

‎۱۵۴‎گياهانِ‏ قوی،‏ ارتفاع سانتيمتر،‏ اکثراً‏ قشر

آهکی در ‏ئين؛ رأس معمولاً‏ کُند مُدورِ‏ کُندنوک،‏ کلاهک

مانند؛ سلول های ورقه ای قاعده ای

µm؛ برگ ها نرم،‏ عريضاً‏ درازنمای نيزه ای،‏ فاقد

کناره؛ ‏لای احجار آهکی مرطوب،‏ اکثراً‏ زيرآبی ..........

x (۱۵۰) ۱۲۰-۵۶

B. bolleana (Müll.Hal.) Broth.

۲۰-۱۰

.........................

‎۱۵۴‎‏*گياهانِ‏ نسبتاً‏ قوی،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ انجامهای برگ

ها مسطح،‏ هيچگاه کلاهک مانند نه؛ سلول های ورقهای

قاعدهای ت کوه ر ؛ ب رگها زنچهای زنچهای-نيزهای دراز

نما،‏ فقط در بخش فوقانی تدريجاً‏ ‏ريک شده؛ رأس کُند نوک

و‏ مُدور؛ ميانرگبرگ کوه بيرون برآمده؛ حاشيه های برگ

پَسخميده،‏ به استثنای سمتِ‏ رأس؛ گياهانِ‏ سبزِ‏ روشن در

‏لا،‏ قهوه ای سرخ فام در ‏ئين؛ ‏لای خاک های اخلال

شده در زيستگاههای ‏ز و بويه ساخت ‏ٔه دستِ‏ انسانها،‏ در

راهرو ها،‏ اراضی،‏ ها،‏ انبار های آشغال،‏ اماک ‏ِن

سنگلاخی و ديوارها ............

‎۱۵۵‎سلول های ورقه ای قاعده ای شفاف،‏ به وضاحت قابل

تفکيک از سلولهای همجوار؛ ساقه ها فاقدِ‏ هيالودرم ‏(واژه

؛ ‏مه)‏ ب رگ ها تخم مرغی کوه،‏ درازنما-نيزه ای نيزه ای؛

سلولهای حاشيهای قاعدهای تفکيک نيافته،‏ چهار گوشه

ای کوه ‏-مستطيلی؛ ارتفاع گياهان سانتيمتر؛

‏لای خاک،‏ در درزهای سنگها ......

B. unguiculata Hedw.

۱،۵

۲،۵

D. australasiae

(Hook. & Grev.) R.H.Zander (133*)

۱۵۵* سلولهای ورقهای قاعدهای نه شفاف،‏ همشکل و همرنگ

سلولهای همجوار

‎۱۵۶‎سلول های محوریِ‏ ميانرگبرگ طويل شده ............

سلول های محوریِ‏ ميانرگبرگ حد اقل در نيم ‏ٔه فوقانی برگ±‏

دارای عين قَطر،‏ ندرً‏ مستطيلی ....................

ب رگها زنچهای از يک بخش قاعدهایِ‏ تخممرغی و‏ نيزهای؛ رأ ‏ِس

برگ مُدورشده کُند نوک و‏ نوکتيزِ‏ کوه؛ ميانرگبرگ انجاميده در

‏ئين رأس؛ سلولهای ورقهای معمولاً‏ متورم،‏ قدری پستانچهدار،‏ بدن

۱۵۶ .................................

۱۵۷

۱۵۸

*۱۵۶

۱۵۷


slightly papillose, pellucid; plants olive green to

brownish, to 5 cm tall, often lime-encrusted and

forming tufa; on base rich, wet rocks, stones, cliffs,

stream banks, flushes ...... D. tophaceus (Brid.) Lisa

157* Leaves ovate-lanceolate, tapering to acute or

acuminate apex; leaves usually recurved when

moist, upper 1.2-2.4 mm long; peristome teeth

spirally coiled; leaf margins recurved below,

papillose-crenulate above; costa stout, reddish

brown, ending below apex to percurrent; plants to

1.5 cm tall, dull green to brownish; in open baserich

sites on soil or clay, on fields, on sand dunes ...

.......................... D. fallax (Hedw.) R.H.Zander

158 Costa, at least in upper leaves, excurrent in acute or

acuminate point ............................................ 159

158* Costa ending in or below apex or if excurrent then

in a stout point .............................................. 161

159 Leaves broadly ovate D. tophaceus (Brid.) Lisa... (157)

159* Leaves concave, ovate to lanceolate ................ 160

160 Plants very slender, bluish-green; laminal cells often

papillose, particularly on the abaxial side, quadrate

to rounded-quadrate; leaves lanceolate, tapering to

long acuminate apex consisting mainly of costa;

upper laminal cells quadrate, with ± angular lumens;

axillary gemmae absent; on basic ledges on cliffs and

rocks ..................................................................

D. icmadophilus (Schimp. ex Müll.Hal.) K.Saito

160* Plants not very slender, scattered, to 2 cm tall, green

to brownish; laminal cells ± smooth, ± rounded;

costa strong, occupying most of upper part of leaf,

shortly to longly excurrent; upper laminal cells

roundish, with ± rounded lumens; on bare soil, in

chalk and limestone grassland ................................

..................................... D. acutus (Brid.) K.Saito

161 Leaves or at least leaf margins bistratose ........... 162

161*Leaves and leaf margins unistratose ................. 164

162 Leaves irregularly bistratose at least in upper part of

leaf; gemmae in upper leaf axils absent; laminal cells

smooth, 4-10 µm wide; basal laminal cells quadrate

or short-rectangular, to 22 µm long; leaf margins

recurved to mid-leaf; leaf apex thickened ...............

................................... D. luridus Hornsch. (164)

162* Leaf margins bistratose; axillary gemmae often

present ......................................................... 163

163 Laminal cells distinctly papillose, 6-8 µm wide in

mid-leaf; leaves ovate to ovate-lanceolate, tapering

to acute or obtuse, sometimes ± cucullate apex;

margins recurved below; costa ending below apex; in

cross section without ventral stereids; gemmae rare;

plants to 2 cm tall, dark green; on rocks, exposed

نما؛ گياهانِ‏ سبز زيتونی قهوهایفام،‏ ارتفاع سانتيمتر،‏ اکثراً‏

حاوی يک قشر آهکی و تشکيل دهند ‏ٔه سينتر؛ ‏لای احار

نمناکِ‏ قلوی،‏ صخرهها،‏ لب ‏ٔه پرتگاه ها،‏ اماکن کمعم‏ ريگی درها و

جويبارها،‏ اماک ‏ِن آبچکان

‎۱۵۷‎‏*ب رگها تخممرغی-نيزهای،‏ به تدري‏ ‏ريکشده به يک رأس

ن وک تيز و‏ سَرسُوزنی؛ برگ ها معمولاً‏ پَسخميده در زگ ی ،

طول سلول های ورقه ای فوقانی ميليمتر؛ دندانه

های پِيريستوم ‏بخورد ‏ٔه فنری؛ حاشيههای برگ پَسخميده در

‏پين،‏ پستانچهدار-کنگرهای در ‏لا؛ ميانرگبرگ سفت،‏ قهوه

ای سرخ فام،‏ انجاميده در زير رأس و‏ بسط ‏فته به خارج؛

سانتيمتر،‏ سبزخيره قهوهایفام؛ در زيستگاه

های ‏زِ‏ غنی از قلوت ‏لای خاکهای رُسی،‏ در مزارع،‏

‏لای ديونهای ريگی

‎۱۵۸‎ميانرگبرگ حدِ‏ اقل در برگهای فوقانی بسطفته به خارج و

انجاميده به يک نکت ‏ٔه نوک تيز و‏ سرسوزنی .........

ميانرگبرگ انجاميده در و‏ به ‏ئين رأس و‏ اگر بسط ‏فته

به خارج،‏ در آنصورت انجاميده به يک نک

ب رگها عريضاً‏ م تخم رغی

‎۱۵۹‎‏*ب رگها مقعر،‏ تخممرغی نيزهای .................

‎۱۶۰‎گياهانِ‏ خيلی ‏ريکاندام،‏ سبز-آبیفام؛ سلولهای ورقهای

اکثراً‏ پستانچهدار،‏ قسماً‏ در سمتِ‏ ‏ُدور از محور،‏ چهارگوشه

ای مُدور-چهارضلعی؛ برگها نيزه ای،‏ به تدري‏ ‏ريک

شده به يک رأس نوکتيزِ‏ فقط شامل ميانرگبرگ؛ سلولهای

ورقهای فوقانی چهارگوشه فضایهای خالی زاويه

ای؛ Gemmaهای محوری غايب؛ در ساختمان های ‏قچه

مانند از احار قلوی،‏ ‏لای پرتگاهها و صخرهها .........

۵

D. tophaceus (Brid.) Lisa

۲،۴-۱،۲

D. fallax (Hedw.) R.H.Zander

۱۵۹

‏ٔه سفت .... ۱۶۱

(۱۵۷)

۱۶۰

.......

......

... D. tophaceus (Brid.) Lisa

ای،‏ ±

ارتفاع ۱،۵

*۱۵۸

۱۵۹

D. icmadophilus (Schimp. ex Müll.Hal.) K.Saito.......

۲

*۱۶۰

± ±

گياهانِ‏ نه بسيار ‏ريک اندام،‏ پراگنده،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ سبز قهوهایفام؛ سلول های ورقهای لشم،‏

مُدور؛ ميانرگبرگ قوی،‏ دربرگيرند ‏ٔه بخش اعظم صفح ‏ٔه فوقانی

برگ،‏ کوه و طويل بيرونبرآمده از رأس؛ سلول های ورقهای

فوقانی مُدَوَر نما،‏ فضاهای خالی مُدَوَر؛ ‏لای خاک

های برهنه،‏ در سبزه زار های اهکی و تباشيری .....

±

D. acutus (Brid.) K.Saito

..............................

۱۶۱

ب رگها و‏ حد اقل حاشيههای برگ دولايهای .......

‎۱۶۱‎‏*ب رگها و حاشيههای برگ يکلايهای .............

ب رگها بطور غيرمنظم دولايهای،‏ حد اقل در بخش فوقانی برگ؛

Gemmaها در آکسيلهای فوقانی برگ غايب؛ سلولهای ورقه

ای لشم،‏ به عرض µm؛ سلول های ورقهای قاعدهای

چهارگوشهای کوه-مستطيلی،‏ به طول الی µm؛ ۲۲ حاشيه

های برگ پَسخميده وسط برگ؛ رأس برگ ضخيم شده

۱۶۲

۱۶۴

....

D. luridus Hornsch. (164)

۱۰-۴

.............................

۱۶۲

۱۶۲* حاشيههای برگ دولايهای؛ Gemmaهای محوری اکثراً‏ حاضر

۱۶۳ ..................................................

‎۱۶۳‎سلول های ورقهای واضحاً‏ پستانچهدار،‏ به عرض -۸ ۶ µm

در وسطِ‏ برگ؛ برگها تخممرغی تخممرغی-نيزهای،‏ ‏ريک

شده به يک رأس نوکتيز و‏ کُند نوک،‏ گاهگاه رأ س

کلاهکمانند؛ حاشيه پَسخميده به ‏ئين؛ ميانرگبرگ انجاميده

در زير رأس؛ در مقطع فاقدِ‏ رشته های انتقالی بطنی؛

Gemmaها ‏در؛ ارتفاع گياهان سانتيمتر،‏ سبز ‏ريک؛

±

۲


roots, walls and concrete below flood level of

streams and rivers ................................................

.......................................... D. nicholsonii Culm.

Note: Distinct from D. rigidulus in the wider leaves and smaller

laminal cells.

163* Laminal cells slightly papillose or papillose, 8-10 µm

wide in mid-leaf; axillary gemmae usually frequent in

upper leaves; leaves lanceolate to narrowly lanceolate,

apex blunt; margins recurved or plane, entire; costa

ending below apex to shortly excurrent, in cross

section with 1-3 layers of ventral stereids; laminal cells

slightly papillose, pellucid; gemmae globose, severalcelled,

25-80 µm in diameter; plants dark to yellowish

green, to 1 cm tall, on basic rocks, walls, old

buildings, concrete .................. D. rigidulus Hedw.

164 Leaves imbricate when dry, ovate-lanceolate to broadly

ovate; apex acute to rounded; costa stout, 40-60 (-80)

µm wide at base, ending in or below apex; laminal cells

incrassate, smooth, pellucid; plants dark green to

brownish, to 3 cm tall; on calcareous rocks, stones,

walls, old buildings, thin soil .....................................

............................................. D. luridus Hornsch.

Note: HERRNSTADT ET AL. (1991) give a new name, B. imbricata

for the Near and Middle Eastern species, formerly known as B.

trifaria auct. and D. luridus.

164* Leaves erect-flexuose or appressed when dry, ovatelanceolate,

lanceolate to narrowly lanceolate ......... 165

165 Leaves lanceolate to narrowly lanceolate, tapering to

acute apex; apex ending in a single smooth pellucid

cell; costa ending in or below apex; laminal cells thinwalled,

papillose, opaque; plants olive green, to 2 cm

tall; on soil, basic rocks, walls, old buildings, concrete

................................. D. vinealis (Brid.) R.H.Zander

165* Leaves ovate-lanceolate, gradually acuminate; costa

stout, percurrent; laminal cells thick-walled,

unipapillose; plants to 3.5 cm tall, green to yellowish

brown; on soil and rocks in alpine habitats ..............

.............................. D. tectorum (Müll.Hal.) K.Saito

166 Plants bulbiform, white to whitish-green; leaves

imbricate when dry, very strongly concave, obovate

to broadly obovate-spathulate; apex obtuse or

rounded; margins plane, faintly denticulate above;

costa weak, excurrent in a long hyaline hair-point;

laminal cells irregularly rhomboidal, smooth, 8-16

µm wide, with thickened dorsal walls and thinner,

bulging ventral walls; plants small, to 2 mm tall; on

calcareous soil and rock ledges ....... Stegonia Venturi

S. latifolia (Schwägr.) Venturi ex Broth. var. pilifera

(Dicks.) Broth.

166* Plants green; laminal cells smooth or papillose, with

similar dorsal and ventral walls ........................ 167

‏لای صخرهها،‏ ريشههای برهنه،‏ ديوارها و کانکريتهای زير

آبشده در مسير آب های جاری و درها

..................

D. nicholsonii Culm.

..............................

تدکر:‏ قابلتفريق از .D rigidulus

ای کوچکتر.‏

از روی برگ های ‏ن تر و سلول های ورقه

سلول های ورقهای قدری پستانچهدار و‏ پستانچهدار،‏

عريض در وسط برگ؛ های محوری معمولاً‏

مکرر در برگهای فوقانی؛ برگها نيزهای نيزهای ‏ريک،‏

رأس کُند،‏ حاشيهها پَسخميده و‏ مسطح،‏ مکمل؛ ميانرگبرگ

انجاميده در زير رأس کوه بيرونبرآمده،‏ در مقط‏

لايه از رشته های انتقالی بطنی؛ سلول های ورقه ای قدری

پستانچهدار،‏ بدننما؛ Gemmaها کُروی،‏ چندينسلولی،‏ به قطر

µm؛ کياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک سبز زردفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ ‏لای صخرهها،‏ ديوارها،‏ تعميرهای کهنه،‏ کانکريت

-۸

۳-۱

۱

D. rigidulus Hedw.

Gemma

µm

۸۰-۲۵

*۱۶۳

۱۰

......................................

۱۶۴

ب رگها خشتکاری شکل در خشکی،‏ تخممرغی-نيزهای تخم

مرغی ‏ن؛ رأس نوک تيز مُدور؛ ميانرگبرگ قوی،‏ به عرض

در قاعده،‏ انجاميده در و‏ تحتِ‏ رأس؛

سلول های ورقهای مُتورم،‏ لشم،‏ بدننما؛ کياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک

قهوهایفام،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ ‏لای احجار آهکی،‏ صخره

ها،‏ ديوارها،‏ تعميرهای کهنه و خاک های کم عمق

..........

D. luridus Hornsch.

µm

۳

(۸۰-) ۶۰-۴۰

.....................................

تذکر:‏

شرقميانه اسم جدي ‏ِد

تحت ‏مهای متراد ‏ِف

و ديگران برای گونه های شرق نزديک و

را انتخاب نموده اند . اين گونه در گذشته

و شناخته میشد.‏

D. luridus.

(۱۹۹۱)

HERRNSTADT

B. imbricata

B. trifaria auct.

‎۱۶۴‎‏*ب رگها ايستاده-مارپيچی و‏ فشرده بر زم‏ در خشکی،‏ تخم

مرغی-نيزهای،‏ نيزهای نيزهای ‏ريک ................. ۱۶۵

ب رگها نيزهای نيزهای ‏ريک،‏ ‏ريکشده به يک انجام ن وک

نيز؛ رأس انجاميده به يک سلول واحدِ‏ لشمِ‏ بدننما؛ ميانرگبرگ

انجاميده به و‏ در زير رأس؛ ديوار سلول های ا ورقه ی زک ،

پستانچهدار،‏ مُکدر؛ گياهانِ‏ سبز زيتونی،‏ ارتفاع سانتيمتر؛

‏لای خاک،‏ صخره های قلوی،‏ ديوار ها،‏ تعمير های قديمی،‏

کانکريت

۱۶۵* ب رگها تخممرغی-نيزهای،‏ به تدريج نوکتيزشده؛ ميانرگبرگ

قوی،‏ بسط ‏فته رأس؛ ديوار سلول های ورقه ای ضخيم،‏

يک پستانچهای؛ ارتفاع سانتيمتر،‏ سبز قهوهای

زردفام؛ ‏لای خاک و صخرهها در زيستگاههای آلپاين

۲

D. vinealis (Brid.) R.H.Zander

....

۳،۵

D. tectorum (Müll.Hal.) K.Saito

..................

..........................

۱۶۵

‎۱۶۶‎گياه پوقانهای شکل،‏ سفيد سبز سفيد فام؛ برگ ها

خشتکاریشکل در خشکی،‏ شديداً‏ مقعر،‏ تخممرغی وارونه

تخممرغی وارونه-قاشقی؛ رأس کُند نوک و‏ مُدور؛ حاشيهها

مسطح،‏ کمی دندانه دار در ‏لا؛ ميانرگبرگ سُست،‏ بيرون

برآمده به يک نکت ‏ٔه طويل و جلادار مُويک؛ سلولهای ورقهای

لَوزی غيرمنظم،‏ لشم،‏ به عرض

ضخيم شده خلفی و ديوار های ‏ريکتر و بيرون زد ‏ٔه ‏(متورم)‏

بطنی؛ گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع ميليمتر؛ ‏لای خاکهای

آهکی و تيغههای صخرهها

،µm ديوار های

۱۶-۸

۲

..............

Stegonia Venturi

S. latifolia (Schwägr.) Venturi ex Broth. var. pilifera (Dicks.)

Broth.

‎۱۶۶‎‏*گياهانِ‏ سبز؛ سلولهای ورقهای لشم و‏ پستانچهدارُ‏

ديوار های بطنی و خلفی مشابه

۱۶۷ .....................


167 Dorsal stereid band strongly crescent-shaped,

occasionally semicircular; ventral epidermis present,

the dorsal usually absent (i e. the stereids not

covered by parenchymatous cells or otherwise

differentiated epidermal cells); peristome present,

consisting of 32 filaments, spirally twisted ...............

.......................................... Syntrichia Brid. ... 168

167* Dorsal stereid band round, elliptical or semicircular in

shape; epidermis present ventrally and dorsally, on the

dorsal side occasionally only laterally; peristome present,

rudimentary or absent, consisting of 32 filaments,

helically twisted or of 16 erect or slightly twisted teeth

............................................. Tortula Hedw. … 175

(incl. Pottia Ehrh. ex Fürnr. p.pte., Desmatodon

Brid.)

168 Plants with gemmae; gemmae leaf-like, papillose,

costate, present at stem tips; leaves broadly spathulate,

constricted at middle, often with 0-4 marginal rows

of pellucid cells forming a yellowish border; apex

rounded; margins plane or recurved at mid-leaf; costa

stout, excurrent in hyaline smooth to obscurely

denticulate hair-point; laminal cells 10-14 µm wide,

papillose, opaque; plants light or yellowish green, to 3

cm tall; on trunks and branches of trees and shrubs .....

................................................... S. laevipila Brid.

168* Gemmae absent ............................................ 169

169 Leaf lamina bistratose in upper part .................. 170

169* Leaf lamina unistratose throughout ................. 171

170 Laminal cells very small, c. 7-10 µm wide; costa

dorsally rough, with low, warty papillae c. 4 µm

high; stereids of costa in cross-section with a ±

narrow lumen; substereids absent; plants to 3 cm tall;

on soil, rocks .........................................................

......... S. handelii (Schiffn.) S.Agnew & Vondráček

170* Laminal cells > 10 µm wide; costa dorsally densely

papillose, with 15-20 µm long bifid or stellate

papillae; stereids of costa in cross-section with ±

wide lumen; substereids present; leaves short-ovate

to narrowly oblong; plants to 7 cm high; on soil,

rocks .................................... S. caninervis Mitt.

170*/1 Leaf lamina irregularly bistratose at mid-leaf,

occasionally unistratose; leaves fairly short-ovate; papillae

thick, warty; outer laminal cell-walls conspicuously

thickened, in cross-section not im mersed ....................

........ var. gypsophila (J.J.Amman ex G.Roth) Ochyra

170*/1* Leaf lamina bistratose throughout .... 170*/2

170*/2 Plants to 1 cm tall; leaves fairly short-ovate;

costa 75-115 µm wide at mid-leaf; papillae thick,

warty; outer lamina cell-walls conspicuously

thickened, in cross-section not immersed .............

.................................................. var. caninervis

نوارهای خلفی شديداً‏ حلالی شکل،‏ گاهگاه نيم

دايروی؛ اپيدرم بطنی حاضر،‏ خلفی معمولاً‏ غايب ‏(يعنی نوار

های انتقالی وسطی روکش نشده به وسيل ‏ٔه سلول های

‏رانشيمی،‏ بعبار‏ ديگر تفري‏ ‏فته به وسيل ‏ٔه سلول های

اپيدرم)؛ پِريستوم حاضر،‏ متشکل از ميله و‏ ‏ه،‏ فنر

مانند خورده

Stereid

۱۶۷

۳۲

.....................................

۱۶۸ ... Syntrichia Brid. .............................

*۱۶۷

نوارهای انتقالی وسطی خلفی مُدور،‏ بيضوی و‏ نيمدايره

ای؛ اپيدرم خلفی و بطنی حاضر،‏ در سمتِ‏ خلفی گاهگاه

تنها جانبی؛ پِيريستوم حاضر،‏ ابتدائی و‏ غايب،‏ متشکل از

ميله،‏ به شکل مارپي‏ ‏خورده و‏ متشکل از

دندان ‏ٔه ايستاده و‏ قدری ‏خورده .....................

۱۶

۱۷۵ ...

۳۲

..............................

....

Tortula Hedw.

Pottia Ehrh. ex Fürnr. p.pte., Desmatodon

(Brid.

‏(بشمول

گياهان حاوی Gemmaهای برگ مانند،‏ پستانچه دار؛

ميانرگبرگ دار،‏ واقع در نوک ساقه ها؛ برگ ها قاشقی ‏ن،‏

محدود به بخش وسط،‏ اکثراً‏ صفر الی رده از سلولهای

بدن نمای حاشيویِ‏ تشکيل دهند ‏ٔه يک کنارٔه زرد فام؛ رأس

مُدور؛ حاشيهها مسطح و‏ پَسخميده به سمتِ‏ وسطِ‏ برگ؛

ميانرگبرگ قوی،‏ بيرونبرآمده به نکت ‏ٔه جلادارِ‏ لشم دندانهدار

‏مرئیِ‏ يک مويک؛ طول سلول های ورقهای

پستانچهدار،‏ مُکدر؛ گياهانِ‏ سبز روشن و‏ سبز زردنما،‏ ارتفاع

۳ سانتيمتر؛ ‏لای تنهها و شاخههای درختها و بتهها

،µm

۱۴-۱۰

۴

۱۶۸

..

S. laevipila Brid. ......................................

۱۶۹ ...............................

*۱۶۸

۱۷۰

۱۶۹

۱۷۱

*۱۶۹

µm۱۰- ۷

Gemmaها غايب

ورقه هایبرگ برسکدار در بخش فوقانی ...........

ورقه هایبرگ برسکدار در تمام برگ .............

‎۱۷۰‎سلولهای ورقهای بسيار کوچک،‏ حدود عريض،‏

ميانرگبرگِ‏ خلفی زَبر پستانچه های پَست و زَخ مانند به

ارتفاع حدود µm؛ نوارهای انتقالی ميانرگبرگ در مقطع

يک فضای خالی ‏ريک؛ نوارهای انتقالی مجازی حاضر؛

ارتفاع گياهان سانتيمتر؛ ‏لای خاک و صخرهها

.....

S. handelii (Schiffn.) S.Agnew & Vondráček

۴

±

٣

............

*۱۷۰

عرض سلولهای روقهای بيش از µm؛ ميانرگبرگ در

سمتِ‏ خلفی شديداً‏ پستانچهدار،‏ طول پستانچههای دوشَقه

و‏ ستاره ای µm؛ نوار های انتقالی ميانرگبرگ در

مقطع يک فضای خالی ‏ن؛ نوارهای انتقالی وسطی

حاضر؛ برگ ها کوه-تخممرغی کوهاً‏ درازنما؛ ارتفاع

سانتيمتر؛ ‏لای خاک و صخرهها

ورقههای برگ بُرسکهای غيرمنظم در وسطِ‏ برگ،‏

گاهگاه يک ا لايه ی ؛ ب رگ ها به وضاحت کوه-تخم مرغی؛

پستانچهها ضخيم،‏ زگيلمانند؛ سلول های ورقهای خارجی به

طور آشکار ضخيمشده،‏ در مقطع جاگزين نشده در اندامديگر

٧

S. caninervis Mitt.

۱۰

.....

±

۲۰-۱۵

var. gypsophila (J.J.Amman ex G.Roth) Ochyra

۱/*۱۷۰

.........

*۱/*۱۷۰

۲/*۱۷۰

ورقههای برگها بُرسکدار در کُل ..

ارتفاع گياهان سانتيمتر؛ برگ ها واضحاً‏

کوه-تخممرغی؛ عرض ميانرگبرگ در وسطِ‏ برگ

µm؛ پستانچه ها ضخيم،‏ زگيلمانند؛ ديوار سلول ورقههای

خارجی واضحاً‏ ضخيم شده،‏ در مقطع جاگزين نشده در

اندام ديگر .............................

۲/*۱۷۰

۱۱۵-۷۵

var. caninervis

۱


170*/2* Plants to 7 cm tall; leaves narrowly oblong;

costa 120-140 µm wide at mid-leaf; papillae

pedicellate and branched; outer lamina cell-walls

not thickened, in cross-section immersed ..............

var. pseudodesertorum (Vondráček) M.T.Gallego

171 Costa in cross-section with hydroids ............... 172

171* Costa in cross-section without hydroids ......... 174

172 Hair-point denticulate; laminal cells pluripapillose,

with small c-shaped papillae; leaves long-ovate to

lingulate, ± erect, broadest below middle; hyaline

leaf base extensive; central-strand present; plants to 4

cm high; on soil, rock outcrops, in rock crevices,

cliff ledges, walls, tree bases, calcicole ....................

............................ S. princeps (De Not.) Mitt.

172* Hair-point smooth or weakly dentate ............. 173

173 Leaves bordered; plants corticolous ........................

.................................... S. laevipila Brid. ... (168)

173* Leaves unbordered; plants terricolous or saxicolous;

costa excurrent in a short, smooth brownish hairpoint;

leaves lingulate-spathulate; apex rounded to

obtuse; margins slightly revolute at base, plane

above; plants to 1.5 cm tall; on soil and rocks,

mainly in high mountain areas ..............................

............................. S. sinensis (Müll.Hal.) Ochyra

174 Leaves constricted at or below middle, violinshaped

in outline; margins plane or slightly recurved

to mid-leaf; costa in cross-section with 1-2 (-3)

layers of dorsal stereids; central strand present;

laminal cells with 4-6 (-8) C-shaped papillae,

papillae low, 2.5 µm high; leaves spathulate to

lingulate, often broadened near apex; leaf margins

weakly recurved near base to middle; leaf apex often

emarginate; plants to 3 cm tall; on tree trunks,

stones, walls, concrete ..........................................

............................ S. virescens (De Not.) Ochyra

174* Leaves lingulate to spathulate, not or scarcely

constricted at or below middle, squarrose and

recurved when moist, strongly keeled; margins

revolute to near leaf apex; costa in cross-section

with (2) 3-6 layers of dorsal stereids; laminal cells 5-

13 µm wide; hyaline leaf base extensive; plants to 8

cm tall; on stony ground, rock outcrops, walls,

concrete, roof tiles, sand-dunes, calcicole .............

................. S. ruralis (Hedw.) F.Weber & D.Mohr

175 Costa conspicuously broadened in upper part of leaf;

cells on ventral surface swollen, enlarged ............. 176

175* Costa not broadened in upper part of leaf; cells on

ventral surface not swollen, not enlarged ........... 180

176 Plants mainly of the lowlands and xeric habitats;

leaves lanceolate, often slightly constricted near

middle, gradually tapering towards apex; margins

strongly revolute; costa excurrent in mucro; plants

ارتفاع گياهان سانتيمتر؛ برگها ‏ريکاً‏ دراز

نما؛ عرض ميانرگبرگ در وسطِ‏ برگ µm؛

پستانچهها ساقهدار و منشعب؛ سلول های ورقهای خارجی

ضخيم نشده،‏ در مقطع جاگزينشده در اندام ديگر

.......

۱۴۰-۱۲۰

var. pseudodesertorum (Vondráček) M.T.Gallego

۷

*۲/*۱۷۰

.....

۱۷۱

*۱۷۱

۱۷۲

ميانرگبرگ در مقطع خويش حاوی نوارهای انتقالی وسطی

ميانرگبرگ در مقطع خويش فاقدِ‏ نوارهای انتقالی وسطی

نکاتِ‏ انجامی مويکها دندانهدار؛ سلولهای ورقهای چندينر

پستانچهدار،‏ پستانچههای کوچک و c‏-مانند؛ برگها طويل-‏

ايستاده،‏ عريضترين در زير وسط؛ قاعد ‏ٔه

جلادار برگ بزرگ ‏(فراخ)؛ نوارهای انتقالی وسطی حاضر؛ ارتفاع

سانتيمتر،‏ ‏لای خاک،‏ ‏لای تيغه های طبقا ‏ِت

احجار،‏ تيغه های پرتگاه ها،‏ ديوار ها،‏ قاعد ‏ٔهدرخت ها،‏ آهک

۱۷۲ ...

۱۷۴ ....

S. princeps (De Not.) Mitt.

۱۷۳ ..........

.....................

(168) ...S. laevipila Brid.

تخممری زنچهای،‏ ±

گياهان ۴

دوست .......................

*۱۷۲

نکاتِ‏ انجامی مويکها خفيفاً‏ دندانهدار

‎۱۷۳‎ب رگها حاشيهدار؛ گياها ‏ِن پوستهزی

.............................

۱۷۳* ب رگ ها حاشيه دار؛ گياهانِ‏ خاک زی و‏ ‏خره زی؛

ميانرگبرگ بيرون برآمده به يک نکت ‏ٔه انجامی کوه،‏ لشم وقوه

ایفامِ‏ مويک؛ برگها زنچهای-قاشقی؛ رأس مُدور کُند

نوک؛ حاشيه ها قدری دَورخورده در قاعده،‏ مسطح در ‏لا؛

ارتفاع گياهان سانتيمتر؛ ‏لای خاک،‏ ‏خره ها،‏

عمدً‏ در مناطق مرتفع کوهستانی ........................

S. sinensis (Müll.Hal.) Ochyra

۱،۵

.........................

۱۷۴ ب رگها مقيد به و‏ در زير ميان ‏ٔه ب رگ،‏ ساختمانِ‏ وَيلون

‏(آل ‏ٔه مسيقی)‏ مانند؛ حاشيهها مسطح و‏ قدری پَسخميده

به سمتِ‏ وسطِ‏ برگ؛ در مقطعِ‏ ميانرگبرگ لايه از نوار

های انتقالی وسطی خلفی؛ نوارهای انتقالی وسطی بی رنگ

حاضر؛ سلولهای ورقهای پستانچ ‏ٔه

پستانچه ها پَست،‏ به ارتفاع ؛ ب رگ ها قاشقی

زنچهای،‏ اکثراً‏ ‏نشده در نزديکی رأس؛ حاشيههای برگ

ضعيفاً‏ پَسخميده در نزديکی قاعده الی وسط؛ رأس برگ

اکثراً‏ چُوبخطی؛ ارتفاع گياه سانتيمتر؛ ‏لای تن ‏ٔه درخت

ها،‏ سنگها،‏ ديوارها،‏ کانکريت .........................

c ‏-مانند،‏

۳-۲

(٨-) ٦- ٤

µm ۲،۵

۳

S. virescens (De Not.) Ochyra

.........................

۱۷۴* ب رگ ها زنچهای قاشقی،‏ نه مُقيد به و‏ در زير

ميان ‏ٔه ب رگ،‏ دارای برگه های خميده و پَسخميده در ‏زگی،‏

شديداً‏ قايقی؛ حاشيهها دَور خورده بهسمتِ‏ نزديکِ‏ رأس؛ در

مقطع ميانرگبرگ لايه از نوارهای انتقالی وسطی

خلفی؛ عرض سلولهای ورقهای قاعد ‏ٔه جلادار

برگ گسترده؛ ارتفاع گياهان سانتيمتر؛ ‏لای اماکن

سنگلاخی،‏ تيغههای طبقا ‏ِت احجار،‏ ديوارهای کانکريتی،‏

توتههای برگ،‏ ديونهای ريگی،‏ آهک دوست

............

٥-١٣ µm؛

۸

۶- ۳ (۲)

S. ruralis (Hedw.) F.Weber & D.Mohr

..................

۱۷۵

ميانرگبرگ به وضاحت ‏نشده در بخش فوقانی برگ؛ سلول

های سطح بطنی متورم،‏ طويل شده ................

ميانرگبرگ ‏ن نشده در بخش فوقانی برگ؛ سلول های

سطح بطنی متورمنشده و طويلنشده ...............

‎۱۷۶‎گياهان معمولاً‏ از زيستگاههای مناطق کمارتفاع ‏(پستیها)‏ و

خ ش ک ؛ ب رگها نيزهای،‏ اکثراً‏ قدری مَقيد به نزديکی ميانه،‏

به تدري‏ ‏ريک شده به سمتِ‏ رأس؛ حاشيه ها شديداً‏

دَورخورده؛ ميانرگبرگ بيرون برآمده در يک نوکِ‏ تيز؛ ارتفاع

۱۷۶

۱۸۰

*۱۷۵


to 2 mm tall; on sandy soil or soil in rock crevices ....

.................................... T. atrovirens (Sm.) Lindb.

176* Plants mainly of high montane and alpine habitats ..

.................................................................... 177

177 Peristome long, reddish, helically twisted; leaves

acute, with a short mucro; margins recurved plants to

5 mm tall; on calcareous rocks ...................................

T. muralis Hedw. subsp. obtusifolia (Schwägr.) Culm.

177* Peristome not twisted, consisting of 16 regularly

divided teeth ..................................................... 178

178 Leaf margins bordered or not bordered; capsule

symmetrical, erect; leaves long-awned by excurrent

costa, not bordered; laminal cells smooth;

peristome well-developed; plants bud-like, yellowish,

to 4 mm tall; on soil in alpine habitats ..............

.......................... Tortula systylia (Schimp.) Lindb.

178* Leaf margins bordered by elongate cells; capsule

asymmetrical, inclined or curved ....................... 179

179 Laminal cells distinctly papillose; capsule cylindrical,

pendulous; leaf margins revolute below; plants

to 2 cm tall; on soil and rocks ..................................

............................. Tortula laureri (Schultz) Lindb.

179* Laminal cells slightly papillose or smooth; capsule

cernuous or horizontal, curved; plants bright green,

2-7 mm tall; on calcareous soil ................................

..................... Tortula cernua (Huebener) Lindb.

180 Leaves large, 2.5-6.0 mm long; basal membrane of

peristome long, (330) 350-1300 (1600) µm long ......

.......................................................................... 181

180* Leaves smaller, 0.5-2.5 (3.0) mm long; basal membrane

of peristome short, 20-300 µm long .......... 183

181 Leaf margins recurved from base to apex; leaves

lingulate to spathulate, apex rounded to acute; plants

to 1.5 cm tall; on soil, rock, stone walls, in rock

crevices ......................... T. inermis (Brid.) Mont.

181* Leaf margins only recurved at base, plane in apex ...

................................................................... 182

182 Laminal cells smooth, pellucid; leaves linearspathulate,

acute; margins plane; costa excurrent in

mucro; plants to 10 mm tall; in calcareous rock

fissures ....................... T. mucronifolia Schwägr.

182* Laminal cells papillose; leaves bordered by elongate,

incrassate, yellowish cells at least below; leaves

lingulate, spathulate to lanceolate; apex obtuse to

acute or acuminate; margins entire or occasionally

sparsely dentate near apex; costa stout, excurrent;

peristome present, tubular, helically coiled; plants to

15 mm tall; on acidic and calcareous soil, tree boles,

rocks ..................................................................

T. subulata Hedw. var. subinermis (Bruch &

Schimp.) Wilson

ميليمتر؛ ‏ی خاک و‏ خاک در درزهای

T. atrovirens (Sm.) Lindb.

گياهان ۲

صخرهها ....................

‎۱۷۶‎‏*گياهان عمدً‏ از کوههای بلند و زيستگاههای آلپاين ....

۱۷۷ ..................................................

‎۱۷۷‎پِيريستوم طويل،‏ سرخفام،‏ ‏بخورد ‏ٔه مارپيچ؛ برگها نوکتيز،‏

سرسوزنی؛ حاشيهها پَسخميده؛ ارتفاع گياهان ميليمتر؛

‏ی احجار آهکی ....................................

۵

T. muralis Hedw. subsp. obtusifolia (Schwägr.) Culm..

۱۶

*۱۷۷

شده ............................................. ۱۷۸

پِيريستوم ‏بنخورده،‏ متشکل از

دندان ‏ٔه منظمِ‏ منقسم

‎۱۷۸‎حاشيه های برگ کناره دار و‏ فاقد کناره؛ کپسول متناطر،‏

ايستاده؛ برگها در صورت ميانرگبرگهای بيرونبرآمده حاوی

يک سوغ ‏ٔه طويل،‏ فاقدِ‏ کناره؛ سلول های ورقه ای لشم؛

پِيريستوم خوب تکامل ‏فته؛ گياهانِ‏ پوقانه مانند،‏ زرد فام،‏

ميليمتر؛ ‏ی خاک در زيستگاههای آلپاين

...

Tortula systylia (Schimp.) Lindb.

ارتفاع ۴

......................

*۱۷۸

حاشيههای برگ فقط در سلولهای طويلشده کنارهدار؛

کپسول متناطر،‏ مايل و‏ منحنی ...................

‎۱۷۹‎سلول های ورقهای واضحاً‏ پستانچهدار؛ کپسول استوانهای،‏

آويخته؛ حاشيههای برگ به دورخورده؛ ارتفاع گياهان

سانتيمتر؛ ‏ی خاک و صخرهها .....................

۱۷۹

Tortula laureri (Schultz) Lindb.

۲

......................

۱۷۹* سلولهای ورقهای قدری پستانچهدار و‏ لشم؛ کپسول سر‏

و‏ افقی،‏ منحنی؛ گياهانِ‏ سبز جلادار،‏ ارتفاع ميليمتر؛

‏ی خاکهای آهکی ....................................

۷-۲

Tortula cernua (Huebener) Lindb. .....................

۶- ۲،۵

.. µm (۱۶۰۰)۱۳۰۰-۳۵۰(۳۳۰)

۱۸۱ ..................................................

(۳)۲،۵-۰،۵

۱۸۳ .... µm ۳۰۰-۲۰

۱۸۱

۱۸۰ ب رگ ها بزرگ،‏ به طول

پِريستوم بلند،‏ بهطول

ميليمتر؛ ممبران قاعده ا ‏ِی

۱۸۰* ب رگ ها کوچکتر،‏ به طول ميليمتر؛ ممبران

قاعدهایِ‏ پِريستوم پست،‏ به طول

حاشيههای برگ پَسخميده از قاعده به سمتِ‏ رأس؛ برگها

زنچهای قاشقی،‏ رأس مُدور نوکتيز؛ ارتفاع گياهان

سانتيمتر؛ ‏ی خاک،‏ صخرهها،‏ ديوارهای سنگی،‏

در درزهای سنگها ..........

های برگ فقط در قاعده پَسخميده،‏ مسطح در رأس

......

سلول های ورقه ای لشم،‏ بدن نما؛ برگ ها خطی-قاشقی،‏

ن وکتيز؛ ميانرگبرگ بيرون برآمده به يک رأس سوزنی؛ ارتفاع

ميليمتر؛ در درزهای احجار آهکی ........

T. inermis (Brid.) Mont.

۱،۵

۱۸۱* حاشيه

۱۸۲ ............................................

۱۸۲

T. mucronifolia Schwägr.

گياهان ۱۰

............................

*۱۸۲

سلول های ورقهای پستانچهدار؛ برگها حدِ‏ اقل در

‏کنارهدار سلولهای طويلشده،‏ متورم و زردفام؛ برگ

ها زنچهای،‏ قاشقی نيزهای؛ رأس کُندنوک نوکتيز و‏

سر سوزنی؛ حاشيهها مکمل و‏ گاهگاه ندرً‏ دندانهدار در

نزديگی رأس؛ ميانرگبرگ قوی،‏ بيرون برآمده؛ پِيريستوم

حاضر،‏ لوله ای،‏ مارپيج و فنر مانند؛ ارتفاع گياه

ميليمتر؛ ‏ی خاکهای اسيدی و آهکی،‏ کند ‏ٔه درختها،‏

۱۵

صخرهها ...............................................

T. subulata Hedw. var. subinermis (Bruch & Schimp.)

Wilson


Note: T. subulata is extremely variable in leaf characters. Most of

the varieties hardly can be separated from the type. According to

HILL ET AL. (2006), this also holds true for all varieties.

183 Laminal cells densely papillose, 8-16 µm wide,

covered by 2.5-5.0 µm high, bi-or trifid papillae

or mamillae; leaves lingulate to lingulatespathulate;

apex obtuse or rounded; costa stout,

usually excurrent in long smooth hyaline hairpoint;

plants in small, hoary cushions to 10 mm

tall; on exposed mortared or basic walls, roof tiles,

concrete and basic rocks ......................................

..................... T. muralis Hedw. subsp. muralis

183* Laminal cells smooth, pellucid ........................ 184

184 Leaf margins plane, entire, unbordered; laminal cells

16-24 µm wide; leaves broadly spathulate, concave,

abruptly narrowed to acute apex; costa percurrent to

excurrent in smooth yellowish or hyaline hairpoint;

plants to 5 mm tall; on soil, in rock crevices ..

............................. T. cuneifolia (Dicks.) Turner

184* Leaf margins recurved; laminal cells 20-25 µm wide;

leaves broadly ovate, short, < 1 mm long; margins

revolute; costa excurrent in a short hair-point; plants

to 5 mm tall; on soil ............................................

............................... T. subtranscaspica J.Fröhl.

تذکر:‏ يک گون ‏ٔه فوق العاده متحول برمبنای خصوصيتِ‏ برگ ها.‏ از

همين سبب بسياری از واريته ها بسيار به مشکل قابل تفکيک از نمون ‏ٔه تيپيک.‏ به

(۲۰۰۶) و ديگران اين مسأله در مورد تمامی واريته ها صادق است.‏

T. subulata

اساس HILL

سلول های ورقهای بطور انبوه پستانچهدار،‏ به عر ‏ِض

،µm پوشيده پستانچههای دو و‏ سه شًقه به ارتفاع

و‏ پستانک ها؛ برگ ها زنچه ای زنچه ای-‏

قاشقی؛ رأس کُندنوک و‏ مُدور؛ ميانرگبرگ قوی،‏ معمولاً‏ بيرون

برآمده به يک نکت ‏ٔه انجامی طويل لشم و جلادارِ‏ مويک؛

گياهان متکاهای کوچکِ‏ ماش و برنج،‏ ارتفاع

ميليمتر؛ ‏لای ديوارهای برهن ‏ٔه ساختهشده ريگ و چونه و

مواد قلوی،‏ ستونهای سقفها،‏ کانکريت و احجار آهکی

۱۶-۸

-۲،۵

۱۰

..

T. muralis Hedw. subsp. muralis

µm

۵

۱۸۳

.....................

*۱۸۳

سلولهای ورقهای لشم،‏ بدننما ..................

۱۸۵ حاشيههای برگ مسطح،‏ مکمل،‏ فاقد کناره؛ عرض سلولهای

ورقه ای ؛ ب رگ ها ‏ن و قاشقی،‏ مقعر،‏ دفعتاً‏

‏ريکشده بهيک رأسِ‏ نوکتيز؛ ميانرگبرگ بسطفته در امتداد

طول برگ و‏ بيرون برآمده به يک نکت ‏ٔه لشِ‏ م زردفام و‏ جلاداِر

انجامی مويک؛ ارتفاع ميليمتر؛ ‏لای خاک،‏ در درزهای

۱۸۴

T. cuneifolia (Dicks.) Turner

µm

۳۲-۱۶

۵

سنگها ...................

*۱۸۴

µm ۲۵-۲۰

۱

حاشيه های برگ پَسخميده؛ عرض سلول های ورقه ای

؛ ب رگها تخممری ‏ن،‏ کوه،‏ بهطول کمتر از

ميليمتر؛ حاشيه ها قوی؛ ميانرگبرگ بيرون برآمده به يک

نکت ‏ٔهکوهِ‏ انجامی مويک؛ ارتفاع ميليمتر؛ ‏لای خاک

۵

T. subtranscaspica J.Fröhl.

..........................

؛)‏

1 Leaves costate, costa single ……………..…......... 2

1* Leaves ecostate or costa short and double ….….. 48

2 Leaves falcate-secund ….……………................ 3

2* Leaves erect, not falcate-secund ……….……..... 13

3 Paraphyllia present ……....... Cratoneuraceae ... 4

3* Paraphyllia absent (occasionally present in Hygroamblystegium)

………… Amblystegiaceae p.pte. ... 8

Note: Generic limits of Amblystegiaceae are ill-defined; for

modern accounts, see GOFFINET & BUCK (2004), HEDENÄS (1989,

1993, 1997a, b) and FREY & STECH (2009).

4 Laminal cells 4-15 x as long as wide, smooth or

papillose; stem leaves strongly plicate ……..……….

.......………….......……. Palustriella Ochyra … 5

4* Laminal cells 2-4 (-6) x as long as wide, smooth;

stem leaves not plicate ………………………...… 7

5 Laminal cells (3-) 4-6 x as long as wide, with tall

conical papillae at back at least in young leaves; stem

leaves cordate triangular, rapidly tapering to long

acumen, denticulate below; plants bright or

yellowish-green; in basic springs and flushes ...........

............................ P. decipiens (De Not.) Ochyra

5* Laminal cells (6-) 9-15 x as long as wide, smooth;

stem and branch leaves falcate or falcato-secund,

tapering from near base to acumen ………..…..... 6

6 Stems robust, regularly pinnately branched,

tomentose; stem leaves cordate triangular; plants dull

or bright green, often encrusted with calcare-ous

matter below; in streams, flushes and on wet basic

rocks ................. P. commutata (Hedw.) Ochyra

6* Stems subpinnately branched, not tomentose; stem

leaves ovate to lanceolate; on rocks by calcareous

streams and waterfalls, in flushes and base-rich

mires ……………….... P. falcata (Brid.) Hedenäs

7 Paraphyllia usually present; angular cells incrassate;

laminal cells 2-4 times as long as wide; stem leaves

ovate triangular, often curved or hooked; plants

golden-yellow to bright green; on damp soil, rocks and

cliffs by streams ……..…. Cratoneuron (Sull.) Spruce

C. filicinum (Hedw.) Spruce

Note: C. filicinum is an extremely variable species with a wide

range in form from small slender plants to lax, coarse tufts; the

varieties described integrate so much that with the exceptions

mentioned below, to a large extent, are not recognized here.

7* Paraphyllia absent; angular cells thin-walled; laminal

cells 4-6 x as long as wide; stem and branch

leaves ± abruptly narrowed from a broad base to a fine

Key II Pleurocarpous mosses

ب رگها ميانرگبرگدار،‏ ميانرگبرگ واحد ..................

گرب*‏ ها بدون ميانرگبرگ و‏ ميانرگبرگ کوه و ماعف ... ۴۸

ب رگها داسمانند ‏-يکسُويه ............................

ب رگها ايستاده،‏ نه داسمانند-يکسُويه ................

‏رافيليا حاضر ..................

‏رافيليا ‏ايب ‏(گاهگاه حاضر در

کليد شناسائی :II خزه های پلُ‏ ويروکارپ

۲

۳

۱۳

۴ ...

Cratoneuraceae

(Hygroamblystegium

Amblystegiaceae p.pte.

۸ ...

........................

تذکر:‏ مرزهای ژينيتيکی Amblystegiaceae بخوبی تعريف نشده است.‏ راجع به

تحقيقات مدرن مراجعه کنيد به:‏ GOFFINET & BUCK

HEDENÄS

۲۰۰۴)

.(۲۰۰۹)

FREY & STECH و (۱۹۹۷ a,b ،۱۹۹۳ ،۱۹۸۹)

۱۵- ۴

سلول های ورقهای مرتبه طويلتر از عرض سلولها،‏

لشم و‏ پستانچهدار؛ برگهای ساقه قوً‏ چين و ‏بخورده.‏

۱

۱

۲

*۲

۳

*۳

۵ ... Palustriella Ochyra ..............................

(۶-)۴-۲

*۴

‏بنخورده ................ ۷

۶- ۴ (۳)

۵

سلول های ورقهای مرتبه طويلتر از عرض سلولها،‏

لشم؛ برگهای ساقه چين و

سلولهای ورقهای مرتبه طويلتر از عرض،‏

پستانچههای درازِ‏ مخروطی در عقب،‏ حد اقل در برگهای

جوان؛ برگهای ساقه مثلثیِ‏ قلبمانند،‏ سريعاً‏ ‏ريک شده به

ن وکهای ‏ريکِ‏ طويل،‏ دندانهدار در ‏ئين؛ گياهانِ‏ جلادار

و‏ سبز-زردفام؛ در چشمههای قلوی و اماکن آبچکان ...

P. decipiens (De Not.) Ochyra

........................

۱۰-۹ (۶-)

سلولهای ورقهای مرتبه طويلتر از عرض،‏ لشم،‏ برگ

های ساقه و شاخه داسمانند و‏ داسمانند-‏ يکسُويه،‏ از نزديکی

قاعده ‏ريک شده به يک نوکِ‏ ‏ريکِ‏ طويل بهسمتِ‏ رأس

ساقهها قوی،‏ به طور منظم شانهای و منقسم به شاخهها،‏

نمدمانند؛ برگهای ساقه قلبمانندِ‏ مثلثی؛ گياهان سبز خيره

و‏ روشن،‏ اکثراً‏ پوشيده يک قشر آهکی در ‏ئين؛ در

امتداد آب های جاری،‏ اماکنِ‏ آبچکان و صخرههای نمنا ‏ِک

۶ ......

P. commutata (Hedw.) Ochyra

قلوی ..................

ساقهها بهشکل نيمهشانهای منقسم به شاخهها،‏ نه نمد مانند؛

ب رگهای ساقه تخممری نيزهای؛ ‏لای صخرهها در نزديکی

آب های جاری و آبشارهای آهکدار،‏ اماکن آبچکان و

مردابهای ‏نی از قلوت

‏رافيليا معمولاً‏ حاضر؛ سلولهای زاويهای متورم؛ سلولهای

ورقه ای مرتبه طويلتر از عرض؛ برگ های ساقه قلب

مانندِ‏ مثلثی،‏ اکثراً‏ منحنی و‏ کجشده؛ گياهانِ‏ زردِ‏ طلائی

سبز جلادار؛ ‏لای خاکهای نمناک،‏ صخرهها و پرتگاهها

در امتداد آب های جاری ...

P. falcata (Brid.) Hedenäs

......

Cratoneuron (Sull.) Spruce

C. filicinum (Hedw.) Spruce

۴- ۲

تذکر:‏ يک گون ‏ٔه بی ‏ايت متحول ساح ‏ٔه نوسانِ‏ خيلی

گسترده،‏ از نگاهِ‏ شکل احتوا کنند ‏ٔهگياهانِ‏ ‏ريک اندام کوچک دسته

های سُست و بزرگ.‏ واريته های تشريح شده آنقدر يکسان که به

استثنای گونههای در ذيل توضيحشده،‏ در اين اثر شناسائی نشده اند.‏

‏رافيليا ‏ايب؛ ديوار های سلول های زاويه ای ‏زک؛ سلول

های ورقهای مرتبه طويلتر از عرض؛ برگهای ساقه و

شاخهها به تندی ‏ريک شده از قاعده به سمتِ‏ رأس به يک

C. filicinum

۶- ۴

±

۴

*۵

۶

*۶

۷

*۷


acumen ……...…………......... Callialaria Ochyra

C. curvicaulis (Jur.) Ochyra

8 Leaves wide-spreading to squarrose …...................

……………................ Hygrohypnum Lind. ... 9

8* Leaves not squarrose to wide-spreading; leaves at

least at stem apex falcate-secund (if plants

submersed), or hardly so; stem and branch tips often

incurved; alar cells differentiated, often inflated or

absent ............................................................ 10

9 Leaves ovate-oblong or ovate to ovate-lanceolate,

longer than broad, falcate to falcato-secund,

gradually or abruptly tapering to apex; costa single,

thick, sometimes forked above, extending 1/2 way

up leaf, only occasional some leaves with costa

double; cells in mid-leaf 4-7 x as long as wide;

leaves loosely imbricate when dry, not secund,

entire except at apex; apex obtuse; angular cells

yellowish; plants 3-12 cm long, often defoliate

below, brownish; on rocks in fast-flowing streams

and by waterfalls at high altitudes …......................

… H. smithii (Sw.) Broth. var. denticulata Kilbert

9* Leaves broadly ovate to orbicular, about as broad as

long; costa weak or strong, single or double,

extending to (1/2-) 3/4 way up leaf or almost to

apex; angular cells numerous, small, subquadrate,

usually opaque, brownish in older leaves; leaves

entire, imbricate, straight to strongly falcato-secund,

oblong-ovate; plants yellowish-green or brownishgreen;

on rocks in fast-flowing streams and rivers …

H. luridum (Hedw.) Jenn. var. subsphaericarpon

(Brid.) C.E.O.Jensen

10 Leaves plicate; plants often tinged red ……….........

.......................................... Scorpidiaceae … 11

10* Leaves not plicate ……..………….................... 12

11 Stem in cross section with hyalodermis; central

strand present; leaves falcate-secund to circinate,

tapering almost from base, strongly plicate; margins

finely denticulate; angular cells enlarged, hyaline,

forming auricles; costa extending far into acumen;

plants medium-sized, pale to yellowish-green, to

10 cm long; on tree boles, logs, soil and rocks by

streams, not in bogs, mires or flushes ...............

.............................................. Sanionia Loeske

S. uncinata (Hedw.) Loeske

11* Stem hyalodermis absent; central strand absent;

leaves tapering from c. 3/4 way from base, weakly

plicate or striolate when moist, strongly falcatosecund,

margins entire; angular cells not

differentiated; costa extending 1/2-3/4 way up leaf;

plants moderate-sized, to 10 cm long, green to

yellowish-green or brownish; in bogs, fens and

flushes ........................... Hamatocaulis Hedenäs

Callialaria Ochyra

C. curvicaulis (Jur.) Ochyra

نوکِ‏ ‏ريکِ‏ و طويل ظريف ..........

‏ن خميده .............................

۹ ... Hygrohypnum Lind. ............................

ب رگها گسترد ‏ٔه

۸* ب رگها نه خميده گسترد ‏ٔه ‏ن،‏ حد اقل برگهای نوک ساقه

داسمانند-يکسُويه ‏(اگر گياهان زيرآبی،‏ در آنصورت گاهگاه

شديداً‏ داسمانند-يکسُويه)؛ انجامهای ساقه و شاخهها اکثراً‏

خميدهبهداخل؛ سلولهای ‏لچهمانند متفرق،‏ اکثراً‏ پُنديده و‏

غايب ............................................. ۱۰

ب رگها تخم مرغی-درازنما و‏ تخممرغی تخم مرغی-نيزهای،‏

طويلتر از عرض،‏ داس مانند ‏-يکسُويه،‏ به تدريج و‏ دفعتاً‏

‏ريکشده بهسمتِ‏ رأس؛ ميانرگبرگ واحد،‏ ضخيم،‏ گاهگاه

دوشاخه در ‏لا،‏ بسطفته نيم ‏ٔه طول برگ در ‏لا،‏ فقط

گاهگاه چند برگ ميانرگبرگ های مضاعف؛ سلول های

وسطِ‏ برگ ‏ر طويلتر از عرض؛ برگ ها خشتکاری

شکلِ‏ فراخ در خشکی،‏ نه يکسُويه،‏ مکمل به استثنای برگ

های رأسی؛ رأس کُندنوک؛ سلول های زاويهای زردفام؛ طول

سانتيمتر،‏ اکثراً‏ بیبرگ در ‏ين،‏ قهوهایفام؛ ‏لای

صخرهها در جرتِ‏ سريع آب و در آبشارهای ارتفاعات

بلند کوه ها ............................................

۷-۴

H. smithii (Sw.) Broth. var. denticulata Kilbert

۱۲- ۳

.........

۹* ب رگها تخممرغی ‏ن گوشوارهای،‏ طول و عرض تقريباً‏ هم

برابر؛ ميانرگبرگ سُست و‏ قوی،‏ واحد و‏ مضاعف،‏ بسط

طول برگ و‏ اکثراً‏ نزيکِ‏ رأس؛ سلول

های زاويهای بی شمار،‏ کوچک،‏ نيمهچهارگوشهای،‏ معمولاً‏

مُکدر،‏ قهوه ای فام در برگ های کهنه؛ برگ ها مکمل،‏

خشتکاریشکل،‏ راست شديداً‏ داسمانند-يکسُويه،‏ دراز

نما-تخم مرغی؛ گياهانِ‏ زرد فام ‏-سبز و‏ قهوه ای فام ‏-سبز؛

‏لای صخرهها در جرتِ‏ سريع آبهای جاری و درها...‏

H. luridum (Hedw.) Jenn. var. subsphaericarpon (Brid.)

C.E.O.Jensen

‎۱۰‎ب رگها چين وبخورده؛ گياها ‏ِن اکثراً‏ سرخفام .............

۱۱ ...

۱۲

Scorpidiaceae

‏فته ½) (- ¾

................................

‎۱۰‎‏*ب رگها چين وبنخورده ............................

مقطع ساقه هيالودرم؛ رشته‎۳‎های انتقالی حاضر؛ برگها داس

‏ب خورد ‏ٔه فنری؛ ‏ريک شده تقريباً‏ از

قاعده،‏ شديداً‏ چين و ‏بخورده؛ حاشيهها ظريفاً‏ دندانهدار؛

سلولهای ا زاويه ی ب زرگشده،‏ شفاف،‏ تشکيل دهند ‏ٔه گوشواره

ها؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده بهيک انجام ‏ريکِ‏ نوکتيز؛ گياهاِن

متوسط القامه،‏ سبِز کم رن‏ و‏ سبز زردفام،‏ ارتفا‏

سانتيمتر؛ ‏لای تن ‏ٔه درختها،‏ درختهای قطع شده،‏ خاک

و صخرهها در نزديکی آب های جاری،‏ اما نه در ‏تقها،‏

مردابها و‏ اماک ‏ِن آبچکان

۱۰

............

Sanionia Loeske

S. uncinata (Hedw.) Loeske

مانند-يکسُويه

هيالودَرم ‏لای ساقه غايب؛ رشتههای انتقالی وسطی

غايب؛ برگها ‏ريکشده از قاعده برگ،‏ ضعيفاً‏

چين و ‏بخورده و‏ شياردار در ‏زگی،‏ شديداً‏ داسمانند-‏

يکسُويه؛ حاشيهها مکمل؛ سلولهای زاويهای تفريق نيافته؛

ميانرگبرگ بسط ‏فته از قاعده برگ؛ گياهانِ‏

متوسط القامه،‏ ارتفا‏ سانتيمتر،‏ سبز سبز ‏-زرد فام

و‏ قهوهایفام؛ در ‏تقها،‏ دلدلزارها و اماک ‏ِن آبچکان

تقريباً‏ ¾

¾-½

Hamatocaulis Hedenäs

۱۰

*۱۱

...............................

۸

۹

۱۱

یها


H. vernicosus (Mitt.) Hedenäs

12 Costa extending to 3/4 way up leaf; leaves straight,

not concave, long acuminate; laminal cells linearvermicular;

auricles not extending to costa; basal

cells not porose; mid-leaf cells mostly 9-12 times as

long as wide; leaf acumen long but not fine or

channelled; leaves patent, straight to falcate; plants

medium-sized, to 30 (-45) cm long, dull-green to

yellowish-green or brownish; on wet ground, often

submerged … Drepanocladus (Müll.Hal.) G.Roth

D. aduncus (Hedw.) Warnst.

12* Costa extending 1/2 way up leaf, double or absent (if

alar cells not inflated, see also Hygrohypnum); leaves

weakly to strongly concave, cucullate, ± abruptly

acuminate; laminal cells linear; stem leaf apices

obtuse; shoots tumid, with imbricate leaves; costa

short, single or double; angular cells inflated,

hyaline, forming small auricles; plants robust, green

to greenish-brown; in mires at high altitudes ……...

……………….… D. turgescens (T.Jensen) Broth.

13 Leaves imbricate when dry; laminal cells shortrhomboidal

to elongated, papillose or smooth ……

……....................................... Leskeaceae ... 14

Note: A critical family with poorly defined genera of doubtful

status. The circumscription of the family has been challenged by

GARDINER ET AL. (2005) based on molecular data (cf. FREY &

STECH 2009). Their proposal necessitates substantial nomenclatural

changes. Several genera were already transferred to other

morphologically poorly defined families. As Leskea itself is nested

in Thuidiaceae in molecular phylogenies, the family changes are

not followed here, until a more general overview of the

polyphyletic ‘Leskeaceae’ is available.

13* Plants with a different set of characters ……........ 17

14 Paraphyllia present, filiform, unbranched; leaves

ovate-lanceolate, acuminate; costa percurrent to

excurrent; laminal cells rather hyaline, projecting at

upper ends, quadrate to rhomboidal, thick-walled;

plants slender, brownish-green; on soil and rocks,

usually in basic montane habitats …..……….……..

…………...…………… Haplocladium Müll.Hal.

H. angustifolium (Hampe & Müll.Hal.) Broth.

14* Paraphyllia absent ............................................ 15

15 Costa short and double; laminal cells smooth,

elongated, ovate; plants small, filiform, mainly on dry

rocks in montane habitats ..... Pseudoleskeella Kindb.

P. tectorum (Funck ex Brid.) Kindb. ex Broth.

15* Costa single, extending 1/2 (-2/3) way up leaf,

vanishing before leaf apex; laminal cells smooth or

papillose ………….......................................… 16

16 Leaf margin recurved below, entire; capsule erect;

leaves patent, spreading or sub-secund when moist,

ovate to broadly ovate, obtuse to acute; costa strong

below, usually decreasing apically; laminal cells ± uni-

H. vernicosus (Mitt.) Hedenäs

ميانرگبرگ بسطفته از قاعده ب¾‏ رگ ؛ ب رگها راست،‏ نه

مقعر،‏ سرسوزنی طويل؛ سلولهای ورقهای خطی ‏-کِرممانند؛

گوشکها بسطنيافته ميانرگبرگ؛ سلولهای قاعده ای فاق ‏ِد

منافذ؛ سلولهای ميان ‏ٔه برگ عمدً‏ مرتبه طويلتر از

عرض؛ نوکِ‏ ‏ريکِ‏ برگ بسيار طويل اما نه بسيار ظريف و

کالی؛ برگها گسترده،‏ راست داسمانند؛ گياهانِ‏ متوسط

سانتيمتر طويل،‏ سبز خيره سبز-زرد

فام و‏ قهوهایفام؛ ‏لای اراضی نمناک،‏ اکثراً‏ زيرآبی

.......

۱۲- ۹

Drepanocladus (Müll.Hal.) G.Roth

D. aduncus (Hedw.) Warnst.

القامه،‏ ۳۰ (۴۵)

...................

ميانرگبرگ بسطفته از قاعده ½ برگ،‏ ماعف و‏ غايب

‏(اگر سلولهای ‏لهمانند نه آماسيده،‏ Hygrohypnum را نيز

؛ ببينيد)‏ ب رگ ها خفيفاً‏ شديداً‏ مقعر،‏ کلاهک مانند،‏ به

تندی سرسوزنیشده؛ سلولهای ورقهای خطی؛ ه رأس ا ی ب رگ

های ساقه کُندنوک؛ جوانهها آماسيده،‏ برگ خشتکاری

شکل؛ ميانرگبرگ کوه،‏ منفرد و‏ ماعف؛ سلولهای زاويهای

متورم،‏ شفاف،‏ تشکيل دهند ‏ٔه گوشک های کوچک؛ گياهان

قویالبنيه،‏ سبز سبز قهوهایفام؛ در ‏تلاهای کوهای بلند

±

D. turgescens (T.Jensen) Broth.

.......................

۱۲

*۱۲

۱۳ ب رگ ها در خشکی خشتکاری شکل؛ سلول های ا ورقه ی

کوه-لَوزی درازنما،‏ آراسته پستانهها و‏ لشم .......

۱۴ ...

Leskeaceae

....................................

تذکر:‏ يک فاميل انتقادی جنهای دقيقاً‏ توضيح نشده موقعيت مشکوک.‏

در مرزبندی اين فاميل وديگران (۲۰۰۵) برمبنای ارقام ماليکولی

۲۰۰۹) تلاش نموده اند.‏ پيشنهاد اين دانشمندان

از نگاه ‏مگذاری مستلزم تغييرات بنيادی است.‏ برخی از جنها در فاميلهای

ديگری گذاشته شده اند،‏ که از نگاه مورفولويکی بطور ‏کافی تعريف و توضيح

گرديده اند.‏ از آنجائيکه از نگاه فايلوجينی ماليکولی در

جافته است،‏ زمانی که چشم انداز عمومی از بعنوان يک فاميل

در دسترس قرار ندارد،‏ تغييراتِ‏ فاميلی بعلتِ‏ کاربردهای عملی در

اين محدوده در نظر گرفته نشده است.‏

Thuidiaceae

Leskeaceae

GARDINER

‏(بر اساس FREY & STECH

Leskea

polyphyletic

‎۱۳‎‏*گياهان دستهای از ويژگیهای مختلف ..............

‏رافيليومها حاضر،‏ رشتهمانند،‏ ‏منشعب؛ برگها تخممرغی-نيزه

ای،‏ سرسوزنی؛ ميانرگبرگ بسط ‏فته در امتدادِ‏ مجموع ‏ٔه طول

سطح برگ و‏ بيرونبرآمده از رأس؛ سلول های ورقهای قدری

شفاف،‏ بيرون برآمده در انجام های ‏لائی،‏ چهارگوشه

لَوزی،‏ ديوارها ضخيمشده؛ گياهانِ‏ بسيار ‏ريک،‏ سبز قهوهای

فام؛ ‏لای خاک و صخره ها،‏ معمولاً‏ در زيستگاههای قلوی

در کمربندِ‏ مونتانِ‏ کوهها

۱۷

ای

........

Haplocladium Müll.Hal.

H. angustifolium (Hampe & Müll.Hal.) Broth.

‏رافيليومها غايب ..................................

ميانرگبرگ کوه و ماعف؛ سلول های ورقهای لشم،‏ طويل

شده،‏ تخممرغی؛ گياهان کوچک،‏ عمدً‏ ‏لای صخره ها در

زيستگاه های کوهستانی ........

۱۵

Pseudoleskeella Kindb.

P. tectorum (Funck ex Brid.) Kindb. ex Broth.

ميانرگبرگ منفرد،‏ از قاعده بسطفته نفه ‏(دوسوم)‏ ب رگ ،

‏پديدشده قبل از رسيدن به رأس برگ؛ سلول های ورقهای

لشم و‏ آراسته پستانهها ........................

حاشيه های برگ پَسخميده در ‏ئين،‏ مکمل؛ کپسول

ايستاده؛ برگها ‏ن،‏ گسترده و‏ نيمه يکسُويه در ‏زگی،‏ تخم

مرغی تخممرغی ‏ن،‏ ن کُند وک ن وکتيز؛ ميانرگبرگ قوی

در ‏ئين،‏ معمولاً‏ ممُتَد رأس؛ سلولهای ورقهای همشکل

۱۶

±

۱۴

*۱۴

۱۵

*۱۵

۱۶


form throughout, quadrate-hexagonal with central

papillae; plants dark or brownish-green, often siltencrusted;

on tree roots, trunks, branches and rocks

by streams and rivers; common in lowlands ……….

………...…….……………………. Leskea Hedw.

L. polycarpa Hedw.

16* Leaf margins revolute; capsule inclined; leaves

shortly acuminate, falcato-secund at apex; margins

denticulate towards apex; stem and branch apices

curved or hooked; laminal cells 1-3 x as long as

wide, papillose or slightly papillose; plants darkgreen

or blackish; on dry basic montane rocks ……

....................................... Pseudoleskea Schimp.

P. incurvata (Hedw.) Loeske

17 Laminal cells irregularly rounded-quadrate or

rounded-hexagonal to oblong or rhombic, smooth;

slender, silky; costa single; marginal teeth of leaves

ciliate-spinulose, consisting of more than one cell;

plants usually corticolous, rarely saxicolous .............

........................ Fabroniaceae - Fabronia Raddi

F. pusilla Raddi

17* Laminal cells mostly elongated [except in Scorpiurium

(Brachytheciaceae)] ................................ 18

18 Plants mostly of mesic habitats; capsule short, erect

to inclined or elongated, ± straight or curved; plants

usually irregularly branched; leaves various, rarely

falcate-secund, often plicate; alar cells mostly

quadrate, never excavate ......................................

..................................... Brachytheciaceae ... 24

Note: Generic circumscriptions and deliminations within the family

(especially Brachythecium, cf. note under 26) often are provisional

with ongoing molecular investigations. Many of the taxa, at present,

are morphologically scarcely well-defined but molecularly clear-cut.

18* Plants mostly of hygric habitats; capsule elongateed,

inclined; leaves variable, often falcate-secund

[compare also Cratoneuraceae (3)]; leaves not plicate;

alar cells absent or differentiated .....................

............................. Amblystegiaceae p.pte. ... 19

Note: According to CRUM & ANDERSON (1981),

Amblystegium, Hygroamblystegium and Leptodictyum can only

be treated in a broad sense, within the genus Amblystegium. The

species of the genera grade into one another so much that they

defy rational morphological definities. Based on molecular data,

however, they are clearly separate from each other (FREY &

STECH 2009).

19 Laminal cells linear-rhomboidal, mostly 7-14 x as

long as wide; margin entire; leaves distant, widely

spreading, often subcomplanate, lanceolate or

ovate-lanceolate, gradually tapering to long acumen;

plants slender to moderately robust, yellowishgreen;

on soil, stones, fallen logs, tree boles and

exposed roots by streams and in damp habitats ........

........................ Leptodictyum (Schimp.) Warnst.

در کُل،‏ چهارگوشه ای-شش ضلعی پستانچه م های رک زی ؛

گياهانِ‏ سبز ‏ريک و‏ سبز قهوه ای فام،‏ اکثراً‏ يک قشر

‏زک سِ‏ لتی؛ ‏لای ريشه،‏ تنه و ساق ‏ٔه درختها،‏ صخرهها در

مسير آب های جاری و درها؛ عادی و معمول در پستیها

Leskea Hedw.

L. polycarpa Hedw.

........................................

های برگ دَورخورده،‏ کپسول مايل؛ برگ ها کوهاً‏

سرسوزنی،‏ داسمانند-يکسُويه در رأس؛ حاشيهها دندانهدار در

سمتِ‏ رأس؛ انجامهای ساقه و شاخهها ‏يده و‏ هلمانند؛

سلول های ورقه ای مرتبه طويلتر از عرض،‏ آراسته

پستانچهها و‏ قدری پستانچهدار؛ گياهانِ‏ سبز ‏ريک و سبز

سيهفام؛ ‏لای صخرههای قلوی و خشک کوهها

...........

Pseudoleskea Schimp.

P. incurvata (Hedw.) Loeske

۳-۱

................................

۱۶* حاشيه

سلول های ورقهای بطور ‏منظم مُدورشده-‏ چ ه ا رگ وش های و‏

مُدور-شش ضلعی درازنما و‏ لَوزی،‏ لشم؛ گياها ‏ِن بسيار

‏ريک،‏ ابريشمی؛ ميانرگبرگ منفرد؛ دندانه های حاشيه ای

ب رگها مژهدار ‏-خ ا رک دار،‏ متشکل از بيش از يک سلول؛

گياهانِ‏ معمولاً‏ پوسته زی،‏ ندرً‏ صخرهزی

.................

Fabroniaceae - Fabronia Raddi

F. pusilla Raddi

......................

سلول های ورقه ای عمدً‏ طويل شده ‏[به استثنای در

۱۸ ....................

[(Brachytheciaceae) Scorpiurium

گياهانِ‏ عمدً‏ از زيستگاههای نيمهخشک؛ کپسول کوه،‏

ايستاده مايل و‏ طويلشده،‏ راست و‏ منحنی؛ گياهانِ‏

بطور غيرمنظم منشعب؛ برگها گوگون،‏ ندرً‏ داسمانند -

يکسويه،‏ اکثراً‏ چين و ‏ب خورده؛ سلول های ‏لچه مانند

اکثراً‏ چهارگوشهای،‏ هيچگاه نه ميانتهی .................

۲۴ ...

±

Brachytheciaceae

............................

۱۷

*۱۷

۱۸

تذکر:‏ توضيح و مرزبندی در ميان فاميل ‏(بويژه در جنس :Brachythecium

به نوت در نمبر مراجعه کنيد)‏ اکثراً‏ برمبنای تحقيقاتِ‏ ممتدِ‏ ماليکولی،‏

مؤقتی میشد.‏ در حال حاضر بسياری از تکساها از نگاه مورفولوژيکی

بسيار کم،‏ اما از نگاه ماليکولی خيلی خوب تفريف شده اند.‏

۱۸* گياهانِ‏ عمدً‏ از زيستگاههای مرطوب؛ کپسول طويلشده،‏

مايل؛ برگ ها خيلی متحول،‏ اکثراً‏ داس مانند ‏-يکسُويه

را نيز مقايسه کنيد ‏(‏‎۳‎‏)]؛ برگ ها چين و

‏ب ‏ورده،‏ سلولهای ‏لچهمانند غايب و‏ تفري‏ ‏فته

...

۱۹ ...

Amblystegiaceae p.pte.

(۱۹۸۱)

۲۶

Cratoneuraceae]

......................

جنس های

تذکر:‏ به اساس

فقط به مفهوم

و

مورد ارزبی قرار گرفته می توانند.‏

بسيار عام در ميان جنس

گونه های اين جنس ها به آن پيمانه گو‏ ‏لای همديگر سايه می اندازند که

تعريفات عينی و منطقی مورفولوژيکی را به چالش مواجه می سازند.‏ اما اينها

برمبنای ارقام ماليکولی به وضاحت از همديگر قابل تفکيک اند )

FREY &

CRUM & ANDERSON

Leptodictyum Hygroamblystegium ،Amblystegium

Amblystegium

.(۲۰۰۹

STECH

سلول های ورقهای خطی ‏-لَوزی،‏ عمدً‏ -۱۴ ۷ مرتبه طويلتر

از عرض؛ حاشيهها مکمل؛ برگها متفاصل،‏ وسيعاً‏ گسترده،‏

اکثراً‏ نيمه ‏ن شده،‏ نيزه ای و‏ ‏م مرغی-نيزه ای،‏ به تدريج

‏ريک شده به يک رأس ‏ريکِ‏ سرسوزنی؛ گياهانِ‏ ‏ريک

اندام متوسطالقامه،‏ سبز زردفام؛ ‏لای خاکِ‏ سنگها،‏

درختهای غلطيده،‏ تنههای قطعشد ‏ٔه درختها و ريشههای

برهنه در مسير آب های جاری و در زيستگاه های نمناک..‏

Leptodictyum (Schimp.) Warnst.

......................

۱۹

یها


L. riparium (Hedw.) Warnst.

19* Laminal cells rhomboidal to narrowly rhomboidal,

mostly 2-7 x as long as wide; margin entire or

denticulate ..................................................... 20

20 Costa ± reaching apex (Hygroamblystegium p.pte.)..

...................................................................... 21

20* Costa extending to ¾ way up leaf (Amblystegium,

Hygroamblystegium p.pte.) .............................. 23

21 Costa very stout, 40 µm or more wide at base,

reaching apex, in upper part often curved ...............

........... Hygroamblystegium Loeske p.pte .... 22

21* Costa thinner, less than 40 µm wide at base,

reaching apex or not; leaves ± entire; laminal cells 2-

4 x as long as wide; gemmae absent; plants slender,

dull green; on wet soil, rocks and tree bases by

streams ...............................................................

.... Hygroamblystegium varium (Hedw.) Mönk.

22 Plants medium-sized to large, blackish-green,

becoming brown with age; costa very broad, 75-

100 (-140) µm wide at base, ending in apex to

shortly excurrent; upper cells 3-6 x as long as wide;

leaf apex obtuse; plants irregularly branched; on

stones submerged in shallow, flowing water ..........

............................... H. fluviatile (Hedw.) Loeske

22/1 Plants medium-sized; costa 75-100 µm wide at

base ........................................... subsp. fluviatile

22/1* Plants large, coarse, usually rigid, up to 12 cm

long, often lime-encrusted; costa very broad, 100-

140 µm wide at base, filling the acumen and

excurrent as a short stout point; plants attached to

calcareous rocks and usually submerged ..................

........... subsp. noterophilum (Sull. & Lesq.) Grout

22* Plants small, yellowish; costa less than 75 µm wide at

base; upper cells 2-3 x as long as wide; leaf apex ±

acute; plants ± pinnately branched, branches short;

on wet stones and soil in or beside running water …

..................................... H. tenax (Hedw.) Jenn.

23 Leaves crowded, not markedly narrowed at

insertion, mostly 0.5-1.0 mm long; mid-leaf cells

3-5 (-6) x as long as wide; plants slender, greenish;

on soil, rocks, tree boles, logs, usually in damp,

shaded habitats ............ Amblystegium Schimp.

A. serpens (Hedw.) Schimp.

Note: Incl. A. juratzkanum Schimp. which is sometimes treated as

a variety. However, it is nearly impossible to separate this taxon

from A. serpens. The often used characters of longer leaf cells and

ovate-elongate basal leaf cells are totally unreliable (CRUM &

ANDERSON 1981, SMITH 2004).

23* Leaves distant, markedly narrowed at insertion, 1.2-

2.2 mm long; mid-leaf cells 8-18 x 24-48 (-72) µm,

2.5-5 x as long as wide; spores 14-18 µm; plants

slender to moderate in size; on soil, rocks and tree

L. riparium (Hedw.) Warnst.

*۱۹

۷-۲

دندانهدار .......................................... ۲۰

.... (Hygroamblystegium p.pte.) ± ۲۰

۲۱ ...................................................

(Amblystegium,

*۲۰

۲۳......................... Hygroamblystegium p.pte.)

µm ۴۰

۲۱

سلول های ورقه ای لَوزی شکل لَوزی شکل طويل شده،‏

عمدً‏ مرتبه طويلتر از عرض؛ حاشيه ها مکمل و‏

ميانرگبرگ

رسيده رأس

ميانرگبرگ بسط ‏فته از ساقه ¾ ب رگ

ميانرگبرگ بسيار قوی،‏ به عرض و‏ بيشتر در قاعده،‏

رسيده رأس برگ،‏ در بخش فوقانی اکثراً‏ منحنی ..........

۲۲ ...

Hygroamblystegium Loeske p.pte.

...........

*۲۱

ميانرگبرگ ‏زکتر،‏ به عرض کمتر از در قاعده،‏

رسيده رأس برگ نه؛ برگها مکمل؛ سلول های ورقه

ای مرتبه طويلتر از عرض؛ Gemmaها غايب؛ گياهانِ‏

‏رک اندام،‏ سبز خيره؛ ‏لای خاکهای مرطوب؛ صخرهها

وقاعد ‏ٔه درختها در مسير آب های جاری ..............

µm

۴۰

±

Hygroamblystegium varium (Hedw.) Mönk.

۴-۲

.........

گياهانِ‏ متوسط القامه بزرگ،‏ سبز سيه فام،‏ رشدِ‏ سن

قهوهایشونده؛ ميانرگبرگ بسيار ‏ن،‏ به عر ‏ِض

در قاعده،‏ انجاميده در رأس کوهاً‏ بيرون

برآمده از رأس؛ طولِ‏ سلولهای فوقانی مرتبه بزرگتر از

عرض؛ رأسهای برگها کُندنوک؛ کياهانِ‏ غيرمنظم منشعب؛

‏لای سنگها به شکل زيرآبی در آبهای کمعمق،‏ شناور

‏لای آب ................

۱/۲۲ گياهانِ‏ متوسطالقامه؛ عرض قاعد ‏ٔه ميانرگبرگ

۱۰۰-۷۵

۶-۳

H. fluviatile (Hedw.) Loeske

۱۰۰- ۷۵

subsp. fluviatile

۱۲

µm

(۱۴۰-)

...................................

µm

۲۲

۱/۲۲* گياهانِ‏ بزرگ،‏ زَبَر،‏ معمولاً‏ سفت و ‏بت،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ اکثراً‏ پوشيده يک قشر آهکی،‏ ميانرگبرگ بسيار

در قاعده،‏ پُرکنند ‏ٔه نوکِ‏

عريض،‏ به عرضِ‏

‏ريک و بيرون برآمده منحي‏ يک نکت ‏ٔه کوه و قوی؛

گياهان چسپيده به احجار آهکی و معمولاً‏ زيرآبی ........

µm

۱۴۰- ۱۰۰

subsp. noterophilum (Sull. & Lesq.) Grout

.............

۲۲* گياهانِ‏ کوچکِ‏ زردفام؛ عرض قاعد ‏ٔه ميانرگبرگ کمتر از

µm؛ طول سلولهای فوقانی مرتبه بزرگتر از عرض؛ رأس

ب رگها تيز؛ شانه ای منشعب،‏ شاخه ها کوه؛ ‏لای

سنگهای مرطوب و خاک در و‏ در کنار آبهای جاری

۷۵

...

H. tenax (Hedw.) Jenn.

۳-۲

± نوک

...............................

۲۳ ب رگ ها چنگنگی،‏ خيلی ‏ريک نشده در نکا ‏ِت اتصالی،‏

عمدً‏ به طول ميليمتر؛ سلولهای وسطِ‏ برگ

مرتبه طويلتر از عرض؛ گياهانِ‏ ‏ريکاندام،‏ سبزفام؛ ‏لای

خاک،‏ صخرهها،‏ تن ‏ٔه درخت غلطيده ونيز قطعشده،‏ معمولاً‏

در زيستگاههای نمناکِ‏ سايهرُخ

۵-۳

....

Amblystegium Schimp.

A. serpens (Hedw.) Schimp.

۱-۰،۵

(۶)

که گاهگاه به عنوان يک واريته


عمل میشود.‏ به هر حال تفکيک اين گونه از تقريباً‏ ‏ممکن

است.‏ مشخصاتی از قبيل ‏"سلولهای طويل برگ"‏ و ‏"سلول های تخممرغی-‏

نيزهای قاعدهای"‏ که در از آا تفکيک گونهها استفاده میشود،‏ بههيچوجه

قناعت بخش نيستند

۲۳* ب رگها متفاصل،‏ واضحاً‏ ‏ريکشده در نکا ‏ِت اتصالی،‏ به

طول ميليمتر؛ سلولهای وسطِ‏ برگ

مرتبه بزرگتر از عرض؛ اسپور

ها µm؛ گياهانِ‏ ‏ريک اندام متوسطالقامه؛

.(۲۰۰۴

x ۱۸-۸

A. serpens.

A. juratzkanum Schimp.

SMITH ‎۱۹۸۱‎؛ CRUM & ANDERSON)

۲،۲-۱،۲

) ۴۸-۲۴ (۷۲- µm؛ ۵- ۲،۵

۱۸-۱۴


bases by streams ……………….…………...….......

Hygroamblystegium humile (P.Beauv.) Vanderpoorten,

Goffinet & Hedenäs

Note: Incl. A. humile (P.Beauv.) Crundw. var. curvipes (Schimp.)

Warnst. reported by BIZOT (1962), characterized by shorter leaves

and serrulate perichaetial leaves. The taxonomic status of this

variety is doubtful.

24 Leaves strongly 2-4 plicate ............................... 25

24* Leaves not or hardly plicate .............................. 40

25 Leaves usually narrow lanceolate; laminal cells

elongated ± uniform throughout leaf; plants yellowishgreen

to golden-brown, ± regularly pinnately

branched; branches ascending, Frequently incurved

when dry; branch leaves with 4-6 decurrent cells;

margins at base with conspicuous, sometimes recurved

teeth; cells at leaf insertion mostly eporose; seta rough

throughout; capsule straight; on dry exposed substrate

such as tree trunks, branches, rocks, walls, roofs,

especially where basic ...... Homalothecium Schimp.

H. sericeum (Hedw.) Schimp.

25* Leaves ovate to broad or narrow lanceolate; laminal

cells near leaf base shorter and wider than cells above

...................................................................... 26

26 Stem and branch leaves of ± similar shape; margins

entire or denticulate above; operculum conical .......

.….................. Brachythecium Schimp. s.l. ... 27

Note: Brachythecium s.l. is one of the most difficult of all moss

genera with many species separated on minor morphological

variation that are difficult to characterize or recognize. Because the

differences are often difficult to describe, it is hard to name sterile

material (CRUM & ANDERSON 1981). Based on molecular data, the

genus is split into 3 genera, Brachythecium Schimp.,

Brachytheciastrum Ignatov & Huttunen and Sciuro-hypnum

Hampe (HEDENÄS 2002, HUTTUNEN & IGNATOV 2004, FREY &

STECH 2009) which provide monophyletic units. However,

numerous problems at species level occur, due to extreme plasticity

of several species, where overlapping morphological characters

seem to be strongly influenced by habitat conditions. Combining

the morphological characters with the molecular analyses is

difficult, and the polyphyletic group therefore is treated in the

present key as such. Morphological trends within the three genera

can be described as follows:

Brachythecium: plants usually robust, stem leaves often plicate,

setae usually smooth (except in B. campestre, B. rivulare, and B.

rutabulum), di- or autoicous sexual conditions.

Brachytheciastrum: plants usually small, stem leaves ±

smooth, setae smooth or papillose, autoicous sexual

conditions.

Sciuro-hypnum: plants usually small, stem leaves usually

smooth, setae papillose (at least above), autoicous sexual

conditions (except in S. flotowianum, S. latifolium).

Excluded taxa from the key: Brachythecium microsericeum Dixon

and Brachythecium myurelliforme Dixon, both high alpine

plants (Konar, 1200 m; Laghman 3700 m) recorded by HERZOG

(1938). The characters given in the original description are too

sparse to allow to include these taxa in the key given. A revision

of the Old World species of the genus is necessary.

‏لای خاک،‏ صخرهها و قاعد

‏ٔه درختها در مسير آای جاری.‏

Hygroamblystegium humile (P.Beauv.) Vanderpoorten,

Goffinet & Hedenäs


و قابل تشخيص از روی

که تذکر ‏فته در

ب رگ های کوهتر و اره ایِ‏ پوششی.‏ موقعيتِ‏ تکسونوميکی اين واريته

م ش ک وک ا س ت .

۲۴ ب رگها قوً‏ -۴ ۲ چين و ‏ب

‎۲۴‎‏*ب رگها به سختی و‏ هي‏ چين وب ‏ورده .........

۲۵ ب رگها معمولاً‏ نيزهای ‏ريک؛ سلولهای ورقهای طويلشده

همسان در تمام طول برگ؛ گياهانِ‏ سبز-زردفام طلائی-قهوه

ای فام،‏ انشعابِ‏ منظم شانه ای،‏ شاخه ها ‏لارونده،‏

چندين ‏ر به داخل ‏بخورده در خشکی؛ برگهای شاخه

۶-۴ سلولِ‏ به ‏ئين افتاده؛ حاشيهها در قاعده دندانه

های برجسته و گاهگاه پَسخميده؛ سلول ها در ‏حيه های

اتصالی برگ اکثراً‏ فاقد منافذ؛ بُرسکها زِبر در کُل؛ کپسول

راست؛ ‏لای زيستگاههای برهنه مانند تن ‏ٔه درختها،‏ شاخه

ها،‏ صخرهها،‏ ديوارها،‏ ‏مها،‏ بخصوص در آائی که قلوی اند.‏

A. humile (P.Beauv.) Crundw. var. curvipes (Schimp.)

BIZOT

(۱۹۶۲)

خورده ................ ۲۵

۴۰

±

Homalothecium Schimp.

H. sericeum (Hedw.) Schimp.

±

Warnst.

ها

..............................

۲۵* ب رگها تخممرغی نيزهای ‏ن و‏ ‏ريک؛ سلولهای ورقهای

در نزديکی قاعده کوهتر و ‏نتر از سلولهای فوقانی

....

۲۶ ...................................................

±

۲۶

......

۲۷ ... Brachythecium Schimp. s.l. ..................

ب رگ ها ساقه و شاخه ها دارای عينِ‏ شکل؛ حاشيه ها

مکمل و‏ دندانهدار در ‏لا؛ سرپو‏ کپسول ‏روطی

يکی از پيچيدهترين جنسها عد ‏ٔه

تذکر:‏

کثيری از گونه ها در ميانِ‏ خزه ها است که برمبنای نوساتِ‏ کوچ ‏ِک

مورفولوژيکی،‏ که به سختی قابل تشخيص و شناسائی می.شند،‏ از همديگر

تفکيک شده اند.‏ از آنجائی که تفاوتها ميان اينها به سختی قابل توصيح

اند،‏ بنااً‏ ‏مگذاری مواد عقيم نيز بسيار مشکل است

۱۹۸۱). اين جنس برمبنای ارقام ماليکولی به سه جنسِ‏

CRUM &

)

Brachythecium Schimp. s.l.

ANDERSON

Schimp. ،Brachytheciastrum Ignatov & Huttunen ،Brachythecium و

Sciuro-hypnum Hampe (Hedenäs 2002, Huttunen & Ignatov 2004,

Frey & Stech 2009)

‏رچه شده است که اينها واحدهای مونوفيليتيک را

در اختيار میگذارند.‏ بههرحال،‏ در سطح جنسها يکسری از مشکلات

برمبنای نوسانِ‏ خيلی شديدِ‏ برخی از گونهها پديدار میگردد،‏ بخصوص در

حالاتی که گو‏ وي ژگ ی های مورفولوژيکی شديداً‏ از جانبِ‏ خصوصيا ‏ِت

زيستگاهه ا روک ششده معلوم میشوند.‏ در حال حاضر ادغام ويژگیهای

مورفولوژيکی تحقيقاتِ‏ ماليکولی هنوز هم مشکل بوده،‏ از همين سبب در

اين کليد شناسائی گروههای پولیفيليتيک را يکجا عمل شده اند.‏ تمايلات

مورفولوژيکی

در ميان سه جنس فوقالذکر را میتوان به قرار ذيل توضيح کرد:‏

:Brachythecium گياهانِ‏ معمولاً‏ تنومند،‏ برگهای ساقه اکثراً‏ چين و

‏ب خورده،‏ برسکها معمولاً‏ لشم ‏(به استثنای در

از نگاه جنسی يک و‏ دو خانهای.‏

:Brachytheciastrum گياهانِ‏ معمولاً‏ کوچک،‏ برگهای ساقه لشم،‏

برسکها لشم و‏ پستانچهدار،‏ از نگاه جنسی اعضای تکثری نر و

ماده در دستههای مجزا ‏لای عين گياه.‏

:Sciuro-hypnum گياهانِ‏ معمولاً‏ کوچک،‏ برگهای ساقه معمولاً‏ لشم،‏

برسکها پستانچهدار ‏(حد اقل در ‏لا)،‏ از نگاه جنسی يک خانهای

B. ،B. campestre

±

•

،(B. rutabulum و rivulare

•

‏(به استثنای در .(S. latifolium ،S. flotowianum

از کليد شناسائی خارج ساخته شده:‏

هردو از گياهان آلپاينِ‏

و

فوقانی ‏(کنر متر؛ لغمان متر)،‏ جمعآوری:‏

‏(‏‎۱۹۳۸‎‏).وي ژگ یهائی که در اولين شناسائی ذکر رفته اند،‏ بسيار سست اند

بتوان برمبنای آنها اين تکساها را شامل اين کليد شناسائی نمود.‏ يک بررسی

مجدد ‏(زبينی ‏)گونههای جهان ‏ستان از اين جنس بسيار لازمی است.‏

Brachythecium microsericeum

،Brachythecium myurelliforme Dixon

HERZOG

۳۷۰۰

۱۲۰۰

Dixon

•


26* Stem and branch leaves differing in shape; margins

denticulate ± from base to apex; operculum with

subulate beak; plants robust, irregularly to subpinnately

branched, branches erect to spreading,

often crowded (dendroid) ................................ 39

27 Costa long, reaching acumen to percurrent or nearly

so; branch leaves narrowly lanceolate, longly

acuminate, denticulate; stem leaves ovate-triangular,

crowded and appressed; seta finely papillose above;

plants moderately robust; on rocks, tree roots and soil

Scuiro-hypnum populeum (Hedw.) Ignatov &

Huttunen

27* Costa ending well below apex, rarely extending

more than 3/4 way up of leaf ............................ 28

28 Leaf margin entire or nearly so, sometimes slightly

serrulate at the apex; seta smooth (or nearly so) ........... 29

28* Leaf margin serrulate in the upper half or sometimes to

the base; seta papillose, rough or smooth ................. 30

29 Stems procumbent, with tufts of long, reddishbrown

rhizoids on older parts; alar cells quadrate to

short-rectangular; branches short, curved; stem

leaves curved, erect-spreading when dry, narrowly

decurrent; plants slender, glossy, yellowish green;

usually on soil ............ B. erythrorrhizon Schimp.

29* Stems creeping or ascending, tufts of reddish-brown

rhizoids absent; alar cells numerous, lax, and

somewhat enlarged; stem leaves erect-flexuose to

erecto-patent; capsule inclined or horizontal; leaves

entire or sinuose; costa extending to 1/2-2/3 way up

leaf; plants yellowish-green; on marshy grounds and

damp soil in open habitats ....................................

....................... B. mildeanum (Schimp.) Schimp.

30 Leaves plicate; seta smooth or rough above ....... 31

30* Leaves not plicate; seta papillose or rough above …..

...................................................................... 33

31 Seta papillose; branch leaves somewhat falcate or

not, serrulate nearly to base; leaves ovatelanceolate,

tapering to long acumen; leaves and

habit as in B. salebrosum; plants on soil, usually in

dry habitats ........................................................

.................... B. campestre (Müll. Hal.) Schimp.

31* Seta smooth; branch leaves not falcate ............... 32

32 Stem leaves strongly plicate; mid-leaf cells 6-9 m

wide; seta smooth; plants medium-sized to robust,

yellowish-green, densely leafy, silky; on logs,

branches, rocks and soil, usually in woods or shaded

habitats ............................................................

B. salebrosum (Hoffm. F.Weber & D.Mohr)

Schimp. var. sericeum (Warnst.) Warnst.

32* Stem leaves moderately plicate, ± entire; mid-leaf cells

7-12 m wide; plants of wet and moist habitats (on

marshy ground and damp soils; closely related to B.

۲۶* ب رگهای ساقه و شاخهها از نگاهِ‏ شکل گوگون؛ حاشيهها

دندانهدار از قاعده به سمتِ‏ رأس؛ سرپوش کپسول يک

منقار درفشی؛ گياهانِ‏ ‏بت و استوار،‏ منظم نيمهپرمانند

منشعب،‏ شاخه ها ايستاده گسترده،‏ اکثراً‏ چنگچنگی

‏(شجری)‏

ميانرگبرگ طويل،‏ رسيده انجام ‏ريک و‏ بون برآمده و‏

نزديک به آن؛ برگهای شاخه نيزهای ‏ريک،‏ طويلاً‏ نوکتيز،‏

دندانهدار؛ برگهای ساقه تخم مرغی-مثلثی،‏ چنگچنگی و به

هم فشرده؛ برسکها پستانچههای ‏ري‏ در ‏لا؛ گياهان

نسبتاً‏ زَبر اندام؛ ‏لای صخرهها،‏ ريش ‏ٔه درختها و خاک

۳۹ ..........................................

...

Scuiro-hypnum populeum (Hedw.) Ignatov &

Huttunen

ميانرگبرگ به خوبی انجاميده در زير رأس،‏ ندرً‏ بسطفته

بيش

حاشيه.های برگ مکمل و‏ نزديک به آن،‏ گاهگاه قدری اَره

اِی در رأس؛ بُرسکها لشم ‏(و‏ نزديک به آن)‏

حاشيه.ها اَره.اِی در نيم ‏ٔه فوقانی و‏ گاهگاه به قاعده؛

بُرسک.ها پستانچه.دار،‏ درشت لشم

ساقهها خوابيده بر زمين،‏ دستههای طويل،‏ سرخفام-قهوه

ای ريشهنماها در بخشهای سالخورده؛ سلولهای ‏لچهمانند

چهار گوشهای مستطيلی کوه؛ شاخهها کوه،‏ مننی،‏

ايستاده-گسترده در خشکی،‏ ‏ريکاً‏ به ‏ئين افتاده؛ گياهانِ‏

‏ريک اندا م،‏ بُراق،‏ سبز زردفام؛ معمولاً‏ ‏لای خاک ......

از ¾ برگ .................................... ۲۸

۲۹ .......

۳۰ ................

B. erythrorrhizon Schimp.

±

...........................

ساقهها خزنده و‏ ‏لارونده،‏ دستههای طويل،‏ سرخفام-قهوه

ای ريشهنماها غايب؛ سلولهای ‏لچهمانند بیشمار و سُست

ونيز قدری بزرگ شده؛ برگ های ساقه

ايستاده-؛ کپسول مايل و‏ افقی؛ برگها مکمل و‏

مودار؛ ميانرگبرگ بسط ‏فته ½–¾ برگ؛ گياهانِ‏ سبز-‏

زرد فام؛ ‏لای زمينهای ريگی مرطوب و نرم و خاکهای

نمناک در زيستگاههای ‏ز

ايستاده-مارپيچی

...............................

B. mildeanum (Schimp.) Schimp.

.....................

۲۷

*۲۷

۲۸

*۲۸

۲۹

*۲۹

۳۰ ب رگها چين وبخورده؛ بُرسکها لشم و‏ درشت در ‏لا ... ۳۱

۳۰* ب رگها چين وبنخورده؛ بُرسکها پستانچهدار و‏ درشت

در ‏لا ............................................

برسکها پستانچهدار؛ برگهای شاخه قدری داسمانند و‏

نه،‏ اَره اِی در نزديکی قاعده؛ برگ ها تخم مرغی ‏-نيزه ای،‏

‏ريک شده به انجامهای ‏ريکِ‏ طويل؛ برگها و بني ‏ٔه گياه

مشابه به ‏.‏B؛ salebrosum گياهانِ‏ روينده ‏لای خاک،‏

معمولاً‏ در زيستگاههای خشک .........................

۳۳

B. campestre (Müll. Hal.) Schimp.

....................

۳۱

بُرسکها لشم؛ب رگهای شاخه نه داسمانند .........

۳۲ ب رگهای ساقه شديداً‏ چين و ‏ب خورده؛ عرض سلولهای

وسطِ‏ برگ m؛ برسکها لشم؛ گياهانِ‏ متوسطالقامه

قوی اندام،‏ سبز-زردفام،‏ برگ های انبوه،‏ ابريشمی؛ ‏لای

درختهای قطع شده،‏ شاخهها،‏ صخرهها و خاک،‏ معمولاً‏ در

زيستگاههای چوبزار و‏ سايهرُخ .............................

۳۲

۹-۶

B. salebrosum (Hoffm. F.Weber & D.Mohr) Schimp. var.

(Warnst.) Warnst. sericeum

*۳۱

۳۲* ب رگ های ساقه قسماً‏ چين وب خورده،‏ مکمل؛ عرض

سلول های وسطِ‏ برگ m؛ گياهانِ‏ زيستگاه های

مرطوب و نمناک ‏(لای خاکهای مرطوب و نرم ريگی؛ در

±

۱۲- ۷


salebrosum and may be only a hygrophytic variety

with broader leaf cells) ........................................

........................ B. mildeanum (Schimp.) Schimp.

33 Stem leaves distinctly decurrent; leaves distant to

imbricate, concave; mid-leaf cells 6 x 40-50 m;

plants slender, pale-green; on calcareous rocks of

subalpine and alpine habitats ..................................

Brachytheciastrum collinum (Schleich. ex Müll.

Hal.) Ignatov & Huttunen

33* Stem leaves not decurrent ................................ 34

34 Plants slender, in soft, silky mats; stem leaves

lanceolate to ovate-triangular; costa extending to

3/4 way up leaf ............................................... 35

34* Plants medium-sized to robust; stem leaves broadlyovate

to ovate-lanceolate; costa rarely extending

more than 1/2 way up leaf, absent above middle ......

................................................................... 37

35 Mid-leaf cells 5 m wide; spores papillose; plants

mainly on rocks of subalpine and alpine habitats ......

Brachytheciastrum trachypodium (Brid.) Ignatov

&Huttunen

35* Mid-leaf cells 5-8 m wide; capsule inclined, shortellipsoid;

spores smooth; leaves linear-triangular;

distal laminal cells not prorose; leaf margins hardly

recurved; costa ending in a spine on dorsal surface;

alar cells quadrate, not ascending up along leaf

margins .......................................................... 36

36 Seta papillose; a very common and variable species,

forming silky green or yellowish-green patches; on

shaded tree boles, stumps, and rocks ......................

Brachytheciastrum velutinum (Hedw.) Ignatov &

Huttunen

36* Seta smooth; plants similar in habit to B. velutinum

Brachytheciastrum olympicum (Jur.) Vanderpoorten,

Goffinet & Hedenäs

37 Leaves often secund when moist; alar cells few,

subquadrate; seta papillose above, smooth below;

plants moderately robust; on rocks and tree roots ....


Huttunen

Note: Incl. Brachythecium plumosum var. laxoalare Herzog,

recorded by HERZOG (1938) and known only from the type.

Distinguished by sub-hyaline alar cells.

37* Leaves not secund; alar cells numerous, large, lax;

seta papillose throughout ................................. 38

38 Plants robust, dioecious; stems creeping, branches

long, erect or ascending; stem leaves broadly-ovate

to ovate-oblong, acute to obtuse and apiculate; alar

cells abruptly differentiated, forming distinct

auricles; plants pale-green to yellowish-green; on

rocks in flowing streams and rivers, on soil, rocks,

logs and tree boles by streams ........................ .......

و ممکن فقط يک واريت ‏ٔه

رطوبتگرا سلولهای ‏نترِ‏ برگ)‏

.....................

B. mildeanum (Schimp.) Schimp.

قرابتِ‏ نزديک

B. salebrosum

.....................

۳۳ ب رگ های ساقه واضحاً‏ لبه های به ‏ين افتاده؛ برگ ها

متفاصل خشتکاریشکل،‏ مقعر؛ عرض سلولهای وسطِ‏ برگ

m؛ گياهانِ‏ ‏ريک اندام،‏ سبز-رنگ پريده؛

‏لای احار آهکی در زيستگاههای سَبآلپاين و آلپاين

.....

۵۰-۴۴

Brachytheciastrum collinum (Schleich. ex Müll.Hal.)

Ignatov & Huttunen

‎۳۳‎‏*ب رگهای ساقه فاقدِ‏ لبههای به ‏ين افتاده ............

گياهانِ‏ ‏ريک اندام،‏ شکل زيستِ‏ نمدمانندِ‏ ابريشمی؛ برگ

های ساقه نيزه تخممرغی-مثلثی؛ ميانرگبرگ بسطفته

۳۴

۳۴

ای

¾ برگ ......................................... ۳۵

*۳۴

گياهانِ‏ متوسطالقامه قویاندام؛ برگهای ساقه تخممرغی

‏ن تخممرغی-نيزهای؛ ميانرگبرگ ندرً‏ بسط ‏فته بيش

از نيم ‏ٔه برگ،‏ ‏پديد شده در ‏ش ‏لای وسط برگ .....

۳۷ ..................................................

عرض سلولهای وسط برگ m؛ ۵ اسپورها پستانچهدار؛ گياهاِن

روينده عمدً‏ ‏لای صخرهها در زيستگاههای سَبآلپاين و آلپاين

...

Brachytheciastrum trachypodium (Brid.) Ignatov

&Huttunen

عرض سلولهای وسط برگ ۸-۵ m؛ کپسول مايل،کوه-‏

بيضویشکل؛ اسپورها لشم؛ برگها خطی-مثلثی؛ سلولهای

ورقه ای متفاصل،‏ فاقد منافذ؛ حاشيه های برگ شديداً‏

پَسخميده؛ ميانرگبرگ انجاميده به يک نکته ‏لای سط‏

خلفی؛ سلولهای ‏لچهمانند چ ه ا رگ وش ه ای،‏ بسط نيافته به

سمتِ‏ ه حاشيه ا ی ب رگ

برسک ها پستانچه دار؛ يک گون ‏ٔه بسيار معمولی و متحول،‏

تشکيلدهند ‏ٔه لکههای سبز ابريشمی و‏ سبز-زردفام؛ ‏لای

ساقههای درختها در سايه،‏ گِند ‏ٔه درختها،‏ صخرهها

۳۶ ...............................

......

Brachytheciastrum velutinum (Hedw.) Ignatov &

Huttunen

...... B. velutinum

X

بُرسکها لشم؛ گياهانِ‏ مشابهالاندام

۶

۳۵

*۳۵

۳۶

*۳۶

Brachytheciastrum olympicum (Jur.) Vanderpoorten, Goffinet

& Hedenäs

‎۳۷‎ب رگها اکثراً‏ يکسُويه در ‏زگی؛ فقط چند سلولِ‏ ‏لچه مانن ‏ِد

نيمه چ ه ا رگ وش های؛ برسکها پستانچهدار در ‏لا،‏ لشم در ‏ين؛

گياهانِ‏ نسبتاً‏ قویاندام؛ ‏لای صخرهها و ريش ‏ٔه درختها

....


Huttunen


جمعآوری شده از جانب HERZOG و شناخته شده از روی نمون ‏ٔه

تيپيک.‏ تشخيص شده به کمک سلولهای ‏لچه مانندِ‏ نيمهشفاف.‏

۳۷* ب رگها نه يکسُويه ؛ سلولهای ‏لچهمانند بیشمار،‏ بزرگ،‏

سُست؛ برسکها پستانچهدار در کُل ................

۳۸ گياهانِ‏ قوی اندام،‏ دوخانه ای،‏ ساقه خزنده بر زمين،‏ شاخه

طويل،‏ ايستاده ‏لارونده؛ برگهای ساقه تخممرغی ‏ن تخم

مرغی-درازنما،‏ نوکتيز کِندنوک و سرسوزنی؛ سلولهای

‏لچهمانند به تندی متفرقشده،‏ تشکيل دهند ‏ٔه گوشوارههای

برجسته؛ گياهانِ‏ سبز-رنگ پريده سبز-زردفام؛ ‏لای صخره

ها در آبهای روان و درها،‏ ‏لای خاک،‏ سنگها،‏ تنه

های قطعهشد ‏ٔه درختها در مسير آبهای جاری.........‏

،Brachythecium plumosum var. laxoalare Herzog

۳۸

(۱۹۳۸)


............................................ B. rivulare Schimp.

38* Plants medium-sized to robust, autoecious; stem

leaves ovate-cordate or ovate-lanceolate; alar cells

gradually differentiated from enlarged basal cells, not

forming distinct auricles; plants common on moist

and dry habitats (soil, tree boles, logs, rocks) in

woods, on roadsides and damp shaded sites .............

.......................... B. rutabulum (Hedw.) Schimp.

39 Leaves broad-lanceolate, short-acuminate, squarrose,

1.2-2 x as long as wide; leaf apex narrowly

acuminate; angular cells rectangular; plants

moderately robust, rigid; on soil, rocks and logs in

woods ............................ Eurhynchium Schimp.

E. striatum (Hedw.) Schimp.

39* Leaves narrow-lanceolate to ovate-triangular,

tapering to an acuminate apex; angular cells

quadrate, thick-walled; laminal cells near apex

short-rhomboidal (2:1); setae smooth; plants small,

procumbent, often sub-pinnately branched,

branches erect, straight; on calcareous soil and rocks

.............. Eurhynchiastrum Ignatov & Huttunen

E. pulchellum (Hedw.) Ignatov & Huttunen var.

diversifolium (Schimp.) Ochyra & Żarnowiec

40 Stem leaves cordate-triangular to lanceolatetriangular,

tapering to acuminate apex; branch leaves

differing in shape ……………………............… 41

40* Stem and branch leaves of ± similar shape ........... 42

41 Stems 1-2 pinnately or sub-pinnately branched;

operculum with subulate beak; stem leaves crowded,

imbricate to erect-patent, concave, ovate-triangular,

tapering to acuminate apex, base not decurrent ...........

........ Eurhynchiastrum Ignatov & Huttunen ... (39*)

41* Stems irregularly branched; operculum conical .......

......................... Brachythecium Schimp. s.l. (26)

42 Plants very slender to slender; operculum with

subulate to long oblique beak ........................... 43

42* Plants medium-sized to robust, if slender then

operculum conical …....................................... 44

43 Primary stems creeping, secondary stems erect,

frequently incurved when dry; laminal cells rhomboidal

to narrow-rhomboidal, only 2-5 x as long as

wide; alar cells ± hexagonal, incrassate, opaque; costa

strong, extending to acumen; margins serrulate to

serrate above; capsule inclined, horizontal or curved,

distinctly asymmetrical plants saxicolous, submerged

and near streams .............. Scorpiurium Schimp.

...... S. deflexifolium (Solms) M.Fleisch. & Loeske

43* Plants irregularly branched; leaves linear-lanceolate,

6-10 x as long as wide, tapering to long fine acumen;

leaf apex smooth or faintly denticulate; cells of leaf

apex linear; laminal cells short rhomboidal to longly

linear, mostly 5-10 x as long as wide; alar cells ± dif-

B. rivulare Schimp.

...................................

*۳۸

گياهانِ‏ متوسطالقامه قویاندام،‏ ا دوخانه ی ؛ ب رگهای ساقه

تخممرغی-قلبمانند و‏ تخممرغی-نيزهای؛ سلولهای ‏لچهمانند

به تدريج تفريقفته از سلولهای بزرگشد ‏ٔه قاعدهای؛ تشکيل

ندهند ‏ٔه گوشکهای برجسته؛ گياهانِ‏ معمولی ‏لای زيستگاه

های مرطوب و خشک ‏(خاک،‏ تنههای افتيده و قطعهشد ‏ٔه

درختها،‏ سنگها)‏ در چوبزارها،‏ در زيستگاههای کنار ‏ٔه راهها

و اماکنِ‏ نمناکِ‏ سايهرُخ ...

۳۹ ب رگها تخممرغی ‏ن،‏ کوه-سرسوزنی،‏ خميده،‏ مرتبه

طويلتر از عرض؛ رأس برگها ‏ريکاً‏ سرسوزنی؛ سلولهای

زاويه ای مستطيلی؛ گياهانِ‏ قویِ‏ متوسط القامه،‏ سِ‏ فت و

‏بت؛ ‏لای خاک،‏ صخرهها و تنههای افتاد ‏ٔه درختها در

B. rutabulum (Hedw.) Schimp.

۲-۱،۲

Eurhynchium Schimp.

E. striatum (Hedw.) Schimp.

چوبزارها ......................

گرب*‏ ها تخممرغی ‏ريک تخممرغی-مثلثی،‏ بهتدريج ‏ريکشده

به يک رأس نوکتيز؛ سلولهای زاويهای چهارگوشهای،‏ ديوار

های ضخيم؛ سلول های ورقهای در نزديگی رأس کوه-لَوزی

‏(‏‎۲:۱‎‏)؛ برسکها لشم؛ گياهانِ‏ کوچک،‏ خوابيدهبرزمين،‏ اکثراً‏

بهشکل نيمهشانهای منشعب،‏ شاخهها ايستاده،‏ راست؛ ‏لای

خاکها و احجار آهکی ...................................

.................

Eurhynchiastrum Ignatov & Huttunen

E. pulchellum (Hedw.) Ignatov & Huttunen var.

diversifolium (Schimp.) Ochyra & Żarnowiec

۳۹

۴۰ ب رگهای ساقه قلبمانند-مثلثی نيزهای-مثلثی،‏ بهتدريج

‏ريکشده بهيک رأس نوکتيز؛ برگهای شاخه به اشگال

مختلف ............................................. ۴۱

± همشکل ................... ۴۲

۲-۱ ۴۱

‎۴۰‎‏*ب رگهای ساقه و شاخه

ساقهها ‏ر شانهای و‏ نيمهشانهای منشعب؛ سرپو ‏ِش

کپسول يک منقار درفشی؛ برگ های ساقه چنگچنگی،‏

خشتکاری شکل ايستاده-نشده،‏ مقعر،‏ تخممرغی-مثلثی،‏

بهتدريج ‏ريکشده بهيک رأس نوکتيز،‏ قاعده به ‏يننيافتاده..‏

Eurhynchiastrum Ignatov & Huttunen (*۳۹)

.........

*۴۱

.....................

ساقهها بطور غيرمنظم منشعب؛ سرپوشِ‏ کپسول مخروطی ...

Brachythecium Schimp. s.l. (۲۶)

۴۲ گياهانِ‏ بسيار ‏ريکاندام ‏ريکاندام؛ سرپوشِ‏ کپسول

يک منقار درفشی موربِ‏ طويل ....................

گياهانِ‏ متوسط القامه قوی اندام،‏ اگر ‏ريک اندام،‏ در

آنصورت سرپوشِ‏ کپسول

ساقه های اولی خزنده بر زمين،‏ ساقه های ‏نوی ايستاده،‏

مکرراً‏ خميده به داخل در خشکی؛ سلول های ورقهای لَوزی

شکل لَوزی شکلِ‏ ‏ريک،‏ فقط مرتبه طويلتر از

عرض،‏ سلولهای ‏لچهمانند ششضلعی،‏ متورم،‏ مُکدر؛

ميانرگبرگ قوی،‏ بسطفته به سمتِ‏ رأسِ‏ ‏ريکشده؛ حاشيه

ها اَره اِی شکل واقعاً‏ اَره اِی در ‏لا؛ کپسول مايل،‏ افقی

و‏ منحنی،‏ گياهانِ‏ واضحاً‏ ‏متناظر و صخرهزی،‏ زيرآبی و

در نزديکی آب های جاری ........

۴۳

مخروطی .................... ۴۴

۵- ۲

Scorpiurium Schimp.

±

*۴۲

۴۳

S. deflexifolium (Solms) M.Fleisch. & Loeske ..........

۱۰- ۶

*۴۳

گياهانِ‏ غيرمنظم منشعب؛ برگ ها خطی-نيزه ای،‏

مرتبه طويلتر از عرض،‏ به تدريج ‏ريک شده به يک رأس

‏ريک و ظريف؛ رأس برگ لشم و‏ خفيفاً‏ دندانهدار،‏ سلول

های برگ های رأس خطی؛ سلول های ورقه ای مستطيل ‏ِی

کوه خطیِ‏ طويل،‏ اکثراً‏ ۱۰-۵ مرتبه طويلتر از عرض؛


ferentiated; costa extending to acumen; seta smooth;

plants usually saxicolous .......................................

..................... Rhynchostegiella (Schimp.) Limpr.

R. tenella (Dicks.) Limpr.

44 Operculum conical or rostrate; seta papillose at least

above; leaves acuminate; margins usually entire or

denticulate above ... Brachythecium Schimp. s.l. (26)

44* Operculum with subulate beak; seta smooth or

papillose; leaves acute or occasionally acuminate;

margins denticulate to dentate ± from base to apex

...................................................................... 45

45 Leaves not or slightly concave; costa of branch

leaves ending in small tooth on back of leaf; seta

papillose; plants dioecious, usually yellowish or

yellowish-green, prostrate, up to 10 cm long; stem

and branch leaves acuminate, shortly decurrent;

costa ending 1/2 to 3/4 way up leaf; mid-leaf cells (4)

6-11 x as long as wide; on damp soil by streams,

shady roadsides, banks and rocks in woodland ….....

...................... Oyrrhynchium (Schimp.) Warnst.

Oxyrrhynchium hians (Hedw.) Loeske

45* Leaves concave or very concave; costa of branch

leaves not ending in a tooth on back of leaf; seta

smooth .......................................................... 46

46 Plants usually robust, dark green to blackish; leaves 1.5-

2.5 mm long; margins denticulate from base to apex;

laminal cells 6-11 µm wide on rocks and tree roots

submerged or subject to submergence, in and by streams

and waterfalls ………...… Platyhypnidium M.Fleisch.

P. riparioides (Hedw.) Dixon

46* Plants small to medium-sized, terrestrial; leaves 1.0-

1.5 mm long ...... Rhynchostegium Schimp. ... 47

Note: Excluded taxon: Rhynchostegium patulifolium Cardot &

Thér. [Platyhypnidium patulifolium (Cardot & Thér.) Broth.]

recorded by FRÖHLICH (1964) from a single collection.

47 Leaves imbricate, ovate to broadly ovate, concave,

shortly pointed, plants light green; on shaded rocks,

walls and stony grounds in basic areas .....................

................................ R. murale (Hedw.) Schimp.

47* Leaves ovate-lanceolate, tapering to acute to

acuminate apex; plants slender, dull green, mainly on

rocks; stems attached to substrate for most of their

length by rhizoids; leaf apex plane (similar to small

Brachythecium s.l. species, but leaves wider and

capsule long-rostrate; distinguished from R. murale

by the spreading and hardly concave, acute leaves) ..

........................... R. confertum (Dicks.) Schimp.

48 Plants slender to robust, aquatic (submerged) or

amphibious; leaves ± 3-ranked, keeled or concave;

laminal cells linear ...............................................

......…… Fontinalaceae - Fontinalis Hedw. ... 49


سلولهای ‏لچهمانند متفرق؛ ميانرگبرگ بسطفته بهيک

رأس ‏ريک؛ بُرسکها لشم؛ گياهانِ‏ معمولاً‏ صخرهزی .....

Rhynchostegiella (Schimp.) Limpr.

R. tenella (Dicks.) Limpr.

±

...................

سرپوشِ‏ کپسول مخروطی و‏ منقاری؛ برسکها حدِ‏ اقل در ‏لا

آراسته پستانچهها؛ برک ها نوکسوزنی؛ حاشيهها معمولاً‏ مکمل

و‏ دندانهدار در ‏لا ...

سرپوشِ‏ کپسول يک منقارِ‏ درفشی؛ بُرسک ها لشم و‏

پستانچهدار؛ برگها نوکنيز و‏ گاهگاه سرسوزنی؛ حاشيه

ها دندانهدار دندانی از قاعده به سمتِ‏ رأس .........

Brachythecium Schimp. s.l.

(۲۶)

±

۴۵ ..................................................

۴۴

*۴۴

‎۴۵‎ب رگها نه و‏ قدری مقعر،‏ ميانرگبر ‏ِگب رگهای شاخه انجام ‏فته به

دندانهای کوه در عقبِ‏ برگ؛ برسکها پستانچهدار؛ گياهاِن

دوخانهای،‏ معمولاً‏ زردفام و‏ زردفام-سبز،‏ خزيده بر زمين،‏ طول

سانتيمتر؛ برگ های ساقه و شاخه سرسوزنی،‏ کوهاً‏

افتيده به ‏ئين؛ ميانرگبرگ انجاميده در ½ برگ؛ سلول

های وسط برگ مرتبه طويلتر از عرض؛ ‏لای

خاکهای نمناک در مسير آب های جاری،‏ کنارههای سايهرُخ

راهها،‏ اماکن کمعمق و ريکی در مسير آبهای جاری و صخره

ها در چوبزارها .......

¾

۱۱-۶ (۴)

Oyrrhynchium (Schimp.) Warnst.

Oxyrrhynchium hians (Hedw.) Loeske

۱۰

۴۵* ب رگها مقعر و‏ خيلی مقعر؛ ميانرگبرگ در برگهای شاخه

نيانجاميده به يک دندان در عقب برگ؛ بُرسکها لشم

...

۴۶ ..................................................

۴۶

۲،۵-۱،۵

گياهانِ‏ معمولاً‏ قویاندام،‏ سبز ‏ريک سيهفام؛ طول برگها

ميليمتر؛ حاشيهها دندانهدار از قاعده رأس؛ عر ‏ِض

سلولهای ورقهای ۱۱-۶ µm؛ ‏لای صخرهها،‏ ريش ‏ٔه درختها

در زير آب و‏ در شرفِ‏ زيرآبشدن،‏ در و‏ در نزديکی آب

های جاری و آبشارها .......

Platyhypnidium M.Fleisch.

P. riparioides (Hedw.) Dixon

گياهانِ‏ کوچک متوسطالقامه،‏ خشکهزی؛ طولِ‏ برگها

۴۷ ...

Rhynchostegium Schimp.

*۴۶

۱،۵- ۱،۰ ميليمتر ..

تذکر:‏ تکسونِ‏ استثنائی:‏

Rhynchostegium patulifolium Cardot &

Thér. [Platyhypnidium patulifolium (Cardot & Thér.) Broth.]

يکبار جمعآوری شده از جانب FRÖHLICH

فقط

.(۱۹۶۴)

۴۷ ب رگ خشتکاری شکل،‏ تخم مرغی تخم مرغی ‏ن،‏ مقعر،‏

کوهاً‏ شانهای؛ گياهانِ‏ سبز؛ ‏لای صخرههای سايهرُخ،‏ ديوار

ها و اماکنِ‏ سنگلاخی در ساحاتِ‏ قلوی

....................

R. murale (Hedw.) Schimp.

.............................

۴۷* ب رگها تخم مرغی-نيزهای،‏ ‏ريکشده به يک رأس نوکتيز

سرسوزنی؛ گياهانِ‏ ‏ريک اندام،‏ سبزِ‏ خيره،‏ عمدً‏ ‏لای صخره

ها؛ ساقهها در امتدادِ‏ مجموع ‏ٔه طول خوي‏ در ‏اس زيريه

‏(مثلاً‏ خاک،‏ صخره،‏ تن ‏ٔه درخه)‏ بهکمک ريشه نماها؛ رأس برگ

ها مسطح ‏(مشابه گون ‏ٔهکوچکِ‏

ها ‏ن تر و کپسول ها طويل-منقاری؛ قابل تفکيک از

بوسيل ‏ٔهب رگهای کسترده و شديداً‏ مقعرِ‏ نوکنيز)‏

s.l. ،Brachythecium اماب رگ

R.

.....

R. confertum (Dicks.) Schimp.

murale

.........................

۴۸ گياهانِ‏ ‏ريک اندام قویالبنيه،‏ آبزی ‏(زيرآبی)‏ و‏ دُو زيستی

‏(آب و خاک ؛ زی)‏ ب رگها رسته ای،‏ قايقی و‏ مقعر؛

سلولهای ورقهای خطی ..................................

۳ ±

۴۹ ...Fontinalaceae - Fontinalis Hedw................

‎۴۸‎‏*گياهان يک دسته از ويگیهای متفاوت ........... ۵۰


49 At least leaves of main stems keeled or deeply

channelled and widely spreading; leaves 3-ranked,

imbricate to spreading, giving the shoots often a

triquetrous appearance; margins entire or rarely

denticulate near apex; costa absent; plants to 80 cm

or more, green or dark green, glossy or dull; on wet

or submerged rocks, tree bases and roots ................

....................................... F. antipyretica Hedw.

Note: A species with much morphological variation. The

numerous varieties recognised, e.g., var. heldreichii (Müll.Hal.)

R.Ruthe is of uncertain status and often only habitat variants (ecotypes).

49* Leaves flat, not keeled or deeply channelled; pants

rather slender, to medium-sized, with loosely

arranged leaves; leaves rather broadly-ovate, not

auriculate; laminal cells thin-walled; plants attached

to roots, logs or rocks and submerged in shallow,

flowing water ..................... F. hypnoides Hartm.

Note: Incl. F. durieaei Schimp.; F. hypnoides var. durieaei

(Schimp.) Kindb.

50 Plants complanate-foliate (at least when wet); leaves

± pseudodistichous; laminal cells elongated; alar cells

quadrate to rectangular, not inflated; leaves ovatelanceolate,

apex long-acuminate; leaf margins

serrulate to denticulate above and often to mid-leaf;

laminal cells papillose, c. 10 µm wide, 8-10 x as long

as wide; costa short and double, extending 1/4-1/2

way up leaf; peristome present, double; plants

yellowish-green, glossy; on soil .............................

............... Hypnaceae - Taxiphyllum M.Fleisch.

T. maniae (Renault & Paris) M.Fleisch.

50* Plants not complanate-foliate ........................... 51

51 Laminal cells irregularly rounded-quadrate or

hexagonal to oblong or rhombic, smooth; leaves

plicate; plants moderately robust; primary stems

stoloniform, secondary stems robust, ascending,

sometimes pendulous: pseudoparaphyllia foliose;

leaves plicate, lanceolate; capsule exserted on a long

seta; axillary shootlets sometimes produced in

abundance at end of branches; saxicolous or corticolous

... Leucodontaceae - Leucodon Schwägr.

L. sciuroides (Hedw.) Schwägr.

51* Laminal cells elongated .................................... 52

52 Leaves spreading or squarrose-recurved; margins

denticulate at least above; alar cells distinct, enlarged or

not .... Amblystegiaceae - Campylium (Sull.) Mitt.

[cf. also Amblystegiaceae (3*)]

Costa short or absent, single or double, usually ceasing well

below mid-leaf; plants usually robust; angular cells inflated,

thin-walled, forming distinct auricles; plants yellowishgreen

to greenish-brown; on wet basic soil in grass-sward,

flushes, fens and on cliffs …………..………….…….……

حد اقل برگهای ساقههای اصلی قايقی و‏ عميقاً‏ کالی

و وسيعاً‏ کسترده؛ برگ ها رستهای،‏ خشتکاری شکل

گسترده،‏ اکثراً‏ اعطا کنند ‏ٔه شکل خارجی سه گوشهای به

جوانهها؛ حاشيهها مکمل و‏ ندرً‏ دندانهدار در نزديکی

رأس؛ ميانرگبرگ غاي؛ بزرگی گياهان سانتيمتر و‏

بيشتر،‏ سبز و‏ سبز ‏ريک،‏ بُراق و‏ خيره؛ ‏لای صخره

های مرطوب و‏ زيرآبی؛ قاعد ‏ٔه درختها و ريشهها

......

۸۰

F. antipyretica Hedw.

۳ ±

..............................

۴۹

تذکر:‏ يک گونه نوساتِ‏ شديد مورفولوژيکی.‏ عد ‏ٔه کثيری از واريتهها

شناسائی شده اند؛ مثلاً‏ موقعيتِ‏ واريت ‏ٔه

معلوم نيست و معمولاً‏ بدون اکويپهای تفکيک شده از

روی زيستگاه میشد.‏

۴۹* ب رگ ها مسطح،‏ نه قايقی و‏ عميقاً‏ کالی؛ گياهانِ‏ معمولاً‏

‏ريک اندام متوسط القامه،‏ برگ های نظم ‏فته بشکل

پراگنده؛ برگها معمولاً‏ تخممرغی ‏ن،‏ نه گوشوارهای؛ جدار

سلول های ورقه ای ‏زک؛ گياهانِ‏ پيوسته به ريشه ها،‏ تن ‏ٔه

درختها و‏ سنها و زيرآبی در آبهای کمعمق و جاری

F. hypnoides Hartm. ..................................

var. heldreichii (Müll.Hal.)

R.Ruthe


F. durieaei Schimp.; F. hypnoides var. durieaei

(Schimp.) Kindb.

گياهانِ‏ ‏نشده-‏ گرب مانند دار)‏ ‏(حد اقل در ‏زگی)؛

ب رگ ها شِ‏ بهِ‏ دو رَدِيفی؛ سلول های ورقه ای طويل شده،‏

پستانچه دار،‏ عرض اين سلولها حدود

مرتبه طويلتر از عرض؛ سلولهای ‏لچهمانند چهار گوشهای

مستطيلی،‏ نه پُنديده؛ برگها تخم مرغی-نيزهای،‏ رأس طويل-‏

سرسوزنی؛ حاشيههای برگ آراسته دندانههای کوچکِ‏ اَرهاِی

دندانهای در ‏لا و اکثراً‏ وسطِ‏ برگ؛ ميانرگبرگ کوه و

مضاعف،‏ بسط ‏فته يکچهارم الی نف ‏ٔه برگ؛ پِيريستوم

حاضر،‏ مضاعف؛ گياهانِ‏ زردفام-سبز،‏ بُراق؛ ‏لای خاک

۱۰-۸

..

،µm

۱۰

Hypnaceae - Taxiphyllum M.Fleisch.

T. maniae (Renault & Paris) M.Fleisch.

مانند ......................... ۵۱

) گرب

±

..................

گياهانِ‏ ‏ننشده - ب ر گ

سلول های ورقه ای بطور غيرمنظم مُدور ‏-چهارگوشه ای و‏

ششضلعی درازنما و‏ لَوزی،‏ لشم؛ برگها چ‏ و ‏ب

خورده؛ گياهانِ‏ قویاندامِ‏ متوسط؛ ساقههای ابتدائی بهشکل

خزنده،‏ ساقه های ‏نوی قوی،‏ ‏لارونده،‏ گاهگاه آوته؛

‏رافيليومهای مجازی پوشيده از برگها؛ برگها چ‏ و ‏ب

خورده،‏ نيزهای؛کپسول بيرون زده ‏لای يک سوزنکِ‏ طويل؛

جوانهگکهای محوری گاهگاه خيلی متعدد در انجام شاخه

ها؛ گياهانِ‏ صخرهزی و‏ پوستهزی .......................

Leucodontaceae - Leucodon Schwägr.

L. sciuroides (Hedw.) Schwägr.

................

۵۰

*۵۰

۵۱

سلولهای ورقهای طويلشده ........................

۵۲ ب رگ ها گسترده و‏ ‏يده-پَسخميده؛ حاشيه ها دندانه دار

حدِاقل در ‏لا؛ سلول های ‏لچه مانند واضح،‏ بزرگ شده

و‏ نه

۵۲

Amblystegiaceae – Campylium (Sull.) Mitt.

[cf. also Amblystegiaceae (3*)]

ميانرگبرگ کوه،‏ منفرد و‏ مضاعف،‏ معمولاً‏ بخوبی متوقف شده در زير وس ‏ِط

برگ؛ گياهانِ‏ معمولاً‏ قوی اندام؛ سلول های زاويهای پُنديده،‏ ديوارهای

‏زک،‏ تشکيلدهند ‏ٔه گوشوارههای متفاصل؛ گياهانِ‏ زردفام-سبز سبزفام-‏

قهوه ای؛ ‏لای خاک های مرطوبِ‏ قلوی در مرغزارهای سبزه ای،‏ اماک ‏ِن

آبچکان،‏ ‏تلاقها و ‏لای پرتگاهها

..................................

..

*۵۱


………… C. stellatum (Hedw.) J.Lange & C.E.O.Jensen

52* Leaves not spreading or squarrose-recurved, if

spreading, margins entire …………..…..…….…… 53

53 Leaves straight; laminal cells ± linear, smooth,

rarely porose; alar cells inflated, hyaline or

yellowish to brownish, thin-walled, forming

distinct decurrent auricles; capsule erect; tips of

stem and branch leaves conspicuously cuspidate;

leaves straight, ovate-triangular, apex obtuse or

obtuse and apiculate, ± sub-cucullate, margins

entire; plants robust, yellowish-green, green or

brownish-green, to 12 cm long; in fens, marshes,

bogs, flushes and grassland in moist and basic

habitats .... Pylaisiaceae - Calliergonella Loeske

C. cuspidata (Hedw.) Loeske

53* Leaves curved to falcate or circinate; laminal cells

linear, often porose; alar cells differentiated or

absent; capsule curved, rarely erect …………….……

………….....… Hypnaceae - Hypnum Hedw... 54

54 Leaf margin recurved from base to 3/4 way up leaf;

plants slender, up to 5 cm long, yellowish or

brownish; on basic montane rocks …………..………

..…………...…….…… H. revolutum (Mitt.) Lindb.

54* Leaf margin plane or recurved near base only .... 55

55 Stems brownish; basal lamina cells porose; alar cells

brownish; stems and branches subjulaceous with

imbricate leaves; leaves ovate-oblong, ± abruptly

narrowed to short acumen; laminal cells

rhomboidal, (6) 8 (-10) µm x 25-45 µm, 3.5-7 x as

long as wide; plants glossy, yellowish to brownishgreen;

on basic montane rocks and trees …………..

….…………..………….…….…… H. vaucheri Lesq.

55* Stems greenish; basal lamina cells not porose; alar

cells green to yellowish-green; plants not

subjulaceous; leaves not abruptly narrowed, with

long acumen; leaves denticulate to serrulate above,

subentire or entire; plants slender to robust, green,

yellowish-green to golden-brown; laminal cells 50-

100 µm long; on rock, soil bark and rotting wood ...

................................... H. cupressiforme Hedw.

C. stellatum (Hedw.) J.Lange & C.E.O.Jensen

.................

۵۲* ب رگها نه گسترده و‏ ‏يده ‏-پَسخميده؛ اگر گسترده،‏ در

آنصورت حاشيهها مکمل ...........................

‎۵۳‎ب رگها راست؛ سلولهای ورقهای ± خطی،‏ لشم،‏ ندرً‏ حاوی

منافذ؛ سلولهای ‏لهمانند پُنديده،‏ شفاف و‏ زردفام

قهوهایفام؛ ديوارهای ‏ريک،‏ تشکيلدهند ‏ٔه گوشوارههای

واضح و به ‏ئافتيده،‏ کپسول ايستاده؛ نوک برگهای ساقه

و شاخه ها بطور آشکار انجاميده به يک نکته؛ برگ ها

راست،‏ تخم مرغی-مثلثی،‏ رأس کُند نوک و‏ کُند نوک و

سرسوزنی،‏ شبهِ‏ کلاهک دار،‏ حاشيه ها مکمل؛ گياها ‏ِن

قویهيکل،‏ زردفام-سبز،‏ سبز و‏ سبز قهوهایفام،‏ طول

سانتيمتر؛ در ‏تلاقها،‏ اراضی مرطوب و نرم ريگی،‏ و

۵۳

۱۲

سبزهزارها در زيستگاه های مرطوب و قلوی ..............

Pylaisiaceae - Calliergonella Loeske..................

C. cuspidata (Hedw.) Loeske

۵۳* ب رگ ها مننی داس مانند و‏ انجام های ‏ب خورد ‏ٔه

فنرمانند،‏ سلول های ورقه ای خطی،‏ اکثراً‏ آراسته منافذ؛

سلول های ‏له مانند متفرق و‏ غاي؛ کپسول مننی،‏

ندرً‏ ايستاده ...

حاشيه های برگ مسطح و‏ پَسخميده از قاعده الی ب¾‏ رگ ؛

گياهانِ‏ ‏ريکاندام،‏ طول ۵ سانتيمتر،‏ زردفام و‏ قهوهایفام؛

‏لای احار آهکی در کوهها

٥٤

... Hypnaceae - Hypnum Hedw.

............................

H. revolutum (Mitt.) Lindb. .....................

نزديکی قاعده ..... ۵۵

±

۵۴

۵۴* حاشيه های برگ مسطح و‏ پَسخميده تنها در

ساقهها قهوهایفام؛ سلول های ورقهای قاعدهای منفذدار،‏

سلولهای ‏لهمانند قهوهایفام؛ ساقهها و شاخهها نيمه

دُمگربهای برگهای خشتکاریشکل؛ برگها تخممرغی -

درازنما،‏ به تندی ‏ريکشده به يک نوکِ‏ ‏ريکِ‏ کوه؛

سلولهای ورقهای لَوزیشکل،‏

مرتبه طويلتر از عرض؛ گياهانِ‏ بُراق،‏ زرد

فام سبز قهوهایفام؛ ‏لای احار قلوی و درختها در

کمربند مونتانِ‏ کوهها .................

ساقهها سبزفام؛ سلولهای ورقهای قاعدهای فاق ‏ِد منافذ،‏ سلول

های ‏لهمانند سبز سبز-زردفام؛ گياهانِ‏ نه ا دُمگربه ی ، ب رگ

ها دفعتاً‏ ‏ريکنشده،‏ انجامهای ‏ريکِ‏ طويل؛ برگها دندانه

دار دندانههای کوچکِ‏ اَره اِی در ‏لا،‏ نيمه مکمل و‏

مکمل؛ گياهانِ‏ ‏ريک اندام قویالبنيه،‏ سبز،‏ سبز-زردفام

طلائی-قهوهایفام؛ طولِ‏ سلول های ورقهای µm؛

‏لای ‏خرهها،‏ خاک،‏ پوست و تنههای پوسيد ‏ٔه درختها

- ۲۵ X µm (۱۰-) ۸ (۶)

H. vaucheri Lesq.

۱۰۰-۵۰

H. cupressiforme Hedw.

۷- ۳،۵

±

،µm

۴۵

.............................

۵۵

*۵۵

یها

٧ شمارش بريوفايت ها 7 Enumeration of Bryophytes

At present, 24 liverworts, 245 mosses and one hornwort

(without species identification, GRIFFITH 1849), are known

from Afghanistan (FREY & KÜRSCHNER 1991, 2009,

KÜRSCHNER & FREY 2011). Most prominent, beside the

Pottiaceae familiy (65 taxa) better known as the ‘mosses of

harsh environments’ (ZANDER 1993) as they often

concentrate in arid and semi-arid environments (steppes),

are montane and high alpine Bryaceae (30 taxa) from springs

and flushes, and saxicolous Grimmiaceae (22 taxa). They all

reflect the main physical landscapes and site conditions of

the country.

۲۴۵ ۲۴

(۱۸۴۹ GRIFFITH

،۲۰۰۹ ،۱۹۹۱

۶۵ ) Pottiaceae

از افغانستان حال لِيوَروُرت،‏

‏(بدون تشخيص گون ‏ٔه آن،‏

خزه و فقط هارنوُرت

شناسائی شده است

۱

KÜRSCHNER & FREY

FREY & KÜRSCHNER)

تکسا)،‏ که از جمل ‏ٔه خزه

۲۰۱۱). در جوار فاميل

و

های محيطهای زيس ‏ِت ‏"خشن"‏ بشمار رفته

اکثراً‏ در مناطق خشک و نيمهخشک ‏(دشتها)‏ تمرکز ‏فته است،‏

تکسا)‏ دو فاميل

تکسا)‏ و

بسيار برجستهٔ‏ صخرهز ‏ِی هستند که در اماک ‏ِن آبچکان و چشمهزار

های کمربندهای مونتان و آلپاين فوقانی کوهها پيدا میشوند.‏ هم ‏ٔه اينها

انعکاسدهند ‏ٔه طبيعتِ‏ فيزيکی و شرايط طبيعی زيستگاهها در اين

کشور میشند.‏

(۱۹۹۳

ZANDER)

۲۲ )

Grimmiaceae

۳۰ )

Bryaceae

شاخه : Crand.-Stotl., 7.1 Division: Marchantiophyta Stotler &

Bryoph. Biol. 63. 2000

۱.۷

Gametophyte generally dorsiventral, thallose or leafy,

protonema thallose, not filamentous; rhizoids generally

present, unicellular; sex organs superficial or internal;

sporophyte short-lived; capsules roundish to elongate,

without columella, dehiscing by longitudinal slits, by an

operculum, valves, or irregularly, usually producing

elaters; stomata absent.

گاميتوفايت عموماً‏ بطنی-خلفی،‏ پيکرهای و پروتونيما ‏(واژه

‏مه)‏ پيکرهای،‏ نه ميلهدار،‏ ريشهنماها معمولاً‏ حاضر،‏ تک سلولی؛

آلات تکثری بيرونی ‏(ظاهری)‏ و‏ درونی،‏ اسپوروفايتها کوهزی

‏(کمعمر)؛ کپسولها مُدورشکل طويلشده،‏ فاقد کلومِلا ‏(واژه

‏مه)،‏ شکوفا درزهای طولانی،‏ در يک سرپوش،‏ در جوفها و

غيرمنظم،‏ معمولاً‏ توليد کنند ‏ٔه اِلاترها ‏(واژه ‏مه)؛ استوما‏ غايب.‏

برگی،‏

7.1.1 Class: Marchantiopsida Cronquist, Takht. & W.Zimm., Taxon

15: 132. 1966

Subclass: Marchantiidae Engl., Nat. Pflanzenfam. 1(3): 5. 1893

‎۱.۱.۷‎کلاس:‏

زيرکلاس:‏

Gametophyte thallose, usually with marked tissue

differentiation, air-cavities often present; rhizoids smooth

or pegged, often both present; oil-bodies single, restricted

to scattered oil-cells without chloroplasts; seta usually short

or absent; capsule wall unistratose, dehiscing by operculum,

valves or indehiscent.

17 taxa are recorded at present from Afghanistan.

گاميتوفايت پيکرهای،‏ معمولاً‏ تفريق برجست ‏ٔه انساج،‏ خلاهای

هوائی معمولاً‏ حاضر؛ ريشهنماها لشم و ميخکدار،‏ اکثراً‏ هردو

حالت حاضر؛ اعضای تيلدار منفرد،‏ محدود به سلولهای پراگند ‏ٔه

تيلداِر فاقدِ‏ کلوروپلاست؛ بُرسکها معمولاً‏ کوه و

ديوار کپسول يکلايهای،‏ دهانه و جوف شگوفا،‏ و

کاملاً‏ ‏شگوفا.‏

تکسا از افغانستان جمعآوری و گذارش شده است.‏

غايب؛

حال ۱۷


Aytoniaceae Cavers, New Phytol. 10: 42. 1911

Asterella P.Beauv., Dict. Sci. Nat. 3: 257. 1805

لِکتُوي:‏ Gaz. 20: 59. 1895 Lectotype: A. tenella (L.) P.Beauv., cf. Underwood, Bot.

Asterella spec.

Distribution:

KABUL: 10 km W Sarobi, 34°35’N 69°38’E, 1200

m, Kalkfelsspalten, 18. April 1969 S.-W.Breckle

!

گسترش:‏

کابل:‏ ۱۰ کيلومتری غرب سروبی،‏ N’34°35، E’69°38 ۱۲۰۰

متر،‏ درزهای احجار آهکی،‏‎۱۸‎ -.S ۱۹۶۹

اپريل

!W.Breckle

Mannia Opiz, Naturalientausch [12]: 646. 1829

Syn. Grimaldia Raddi 1818, non Schrank 1805

Type: M. raddi Opiz M. triandra (Scop.) Grolle

مترادف:‏

نمون ‏ٔه تيپيک:‏

Mannia androgyna (L.) A.Evans, Chron. Bot. 4: 225. 1938

مترادف:‏ auct. Syn. Grimaldia dichotoma auct. M. dichotoma

گسن

117 شمارش بريوفايتا Enumeration of Bryophytes

Distribution:

Kabul: Paghmangebirge bei Paghman, 2470 m,

Felsspalte, A.Gilli M109 (FRÖHLICH 1955).

Kunar: Nuristan, zwischen Chigha Serai und Barikot,

840 m, unter Felsblöcken im Bereich der Quercus

baloot-Wälder, A.Gilli M63 (FRÖHLICH 1955).

Laghman: Schlucht bei der Hängebrücke zwischen

Jalalabad und Laghman, 700 m, A.Gilli M30

(FRÖHLICH 1955).

Takhar: Farkhar-Tal, 1250 m, trockene Hänge S

Farkhar, 8. Mai 1965 D.Podlech (M) !

Altitude: 700-2500 m.

Ecology and Life form: Often forming dense mats on

clayey soils, slopes, rock ledges and beneath overhanging

rocks in the lowland and montane areas.

Main Characters: Thallus 1.0-2.5 cm long, furcate,

light green with purplish margins; lobes 1-2 mm

wide with incurved margin when dry; antheridia

immersed in the dorsal thallus side; female

receptacles warty, stalked; stalk 10-20 mm long, at

the apex of thallus. Thallus usually aromatic,

smelling of cedar oil.

گسترش:‏

کابل:‏ کوههای پغمان در پغمان،‏

متر،‏ درز سنگها،‏

۸۴۰

۲۴۷۰

.(۱۹۵۵ FRÖHLICH) ،A.Gilli M109

کنر:‏ نورستان،‏ بين چغهسرای و بريکوت،‏

زير اپرچه های بزرگ در منطق ‏ٔه

متر،‏ در

جنگل های

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH) A.Gilli M63 ،Quercus baloot

لغمان:‏ تنگنا در قسمتِ‏ پل لرزانک بين جلالآد و لغمان،‏

متر،‏

تخار:‏ در ‏ٔه فرخار،‏ متر،‏ دامنههای خشک در جنوب

فرخار،‏ می

ارتفاع:‏ متر.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ اکثراً‏ تشکيل دهند ‏ٔه نمدهای متراکم ‏لای

خاکهای رُسی،‏ دامنهها،‏ تيغههای صخرهها و در زير ديوارهای

تندميلانِ‏ و ‏ريکِ‏ صخرهای در پستیها و مناطق کوهستانی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ پيکره بهطول سانتيمتر،‏ پنجهای

‏(چنگالی)،‏ سبزِ‏ روشن حاشيههای ارغوانیفام؛ عرض زنه

ها ميليمتر،‏ حاشيههای بهداخل خميده در خشکی؛

بساکهها جافته در سمتِ‏ خلفی پيکره؛ ‏نهای ماده زگيل

مانند،‏ ساقهدار ‏(دُمبَکدار)؛ طول ساقهها ميليمتر،‏

در رأس پيکره.‏ پيکره معمولاً‏ معطر،‏ عطر آن شبيه به تيلِ‏ درخ ‏ِت

سرو.‏

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH) A.Gilli M30

!

۲۰-۱۰

D.Podlech (M)

۲،۵-۱،۰

۷۰۰

۱۲۵۰

۱۹۶۵ ۸

۲۵۰۰-۷۰۰

۲-۱

Mannia fragrans (Balb.) Frye & L.Clark, Univ. Wash. Publ. Biol. 6: 62. 1937

مترادف:‏ Leberm. 4: 225. 1838 Syn. Grimaldia fragrans (Balbis) Corda ex Nees, Nat. Eur.

Distribution:

Bamyan: Koh-i Baba, Juli 1969, S.-W.Breckle

(FREY 1974) !

Kunar: Darrah-i Khor, Seitental des Kunar-Tales, 8

km SW Chigha Serai, 890 m, 6. April 1971

D.Podlech (839), det.: R.Grolle (FREY 1974) !

Altitude: 800-3000 m, still insufficiently known.

FREY) ،S.-W.Breckle ،۱۹۶۹

گسترش:‏

‏ميان:‏ کوهِ‏ ، جولای

! (۱۹۷۴

کنر:‏ در ‏ٔه خُور،‏ در ‏ٔه معاون دری کنر،‏ ‎۸‎کيلومتری جنوبغرب چغه

سرای،‏ متر،‏ اپريل

تشخيص:‏

ارتفاع:‏ متر،‏ اما هنوز به دقت معلوم نيست.‏

،D.Podlech (839)

،۱۹۷۱ ۶

!(۱۹۷۴ FREY)

۸۹۰

R.Grolle

۳۰۰۰-۸۰۰



clayey soils, slopes and rock ledges in the lowland and

montane areas.

Main Characters: Very similar to M. androgyna.

Distinguishable by the hyaline appendages, longly

projecting beyond margins at apex of thallus.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ اکثراً‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای متراکم ‏لای

خاکهای رُسی،‏ دامنهها و تيغههای صخرهها در پستیها و

مناطق کوهستانی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه androgyna ‏.‏M‏.قابل تشخيص

از روی ضميمههای شفاف و به شکل طويل پيوسته در سمت

ديگر حاشيه در رأس پيکره.‏

Plagiochasma Lehm. & Lindenb., Nov. Min. Cogn. Stirp. Pugillus 4: 13. 1832

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Lindenb. Type: P. cordatus Lehm. &

Plagiochasma appendiculatum Lehm. & Lindenb., Nov. Min. Cogn. Stirp. Pugillus 4: 14. 1832

مترادف:‏ Pl. 1: 143. 1891 Syn. Aytonia appendiculata (Lehm. & Lindenb.) Kuntze, Rev. Gen.

Distribution:

Bamyan: Band-i Amir, 2900 m, D.Podlech (1008)

(BISCHLER 1978, 1979).

Kunar: Otipore, [Chigha Sarai near to Asad Abad, cf.

Alam (2009)], 2 March 1840 W.Griffith 24

(BISCHLER 1978)

Nuristan: vallée du Parun, 2000 m, 1977, Moerg., s.n.

(BISCHLER 1978, 1979).



soil amongst rocks and shady boulders, cliffs and

terrace walls.

Main Characters: Thallus yellowish-green or green;

epidermal pores simple, formed of a single cell layer;

appendage of ventral scale large, hyaline, rounded,

20-30 cells wide near base.

متر،‏ (1008) D.Podlech BISCHLER)

گسترش:‏

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏

۲۹۰۰

.(۱۹۷۹ ،۱۹۷۸

کنر:‏ اُتیپُوره ‏[چغهسرای نزديکِ‏ اسعدد،‏ به اساس

ALAM

BISCHLER) ،W.Griffith 24

،۱۹۷۷

Moerg., s.n.

،[(۲۰۰۹) ۲ مارچ ،۱۸۴۰

.(۱۹۷۸

۲۰۰۰

.(۱۹۷۹ ،۱۹۷۸ BISCHLER)

۲۹۰۰-۱۲۰۰

نورستان:‏ در ‏ٔه اپرون،‏

متر،‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ اکثراً‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای متراکم ‏لای

خاکها در ميان صخرهها و جعلهسنگهای سايهرُخ،‏ پرتگاه

ها و ديوارهای تراسها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ پيکره سبز-زردفام و سبز؛ منافذِ‏ اپيدرم

ساده،‏ تشکيلفته از يک لاي ‏ٔه واحدِ‏ سلول؛ ضميم ‏ٔه فلسِ‏ بطنی

بزرگ،‏ شفاف،‏ مُدور،‏ به عرض سلول در نزديکی

قاعده.‏

۳۰-۲۰


Distribution:

Plagiochasma cordatum Lehm. & Lindenb., Nov. Min. Cogn. Stirp.

Pugillus 4: 13. 1832

Badakshan: Darrah-i Jokham, 2000 m, Bewässerungskanal,

2 August 1974 W.Frey 74-30 !

Badakshan: Darrah-i Jokham, 1800 m, 29 Juli 1974

W.Frey 74-1 !

Nuristan: Barg-e Matol, 35°42’N 71°20’E, 2100 m,

S.-W.Breckle (H 1007) (BISCHLER 1979).

Altitude: 1800-2100 m, insufficiently known.

Ecology and Life form: Forming mats on soil.

Main Characters: Very similar to P. appendiculatum, but

appendages of ventral scales narrowly triangular, longacuminate,

fragile, and only 6-10 cells wide at base.

۲

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏

آگست


متر،‏ کال آبياری مصنوعی،‏

،۱۹۷۴

۲۹

۲۰۰۰

،۱۹۷۴

۱۸۰۰

!W.Frey 74-30

جولای متر،‏

۲۱۰۰

.(۱۹۷۹

!W.Frey 74-1

نورستان:‏ برگهمَتول،‏

متر،-.‏S ،35°42’N 71°20’E

BISCHLER) W.Breckle (H 1007)

ارتفاع:‏ به دقت معلوم نيست.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای متراکم ‏لای خاکها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ خيلی مشابه به .P، appendiculatum اما

ضميمههای فلسهای بطنی ‏ريکاً‏ مثلثی،‏ سرسوزنی طويل

شده،‏ شکنند و فقط به عرض سلول در قاعده.‏

۱۰-۶

Reboulia Raddi, Opusc. Sci. (Bologna) 2: 357. 1818, “Rebouillia“, nom. cons., orth. cons.

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: R. hemisphaerica (L.) Raddi

Reboulia hemisphaerica (L.) Raddi, Opusc. Sci. (Bologna) 2: 357. 1818

Distribution:

Kabul: Sarobi, 1952, O.H.Volk K 311 (FREY 1974) !

Logar: Passhöhe 20 km NW Shinkai. Straße Qalat

Ghilzai Richtung Shinkai, 2170 m, Erde in

Felsspalten, 25 März 1971, D.Podlech, Pod.50

(M), det.: R.Grolle (FREY 1974)!

Nuristan: Eshtaway, 2700 m, 5 August 1955,

S.Kitamura SK39 (KITAGAWA 1964).


گسترش:‏

کابل:‏ سروبی،‏

لوگر:‏ ‏لای يککوتل در شالغربِ‏ شينکی.‏ سرک

از قَلاتِ‏ غلزی به سمتِ‏ شينکی،‏ ۲۱۷۰ متر،‏ خاک در درز

سنگها،‏ مارچ

تشخيص:‏

نورستان:‏ اِشته وَی،‏ متر،‏ آگستِ‏

!(۱۹۷۴ FREY)

،D.Podlech, Pod.50 (M)

،۱۹۵۵

،۱۹۵۲ ،O.H.Volk K 311

۲۰ کيلومتری

،۱۹۷۱

!(۱۹۷۴ FREY)

۵ ۲۷۰۰

.(۱۹۶۴ KITAGAWA)

۲۵

R.Grolle

S.Kitamura SK39

ارتفاع:‏ ۲۷۰۰-۱۰۰۰

متر،‏ اما هنوز به دقت معلوم نيست.‏


Ecology and Life form: Forming dense mats on shady

soil and rocks in mountain habitats.

Main Characters: Thallus 1-3 cm long, furcate, light

green with reddish margins; epidermal pores

surrounded by 4-5 concentric rings of cells, the radial

walls often ± thickened. Female receptacle weakly

convex, somewhat cruciate to star-shaped, divided

into 4-7 nearly horizontal, discrete lobes.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای متراکم ‏ی خاک

های سايهرُخ و صخرهها در زيستگاههای کوهستانی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ طول پيکره پنجهای ‏(چنگالی)،‏

سبز روشن حاشيههای سرخفام،‏ منافذِ‏ اپيدرم محاطشده

حلق ‏ٔه مخروطی از سلولها،‏ ديوارهای شعاعی اکثراً‏

ضخيمشده؛ ‏ن‏ ماده خفيفاً‏ محدب،‏ قدری صليبمانند

ستارهای شکل،‏ تقسيمشده به لب ‏ٔه مجزای ‏(متل)‏

نزديک به افقی.‏

±

۳-۱ سانتيمتر،‏

۷-۴

۴-۵

Cleveaceae Cavers, New Phytol. 10: 42. 1911

Athalamia Falconer, Trans. Linn. Soc. London 20: 397. 1851

Type: A. pinguis Falconer

مترادف:‏ Foerh. 9: 289. 1868 Syn. Clevea Lindb., Not. Saellsk. F. Fl. Fenn.


Athalamia hyalina (Sommerf.) S.Hatt., J. Hattori Bot. Lab. 12: 54. 1954

مترادف:‏

Syn.: Clevea hyalina (Sommerf.) Lindb., Not. F. Fl. Fenn. 9: 291. 1868; C. rousseliana

(Montg.) Leitg. ex Steph., Spec. Hepat. 1: 68. 1898

Distribution:

KABUL: Sarobi (c. 1000 m), feuchte Sinterstellen (c.

1000 m), 1952, O.H. Volk K311, det.: R.Grolle

(FREY 1974) !

Altitude: Insufficiently known.

Ecology and Life form: Forming dense mats and patches

on soil, shady boulders and calcareous rock ledges in

mountain areas.

Main Characters: Thallus 0.5-2 cm long, simple or

furcate, 3-6 mm wide; ventral scales large, hyaline;

epidermal pores stellate, with thick radial walls.

۱۰۰۰

گسترش:‏

کابل:‏ سروبی ‏(حدود

متر)،‏

متر)،‏ سينتر آهکی ‏(حدود

۱۹۵۲، تشخيص:‏

۱۰۰۰

،O.H.Volk K 311

FREY) R.Grolle

!(۱۹۷۴


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدها و لکههای متراکم

‏ی خاک،‏ جغلهسنگهای ريگدارِ‏ سايهرُخ و تيغه های

احجار آهکی در مناطق کوهستانی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ طول پيکره ۲-۰،۵ سانتيمتر،‏ ساده و پنجه

ای،‏ به عرض ميليمتر؛ فلسهای بطنی بزرگ،‏ شفاف؛

منافذ اپيدرم ستارهای،‏ ديوارهای ضخيم شعاعی.‏

۶-۳


Athalamia spathysii (Lindenb.) S.Hatt., J. Hattori Bot. Lab. 12: 54. 1954

مترادف:‏ Syn. Clevea spathysii (Lindenb.) Müll.Frib., Hedwigia 79: 75. 1940

Distribution:

Kabul: Sarobi, O.H.Volk 311, det.: R.Grolle (FREY

1974) !



on soil, shady boulders and calcareous rock ledges

in mountain areas.

Main Characters: Similar to A. hyalina, but ventral scales

violet and radial walls of epidermal pores not

thickened.

R.Grolle تشخيص:‏ ،O.H.Volk K 311

!(۱۹۷۴

گسترش:‏


FREY)



‏ی خاک،‏ جغلهسنگهای ريگدارِ‏ سايهرُخ و تيغه های

احجار آهکی در مناطق کوهستانی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .A، hyalina فلسهای بطنی به

هرحال بنفش و ديوارهای شعاعیِ‏ منافذ اپيدرم ضخم

نشده.‏


Conocephalaceae Müll.Frib. ex Grolle, J. Bryol. 7: 207. 1972

Conocephalum Hill, Gener. Nat. Hist. ed. 2: 118. 1773, „Conocephala“ nom. cons., orth. cons.

لِکتوي:‏ Lectotype:C. conicum (L.) Dumort. cf. Proskauer, Taxon 7: 129. 1958

Conocephalum conicum (L.) Dumort., Comment. Bot.: 115. 1822

مترادف:‏ Naturg. 649. 1828 Syn. Fegatella conica (L.) Corda, Beitr.

Distribution:

Nuristan: 2800 m, Kobresietum nahe der Waldgrenze

bei Kamdesh, 1949-1951 A.Gillii M8 (FRÖHLICH

1955, FREY 1974).


Ecology and Life form: Forming dense mats on rock

and wet soil, usually near streams and rivers.

Main Characters: Thallus 1-2 cm wide, up to 15 cm

long, shining; epidermal pores simple, formed of a

single cell layer; air chambers of thallus in a single

layer; end cells of chlorophyllose filaments elongated

pyriform, hyaline. Female receptacle tall, conoidal, ±

entire. Spores not wing-margined, pluricellular at

time of dehiscense.

گسترش:‏

متر،‏ جمعيت گياهی Kobresietum در نزديکی

خط جنگل در کامديش،‏

A.Gillii M8

،۱۹۵۱-۱۹۴۹

!(۱۹۷۴

FREY

،۱۹۵۵

نورستان:‏ ۲۸۰۰

FROEHLICH)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای متراکم ‏لای صخرهها و

خاکهای مرطوب،‏ معمولاً‏ در تماس آب های جاری و درها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ عرض پيکره سانتيمتر،‏ طول

سانتيمتر،‏ درخشان؛ منافذِ‏ اپيدرم ساده،‏ تشکيلشده از يک

لاي ‏ٔه واحدِ‏ سلول؛ خانههای هوائی پيکرهها در يک لاي ‏ٔه منفرد؛

سلولهای انجامی ميلههای کلوروفيلدار ‏کمانندِ‏ طويلشده،‏

شفاف.‏ ‏ن‏ ماده بلند،‏ مخروطی،‏ مکمل.‏ اسپورها فاقدر

حاشيههای ‏لمانند،‏ در اثنای شگوفائی چندين سلولی.‏

۱۵

۲-۱

±


Marchantiaceae Lindl., Nat. Syst. Bot. 412. 1836

Marchantia L., Spec. Plant. 1137. 1753

Lectotype: M. polymorpha L., cf. Lehman, Dict. Sci. Nat. 29: 115. 1823

Marchantia paleacea Bert., Opusc. Sci. (Bologna): 242. 181

لِکتوي:‏

Distribution:

Afghanistan, sine loc., no. 248 (B) (BISCHLER-

CAUSSE 1989)


Ecology and Life form: Forming dense mats and

patches, common on man-made habitats, especially as

a weed and on burnt ground, on soil and rocks by

streams, rivers, roadsides.

Main Characters: Thallus 2-4 cm long, 0.5-1 cm wide,

bluish green, leathery, usually tinged light red or

purplish; ventral scales in 4 rows, violet. Female

receptacle with short, flat rays.

پيدايش،‏

Hooker 248 (B)

گسترش:‏

در افغانستان بدون تذکر محل دقيقِ‏

(۱۹۸۹

BISCHLER-CAUSSE)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدها و لکههای متراکم،‏

معمولً‏ در زيستگاههای ساخت ‏ٔه دست انسانها،‏ بخصوص مثل

يک علف و در اراضی حريقشده،‏ ‏لای خاک و صخرههای

مسير آبهای جاری،‏ درها،‏ کنار ‏ٔه راهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ طول پيکره سانتيمتر،‏ عرض

سانتيمتر،‏ سبز آبیفام،‏ چرمگون،‏ معمولاً‏ بسيار خفيف سرخ

فام و‏ ارغوانیفام؛ فلسهای بطنی در رده،‏ بنفش.‏ ‏ن‏

ماده شعاعهای کوه و مسطح.‏

۱-۰،۵

۴

۴-۲

Marchantia papillata Raddi, Critt. Bras. 20. 1822

subsp. grossibarba (Steph.) Bischl., Cryptogamie, Bryol. Lichén.

10: 78. 1989

زيرگونه:‏

Distribution:

Afghanistan, sine loc., W.Griffith 1082 (PC) (BISCHLER-

CAUSSE 1989).


W.Griffith 1082

گسترش:‏

در افغانستان بدون تذکر محل دقيق پيدايش،‏

.(۱۹۸۹

BISCHLER-CAUSSE) (PC)




on soil.

Main Characters: Similar to M. paleacea, but thallus

light, yellowish or dark green, usually with a narrow,

black median band.


‏لای خاکها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .M، paleacea اما پيکره سبز روشن،‏

زردفام و‏ سبز ‏ريک،‏ معمولاً‏ يک نوار ‏ريک و سيا ‏ٔه

وسطی.‏

Marchantia polymorpha L., Spec. Plant. 1137. 1753

زيرگونه:‏ subsp. polymorpha

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 1800 m, on soil, 29

June 1974 W.Frey 74-14 !

Baghlan: Salang pass, 2 km N of Salang tunnel, 3000

m, in a small brook, 23 July 1972 P.Uotila 18815

(H) !


m, in a small brook, 12 May 1972 P.Uotila 16576

(H) !

Bamyan: Darrah-i Kaly, 1 km oberhalb Paymuri,

2500 m, 15. Juli 1970 D.Dieterle Nr. 705 (FREY

1974) !

Faryab: Maymana, Darrah Zang near Belcheragh,

1400 m, steep rocky slopes near waterfall, 25 May

1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760f

(HENDERSON & PRENTICE 1963).

Kabul: Paghman, Beg tut, 2500 m, 21. August 1951

O.H.Volk Nr. 2214B, det. A.v.Hübschmann

(FREY 1974) !

Kabul: Paghman Gebirge, bei Paghman, 2720 m, am

Bachrand, 21. Juni 1970 D.Podlech 39/3 (FREY

1974) !

Kabul: upper Kaloo (GRIFFITH 1849).

۲۹

۱۸۰۰

گسترش:‏


متر،‏ ‏لای خاک،‏

جون

!W.Frey 74-14

،۱۹۷۴

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ در ۲ کيلومتری شمال تونل،‏ ۳۰۰۰ متر،‏

در يک جويچ ‏ٔه ‏ريک،‏ جولای

P.Uotila

،۱۹۷۲

۲۳

!18815 (H)

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ در ۲ کيلومتری شمال تونل،‏ ۲۸۸۰ متر،‏

در يک جويچ ‏ٔه ‏ريک،‏ ۱۲

P.Uotila 16576

۲۵۰۰

مِی ۱۹۷۲،

۱ کيلومتر

،۱۹۷۰

!(H)

‏ميان:‏ در ‏ٔه کالی،‏

جولای

‏لاتر از اپيمُوری،‏

متر،‏

FREY)

۱۴۰۰

۲۵

D.Dieterle Nr. 705

۱۵

!(۱۹۷۴

فار:‏ ميمنه،‏ در ‏ٔه سنگ در نزديکی بلچراغ،‏

دامن ‏ٔه پرميلانِ‏ صخرهای در نزديکی يک آبشار،‏

متر،‏

مِی

،۱۹۶۲

I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760f

HENDERSON & PRENTICE)

۲۱

.(۱۹۶۳

کابل:‏ کوهِ‏ پغمان،‏ بيگتوت،‏ ۲۵۰۰

آگست متر،‏

،۱۹۵۱ 2214B ،O.H.Volk Nr. تشخيص:‏

FREY) A.v.Hübschmann

کابل:‏ کوهِ‏ پغمان،‏ در پغمان،‏

جوی،‏ جون

متر،‏ در کنار ‏ٔه يک

FREY)

D.Podlech 39/3

!(۱۹۷۴

۲۷۲۰

،۱۹۷۰ ۲۱

!(۱۹۷۴

کابل:‏ ‏لا قلعه GRIFFITH) ۱۸۴۹).


Kapisa: Tagab – Alisang, way to Kotal Spe, 2650 m,

on soil, 7 September 1974 W.Frey 74-77, 74-81,

74-89, 74-93 !

Kapisa: Sekem valley, Kotal Spe, 2600 m, on soil, 7

September 1974 W.Frey 74-115 !


Ecology and Life form: Forming dense mats, common

on man-made habitats, especially as a weed and on

burnt ground, on soil and rocks by streams, rivers,

roadsides.

Main Characters: Thallus 5-10 mm wide, to 10 cm long,

with a conspicuous dark line along the middle and with

cup-shaped gemmae receptacles; plants dull, light or

yellowish green, prostrate; ventral scales in 4-6 rows.

Female receptacle deeply divided into 8-9 terete rays,

rays inrolled, long.

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ راه به سمتِ‏ کوتل سپی،‏ ۲۶۵۰ متر،‏

‏ی خاک،‏ ۷ سپتامبر ۱۹۷۴،

W.Frey 74-77, 74-81,

!74-89, 74-93

کاپيسا:‏ در ‏ٔه ‏ِز کِن،‏ کوتلِ‏ سپی،‏ متر،‏ ‏ی خاک،‏

سپتامبر


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای متراکم،‏ معمولی

‏ی زيستگاههای ساخت ‏ٔه دست انسانها،‏ بخصوص بهعنوان

يک علف در اراضی حريقشده،‏ ‏ی خاک و صخرهها در

مسير آب های جاری،‏ درها،‏ کنار ‏ٔه راهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ عرضِ‏ پيکره ميليمتر،‏ طول

سانتيمتر،‏ يک خط برجست ‏ٔه سياهرنگ در امتداد وسطی

‏نهای فنجانیشکل Gemmaها؛ گياهانِ‏ سبز روشن و‏ زرد

فام،‏ بر زمين خوابيده؛ فلسهای بطنی در ۶-۴ رده.‏ ‏ن‏ ماده

عميقاً‏ منشعب به ۹-۸ اشع ‏ٔهگِرد اشعههای به

داخل لولهشده،‏ طويل.‏

۷

۱۰

۲۶۰۰

!W.Frey 74-115

۱۱-۵

‏(استوانهای)،‏

،۱۹۷۴

۳۰۰۰-۱۴۰۰

Preissia Corda, Naturalientausch [12]: 647. 1829

Preissia quadrata (Scop.) Nees, Naturgesch. Eur. Leberm. 4: 135. 1838

Distribution:


O.H.Volk 2214B (Frey 1974) !

Kabul: Paghman Gebirge, zwischen Shakhar-darrah und

Hauz-i Khas, 2850 m, A.Gilli M22 (FRÖHLICH 1955).

Kapisa: Nejrab, 14 September 1951 O.H.Volk 2349

(FREY 1974) !


Bewässerungskanal, 8 September 1969 S.-

W.Breckle (FREY 1974) !


،۱۹۵۱

۲۱ ۲۵۰۰

!(۱۹۷۴

گسترش:‏

کابل:‏ پغمان،‏ بيگ توت،‏


FREY) O.H.Volk 2214B

کابل:‏ کوه های پغمان،‏ بين شکر دره و حوض خاص،‏

متر،‏

FREY)

.(۱۹۵۵ FRÖHLICH) A.Gilli M22 ۲۸۵۰

کاپيسا:‏ نجراب،‏ ۱۴ سپتامبر O.H.Volk 2349 ،۱۹۵۱

!(۱۹۷۴

۲۱۰۰

،۱۹۶۹

نورستان:‏ برگهمَتول،‏ N’35°42، E’71°20

آبياری مصنوعی،‏

سپتامبر

متر،‏ کال

S.-W.Breckle

۸

!(۱۹۷۴ FREY)

ارتفاع:‏ ۲۹۰۰-۲۰۰۰



Ecology and Life form: Forming dense mats on soil,

moist or dry rocks and rock crevices, calcicolous.

Main Characters: Thallus 5-10 mm wide, to 5 cm

long, cup-shaped gemmae receptacles absent;

ventral scales blackish purple, in 2 rows, each with a

small tapering appendage. Female receptacle discshaped.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای متراکم ‏ی

خاک،‏ صخرههای مرطوب و‏ خشک و در درزهای احجار،‏

آهکدُوست.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ عرضِ‏ پيکره ميليمتر،‏ طول

سانتيمتر،‏ ‏نهای فنجانیشکِل Gemmaها غايب؛ فلسهای

بطنی ارغوانیِ‏ سيهفام،‏ در دو رده،‏ هر رده يک ضميم ‏ٔه

کوچکِ‏ ‏ريکشده.‏ ‏ن‏ ماده قُرصمانند.‏

۵

۱۰-۵

Ricciaceae Rchb., Bot. Damen 255. 1828

Riccia L., Spec. Plant. 1138. 1753

Lectotype: R. glauca L., cf. Hässel de Menendez, Opera Lilloana 7: 208. 1963; Na-

Thalang, Brunonia 3: 71. 1980

لِکتوي:‏

Riccia bifurca Hoffm., Deutschl. Fl. 2: 95. 1795

مترادف:‏ (1870) 1869 Syn. R. arvensis Austin, Proc. Acad. Nat. Sci. Philadelphia 21: 232.

Distribution:

Kabul: Sarobi (c. 1000 m), Bachrand, 10. Januar 1950

O.H.Volk K240, det. A.v.Hübschmann !


Ecology and Life form: Annual to short-lived, forming

small rosettes (mats) on wet, clayey soils along roads

and by streams.

Main Characters: Thallus bluish to greyish-green, the

rosettes 7-18 mm in diameter; ventral scales hyaline or

violet, slightly projecting beyond the tallus margin.

گسترش:‏

کابل:‏ سروبی ‏(حدود متر)،‏ لبِ‏ جوی،‏ جنوری

تشخيص:‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ يکساله کوهزی،‏ تشکيلدهند ‏ٔه غنچه

های کوچک ‏(نمدها)‏ ‏ی خاکهای مرطوبِ‏ رُسی در امتداِد

سرکها و مسير آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ پيکره آبیفام سبز خاکستریفام،‏ قطر غنچه

ها ميليمتر،‏ فلسهای بطنی شفاف و‏ بنفش،‏ قدری

بيرونبرآمده از حاشي ‏ٔه پيکره.‏

۱۰

!A.v.Hübschmann

۱۰۰۰

،O.H.Volk K240

،۱۹۵۰

۱۸-۷


Riccia fluitans L., Spec. Plant. 1139. 1753

Distribution:

Kabul: Bei Kabul, 1740 m, Wassergraben des

Salzsumpfes bei Chara Siah, A.Gilli M144

(FRÖHLICH 1955).


Ecology and Life form: Annual to short-lived, forming

floating mats in lakes, ponds, slow-flowing streams,

and on mud; rarely on soils.

Main Characters: Thalli furcate, light-green, translucent,

lobes to 15 mm long and 0.8-1 mm wide.

گسترش:‏

کابل:‏ نزديک کابل،‏ ۱۷۴۰ متر،‏ جَر در يک ‏ت‏ نمکی در

نزديکی چهارآسياب،‏

FRÖHLICH)

A.Gilli M144

.(۱۹۵۵


اِکولوژی و شکل زيست:‏ يکساله کوهزی،‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمد

های شناور در جهيلها،‏ ‏بها،‏ ‏ر‏ کندِ‏ آب و ‏ی

گِل؛ ندرً‏ ‏ی خاکها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ پيکرهها پنجهای،‏ سبز روشن،‏ بدننما،‏ طول

زنهها ميليمتر،‏ عرض ميليمتر.‏

۱-۰،۸

۱۵


Targioniaceae Dumort., Anal. Fam. Pl. 68, 70. 1829

Targionia L., Spec. Plant. 1136. 1753

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ L. Type: T. hypophylla

Targionia hypophylla L., Spec. Plant. 1136. 1753

Distribution:

Farah: Schluchttal W Anardarrah, 32°43’N 61°35’E,

850-900 m, 12. März 1969 S.-W.Breckle s.n.,

det. R.Grolle (FREY 1974) !

Helmand: 60 km N Giriskh, 32°21’N 64°46’E,1400

m, limestone, 18 March 1969 S.-W.Breckle s.n.,

det. R.Grolle (FREY 1974) !


Ecology and Life form: Forming dense mats on soil,

shaded banks, rocks and artificial walls.

Main Characters: Thallus small, 0.8-2.5 cm long,

lingulate to linear, 2-4 mm wide; ventral scales and

thallus margins blackish purple. Sporophyte solitary,

clearly displaced under the thallus apex and

surrounded by a bilabiate involucre.

۸۵۰-۹۰۰

،32°43’N 61°35’E

s.n. ،S.-W.Breckle تشخيص:‏

۱۴۰۰

گسترش:‏

فراه:‏ تنگنا در غرب اردره،‏

متر،‏ مارچ

،۱۹۶۹

!(۱۹۷۴

،32°31‘64°46’E

S.-W.Breckle ،۱۹۶۹ ۱۸

FREY) R.Grolle

!(۱۹۷۴

۱۲

FREY) R.Grolle

هلمند:‏ ‎۶۰‎کيلومتری شمال گرشک،‏

متر،‏ احجار آهکی،‏ مارچ

،s.n. تشخيص:‏

۱۴۰۰-۸۰۰


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای متراکم ‏ی خاک،‏

ريگهای سايهرُخ بستر درها،‏ صخرهها و ديوارهای تعمير شده.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ پيکره ها کوچک،‏ به طول

سانتيمتر،‏ زنهای خطی،‏ به عرض ميليمتر؛ فلس

های بطنی و حاشيههای پيکره ارغوانی سيهفام.‏ اِسپوروفايتها

منفرد،‏ واضحاً‏ جابجاشده در زير رأس پيکره و محاطشده يک

گريبان ‏ٔه دو زنهای.‏

۲،۵-۰،۸

۴-۲


Wiesnerellaceae Inoue, Ill. Jap. Hepat. 2: 192. 1976

Wiesnerella Schiffn., Oesterr. Bot. Z. 46: 86. 1896

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schiffn. Type: W. javanica

Wiesnerella denudata (Mitt.) Steph., Spec. Hepat. 154. 1900

Distribution:

Kunar: Between Kandai and Seprigal, 1200 m, 28 July

1955 S.Kitamura SK81 (KITAGAWA 1964).

Nuristan: Shabul Gul, 3500 m, 6 August 1955



Ecology and Life form: Forming dense mats on soil and

rocks.

Main Characters: Thallus 8-13 mm wide, yellowish

green, usually lacking reddish pigmentation; ventral

scales hyaline to pale or reduced. Female receptacle

short, convex and stellately lobed.

متر،‏ ۲۸ جولای ۱۹۵۵،

.(۱۹۶۴

،۱۹۵۵ ۶

.(۱۹۶۴

گسترش:‏

کنر:‏ بين کَندَی و سِ‏ پريگَل،‏ ۱۲۰۰

KITAGAWA) S.Kitamura SK81

نورستان:‏ شابُول گل،‏ ۳۵۰۰




اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای متراکم ‏لای

خاکها و صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ عرض پيکرهها ميليمتر،‏ سبز زردفام،‏

معمولاً‏ فاقد پگمنتهای سرخفام؛ فلسهای بطنی شفاف

بیرنگ و‏ تنقيصفته.‏ ‏ن‏ ماده پست،‏ مقعر و آراسته لبه

های ستارهمانند.‏

۱۳-۸

۳۰۰۰-۱۲۰۰


7.1.2 Class: Pelliopsida W.Frey & M.Stech, Nova Hedwigia

81: 66. 2005

‎۲.۱.۷‎کلاس:‏

Gametophyte thallose, irregularly or pseudo-dichotomously

branched, tissue differentiation and air cavities absent;

antheridia sunken into dorsal surface chambers along the

longitudinal axis; archegonia in distinct groups on the dorsal

thallus surface; involucre short-tubular or flap-like; capsules

spherical, dehiscing to base into 4 regular valves; elaterophores

basal; spores multicellular.

At present, only one taxon is known from Afghanistan.

گاميتوفايت پيکرهای،‏ غيرمنظم و‏ شبهِ‏ دوشاخهای منشعب،‏

تفريقِ‏ انساج و حفرههای هوائی غايب؛ بساکه فرورفته در خانه

گکهای سطح خلفی در امتدادِ‏ محور طولانی؛ آرکيگونيا در

دستههای مجزا در سطح خلفی پيکره؛ گريبانه کوه-لولهای و‏

لبهمانند؛ کپسولها کروی،‏ شگوفا به سمتِ‏ قاعده به جوفِ‏

منظم؛ انساج حاملِ‏ الاتورها قاعدهای؛ اِسپورها چندين سلولی.‏

در حال حاضر فقط يک تکسون از افغانستان گذارش شده است.‏

۴

Pelliaceae H.Klinggr., Höh. Crypt. Preuss. 13. 1858

Pellia Raddi, Jungermanniografia Etrusca: 38. 1818

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: P. epiphylla (L.) Corda

Pellia endiviifolia (Dicks.) Dumort., Recueil Observ. Jungerm.: 27. 1835

مترادف:‏ auct. Syn. P. fabron(n)iana

Distribution:


O.H.Volk 2214B (Frey 1974) !

Kabul: Paghman Gebirge, zwischen Shahkar-darra und

Hauz-i Khas, 2850 m, A.Gilli M22 (FRÖHLICH 1955).


(FREY 1974) !


Bewässerungskanal, 8 September 1969 S.-

W.Breckle (FREY 1974) !

Altitude: 1600 – 2900 m, still insufficiently known.

،۱۹۵۱

۲۱ ۲۵۰۰

!(۱۹۷۴

گسترش:‏

کابل:‏ پغمان،‏ بيگ توت،‏


FREY) O.H.Volk 2214B

کابل:‏ کوههای پغمان،‏ بين شکر دره و حوض خاص،‏ ۲۸۵۰

متر،‏

FREY)

.(۱۹۵۵ FRÖHLICH) A.Gilli M22

کاپيسا:‏ نجراب،‏ ۱۴ سپتامبر O.H.Volk 2349 ،۱۹۵۱

!(۱۹۷۴

۱۲۰۰

،۱۹۶۹

نورستان:‏ برگهمتول،‏ N’35°42، E’71°20

آبياری مصنوعی،‏

سپتامبر

متر،‏ کال

S.-W.Breckle

۸

!(۱۹۷۴ FREY)

ارتفاع:‏ ۲۹۰۰-۱۶۰۰




by streams, at base of wet slopes or submerged in

calcareous habitats.

Main Characters: Thallus dark green, simple, rarely

reddish-tinged, 3-8 mm wide, margins undulate,

producing in autumn and winter repeatedly

dichotomous fragile shoots at thallus tip


در مسير آب های جاری،‏ در قاعد ‏ٔه دامنههای مرطوب و‏

زيرآبی در زيستگاههای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ پيکرهها سبِز ‏ري،‏ ساده،‏ ندرً‏ سرخفام،‏

عرض ميليمتر،‏ حاشيهها ‏َموجدار،‏ در خزان و زمستان

مکرراً‏ توليد کنند ‏ٔه جوانههای شکنندِ‏ دوشاخهای در انجام

پيکره.‏

۸-۳


7.1.3 Class: Jungermanniopsida Stotler & Crand.-Stotl.,

Bryologist 80: 425. 1977

Subclass: Jungermanniidae Engl., Nat. Pflanzenfam. 1 (3): 1893

‎۳.۱.۷‎کلاس:‏

زيرکلاس:‏

Gametophyte leafy, with leaves in two lateral and one

ventral rank, the latter often reduced in size and of

different morphology or absent; rhizoids smooth;

chlorophyllose cells with (1-) 2-numerous oil-bodies;

seta generally elongated; developing sporophytes

usually protected by tubular perianth derived from 2

or 3 modified fused leaves; capsule wall (1-) 2- to

several stratose, usually dehiscing by 4 valves.

At present, only five taxa are recorded from Afghanistan. In

south-west Asia, however, there are 137 species

(KÜRSCHNER & FREY 2011) which are mainly confined to

the northern, the south-western and southern escarpment

mountains that are influenced by a humid temperate or

subtropical monsoon climate (summer rainfall).

گاميتوفايت برگی،‏ برگهای جانبی دو ردهای و بطنی يک

ردهای،‏ نوع آخری اکثراً‏ تنقيصفته در شکل،‏ مورفولوژی

متفاوت و‏ غايب؛ ريشهنماها لشم؛ سلولهای کلوروفيلدار

‎۲‎‏-چندين پيکر ‏ٔه تيلدار؛ برسکها معمولاً‏ طويل

شده؛ اسپوروفايتهای تکاملفته معمولاً‏ حفظ شده

گُلپوشِ‏ لولهایِ‏ برخاسته از و‏ برگِ‏ تغييرشکلفت ‏ٔه

پيوندی؛ ديوار کپسول ۲- چندينلايهای،‏ معمولاً‏

شگفته به جوف.‏

در حال حاضر فقط تکسا از افغانستان گذارش شده

است.‏ در جنوبغرب آسيا،‏ که تحتِ‏ ‏ير اقليم معتدل و‏

نيمه حار ‏ٔه مونسونی ‏(ران های ‏بستانی)‏ قرار دارد و

بخصوص به کوههای شمالی،‏ جنوبغربی و جنوبی محدود می

‏شند،‏ در مجموع گونه موجود است

۳

۲

(-۱)

۱۳۷

.(۲۰۱۱

۴

۴

(-۱)

KÜRSCHNER & FREY)

Lophocoleaceae Vanden Berghen, Fl. Gén. Belgique, Bryoph. 1: 208. 1956

Chiloscyphus Corda, Naturalientausch [12]: 651. 1829, „Cheiloscyphus“ nom. cons., orth.cons.

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: C. polyanthos (L.) Corda

Chiloscyphus polyanthos (L.) Corda, Naturalientausch [12]: 651. 1829

مترادف:‏ Moh-Fl. 47. 1885 Syn. C. rivularis (Schrad.) Hazsl., Mag. Bir.

sporophytes


Distribution:

Nuristan: Pushuki, 4 August 1955 S.Kitamura SK37

(KITAGAWA 1964)


Ecology and Life form: Forming mats on rocks, tree

roots or soils by streams.

Main Characters: Plants dark green or blackish, to 6 cm

long; leaves distant to imbricate, rounded, succubous;

underleaves bilobed, with teeth on one or both sides.

Perianth mouth entire.

،۱۹۵۵

S.Kitamura SK37

۴

.(۱۹۶۴

گسترش:‏

نورستان:‏ پوشوکی،‏

آگست

KITAGAWA)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدها ‏ی صخرهها،‏ ريش ‏ٔه

درختها و‏ ‏ی خاک در امتدادِ‏ آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز ‏ريک و‏ سيهفام،‏ به طول

سانتيمتر؛ برگها متفاصل خشتکاری شکل،‏ مُدورشده،‏

سوکوبوس ‏(واژه ‏مه)؛ برگهای تحتانی دو لبهای،‏ دندانه ها

در يک و‏ هردو سمت.‏ دهان ‏ٔهگلپوش مکمل.‏

۶

Porellaceae Cavers, New Phytol. 9: 292. 1910

Porella L., Spec. Plant. 1106. 1753

Type: P. pinnata L.

مترادف:‏ Bot. 111. 1822 Syn. Madotheca Dum., Comment.


Porella cordaeana (Hübener) Moore, Proc. Roy. Irish Acad. 2: 618. 1876

Syn. Madotheca cordaeana (Hübener) Dumort., Recueill Observ. Jungerm.: 11. 1835; M. rivularis

Nees, Nat. Eur. Leberm. 3: 196. 1838; P. rivularis (Nees) Pfeiffer, Fl. Niederhessen 2: 234. 1855

مترادف:‏

Distribution:

Afghanistan, sine loc., Hindukusch (MÜLLER 1954-

1957, p. 1219 in FREY 1974).


Ecology and Life form: Forming lax mats on rocks or

at base of trees in wet or periodically submerged

sites.

Main Characters: Plants dark green, to 10 cm long;

dorsal lobe of leaves imbricate, cordate to ovate;

گسترش:‏

در افغانستان بدون ذکر محل دقيق پيدايش،‏ هندوکش

‏ٔه در


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای سُست ‏ی

صخرهها و‏ در قاعد ‏ٔه ريش ‏ٔه درختها در زيستگاههای مرطوب

و‏ متناوً‏ زيرآبشونده.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهاِن سبزِ‏ ‏ريک،‏ طول سانتيمتر؛ لبه

های خلفی برگها خشتکاری شکل،‏ قلبمانند تخممرغی؛

MÜLLER)

.(۱۹۷۴

FREY

۱۰

،۱۹۵۴-۱۹۵۷ صفح ۱۲۱۹


ventral lobe acute, undulate, narrower as stem;

underleaves longly decurrent, dentate at base.

لب ‏ٔه بطنی نوکتيز،‏ موجدار،‏ ‏ريکتر از ساقه؛ برگهای تحتانی

طويلاً‏ به اپئين آويخته،‏ دندانهدار در قاعده.‏

Porella platyphylla (L.) Pfeiff., Fl. Niederhessen 2: 234. 1855

مترادف:‏

Syn. Madotheca platyphylla (L.) Dumort., Comment. Bot.: 111. 1822

Distribution:

Laghman: W Nangaresh, 34°58’N 70°19’E, 2400 m,

on rock, 9 April 1969 S.-W.Breckle (FREY 1974)!

Sine loc., Hindukush (MÜLLER 1954-1957, p. 1222

in HATTORI 1978).

Nuristan: W-Nuristan, Sadel Pass, Ashkun-Gebiet,

2400 m, unter bespritzen Felsen in einer Schlucht

(HERZOG 1939 as P. decurrens (Steph.) Hattori,

cf. HATTORI 1969).


Ecology and Life form: Forming mats on soil, rocks and

tree trunks.

Main Characters: Similar to P. cordaeana, but underleaves

not dentate and undulate, as wide as stem.

۲۴۰۰

،34°57’N 70°19’E

!(۱۹۷۴ FREY) S.-W.Breckle

MÜLLER)

در .(۱۹۷۸ HATTORI

گسترش :

لغمان:‏ غربِ‏ ننگارش،‏

متر،‏ ‏ی

صخره،‏ ۹ اپريل ۱۹۶۹،

در افغانستان بدون تذکر محل دقيق پيدايش،‏ هندوکش

۱۹۵۴-۱۹۵۷، صفح ‏ٔه ۱۲۲۲

نورستان:‏ غرب نورستان،‏ کوتل سادِل،‏ منطق ‏ٔه

متر،‏ در زير صخرههای ترشده از طريق آبپاشی جرن آب

منحيث

در يک تنگنا

آشخون،‏ ۲۴۰۰

P. decurrens

۱۹۳۹

.(۱۹۶۹

HERZOG)

(Steph.) HATTORI, cf. Hattori


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدها ‏ی خاک،‏ صخره

ها و تن ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .P، cordaeana برگهای تحتانی نه

دندانه دار و نه موجدار،‏ عرض برگها برابر به عرض ساقه.‏


Porella trigonifolia (Steph.) Parhar, Univ. Allahabad Stud. [1961-62]: 17. 1962

The record of P. trigonifolia (Steph.) Paris from

Nuristan (HERZOG 1938) is doubtful and probably refers

to P. platyphylloidea.

Distribution:

Nuristan: W-Nuristan: zwischen Mamgel Pass und

Atershuker, 3700 m, auf Fels, Deutsche

Hindukusch Expedition 1935 (HERZOG 1938).


Ecology and Life form: Forming mats on rocks and tree

trunks.

Main Characters: Similar to P. platyphylla, but ventral

lobes much wider than stem, of similar size than

underleaves.

از نورستان

نمون ‏ٔه

که مشکوک بوده و بسيار ممکن استکه مربوط به

‏شد.‏

گسترش:‏

نورستان:‏ غرب نورستان:‏ بين کوتل مَگمِل و آترشوکَر،‏

متر،‏ ‏ی صخره،‏ سيرعلمی آلمانها به هندوکش

HERZOG)

۳۷۰۰

۱۹۳۵

P. trigonifolia (Steph.)

.(۱۹۳۸

Paris

(۱۹۳۸

P. platyphylloidea

HERZOG)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدها ‏ی صخرهها و

تن ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .P، platyphylla لبههای بطنی به

هرحال خيلی عريضتر از ساقه،‏ بزرگیهای مشابه در مقايسه

برگهای تحتانی.‏

Radulaceae Müll.Frib., Lebermoose 1: 404. 1909

Radula Dumort., Comment. Bot.: 112. 1822

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Dumort. Type: R. complanata (L.)

Radula complanata (L.) Dumort., Syll. Jungerm. Eur.: 38. 1831

Distribution:

Afghanistan, sine loc. (MÜLLEr 1954-1957, p. 1192 in

FREY 1974).

MÜLLER)

.(۱۹۷۴

گسترش:‏

در افغانستان بدون ذکر محل دقيق پيدايش،‏

‏ٔه در

FREY

،۱۹۵۴-۱۹۵۷ صفح ۱۱۹۲



Ecology and Life form: Forming adpressed mats on bark

of trees, rarely on wet or shaded rocks.

Main Characters: Plants to 3 cm long, pale green or

yellowish; leaves imbricate, incubous, conduplicate;

dorsal lobe ovate-orbicular, ventral lobe small;

underleaves absent. Often with gemmae on leaf

margins.


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای چسپيده به تن ‏ٔه

درختها،‏ ندرً‏ ‏لای صخرههای مرطوب و‏ سايهرُخ.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ طول گياهان سانتيمتر،‏ سبزِ‏ رنگ پريده

و‏ زردفام؛ برگها خشتکاریشکل،‏ ‏(واژه ‏مه)،‏ از

وسط قاتخورده؛ لب ‏ٔه خلفی تخممرغی-گوشوارهاِی،‏ لب ‏ٔه بطنی

کوچک؛ برگ های تحتانی ساقه غايب.‏ اکثراً‏ آراسته

Gemmaها در حاشيههای برگ.‏

incubous

۳

زيرکلاس:‏ Phytol. 69: 465. 1990 Subclass: Metzgeriidae Barthol.-Began,

Gametophyte thallose, tissue differentiation and aircavities

absent, with or without well-defined midrib;

thallus entire, scalloped or incised into leaf-like lobes;

rhizoids smooth, continuous along ventral surface of

midrib; seta generally elongated; capsule wall 2- to

several stratose, usually dehiscing by 4 valves;

elaterophores apical.

To date, only one taxon is recorded from Afghanistan.

گاميتوفايت پيکره دار،‏ تفريق انساج و حفره های هوائی

غايب،‏ و‏ بدون ميانرگ برگِ‏ برجسته؛ پيکره مکمل،‏ کنگره

ای و‏ ‏"کَندهکاری"‏ شده به لبههای برگمانند؛ ريشهنماها

لشم،‏ ادامهفته در امتداد سطح بطنی ميانرگبرگ؛ بُرسکها

معمولاً‏ طويلشده؛ ديوار کپسول چندين لايهای،‏ معمولاً‏

کفيده به ۴ جوف؛ انساج حاوی الاتورها ‏(واژه ‏مه)‏ رأسی.‏

حال فقط يک تکسون از افغانستان گذارش شده است.‏

۲

Aneuraceae H.Klinggr., Höh. Crypt. Preuss. 11. 1858

Riccardia S.F.Gray, Nat. Arr. Brit. Pl. 1: 679. 1821

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: R. multifida (L.) S.F.Gray

Riccardia palmata (Hedw.) Carruth., J. Bot. 3: 302. 1865

Distribution:

Badakshan: Kokca, Hazarat-i Sayet, 1850 m,

streamside, 13 August 1974 W.Frey 74-56 (FREY

& KÜRSCHNER 2009) !

۱۸۵۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ کوکچه،‏ حضرتِ‏ سعيد،‏

آب،‏ آگست

متر،‏ کنار ‏ٔه جرن

FREY & ) W.Frey 74-56

،۱۹۷۴

!(۲۰۰۹

۱۳

KÜRSCHNER



Ecology and Life form: Forming mats on rotten logs,

humus or damp rocks.

Main Characters: Thallus small, to 1 cm long, dark green

or reddish-brown below, simple to palmately

branched, branches ± parallel-sided, in cross section

biconvex.


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدها ‏ی تنههای

پوسيد ‏ٔه درختها،‏ هوموس و‏ صخرههای نمناک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ پيکره کوچک،‏ طول سانتيمتر،‏ سبزِ‏

‏رک و‏ قهوهای سرخفام در اپئين،‏ ساده پنچهای

منشعب،‏ شاخهها موازی وجهی،‏ در مطقع به هردو سمت

محدب.‏

۱

±


7.2 Division: Bryophyta Schimp., in Zitt., Handb. Palaeont,

Abt. 2 (Palaeophyt.): 1. 1879 [‘Stamm Bryophyta’]

7.2.1 Class: Polytrichopsida Doweld, Prosyllab. Tracheophyt. I.

2001

۲.۷ شاخه:‏

‎۱.۲.۷‎کلاس:‏

Gametophytes minute to c. 80 cm, in short or tall turfs,

acrocarpous; central strand present, comprising

hydroids, leptoids (conducting system) and leaf traces;

laminal cells parenchymatous; costa single, often very

broad and filling most of the limb, usually with adaxial

lamellae; capsule erect to horizontal, rounded or 2-4-

angled; peristome nematodontous, basically of 16, 32

or 64 teeth, usually united by their tips; columella

expanded at top into membranous epiphragm; calyptra

cucullate, hairy to glabrous or with tuft of hairs

covering the capsule.

At present, only two taxa are recorded from Afghanistan.

گاميتوفايت ها ريز حدود ۸۰ سانتيمتر،‏ در اپغندههای کوه

و‏ بلند،‏ آکروکارپ ‏(واژه ‏مه)؛ رشت ‏ٔه انتقالی مرکزی حاضر،‏

شاملِ‏ هايدروئيدها،‏ لِپتوئيدها ‏(سيستم انتقالی)‏ و تِريسهای

برگ ‏(واژه ‏مه)؛ سلولهای ورقهای اپرانشيمی،‏ اکثراً‏ خيلی

عريض و احتوا کنند ‏ٔه بخش اعظم اندام،‏ معمولاً‏ ورقههای

محوری؛ کپسول ايستاده افقی،‏ مُدور و‏ زاويهای؛

پِيريستوم مشابه به کِرم نيماتود،‏ اساساً‏ و‏

دندانه،‏ انجامهای معمولاً‏ همديگر پيوسته؛ کولومِلا در انجام

خويش بسطفته بهيک ممبرانِ‏ پوشانند ‏ٔه دهان ‏ٔهکپسول؛ سرپو ‏ِش

کپسول کلاهکمانند،‏ مودار صاف و‏ دستههائی از

مويکهای پوشانند ‏ٔهکپسول.‏

در افغانستان فقط دو تکسا شناسائی شده است.‏

۶۴

۴-۲

۳۲ ،۱۶

حال

Polytrichaceae Schwägr., Spec. Musc. Frond. 1. 1830

Pogonatum P.Beauv., Mag. Encycl. 5: 329. 1804

نمون ‏ٔه تيپيک:.‏P.Beauv Type: P. aloides (Hedw.)

Pogonatum urnigerum (Hedw.) P.Beauv., Prodr. Aethéogam.: 84. 1805

Distribution:

Badakshan: Wakhan, Kotal-i Wazit, 37°04‘ 72°52’E,

4600 m, feuchte Stelle, 7. August 1968 S.-W.

Breckle 1370a, det. H. Kürschner!


گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان،‏ کوتل وازيت،‏ E’72°52 ‘37°04، ۴۶۰۰ متر،‏

۷ آگست ،۱۹۶۸ 1370a ،S.-W.Breckle تشخيص شده

جانب


!H. Kürschner


Ecology and Life form: Forming short to tall turfs

on damp, shady, acidic or decalcified mountain

slopes.

Main Characters: Stems up to 6 cm tall; leaves glaucous

green, with acute teeth; leaf lamellae (cross-section)

with papillose, rounded apical cells.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوه و‏ بلند

‏ی دامنههای نمناکِ‏ سايهرُخ و اسيدی و‏ دامنههای شست

وشوشده از آهک در کوهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ ارتفاع ساقهها سانتيمتر؛ برگها سبِز

مُکدر،‏ دندانههای نوکتيز؛ ورقههای برگ ‏(در مقطع)‏

سلولهای پستانچهدارِ‏ مُدَورشده.‏

۶

Polytrichum Hedw., Spec. Musc. Frond.: 88. 1801

Lectotype: P. commune Hedw. cf. Abramov & Savic-Ljibickaja, Osnovy Paleontol. 14:

382. 1963

لکتوي:‏

Polytrichum juniperinum Hedw., Spec. Musc. Frond.: 89. 1801

مترادف:‏ Europ. 447. 1860 Syn. P. juniperinum var. alpinum Schimp., Syn. Musc.

Distribution:

Badakshan: Saigal, 3800 m, scree formation, 1972

A.J.Bolton, det. H. Kürschner !

Nuristan: Kamdesh, 2800 m, A.Gilli M86 (FRÖHLICH

1955).

Altitude: 2800-3800 m, mainly in mountains areas, still

insufficiently known.

Ecology and Life form: Forming short to tall turfs on

exposed, acidic soils and slopes and heathlands.

Main Characters: Stems up to 8 cm high; leaves greyish

green; costa excurrent in a brownish arista; leaf

lamellae (cross-section) with smooth, pyriform

apical cell.

گسترش:‏

بدخشان:‏ سِ‏ يگَل،‏

سنگريزهها،‏

نورستان:‏ کامديش،‏

متر،‏ جمعيتِ‏ گياهی روينده ‏ی

!H. Kürchner

FRÖHLICH)

۳۸۰۰

،۱۹۷۲ A.J.Bolton تشخيص:‏

۲۸۰۰

.(۱۹۵۵

۳۸۰۰-۲۸۰۰

هنوز

متر،‏

A.Gilli M86

ارتفاع:‏ متر،‏ اما ‏مدً‏ در مناطق کوهستانی،‏ اما

به دقت معلوم نيست.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوه و‏ بلند

‏ی خاکهای برهن ‏ٔه اسيدی و دامنهها و در خارستانها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ ارتفاع ساقهها سانتيمتر؛ برگها سبز

خاکستریفام؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده از رأس به يک بُرس ‏ِک

قهوهایفام؛ ورقههای برگ ‏(در مقطع)‏ سلولهای رأسیِ‏ لشم

و ‏کمانند.‏

۸


‎۲.۲.۷‎کلاس:‏ Ed. 11: 220. 1900 7.2.2 Class: Bryopsida Pax, Prantl’s Lehrb. Bot.

Gametophytes erect or prostrate, acrocarpous,

cladocarpous or pleurocarpous; leaves mostly in many

rows, rarely distichous (e.g., Fissidentaceae), often

toothed, often bordered, usually unistratose except the

costa; costa single, double or absent, often very short;

sporophytes consisting of foot, seta and capsule, longlived;

setae sometimes very short; capsule dehiscing by

means of an operculum or rarely indehiscent; peristome

present, single or double, rudimenttary or absent;

sporogenous tissue cylindrical, surrounding the

columella (columella absent in Archidium); calyptra

cucullate or mitrate.

243 taxa are recorded at present from Afghanistan.

گاميتوفايتها ايستاده و‏ برزمين خوابيده،‏ آکروکارپ،‏

کلادوکاترپ وپ ل وي روک ا رپ؛ برگها اکثراً‏ در چندين رده،‏

ندرً‏ دو ردهای ‏(مثلاً‏ در ،(Fissidentaceae اکثراً‏ دندانه

دار و کنارهدار،‏ معمولاً‏ يک لايهای به استثنای ميانرگ برگ ؛

ميانرگ برگ منفرد،‏ مضاعف و‏ غايب،‏ اکثراً‏ بسيار کوه؛

اسپوروفايتها متشکل از اپيه،‏ برسکها و کپسول،‏ دراز

زيست،‏ بُر ‏َسکها گاهگاه بسيار کوه؛ کپسول شگوفا به

کمکِ‏ يک سرپوش و‏ ندرً‏ ‏شگوفا؛ پيريستوم حاضر،‏

منفرد و‏ مضاعف،‏ ابتدائی و‏ غايب؛ انساج هاگزا

استوانه ای،‏ محاط کنند ‏ٔه کولومِلا فاقد

کولومِلا)،‏ دهان ‏ٔه کپسول کلاهکمانند و‏ شبيه به کلاه

کشيش.‏

از افغانستان حال ۲۴۳ تکسا جمعآوری شده است.‏

Archidium)

Amblystegiaceae G.Roth, Hedwigia 38: 6. 1899

Incl. Campyliaceae (Kanda) W.R.Buck, Bryoph. Biol. 110. 2000; Cratoneuraceae

Mönk., Laubm. Eur. 704.1927; Scorpidiaceae Ignatov & Ignatova, Arctoa 11: 942. 2004

بشمول

Amblystegium Schimp., Bryol. Eur. 6: 45. 1853

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schimp. Type: Amblystegium serpens (Hedw.)

Amblystegium serpens (Hedw.) Schimp., Bryol. Eur. 6: 53. 1853

واريته:‏

var. juratzkanum (Schimp.) Rau & Herv., Cat. N. Amer. Musci 44. 1880

Distribution:

Bamyan: Band-i Amir, 2800 m, K.H.Rechinger 19738,

19749 (FRÖHLICH 1964).


متر،‏

K.H.Rechinger 19738, 19749

۲۸۰۰

.(۱۹۶۳

گسترش :


FRÖHLICH)

ارتفاع:‏ هنوز به دقت ‏معلوم.‏


Ecology and Life form: Forming dense, procumbent

wefts on soils and rocks, tree trunks and roots in

humid, shady sites.

Main Characters: To separate this taxon from var.

serpens is nearly impossible. The often used characters

of longer leaf cells and ovate- elongate basal leaf cells

are totally unrealistic and often the taxon is considered

as a synonym.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه کَر های انبوه و خزنده

بروی خاک و صخرهها،‏ تنه و ريش ‏ٔه درختها در زيستگاههای

مرطوب و سايهرُخ.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ تفکيک اين تکسون از واريت

مشکل و حتی ‏کن است.‏ ويژگیهای تشخيصی از قبيل

سلولهای طويلِ‏ برگ و سلولهای تخممرغی-طويل شد ‏ٔه قاعده

ای در برگها کاملاً‏ غير واقعبينانه.‏ بنااً‏ از اين تکسون اکثراً‏

منحيث يک تکسون مترادف استفاده میشود.‏

‏ٔه

var. serpens

Distribution:

Kapisa: Tagab – Alisang, way to Kotal Spe, 7




wefts on soils and rocks, tree trunks and roots in

humid, shady sites.

Main Characters: Stems irregularly branched; leaves to 1

mm long, ovate to lanceolate, tapering into a long

acumen, not markedly narrowed at insertion; leaf

margins finely serrulate; costa long, single.

var. serpens

گسترش:‏

کاپيسا:‏ تگاب-اليشنگ،‏ سرک به سمت کوتل سپی،‏

سپتامبر

ارتفاع:‏ هنوز به دقت ‏معلو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های انبوه و واقع

بروی خاک و صخرهها،‏ تنه و ريش ‏ٔه درختها در زيستگاههای

مرطوب و سايهرُخ.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ ساقهها غيرمنظم منشعب؛ طول برگها

ميليمتر،‏ تخممرغی-نيزهای،‏ ‏ريک شده به يک نوکِ‏ ‏ريک و

طويل،‏ اما در قسمتهای تماسی بطور برجسته ‏ريک نشده؛

حاشيههای برگ ظريفاً‏ اَرهاِی؛ ميانرگبرگ طويل،‏ منفرد.‏

۷

۱

!W.Frey 74-80

Callialaria Ochyra, J. Hattori Bot. Lab. 67: 217. 1989

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: C. curvicaulis (Jur.) Ochyra

Callialaria curvicaulis (Jur.), Ochyra, J. Hattori Bot. Lab. 67: 219. 1989

،۱۹۷۴

Distribution:

Bamyan: Band-i Amir, 2900 m, Kalksinter (GILLI

1971).


Ecology and Life form: Forming lax or dense wefts and

mats on moist or wet basic rocks.

GILLI)

۲۹۰۰

گسترش:‏


متر،‏ سِ‏ ينترهای آهکی

.(۱۹۷۱

ارتفاع:‏ هنوز به دقت ‏معلو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های سُست و‏

انبوه و نمدها ‏ی صخرههای مرطوب و‏ نمناکِ‏ قلوی.‏


Main Characters: Plants small, green to golden yellow,

pinnately branched, to 10 cm long; stem paraphyllia

absent; stem leaves cordate-triangular abruptly

narrowed to acumen; angular cells thin-walled;

laminal cells short, 4-6 x as long as wide.

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبز زردِ‏ طلائی،‏ پَرمانند

‏(شانهای)‏ منشعب،‏ بهطول سانتيمتر؛ اپرافايلمهای ساقه

غايب؛ برگهای ساقه قلبمانند-مثلثی،‏ به تُندی ‏ريک شده

به يک نوکِ‏ ‏ريکِ‏ طويل؛ ديوارهای سلولهای زاويهای ‏زک؛

سلولهای ورقهای کوه،‏ ۶-۴ مرتبه طويلتر از عرض.‏

۱۰

Campylium (Sull.) Mitt., J. Linn. Soc. Bot. 12: 631. 1869

لِکتوي:‏ Amer. 3: 79. 1931 Lectotype: C. hispidulum (Brid.) Mitt., cf. Grout, Moss Fl. N.

Campylium stellatum (Hedw.) C.E.O.Jensen, Meddel. Grønland 3: 328. 1887

Syn. Campyliadelphus stellatus (Hedw.) Kanda, J. Sci. Hiroshima Univ., Ser. B, Div. 2, Bot. 15:

269. 1975 [1976]

مترادف:‏

Distribution:

Bamyan: Koh-i Baba, Sard Darrah bei Bamyan, 3350

m, Sumpfwiese, A.Gilli M131 (FRÖHLICH 1955).



wefts on damp, calcareous soils, wet grassland and

stream margins.

Main Characters: Plants robust, yellowish or golden

brown; leaves ovate-lanceolate, squarrose or reflexed

with cordate base, abruptly tapered in acumen; alar cells

large, inflated, forming distinct auricles.

گسترش:‏

‏ميان:‏ کوهِ‏ ، سردره در نزديکی ‏ميان،‏ متر،‏ سبزه

زار ‏تلاقی،‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای انبوه و چسپيده

بر زمين ‏ی خاکهای نمناکِ‏ آهکی،‏ سبزه زارهای مرطوب

وکنارههای آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهاِن قویاندام،‏ زردفام و‏ زردِ‏ طلائی،‏ برگ

ها تخممرغی-نيزهای،‏ خميده و‏ پَسخميده قاعد ‏ٔه قلبمانند،‏ به

تُندی ‏ريکشده بهيک نوکِ‏ ‏ريک و طويل؛ سلولهای ‏له

مانند بزرگتر،‏ پُنديده،‏ تشکيلدهند ‏ٔهگوشکهای برجسته.‏

۳۳۵۰

.(۱۹۵۵



Cratoneuron (Sull.) Spruce, Cat. Musc.: 21. 1867

لِکتوي:‏ Amer. 3: 76. 1931 Lectotype: C. filicinum (Hedw.) Spruce, cf. Grout, Moss Fl. N.

Cratoneuron filicinum (Hedw.) Spruce, Cat. Musc. Amaz. And: 21. 1867

Syn. Cratoneuron filicinum var. atrovirens (Brid.) Ochyra, J. Hattori Bot. Lab. 67: 210. 1989

According to HEDENÄS (2011) only a phenotypic

(۲۰۱۱ HEDENÄS)

modification that occurs especially in submerged

environments or under dripping water.

C. filicinum var. fallax (Brid.) G.Roth, Eur. Laubm. 2: 532. 1904; C. filicinum var. formianum (Fiori &

Mazz.) Latz., Beih. Bot. Centralbl. 48: 500. 1931 (cf. Ochyra 1989)

مترادف:‏

اين واريته فقط يک شکل تغيير ‏فت ‏ٔه

برمبنای

فينويپی است که بهويژه در اماکن زيست زيرآبی و‏ در آبهای

نسبتاً‏ عميق ‏فت میشود.‏

Distribution:

Badakshan: Hazarat-i Sayet, 1800 m, Wassergraben,

29. Juli 1974 W.Frey M3 !

Badakshan: Darrah-i Jokham, 1800 m, Bachufer, 29.

Juli 1974 W.Frey M13 p.pte. !

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3800 m, 9. August 1974

W.Frey 74-46 !

Badakshan: Jurm valley, 1800 m, wet slope on sandy

boulder, 16 August 1968 Lulman 2, det.

C.C.Townsend !

Badakshan: Zebak valley, 2000 m, limestone cliff, P.

& P.Furse M63 (TOWNSEND 1966).

Badakshan: Firghamiru, 2000 m, on soil on river

bank, 19 August 1968 Lulman 61. det.

C.C.Townsend !

Badakshan: Zebak valley, 2000 m, limestone cliff, P.

& P.Furse M63 (TOWNSEND 1966).

Baghlan: Salang pass, 3300-3400 m, (KILBERTUS &

BIZOT 1971).

Baghlan: Salang pass, 3300-3400 m, (KILBERTUS &

BIZOT 1971)


m, in a small brook running from snow-lay, 23

گسترش:‏

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ ۱۸۰۰

متر،‏ کال آب،‏ ۲۹ جولای

۲۹

!W.Frey M3

۱۸۰۰

،۱۹۷۴


متر،‏ کنار جوی،‏

جولای

،۱۹۷۴

۹

!W.Frey M13 p.pte.

۳۸۰۰

،۱۹۷۴



!W.Frey 74-46

بدخشان:‏ در ‏ٔه جرم،‏ ١٨٠٠ متر،‏ دامن ‏ٔه مرطوب کوه سنگريزه

های ريگ دار،‏ آگست

تشخيص:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه زيباک،‏ متر،‏ پرتگاه ‏لای احجار

آهکی،‏

بدخشان:‏ فِرغامِيرُو،‏ متر،‏ ‏لای طبق ‏ٔه خاکِ‏ يک تپ ‏ٔه

ريگی در،‏ آگست

،Lulman 2

.(۱۹۶۶

،١٩٦٨

،Lulman 61 تشخيص:‏

١٦

!C.C.Townsend

٢٠٠٠

TOWNSEND) P. & P.Furse M63

۲۰۰۰

،١٩٦٨ ١٩

٢٠٠٠

!C.C.Townsend

بدخشان:‏ در ‏ٔه زيباک،‏

آهکی،‏

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏

متر،‏ پرتگاه ‏لای احجار

.(۱۹۶۶

TOWNSEND) P. & P.Furse M63

KILBERTUS & ) ۳۴۰۰-۳۳۰۰

KILBERTUS & )

متر،‏

.(۱۹۷۱

۳۴۰۰-۳۳۰۰

(۱۹۷۱

BIZOT


متر،‏

BIZOT

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ ۲ کيلومتری شمال تونل،‏ ۳۰۰۰ متر،‏ در

يک جويچ ‏ٔه ‏ريکِ‏ منشأ گرفته از طبق ‏ٔه برف،‏

۲۳


July 1972 P.Uotila 17784, 18789 (H), det.

H.Kürschner !

Bamyan: Bamyan, 2800 m (KILBERTUS & BIZOT 1971).

Bamyan: Band-i Amir, 2800 m, K.H.Rechinger 19734b,

19743b, 19745, 19746, 19747 (FRÖHLICH 1964).

Bamyan: Band-i Amir, Kalksinter, A.Gilli M136

(FRÖHLICH 1955).

Bamyan: Band-i Amir, Steilufer des Band-i Haybat,

2920 m, an der Wasserlinie, 1970 D.Dieterle 788,

det. H.Kürschner !

Bamyan: Band-i Amir (KILBERTUS & BIZOT 1971).

Bamyan: 53 miles from junction with the road to

Bamyan, 25 miles W of Beshood, 9000 ft., by a

stream on limestone montains, 16 June 1969

T.F.Hewer 1286a, det. C.C.Townsend !

Bamyan: Bamyan, 2800 m (KILBERTUS & BIZOT

1971).

Bamyan: Band-i Amir, 2800 m, K.H.Rechinger

19734b, 19743b, 19745, 19746, 19747

(FRÖHLICH 1964).

Bamyan: Band-i Amir, Kalksinter, A.Gilli M136

(FRÖHLICH 1955).

Bamyan: Band-i Amir (KILBERTUS & BIZOT 1971).

Bamyan: Bamyian, 2800 m (KILBERTUS & BIZOT 1971).

Bamyan: Panjao, Aogardan pass, 3150 m, wet

meadow, 3 July 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo

5006b (HENDERSON & PRENTICE 1963).

Faryab: Darrah Zang near Belcheragh, on steep rocky

slopes near waterfall, 29 May 1962 I.C.Hedge &

P.Wendelbo 3760b (HENDERSON & PRENTICE

1963).

Kabul: Paghman, 34°36’N 68°56’E, 2300-2800 m,

K.H.Rechinger 19709b, 19714, 19714a, 19715,

19716 (FRÖHLICH 1964).


O.H.Volk 2214A, det. A.v.Hübschmann !

Kabul: Paghman, 1800 m, 14 July 1955 S.Kitamura

SK2 (KITAGAWA 1964).

Kapisa: Tagab – Alisang, 2500 m, feuchte Felsen, 9.

September 1974 W.Frey M109 !

Kapisa: Seken-Tal, Kotal Spe, 2650 m, nasse Felsen,

10. September 1974 W.Frey 74-122, det.

R.Ochyra !

Kunar: Pawata, 1 August 1955 S.Kitamura SK30

(KITAGAWA 1964).

Kunar: Pushuki, 4 August 1955 S.Kitamura SK38

(KITAGAWA 1964).

Parwan: Shibar-Pass (KILBERTUS & BIZOT 1971).

H.

،۱۹۷۲

،P.Uotila 17784, 18789 (H)

!Kürschner

KILBERTUS & BIZOT)

جولای

‏ميان:‏ ‏ميان،‏


تشخيص:‏

.(۱۹۷۱

۲۸۰۰

۲۸۰۰

متر

متر،‏

K.H.Rechinger 19734b,

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) 19743b, 19745, 19746, 19747

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ سينترِ‏ آهکی،‏ FRÖHLICH)

A.Gilli M136

.(۱۹۵۵

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ ساحل پرميلانِ‏ بندِ‏ هيبت؛ متر،‏ در

موازاتِ‏ سطح آب جهيل،‏

تشخيص:‏

‏ميان:‏ بندِ‏ امير

‏ميان:‏ در فاصل ‏ٔه ميل از محل تقاطع سرک ‏ميان،‏

ميل در غرب ‏سود،‏ فُت،‏ در امتداد يک آب

جاری در کوه های آهکی،‏ جون

تشخيص:‏

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ متر،‏

۲۹۳۰

،D.Dieterle 788

۲۵

،۱۹۶۹

.(۱۹۷۱

،۱۹۷۰

۱۶

!C.C.Townsend

KILBERTUS & BIZOT)

!H.Kürschner

KILBERTUS & BIZOT)

۹۰۰۰

۲۸۰۰

۵۳

،T.F.Hewer 1286a

۲۸۰۰

.(۱۹۷۱


متر،‏

K.H.Rechinger 19734b,

FRÖHLICH) 19743b, 19745, 19746, 19747

FRÖHLICH)

.(۱۹۶۴

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ سينترِ‏ آهکی،‏

A.Gilli M136

.(۱۹۷۱

.(۱۹۷۱ KILBERTUS & BIZOT)

۳۱۵۰

.(۱۹۵۵

‏ميان:‏ بندِ‏ امير

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ ۲۸۰۰ متر

‏ميان:‏ پنچ اَو،‏ کوتل آبگردان،‏

جولای

متر،‏ مرغزار مرطوب،‏

KILBERTUS & BIZOT)

،۱۹۶۲

I.C.Hedge & P.Wendelbo 5006b


.(۱۹۶۳

فارب:‏ در ‏ٔه سنک نزديکِ‏ بلچراغ،‏ ‏لای دامن ‏ٔه پرميلانِ‏ صخره

ای در نزديکی يک آبشار،‏ ۲۹

مِی ۱۹۶۲،

I.C.Hedge

HENDERSON & PRENTICE) & P.Wendelbo 3760b

۲۳۰۰-۲۸۰۰

،34°36’N 68°56’E

۳

.(۱۹۶۳

کابل:‏ پغمان،‏

متر،‏

K.H.Rechinger 19709b, 19714, 19714a, 19715, 19716

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH)

،۱۹۵۱

۲۱

کابل:‏ پغمان،‏ بيگ توت،‏ ۲۵۰۰


!A.v.Hübschmann تشخيص:‏ ،O.H.Volk 2214A

Kitamura ،۱۹۵۵ ۱۴ ۱۸۰۰

KITAGAWA) SK2



.(۱۹۶۴

۲۵۰۰

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ متر،‏ صخره های نمناک،‏

سپتامبر

کاپيسا:‏ در ‏ٔه زِکِن،‏ کوتل سپی،‏ ۲۶۵۰ متر،‏ صخره های نمناک،‏

تشخيص:‏

سپتامبر

۹

Kitamura SK30

Kitamura SK38

،W.Frey 74-122

.(۱۹۷۱

!W.Frey M109

،۱۹۵۵

،۱۹۵۵

،۱۹۷۴

۱

.(۱۹۶۴

۴

.(۱۹۶۴

،۱۹۷۴

۱۰

!R.Ochyra

کنر:‏ په واته،‏

آگست

KITAGAWA)

کنر:‏ پُو ‏ُشوکی،‏

آگست

KITAGAWA)

KILBERTUS & BIZOT)

پروان:‏ کوتل شِ‏ برَ‏


Panshir: Darrah Rastagal, 2750 m, side of stream in

birch wood, 19 July 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo

5261a (HENDERSON & PRENTICE 1963).

Altitude: Recorded from 1800-3800 m, but still


Ecology and Life form: Forming dense wefts and mats

on moist or wet calcareous soils and rocks and at tree

bases by streams.

Main Characters: Plants medium-sized, bright green to

yellowish or brownish, branches regularly pinnatifid;

stem paraphyllia present, dentate; leaves cordatetriangular,

acuminate, plane, curved or slightly falcate;

leaf margins dentate; alar cells inflated, incrassate;

laminal cells short, 2-4 x as long as wide; costa stout,

excurrent. An extremely variable species.

پنجشير:‏ درهٔ‏ رَسته گَل،‏ ۲۷۵۰ متر،‏ در جناح در‏ چوبزار

جولای

،Betula

I.C.Hedge & P.Wen-delbo

،۱۹۶۲

.(۱۹۶۳ HENDERSON & PRENTICE )

۳۸۰۰-۱۸۰۰

۱۹

5261a

ارتفاع:‏ نمونهگيری بين متر،‏ اما هنوزهم به دقت

معلوم نيست.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های انبوه و

چسپيده بر زمين ‏لای خاکهای نمناکِ‏ و‏ آهکی و صخره

ها و در قاعد ‏ٔه درختها در امتداد آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياها ‏ِن متوسطالقامه،‏ سبز روشن زردفام و‏

قهوهایفام،‏ شاخهها منظمناً‏ شانهای منشعب؛ اپرافايلم ساقه

حاضر،‏ دندانه دار؛ برگ ها قلب مانند-مثلثی،‏ سرسوزنی،‏

مسطح،‏ خميده و‏ قدری داسمانند؛ حاشيههای برگ دندانه

دار؛ سلولهای ‏لهمانند پُنديده و ضخيمشده؛ سلولهای

ورقهای کوه،‏ مرتبه طويلتر از عرض؛ ميانرگبرگ قوی،‏

بيرونبرآمده از رأس.‏ يک گون ‏ٔه بی ‏ايت متحول.‏

۴-۲

Drepanocladus (Müll.Hal.) G.Roth, Hedwigia 38: 6. 1899

لِکتوي:‏ Amer. 3: 103. 1931 Lectotype: D. aduncus (Hedw.) Warnst., cf. Grout, Moss Fl. N.

Drepanocladus aduncus (Hedw.) Warnst. , Beih. Bot. Centralbl. 13: 400. 1903

Syn. D. simplicissimus Warnst., Beih. Bot. Centralbl. 13: 407. 1903; D. stagnatus Żarnowiec,

Taxon. Mon. Drepanocladus aduncus Group: 206. 2001

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Hazarat-i Sayet, 1900 m, submers, 29. Juli

1974 W.Frey 74-12 !

Badakshan: Suigal, 3800 m, moist meadow, 1972,

A.J.Bolton A4, det. H.Kürschner !

Ghazni: Dasht-i Nawor, 33°33’N 67°44‘E, 3100 m,

4. Juni 1969 S.-W.Breckle s.n. !

Kunar: Kulam-Tunnel, 2000 m, nasse Wiesen, Deutsche


Nuristan: Oberes Suyengaltal, 35°53’N 71°07’E,

4400 m, 29. August 1969 S.-W Breckle s.n. !

۲۹

۱۹۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏

متر،‏ زيرآبی،‏

جولای

،۱۹۷۲

۴

!W.Frey 74-12

۳۸۰۰

،۱۹۷۴

بدخشان:‏ سُويگَل،‏

متر،‏ مرغزار مرطوب،‏

تشخيص:‏

متر،‏

!H.Kürschner

۳۱۰۰

،33°33’N 67°44‘E

!S.-W.Breckle s.n.

،A.J.Bolton A4

غزنی:‏ دشت ‏ور،‏

جون

،۱۹۶۹

کُنر:‏ تونل کُولمَ،‏ متر،‏ سبزهزارهای نمناک،‏ سيرعلمی آلمان

ها به هندوکش ۱۹۳۵

نورستان:‏ بخش فوقانی در ‏ٔه سُويِنگَل،‏

متر،‏ آگست

.(۱۹۳۸

،35°53’N 71°07’E

!S.-W.Breckle s.n.

HERZOG)

،۱۹۶۹

۲۰۰۰

۲۹

۴۴۰۰


Nuristan: Bashgal-Quelltäler, unteres Darrah-i

Pashgal, 3400 m, in einem Bach, 27. August 1969

D.Podlech (M) !

Nuristan: Bashgal-Quelltäler, mittleres Darrah-i

Suyengal, 3600 m, in fliessendem Wasser, 2.

September 1969 D.Podlech (M) !

Altitude: Recorded from 2000-4400 m, still insufficiently

known.


wefts in wet sites, by streams or submerged.

Main Characters: Plants medium-sized to robust, 30 (-

45) cm long, dull green to yellowish brown; leaves

ovate-lanceolate, longly acuminate, straight to falcate;

alar cells inflated, forming distinct auricles; costa

extending 3/4 way up leaf.

نورستان:‏ دره های متقاطع و‏ معاونين بخش تحتانی در ‏ٔه پَشگَل،‏

متر،‏ در يک جوی،‏ آگست

،۱۹۶۹

۲۷

۳۴۰۰

!D.Podlech (M)

نورستان:‏ دره های متقاطع و‏ معاونين بخش فوقانی در ‏ٔه

سُويِنگَل،‏ ۳۶۰۰ متر،‏ در آب جاری،‏ ۲ سپتامبر ۱۹۶۹،

!D.Podlech (M)

ارتفاع:‏ جمعآوری بين متر،‏ اما هنوز به دقت

معلوم نيست

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های انبوه و چسپيده بروی

زيستگاههای نمناکِ‏ ، در مسير آبهای جاری و‏ زيرآبی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياها ‏ِن متوسطالقامه قویاندام،‏ به طول

سانتيمتر،‏ سبزِ‏ ‏ريک قهوهای زردفام،‏ برگها

تخممرغی-نيزهای،‏ طويلاً‏ سرسوزنی،‏ راست داسمانند؛ سلول

های ‏لهمانند پُنديده،‏ تشکيلدهند ‏ٔه گوشکهای واضح و

برجسته؛ ميانرگبرگ بسط ‏فته ¾ حص ‏ٔه برگ.‏

۴۴۰۰-۲۰۰۰

(۴۵-)۳۰

Drepanocladus turgescens (T.Jensen) Broth., Nat. Pflanzenfam. 1(3): 1035.

1908

مترادف:‏ 46: Syn. Pseudocalliergon turgescens (T.Jensen) Loeske, Hedwigia

311. 1907; Scorpidium turgescens (T.Jensen) Loeske, Verh. Bot. Ver. Prov.

Brandenburg 46: 199. 1905

Distribution:

Badakshan: Wakhan: Kotal-i Wazit, 37°04‘ 72°52’E,

4620 m, 11. August 1969 S.-W.Breckle s.n.

(FREY 1972) !



wefts in mires.

Main Characters: Plants medium-sized to robust, to 25

cm long, green to greenish brown; leaves broadly

ovate-lanceolate, ± cucullate, only very slightly falcate;

alar cells inflated, hyaline; costa short, single or double.

۴۶۲۰ ،37°04‘ 72°52’E

FREY) S.-W.Breckle s.n.

گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان:‏ کوتل وازيت،‏

آگست

متر،‏

،۱۹۶۹

۱۱

!(١٩٧٢


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های انبوه و

چسپيده بر زمين در دلدلزارهای ارتفاعاتِ‏ بلندِ‏ کوهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهاِن متوسطالقامه قویاندام،‏ طول

سانتيمتر،‏ سبز قهوهای سبزفام،‏ برگها تخممرغی-نيزهای هپن،‏ ±

کلاهکمانندفقط قدری داسمانند؛ سلولهای ‏لهمانند پُنديده،‏

شفاف؛ ميانرگبرگ کوه،‏ منفرد و‏ مضاعف.‏

۲۵


Hamatocaulis Hedenäs, Lindbergia 15: 27. 1989

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: H. vernicosus (Mitt.) Hedenäs

Hamatocaulis vernicosus (Mitt.) Hedenäs, Lindbergia 15: 27. 1989

مترادف:‏ Centralbl. 13: 402. 1903 Syn. Drepanocladus vernicosus (Mitt.) Warnst., Beih. Bot.

Distribution:

Bamyan: Band-i Amir, 2900 m (KILBERTUS & BIZOT

1971)


Ecology and Life form: Forming dense wefts in springs

and wetlands.

Main Characters: Plants robust, procumbent, yellowish

green, brownish or reddish, to 10 cm long; leaves

ovate-acuminate, strongly falciform, plicate; keaf

margins entire; alar cells not differentiated; costa

reaching 1/2-3/4 way up leaf.

S.- ،۱۹۶۹ ۱۱ ۲۹۰۰

!(١٩٧١ KILBERTUS & BIZOT)

گسترش:‏



W.Breckle s.n.

ارتفاع:‏ هنوز به دقت ‏ملوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های انبوه و خزيده

بر زمين در اطرافِ‏ چشمهها و اماکنِ‏ نمناک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهان قویاندام،‏ خزيدهبرزمين،‏ سبز زردفام،‏

قهوهایفام و‏ سرخفام؛ طول سانتيمتر،‏ برگها تخم

مرغی-سرسوزنی،‏ شديداً‏ داسمانند،‏ چين و خورده؛

حاشيههای برگ مکمل؛ سلولهای ‏همانند تفريقنيافته؛

ميانرگبرگ بسط ‏فته ½–¾ حص ‏ٔه برگ.‏

۱۰


Hygroamblystegium Loeske, Moosfl. Harz: 298-299. 1903

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: H. irriguum (Hook. & Wils.) Loeske

Hygroamblystegium fluviatile (Hedw.) Loeske, Moosfl. Harz: 299. 1903

Syn. Amblystegium fluviatile (Hedw.) Schimp., Bryol. Eur. 6: 55. 1853

زيرگونه:‏ subsp. fluviatile

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, Hazarat-i Sayet, 2700 m,

Bewässerungskanal, 3. August 1974 W.Frey M27 !

Nuristan: Bashgal Quelltäler, unteres Darrah-i Pushal,

3300 m, in einem Bach, 5. September D.Podlech

(M), det. H.Kürschner !

Altitude: Insufficiently known, but mainly in

mountainous areas.


wefts on rocks and roots by streams.

Main Characters: Plants medium-sized, blackish green;

leaves ovate to lanceolate, suddenly narrowed to

acuminate apex; leaf cells hexagonal, 2-6 x as long as

wide, thick-walled; costa stout.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ متر،‏ کال

آبياری،‏ آگست

نورستان:‏ دره های معاون در ‏ٔه بَشگَل،‏ اپئين در ‏ٔه

متر،‏ در يک جوی،‏ سپتامر،‏

تشخيص:‏

ارتفاع:‏ هنوز به دقت معلوم نيست،‏ اما عدً‏ در مناطق

کوهستانی.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای انبوه و خزيدهبروی

صخرهها و ريش ‏ٔه درختها در مسير آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهان متوسطالقامه،‏ سبز سيهفام؛ برگها تخم

مرغی نيزهای،‏ به تُندی ‏ريک شده به يک رأس سرسوزنی؛

سلولهای برگ ششضلعی؛ ۶-۲ مرتبه طويلتر از عرض سلول،‏

ديوار های سلولی ضخيم؛ ميانرگبرگ قوی.‏

پوشَل،‏ ۳۳۰۰

۲۷۰۰

،D.Podlech (M)

!W.Frey M27

،۱۹۷۴

۵

!H.Kürschner

۳

subsp. noterophilum (Sull. & Loeske) Grout, Moss Fl. N. Amer. 3:

75. 1931

Syn. H. noterophilum (Sull. & Lesq.) Warnst., Krypt.-Fl. Brandenb.

2: 890. 1906

زيرگونه:‏

مترادف:‏

Distribution:

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2800 m, submers,

8. September 1974 W.Frey 74-107, det.

H.Kürschner !

۸

۲۸۰۰

گسترش:‏

کاپيسا:‏ تگاب–اليشنگ،‏ کوتل سپی،‏

سپتامبر

متر،‏ زيرآبی،‏

،W.Frey 74-107 تشخيص:‏

،۱۹۷۴

!H.Kürschner


Maydan /Wardak: Hauz-i Muhibra, 34°27’N 68°32’E,

2800 m, K.H.Rechinger 19756 (FRÖHLICH 1964).

Altitude: Insufficiently known, but mainly in

mountainous areas.


wefts on rocks and roots by streams, usually

submerged.

Main Characters: Similar to subsp. fluviatile, but plants

more robust, to 12 cm long and often lime-encrusted;

costa very stout.

ميدان-وردک:‏ حوضِ‏ موحيبرا

متر،‏

ارتفاع:‏ هنوز به دقت معلوم نيست،‏ اما عمدً‏ در مناطق

کوهستانی.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های انبوه و خزيده

بر زمين ‏ی صخرهها و ريش ‏ٔه درختها در مسير آبهای

جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به زيرگون ‏ٔه

بسيار قویاندام،‏ ارتفاع سانتيمتر و اکثراً‏ يک قشر

آهکی؛ ميانرگبرگ بسيار قوی.‏

۲۸۰۰

،34°27’N 68°32’E

!(١٩٦٤ FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19756

،subsp. Fluviatile اما گياهان

،

۱۲

Hygroamblystegium humile (P.Beauv.) Vanderp., Goffinet & Hedenäs, J.

Bryol. 31: 131. 2009

Syn. Amblystegium humile (P.Beauv.) Crundw., J. Bryol. 11: 603.

1981; A. kochii Schimp., Bryol. Eur. 6: 57. 1853; Hygroamblystegium humile

(P.Beauv.) Vanderp., Goffinet & Hedenäs, Pl. Syst. Evol. 241: 6. 2003;

Leptodictyum humile (P.Beauv.) Ochyra, Frag. Florist. Geobot. 26: 385. 1981;

L. kochii (Schimp.) Warnst., Krypt.-Fl. Brandenburg 2. 874. 1906

بشمول Krypt.- Incl. L. kochii (Schimp.) Warnst. var. curvipes (Schimp.) Warnst.,

Fl. Brandenburg 2: 876. 1906

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 2900 m, Felsspalten, 3.

August 1974 W.Frey M12, M24 !

Badakshan: Hazaret-i Sayet, 1850 m, auf Erde,

13.August 1974 W.Frey M55 !

Kabul: Paghman, C.v.Regel (BIZOT 1962, as

Leptodictyum kochii var. curvipes).

Parwan: Shibar, 34°55’N 68°15’E, 2400 m,

K.H.Rechinger 19691 (FRÖHLICH 1964).

Altitude: Insufficiently known, 1800-3000 m.


wefts on wet soils, rocks and tree bases by

streams.

Main Characters: Plants slender to medium-sized,

yellowish green; leaves distant, ovate, abruptly tapering;

costa curved, extending 1/2 way up leaf.

۲۹۰۰

گسترش:‏


متر،‏ درز سنگ ‎۳‎‏،ها

آگست

۱۳

!W.Frey M12, M24

۱۸۵۰

،۱۹۷۴


آگست


متر،‏ بَروی زمين،‏

بعنوان Leptodictyum

متر،‏

K.H.Rechinger

!W.Frey M55

۱۹۶۲

۲۴۰۰

،۱۹۷۴

)C.v.Regel

.(kochii var. curvipes

پروان:‏ شِ‏ برَ‏ ،

،34°55’N 68°15’E

.(١٩٦٤ FRÖHLICH) 19691

ارتفاع:‏ هنوز به دقت معلوم نيست،‏ متر

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای انبوه و خزيده

برزمين ‏ی خاک،‏ صخرهها و قاعد ‏ٔه درختها در مسير آب

های جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ ‏ريکاندام متوسطالقامه،‏ سبز زرد

فام؛ برگ ها متفاصل،‏ تخم مرغی،‏ به تُندی ‏ريک شده؛

ميانرگبرگ خميده،‏ بسطفته نيم برگ

۳۰۰۰-۱۸۰۰ .

. ‏ٔه


Hygroamblystegium tenax (Hedw.) Jenn., Mann. Moss. W. Pennsylv.: 277. 1913

مترادف:‏

Syn. Amblystegium tenax (Hedw.) C.E.O.Jensen, Skand. Bladmossfl.: 483. 1939; H. irriguum

(Hook. & Wilson) Loeske, Moosfl. Harz: 299. 1903

Distribution:

Bamiyan: Band-i Amir, 2 nd lake from the S, 2780 m,

calcareous soil, 19 July 1972 P.Uotila 18675 (H)!

Badakshan: Darrah-i Jokham, 2600 m, auf feuchter

Erde, 31. Juli 1974 W.Frey 74-25 !

Badakshan: Darrah-i Jokham, Kokca, 1800 m, auf

feuchter Erde, 13. August 1974 W.Frey 74-12 !

Nuristan: Bashgal Quelltäler, unteres Darrah-i Pushal,

3300 m, am Bachufer zwischen Carex orbicularis,

5. September 1969 D.Podlech (M), det.

H.Kürschner !



wefts on wet soils and rocks in streams.

Main Characters: Plants slender, yellowish green;

leaves curved, acute; upper leaf cells 2-3 x as long as

wide.

گسترش:‏

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ جهيل دومی از جنوب،‏ متر،‏ خاک

آهکی،‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ متر،‏ ‏لای زمين مرطوب،‏

جولای

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ متر،‏ بَروی زمين،‏

آگست

نورستان:‏ دره های جانبی در ‏ٔه بَشگَل،‏ بخش تحتانی در ‏ٔه پوشال،‏

متر،‏ در کنار جوی بين

سپتامبر

۳۱

۱۳

٥

۲۷۸۰

!P.Uotila 18675 (H)

۱۹ جولای ،۱۹۷۲

۲۶۰۰

!W.Frey M12, M24 ،۱۹۷۴

۱۸۵۰

!W.Frey M55

،Carex orbicularis

(M) ،D.Podlech تشخيص:‏

،۱۹۷۴

،١٩٦٩

٣٣٠٠

!H.Kürschner

ارتفاع:‏ به دقت معلوم نيست،‏ متر.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای انبوه و خزيده بر

زمين ‏لای خاک،‏ صخرهها در مسير آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ ‏رياندام،‏ سبز زردفام؛ برگها

خميده،‏ نوکتيز؛ سلولهای برگهای فوقانی ۳-۲ مرتبه طويلتر

از عرض.‏

۳۳۰۰-۱۸۰۰

هنوز


Hygroamblystegium varium (Hedw.) Mönk., Hedwigia 50: 275. 1911

Syn. Amblystegium varium (Hedw.) Lindb., Musci Scand.: 32. 1879; Orthotheciella varia

Hedw.) Ochyra, Moss Fl. King George Isl. Antarctica: 224. 1998

مترادف:‏

Distribution:

Bamyan: Band-i Amir, 2800 m, K.H.Rechinger

19748, 19751 (FRÖHLICH 1964, FREY 1972)

Kapisa: Tagab – Alisang, Weg zum Kotal Spe, 2300

m, feuchte Erde, 7. September 1974 W.Frey 74-

96 !

Panshir: Porandétal, 2220 m, A.Gilli M102

(FRÖHLICH 1955, FREY 1972)

Altitude: 2200-2800 m, still nsufficiently known.


wefts on wet soils, rocks and roots by streams.

Main Characters: Plants slender, light green or

yellowish; leaves ovate, abruptly tapering; margins

finely denticulate; costa curved.

۲۷۸۰ متر،‏ 19748, K.H.Rechinger

!(١٩٧٢ FREY ،١٩٦٤ FRÖHLICH )

گسترش:‏


19751

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ راه به سمتِ‏ کوتل سپی،‏ ۲۳۰۰

متر،‏ خاکِ‏ مرطوب،‏ سپتامبر

،۱۹۷۴

۷

!W.Frey 74-96

۲۲۰۰

.(١٩٧٢ FREY ،١٩٥٥ FRÖHLICH )

۲۸۰۰-۲۲۰۰

A.Gilli M102

پنجشير:‏ در ‏ٔه

پوراندِه،‏

متر،‏

ارتفاع:‏ متر،‏ اما هنوز به دقت ‏موم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای انبوه و خزيده بروی

خاک،‏ صخرهها و ريشهها در مسير آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ ‏رياندام،‏ سبز روشن زردفام؛ برگ

ها تخممرغی،‏ به تُندی ‏ريشده؛ حاشيهها دندانههای

ظريف،‏ ميانرگبرگ خميده.‏


Hygrohypnum Lindb., Acta Soc. Sci. Fenn. 10: 277. 1872

لِکتوي‏ : 1931 Amer. 3: 85. Lectotype: H. palustre Loeske, cf. Grout, Moss Fl. N.

Hygrohypnum luridum (Hedw.) Jenn., Mann. Moss. W. Pennsylv.: 287. 1913

واريته:‏ Eur.: 572. 1954 var. subsphaericarpon (Brid.) C.O.E.Jensen, Consp. Musc.

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3000 m, Bachrand, 3.

August 1974 W.Frey 74-28, det. R.Ochyra !

Baghlan: Andarab Tal, Flußufer S Darrah-i Shu im

Taganaktal, 2500 m, 4. Juni 1965 D.Podlech (M) !

Kunar: Schlucht zwischen Sadel Pass und Maswi,

2400 m, Deutsche Hindukusch Expedition 1935

(HERZOG 1938)

Nuristan: Kantiwo Fluss oberhalb Brubruts, 2600 m,

Deutsche Hindukusch Expedition 1935 (Herzog

1938)


Ecology and Life form: Forming loose, procumbent

wefts on rocks in streams and waterfalls.

Main Characters: Plants yellowish green or brownish;

leaves imbricate, ovate-lanceolate, falcato-secund;

leaf margins finely denticulate; costa single, extending

almost to apex.

آگست

متر،‏ لب جوی،‏ تشخيص:‏

گسترش:‏


بغلان:‏ در ‏ٔه اَندراب،‏ ساحل در،‏ در جنوب در ‏ٔه شُو در در ‏ٔه

۳

!R.Ochyra

!D.Podlech (M)

۳۰۰۰

،W.Frey 74-28

،۱۹۷۴

تَگانک،‏ ۲۵۰۰ متر،‏ ۴ جولای ۱۹۶۵،

۲۴۰۰

۱۹۳۵

.(۱۹۳۸

٢٦٠٠

۱۹۳۵

.(۱۹۳۸

۳۰۰۰-۲۴۰۰

کنر:‏ تنگنا ميانِ‏ کوتلِ‏ سادِل و مَسوِی،‏

سيرعلمی آلمان ها به هندوکش

متر،‏

HERZOG)

نورستان:‏ دری کَنتِيوو ‏لاتر از بُروبُروست،‏


متر،‏

HERZOG)

ارتفاع:‏ هنوز به دقت معلوم نيست،‏ متر.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های پراگنده و

خزيده بروی صخرهها در آبهای جاری و آبشارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز زردفام و‏ قهوهایفام؛ برگها

خشتگاری شکل،‏ تخم مرغی-نيزه ای،‏ داس مانند-يکسُويه؛

حاشيههای برگ دندانههای ظريف؛ ميانرگبرگ منفرد،‏ بسط

‏فته اکثراً‏ رأس.‏


Hygrohypnum smithii (Sw.) Broth., Nat. Pflanzenfam. 1. 1039. 1908

Syn. Ochyraea smithii (Sw.) Ignatov & Ignatova, Arctoa 11: 942. 2004

واريته:‏ Sci. 10: 74. 1971 var. denticulata Kilbert, Bull. Acad. Soc. Lorraines

مترادف:‏

Distribution:

Baghlan: Salang-Pass, N-Seite (KILBERTUS & BIZOT

1971, holotype).

Altitude: Insufficiently known, c. 3100 m.


wefts on wet soils or submerged on rocks in fastfowing

streams.

Main Characters: Plants 3-12 cm long, bright to dark

green, often denudate at base; leaves broadly ovate;

alar cells yellowish; costa single stout.

KILBERTUS & BIZOT)

گسترش :

بغلان:‏ سمتِ‏ شمالِ‏ کوتل سالنگ

۱۹۷۱، هولوي).‏

ارتفاع:‏ هنوز به دقت ‏ملوم،‏ حدود متر.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های پراگنده و

خزيده برزمين ‏ی خاکهای نمناک و‏ زيرآبی بروی صخره

ها در آبهای جاریتيز.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ به طول ۱۲-۳ سانتيمتر،‏ سبز روشن

‏ريک،‏ اکثراً‏ برهنه شده در قاعده؛ برگ ها بهشکل تخممرغی هپن؛

سلولهای ‏لهمانند زردفام؛ ميانرگبرگ منفرد و قوی.‏

۳۱۰۰

Leptodictyum (Schimp.) Warnst., Krypt.-Fl. Brandenburg, Laubm. 2: 878. 1906

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ گرفته نشده؛ Type: not designated

Leptodictyum riparium (Hedw.) Warnst., Krypt.-Fl. Brandenburg, Laubm. 2: 878. 1906

مترادف:‏ Eur. 6: 58. 1853 Syn. Amblystegium riparium (Hedw.) Schimp., Bryol.


Distribution:

Baghlan: Salang-Pass, N-Seite (KILBERTUS & BIZOT

1971)

Ghazni: Dasht-i Nawar, 33°33’N 67°44’E, 3100 m,

3. Juni 1969 S.-W.Breckle s.n. (FREY 1972) !

Kabul: Paghman, 2450 m, Flußufer, A.Gilli M15

(FRÖHLICH 1955).

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2300 m, auf

feuchtem Fels, 7. September 1974 W.Frey 74-85!



wefts on wet soil, stones, tree boles, exposed roots and

submerged in pools and streams.

Main Characters: Plants slender to robust, variable in

size, light green to golden yellow; leaves ovatelanceolate

or lanceolate, acuminate; laminal cells

linear; leaf margins entire.

KILBERTUS & BIZOT)

۳

۳۱۰۰

!(۱۹۷۲ FREY)

گسترش:‏

بغلان:‏ سمتِ‏ شمالِ‏ کوتل سالنگ

،33°33’N 67°44’E

S.-W.Breckle s.n.

.(۱۹۷۱

غزنی:‏ دشتِ‏ ‏ور،‏


متر،‏ لب در،‏

جون متر،‏

A.Gilli M15

٢٣٠٠

!W.Frey 74-85

،١٩٧٤

،۱۹۶۹

۲۴۵۰

.(١٩٥٥ FRÖHLICH )

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ متر،‏ بروی

صخر ‏ٔه مرطوب،‏ سپتامبر

ارتفاع:‏ متر،‏ اما هنوز به دقت ‏ملوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های پراگنده و خزيده

بروی خاکهای نمناک،‏ صخرهها،‏ تن ‏ٔه درختها،‏ ريشههای برهنه

و بهشکل زيرآبی در ‏لابها و آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ ‏ريکاندام قویاندام به بزرگی های

متحول،‏ سبزِ‏ روشن زردِ‏ طلائی؛ برگها تخممرغی-نيزهای و‏

نيزهای،‏ سرسوزنی؛ سلولهای ورقهای خطی؛حاشيههای برگ

مکمل.‏

٧

۳۱۰۰-۲۳۰۰

Palustriella Ochyra, J. Hattori Bot. Lab. 67: 223. 1989

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: P. commutata (Hedw.) Ochyra

Palustriella commutata (Hedw.) Ochyra, J. Hattori Bot. Lab. 67: 224. 1989

مترادف:‏ Syn. Cratoneuron commutatum (Hedw.) G.Roth, Hedwigia 38: 6. 1899

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3800 m, in einer

Quelle, 18. August 1974 W.Frey 74-64 !

Baghlan: Salang pass, just N of Salang tunnel, 3100 m,

moist meadows at the snow-lay area, 23 July 1972

I.Kukkoken 7446 (H), det. H.Kürschner !

Baghlan: 3 km N of Salang tunnel, 2880 m, small

brook, 12 May 1972 P.Uotila 16579 (H), det.

H.Kürschner !

Baghlan: N of Salang tunnel, 3000 m, 23 July 1972

P.Uotila 18792 (H), det. H.Kürschner !

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ متر،‏ در يک چشمه،‏

آگست

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ درست در شمال تونل،‏ ۳۱۰۰ متر،‏ مرغزار

نمناک در ساح ‏ٔه طبق ‏ٔه برف،‏ جولای

۱۸

،۱۹۷۲

۲۳

۳۸۰۰

!W.Frey 74-64

،۱۹۷۴

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،I.Kukkoken 7446 (H)

بغلان:‏ در ۳ کيلومتری شمال تونل سالنگ،‏ ۲۸۰۰

جويچهگک،‏ مِی

تشخيص:‏

بغلان:‏ در شمال تونل سالنگ،‏ متر،‏

تشخيص:‏

متر،‏

،P.Uotila 16579 (H)

۲۳ جولای

!H.Kürschner

۳۰۰۰

،۱۹۷۲

۱۲

!H.Kürschner


،۱۹۷۲


Bamyan: Band-i Amir, 2900 m, 27. August 1951

O.H.Volk, det. H.Kürschner !

Kunar: Wama, 1380 m, überrieselte Steine, Deutsche


Nuristan: NE-Afghanistan, Kantiwo-Tal, 2600 m,

unter nassem Fels, Deutsche Hindukusch

Expedition 1935 (HERZOG 1938).



Ecology and Life form: Forming dense wefts and

mats on basic rocks by streams, in springs and

flushes.

Main Characters: Plants robust, light green to dark

green, tomentose, regularly pinnately branched and

often lime-encrusted; stem paraphyllia present; stem

leaves cordate-triangular, falcate or circinate, strongly

plicate, smooth; leaf margins totally dentate; alar cells

large; laminal cells narrow, 9-15 x as long as wide;

costa stout, reaching 3/4 way up leaf.

‏ميان:‏ بند امير،‏ متر،‏ آگست

تشخيص:‏

کنر:‏ وامه،‏ متر،‏ صخرههای آبچکان،‏ سيرعلمی آلمان

ها به هندوکش

نورستان:‏ شمالشرق افغانستان،‏ در متر،‏ زير يک

صخر ‏ٔه نمناک،‏ سيرعلمی آلمانها به هندوکش

،۱۹۵۱

۱۹۳۵

۲۷

!H.Kürschner

.(۱۹۳۸ HERZOG)

‏ٔهکَنتيوو،‏ ۲۶۰۰

٢٩٠٠

١٣٨٠

۱۹۳۵

،O.H.Volk

.(۱۹۳۸ HERZOG)

ارتفاع:‏ جمعآوری شده بين ۳۸۰۰-۱۳۰۰ متر،‏ اما هنوز به دقت

‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و نمد

ها ‏ی صخرههای قلوی در امتداد آبهای جاری،‏ در

چشمهها و اماکن آبچکان.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ قویاندام،‏ سبِز روشن سبزِ‏ ‏ريک،‏

نمدنما؛ منظماً‏ منشعبِ‏ شانهای و اکثراً‏ پوشيده يک قشر

آهکی؛ اپرافِيليمِ‏ ساقه حاضر؛ برگهای ساقه قلب مانند-مثلثی،‏

داسمانند و‏ انجام فنرمانند،‏ شديداً‏ چين و ‏بخورده،‏ لشم؛

حاشيههای برگ کاملاً‏ دندانهدار؛ سلولهای ‏لچهمانند بزرگ؛

سلول های ورقه ای ‏ريک،‏ مرتبه طويلتر از عرض؛

ميانرگبرگ قوی،‏ بسط ‏فته ¾ حص ‏ٔه برگ.‏

۱۵-۹

Palustriella decipiens (De Not.) Ochyra, J. Hattori Bot. Lab. 67: 226. 1989

مترادف:‏ Harz: 311. 1903 Syn. Cratoneuron decipiens (De Not.) Loeske, Moosfl.

Distribution:

Badakshan: Hazarat-i Sayet, Kokca, 1800 m, feuchte

Erde, 13. August 1974 W.Frey 74-55 !

Nuristan: Bashgal-Quelltäler, oberes Darrah-i Pengar

bei der Einmündung des Darrah-i Pushal, 3200

m, in einem Bach, 29. August 1969 D.Podlech

(M), det. W.Frey & H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming dense wefts and

mats on wet, basic sites by streams, springs and

flushes.

گسترش:‏

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ کوکچه،‏ متر،‏ خاک

مرطوب،‏ آگست

نورستان:‏ در ‏ٔه معاون در ‏ٔه بَشگَل در قسمت يکجاشدنِ‏ در ‏ٔه

پوشال،‏ متر،‏ در يک جوی،‏ آگست

۱۸۰۰

!W.Frey 74-55

۲۹

W.Frey &

،۱۹۷۴

۱۳

۳۲۰۰

،۱۹۶۹


!H.Kürschner

ارتفاع:‏ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندهها و نمدهای متراکم

در زيستگاههای قلوی در امتداد آبهای جاری،‏ چشمهها و

اماکنِ‏ آبچکان.‏

۳۲۰۰-۱۸۰۰


Main Characters: Similar to P. commutata, but laminal

cells short, only 4-6 x as long as wide and papillose

(with tall conical papillae at back).

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .P، commutata اما سلولهای ورقه

ای کوه،‏ فقط ۶-۴ مرتبه طويلتر از عرض و آراسته پستانچه

ها ( پستانچههای مخروطیشکل در عقب).‏

Palustriella falcata (Brid.) Hedenäs, Bryoph. Bibl. 44: 136. 1992

مترادف:‏

Syn. Cratoneuron commutatum (Hedw.) G.Roth. var. falcatum (Brid.)

Mönk., Hedwigia 50: 269. 1911; C. falcatum (Brid.) G.Roth, Hedwigia 38: 6.

1899; Palustriella commutata (Hedw.) Ochyra var. falcata (Brid.) Ochyra, J.

Hattori Bot. Lab. 67: 226. 1989; P. pluristratosa M.Stech & J.-P.Frahm, Bot.

Helvetica 111: 146. 2001 (cf. HEDENÄS 2011)

Distribution:

Badakshan: Jurm valley, 1800 m, wet slope on sandy

boulder, 16 August 1968 Lulman s.n., det.

C.C.Townsend !

Bamyan: Sard darrah bei Bamyan, 3350 m,

Sumpfwiese, A.Gilli M132 (FRÖHLICH 1955).

Bamyan: W of Panjao, Kotal-i Akhsarat, 3200 m, on

rocky slopes, 2 July 1962 I.C.Hedge &

P.Wendelbo 4980aa (HENDERSON & PRENTICE

1963).

Bamyan: Panjao, Aogardan pass, 3150 m, wet

meadow, 3 July 1962, I.C.Hedge & P.Wendelbo

5006a (HENDERSON & PRENTICE 1963).

Ghazni: Malestan, zwischen Kotal-i Ketschru und

Miradina, NW Sang-i Masha, 33°25’N 66°45’E,

2700-3200 m, K.H.Rechinger 19722 (FRÖHLICH

1964).

Panshir: Porandétal, 1950 m, A.Gilli M61 (FRÖHLICH

1955)



Ecology and Life form: Forming dense wefts and mats

on wet, basic sites by streams, springs and flushes.

Main Characters: Very similar to P. commutata, but

plants not tomentose, stem leaves ovate to lanceolate,

and alar cells small.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه جُرم،‏ ۱۸۰۰ متر،‏ ‏لای جغله سنگها در يک

دامن ‏ٔه مرطوب،‏ آگست

تشخيص:‏

‏ميان:‏ سردره در ‏ميان،‏ متر،‏ سبزهزار ‏تقی،‏

،Lulman s.n.

،۱۹۶۸

۲۹

.(١٩٥٥ FRÖHLICH )

۳۲۰۰

I.C.Hedge & ،۱۹۶۲

۱۶

!C.C.Townsend

۳۳۵۰

،A.Gilli M132

آگست ۱۹۶۹،

‏ميان:‏ غرب پنج اَو،‏ کوتل اَخسَرَت،‏

دامن ‏ٔه صخره ای،‏ جولای

متر،‏ ‏لای يک


نمناک،‏ ۳

۲

،P.Wendelbo 5006a

.(۱۹۶۳

‏ميان:‏ پنج اَو،‏ کوتل آبگردان،‏ ۳۱۵۰ متر،‏ سبزهزار

۱۹۶۲، جولای

،I.C.Hedge & P.Wendelbo 5006a


.(۱۹۶۳

غزنی:‏ مالستان،‏ بين کوتل کِچرُو و ميرآدينه،‏ شمالغر ‏ِب

متر،‏

سنگِ‏ ماشه،‏

۲۷۰۰-۳۲۰۰

.(۱۹۶۴

FRÖHLICH)

،33°25’N 66°45’E

FRÖHLICH) ،K.H.Rechinger 19722

پورَندِه،‏ ۱۹۵۰ متر،‏ A.Gilli M61

(۱۹۵۵


ارتفاع:‏ جمعآوری از‎۳۴۰۰-۱۸۰۰‎ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ معلوم

نيست.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندهها و نمدهای متراکم

‏لای زيستگاههای مرطوبِ‏ قلوی در امتداد آبهای جاری و

اماکن آبچکان.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به .P، commutata اما گياهانِ‏

فاقدِ‏ پوشش نمدی،‏ برگهای ساقه تخممرغی نيزهای،‏ سلول

های ‏لچهمانند کوچک.‏


Sanionia Loeske, Hedwigia 46: 309. 1907

Lectotype: S. uncinata (Hedw.) Loeske, cf. van der Wijk, Regn. Veg. 26: 157. 1962

Sanionia uncinata (Hedw.) Loeske, Hedwigia 46: 309. 1907

Syn. Drepanocladus uncinatus (Hedw.) Warnst., Beih. Bot. Centralbl. 13: 417. 1903

لِکتوي:‏

مترادف:‏

Distribution:

Kunar: Kulam-Talgrund, 2000 m, Deutsche

Hindukusch Expedition 1935 (HERZOG 1938)


Shashgal, 3400 m, Bachufer, 27. August 1969

D.Podlech (M), det. H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming dense wefts or mats

on wet soils and rocks by streams and on tree

trunks.

Main Characters: Plants moderately robust, procumbent,

green or yellowish green, not reddish, to 10 cm long;

leaves ovate-lanceolate, plicate, gradually tapering to a

filiform acumen, circinate secund; leaf margins finely

denticulate; alar cells few, hyaline, inflated; costa

reaching leaf apex.

‏ٔهکُولمَ،‏ ۲۰۰۰

گسترش:‏

کنر:‏ بستر در

متر،‏ سيرعلمی آلمانها به هندوکش

.(۱۹۳۸ HERZOG)

۱۹۳۵

نورستان:‏ درههای معاون در ‏ٔه بَشگَل،‏ بخش تحتانی در ‏ٔه شَشگَل،‏

متر،‏ لبِ‏ جوی،‏ ۲۷

D.Podlech

آگست ۱۹۶۹،

!H.Kürschner

۱۰

۳۴۰۰

(M)، تشخيص:‏

۳۴۰۰-۲۰۰۰


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندهها و‏ اشکال نمد

مانندِ‏ متراکم ‏ی خاکهای مرطوبِ‏ و صخرهها در امتداد

آبهای جاری و ‏ی تن ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ متوسطالقامه،‏ خوابيده برزمين،‏ سبز و‏

سبزِ‏ زردفام،‏ اما نه سرخفام،‏ سانتيمتر طويل؛ برگها تخم

مرغی-نيزهای،‏ چين و ‏بخورده،‏ به تدريج ‏ريشده به انجام

های رشتهمانند،‏ در انجام دَورخورد ‏ٔه فنرمانندِ‏ يکسُويه،‏ حاشيه

های برگ ظريفاً‏ دندانهدار؛ فقط چند سلول ‏لهمانندِ‏ شفاف

و پُنديده؛ ميانرگبرگ قَرين به رأس.‏


Amphidiaceae M.Stech, Nova Hedwigia 86: 14. 2008

Amphidium Schimp., Coroll. Bryol. Eur.: 39. 1856

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schimp. Type: A. lapponicum (Hedw.)

Amphidium lapponicum (Hedw.) Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 39. 1856

Distribution:

Kapisa: Seken valley, way to Kotal Spe, 2600 m, on

rock in Quercus baloot forest, 10 September 1974

W.Frey 74-121 !

Kunar: oberes Bashgal-Tal, Darrah-i Katigal, 6 km

oberhalb Barge Matal, 2250 m, trockene

Felswand, 8. September 1969 D.Podlech (M),

det. H.Kürschner !

Nuristan: Trokikorl, 31 July 1955 S.Kitamura SK21,

SK26 (KITAGAWA 1964)


Ecology and Life form: Forming dense cushions on

cliffs, rock outcrops and fissures; mainly high

mountain habitats.

Main Characters: Plants dark green; leaves linear-lanceolate,

acute, crisped when dry; laminalcells rounded,

stronglypapillose; basal cells hyaline, smooth; capsule

emergent,narrowly pyriform, striate.

گسترش:‏

کاپيسا:‏ در ‏ٔه سِ‏ کِن،‏ راه بهسمت کوتل سپی؛ ۲۶۰۰ متر،‏ ‏لای

سپتامبر

صخره در جنگل

،۱۹۷۴

۱۰

،Quercus baloot

!W.Frey 74-121

کُنَر:‏ دره بَشکَلِ‏ ‏لای،‏ در ‏ٔه کَتيگل،‏ ۶ کيلومتر ‏لاتر از

برگِهمَتول،‏ متر،‏ ديوار خشکِ‏ صخره ای،‏

سپتامبر

۸


،۱۹۵۵

۳۱

۲۲۵۰

،۱۹۶۹

!H.Kürschner

نورستان:‏ تروکيکورل،‏

جولای

S.Kitamura

.(۱۹۶۴ KITAGAWA) SK21, SK26

ارتفاع:‏ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏ملو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای متراکم ‏لای

پرتگاهها،‏ تيغهها و درزهای صخرهها عمدً‏ در زيستگاههای

کوههای بلند.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز ‏ريک،‏ برگها خطی-نيزهای،‏

نوکتيز،‏ ‏لک وچين وخورده در خشکی،‏ سلولهای ورقه

۲۶۰۰-۲۰۰۰

ای مُدور،‏ شديداً‏ آراسته پستانچهها؛ سلولهای قاعدهای

شفاف،‏ لشم؛ کپسول نمان،‏ ‏ريکاً‏ ‏کمانند،‏ شياردار.‏


Aongstroemiaceae De Not., Att. Real. Univ. Genova 1: 30. 1869

Dichodontium Schimp., Coroll. Bryol. Eur.: 12. 1856

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schimp. Type: D. pellucidum (Hedw.)

Dichodontium palustre (Dicks.) M.Stech, Nova Hedwigia 69: 239. 1999

Syn. Dicranella palustris (Dicks.) Crundw. ex E.F.Warb., Trans. Brit. Bryol. Soc. 4: 247. 1962;

D. squarrosa (Schrad.) Schimp., Syn. Musc. Eur.: 71. 1860

مترادف:‏

Distribution:

Herat: Ziarat-i Mullah-i Khwaja-i Koh, 20-30 km

NW Herat, c. 34,5°N 61,9°E, 1180 m,

Wasserfall, 14. März 1969 S.-W.Breckle !


Ecology and Life form: Forming loose short to tall turfs

on damp or periodically water-logged, acidic soils

near springs and streams.

Main Characters: Plants yellowish to bright green, to 10

cm tall; leaves broad lanceolate, obtuse, squarrose or

reflexed with semi-sheathing base.

گسترش:‏

هرات:‏ زرتِ‏ ملایخواج ‏ٔه کوه،‏ ۳۰-۲۰ کيلومتری شمالغرب

متر،‏ آبشار،‏ ۱۴

هرات،‏ حدودِ‏

مارچ

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏ملوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سستِ‏ کوه و‏

دراز ‏ی خاکهای اسيدی نمناک و‏ بهشکل دورهای زيرآب

شده در نزديکی چشمهها و آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهان زردفام سبزِ‏ روشن،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها نيزهای هپن،‏ کُندنوک،‏ خميده و‏ پَسخميده

قاعد ‏ٔه نيمهپوششی.‏

۱۰

۱۱۸۰ ،34,25°N 61,9°E

!S.-W.Breckle

،۱۹۶۹


Aulacomniaceae Schimp., Syn. Musc. Eur. 411. 1860

Aulacomnium Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 3. 1827, „Aulacomnion“ nom. cons., orth. cons.

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schwägr. Type: A. androgynum (Hedw.)

Aulacomnium palustre (Hedw.) Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 3. 1827

Distribution:

Badakshan: Wakhan, Kotal-e Wazit, 37°03’N

72°51‘E, 4630 m, 9. August 1968 S.-W.Breckle!

Badakshan: Suigal, 3800 m, moist meadow, 1972

A.J.Bolton A1, A5, det. H.Kürschner!

Nuristan: Bei Brubruts, 2600 m, Deutsche



Ecology and Life form: Forming dense, compact tall

turfs in peaty or wet grasslands and moorlands, in bogs

and flushes.

Main Characters: Plants yellowish to bright green, to 12

cm tall, with dense, brown tomentum; laminal cells

irregularly rounded, incrassate, with conical papillae

on both sides.

۴۶۳۰

،۱۹۷۲

گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان،‏ کوتل وازيت،‏

متر،‏ آبشار،‏ آکست

بدخشان:‏ سو اِيگَل،‏ متر،‏ مرغزار نمناک،‏

،37°03’N 72°51‘E

!S.-W.Breckle

،۱۹۶۸

۳۸۰۰

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،A.J.Bolton A1, A5

نورستان:‏ در نزديکی بوربورُست،‏ متر،‏ سيرعلمی آلمان


ارتفاع:‏ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏ملوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهای متراکم

و فشرد ‏ٔه دراز در سبزه زارهای ‏تقی و ‏تها،‏ در اماکن

آبچکان و پوشيده ذغاِلر.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ زردفام سبزِ‏ روشن،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ پوششِ‏ نمدمانندِ‏ قهوهای؛ سلولهای ورقهای

مُدَورشد ‏ٔه ‏منم،‏ متورم،‏ پستانچههای مخروطی به هردو

سمت.‏

۱۲

۲۶۰۰

.(۱۹۳۸ HERZOG)

۹

۱۹۳۵

۴۷۰۰-۲۶۰۰


Bartramiaceae Schwägr., Spec. Pl. 5: 90. 1830

Bartramia Hedw., Spec. Musc. Frond.: 164. 1801

لِکتويپ:‏ Amer. 2: 158. 1935 Lectotype: B. halleriana Hedw., cf. Flowers in Grout, Moss Fl. N.

Bartramia aprica Müll.Hal., Linnaea 39: 397. 1875

DAMAYANTI ET AL. (2012) have shown that

(۲۰۱۲) DAMAYANTI

Mediterranean records identified as Bartramia stricta

Bartramia stricta Brid.

Brid. all belong to the new species B. rosamrosiae B. rosamrosiae Damayanti,

Damayanti, J.Muñoz, J.-P.Frahm & D.Quandt; Bartramia stricta J.Muñoz, J.-P.Frahm & D.Quandt

Bartramia stricta has an exclusively southern south MÜLLER

American range. MÜLLER (2014) recognized that the

(۲۰۱۴)

oldest available name for this species is B. aprica.

B. aprica

و ديگران نشان داده اند که نمونههای

تشخيص شده

مديترانهای که منحيث

اند،‏ در واقع مربوط به گون ‏ٔه جديدِ‏

بوده و

تنها منحصر به جنوب امريکای جنوبی می ‏شد.‏

‏بت کرده است که قديمیترين اسم برای اين گونه

است.‏

Distribution:

Kunar: Ostafghanistan, zwischen Kandai und

Seprigal (c. 1600 m), 28. Juli 1955 S.Kitamura

SK9 (KITAGAWA 1964, as B. stricta)


Ecology and Life form: Forming dense, compact short

turfs on siliceous rocks and in rock crevices.

Main Characters: Plants glaucous green, 1-2 cm tall;

leaves straight, rigid; capsule globose, symmetri-cal;

peristome single.

۱۶۰۰

S.Kitamura

گسترش:‏

کُنَر:‏ شرق افغانستان،‏ بين کَندَی و سِ‏ پريگَل ‏(حدود

متر)،‏ جولای

SK9

.(B. stricta

،۱۹۵۵

۱۹۶۴، منحيث

۲۸

KITAGAWA)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و فشرد ‏ٔهکوه

‏لای ضخرههای سيليکاتی و در درزهای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ شفاف،‏ به ارتفاع ۲-۱ سانتيمتر؛

برگها راست،‏ سفت؛ کپسول کرویشکل؛ متناظر؛ پيريستوم

منفرد.‏


Philonotis Brid., Bryol. Univ. 2: 15. 1827

لِکتوي:‏‎1935‎ Amer. 2: 164. Lectotype: P. fontana (Hedw.) Brid., cf. Flowers in Grout, Moss Fl. N.

Philonotis caespitosa Jur., Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien 11: 234. 1862

Distribution:



Kabul: Paghman, mountain above village, 2600 m, on

dry rocks, 11 May 1962 I.C.Hedge &

P.Wendelbo 3147d (HENDERSON & PRENTICE

1963).

Kabul: Steinmauer in Paghman bei Kabul, 2340 m,

A.Gilli M4, M5 (FRÖHLICH 1955).

Kabul: Paghmantal bei Kabul, 2540 m, Randpartie des

Flußbettes, A.Gilli M10, M14 (FRÖHLICH 1955).

Kabul: Paghmangebirge über Beg tut, 2900 m, A.Gilli

M121d (FRÖHLICH 1955).

Panshir: NE-Afghanistan, bei Schingar im Porandétal

N Basarak, schattige Felswand, A.Gilli M103

(FRÖHLICH 1955).



and tall turfs on peaty soils, rocks and moist slopes by

streams and lakes.

Main Characters: Plants moderatly robust, to 5 cm tall;

leaves ± imbricate, straight to falcate-secund; leaf

margins plane, with simple teeth; costa ending below

apex or shortly excurrent.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ متر،‏ ‏ی خاک نمناک،‏

آگست

کابل:‏ پغمان،‏ کوههای ‏تر از قريه،‏ متر،‏ ‏ی

صخرههای خشک،‏ مِی

۲

۲۶۰۰

،۱۹۶۲

۲۷۰۰

!W.Frey 74-27

۱۱

،۱۹۷۴

I.C.Hedge &

HENDERSON & PRENTICE) ،P.Wendelbo 3147d

.(۱۹۶۳

کابل:‏ ديوار سنگی در پغمانِ‏ در نزديکی کابل،‏

۲۳۴۰ متر،‏

.(۱۹۵۵

۲۵۴۰

.(۱۹۵۵

۲۹۰۰

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH) A.Gilli M4, M5

کابل:‏ در ‏ٔه پغمان در نزديکی کابل،‏ متر،‏ کنار ‏ٔه بستر

در،‏

کابل:‏ کوه های پغمان ‏تر از بيگتوت،‏ متر،‏

FRÖHLICH) A.Gilli M10, M14

FRÖHLICH) A.Gilli M121d

پنجشير:‏ شمالشرق افغانستان،‏ نزديکی شينگر در در ‏ٔه پُورَنده

شمال ‏زارک،‏ ديوار ضخرهایِ‏ سايه رخ،‏

A.Gilli M103

.(۱۹۵۵

۲۹۰۰-۲۳۰۰

FRÖHLICH)

ارتفاع:‏ ا هنوز دقيقاً‏ ‏موم،‏ متر.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهای متراکم و

فشرد ‏ٔه کوه و دراز ‏ی خاکهای ذغالرسی،‏ صخرهها و

دامنههای پرميلان در امتداد آبهای جاری و جهيلها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياها ‏ِن متوسطالقامه،‏ ارتفاع سانتيمتر؛

برگها خشتکاریشکل،‏ راست داسمانند-يکسُويه؛

حاشيههای برگ مسطح،‏ دندانههای ساده؛ ميانرگبرگ انجام

‏فته در زير رأس و‏ کوهاً‏ بيرون برآمده.‏

۵

±


Philonotis calcarea (Bruch & Schimp.) Schimp., Coroll. Bryol. Eur.: 86. 1856

Distribution:

Badakshan: Firghamiru, 2000 m, on silted schistose

rocks in river, 19 August 1968 Lulman 63, det.

C.C.Townsend !

Baghlan: Salang Pass, Hindukusch, 2700 m, on rocks

in stream, P. & P.Furse FM22 (TOWNSEND

1966).

Bamyan: 14 miles W of Bamyan on the road to Bandi

Amir, in water at edges of stream, 9675 ft., 26

May 1969 T.F.Hewer 1184, det. C.C.Townsend

!

Faryab: Maymana: Darrah Zang near Belcheragh,

1400 m, on steep rocky slopes near waterfall, 29

March 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760h


Kabul: Paghmantal bei Kabul, 2450 m, Flußufer,

A.Gilli M13 (FRÖHLICH 1955).



turfs at wet calcareous sites.

Main Characters: Plants robust, light green, to 15 cm

tall; leaves adpressed, ovate-lanceolate; leaf margins

recurved, teeth double; costa strong at base.

گسترش:‏

بدخشان:‏ فِيرغومِيرُو،‏ متر،‏ ‏ی صخره های متورِق

سليتی در در‏ ها،‏ آگست

تشخيص:‏

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ هندوکش،‏ متر،‏ ‏ی سنگها

در زيرِ‏ آبِ‏ جاری،‏

،Lulman 63

،۱۹۶۸

۲۷۰۰

۲۰۰۰

۱۹

TOWNSEND) P. & P.Furse FM22

!C.C.Townsend

.(۱۹۶۶

‏ميان:‏ بهفاصل ‏ٔه ميل در غرب ‏ميان در امتدادِ‏ سرک به

سمتِ‏ بندِ‏ امير در لبِ‏ جوی زيرآبشده،‏ ۹۶۷۵

مِی

فُت،‏ ۲۶

،T.F.Hewer 1184 تشخيص:‏

۱۴۰۰

۲۹

۱۴

،۱۹۶۹

!C.C.Townsend

فارب:‏ ميمنه:‏ در ‏ٔه سنگ نزديکِ‏ بلچراغ،‏ متر،‏ ‏ی

دامنه های سنگلاخی در نزديکی آبشار،‏ مارچ

،۱۹۶۲

،I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760h


.(۱۹۶۳

۲۴۵۰

.(۱۹۵۵

۲۷۰۰-۱۴۰۰

کابل:‏ در ‏ٔه پغمان در نزديکی کابل،‏

متر،‏ لب در،‏

۱۵


ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏ملوم،‏ متر.‏


و فشرد ‏ٔه دراز در زيستگاههای مرطوب و آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهان قویاندام،‏ سبز روشن،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها برزمين فشرده،‏ تخممرغی-نيزهای؛ حاشيههای برگ

پَسخميده،‏ دندانهها مضاعف؛ ميانرگبرگ قوی در قاعده.‏


Philonotis falcata (Hook.) Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 62. 1859

Distribution:

Bamyan: Sard Darrah im Koh-i Baba bei Bamiyan, 3350

m, Sumpfwiese, A.Gilli M130 (FRÖHLICH 1955).


dry rocks, 11 May 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo

3147c (HENDERSON & PRENTICE 1963).

Kabul: Pagmantal bei Kabul, 2540 m, Flußbett,

A.Gilli M10a, M12 (FRÖHLICH 1955).

Kabul: Paghmangebirge zwischen Schakar Darra und

Hanzi Khas, 2850 m, quellige Stelle, A.Gilli M27

(FRÖHLICH 1955).

Kabul: Sumpf E von Tscharasiah unweit Kabul, 1740

m, A.Gilli M29 (FRÖHLICH 1955).

Kabul: Paghmantal bei Kabul, 34°36’N 68°56’E,

2300-2800 m, K.H.Rechinger 19711, 19712,

91713 (FRÖHLICH 1964).

Panjshir: Nost-Afghanistan, im Porandétal, 1950 m,


Panjshir: Nost-Afghanistan, bei Shingar N Basarak,

Porandétal, 2220 m, A.Gilli M101 (FRÖHLICH

1955).

Nuristan: Shabul Gul, 3500 m, 6 August 1955



Ecology and Life form: Forming dense, compact

short to tall turfs on damp and wet soil and marshy

ground.

Main Characters: Plants moderatly robust, to 5 cm tall;

leaves erect, acuminate; leaf margins plane, with

simple teeth; costa excurrent.

گسترش:‏

‏ميان:‏ سردره در کوه در نزديکی ‏ميان،‏ ۳۳۵۰ متر،‏ سبزه

زار ‏تقی،‏

کابل:‏ پغمان،‏ کوه های ‏تر از قريه،‏ ۲۶۰۰ متر،‏ ‏ی صخره

های خشک،‏ ۱۱

.(۱۹۵۵


مِی ۱۹۶۲،

.(۱۹۶۳ HENDERSON & PRENTICE)

۲۵۴۰

.(۱۹۵۵ FRÖHLICH)

I.C.Hedge & P.Wendelbo

،3147c

کابل:‏ پغمان،‏ در نزديکی کابل،‏

متر،‏ بستر در،‏

۲۸۵۰

A.Gilli M10a M12

کابل:‏ کوه های پغمان بين شکردره و حوضِ‏ خاص،‏

متر،‏ يک محل چشمه زار،‏

A.Gilli M10a M27

۱۷۴۰

.(۱۹۵۵

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH)

کابل:‏ ‏تق در شرق چهارآسياب در نزديکی کابل،‏

متر،‏

کابل:‏ در ‏ٔه پغمان در نزديکی کابل،‏

متر،‏

،34°36’N 68°56’E

K.H.Rechinger 19711, 19712,

۱۹۵۰

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH) A.Gilli M10a M29

.(۱۹۶۴

۲۳۰۰-۲۸۰۰

FRÖHLICH) 91713

پنجشير:‏ شمالشرق افغانستان،‏ در در ‏ٔه پُورَندِه،‏

متر،‏

FRÖHLICH) A.Gilli M10a M60

پنجشير:‏ شمالشرق افغانستان،‏ در نزديکی ‏ِشينگر شمال ‏زارک،‏

در ‏ٔه پُورَندِه،‏ متر،‏

A.Gilli M10a M101

،۱۹۵۵

۵

۲۲۲۰

.(۱۹۵۵

۶ ۳۵۰۰


۳۵۰۰-۱۷۰۰

FRÖHLICH)

نورستان:‏ شاه بُل گُل،‏


S.Kitamura SK46

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏مو،‏ متر


و فشرد ‏ٔه دراز و کوه ‏ی خاکهای نمناک و مرطوب و اماکن

ريگزارِ‏ مشبوع آب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ متوسطالقامه،‏ ارتفاع سانتی

متر،‏ برگها ايستاده،‏ سرسوزنی؛ حاشيههای برگ رنگپريده،‏

دندانههای ساده؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده از رأس.‏


Philonotis fontana (Hedw.) Brid., Bryol. Univ. 2: 18. 1827

Distribution:


August 1974 W.Frey 74-29 !

Badakshan: Hazarat-i Sayet, 2000 m, W.Frey 1434

(FREY 1969) !

Baghlan: 3 km N of Salang tunnel, 2880 m, small

brook running from a snow-lay, 12 May 1972


Baghlan: Salang pass, 3300-4000 m (KILBERTUS &

BIZOT 1971).

Kabul: Paghmangebirge über Beg tut, 2900 m, A.Gilli

M121b, 122 (FRÖHLICH 1955).

Kabul: Paghman, 2500 m (BIZOT 1962).

Kabul: Sarobi, Quellmoos, 21. August 1950

O.H.Volk 1206, det. H.Kürschner !

Nuristan: Basghal Quelltäler, unter Darrah-i Purshal,

3300 m, zwischen Steinen, 5. September 1969

D.Podlech s.n. (M), det. H.Kürschner !

Paktya: SE-Afghanistan, W of Sikaram, Safed-Koh

massif, 11000 ft., 1879, J.E.T.Aitchison 950

(AITCHISON 1881-1882).

Nuristan: Shabul Gul, 3500 m, 6 August 1955 S.Kitamura

SK40, SK41, SK44, SK45 (KITAGAWA 1964).

Nuristan: Pachygrom, Skurigal, 9000 ft., on rock of a

spring, 15 August 1969 Overmire !



turfs in springs, flushes, on marshy ground and damp

or wet sites.

Main Characters: Plants robust, light to dark green, to

15 cm tall; leaves imbricate, erecto-patent to subsecund,

acuminate; margins recurved, teeth double;

costa strong at base.

۲

۲۵۰۰

گسترش:‏


متر،‏ لب جوی،‏

آگست

متر،‏ FREY) W.Frey 1434

۲۸۰۰

۱۲

۲۰۰۰

!W.Frey 74-29

،۱۹۷۴


!(۱۹۶۹

بغلان:‏ در ۳ کيلومتری شمال تونل سالنگ،‏ متر،‏ در

يک جويچ ‏ٔه خوردِ‏ منشأ گرفته از طبق ‏ٔه برف،‏ مِی

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،P.Uotila 16575 (H)

KILBERTUS & ) ۴۰۰۰-۳۳۰۰

متر،‏

A.Gilli

آگست ۱۹۵۰،

،۱۹۷۲

بغلان،‏ کوتل سالنگ،‏

متر

۲۹۰۰

.(۱۹۵۵

.(۱۹۷۱ BIZOT

کابل:‏ کوه پغمان ‏تر از بيگ توت،‏

FRÖHLICH) M121b 122

کابل:‏ پغمان،‏ متر BIZOT) ۲۵۰۰ ۱۹۶۲).

کابل:‏ سروبی،‏ خزه های اطراف چشمه،‏ ۲۱

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،O.H.Volk 1206

نورستان:‏ دره های معاون دری بَشگَل،‏ متر،‏ در ميان

سنگ ها،‏ سپتامبر

تشخيص:‏

پکتيا:‏ جنوبشرق افغانستان،‏ غرب قل ‏ٔه سيکارام در سفيد کوه،‏

فُت،‏

۳۳۰۰

،D.Podlech s.n. (M)

J.E.T.Aitchison 950

،۱۹۵۵

.(۱۹۶۴

،۱۹۶۹

۵

!H.Kürschner

،۱۸۷۹ ۱۱۰۰۰

.(۱۸۸۱-۱۸۸۲ AITCHISON)

نورستان:‏ شابُل گُل،‏ ۶ ۳۵۰۰


S.Kita-

KITAGAWA) mura SK40, SK41, SK44, SK45

نورستان:‏ پَچيگرام،‏ سکورِيگَل،‏ فُت،‏ ‏ی ضخره در

يک چشمه،‏ آگست



و فشرد ‏ٔه دراز در چشمهها،‏ اماکن آبچکان،‏ ‏ی اراضی

ريگی نرم ومرطوب،‏ و‏ اماکنِ‏ نمناک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهان قویاندام،‏ سبزِ‏ روشن سبزِ‏ ‏ريک،‏

سانتيمتر،‏ برگها خشتکاریشکل،‏ ايستاده-‏

گسترده نيمهيکسُويه،‏ سرسوزنی؛ حاشيههای برگ پَسخميده،‏

دندانهها مضاعف؛ ميانرگبرگ قوی در قاعده.‏

!Overmire

۹۰۰۰

،۱۹۶۹

۱۵

۴۰۰۰-۱۰۰۰

ارتفاع ۱۵


Philonotis marchica (Hedw.) Brid., Bryol. Univ. 2: 23, 735. 1827

Distribution:

Badakshan: Zebak Valley, 2400 m, in shady crevices

of limestone rocks with dripping water, P. &

P.Furse FM67 (TOWNSEND 1966).

Badakshan: Hazarat-i Sayet, 1800 m, Bachrand, 13.


Badakshan: Hazarat-i Sayet, Kokca, 1700 m, 29. Juli

1974 W.Frey 74-6 !

Nuristan: Brubruts, 2400 m, feuchter Überhang,

Deutsche Hindukusch Expedition 1935

(HERZOG 1938).

Altitude: Insufficiently known for Afghanistan, 1700-2400m.

Ecology and Life form: Forming dense, compact

short or tall turfs in springs, on wet slopes and

rocks.

Main Characters: Plants moderately robust, pale green,

1-6 cm tall; leaves lanceolate, acute; leaf margins

plane, with simple teeth; most cells with mamillae

projecting from upper ends of cells.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه زيباک،‏ متر،‏ در درزهای صخرههای

آهکی سايه رُخ و آبچکان،‏

P. & P.Furse FM67

۲۴۰۰

.(۱۹۶۶ TOWNSEND)

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ ۱۸۰۰

متر،‏ لبِ‏ جوی،‏ ۱۳ آگست

۲۹

۱۷۰۰

!W.Frey 74-54

،۱۹۷۴

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ کوکچه،‏


!W.Frey 74-6

،۱۹۷۴

نورستان:‏ بُروبرُوست،‏ ۲۴۰۰ متر،‏ دامن ‏ٔه پرميلانِ‏ بخش فوقانی

بيرون زده سيرعلمی آلمانها به هندوکش

.(۱۹۳۸

،(Overhang)

HERZOG)

۱۹۳۵

ارتفاع:‏ از افغانستان هنوز دقيقاً‏ ‏معلوم،‏ متر

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و فشرد ‏ٔه

کوه و‏ دراز در چشمهها،‏ ‏لای دامنه های مرطوب و صخره

های آبچکان.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ نسبتاً‏ قوی،‏ سبِز رنگپريده،‏ ارتفاع ۶-۱

سانتيمتر،‏ برگها نيزهای ، نوکتيز؛ حاشيههای برگ

دندانههای ساده؛ بسياری از سلولها حاوی پستانکهای بيرون

برآمده از انجام فوقانی سلولها.‏

مسطح،‏

۲۴۰۰-۱۷۰۰


Philonotis seriata Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 63. 1859

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Parshui, Zentraler Hindukusch,

3500 m, 1960 W.Frey (FREY 1969) !

Nuristan: Bashgal Quelltäler, unteres Darrah-i

Shashgal, 3400 m, Bachufer, 27. August 1969




turfs by streams and on marshy ground.

Main Characters: Plants robust, tomentose below, to 12

cm tall; leaves spirally imbricate; costae strongly

papillose at back.

متر،‏ ۱۹۶۰،

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه پَرشوئی،‏ هندوکش مرکزی،‏ ۳۵۰۰

!(۱۹۶۹

FREY) W.Frey

نورستان:‏ دره های جانبی در ‏ٔه بَشگَل،‏ اپئين در ‏ٔه شَشگَل،‏

متر،‏ لبِ‏ جوی،‏ ۲۷

D.Podlech

آگست ۱۹۶۹،

۳۴۰۰

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،s.n. (M)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و فشرد ‏ٔه دراز

در امتداد آبهای جاری و اراضی ريگی نرم ومرطوب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهان قویاندام،‏ پوششِ‏ نمدمانند در اپئين،‏

سانتيمتر،‏ برگها خشتکاریشکل،‏ فنرمانند؛

ميانرگبرگ شديداً‏ پستانچهدار در عقب.‏

۱۲

ارتفاع

Philonotis thwaitesii Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 60. 1859

مترادف:‏ Bot. 8: 151. 1864 Syn. P. socia Mitt., J. Linn. Soc.

Distribution:

Nuristan: Pawata, 2 August 1955 S.Kitamura SK36

(KITAGAWA 1964).



turfs on damp rock ledges.

Main Characters: Plants small, yellowish green to glaucous;

leaves adpressed, triangular-lanceolate; laminal cells

strongly mamillose at upper ends; leaf margins recurved,

toothed, teeth double; costa excurrent.

،۱۹۵۵

S.Kitamura SK36

۲

.(۱۹۶۴

گسترش:‏

نورستان:‏ پَهوَهته،‏

آگست

KITAGAWA)



و فشرد ‏ٔهکوه در تيغههای صخرههای آبچکان.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهان کوچک،‏ سبز زردفام شفاف،‏ برگ

ها فشرده بروی زمين،‏ مثلثی-نيزهای؛ سلولهای ورقهای شديداً‏

پستانکدار در انجامهای فوقانی؛ حاشيههای برگ پَسخميده،‏

دندانهدار،‏ دندانهها مضاعف؛ ميانرگ برگ بيرونبرآمده از رأس.‏


Philonotis turneriana (Schwägr.) Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 62. 1859

Distribution:


A.J.Bolton B2, det. H.Kürschner !

Baghlan: Salang Pass, c. 2 km N of Salang tunnel,

3000 m, in small brook running from snow-lay,

23 July 1972 P.Uotila 18816 (H), det.

H.Kürschner!

Baghlan: Salang Pass, 3300-4000 m (KILBERTUS &

BIZOT 1971).


Kabul: Zwischen Shakar Darrah und Hauz-i Khas im

Paghmangebirge, 2800 m, neben einem Bach,


Nuristan: Bashgal Quelltäler, oberes Darrah-i Pengar

bei der Einmündung des Darrah-i Pushal, 3200

m, in einem Bach, 29. August 1969 D.Podlech

(M), det. W.Frey & H.Kürschner !

Panshir: Panshir-Valley (BIZOT 1962).

Parwan: S-Salang Pass, 35°18’ 69°04’E, 3050 m,

Bachrand, 27. Juni 1969 S.-W.Breckle s.n., det.

H.Kürschner !



turfs on damp soils and near stream banks.

Main Characters: Similar to P. thwaitesii, but leaf

margins plane, serrate; costa long excurrent.

گسترش:‏

بدخشان:‏ سُو.اِيگَل،‏ متر،‏ مرغزار نمناک،‏

تشخيص:‏

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ حدودِ‏ ‎۲‎کيلومتری شمال تونل،‏

متر،‏ در يک جويچهگ ‏ِک منشأگرفته از طبق ‏ٔه برف،‏

تشخيص:‏

جولای

،۱۹۷۲

۳۰۰۰

۲۳

!H.Kürschner

۳۸۰۰

P.Uotila 18816 (H)

،A.J.Bolton B2

،۱۹۷۲

!H.Kürschner

KILBERTUS & ) ۴۰۰۰-۳۳۰۰

.(۱۹۷۱ BIZOT

.(۱۹۷۱ KILBERTUS & BIZOT) ۲۸۰۰


متر

‏ميان:‏ ‏ميان،‏ متر

کابل:‏ بين شکردره و حوضِ‏ خاص در کوه های پغمان،‏

متر،‏ لب يک جوی،‏


۲۸۰۰

.(۱۹۵۵

نورستان:‏ نورستان:‏ درههای جانبی در ‏ٔه بَشگَل،‏ ‏لی در ‏ٔه پِنگَر

در قسمت يکجاشدن در ‏ٔه پُوشَل،‏ متر،‏ در

جوی،‏ آگست

تشخيص:‏

پنجشير:‏ در ‏ٔه پنجشير

متر،‏

پروان:‏ جنوب کوتل سالنگ،‏

لب جوی،‏ جون

تشخيص:‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و فشرد ‏ٔهکوه

‏لای خاکهای نمناک و در نزديکی آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .P، thwaitesii اما حاشيههای برگ

مسطح،‏ اَرهاِی؛ ميانرگبرگ طويلاً‏ بيرون برآمده از رأس.‏

۳۲۰۰

،۱۹۶۹

،D.Podlech s.n. (M)

!W.Frey & H.Kürschner

.(۱۹۶۲ BIZOT)

۳۰۵۰

،35°18’ 69°04’E

،S.-W.Breckle s.n. ،۱۹۶۹ ۲۷

!H.Kürschner

۲۹

۴۰۰۰-۲۸۰۰


Brachytheciaceae Schimp., Syn. Musc. Eur. 637. 1876

Brachytheciastrum Ignatov & Huttunen, Arctoa 11: 259-260. 2002[2003]

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: B. velutinum (Hedw.) Ignatow & Huttunen

Brachytheciastrum collinum (Schleich. ex Müll.Hal.) Ignatov & Huttunen, Arctoa 11: 260.

2002[2003]

Syn. Brachythecium collinum (Schleich. ex Müll.Hal.) Schimp., Bryol. Eur. 6: 19. 1853; non B.

fendleri (Sull.) A.Jäger, Ber. St. Gall. Naturw. Ges. 1876-1877: 327. 1878, a strictly American taxon; non

Brachytheciastrum fendleri (Sull.) Ochyra & Żarnowiec, Biodivers. Poland 3: 172. 2003; non

Brachytheciastrum fendleri (Sull.) Vanderp., Ignatov, Huttunen & Goffinet, Taxon 54: 374. 2005

مترادف:‏

Distribution:


8. September 1969 S.-W.Breckle s.n. (FREY

1972) !


Ecology and Life form: Forming small wefts and

patches on calcareous rocks and in rock crevices.

Main Characters: Plants small, pale green; leaves widely

ovate; leaf margins denticulate to serrate; alar cells

numerous, thin-walled; seta smooth.

۸

۲۱۰۰

گسترش:‏

نورستان:‏ بَرگِهمَتول،‏

سپتامبر

،35°42’N 71°20’E متر،‏

FREY) S.-W.Breckle s.n.۱۹۷۲

،۱۹۶۹

!(۱۹۷۲

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏معلو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوچک و لکه

ها ‏ی احجار آهکی و در درزهای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ رنگپريده،‏ برگها تخم

مرغی هپن؛ حاشيههای برگ دندانهدار اَرهاِی؛ سلولهای ‏له

مانند متعدد،‏ ديوارهای ‏ريک،‏ بُرسکها لشم.‏


Brachytheciastrum olympicum (Jur.) Vanderp., Goffinet & Hedenäs,

Taxon 54: 374. 2005

Syn. Brachythecium salicinum Schimp., Bryol. Eur.6: 19. 1853; B.

velutinum (Hedw.) Schimp. var. salicinum (Schimp.) Mönk., Laubm. Eur.:

812. 1927; B. venustum (De Not.) De Not., Comment. Soc. Crittog. Ital. 2:

287. 1867

مترادف:‏

Distribution:

Laghman: 6 km W Nangaresh, oberhalb Mamu und

Shakut, 34°57’N 70°19’E, 2000 m, 9. April 1969

S.-W.Breckle s.n. (FREY 1972).

Nuristan: Kamdesh, 2100 m, Zedernwald auf Erde,

A.Gilli M74a, M77 (FRÖHLICH 1955).

Nuristan: Kamdesh, 3000 m, Baumgrenze, A.Gilli

M90 (FRÖHLICH 1955).



patches on rocks and base of trees.

Main Characters: Plants small, pale green to yellowish;

leaves linear-triangular, not plicate, dentate from base

to apex; costa ending in a spine-like projection; seta

smooth.

گسترش:‏

لغمان:‏ ۶ کيلومتری غرب جلالآد،‏ ‏لاتر از مامو و شاهکوت،‏

متر،‏ اپريل

S.-

،Cedrus

،۱۹۶۹

۹

۲۰۰۰

.(۱۹۷۲ FREY)

،34°57’N 70°19’E

W.Breckle s.n.

نورستان:کامديش،‏ ۲۱۰۰ متر،‏ در روی زمين جنگل

.(۱۹۵۵

درخت،‏

A.Gilli M90

FRÖHLICH) A.Gilli M74a; M77

۳۰۰۰


۳۰۰۰-۲۰۰۰


متر،‏ خطِ‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندهها و لکههای

کوچک ‏لای صخرهها و در قاعد ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ رنگپريده زردفام؛

برگها خطی-مثلثی،‏ نه داسمانند،‏ دندانهدار از قاعده رأس؛

ميانرگبرگ انجاميده در يک بيرونبرآمدگی خارمانند؛ بُرسکها

لشم.‏

Brachytheciastrum trachypodium (Brid.) Ignatov & Huttunen, Arctoa 11: 260. 2002[2003]

مترادف:‏ Eur. 6: 11. 1853 Syn. Brachythecium trachypodium (Brid.) Schimp., Bryol.

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Parsuit, 25. Juli 1965 W.Frey

323 (Frey 1972).

Badakshan: Hazarat-i Sayet, Darrah-i Jokham, 1800

m, 29. Juli 1974 W.Frey 74-8 !


m, 9. August 1974 W.Frey 74-50 !

،۱۹۶۵

۲۵

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه پَرسوئيت،‏

جولای

W.Frey 232

)

.(۱۹۷۲ FREY

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ در ‏ٔه

يوخام،‏ ۱۸۰۰ متر،‏ ۲۹ جولای

۹

۳۸۰۰

!W.Frey 74-8

،۱۹۷۴

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ در ‏ٔه يوخام،‏


!W.Frey 74-50

،۱۹۷۴


Badakshan: Sarisang, auf Fels im Quercus baloot

Offenwald, 9. September 1974 W.Frey 74-108 !

Kabul: Aliabad-Kabul, 1800 m, O.H.Volk 1557.



P.Wendelbo 3147b (HENDERSON & PRENTICE

1963).



patches on rocks of subalpine and alpine habitats.

Main Characters: Plants small, in soft, silky mats; stem

leaves lanceolate to ovate triangular, not decurrent;

costa extending 3/4 way up leaf; seta papillose.

بدخشان:‏ سَرسنگ،‏ ‏ی صخره در يک جنگل ‏ز

سپتامبر

کابل:‏ علیآدِ‏ کابل،‏

کابل:‏ پغمان،‏ ‏تر از قلعه در کوهها،‏ متر،‏ ‏ی

صخر ‏ٔه خشک،‏ مِی

Quercus

!W.Frey 74-108

متر،‏ .O.H.Volk 1557

۲۶۰۰

،۱۹۷۴

۱۸۰۰

۹

،baloot

I.C.Hedge & ،۱۹۶۲ ۱۱

HENDERSON & PRENTICE) ،P.Wendelbo 3147b

.(۱۹۶۳

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏معلوم،‏ متر.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندهها و لکههای کوچک

‏ی صخرهها در زيستگاههای سَبآلپاين و آلپاين.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ در نمدهای نرم و ابريشمی؛

برگهای ساقه نيزهای تخممرغی مثلثی؛ نه متوجه به اپئين؛

ميانرگبرگ بسطفته ¾ حص ‏ٔه برگ؛ بُرسکها پستانچهدار.‏

۳۸۰۰-۱۸۰۰

Brachytheciastrum velutinum (Hedw.) Ignatov & Huttunen, Arcota 11: 260. 2002[2003]

مترادف:‏ B. Syn. Brachythecium validum (C.E.O.Jensen) Broth., Nat. Pflanzenfam. 1: 1146. 1908;

velutinum (Hedw.) Schimp. var. condensatum Schimp., Bryol. Eur. 6: 10. 1853; B. velutinum (Hedw.)

Schimp. var. validum (C.E.O.Jensen) C.E.O.Jensen, Danmarks Mosser 2: 146. 1923; Chamberlainia

velutina (Hedw.) H.Robins., Bryologist 65: 113. 1962[1963]

Distribution:

Badakshan: Wakhan: Khandud Tal, Lunkho Gruppe,

4700 m, 15. August 1968 E.Koblmüller (FREY

1972).


1955).



patches on rocks and at base of trees.

Main Characters: Plants small, silky green to yellowish

green, similar to B. olympicum, but setae papillose

۴۷۰۰

FREY)

گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان:‏ در ‏ٔه خاندُود،‏ گروپ لُون کوه،‏


E.Koblmüller

متر،‏ FRÖHLICH) A.Gilli M88

،۱۹۶۸ ۱۵

.(۱۹۷۲

۳۰۰۰

.(۱۹۵۵

۴۷۰۰-۳۰۰۰




کوچک ‏ی صخرهها و قاعد ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ ابريشمی سبزِ‏ زردفام؛

مشابه به .B، olympicum اما بُرسکها پستانچهدار.‏


Brachythecium Schimp., Bryol. Eur. 6: 5. 1853

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schimp. Type: B. rivulare

Brachythecium campestre (Müll.Hal.) Schimp., Bryol. Eur. 6: 16. 1853

مترادف:‏

Syn. Chamberlainia campestris (Müll.Hal.) H.Robins., Bryologist 65: 113. 1962[1963]

Distribution:

Kabul: Paghman, 34°36’N 68°56’E, 2300-2800 m,

K.H.Rechinger 19717 (FRÖHLICH 1964, FREY

1972).

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2150 m, 7.


Kapisa: Kotal Spe, Seken Tal, 2555 m, auf Fels, 10.




patches on soil.

Main Characters: Plants medium-sized, pale green to

yellowish; leaves ovate-lanceolate, tapering into a

long acumen; stem leaves plicate; leaf margins strongly

denticulate.

۲۳۰۰-۲۸۰۰

،۱۹۶۴

گسترش :


متر،‏

FREY

،34°36’N 68°56’E

FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19717

.(۱۹۷۲

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ ۲۱۵۰ متر،‏ ۷ سپتامبر

!W.Frey 74-104

،۱۹۷۴

کاپيسا:‏ کوتل سپی،‏ در ‏ٔه سِ‏ کِن،‏ ۲۵۵۵ متر،‏ ‏ی صخره،‏‎۱۰‎

سپتامبر



کوچک ‏ی خاک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ متوسطالقامه،‏ سبزِ‏ رنگ پريده زرد

فام؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ ‏ريکشده به نوکهای تيز و

طويل؛ برگهای ساقه داسمانند؛ حاشيههای برگ شديداً‏

دندانهدار.‏

!W.Frey 74-117

،۱۹۷۴

۲۸۰۰-۲۱۰۰

Brachythecium erythrorrhizon Schimp., Bryol. Eur. 6: 18. 1853

Syn. Chamberlainia erythrorrhiza (Schimp.) H.Robins., Bryologist

65: 106. 1962[1963]

مترادف:‏

Distribution:

Kabul: Paghman, Begtut, 2500 m, 21. August 1951

O.H.Volk s.n., det. W.Frey & H.Kürschner !


،۱۹۵۱

۲۱

۲۵۰۰

گسترش:‏

کابل:‏ پغمان،‏ بيگتوت،‏


!Frey & Kürschner تشخيص:‏ ،O.H.Volk s.n.

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏معلوم.‏


Ecology and Life form: Forming procumbent wefts and

patches on soil.

Main Characters: Plants medium-sized, glossy, yellowish

green; stems procumbent, with tufts of long, reddishbrown

rhizoids; leaf margins entire or nearly so.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندهها و لکههای بر

زمينخوابيده ‏ی خاک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ متوسطالقامه،‏ بُراق،‏ سبز زردفام؛ ساقه

ها برزمينخوابيده،‏ اپغندههای رشتهای طويلِ‏ قهوهای-سرخفام

از ريشهنماها؛ حاشيههای برگ مکمل و‏ نزديک به آن.‏

Brachythecium microsericeum Dixon, J. Indian Bot. 10: 153. 1931

Distribution:

Kunar: Unteres Péch-Tal zwischen Gusulak und

Kurdur-Tal, 1200 m, Deutsche Hindukusch


Nuristan: Zwischen Mamgel-Pass und Atershuker,

3700m, Deutsche Hindukusch Expedition 1935

(HERZOG 1938).


Ecology and Life form: Unknown. In all probability

forming wefts on rocks.

Main Characters: The characters given in the original

description are too sparse to give a description.

۱۲۰۰

۱۹۳۵

گسترش:‏

کنر:‏ اپئين در ‏ٔه پيچ بين گوُزولَک و در ‏ٔه کنر،‏


متر،‏

HERZOG)

۳۷۰۰

۱۹۳۵

.(۱۹۳۸

نورستان:‏ بين کوتل ممَ‏ گِل و اَتر ش وکِر،‏


متر،‏

HERZOG)

.(۱۹۳۸

۳۷۰۰-۱۲۰۰


اِکولوژی و شکل زيست:‏ معلوم.‏ به گمان اغلب تشکيلدهند ‏ٔه

اپغندههای رشتهای ‏ی صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ ويژگیهای تشريحی اولی اين گونه آنقدر ‏کافی

و بی محتوا است،‏ که اصلاً‏ ارائ ‏ٔه توضيحات ‏ممکن است.‏

Brachythecium mildeanum (Schimp.) Schimp., Bot. Zeitung 20: 452. 1862

مترادف:‏ Eur. 641. 1876 Syn. B. salebrosum (F.Weber & D. Mohr) Schimp. var. palustre Schimp., Syn. Musc.

Distribution:

Kapisa: Kotal Spe, 2750 m, auf nassem Fels, 8.



گسترش:‏

کاپيسا:‏ کوتل سپی،‏

سپتامبر


متر،‏ ‏ی سنگهای مرطوب،‏

!W.Frey 74-105

۲۷۵۰

،۱۹۷۴

۸



patches on wet, open soils.

Main Characters: Plants robust, yellowish green; stem

leaves elongate triangular; leaves entire to sinuose; alar

cells slightly differentiated; costa extending 1/2 to 2/3

way up leaf.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهای و لکه

ها ‏لای خاکهای مرطوب و برهنه.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهان قویاندام،‏ سبزِ‏ زردفام؛ برگهای ساقه

مثلثی طويلشده؛ برگها مکمل موجدار؛ سلولهای ‏له

مانند قدری متفرق؛ ميانرگبرگ بسط ‏فته از نصفه دوسوم

حص ‏ٔه برگ.‏

Brachythecium myurelliforme Dixon, Ann. Bryol. 3: 69. 1930

Distribution:

Nuristan: Zwischen Mamgel-Pass und Atershuker,

3700 m, an Felsen, Deutsche Hindukusch




forming wefts on rocks.

Main characters: The characters given in the original

description are too sparse to give a description.

گسترش:‏

نورستان:‏ بين کوتل ممَگِل و اَترشوکِر،‏ متر،‏ به روی

سنک ها،‏ سيرعلمی آلمان ها به هندوکش

۱۹۳۵

۳۷۰۰

.(۱۹۳۸

HERZOG)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ معلوم.‏ به گمان اغلب تشکيلدهند ‏ٔه

اپغندههای رشتهای ‏لای صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ برمبنای ويژگیهای ‏کافی که در تشريح اولی اين

گونه داده شده است،‏ توضيحات لازمه ‏ممکن است.‏

Brachythecium rivulare Schimp., Bryol. Eur. 6: 17. 1853

Distribution:

Badakshan: Hazarat-i Sayet, 1800 m, Bachrand, 28.

Juli 1974 W.Frey 74-62 !

Kabul: Paghman, 1800 m, 14 July 1955 S.Kitamura


Kapisa: Nejrab, 2800 m, O.H.Volk 2304, 2308, det.

H.Kürschner !

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2000 m, submers in

einem Bach, 7. September 1974 W.Frey 74-94!

گسترش:‏

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ ۱۸۰۰ متر،‏ لب جوی،‏ ۲۸ جولای

،۱۹۵۵

S.Kitamura

،O.H.Volk 2304, 2308

۲۰۰۰

!W.Frey 74-62

۱۴ ۱۸۰۰ جولای

.(۱۹۶۴

۲۸۰۰

،۱۹۷۴


متر،‏

KITAGAWA) SK3

کاپيسا:‏ نجراب،‏ متر،‏

تشخيص:‏

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏

يک جوی،‏ سپتامبر

متر،‏ زيرآبی در

!W.Frey 74-94

،۱۹۷۴

!H.Kürschner

۷




patches on soils and rocks in streams (floating or

submerged).

Main Characters: Plants robust, glossy light green to

yellowish; stem leaves widely ovate, abruptly

narrowed; leaf margins denticulate; alar cells

numerous, hyaline, inflated, forming auricles.

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏معلوم،‏ متر.‏


ها ‏لای خاکها و صخرهها در آبهای جاری ‏(شناور،‏

زيرآبی).‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهان قویهيکل،‏ سبزِ‏ روشنِ‏ جلادار زرد.‏

فام؛ برگهای ساقه تخممرغی هپن،‏ به تُندی ‏ريکشده؛ حاشيه

های برگ دندانهدار؛ سلولهای ورقهای متعدد،‏ شفاف،‏ متورم،‏

تشکيل دهند ‏ٔهگوشوارهها.‏

۲۸۰۰-۱۸۰۰

Brachythecium rutabulum (Hedw.) Schimp., Bryol. Eur. 6: 15. 1853

به شمول Deutschl. 3: 109. 1896 Incl. B. rutabulum var. turgescens Limpr., Laubm.

Distribution:

Panshir: Panjir valley, Darrah Rastagal, 2750 m, side

of stream in birch wood, 19 July 1962 I.C.Hedge

& P.Wendelbo 5261c (HENDERSON & PRENTICE

1963).



patches on rocks, at tree bases and in wet places.

Main Characters: Similar to B. rivulare, but alar cells not

hyaline, inflated and not forming auricles. With a

different site ecology - not aquatic.

۲۷۵۰

۱۹ جولای

گسترش:‏

پنجشير:‏ در ‏ٔه پنجشير،‏ در ‏ٔه رَستهگَل،‏

در يک چوبزار

متر،‏ کنار ‏ٔه جرب

I.C.Hedge ،۱۹۶۲


،Betula

،& P.Wendelbo 5261c

.(۱۹۶۳


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهای و لکهها

‏لای صخرهها،‏ در قاعد ‏ٔه درختها و اماکن مرطوب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .B، rivulare اما سلولهای ‏له

مانند نه شفاف،‏ متوم و نه سازند ‏ٔهگوشکها.‏ شرايط مختل ‏ِف

اکولوژيکی زيستگاه نه آبزی.‏

-


Brachythecium salebrosum (Hoffm. ex F.Weber & D.Mohr) Schimp., Bryol. Eur. 6: 20. 1853

مترادف:[‏‎1962[1963‎ Syn. Chamberlainia salebrosa (F.Weber & D.Mohr) H.Robins., Bryologist 65: 105.

واريته:‏ var. sericeum (Warnst.) Warnst., Krypt.-Fl. Brandenburg 2: 723. 1905

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 2000 m, auf Erde an einem

Bewässerungskanal, 31. Juli 1974 W.Frey 74-30 !

Farah: Parcuman, 33°10’N 63°52’E, 1850 m,

K.H.Rechinger 19795 (FRÖHLICH 1964, FREY 1972).

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2150 m, in

Felsspalten, 7. September 1974 W.Frey 74-92 !



patches on rocks, soils and at tree bases.

Main Characters: Plants robust, silky, light green; stem

leaves strongly plicate, entire, longly acuminate;

branch leaves serrulate; setae smooth.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه

يوخام،‏ ۲۰۰۰ متر،‏ به روی بستر کا‏ آبياری،‏

۳۱ جولای 74-30 ،۱۹۷۴ !W.Frey

فراه:‏ پَرکومَن،‏ ،33°10’N 63°52’E ۱۸۵۰

.(١٩٧٢FREY ،١٩٦٤ FRÖHLICH) 19795

متر،‏

K.H.Rechinger

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ ۲۱۵۰ متر،‏ ۷ سپتامبر

!W.Frey 74-92

،۱۹۷۴

۲۳۰۰-۱۸۰۰

ارتفاع:‏ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏موم.‏


ها ‏لای صخرهها،‏ خاکها و در قاعد ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ قویهيکل،‏ ابريشمی،‏ سبزِ‏ روشنِ؛

برگهای ساقه شديداً‏ داسمانند؛ مکمل،‏ طويلاً‏ سرسوزنی؛ برگ

های شاخه اَرهاِی؛ بُرسکها لشم.‏


Eurhynchium Schimp., Bryol. Eur. 5: 217. 1854

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ ? designated Type: not

Eurhynchium striatum (Hedw.) Schimp., Coroll. Bryol. Eur.: 119. 1856

Distribution:

Baghlan: Khenjan, garden of Khenjan Hotel,

1080 m 13 May 1972 P.Uotila 14174 (H), det.

H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming procumbent, loose

wefts and patches on soils, slopes, rocks and tree

bases.

Main Characters: Plants robust, glossy green to

yellowish; stem and branch leaves differing in shape,

plicate; leaf margins denticulate; leaf apex narrowly

acuminate; setae smooth.

۱۳ ۱۰۸۰

H. تشخيص:‏ ،P.Uotila 14174 (H)

گسترش:‏

بغلان:‏ خنجان،‏ هوتل خنجان،‏

مِی‎۱۹۷۲‎‏،‏

متر،‏

!Kürschner

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏موم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهایِ‏ سُست

و لکههای فشرده بروی خاک،‏ در دامنهها،‏ بروی صخرهها و

در قاعد ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهان قویهيکل،‏ سبزِ‏ جلادار زردفام؛

برگهای ساقه و شاخهها متفاوت از روی شکل،‏ داسمانند؛

حاشيههای برگ دندانهدار؛ رأس برگها ‏رکاً‏ سرسوزنی؛

بُرسکها لشم.‏


Eurhynchiastrum Ignatov & Huttunen, Arcota 11: 260-262. 2002[2003]

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: E. pulchellum (Hedw.) Ignatov & Huttunen

Eurhynchiastrum pulchellum (Hedw.) Ignatov & Huttunen, Arctoa 11: 262. 2002 [2003]

واريته:‏ var. diversifolium (Schimp.) Ochyra & Żarnowiec, Biodivers. Poland 3. 172. 2003

Syn. Eurhynchium diversifolium Schimp., Bryol. Eur. 5: 220. 1854; E. pulchellum (Hedw.)

Jenn. var. diversifolium (Schimp.) C.E.O.Jensen, Skand. Bladmossfl.: 438. 1939

مترادف:‏

Distribution:

Kabul: Tang-i Gharu, E Kabul, 14. Juni 1963

H.F.Neubauer s.n., det. H.Kürschner !

Kapisa: Alisang, Gamandok, 2500 m, auf nasser Erde,

9. September 1974 W.Frey 74-109 !

Nuristan: Kamdesh, 2100 m, auf Erde, A.Gilli M78

(FRÖHLICH 1955).



patches on tree bases and rocks, in rock crevices and

on wet, calcareous soils.

Main Characters: Plants very small; leaves slightly

plicate; branch leaves concave, imbricate, bluntly

acuminate; laminal cells shortly rhomboidal (2:1).

،۱۹۶۳

۱۴

گسترش:‏

کابل:‏ تنگی غارو،‏ شرق کابل،‏

جون

!H. Kürschner تشخيص:‏ ،H.F.Neubauer s.n.

کاپيسا:‏ اَليشِ‏ نگ،گامَندوک،‏

سپتامبر


۲۵۰۰ متر ‏ی زمين مرطوب،‏

،۱۹۷۴ ۹

۲۱۰۰


۲۵۰۰-۱۴۰۰

!W.Frey 74-109

متر،‏ بروی زمين،‏

A.Gilli M78

ارتفاع:‏ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏معلو.‏


های فشرده بر قاعد ‏ٔه درختها و بهروی صخرهها،‏ در درز

های سنگها و ‏ی خاکهای نمناکِ‏ آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهان بسيار کوچک؛ برگها قدری داس

مانند؛ برگ های شاخه مقعر،‏ خشتکاری شکل،‏ واضحاً‏

سرسوزنی؛ سلولهای ورقهای کوهاً‏ لَوزی

.(۲:۱)


Homalothecium Schimp., Bryol. Eur. 5: 91. 1851

Type: H. sericeum (Hedw.) Schimp.

مترادف:‏ Eur. 6: 31. 1853 Syn. Camptothecium Schimp., Bryol.


Homalothecium sericeum (Hedw.) Schimp., Bryol. Eur.5: 93. 1851

Syn. Camptothecium sericeum (Hedw.) Kindb., Canad. Rec. Sc. 6: 73. 1894; H. mandonii

(Mitt.) Geheeb, Flora 69: 348. 1886; H. sericeum (Hedw.) Schimp. var. tenellum M.T.Lange, Bot.

Tidsskr. 2: 248. 1868; H. sericeum (Hedw.) Schimp. var. robustum Warnst., Verh. Bot. Vereins Prov.

Brandenburg 27: 65. 1885

مترادف:‏

Distribution:

Laghman: W von Nangaresh, 34°58’N 70°19’E, 2400

m, Felsen, 9. April 1969 S.-W.Breckle (FREY 1972)!

Nuristan: Trokikorl, 31 July 1955 S.Kitamura SK27

(KITAGAWA 1964)



patches on dry, calcareous soils, rocks, exposed walls

and tree trunks.

Main Characters: Plants robust, silky, glossy golden to

yellowish green; branches short, curved upwards when

dry; stem leaves ovate-triangular, plicate, apex long; leaf

margins serrulate at base with curved teeth; branch

leaves triangular-lanceolate.

۲۴۰۰

!(۱۹۷۲

،34°58’N 70°19’E

FREY) ،S.-W.Breckle

گسترش:‏

لغمان:‏ غرب ننگارش،‏

اپريل

نورستان:‏ تُروکِيکُورل،‏ جولای

متر،‏

،۱۹۵۵

S.Kitamura SK27

،۱۹۶۹

۳۱

.(۱۹۶۴

۹

KITAGAWA)

ارتفاع:‏ دقيقاً‏ ‏ملوم.‏


های فشرده ‏لای خاکهای آهکی خشک،‏ صخرهها،‏ ديوار

ها و تنههای برهن ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ قویهيکل،‏ سبزِ‏ جلادار زردفام؛

شاخهها کوه،‏ در خشکی خميده به ‏لا؛ برگهای ساقه تخم

مرغی-مثلثی،‏ داسمانند،‏ رأس طويل؛ حاشيههای برگ اَرهاِی

در قاعده دندانههای خميده؛ برگهای شاخه مثلثی-نيزه

ای.‏

هنوز


Oxyrhynchium (Schimp.) Warnst. Krypt.-Fl. Brandenburg, Laubm. 2: 781. 1905

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ ? designated Type: not

Oxyrrhynchium hians (Hedw.) Loeske, Verh. Bot. Ver. Prov. Brandenb. 49: 59. 1907

مترادف:‏

Syn. Eurhynchium hians (Hedw.) Sande Lac. var. hians, Ann. Mus. Bot. Lugduno-Batavum 2:

299. 1866; E. swartzii (Turner) Curn. in Rabenh., Bryoth. Eur. 12: 593. 1862; O. swartzii (Turner)

Warnst., Krypt.-Fl. Brandenb. 2: 784. 1905

Distribution:

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2000 m, auf Erde

an einem Bewässerungskanal, 7. September 1974

W.Frey 74-79a !


Ecology and Life form: Forming procumbent, lax wefts

and patches on wet, base-rich soils, slopes and by

streams.

Main Characters: Plants robust, yellowish to yellowish

green, to 10 cm long; stem leaves lax, widely ovate;

branch leaves acute, plane; leaf margins clearly

dentate.

گسترش:‏

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ متر،‏ بستر

کال آبياری ‏ی خاک،‏ ۷ سپتامبر ۱۹۷۴،

W.Frey

۲۰۰۰

!74-79a

ارتفاع:‏ دقيقاً‏ ‏موم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُستِ‏ رشته

ای و لکهها ‏ی خاکهای مرطوب و غنی از قو،‏ ‏ی

دامنهها و در امتداد آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ قویهيکل،‏ زردفام سبزِ‏ زردفام؛

بطول ۱۰ سانتيمتر؛ برگهای ساقه سُست،‏ تخممرغی هپن؛ برگ

های شاخه نُوکتيز،‏ مسطح؛ حاشيههای برگ واضحاً‏ دندانه

دار.‏

هنوز


Platyhypnidium M. Fleisch., Musci Buitenzorg 4: 1536. 1923

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Fleisch. Type: P. rusciforme M.

Platyhypnidium riparioides (Hedw.) Cardot, Bull. Bot. Soc. France 60: 231. 1913

مترادف:‏ Syn. Eurhynchium rusciforme Milde, Bryol. Siles.: 312. 1869; Platyhypnidium riparioides

(Hedw.) Dixon, Rev. Bryol. Lichén. 6: 111. 1934 (cf. HUTTUNEN & IGNATOV 2010); P. rusciforme M.

Fleisch., Musc. Buitenzorg 4: 1537. 1923 (cf. HUTTUNEN & IGNATOV 2010)

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Shahran, 3500 m, feuchte Stelle,

18. August 1974 W.Frey 74-63 !

Kabul: Paghman, C.v.Regel (BIZOT 1962).

Kabul: Paghman-Gebirge W Paghman, Chap-

Darrah, 34°37’N 68°53’E, 2720 m, auf

Silikatblöcken im Bach, 21. Juni 1970 D.Podlech

39/1 (M), det. H.Kürschner !

Kabul: Istalif, 1900 m, an wasserüberrieselten Felsen,


Panshir: Panjir-Schlucht bei Gulbahar, 1700 m,

wasserüberrieselte Felsspalten, A.Gilli M58

(FRÖHLICH 1955).

Kunar: bei Barikot, 850 m, A.Gilli M94 (FRÖHLICH

1955).

Nuristan: Bashgal-Quelltäler, unteres Shashgal-Tal,

3400 m, Bachufer, 27. August 1969 D.Podlech



Ecology and Life form: Forming procumbent, lax

wefts and patches on submerged rocks and by

streams.

Main Characters: Plants robust, dark green to glossy

blackish, to 15 cm long, usually denudate at base;

leaves nearly flat, ovate, concave; leaf margins

denticulate; Laminal cells linear; costa extending 3/4

way up leaf.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه شَهران،‏ متر،‏ مکانِ‏ مرطوب،‏

آگست

کابل:‏ پغمان،‏ C.v.Regel

کابل:‏ کو ‏ٔه پغمان،‏ در غرب پغمان،‏ چَپدره،‏

متر،‏ ‏لای سنگ های سليکاتی در

جوی،‏ جون

تشخيص:‏

کابل:‏ استالف،‏ متر،‏ بروی صخرههای آبچکان،‏

۱۸

34°37’N

.(۱۹۶۲

،D.Podlech 39/1 (M)

۳۵۰۰

!W.Frey 74-63

BIZOT)

.(۱۹۵۵

،۱۹۷۰

،۱۹۷۴

۲۷۲۰

۲۱

!H. Kürschner

۱۹۰۰

،68°53’E


پنجشير:‏ در ‏ٔه تنگ پنجشير در نزديکی گُلبهار،‏ ۱۷۰۰ متر،‏ در

درزهای صخرههای آبچکان،‏


۸۵۰ متر،‏ FRÖHLICH) A.Gilli M94

.(۱۹۵۵

کُنر:‏ نزديک بريکوت،‏

.(۱۹۵۵

نورستان:‏ درههای معاونِ‏ در ‏ٔه بَشگَل،‏ اپئينِ‏ در ‏ٔه ششگَل،‏

متر،‏ لب جوی،‏ ۲۷

D.Podlech

آگست ۱۹۶۹،

!H. Kürschner

۳۴۰۰


۳۰۰۰-۸۰۰


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُستِ‏ و

رشتهای و لکهها ‏لای صخرههای زيرآبی و در امتداد آب

های جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهان قویهيکل،‏ سبزِ‏ ‏ريک سيهفاِم

جلادار؛ بطول ۱۵ سانتيمتر؛ معمولاً‏ دندانهدار در قاعده؛ برگ

ها نزديک به مسطح،‏ تخممرغی،‏ مقعر؛ حاشيههای برگ دندانه

دار؛ سلولهای ورقهای خطی؛ ميانرگبرگ بسطفته ¾ حص ‏ٔه

برگ.‏


Rhynchostegiella (Schimp.) Limpr., Laubm. Deutschl. 3: 207. 1896

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Limpr. Type: R. tenella (Dicks.)

Rhynchostegiella tenella (Dicks.) Limpr., Laubm. Deutschl. 3: 209. 1890

مترادف:‏ Brandenb. 2: 800. 1906 Syn. R. algiriana (P.Beauv.) Warnst., Krypt.-Fl.

Distribution:

Badakshan: Kokca Tal, Jokham Brücke, 1700 m, auf

Fels, 30. Juli 1974 W.Frey 71-8 !

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3200 m, auf Fels, 3.




patches in rock crevices and on ledges and slopes.

Main Characters: Plants small, silky, glossy golden;

leaves linear-lanceolate, longly acuminate; leaf margin

entire; costa extending into an acumen.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔهکوکچه،‏ پُل يوخام،‏ متر،‏ بروی سنگ،‏

آگست

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ متر،‏ بروی سنگ،‏ آگست

۳

۱۷۰۰

!W.Frey 74-8

،۱۹۷۴ ۳۰

۳۲۰۰

!W.Frey 74-21 ،۱۹۷۴

۳۲۰۰-۱۷۰۰



ها در درزها و تيغههای سنگها و ‏ی دامنهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ ابريشمی،‏ طلائی جلادار؛

برگ ها خطی-نيزه ای،‏ سرسوزنی طويل؛ حاشيه های برگ

مکمل؛ ميانرگبرگ بسط ‏ته رأس نوکتيز.‏


Rhynchostegium Schimp., Bryol. Eur. 5: 197. 1852

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schimp. Type: R. confertum (Dicks.)

Rhynchostegium confertum (Dicks.) Schimp., Bryol. Eur. 5: 203. 1852

مترادف:‏ Siles.: 309. 1869 Syn. Eurhynchium confertum (Dicks.) Milde, Bryol.

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3800 m, auf Erde, 7.


Badakshan: Darrah-i Jokham, 4200 m, auf Erde unter

Felsen, 4. Mai 1974 W.Frey 74-36 !


Ecology and Life form: Forming procumbent mats on

wet, shaded rocks and at tree bases.

Main Characters: Plants small, glossy olive green to dull

green, to 3 cm long; stem leaves spreading, ovate,

acuminate; stems attached to substrate for most of their

length by rhizoids.

۷

۳۸۰۰

گسترش:‏



آگست

!W.Frey 74-49

،۱۹۷۴

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ متر،‏ بروی زمين در زير سنگ،‏

مِی


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای خوابيده ‏ی

صخرههای مرطوب و سايهرُخ و در قاعد ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ابريشمی،‏ سبزِ‏ زيتونی جلادار

سبزِ‏ خيره،‏ ارتفاع ۳ سانتيمتر؛ برگهای ساقه گسترده،‏ تخم

مرغی،‏ سرسوزنی؛ ساقهها در امتدادِ‏ بخشِ‏ اعظمِ‏ طول خويش

در تماس زيستگاه به کمک ريشه نماها.‏

۴۲۰۰

!W.Frey 74-36

،۱۹۷۴ ۴

۴۲۰۰-۳۸۰۰


Rhynchostegium murale (Hedw.) Schimp., Bryol. Eur. 5: 207. 1852

مترادف:‏ Siles.: 310. 1869 Syn. Eurhynchium murale (Hedw.) Milde, Bryol.

Distribution:



Badakshan: Darrah-i Jokham, 2700 m, Felsspalten, 3.


Baghlan: Andarab-Tal, Flussufer S Darrah-i Shu im

Taganaktal, 2500 m, 4. Juni 1965 D.Podlech (M),

det. H.Kürschner !

Baghlan: Salang Pass, N, am See der alten Passstraße,

35°19’N 69°02’E, 3600 m, 9. August 1968,

U.Breckle s.n., det. H.Kürschner !

Farah: Kuh Cheling, Safed Daraq bei Parcuman,

2600-2800 m, K.H.Rechinger 19801, 19802,

19803 (FRÖHLICH 1964).



wet, shaded rocks and at tree bases

Main Characters: Very similar to R. confertum, but

stem leaves imbricate, ovate, concave and shortly

pointed.

۹

۳۸۰۰

گسترش:‏



آگست

!W.Frey 74-48

،۱۹۷۴

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ متر،‏ درزهای سنگها،‏

آگست

بغلان:‏ در ‏ٔه اَندراب،‏ لب در‏ جنوب در ‏ٔه شُو در در ‏ٔه تَگهنک،‏

۳


۲۷۰۰

!W.Frey 74-28

،۱۹۷۴

۲۵۰۰ متر،‏ ۴ جون ،۱۹۶۵

!H.Kürschner

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ شمال،‏ در کنار ‏ٔه جهيل در امتداد راه قديم


کوتل،‏

-۲۶۰۰

۹

۳۶۰۰

،35°19’N 69°02’E

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،U.Breckle s.n.

،۱۹۶۸

فراه:‏ کو ‏ٔه چِ‏ لينگ،‏ سفيد دره در نزديکی پَرکومَن،‏

۲۸۰۰ متر،‏

،K.H.Rechinger 19801, 19802, 19803

FRÖHLICH)

.R، confertum اما برگهای

.(۱۹۶۴

۳۸۰۰-۲۵۰۰

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏معلوم.‏ متر.‏


صخرههای مرطوب و سايهرُخ و در قاعد ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار شبيه به

ساقه خشتکاریشکل،‏ تخممرغی،‏ مقعر و آراسته نقطههای

کوه.‏


Rhynchostegium patulifolium Cardot & Thér., Bull. Ac. Geogr. Bot. 21:

272. 1911

Syn. Platyhypnidium patulifolium (Cardot & Thér.) Broth., Nat.

Pflanzenfam., ed. 2, 11: 347. 1925

مترادف:‏

Distribution:

Maydan/Wardak: Maydan, Hauz-i Maha, 34°27’N

68°32’E, 2800 m, K.H.Rechinger 19757

(FRÖHLICH 1964).



forming mats on rocks nearby streams.

Main Characters: The features given in the original

description are too sparse to give a proper description.

،34°27’N 68°32’E


گسترش:‏

ميدان-وردک:‏ ميدان،‏ حوض ماهه،‏

۲۸۰۰ متر،‏

.(۱۹۶۴


اِکولوژی و شکل زيست:‏ ‏معلو.‏ به گمانِ‏ اغلب تشکيلدهند ‏ٔه

نمدها ‏لای صخرهها در امتداد آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ ويژگیهائی که در تشريح اولی اين گونه موجود

است،‏ آنقدر ‏کای و بی محتوا است،‏ که اصلاً‏ اجاز ‏ٔه ارائ ‏ٔه

توضيحات لازمه را در اين راستا نمیدهد.‏

Sciuro-hypnum Hampe, Linnaea 38: 220-221. 1874

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: S. borgenii Hampe

Sciuro-hypnum plumosum (Hedw.) Ignatov & Huttunen, Arctoa 11: 270.

2002[2003]

Incl. Brachythecium plumosum (Hedw.) Schimp. var. laxoalare

Herzog, Rep. Spec. Nov. Regni Veg. Beih. 108: 11. 1938

بشمول

If this variety, recorded by HERZOG (1938) deserves

taxonomic recognition, a new combination within

Sciuro-hypnum plumosum is required.

Distribution:

Known only from the type.

Kunar: Zentral-Nuristan, Wama, 1380 m, auf

über- rieselten Steinen, Deutsche Hindukusch

Expedition 1935 (HERZOG 1938, holotype).


Ecology and Life form: Forming procumbent wefts

and patches on wet rocks and tree roots by

streams.

Main Characters: Plants moderately robust, dark green;

stem leaves ovate-lanceolate, finely denticulate; alar

cells large; costa vanishing above middle; seta papillose

above, smooth at base.

جمعآوری شده از جانب ) HERZOG ۱۹۳۸). اگر اين تکسون

درخور عملکرد تکسونوميکی ‏شد،‏ يک ترکيب جديد در ميان

Sciuro-hypnum plumosum لازمی است.‏

گسترش:‏

شناخته شده تنها از روی نمون ‏ٔه تيپيک.‏

کنر:‏ نورستان مرکزی،‏ وامه،‏ متر،‏ ‏لای صخرههای

آبچکان،‏ سيرعلمی آلمان ها به هندوکش

هولوي).‏



ها ‏لای صخرههای مرطوب و ريش ‏ٔه درختها در امتداد آب

های جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ قوی متوسطالقامه،‏ سبزِ‏ ‏ريک؛ برگ

های ساقه تخممرغی-نيزهای،‏ دندانههای ظريف؛ سلولهای

‏لچهمانند بزرگ؛ ميانرگبرگ ‏پديدشده در ‏لای وسط برگ؛

بُرسکها پستانچهدار در ‏لا،‏ لشم در قاعده.‏

۱۹۳۵

۱۳۸۰

،۱۹۳۸

HERZOG)


Sciuro-hypnum populeum (Hedw.) Ignatov & Huttonen, Arctoa 11: 270. 2002[2003]

مترادف:‏ Eur. 6: 7. 1853 Syn. Brachythecium populeum (Hedw.) Schimp., Bryol.

Distribution:

Baghlan: Salang-Pass, 3700 m, Felsen (KILBERTUS &

BIZOT 1971).



rocks, soils and at tree bases.

Main Characters: Plants small, glossy green; stem leaves

lanceolate, narrow; leaf margins finely denticulate; costa

reaching leaf apex; seta papillose.

KILBERTUS )

گسترش:‏

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ ۳۷۰۰ متر،‏ ‏ی صخره

.(۱۹۷۱ & BIZOT

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏مو.‏


صخرهها،‏ خاکها و قاعد ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ بُراق؛ برگهای شاخه

نيزهای؛ ‏ريک؛ حاشيههای برگ ظريفاً‏ دندانهدار؛ ميانرگ برگ

رسيده رأس برگ؛ برسکها پستانچهدار.‏

Scorpiurium Schimp., Syn. Musc. Eur., ed. 2: 855. 1876

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schimp. Type: S. rivale

Scorpiurium deflexifolium (Solms) M.Fleisch. & Loeske, Allg. Bot. Zeitschr. 13: 22. 1907


Distribution:




patches on acidic substrata, tree stumps, and

submerged rocks by streams.

Main Characters: Plants moderately robust, olive green,

blackish below, often denudate in old parts; branch

leaves loosely imbricate, ovate-orbicular; leaf margins

dentate, recurved at base; laminal cells short, 2-3 x as

long as wide.

گسترش:‏

‏ميان:‏ ‏ميان،‏ ۲۸۰۰ متر


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدها و لکههای واقع بروی

زيربنای اسيدی،‏ بيخ قطع شد ‏ٔه درختها و صخرههای زيرآبی

در آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ قویِ‏ متوسطالقامه،‏ سبزِ‏ زيتونی؛ سيه

فام در اپئين،‏ برهنهشده در بخشهای سالخورده؛ برگهای شاخه

خشتکاریشکل گشاد،‏ تخممرغی-گوشوارهای؛ حاشيههای

برگ دندانهدار؛ پَسخميده در قاعده؛ سلولهای ورقهای کوه،‏

۲-۳ مرتبه طويلتر از عرض.‏


Bryaceae Schwägr., Spec. Pl. 5: 47. 1830

Brachymenium Schwägr., Spec. Musc. Frond., Suppl. 2: 131-134. 1824

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Hook. Type: B. nepalense

Brachymenium exile (Dozy & Molk.) Bosch & Sande Lac., Bryol. Java 1: 139. 1860

[Gemmabryum exile (Dozy & Molk.) J.R.Spence & H.P.Ramsay, Phytologia 87: 67. 2005]

مترادفين ديگر:‏ ser. 3, 2: 300. 1844 Further synoyms: Bryum exile Dozy & Molk., Ann. Sc. Nat. Bot.,

Distribution:

Kunar: E-Afghanistan, Zwischen Kandai und

Segnigal, 1200 m, 28. Juli 1955 S.Kitamura SK17

(KITAGAWA 1964).


Ecology and Life form: Forming short turfs or small,

solitary plants on soil.

Main Characters: Plants small, gregarious; leaves closely

imbricate, ovate-oblong, not bordered; costae usually

excurrent; capsule pyriform, erect. Similar to

۲۸

۱۲۰۰

گسترش:‏

کُنر:‏ شرق افغانستان،‏ بين کَندَی و ‏ِز گِنيگَل،‏

جولای

متر،‏

KITAGAWA)

S.Kitamura SK17

،۱۹۵۵

.(۱۹۶۴


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهایکوه

و‏ تک گياهانِ‏ کوچکِ‏ منفرد ‏لای خاک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ گروه گرا؛ برگ ها ضيقاً‏

خشتکاری شکل،‏ تخم مرغی-دراز نما،‏ فاقد کناره؛ ميانرگبرگ

معمولاً‏ بيرونبرآمده از رأس؛ کپسول ‏کمانند،‏ ايستاده؛ در


Bryum caespiticium when sterile, however, the basal

laminal cells are quadrate at margins (in B.

caespiticium rectangular).

،Bryum caespiticium بنااً‏ سلول

B.

حالتِ‏ عقيم بودن مشابه به

های ورقهای قاعدهای در انجامها چهار ضلعی ‏(در

caespiticium لَوزی).‏

Bryum Hedw., Spec. Musc. Frond.: 178 (1801)

لِکتوي:‏ Bermuda: 442. 1916 Lectotype: B. argenteum Hedw., cf. Britton, Fl.

Note: Bryum is a large and exceedingly difficult genus and

treated here in a traditional way. Based on molecular data it

is split into five genera: Bryum Hedw. s.str., Gemmabryum

J.R.Spence & H.P.Ramsay, Imbribryum N.Pedersen,

Ptychostomum Hornsch. and Rosulabryum J.R.Spence. In

many ‘complexes’, an identification is only possible when

mature capsule, rhizoidal gemmae or axillary bulbils are

present.

تذکر:‏ جنس يک جنس بزرگ و فوقالعاده پيچيده است که در

اينجا به شکل عنعنوی آن برخورد شده است.‏ در حال حاضر اين جنس

برمبنای ارقام ماليکولی به پنج جنس اپرچه شده است:‏

Bryum

Bryum Hedw.

Imbribryum ،Gemmabryum J.R.Spence & H.P.Ramsay ،s.str.

.Rosulabryum J.R.Spence Ptychostomum Hornsch. ،N.Pedersen در

و

بسياری از ‏"کومپلکسها"‏ تشخيص فقط در موجودي ‏ِت کپسولهای پخته،‏

Gemma های ريشهنما و‏ برجستگیهای محوری امکانپذير میشد.‏

Bryum algovicum Sendtn. ex Müll.Hal., Syn. Musc. Eur. 2: 569. 1851

[Ptychostomum compactum Hornsch., Flora 5: 62. 1822]

Further synonyms: B. angustirete Kindb. ex Macoun, Bull. Torrey Bot. Cl. 16: 94. 1889;

B. pendulum (Hornsch.) Schimp., Coroll.: 70. 1856

مترادفين ديگر:‏

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3600 m, feuchte Stelle,

4. August 1974 W.Frey 74-37, 74-42, det.

H.Kürschner !


BIZOT 1971).


Ecology and Life form: Forming dense short turfs on

calcareous rocks and soils.

Main Characters: Plants small, to 1.5 cm tall; leaves

ovate-lanceolate, acuminate; leaf margins bordered by

5 rows of cells; costa stout, excurrent; spores 22-36

µm in diameter.

۴

۳۶۰۰

گسترش:‏


آگست

متر،‏ زيستگاهِ‏ مرطوب،‏

،W.Frey 74-37, 74-42 تشخيص:‏

KILBERTUS & BIZOT)

،۱۹۷۴

!E.Kürschner

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ ۳۹۰۰-۳۸۰۰ متر

.(۱۹۷۱


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهای کوه

‏ی احجار و خاکهای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع ۱،۵ سانتيمتر؛ برگ

ها تخممرغی-نيزهای،‏ سرسوزنی؛ حاشيههای برگ کنارههای

تشکيل ‏فته از قطار سلول؛ ميانرگ برگ قوی،‏ بيرون برآمده

از رأس؛ قطر اسپورها

.µm ۳۶-۲۲

۵


Bryum alpinum Huds. ex With., Syst. Arr. Brit. Pl. Ed.4, 3: 824. 1801

[Imbribryum alpinum (Huds. ex With.) N.Pedersen, Bryologist 108: 449. 2005]

مترادفين ديگر:‏ Upsal. Further synonyms: B. alpinum Huds. ex With. var. brevifolium Myrin., Coroll. Fl.

68. 1834; B. alpinum Huds. ex With. var viride Husn., Musc. Gall.: 297. 1889; B. atlanticum Solms ex

Lorentz, Abh. Königl. Akad. Wiss. Berlin 1876: 45. 1876; B. muehlenbeckii Bruch & Schimp., Bryol.

Eur. 4: 163. 1846

Distribution:

Baghlan: N-Salang Pass (KILBERTUS & BIZOT 1971).

Kabul: Paghmangebirge, 2470 m, A.Gilli M114

(FRÖHLICH 1955, as Bryum alpinum var. viride).


Ecology and Life form: Forming dense short or tall turfs

in rocks and soils by streams or in periodically flushed

sites.

Main Characters: Plants glossy purplish red or more

rarely green, to 6 cm tall; leaves imbricate, concave,

lanceolate; leaf margins plane, unbordered; laminal

cells narrowly rhomboidal, incrassate.



.(Bryum alpinum var. viride

گسترش:‏

بغلان:‏ شمال کوتل سالنگ

کابل:‏ کوههای پغمان،‏ ۲۴۷۰ متر،‏

هنوز

۱۹۵۵، منحيث

۳۱۰۰-۲۴۰۰

ارتفاع:‏ متر،‏ اما دقيقاً‏ ‏معلو.‏


و‏ دراز ‏ی صخرهها و خاکها در امتداد آبهای جاری

و‏ در اماکنِ‏ زيستِ‏ بهشکل دورهای آبزيرشده.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سرخِ‏ ارغوانی جلادار و‏ ندرً‏ سبز،‏

سانتيمتر؛ برگها خشتکاریشکل،‏ مقعر،‏ نيزهای؛

حاشيههای برگ مسطح،‏ فاقد کنارهها؛ سلولهای ورقهای لَوزی

‏ري،‏ ضخيمشده.‏

ارتفاع ۶

یيل


Bryum archangelicum Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 4: 153. 1846

[Ptychostomum archangelicum (Bruch & Schimp.) J.R.Spence, Phytologia 89:

113. 2007]

مترادفين ديگر:‏ Further synonyms: Bryum amblyodon auct.; B. curvatum

Kaurin & Arnell, Bot. Not. 1897: 67. 1897; B. inclinatum (Brid.)Turton, Gen.

Syst. Nat. 2: 6. 1809 (cf. HOLYOAK 2004); B. inclinatum (Brid.) Blandow,

Uebers. Mecklenb. Moose: 6. 1809; B. imbricatum auct. non (Schwägr.)

Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 4: 99. 1839

Distribution:



P.Wendelbo 3147a (HENDERSON & PRENTICE

1963, as B. inclinatum).



dry soils, walls and in rock crevices.

Main Characters: Plants green, to 2 cm tall; leaves ovatelanceolate,

acuminate, forming comal tufts; leaf

margins recurved, bordered by 2-4 rows of cells; costa

strong, longly excurrent.

گسترش:‏

کابل:‏ کوههای پغمان ‏تر از قريه،‏ ۲۵۰۰ متر،‏ ‏ی صخره

های خشک،‏ مِی

،۱۹۶۲

۱۱

I.C.Hedge &

HENDERSON & PRENTICE) P.Wendelbo 3174b

،۱۹۶۳ منحيث .(B. inclinatum



‏ی خاکهای خشک،‏ ديوارها و درزهای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز،‏ ارتفاع ۲ سانتيمتر؛ برگها تخم

مرغی-نيزه ای،‏ سزسوزنی،‏ تشکيل دهند ‏ٔه برگ های کاکُلی؛

حاشيههای برگ پَسخميده،‏ کناره های متشکل از ۴-۲ رده

از سلولها؛ ميانرگ برگ قوی،‏ طويلاً‏ بيرونبرآمده از رأس.‏

Bryum argenteum Hedw., Spec. Musc.Frond.: 181. 1801

مترادف:‏ 88-89. 1816 Suppl. 1: Syn. B. argenteum Hedw. var. majus Schwägr., Spec. Musc. Frond.,

Distribution:

In urban habitats, gardens and fruit tree plantations.

Badakshan: 5 miles N-W of Faizabad, P. & P.Furse

60a (TOWNSEND 1966).





گسترش:‏

در زيستگاه های شهری،‏ ها و پلانتاژ های درختان ميوه.‏

بدخشان:‏ در مِ‏

شمالغرب فيض آد،‏

P. & P.Furse 60a

۴

۵


بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ ۲۵۰۰


آگست

۳

!W.Frey 74-29

۲۸۰۰

،۱۹۷۴



آگست

!W.Frey 74-24

،۱۹۷۴


Baghlan: Salang Pass, Nordseite (KILBERTUS & BIZOT

1971).

Kabul: Paghman Tal, 34°36’N 68°56’E, 2300-2800

m, K.H.Rechinger 19710 (FRÖHLICH 1964).


rocks, 30 April 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo

2874b (HENDERSON & PRENTICE 1963).


dry rocks, 11. May 1962 I.C.Hedge &


1963).

Kabul: Sher Darwasah, 1900 m, base of cliffs, 13 May

1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3185


Kabul: Paghmantal, 2480 m, A.Gilli M.9 (FRÖHLICH

1955).

Kabul: W of Sher Darwasah, 1800 m, A.Gilli M.38

(FRÖHLICH 1955).

Kapisa: Tagab–Alisang, Kotal Spe, 2000 m, auf Erde,


Laghman: oberes Laghmantal, 6 km W von

Nangaresh, oberhalb Shakut, 34°58‘È 70°19’E,

2000 m, auf Felsmauern, 9 April 1969 S.-

W.Breckle, det. H.Kürschner !

Nuristan: Barge-Matol, 35°42’N 71°20È, 2100 m,

Felsnische, 8. September 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Altitude: Recorded from 1800-3100m.


disturbed soils, walls, slopes, exposed rocks and by

roadsides.

Main Characters: Plants julaceous, silvery white, to 2 cm

tall; leaves imbricate, widely ovate, concave,

apiculate; leaf margins unbordered; Similar to B.

lanatum, but costa ending well below apex.

KILBERTUS & BIZOT)

۲۳۰۰-۲۸۰۰

.(۱۹۶۴

۲۵۰۰

I.C.Hedge & ،۱۹۶۲ ۳۰


بغلان:‏ سمت شمال کوتل سالنگ

.(۱۹۷۱

کابل:‏ در ‏ٔه پغمان،‏

،34°36’N 68°56’E متر،‏


کابل:‏ کوههای پغمان ‏تر از قريه،‏

های خشک،‏ اپريل

متر،‏ ‏ی صخره

P.Wendelbo 2874b

کابل:‏ کوههای پغمان ‏تر از قريه،‏ ۲۶۰۰ متر،‏ ‏ی صخره

های خشک،‏ می

،۱۹۶۲

I.C.Hedge &


۱۳

۱۱

P.Wendelbo 1351a

کابل:‏ شيردروازه،‏

متر،‏ قاعد ‏ٔه لبههای پرتگاه،‏

می

.(۱۹۶۳

۱۹۰۰

،۱۹۶۲


۲۴۸۰ متر،‏ M.9 A.Gilli

.(۱۹۵۵

۱۸۰۰


۲۰۰۰

!W.Frey 74-73 ،۱۹۷۴ ۷

I.C.Hedge & P.Wendelbo 3185

FRÖHLICH)

A.Gilli M.38


کابل:‏ غرب شيردروازه،‏

متر،‏


زمين،‏ سپتامبر

لغمان:‏ قسمتِ‏ ‏ی در ‏ٔه لغمان،‏ ‎۶‎کيلومتری غرب ننگارِش،‏

متر،‏

‏تر از شاهکُوت،‏

‏ی ديوار سنگی،‏ اپريل

تشخيص:‏

متر،‏ رَفَکِ‏

نورستان:‏ برگِهمَتول،‏

صخره ای،‏ ۸ سپتامبر ۱۹۶۹،

۲۰۰۰

،34°58‘È 70°19’E

،S.-W.Breckle ،۱۹۶۹ ۹

!H.Kürschner

۲۱۰۰

،35°42’N 71°20E

،S.-W.Breckle تشخيص:‏

!H.Kürschner

ارتفاع:‏ جمعآوری از متر.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده های رشتهای کوه

‏ی خاکهای وارونه شده،‏ صخرههای برهنه و در کنارههای

سرکها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ دمگربهای،‏ سفيدِ‏ نقرهای،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگ ها خشتکاری شکل،‏ تخم مرغی هپن،‏ مقعر،‏

سرسوزنی؛ حاشيههای برگ فاقد کنارهها؛ مشابه به .B، lanatum

اما ميانرگبرگ بسيار واضح انجاميده در زير رأس.‏

۲

۳۱۰۰-۱۸۰۰


Bryum caespiticium Hedw., Spec. Musc. Frond.: 180. 1801

[Ptychostomum imbricatulum (Müll.Hal.) D.T.Holyoak & N.Pedersen, J. Bryol. 29: 120. 2007]

مترادفين ديگر:‏ B. Further synonyms: Bryum badium (Brid.) Schimp., Syn. Musc. Eur., ed. 2: 444. 1876;

caespiticium Hedw. var. badium Bruch ex Brid., Bryol. Univ. 1: 850. 1827; B. caespiticium Hedw. var.

comense (Schimp.) Husn., Musc. Gall: 242. 1889; B. comense Schimp., Syn. Musc. Eur., ed.2: 444. 1876;

Ptychostomum badium (Brid.) J.R.Spence, Phytologia 89: 113. 2007

Distribution:




August 1974 W.Frey 74-50. !

Badakshan: Darrah-i Parshui, 3700 m, 3 August 1965

W.Frey !


BIZOT 1971).

Bamyan: Tal 16 km S Doab, 1600 m, K.H..Rechinger

19688 (FRÖHLICH 1964).

Ghor: Mollah Allah, 12 km SW Taiwara, 33°30’N

64°24’E, 2200-2300 m, K.H.Rechinger 19787a

(FRÖHLICH 1964).

Ghor: Parjuman, 33°10’N 63°52’E, 1850 m,


Kunar: Barikot, 850 m, A.Gilli M92 (FRÖHLICH

1955).

Maydan/Wardak: Dahan Aodila prope Farakulum,

2800 m, K.H.Rechinger 19761 (FRÖHLICH 1964,

as Bryum comense).

Kabul: Paghman, nasse Wiese, 1952 O.H.Volk, det

H.Kürschner !

Maydan/Wardak: Sanglakht über Jalrez, 34°30’N

68°22’E, 2400 m, K.H.Rechinger 19731

(FRÖHLICH 1964, as Bryum badium).

۹

۳۸۰۰

گسترش:‏




آگست

آگست

،۱۹۶۵

۹

۳

!W.Frey 74-50

۳۶۰۰

،۱۹۷۴


!W.Frey 74-50

۳۷۰۰

،۱۹۷۴

بدخشان:‏ در ‏ٔه پَرشوئی،‏


KILBERTUS & )

۱۶۰۰

.(۱۹۶۴

۳۴۰۰-۳۳۰۰

!W.Frey


متر

.(۱۹۷۱ BIZOT

‏ميان:‏ دره در ۶

کيلومتر جنوب دوآب،‏

متر،‏


۱۲

۲۲۰۰-۲۳۰۰

غور:‏ ملا الله،‏

کيلومتری جنوبغرب تَيوَرَه،‏

متر،‏

33°30’N

K.H.Rechinger 19787a

۱۸۵۰

،64°24’E


غور:‏ پَرجُومن،‏

،33°10’N 63°52’E متر،‏

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19794


۲۸۰۰

۱۹۶۴، منحيثِ‏

کُنر:‏ بريکوت،‏ ۸۵۰

متر،‏

.(۱۹۵۵

ميدان-وردک:‏ دهانِ‏ اَوديله در نزديکی فراکولوم،‏

متر،‏

،O.H.Volk تشخيص:‏


.(Bryum comense

کابل:‏ پغمان،‏ سبزه زار نمناک،‏ ۱۹۵۲

!H.Kürschner

ميدان-وردک:‏ سَنگلَخت ‏تر از جَلريز،‏

متر،‏

،34°30’N 68°22’E


۲۴۰۰

،۱۹۶۴ منحيث .(Bryum badium


Nuristan: oberes Darrah-i Suyengal, 35°53’N

71°07’E, 4350 m, 02.August 1969 S.-W.Breckle

3078a, det. H.Kürschner!

Nuristan: Bashgal-Quelltäler, oberes Darrah-i

Suyengal, 4350 m, zwischen Steinen, 1.

September 1969 D.Podlech, det. H.Kürschner!




exposed calcareous or siliceous soils, on rocks and

walls.

Main Characters: Plants light green to yellowish, to 2

cm tall; leaves ovate-lanceolate, in comal tufts; alar

cells swollen in comal leaves; leaf margin recurved,

border indistinct; costa excurrent. Similar to B.

kunzei, but leaf margins recurved.

نورستان:‏ بخش ‏ئی در ‏ٔه سُويِنگَل،‏


تشخيص:‏

نورستان:‏ درههای معاون در ‏ٔه بَشگَل،‏ بخش ‏ئی در ‏ٔه سُويِنگَل،‏

متر،‏ در بين سنگ ها،‏ سپتامبر

،35°53’N 71°07’E

،S.-W.Breckle 3078a

،۱۹۶۹

۱

،۱۹۶۹

۲

!H. Kürschner

۴۳۵۰

۴۳۵۰

!H. Kürschner تشخيص:‏ ،D.Podlech (M)

ارتفاع:‏ جمعآوری شده بين متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏

‏معلوم.‏


و متراکم ‏ی خاکها و صخرههای آهکی و سليکاتی و

ديوارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ روشن زردفام،‏ ارتفاع ۲ سانتيمتر؛

برگها تخممرغی-نيزهای،‏ در دستههای کاکُلمانند،‏ سلولهای

‏همانند متورم و واقع در برگهای کاکُلمانند؛ حاشيههای برگ

پَسخميده،‏ کنارهها مرئی؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده از رأس.‏ مشابه به

.B، kunzei اما حاشيههای برگ پَسخميده.‏

۴۴۰۰-۸۵۰

Bryum capillare Hedw., Spec. Musc. Frond.: 182. 1801

[Rosulabryum capillare (Hedw.) J.R.Spence, Bryologist 99: 223. 1996]

مترادفين ديگر:‏ 542. Eur. Further synonyms: Bryum capillare Hedw. var. longipilum Mönk., Laubm.

1927; B. capillare Hedw. var. macrocarpum Hübener, Musc. Germ.: 442. 1833; B. capillare Hedw. var.

meridionale Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 75. 1856; B. platyloma Schwägr., Sp. Musc. Frond., Suppl. 1:

116. 1816; B. rufifolium (Dixon) Demaret & R.Wilczek, Bull. Jard. Bot. Belg. 52: 458. 1982; B.

validicostatum Cardo & Dixon, J. Bot. 49: 4. 1911 (cf. HOLYOAK 2004); Plagiobryum capillare (Hedw.)

N.Pedersen, Bryologist 108: 126. 2005; Ptychostomum capillare (Hedw.) D.T.Holyoak & N.Pedersen, J.

Bryol. 29: 119. 2007

Distribution:

Badakshan: Wakhan, Kotal-i Wazit, 37°03’N

72°52’E, 4650 m, feuchte Spalte, 10. August 1968

S.-W.Breckle, det. H.Kürschner!

Badakshan: Wakhan, Khandud-Tal, 4370 m, auf

Grauschiefer, 15. August 1968 E.Koblmüller, det.

H.Kürschner !

۴۶۵۰

S.- ،۱۹۶۸

،37°03’N 72°52’E

۱۰

گسترش:‏


متر،‏ درز مرطوب سنگ،‏

آگست

!H. Kürschner تشخيص:‏ ،W.Breckle

۴۳۷۰

،۱۹۶۸

بدخشان:‏ واخان،‏ در ‏ٔه خاندود،‏

های خاکستری،‏ آگست

تشخيص:‏

متر،‏ ‏ی شِ‏ يست

،E.Koblmüller

۱۵

!H. Kürschner


Badakshan: Hazarat-i Sayet, 1850 m, auf feuchter


Baghlan: Khenjan, garden of Khenjan Hotel, 1080 m,

brick hollow, 13 May 1972 P.Uotila 16524 (H),

det. H.Kürschner !

Baghlan: Salang pass, just N of Salang tunnel, 3100 m,

moist meadows at the snow-lay areas, 23 July 1972

I.Kukkonen 7443 (H), det. W.Frey &

H.Kürschner !

Faryab: Maymana, Darrah Zang near Belcheragh, 1400

m, on steep rocky slopes near waterfall, 29 May

1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760e


Ghor: Mullah Allah, 12 km SW Taiwara, 33°30’N

64°24’E, 2200-2300 m, K.H.Rechinger 19789a

(FRÖHLICH 1964)

Helmand: 60 km N Girishk, 32°31’N 64°46’E, 1400

m, steile Kalkfelswände, 10. März 1969 S.-


Helmand: Kotal-i Tut-i Kazaman, 65 km NW

Delaram, 1420 m, auf Fels, 10. März 1969 S.-


Kabul: Paghman, C.v.Regel (BIZOT 1962).

Kabul: N Sher Darwasah bei Kafal, 1800 m, A.Gilli


Kapisa: Seken Tal, Kotal Spe, 2600 m, auf Erde, 10.


Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 1800 m,


Kapisa: Ostafghanistan, Schlucht beim Nejrab-Tal,

3100m, feuchte Felsspalte, A.Gilli M141 (FRÖHLICH

1955, as Bryum capillare var. meridionale)

Kunar: Ostafghanistan: zwischen Kandai und Seprigal,

1200 m, 28. Juli 1955 S.Kitamura SK13

(KITAGAWA 1964)

Nuristan: Pawata, 2. August 1955 S.Kitamura SK33

(KITAGAWA 1964)

Parwan: S-Salang Pass, 35°19’N 69°02’E, 3600 m, 9.

August 1968 U.Breckle, det. H.Kürschner !



Ecology and Life form: Forming dense short and tall

turfs on soils, rocks, walls, tree trunks, roadsides and

waste ground.

Main Characters: Plants green, sometimes reddish tinged,

1-5 cm tall; Leaves ovate-oblong to spathulate, abruptly

narrowed into a cuspidate or piliferous point, strongly

twisted in upper part of stems; leaf margins bordered,

entire to denticulate towards apex.

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ متر،‏ ‏لای خاک مرطوب،‏

آگست

بغلان:‏ خنجان،‏ ‏غ هوتل خنجان،‏ متر،‏ در درزهای

ديوار خشتکاری،‏ مِی

تشخيص:‏

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ درست در شمال تونل،‏ متر،‏

مرغزار نمناک در ساح ‏ٔه طبق ‏ٔه ذوبشد ‏ٔه برف،‏ ۲۳ جولای


۳۱۰۰

۱۸۵۰

!W.Frey 74-56 ،۱۹۷۴

۱۰۸۰

۱۹۷۲ ۱۳

!H. Kürschner

۱۳

،۱۹۷۲

W.Frey & تشخيص:‏ ،I.Kukkonen 7443 (H)

!H. Kürschner

۱۴۰۰

۲۹

فارب:‏ ميمنه،‏ در ‏ٔه سنگ نزديک بلچراغ،‏

دامن ‏ٔه صخره ای نزديک آبشار،‏

متر،‏ ‏لای

۱۹۶۲، مِی

HENDERSON & ) I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760e

.(۱۹۶۳ PRENTICE

،33°30’N 64°24’E


غور:‏ ملا الله،‏ در

۱۲ کيلومتری تَيوَرَه،‏

۲۲۰۰-۲۳۰۰ متر،‏


۶۰

۱۴۰۰

،۱۹۶۹

هلمند:‏

کيلومتری شمال گرشک،‏

متر،‏ ديوارهای پرميلان از احجار آهکی،‏

،32°31’N 64°46’E

۱۰ مارچ

!H. Kürschner تشخيص:‏ ،S.-W.Breckle

هلمند:‏ کوتل توتِ‏ کاظمان،‏ در ۶۵ کيلومتری شمالغرب دلآرام،‏

متر،‏ ‏لای صخره،‏ مارچ

S.-

،۱۹۶۹

A.Gilli متر،‏

۱۰

۱۴۲۰


.(۱۹۶۲ BIZOT)

۱۸۰۰


کابل:‏ شمال شيردروازه در نزديکی کافَل،‏

.(۱۹۵۵

۲۶۰۰

FRÖHLICH) M50

کاپيسا:‏ در ‏ٔه زِکِن،‏ کوتل سپی،‏ متر،‏ ‏لای خاک،‏

سپتامبر

متر،‏ درزهای

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشنگ،‏ کوتل سپی،‏ سنگ،‏ سپتامبر

متر،‏

کاپيسا:‏ شرق افغانستان،‏ تنگنا در در ‏ٔه نجراب،‏ درزهای مرطوب سنگها،‏

۱۰

۳۱۰۰

۱۸۰۰

!W.Frey 74-78

!W.Frey 74-120

،۱۹۷۴


.(Bryum capillare var. meridionale

متر،‏ ۲۸

KITAGAWA)

،۱۹۷۴

۷

۱۹۵۵، منحيث

کُنر:‏ شرق افغانستان،‏ بين کَندی و سپيريگَل،‏ ۱۲۰۰

جولای

S.Kitamura SK33

۹

۳۶۰۰

S.Kitamura SK13

،۱۹۵۵

،۱۹۵۵

.(۱۹۶۴

۲


نورستان:‏ پَتآوه،‏

آگست

متر،‏

پروان:‏ جنوب کوتل سالنگ،‏

تشخيص:‏


‏معلوم.‏


کوه و دراز ‏لای خاکها،‏ صخرهها،‏ ديوارها،‏ تن ‏ٔه درخت

ها،‏ کنار ‏ٔه راهها و اماکن انباشتِ‏ آشغال.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز،‏ گاهگاه به رنگِ‏ سرخفام،‏

به ارتفاع سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-درازنما قاشقی،‏

به تُندی ‏ريکشده به يک نکت ‏ٔه خميد ‏ٔه منقاری و مويکدار،‏

شديداً‏ پيچيده بهدَور بخش فوقانی ساقه؛ حاشيههای برگ

کنارهدار،‏ مکمل دندانهدار به سمت رأس.‏

،35°19’N 69°02’E

!H. Kürschner ،U.Breckle

۴۶۰۰-۱۴۰۰

آگست ۱۹۶۸،

۵-۱


Bryum cellulare Hook. in Schwägr., Spec. Musc. Suppl. 3. 1827

مترادف:‏ Syn. 1: 291. 1848 Syn. B. splachnoides (Harv.) Müll.Hal.,

Distribution:

Baghlan: Qataghan, Kunduz- (Surkhab-) Fluß

zwischen Doshi und Duab, 35°30’N 68°15’E,

800-1300 m, K.H.Rechinger 19657b, 19659a

(FRÖHLICH 1964)

Kabul: Kotal-i Kotandar, Paghan Pass, 4000 m, auf

Kalksinter, 31. August 1951 O.H.Volk 2398, det.

R.Ochyra !

Altitude: 800-4000 m, unusual amplitude, very insufficiently

known.


wet, calcareous rocks near streams and waterfalls

under dripping water or spray.

Main Characters: Plants green, sometimes reddish

tinged at base, to 2 cm tall; stems tomentose, often

lime-encrusted below; leaves imbricate, concave,

ovate-lanceolate, acute; leaf margins not bordered,

entire.

گسترش:‏

بغلان:‏ قطغن،‏ دری قندوز ‏(دری سرخآب)‏ بين دوشی و

متر،‏

دوآب،‏

FRÖHLICH)

۸۰۰-۱۳۰۰

،35°30’N 68°15’E

K.H.Rechinger 19657b, 19659a

.(۱۹۶۴

کابل:‏ کوتل کوتاَندر،‏ کوتل پغمان،‏ متر،‏ ‏ی سِ‏ نتر

آهکی،‏ آگست

تشخيص:‏

ارتفاع:‏ متر،‏ يک ارتفاع غير معمول،‏ هنوز دقيقاً‏

‏معوم.‏


کوه ‏ی احجار آهکی،‏ در نزديکی آبهای جاری و

آبشارها،‏ زير آبچکانها و‏ اماکن آبپاشی شونده.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز،‏ گاهگاه به رن ‏ِگ سرخفام،‏ ارتفاع

قشر نمدی از مويکها،‏ و اکثراً‏

يک قشر آهکی در اپئين؛ برگها خشتکاریشکل،‏ مقعر،‏

تخم مرغی-نيزه ای،‏ نوک تيز؛ حاشيه های برگ فاقد کناره،‏

مکمل.‏

،O.H.Volk 2398

۴۰۰۰

،۱۹۵۱

۳۱

!R.Ochyra

۴۰۰۰-۸۰۰

۲ سانتيمتر؛ ساقه پوشيده

Bryum creberrimum Taylor, London J.Bot. 5: 54. 1846

[Ptychostomum creberrimum (Taylor) J.R.Spence & H.P.Ramsay, Phytologia 87: 23. 2005]

مترادفين ديگر:‏ & (Bruch Further synonyms: Bryum affine generic F.W.Schultz, 1871; B. cuspidatum

Schimp.) Schimp., Syn. Musc. Eur., ed. 2: 430. 1876; B. lisae De Not., Cronac. Briol. Ital. 1: 26. 1866

Distribution:

Kabul: Sher Darwasah, bei Kabul, 1840 m, A.Gilli


متر،‏

A.Gilli M53

۱۸۴۰

گسترش:‏

کابل:‏ شمال شير دروازه در کابل،‏

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH)




wet soils and rocks.

Main Characters: Plants green, reddish brown and

tomentose at base, to 4 cm tall; leaves ovatelanceolate,

crowded at stem apex, acuminate; leaf

margins recurved, bordered; costa stout, longexcurrent.



کوه ‏لای خاکها و صخرههای مرطوب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز،‏ قهوهای سرخفام،‏ قاعد ‏ٔه

قشر نمدی از مويکها؛ ارتفاع ۴ سانتيمتر؛

برگها تخممرغی-نيزهای،‏ چنگچنگی در رأسِ‏ ساقه،‏

سرسوزنی؛ حاشيه های برگ پَسخميده،‏ کناره دار،‏

ميانرگبرگ قوی،‏ طويلاً‏ بيرونبرآمده از رأس.‏

پوشيده

Bryum dichotomum Hedw., Spec. Musc. Frond.: 183. 1801

[Gemmabryum dichotomum (Hedw.) J.R.Spence & H.P.Ramsay, Phytologia 87: 66. 2005]

مترادفين ديگر:‏ B. Further synonyms: B. atropurpureum Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 4: 143. 1839;

arenarium Müll.Hal., Bot. Centralbl. 16: 122. 1883; B. balticum Nyholm & Hedenäs, Ill. Fl. Nord.

Mosses 3: 218. 1993; B. barnesii J.B.Wood, Syn. Musc. Eur., ed. 2: 471. 1876; B. bicolor Dicks., Fasc. Pl.

Crypt. Brit. 4: 16. 1801; B. dunense A.J.E.Smith & H.Whitehouse, J. Bryol. 10: 41. 1978; B. excurrens

Lindb., Bot. Not. 1886: 99. 1886; B. versicolor A.Braun ex Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 4: 145. 1839

(cf. HOLYOAK 2003, 2004)

Distribution:

Badakshan: Wakhan, Großer Pamir, Issiktal, 4900 m,

zwischen Blockwerk, 3. August 1975 H.Huss 16

(GZU), Exploration Pamir 1975, det.

H.Kürschner !

Helmand: 90 km N Girishk, 35 km N Musa Qala,

32°48’N 64°50’E, 1200 m, feuchter Carex

stenophylla Rasen, 18. März 1969 S.-W.Breckle,

det. H.Kürschner !

Altitude: 1200-4900 m, unusual amplitude, very insufficiently

known.

Ecology and Life form: Forming lax or compact short

turfs on exposed sandy or rocky soils, walls and by

roadsides.

Main Characters: Plants pale green or yellowish green.

to 2 cm tall; leaves widely ovate-lanceolate, obtuse to

acuminate; leaf margins plane; leaf bulbils present,

۴۹۰۰

آگست ۱۹۷۵،

۱۹۷۵، تشخيص:‏

گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان،‏ اپمير بزرگ،‏ در ‏ٔه اِيسيک،‏

ميان جغله سنگهای بزرگ،‏ ۳

سفر اکتشافی اپمير

متر،‏ در

H.Huss

H.

،S.-W.Breckle

۱۲۰۰

مارچ ۱۹۶۹،

16 (GZU)

!Kürschner

هلمند:‏ ۹۰ کيلومتری شمال گرشک،‏ ۳۵ کيلومتری شمال موسی

متر،‏ سبزه زار مرطوب

قلعه،‏

از

تشخيص:‏

متر ، يک ارتفاع غير معمول،‏ هنوز دقيقاً‏

‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهای سُست

و‏ متراکم کوه ‏لای خاکهای برهن ‏ٔه ريگی و‏ سنگی،‏ ‏لای

ديوارها و کنار ‏ٔه راهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ رنگپريده،‏ و‏ سبزِ‏ زردفام؛ ارتفاع

۲ سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-نيزهای هپن،‏ کُندنوک سرسوزنی؛

حاشيههای برگ مسطح؛ برآمدگیها ‏لای برگ حاضر،‏ تخم

،32°48’N 64°50’E

۱۸ ،Carex stenophylla

!H. Kürschner

ارتفاع:‏ ۴۹۰۰-۱۲۰۰


ovoid, one per leaf axil with acute primordia; costa

excurrent; capsula dark red, ovoid, with rugose

neck.

مرغی،‏ در هر محور برگ يکدانه،‏ Primordiumهای نُوکتيز؛

ميانرگبرگ بيرونبرآمده از رأس؛ کپسول سرخِ‏ تيره،‏ تخممرغی،‏

گردنِ‏ ُ لک.‏

Bryum elegans Nees, Bryol. Univ. 1: 849. 1827

[Rosulabryum elegans (Nees) Ochyra, Biodivers. Poland 3: 162. 2003]


Further synonyms: B. capillare Hedw. subsp. elegans (Nees ex Brid.) Lindb., Musc.

Scand.: 16. 1879; B. capillare Hedw. var. ferchelii (Funck ex Brid.) Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 4: 130.

1839; B. stirtonii Schimp., Syn. Musc. Eur., ed. 2: 470. 1876 (cf. HOLYOAK 2004);

Distribution:

Maydan-Wardak: Sar-i Chashma, 34°28’N 68°32’E,

3000 m, K.H.Rechinger 19760 (FRÖHLICH 1964)



wet or dry, exposed basic rocks.

Main Characters: Similar to B. capillare, but rhizoides

reddish brown, very coarsely papillose and shoots

julaceous.

۳۰۰۰

.(۱۹۶۴

گسترش:‏

ميدان-وردک:‏ سرِ‏ چشمه،‏

،34°28’N 68°32’E متر،‏

FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19659a


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوه و متراکم

‏ی صخرههای برهن ‏ٔه مرطوب و‏ خشکِ‏ قلوی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .B، capillare اما ريشهنماها قهوهای

سرخفام،‏ حاوی پستانچههای بسيار پراگنده و شاخه های کوِه

دمگربهای.‏


Bryum elwendicum C.Fehlner, Verh. Zool. Bot. Ges. Wien 33: 435. 1883

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Shahran, 3500 m, feuchte Stelle,

18. August 1974 W.Frey 74-63 !

Ghazni: Dasht-i Nawor, S-Umrahmung, 33°22’E

67°50’E, 4100 m, Vulkanit-Tuffe, Blockhalde,

04. Juni 1969 S.-W.Breckle s.n.


Ecology and Life form: Forming dense short turfs in

screes and flushes of alpine habitats.

Main Characters: Plants yellowish green, conspicoulsly

sericeous, to 2 cm tall; leaves entire, not decurrent; leaf

margins recurved; spores very large, 25-309 µm in

diameter.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه شهران،‏ متر،‏ يک محل مرطوب،‏

آگست

غزنی:‏ دشت ‏ور،‏ کوههای محاط کنند ‏ٔه جنوبی،‏

متر،‏ خاکسترهای آتشفشانی،‏ دامن ‏ٔه

سنگريزهای،‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوه و متراکم

‏ی سنگريزهها و اماکنِ‏ زيس ‏ِت آبچکان آلپاين.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ سبزِ‏ زردفام،‏ واضحاً‏ ابريشممانند،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگها مکمل،‏ به اپئين نيافتاده؛ حاشيههای

برگ پَسخميده؛ اسپورها بيشتر بزرگ،‏ به قطر

۱۸

33°22’E

۳۰۹-۲۵

۳۵۰۰

!W.Frey 74-63

.S.-W.Breckle s.n. ،۱۹۶۹

،۱۹۷۴

۴۱۰۰

۴ جون

،67°50’E

۲

.µm

Bryum funckioides J.Fröhl., Mitt. Thüring. Bot. Ges. 1: 65. 1955

Distribution:


Kabul: bei Gulbagh, 1850 m, 2. September 1949

A.Gilli M28 (FRÖHLICH 1955, holotype)


Ecology and Life form: Forming lax short turfs on moist

soil.

Main Characters: Similar to B. funkii, but plants not

bud-like and shoots not julaceous.

،۱۹۴۹ ۲ ۱۸۵۰

۱۹۵۵، هولوي).‏

گسترش:‏

شناخته شده از روی نمون ‏ٔه تيپيک.‏

کابل:‏ در نزديکی گلباغ،‏

سپتامبر متر،‏




و متراکم ‏ی خاکهای مرطوب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .B، funkii اما گياهان نه پُندُکمانند

و نه شاخههای کوهِ‏ دمگربهای.‏


Bryum funkii Schwägr., Spec. Musc. Frond. 1: 89. 1816

[Gemmabryum funkii (Schwägr.) J.R.Spence, Phytologia 91: 498. 2009]

Distribution:


Steinschutt, 4. August 1975 H Huss 13 (GZU)

Exploration Pamir 1975, det. H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming lax short turfs on

calcareous rock ledges and grasslands.

Main Characters: Plants bud-like, pale green to

yellowish, to 1 cm tall; shoots julaceous; leaves

imbricate, widely ovate, concave; leaf margins plane,

border indistinct; costa excurrent.

گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان،‏ اپمير بزرگ،‏ در ‏ٔه اِيسيک،‏ متر،‏

سفر اکتشافی اپمير

آگست

۴

۴۹۰۰

H.Huss 13 (GZU)

!H.Kürschner

،۱۹۷۵

۱۹۷۵، تشخيص:‏

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏معوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوه و سُست

‏ی تيغههای صخرههای آهکی و سبزه زارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهان پُندُکمانند،‏ سبزِ‏ رنگپريده زردفام،‏

ارتفاع ۱ سانتيمتر،‏ شاخههای کوهِ‏ دمگربهای؛ برگها

خشتکاریشکل،‏ تخممرغی هپن،‏ مقعر؛ حاشيههای برگ مسطح،‏

کنارهها ‏مری؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده از رأس.‏

Bryum kunzei Hornsch., Flora 2: 90. 1819

[Ptychostomum kunzei (Hornsch.) J.R.Spence, Phytologia 89: 113. 2007]


Further synonyms: Bryum caespiticium Hedw. var. imbricatum Bruch & Schimp., Bryol.

Eur. 4: 140. 1839; B. caespiticium Hedw. var. kunzei (Hornsch.) Braithw., Brit. Moss Fl. 2: 175. 1892 (cf.

HOLYOAK 2003)


Distribution:

Badakshan: Wakhan, Khandud-Tal, 4200 m, 28. August

1968 E.Koblmüller, det. H.Kürschner !

Badakshan: Wakhan, Khandud-Tal, Lemkhogruppe,

4370 m, 28. August 1968 E.Koblmüller, det.

H.Kürschner !

Bamyan: Hindukusch, 60 miles N of Shibar pass, 5000 ft.,

limestone cliffs, P. & P.Furse M57a (TOWNSEND

1966)

Ghazni: 10 km N Ghazni, 2400 m, Gneissfelsen, 22.

März 1965 S.-W.Breckle, det. W.Frey &

H.Kürschner !

Kabul: Paghmanfluß bei Kabul, 1910 m, A.Gilli M39

(FRÖHLICH 1955)

Laghman: E-Afghanistan, Schlucht bei der Hängebrücke

über den Kabulfluß zwischen Jalalabad und

Laghman, 700 m, A.Gilli M33 (FRÖHLICH 1955)

Laghman: Alingar, 1000 m, Felswand, 7. April 1969 S.-

W.Breckle, det. W.Frey & H.Kürschner !




exposed calcareous or siliceous soils, on rocks and

walls.

Main Characters: Very similar to B. caespiticium, but

leaf margins plane and excurrent costa reflexed.

۲۸

۴۲۰۰

گسترش:‏



!H.Kürschner تشخيص:‏ ،E.Koblmüller

۴۳۷۰

،۱۹۶۸

بدخشان:‏ واخان،‏ در ‏ٔه خاندود،‏ گروپ ‏ِلمکوه،‏

آگست

متر،‏

،E.Koblmüller تشخيص:‏

،۱۹۶۸

۲۸

!H.Kürschner

‏ميان:‏ هندوکش،‏ در ۶۰ مِيلی شمال کوتل شِ‏ برَ‏ ، ۵۰۰۰ فُت،‏

تيغه های طبقاتِ‏ آهکی،‏

P. & P.Furse M57a

TOWNSEND)

۲۴۰۰

.(۱۹۶۶

غزنی:‏ ۱۰ کليومتری شمال غزنی،‏

گنايز،‏ مارچ

متر،‏ صخرههای

تشخيص:‏

متر،‏

A.Gilli

،S.-W.Breckle

۱۹۱۰

،۱۹۶۵

۲۲


کابل:‏ دری پغمان در نزديکی کابل،‏

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH) M39

لغمان:‏ شرق افغانستان،‏ تنگنا در نزديکی پل لرزانک ‏لای

دری کابل بين جلالآد و لغمان،‏ متر،‏

A.Gilli

۷۰۰

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH) M33

لغمان:‏ الينگار،‏ متر،‏ ديوار صخرهای،‏ اپريل

تشخيص:‏


‏معلو.‏


و متراکم ‏لای خاکهای برهن ‏ٔه آهکی و‏ سيليکاتی،‏ ‏لای

صخرهها و ديوارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به

های برگ مسطح و ميانرگبرگ بيرونبرآمده خميده به بيرون.‏

،۱۹۶۹

۷


.B، caespiticium اما حاشيه

۴۴۰۰-۷۰۰

۱۰۰۰

،S.-W.Breckle

Bryum lanatum (P.Beauv.) Brid., Muscol. Recent. Suppl. 3: 20. 1817

مترادف:‏ Syn. B. argenteum Hedw. var. lanatum (P.Beauv.) Hampe, Linnaea

13: 44. 1839

Distribution:

Balkh: Mazar-i Sharif, Balkh-Fluß über Aq Kupruk,

36°05’N 66°52’E, 700-800 m, K.H.Rechinger

19685 (FRÖHLICH 1964)

Kabul: W Sher Darwasah, 1840 m, A.Gilli M33a,

M49 (FRÖHLICH 1955)

Kabul: Paghmangebirge, 2480 m, 1. Juli 1949 A.Gilli

(GILLI 1969)



disturbed soils, dry grassland, slopes and exposed

rocks.

Main Characters: Very similar to B. argenteum, but

leaves abruptly narrowed to hyaline apex and costa

excurrent. Treated by some authors only as a xerophytic

modification of B. argenteum.

گسترش:‏

بلخ:‏ مزار شريف،‏ دری بلخ ‏لاتر از آق کُپرُک،‏

متر،‏

36°05’N

K.H.Rechinger 19685

متر،‏

A.Gilli M33a, M49

،۱۹۴۹

A.Gilli

۷۰۰-۸۰۰ ،66°52’E


۱۸۴۰


۱ ۲۴۸۰

.(۱۹۶۹ GILLI)

۲۵۰۰-۷۰۰


کابل:‏ کوه پغمان،‏




و متراکم ‏لای خاکهای وارونهشده،‏ سبزه زارهای خشک و

صخرههای برهنه.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به .B، argenteum اما برگ

ها به تُندی ‏ريکشده به يک رأسِ‏ شفاف،‏ ميانرگبرگ بيرون

برآمده.‏ عملشده از جانب برخی از دانشمندان فقط بعنوان يک

شکل تغييرفتهٔ‏ زيروفايتيک

از .B. argenteum


Bryum neodamense Itzigs., Syn. Musc. Frond. 1: 258. 1849

[Ptychostomum neodamense (Itzigs.) J.R.Spence, Phytologia 87: 21. 2005


Further synonyms: B. neodamense Itzigs. var. ovatum (Lange & C.E.O.Jensen) Lindb. &

Arnell, Kongl. Svensk. Vetensk. Acad. Handl., n.s. 23: 34. 1890; B. pseudotriquetrum (Hedw.) P.Gaertn.

E.Mey. & Scherb. subsp. neodamense (Itzigs.) J.J.Amann, Rev. Bryol. 20: 44. 1893

Distribution:

Baghlan: Salang pass, just N of the Salang tunnel,

3100 m, moist meadows at the snow lay areas, 23

July 1972 I.Kukkonen 4925 (H), det.

H.Kürschner !


BIZOT 1971).

Baghlan: c. 3 km N of Salang tunnel, 2880 m, along a

snow-lay running small brook, 12 May 1972



Ecology and Life form: Forming lax tall turfs in

flushes.

Main Characters: Plants robust, reddish green, to 10 cm

tall; leaves spreading, ovate-oblong, concave; leaf

margins finely crenulate, bodered by 3-5 rows of

narrow cells; costa reaching leaf apex.

گسترش:‏

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ درست در شما تونل،‏ ۳۱۰۰ متر،‏ مرغزار

نمناک در ساح ‏ٔه برف های ذوب شده،‏ جولای

۲۳

،۱۹۷۲ (H) ،I.Kukkonen 4925 تشخيص:‏

!H.Kürschner

KILBERTUS & ) ۳۴۰۰-۳۳۰۰

۲۸۸۰

برف،‏ ۱۲


متر

.(۱۹۷۱ BIZOT

بغلان:‏ حدودِ‏ ‎۳‎کيلومتر شمال تونل سالنگ،‏

امتداد يک جويچ ‏ٔه ‏ريکِ‏ منشأ گرفته از طبق ‏ٔه

متر،‏ در

مِی


،۱۹۷۲

۴۰۰۰-۲۸۰۰



و طويل در اماکن آبچکان.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهان قویاندام،‏ سبز سرخفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها گسترده،‏ تخممرغی-درازنما،‏ مقعر؛ حاشيههای

برگ ظريفاً‏ کنگرهای،‏ ‏کنارههای متشکل از ۵-۳ رده از سلول

های ‏ريک؛ ميانرگبرگ بسطفته رأس برگ.‏

۱۰


Bryum pallens Sw. ex anon., Monthly Rev. 34: 538. 1801

[Ptychostomum pallens (Sw. ex anon.) J.R.Spence, Phytologia 87: 21. 2005]

مترادفين ديگر:‏ Eur. 4: 156. 1846 Further synonyms: Bryum oeneum Blytt ex Bruch & Schimp., Bryol.

(cf. HOLYOAK 2004; B. pallens Sw. var. fallax Jur., Laubm.-Fl. Oesterr.-Ung. 287. 1882; B. rutilans Brid.,

Bryol. Univ. 1: 684. 1826; B. subelegans Kindb., Skand. Bladmossfl. 176. 1903 (cf. HOLYOAK 2004)

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Parshui, 4100 m, Flußufer, auf

Urgestein, 27. Juli 1965 W.Frey !


m, in small brook running from snow lay, 23. July

1972 P.Uotila 18791 (H), det. W.Frey &

H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming dense tall turfs on wet

or seeping soils and rocks by streams.

Main Characters: Plants dark green to wine coloured,

to 6 cm tall; leaves ovate-lanceolate, acute; leaf

margins recurved, border bistratose; costa reaching

leaf apex.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه پَرشوئی،‏ متر،‏ لب در،‏ ‏لای حجر

مادری،‏

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ در ۲ کيلومتری شمال تونل،‏ متر،‏

در امتداد يک جويچ ‏ٔه ‏ريک منشأ گرفته از طبق ‏ٔه

جولای

۳۰۰۰

برف،‏ ۲۳

!W.Frey

۴۱۰۰

۲۷ جولای ،۱۹۶۵

،۱۹۷۲ (H) ،P.Uotila 18791 تشخيص:‏



اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و طويل ‏لای خاک

های مرطوب و‏ مشبوع از آب و صخرهها در امتداد آای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک سرخِ‏ قرمزی،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ نوکتيز؛ حاشيههای

برگ پَسخميده،‏ کنارهها بُرسکدار؛ ميانرگبرگ بسطفته رأس

برگ.‏

۴۱۰۰-۳۰۰۰

۶


Bryum pallescens Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 1: 107. 1816

[Ptychostomum pallescens (Schwägr.) J.R.Spence, Phytologia 87: 21. 2005]


Further synonyms: Bryum capillare Hedw. subsp. cenomanicum Podp., Roz. Česk. Ak.

Vĕd, TY. 2, Vĕdy Mat. PYír. 10: 68. 1901; B. cirrhatum Hoppe & Hornsch., Flora 2: 190. 1819; B.

dalachanicum Jur. & Milde, Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien 20: 596. 1870; B. juratzkae Milde, Verh. Zool.-

Bot. Ges. Wien 20: 596. 1870; B. lonchocaulon Müll.Hal., Flora 58: 93. 1875; B. obconicum Hornsch. ex

Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 4: 129. 1839; B. pallescens Schwägr. var. contextum (Hoppe & Hornsch.)

Fürnr., Flora 12: 36. 1829 (cf. Ros ET AL. 2013); B. pallescens Schwägr. var. subrotundum (Brid.) Bruch &

Schimp., Bryol. Eur. 4: 122. 1839; B. subrotundum Brid., Musc. Recent. Suppl. 3: 29. 1817

Distribution:

Badakshan: Suigal, 4000 m, 1972 A.J.Bolton C5, det.

H.Kürschner !

Bamyan: Koh-i Baba: oberhalb des Sard Darrah bei

Bamyan, 4000 m, A.Gilli M128 (FRÖHLICH 1955).

Bamyan: Koh-i Baba, Sard Darrah, 4320 m,

Schutthalde, A.Gilli M127 (FRÖHLICH 1955, as

Bryum pallescens var. subrotundum).

Bamyan: Band-i Amir, 34°23’N 67°17’E, 2800 m,


Ghor: Mullah Allah 12 km SW Taiwara, 33°30’N

64°24’E, 2200-2300 m, K.H.Rechinger 19785a,

19786, 19788 (FRÖHLICH 1964).

Kabul: Paghmantal, 2340 m, A.Gilli M4 (FRÖHLICH

1955).


1955).



Ecology and Life form: Forming dense and compact tall

turfs on wet soils, rocks and walls.

Main Characters: Plants green, reddish below, to 7 cm

tall; rhizoids on stems abundant; leaves ovatelanceolate,

acuminate; leaf margins recurved, bordered

by 3-5 rows of cells, dentate towards apex; costa

stout, excurrent.

،۱۹۷۲

،A.J.Bolton C5

متر،‏

A.Gilli

۴۰۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ سُويگَل،‏ متر،‏

تشخيص:‏

‏ميان:‏ کوهِ‏ ، ‏تر از سردر ‏ٔه ‏ميان،‏

.(۱۹۵۵

۴۳۲۰

۴۰۰۰

!H.Kürschner

FRÖHLICH) M128

‏ميان:‏ کوهِ‏ ، سردره،‏

ای،‏

متر،‏ در يک دامن ‏ٔه سنگريزه

۱۹۵۵، منحيثِ‏

۲۸۰۰

.(۱۹۶۴


.(Bryum pallescens var. subrotundum


متر،‏

33°30’N

K.H.Rechinger

FRÖHLICH)

،34°23’N 67°17’E


غور:‏ ملا الله،‏ در ۱۲ کليومتری جنوبغرب تَيوَره،‏

متر،‏

.(۱۹۶۴

۲۲۰۰-۲۳۰۰

،64°24’E

FRÖHLICH) 19785a, 19786, 19788

متر،‏

A.Gilli M4


۲۳۴۰

۲۸۰۰


.(۱۹۵۵


.(۱۹۵۵


‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و فشرد ‏ٔه

طويل ‏ی خاکهای مرطوب،‏ صخرهها و ديوارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز،‏ سرخفام در اپئين،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ ريشهنماها ‏ی ساقه وافر؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏

سرسوزنی؛ حاشيه های برگ پَسخميده،‏ کناره های حاشيه

متشکل از رده از سلولها،‏ دندانهدار به سمتِ‏ رأس؛

ميانرگبرگ قوی،‏ بسطفته رأس برگ.‏

۷

۴۴۰۰-۲۳۰۰

۵-۳


Bryum pseudotriquetrum (Hedw.) P.Gaertn., E.Mey. & Scherb., Oekon. Fl. Wetterau 3: 102. 1802

[Ptychostomum pseudotriquetrum (Hedw.) J.R.Spence & H.P.Ramsay, Phytologia 87: 23. 2005]

var. bimum (Schreb.) D.T.Holyoak & N.Pedersen, J. Bryol. 29: 120. 2007

Syn. Bryum bimum (Schreb.) Turner, Musc. Hibern. Spic. 127. 1804; B.

pseudotriquetrum (Hedw.) P.Gaertn., E.Mey. & Scherb. var. bimum (Schreb.) Lilj., Utkast Svensk. Fl.,

ed. 3: 553. 1816; Plagiobryum bimum (Schreb.) N.Pedersen, Bryologist 108: 126. 2005; Ptychostomum

bimum (Schreb.) J.R.Spence, Phytologia 87: 20. 2005

واريته:‏


Distribution:

Bamyan: Koh-i Baba, Sard Darra bei Bamyan, 3350

m, Sumpfwiese, A.Gilli M129 (FRÖHLICH 1955)

Bamyan: 40 km W Bamyan, 34°48’N 67°30’E, 3100

m, auf Salz-Akali-Flächen, 11. September 1976

S.-W.Breckle 4787A, det. H.Kürschner !


1955).

Panshir: Porandéfluß, 2800 m, A.Gilli M97 (FRÖHLICH

1955).



turfs on wet ground, in fens, bogs, flushes, and by

streams.

Main Characters: Similar to var. pseudotriquetrum, but

plants smaller (to 2 cm tall) and monoecious.

گسترش:‏

‏ميان:‏ کوهِ‏ ، سردره نزديک ‏ميان،‏ متر،‏ سبزهزار

‏تق،‏

‏ميان:‏ ‎۴۰‎کيلومتری غرب ‏ميان،‏ N’34°48، E’67°30 ۳۱۰۰ متر،‏

‏ی يک سطح پوشيده نمکيات قلوی،‏ ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۶،

۳۳۵۰

.(۱۹۵۵


!H.Kürschner تشخيص:‏ ،S.-W.Breckle 4787A

۲۵۴۰ متر،‏ FRÖHLICH) A.Gilli M11

۲۸۰۰ متر،‏ FRÖHLICH) A.Gilli M97


.(۱۹۵۵

پنجشير:‏ دری پُرَندِه،‏

.(۱۹۵۵

۳۴۰۰-۲۵۰۰



و فشرد ‏ٔه طويل ‏ی اماکن مرطوب،‏ در دلدلزارها،‏ ‏تها،‏

اماکن آبچکان و آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به ،var. pseudotriquetrum اما گياهانِ‏

کوچکتر سانتيمتر)‏ و يکخانهای.‏

‏(ارتفاع ۲


واريته:‏ var. pseudotriquetrum

مترادفين ديگر:‏ 42: Further synonyms: Bryum amblyodon Müll.Hal., Linnaea

293. 1879; B. castaneum I.Hagen, Kongel. Norske Vidensk. Selsk. Skr.

(Trondheim) 1904: 3. 1904[1905]; B. pseudotriquetrum (Hedw.) P.Gaertn.

E.Mey. & Scherb. var. cavifolium Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 76. 1856; B.

pseudotriquetrum (Hedw.) P.Gaertn., E.Mey. & Scherb. var. latifolium

(Lindb.) Limpr., Laubm. Deutschl. 2: 442. 1892; B. subneodamense Kindb.,

Rev. Bryol. 32: 34. 1905; B. ventricosum Relh., Fl. Cantabr., ed. 2: 427.

1802; Plagiobryum pseudotriquetrum (Hedw.) N.Pedersen, Bryologist 108:

127. 2005; Ptychostomum subneodamense (Kindb.) J.R.Spence, Phytoneuron

2013-3: 1. 2013

Distribution:


Quellflur, 25. August 1975 H.Huss 8, 10 (GZU),

Exploration Pamir 1975, det. H.Kürschner !

Badakshan: Darrah-i Shahran, 3800 m, Quelle, 18.



August 1974 W.Frey 74-27, 74-28 !

Baghlan: Andarab-Tal, Flussufer S von Darrah-i Shu

im Taganak-Tal, 2500 m, 4. Juni 1965 D.Podlech



K.H.Rechinger 19734a (FRÖHLICH 1964).

Bamyan: Band-i Amir, 34°49’N 67°11’E, 2900 m, 9.

Juli 1969 S.-W.Breckle, det. H.Kürschner !

Bamyan: Band-i Amir, Koh-i Jak Ruya,, 3600 m, an

einer Quelle, 16.September 1970, D.Dieterle

839, det. H.Kürschner !

Kabul: Paghmantal, 34°36’N 68°56’E, , 2300-2870

m, K.H.Rechinger 19706 (FRÖHLICH 1964)

Kabul: Quelle bei Baba Qashkhar, 25 km NE Kabul,

2100 m, 17. Juli 1969 D.Podlech (M), det.

H.Kürschner !

Parwan: 20 km N of Charikar, 5 km N of Tajekan,

1700 m, brook fed, 23 May 1972 P.Uotila 17167

(H), det. W.Frey & H.Kürschner !




turfs on wet ground, in fens, bogs, flushes, and by

streams.

Main Characters: Plants large, glossy, green to dark

green, to 15 cm tall; stems with tomentum below;

leaves ovate-lanceolate, decurrent; leaf margins

strongly recurved, bordered by 3-5 cells; border

unistratose; costa stout, excurrent.

۳۵۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان،‏ اپمير بزرگ،‏ در ‏ٔه اِيسيک،‏

چشمه،‏ آگست

اکتشافی اپمير ۱۹۷۵، تشخيص:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه ‏َشهران،‏ متر،‏ چشمه،‏

متر،‏ لب

(GZU) ،H.Huss 8, 10 سفر

!H.Kürschner

۱۸ آگست

۲

،۱۹۷۵

۳۸۰۰

۲۵

!W.Frey 74-64

۲۷۰۰

،۱۹۷۴



آگست

!W.Frey 74-27, 74-28

،۱۹۷۴

بغلان:‏ در ‏ٔه اندراب،‏ لب در‏ در جنوبِ‏ در ‏ٔه شُو در در ‏ٔه

تَگانَک،‏ متر،‏ جون

تشخيص:‏

متر،‏


،D.Podlech (M)

،۱۹۶۵

۲۸۰۰

.(۱۹۶۴

۹ ۲۹۰۰

۴

۲۵۰۰

!H.Kürschner

،34°23’N 67°17’E


متر،‏ جولای


تشخيص:‏

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ در ‏ٔه جَکرو،‏ متر،‏ در يک چشمه،‏

تشخيص:‏

سپتامبر

!H.Kürschner

،

۲۳۰۰-۲۸۷۰

.(۱۹۶۴

،34°23’N 67°17’E

،S.-W.Breckle

۳۶۰۰

D.Dieterle 839

،۱۹۷۰

،۱۹۶۹

۱۶

!H.Kürschner


،34°36’N 68°56’E متر،‏


کابل:‏ چشمه در ‏به قَشخار،‏ ۲۵ کيلومتر شمالشرقِ‏ کابل،‏


تشخيص:‏

پروان:‏ ۲۰ کيلومتری شمال چاريکار،‏ ۵ کيلومتری شمال ‏جکان،‏

ساح ‏ٔه پُر از جويکها،‏ مِی

تشخيص:‏


‏معلوم.‏


و فشرد ‏ٔه طويل ‏لای اماکن مرطوب،‏ در دلدلزارها،‏ ‏تلاقها،‏

اماکن آبچکان و آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ بزرگ،‏ بُراق،‏ سبز سبز ‏ريک،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ ساقهها نمدی از مويکها در اپئين؛ برگها تخم

مرغی-نيزهای،‏ لبههای به اپئين آويخته،‏ حاشيههای برگشديداً‏

پَسخميده،‏ کنارههای متشکل از ۵-۳ رده از سلولها؛ کنارهها

يک لايهای؛ ميانرگبرگ قوی،‏ بيرونبرآمده از رأس.‏

،D.Podlech (M)

،۱۹۶۹

،۱۹۷۲

۱۷

!H.Kürschner

۲۳

P.Uotila 17167


۳۸۰۰-۱۷۰۰

۲۱۰۰

،(H)

۱۵


Bryum purpureo-lucidum J.Fröhl., Mitt. Thüring. Bot. Ges. 1: 66. 1955

Distribution:

Known only from the type

Kapisa: Hindukusch, Nejrabtal, 3210 m, 13.

September 1951 A.Gilli M138 (FRÖHLICH 1955,

holotype).


Ecology and Life form: Forming short turfs on moist

soils.

Main Characters: Plants small, shiny, brownish green,

reddish at base to 0.5 cm tall; leaves erect, lanceolate;

leaf margins bordered by 2 rows of elongated cells;

costa stout, long-excurrent.

۱۳

،۱۹۵۵

گسترش:‏

شناخته شده فقط از روی نمون ‏ٔه تيپيک.‏

کاپيسا:‏ هندوکش،‏ در ‏ٔه نجراب،‏

۳۱۲۰ سپتامبر متر،‏

FRÖHLICH)

A.Gilli

M138

،۱۹۵۱

هولوي).‏



‏لای خاکهای مرطوب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ بُراق،‏ سبز قهوهایفام،‏ سرخفام

در قاعده،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگها ايستاده،‏ نيزهای؛

حاشيههای برگ‏ کنارههای متشکل از رده از سلولهای

طويلشده؛ ميانرگبرگ قوی،‏ طويلاً‏ بيرونشده از رأس.‏

۲

۰،۵

Bryum recurvulum Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 74. 1859

Distribution:



Baghlan: Salang pass, just N of the Salang tunnel, 3100

m, moist meadows at the snow-lay areas, 23 July

1972 I.Kukkonen 7444 (H), det. W.Frey &

H.Kürschner !

Baghlan: 15 km NW of the Salang tunnel, 2350 m,

river side and moist meadow, 12 May 1972

P.Uotila 16553 (H), det. W.Frey & H.Kürschner!

Kabul: Kabul-Paghman Mts., above village, 2600-

2700 m, dry rocks, 11 May 1962 I.C.Hedge &

P.Wendelbo 3147 (E), det. H.Ochi !


Ecology and Life form: Forming short turfs on

calcareous rocks.

Main Characters: Plants small, to 2 cm tall; leaves ovatelanceolate,

uniformly arranged along stem; basal cells

enlarged, forming a distinct ring; costa strongly

excurrent.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ متر،‏ ‏لای خاک نمناک،‏

آگست


مرغزار نمناک در ساح ‏ٔه برفهای ذوب شده،‏ ۲۳ جولای

۴

۳۱۰۰

۳۶۰۰

!W.Frey 74-33

،۱۹۷۴

،۱۹۷۲ (H) ،I.Kukkonen 7444 تشخيص:‏

!H.Kürschner

۲۳۵۰

،۱۹۷۲

بغلان:‏ ‎۱۵‎کليومتر شمالغرب تونل سالنگ،‏

در‏ و مرغزار نمناک،‏ مِی

متر،‏ لب

۱۲

P.Uotila 16553


۲۷۰۰-۲۶۰۰

،۱۹۶۲

(H)، تشخيص:‏

کابل:‏ کوههای پغمان،‏ ‏لاتر از قريه،‏

صخر ‏ٔه خشک،‏ مِی

متر،‏

۱۱

I.C.Hedge &

!H.Ochi تشخيص:‏ ،P.Wendelbo 3147 (E)



‏لای صخرههای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع ۲ سانتيمتر؛ برگها

تخممرغی-نيزهای،‏ بشکل يکنواخت آراسته در امتداد ساقه؛

۳۶۰۰-۲۳۰۰

سلول های قاعدهای بزرگشده،‏ تشکيلدهند ‏ٔه يک حلق ‏ٔه

واضح؛ ميانرگبرگ شديداً‏ بيرونشده از رأس.‏


Bryum schleicheri Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 1: 113. 1816

[Ptychostomum schleicheri (Schwägr.) J.R.Spence, Phytologia 87: 22. 2005]

مترادفين ديگر:‏ Syn. Further synonyms: Bryum schleicheri Schwägr. var. latifolium (Schwägr.) Schimp.,

Musc. Eur., ed. 2: 463. 1876; B. turbinatum (Hedw.) Turner var. latifolium (Schwägr.) Bruch & Schimp.,

Bryol. Eur. 4: 135. 1839; B. turbinatum (Hedw.) Turner subsp. schleicheri (Schwägr.) Kindb., Bih. Kongl.

Svenska Vetensk.-Akad. Handl. 7(9): 68. 1883

Distribution:

Badakshan: Wakhan, Kotal-e Wazit, 37°04’N

72°52’E, 4600 m, Seeufer, 9 August 1968 S.-


Badakshan: Tebak Tal, 2000 m, P. & P.Furse 68

(TOWNSEND 1966, as B. schleicheri var.

latifolium).

Badakshan: Darrah-i Jokham, 1800 m, Bachufer, 29.

Juli 1974 W.Frey 74-11, 7-13 p.pte. !


1971).

Baghlan: Salang pass, c. 2 km N of Salang tunnel, 3000

m, in a small brook running from snow-lay, 23

July 1972 P.Uotila 18783, 18787, 18811 (H), det.

H.Kürschner !

Baghlan: Salang Pass, 35°19’N 69°02’E, 3600m, 8.

August 1969 U.Breckle s.n., det. H.Kürschner !

Bamyan: Bamyan, 2800 m (KILBERTUS & BIZOT 1971)


1971).

Bamyan: Band-i Amir, 2900 m, A.Gilli M135, M137

(FRÖHLICH 1955).

Ghazni: zwischen Kotal-e Ketschru und Miradina,

33°25’N 66°45’E, SW Sang-i Masha, 2700-3200


Kabul: Paghmangebirge, oberhalb Begtut, 2900 m,

A.Gilli M119, M121, M121b, M124 (FRÖHLICH

1955).

۴۶۰۰

،37°04’N 72°52’E

،S.-W.Breckle

P. & P.Furse 68

B. schleicheri var.

۲۹

،۱۹۶۸

گسترش:‏


متر،‏ لب جهيل،‏ آگست

تشخيص:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه تَيبَک،‏ متر،‏

۹

!H.Kürschner

۲۰۰۰

۱۹۶۶، منحيث

۱۸۰۰

TOWNSEND)

.(latifolium



جولای

!W.Frey 74-11, 7-13 p.pte.

KILBERTUS & BIZOT)

،۱۹۷۴

بغلان:‏ سمتِ‏ شمال کوتل سالنگ

.(۱۹۷۱

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ حدود ۲ کيلومتر شمال تونل،‏ ۳۰۰۰

متر،‏ يک جويک ‏ريکِ‏ سرچشمه گرفته از طبق ‏ٔه برف،‏

،P.Uotila 18783, 18787, 18811 (H)

!H.Kürschner

۸

۲۳ جولای ،۱۹۷۲

تشخيص:‏

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏‎69°02’E N’35°19،

۳۶۰۰

آگست ۱۹۶۹،


۲۹۰۰

.(۱۹۷۱

۲۹۰۰


متر،‏

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،U.Breckle s.n.

KILBERTUS & BIZOT)

A.Gilli M135, M137

،33°25’N 66°45’E

۳۲۰۰-۲۷۰۰

.(۱۹۶۴

۲۹۰۰




متر

متر

غزنی:‏ بين کوتل کِچرُو و مير آدينه،‏

جنوبغرب سنگِ‏ ماشه،‏

متر،‏


کابل:‏ کوههای پغمان،‏

‏لاتر از بيگ توت،‏

متر،‏

FRÖHLICH)

A.Gilli M119, M121, M121b, M124

.(۱۹۵۵


Kunar: Shurigal, 2 km S of Pachystorm, 3800 m,

spring, 15 August 1969 Overmire, det.

H.Kürschner !


Shashgal, 3400 m, an einem Bach, 27. August

1969 D.Podlech (M), det. H.Kürschner !

Nuristan: Pashuki, 4 August 1955 S.Kitamura SK37

(Kitagawa 1964, as B. schleicheri var.

latifolium).

Nuristan: Kantiwo Fluß oberhalb Brubruts, 2600 m,

Deutsche Híndukusch Expedition 1935

(HERZOG 1938, as B. schleicheri var. latifolium).



Ecology and Life form: Forming loose tall turfs in

flushes and on wet soils by streams.

Main Characters: Plants robust, light green, sometimes

copper tinged, to 10 cm tall; leaves widely ovate,

acute, concave; leaf margins plane; costa ending

below leaf apex or excurrent; laminal cells lax.

۲ کيلومتری

،۱۹۶۹ ۱۵

کنر:‏ شُوريگَل،‏

چشمه،‏

آگست

جنوب پَچی ستروم،‏‎۳۸۰۰‎ متر،‏

،Overmire تشخيص:‏

!H.Kürschner

نورستان:‏ دره های معاونِ‏ در ‏ٔه بَشگل،‏ اپئين در ‏ٔه شَشگَل،‏

متر،‏ در يک جوی،‏ آگست

۱۹۶۹

۲۷

S.Kitamura SK37

B. schleicheri var.

۳۴۰۰

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،D.Podlech (M)

،۱۹۵۵ ۴

۱۹۶۴، منحيث

نورستان:‏ پَشُوکی،‏

آگست

KITAGAWA)

.(latifolium

۲۶۰۰

۱۹۳۵

،۱۹۳۸ منحيث .(B. schleicheri var. latifolium

۴۶۰۰ -۱۸۰۰

نورستان:‏ دری کَنتِيوو ‏تر از بُروبُروست،‏


متر،‏

HERZOG)


‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای ‏متراکم و طويل در

اماکن آبچکان،‏ ‏ی خاکهای مرطوب در امتداد آای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ قوی،‏ سبزِ‏ روشن،‏ گاهگاه رنگ مِس

فام،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگ ها تخم مرغی هپن،‏ نوک تيز،‏

مقعر؛ حاشيههای برگ مسطح؛ ميانرگبرگ انجاميده در زير رأس

برگ و‏ بيرونبرآمده از رأس؛ سلولهای ورقهای سُست.‏

۱۰

Bryum syriacum Lorentz, Abh. Ak. Wiss. Berlin 1867: 45. 1868

واريته:‏ var. humile Schiffn., Ann. Naturhist. Mus. Wien 27: 497. 1913

Distribution:


K.H.Rechinger 19750 (FRÖHLICH 1964)

Kabul: Paghmantal, 34°36’N 68°56’E, 2300-2800

m, K.H.Rechinger 19705a, 19709a (FRÖHLICH

1964)



wet soils by streams and in flushes.

Main Characters: Close to var. syriacum, but leaf

margins plane. Very similar to B. turbinatum and

treated as a synonym by some authors (BILEWSKY

1965).

۲۸۰۰

.(۱۹۶۴

۲۳۰۰-۲۸۰۰

گسترش:‏


،34°33’N 67°17’E



متر،‏

FRÖHLICH)

،34°36’N 68°56’E

K.H.Rechinger 19705a, 19709a

.(۱۹۶۴


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و کوه ‏ی

خاکهای مرطوب در امتداد آبهای جاری و اماک ‏ِن آبچکان.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ از اقارب نزدي ‏ِک

های برگ مسطح.‏ بسيار مشابه به و از

جانب برخی از محققين عملشده بعنوان يک گون ‏ٔه مترادف ‏(به

اساس

،var. syriacum اما حاشيه

B. turbinatum

.(۱۹۶۵ BILEWSKY


Distribution:

واريته var. syriacum

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3850 m, Quellflur, 4.

August 1974 W.Frey 74-38, 74-43 !

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3400 m, Quellflur, 5.



K.H.Rechinger 19743a, 19744 (FRÖHLICH 1964).

Ghazni: Sar-Ab, 40 km NW Ghazni, 33°38’N

67°50’E, 2500 m, K.H.Rechinger 19724

(FRÖHLICH 1964).

Kabul: Paghmantal, 34°36’N 68°56’E, 2300-2800 m,

K.H.Rechinger 19705b, 19707 (FRÖHLICH

1964).

Kabul: Djaruz, Kuh Korokh W Kabul, 34°27’N

68°55’E, 2000 m, K.H.Rechinger 197238

(FRÖHLICH 1964).

Kabul: Paghmangebirge über Ged Tut, 2900 m,



1955).

Panshir: Panjir Schlucht bei Gulbahar, 1700 m,

A.Gilli M57,M 65 (FRÖHLICH 1955).

Panshir: Porande-Tal, 1950 m, A.Gilli M59

(FRÖHLICH 1955).

Panshir: Porande-Tal, 2800 m, A.Gilli M98

(FRÖHLICH 1955).

Panshir: Shingar im Porande-Tal NE Basarak, 2200

m, A.Gilli M103a (FRÖHLICH 1955).





Main Characters: Plants green to pinkish, to 3.5 cm tall;

leaves ovate-triangular, acuminate, often shrunken and

contorted when dry; leaf margins reflexd below,

toothed above; capsule broadly pyriform, hardly longer

than wide, with short neck (turbinate). Very similar to

B. turbinatum and treated as a synonym by some

authors (BILEWSKY 1965).

۴

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏‎۳۸۵۰‎ متر،‏ لب چشمه،‏

آگست

۵

!W.Frey 74-38, 74-43

،۱۹۷۴

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏‎۳۴۰۰‎ متر،‏ لب چشمه،‏

آگست

متر،‏

K.H.Rechinger

!W.Frey 74-41 ،۱۹۷۴

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ N’34°1، E’67°1 ۲۸۰۰

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) 19743a, 19744

،33°38’N 67°50’E

K.H.Rechinger 19743a, 19724

۲۳۰۰-۲۸۰۰

غزنی:‏ سرآب،‏ ‎۴۰‎کيلومتر شمالغرب غزنی،‏

متر،‏

.(۱۹۶۴

۲۵۰۰

FRÖHLICH)


متر،‏

FRÖHLICH)

،34°36’N 68°56’E

K.H.Rechinger 19705b, 19707

.(۱۹۶۴

کابل:‏ جاروز،‏ کوهِ‏ قرغ در غرب کابل،‏

متر،‏

،34°27’N 68°55’E


A.Gilli

۲۹۰۰

۲۰۰۰

.(۱۹۶۴

کابل:‏ کو ‏ٔه پغمان،‏ ‏تر از گِيدتوت،‏

متر،‏

FRÖHLICH)

متر،‏

A.Gilli

FRÖHLICH)

A.Gilli M93

.(۱۹۵۵

۱۷۰۰

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH) M120

کُنر:‏ بريکوت،‏ ۸۵۰

متر،‏

.(۱۹۵۵

پنجشير:‏ تنگی پنجشير نزديک گلبهار،‏

متر،‏

A.Gilli M59


۲۲۰۰

FRÖHLICH) M57, M65

پنجشير:‏ در ‏ٔه پُرَندِه،‏ ۱۹۵۰

.(۱۹۵۵

پنجشير:‏ در ‏ٔه پُرَندِه،‏

.

پنجشير:‏ شِ‏ ني گر در در ‏ٔه پُرَندِه شمالشرق ‏زارک،‏

متر،‏

۳،۵

۲۸۰۰

.(۱۹۵۵

۳۹۰۰ -۱۷۰۰

(۱۹۵۵

FRÖHLICH) A.Gilli M103a


‏معلوم.‏


خاکهای مرطوب در امتداد آبهای جاری و اماکن آبچکان.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز ارغوانیفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-مثلثی،‏ سرسوزنی،‏ اکثراً‏ ‏لک و

جمعشده در خشکی؛ حاشيههای برگ پَسخميده در اپئين،‏

دندانهدار در ‏؛ کپسول ‏کمانند هپن،‏ خيلیها طويلتر از

عرض،‏ گردنِ‏ کوه ‏(قيف مانند).‏ بسيار مشابه به

،turbinatum از جانب برخی از محققين شناختهشده بعنوان يک

گون ‏ٔه مترادف ‏(به اساس

B.

.(۱۹۶۵ BILEWSKY


Bryum torquescens Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 4: 49. 1839

[Rosulabryum torquescens (Bruch & Schimp.) J.R.Spence, Bryologist 99: 223.

1996]

مترادفين ديگر:‏ Further synonyms: Bryum capillare Hedw. subsp. icodense

(H.Winter) Podp., Práce Morav.-Slez. Akad. Vĕd PYír. 22: 440. 1950; B.

capillare Hedw. var. torquescens (Bruch & Schimp.) Husn., Muscol. Gall. 240.

1889; B. icodende H.Winter, Hedwigia 55: 108. 1914 (cf. HOLYOAK 2004);

Ptychostomum torquescens (Bruch & Schimp.) M.Ros & V.Mazimpaka,

Cryptogamie, Bryol. 34: 219. 2013

Distribution:

Balkh: Mazar-i Sharif, Balkh Fluß über Aq Kupruk,

36°05’N 66°52’E, 700-800 m, K.H.Rechinger

19684 (FRÖHLICH 1964).


Ecology and Life form: Forming lax short turfs

on exposed dry rocks, rocky soils and sandy

ledges.

Main Characters: Plants green, often reddish tinged, to

2.5 cm tall; leaves ovate to spathulate, abruptly

tapering and slightly twisted; leaf margins recurved,

denticulate at apex, bordered by 2-4 rows of cells;

costa excurrent.

گسترش:‏

بلخ:‏ مزارشريف،‏ دری بلخ ‏لاتر از آق ‏ُکوپروک،‏

متر،‏

36°05’N

K.H.Rechinger 19684

۷۰۰-۸۰۰،66°52’E



اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُست و کوه

‏لای صخرههای برهن ‏ٔه و خشک،‏ خاکهای جغله سنگی و

تيغههای طبقاتِ‏ احجار ريگی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز،‏ اکثراً‏ به رنگِ‏ سرخفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها تخممرغی قاشقی،‏ به تُندی ‏ريک

شده و قدری دَورخورده؛ حاشيههای برگ پَسخميده،‏ دندانهدار

در رأس،‏ کنارهای متشکل از رده از سلولها؛

ميانرگبرگ بيرونبرآمده از رأس.‏

۴-۲

۲،۵

Bryum turbinatum (Hedw.) Turner, Muscol. Hibern. Spic.: 127. 1804

[Ptychostomum turbinatum (Hedw.) J.R.Spence, Phytologia 87: 22. 2005]

Distribution:

Baghlan: Salang pass, c. 2 km N of Salang tunnel,

3000 m, in small brook running from snow-lay,

23 July 1972 P.Uotila 18790 (H), det.H.

Kürschner !

Kapisa: Kotal Sekem, 2600 m, nasse Felsen, 10.


گسترش:‏

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ حدودِ‏ ‎۲‎کيلومتری شمال تونل،‏

متر،‏ در جويچ ‏ٔه ‏ري ‏ِک منشأ گرفته از طبق ‏ٔه برف،‏

جولای

۳۰۰۰

۲۳

(H) ،P.Uotila 18790 تشخيص:‏

۱۰

،۱۹۷۲

۲۶۰۰

،۱۹۷۴

!H.Kürschner

کاپيسا:‏ کوتل زکِن،‏

سپتامبر

متر،‏ صخره های نمناک،‏

!W.Frey 74-119


Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2150 m, feuchte

Erde, 7. September 1974 W.Frey 74-87 !

Nuristan: Bashgal-Quelltälder, unteres Darrah-i

Pushal, 3300 m, zwischen Steinen, 5 September


Nuristan: Bashgal-Quelltälder, unteres Darrah-i

Shashgal, 3400 m, zwischen Steinen, 27. September


Panshir: Shah-i Anjuman, Norgagai valley, 4500 m,

21 July 1968 Y.Tagaki, det. H.Kürschner !




Main Characters: Very similar to B. syriacum and

treated as a synonym by some authors (BILEWSKY

1965).

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشنگ،‏ کوتل سپی،‏ متر،‏ زمين

نمناک،‏ سپتامر

نورستان:‏ درههای معاونِ‏ در ‏ٔه بَشگل،‏ اپئين در ‏ٔه

متر،‏ در بين سنگها،‏ سپتامبر

تشخيص:‏

نورستان:‏ دره های معاونِ‏ در ‏ٔه شَشگل،‏ متر،‏ در بين

سنگ ها،‏ سپتامبر

تشخيص:‏

پنجشير:‏ شاهِ‏ انجمن،‏ در ‏ٔه نورگاگی،‏ متر،‏ جولای

تشخيص:‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و کوه ‏لای

خاکهای مرطوب در امتداد آبهای جاری و اماکِن آبچکان.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ خيلی مشابه به .B syriacum و شناختهشده

از جانب برخی از محققين بعنوان يک گون ‏ٔه مترادف ‏(به اساس

۲۱۵۰

!W.Frey 74-87

پوشال،‏ ۳۳۰۰

D.Podlech ،۱۹۶۹

،D.Podlech (M)

۲۱

۳۴۰۰

،۱۹۶۹

۴۵۰۰

!H.Kürschner

،۱۹۷۴

۵

!H.Kürschner

۲۷

!H.Kürschner

۷

،(M)

،۱۹۶۸

۴۵۰۰-۲۱۰۰

،Y.Tagaki

.(۱۹۶۵ BILEWSKY

Bryum weigelii Spreng., Mant. Prim. Fl. Hal.: 55. 1807

[Ptychostomum weigelii Spreng.) J.R.Spence, Phytologia 87: 22. 2005]

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Parshui, 3700 m, feuchter

Granit, 14. Juli 1965 W.Frey 1812 !


Ecology and Life form: Forming lax tall turfs on rocks

by streams, on waterlogged soils, in flushes and near

snow-patches.

Main Characters: Plants robust, light green to pinkish,

to 12 cm tall; leaves ovate-triangular, short-pointed,

widely and longly decurrent; leaf margins bordered,

plane or narrowly recurved.

گسترش:‏


متر،‏ سنگ خارای مرطوب،‏

!W.Frey 1812

۳۷۰۰

۱۴ جولای ،۱۹۶۵


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُست و طويل

‏لای صخرهها در امتداد آبهای جاری،‏ ‏لای خاکهای مشبوع

از آب،‏ در اماکن آبچکان،‏ در نزديکی لکههای برف.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ قویاندام،‏ سبز روشن ارغوانیفام،‏

سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-مثلثی،‏ ضيقاً‏ نقطه

گذاریشده،‏ لبههای طويلاً‏ و عريضاً‏ آويخته؛ حاشيههای برگ

کنارهدار،‏ مسطح و‏ ‏ريکاً‏ پَسخميده.‏

ارتفاع ۱۲


Plagiobryum Lindb., Öferv. Förh. Kongl. Sevenska Vetensk.-Akad. 19: 606. 1862 [1863]

Plagiobryum demissum (Hook.) Lindb., Oefv. Förh. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. 19: 606. 1863

[Ptychostomum demissum (Hook.) Holyoak & N.Pedersen, J. Bryol. 29: 119. 2007]

Distribution:

Nuristan: Shabul Gul, 3600 m, 6. August 1955



Ecology and Life form: Forming short turfs on wet soils

and calcareous rocks.

Main Characters: Plants small, reddish brown, to 3 cm

tall; leaves ovate-lanceolate; costa excurrent; laminal

cells rectangular.

، ۱۹۵۵

.(۱۹۶۴

۶

۳۶۰۰

گسترش:‏

نورستان:‏ شابُل گُل،‏





‏ی خاکهای مرطوب و صخرههای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ قهوهای سرخفام،‏ ارتفاع ۳

سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-نيزهای؛ ميانرگبرگ بيرون برآمده از

رأس؛ سلولهای ورقهای لَوزی.‏


Dicranellaceae M.Stech, Nova Hedwigia 86: 14. 2008

Dicranella (Müll.Hal.) Schimp., Coroll. Bryol. Eur.: 13. 1856

Lectotype: D. grevilleana (Brid.) Schimp., cf. Grout, Moss Fl. N. Amer. 1: 54. 1936

مترادف:‏ 345. Hercyn.: Syn. Anisothecium Mitt., J. Linn. Soc. Bot. 12: 39. 1869; Diobelon Hampe, Fl.

1873

لِکتوي:‏

Dicranella howei Renauld & Cardot, Rev. Bryol. 20: 30. 1893

مترادف:‏

Syn. D. varia (Hedw.) Schimp. var. tenuifolia Bruch & Schimp.) Schimp.,

Coroll. Bryol. Eur.: 13. 1856

Distribution:

Kabul: Salar zwischen Kabul und Ghazni, 2300 m,

K.H.Rechinger 19719b (FRÖHLICH 1964, as D.

varia var. tenuifolia).

Maydan-Wardak: Sanglakht über Jalrez, 34°30’N

68°32’E, 2400 m, K.H.Rechinger 19733a

(FRÖHLICH 1964, as D. varia var. tenuifolia).



exposed soils, stony slopes, on banks by roadsides and

fields.

Main Characters: Plants bright to yellowish green, to 1 cm

tall; leaves erect, straight, bistratose (cross section),

rarely unistratose at base; leaf margins entire, plane;

costa weak, occupying 1/3 of leaf base.

۲۳۰۰

۱۹۶۳، منحيث

گسترش:‏

کابل:‏ در يک بحير ‏ٔه نمکی بين کابل و غزنی،‏

متر،‏

FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19719b

.(D. varia var. tenuifolia

ميدان-وردک:‏ سنگلَخت ‏لاتر از جَلريز،‏ N’34°30، E’68°32

متر،‏

FRÖHLICH)


.(D. varia var. tenuifolia

۲۴۰۰

۱۹۶۳، منحيث



و کوه ‏لای خاکهای برهنه،‏ دامنههای سنگلاخی،‏ کنار ‏ٔه

راهها و در مزارع.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ روشن و‏ سبزِ‏ زردفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها ايستاده،‏ راست،‏ برسکدار ‏(در مقطع)،‏ ندرً‏

يکلايهای در قاعده؛ حاشيههای برگ مکمل،‏ مسطح؛ ميانرگبرگ

ضعيف،‏ محتوای يکسوم قاعد ‏ٔه برگ.‏

۱


Dicranella varia (Hedw.) Schimp., Coroll. Bryol. Eur.: 13. 1856

مترادف:‏

Syn. Anisothecium varium (Hedw.) Mitt., J. Linn. Soc. Bot. 12: 40. 1869

Incl. D. varia (Hedw.) Schimp. var. callistoma (With.) Schimp., Coroll. Bryol. Eur.: 13. 1856,

probably only a modification of the type, due to reduced growth TOUW & RUBERS (1989) or a hybrid

species (SMITH 1978).

به شمول:‏

Distribution:


1971).


1971).

Maydan-Wardak: Sanglakht supra Jalrez, 34°30’N

68°32’E, 2400 m, K.H.Rechinger 19733a

(CRUNDWELL & NYHOLM 1977).



exposed soils, stony slopes, on banks by roadsides and

fields.

Main Characters: Very similar to D. howei, but leaves

unistratose throughout (cross section), leaf margins

narrowly recurved and costa well defined, occupying

1/5 of leaf base.

KILBERTUS & BIZOT)

KILBERTUS & BIZOT)

34°30’N

K.H.Rechinger

گسترش:‏

بغلان:‏ سمتِ‏ شمال کوتل سالنگ

۲۹۰۰

.(۱۹۷۱


متر

.(۱۹۷۱

ميدان-وردک:‏ سنگ لخُت،‏ ‏لاتر از جَلريز،‏

متر،‏

.D، howei اما برگها

19733a ۲۴۰۰ ،68°32’E

.(۱۹۷۷ CRUNDWELL & NYHOLM)

۳۱۰۰-۲۴۰۰



و کوه ‏لای خاکهای برهنه،‏ دامنههای سنگلاخی،‏ کنار ‏ٔه

راهها و در مزارع.‏


کاملاً‏ يکلايهای ‏(در مقطع)،‏ حاشيههای برگ ‏ريکاً‏

پَسخميده؛ ميانرگ برگ بسيار واضح،‏ احتوا کنند ‏ٔه يکپنجم

قاعد ‏ٔه برگ.‏


Ditrichaceae Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 482. 1887

Ceratodon Brid., Bryol. Univ. 1: 480. 1826

لِکتوي:‏‎1878‎ Lavmoss.: 34. Lectotype: C. purpureus (Hedw.) Brid., cf. Lindberg, Utkast Nat. Grup. Skand.

Ceratodon purpureus (Hedw.) Brid., Bryol. Univ. 1: 480. 1826

به شمول:‏ Brandenb. Incl. C. purpureus (Hedw.) Brid. var. brevifolius Warnst., Verh. Bot. Vereins Prov.

41: 51. 1899

Distribution:

Ghor: Shutur Khun Kotal, zwischen Qala Ahangaran

und Qala Shaharak, 34°20’N 64°55’E, 2725 m,



1955).

Altitude: 800-2800 m, very insufficiently known.


exposed soils, especially at rural and urban sites.

Main Characters: Plants green to reddish, to 2 cm tall;

leaves ovate-lanceolate, apex slightly denticulate; leaf

margins recurved; laminal cells quadrate, smooth;

costa stout, excurrent; capsule cylindrical, sulcate,

striate. A highly polymorphic species.

گسترش:‏

غور:‏ کوتل شترخون،‏ بين قلع ‏ٔه آهنگران و قلع ‏ٔه شهرک،‏

متر،‏

K.H.Rechinger 19764

FRÖHLICH)

A.Gilli M91

۲۷۲۵

،34°20’N 64°55’E


کُنر:‏ بريکوت،‏

۸۵۰ متر،‏

.(۱۹۵۵

۲۸۰۰-۸۰۰



خاکهای برهنه،‏ بهويژه در زيستگاههای شهری و دهاتی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز سرخفام،‏ ارتفاع ۲ سانتيمتر؛

برگها تخممرغی-نيزهای،‏ رأس قدری دندانهدار؛ حاشيههای

برگ پَسخميده؛ سلول های ورقه ای چهار وجهی،‏ لشم؛

ميانرگبرگ قوی،‏ بيرون برآمده از رأس؛ کپسول استوانه ای،‏

شياردار،‏ راست.‏ يک گون ‏ٔه فوقالعاده چند شکله.‏


Distichium Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 2: 153. 1846

لِتوي:‏‎1936‎ Amer. 1: 38. Lectotype: D. capillaceum (Hedw.) Bruch & Schimp., cf. Grout, Moss Fl. N.

Distichium capillaceum (Hedw.) Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 2: 156. 1846

واريته:‏ var. capillaceum

مترادف:‏ Syn. D. montanum I.Hag., K. Norsk. Vid. Selsk. Skrift 1910: 61. 1910

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3000 m, 3. August

1974 W.Frey 74-28 !

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3800 m, Steinschutt, 9.

August 1974 W.Frey 74-50, 74-67 !


1974 W.Frey 74-33a !

Badakshan: Suigal, 4000 m, 1972 A.J.Bolton C2, det.

H.Kürschner !

Badakshan: Nogargai, Shah-i Anjuman, 4500 m, Juli

1968 Y.Tagaki, det. H.Kürschner !

Badakshan: Wakhan, Ab Gaj, 36°59’N 72°44’E, 3000

m, S.-W.Breckle, det. H.Kürschner !

Badakshan: Wakhan, Kotal-i Wazit, 37°04’N 72°52’E,

4630 m, S.-W.Breckle, det. H.Kürschner!

Badakshan: Wakhan, Lunkho-Gruppe, Khandud-

Tal, 4300 m, E.Koblmüller, det. H.Kürschner !

Baghlan: Salang pass, ca. 2 km N of Salang tunnel,

3000 m, in a small brook running from snow-lay,

23 July 1972 P.Uotila 18785, 18793, 18794 (H),

det. H.Kürschner !

Baghlan: Salang pass, 3300 m (KILBERTUS & BIZOT 1971).

Baghlan: Andarab-Tal, Flußufer S von Darrah-i Shu

im Taganak-Tal, 2500 m, 4. Juni 1965 D.Podlech


Bamyan: Koh-i Fuladi, Koh-i Baba, 34°40’N 67°

38’E, 4250 m, S.-W.Breckle, det. H.Kürschner!

،۱۹۷۴

۹

۳

۳۰۰۰

گسترش:‏



۳۸۰۰

!W.Frey 74-28


آگست


متر،‏ انبار پرخچهسنگی،‏

،۱۹۷۴

!W.Frey 74-50, 74-67

آگست متر،‏ ۴

،۱۹۷۲

،A.J.Bolton C2

،۱۹۶۸

۳۰۰۰

۴۵۰۰

۴۴۰۰

،۱۹۷۴

!W.Frey 74-33a

بدخشان:‏ سُويگَل،‏ متر،‏

تشخيص:‏

بدخشان:‏ نوُگَرگِی،‏ شا ‏ٔه اَنجُمَن،‏


۴۰۰۰

!H.Kürschner

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،Y.Tagaki

بدخشان:‏ واخان،‏ آب گج،‏

متر،‏

۴۶۳۰

،36°59’N 72°44’E

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،S.-W.Breckle


متر،‏

بدخشان:‏ واخان،‏ گروپِ‏ لُونکوه،‏ در ‏ٔه خاندود،‏

متر،‏

،37°04’N 72°52’E


۴۳۰۰

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،E.Koblmüller

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ حدود ۲ کيلومتر شمال تونل،‏

متر،‏ در يک جويچ ‏ٔه بسيار ‏ريک منشأ گرفته از طبق ‏ٔه

برف،‏ جولای

۳۰۰۰

،۱۹۷۲ ۲۳

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،18794 (H)


P.Uotila 18785, 18793,

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ ۳۳۰۰ متر

بغلان:‏ در ‏ٔه اندراب،‏ لب در‏ در جنوب در ‏ٔه شو در در ‏ٔه تَگَنَک،‏

متر،‏ جون

تشخيص:‏

متر،‏

‏ميان:‏ کوهِ‏ فولادی،‏ کوهِ‏ ،

،۱۹۶۵

۴

۲۵۰۰

،D.Podlech (M)

!H.Kürschner

۴۲۵۰ ،34°40’N 67°38’E




1971)

Kabul: zwischen Shakar Darrah und Hauz-i Khas,

2850 m, A.Gilli M23 (FRÖHLICH 1955).


1955).

Nuristan: Bashgal-Quelltäler, unteres Darrah-i Shashgal,

3400 m, zwischen Steinen, 27. August 1969

D.Podlech (M), det. W.Frey & H.Kürschner!



Ecology and Life form: Forming dense tall turfs on

seeping calcareous rocks and schists.

Main Characters: Plants glossy, green above, reddish

brown below, to 10 cm tall; leaves in 2 rows

(distichous), sheathing, abruptly narrowed into a long

and reflexed subula; laminal cells rectangular; capsule

cylindrical, erect.

KILBERTUS & BIZOT)

متر،‏ A.Gilli M23

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ ۲۹۰۰

متر


.(۱۹۷۱

کابل:‏ بين شکردره و حوض خاص،‏ ۲۸۵۰

.(۱۹۵۵

۲۸۰۰

FRÖHLICH)


.(۱۹۵۵

نورستان:‏ دره های معاون در ‏ٔه بَشگَل،‏ اپئين در ‏ٔه شَشگَل،‏

متر،‏ در ميان سنگها،‏ آگست

،۱۹۶۹

۲۷

۳۴۰۰

!W.Frey & H.Kürschner تشخيص:‏ ،D.Podlech (M)


‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و طويل

‏ی صخرههای آبچکان آهکی و سليتی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ بُراق،‏ سبز در ، قهوهای سرخفام

در اپئين،‏ ارتفاع ۱۰ سانتيمتر؛ برگها در دو رده ‏(نظم ‏فته

در دو رد ‏ٔه عمودی در سمت مخالفِ‏ محور)،‏ نيامشده،‏ دفتاً‏ ‏ريک

شده به يک درفشِ‏ طويل و پَسخميده؛ سلولهای ورقهای

لَوزی؛ کپسول استوانهای،‏ ايستاده.‏

۴۶۰۰-۲۸۰۰

var. compactum (Hueb.) Torre & Sarnth., Fl. Tirol 5: 195. 1904

Distribution:

Bamyan: Koh-i Baba Kette, Sard Darrah, 4320 m,

Schutthalde, A.Gilli M126 (FRÖHLICH 1955)



calcareous rocks and schists.

Main Characters: Very similar to var. capillaceum, but

plants compact and leaves shorter and less flexuose.

واريته:‏

گسترش:‏

‏ميان:‏ سلسل ‏ٔه کوهِ‏ ، سردره،‏ ۴۳۲۰ متر،‏ دامن ‏ٔه سنگريزهای،‏

.(۱۹۵۵




و طويل ‏ی صخرههای آبچکانء آهکی و سليتی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به واريته

گياهانِ‏ فشرده برگهای کوهتر و کمتر مارپيچی.‏

،var. capillaceum اما


Distichium inclinatum (Hedw.) Bruch & Schimp., Bryol. Eur., 2: 157. 1846

مترادف:‏ Frond.: 58. 1801 Syn. Cynodontium inclinatum Hedw., Spec. Musc.

Distribution:

Badakshan: Wakhan, Wazitpass-Seitental Sabazkatsch,

37°02N, 72°54’E, 4900 m, 04. August

1968 S.-W.Breckle, det. H.Kürschner !

Badakshan: Darrah-i Shahran, 4200 m, Felsspalten,

18. August 1974 W.Frey 74-66 !



Altitude: 4200-4900 m, high alpine, insufficiently

known.


calcareous rocks and schists.

Main Characters: Very similar to D. capillaceum, but

leaves shorter and capsules inclined.

گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان،‏ کوتل وازيت-در ‏ٔه معاون آن سَبَزکَچ،‏


S.-

،۱۹۶۸

۱۸

۴

۴۹۰۰

،37°02N, 72°54’E

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،W.Breckle

بدخشان:‏ در ‏ٔه شهران،‏ ۴۲۰۰

متر،‏ درز سنگ،‏

آگست

۴ آگست

!W.Frey 74-66

۴۴۰۰

۱۹۷۴


متر،‏ سنگريزه ها،‏

!W.Frey 74-81

،۱۹۷۴

۴۹۰۰-۴۲۰۰

متر،‏ آلپاين فوقانی،‏ اما هنوز دقيقاً‏

ارتفاع:‏

‏معلوم.‏


و طويل ‏ی احجار آهکی و سليتی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به واريته

برگهای کوهتر و کپسولهای مايل.‏

،var. capillaceum اما


Ditrichum Hampe, Flora 50: 181. 1867

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: D. homomallum (Hedw.) Hampe

Ditrichum flexicaule (Schwägr.) Hampe, Flora 50: 182. 1867

Distribution:

Baghlan: Salang pass, 3400 m (KILBERTUS & BIZOT

1971).



calcareous rocks, cliffs and in grasslands.

Main Characters: Plants yellowish to dark green,

glossy, strongly tomentose below, to 3-10 cm tall;

leaves ovate-lanceolate, abruptly tapered into

subula; laminal cells unistratose; costa stout,

excurrent.

KILBERTUS & BIZOT)

۳۴۰۰

گسترش:‏


متر

.(۱۹۷۱



و طويل ‏لای احجار آهکی،‏ پرتگاهها و سبزهزارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ زردفام سبزِ‏ ‏ريک،‏ جلادار،‏

پوشش متراکم نمَدی در اپئين،‏ ارتفاع ۱۰-۳ سانتيمتر؛ برگ

ها تخممرغی-نيزهای،‏ به تُندی ‏ريکشده به داخل درفش؛

سلولهای ورقهای يک لايهای؛ ميانرگبرک قوی،‏ بيرونبرآمده از

رأس.‏

Ditrichum pusillum (Hedw.) Hampe, Flora 50: 182. 1867

مترادف :

Syn. D. pusillum (Hedw.) Hampe var. tortile (Schrad.) I.Hagen, K.

Norsk. Vid. Selsk Skr. 1910: 50. 1910; D. tortile (Schrad.) Brockm., Arch. Ver.

Freunde Naturgesch. Mecklenburg 23: 74. 1870

Distribution:

Kabul: Paghman, C.v.Regel (BIZOT 1962)



wet soils and slopes.

Main Characters: Plants small, to 1 cm tall; leaves erectpatent,

with acuminate, channelled apex; leaf margins

recurved, denticulate above; laminal cells bistratose

above; costa slightly excurrent.

گسترش:‏


ارتفاع:‏ دقيقاً‏ ‏ملوم.‏


و کوه ‏لای خاکها و دامنههای مرطوب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع ۱ سانتيمتر؛ برگها

ايستاده-گسترده،‏ رأس سرسوزنی و کالدار؛ حاشيههای

برگ پَسخميده،‏ دندانهدار در ‏لا؛ سلولهای ورقهای دولايه

ای در ‏لا؛ ميانرگ برک قدری بيرونبرآمده از رأس.‏

.(۱۹۶۲ BIZOT)

هنوز


Drummondiaceae (Vitt.) Goffinet, Bryoph. Biol.: 99. 2000

Drummondia Hook., Musci Amer., Brit. N. Amer. 62. 1828

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Hook.f. Type: D. clavellata

Drummondia sinensis Müll.Hal., Nuov. Giorn. Bot. Ital. 3: 105. 1896

Distribution:

Kunar: zwischen Asmar und Barikot, 840 m, auf

Quercus baloot, A.Gilli M71 (FRÖHLICH 1955,

misnamed as D. prorepens (Hedw.) E.Britton,

which is endemic to America (VITT 1972).

Paktya: 2 km S der Passhöhe zwischen Zambar und

Chamkani, 2200 m, auf Quercus baloot, 3. Juli

1975 M.Steiner 75 (herb. M.Steiner), det.

H.Kürschner !



Ecology and Life form: Forming prostrate mats on tree

trunks, rarely on rocks.

Main Characters: Plants dull to olive green, to 15 cm

long; leaves ovate-lanceolate, spreading, gradually

acuminate; leaf margins bistratose; spores large, 50-80

µm in diameter.

گسترش:‏

کُنر:‏ بين اسمار و بريکوت،‏

FRÖHLICH) ۱۹۵۵)، غلط ‏ماری شده

منحيث ‏.‏Dکه prorepens (Hedw.) E.Britton اصلاً‏ در امريکا

بومی است

پکتيا:‏ ۲ کيلومتری جنوب کوتل بين زَمبرَ‏ و َ کَنِی،‏

جولای



،Quercus baloot

۲۲۰۰

،۱۹۷۵

۳

۸۴۰

.(۱۹۷۲ VITT)

A.Gilli M71

،Quercus baloot

M.Steiner) ،M.Steiner 75 (herb. تشخيص:‏

!H.Kürschner

ارتفاع:‏ جمعآوری بين متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏

‏معلو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای واقع بروی تن ‏ٔه

درختها،‏ ندرً‏ ‏لای صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ خيره زيتونی،‏ طول

سانتيمتر؛ برگ ها تخممرغی-نيزهای،‏ گسترده،‏ بهتدريج

سرسوزنی؛ حاشيههای برگ دولايهای؛ اسپورها بزرگ،‏

قطر ۸۰-۵۰ .µm

۱۵

۲۲۰۰-۸۴۰

Drummondia thomsonii Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 46. 1859

Distribution:

Kunar: Pec-Tal oberhalb Wama, 1600 m, Deutsche


Kunar: zwischen Asmar und Barikot, 840 m, auf Olea

cuspidata, A.Gilli M72 (FRÖHLICH 1955).

Kunar: Wama, 13 August 1955 S.Kitamura

SK51,SK79, SK80 (KITAGAWA 1964).

Kunar (?): Paskat, sine loc., 162 (NY) (VITT

1972).

۱۶۰۰

.(۱۹۳۸

۸۴۰

گسترش:‏

کُنر:‏ در ‏ٔه پيچ ‏لاتر از وامه،‏

هندوکش


متر،‏ سيرعلمی آلمانها به

متر،‏ ‏لای ،Olea cuspidata

HERZOG)

۱۹۳۵

.(۱۹۵۵ FRÖHLICH) A.Gilli M72

،۱۹۵۵

کُنر:‏ وامه،‏ ۱۳

آگست

S.Kitamura SK51,SK79,

.(۱۹۶۴ KITAGAWA) SK80

(NY)

کُنر(؟):‏ پَسکَت،‏ بدون ذکر دقيق محل پيدايش،‏ ۱۶۲

.(۱۹۷۲ VITT)


Kunar: Pech-Fluss bei Wama, 1750 m, auf Granit, 1.

August 1969 Overmire, det. W.Frey &

H.Kürschner !

Paktya: Schlucht 5 km NW Zambar, an der Straße

Khost – Chamkani, lockerer Baumbestand, auf

Rinde, 3. Juli 1970 M.Steiner 72/6 (herb.

M.Steiner), det. W.Frey & H.Kürschner !

Paktya: Passhöhe an der Straße zwischen Chamkani

und Zambar, 2220 m, an Stämmen von Fraxinus

xanthoxyloides, 4. Juli 1970 M.Steiner 87a/9

(herb. M.Steiner), det. W.Frey & H.Kürschner !

Paktya: 2 km S der Passhöhe an der Straße Zambar

nach Chamkani, 2200 m, an Stämmen von

Quercus baloot, 3. Juli 1970 M.Steiner 75 (herb.




Ecology and Life form: Forming prostrate mats on

rocks, sandy soils and tree trunks.

Main Characters: Similar to D. sinensis, but plants

smaller, to 5 cm long, leaves sharply acute and spores

only 33-55 µm in diameter.

۱

کُنر:‏ دری پيچ در وامه،‏ ۱۷۵۰

آگست

متر،‏ ‏لای سن ‏ِگخارا،‏

تشخيص:‏

W.Frey &

،Overmire

،۱۹۶۹

!H.Kürschner

پکتيا:‏ تنگنا در ۵ کيلومتری شمالغربِ‏ زَمبرَ‏ در امتداد سرک

خوست-کنی،‏ چوبزار ‏ز،‏ ‏لای تن ‏ٔه درخت،‏

جولای

تشخيص:‏

پکتيا:‏ کوتل در امتداد سرک بين ‏کنی-‏ متر،‏

جولای

‏لای تنه های

۳

،۱۹۷۰

،M.Steiner 72/6 (herb. M.Steiner)


زَمبرَ‏ ، ۲۲۲۰

۴

،Fraxinus xanthoxyloides

،۱۹۷۰ M.Steiner) ،M.Steiner 87a/9 (herb. تشخيص:‏


۲۲۲۰

،۱۹۷۰

پکتيا:‏ ۲ کيلومتر جنوب کوتل زَمبرَ‏ به سمتِ‏ ‏کنی،‏

جولای

متر،‏ ‏لای تن ‏ٔه

۳

،Quercus baloot

W.Frey & تشخيص:‏ ،M.Steiner 75 (herb. M.Steiner)

!H.Kürschner


‏معلو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای واقع بروی صخره

ها،‏ خاکهای ريگی و تن ‏ٔه درختها.‏

اما گياهانِ‏ کوچکتر،‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏

ارتفاع ۵ سانتيمتر؛ برگها بسيار نوکتيز،‏ قطر اسپورها فقط

.µm ۳۳-۵۵

۲۳۰۰-۸۴۰

مشابه به

،D. sinensis

Encalyptaceae Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 38. 1856

Encalypta Hedw., Spec. Musc. Frond.: 60. 1801

Lectotype: E. ciliata Hedw., cf. Horton, J. Hattori Bot. Lab. 53: 374. 1982

Encalypta alpina Sm., Engl. Bot. 20: 1419. 1805

لِکتوي:‏


Distribution:

Badakshan: Wakhan, Kotal-i Wazit, 37°04’N

72°52’E, 4600 m, 7 August 1968 S.-W.Breckle,

det. D.Horton 1988 !



calcareous rocks and in rock crevices.

Main Characters: Plants dull green, to 2 cm tall; leaves

narrowly oblong-lanceolate, acute; leaf margins plane,

denticulate; costa stout; peristome absent.

۴۶۰۰

،37°04’N 72°52’E


۲

گسترش:‏



،۱۹۶۸

!۱۹۸۸

۷

D.Horton


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهای سست

و کوه ‏لای احجار آهکی و در درزهای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ خيره،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگ

ها ‏ريکاً‏ درازنما-نيزهای،‏ نوکتيز؛ حاشيههای برگ مسطح،‏

دندانهدار،‏ ميانرگ برگ قوی؛ پِيريستوم غايب.‏

Encalypta intermedia Jur., Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien 20: 595. 1870

Distribution:

Baghlan: ca. 10 km N of Doshi on the road from

Khenjan to Pul-i Khumri, 800 m, W-facing slope

with rock outcrops, 13 May 1972 P.Uotila 16649

(H), det. H.Kürschner !

Balkh: Aq Kupruk, 700-800 m, K.H.Rechinger

19661 (FRÖHLICH 1964).


Farah: Kotal-i Tutekazaman, 65 km NW Delaram,

32°31’N 63°09’E, 1420 m, 10 March 1969 S.-


Farah: Kuh Tscheling, Safed Daraq (Pirestan),

Parjuman, 2600-2800 m, K.H.Rechinger 19796

(FRÖHLICH 1964).

Ghor: Shutur Khun Kotal zwischen Qala Ahangarum

und Qala Sharak, 2725 m, K.H.Rechinger 19765

(FRÖHLICH 1964).

Ghor: Mollah Allah, 12 km SW Taiwara, 2200-2300


Herat: Paropamisus, Chashma Obeh, 1300 m,


Kabul: Tangi Saidan bei Gulbagh, 1810 m, A.Gilli


Kabul: Sher Darwasa-Kette, 1800-1900 m,


Kabul: Sar-i Chashma, 3000 m, K.H.Rechinger

19758 (FRÖHLICH 1964).

Maydan-Wardak: Sanglakht, Jalrez, 2400 m,


گسترش:‏

خنجان-پُلخمری،‏ کيلومتری شمال دوشی در امتداد سرک

بغلان:‏ حدود ۱۰

متر،‏ دامن ‏ٔه رو به غرب تيغه

های طبقاتِ‏ احجار،‏ مِی

P.Uotila 16649

،۱۹۷۲

متر،‏

K.H.Rechinger 19661

.(۱۹۷۱

۱۳

۸۰۰


۸۰۰-۷۰۰


۲۹۰۰

!H.Kürschner

بلخ:‏ آقکُپروک،‏


فراه:‏ کوتل توتِ‏ کاظمان،‏ ۶۵ کيلومتری شمالغرب دلارآم ،


S.-،۱۹۶۹

-۲۶۰۰

FRÖHLICH)

KILBERTUS & BIZOT)

۱۰

۱۴۲۰

،32°31’N 63°09’E

H.Kürschner تشخيص:‏ ،W.Breckle

فراه:‏ کوهِ‏ چَلينگ،‏ سفيد دَرَق ‏(پيرستان)،‏ پَرجومَن،‏

۲۸۰۰ متر،‏‎19796‎ K.H.Rechinger

.(۱۹۶۴

غور:‏ کوتل شترخون بين قلعهٔ‏ آهنگران و قلعهٔ‏ شهرک،‏

متر،‏

FRÖHLICH)

۲۳۰۰-۲۲۰۰

.(۱۹۶۴

۱۳۰۰

.(۱۹۶۴

۱۸۱۰

K.H.Rechinger 19765

۲۷۲۵

.(۱۹۶۴

غور:‏ مَلا الله،‏ ‎۱۲‎کيلومتری جنوبغربِ‏ تَيوَره،‏

متر،‏

هرات:‏ اپرواپميزوس،‏ چشم ‏ٔه اَوبه،‏

متر،‏

متر،‏

A.Gilli M40

متر،‏

K.H.Rechinger

K.H.Rechinger 19758

متر،‏

K.H.Rechinger



کابل:‏ تنگی سيدان نزديک گلباغ،‏

.(۱۹۶۴

FRÖHLICH)

کابل:‏ سلسل ‏ٔه شيردروازه،‏ ۱۹۰۰-۱۸۰۰

.(۱۹۶۴

۳۰۰۰

.(۱۹۶۴

FRÖHLICH) 19697

کابل:‏ سرِچشمه،‏

متر،‏

FRÖHLICH)

ميدان-وردک:‏ سنگلَخت،‏ جلريز،‏ ۲۴۰۰

.(۱۹۶۴

FRÖHLICH) 19729


Laghman: 2 km N Nangaresh, 40 km N Laghman,

34°56’N 70°22’E, 1300 m, S.- W.Breckle, det.

H.Kürschner !



Ecology and Life form: Forming lax short turfs on dry

calcareous rocks, in rock crevices and on earthy

ledges.

Main Characters: Plants dull green, to 2 cm tall; leaves

lingulate-spathulate, obtuse or with short apiculus;

laminal cells c. 18 µm in diameter; seta short, to 1-3

mm long, yellow; capsule ribbed when moist;

peristome absent or fragile.

لغمان:‏ ۲ کيلومتری شمال ننکارِش،‏ ۴۰ کيلومتری شما لغمان،‏

متر،‏

تشخيص:‏


‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهای سست

و کوه ‏لای احجار آهکی خشک،‏ در درزهای سنگها و

‏لای تيغههای خاکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ خيره،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگ

ها درازنما-قاشقی،‏ کُندنوکو‏ يک نُوکِ‏ ‏ريکشد ‏ٔهکوه؛

قطر سلولهای ورقهای حدود µm؛ ۱۸ بُرسکها کوه،‏ بطول

ميليمتر،‏ زرد؛ کپسول شياردار در ‏زگی؛ پِيريستوم غايب

و‏ شِ‏ کَنِند.‏

،S.- W.Breckle

۲

۱۳۰۰

،34°56’N 70°22’E

!H.Kürschner

۳۰۰۰-۷۰۰

۱-۳

Encalypta rhaptocarpa Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 1: 56. 1811

Syn. E. leptodon Bruch ex Lindb., Contr. Fl. Crypt. As. 268. 1872; E. rhaptocarpa Schwägr.

var. leptodon Lindb., Oefv. Förh. K. Vet.-Akad. 23: 551. 1867. The taxonomic value of this variety is

doubtful. Several intermediate forms exist.

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Kokca-Tal, Jokham Brücke, 1700 m, auf

Erde, 30. Juli 1974 W.Frey 74-9, 74-10a !

Badakshan: 2600 m, P. & P.Furse 66 (TOWNSEND

1966).

Helmand: 60 km N of Girishk, 32°31’N 64°46’E,

1400 m, 18.March 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Herat: Ziaret-e Khwaja-e Koh, 20 km NW Herat,

c.34°25’N 61°55’E, 1150 m, 14 March 1969 S.-


Laghman: W Nangaresh, 34°57‘N 70°19’E, 1900 m,

09 April 1969 S.-W.Breckle, det. H.Kürschner !


۱۷۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔهکوکچه،‏ پل يوخام،‏


!W.Frey 74-9, 74-10a

TOWNSEND) P. & P.Furse 66

۳۰ جولای ،۱۹۷۴

۲۶۰۰

.(۱۹۶۶

بدخشان:‏

متر،‏

هلمند:‏ ۶۰ کيلومتری شمال گرشک،‏ ۲۰ کيلومتری شمالغرب


هرات،‏ حدود

۱۴

۱۱۵۰

،34°25’N 61°55’E


،۱۹۶۹

هرات:‏ زرت خواج ‏ٔه کوه،‏ ۲۰ کيلومتری شمالغرب هرات،‏


حدود،‏

۱۴

۱۱۵۰

،34°25’N 61°55’E

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،S.- W.Breckle

۹

۱۹۰۰

،34°57’N 70°19’E

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،S.- W.Breckle

،۱۹۶۹

لغمان:‏ شمال ننکارِش،‏

اپريل متر،‏

،۱۹۶۹

ارتفاع:‏ ۲۶۰۰-۱۱۰۰

متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏معلوم.‏




ledges.

Main Characters: Very similar to E. intermedia, but

laminal cells smaller, 12-16 µm in diameter, seta red,

to 4 mm long.





ورقهای کوچکتر،‏ به قطر ۱۶-۱۲ µm؛ برسکها سرخ،‏ بطول

ميليمتر.‏

.E، intermedia اما سلولهای

۴

Encalypta vulgaris Hedw., Spec. Musc. Frond.: 60. 1801

به شمول

Incl. E. vulgaris Hedw. var. apiculata Wahlenb., Fl. Lapp. 311. 1812

Distribution:


Juli 1974 W.Frey 74-9 !


August 1974 W.Frey 74-44, as fo. pilifera !

Bamyan: Band-i Amir, 2900 m (KILBERTUS & BIZOT 1971)

Farah: S slopes near Shersad, 100 km E Shin-Dand,

c.33°38’N 63°00’E, 2200 m, Kalk-fels,16.

März 1969 S.-W.Breckle s.n., det. D.Horton

1988 !

Farah: Kotal-i Tut-i Kazaman, 65 km N Delaram,

32°31’N 63°09’E, 1420 m, Felsen, 10. März 1969

S.-W.Breckle s.n., det. H.Kürschner !

Helmand: 60 km N Girisk, 32°31’N 64°46’E, 1440

m, Kalkfelsspalten, 18. März 1969 S.-W.Breckle

s.n., det. D.Horton 1988 !

Herat: Ziaret-i Khwaja Koh, 20 km NW Herat,

c.34°25`N 61°55’E, 1150 m, Fels, 14. März 1969

S.-W.Breckle s.n., det. D.Horton 1988 !

Kabul: Koh-i Asmai, 1700 m, Deutsche Hindukusch

Expedition 1935 (HERZOG 1938)

Laghman: 2 km N Nangaresh, 40 km nördlich

Laghman, 34°56’N 70°22’E, 1300 m, unter Fels,

۲۹

۱۸۰۰

گسترش :



جولای

۸

!W.Frey 74-9

۳۸۵۰

،۱۹۷۴



آگست

!fo. pilifera منحيث ،W.Frey 74-44

،۱۹۷۴

‏ميان،‏ بند امر،‏ ۲۹۰۰ متر

فراه:‏ دامن ‏ٔه رُوبهجنوب در نزديکی شيرزاد،‏ ۱۰۰ کيلومتری شرقِ‏

متر،‏ صخر ‏ٔه

شيندند،‏ حدود

آهکی،‏ مارچ


۲۲۰۰

،33°38’N 63°00’E

،S.- W.Breckle تشخيص:‏

32°31’N

S.-

،۱۹۶۹

،۱۹۶۹ ۱۶

!۱۹۸۸

D.Horton

فراه:‏ کوتل توتِ‏ کاظمان،‏ ۶۵ کيلومتری شمال دلآرام،‏

۱۰ متر،‏ صخره،‏ مارچ

۱۴۲۰

،63°09’E


۶۰

۱۴۴۰

هلمند:‏


متر،‏ درز صخر ‏ٔه آهکی،‏

،32°31’N 64°46’E

S.- ،۱۹۶۹ ۱۸

!۱۹۸۸ D.Horton تشخيص:‏ ،W.Breckle s.n.

مارچ

هرات:‏ زرتِ‏ خواجه کوه،‏ ۲۰ کيلومتری شمالغرب هرات،‏ حدود

متر،‏ صخره،‏ ۱۴

،34°25’N 61°55’E ۱۱۵۰ مارچ ،۱۹۶۹

!۱۹۸۸ D.Horton تشخيص:‏ ،S.- W.Breckle

۱۷۰۰

.(۱۹۳۸

کابل:‏ کوهِ‏ آسمائی،‏


HERZOG)

۱۹۳۵

لغمان:‏ ۲ کيلومتری شمال نَنکارِش،‏ ۴۰ کيلومتری شمال لغمان،‏

متر،‏ زير سنگ،‏ اپريل

۷

۱۳۰۰

،34°56’N 70°22’E


7. April 1969 S.-W.Breckle s.n., det. D.Horton

1988 !

Laghman: 2 km N Nangaresh, 40 km N Laghman,

34°56’N 70°21’E, 1900 m, auf Fels, 9. April 1969

S.-W.Breckle s.n., det. D.Horton 1988 !

Paktya: 4 km N Rabat an der Straße nach Zambar,

33°42’30“N 69°47’30“E, 1880 m, auf einem

Erdbuckel im Cedrus-Wald, April-Juli 1970

M.Steiner 80 Iter Afghanicum (herb. M.Steiner),

det. W.Frey & H.Kürschner !

Panshir: Nogargai valley, Shah-i Anjuman, 5000 m,

11 July 1968 Y.Tagaki s.n., det. D.Horton 1988!





ledges.

Main Characters: Very similar to E. rhaptocarpa, but

capsules smooth when moist and peristome absent.

D.Horton تشخيص:‏ ،S.- W.Breckle s.n.

،۱۹۶۹

!۱۹۸۸

لغمان:‏ ۲ کيلومتری شمال ننکارِش،‏ ۴۰ کيلومتری شمال لغمان،‏

متر،‏ بروی سنگ،‏ ۹

اپريل ۱۹۶۹،

۱۹۰۰ ،34°56’N 70°21’E

!۱۹۸۸ D.Horton تشخيص:‏ ،S.- W.Breckle s.n.

پکتيا:‏ کيلومتری شمال ر‏ در امتداد سرکِ‏ زَمبرَ‏ ،

متر،‏ ‏لای يک

کُوتکِ‏ خاک در جنگل

۱۸۸۰

،Cedrus اپريل-جولای ،۱۹۷۰

۴

،33°42’30“N 69°47’30“E

،M.Steiner 80 Iter Afghanicum (herb. M.Steiner)


۱۱

!۱۹۸۸

۵۰۰۰

تشخيص:‏

پنجشير:‏ درهٔ‏ نُوگَرگَی،‏ شاهِ‏ انجمن،‏


D.Horton تشخيص:‏ ،Y.Tagaki s.n.

۵۰۰۰-۱۱۰۰

،۱۹۶۸


‏معلوم.‏





ها لشم در ‏زگی و پِيريستوم غايب.‏

.E، rhaptocarpa اما کپسول

Fabroniaceae Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 102. 1856

Fabronia Raddi, Atti Accad.Sci. Siena 9: 230. 1808

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: F. pusilla Raddi

Fabronia pusilla Raddi, Atti Accad. Sci. Siena 9: 231. 1808

Syn. F. pusilla Raddi var. ciliata Lesq. & Jam., Man. Moss. N. Amer.: 294. 1884; F.

schimperiana De Not., Cronac. Briol. Ital. 2: 41. 1867

Leaf

مترادف:‏

Distribution:

Kunar: zwischen Asmar und Barikot, 840 m, auf

Quercus baloot, A.Gilli M73 (FRÖHLICH 1955).


متر،‏ ‏لای ،Quercus baloot

.(۱۹۵۵

گسترش:‏

کُنر:‏ بين اسمار و بريکوت،‏ ۸۴۰




Ecology and Life form: Forming prostrate wefts or mats

on tree trunks and rocks.

Main Characters: Plants small, silky, green or yellowish

green; leaves ovate-lanceolate, longly acuminate; leaf

margins with long, ciliate-spinulose, pluricellular teeth.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشتهای بروی

زمين و‏ نمدمانند ‏ی تن ‏ٔه درختها و صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک؛ ابريشمی،‏ سبز و‏ سبزِ‏ زرد

فام؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ طويلاً‏ سرسوزنی؛ حاشيههای

برگ دندانههای طويلِ‏ مژهای-خارکدارِ‏ چندينسلولی.‏

Fissidentaceae Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 20. 1856

Fissidens Hedw., Spec. Musc. Frond.: 152. 1801

Lectotype: F. bryoides Hedw. cf. Britton, Fl. Bermuda: 435. 1916

Syn. Octodiceras Brid., Musc. Recent. 1: 162. 1806

لِکتوي:‏

مترادف:‏

Fissidens diversifolius Mitt., J.Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 140. 1859

Distribution:

Kunar: zwischen Chigha Serai und Barikot, 840 m,



Ecology and Life form: Forming prostrate fans or short

turfs submerged on rocks

Main Characters: Plants small, less than 0.5 cm tall, with

4-6 pairs of leaves; leaves bordered; laminal cells

smooth; costa vanishing below apex.

متر،‏

A.Gilli M64

۸۴۰

گسترش:‏

کُنر:‏ بين چغهسرای و بريکوت،‏

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه لکهها بروی زمين و‏

اپغندههای رشتهای کوهِ‏ زيرآبی بروی سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع کمتر از

جفت برگ؛ برگها کنارهدار،‏ سلولهای

ورقهای لشم؛ ميانرگ برگ ‏ديد شده در زير رأس.‏

۰،۵

سانتيمتر،‏ ۶-۴

Fissidens grandifrons Brid., Musc. Recent. Suppl. 1: 170. 1806


Distribution:

Bamyan: Bamyan, 2800 m (KILBERTUS & BIZOT 1971)

Bamyan: Band-i Amir, Steilfelsen des Band-i Haybat,

2920 m, submers, 8. September 1970 D.Dieterle

787 (M), det.H.Kürschner !



May 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760g


Kabul: Hauz-i Mahia, 34°27’N 68°32’E, 2800 m,


Kabul: Latahband Pass, 1900 m, auf nassem

Sandsteinfelsen, 3. September 1974 W.Frey 74-68!

Nuristan: oberes Kantiwo-Tal, 2600 m, Deutsche



(KITAGAWA 1964)




turfs on basic rocks in waterfalls or submerged.

Main Characters: Plants large, to 10 cm long; leaves

unbordered, multistratose (cross section); leaf margins entire.

گسترش:‏


‏ميان:‏ بندِامير،‏ صخره های پرميلان بندِ‏ هَيبَت،‏ متر،‏

زيرآبی،‏ سپتامبر

تشخيص:‏

فار:‏ ميمنه،‏ در ‏ٔه سنگ نزديکِ‏ بِلچراغ،‏ متر،‏ ‏لای

دامن ‏ٔه پرميلان صخرهای نزديک آبشار،‏ مِی


۲۹۲۰

،۱۹۷۰

،D.Dieterle 787 (M)

،۱۹۶۲

۱۴۰۰

۲۹

!H.Kürschner

HENDERSON & ) I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760g

.(۱۹۶۳ PRENTICE

۲۸۰۰ ،34°27’N 68°32’E


۱۹۰۰

!W.Frey 74-68 ،۱۹۷۴ ۳

۲۶۰۰

.(۱۹۳۸ HERZOG) ۱۹۳۵

نورستان:‏ تروکیکورل،‏ ۳۱ جولای S.Kitamura SK24 ،۱۹۵۵

۸

کابل:‏ حوض ماهیها،‏

متر،‏

کابل:‏ کوتل لتهبند،‏ متر،‏ ‏لای صخره های نمناک

ريگسنگی،‏ سپتامبر

نورستان:‏ بخش ‏لای در ‏ٔهکَنتِيوُو،‏ متر،‏ سيرعلمی آلمان




‏معلو.‏


اپغندههای کوهِ‏ بروی احجار قلوی در آبشارها و‏ زيرآبی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ بزرگ،‏ طول سانتيمتر،‏ برگها

فاقدِ‏ کناره،‏ چندينسلولی ‏(در مقطع)؛ حاشيهها مکمل.‏

۱۰

۳۰۰۰-۱۴۰۰

Fissidens schmidii Müll.Hal., Bot. Zeitung 11: 18. 1853

مترادف:‏

Syn. F. bryoides Hedw. subsp. schmidii (Müll.Hal.) Norkett in

Gangulee, Mosses East. India 2: 471. 1971

Distribution:

Kunar: Wama, 1380 m, Deutsche Hindukusch




turfs on soils and rocks.

Main Characters: Plants small, less than 0.5 cm tall;

leaves bordered, distinctly decurrent; laminal cells

small, distinctly bulging.

۱۹۳۵

۱۳۸۰

گسترش:‏

کُنر:‏ وامه،‏


.(۱۹۳۸ HERZOG)



اپغندههای رشتهای کوهِ‏ ‏لای خاک و صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع کمتر از

سانتيمتر،‏ برگها کنارهدار،‏ واضحاً‏ پَسخميده؛ سلولهای ورقه

ای کوچک،‏ پيش برآمدگیهای برجسته.‏

۰،۵


Fissidens viridulus (Sw. ex anon.) Wahlenb., Fl. Lapp.: 334. 1812

مترادف:‏ F. Syn. F. bryoides Hedw. subsp. inconstans (Schimp.) P.Varde, Rev. Bryol. Lichén. 15: 32. 1945;

bryoides Hedw. var. viridulus (Sw. ex anon.) Broth., Laubm. Fennoskand. 18. 3. 1923; F. bambergeri

Schimp. ex Milde, Bot. Zeitung 22: 12. 1864 (cf. HILL ET AL. 2006); F. haraldii (Lindb.) Limpr., Laubm.

Deutschl. 3: 670. 1901; F. inconstans Schimp., Syn. Musc. Eur.2: 114. 1876; F. intralimbatus R.Ruthe,

Hedwigia 9: 177. 1870; F. limbatus Sull. var. bambergeri (Milde) Düll, Bryol. Beitr. 4: 29. 1984; F. viridulus

(Sw. ex anon.) Wahlenb. var. bambergeri (Milde) Waldh., Förteckn. Skand. Växt., Moss.,ed. 2.: 18. 1937; F.

viridulus (Sw. ex anon.) Wahlenb. var. intralimbatus (R.Ruthe) Düll, Bryol. Beitr. 4: 32. 1984

Distribution:

Kapisa: Tagab – Alisang, near Alasoy, Kotal Spe, 2300

m, on rock, 7 September 1974 W.Frey &

W.Probst 74-95, det R.Pursell 1985 !


Ecology and Life form: Forming prostrate fans or

short turfs on soil and on wet or submerged

rocks.

Main Characters: Plants small, less than 0.8 cm long,

with 5-8 pairs of leaves; leaves lanceolate, bordered,

border often incomplete not exceeding leaf apex; leaf

apex cuspidate; laminal cells not bulging.

گسترش:‏

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشنگ،‏ کوتل سپی،‏ متر،‏ ‏لای

صخره،‏

تشخيص:‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اشکال ‏به مانندِ‏ بروی

زمين خزيده و‏ اپغندههای کوهِ‏ بروی خاک و صخرههای

مرطوب و‏ ‏لای سنگهای زيرآبی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع کمتر از ‎۰،۸‎سانتيمتر،‏

جفت برگ؛ برگها نيزهای،‏ کنارهدار،‏ کناره معمولاً‏

‏مکمل،‏ بسطنيافته رأس؛ رأس برگِ‏ انجاميده بهيک نکته؛

سلولهای ورقهای پيش نهبرآمده.‏

۲۳۰۰

،W.Frey & W.Probst 74-95

۷ سپتامبر ،۱۹۷۴

!۱۹۸۵ R.Pursell

۸-۵


Fontinalaceae Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 96. 1856

Fontinalis Hedw., Spec. Musc. Frond.: 298. 1801

لِکتوي:‏ Handl. 1832: 273. 1832 Lectotype: F. antipyretica Hedw., cf. Myrin, K. Svensk. Vet. Ak.

Fontinalis antipyretica Hedw., Spec. Musc. Frond.: 298. 1801

مترادف:‏ Syn. F. antipyretica Hedw. var. gigantea (Sull.) Sull., Icon. Musc. 106. 1864; F. antipyretica

Hedw. var. heldreichii (Müll.Hal. in Geheeb) R.Ruthe, Flora 69: 343. 1886; Rhynchostegium

haussknechtii Jur., Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien 20: 601. 1870 (cf. IGNATOV 1995)

Distribution

Badakshan: Darrah-i Jokham, Hazarat-y Sayet, 2000 m,

Bewässerungskanal, 29. Juli 1974 W.Frey M16!

Badakshan: Jurm, Bewässerungskanal, 1800 m, 23.

August 1974 W.Frey M65 !

Baghlan: Salang-Pass, Nord-Seite (KILBERTUS &

BIZOT 1971).

Parwan: Shibar-Pass (KILBERTUS & BIZOT 1971)

sine loc., 2500 m, 5 July 1848 Holmen (Kram-B).


Ecology and Life form: Forming loose, floating wefts

on rocks submerged in streams.

Main Characters: Plants robust, dark green, to 80 cm

long; leaves 3-ranked, erect, lanceolate, keeled; leaf

margins plane; costa absent.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ حضرتِ‏ سعيد،‏

آبياری،‏

بدخشان:‏ جُرم،‏ متر،‏ کال آبياری،‏

متر،‏ کال

۲۳ آگست

۲۰۰۰

!W.Frey M16

KILBERTUS & BIZOT)

.(۱۹۷۱

متر،‏ ۵ جولای ،۱۸۴۸ .(Kram-B)

۸۰

۲۹ جولای ،۱۹۷۴

۱۸۰۰

!W.Frey M65 ،۱۹۷۴


KILBERTUS & BIZOT )

.(۱۹۷۱

پروان:‏ کوتل شبر

بدون ذکر محل جمعآوری،‏ ۲۵۰۰

ارتفاع:‏ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏معوم.‏


و شناور ‏لای صخرههای زيرآبی در آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ قویاندام،‏ سبزِ‏ ‏ري،‏ طول

سانتيمتر؛ برگها سه ردهای،‏ ايستاده،‏ نيزهای،‏ قايقی؛ حاشيه

های برگ مسطح؛ ميانرگبرگ غايب.‏

۳۱۰۰-۱۸۰۰


Fontinalis hypnoides C.Hartm., Handb. Skand. Fl., ed. 4: 434. 1843

var. duriaei (Schimp.) Husn., Musc. Gall.: 287. 1892

Syn. F. duriaei Schimp., Rev. Bryol. 3: 1. 1876

واريته:‏

مترادف:‏

Distribution:

Maydan-Wardak: Maidan, Quellrand, 27. Juli 1951


Nuristan: between Eschtaway and Pushuli, 2500 m, 8

August 1955 S.Kitamura SK47 (KITAGAWA 1964).

Nuristan: Barg-e Matol, 35°42’N 71°20’E, 2100-

2200 m, 12. August 1967 S.-W.Breckle A745,

det. H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming loose, floating wefts

on rocks and submerged in streams.

Main Characters: Similar to F. antipyretica, but plants

slender and leaves plane or concave, not keeled.

،۱۹۵۱

۸

۲۷

گسترش:‏

ميدان-وردک:‏ ميدان،‏ لبِ‏

چشمه،‏

جولای

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،O.H.Volk

نورستان:‏ بين اَشتهوَی و پَوشولِی،‏ ۲۵۰۰


.(۱۹۶۴ KITAGAWA) S.Kitamura SK47

۲۱۰۰-۲۲۰۰

،۱۹۵۵

نورستان:‏ برَگِمَهتول،‏

آگست

،35°42’N 71°20’E متر،‏

،S.-W.Breckle A745 ،۱۹۶۷ ۱۲ تشخيص:‏

!H.Kürschner

ارتفاع:‏ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏معوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ٔ ه اپغندههای رشتهای ‏ُس ست

و شناور ‏لای صخرههای زيرآبی در آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .F، antipyretica اما گياهانِ‏ ‏ري‏

اندام،‏ برگها مسطح و‏ مقعر،‏ نه قايقی.‏

۲۵۰۰-۲۲۰۰


Funariaceae Schwägr., Spec. Musc. Frond. 43. 1830

Entosthodon Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 2: 44. 1811

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schwaegr. Type: E. templetonii (Sm.)

Entosthodon angustifolius Jur. & Milde, Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien 20:

595. 1870

Syn. Funaria angustifolia (Jur. & Milde) Broth., Nat. Pflanzenfam. 1:

523. 1903

مترادف:‏

This species was described from Libya and later

reported from several south-western Asian countries

including Afghanistan. But its identity remains

unknown (ROS ET AL. 2013).

Distribution:


36°05’N 66°52’E, 700-800 m, K.H.Rechinger 19667

(FRÖHLICH 1964).

Maydan-Wardak: Sar-i Chashma, 34°28’N 68°32’E,


Altitude: 700-3000 m, unusual amplitude, very


Ecology and Life form: Annual to ephemeral, forming

gregarious short turfs on soil.

Main characters: Plants very small, pale green; leaves

lanceolate, entire, unbordered; upper leaves 5-6 x as

long as wide; costa not reaching leaf apex; capsule

narrow-pyriform, reddish brown; peristome absent.

اين گونه از ليبيا تشريح،‏ اما بعد ها از کشورهای جنوبغرب

آسيا بشمول افغانستان گذارش شده است.‏ اما هويت اين گونه

هنوز ‏معلوم است و ديگران

.(۲۰۱۳

ROS)

گسترش:‏

بلخ:‏ مزار شريف،‏ دری بلخ،‏ ‏تر از آقکوپروک،‏

متر،‏

36°05’N

،K.H.Rechinger 19667

۳۰۰۰

۷۰۰-۸۰۰

،66°52’E


ميدان-وردک:‏ سرِ‏ چشمه،‏

،34°28’N 68°32’E متر،‏

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) ،K.H.Rechinger 19759

ارتفاع:‏ متر،‏ يک ارتفاع غير معمول،‏ هنوز دقيقاً‏

‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ يکساله کوهزی،‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغنده

های رشتهای کوهِ‏ جمعيتگرا ‏ی خاک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ بسيار کوچک،‏ سبزِ‏ رنگ پريده؛ برگ

ها نيزهای،‏ مکمل،‏ فاقد کناره؛ برگهای فوقانی مرتبه

طويلتر از عرض؛ ميانرگبرگ نيانجاميده به رأس؛ کپسول ‏ريک-‏

‏کمانند،‏ قهوهای سرخفام؛ پِيريستوم غايب.‏

۶-۵

۳۰۰۰-۷۰۰

Entosthodon attenuatus (Dicks.) Bryhn, K. Norsk. Vid. Selsk. Skrift 1908: 25. 1908

مترادف:‏

Syn. E. templetonii (Sm.) Schwägr., Spec. Musc. Suppl. 2: 44. 1823; Funaria attenuata (Dicks.)

Lindb., Not. Saellsk. Fl. Fenn. Foerh. 11: 633. 1870


Distribution:

Helmand: 60 km N Girishk, 32°31’N 64°46’E, 1400 m,

Kalkfelswände, 18. März 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Kabul: Paghmangebirge bei Paghman, 2470 m, A.Gilli


Kabul: Sarobi, 1100 m, 13 April 1952 O.H.Volk 2544,

det. H.Kürschner !

Nangarhar: Khyber pass, 3700 ft., on soil, 13 April 1897

H.H.Johnston 102 (E)!


Ecology and Life form: Annual to ephemeral,

forming gregarious, scattered short turfs on moist

soils by streams, in rock crevices and on rock

ledges.


concave, lanceolate to ovate, bluntly toothed,

bordered by 1 row of narrow cells; leaf apex

acuminate; peristome present.

گسترش:‏

هلمند:‏ ۶۰ کيلومتری شمال گرشک،‏ N’32°31، E’64°46 صخرههای

آهکی ديوار مانند،‏ مارچ

تشخيص:‏

کابل:‏ کوه پغمان در پغمان،‏ متر،‏

،S.-W.Breckle

A.Gilli M117

،۱۹۶۹

،۱۹۵۲

،O.H.Volk 2544

۱۳

۲۴۷۰

۱۸

۱۳

!H.Kürschner


کابل:‏ سروبی،‏ متر،‏

تشخيص:‏

ننگرهار:‏ کوتل خيبر،‏

اپريل

فُت،‏ ‏ی خاک،‏

اپريل

۱۱۰۰

!H.Kürschner

۳۷۰۰

،۱۸۹۷

۲۵۰۰-۱۱۰۰

.H.H.Johnston 102 (E)



های جمعيتگرا و پراگند ‏ٔه کوه ‏ی خاکهای نمناک در

امتداد آبهای جاری،‏ در درزهای سنگها و ‏ی تيغههای

صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ بلندی ۰،۵ سانتيمتر؛ برگ

ها مقعر،‏ نيزهای تخممرغی،‏ واضحاً‏ دندانهدار،‏ حاشيهدار

يک رده از سلولهای ‏ريک؛ رأس برگها سرسوزنی؛ پِيريستوم

حاضر.‏

Entosthodon buseanus Dozy & Molk., Bryol. Jav. 1: 31. 1855

مترادف:‏ 1(3): 525. 1903 Pflanzenfam. Syn. Funaria wallichii (Mitt.) Broth., Nat.

Distribution:

Kabul: W Sher Darwasah, 1800 m, A.Gilli M48

(FRÖHLICH 1955).





scattered short turfs in grasslands and near roadsides.

Main Characters: Plants very small, to 0.5 cm tall; leaves

ovate-lanceolate, crenulate above, bordered by 1-2

rows of narrow cells; peristome absent.


A.Gilli M67

۸۴۰

۱۸۰۰

گسترش:‏


.(۱۹۵۵

کُنر:‏ بين چغه سرای و بريکوت،‏

متر،‏




های کوه و پراگنده در سبزهزارها و در نزديکی کنارٔه راهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ بسيار کوچک،‏ ارتفاع سانتيمتر؛

برگها تخممرغی-نيزهای،‏ کنگرهای در ، محاطشده کنارههای

۱-۲ ردهای از سلولهای ‏ريک؛ پِيريستوم غايب.‏

۰،۵

Entosthodon handelii (Schiffn.) Laz., Žurn. Inst. Bot. Vseukrajins'k. Akad.

Nauk 26, 27: 207. 1938

مترادف:‏ Syn. Funaria handelii Schiffn., Ann. Naturh. Mus. Wien 27: 493. 1913

Distribution:

Bamyan: Band-i Amir, Band-i Haybat Damm, 2970 m,

گسترش:‏

‏ميان:‏ بند امر،‏ ديوار بند هَيبَت،‏ ۲۹۷۰ متر،‏ ۱۹۷۰،


1970 D.Dieterle (M), det. H.Kürschner !


m, Kalkfelswände, 18. März 1969 S.-W.Breckle

s.n., det. H.Kürschner !


m, 18. März 1969 S.-W.Breckle s.n., det.

H.Kürschner !



Kabul: Sarobi, 1100 m, 13. April 1952 O.H.Volk


Kapisa: Gulbahar, on rock, O.H.Volk 314, det.

H.Kürschner !




scattered short turfs on soil and in rock crevices.

Main Characters: Similar to E. angustifolius, but upper leaves

only 3 x as long as wide and capsules ovate-pyriform,

conspicuously glossy, inflated and golden brown.

،32°31’N 64°46’E

،۱۹۶۹

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،D.Dieterle (M)

۱۸

۶۰

۱۴۰۰

هلمند:‏


متر،‏ ديوار صخرهای آهکی،‏

مارچ

،32°48’N 64°50’E

،S.-W.Breckle s.n.

متر،‏

A.Gilli M113

O.H.Volk

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،S.-W.Breckle s.n.

،۱۹۵۲

هلمند:‏ کيلومتری شمال گرشک،‏


تشخيص:‏

کابل:‏ کوه پغمان در پغمان،‏

،۱۹۶۹

۲۴۷۰

۱۳

۱۸

!H.Kürschner

۹۰

۱۲۰۰


۱۱۰۰

2544، تشخيص:‏



،O.H.Volk 314 تشخيص:‏

!H.Kürschner

کاپيسا:‏ گلبهار،‏ ‏لای سنگ،‏

!H.Kürschner


‏معلوم.‏


های کوه و پراگنده ‏لای خاک و در درزهای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به

فوقانی فقط سهمرتبه طويلتر از عرض؛ کپسول تخم مرغی-‏

‏کمانند،‏ بطور آشکار جلادار،‏ پُنديده و قهوهای طلائی.‏

۳۰۰۰-۱۱۰۰

.E، angustifolius اما برگهای

Entosthodon muhlenbergii (Turner) Fife, J. Hattori Bot. Lab. 58: 192. 1985

مترادف:‏

Syn. Funaria calcarea Wahlenb., Kongl. Vetensk. Acad. Handl. 27: 137. 1806; F. calcarea

Wahlenb. var. mediterranea (Lindb.) C.E.O.Jensen & Medel, Bot. Not. 1929: 47. 1929; F. calcarea

Wahlenb. var. patula (Bruch & Schimp.) Schimp., Syn. Musc. Eur.: 320. 1860; F. dentata Crome, Samml.

Deut. Laubm. 2: 26. 1806; F. dentata Crome subsp. mediterranea (Lindb.) J.J.Amann, Fl. Mouss. Suisse 2:

174. 1919; F. hibernica Hook., Fl. Londin. ed. 2, 2: ic. 1817; F .mediterranea Lindb., Oefv. Foerh..

Kongl. Vetensk.-Akad. 20: 399. 1863; F. muhlenbergii Turner, Ann. Bot. 2: 198. 1805

Distribution:

Badakshan: Kokca-Gebiet, Darrah-i- Jokham, 2500

m, Bachrand, 31. Juli 1974 W.Frey 74-29a ! (as

Funaria calcarea var. patula)


۲۵۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ منطق ‏ٔهکوکچه،‏ در ‏ٔه يوخام،‏

جولای


‏(منحيث

Funaria

،۱۹۷۴

۳۱

W.Frey 74-29a

.(calcarea var. patula




gregarious, scattered short turfs on calcareous rocks,

ledges or in crevices.

Main Characters: Plants small, yellowish green, to 0.5

cm tall; leaves broad-ovate to lanceolate, suddenly

contracted, with long apiculus; leaf margins toothed.


های رشتهای کوه و پراگند ‏ٔه جمعيت گرا ‏ی احجار آهکی،‏

تيغهها و‏ در درزها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ سبز زردفام،‏ سانتی

متر؛ برگها کنارهدار-تخممرغی نيزهای،‏ به تُندی ‏لکشده،‏

انجامک کوه و طويلِ‏ نوکتيز؛ حاشيههای برگ دندانهدار.‏

ارتفاع ۰،۵

Funaria Hedw., Spec. Musc. Frond.: 172. 1801

لِکتوي:‏ Bermuda: 441. 1916 Lectotype: F. hygrometrica Hedw., cf. Britton, Fl.

Funaria brotherusii J.Fröhl., Ann. Naturh. Mus. Wien 67: 1156. 1964

مترادف:‏ 1(3): 523. 1903 Pflanzenfam. Syn. F. pilifera (Mitt.) Broth., Nat.

Distribution:

Kunar: zwischen Gusalak und Kurdes-Tal, 1200 m,

Deutsche Hindukusch Expedition 1935

(HERZOG 1938)



scattered short turfs on calcareous rocks and soils.

Main Characters: Very similar to E. muhlenbergii and

difficult to separate without sporophyte.

۱۲۰۰

۱۹۳۵

گسترش:‏

کُنر:‏ بين گَزَلَک و درهٔ‏ کُ‏ وردِس،‏

سيرعلمی آلمانها در هندوکش

متر،‏

HERZOG)

.(۱۹۳۸



های رشتهای کوه و پراگند ‏ٔه ‏ی احجار آهکی و خاکها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .E، muhlenbergii اما در عدم

موجوديتِ‏ اِسپوروفايت.ها به سختی قابل تفکيک.‏

Funaria hygrometrica Hedw., Spec. Musc. Frond.: 172. 1801

بشمولِ‏ Germ. 497. 1833 Incl. F. hygrometrica Hedw. var. muralis Hübener, Musc.

Distribution:

Badakshan: Wakhan, Pamir, Rutshaun, 2900 m,

sandiger Wegabbruch, 29. August 1975 H.Huss 4

گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان،‏ اپمير،‏ رُوتشاون،‏

سرکِ‏ ريگی،‏ ۲۹

متر،‏ شکستکی

(GZU) ،H.Huss 4 سفر

۲۹۰۰

آگست ۱۹۷۵


(GZU), Exploration Pamir 1975, det.H. Kürschner!

Badakshan: Wakhan, Wazit, 36°59’N 72°47’E, 2880

m, feuchter Weidehang, 01. August 1968 S.-


Badakshan: Kockca-Gebiet, Hazarat-i Sayet, 1800 m,

feuchte Stelle, 13. August 1974 W.Frey 74-57,

74-58, 74-62 !

Badakshan: Kokca-Gebiet, Darrah-i Jokham, 31. Juli

1974 W.Frey 74-29a !

Badakshan: Kokca-Gebiet, Darrah-i Jokham, 3200

m, auf Erde, 3. August 1974 W.Frey 74-22 !


BIZOT 1971).

Baghlan: Salang Pass, N (KILBERTUS & BIZOT 1971).

Bamyan: Band-i Amir, 2 nd lake from the S, 2780 m,

on calcareous soil, 19 July 1972 P.Uotila 18675

(H), det. H.Kürschner !


K.H.Rechinger 19739, 19740 (FRÖHLICH 1964)

Ghazni: Sarab, 40 km NW Ghazni, 33°38’N 67°50’E,

2500 m, K.H.Rechinger 19723 (FRÖHLICH

1964, as var. muralis).

Kabul: Bei Kabul, Paghmantal, zwischen Steinen,


Kabul: Kabul, 1770 m, A.Gilli M105 (FRÖHLICH

1955).

Kabul: Sher Darwasah bei Kabul, 1880 m, A.Gilli



m, Flußbett, 7 September 1974 W.Frey 74-84 !


m, feuchte Felsen, 7 September 1974 W.Frey 74-

82, 74-97 p.pte. !

Kapisa: Sekim-Tal, 2500 m, Flußbett, 10. September

1974 W.Frey 74-115 !

Maydan-Wardak: zwischen Shakar Darrah und

Hauz-i Khas, 2600 m, auf Steinen im Bach,


Panshir: bei Basarak, Porandé, Nebenfluß des Panjir,


Panshir: bei Basarak, Porandé, Nebenfluß des Panjir,




Ecology and Life form: Annual, forming gregarious,

scattered short turfs on disturbed or cultivated soils and

walls.

Main Characters: Plants yellowish green, to 3 cm tall;

leaves crowded, ovate-lanceolate to spathulate; leaf

!H. Kürschner

۲۸۸۰

،۱۹۶۸

۱۹۷۵، تشخيص:‏

،36°59’N 72°47’E

اکتشافی اپمير

بدخشان:‏ واخان،‏ وازيت،‏

دامن ‏ٔه مالچر شد ‏ٔه مرطوب،‏

آگست

متر،‏

S.-

۱۸۰۰

۱


بدخشان:‏ منطق ‏ٔهکوکچه،‏ حضرتِ‏ سعيد،‏

متر،‏ مکان

W.Frey 74-57, 74-58, 74-

،۱۹۷۴

۳۱

نمناک،‏ ۱۳ آگست ۱۹۷۴،

!62

بدخشان:‏ منطق ‏ٔه کوکچه،‏ در ‏ٔه يوخام،‏

جولای

!W.Frey 74-29a

بدخشان:‏ منطق ‏ٔه کوکچه،‏ در ‏ٔه يوخام،‏

خاک،‏ آگست

بغلان:‏ کوتل سالنگ،‏ متر

۳۲۰۰ متر،‏ بروی

!W.Frey 74-22 ،۱۹۷۴ ۳

۴۰۰۰-۳۳۰۰

.(۱۹۷۱ BIZOT


۲۷۸۰

،۱۹۷۲

!H. Kürschner تشخيص:‏ ،(H)

۲۸۰۰ ،34°23’N 67°17’E

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19739, 19740

KILBERTUS & )

بغلان:‏ شمالِ‏ کوتل سالنگ

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ جهيل دوم از جنوب،‏

خاکهای آهکی،‏ ۱۹ جولای


P.Uotila 18675


غزنی:‏ سرآب،‏ ۴۰ کيلومتری شمالغرب غزنی،‏

متر،‏

منحيث

کابل:‏ در ‏ٔه

متر،‏

،33°38’N 67°50’E


.(var. muralis

پغمان در نزديک کابل،‏ بين سنگها،‏ A.Gilli M55

FRÖHLICH)

A.Gilli M108

A.Gilli M105

۲۵۰۰

،۱۹۶۴


۱۷۷۰

.(۱۹۵۵

۱۸۸۰


کابل:‏ کابل،‏

کابل:‏ شيردرواز ‏ٔه کابل،‏

متر،‏

متر،‏

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشنگ،‏ راه به سمت کوتل سپی،‏ ۲۴۰۰ متر،‏

بستر در،‏ سپتامبر

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشنگ،‏ راه به سمت کوتل سپی،‏ ۲۶۰۰ متر،‏

صخرههای مرطوب،‏ سپتامبر

W.Frey 74-82,

!W.Frey 74-84

۱۰

،۱۹۷۴

،۱۹۷۴

۷

۲۵۰۰

۷

!74-97 p.pte.

کاپيسا:‏ در ‏ٔه سِ‏ ‏ِکيم،‏

متر،‏ بستر در،‏

سپتامبر

۲۶۰۰

!W.Frey 74-115

،۱۹۷۴

ميدان-وردک:‏ بين شکردرده و حوضخاص،‏

‏لای سنگهای بستر جوی،‏

متر،‏


.(۱۹۵۵

پنجشير:‏ نزديک ‏زارک،‏ پُرَندِه،‏ معاون دری پنجشير،‏ ۲۲۰۰

متر،‏

پنجشير:‏ نزديک ‏زارک،‏ پُرَندِه،‏ معاون دری پنجشير،‏ ۲۸۰۰

متر،‏


‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ يکساله،‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای رشته

ای کوه،‏ جمعيتگراه و پراگند ‏ٔه ‏لای خاکهای وارونهشده

و‏ زراعتی و ديوارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياها ‏ِن سبز زردفام،‏ ارتفاع ۳ سانتيمتر؛ برگ

ها چنگچنگی،‏ تخممرغی-نيزهای قاشقی؛ حاشيههای

.(۱۹۵۵


.(۱۹۵۵

۴۰۰۰-۱۸۰۰



margins entire or toothed; seta 2-8 cm long, curved

and twisted; capsule sulcate; mouth oblique;

peristome double.

برگ مکمل و‏ دندانهدار؛ طول برسکها سانتيمتر،‏

خميده و ‏ب خورده؛ کپسول شياردار،‏ دهان ‏ٔه مؤرب؛ پِيريستوم

مضاعف.‏

۸ -۲

Funaria microstoma Bruch ex Schimp., Flora 23: 850. 1840

Distribution:



Bamyan: Shatut Kotal N Panjao, 34°34’N 66°58’E,

3300 m, 10. Juli 1969 S.-W.Breckle s.n., det.

H.Kürschner !

Helmand: 90 km N Girishk, 35km N Musa Qala bei

Chralchraran S Baghran, 32°50’N 64°50’E, 1400

m, Flußaue, 19. März 1969 S.-W.Breckle s.n.,

det. H.Kürschner !



scattered short turfs on sandy soils.

Main Characters: Similar to F. hygrometrica, but leaves

narrowly lanceolate, long acuminate and setae only c.

1 cm long.

۱۲

۱۹۰۰

گسترش:‏


متر،‏ بروی خاک،‏

آگست

!W.Frey 74-60

،۱۹۷۴

‏ميان:‏ کو‏ شاه توت در شمال پنجاَو،‏


تشخيص:‏

کيلومتری شمالگرشک،‏ ۳۵ کيلومتری شمال موسی

قلعه نزديک چَغَلچران در جنوب بغران،‏

متر،‏ لب در،‏ مارچ

،34°34’N 66°58’E

،S.-W.Breckle s.n.

32°50’N

S.-

،۱۹۶۹

۱۹

،۱۹۶۹

۱۰

!H.Kürschner

۱۴۰۰

۳۳۰۰

هلمند:‏ ۹۰

،64°50’E

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،W.Breckle s.n.



های رشتهای کوه و پراگند ‏ٔه ‏لای خاکهای ريگی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .F، hygrometrica اما برگها نيزهای

‏ريک،‏ سرسوزنی طويل،‏ طول برسک ها فقط حدود

سانتيمتر.‏

۱

۳۰۰۰ -۱۴۰۰

Physcomitrium (Brid.) Brid., Bryol. Univ. 2: 815. 1827

Lectotype: P. sphaericum (C.F.Ludw.) Brid., cf. Grout, Moss Fl. N. Amer. 2: 74. 1935

Physcomitrium pyriforme (Hedw.) Bruch & Schimp., Linnaea 11: 80. 1837

مترادف:‏


Distribution:

Kabul: Kabul, 1770 m, A.Gilli M104 (FRÖHLICH

1955).



gregarious, scattered short turfs on moist soils in

cultivated fields and on stream banks.

Main Characters: Plants small, to 0.5 cm high; leaves

ovate-lanceolate to spathulate, acuminate; leaf margins

toothed above; calyptra mitriform; capsule globose; lid

apiculate; peristome absent; spores spinose.


۱۷۷۰

گسترش:‏

کابل:‏ کابل،‏

متر،‏

.(۱۹۵۵



های جمعيتگرای کوه و پراگند ‏ٔه ‏ی خاکهای مرطوب در

اراضی زراعتی و ريکهای از ريز آب برآمد ‏ٔه آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک ارتفاع ۰،۵ سانتيمتر؛ برگها

تخممرغی-نيزهای قاشقی،‏ سرسوزنی؛ حاشيههای برگ دندانهدار

در ‏؛ دهان ‏ٔه کپسول مشابه به کلاه کشيش؛ کپسول کروی؛

سرپوش نوک تيز؛ پِيريستوم غايب؛ اسپورها خاردار.‏

Grimmiaceae Arn., Disp. Méth. Mousses 19. 1825

Coscinodon Spreng., Anleit. Kenntn. Gew. 3: 281. 1804

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Spreng. Type: C. pulvinatus

Coscinodon cribrosus (Hedw.) Spruce, Musci Pyren. 267. 1847

Syn. C. pulvinatus Spreng., Anleit. Kenntn. Gew. 3: 372. 1804; Grimmia caespiticia (Brid.) Jur.

var. bornmuellerorum Schiffn., Oesterr. Bot. Zeitschr. 58: 312. 1908 (cf. GREVEN 1995); G. cribrosa

Hedw., Spec. Musc. Frond.: 76. 1801

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Parshui, 5100 m, on rock, 1


Kabul: Paghman, mountain above village, 2600 m,

on dry rocks, 11 May 1962 I.C.Hedge &

P.Wendelbo 3151c (HENDERSON & PRENTICE

1963).

Nuristan: Bashgal-Quelltäler, Suyengal-Tal, 35°55’

N 71°12’E, 3600 m, auf Erde, 1969 D.Podlech


پَرشوئی،‏ ۵۱۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ درو ‏ٔه

متر،‏ ‏ی صخره،‏ ۱ آگست

۲۶۰۰

،۱۹۶۲

!W.Frey 65-355

،۱۹۶۵

کابل:‏ پغمان،‏ کوههای ‏ی قريه،‏

های خشک،‏ میِ‏

متر،‏ ‏ی صخره

I.C.Hedge &


35°55’N

D.Podlech

۱۱

P.Wendelbo 3151c

.(۱۹۶۳

نورستان:‏ دره های جانبی در ‏ٔه بَشگَل،‏ در ‏ٔه سُويِنگَل،‏

E’71°12، ٣٦٠٠ متر،‏ بروی زمين،‏ ١٩٦٩،

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،(M)


Altitude: 2600-5100 m, still insufficiently know.


exposed acidic rocks and in rock fissures.

Main Characters: Plants blackish to greyish, small, to 0.6

cm tall; leaves ovate-lanceolate, with longitudinal

plicae, bistratose (cross section); leaf margins plane,

entire; costa ending in a hyaline, smooth hair-point;

calyptra campanulate.


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای فشرده ‏لای

صخرههای برهن ‏ٔه اسيدی و درزهای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سيهفام خاکستریفام،‏ کوچک،‏

۰،۶ سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ چينهای

طولانی،‏ برسکدار ‏(در مقطع)؛ حاشيههای برگ مسطح،‏

مکمل؛ ميانرگبرگ انحاميده به يک نقط ‏ٔه جلادار و لشم مويک؛

دهان ‏ٔهکپسول ‏قوسی.‏

۵۱۰۰-۲۶۰۰

ارتفاع

Grimmia Hedw., Spec. Musc. Frond.: 75. 1801

لِکتوي:‏ Eur. 3: 99, 100, 111. 1845 Lectotype: G. plagiopoda Hedw., cf. Bruch & Schimper, Bryol.

Grimmia alpestris (F.Weber & D.Mohr) Schleich., Cat. Pl. Helv., ed. 2: 29. 1807

Syn. G. tenerrima Renauld & Cardot, Bot. Gaz. 15: 40. 1900; Orthogrimmia alpestris (F.Weber

& D.Mohr) Ochyra & Żarnoviec, Biodivers. Poland 3: 125. 2003

مترادف:‏

Distribution:

Kabul: Paghman-Gebirge, oberhalb Paghman an der

Talgabelung Chagi-Darrah und Rast-Darrah,

34°37’N 68°56’E, 2550 m, Silikatfelsen, 21. Juni

1970 M.Steiner 69/2 (herb. M.Steiner), det.

H.Kürschner !

Panshir: Panjshir valley, Ruka, Köie s.n. (IBA-4770)

(MUÑOZ 1998).


Ecology and Life form: Forming compact cushions on

dry acidic rocks.

Main Characters: Plants glaucous to green, small, to 0.6

cm tall; leaves ovate-lanceolate, appressed when dry,

cucullate at apex; upper leaf margins incurved or

plane; laminal cells bistratose (cross section); basal cells

rectangular 4 or more x as long as wide; hyaline hairpoint

short, to 1 mm long, smooth; capsules exserted.

گسترش:‏

کابل:‏ کوههای پغمان ‏لای قري ‏ٔه پغمان در محل انشعاب در ‏ٔه


چَغی و در ‏ٔه

صخرههای سيليکاتی،‏ جون

تشخيص:‏


M.Steiner

!H.Kürschner

MUÑOZ)

رَست،‏ ،34°37’N 68°56’E ۲۵۵۰

،۱۹۷۰ ۲۱

،69/2 (herb. M.Steiner)

پنجشير،‏ روخه،‏ (IBA-4770) Köie s.n.

.(۱۹۹۸



صخرههای اسيدی خشک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ شفاف سبز،‏ کوچک،‏ ارتفاع

‎۰،۶‎سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ ‏مفشرده در خشکی،‏

کلاهکمانند در رأس؛ حاشيههای برگهای فوقانی بداخل

خميده و‏ مسطح؛ سلولهای ورقهای دولايهای ‏(در مقطع)؛

سلولهای قاعدهای چهار وجهی،‏ و‏ بيشتر مرتبه طويلتر از

عرض؛ نقطههای جلادار و لشم در انجام مويکها کوه،‏ طول

ميليمتر،‏ لشم؛ کپسول بيرونبرآمده.‏

۴

۱


Grimmia anodon Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 3: 110. 1845

مترادف:‏ Syn.: G. limprichtii Kern, Rev. Bryol. 24: 56. 1897 (cf. MAIER 2002); Schistidium anodon

(Bruch & Schimp.) Loeske, Laubm. Eur. 1: 49. 1913

Distribution:

Badakshan: Firghamira, 3000 m, on surface of shaded

schistose rock, 19 August 1968 Lulman 60, det.

C.C.Townsend !

Badakshan: Wakhan, Pamir, Ptukh, 3500 m, auf

Ruinenmauern, 14. August 1975 H.Huss 5

(GZU), Exploration Pamir 1975, det.

H.Kürschner, as cf. G. anodon !

Bamyan: Band-i Amir, 2900 m (KILBERTUS & BIZOT 1971).


Bamyan: Bamian, Qala Sarkari, 34°50’N 67°50’E, 2800

m, K.H.Rechinger 19752, 19753 (FRÖHLICH 1964).

Farah: 100 km E Shindand, bei Shersad, 33°38’N

63°01’E, 1800 m, feuchte Mergelfelsen, 16. März

1969 S.-W.Breckle s.n.. H.Kürschner !

Ghazni: Okak, N-E Dasht-e Nawar, 33°50’N

67°55’E, 3000 m, K.H.Rechinger 19727

(FRÖHLICH 1964).

Ghor: Shutur Khun Kotal, zwischen Qala Ahangaran


K.H.Rechinger 19769, 19770, 19771 (FRÖHLICH 1964).


64°24’E, 2200-2300 m, K.H.Rechinger 19780,

19781, 19782, 19783 (FRÖHLICH 1964).

Herat: Parapamisos, Chashma Obeh, 34°25’N

63°05’E, 1800 m, K.H.Rechinger 19807

(FRÖHLICH 1964).

Kabul: Sher Darwasa, 34°30’N 69°10’E,1800-1900



۳۰۰۰

،۱۹۶۸

گسترش:‏

بدخشان:‏ فيرغامير،‏

سليتی،‏ آگست

متر،‏ برالای يک صخر ‏ٔه سايهرُخ

،Lulman 60 تشخيص:‏

۳۵۰۰

،۱۹۷۵

۱۹۷۵، تشخيص:‏

۱۹

!C.C.Townsend

بدخشان:‏ واخان،‏ اپمير،‏ پّتُوخ،‏

خرابه،‏ آگست

اکتشافی اپمير

متر،‏ ‏لای ديوارهای

(GZU) ،H.Huss 5 سفر

H.Kürschner, as cf.



۱۴

!G. anodon

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ ۲۹۰۰ متر


‏ميان:‏ ‏ميان،‏ قلع ‏ٔه سرکاری،‏

متر،‏

۲۸۰۰

۲۸۰۰ ،34°50’N 67°50’E

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19752, 19753

33°38’N

۱۶

فراه:‏ ۱۰۰ کيلومتری شرقِ‏ شيندند،‏ در شيرزاد،‏

متر،‏ مارل های مرطوب،‏

تشخيص:‏

غزنی:‏ اُوکک،‏ شمالشرق دشت ‏ور،‏

متر،‏

مارچ

!H.Kürschner

،33°50’N 67°55’E


۱۸۰۰

،63°01’E

،S.-W.Breckle s.n.

،۱۹۶۹

۳۰۰۰

.(۱۹۹۸


۲۷۲۵ متر،‏

K.H.Rechinger ،34°20’N 64°55’E

FRÖHLICH) 19769, 19770, 19771

.(۱۹۶۴

غور:‏ ملا الله،‏ ۱۲ کيلومتری جنوبغرب تَيوَره،‏

متر،‏

،33°30’N 64°24’E

K.H.Rechinger 19780, 19781, ۲۲۰۰-۲۳۰۰

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) 19782, 19783

۱۸۰۰

هرات:‏ اپرواپميزوس،‏ چشم ‏ٔه اُوبه،‏

متر،‏

،34°25’N 63°05’E

FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19769, 19807

۱۸۰۰-۱۹۰۰

.(۱۹۶۴

کابل:‏ شيز دروازه،‏

،34°30’N 69°10’E متر،‏







Ecology and Life form: Forming compact cushions on

dry, calcareous rocks.

Main Characters: Plants small, blackish, to 0.5 cm tall;

leaves oblong-lanceolate, bistratose at margins;

hyaline hair-point long, denticulate; seta curved;

capsule immersed; peristome absent.

ارتفاع:‏ جمعآوری شده بين ۱۸۰۰- ۳۵۰۰ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏

‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای متراکم ‏ی

صخرههای خشکِ‏ قلوی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سيهفام،‏ ار

سانتيمتر؛ برگها درازنما-نيزهای،‏ بُرسکدار در حاشيهها؛ نقطه

های جلادار و لشم در انجام مويکها طويل،‏ دندانهدار؛ بُرسک

ها خميده؛ کپسول جافته در اندام ديگر؛ پِيريستوم غايب.‏

۰،۵

تفاع

Grimmia capillata De Not., Mem. Reale Accad. Sci. Torino 39: 248. 1836

مترادف:‏ Musc. Syn. G. crinita Brid. var. capillata (De Not.) De Not., Syll.

Ital.: 240. 1838; G. mesopotamica Schiffn., Ann. Naturh. Mus. Wien 27: 488.

1913 (cf. GREVEN 1995)

Distribution:

Baghlan: Pul-i Khumri, 35°55’N 68°44’E, Kunduz

river, 700 m, K.H.Rechinger 19658 (FRÖHLICH

1964, as G.mesopotamica; GREVEN 1995, as G.

crinita var. capillata).



rocks and mortar of walls and on banks with

gypsiferous soils.

Main Characters: Similar to G. anodon, but leaves

cucullate, margins reflexed and seta straight.

،35°55’N 68°44’E دری قندوز،‏ ۷۰۰

گسترش:‏

بغلان:‏ پلخمری،‏

متر،‏

G. ۱۹۶۴ FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19658 منحيث

G. crinita منحيث ،۱۹۵۵ GREVEN

.(var. capillata

mesopotamica؛



صخرهها و پَلَستر چونهدار در ديوارها،‏ در اماکن خشکشده

در بستر آبهای جاری ‏ی خاکهای گچدار.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .G، anodon اما برگها کلاهک

مانند،‏ حاشيهها پَسخميده و بُرسکها راست.‏

Grimmia cardotii Hérib., Mém. Acad. Sci. Clermont-Ferrand 14: 358. 1899

واريت ‏ٔه var. gymnostoma J.Fröhl., Ann. Naturh. Mus. Wien 67: 156. 1964

Distribution:


Kabul: In valle Paghman prope Kabul, 34°36’N

68°56’E, 2300-2800 m, Gneiss, 21. Juni 1962

K.H.Rechinger 19704 (FRÖHLICH 1964,

holotype; MUÑOZ & PANDO 2000).



acidic rocks.

Main Characters: Very similar to G. crinitoleucophaea,

but peristome absent.

،34°36’N 68°56’E

،۱۹۶۲

،۱۹۶۴

۲۱

گسترش:‏

شناسائس شده فقط از روی نمون ‏ٔه تيپتيک

کابل:‏ در در ‏ٔه پغمان نزديک کابل،‏

متر،‏ حجر گنايس،‏

جون

FRÖHLICH)

۲۳۰۰-۲۸۰۰


هُولوي؛



احجار اسيدی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به ، .G crinitoleucophaea اما

پِيريستوم غايب.‏

.(۲۰۰۰ MUÑOZ & PANDO


Grimmia crassifolia Lindb. ex Broth., Acta Soc. Sci. Fenn. 19: 84. 1892

واريت

‏ٔه var. crassifolia

A taxon with a somewhat confusing synonymy.

Lectotypified and synonymized with G. poecilostoma

(MUÑOZ 1999), respectively G. tergestina Bruch &

Schimp. (MAIER 2010), both synonyms of G.

crinitoleucophaea Cardot (cf. GREVEN 2011)

Distribution:

Baghlan: Hesar village, 1800 m, steep slope, 24 July

1972 P.Uotila 18871 (H), det. H.Kürschner !

Bamyan: zwischen Bulola und Shibar-Pass, 34°53’N

68°10’E, 2600-2800m, K.H.Rechinger 19690

(FRÖHLICH 1964).

Herat: Har-i Rud Brücke, Pol-i Shirchatsh 34°20’N

63°43’E, 1700 m, K.H.Rechinger 19803

(FRÖHLICH 1964).

Kabul: Paghman-Tal, 34°36’N 68°56’E,



36°05’N 66°52’E, 700-800 m, K.H.Rechinger

19657d (FRÖHLICH 1964).

Helmand: Near Shersad, 33°38’N 63°00’E, 2200 m,

auf Kalk, 16. Februar 1969 S.-W.Breckle, s.n.,

det. H.Kürschner !



rocks.

Main Characters: Plants olive green to blackish;

leaves ovate-lanceolate, bistratose (cross section);

hair-points present in upper leaves; seta short,

straight; capsule immersed.

يک تکسون مترادفيتِ‏ نسبتاً‏ مغشوش.‏ اختلاطِ‏ لِکتويپی

و همچنان

و ترادف

(١٩٩٩

٢٠١٠)، هردو

GREVEN)

۲۴

MUÑOZ) G. poecilostoma

MAIER) G. tergestina Bruch & Schimp.

G. crinitoleucophaea Cardot

۱۸۰۰

از مترادفينِ‏

.(٢٠١١

گسترش:‏

بغلان:‏ قلع ‏ٔه حصار،‏

متر،‏ دامن ‏ٔه تُندميلان،‏

جون


۲۶۰۰-

،H.Kürschner


،34°20’N 63°43’E


،۱۹۷۲

‏ميان:‏ بين بلوله و کوتل شِ‏ برَ‏ ،

۲۸۰۰ متر،‏

.(١٩٦٤

هرات:‏ پل هريرود،‏ پَل شيرچَج،‏

متر،‏

پغمان،‏ K.H.Rechinger 19885 ،34°36’N 68°56’E

۱۷۰۰

.(١٩٦٤

کابل:‏ در ‏ٔه

.(١٩٦٤ FRÖHLICH)

بلخ:‏ مزار شريف،‏ دری بلخ ‏لاتر از آق کُوپروک،‏

متر،‏

36°05’N

K.H.Rechinger 19657d

٨٠٠-٧٠٠

۲۲۰۰ ،33°38’N 63°00’E

S.-W.Breckle, ،۱۹۶۹ ۱۶

!H.Kürschner

،66°52’E

.(١٩٦٤ FRÖHLICH)

هلمند:‏ نزديک شيرزاد،‏

سنگ های آهکی،‏

فبروری


،s.n. تشخيص:‏

۲۸۰۰-۷۰۰


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای متراکم

‏لای صخره.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ زيتونی سيهفام؛ برگها تخم

مرغی-نيزهای،‏ دولايهای ‏(در مقطع)؛ نقطههای مويکها

حاضر در برگهای ‏لائی؛ برسکها کوه،‏ راست؛

کپسول جافته در اندام ديگر.‏


var. cucullata Baumgartner, Ann. Naturh. Mus. Wien 50: 534. 1939

According to MUÑOZ & PANDO (2000) a synonym G.

(۲۰۰۰)

tergestina Bruch & Schimp. = G. crinitoleucophaea. The

identity of both varieties, however is uncertain (cf. ROS .(۲۰۱۳ ROS)

ET AL. 2013)

Distribution:

Kapisa: Gulbahar, auf Fels, O.H.Volk, det.

H.Kürschner !

Parwan: 4 km SW Charikar, 34°59’N 69°06’E,

1650 m, Lesesteine, 23.März 1970 D.Podlech

& D.Dieterle 30/1, det. H.Kürschner !

Bamyan: Doab, Hajir valley, 2000 m, P. & P.Furse

(GREVEN 1995).

Parwan: oberes Ghorband-Tal, bei Sulbinak,

34°55’N 68°18’E, 2560 m, Kalksteinbänke, 8.

Juni 1970 M.Steiner 55/1 (herb. M.Steiner), det.

H.Kürschner !



rocks

Main Characters: Differs from var. crassifolia solely by

the absence of hyaline hair-points.

به اساس

اين واريته يک مترادف به

است؛ اما

و ديگران

MUÑOZ & PANDO

G. tergestina Bruch & Schimp. = G. crinitoleucophaea


هويت هردو واريته هنوز روشن نيست

گسترش:‏

کاپيسا:‏ گلبهار،‏ بروی صخره،‏

!H.Kürschner

پروان:‏ ‎۴‎کيلومتری جنوبغربِ‏ چاريکار،‏ N’34°59، E’69°06 ۱۶۵۰ متر،‏

بروی سنگ های جمعشد ‏ٔه يک مزرعه،‏ مارچ

،۱۹۷۰

۲۳

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،D.Podlech & D.Dieterle 30/1

P. & P.Furse

‏ميان:‏ دوآب،‏ در ‏ٔه حاجر،‏ ۲۰۰۰

متر،‏

.(۱۹۹۵ GREVEN)

پروان:‏ بخش فوقانی در ‏ٔه غوربند،‏ نزديک سُولبِينَک،‏

متر،‏ صخره های آهکی،‏ جون

تشخيص:‏

34°55’N

۸

۲۵۶۰

،68°18’E

،M.Steiner 55/1 (herb. M.Steiner) ،۱۹۷۰

!H.Kürschner



صخره ها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ قدری فرقداشته از واريت ‏ٔهcrassifolia var. از روی

غيابتِ‏ نقطههای جلادار مويکها.‏

۲۶۰۰-۱۶۰۰

Grimmia crinita Brid., Muscol. Recent. Suppl. 1: 95. 1806

مترادف:‏ Syn.: G. crinita var. libani Bizot, Rev. Bryol. Lichénol. 13: 51. 1942 (cf. MUÑOZ & PANDO

2000, MAIER 2010)


Distribution:


m, Urgestein, 30. Juli 1974 W.Frey 74-26 !

Kabul: Sarobi, an Felsen, 1. Mai 1952 O.H.Volk


Kunar: zwischen Kandai und Seprigal, 28. Juli 1955

S.Kitamura SK15 (KITAGAWA1964)

Altitude: c.1000-1900 m, insufficiently known.

Ecology and Life form: Forming dense cushions

on exposed calcareous rocks, walls or mortar of

walls.

Main Characters: Plants olive green; leaves crisped when

dry, ovate, cucullate, unistratose (cross section); leaf

margins plane; seta short, curved; capsule immersed;

peristome present.

گسترش:‏

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ درٔه

های مادری،‏ ۳۰ جولای ۱۹۷۴،

کابل:‏ سروبی،‏ بروی صخره،‏ ۱

تشخيص:‏

کُنر:‏ بين کَندَی و زِپرِيگَل،‏ جولای

متر،‏ ‏لای سنگ

!W.Frey 74-26

يوخام،‏ ۱۹۰۰

مِی ،O.H.Volk 2579 ،۱۹۵۲

،۱۹۵۵

S.Kitamura

!H.Kürschner

۲۸


۱۹۰۰-۱۰۰۰

SK15

ارتفاع:‏ حدود متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای متراکم

‏لای احجار برهن ‏ٔه آهکی،‏ ديوارها و‏ پَلَستر چونهدار ديوار

های سنگکاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز زيتونی؛ برگها ‏لک و شکنند

در خشکی،‏ تخممرغی،کلاهکمانند،‏ يکلايهای ‏(در مقطع)؛

حاشيههای برگ مسطح؛ برسکها کوه،‏ خميده؛ کپسول

جافته در اندام ديگر؛ پِريستوم حاضر.‏

Grimmia crinitoleucophaea Cardot, Rev. Bryol. 17: 18. 1890

Syn. G. poecilostoma Cardot & Sébille, Rev. Bryol. 28: 118. 1901

(cf. GREVEN 2011); G. poecilostoma Limpr., Laubm. Deutschl. 3: 713. 1902;

G. tergestina Tomm. ex Bruch & Schimp. var. poecilostoma (Cardot & Sébille)

Loeske, Laubm. Eur. 1: 80. 1913 (cf. GREVEN 1995, 2011); G. tergestina

Tomm. ex Bruch & Schimp. var. tergestinoides (Culm.) Podp., Consp. Musc.

Eur. 277. 1954

مترادف:‏

Distribution:

Kabul: Paghmantal, 34°36’N 68°56’E, 2300-2800 m,

K.H.Rechinger 19704 (FRÖHLICH 1964)


Ecology and Life form: Forming dense cushions on wet

acidic rocks.

Main Characters: Plants dark green to blackish, to 0.8

cm tall; leaves recurved when moist, concave, ovatelanceolate,

keeled above, 2-3 stratose; hair-points

long; seta very short, curved; capsule immersed;

peristome present.

K.H.Rechinger 19704 ،34°36’N 68°56’E

.(۱۹۶۴

گسترش:‏


FRÖHLICH)



احجار اسيدی مرطوب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک سيهفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگ ها پَسخميده در ‏زگی،‏ مقعر،‏ تخم مرغی،‏

کلاهکمانند،‏ قايقی در ‏لا،‏ لايهای؛ نقطههای نوک

مويکها طويل؛ بُرسکها کوه،‏ منحنی؛ کپسول جافته در

اندام ديگر؛ پِريستوم حاضر.‏

۰،۸

۳-۲


Grimmia donniana Sm., Engl. Bot. 18: 1259. 1804

مترادف:‏ Syn. Orthogrimmia donniana (Sm.) Ochyra & Żarnoviec, Biodivers. Poland 3: 126. 2003

Distribution:

Baghlan: Salang-Pass, N (KILBERTUS & BIZOT 1971).


1971).

Altitude: Still insufficiently known.


exposed acidic rocks, boulders and stone walls.

Main Characters: Plants small, dark green, to 1.5 cm tall;

leaves oblong-lanceolate, bistratose (cross section);

leaf margins plane; hair-points denticulate; laminal

cells incrassate, sinuose; basal cells rectangular,

pellucid; seta straight; capsule exserted.

.(۱۹۷۱

KILBERTUS & BIZOT)

KILBERTUS & BIZOT)

گسترش:‏

بغلان:‏ شمالِ‏ کوتل سالنگ


۲۹۰۰ متر

.(۱۹۷۱



احجار اسيدی برهنه،‏ جغلهسنگها و ديوارهای سنگی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ ‏ريک،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها درازنما-نيزهای،‏ بُرسکدار ‏(در مقطع)؛

حاشيههای برگ مسطح؛ نقطههای نوکِ‏ مويکها دندانهدار؛

سلولهای ورقهای متورم،‏ موجدار؛ سلولهای قاعدهای چهار

وجهی،‏ بدننما؛ برسکها راست؛ کپسول بيرونبرآمده.‏

۱،۵

Grimmia laevigata (Brid.) Brid., Bryol. Univ. 1: 183. 1826

Syn. G. campestris Burchell ex Hook., Musci Exot.: 2. 1819; Guembelia laevigata (Brid.)

Ochyra & Żarnoviec, Biodivers. Poland 3: 127. 2003

مترادف:‏


Distribution:

Badakshan: Kotal Pajuka, between Sharan and Keran,

2900 m, 18 August 1965 W.Frey !

Badakshan: 5 miles W of Faizabad, 1000 m, P. &

P.Furse FM 60 (TOWNSEND 1966).

Badakshan: 10 miles W of Faizabad, 1000 m, P. &

P.Furse FM 70 (TOWNSEND 1966).

Badakshan: Wakhan, Wazitpass, Sabazkach Seitental,

37°02‘N 72°54’E, 4950 m, 04. August 1968 S.-




2874e (HENDERSON & PRENTICE 1963).

Kabul: Paghmankette, 2870 m, A.Gilli M2, M112

(FRÖHLICH 1955).

Kunar: zwischen Asmar und Barikot, 840 m, A.Gilli




Ecology and Life form: Forming dense cushions on dry,

exposed acidic rocks or rock ledges.

Main Characters: Plants rigid, dull, to 2 cm tall; leaves

triangular to ovate, larger towards apex, bistratose

(cross section); leaf margins plane; basal cells quadrate

to short-rectangular; hyaline hair-point long,

sharply denticulate; seta long, straight; capsule

exserted.

۱۸

P. &

۲۹۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ کوتل پَجوکه،‏ بين شهران و کِيران،‏

آگست

بدخشان:‏ مِيل در غرب فيض آد،‏

متر،‏

متر،‏

& P. متر،‏

37°02‘N

S.-

۱۰۰۰

.(۱۹۶۶

۱۰۰۰

.(۱۹۶۶

!W.Frey

،۱۹۶۵

۵

TOWNSEND) P.Furse FM 60

بدخشان:‏ ۱۰

مِيل در غرب فيض آد،‏

TOWNSEND) P.Furse FM 70

بدخشان:‏ واخان،‏ کوتل وازيت،‏ معاون دره سَبَزکچ،‏


،۱۹۶۸

۴

۴۹۵۰

،72°54’E


کابل:‏ پغمان،‏ کوههای ‏لاتر از قريه،‏ ۲۵۰۰

متر،‏ ‏لای صخره

I.C.Hedge & P.Wendelbo 2874e

ها،‏ ۳۰ اپريل ۱۹۶۲،

.(۱۹۶۳(HENDERSON & PRENTICE

۲۸۷۰ متر،‏ A.Gilli M2, M112


۸۴۰ متر،‏ A.Gilli M2, M69

FRÖHLICH)

۲

کابل:‏ کوه های پغمان،‏


.(۱۹۵۵

۵۰۰۰-۸۰۰


‏معلو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای فشرده ‏لای

احجار اسيدی برهنه و خشک و‏ در تيغههای سنگ ها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سفت،‏ خيره رنگ،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها مثلثی تخممرغی،‏ بزرگتر به سمت رأس،‏ دولايه

ای ‏(در مقطع)؛ حاشيههای برگ مسطح؛ سلولهای قاعدهای

چهاروجهی لَوزی کوه؛ نقطههای جلادارِ‏ نوک مويکها

طويل،‏ دندانههای تيز؛ بُرسکها طويل،‏ راست؛ کپسول

بيرونبرآمده.‏

Grimmia montana Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 3: 128. 1845

مترادف:‏ 2000); Syn. G. pilosissima Herzog, Rev. Bryol. 38: 12. 1911 (cf. MUÑOZ & PANDO

Orthogrimmia montana (Bruch & Schimp.) Ochyra & Żarnoviec, Biodivers. Poland 3: 127. 2003


Distribution:

Kabul: Paghman, in valley above village, 2800m, in

crevices of rock, 21 June 1962 I.C.Hedge & P.

Wendelbo 4424b (HENDERSON & PRENTICE 1963)


Ecology and Life form: Forming dense cushions on dry

acidic rocks.

Main Characters: Plants yellowish to greyish green, to 1

cm tall; leaves erect, linear-lanceolate, sigmoid in

lateral view, acuminate, bistratose (cross section); leaf

margins plane; basal laminal cells c. 3 x as long as wide;

hyaline hair-point entire to denticulate; seta straight;

capsule exserted.

گسترش:‏

کابل:‏ پغمان در دره ‏لاتر از قريه،‏

صنگ ها،‏ جون

۲۸۰۰ متر،‏ در درز های

،۱۹۶۲ ۲۱

.(۱۹۶۳ HENDERSON & PRENTICE) 4424b

I.C.Hedge & P.Wendelbo



احجار اسيدی خشک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ زردفام سبز خاکستریفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها ايستاده،‏ خطی-نيزهای،‏ نظراندازی از

جوانب حلالشکل،‏ سرسوزنی،‏ دولايهای ‏(در مقطع)؛ حاشيه

های برگ مسطح؛ سلولهای قاعدهای حدود ‏ر طويلتر از

عرض؛ نقطههای جلادارِ‏ نوک مويکها مکمل دندانهدار؛

بُرسکها راست؛ کپسول بيرونبرآمده.‏

۳

۱

Grimmia orbicularis Bruch ex Wilson, Engl. Bot. Suppl. 4: no. 2888. 1844

مترادف:‏ 123. Syn. Dryptodon orbicularis (Bruch ex Wilson) Ochyra & Żarnoviec, Biodivers. Poland 3:

2003; G. orbicularis Bruch ex Wilson var. persica Schiffn., Oesterr. Bot. Zeitschr. 47: 129. 1897.

According to MUÑOZ (2000), the taxonomic status of this variety is doubtful; G. sinaica Bruch & Schimp.,

Bryol. Eur. 25-28, Grimmia: 11. 1845 (cf. MAIER 2010)

Distribution:

Baghlan: 17 km W of Khenjan, 870 m, on the ground,

13 May 1972 I.Kukkonen 6114 (H), det.

H.Kürschner, as var. persica !

Baghlan: 10 km N of Doshi on the road from Khenjan

to Pul-i Khumri, 800 m, rock outcrops, 13 May

1992 P.Uotila 16646 (H), det. H.Kürschner, as

var. persica !

Baghlan: Doshi, 1 km from the village towards

Bamiyan, 900 m, slope, 21 May 1972 P.Uotila

17092 (H), det. H.Kürschner !

Farah: 100 km E Shindand bei Shersad, 33°38’N

63°00’E, 1880 m, Mergelfelsen, 16. März 1969

S.-W.Breckle, det. H.Kürschner !

گسترش:‏

بغلان:‏ ۱۷ کيلومتری غرب خنجان،‏ متر،‏ بروی زمين،‏

مِی

منحيث واريته

بغلان:‏ ‎۱۰‎کيلومتری شمال دوشی در سرکِ‏ خنجان-پلخمری،‏

متر،‏ تيغههای صخرهها،‏ ۱۳

تشخيص:‏ منحيث واريته

۸۷۰

(H) ،I.Kukkonen 6114 تشخيص:‏

!var. persica

P.Uotila

var.

۹۰۰

مِی ۱۹۹۲،

،H.Kürschner

،۱۹۷۲

۱۳

،H.Kürschner

۸۰۰

،16646 (H)

!persica

بغلان:‏ دوشی،‏ ۱ کيلومتری قريه به سمت ‏ميان،‏

دامن ‏ٔه کوه،‏ مِی

تشخيص:‏

فراه:‏ ‎۱۰۰‎کيلومتری شرق شيندند نزديک شيرزاد،‏

متر،‏ احجار مارلی،‏ مارچ

تشخيص:‏

متر،‏


33°38’N

،۱۹۶۹

۱۶

،۱۹۷۲

!H.Kürschner

۲۱

!H.Kürschner

۱۸۸۰

،63°00’E

،S.-W.Breckle


Farah: 50 km NW Delaram, 32°29‘N 63°13‘E, 1140

m, Kalkfels, 10. März 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Farah: 35 km W Anardarrah, Schluchttal, 32°43’N

61°35’E, 850-900 m, Fels, 12. März 1969 S.-


Farah: Kotal-i Tut-i Kazaman, 65 km NW Delaram,

32°31’N 63°09’E, 1420 m, Fels, 10. März 1969


Farah: 50 km W Delaram, 32°29’N 63°11’E, 860 m,

Kalkhügel, 17. März 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Farah: 35 km W Anardarrah, 32°43’N 61°35’E, 870

m, Fels, 12. März 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Helmand: Kajaki, Helmand-Staudamm, 32°19’N

65°07’E, 1000 m, Fels 20. März 1969 S.-


Helmand: ca. 60 km N Girishk, 20 km N Musa

Qala, 32°30’N 64°46’E, 1100 m, Konglomerat,

18. März 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner!

Herat: Paropamisus, Chashma Obeh, 34°25’N

63°05’E, 1800 m, K.H.Rechinger 19809

(FRÖHLICH 1964, as var. persica).

Herat: Paropamisus, Chashma Obeh, 34°25’N

63°05’E, 1800 m, K.H.Rechinger 19810

(FRÖHLICH 1964).

Herat: Ziaret-i Mullah-i Khwaja-i Koh, c.34°25’N

61°55’E, 20 km NW Herat, 1150 m, auf

Brecchien, 14. März 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Herat: 70 km S Herat, 15km N Adraskhan, 33°47’N

62°14’E, 1520 m, Felsen, 14. März 1969 S.-


Kabul: Sarobi, auf Felsen, 19. Juni 1950 O.H.Volk,

det. H.Kürschner !


36°05’N 66°52’E, 700-800 m, K.H.Rechinger

19665, 19666, 19675c, 19683 (FRÖHLICH 1964,

as var. persica).

Kandahar: 50 km E Kandahar, 31°45’N 66°15’E,

1300 m, Konglomerat, 22. März 1969 S.-


Kandahar: 10 km W Kandahar, 31°36’N 65°29’E,

1000 m, Kalk, 8. März 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Kandahar: 60 km SE Kandahar, an der Straße nach

Spin Boldak, Granitblöcke, 27. März 1971


فراه:‏ کيلومتری شمالغرب دلآرام،‏

متر،‏ صخرههای آهکی،‏ مارچ

تشخيص:‏

فراه:‏ ۳۵ کيلومتری غرب اردره،‏ تنگنا،‏

متر،‏ صخره،‏ مارچ

تشخيص:‏

فراه:‏ کوتل توتِ‏ کاظمان،‏ ۶۵ کيلومتری شمالغرب دلآرام،‏ تنگنا،‏


تشخيص:‏

فراه:‏ ۵۰ کيلومتری غرب دلآرام،‏ تنگنا،‏

متر،‏ تپ ‏ٔه آهکی،‏ مارچ

تشخيص:‏


متر،‏ ضخره،‏ مارچ

تشخيص:‏

متر،‏

هلمند:‏ کجکی،‏ بند برق،‏

تشخيص:‏

ضخره،‏ مارچ

۱۰

!H.Kürschner

،32°29‘N 63°11‘E

،S.-W.Breckle

،32°43‘N 61°35‘E

،S.-W.Breckle

۱۰۰۰

،۱۹۶۹

،۱۹۶۹

۱۴۲۰

۵۰

۱۱۴۰

،W.Breckle

۸۵۰-۹۰۰

،W.Breckle

،32°31‘N 63°09‘E

،S.-W.Breckle

۱۷

،32°19‘N 65°07‘E

،S.-W.Breckle

!H.Kürschner

۱۲

!H.Kürschner

،۱۹۶۹

۲۰

،۱۹۶۹

۸۶۰

۸۷۰

!H.Kürschner

هلمند:‏ حدود ۶۰ کيلومتری شمال گرشک،‏ ‎۲۰‎کيلومتر شمال

متر،‏ کانگلو-‏

موسیقلعه،‏

تشخيص:‏

مرات،‏ مارچ

۱۸۰۰

،۱۹۶۴

۱۱۰۰

،32°30‘N 64°46‘E

،S.-W.Breckle ،۱۹۶۹ ۱۸

!H.Kürschner


متر،‏

منحيث واريته

هرات:‏ اپرواپميزوس،‏ چشمهٔ‏ اَوبه،‏

متر،‏

،34°25’N 63°05’E


.(var. persica

،34°25’N 63°05’E


۱۸۰۰

.(۱۹۶۴

هرات:‏ زرتِ‏ ملای خواجهٔ‏ کوه،‏ ۲۰ کيلومتری شمالغرب

متر،‏ ‏ی

هرات،‏ حدود

تشخيص:‏

بِرِکسيا،‏ مارچ

۱۱۵۰

،34°25’N 61°55’E

،S.-W.Breckle ،۱۹۶۹ ۱۴

!H.Kürschner

هرات:‏ کيلومتری جنوب هرات،‏ کيلومتری شمال

متر،‏ صخره،‏

اَدرَسکَن،‏

تشخيص:‏

مارچ

کابل:‏ سروبی،‏ جون

۱۴

۱۵

۱۵۲۰

!H.Kürschner


،33°47’N 62°14’E

،S.-W.Breckle

،۱۹۵۰

۷۰

،۱۹۶۹

۱۹

!H.Kürschner

بلخ:‏ مزارشريف،‏ دری بلخ،‏ ‏تر از آق کوپروک،‏

متر،‏

36°05’N

K.H.Rechinger 19665, ۷۰۰-۸۰۰ ،66°52’E

19675c, 19683 ،۱۹۶۴ FRÖHLICH) 19666, منحيث

واريته .(var. persica

قندهار:‏ کيلومتری شرق قندهار،‏

متر،‏ کانگلومرات،‏ مارچ

تشخيص:‏

قندهار:‏ کيلومتری غرب قندهار،‏


تشخيص:‏

قندهار:‏ کيلومتری جنوبشرق قندهار،‏ در امتداد سرک به

سمت سپينبولدک،‏ صخرههای سنگ خارا،‏

تشخيص:‏

،32°29‘N 63°13‘E

S.- ،۱۹۶۹ ۱۰

!H.Kürschner

،32°43‘N 61°35‘E

S.- ،۱۹۶۹ ۱۲

!H.Kürschner

،31°45’N 66°15’E

S.- ،۱۹۶۹ ۲۰

!H.Kürschner

،31°36’N 65°29’E

S.- ،۱۹۶۹ ۸

!H.Kürschner

۵۰

۱۳۰۰

،W.Breckle

۱۰

۱۰۰۰

،W.Breckle

۶۰

۲۷ مارچ

!H.Kürschner ،D.Podlech (M) ، ۱۹۷۱


Parwan: Pur-i Dhurrah, W.Griffith 67 (Herb. Mitten)

(MAIER 2002).

Samangan: Tang-i Tashkurgan, 36°38’N 67°42’E,

600 m, Kalkfels, 29. März 1969 S.-W.Breckle,

det. H.Kürschner !



Ecology and Life form: Forming loose, easily

disintegrating cushions on calcareous soils, dry rocks

and mortar of walls, mainly in the lowlands.

Main Characters: Plants yellowish to dark green, to 5 cm

tall; leaves abruptly narrowed into hyaline hair-point:

leaf and leaf margin unistratose (cross section); basal

laminal cells 4-8 x as long as wide; hyaline hair-point

long, denticulate; seta long, curved, capsule inclined

when young, later exserted.

MAIER)

پروان:‏ پوری دره،‏ Mitten) W.Griffith 67 (Herb.

.(۲۰۰۲

۶۰۰ ،36°38’N 67°42’E

،۱۹۶۹ ۲۹

متر،‏

سمنگان:‏ تنگی ‏شقران،‏

احجار آهکی،‏ مارچ

تشخيص:‏


‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای سُست و به

سادگی ازهماپشنده ‏لای خاکهای آهکی،‏ صخرههای

خشک و پَلَسترِ‏ ديوارها،‏ عمدً‏ در پستیها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ زردفام سبز ‏ريک،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها به تُندی ‏ريک شده به يک نکت ‏ٔه جلادار

مويک؛ برگ و حاشي ‏ٔه برگ يکلايهای ‏(در مقطع)؛ سلولهای

ورقهای قاعدهای الی مرتبه طويلتر از عرض؛ نقطههای

جلادارِ‏ نوک مويکها طويل،‏ دندانهدار؛ برسکها طويل،‏

منحنی؛ کپسول مايل در جوانی،‏ بعدها بيرونبرآمده.‏

،S.-W.Breckle

۵

۱۸۰۰-۶۰۰

!H.Kürschner

۸

۴

Grimmia ovalis (Hedw.) Lindb., Acta Soc. Sci. Fenn. 10: 75. 1871

Syn.: G. commutata Hübener, Musc. Germ.: 185. 1833; G. olneyi Sull., Musci Bor.-Amer.: 36.

1856; G. ovata F.Weber & D.Mohr, Naturh. Reise Schweden 132. 1804; Guembelia ovalis (Hedw.)

Müll.Hal., Syn. Musc. Frond. 1: 774. 1849

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 2900 m, auf Fels, 3.


Baghlan: 15 km N-W of Salang tunnel, 2100 m, 12

May 1972 P.Uotila 16567 (H), det.

H.Kürschner !


1955).

Kabul: Sher Darwasa Berge, 34°30’N 69°10’E, 1800-


Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2150 m, auf Fels,

7. September 1974 W.Frey 74-88, 74-102 !

۳

۲۹۰۰

گسترش:‏


متر،‏ ‏لای صخره،‏

آگست

متر،‏ ۱۲

!W.Frey 74-24

،۱۹۷۴

بغلان:‏ ۱۵ کيلومتری شمالغرب تونل سالنگ،‏ ۲۱۰۰

مِی



۸۰۰-۱۸۰۰

.(۱۹۶۴

۲۱۵۰

۲۴۸۰

،۱۹۷۲

!H.Kürschner


.(۱۹۵۵

کابل:‏ کوهِ‏ شيردروازه،‏

،34°30’N 69°10’E متر،‏


کاپيسا:‏ تگاب-اَليشنگ،‏ کوتل سپی،‏

صخره،‏ سپتامبر


!W.Frey 74-88, 74-102

،۱۹۷۴

۷


Kapisa: Seken Tal, Kotal Spe, 2500 m, auf Fels, 10.


Kapisa: Gamandok, Alisang, 2500 m, auf Fels, 9.


Kunar: Zwischen Kandai und Seprigal, 1200 m, 28.

Juli 1955 S.Kitamura SK4, SK7, SK8, SK10-12,


Kunar: zwischen Wama und Trokikorl, 31. Juli 1955


Kunar: Wama, 1400 m, 13. August 1955 S.Kitamura


Kunar: unteres Pech-Tal zwischen Gusulak und

Kurder-Tal, 1200 m, Deutsche Hindukusch




Laghman: W von Nangaresh, 34°57`N 70°19’E, 2200

m, Fels, 9. April 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Nuristan: Felsen gegenüber Atershuker, N slope,

2270 m, Deutsche Hindukusch Expedition 1935

(HERZOG 1938).

Panshir: Gulbahar, Panjir valley, 1400 m, auf Fels, 29.

Juni 1965 W.Frey 1-2016 !




exposed rocks.

Main Characters: Plants robust, dark green to nearly

black, to 3 cm tall; leaves ovate-lanceolate, concave,

2-4 stratose (cross section); basal laminal cells 4-8 x as

long as wide; capsule exserted.

کاپيسا:‏ در ‏ٔه زِکِن،‏ کوتل سپی،‏ ۲۵۰۰ متر،‏ ‏لای صخره،‏ ۱۰

سپتامبر

کاپيسا:‏ گامندوک،‏ اَليشنگ،‏ متر،‏ ‏لای صخره،‏

سپتامبر

کُنر:‏ بين کَندَی و سِ‏ پريگَل،‏ متر،‏ جولای

۹

،۱۹۵۵

۲۸

!W.Frey 74-112

۲۵۰۰

!W.Frey 74-108

۱۲۰۰

،۱۹۷۴

،۱۹۷۴

S.Kitamura SK4, SK7, SK8, SK10-12, SK14


S.Kitamura

S.Kitamura

کُنر:‏ بين وامه و تروکيکورل،‏ ۳۱ جولای ۱۹۵۵،

،۱۹۵۵

۱۲۰۰

۱۹۳۵

.(۱۹۶۴

۱۳

.(۱۹۶۴

KITAGAWA) SK25

کُنر:‏ وامه،‏ ۱۴۰۰


KITAGAWA) SK50

کُنر:‏ اپئين در ‏ٔه پيچ بين گوزولَک و در ‏ٔه ‏ُکوردَر،‏


متر،‏

HERZOG)

.(۱۹۳۸

وامه،‏ ۱۳۸۰

.(۱۹۳۸ HERZOG)

کُنر:‏

لغمان:‏ غرب ننگارش،‏

صخره،‏ اپريل

متر،‏ سيرعلمی آلمان ها به هندوکش ۱۹۳۵

متر،‏

تشخيص:‏

۲۲۷۰

۲۲۰۰

HERZOG)

،34°57`N 70°19’E

،S.-W.Breckle

،۱۹۶۹

۹

!H.Kürschner

نورستان:‏ صخره در مقابل آترشوکَر،‏ دامن ‏ٔه رو به شمال،‏


۱۹۳۵

.(۱۹۳۸

متر،‏ ‏لای صخره،‏ ۲۹

پنجشير:گلبهار،‏ در ‏ٔه جون

متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏

ارتفاع:‏ جمعآوری شده بين ‏معلوم.‏


صخرههای برهنه.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ مقاوم،‏ سبز ‏ريک نزديک به سياه،‏

سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ مقعر،‏

لايهای ‏(در مقطع)؛ سلولهای ورقهای قاعدهای ۴ مرتبه

طويلتر از عرض؛ کپسول بيرونبرآمده.‏

۴-۲

الی ۸

پنجشير،‏ ۱۴۰۰

!W.Frey 1-2016

۲۹۰۰-۱۲۰۰

،۱۹۶۵

ارتفاع ۳

Grimmia plagiopoda Hedw., Spec. Musc. Frond.:78. 1801


Distribution:

Baghlan: Salang-Pass, Nord-Seite (KILBERTUS &

BIZOT 1971).

Kabul: Hügel ca. 3 km E des neuen Flughafens,

34°35’N 69°17’E, 1850 m, auf Kalkschiefer, 30.

April 1970 M.Steiner s.n. (herb. M.Steiner), det.

H.Kürschner !



calcareous soils and rocks.

Main Characters: Plants brownish green to whitish

hoary; leaves oblong-lanceolate, concave, unistratose

(cross section); leaf margins plane; seta short, curved;

capsule immersed; peristome present. Similar to G.

crinita, but leaves not crisped when dry.

KILBERTUS & BIZOT)

گسترش:‏


.(۱۹۷۱

کابل:‏ تپه در ۳ کيلومتری شرق ميدان هوائی جديد،‏

متر،‏ ‏لای شِ‏ يست های آهکی،‏

اپريل

تشخيص:‏



صخرهها و خاکهای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز قهوهایفام ماش و برنج سفيد

فام؛ برگها درازنما-نيزهای،‏ مقعر،‏ يکلايهای ‏(در مقطع)؛

حاشيههای برگ مسطح؛ بُرسکها کوه،‏ خميده؛ کپسول

جافته در اندام ديگر؛ پِريستوم ح اضر.‏ مشابه به

اما برگها در خشکی نه شکنند و نه چروکيده.‏

34°35’N

۳۰

۱۸۵۰ ،69°17’E

،M.Steiner s.n. (herb. M.Steiner) ،۱۹۷۰

!H.Kürschner

،G. crinita

۳۱۰۰-۱۸۰۰

Grimmia pulvinata (Hedw.) Sm., Engl. Bot. 24: 1728. 1807

مترادف:‏ Bryol. Syn. Dryptodon obtusus Brid., Bryol. Univ. 1: 198. 1826; D. pulvinatus (Hedw.) Brid.,

Univ. 1: 196. 1826; G. pulvinata (Hedw.) Sm. var. longipila Schimp., Syn. Musc. Eur. 206. 1860; G.

pulvinata (Hedw.) Sm. var. africana (Hedw.) Wilson, Fl. Nov.-Zel. 2: 75. 1854; G. pulvinata (Hedw.) Sm.

var. obtusa (Brid.) Hübener, Musc. Germ.: 194. 1833

Distribution:

Baghlan: Pule-i Khumi, Kalkfelsen, 19. Juni 1950



Helmand: ca. 90 km N Girishk, 35 km N Musa Qala,

1200 m, feuchter Rasen, 18. März 1969 S.-


Kabul: Paghman, mountain above village, 2500 m on


2874c, 3151b (HENDERSON & PRENTICE 1963).


1955).

،۱۹۵۰

۱۹

گسترش:‏

بغلان:‏ پلخمری،‏ صخر ‏ٔه

آهکی،‏

جون

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،O.H.Volk


۹۰ کيلومتری

۱۸

۱۲۰۰

!H.Kürschner ،S.-W.Breckle ،۱۹۶۹


هلمند:‏ حدود شمال گرشک،‏ ‎۳۵‎کيلومتر شمال

موسیقلعه،‏ متر،‏ سبزه زار مرطوب،‏ مارچ

تشخيص:‏

کابل:‏ پغمان،‏ کوههای ‏لاتر از قريه،‏ ۲۵۰۰ متر،‏ ‏لای صخره

ها،‏ ۳۰ اپريل ۱۹۶۲،

I.C.Hedge & P.Wendelbo 2874c,

.(۱۹۶۳ HENDERSON & PRENTICE) 3151b

کابل:‏ در ‏ٔه پغمان،‏ ۲۴۸۰ متر،‏ FRÖHLICH) A.Gilli M8

.(۱۹۵۵


Nuristan: zwischen Pushuki und Chatran, 9. August




exposed rocks and mortar walls.

Main Characters: Very similar to G. orbicularis, but leaf

margins bistratose (cross section) and basal laminal cells

only 2-4 x as long as wide.

۱۹۵۵

۹

(۱۹۶۴

نورستان:‏ بين

پوشوکی و چَتران،‏

آگست




صخرهها برهنه و پَلَسترِ‏ ديوارها.‏


های دولايهای ‏(درمقطع)‏ و سلولهای ورقهای قاعدهای ۲ الی

مرتبه طويلتر از عرض.‏

.G، orbicularis اما حاشيه

۳۱۰۰-۱۲۰۰

۴

Grimmia sessitiana De Not., Atti Reale Univ. Genova 1: 704. 1869

مترادف:‏ Syn. G. grisea Cardot, Bull. Herb. Boissier, sér. 2, 6: 7. 1906; G. reflexidens auct.; Orthogrimmia

sessitiana (De Not.) Ochyra & Żarnoviec, Biodivers. Poland 3: 126. 2003

Distribution:

Panshir: Panjshir valley, Rukha, 10 October 1948

Köie s.n. (MUÑOZ 1998).



humid or periodically wet, acidic rocks and soils.

Main Characters: Plants green to blackish, to 1 cm tall;

leaves spreading, unistratose with bistratose ridges

(cross section); leaf margins plane; hyaline hair-point

long, denticulate; setae straight; capsule exserted.

،١٩٤٨

Köie s.n.

١٠

گسترش:‏

پنجشير:‏ در ‏ٔه پنجشير،‏ روخه،‏

اکتوبر

.(۱۹۹۸

MUÑOZ)



صخرهها و خاکهای هميشه و‏ بطور متناوب مرطوب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز سيهفام،‏ ارتفاع ۱ سانتيمتر؛ برگ

ها بسطفته،‏ يکلايهای تيغه ‏(خط الرأس)‏ دولايهای ‏(در

مقطع)؛ حاشيههای برگ مسطح؛ نقطههای جلادار انجام مويک

ها طويل،‏ دندانهدار؛ برسکها راست؛ کپسول بيرونبرآمده.‏


Grimmia tergestina Tomm. ex Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 3: 126. 1845

مترادف:‏

Syn. G. cucullata D.M.Hend., Notes RBG 22: 615. 1958 (cf. MUÑOZ & PANDO 2000)

Distribution:

Kabul: Sher Darwasah-Kette bei Kabul, 1810 m,




exposed basic rocks.

Main Characters: Plants green to blackish, to 0.5 cm

tall; leaves shiny, ovate to ovate-lanceolate, 2-3

stratose (in cross section); leaf margins plane; hairpoints

long; setae short, straight; capsule

immersed.

متر،‏

A.Gilli M36

١٨١٠

گسترش :

کابل:‏ کوهِ‏ شيردروازه در کابل،‏

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH)



صخرههای قلوی برهنه.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز سيهفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها بدننما،‏ تخممرغی تخممرغی-نيزه

ای،‏ ‎۳-۲‎لايهای ‏(در مقطع)؛ حاشيههای برگ مسطح؛

نقطههای جلادار انجام مويکها طويل،‏ دندانهدار؛ برسک

ها کوه،‏ راست؛ کپسول جافته در اندام ديگر.‏

۰،۵

نزکِ‏


Grimmia trichophylla Grev., Fl. Edinensis: 235. 1824

مترادف:‏ G. Syn. Dryptodon trichophyllus (Grev.) Brid., Bryol. Univ. 1: 771. 1827; G. austrofunalis auct.;

britannica A.J.E.Sm., J. Bryol. 17: 272. 1992; G. stirtonii Schimp., Syn. Musc. Eur. 2: 270. 1876; G.

trichophylla Grev. var. robusta A.J.E.Sm., J. Bryol. 9: 279. 1976; G. trichophylla Grev. var. subsquarrosa

(Wilson) A.J.E.Sm., J. Bryol. 9: 279. 1976; G. trichophylla Grev. var. tenuis (Wahlenb.) Wijk & Margad.,

Taxon 8: 106. 1959

Distribution:

Bamiyan: Tal 16 km Slich Doab, 1600 m,

K.H.Rechinger 19660a (FRÖHLICH 1964).

Farah: Kotal-i Tut-i Kazaman, 32°31’N 63°09’E, 65

km NW Delaram, 1420 m, Fels, 10. März 1969

S.-W.Breckle s.n., det. H.Kürschner !

Kabul: Sarobi, auf Felsen, 19. Juni 1950 O.H.Volk,

det. H.Kürschner !

Kapisa: Seken Tal, Kotal Spe, 2600 m, auf Fels, 10.

September 1974 W.Frey 74-113, 74-123 !

Samangan: Darrah-i Khulm bei Sar-i Kunda Pam, c.

15 km S Aybak, 36°11’30’’N 68°04’30’’E, 1080

m, auf Kalkfelsen, 6. Juni 1970 M.Steiner 48/4

(herb. M.Steiner), det. H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming loose, easily

disintegrading cushions on sheltered, siliceous rocks.

Main Characters: Plants yellowish green to blackish, to

1 cm tall; leaves lanceolate, gradually tapering into an

acute apex, unistratose or bistratose at margin (cross

section); basal laminal cells sinuose; hyaline hair-point

smooth; gemmae present, on back of lamina; capsule

exserted.

١٦٠٠

.(۱۹۶۴

١٦

گسترش:‏

‏ميان:‏ دره،‏

کيلومتر زِليش دوآب،‏

متر،‏


فراه:‏ کوتل توتِ‏ کاظمان،‏ ۶۵ کيلومتری شمالغرب دلآرام،‏ تنگنا،‏


تشخيص:‏

کابل:‏ سروبی،‏ ‏لای صخره،‏ جون

تشخيص:‏

متر،‏ ‏لای صخره،‏ ۱۰

کاپيسا:‏ در ‏ٔه

سپتامبر

سمنگان:‏ در ‏ٔه خُلم در سِرکونده اپم،‏ حدود


اَيبَک،‏

صخرههای آهکی،‏ جون

تشخيص:‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای پراگنده و

بسادگی ازهم اپشنده ‏لای صخرههای سيليکاتی سايهرُخ.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز زردفام سيهفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها نيزهای،‏ به تدريح ‏ريکشده به يک رأس نوک

تيز،‏ يکلايهای و‏ دولايهای در حاشيه ‏(در مقطع)؛ سلول

های ورقهای قاعدهای موجدار،‏ نقطههای جلادار انجام مويک

ها لشم،‏ Gemmaها حاضر،‏ در عقب ورقهها؛ کپسول بيرون

برآمده.‏

۱۰

!H.Kürschner

،O.H.Volk ،۱۹۵۰

۱۴۲۰

۱۹

،32°31‘N 63°09‘E

،S.-W.Breckle

!H.Kürschner

، کوتلِ‏ سپی،‏ ۲۶۰۰

! W.Frey 74-113, 74-123 ،۱۹۷۴

۱۵ کيلومتری

۱۰۸۰ ،36°11’30’’N 68°04’30’’E

M.Steiner 48/4 ،۱۹۷۰ ۶

۱

!H.Kürschner

،۱۹۶۹

،(herb. M.Steiner)

۲۶۰۰-۱۰۰۰


Schistidium Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 3: 93. 1845

Lectotype: S. pulvinatum (Hedw.) Brid., cf. Bruch & Schimper, Bryol. Eur. 3: 97. 1845

Schistidium apocarpum (Hedw.) Bruch & Schimp. agg., Bryol. Eur. 3: 99. 1845

لِکتوي:‏

The records of S. apocarpum in Afghanistan before

the revision of BLOM (1996) should be reviewed in

order to establish to which of the presently accepted

species they belong.

Distribution:


63°01’E, 1880 m, unter feuchten Mergelfelsen,

April 1969 S.-W.Breckle s.n., det. H.Kürschner!

Kabul: Paghman-Tal, 34°36’N 68°56’E, 2300-2800


Laghman: 6 km W Nangaresh, 34°58’N 79°19’E,

2000 m, Felsmauern, 9. April 1969 S.-W.Breckle

s.n., det. H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming loose or dense

cushions or mats on rocks and dry or wet walls.

Main Characters: Plants robust, procumbent, olive

green to blackish, to 5 cm long; leaves subsecund,

ovate-lanceolate, sharply keeled, unistratose (cross

section); leaf margins recurved, entire; hyaline hairpoint

short or absent; capsule oblong-cylindrical,

immersed; peristome present, red.

نمون از افغانستان قبل از تجديدنظرِ‏

جمعآوری شده ويد روی آن تجديدنظر صورت

بگيرد معلوم شود که اين نمونه کدام گون ‏ٔه قبولشده

مطابقت دارد.‏

گسترش:‏

فراه:‏ ‎۱۰۰‎کيلومتری شرق شين دند نرديک شيرزاد،‏

متر،‏ زير سنگهای مرطوبِ‏ مارلی،‏

تشخيص:‏

اپريل

متر،‏


BLOM

32°37‘N

!H.Kürschner

٢٨٠٠-٢٣٠٠

.(۱۹۶۴

۲۰۰۰

،S.-W.Breckle ،۱۹۶۹

،34°58’N 79°19’E

،S.-W.Breckle

‏ٔه

S. apocarpum

۱۸۸۰

،۱۹۶۹

(۱۹۶۶)

،63°01‘E

،34°36’N 68°56’E


لغمان:‏ ۶ کيلومتری غرب ننگارش،‏

متر،‏ ديوار سنگی،‏ اپريل

تشخيص:‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای پراگنده و‏ نمد

ها ‏لای صخرهها و ديوار های مرطوب و خشک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ قویاندام،‏ واقع بروی زمين،‏ سبزِ‏ زيتونی

سانتيمتر؛ برگها نيمهيکسُويه،‏ تخم

مرغی-نيزهای،‏ قايقی تيز،‏ يکلايهای ‏(در مقطع)؛ حاشيههای

برگ پَسخميده،‏ مکمل؛ نقطههای جلادار انجام مويکها کوه

و‏ غايب؛ کپسول درازنما-استوانهای،‏ جافته در اندام ديگر؛

پِيريستوم حاضر،‏ سرخ.‏

۹

!H.Kürschner

۲۸۰۰-۱۸۰۰

سيهفام،‏ ارتفاع ۵


Schistidium flaccidum (De Not.) Ochyra, Nova Hedwigia 48: 94. 1989

مترادف:‏

Syn. S. pulvinatum var. flaccidum (De Not.) De Not., Syllab. Musc. 279. 1838

Distribution:

Baghlan: Salang-Pass, Nordseite (KILBERTUS

BIZOT 1971).

Kabul: Paghman-Gebirge bei Paghman, 2470 m,

A.Gilli M116 (FRÖHLICH 1955, BLOM 1996).

Kabul: Paghman-Gebirge oberhalb Paghman, an der

Talgabelung Chap-Darrah und Rast-Darrah,

34°37’N 68°56’E, 2550 m, Silikatfelsen, 21. Juni

1970 M.Steiner, 59/2 (herb. M.Steiner), det.

H.Kürschner !

Kapisa: Seken Tal, Kotal Spe, 2500 m, auf Fels, 10





cushions on acidic rocks.

Main Characters: Plants olive green to blackish, to 1.5

cm tall; leaves narrowly lanceolate, unistratose with

bistratose ridges; hyaline hair-points to 1.25 mm long,

denticulate; capsule hemispherical, immersed;

peristome absent.

&

KILBERTUS & BIZOT)

متر،‏

A.Gilli M116

گسترش :


٢٤٧٠

.(۱۹۹۶ BLOM ،۱۹۵۵

.(۱۹۷۱

کابل:‏ کوهِ‏ پغمان در پغمان،‏

FRÖHLICH)

کابل:‏ کوهِ‏ پغمان ‏لاتر از پغمان،‏ در محل جداشدن ‏َچ پ

متر،‏

دره و راست دره،‏

‏لای سنگ های سليکاتی،‏ جون

تشخيص:‏

۲۵۵۰

،۱۹۷۰

H.

۱،۵

،34°37’N 68°56’E

.(۱۹۷۱

۱،۲۵

۲۱

،M.Steiner, 59/2 (herb. M.Steiner)

!Kürschner

متر،‏ ‏لای صخره،‏ ۱۰

کاپيسا:‏ در ‏ٔه ز نِکِ‏

سپتامبر


ارتفاع:‏‎۳۲۰۰-۲۴۰۰‎ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏ملوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای پراگنده و‏

متراکم ‏لای احجار اسيدی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ زيتونی سيهفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها ‏ريکاً‏ نيزهای،‏ يکلايهای تيغههای دولايه

ای؛ طول نقطههای جلادارِ‏ انجام مويکها ميليمتر،‏

دندانهدار؛ کپسول درازنمای نيمکرهای،‏ جافته در اندام ديگر؛

پِيريستوم غايب.‏

، کوتلِ‏ سپَی،‏ ۲۵۰۰

،۱۹۷۴

!W.Frey 74-112

KILBERTUS & BIZOT)


Schistidium platyphyllum (Mitt.) H.Perss., K. Norsk. Vid. Sels. Skr. 1961. 1961

مترادف:‏

Syn. S. rivulare (Brid.) Podp. subsp. latifolium (J.E.Zetterst.) B.Bremer, Lindbergia 6: 9. 1980

Distribution:

Helmand: 70km E Hotel Ismail, Shersad, Koh-e

Banderan, c.33°37’N 62°55’E, 2000 m, feuchte

Kalkfelsen, 16. März 1969 S.-W.Breckle s.n., det.

H.Kürschner !


36°05’N 66°52’E, 700-800 m, K.H.Rechinger

19664 (FRÖHLICH 1964, as S. alpicola var. latifolia).



cushions on calcareous, wet rocks by streams.

Main Characters: Plants dark green, to 4 cm tall; leaves

ovate-lanceolate, leaf margins recurved, bistratose

(cross section); hyaline hair-point absent; capsule

subglobose, exserted; peristome present, red.

گسترش :

هلمند:‏ ۷۰ کيلومتری شرق هوتل اسماعيل،‏ شيرزاد،‏ کو ‏ٔه بندِران،‏

متر،‏ صخره های

حدود

مرطوبِ‏ آهکی،‏ مارچ

تشخيص:‏

بلخ:‏ مزارشريف،‏ دری بلخ ‏لاتر از آقکوپروک،‏

متر،‏

،S.-W.Breckle

۲۰۰۰

،۱۹۶۹

36°05’N

K.H.Rechinger 19664

.(S. alpicola var. latifolia

،33°37’N 62°55’E

۱۶

!H. Kürschner

٨٠٠-٧٠٠ ،66°52’E

FRÖHLICH) ،۱۹۶۴ منحيث

۲۰۰۰-۷۰۰



متراکم ‏لای احجار آهکی نمناک در امتداد آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز خير ‏ٔه زيتونی،‏ ارتفاع ۴ سانتيمتر؛

برگها تخممرغی-نيزهای؛ حاشيههای برگ پَسخميده،‏ دولايهای

‏(در مقطع)؛ نقطههای جلادارِ‏ انجام مويکها غايب؛ کپسول

شِ‏ بهکروی،‏ بيرون بر آمده؛ پِيريستوم حاضر.‏ سرخ.‏


Schistidium rivulare (Brid.) Podp., Beih. Bot. Centralbl. 28: 207. 1911

Syn. S. alpicola auct. non (Hedw.) Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 707. 1889

Distribution:

Helmand: Shersad bei Baghran, 2000 m, feuchte

schattige Kalkfelsen, 16. März 1969 S.-




cushions and mats on wet rocks and tree roots by

streams; partly submerged and floating.

Main Characters: Plants dull, olive green to blackish,

prostrate to 10 cm long; stems often denuded below;

leaves ovate-lanceolate, often secund, acuminate; leaf

margins recurved, bistratose (cross section); costa

excurrent; hyaline hair-point absent; capsule

subglobose, immersed; peristome present. Very

similar to S. platyphyllum, but costa much stronger

and capsule immersed.

گسترش

هلمند:‏ شيرزاد نزديکِ‏ بُغران،‏ متر،‏ صخره های آهکی

نمناک و سايه رُخ،‏ مارچ

تشخيص



متراکم و نمد ها ‏ی صخره های نمناک و ريشه های درختان

در امتداد آبهای جاری؛ قسماً‏ زيرآبی و شناور.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز خيره،‏ سبز زيتونی سيهفام،‏ واقع

بروی زمين بهطول سانتيمتر؛ ساقهها اکثراً‏ تخريب و خرده

شده در اپئين؛ برگ ها تخم مرغی-نيزه ای،‏ اکثراً‏ يکسُويه،‏

سرسوزنی؛ حاشيههای برگ پسخميده،‏ برسکدار ‏(در مقطع)؛

ميانرگبرگ بيرو برآمده از رأس؛ نقطه های جلادار انجام مويک

ها غايب؛ کپسول نيمکرهای شکل،‏ جافته در اندام ديگر؛

پيريستوم حاضر.ّ‏ سيار مشابه به .S، platyphyllum اما ميانرگ برگ

خيلی قویتر و کپسول جافته در اندام ديگر.‏

،S.-W.Breckle

۲۰۰۰

،۱۹۶۹ ۱۶

!H.Kürschner

۱۰


Hedwigiaceae Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 52. 1856

Hedwigia P.Beauv., Mag. Encycl. 5: 304. 1804

لِکتوي:‏ P.Beauv. Type: H. ciliata (Hedw.)

Hedwigia ciliata (Hedw.) P.Beauv., Prodr. Aethéogam.: 15. 1805

مترادف:‏

Syn. H. albicans Lindb., Oefv. Foerh. Kongl. Vetensk.-Akad. 21: 421. 1864

Distribution:

Kunar: zwischen Kamdai und Seprigal, 1200 m, 28

July 1955 S.Kitamura SK5 (KITAGAWA 1964).

Laghman: Atershuker, 2270 m, Deutsche



(KITAGAWA 1964).


Ecology and Life form: Forming loose or dense,

prostrate mats on acidic rocks and boulders.

Main Characters: Plants whitish to greyish green, to 8

cm long; leaves ending in a straight, hyaline, dentate

hair-point with truncate apex; laminal cells with

simple or slightly branched papillae; costa absent;

capsule immersed.

متر،‏ ۲۸ جولای ۱۹۵۵،

گسترش :

کُنر:‏ بين کَمدَی و سَپريگَل،‏ ۱۲۰۰


لغمان:‏ اَترشُوکِر،‏ ۲۲۷۰


،۱۹۵۵

S.Kitamura SK22

.(۱۹۳۸ HERZOG)

۳۱

۱۹۳۵

نورستان:‏ تُروکِيکُورل،‏

جولای



اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدهای پراگنده و‏ متراکم

واقع بروی احجار اسيدی و جغلهسنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سفيدفام سبزِ‏ خاکستریفام،‏ طول

سانتيمتر؛ برگها انجاميده به نقطههای راستِ‏ جلادار و

دندانهدار در انجام مويکها يک رأس کوهِ‏ هپن؛ سلولهای

ورقهای پستانچههای ساده و‏ قدری منشعب؛ ميانرگبرگ

غايب؛ کپسول جافته در اندام ديگر.‏

۲۳۰۰-۱۱۰۰

۸


Hypnaceae Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 113. 1856

Hypnum Hedw., Spec. Musc. Frond.: 236. 1801

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Hedw. Type: H. cupressiforme

Hypnum cupressiforme Hedw., Spec. Musc. Frond.: 291. 1801

مترادف:‏ err. Syn. H. cupressiforme var. uncinatulum Schimp., Bryol. Eur. 6: 101. 1854 nom. inval.

orthogr. pro H. uncinulatum Jur. H. uncinulatum Jur., Bot. Zeitung (Berlin) 24: 21. 1866

Distribution:

Laghman: Atershuker, 2270 m, Deutsche


Laghman: W Nangaresh, 34°57’N 70°19’E, 1900 m,

9. April 1969 S.-W.Breckle (FREY 1972) !

Nangarhar: Shendtoi, May 1879 (AITCHISON 1881-

1882, as cf. H. cupressiforme).


Ecology and Life form: Forming loose or dense, prostrate

wefts or mats on soils, rocks and tree trunks.

Main Characters: Plants medium-sized, green to

yellowish green; leaves falcato-secund, oblonglanceolate,

denticulate in upper part; laminal cells c.

15 x as long as wide; costa absent short and double;

capsule inclined; lid rostrate.

۲۲۷۰

گسترش:‏

لغمان:‏ اَترشُوکِر،‏


.(۱۹۳۸ HERZOG)

۱۹۳۵

لغمان:‏ غرب ننگارش،‏‎70°19’E N’34°57، ۱۹۰۰

متر،‏ ۹ اپريل

۱۸۸۱-

!(۱۹۷۲

FREY) S.-W.Breckle

AITCHISON) ۱۸۷۹

.(cf. H. cupressiforme

،۱۹۶۹

ننگرهار:‏

شِ‏ ندّتُوی،‏ مِی

۱۸۸۲، منحيث

۳۳۰۰-۱۹۰۰


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای پراگنده و‏

متراکم و‏ نمدهای واقع بروی خاک،‏ صخرهها و تن ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ متوسطالقامه،‏ سبز سبزِ‏ زردفام،‏ برگ

ها داسمانند-يکسُويه،‏ درازنما-نيزهای،‏ دندانهدار در بخش

فوقانی؛ سلولهای ورقهای حدود مرتبه طويلتر از عرض؛

ميانرگبرگ غايب و‏ کوه و مضاعف ؛ کپسول مايل؛ سرپوش

منقاری.‏

۱۵


Hypnum revolutum (Mitt.) Lindb., Oefv. Foerh. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. 23: 542. 1867

مترادف:‏ Suppl. 2: 97. 1859 Syn. Stereodon revolutus Mitt., J. Proc. Linn. Soc., Bot.,

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Parshui, 3950 m, 2 August 1965

W.Frey 379 (FREY 1972).



prostrate wefts or mats on calcareous rocks.

Main Characters: Plants small to medium-sized,

yellowish green to brownish, to 5 cm long; stems

regularly pinnate; leaves with strongly revolute

margins, plicate; costa absent or short and double.

،۱۹۶۵

۲

۳۹۵۰

.(۱۹۷۲

گسترش:‏



FREY) W.Frey 379



متراکم و‏ نمدهای واقع بروی صخرههای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک متوسطالقامه،‏ سبزِ‏ زردفام

سانتيمتر؛ ساقهها منظماً‏ شانهای

منشعب؛ برگها حاشيههای شديداً‏ بهعقب دَورخورده،‏ داس

مانند؛ ميانرگبرگ غايب و‏ کوه و مضاعف.‏

قهوهایفام،‏ ارتفاع ۵


Hypnum vaucheri Lesq., Mem. Soc. Sci. Nat. Neuchâtel 3: 48. 1846

مترادف:‏ Syn. H. cupressiforme Hedw. var. julaceum Brid., Spec. Musc. 2: 216. 1812; Stereodon vaucheri

Lesq.) Lindb. ex Broth., Act. Soc. Sci. Fenn. 19: 127. 1891

Distribution:

Afghanistan, sine loc., probably Kunar: Wama, 2270

m, Deutsche Hindukusch Expedition 1935,

comm. Th. Herzog (BM) (ANDO 1976).



prostrate wefts or mats on calcareous soils and rocks.

Main Characters: Plants medium-sized, glossy,

yellowish to brownish green; branches subjulaceous;

leaves imbricate, oblong-lanceolate, falcate; laminal

cells short, 3.5 to 7 x as long as wide; costa absent or

short and double. Very similar to H. cupressiforme,

but laminal cells shorter.

گسترش:‏

ساح ‏ٔه پيدايش در افغانستان هنوز ‏ملول،‏ اما شايد در کُنر:‏

وامه،‏ متر،‏ سيرعلمی آلمانها به هندوکش

تذکر از



متراکم و‏ نمدهای واقع بروی خاکها و صخرههای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ متوسطالقامه،‏ بُراق،‏ زردفام سبز

قهوهایفام؛ شاخهها نيمهدمگربهای؛ برگها خشتکاریشکل،‏

درازنما-نيزهای،‏ داسمانند؛ سلولهای ورقهای کوه،‏

مرتبه طويلتر از عرض؛ ميانرگبرگ غايب و‏ کوه و

مضاعف.‏ بسيار مشابه به

ورقهای کوهتر.‏

،۱۹۳۵

۳،۵

.(۱۹۷۶ ANDO)

.H، cupressiforme اما سلولهای

۲۲۷۰

(BM) Herzog

۷

Taxiphyllum M.Fleisch., Musci Buitenzorg 4: 1434–1438. 1922 [1923]

Type: not designated

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ تدوين نشده -

Taxiphyllum maniae (Renauld & Paris) M.Fleisch., Musci Buitenzorg 4:

1435. 1923

Distribution:





prostrate wefts or mats on wet, calcareous soils.

۱۹۳۵

۱۳۸۰

گسترش:‏



.(۱۹۳۸ HERZOG)





Main Characters: Plants medium-sized, glossy, yellowish

green, complanate foliate, to 3 cm long; leaves ovatelanceolate,

longly acuminate; laminal cells papillose, 8-

10 x as long as wide; costa short and double.

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ متوسطالقامه،‏ بُراق،‏ سبز زردفام،‏ هپن

شد ‏ٔه برگمانند،‏ طول ۳ سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏

سرسوزنیِ‏ طويل؛ سلولهای ورقهای پستانچهدار،‏ مرتبه

طويلتر از عرض؛ ميانرگبرگ کوه و مضاعف.‏

۱۰-۸

Leskeaceae Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 109. 1856

به شمول

Incl. Pseudoleskeaceae Schimp., Syn. Musc. Eur. 491. 1860;

Pseudoleskeellaceae Ignatov & Ignatova, Arctoa 11: 942. 2004

Haplocladium (Müll.Hal.) Müll.Hal., Hedwigia 38: 149. 1899

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Müll.Hal. Type: H. transvaaliense

Haplocladium angustifolium (Hampe & Müll.Hal.) Broth., Nat.

Pflanzenfam. 1: 1008. 1907

مترادف:‏ sér. 2, 3: 282. 1911 Syn. H. subulatum Cardot, Bull. Soc. Bot. Genève,

Distribution:

Nuristan: Trokikorl (c.1400 m), 31 August 1955




prostrate wefts or mats on calcareous soils and rocks.

Main Characters: Plants medium-sized, yellow green to

brownish; stems irregularly branched, paraphyllia

present, unbranched; leaves ovate-lanceolate,

acuminate; laminal cells hyaline, quadrate to

rhomboidal, thick-walled, projecting in upper part;

costa excurrent.

۱۳ ۱۴۰۰

.(۱۹۳۸ KITAGAWA )

گسترش:‏

نورستان:‏ تُروکِيکُورل ‏(حدود

متر)،‏

آگست

S.Kitamura SK23

،۱۹۵۵




مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ متوسطالقامه،‏ سبزِ‏ زردگون

قهوه ای فام؛ ساقه ها غيرمنظم منشعب؛ اپرافيليَم ها

حاضر،‏ ‏منشعب؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ سرسوزنی؛

سلولهای ورقهای جلادار،‏ چهارضلعی لَوزی،‏ ديوار

های ضخيم،‏ بيرون برآمده در بخش فوقانی؛ ميانرگ برگ



Leskea Hedw., Spec. Musc. Frond.: 211. 1801

Lectotype: L. polycarpa Ehrh. ex Hedw., cf. Best, Bull. Torrey Bot. Cl. 30: 464. 1903

Leskea polycarpa Hedw., Spec. Musc. Frond.: 225. 1801

لِکتوي:‏

Distribution:

Paktya: Passhöhe an der Straße Zambar – Chamkani,

33°38’N 69°48’E, 2200 m, auf Fraxinus

xanthopyloides, 4. Juli 1970 M.Steiner 87a/)

(herb. M.Steiner), det. W.Frey & H.Kürschner !

Paktya: 2 km unterhalb der Passhöhe zwischen

Zambar und Chamkari, 2200 m, auf Quercus

baloot, 3. Juli 1970 M.Steiner 75 (herb.




prostrate mats on wet rocks and on tree trunks by

streams.

Main Characters: Plants slender, light green to

brownish, often silt-encrusted; leaves broadly ovate,

acute; laminal cells short, with central papillae, 1-4 x

as long as wide; costa single, long, vanishing before

leaf apex; capsule erect.

گسترش:‏

پکتيا:‏ سرِ‏ کوتل در امتداد سرکِ‏ زَمبرَ‏ ‏-کنی،‏


جولای

تشخيص:‏

پکتيا:‏ ‎۲‎کيلومتری زيرِ‏ کوتل بين زَمبرَ‏ و ‏کنی،‏

جولای

‏لای

تشخيص:‏

33°38’N

،Fraxinus xanthopyloides ۲۲۰۰ ،69°48’E

،M.Steiner 87a (herb. M.Steiner) ،۱۹۷۰ ۴


۲۲۰۰ متر،‏

،۱۹۷۰

M.Steiner

W.Frey &

۴-۱

۳

،Quercus baloot

،75 (herb. M.Steiner)

!H.Kürschner



واقع بروی صخرههای مرطوب و تن ‏ٔه درختها در امتداد آب

های جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ ‏ريکاندم،‏ سبزِ‏ روشن قهوهایفام؛

يک قشر سيلتی؛ برگها تخممرغی هپن،‏ نوکتيز؛ سلول

های ورقهای کوه،‏ پستانچههای مرکزی،‏ مرتبه طويلتر

از عرض؛ ميانرگبرگ منفرد،‏ طويل،‏ ‏پديدهشده قبل از رسيدن

به رأس؛ کپسول ايستاده.‏

اکثرا


Pseudoleskea Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 5: 147. 1852

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schimp. Type: P. atrovirens (Brid.)

Pseudoleskea incurvata (Hedw.) Loeske, Hedwigia 50: 313-314. 1911

مترادف:‏ Syn. Lescuraea incurvata (Hedw.) E.Lawton, Bull. Torrey Bot. Cl. 84: 290. 1957; Leskea

brachyclados Schwägr., Reise Glockner 2: 364. 1804; L. incurvata Hedw., Spec. Musc. Frond.: 216. 1801;

Pseudoleskea atrovirens (Brid.) Schimp., Bryol. Eur. 5: 148. 1852; P. atrovirens (Brid.) Schimp. var.

brachyclados (Schwägr.) Schimp., Bryol. Eur. 5: 148. 1852; P. brachyclados (Schwägr.) Kindb., Mém.

Soc. Nat. Chérbourg 24: 324. 1884; P. incurvata (Hedw.) Loeske var. incurvata Hedwigia 50: 313. 1911

Distribution:


1955).



prostrate mats on dry calcareous rocks.

Main Characters: Plants small to medium-sized, dark

green or blackish; stem and branch apices hooked;

leaves ovate, shortly acuminate, falcato-secund at

apex; leaf margins recurved; laminal cells papillose, 1-

3 x as long as wide; costa single, long, vanishing before

leaf apex; capsule inclined.

۳۰۰۰ متر FRÖHLICH) A.Gilli M89

گسترش:‏


.(۱۹۵۵



واقع بروی صخرههای خشکِ‏ آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ ‏ريکاندم متوسطالقامه،‏ سبِز

‏ريک و‏ سيهفام؛ رأسهای ساقه و شاخهها کجشده؛ برگها

تخممرغی،‏ کوهاً‏ نوکتيز؛ داسمانند-يکسُويه در رأس؛ حاشيه

های برگ پَسخميده،‏ سلولهای ورقهای پستانچهدار،‏

مرتيه طويلتر از عرض؛ ميانرگبرگ منفرد،‏ طويل،‏ ‏پديدهشده قبل

از رسيدن به رأس؛ کپسول مايل.‏

۳-۱


Pseudoleskeella Kindb., Eur. N. Amer. Bryin.: 20. 1897

Type: not designated -

Syn.: Leskeella (Limpr.) Loeske, Moosfl. Harz. 255. 1903

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ تدوين نشده

مترادف:‏

Pseudoleskeella tectorum (Funck ex Brid.) Kindb. ex Broth., Nat. Pflanzenfam. 1: 997. 1907

مترادف:‏ I. Syn. Leskea tectorum (Brid.) Lindb., Bot. Not. 1865: 73. 1865; Leskeella tectorum (Brid.)

Hagen, K. Norsk. Vid. Selsk. Skrift 1908: 92. 1909

Distribution:

Nuristan: Kamdesch, 2100 m, auf Quercus baloot,




prostrate mats on dry rocks.

Main Characters: Plants small, filiform, glossy green to

orange; leaves ovate, very concave, abruptly tapered,

less than 2 x as long as wide; laminal cells ovate,

smooth, 1-3 x as long as wide; costa short and double.

Quercus

۲۱۰۰

گسترش:‏


متر،‏ ‏ی

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH) A.Gilli M76،baloot



واقع بروی صخرههای خشک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ‏رمانند،‏ سبزِ‏ بُراق ‏ری؛

برگها تخممرغی،‏ بسيار مقعر،‏ به تُندی ‏ريک شده،کمتر از

مرتبه طويلتر از عرض؛ سلولهای ورقهای تخممرغی،‏ لشم،‏

‏ر طويلتر از عرض؛ ميانرگبرگ کوه و مضاعف.‏

۲

۱-۳


Leucodontaceae Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 108. 1856

Leucodon Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 1: 1. 1816

لِکتوي:‏ Eur. 5:130. 1850 Lectotype: L. sciuroides (Hedw.) Schwägr., cf. Schimper, Bryol.

Leucodon sciuroides (Hedw.) Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 1: 1. 1816

مترادف:‏ Schwägr. Syn. L. balcanicus Velen., Oesterr. Bot. Zeitschr. 52: 119. 1902; L. sciuroides (Hedw.)

var. morensis (Schwägr.) De Not., Syll. Musc. Ital.: 79. 1838

According to STECH ET AL. (2011) and based on

molecular data, this variety dose not merit taxonomic

recognition.

بقول و ديگران و نيز برمبنای ارقام ماليکولی،‏

اين واريته از نگاه تکسونوميکی درخور به رسميت شناختن

نيست.‏

(۲۰۱۱)

STECH

Distribution:



Kunar: zwischen Kandaj und Seprigal, 28. Juli 1955

Kitamura SK18 (KITAGAWA 1964)


Ecology and Life form: Forming loose or dense tails on

rocks and tree trunks.

Main Characters: Plants robust, dark green; primary

stems creeping, secondary stems curved, pendulous,

to 7 cm long; leaves imbricate when dry, spreading

when moist, ovate-lanceolate, plicate, acuminate; leaf

margins plane, entire; laminal cells rhomboidal,

smooth; costa absent. Axillary shootlets often present

at branch apices.

۱۹۳۵

١٣٨٠

گسترش:‏



،١٩٥٥

Kitamura

٢٨

.(۱۹۳۸ HERZOG)

کُنر:‏ بين کَندَج و سّپِيريگَل،‏

جولای



اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه دُمهای پراگنده و‏ متراکم

بروی صخرهها و تن ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياها ‏ِنقوی هيکل،‏ سبزِ‏ ‏ري؛ ساقههای

اولی خزنده،‏ ساقههای ‏نوی خميده،‏ اپئينافتاده،‏ بطول

سانتيمتر؛ برگها خشتکاریشکل در خشکی،‏ گسترده در

‏زگی،‏ تخم مرغی-نيزه ای،‏ چين و‏ خورده،‏ سرسوزنی؛

حاشيههای برگ مسطح،‏ مکمل؛ سلولهای ورقهای لَوزی،‏

لشم؛ ميانرگ برگ غايب.‏ شاخچههای محوری اکثراً‏ حاضر در

رأسهای شاخهها.‏

۷

۱۴۰۰-۱۱۰۰


Meesiaceae Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 82. 1856

Leptobryum (Bruch & Schimp.) Wilson, Bryol. Brit.: 219. 1855

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: L. pyriforme (Hedw.) Wilson

Leptobryum pyriforme (Hedw.) Wilson, Bryol. Brit.: 219. 1855

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Parshui, 3700 m, granite, 21 July

1965 W.Frey 1801 !


A.J.Bolton A2, det. H.Kürschner !

Kabul: Paghman, 2340 m, Steinmauer, A.Gilli M3, 4a

(FRÖHLICH 1955).

Kabul: Paghmangebirge zwischen Shakar Darra und Hauzi

Khas, 2850 m, A.Gilli M24 (FRÖHLICH 1955).

Kabul: Baba, 2000 m, Deutsche Hindukusch


Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2600 m, an einer

Mauer, 7. September 1974 W.Frey 74-81, 74-97

p.pte. !

Maydan-Wardak: Maydantal, Kotal-e Unai, 34°27’N

68°22’E, 3300 m, Bachbett, 15. August 1969 S.-


Nuristan: Brubruts, 2400 m, Deutsche Hindukusch



Ecology and Life form: Forming loose or gregarious

short turfs on rocks, walls and wet soils, especially in

nitrophilous sites (greenhouses), fields or otherwise

disturbed sites.

۲۱

۳۷۰۰

گسترش:‏


متر،‏ سنگ خارا،‏

جولای

،۱۹۷۲

!W.Frey 1801

۳۸۰۰

،۱۹۶۵

بدخشان:‏ سُواِيگَل،‏

متر،‏ سبزهزار مرطوب،‏

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،A.J.Bolton A2

متر،‏ ديوار سنگی،‏

A.Gilli M3, 4a

کابل:‏ پغمان،‏ ۲۳۴۰


کابل:‏ کوه های پغمان،‏ بين شکر دره و حوض خاص،‏ ۲۸۵۰

متر،‏

کابل:‏ ‏به،‏ سيرعلمی آلمانها به هندوکش

HERZOG)

۰(۱۹۵۵

۱۹۳۵

۲۶۰۰


.(۱۹۳۸


ديوار،‏ سپتامبر

متر،‏ در يک

W.Frey 74-81, 74-97

،۱۹۷۴

۷

!p.pte.

ميدان-وردک:‏ در ‏ٔه ميدان،‏ کوتل اُنی،‏

متر،‏ بستر جوی،‏ آگست

،34°27’N 68°22’E

S.- ،۱۹۶۹ ۱۵

۳۳۰۰


نورستان:‏ بُروبُروست،‏

۲۴۰۰ متر،‏ سيرعلمی آلمانها به هندوکش

۱۹۳۵

۳۸۰۰-۲۰۰۰

.(۱۹۳۸ HERZOG)



کوهِ‏ جمعيت گرا بروی صخره ها،‏ ديوار ها و خاک های

مرطوب،‏ بهويژه در زيستگاههای ‏يترويل ‏(گلخانهها)،‏ مزارع

و‏ در زيستگاههای وارونهشد ‏ٔه ديگر.‏


Main Characters: Plants small, pale green, to 2 cm tall;

rhizoids often with pyriform, brown gemmae; leaves

long, narrow, linear-subulate to setaceous, dentate at

apex; laminal cells 8-10 x as long as wide; capsule

shiny, pyriform, inclined or pendulous (as in Bryum).

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ رنگپريده؛ ارتفاع

سانتيمتر؛ ريشهنماها اکثراً‏ Gemmaهای ‏کمانندِ‏ قهوهای؛ برگ

ها طويل،‏ ‏ريک،‏ خطی-درفشی بُرسکدار،‏ دندانهدار در رأس؛

سلولهای ورقهای مرتبه طويلتر از عرض؛ کپسول بدننما،‏

‏کمانند،‏ مايل و‏ آويخته ‏(مثل کپسول های .(Bryum

۲

۱۰-۸

Mniaceae Schwägr., Spec. Musc. Frond. 25. 1830

Mnium Hedw., Spec. Musc. Frond.: 188. 1801

لِکتوي:‏ Amer. 2: 243. 1940 Lectotype: M. hornum Hedw., cf. Andrews in Grout, Moss Fl. N.

Mnium heterophyllum (Hook.) Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 2: 22. 1826

Distribution:




Ecology and Life form: Forming lax or gregarious tall

turfs on soils, rotten wood and tree bases.

Main Characters: Plants robust, with reddish tomentum

below, to 2 cm tall; leaves of various types; lower

leaves ovate, upper leaves elliptic, crowded at top; leaf

margins narrowly bordered, toothed (double teeth);

laminal cells not porose; costa smooth at back,

vanishing before apex.

۱۹۳۵

١٣٨٠

گسترش:‏



.(۱۹۳۸ HERZOG)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوِه سُست و‏

جمعيتگرا بروی خاکها،‏ چوبهای پوسيده و قاعد ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ قویهيکل،‏ پوششِ‏ نمدیِ‏ سرخفام

در اپئين،‏ ارتفاع ۲ سانتيمتر؛ برگها به اشکال مختلف؛ برگ

های تحتانی تخممرغی،‏ فوقانی بيضوی،‏ چنگچنگی در انجام؛

حاشيههای برگ کنارههای ‏ريک،‏ دندانهدار ‏(دندانها

مضاعف)؛ سلولهای ورقهای فاقد منافذ؛ ميانرگبرگ لشم در

عقب،‏ ‏پديدشده قبل از رسيدن به رأس.‏


Mnium marginatum (Dicks.) P.Beauv., Prodr. Aethéogam.: 75. 1805

مترادف:‏

Syn. M. riparium Mitt., J. Linn. Soc., Bot. 8: 30. 1865; M. serratum Brid., Muscol. Recent. 2: 84. 1803

به شمول Gall.: 256. 1889 Incl. M. marginatum (Dicks.) P.Beauv. var. riparium (Mitt.) Husn., Musc.

Distribution:


1974 W.Frey 74-22 !

Badakshan: Hazarat-i Sayet, 1700 m, auf Erde, 29. Juli

1974 W.Frey 74-4 !

Baghlan: 2 km N of Salang tunnel, 3000 m, amongst

stones, 23 July 1972 P.Uotila 14823, 14824,

18795, 18786 (H), det. T.J.Koponen !

Baghlan: Andarab-Tal, Flußufer S Darrah-i Shu im

Tanganaktal, 2500 m, 4. Juni 1965 D.Podlech


Kapisa: Nejrab, 2900 m, 14. September 1951

O.H.Volk 2363, det. T.J.Koponen !

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 1800 m, an einer

nassen Mauer, 7. September 1974 W.Frey 74-97!

Kapisa: E-Afghanistan, Nedschrabtal, 3100 m, A.Gilli


Nuristan: Barg-i Matol, 35°42’N 71°20’E, 2100 m,

08. September 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner!


1955).





Ecology and Life form: Forming lax tall turfs on wet,


Main Characters: Plants robust, dark green, often dark

red below, to 4 cm tall; leaves twisted when dry, ovate

،۱۹۷۴

۳

۳۲۰۰

گسترش :



!W.Frey 74-22

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ ۱۷۰۰ متر،‏ بروی زمين،‏ ۲۹ جولای

۳۰۰۰

!W.Frey 74-4

،۱۹۷۴

بغلان:‏ ‎۲‎کيلومتری شمال تونل سالنگ،‏

سنگها،‏ جولای

متر،‏ در ميان

،۱۹۷۲

۲۳

P.Uotila 14823, 14824,

!T.J.Koponen ،18795, تشخيص:‏ 18786 (H)

بغلان:‏ در ‏ٔه اندراب،‏ لبِ‏ در‏ در جنوب در ‏ٔه شُو در در ‏ٔه

،D.Podlech (M)

تنگانَک،‏ ۲۵۰۰ متر،‏ ۴ جون ۱۹۶۵،

تشخيص:‏

کاپيسا:‏ نجراب،‏ ۲۹۰۰

تشخيص:‏

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ ۱۸۰۰ متر،‏ ‏لای يک

ديوار نمناک،‏ سپتامبر

کاپيسا:‏ شرق افغانستان،‏ در ‏ٔه نجراب،‏ متر،‏

O.H.Volk

A.Gilli

متر،‏ ۱۴ سپتامبر ۱۹۵۱،

!W.Frey 74-97

۲۱۰۰

۳۱۰۰

!H.Kürschner

!T.J.Koponen

،۱۹۷۴

۷

،2363

.(۱۹۵۵ FRÖHLICH) M142

،35°42’N 71°20’E

،S.-W.Breckle


سپتامبر

متر،‏

تشخيص:‏

۸


،۱۹۶۹

!H.Kürschner

۲۸۰۰

(۱۹۵۵

۲۴۰۰

۱۹۳۵

۳۲۰۰-۱۷۰۰


متر،‏ سيرعلمی آلمان ها به

نورستان:‏ بوربورُست،‏ هندوکش


ارتفاع:‏ جمعآوری شده بين ‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای دراز و سُست

بروی صخرهها و خاکهای مرطوبِ‏ آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ قویهيکل،‏ سبزِ‏ ‏ريک،‏ اکثراً‏ سرِخ

‏ريک در اپئين،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگها دَورخورده در

.(۱۹۳۸ HERZOG)

۴


to broadly ovate, acute; leaf base decurrent; leaf

margins strongly bordered, with blunt ar sharp double

teeth; costa smooth at back above.

خشکی،‏ تخممرغی تخممرغی هپن،‏ نُوکتير؛ قاعد ‏ٔه برگها

پَسخميده؛ حاشيههای برگ کنارههای قوی،‏ دندانهای

مضاعفِ‏ کُند و‏ تيز؛ ميانرگبرگ لشم در عقب ‏ی.‏

Pohlia Hedw., Spec. Musc. Frond.: 171. 1801

Type: P. elongata Hedw.

مترادف:‏ Musc. Syn. Mniobryum Limpr., Laubm. Deutschl. 2: 272. 1892; Webera Hedw., Spec.

Frond.: 168. 1801


Pohlia andalusica (Höhm.) Broth., Nat. Pflanzenfam. 1(3): 551. 1903

Distribution:

Kapisa: Tagab-Alisang, 1900 m, wall near irrigation

channel, 7 September 1974 W.Frey 77-74 (FREY

& KÜRSCHNER 2009)!


Ecology and Life form: Forming lax or dense short turfs

on soils and in exposed, acidic rock crevices.

Main Characters: Plants bright green to glaucous, to 3

cm tall, with 2-6 yellowish to reddish brown bulbils

in leaf axils; bulbils ovoid, to 500 µm, leaf primordia

erect; leaves ovate-lanceolate, carinate; leaf margins

plane, denticulate above; costa ending below apex;

laminal cells narrowly rhomboidal.

گسترش:‏

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ متر،‏ ديوار در

نزديکی کال آبياری،‏ ۷ سپتامبر ۱۹۷۴،

W.Frey 74-74

۱۹۰۰

!(۲۰۰۹ FREY & KÜRSCHNER)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُست و‏ متراکم و

کوه بروی خاکها و در درز های برهن ‏ٔه احجار اسيدی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبزِ‏ روشن مُکدر،‏ ارتفاع

برجستکی زردفام قهوهای در آکسيلهای

نَو برگها ايستاده؛

برگها تخممرغی-نيزهای،‏ ‏وهاِی؛ حاشيههای برگ مسطح،‏

دندانهدار در ‏؛ ميانرگبرگ انجاميده به رأس؛ سلولهای ورقه

ای ‏ريکاً‏ لَوزی.‏

۳

سانتيمتر،‏ ۶-۲

برگ؛ برجستگیها تخممرغی،‏ ۵۰۰ ،µm


Pohlia camptotrachela (Renauld & Cardot) Broth., Nat. Pflanzenfam. 1(3): 552. 1903

Distribution:

Badakshan: Hazarat-i Sayet, Kokca, 1850 m, auf Erde,

13. August 1974 W.Frey 74-55, det.

H.Kürschner !

Maydan-Wardak: Alisang, Gamandok, 2500 m, auf

Erde, 9. September 1974 W.Frey 74-110, det.

H.Kürschner !



on wet soils and banks by treams.

Main Characters: Very similar to P. andalusica, but

axillary bulbils numerous (10-25), rounded, 80-130

µm, with 2-4 unicellular inflexed apical projections.

۱۸۵۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ کوکچه،‏ حضرتِ‏ سعيد،‏

آگست



۲۵۰۰

،۱۹۷۴

۱۳

!H.KÜRSCHNER

ميدان-وردک:‏ علی سنگ،‏ گَمَن دوک،‏

زمين،‏ سپتامبر

متر،‏ بروی


،۱۹۷۴

۹

!H.KÜRSCHNER


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُست و‏ متراکم و کوه

بروی خاکها و اماکن ريگی مرطوب در امتداد آبهای جاری.‏


آکسيلهای برگ بیشمار

برآمدگیهای يکسلولی و به داخلخميد ‏ٔه رأسی.‏

.P، andalusica اما برجستکیهای

،(۲۵-۱۰) مُدور،‏ ۱۳۰-۸۰ ،µm

Pohlia cruda (Hedw.) Lindb., Musci Scand.: 18. 1879

۲-۴

Distribution:


A.J.Bolton C1, det. H.Kürschner !


Shashgal, 3400 m, am Bachufer, 27. August 1969



1955).


Ecology and Life form: Forming lax or dense short and

tall turfs on dry or wet soils, rocks, slopes, sandy soils

or rotting wood.

،۱۹۷۲

۳۸۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ سُواِيگَل،‏

متر،‏ سبزه زار نمناک،‏

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،A.J.Bolton C1

نورستان:‏ دره های جانبی در ‏ٔه بَشگَل،‏ در ‏ٔه ششگَل،‏ ٣٤٠٠ متر،‏

لبِ‏ جوی آگست

تشخيص:‏


،D.Podlech (M)

FRÖHLICH)

،١٩٦٩

متر،‏

A.Gilli M83

٢٧

!H.Kürschner

۲۸۰۰

.(۱۹۵۵

۳۸۰۰-۲۸۰۰


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُست و‏

متراکم و دراز بروی خاکهای خشک و مرطوب،‏ صخرهها،‏

خاک هایريگی و‏ چوبهای فرسوده.‏


Main Characters: Plants pale green to glaucous, with

metallic sheen above, to 4 cm tall, without axillary

bulbils; leaves ovate-lanceolate, acute; leaf margins

plane, entire or denticulate above; costa reddish,

ending below apex. Easily recognised in the field by

the metallic sheen of the leaves.

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبزِ‏ رنگپريده مُکَدر،‏ جلای

فلزی در ، ارتفاع سانتيمتر،‏ فاقد برجستکیها در

آکسيلهای برگ؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ نُوکتيز؛ حاشيه

های برگ مسطح،‏ مکمل و‏ دندانهدار در ‏؛ ميانرگبرگ سرخ

فام،‏ انجاميده در زيرِ‏ رأس.‏ در ساحه به ‏ترين وجه قابل

تشخيص از روی جلای فلزی برگها.‏

۴

Pohlia obtusifolia (Vill. ex Brid.) L.F.Koch, Leafl. W. Bot. 6: 20. 1950

Distribution:

Maydan-Wardak: Paghmangebirge zwischen Shakar

Darra und Hauz-i Khas, 2800 m, quellige Stelle,

A Gilli M26 (FRÖHLICH 1955).

Nuristan: oberes Suyengal, 35°55’N 71°13’E, bei 3500

m, August 1969 S.-W.Breckle, det. H.Kürschner !



on rock ledges and in flushes.

Main Characters: Plants glossy, pale green to 2 cm tall;

leaves carinate, widely ovate, obtuse or acute; leaf

margins plane or narrowly reflexd, entire or

denticulate above; costa percurrent in comal leaves.

گسترش:‏

ميدان-وردک:‏ کوههای پغمان،‏ بين شکردرده و حوضخاص،‏

متر،‏ محل چشمه خير،‏


۲

٣٥٠٠

،35°55’N 71°13’E


۲۸۰۰

.(۱۹۵۵

متر،‏

نورستان:‏ بخش فوقانی سُواِيگل،‏

آگست



متراکم و کوه بروی تيغههای سنگها و اماک ‏ِن آبچکان.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ بُراق،‏ سبزِ‏ رنگپريده،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگها ‏وهاِی،‏ تخممرغی هپن،‏ کُندنوک و‏ نُوکتيز؛

حاشيههای برگ مسطح،‏ و‏ ‏ريکاً‏ پَسخميده،‏ مکمل و‏ دندانه

دار در ‏؛ ميانرگبرگ بيرون برآمده در برگهای کاکُلی.‏

،١٩٦٩

۳۵۰۰-۲۸۰۰


Pohlia tortifolia (J.Fröhl.) W.Frey & Kürschner, Nova Hedwigia 88: 508. 2009

Syn. Mniobryum tortifolium J.Fröhl., Ann. Naturhist. Mus. Wien

67: 156. 1964

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 3800 m, swampy

meadow, 8 August 1974 W.Frey 74-46 (FREY &

KÜRSCHNER 2009)

Ghor: Kuh Cheling, Safed Daraq, Parjuman, 33°07’N

63°55’E, 2600-2800 m, K.H.Rechinger 19800

(FRÖHLICH 1964, holotype of Mniobryum

tortifolium)



on wet soils.

Main Characters: Plants pale green, densely foliose, to 2

cm tall, axillary bulbils absent; leaves ovate to ovatelanceolate,

upper leaves strongly helically contorted

when dry; leaf margins plane.

۸

۳۸۰۰

گسترش:‏


متر،‏ مرغزار ‏تقی،‏

آگست

FREY & KÜRSCHNER)

،33°07’N 63°55’E

K.H.Rechinger 19800

Mniobryum

W.Frey 74-46

،۱۹۷۴

.(۲۰۰۹

غور:‏ کو ‏ٔه چِ‏ لينگ،‏ سفيد دره،‏ پَرجمَُن،‏

متر،‏

هوويِ‏

۲۶۰۰-۲۸۰۰

،۱۹۶۴ FRÖHLICH)

.(tortifolium



متراکم و کوه بروی خاکهای نمناک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ رنگپريده،‏ پوشيده برگهای انبوه،‏

ارتفاع ۲ سانتيمتر،‏ برجستکیهای آکسيلهای برگ غايب؛ برگ

ها تخممرغی تخممرغی-نيزهای،‏ برگهای فوقانی شديداً‏ بشکل

ماپيچی ‏خورده در خشکی؛ حاشيههای برگ مسطح.‏

۳۸۰۰-۲۶۰۰

Pohlia wahlenbergii (F.Weber &D. Mohr) A.L.Andrews, Moss Fl. N. Amer. 2: 203. 1935

واريت ‏ٔه Soc. 4: 247. 1962 var. glacialis (Brid.) E.F.Warb., Trans.Brit. Bryol.

Distribution:

Badakshan: Hazarat-y Sayet, Kokca, 1700 m, auf

Erde, 29. Juli 1974 W.Frey 74-5, det.

H.Kürschner !

Ghor: Kuh Chelling, Safed Daraq, Parjuman, 33°07’N

63°55’E, 2600-2800 m, K.H.Rechinger 19797,

19798, 19799 (FRÖHLICH 1964).


۱۷۰۰

گسترش:‏

بدخشان:کوکچه،‏ حضرتِ‏ سعيد،‏

جولای



،33°07’N 63°55’E


،۱۹۷۴

۲۹

!H.Kürschner

غور:‏ کو ‏ٔه چِ‏ لينگ،‏ سفيددَرَق،‏ پَرجمَُن،‏

۲۶۰۰-۲۸۰۰ متر،‏


ارتفاع:‏ ۲۸۰۰-۱۷۰۰



Ecology and Life form: Forming lax or dense tall turfs

on damp ground among rocks, on ledges and in

flushes at high altitudes.

Main Characters: Very similar to var. wahlenbergii, but

plants more robust, to 15 cm tall and laminal cells 20-

30 µm wide.


متراکم و دراز ‏ی اماکنِ‏ بسيار نمناک در ميان صخرهها،‏ ‏ی

تيغههای سنگها و اماکنِ‏ آبچکان در ارتفاعاتِ‏ ‏ی کوهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به واريت ‏ٔه

گياهانِ‏ بيشتر قویهيکل،‏ ارتفاع ۱۵ سانتيمتر،‏ عرض سلول

های ورقهای ۳۰-۲۰ .µm

،var. wahlenbergii اما

‏ٔه var. wahlenbergii

مترادف:‏ 2: Deutschl. Syn. Mniobryum albicans (Wahlenb.) Limpr., Laubm.

272. 1892; M. wahlenbergii (F.Weber & D.Mohr) Jenn., Man. Mosses W.

Pennsylvania 146. 1913; P. grandiretis Warnst., Beih. Bot. Centralbl. 16: 242.

1904

واريت

Distribution:

Badakshan: Sine loc., P. & P.Furse 62 (TOWNSEND

1966)

Kabul: Paghmangebirge über Beg Tut, 2900 m,

A.Gilli M121c, 125 (FRÖHLICH 1955)

Kabul: 35 km SE Kabul, Latahband Seitental,

c.34°31’N 69°33’E, 1900 m, Bachrand, 7. Juni

1968 S.-W.Breckle, det. H.Kürschner !

Nuristan: Pawata, 2. August 1955 S.Kitamura SK31,

SK34, SK83 (KITAGAWA 1964)


Ecology and Life form: Forming lax or dense tall turfs

on seeping soils, waste ground and on rocks by

streams.

Main Characters: Plants light green, glaucous or whitish,

to 6 cm tall, axillary bulbils absent; leaves ovatelanceolate,

acuminate; leaf margins plane, entire to

serrulate above, bordered by 2-3 rows of elongated

cells; laminal cells 12-14 µm wide.

P. & P.Furse 62

۲۹۰۰

.(۱۹۵۵

گسترش:‏

بدخشان:‏ بدون ذکر محل معيين،‏

.(۱۹۶۶

TOWNSEND)

کابل:‏ کوه های پغمان ‏تر از بيگتوت،‏

متر،‏

FRÖHLICH) A.Gilli M121C, 125

کابل:‏ ۳۵ کيلومتری جنوبشرق کابل،‏ در ‏ٔه جانبی لتهبند،‏ حدود

متر،‏ لب جوی،‏ جون

۷

۱۹۰۰

،۱۹۶۸

آگست ۱۹۵۵

.(۱۹۶۴ KATAGAWA)

۲۹۰۰-۱۶۶

،34°31’N 69°33’E


S.Kitamura SK31, SK34,

نورستان:‏ پَهواته،‏ ۲

SK83



متراکم و دراز ‏ی خاک های آغشته آب،‏ اماکنِ‏ انباش ‏ِت

آشغال و صخرهها در امتداد آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز روشن،‏ مُکدر و‏ سفيدفام،‏

سانتيمتر،‏ برجستکیهای آکسيلی غايب؛ برگها

تخممرغی-نيزهای،‏ سرسوزنی؛ حاشيههای برگ مسطح،‏ مکمل

اَرهاِی در ، کنارههای متشکل از رَده از سلول

های طويلشده؛ عرض سلولهای ورقهای ۱۴-۱۲ .µm

۳-۲

ارتفاع ۶


Orthotrichaceae Arn., Disp. Méth. Mousses 13. 1825-1826

Nyholmiella Holmen & E.Warncke, Bot. Tidsskr. 65: 179. 1969

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: N. obusifolia (Brid.) Holmen & Warncke

Nyholmiella gymnostoma (Bruch ex Brid.) Holmen & Warncke, Bot. Tidsskr. 65: 179. 1969

مترادف:‏ Bryol.Univ. 1: 782. 1827 Syn. Orthotrichum gymnostomum Bruch ex Brid.,

Distribution:

Kunar: zwischen Asmar und Barikot, 840 m, an

Quercus baloot, A.Gilli M70 (FRÖHLICH 1955).

Kunar: zwischen Asmar und Barikot, 840 m, an Olea

cuspidata, A.Gilli M72b (FRÖHLICH 1955).


Ecology and Life form: Forming lax or dense cushions

on tree trunks (corticolous).

Main Characters: Plants small, yellowish green, to 3 cm

tall; leaves imbricate when dry, lanceolate, obtuse to

rounded; leaf margins strongly incurved; lamimal cells

papillose; 2-6 celled gemmae often present on leaves;

capsule immersed; peristome absent.

متر،‏ ‏ی ،Quercus baloot

متر،‏ ‏ی ،Olea cuspidata

گسترش:‏


.۱۹۵۵ FRÖHLICH) A.Gilli M70


.(۱۹۵۵ FRÖHLICH) A.Gilli M72b


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای متراکم ‏ی تن ‏ٔه

درختها ‏(پوستهزی).‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهاِن کوچک،‏ سبز زردفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگها خشتکاریشکل در خشکی،‏ نيزهای،‏ کُندنُوک

مُدور؛ حاشيههای برگ شديداً‏ بداخلخميده،‏ سلولهای ورقه

ای پستانچهدار؛ Gemmaهای سلولی اکثراً‏ حاضر ‏ی

برگها؛ کپسول ‏افته در اندام ديگر؛ پِيريستوم غايب.‏

۳

۶-۲


Nyholmiella obusifolia (Brid.) Holmen & Warncke, Bot. Tidsskr. 65: 179. 1969

مترادف:‏ Recent. 2: 23. 1801 Syn. Orthotrichum obtusifolium Brid., Muscol.

Distribution:

Baghlan: Khenjan, 1390 m, on trunk of Morus alba,

22 May 1972 P.Uotila 17128 (H), det.

H.Kürschner !

Kabul: Siau, 27 km N Kabul, 1750 m, 29. Mai 1970

M.Steiner 30/1 (herb. M.Steiner), det.

H.Kürschner !


1955).



on tree trunks (corticolous).

Main Characters: Similar to N. gymnostoma, but plants

smaller, to 0.5 cm tall, leaf margins plane, capsule

slightly emergent and peristome present.

۲۲ ،Morus alba

H.

گسترش:‏

بغلان:‏ خنجان،‏ ۱۳۹۰ متر،‏ ‏ی تنهٔ‏

مِی


۱۷۵۰

،۱۹۷۲

!Kürschner

کابل:‏ سياه اَو،‏ ‎۲۷‎کيلومتر شمال کابل،‏

متر،‏ مِی

تشخيص:‏

۲۹

A.Gilli M80

،۱۹۷۰

،M.Steiner 30/1 (herb. M.Steiner)

!H. Kürschner

نورستان:‏ کامديش،‏ ۲۱۰۰

متر،‏ ‏ی



اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای سُست و‏

متراکم ‏ی تن ‏ٔه درختها ‏(پوستهزی).‏


کوچک،‏ ارتفاع سانتيمتر،‏ حاشيههای برگ مسطح؛

کپسول قدری ‏اته در اندام ديگر؛ پِيريستوم حاضر.‏

.N، gymnostoma اما گياهانِ‏

۰،۵

۲۱۰۰-۱۴۰۰


Orthotrichum Hedw., Spec. Musc. Frond.: 162. 1801

لِکتوي:‏ Amer. 2: 106. 1935 Lectotype: O. anomalum Hedw., cf. Grout, Moss Fl. N.

Orthotrichum anomalum Hedw., Spec. Musc. Frond.: 162. 1801

Syn. O. anomalum subsp. saxatile (Brid.) Boulay, Musc. France: 332. 1884; O. saxatile Brid.,

Muscol. Recent. 2: 27. 1801

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: 30 km SE Baharak, Paisch, Wardudsch-

Tal, 36°47’N 71°05’E, 2000 m, auf Fels, 20.

August 1968 S.-W.Breckle s.n., det.

H.Kürschner !

Kunar: Zwischen Kandai und Seprigal, 1200 m, 28.

Juli 1955 S.Kitamura SK19 (KITAGAWA 1964).

Nuristan: Trokikorl, 31. Juli 1955 S.Kitamura SK82

(KITAGAWA 1964).



Nuristan: Kushimaikot, 2. August 1955 S.Kitamura


Nuristan: Between Eshtaway and Pushuki, 8. August





on calcareous rocks and walls (saxicolous).

Main Characters: Plants dark green to blackish, to 3 cm

tall; leaves ovate-lanceolate, acute; gemmae absent;

capsule long exserted, cylindrical, striate when dry and

empty; stomata immersed; peristome teeth erect, not

in pairs.

گسترش:‏

کيلومتری جنوبشرق متر،‏ ‏ارک،‏ ‏لای اپئيش،‏ درهٔ‏ صخره،‏

وَرُدوج،‏

بدخشان:‏

۲۰ آگست

۲۰۰۰

۳۰

،36°47’N 71°05’E

،۱۹۶۸ s.n. ،S.-W.Breckle تشخيص:‏

!H. Kürschner

،۱۹۵۵

۲۸

کُنر:‏ بين کَندَی و سِ‏ پِريگَل،‏ ۱۲۰۰

جون متر،‏

،۱۹۵۵

S.Kitamura

۱۹۳۵

S.Kitamura

،۱۹۵۵

۳


نورستان:‏ تروکِيکُورل،‏ متر،‏ ۳۱

جولای


کُنر:‏ وامه ۱۴۰۰


،۱۹۵۵

۸

۲

.(۱۹۳۸ HERZOG)

نورستان:‏ کُوشِ‏ يمِيکُوت،‏

آگست


نورستان:‏ بين اِشته وی و پُوشُوکِی،‏

آگست


پروان:‏ کوتل شِ‏ بر


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای سُست و‏

متراکم ‏لای احجار آهکی و ديوارها ‏(صخرهزی).‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ري‏ سيهفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگ ها تخم مرغی-نيزه ای،‏ نوک تيز؛ Gemmaها

غايب؛ کپسول طويلاً‏ بيرون برآمد،‏ استوانه ای،‏ راست در

خشکی و خالی؛ استوما‏ جافته در اندام ديگر؛ دندانههای

پِيريستوم ايستاده،‏ نه جُورهاِی.‏


۳۲۰۰-۱۲۰۰


Orthotrichum crenulatum Mitt., J. Proc. Linn. Soc., Bot., Suppl. 1: 48. 1859

Distribution:

Kabul: 27 km N Kabul, M. Steiner, Cryptogamae

Exsiccatae editaea Museo Hist. Nat.

Vindobonensis (LEWINSKY 1992)


Ecology and Life form: Forming dense cushions on tree

trunks (corticolous).

Main Characters: Plants small, dark green to blackish, to

0.7 cm tall, leaf gemmae numerous; leaves ovatelanceolate,

concave, bistratose; leaf apex obtuse to

rounded, papillose-crenulate; leaf margins recurved;

capsule constricted below mouth; peristome present.

گسترش:‏

کابل:‏ ۲۷ کيلومتری شمال کابل،‏ .M Steiner, Cryptogamae

Exsiccatae editaea Museo Hist. Nat. Vindobonensis

)

.(۱۹۹۲ LEWINSKY


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای متراکم ‏لای تن ‏ٔه


مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ ‏ريک سيهفام،‏ ارتفاع

۰،۷ سانتيمتر،‏ Gemmaهای برگها بيشمار؛ برگها تخم

مرغی-نيزهای،‏ مقعر،‏ دولايهای؛ رأس برگها کُندنوک مُدور،‏

پستانچهدار-کنگرهای؛ حاشيههای برگ پَسخميده؛ کپسول

مقيد در زير دهانه؛ پِيريستوم حاضر.‏

Orthotrichum cupulatum Hoffm. ex Brid., Muscol. Recent. 2: 25. 1801

واريته var. cupulatum

مترادف:‏ 46: Vetensk.-Akad. Syn. O. cupulatum var. papillosum Grønvall, Öfvers. Förh. Kongl. Svenska

174. 1889

Distribution:

Balkh: Balkh Fluß über Aq Kupruk, 36°05’N

66°52’E, 700-800 m, K.H.Rechinger 19668

(FRÖHLICH 1964).


1971).

Kabul: Paghman, Chap Darrah, 34°37’N 68°53’E,

2720 m, schattige Felswände, 21. Juni 1970

D.Podlech 38/5 (herb. M. Steiner), det.

H.Kürschner !

گسترش:‏

بلخ:‏ دری بلخ ‏لاتر از آق کوپروک،‏

متر،‏

36°05’N

K.H.Rechinger 19668

KILBERTUS & BIZOT)

۲۷۲۰

،۱۹۷۰

۷۰۰-۸۰۰،66°52’E


۲۹۰۰

.(۱۹۷۱


متر

کابل:‏ پغمان،‏ چَپدره،‏

ديوار های سنگیِ‏ سايه رُخ،‏

متر،‏

جون

تشخيص:‏

،34°37’N 68°53’E

۲۱

،D.Podlech 38/5 (herb. M. Steiner)

!H.Kürschner



on rock, 9 September 1974 W.Frey 74-108 !

Kapisa: Tagab – Alisang, Seken valley, way to Kotal

Spe, 2550 m, in rock crevices, 10 September 1974

W.Frey 74-117 !




calcareous rocks and walls (saxicolous), rarely on tree

trunks.

Main Characters: Plants dark green to blackish, to 2 cm

tall; leaves ovate lanceolate, acute, unistrotose or

partially bistratose (cross section); leaf margins

recurved; seta short; calyptra glabrous orc sparsely

hairy; capsule immersed to emergent; stomata

immersed; peristome teeth erect when dry not in

pairs. Very similar to O. anomalum, but capsules not

long exserted.

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ راه به سمتِ‏ کوتل سپی،‏ ۲۵۰۰ متر،‏

‏لای صخره،‏ سپتامبر

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ در ‏ٔه زِکِن،‏ راه به سمتِ‏ کوتل سپی،‏

متر،‏ در درزهای سنگها،‏ سپتامبر

،۱۹۷۴

!W.Frey 74-108

۱۰

،۱۹۷۴

۹

۲۵۵۰

!W.Frey 74-117


‏معلوم.‏


احجار آهکی،‏ و ديوارها ‏(صخرهزی)،‏ ندرً‏ ‏لای تن ‏ٔه درخت

ها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک سيهفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ نوکتيز،‏ يکلايهای و‏

قسماً‏ دولايهای ‏(در مقطع)؛ حاشيههای برگ پَسخميده؛

بُرسکها کوه؛ پوش کپسول صاف و‏ مويکهای پراگنده؛

کپسول جافته در اندام ديگر و‏ ‏ان؛ استوما‏ جافته در

اندام ديگر؛ دندان ‏ٔه پِريستوم ايستاده در خشکی و نه جورهای؛

بسيار مشابه به .O، anomalum اما کپسول طويلاً‏ بيرون

نبرآمده.‏

۲۹۰۰-۷۰۰

۲

واريته Bryol. 9: 60. 1882 var. sardagnanum (Venturi) Venturi, Reb.

مترادف:‏ Bryol. 6: 56. 1879 Syn. O. sardagnanum Venturi, Rev.

Distribution:

Herat: Paropamisus, 34°25’N 63°05’E, Chashma

Obeh, 1800 m, K.H.Rechinger 19811 (FRÖHLICH

1964).

Ghor: Mullah Allah, 33°30’N 62°24’E, 12 km S-W

of Taiwara, 2200-2300 m, K.H.Rechinger

19790, 19791 (FRÖHLICH 1964).



calcareous rocks and walls (saxicolous).

Main Characters: Very similar to the highly variable var.

cupulatum and probably only a habitat modification,

not accepted by most authors (cf. VITT 1973).

N’34°25، E’63°05 چشمهٔ‏ اَوبه،‏

FRÖHLICH)

K.H.Rechinger 19811

N’۱۲،33°30 E’64°24 کيلومتری جنوبغرب

K.H.Rechinger 19790, ۲۳۰۰-۲۲۰۰

گسترش:‏

هرات:‏ اپرواپميزوس،‏

۱۸۰۰ متر،‏

.(۱۹۶۴


تَيوَرَه،‏

متر،‏

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) 19791



احجار آهکی و ديوارها ‏(صخرهزی).‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به واريت ‏ٔه خيلی متغ ‏ِير

cupulatum و شايد يک شکل تغييرفته برمبنای زيستگاه،‏ قبول

نشده از جانب بسياری از علما ‏(به اساس

var.

.(۱۹۷۳ VITT


Orthotrichum diaphanum Schrad. ex Brid., Muscol. Recent. 2: 29. 1801

Syn. O. diaphanum var. epilosum Warnst., Hedwigia 57: 89. 1915

Distribution:

Baghlan: Salang-Pass, Nseite (KILBERTUS & BIZOT

1971).

Kunar: zwischen Asmar und Barikot, 840 m, an Olea

cuspidata, A.Gilli M72a (FRÖHLICH 1955).

Altitude: 800-c.3200 m, very insufficiently known.


calcareous rocks, walls (saxicolous) and tree trunks

(corticolus).

Main Characters: Plants small, dark green to blackish, to

1 cm tall, often with fusiform gemmae; leaves ovatelanceolate,

with long hyaline apices or hair-points;

capsule emergent: stomata immersed; peristome teeth

recurved when dry. Easiliy recognized in the field by

the hyaline leaf apices or hair-points.

KILBERTUS & BIZOT)

متر،‏ ‏ی ،Olea cuspidata

گسترش:‏


۸۴۰

.(۱۹۷۱


.(۱۹۵۵ FRÖHLICH) A.Gilli M72a

ارتفاع:‏ ‎۸۰۰‎‏-حدود متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏موم.‏


احجار آهکی،‏ ديوارها ‏(صخرهزی)‏ و تن ‏ٔه درختها ‏(پوسته

زی).‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ ‏ريک سيهفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ اکثراً‏ Gemmaهای دُوکمانند؛ برگها تخممرغی-‏

نيزهای،‏ نُوکتيز،‏ رأسها و‏ نقطههای جلادارِ‏ انجامیِ‏ مويکها؛

کپسول ‏ان؛ استوما‏ جافته در اندام ديگر؛ دندانهٔ‏ پِريستوم

پَسخميده در خشکی.‏ در ساحه بهسادگی قابل تشخيص از روی

رأسها و‏ نقطههای جلادار انجامیِ‏ مويکها.‏

۳۲۰۰

۱


Orthotrichum pamiricum Plášek & Sawicki, Turk. J. Bot. 38: 755. 2014

Distribution:

Badakshan: 80 km N of Faizabad, Panj river valley,

edge of Kaji village. 35°55,091’N 70°12,978’E,

950 m, on bark of Morus sp., 2 June 2011

V.Plášek s.n. (OSTR) (PLÁŠEK ET AL. 2014).

Badakshan: 10 km NNE of Ab Darrah town, Panj

river valley, edge of Arzishk village. 38°12,251’N

70°32,113’E, 1100 m, on bark of Morus sp., 2

June 2011 V.Plášek s.n. (OSTR) (PLÁŠEK ET AL.

2014).


Ecology and Life form: Forming dense cushions on tree

trunks (corticolus).

Main Characters: Very similar to O. crenulatum, but

leaf lamina unistratose and capsule not constricted

below mouth.

گسترش:‏

بدخشان:‏ ۸۰ کليومتری شمال فيض آد،‏ دری در ‏ٔه پنج،‏ گوش ‏ٔه


قري ‏ٔهکجی،‏

پوستِ‏ درخ ‏ِت جون

و ديگران

بدخشان:‏ ۱۰ کليومتری شمال شمالشرق شهر آبدره،‏ دری در ‏ٔه

پنج،‏ گوش ‏ٔه قري ‏ٔه اَرزِيشک،‏

متر،‏ ‏لای پوستِ‏ درخ ‏ِت جون،‏

و ديگران

۹۵۰ ،35°55,091’N 70°12,978’E

V.Plášek ،۲۰۱۱ ۲ ،Morus sp.

PLÁŠEK) s.n. (OSTR)

.(۲۰۱۴

،38°12,251’N 70°32,113’E

۲ ،Moru sp.

PLÁŠEK) V.Plášek s.n. (OSTR)

۱۱۰۰

۲۰۱۱

.(۲۰۱۴


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای متراکم ‏لای تن ‏ٔه


مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به .O، crenulatum اما ورقه

های برگ يکلايهای و کپسول نه محدود شده به زير

دهانه.‏

Orthotrichum rupestre Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 1: 27. 1816

A very variable species with many varieties which do

not merit taxonomic recognition (ROS ET AL. 2013).

يک گون ‏ٔه بسيار مُتحول عد ‏ٔه کثيری از واريتهها که درخور شناسائی

تکسونوميکی نيستند ‏(به اساس و ديگران ۲۰۱۳).

مترداف:‏ Syn. O. franzonianum De Not. ex Venturi, Rev. Bryol. 6: 55. 1879; O. rupestre var. aetnense (De

Not.) Venturi in Husn., Musc. Gall.: 157. 1887; O. rupestre var. franzonianum (De Not.) Venturi in Husn.,

Musc. Gall.: 157. 1887; O. rupestre var. kurdicum Schiffn., Ann. Naturh. Mus. Wien 27: 492. 1913;

واريته var. rupestre

ROS

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, Hazarat-y Sayet, 1900

m, on rock, 30. July 1974 W.Frey 74-26 !

۱۹۰۰

گسترش:‏


ضخره،‏


۳۰ جولای 74-26 ،۱۹۷۴ !W.Frey


Bamiyan: Tal 16 km S Doab, 35°00’N 68°00’E, 1600


Nuristan: Powata, 1. August 1955 S.Kitamura SK29

(KITAGAWA 1964)


Ecology and Life form: Forming lax cushions on

acidic rocks (saxicolous), rarely on tree trunks

(corticolous).

Main Characters: Plants robust, dark green, to 4 cm tall;

leaves ovate-lanceolate, acute; leaf margins strongly

recurved; laminal cells with simple papillae; calyptra

strongly hairy; capsule immersed to emergent, striate

when dry and empty; stomata superficial; peristome

teeth erect to spreading when dry. Distinguished from

O. cupulatum by the very hairy calyptra and the

superficial stomata.

‏ميان:‏ دره در ۱۶ کيلومتر جنوب دوآب،‏

متر،‏

نورستان:‏ پُوواته،‏ آگست

،35°00’N 68°00’E

(. ۱۹۶۴ FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19689

S.Kitamura SK29

۴

،۱۹۵۵

۱۶۰۰

۱

(. ۱۹۶۴ KITAGAWA)

۲۰۰۰ -۱۶۰۰


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای سُست ‏لای

صخرههای اسيدی ‏(صخرهزی)،‏ ندرً‏ ‏لای پوسته درختها

‏(پوستهزی).‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ قویاندام،‏ سبز ‏ريک،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ نوکتيز،‏ حاشيههای برگ

شديداً‏ پَسخميده؛ سلولهای ورقهای پستانچههای ساده؛

سرپوش کپسول شديداً‏ مويکدار؛ کپسول جاته در اندام

ديگر ‏ان،‏ راست در خشکی و خالی؛ استوما‏ رُويَکی؛

دندانههای پِيريستوم ايستاده گسترده در خشکی؛ از

قابل تفکيک از روی سرپوش شديداً‏ مويکدار

کپسول و استومای رُويَکی.‏

O.

cupulatum

واريته:‏

مترادف:‏

var. sturmii (Hoppe & Hornsch.) Boulay, Musc. France: 327. 1884

Syn. O. sturmii Hoppe & Hornsch., Flora 2: 89. 1819

Distribution:


Spe, 2500 m, on rock, 10 September 1974

W.Frey 74-112 !

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2150 m, on dry

rock, 7 September 1994 W.Frey 74-101 !


Ecology and Life form: Forming lax cushions on

acidic rocks (saxicolous), rarely on tree trunks

(corticolus).

Main Characters: Similar to var. rupestre, but leaves

bistratose.

گسترش:‏

‏-اَليشِ‏ نگ،‏ در ‏ٔه زِکِن،‏ راه به سمتِ‏ کوتل سپی،‏

کاپيسا:‏ تگاب

متر،‏ ‏لای صخره،‏

W.Frey

۱۰ سپتامبر ،۱۹۷۴

۲۵۰۰

!74-112

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ متر،‏ ‏لای

صخر ‏ٔه خشک،‏ سپتامبر


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای سُست ‏لای

صخرههای اسيدی ‏(صخرهزی)،‏ ندرً‏ ‏لای پوسته درختها

‏(پوستهزی).‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به واريت ‏ٔه ،var. rupestere اما برگها دو

لايهای.‏

۲۱۵۰

!W.Frey 74-101

،۱۹۷۴

۷

Distribution:

Orthotrichum tenellum Bruch ex Brid., Bryol. Univ. 1: 786. 1827


Spe, 2550 m, on bark of Juglans regia, 10

September 1974 W.Frey 74-111 (FREY &

KÜRSCHNER 2009) !


گسترش:‏

‏-اَليشِ‏ نگ،‏ در ‏ٔه زِکِن،‏ راه به سمتِ‏ کوتل سپی،‏

کاپيسا:‏ تگاب

سپتامبر

متر،‏ ‏لای تن ‏ٔه

۱۰

،Juglans regia

FREY & KÜRSCHNER) W.Frey 74-111

۲۵۵۰

،۱۹۷۴

!(۲۰۰۹



Ecology and Life form: Forming lax cushions on tree

trunks (corticolus), rarely on rocks (saxicolous).

Main Characters: Plants small, dark green to brownish, to

1 cm tall, occasional with filamentous gemmae; leaves

adpressed, straight, oblong-lanceolate, with channelled

apiculus; leaf margins recurved; capsule immersed or

emergent, striate when dry and empty; stomata

immersed; outer peristome reflexed, in 8 pairs.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای سُست ‏ی

پوسته درختها ‏(پوستهزی)،‏ ندرً‏ ‏ی صخرهها ‏(صخرهزی).‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبز ‏ريک قهوهایفام،‏

سانتيمتر،‏ گاهگاه Gemmaهای ميلهدار؛ برگها

فشرده،‏ درازنما-نيزهای،‏ انجام ‏ريکِ‏ کالدار؛ حاشيههای

برگ پَسخميده؛ کپسول جافته در اندام ديگر و‏ نمان،‏

ارتفاع ۱

راست در خشکی و خالی؛ استوما‏ جافته در اندام ديگر؛

پِيريستومهای بيرونی پَسخميده،.‏ در ۸ جفت

Orthotrichum urnigerum Myrin, Coroll. Fl. Upsal.: 71. 1833

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 2800 m, on rock, 2

August 1974 W.Frey 74-24a !

Faryab: Maymana, Darrah-Zang near Belcheragh,


May 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760c


Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2750 m, on dry

rock, 8 September 1974 W.Frey 74-106 !


Ecology and Life form: Forming lax cushions on acidic

rocks (saxicolous).

Main Characters: Plants dark green to brownish, with

reddish tomentum, to 2 cm tall; leaves ovate-lanceolate,

acute; leaf margins recurved; capsule immersed or

emergent, striate when dry and empty; stomata

immersed; peristome teeth erect or spreading.

۲

۲۸۰۰

گسترش:‏


متر،‏ ‏ی ضخره،‏

آگست

!W.Frey 74-24a

،۱۹۷۴

فارب:‏ ميمنه،‏ در ‏ٔه سنگ نزديکِ‏ بلچراغ،‏ متر،‏ دامن ‏ٔه

پرميلانِ‏ صخره ای در نزديکی يک آبشار،‏ مِی

۲۹

۱۴۰۰

،۱۹۶۲

I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760c


!W.Frey 74-106

.(۱۹۶۳

۲۷۵۰

،۱۹۷۴

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ متر،‏ ‏ی

صخر ‏ٔه خشک،‏ سپتامبر


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای سُست ‏ی

صخرههای اسيدی ‏(صخرهزی).‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز ‏ريک قهوهایفام،‏ پوش ‏ِش

نمدی سرخفام،‏ ارتفاع ۲ سانتيمتر،‏ برگها فشرده،‏ تخممرغی-‏

نيزهای،‏ نوکتيز؛کپسول جافته در اندام ديگر و‏ نمان،‏

راست در خشکی و خالی؛ استوما‏ جافته در اندام ديگر؛

دندانههای پِيريستومايستاده و‏ گسترده.‏

۸

۲۸۰۰-۱۴۰۰


Plagiomniaceae T.J.Kop., J. Hattori Bot. Lab. 64: 44. 1988

Plagiomnium T.J.Kop., Ann. Bot. Fenn. 5: 145. 1968

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ T.J.Kop. Type: P. cuspidatum (Hedw.)

Plagiomnium rostratum (Schrad.) T.J.Kop., Ann. Bot. Fenn. 5: 147. 1968

مترادف:‏ 2: Recent. Syn. Mnium rostratum Schrad., Bot. Zeit. 1: 79. 1802; M. longirostre Brid., Muscol.

106. 1803

Distribution:

Badakshan: Firgamira, shaded mill, 1760 m, stream

bank, 19 August 1968 Lulman 58, 59, det.

C.C.Townsend !


(KOPONEN 1982).


on soil near irrigation channel, 7 September 1974

W.Frey 74-79, 74-93 !


(KITAGAWA 1964).

Altitude: c.1600-2200 m, very insufficiently known.

Ecology and Life form: Forming lax tall turfs or fans on

wet soils and rocks by streams.

Main Characters: Plants medium-sized to robust, green

to dark green to brownish; fertile shoots straight,

sterile ones creeping, with complanate leaves; leaves

broad, ovate; leaf margins bordered, bluntly toothed,

unicellular; laminal cells hexagonal.

۱۷۶۰

،۱۹۶۸

گسترش:‏

بدخشان:‏ فيرگاميرا،‏ آسيابِ‏ سايهرُخ،‏

خشک يک آب جاری،‏ ‎۱۹‎آگست

تشخيص:‏

کاپيسا:‏ نجراب،‏ سپتامبر

متر،‏ ‏ی بستر

Lulman

O.H.Volk 2308

!C.C.Townsend

،۱۹۵۱

۱۲

،58, 59

.(۱۹۸۲ KOPONEN)

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ راه به سمتِ‏ کوتل سپی،‏ ۲۰۰۰ متر،‏

‏ی خاک در نزديکی کال آبياری،‏ ۷ سپتامبر ۱۹۷۴،

!W.Frey 74-79, 74-93

نورستان:‏ پَهوَهته،‏ آگست

،۱۹۵۵

S.Kitamura SK32

۱

.(۱۹۶۴

۲۲۰۰-۱۶۰۰

KITAGAWA)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندهها و‏ لکههای سُست و دراز

‏ی خاکها و صخرههای مرطوب در امتدادِ‏ آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ متوسطالقامه قویهيکل،‏ سبز

سبزِريک قهوهایفام،‏ شاخههای ‏رور راست،‏ شاخههای

عقيم خزيده بر زمين،‏ برگهای هپنشده؛ برگها هپن،‏ تخم

مرغی؛ حاشيههای برگ کنارهدار،‏ واضحاً‏ دندانهدار،‏ يک

سلولی؛ سلولهای ورقهای ششضلعی.‏


Pottiaceae Schimp., Coroll. Bryol. Eur. 24. 1856

به شمول

Incl. Cinclidotaceae Schimp., Syn. Musc. Eur. 193. 1860

Aloina Kindb., Bih. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. Handl. 6: 22. 1882

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Kindb. Type: A. aloides (Koch ex Schultz)

Aloina ambigua (Bruch & Schimp.) Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 638. 1888

مترادف:‏ Fl. Syn. A. aloides (Koch ex Schultz) Kindb. var. ambigua (Bruch & Schimp.) E.J.Craig, Moss.

N. Amer. 1: 214. 1939; A. ericaefolia Kindb., Bih. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. Handl. 7: 137. 1883

Distribution:


32°48’N 64°50’E, 1200 m, feuchter Rasen, 18.

März 1969 S.-W.Breckle s.n., det.

H.Kürschner!


A.Gilli M66 (FRÖHLICH 1955)

Nuristan?: Patria J.E.T.Aitchison no. 35 (AITCHISON

1881-1882)


Ecology and Life form: Forming loose short turfs or

solitary plants on dry exposed stony soils, rock ledges

and walls.


thick, rigid,ovate-lingulate, broadly incurved

covering the upper lamina; leaf margins entire, apex

obtuse, cucullate; costa densely covered with

chlorophyllose filaments.

گسترش:‏

هلمند:‏ ‎۶۰‎کيلومتری شمال گرشک،‏ ۳۵ کيلومتری شمال موسی

متر،‏ سبزهزار نمناک،‏ ۱۸

مارچ

H. تشخيص:‏ ،S.-W.Breckle s.n.

متر،‏

A.Gilli M66

AITCHISON)

۸۴۰

قلعه،‏ ،32°48’N 64°50’E ۱۲۰۰

،۱۹۶۹

!Kürschner

کنر:‏ بين چغهسرای و بريکوت،‏

.(۱۹۵۵

Patria J.E.T.Aitchison no. 35

FRÖHLICH)

نورستان؟:‏

.(۱۸۸۱-۱۸۸۲

۱۲۰۰-۸۰۰



و‏ گياهانِ‏ منفرد ‏ی خاکهای برهن ‏ٔه سنگدار،‏ تيغههای

صخرهها و ديوارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع ۰،۵ سانتيمتر؛ برگ

ها ضخيم،‏ سخت،‏ تخممرغی-زنچهای،‏ وسيعاً‏ ‏خورده به

داخل و پوشانند ‏ٔه ورقههای فوقانی؛ حاشيههای برگ مکمل،‏

رأس نوکتيز،کنگرهای؛ ميانرگ برگ پوشش انبوه از ميلههای

کلوروفيلدار.‏


Anoectangium Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 1: 33. 1811

Type: A. compactum Schwägr.

مترادف:‏ Limpr., Syn. Molendoa Lindb., Utkast Nat. Grup. Eur. Bladmoss.: 29. 1878; Pleuroweisia

Jahresber. Schles. Ges. Vaterl. Cult. 61: 224. 1884


Anoectangium handelii Schiffn., Ann. Naturh. Mus. Wien 27: 490. 1913

Distribution:

Balkh: bei Aq Kupruk, 700-800 m, K.H.Rechinger

19653a, 19655c, 19665c (FRÖHLICH 1964).


Ecology and Life form: Forming loose short turfs on

calcareous soils, rocks and in rock crevices.

Main Characters: Plants yellowish green, small, to 1 cm

tall; stem triangular in cross section; leaves distant,

keeled, lanceolate, acute; leaf margins papillosecrenulate;

costa vanishing below apex; laminal cells c.,

8-10 µm, pellucid; setae seemingly lateral.

۸۰۰-۷۰۰

گسترش:‏

بلخ:‏ نزديکِ‏ آقکوپروک،‏

متر،‏

K.H.Rechinger

FRÖHLICH) 19653a, 19655c, 19665c

۱

.(۱۹۶۴



‏ی خاکها و صخرههای آهکی و در درزهای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبز زردفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ ساقه مثلثی در مقطع؛ برگها متفاصل،‏ قايقی،‏ نيزه

ای،‏ نوکتيز؛ حاشيههای برگ پستانچهدار-کنگرهایِ‏ دندان

موشی؛ ميانرگبرگ ‏پديدشده در زير رأس؛ سلولهای ورقهای

حدود µm۱۰-۸

، بدننما؛ برسکها ظاهراً‏ جانبی.‏

Anoectangium thomsonii Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 31. 1859

Distribution:

Badakshan: Hazarat-i Sayet, Darrah-i Jokham, auf Fels,

4. August 1974 W.Frey M32, det. H.Kürschner !

Nuristan: zwischen Magel-Pass und Atershuker, 3700

m, Deutsche Hindukusch Expedition 1935

(HERZOG 1938).


۴

گسترش:‏

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ در ‏ٔه يوخام،‏ ‏ی صخره،‏

آگست

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،W.Frey M32

۳۷۰۰

۱۹۳۵

،۱۹۷۴

نورستان:‏ بين کوتل ماگِل و اَترشُ‏ وکِر،‏

سيرعلمی آلمانها به هندوکش

متر،‏

HERZOG)

.(۱۹۳۸

ارتفاع:‏ ۳۹۰۰-۳۷۰۰




soils and rocks

Main Characters: Similar to A. handelii, but somewhat

larger, to 2.5 cm tall, costa excurrent and laminal cells

c. 6 µm, papillose.


‏ی خاکها و صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به .A، handelii اما قدری بزرگتر،‏

ارتفاع ۲،۵ سانتيمتر،‏ ميانرگبرگ بيرنبرآمده و سلولهای ورقه

ای ۶ ،µm پستانچهدار.‏

Barbula Hedw., Spec. Musc. Frond.: 115. 1801

Type: B. unguiculata Hedw.

مترادف:‏ Encycl. 5: 317. 1804 Syn. Streblotrichum P.Beauv., Mag.


Barbula bolleana (Müll.Hal.) Broth., Nat. Pflanzenfam., ed. 2, 10: 280. 1924

مترادف:‏ 4: sér. Syn. B. ehrenbergii (Lorentz) M.Fleisch., Musci Arch. Indic.,

n. 161. 1901; B. ehrenbergii (Lorentz) M.Fleisch. var. gemmipara Herrnstadt &

Heyn, Nova Hedwigia 69: 234. 1999; Hydrogonium ehrenbergii (Lorentz)

A.Jäger, Ber. St. Gall. Naturw. Ges. 1877-78: 405. 1880; Hyophila ehrenbergii

(Lorentz) J.J.Amann, Fl. Mouss. Suisse 2: 298. 1919; Trichostomum

ehrenbergii Lorentz, Abh. Ak. Wiss. Berlin 1867: 25. 1868

Distribution:

Herat: Ziaret-i Khawja-i Koh-i, 20 km NW Herat,

c.34°25’N 61°55’N, 1180 m, rocks near waterfall,

14 March 1969 S.-W.Breckle s.n. (FREY &

KÜRSCHNER 2009) !

Kabul: Sarobi, auf Kalksinter, 2. Mai 1952 O.H.Volk


Takhar: Schlucht des Farkhar-Flusses, ca. 25 km E

Taluqan, an der Straße nach Farkhar, 1000 m,

Wasserfall, 8. Mai 1965 D.Podlech s.n. (M), det.

H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming lax tall turfs on wet

soils, rocks and irrigation channels.

Main Characters: Plants yellowish green, robust, to 6

cm tall, often lime-encrusted below; leaves soft,

broad lanceolate, flexuose; leaf margins plane, not

bordered; apex obtuse, often cucullate; costa ending

below apex.

گسترش:‏

هرات:‏ زرتِ‏ خواج ‏ٔه کوه،‏ ۲۰ کيلومتری شمالغرب هرات،‏

متر،‏ صخرهها نزيک

حدودِ‏

آبشار،‏ مارچ

۱۱۸۰

،34°25’N 61°55’N

FREY & ) S.-W.Breckle s.n. ،۱۹۶۹ ۱۴

!(۲۰۰۹ KÜRSCHNER

،۱۹۵۲

کابل:‏ سروبی،‏ ‏ی سِ‏ ينترهای آهکی،‏ ۲

می

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،O.H.Volk 2606

۲۵

۸ ۱۰۰۰

،D.Podlech تشخيص:‏

s.n. (M) ،۱۹۶۵ می تخار:‏ تنگنای دری فرخار،‏ حدود کيلومتری شرق ‏لقان،‏

در امتداد سرک بسمت فرخار،‏ متر،‏ آبشار،‏

!H.Kürschner


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُست و دراز

‏ی خاکها و صخرههای مرطوب،‏ کالهای آبياری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ قوی،‏ سبز زرد فام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ اکثراً‏ پوشش سِ‏ ينتر آهکی در اپئين؛ برگها نرم،‏

نيزهای هپن،‏ مارپيچی؛ حاشيههای برگ مسطح،‏ بدون کناره؛

رأس کُندنوک،‏ اکثراً‏ کلاهکمانند؛ ميانرگبرگ انجاميده در زير

رأس.‏

۶

۱۲۰۰ -۱۰۰۰


Barbula unguiculata Hedw., Spec. Musc. Frond.: 118. 1801

مترادف:‏ var. Syn. B. unguiculata var. cuspidata (Schultz) Brid., Bryol. Univ. 1: 565. 1826; B. unguiculata

robusta Lindb., Kongel. Norske Vidensk. Selsk. Skr. (Trondheim) 1928: 86. 1929

Distribution:

Maydan-Wardak: Sanglakht über Jalrez, 34°30’N

68°32’E, 2400 m, K.H.Rechinger 19730, 19733b

(FRÖHLICH 1964)


Ecology and Life form: Forming short or tall turfs at

side of roads, disturbed soils, on walls and arable

fields.

Main Characters: Plants bright green, robust, to 3 cm

tall; leaves lingulate, flat; leaf margins recurved below;

apex obtuse or rounded; laminal cells strongly

papillose; costa excurrent in apiculus.

گسترش:‏

ميدان-وردک:‏ سَنگلَخت،‏ ‏تر از ‏َجلريز،‏ N’34°30، E’68°32

۲۴۰۰ متر،‏

K.H.Rechinger 19730, 19733b

!(۱۹۶۴ FRÖHLICH)

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏ملو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههایکوه و‏ دراز

در کنار ‏ٔه راهها،‏ ‏ی خاکهای وارونهشده،‏ ديوارها و اراضی

مزروعی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ قوی،‏ سبزِ‏ روشن،‏ ارتفاع سانتيمتر؛

برگها زنچهای،‏ مسطح؛ حاشيههای برگ پَسخميده در اپئين؛

رأس کُندنوک و‏ مُدور؛ سلولهای ورقهای شديداً‏ پستانچهدار؛

ميانرگبرگ بيرون برآمده به يک انجامکِ‏ کوهِ‏ نوکتيز.‏

۳


Bryoerythrophyllum P.C.Chen, Hedwigia 80: 250. 1941

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: B. recurvirostrum (Hedw.) P.C.Chen

Bryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw.) P.C.Chen, Hedwigia 80: 255. 1941

مترادف:‏

Syn. B. microstoma (Dixon & Braithw.) R.S.Chopra, Bryologist 80: 544. 1977; B. recurvirostra

(Hedw.) Dixon, Rev. Bryol. Lichénol. 6: 99. 1933; B. rubella (Hübener) Mitt., Musci Scand. 22. 1879;

Didymodon microstomus Dixon & Braithw., Rec. Bot. Surv. India 12: 169. 1938; D. rubellus Bruch &

Schimp., Bryol. Eur. 2: 137. 1846

به شمول 61. Ges. 1: Incl.D. recurvirostris (Hedw.) Jenn. var. obtusifolius J.Fröhl., Mitt. Thüring. Bot.

1955

The identity of this name has not been reviewed. If it merits

recognition, a new combination under B. recurvirostrum

may be required. But in contrast, KÜRSCHNER (2007)

believes that it may be conspecific with B. rubrum

در مورد هويتِ‏ اين اسم تجديدنظر صورت نگرفته؛ و اگر درخور

شناسائی هم ‏شد،‏ شايد يک ترکيب جديد تحت

لازم شود.‏ برخلاف،‏

معتقد است که اين اسم،‏ همگون است.‏

B.

(۲۰۰۷)

KÜRSCHNER

‏ٔه B. rubrum

recurvirostrum

Distribution:

Balkh: über Aq Kupruk, 36°05’N 66°52’E, 700-800

m, K.H.Rechinger 19681 (FRÖHLICH 1964, as

Didymodon recurvirostris var. obtusifolius).

Balkh: Mazar-i Sharif, Aq Kupruk, 750 m, in gorge,

8 June 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3938c


Kapisa: E Afghanistan, Nejrabtal, 3210 m, A.Gilli




Nuristan: Zedernwald bei Kamdesh, 2100 m, Erde,

A.Gilli M74 (FRÖHLICH 1955, holotype of

Didymodon recurvirostris var. obtusifolius).

Nuristan: Zedernwald bei Kamdesh, 2100 m, auf

Rinde von Quercus baloot, A.Gilli M75

(FRÖHLICH 1955, as Didymodon recurvirostris var.

obtusifolius).


known.

۷۰۰-۸۰۰

،۱۹۶۴

۸

گسترش:‏

بلخ:‏ ‏لاتر از آقکُپروک،‏

متر،‏

منحيث

بلخ:‏ مزار شريف،‏ آقکُپروک،‏

جون

،36°05’N 66°52’E


.(Didymodon recurvirostris var. obtusifolius

۷۵۰ متر،‏ در يک تنگنا،‏

،۱۹۶۲


۳۱۲۰


٢٤٠٠

.(۱۹۳۸ HERZOG) ۱۹۳۵

I.C.Hedge & P.Wendelbo 3938c

کاپيسا:‏ شرق افغانستان،‏ در ‏ٔه نجراب،‏ A.Gilli

متر،‏

M140

نورستان:‏ بُروبُروست،‏ متر،‏ سيرعلمی آلمان ها به

هندوکش

نورستان:‏ جنگل سَرو در نزديکی کامديش،‏ ۲۱۰۰ متر،‏ ‏لای

هوويِ‏

خاک،‏

،۱۹۵۵

FRÖHLICH) A.Gillii M74

.(Didymodon recurvirostris var. obtusifolius

نورستان:‏ جنگل سَرو در نزديکی کامديش،‏ ۲۱۰۰

پوست

هوويِ‏

متر،‏ بروی

FRÖHLICH)

A.Gillii M75 ،Quercus baloot

Didymodon recurvirostris var. ،۱۹۵۵

.(obtusifolius

ارتفاع:‏ جمعآوری شده بين ۳۲۰۰-۷۰۰

‏معلوم.‏



Ecology and Life form: Forming compact tall turfs on


Main Characters: Plants brownish green, rusty red

below, robust, to 5 cm tall, rhizoidal tubers absent;

leaves linear-lanceolate, acute, strongly curled when

dry; leaf margins narrowly recurved, dentate; laminal

cells c. 10 µm wide.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و دراز

‏ی صخرهها و خاکهای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ قوی،‏ سبزِ‏ قهوهایفام،‏ سرخِ‏ زنگزده

در اپئين،‏ ارتفاع سانتيمتر،‏ غدههای ريشهنما غايب؛ برگ

ها خطی-نيزهای،‏ نوکتيز،‏ شديداً‏ چنگچنگی در خشکی؛

حاشيههای برگ ‏ريکاً‏ پَسخميده،‏ دندانهدار؛ عرض سلولهای

ورقهای حدوِد .µm ۱۰

۵

Bryoerythrophyllum rubrum (Jur. ex Geheeb) P.C.Chen, Hedwigia 80: 5. 1941

مترادف:‏ 2005) Syn. B. compactum J.Fröhl., Ann. Naturh. Mus. Wien 67: 152. 1964 (SOLLMAN

Distribution:

Ghor: Mullah Allah, 12 km SW Taiwara, 33°30’N 64°24’E,

2200-2300 m, K.H.Rechinger 19774, 19778

(FRÖHLICH 1964, holotype of B. compactum).


Ecology and Life form: Forming compact tall turfs on

calcareous rocks.

Main Characters: Similar to B. recurvirostrum, but

plants with rhizoidal tubers, leaf margins entire and

laminal cells c. 4-5 µm wide.

،33°30’N 64°24’E


.(B. compactum

،B. recurvirostrum اما گياهانِ‏

گسترش :

غور:‏ ملا الله،‏ ۱۲ کيلومتری جنوبغرب تَيوَرَه،‏

۲۲۰۰-۲۳۰۰ متر،‏

FRÖHLICH) ،۱۹۶۴ هوويِ‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای فشرده و دراز

‏ی صخرههای آهکی.‏


غدههای ريشهنما،‏ حاشيههای برگ مکمل،‏ عرض سلولهای

ورقهای حدوِد ۵-۴ .µm


Cinclidotus P.Beauv., Mag. Encycl. 5: 319. 1804; „Cicclidotus“, nom. cons., orth. cons.

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ P.Beauv. Type: C. fontinaloides (Hedw.)

Cinclidotus riparius (Host. ex Brid.) Arn., Mem. Soc. Linn. Paris 7: 247. 1827

مترادف:‏ C. Syn. C. acutifolius Broth., Acta Soc. Sci. Fenn. 24: 14. 1899 (ERDAĞ & KÜRSCHNER 2011);

nigricans (Brid.) Wjik & Margad., Buxbaumia 1: 51. 1947

Distribution:

Baghlan: Andarab-Tal, Flußufer S Darrah-i Shu im

Taganak-Tal, 2500 m, 4. Juni 1965 D.Podlech


Ghor: Mollah Allah, 12 km SW of Taiwara, 2200-

2300m, K.H.Rechinger .19779 (FRÖHLICH

1964, as C. acutifolius) !

Kabul: Quelle bei Baba Qashkhar, 25 km NE Kabul,

2100 m, 17. Juli 1969 D.Podlech (M), det.

H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming floating, lax wefts on

submerged calcareous rocks and on stones in the

flood-zone of streams.

Main Characters: Plants blackish green, robust, to 5 cm

long; leaves oblong-lanceolate to lingulate, bluntly acute,

unistratose; leaf margins plane, thick, 4-6-stratose (cross

section); laminal cells smooth to weakly papillose.

گسترش:‏

بغلان:‏ در ‏ٔه اَندراب،‏ لبِ‏ در‏ در جنوب در ‏ٔه شُو در در ‏ٔه

تَگانک،‏ متر،‏ جولای

D.Podlech

،۱۹۶۵

۴ ۲۵۰۰


۱۲

۲۲۰۰-۲۳۰۰ ،64°24’E

FRÖHLICH) ،۱۹۶۴ منحيثِ‏

!H.Kürschner



متر،‏

33°30’N

K.H.Rechinger 19779

.(C. acutifolius

کابل:‏ چشمه در نزديکی ‏به قَشقار،‏ ‎۲۵‎کيلومتری شمالشرق

کابل،‏ متر،‏ جولای

D.Podlech

،۱۹۶۹

۱۷

!H.Kürschner

۲۱۰۰


۲۵۰۰-۲۱۰۰


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُستِ‏ شناور

‏لای صخرههای آهکی زيرآبی و سنگها در زونِ‏ سيلاِ‏ بی آب

های جاری .

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ قوی،‏ سبزِ‏ سيهفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگها درازنما-نيزهای زنچه ای،‏ واضحاً‏ نوکتيز؛

حاشيههای برگ مسطح،‏ ‎۶-۴‎لايهای ‏(در مقطع)؛ سلولهای

ورقهای لشم ضعيفاً‏ پستانچهدار.‏

۵


Crossidium Jur., Laubm.-Fl. Oesterr.-Ung.: 127. 1882

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Jur. Type: C. squamiferum (Viv.)

Crossidium squamiferum (Viv.) Jur., Laubm.-Fl. Oesterr.-Ung.: 127. 1882

Intraspecific taxa (varieties) not recognized

تکسا های درون گونه ای ‏(واريته ها)‏ شناسائی نشده.‏

Distribution:

Balkh: Balkh-Fluss über Aq Kupruk, 700-800 m,


Farah: 50 km NW Delaram, 32°29’N 63°13’E, 1140

m, 10. März 1969 S.-W.Breckle, det.H.

Kürschner !

Ghazni: Kotal-i Ketschru, NW Sang-i Masha, 2880


Herat: Ziaret-i Khwaja-i Koh, 20 km NW Herat,

c.34°25’N 61°55’N, 1150 m, Brecchien und

Felsblöcke, 14. März 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Samangan: Sayad, 15 km S Khulm, 36°35’N 67°46’E,

700 m, Kalkfelsen, 28 March 1969 S.-W.Breckle,

det. H.Kürschner !

Altitude: 700-2900 m, Still insufficiently known.


open calcareous soils and rock ledges.

Main Characters: Plants light green or whitish, to 1 cm

tall; upper laminal cells strongly incrassate, lumen hard

to discern; leaf margins hyaline; hair-point present;

costa with filaments, 8-12 cells high, terminal cell

conical, thick-walled with 2-5 projections.

گسترش:‏

بلخ:‏ دری بلخ ‏تر از آق کوپروک،‏‎۸۰۰-۷۰۰‎ متر،‏

.(۱۹۶۴




تشخيص:‏

غزنی:‏ کوتل کِچرُو،‏ شمالغربِ‏ سنگِ‏ ماشه،‏

متر،‏

هرات:‏ زرتِ‏ خواج ‏ٔهکوه،‏ در ۲۰ کيلومتری شمالغرب هرات،‏

متر،‏ برِکسيا و صخره

حدودِ‏

ها،‏ مارچ

،32°29‘N 63°13‘E

،S.-W.Breckle

،۱۹۶۹

۱۰

!H.Kürschner

،33°25’N 66°45’E

FRÖHLICH) ،K.H.Rechinger 19720

.(۱۹۶۴


۱۱۵۰

،۱۹۶۹

،34°25’N 61°55’N

۵۰

۱۱۴۰

۱۴

۲۸۸۰

!H.Kürschner

سمنگان:‏ صياد،‏ ۱۵ کيلومتری جنوب خُلم،‏ N’36°35، E’67°46

متر،‏ صخر ‏ٔه آهکی،‏ مارچ

S.-

،۱۹۶۹

۲۸

۷۰۰



اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و کوه

‏ی صخرههای برهن ‏ٔه آهکی و تيغههای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ روشن و‏ سفيدفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ سلولهای ورقهای فوقانی شديداً‏ متورم،‏ خلاها-‏

حاشيههای برگ جلادار؛ نقطههای جلادارِ‏ انجام مويکها

حاضر؛ ميانرگبرگ ميلهدار،‏ به ارتفاع ‎۱۲-۸‎سلول،‏ سلولهای

انجامی مخروطی،‏ ديوار های ضخيم و برآمدگی.‏

۱

۵-۲

۲۹۰۰-۷۰۰


var. pottioideum (De Not.) Mönk., Laubm. Eur.: 315. 1927

Syn. C. griseum (Jur.) Jur., Laubmoosfl. Oesterr.-Ung.: 127. 1882

واريته:‏

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Kokca-Tal, Mündung des Yokham bei

Hazarat-i Sayet, 1950 m, Felsen, 29. July 1974

W.Frey M.10, det. H.Kürschner!

Baghlan: c. 10 km N of Doshi on the road from

Khenjan to Pul-i Kumri, 800 m, W-facing steep

slope with rock outcrops, 13 May 1972

I.Kukkonen 6163 (H), det. H.Kürschner !

Farah: 50 km NW Delaram, 32°29’N 63°13’E, 1140

m, Felsrippe, 10. März 1969, S.-W.Breckle

4358a, det. H.Kürschner !

Herat: 45 km S Herat, 40km N Adraskan, 34°00’N

62°13’E, 1440 m, Felsblöcke, 14. März 1969 S.-

W.Breckle 4451a, det. H.Kürschner !




Main Characters: Similar to var. squamiferum, but hyaline

marginal cells not elongated, similar to adjacent cells; a

more xeric variety.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔهکوکچه،‏ مصبِ‏ در ‏ٔه يوخام در نزديکی حضرتِ‏

سعيد،‏ متر،‏ بروی صخره،‏ جولای

،۱۹۷۴

۲۹

۱۹۵۰

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،W.Frey M.10

بغلان:‏ حدود ‎۱۰‎کيلومتری در امتدادِ‏ سرکِ‏ خنجان به سمت

پلخمری،‏ متر،‏ دامن ‏ٔه رُوبه غرب ‏لای تيغههای

طبقاتِ‏ احجار،‏ ۱۳

تشخيص:‏


متر،‏ تيغههای صخرهها،‏ مارچ

تشخيص:‏

هرات:‏ ۴۵ کيلومتری جنوب هرات،‏ ‎۴۰‎کيلومتر شمال اَدرَسکَن،‏

متر،‏ صخرهها،‏

تشخيص:‏



‏لای خاکها و تيغههای برهن احجار آهکی

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به واريت ‏ٔه ،var. squamiferum اما سلول

های شفافِ‏ طويل نشد ‏ٔه حاشيهای مشابه به سلولهای

همجوار؛ يک واريت بيشتر زيرومورف

،I.Kukkonen 6163 (H)

،32°29‘N 63°13‘E

S.- ،۱۹۶۹ ۱۰

!H.Kürschner

۱۴ مارچ ،۱۹۶۹

!H.Kürschner

مِی ۱۹۷۲،

۸۰۰

!H.Kürschner

۵۰

۱۱۴۰

،W.Breckle 4358a

۱۴۴۰ ،34°00’N 62°13’E


. ‏ٔه

۲۰۰۰ -۸۰۰

. ‏ٔه

واريته:‏ var. squamiferum

مترادف:‏ Deutschl. 1: 645. 1888 Syn. C. chloronotus (Brid.) Limpr., Laubm.

Distribution:

Samangan: 15 km S Tashkurgan-Khulm, Sayad,

36°35’N 67°46’E, 700 m, Kalkfelsen, 28. März

1969 S.-W.Breckle 1-227, det. H.Kürschner !




Main Characters: Hyaline marginal cells elongated,

thin-walled.

گسترش:‏

‏-خُلم،‏ صياد،‏

سمنگان:‏ ۱۵ کيلومتری جنوبِ‏ تنگی ‏شقرغان

متر،‏ احجار آهکی،‏ ۲۸ مارچ

تشخيص:‏



‏لای خاکها و تيغههای برهن احجار آهکی

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ سلولهای شفافِ‏ حاشيهای طويلشده،‏

ديوارهای ‏زک.‏

!H.Kürschner

۷۰۰

،36°35’N 67°46’E

،S.-W.Breckle 1-227

. ‏ٔه

،۱۹۶۹


Didymodon Hedw., Spec. Musc. Frond.: 104. 1801

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Hedw. Type: D. rigidulus

Didymodon acutus (Brid.) K.Saito, J. Hattori Bot. Lab. 39: 519. 1975

مترادف:‏ Muscol. Syn. Barbula acuta (Brid.) Brid., Muscol. Recent. Suppl. 4: 96. 1819; Tortula acuta Brid.,

Recent. Suppl. 1: 265. 1806); T. gracilis Schleich. ex Hook. & Grev., Edinburgh J. Sci. 1: 300. 1824

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, 2500 m, auf Erde am

Bach, 1. August 1974 W.Frey 74-29 !

Badakshan: Hazarat-i Sayet, Kokca, 1800 m, auf Erde,

29. Juli 1974 W.Frey 74-10a !

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2150 m, in

Felsspalten, 7. September 1974 W.Frey 74-90, 74-

92 p.pte.!

Balkh: über Aq Kupruk, 36°05’N 66°52’E, 700-800




exposed calcareous soils, rocks and by road sides.

Main Characters: Plants dark green to brownish, to 2.5

cm tall; leaves ovate to lanceolate, concave; costa

broad, excurrent in long point; ventral cells of costae

quadrate; basal laminal cells not hyaline; laminal cells

rounded, thick-walled, smooth.

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ متر،‏ بروی خاک در لب جوی،‏

آگست

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،کوکچه،‏ متر،‏ بروی خاک،‏

!W.Frey 74-29

۱۸۰۰

!W.Frey 74-10a

۲۱۵۰

،۱۹۷۴

۲۵۰۰

،۱۹۷۴

۱

۲۹ جولای ،۱۹۷۴

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشنگ،‏ کوتل سپی،‏

های سنگها،‏ سپتامبر

متر،‏ در درز

W.Frey 74-90, 74-

۷

!92 p.pte.

بلخ:‏ ‏لاتر از آقکوپروک،‏

متر،‏



‏لای خاکها و صخرههای برهن ‏ٔه آهکی،‏ کنار ‏ٔه راه ها و سرکها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک قهوهایفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگها خطی نيزهای،‏ مقعر؛ ميانرگبرگ هپن،‏

بيرونبرآمده بهيک نقط ‏ٔه طويل؛ سلولهای خلفی ميانرگ برگ

چهاروجهی؛ سلولهای ورقهای قاعدهای غيرشفاف؛ سلول

های ورقهای مُدَوَر ديوارهای ضخيم،‏ لشم.‏

۷۰۰-۸۰۰،36°05’N 66°52’E


K.H.Rechinger 19686

۲۵۰۰-۷۰۰

۲،۵


Didymodon australasiae (Hook. & Grev.) R.H.Zander, Phytologia 41: 21. 1978

مترادف:‏ (Hook. Syn. Barbula aaronis (Lorentz) Hilp., Beih. Bot. Centralbl. 50: 656. 1933; B. australasiae

& Grev.) Brid., Bryol. Univ.1: 828. 1827; B. bistrata Rungby, Bot. Not. 112: 81. 1959; B. haussknechtii

Jur. & Milde, Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien 20: 593. 1870; B. incrassata Lindb., Acad. Soc. Sci. Fenn. 19:

57. 1892; D. aaronis (Lor.) Guerra, Cryptogamie, Bryol. Lichénol. 8: 55. 1987; D. incrassatus (Lindb.)

Broth., Nat. Pflanzenfam. 1 (3): 407. 1902; Tortula australasiae Hook. & Grev., Edinb. J. Sci. 1: 301.

1824; T. cabulica J.Fröhl., Mitt. Thüring. Bot. Ges. 1: 61. 1955; T. cucullifolia J.Fröhl., Mitt. Thüring.

Bot. Ges. 1: 62. 1955; T. hellenica Schiffn. & Baumgartner, Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien 69: 332. 1920;

T. hellenica Schiffn. & Baumgartner var. brevifolia Schiffn. & Baumgartner, Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien

69: 332. 1920; Trichostomopsis aaronis (Lorentz) S.Agnew & C.C.Townsend, Israel J. Bot. 19: 258. 1970;

T. australasiae (Hook. & Grev.) H.Robins., Phytologia 20: 187. 1970; T. brevifolia E.B.Bartram,

Bryologist 345: 61. 1932; T. haussknechtii (Jur. & Milde), S.Agnew & C.C.Townsend, Israel J. Bot. 19:

258. 1970; Trichostomum aaronis Lorentz, Abh. Ak. Wiss. Berlin 1867: 29. 1868

Distribution:

Baghlan: Kunduz-Tal zwischen Doshi und Doab,

35°30’N 68°15’E, 800-1300 m, K.H.Rechinger

19657c, 19659 (FRÖHLICH 1964, as

Trichostomopsis haussknechtii).

Baghlan: in valle fluvii Kunduz inter Doshi et Doab,

800-1300 m, 11. Juni 1962 K.H.Rechinger

19659 (W) (JIMÉNEZ ET AL. 2005).

Baghlan: 17 km W of Khenjan, 870 m, on the ground,

13 May 1972 I.Kukkonen 6116 (H), det.

H.Kürschner, as Trichostomopsis aaronis!

Baghlan: Salang pass, just N of Salangtunnel, 3100 m,

moist meadow, 23 July 1972 I.Kukkonen 7447

(H), det. H.Kürschner, as Trichostomopsis

haussknechtii!

Balkh: Mazar-i Sharif, in faucibus fluvii Balkh supra Aq

Kupruk, 700-800 m, 7. Juni 1962 K.H.Rechinger

19669, 19670 (W) (FRÖHLICH 1964, as Trichostomopsis

haussknechtii; JIMÉNEZ ET AL. 2005).

Herat: Paropamissus, Chashma Obeh, 34°25’N

63°05’E, 1800 m, K.H.Rechinger 19805 (FRÖH-

LICH 1964, as Trichostomopsis haussknechtii).

،35°30’N 68°15’E

K.H.Rechinger 19657c, 19659

Trichostomopsis

گسترش:‏

بغلان:‏ در ‏ٔه قندوز بين دوشی و دوآب،‏

متر،‏


۸۰۰-۱۳۰۰

FRÖHLICH)

.(haussknechtii

بغلان:‏ دری در ‏ٔه قندوز بين دوشی و دوآب،‏

متر،‏ جون

و ديگران

بغلان:‏ ۱۷ کيلومتری غرب خنجان،‏ متر،‏ بروی زمين،‏

تشخيص:‏

مِی

منحيثِ‏


مرغزار نمناک،‏ جولای

منحيثِ‏

۱۳۰۰-۸۰۰

K.H.Rechinger 19659 (W)

۸۷۰

،۱۹۶۲

.(۲۰۰۵

،I.Kukkonen 6116 (H)

!Trichostomopsis aaronis

۳۱۰۰

I.Kukkonen 7447

Trichostomopsis

،۱۹۷۲

H.Kürschner

،۱۹۷۲

۱۱

JIMÉNEZ)

۱۳

H.Kürschner

۲۳


!haussknechtii

بلخ:‏ مزارشريف،‏ تنگنای دری بلخ ‏لاتر از آق کوپروک،‏

۷۰۰-۸۰۰ متر،‏ جون

،۱۹۶۲


.(۲۰۰۵ JIMÉNEZ et al.

۱۸۰۰


K.H.Rechinger

FRÖHLICH) 19669, 19670 (W)

Trichostomopsis؛ haussknechtii

۷

هرات:‏ اپرواپميزوس،‏ چشم ‏ٔه اُوبه،‏

متر،‏

منحيثِ‏

،34°25’N 63°05’E

K.H.Rechinger 19805

.(Trichostomopsis haussknechtii


Herat: Ziaret-i Kwaja-i Koh, 20 km NW Herat,

c.34°25’N 61°55’E, 1150 m, 14. September 1969

S.-W.Breckle s.n., det. W.Frey & H.Kürschner !

Kabul: W Sher-Darwasah bei Kabul, 1800 m, A.Gilli

M47 (FRÖHLICH 1955, as Tortula cucullifolia).

Kabul: Sher Darwasah bei Kabul, 1820 m, unter

überhängenden Gneisfelsen, A.Gilli M16

(FRÖHLICH 1955, as Tortula cabulica).

Kabul: Whang des Sher Darwasah, 1840 m, 31. März

1950 A.Gilli M33c (FRÖHLICH 1955, holotype of

Tortula cabulica).

Kabul: Gulbagh in der Tang-i Saidan, 1810 m, A.Gilli

M43 (FRÖHLICH 1955, as Tortula cabulica).


900 m, 9. März 1969 S.-W.Breckle s. n. (JIMÉNEZ

ET AL. 2005).

Kandahar: 10 km S Spin Boldak, 30°49’N 66°22‘E,

1300m, 21. März 1969 S.-W.Breckle (JIMÉNEZ

2006).

Laghman: zwischen Jalalabad und Laghman, 650 m,

14. Februar 1950 A.Gilli M31 (FRÖHLICH 1955,

holotype of Tortula cucullifolia).

Parwan: N-Afghanistan, 90 km N of Shibar pass, 5000

ft., P. & P.Furse 57a (TOWNSEND 1966, as

Trichostomopsis aaronis).

Parwan: Shibar-Pass (KILBERTUS & BIZOT 1971, as

Tortula cabulica).

Parwan: Hindukush, Shibar pass, 1515 m, P. & P.Furse

57A (herb. Townsend, as Trichostomopsis aaronis).

Takhar: Farkhar-Tal, bei Farkhar, 1250 m, trockene

Hänge E des Ortes, 8.Mai 1965 D.Podlech (M),

det H.Kürschner !


known.


rocky soils.

Main Characters: Plants dark green to brownish, to 1.5

cm tall; leaves shortly ovate, oblong-lanceolate to

lanceolate; leaf margins bistratose (cross section); basal

laminal cells hyaline; costa strong at base.

هرات:‏ زرتِ‏ خواج ‏ٔهکوه،‏ در ‎۲۰‎کيلومتری شمالغرب هرات،‏ حدودِ‏

متر،‏ سپتامبر

،۱۹۶۹

۱۴

۱۱۵۰

S.-

،34,25°N 61,55°E

!W.Frey & H.Kürschner تشخيص:‏ ،W.Breckle s.n.

۱۸۰۰


۱۸۲۰

کابل:‏ غرب شيردرواز ‏ٔه کابل،‏

متر،‏

A.Gilli M47

.(Tortula cucullifolia

FRÖHLICH)

کابل:‏ شيردرواز ‏ٔهکابل،‏

گنايز،‏

متر،‏ در زير ديواری از طبقات


FRÖHLICH)

،۱۹۵۰ ۳۱ ۱۸۴۰

،۱۹۵۵ هولويِ‏ Tortula

A.Gilli M16

.(Tortula cabulica

کابل:‏ دامن ‏ٔه غربی شيردروازه،‏

مارچ متر،‏

FRÖHLICH) A.Gilli M33c

.(cabulica

۱۸۱۰


کابل:‏ گُلباغ در تنگیسيدان،‏

متر،‏

A.Gilli M43

.(Tortula cabulica

۹۰۰ ،31°41’N 64°53’E

JIMÉNEZ) S.-W.Breckle s. n.

FRÖHLICH)

قندهار:‏ ‎۵۵‎کيلومتری غرب قندهار،‏


ديگران

قندهار:‏ ‎۱۰‎کيلومتری جنوب سپينبولدک،‏


و ديگران

لغمان:‏ بين جلال ‏د و لغمان،‏ ۶۵۰

و

،30°49’N 66°22‘E

JIMÉNEZ) S.-W.Breckle۱۹۶۹

متر،‏ ۱۴ فبروری ۱۹۵۰

،۱۹۵۵ هولويِ‏ Tortula

۱۹۶۹ ۹

.(٢٠٠٥

۲۱

.(٢٠٠٦

۱۳۰۰


.(cucullifolia

پروان:‏ شمال افغانستان،‏ ۹۰ کيلومتری شمال کوتل شِ‏ بر،‏ ۵۰۰۰

فُت،‏

۱۹۶۶، منحيثِ‏

۱۹۷۱، منحيثِ‏

Townsend) P. & P.Furse 57A

.(Trichostomopsis aaronis

KILBERTUS & BIZOT )

.(Tortula cabulic

۱۵۱۵

پروان:‏ کوتل شبر،‏

پروان:‏ هندوکش،‏ کوتل شبر،‏

متر،‏

P. & P.Furse 57A

.(Trichostomopsis aaronis منحيثِ‏ ،herb. Townsend)

تخار:‏ در ‏ٔه فرخار نزديک فرخار،‏ ۱۲۵۰ متر،‏ دامنههای خشک

تشخيص:‏

در شرق قريه،‏ ۸

،D.Podlech (M)

مِی ۱۹۶۵،

!H.Kürschner


‏معلوم.‏


‏لای خاکهای سنگدار.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز ‏ريک قهوهایفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگها تخممرغی کوه،‏ درازنما-نيزهای نيزه

ای؛ حاشيههای برگ دولايهای ‏(در مقطع)؛ سلولهای ورقه

ای قاعدهای شفاف؛ ميانرگبرگ قوی در قاعده.‏

۳۱۰۰-۶۵۰

۱،۵


Didymodon fallax (Hedw.) R.H.Zander, Phytologia 41: 28. 1978

Syn. Barbula adriatica Baumgartner, Denkschr. Kaiserl. Akad. Wiss. Wien, Math.-Naturwiss.

Kl. 92: 325. 1915; B. fallax Hedw., Spec. Musc. Frond.: 120. 1801; B. fallax Hedw. var. crispula Warnst.,

Krypt.-Fl. Brandenburg, Laubm. 250. 1904

مترادف:‏

Distribution:

Helmand: 60 km N Girishk, 32°31‘64°46’E, 1400 m,

Kalkfelsen, März 1969 S.-W.Breckle s.n., det.

H.Kürschner

Kabul: Sher Darwasa-Kette, 1810 m, A.Gilli M34

(FRÖHLICH 1955, GILLI 1969).


A.Gilli M111 (FRÖHLICH 1955, GILLI 1969).

Panshir: Porandétal, 2220 m, A.Gilli M100

(FRÖHLICH 1955, GILLI 1969).



rocky soils, in arable fields, walls roadsides.

Main Characters: Plants green to brownish, to 2 cm tall;

leaves carinate, twisted when dry, recurved when

moist, acute; leaf margins recurved; ventral cells of

costa rectangular, costa percurrent; basal laminal cells

not hyaline.

۱۴۰۰

S.- ،۱۹۶۹

،32°31‘64°46’E

گسترش:‏


متر،‏ صخره های آهکی،‏

۱۸ مارچ


۱۸۱۰ متر،‏ FRÖHLICH) A.Gilli M34

متر،‏

A.Gilli M111

FRÖHLICH)

۲

کابل:‏ کو ‏ٔه شيردروازه،‏

.(۱۹۶۹ GILLI ،۱۹۵۵

۲۴۷۰

.(۱۹۶۹ GILLI ،۱۹۵۵ FRÖHLICH)

۲۲۲۰

.(۱۹۶۹ GILLI ،۱۹۵۵

۲۵۰۰-۱۴۰۰

متر،‏

A.Gilli M100

کابل:‏ کوه پغمان در پغمان،‏

پنجشير:‏ در ‏ٔه پُرِنده،‏



‏ی خاکهای سنگدار،‏ اراضی م وزر عی،‏ ديوارهای کنار ‏ٔه راهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز قهوهایفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگها ‏وهاِی،‏ ‏خورده در خشکی،‏ پَسخميده

در ‏زگی،‏ نوکتيز؛ حاشيههای برگ پَسخميده؛ سلولهای

بطنی ميانرگبرگ لَوزی،‏ ميانرگبرگ بسطفته در امتداد طول

برگ؛ سلولهای ورقهای قاعدهای غير شفاف.‏


Didymodon icmadophilus (Müll.Hal.) K.Saito, J. Hattori Bot. Lab. 39: 519. 1975

مترادف:‏

Syn. Barbula acuta (Brid.) Brid. var. icmadophila (Müll.Hal.) H.A.Crum, Bryologist 72: 241.

1969; B. gracilis Schwägr. subsp. icmadophila (Müll.Hal.) J.J.Amann, Fl. Mousse Suisse 2: 105. 1918; B.

icmadophila Schimp. ex Müll.Hal., Syn. Musc. Frond. 1: 614. 1849; D. acutus (Brid.) K.Saito var.

icmadophilus (Müll.Hal.) R.H.Zander, Phytologia 41: 20. 1978; D. rigidulus Hedw. var. icmadophilus

(Müll.Hal.) R.H.Zander, Cryptogam., Bryol. Lichénol. 2: 394. 1981

Distribution:

Balkh: Mazar-i Sharif, über Aq Kupruk, 36°05’N

66°52’E, 700-800 m, K.H.Rechinger

19677b,19682 (FRÖHLICH 1964).

Faryab: Maymana, Darreh Zang near Belchiragh,

1400 m, steep rocky slope near waterfall, 29 May

1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760J (E), det.

D.G.Long 1978 (JIMÉNEZ 2006) !



calcareous rocks, cliffs and reck ledges.

Main Characters: Similar to D. acutus, but plants bluish

green, small, to 1 cm tall and laminal cells often

papillose.

گسترش:‏

بلخ:‏ مزار شريف،‏ ‏تر از آقکُپرُک،‏

متر،‏

،36°05’N 66°52’E

K.H.Rechinger 19677b, 19682 ۷۰۰-۸۰۰


فار:‏ ميمنه،‏ در ‏ٔه سنگ نزديک بلچراغ،‏ متر،‏

دامن ‏ٔه سنگلاخی بسيار پرميلان نزديک آبشار،‏

۲۹ مِی

۱۴۰۰

،I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760J (E)

!(۲۰۰۶ JIMÉNEZ) ۱۹۷۸ D.G.Long

،۱۹۶۲

تشخيص:‏



‏ی سنگهای آهکی،‏ پرتگاهها،‏ تيغههای طبقاتِ‏ احجار.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .D، acutus اما گياهانِ‏ سبزِ‏ آبیفام،‏

کوچک،‏ ارتفاع سانتيمتر،‏ سلول های ورقه ای اکثراً‏

پستانچهدار.‏

۱

۱۴۰۰-۷۰۰


Didymodon luridus Hornsch., Syst. Veg., ed. 16, 4: 173. 1827

مترادف:‏ (Hornsch.) Syn. Barbula imbricata Herrnstadt & Heyn, Bryologist 94: 174. 1991; B. lurida

Lindb., Musci Scand. 22. 1879; B. trifaria auct.

Distribution:

Badakshan: Wakhan, Pamir, Issiktal, 5630 m, 10.

August 1975 W.Kuschel 1 (GZU), Exploration

Pamir 1975, det. H.Kürschner !

Baghlan: Doshi, 1 km from the village towards Bamyan,

900 m, N-facing slope, 21 May 1972 P.Uotila

17090 (H), det. H.Kürschner, as Barbula trifaria !


900 m, Felsrippen, 9 March 1959 S.-W.Breckle,

det. H.Kürschner as Barbula trifaria !


Bewässerungskanal, 7. September 1974 W.Frey

74-72b!

Altitude: 900-5630 m, huge altitudinal amplitude, with

highest record, still insufficiently known.

Ecology and Life form: Forming loose short turfs or tall

turfs on exposed calcareous rocks and walls.

Main Characters: Plants dark green to brownish, to 3 cm

tall; leaves patent, ovate-lanceolate, imbricate when

dry, leaf margins recurved; apex acute to rounded;

ventral cells of costa quadrate, costa stout; basal laminal

cells not hyaline; laminal cells smooth, pellucid.

گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان،‏ شامير،‏ در ‏ٔه اِيسيک،‏

۱۰ ۵۶۳۰

،۱۹۷۵ (GZU) ،W.Kuschel 1 سيرعلمی اپمير ،۱۹۷۵

تشخيص:‏

بغلان:‏ دوشی،‏ ‎۱‎کيلومتر از قريه به سمت ‏ميان،‏

رُو به شمال،‏ ۲۱


۹۰۰ متر،‏ دامن ‏ٔه

!H.Kürschner

مِی ،۱۹۷۲ (H) ،P.Uotila 17090 تشخيص:‏

!Barbula trifaria منحيثِ‏ ،H.Kürschner

متر،‏

قبرغههای طبقات احجار،‏ مارچ

تشخيص:‏ منحيثِ‏

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ متر،‏ کال آبياری،‏

سپتامبر

ارتفاع:‏ متر،‏ ساحهٔ‏ عظيم نوسان ارتفاعی،‏ ‏تري‏

محل جمعآوری،‏ هنوز دقيقاً‏ ‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُستِ‏ کوه

و‏ دراز ‏ی سنگهای آهکی برهنه و ديوارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز ‏ريک قهوهایفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگها گسترده،‏ تخممرغی-نيزهای،‏ خشتکاریشکل

در خشکی؛ حاشيههای برگ پَسخميده؛ نوکِ‏ برگ تيز

مُدَور؛ سلولهای بطنی ميانرگبرگ چهار وجهی،‏ ميانرگبرگ

قوی؛ سلولهای ورقهای قاعدهای غيرشفاف؛ سلولهای ورقه

ای لشم،‏ آراسته پوشش نمدمانند.‏

قندهار:‏ ۵۵ کيلومتری غرب قندهار،‏ N’31°41، E’64°53 ۹۰۰

،۱۹۶۹ ۹

،S.-W.Breckle

!Barbula trifaria

۳

۲۰۰۰

!W.Frey 74-72b

،H.Kürschner

،۱۹۷۴

۵۶۳۰-۹۰۰

۷


Didymodon nicholsonii Culm., Rev. Bryol. 34: 100. 1907

مترادف:‏ Hedw. Syn. Barbula cucullata J.Fröhl., Ann. Naturhist. Mus. Wien 67: 153. 1964; D. luridus

subsp. nicholsonii (Culm.)Loeske, Sitzungsber. Naturhist. Ver. Preuss. Rheinl. 1932–33: 16. 1934; D.

trifariu subsp. nicholsonii (Culm.) Wijk & Margad., Taxon 7: 289. 1958; D. vinealis (Brid.) R.H.Zander

var. nicholsonii (Culm.) R.H.Zander, Cryptogam., Bryol. Lichénol. 2: 416. 1981

Distribution:


66°52’E, 700-800 m, K.H.Rechinger 19672, 19675

(FRÖHLICH 1964, holotype of Barbula cucullata).



tall turfs on wet rocks often below flood level of

streams.


ovate-lanceolate, flexuose when dry; leaf margins

recurved, partly bistratose (cross section); apex

cucullate; costa ending below apex, ventral cells


distinctly papillose.

گسترش:‏

بلخ:‏ مزارشريف،‏ ‏تر از آق کوپروک،‏

متر،‏

36°05’N


.(Barbula cucullata

۷۰۰-۸۰۰،66°52’E

FRÖHLICH) ،۱۹۶۴ هوويِ‏



و‏ دراز ‏ی صخرهها،‏ اکثراً‏ در اپئينتر از مرزِ‏ آبخيزیِ‏ آب

های جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک،‏ ارتفاع ۲ سانتيمتر،‏

برگها تخممرغی-نيزهای،‏ مارپيچی در خشکی؛ حاشيههای

برگ پَسخميده،‏ قسماً‏ بُرسکدار ‏(در مقطع)؛ نوکِ‏ برگ

کلاهکمانند؛ ميانرگبرگ انجاميده در زير رأس،‏ سلولهای

بطنی چهار وجهی؛ سلولهای ورقهای قاعدهای غير شفاف؛

سلولهای ورقهای واضحاً‏ پستانچهدار.‏


Didymodon rigidulus Hedw., Spec. Musc. Frond.: 104. 1801

مترادف:‏ Syn. Barbula rigidula (Hedw.) Mitt., J. Proc. Linn. Soc., Bot. 8: 28. 1864; B. rigidula var. flaccida

Röll, Deutsche Bot. Monatsschr. 3: 163. 1885; B. rigidula var. rigida Röll, Deutsche Bot. Monatsschr. 3:

164. 1885; B. rigidula var. desertorum J.Fröhl., Ann. Naturhist. Mus. Wien 63: 31. 1959; B. trifaria

(Hedw.) Mitt. var. desertorum (J.Fröhl.) S.Agnew, Feddes Rep. 86: 366. 1975; Tortula rigidula (Hedw.)

Lindb., Öfvers. Förh. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. 21: 249. 1864; Trichostomum rigidulum (Hedw.)

Turner, Muscol. Hiber. Spic.: 34. 1804

Distribution:

Balkh: Mazar-i Sharif, in faucibus fluvii Balkh supra

Aq Kupruk (c. 700 m), 7.-8. Juni 1962

K.H.Rechinger 19680b (GZU) (JIMÉNEZ 2006).




Main Characters: Plants dark to yellowish green, to 1 cm

tall, several-celled gemmae often present; leaves

lanceolate, appressed when dry, apex blunt; leaf

margins recurved or plane, 2-4-stratose (cross

section); costa per- to excurrent, ventral cells

quadrate; basal laminal cells not hyaline.

گسترش:‏

بلخ:‏ مزارشريف،‏ در تنگنای دری بلخ ‏لاتر از آقکوپروک

‏(حدود متر

K.H.Rechinger

- ۸ جون ،۱۹۶۲

،۷ ۷۰۰(

.(۲۰۰۶ JIMÉNEZ) 19680b (GZU)



‏لای خاکها و صخرههای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ري‏ سبزِ‏ زردفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ Gemmaهای چندين سلولی اکثراً‏ حاضر؛ برگها نيزه

ای،‏ فشرده بر زمين در خشکی،‏ رأس برگها واضح؛ حاشيههای

برگ پَسخميده و‏ مسطح،‏ ‎۴-۲‎لايهای ‏(در مقطع)؛ ميانرگبرگ

بسطفته و‏ بيرونبرآمده از رأس،‏ سلولهای بطنی چهار

وجهی؛ سلولهای ورقهایِ‏ قاعدهای غيرشفاف.‏

۱

Didymodon tectorum (Müll.Hal.) K.Saito, J. Hattori Bot. Lab. 39: 517. 1975

Syn. Barbula tectorum Müll.Hal., Nuov. Giorn. Bot. Ital. ser. 3:

101. 1896

مترادف:‏

Distribution:

Balkh: Mazar-i Sharif, über Aq Kupruk, 700-800

m, K.H.Rechinger 19670b, 19678, 19679,

19680 !


۸۰۰-۷۰۰

گسترش:‏

بلخ:‏ مزارشريف،‏ ‏لاتر از آقکوپروک،‏

متر،‏

19670b, 19678, 19679, K.H.Rechinger 19680b (GZU)

.19680



Ecology and Life form: Forming loose short or tall turfs

on soils and rocks.

Main Characters: Plants green to yellowish brown, to

3.5 cm tall; leaves ovate-lanceolate, gradually

acuminate; costa stout, percurrent, ventral cells


unipapillose, thick-walled.


و‏ دراز ‏ی خاکها و صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبز سبزِ‏ قهوهایفام،‏ ارتفاع ۳،۵

سانتيمتر؛ برگها تخممرغی-نيزهای،‏ بهتدريج سرسوزنیشده؛

ميانرگبرگ قوی،‏ بسطفته رأس،‏ سلولهای بطنی چهار

وجهی؛ سلولهای ورقهایِ‏ قاعدهای غيرشفاف؛ سلولهای ورقه

ای آراسته يک پستانچه و ديوارهای ضخيم.‏

Didymodon tophaceus (Brid.) Lisa, Elenc. Musch. Torino: 31. 1837

مترادف:‏ Syn. Barbula tophacea (Brid.) Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 35. 1859; B. tophacea var. acutifolia

Braithw., Brit. Moss Fl. 1: 263. 1887; B. tophacea var. brevifolia (Bruch & Schimp.) Dixon, Stud. Handb.

Brit. Moss.: 193. 1896; D. bosniacus Glow., Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien 56: 196. 1906; D. spadiceus (Mitt.)

Limpr. var. siluricus Velen., Rozpr. Ceské Akad. Ved. Tr. 2, Vedy Mat. Prir. 6: 152. 1897; D. tophaceus var.

brevifolius (Bruch & Schimp.) Paris, Ind. Bryol., ed. 2: 77. 1904, the identity of this infraspecific variety has

not been reviewed (ROS ET AL. 2013); D. tophaceus var. breidleri E.Bauer, Lotos 47: 138. 1899; D.

tophaceus var. excurrens (Broth.) Podp., Consp. Musc. Eur. 202. 1954; Pottia ceratodontea Müll.Hal., Syn

Musc. Frond. 1: 564. 1849; Trichostomum tophaceum Brid., Muscol. Recent. Suppl. 4: 84. 1818

Distribution:

Badakshan: Warduj-Fluß nahe Gumbar, 3500 m, P.

& P.Furse FM 71 (TOWNSEND 1966).


1971).



Bamyan: Band-i Amir, 2900 m, A.Gilli M134

(FRÖHLICH 1955).

Bamyan: Bamyan, zwischen Kotal Deraz Kul und

Panjao, 34°20’N 67°10’E, 2800-3280 m,

K.H.Rechinger 19763 (FRÖHLICH 1964, JIMÉNEZ

ET AL. 2005, JIMÉNEZ 2006).

Bamyan: Band-i Amir, Band-i Haybat Damm, 2920

m, 1970 D.Dieterle (M), det. H.Kürschner !

Bamyan: Band-i Amir, P. & P.Furse s.n. (L) (JIMÉNEZ

ET AL. 2005).

۳۵۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ دری وَردوج نزديکِ‏ گومبار،‏

& P. متر،‏

.(۱۹۶۶ TOWNSEND) P.Furse FM 71

KILBERTUS & BIZOT)

۲۹۰۰

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ ۲۹۰۰

متر

.(۱۹۷۱


،34°33’N 67°17’E متر،‏


‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ ۲۹۰۰ متر،‏ FRÖHLICH) A.Gilli M134

.(۱۹۵۵

‏ميان:‏ ‏ميان،‏ بين کوتل دروازقل و پنجاَو،‏

متر،‏

و ديگران

،34°20’N 67°10’E

K.H.Rechinger 19763

،۲۰۰۵

متر،‏ ۱۹۷۰،

D.Dieterle

JIMÉNEZ

۲۸۰۰-۳۲۸۰


.(۲۰۰۶ JIMÉNEZ

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ بندِ‏ هيبت،‏ ۲۹۲۰

!H.Kürschner

JIMÉNEZ) P. & P.Furse s.n. (L)



و ديگران

.(۲۰۰۵


Herat: 45 km S Herat, 34°00’N 62°13’E, 1440 m,

14. März 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, bei Alasoy, 1700

m, sickerfeuchte Felsspalte, 1974 W.Frey M69 !

Maydan-Wardak: bei Gulbagh, 1850 m, A.Gilli

M28a (FRÖHLICH 1955).

Maydan-Wardak: in der Nähe von Kabul bei

Gulbagh, A.Gilli s.n. (S) (JIMÉNEZ ET AL. 2005)!



Ecology and Life form: Forming loose short or tall

turfs on calcareous soils and wet rocks by

streams.

Main Characters: Plants olive green to brownish, often

lime-encrusted, to 2.5 cm tall; leaves ovate, apex

obtuse; costa ending below apex, ventral cells

rectangular; basal laminal cells not hyaline; laminal

cells incrassate, papillose.

هرات:‏ ۴۵ کيلومتری جنوب هرات،‏


تشخيص:‏

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ نزديک الَهسُوی،‏

درز سنگ جرن آب،‏ ۱۹۷۴،

ميدان-وردک:‏ نزديک گُلباغ،‏

،34°00’N 62°13’E

،S.-W.Breckle

،۱۷۰۰

،۱۹۶۹

!W.Frey M69

متر،‏

A.Gilli M28a

۱۸۵۰

۱۴

!H.Kürschner

۱۴۴۰

.(١٩٥٥ FRÖHLICH)

ميدان-وردک:‏ نزديک کابل در گُلباغ،‏

و ديگران

از افغانستان

ارتفاع:‏ جمعآوری بين

دقيقاً‏ ‏معلوم.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُستِ‏ کوه و‏

دراز ‏ی خاکهای آهکی و صخرههای نمناک در نزديکی آب

های جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ زيتونی قهوهایفام،‏ اکثراً‏ قشر

آهکی،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگها تخممرغی،‏ رأس کُند

نوک؛ ميانرگبرگ انجاميده در زير رأس،‏ سلولهای بطنی لَوزی؛

سلولهای ورقهای قاعدهای غيرشفاف؛ سلولهای ورقهای

متورم،‏ پستانچهدار.‏

A.Gilli s.n. (S)

هنوز

!(٢٠٠٥

۳۵۰۰-۱۴۰۰، اما

۲،۵

JIMÉNEZ)

Didymodon vinealis (Brid.) R.H.Zander, Phytologia 41: 25. 1878

مترادف:‏ Syn. Barbula fallax Hedw. var. vinealis (Brid.) Hübener, Muscol. Germ.: 327. 1833; B. vinealis

Brid., Bryol. Univ. 1: 830. 1827

Distribution:

Badakshan: Zebak-Tal, 6800 ft., P. & P.Furse FM 65

(TOWNSEND 1966)

Balkh: Mazar-i Sharif, über Aq Kupruk, 700-800 m,

K.H.Rechinger 19676, 19677a (FRÖHLICH 1964).


64°24’E, 2200-2300 m, K.H.Rechinger 19773b,

19775, 19776 (FRÖHLICH 1964).


m, 18. März 1969 S.-W.Breckle (JIMÉNEZ 2006).

P. & P.Furse FM 65

۸۰۰-۷۰۰

۶۸۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه زيباک،‏

فُت،‏


بلخ:‏ مزار شريف،‏ به سمتِ‏ آق کُپرُک،‏

متر،‏

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19676, 19677a

۱۲

۲۲۰۰-۲۳۰۰



متر،‏

33°30’N

K.H.Rechinger

،64°24’E

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) 19773b, 19775, 19776

۱۴۰۰

،32°31‘64°46’E

.(۲۰۰۶ JIMÉNEZ) S.-W.Breckle

هلمند:‏ ۶۰ کيلومتری شمال گرشک،‏

متر،‏ ۱۸ مارچ ۱۹۶۹،


Kabul: W Sher Darwasah, 1800 m, 23 April 1950

A.Gilli M50a (FRÖHLICH 1955, GILLI 1969).

Kapisa: Kotal Seken, Seken Tal, 2500 m, auf Erde, 10.



entlang eines Bewässerungskanals, 7. September

1974 W.Frey 74-75 !



soils and rocks.

Main Characters: Similar to D. tectorum, but leaves

lanceolate to narrow lanceolate, costa ending in apex

and laminal cells papillose, opaque and thin-walled.

،۱۹۵۰

.(۱۹۶۹

۱۰

۲۳ ۱۸۰۰

،۱۹۵۵

۲۵۰۰



GILLI

FRÖHLICH) A.Gilli M50a

کاپيسا:‏ کوتل زکِن،‏ در ‏ٔه زِکِن،‏ متر،‏ بروی زمين،‏

سپتامبر

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشنگ،‏ کوتلِ‏ سپی،‏ ۱۹۰۰ متر،‏ بروی زمين

در امتداد يک کال آبياری،‏ ۷ سپتامبر ۱۹۷۴،

W.Frey

!W.Frey 74-116

،۱۹۷۴

!74-75



‏ی خاکها و صخرهها.‏


نيزهای ‏ريک‏ ميانرگبرگ انجاميده در رأس،‏ سلولهای ورقهای

پستانچهدار،‏ مُکَدَر و ديوارهای ‏ريک.‏

.D، tectorum اما برگها نيزهای

۲۵۰۰-۷۰۰

Eucladium Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 1: 93. 1846

‏ٔه تيپيک:‏ نمون Schimp. Type: E. verticillatum (With.) Bruch &

Eucladium verticillatum (With.) Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 1: 93. 1846

Most of the previously recognised infraspecific

varieties do not merit taxonomic recognition (ROS ET

AL. 2013).

اکثريتِ‏ واريته های درون گونه ایکه قبلاً‏ شناسائی شده اند،‏

از نگاه تکسونوميکی درخور شناسائی نيستند و ديگران

.(۲۰۱۳

مترادف:‏ var. Syn. E. styriacum Glow., Mitt. Naturw. Ver. Steiermark 50: 179. 1914; E. verticillatum

angustifolium Lindb., Oefv.Foerh.- K. Vetensk.-Akad. 21: 234. 1864; E. verticillatum var. dalmaticum

Paris, Ind. Bryol.: 439. 1896

ROS)

Distribution:

Helmand: 90 km nördlich Girishk, bei Baghran,

c.33°01’N 65°04’E, 1300 m, überrieselte Felsen,

19. März 1969 S.-W.Breckle 4578a; F1-334, det.

H.Kürschner !

Kabul: Tang-i Gharru, zwischen Kabul und Sarobi, 1400-


Kabul: Sarobi, 1900 m (KILBERTUS & BIZOT 1971).

Kabul: Sarobi, 2. Mai 1952 O.H.Volk, det.

H.Kürschner !

گسترش:‏

هلمند:‏ ۹۰ کيلومتری شمال گرشک،‏ نزديکِ‏ بَغران،‏ حدود

متر،‏ صخرههای آبچکان،‏

مارچ

تشخيص:‏

کابل:‏ تنگیغارو،‏ بين کابل و سُروبی،‏ متر،‏

۱۳۰۰

،۱۹۶۹

،33°01’N 65°04’E

،S.-W.Breckle 4578a; F1-334

۱۹

!H.Kürschner

۱۵۰۰-۱۴۰۰

(۱۹۶۴

.(۱۹۷۱


KILBERTUS & BIZOT)

،O.H.Volk

،۱۹۵۲

۱۹۰۰

۲

کابل:‏ سُروبی،‏


متر

مِی

تشخيص:‏

!H.Kürschner


Kabul: Sarobi, 1080 m, feuchte Kalksinterwand,

A.Gilli M118 (FRÖHLICH 1955)

Kabul: E-Afghanistan, Istalif, 1900 m, A.Gilli M18

(FRÖHLICH 1955)

Nuristan: Barg-i Matol, 35°42’N 71°20’E, 2100 m,

feuchter Fels, 8. September 1969 S.-W.Breckle

s.n., det. W.Frey & H.Kürschner !

Parwan: 20 km N of Charikar, 5 km N of Tajekan,

1700 m, brook, 23 May 1972 P.Uotila 17168 (H),

det. H.Kürschner !




on calcareous soils and rocks at springs and waterfalls.

Main Characters: Plants pale or light green, often limeencrusted,

to 3 cm tall; leaves linear-lanceolate; leaf

margins plane, with some reflexed teeth near base;

basal cells rectangular, smooth, hyaline; laminal cells

papillose.

۱۰۸۰

.(۱۹۵۵

A.Gilli ۱۹۰۰

.(۱۹۵۵

۲۱۰۰ ،35°42’N 71°20’E

۸ سپتامبر s.n.،۱۹۶۹ ،S.-W.Breckle


متر،‏ ديوار از سِ‏ ينترهای آهکی،‏


کابل:‏ شرق افغانستان،‏ استالف،‏

متر،‏

FRÖHLICH) M18



مرطوب،‏

تشخيص:‏

پروان:‏ ۲۰ کليومتری شمال چاريکار،‏ ۵ کيلومتری شمال

‏جکان،‏ متر،‏ مِی

،۱۹۷۲


۲۳

۱۷۰۰

!H.Kürschner تشخيص ،P.Uotila 17168 (H)



‏معلو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهندهٔ‏ اپغندههای سُستِ‏ کوه و‏

دراز ‏لای خاکها و صخرههای آهکی در چشمهها و آبشارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ رنگپريده و‏ سبزِ‏ روشن،‏ اکثراً‏

يک قشر آهکی،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگها خطی ‏-نيزه

ای؛ حاشيههای برگ مسطح،‏ چند دندان ‏ٔه پَسخميده در

نزديکی قاعده؛ سلولهای قاعدهای لَوزی،‏ لشم،‏ شفاف؛

سلولهای ورقهای پستانچهدار.‏

۲۱۰۰ -۱۰۰۰

۳

Gymnostomum Nees & Hornsch., Bryol. Germ. 1: 153. 1823

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Hornsch. Type: G.calcareum Nees &

Gymnostomum calcareum Nees & Hornsch., Bryol. Germ. 1: 153. 1823

مترادف:‏ E.Bauer, Syn. G. calcareum Nees & Hornsch. var. brevifolium,

Deutsche Bot. Monatsschr. 20: 1–3. 1902

Distribution:

Badakshan: Hazarat-i Sayet, Kokca, 1850 m, auf

nassem Fels, 13. August 1974 W.Frey 74-58a !



May 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760d


Kabul: Paghman, 1952 O.H.Volk, det. W.Frey &

H.Kürschner !


8 June 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3938b


Altitude: 700-c.2400 m, insufficiently known.


damp, calcareous rocks.

Main Characters: Plants bright green, to 2 cm tall; leaves

ligulate, flexuose or crisped when dry, axillary

gemmae absent; apex rounded to obtuse; leaf margins

unistratose (cross section).

گسترش:‏

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،کوکچه،‏ متر،‏ ‏لای صخر ‏ٔه

نمناک،‏ آگست

فارب:‏ ميمنه،‏ در ‏ٔه سنگ نزديکِ‏ بلچراغ،‏ متر،‏ دامن ‏ٔه


۲۹

۱۸۵۰

!W.Frey 74-58a

۱۴۰۰

،۱۹۷۴

۱۳

،۱۹۶۲

I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760d


W.Frey & تشخيص:‏ ،O.H.Volk ،۱۹۵۲

H.Kürschner

۸ جون ،۱۹۶۲

HENDERSON & )

!


بلخ:‏ مزارشريف،‏ آق کوپروک،‏ در يک تنگنا،‏


.(۱۹۶۳

حدود ۲۴۰۰

PRENTICE

ارتفاع:-‏‎۷۰۰‎ متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏معلو.‏


‏لای صخرههای نمناکِ‏ آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ روشن،‏ ارتفاع ۲ سانتيمتر؛ برگ

ها زنچهای،‏ مارپيچی و‏ چروکيده و ‏لک در خشکی،‏

Gemmaهای محوری غايب؛ رأس مُدَور کُندنوک؛ حاشيههای

برگ يکلايهای ‏(در مقطع).‏


Gymnostomum mosis (Lorentz) Jur. & Milde, Verh. Zool.-Bot., Ges. Wien

20: 590. 1870

مترادف:‏ Centralbl. 50: 656. 1933 Syn. Barbula mosis (Lorentz) Hilp., Beih. Bot.

Distribution:

Badakshan: Faizabad, 6000 ft., in very narrow cracks in

igneous rock facing N and in dampish corner of very

dry hill of a gritty earth divided from limestone and

igneous outcrops, 23 May 1964 P. & P.Furse FM 61

(TOWNSEND 1966) !



rocks and in rock crevices.

Main Characters: Plants minute, bright green, to 0.5 cm

tall, axillary gemmae absent; leaves very shortly ovate;

leaf margins bistratose near apex (cross section); costa

strong.

گسترش:‏

بدخشان:‏ فيضآد،‏ فُت،‏ در يک درز بسيار ‏ريک

يک حجر ‏ري ‏ٔه رُو به شمال و در کنار ‏ٔه نمناکِ‏ يک تپ ‏ٔه

بسيار خشکِ‏ پوشيده خاکِ‏ جغلهسنگدارِ‏ مجزا شده از

احجار ‏ريه،‏ مِی

P. & P.Furse FM 61

۶۰۰۰

،۱۹۶۴ ۲۳

!(۱۹۶۶

TOWNSEND)



‏لای صخرهها و درزهای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ بسيار کوچک،‏ سبزِ‏ روشن،‏ ارتفاع

Gemmaهای محوری غايب؛ برگ ها خيلی کوِه

تخم ‏.مرغی،‏ حاشيههای برگ دولايهای در نزديکی رأس ‏(در

مقطع)؛ ميانرگبرگ قوی.‏

۰،۵ سانتيمتر؛

Gymnostomum viridulum Brid., Bryol. Eur. 1: 66. 1826

مترادف:‏ Syn. Anoectangium crustatum J.Fröhl., Ann. Naturh. Mus. Wien 66: 35. 1963; G. luisieri

(Sérgio) Sérgio ex Crundw., J. Bryol. 11: 603. 1981; Gyroweisia luisieri Sérgio, Bolm. Soc. Port. Cienc.

Nat. 14: 82-84. 1972; G. rohlfsiana (Müll.Hal.) Paris, Ind. Bryol., 551. 1896; Weissia rohlfsiana Müll.Hal.,

Flora 57: 485. 1874

Distribution:

Balkh: Mazar-i Sharif, Aq Kupruk, 750 m, gorges, 8

June 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3988B

(WHITEHOUSE & CRUNDWELL 1992).

Faryab: Maymana: Darreh Zang near Belcharagh,

1400 m, steep rocky slopes near waterfall, 29 May

1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760D

(WHITEHOUSE & CRUNDWELL 1992).

۸

۷۵۰

گسترش:‏

بلخ:‏ مزارشريف،‏ آق کوپروک،‏

جون

متر،‏ در يک تنگنا،‏

،۱۹۶۲


WHITEHOUSE & CRUNDWELL)

.(۱۹۹۲

فار:‏ ميمنه،‏ در ‏ٔه سنگ نزديکِ‏ بلچراغ،‏ متر،‏ دامن ‏ٔه ۱۴۰۰


۲۹

،۱۹۶۲

I.C.Hedge & P.Wendelbo 3760D

WHITEHOUSE & CRUNDWELL)

.(۱۹۹۲




calcareous soils and rocks and in rock crevices.

Main Characters: Similar to G. calcareum, but leaves

ovate, acute and pluricellular, biseriate gemmae in leaf

axils frequent.



‏ی خاکها و صخرههای آهکی و در درزهای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .G، calcareum اما برگها تخم.مرغی،‏

نُوکتيز و چندين سلولی،‏Gemmaهای دوبخشی در محورهای

بیشمار.‏

Hydrogonium (Müll.Hal.) A.Jaeger, Ber. Thätigk. St. Gallischen Naturwiss. Ges. 1877-78: 405. 1880

لِکتوي:‏ Lab. 39: 492. 1975 Lectotype: H. ehrenbergii (Lorentz) A.Jaeger, cf. Saito, J. Hattori Bot.

Hydrogonium gracilentum (Mitt.) P.C.Chen, Hedwigia 80: 237. 1941

مترادف:‏ Supp. 1: 35. 1895 Syn. Barbula gracilenta Mitt., J. Linn. Soc. Bot.

Distribution:

Parwan: Qataghan, zwischen Doshi und Doab,

35°30’N 68°15’E, 800-1300 m, K.H.Rechinger

19657a, 19659b (FRÖHLICH 1964).




Main Characters: Plants minute, stiff, yellowish green,

to 0.5 cm tall; leaves triangular-lanceolate; leaf

margins recurved, serrulate at apex; laminal cells thinwalled,

smooth.

۸۰۰- ،35°30’N 68°15’E

K.H.Rechinger 19657a, 19659b

گسترش:‏

پروان:‏ قطغن،‏ بين دوشی و دوآب،‏

متر،‏

.(۱۹۶۴

۱۳۰۰

FRÖHLICH)



‏ی خاکها و صخرههای مرطوب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ سِ‏ فت،‏ سبزِ‏ زردفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ برگ ها مثلثی-نيزه ای؛ حاشيه های برگ

پَسخميده،‏ اَرهاِی در رأس؛ سلولهای ورقهای لشم،‏ ديوار

های ‏زک.‏

۰،۵

Hydrogonium patulifolium J.Fröhl., Ann. Naturh. Mus. Wien 67: 154. 1964

Distribution:



Ghazni: Sarab, 40 km N Ghazni, 33°38’N 67°50’E,

2500 m, K.H.Rechinger 19725 (FRÖHLICH

1964).


64°24’E, 2200-2300 m, K.H.Rechinger 19787b

(FRÖHLICH 1964).

۲۹۰۰

.(۱۹۶۴

گسترش:‏


،34°23’N 67°17’E متر،‏


غزنی:‏ سرآب،‏ ‎۴۰‎کيلومتری شمال غزنی،‏

متر،‏

،33°38’N 67°50’E


۲۵۰۰

.(۱۹۶۴

۱۲

۲۲۰۰-۲۳۰۰ ،64°24’E



متر،‏

33°30’N

K.H.Rechinger 19787b



Kabul: Salar, zwischen Kabul und Ghazni, 34°36’N

68°56’E, 2300 m, K.H.Rechinger 19719a

(FRÖHLICH 1964, holotype).




Main Characters: Plants small, soft, yellowish green, to

1 cm tall; leaves carinate-concave to ovate-lanceolate,

squarrose-recurved when moist, sub-amplexicaul at

base; apex acute; corners of laminal cells strongly

thickened.

کابل:‏ سالار،‏ بين کابل و غزنی،‏

متر،‏

هولوي).‏



‏لای خاکها و صخرههای مرطوب.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ نرم،‏ سبزِ‏ زردفام،‏ ارتفاع ۱

سانتيمتر،‏ برگها ‏وهاِی-مقعر تخممرغی-نيزهاِی،‏ خميده-‏

پَسخميده در ‏زگی،‏ قاعد ‏ٔه برگ نيمه-محاطکنند ‏ٔه ساقه در

قاعده؛ رأس نوکتيز،‏ کنجهای سلولهای ورقهای شديداً‏

ضخيمشده.‏

۲۳۰۰

،۱۹۶۴

،34°36’N 68°56’E


۲۹۰۰-۲۳۰۰

Hymenostylium Brid., Bryol. Univ. 2: 81. 1827

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Brid. Type: H. xanthocarpum (Hook.)

Hymenostylium recurvirostrum (Hedw.) Dixon, Rev. Bryol. Lichén. 6: 96. 1934

var. commutatum (Mitt.) Podp., Consp.: 173. 1954

Syn. H. commutatum Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 32. 1859

واريته:‏

مترادف:‏

Distribution:

Bamyan: Band-i Amir, 2770 m, Kalksinterwände,


Kabul: Paghman (BIZOT 1962).

Kabul: zwischen Kabul und Sarobi (BIZOT 1962).

Panshir: NE-Afghanistan, bei Shingar im Porandétal,

2200 m, feuchte Felswand, A.Gilli M99

(FRÖHLICH 1955).



calcareous rocks, in waterfalls and wet places.

Main Characters: Although this variety is reported from

Afghanistan, no reliable distinguishing characters from

var. recurvirostrum can be given; possibly only a

habitat variant.

۲۷۷۰

گسترش:‏


متر،‏ ديوارهای احجار آهکی،‏

.(۱۹۵۵


.(۱۹۶۲ BIZOT)

BIZOT)

کابل:‏ پغمان

کابل:‏ بين کابل و سروبی

پنجشير:‏ شمالشرق افغانستان،‏ نزديکی شِ‏ ينگر در در ‏ٔه پُرِنده،‏

متر،‏ ديوار مرطوب صخره ای،‏

A.Gilli M99

.(۱۹۶۲

۲۲۰۰


۲۸۰۰-۱۴۰۰



‏لای صخرههای آهکی،‏ در آبشارها و اماکنِ‏ نمناک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ هرچند اين واريته از افغانستان گزارش شده

است،‏ اما مشخصاتِ‏ تفريقی مُوثَق و قابل اطمينان در رابطه

داده شده نمی تواند؛ شايد يک

‏ٔه

واريت ‏ٔه تفکيکشده برمبنای زيستگاه.‏

واريت var. recurvirostrum


Distribution:

var. latifolium (J.E.Zetterst.) Wijk & Margad., Taxon 9: 51. 1960

Kabul: Tang-i Saidan bei Gulbagh, 1810 m, auf

feuchten Felsblöcken, A.Gilli M41 (FRÖHLICH

1955).



calcareous rocks, in waterfalls and wet rocks.

Main Characters: No reliable distinguishing characters

from var. recurvirostrum can be given.

واريته:‏

گسترش:‏

کابل:‏ تنگی سيدان نزديک گلباغ،‏ متر،‏ ‏لای سنگ

های مرطوب،‏



‏لای صخرههای آهکی،‏ در آبشارها و صخرههای نمناک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشخصات تفريقی موثق و قابل اطمينان در

داده شده نمی تواند.‏

رابطه واريت

.(۱۹۵۵

۱۸۱۰


‏ٔه var. recurvirostrum

واريته:‏ var. recurvirostrum

مترادف:‏ 33. Frond.: Syn. Gymnostomum recurvirostrum Hedw., Spec. Musc.

1801; H. diversifolium J.Fröhl., Ann. Naturh. Mus. Wien 67: 152. 1964

Distribution:

Badakshan: Hazarat-i Sayet, Kokca, 1850 m, auf

nassem Fels, 29. Juli 1974 W.Frey 74-2 !

Badakshan: Zebak valley, P. & P.Furse FM 64

(TOWNSEND 1966)


1971)


auf Tuff, 9. Juli 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Bamyan: Band-i Amir, Band-i Haybat Damm, 2920

m, 1970 D.Dieterle, det. H.Kürschner !

Bamyan: Band-i Amir, second lake from the S, 2780

m, on calcareous soil, 19 July 1972 P.Uotila


Kabul: Kabul gorge, Mahipar water power factory,

1400m, moist rock face, 28 May 1972 P.Uotila


Kunar: Darrah-i Khor, NW Seitental des Kunar-

Tales, 8 km SW Chigha Sarai, 890 m, 6. April


Sine loco speciali, K.H.Rechinger 19882 (FRÖHLICH

1964, holotype of H. diversifolium).

Parwan: Hindukusch, zwischen Syagird und Charikar,

11. Juli 1955 S.Kitamura SK1 (KITAGAWA 1964).

گسترش:‏

بدخشان:کوکچه،‏ حضرتِ‏ سعيد،‏

های نمناک،‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه

متر،‏ ‏لای صخره

!W.Frey 74-2

TOWNSEND)

KILBERTUS & BIZOT)

۱۸۵۰

۲۹ جولای ،۱۹۷۴

زِيباک،‏

P. & P.Furse FM 64

۲۹۰۰

.(۱۹۶۶


متر

.(۱۹۷۱

۲۹۰۰ ،34°49’N 67°11’E

،۱۹۶۹ ۹ ،S.-W.Breckle تشخيص:‏

!H.Kürschner


‏ر،‏ جولای

متر،‏ ‏لای ذغال

متر،‏ ۱۹۷۰،

D.Dieterle

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ بندِ‏ هَيبَت،‏ ۲۹۲۰

تشخيص:‏

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ جهيل دومی از جنوب،‏ متر،‏ ‏لای

خاک های آهکی،‏ ۱۹ جولای ۱۹۷۲،

تشخيص:‏

کابل:‏ تنگنای کابل،‏ فابريک ‏ٔه برق ماهيپر،‏ متر،‏ روی

سنک مرطوب،‏ مِی

تشخيص:‏

کنر:‏ در ‏ٔه خُور،‏ در ‏ٔه جانبی در شمالغرب در ‏ٔهکنر،‏

چغهسرای،‏ متر،‏ اپريل

تشخيص:‏

بدون تذکر کدام محل معين،‏

۲۷۸۰

P.Uotila 18676

۱۴۰۰


۸ کيلومتری

،D.Podlech (M)

،۱۹۷۱


.(H. diversifolium

!H.Kürschner

!H.Kürschner

،۱۹۷۲

۲۸

!H.Kürschner

۶

۸۹۰

!H.Kürschner

۱۹۶۴، هولويِ‏

،

،(H)

FRÖHLICH)

پروان:‏ هندوکش،‏ بين سياگرد و چاريکار،‏ ۱۱ جولای ۱۹۵۵،

.(۱۹۶۴





Ecology and Life form: Forming dense tall turfs or

cushions on calcareous rocks, in waterfalls and wet

rocks.

Main Characters: Plants green or dull green, to 10 cm

tall; leaves linear-lanceolate; leaf margins recurved,

finely crenulate; apex acute; laminal cells papillose;

costa percurrent; peristome absent.


‏معلوم.‏


و‏ اشکال متکائی ‏ی صخرههای آهکی،‏ در آبشارها و

صخرههای نمناک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز و‏ سبزِ‏ خيره،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها خطی-نيزهای؛حاشيههای برگ پَسخميده،‏

ظريفاً‏ کنگرهایِ‏ دندان موشی؛ رأس نوکتيز؛ سلولهای ورقهای

پستانچهدار؛ ميانرگبرگ بسطفته رأس؛ پِيريستوم غايب.‏

۱۰

۲۹۰۰-۸۰۰

Molendoa Lindb., Utk. Eur. Bladmoss.: 29. 1878

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Limpr. Type: M. hornschuchiana (Hook.) Lindb. ex

Molendoa hornschuchiana (Hook.) Lindb. ex Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 248. 1886

مترادف:‏

Syn. Anoectangium pleuroweisioides J.Fröhl., Ann. Naturh. Mus. Wien 67: 51. 1964 (SOLLMAN 2006)

Distribution:

Balkh: Mazar-i Sharif, in aucibus fluvii Balkh supra Aq

Kupruk, 36°05’N 66°52’E, 700-800 m, 7./8. Juni

1962 K.H.Rechinger 19653b, 19654, 19655a

(FRÖHLICH 1964, holotype of Anoectangium

pleuroweisioides; SOLLMAN 2006).

Kabul: Tang-i Gharu, zwischen Kabul und Sarobi,

1400-1500 m, K.H.Rechinger 19692, 19693

(FRÖHLICH 1964).



rocks.

Main Characters: Plants to 0.7 cm tall; leaves ligulate;

leaf margins plane, serrate at base; apex rounded; costa

longly excurrent; sporophytes lateral. Similar to

Anoectangium, but stems rounded in cross section and

leaves not keeled.

گسترش :

بلخ:‏ مزارشريف،‏ تنگنای دری بلخ ‏تر از آق کوپروک،‏

متر،‏

۷/۸ جون ۱۹۶۲

۷۰۰-۸۰۰

،36°05’N 66°52’E

FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19653b, 19654, 19655a

Anoectangium؛ pleuroweisioides

۱۵۰۰-۱۴۰۰

FRÖHLICH)

۱۹۶۴، هوويِ‏

.(۲۰۰۶ SOLLMAN

کابل:‏ تنگیغارو،‏ بين کابل و سُروبی،‏

متر،‏


.(۱۹۶۴

۱۵۰۰-۷۰۰



‏ی صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ ارتفاع گياهانِ‏ ۰،۷ سانتيمتر؛ برگها زنچه

ای؛ حاشيههای برگ مسطح،‏ اَرهاِی در قاعده؛ رأس مُدَوَر؛

ميانرگبرگ طويلاً‏ بيرونشده از رأس؛ اِسپوروفايتها جانبی.‏

مشابه به ،Anoectangium اما ساقهها مُدَوَر در مقطع و برگ

ها نه قايقی.‏

یها


Oxystegus (Limpr.) Hilp., Beih. Bot. Centralbl. 50: 666. 1933

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: O. tenuirostris (Hook. & Taylor) A.J.E.Smith

Oxystegus tenuirostris (Hook. & Taylor) A.J.E.Smith, J. Bryol. 9: 393. 1977

مترادف:‏ Syn. O. cylindricus (Brid.) Hilp., Beih. Bot. Centralbl. 50: 666. 1933; Trichostomum tenuirostre

(Hook. & Taylor) Lindb., Oefvers. Förh. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. 21: 225. 1864

Distribution:

Badakshan: Central Hindu Kush, Darrah-i Parshui,

Chapkotala, 3950 m, in wet granite rock fissure, 2

August 1965 W.Frey F379 !


Ecology and Life form: Forming loose tall turfs on

wet soils and rocks by streams, springs and

waterfalls.

Main Characters: Plants lax, light green, to 7 cm tall;

leaves linear-lanceolate, undulate; leaf margins plane,

often sinuose or dentate near apex; costa excurrent in

apiculus.

گسترش:‏

بدخشان:‏ هندوکش مرکزی،‏ در ‏ٔه پَرشوی،‏ ‏َچپکوتل،‏

در درز مرطوب سنگ خارا،‏ آگست

۳۹۵۰ ،۱۹۶۵ ٢

متر،‏

!W.Frey F379

ارتفاع:‏ هنوز دقيقاً‏ ‏مو.‏


‏ی خاکها و صخره نمناک در نزديکی آبهای

جاری،‏ چشمهها و آبشارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سُست،‏ سبزِ‏ روشن،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها خطی-نيزهای،‏ موجدار؛ حاشيههای برگ

مسطح،‏ اکثراً‏ موجدار و‏ دندانهدار در نزديکی رأس؛ ميانرگ برگ

بيرونبرآمده به يک انجامکِ‏ کوهِ‏ نوکتيز.‏

۷


Pseudocrossidium R.S.Williams, Bull. Torrey Bot. Cl. 42: 396. 1915

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: P. chilense R.S.Williams

Pseudocrossidium revolutum (Brid.) R.H.Zander, Phytologia 44: 204. 1979

مترادف:‏ Bot. 1800: 299. 1801 Syn. Barbula revoluta Brid., J.

Distribution:


m, in Felsspalten, 18. März 1969 S.-W.Breckle

s.n., det. W.Frey & H.Kürschner !

Balkh: Mazar-i Sharif, über Aq Kupruk, 700-800 m,

K.H.Rechinger 19671

Kandahar: 10 km S Boldak, 1250 m, Felsspalten, 21.

März 1969 S.-W.Breckle, det. H.Kürschner!



dry, calcareous soils and rocks in open sites.

Main Characters: Plants dark green, to 1.5 cm tall;

leaves oblong-lingulate, tightly incurved when dry;

leaf margins strongly revolute (cross section); apex

obtuse; costa excurrent.

گسترش:‏


متر،‏ درز سنگ،‏ مارچ

تشخيص:‏

بلخ:‏ مزارشريف،‏ ‏تر از آق کوپروک،‏‎۸۰۰-۷۰۰‎ متر،‏

۱۴۰۰

،32°31‘64°46’E

،S.-W.Breckle s.n. ،۱۹۶۹ ۱۸


.K.H.Rechinger 19671

قندهار:‏ ‎۱۰‎کيلومتری سپينبولدک،‏ ‎۱۲۵۰‎متر،‏ درز های احجار،‏‎۲۱‎

تشخيص:‏



خاکها و صخرههای خشکِ‏ آهکی در زيستگاه های برهنه.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک،‏ ارتفاع سانتيمتر؛

برگها درازنما-زنهای،‏ بسيار تَنگ پَسخميده در خشکی؛

حاشيههای برگ شديداً‏ دَورخورده ‏(در مقطع)؛ رأس کُند؛

ميانرگبرگ بيرونبرآمده از رأس.‏

!H.Kürschner

۱،۵

،S.-W.Breckle

مارچ ۱۹۶۹،

۱۴۰۰-۷۰۰

Pterygoneurum Jur., Laubm.-Fl. Oesterr.-Ung.: 95. 1882, „Pterigoneurum“, nom. cons., orth. cons.

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Jur. Type: P. cavifolium

Pterygoneurum medium (Salm.) Broth., Nat. Pflanzenfam. 1(3): 426. 1902

Distribution:

Ghazni: 10 km N Ghazni, 33°39’N 68°29’E, 2400 m,

Feinerde auf Fels, 23. März 1969 S.-W.Breckle,

det. H.Kürschner !

گسترش:‏

غزنی:‏ ‎۱۰‎کيلومتری شمال غزنی،‏ E’68°29‘33°39، خاک ميده

بروی صخره،‏ مارچ

تشخيص:‏

،S.-W.Breckle s.n.

،۱۹۶۹

۲۳

!H.Kürschner


Kabul: Kabul, 1820 m, Sandboden, A.Gilli M106

(FRÖHLICH 1955).

Kabul: Kotal-i Khair Khana, 2 km N Kabul, 2200 m,

auf Erde, 25. März 1970 D.Dieterle 78b (M), det.

H.Kürschner !

Parwan: unteres Ghorband-Tal, 2 km W Totundarai

Ulya, 1550 m, auf Erde, 25. März 1970

D.Dieterle 80b (M), det. H.Kürschner !



Ecology and Life form: Forming dense short turfs or

cushions on dry, exposed calcareous soils.

Main Characters: Plants small, to 0.3 cm tall; leaves ovate

to obovate-spathulate, with 2-3 lamellae (lamellate

outgrowth); leaf margins entire; costa excurrent into a

short, hyaline hair-point or hair-point absent; laminal

cells 15-20 µm wide; spores smooth.


کابل:‏ کابل،‏ ۱۸۲۰

متر،‏

.(۱۹۵۵

کابل:‏ کوتل خيرخانه،‏ ۲ کيلومتری غرب شمال کابل،‏

متر،‏ بروی زمين،‏ ۲۵

تشخيص:‏

پروان:‏ اپئين در ‏ٔه غوربند،‏ ۲ کيلومتری غرب توتومدر ‏ٔه عليا،‏

متر،‏ بروی زمين،‏ مارچ

تشخيص:‏



‏معلو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و کوه و‏

اشکال متکائی ‏ی خاکهای خشکِ‏ و برهن ‏ٔه آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع ۰،۳ سانتيمتر؛ برگ

ها تخممرغی-قاشقی،‏ ورقه ‏(بيرونبرآمدگی های ورقه

ای)؛ حاشيههای برگ مکمل؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده به يک

نکت ‏ٔه کوه و شفافِ‏ مويک و‏ نکت ‏ٔه مويک غايب؛ عرض

سلولهای ورقهای ۲۰-۱۵ µm؛ اسپورها لشم.‏

۲۲۰۰

،D.Dieterle 78b (M)

D.Dieterle

،۱۹۷۰

مارچ ۱۹۷۰،

۲۵

!H.Kürschner

!H.Kürschner

۲۴۰۰-۱۵۰۰

۳-۲

۱۵۵۰

،80b (M)

Pterygoneurum ovatum (Hedw.) Dixon, Rev. Bryol. Lichén. 6: 96. 1934

مترادف:‏

Syn. P. cavifolium Jur., Laubmoosfl. Oester.-Ung. 95. 1882; P. pusillum (Lindb.)

C.E.O.Jensen, Danmarks Mosser 2: 345. 1923

Distribution:

Herat: 35 km N Herat, 34°41’N 62°07’E, 1520 m, on

soil beneath Iris sp., 15 March 1969 S.-




cushions on dry, exposed calcareous soils.

Main Characters: Similar to P. medium, but laminal cells

c. 12 µm wide and spores densely papillose.

۱۵۲۰

مارچ ،۱۹۶۹ S.-

گسترش:‏

هرات:‏ ۳۵ کيلومتری شمال هرات،‏

متر،‏ بروی خاک در جوار

،34°41‘62°07’E

۱۵ ،Iris sp.



اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم و کوه و‏

اشکال متکائی ‏ی خاکهای خشکِ‏ و برهن ‏ٔه آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .P، medium اما عرض سلولهای

ورقهای حدود µm؛ ۱۲ اسپورها شديداً‏ پستانچهدار.‏


Stegonia Venturi, Rev. Bryol. 10: 96. 1883

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Broth. Type: S. latifolia (Schwägr.) Venturi ex

Stegonia latifolia (Schwägr.) Venturi ex Broth., Laubm. Fennoskand.: 145.

1923

var. pilifera (Dicks.) Broth., Laubm. Fennoskand.: 145. 1923

Syn. S. pilifera (Dicks.) H.A.Crumm & L.E.Anderson, Bryologist 92:

533. 1989

واريته:‏

مترادف:‏

Distribution:

Ghor: Shutur Khan Kotal zwischen Qala Ahangaran





rocky and calcareous clearings of grasslands.

Main Characters: Plants small, bulbiform, white to

whitish green, to 0.2 cm tall; leaves imbricate, strongly

concave, obovate-spathulate; leaf margins plane

denticulate above; costa excurrent into a long, hyaline

hair-point; laminal cells smooth.

گسترش:‏

غور:‏ کوتل شترخون بين قلع ‏ٔه آهنگران و قلع ‏ٔه شهرک،‏

متر،‏

34°20’N

K.H.Rechinger 19766

۲۷۲۵

،64°55’E




در خلاهای سنگلاخی و آهکیِ‏ سبزه زارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ پوقانهای شکل،‏ سفيد سبِز

سفيدفام،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگها خشتکاریشکل،‏

شديداً‏ مقعر،‏ تخم مرغی وارونه-قاشقی؛ حاشيه های برگ

مسطح،‏ دندادنهدار در ‏؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده به يک نکت ‏ٔه

طويل و شفافِ‏ مويک؛ سلولهای ورقهای لشم.‏

۰،۲

Syntrichia Brid., J. Bot. 1800: 299 (1801)

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: S. ruralis (Hedw.) F.Weber & D.Mohr

Syntrichia caninervis Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 39. 1859

var. caninervis

Syn. S. desertorum (Broth.) J.J.Amann, Fl. Mouss. Suisse 3: 39. 1933; Tortula bistratosa

Flowers, Bryologist 54: 278. 1951; T. bornmuelleri Schiffn., Oesterr. Bot. Zeitschr.. 47: 128. 1897; T.

caninervis (Mitt.) Broth. subsp. caninervis Nat. Pflanzenfam. 1: 435. 1902; T. desertorum Broth., Bot.

Centralbl. 34: 24. 1888; T. pseudodesertorum J.Fröhl., Ann. Naturh. Mus. Wien 67: 155. 1964; T.

saharae Trabut, Bull. Soc. Hist. Nat. Afrique N. 18: 12–13. 1927

مترادف:‏

واريته:‏


Distribution:

Badakshan: 16 km N-W of Faizabad, 3700 ft., P. &

P.Furse FM59 (TOWNSEND 1966).

Badakshan: Sar-i Sang, 2200 m, auf Urgestein, 15.

August 1974 W.Frey 1-2931 (KRAMER 1980) !

Badakshan: Darrah-i Shahran, Munjan, 3650 m, auf

Urgestein, 19. August 1974 W.Frey 1-2926, 2927

(KRAMER 1980) !

Badghis: on the road from Qala Naw to Murghab, 1000

m, N-exposed rocks near river, 5 June 1966 P. &

P.Furse FM113 (TOWNSEND 1966, KRAMER 1975).

Badghis: at a tributary of Murghab between Qala Naw

and Murghab, 1000 m, limestone rock, 4 June

1966 P. & P.Furse FM112 (KRAMER 1980)

Baghlan: 13 km W of Khenjan, 920 m, 13 May 1972

P.Uotila 16657b (H) (KRAMER 1980) !

Balkh: Mazar-i Sharif, in der Balkh-Schlucht bei Aq

Kupruk, 700-800 m, 7.-8. Juni 1962 K.H.Rechinger

19675 (FRÖHLICH 1964, holotype of Tortula

pseudodesertorum).

Bamyan: Band-i Amir, 2780 m, on calcareous stone,

19 July 1972 I.Kukkonen 7334 (H) (KRAMER

1980) !

Bamyan: Band-i Amir, 2780 m, on calcareous stone, 19

July 1972 P.Uotila 18662A (H) (KRAMER 1980) !


Bamyan: Hadj-Der („Drachental“), 34°50’N 67°45’E,

2700 m, Feinerde zwischen Felsblöcken, 11.

September 1976 S.-W.Breckle s.n., det. W.Frey &

H.Kürschner !

Farah: Wachal-Tal, 60 km E Shindand, 33°29’N

62°39’E, 1500 m, unter Artemisia sp., 16. März

1969 S.-W.Breckle F1-435 (KRAMER 1975) !

Ghazni, Okak, NE Dasht-e Nawar, 33°50’N 67°44’E,


Ghazni: 10 km N Ghazni, 33°39’N 68°29’E, 2400 m,

Feinerde, 22. März 1969 S.-W.Breckle F1-436

(KRAMER 1980) !

Ghor: Parjuman, 33°10’N 63°52’E, 1850 m,

K.H.Rechinger 19792, 19793 (FRÖHLICH 1964).

Herat: Ziaret-i Khwaja-i Koh, 20 km NW Herat,

c.34°25`N 61°55’E, 1150 m, Brecchien-Felsblöcke,

14. März 1969 S.-W.Breckle (KRAMER 1980) !

Kabul: zwischen Kabul und Babur, 1700 m, Deutsche

Hindukusch Expedition 1935 (KRAMER 1975).

Kabul: Gulbagh, 2000 m, Felsen, 26. März 1958

C.v.Regel (KRAMER 1975).

Kabul: Tang-i Saidan, bei Gulbagh, 1810 m, A.Gilli


.P متر،‏

۳۷۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ ‎۱۶‎کيلومتری شمالغرب فيض آد،‏

.(۱۹۶۶ TOWNSEND) & P.Furse 59

بدخشان:‏ سرِسنگ،‏ ۲۲۰۰ متر،‏ ‏لای سنگهای لب در،‏ ۱۵

!(۱۹۸۰

KRAMER) W.Frey 1-2931

۳۶۵۰

،۱۹۷۴

آگست ۱۹۷۴،

بدخشان:‏ در ‏ٔه شهران،‏ مُنجان،‏

مادری،‏ آگست

متر،‏ ‏لای سنگهای

W.Frey 1-2926,

مرغاب،‏ ۱۰۰۰

،۱۹۶۶ ۵

.(۱۹۷۵ KRAMER

۱۹

!(۱۹۸۰

KRAMER)

‏دغي:‏ کنار سرک از قلع ‏ٔه نو

رو به شمال نزديک در،‏

جون


P. & P.Furse

،۱۹۶۶ TOWNSEND) FM113

‏دغي:‏ لب دری معاونِ‏ دری مرغاب بين قلع ‏ٔهنو و مرغاب،‏

متر،‏ صخر ‏ٔه آهگ،‏ جون

P. &

،۱۹۶۶ ۴

.(۱۹۸۰

۱۳ ۹۲۰

!(۱۹۸۰

۱۰۰۰

KRAMER) P.Furse FM112

بغلان:‏

۱۳ کيلومتری غرب خنجان،‏

مِی متر،‏

KRAMER) P.Uotila 16657b (H)

،۱۹۷۲

بلخ:‏ مزارشريف،‏ در تنگنای دری بلخ نزديکِ‏ آقکوپروک،‏

متر،‏ جون

هولويِ‏

K.H.Rechinger

Tortula

۱۹

،۱۹۶۲ ۸-۷

،۱۹۶۴

۷۰۰-۸۰۰

FRÖHLICH) 19675

.(pseudodesertorum

۲۷۸۰

،۱۹۷۲

!(۱۹۸۰


جولای

متر،‏ ‏لای صخرهٔ‏ آهکی،‏

KRAMER)

I.Kukkonen 7334 (H)

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ ۲۷۸۰ متر،‏ ‏لای صخر ‏ٔه آهکی،‏ ۱۹ جولای

!(۱۹۸۰

.(۱۹۷۱

۲۷۰۰

،۱۹۷۶

KRAMER) P.Uotila 18662A (H)

KILBERTUS & BIZOT)

،۱۹۷۲


‏ميان:‏ درهٔ‏ اژدهار،‏

خاکِ‏ ميده در ميان صخرهها،‏

سپتامبر

متر،‏

W.Frey

33°29’N

&

۱۶

!(۱۹۷۵

۳۰۰

.(۱۹۶۴

۲۴۰۰

،34°50’N 67°45’E

۱۱

۲۸۰۰

s.n. ،S.-W.Breckle تشخيص:‏

!H.Kürschner

۶۰

۱۵۰۰

فراه:‏ در ‏ٔه واچل،‏

کيلومتری شرقِ‏ شِ‏ يندَند،‏

متر،‏ در زير

sp. ،Artemisia مارچ

،62°39’E

KRAMER) S.-W.Breckle F1-435

،۱۹۶۹

غزنی:‏ اُکَک،‏ شمالشرق دشتِ‏ ‏ور،‏

متر،‏

غزنی:‏ ‎۱۰‎کيلومتری شمال غزنی،‏


،33°50’N 67°44’E


،33°39’N 68°29’E

S.-W.Breckle F1-436

۱۸۵۰

.(۱۹۶۴

،۱۹۶۹ ۲۲

!(۱۹۸۰

KRAMER)

پَرجومن،‏ غور:‏

،33°10’N 63°52’E متر،‏

FRÖHLICH) K.H.Rechinger 19792, 19793


متر،‏ برکسيا-صخرهها،‏

حدود

مارچ

کابل:‏ بين کابل و ‏غ ‏بر،‏ متر،‏ سير علمی آلمانها

به هندوکش

کابل:‏ گُلباغ،‏ متر،‏ صخره،‏ مارچ

!(۱۹۸۰

،۱۹۵۸

متر،‏

A.Gilli M42

۱۱۵۰

،۱۹۶۹

۱۷۰۰

.(۱۹۷۵ KRAMER) ۱۹۳۵

۲۶ ۲۰۰۰

.(۱۹۷۵ KRAMER)

۱۸۱۰

.(۱۹۶۴

،34°25`N 61°55’E

KRAMER) S.-W.Breckle

۱۴

C.v.Regel

کابل:‏ تنگی سيدان نزديک گلباغ،‏

FRÖHLICH)



(FRÖHLICH 1955).

Kabul: Istalif N Kabul, 1840 m, 28. April 1950 A.Gilli

M52 (FRÖHLICH 1955, KRAMER 1975).

Kabul: Sher Darwasah bei Kabul, 1840 m, 18. Mai

1950 A.Gilli M54 (KRAMER 1975).

Kabul: Mullah Jakub, NW Diwal Kol, 34°25’N

64°44’E, 2600 m, K.H.Rechinger 19762

(FRÖHLICH 1964).

Kabul: Kotal-i Chair-Khana, 2 km nördlich Kabul, 25.

März 1970 D.Dieterle 79b, 79c (M), (KRAMER

1980) !

Kabul: Gulbagh, 2000 m, Felsen (BIZOT 1962).

Kabul: Gulbagh bei Kabul, 26.März 1958 C.v.Regel

(KRAMER 1980) !

Kandahar, 10 km S Spin Boldak, 33°39’N 66°22’E,

1250 m, Felsspalten, 21. März 1969 S.-W.Breckle

4639a, F1-196 (KRAMER 1980) !

Kandahar: Kandahar, 1070 m, 4. Juni 1949 A.Gilli M1

(FRÖHLICH 1955, KRAMER 1975).

Kapisa: Gulbahar, auf Kalk, O.H.Volk s.n. (KRAMER

1980) !

Parwan: Shibar pass, July 1969 Kilbertus (KILBERTUS

& BIZOT 1971).

Parwan: Top-Darrah, 6 km SW Charikar, 1750 m,

25. März 1970 D.Dieterle 74 b (M), (KRAMER

1980) !

Parwan: unteres Ghorband-Tal, 6 km W Totundarai

Ulya, 1600 m, 25. März 1970 D.Dieterle 76b/2

(M), (KRAMER 1980) !

Samangan: Sayad, 15 km S Khulm, 36°35‘N 67°46‘E,

700 m, Kalkfels, 28. März 1969 S.-W.Breckle

1607a, F1-346 (KRAMER 1975).


600 m, Kalkfels, 29. März 1969 S.-W.Breckle,

det. W.Kramer !

Takhar: Katagan, near Taliqan, 5000 ft., P. & P.Furse

FM58 (TOWNSEND 1966).

Takhar: Lezdi-Tal bei Farkhar, 1920 m, auf

erratischem Granitblock am Flußufer, 20. August

1967 Mardon B4 p.pte. (KRAMER 1975).

Zabul: 13 km SW Qalat, 31°59’N 66°44’E, 1500 m,

Konglomerat, 08. März 1969 S.-W.Breckle

4307a, F1-441 (KRAMER 1975) !

Altitude: Recorded from 600-3700 m, rather sufficiently

documented.


dry, exposed calcareous soils and rocks.

A.Gilli

،۱۸

،۱۹۵۰

.(۱۹۷۵

۱۸۰۰

.(۱۹۵۵

۱۸۴۰

کابل:‏ شيردروازه در شهر کابل،‏

متر،‏

۲۸

FRÖHLICH) ٤٦M

کابل:‏ استالف در شمال کابل،‏


،۱۹۵۰

A.Gilli

KRAMER ،۱۹۶۴ FRÖHLICH)

۱۸

۱۸۴۰

.(۱۹۷۵

A.Gilli M52

کابل:‏ شيردرواز ‏ٔهکابل،‏

مِی متر،‏

KRAMER) M54

کابل:‏ ملايعقوب،‏ شمالغرب ديوار کول،‏

متر،‏

،34°25’N 64°44’E


۲۵

۲۶۰۰

.(۱۹۶۴

کابل:‏ کوتل خيرخانه،‏

۲ کيلومتری شمال کابل،‏

مارچ

KRAMER)

.(۱۹۶۲

،۱۹۵۸

C.v.Regel

33°39’N

،D.Dieterle 79b, 79c (M)

،۱۹۷۰

!(۱۹۸۰

کابل:گلباغ،‏ متر،‏ صخره ۲۰۰۰

کابل:‏ گلباغ نزديک کابل،‏ مارچ

BIZOT)

۲۶

!(۱۹۸۰

KRAMER)

قندهار:‏ ۱۰

کيلومتری جنوب سپين بولدک،‏

متر،‏ درزهای احجار،‏ مارچ

،۱۹۶۹ ۲۱

!(۱۹۸۰

،۱۹۴۹

A.Gilli M1

KRAMER)

۱۲۵۰،66°22‘E

KRAMER) S.-W.Breckle 4639a, F1-196

.(۱۹۷۵

۴

۱۰۷۰

،۱۹۵۵

قندهار:‏ قندهار،‏

جون متر،‏

KRAMER

FRÖHLICH)

کاپيسا:‏ گلبهار،‏ ‏لای آهک،‏

O.H.Volk s.n.

KILBERTUS &)

Kilbertus ،۱۹۶۹

۱۷۵۰

!(۱۹۸۰

پروان:‏ کوتل شبر،‏ جولای

.(۱۹۷۱

BIZOT

پروان:‏ توپدره،‏ ‎۶‎کيلومتری جنوبغرب چاريکار،‏

مارچ

متر،‏

KRAMER)

D.Dieterle 74 b (M)

،۱۹۷۰

۲۵

!(۱۹۸۰

پروان:‏ بخش تحتانی در ‏ٔه غوربند،‏ ۶ کيلومتری غرب توتومدر ‏ٔه

عليا،‏ متر،‏ مارچ

D.Dieterle 76b/2

،۱۹۷۰

۲۵

!(۱۹۸۰

۱۶۰۰

KRAMER) (M)

سمنگان:‏ صياد،‏ ۱۵ کيلومتری جنوب خُلم،‏ N‘36°35، E‘67°46


،۱۹۶۹

!(۱۹۷۵

۶۰۰

۲۸

،36°38‘N 67°46‘E

،S.-W.Breckle

۷۰۰

KRAMER) W.Breckle 1607a, F1-346

سمنگان:‏ تنگی ‏شقرغان،‏

صخر ‏ٔه آهکی،‏ مارچ

تشخيص:‏

تخار:‏ قطغن،‏ نزديک ‏لقان،‏ ۵۰۰۰

متر،‏

،۱۹۶۹

فُت،‏ P. & P.Furse FM58

۲۹

!W.KRAMER

(۱۹۶۶

TOWNSEND)

تخار:‏ در ‏ٔه لِزدِی نزديک فرخار،‏ ۱۹۲۰ متر،‏ ‏لای صخره های

منتقل ‏ٔه خارا در لب در،‏ آگست

Mardon

،۱۹۶۷

،31°59’N 66°44’E

S.-

S.-

،۱۹۶۹

!(۱۹۷۵

۲۰

!(۱۹۷۵

KRAMER) B4 p.pte.

۱۳

۱۵۰۰

زابُل:‏

کيلومتری جنوبغرب قلات،‏

متر،‏ کانگلومرات،‏ مارچ

۸

KRAMER) W.Breckle 4307a, F1-441


‏معلو.‏


‏لای خاکها و صخرههای برهنه و خشکِ‏ آهکی .

۳۷۰۰-۶۰۰


Main Characters: Plants small, to 1 cm tall; leaves widely

ovate-spathulate, totally bistratose (cross section);

costra strongly papillose at back, with long bifid or

stellate papillae, excurrent in a hyaline, strongly

spinose hair-point; laminal cells > 10 µm wide; outer

laminal cell-walls conspicuously thickened, in cross

section not immersed.

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع ۱ سانتيمتر؛ برگها

وسيعاً‏ تخم مرغی-قاشقی،‏ کاملاً‏ دو لايه ای ‏(در مقطع)؛

ميانرگبرگ شديداً‏ پستانچهدار در عقب،‏ پستانچههای طويِل

دو شَقشده و‏ ستارهای،‏ بيرونبرآمده بهيک نکت ‏ٔه شفافِ‏ و

شديداً‏ خاردارِ‏ انجامی مويک؛ عرض سلولهای ورقهای بيشتر

از µm؛ ۱۰ ديوارهای سلولهای ورقهای بيرونی واضحاً‏ ضخيم

شده،‏ در مقطع جانيافته در اندام ديگر.‏

واريته:‏

var. gypsophila (J.J.Amann ex G.Roth) Ochyra, Fragm. Flor.Geobot.

37: 212. 1992

Syn. S. caninervis Mitt. var. spuria (Amann) R.H.Zander, Bull.

Buffalo Soc.Nat. Sci. 32: 267. 1993; S. hadacii Vondr., Bull. Soc. Amis Sci.

Lett. Poznan, sér. D, 6: 121. 1965; S. ruralis (Hedw.) F.Weber & D.Mohr var.

spuria (J.J. Amann) Podp., Consp. Musc. Eur. 257. 1954; S. spuria (J.J.Amann)

J.J.Amann, Fl. Mouss. Suisse 2: 119. 1918; Tortula caninervis (Mitt.) Broth.

subsp. spuria (J.J.Amann) W.Kramer var. gypsophila (G.Roth) W.Kramer,

Bryoph. Bibl. 21: 106. 1980; T. ruralis (Hedw.) G.Gaertn., B.Mey. & Scherb.

subsp. spuria (J.J. Amann) Giacom., Ist. Bot. Reale Univ. Reale Lab. Crittog.

Pavia, Atti 4: 217. 1947; T. spuria J.J.Amann, Bull. Murithienne 39: 351. 1916

مترادف:‏

Distribution:

Samangan: 18 km S Tashkurgan, an der Straße nach

Aybak, 3 km S Sayad, 36°33’N 67°47’E, 670 m,

Kalkfelsen, Mai-Juni 1970 M.Steiner Iter

Afghanicum 45/1 (herb. M.Steiner), det. W.Frey

& H.Kürschner !

Takhar: Lezdi Tal bei Farkhar, Mardon (B4 p.pte.),

(KRAMER 1980)



dry, exposed gypsiferous soils and rocks.

Main Characters: Very similar to var. caninervis, but

plants restricted to gypsiferous soils and leaf lamina

only partly bistratose at mid-leaf, occasionally

unistratose (cross section).

گسترش:‏

سمنگان:‏ ۱۸ کيلومتری جنوب ‏شقرغان،‏ در لب سرک به سمت

‎۳‎اَيبک،‏ کيلومتری جنوب صياد،‏

،36°33‘N 67°47‘E

M.Steiner Iter ،۱۹۷۰

۶۷۰

M.Steiner) ،Afghanicum 45/1 (herb. تشخيص:‏

!H.Kürschner

KRAMER)

تخار:‏ در ‏ٔه

متر،‏ مِی ‏-جون

لِزدِی نزديک فرخار،‏ p.pte.) Mardon B4)

.(۱۹۸۰

۱۴۰۰ -۶۰۰



‏لای خاکها و صخرههای برهن ‏ٔه خشکِ‏ گچدار.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ خيلی مشابه به واريت ‏ٔه

گياهانِ‏ منحصر به خاکهای گَچی،‏ ورقههای برگ فقط

قسماً‏ در وسطِ‏ برگ بُرسکدار،‏ گاهگاه يکلايهای ‏(در

مقطع).‏

،var. caninervis اما


واريته:‏

var. pseudodesertorum (Vondr.) M.T.Gallego, Syst. Bot. 27: 649. 2002

Syn. S. handelii (Schiffn.) S.Agnew & Vondr. var. pseudodesertorum Vondr., Bull. Soc. Amis

Sci. Lett. Poznan, sér. D, 6: 120-121. 1965; S. pseudodesertorum (J.Fröhl.) S.Agnew & Vondr., Feddes

Repert. 86: 402. 1975; S. pseudohandelii (J.Fröhl.) S.Agnew & Vondr., Feddes Rep. 86: 401. 1975;

Tortula pseudohandelii J.Fröhl., Ann. Naturh. Mus. Wien 67: 155. 1964

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: 15 km NW Faizabad, 1200 m, auf

zerfallendem Kalkfels-Schichtkopf, 21. Mai 1964

P. & P.Furse M.59 (KRAMER 1975).

Badakshan: Darrah-i Jokham, 1900 m, Urgestein, 30

July 1974 W.Frey 1-2943 (KRAMER 1980) !

Badakshan: Hazarat-i Sayet, Brücke über den

Jokham, 1900 m, Urgestein, 29 July 1974 W.Frey

1-2923, 1-2925 (KRAMER 1980) !

Baghlan: 17 km W of Khenjan, 13 May 1972

I.Kukkonen 4960A (H) (KRAMER 1980) !

Baghlan: 13 km W of Khenjan, 13 May 1972

I.Kukkonen 6114 (H) (KRAMER 1980).

Baghlan: 13 km W of Khenjan, 920 m, 13 May 1972

P.Uotila 16657A (H) (KRAMER 1978) !

Baghlan: 10 km N of Doshi, between Khenjan and

Pul-e Khumri, May 1972 I.Kukkonen 6162 (H)

(KRAMER 1980).

Baghlan: Doshi, 1 km towards Bamyan, May 1972

P.Uotila 17093 (H) (KRAMER 1980).

Baghlan: Hesar, 1972 P.Uotila 18870 (H) (KRAMER

1980).

Balkh: Aq Kupruk, 750 m, gorge, 8 June 1962

I.C.Hedge & P.Wendelbo 3938 (KRAMER 1980).

Balkh: Mazar-i Sharif, in der Balkh-Schlucht über Aq

Kupruk, 700-800 m, 7.-8. Juni 1962

K.H.Rechinger 19673 (FRÖHLICH 1964, holotype

of Tortula pseudohandelii; GALLEGO ET AL. 2002).

گسترش:‏

بدخشان:‏ ۱۵ کيلومتری شمالغرب فيض آد،‏ متر،‏

‏لای تيغههای فرسوده شد ‏ٔه طبقاتِ‏ احجار آهکی،‏

مِی

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ متر،‏ سنگهای مادری،‏

جولای

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ پل ‏لای دری يوخام،‏ ۱۹۰۰ متر،‏

سنگهای مادری،‏ ۲۹ جولای ۱۹۷۴،

۱۲۰۰

۲۱

.(۱۹۷۵

۳۰

!(۱۹۸۰

W.Frey 1-2923,

KRAMER) P. & P.Furse 59

۱۹۰۰


،۱۹۷۲ ۱۳

!(۱۹۸۰

،۱۹۷۲ ۱۳

!(۱۹۸۰

۱۳

!(۱۹۸۰

۹۲۰

!(۱۹۸۰

،۱۹۶۴

،۱۹۷۴

KRAMER) 1-2925

بغلان:‏ ۱۷

کيلومتری غرب خنجان،‏

مِی

KRAMER) I.Kukkonen 4960A (H)

بغلان:‏ ۱۳

کيلومتری غرب خنجان،‏

مِی

KRAMER) I.Kukkonen 6114 (H)

بغلان:‏

۱۳ کيلومتری غرب خنجان،‏

مِی متر،‏

KRAMER) P.Uotila 16657A (H)

،۱۹۷۲

بغلان:‏ ۱۰ کيلومتری شمال دوشی،‏ بين خنجان و پلخمری،‏

می

KRAMER)

،۱۹۷۲

KRAMER)

،۱۹۶۲

!(۱۹۸۰

I.Kukkonen 6162 (H)

،۱۹۷۲

!(۱۹۸۰

دوشی،‏ بغلان:‏

۱ کيلومتری به سمت ‏ميان،‏ مِی

!(۱۹۸۰

KRAMER)

P.Uotila 18870 (H)

۸

P.Uotila 17093 (H)

۱۹۷۲

۷۵۰

حصار،‏ بغلان:‏

!(۱۹۸۰

بلخ:‏

آق کوپروک،‏

متر،‏ تنگنا،‏

مِی

KRAMER) I.C.Hedge & P.Wendelbo 3938

بلخ:‏ مزار شريف،‏ تنگنای دری بلخ ‏لاتر از آق کُوپروک،‏

۷۰۰-۸۰۰ متر،‏ ۸-۷ جون ،۱۹۶۲

FRÖHLICH) ،۱۹۶۴ هلولتايپِ‏

.(۲۰۰۲

K.H.Rechinger

Tortula

و ديگران

19673

GALLEGO ،pseudohandelii


Balkh: Mazar-i Sharif, in der Balkh-Schlucht über Aq

Kupruk, 700-800 m, 7.-8. Juni 1962

K.H.Rechinger 19680b (FRÖHLICH 1964).

Bamyan: Bamyan Felsen, Juli 1969 Kilbertus

(KRAMER 1980).

Bamyan: Bamyan, 16 km S Doab, K.H.Rechinger

19660b (FRÖHLICH 1964).

Ghor: Shutur Khan Kotal zwischen Qala Ahangaran

und Qala Sharak, 2725 m, K.H.Rechinger 19767,

19768 (FRÖHLICH 1964).

Ghor: Mullah Allah, 12 km SWlich Taiwara, 33°30’N

64°24’E, 2200-2300 m, K.H.Rechinger 19777,

19785b (FRÖHLICH 1964).

Herat: Parapamissos, Chasma Obeh, 34°25’N 63°05’E,



Felsen, 14. März 1969 S.-W.Breckle 4446b, F1-

767 (KRAMER 1980) !

Kabul: Paghmantal, 34°36’N68°56’E, 2300-2800 m,


Kabul: Sarobi, 1400 m, 2. Mai 1952 O.H.Volk 1-27

(KRAMER 1980) !

Kabul: Sher Darwasah, 34°30’N 69°10’E, 1800-1900

m, 19 June 1962 K.H.Rechinger 19698

(FRÖHLICH 1964, GALLEGO ET AL. 2002).

Kapisa: Alasoy, 1600 m, Urgestein, 7 September 1974

W.Frey 1-2937 (KRAMER 1980) !

Kabul: bei Kabul, Tangi Saidan bei Gulbagh, 1810 m,

Felsblöcke, 21. April 1950 A.Gilli M42 (KRAMER

1980).

Kunar: Pech, 1250 m, 12 September 1974 W.Frey 1-

2951 (KRAMER 1980) !

Parwan: 6 km SW Charikar, 1750 m, 25. März 1970

D.Dieterle 72b (M), (KRAMER 1978) !


700 m, Kalkfelsen, 28. März 1969 S.-W.Breckle

1609a, F1-346A (KRAMER 1975).


600 m, Kalk, 29. März 1969 S.-W.Breckle 1617a,

F1-345 (KRAMER 1975) !

Samangan: Kotal-i Mirza, Atbili pass between Pul-i

Khumri and Samangan, 1972 P.Uotila 14938 (H)

(KRAMER 1980).

Takhar: Lezdi-Tal bei Farkhar, 1920 m, trockene

Steinmauer und Granitblöcke, 10. August 1967

Mardon B2, B4 p.pte. (KRAMER 1975).

Takhar: Kalafgan, 2300-2700 m, zwischen

Granitblöcken, 29. Juni 1966 P. & P.Furse M124

(KRAMER 1975)

بلخ:‏ مزار شريف،‏ تنگنای دری بلخ ‏لاتر از آق کُوپروک،‏

متر،‏ جون

K.H.Rechinger

Kilbertus

،۱۹۶۹

،۱۹۶۲

۸-۷

۷۰۰-۸۰۰

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) 19680b

‏ميان:‏ صخره های ‏ميان،‏ جولای

!(۱۹۸۰

KRAMER)

‏ميان:‏ ‏ميان،‏ ‎۱۶‎کيلومتری جنوب دوآب،‏ K.H.Rechinger

19660b


متر،‏



.(۱۹۶۴

۱۲

۲۲۰۰-۲۳۰۰

۲۷۲۵

FRÖHLICH)



متر،‏

33°30’N

K.H.Rechinger 19777,

،64°24’E

.(۱۹۶۴ FRÖHLICH) 19785b


۱۸۰۰ ،34°25’N 63°05’E

متر،‏ .(۱۹۶۴ FRÖHLICH)K.H.Rechinger 19806

،33°41’N 62°14’E

۷۰

S.-W.Breckle ،۱۹۶۹ ۱۴ ۱۵۲۰

!(۱۹۸۰ KRAMER) 4446b, F1-767

۲۳۰۰-۲۸۰۰ ،34°36’N 68°56’E


O.H.Volk 1-27 ،۱۹۵۲ ۲ ۱۴۰۰

!(۱۹۸۰ KRAMER)

۱۸۰۰-۱۹۰۰ ،34°30’N 69°10’E

K.H.Rechinger 19698 ،۱۹۶۲ ۱۹

.(۲۰۰۲ GALLEGO ،۱۹۶۴ FRÖHLICH)

۷

۱۶۰۰

!(۱۹۸۰ KRAMER) W.Frey 1-2937 ۱۹۷۴

۱۸۱۰

KRAMER) A.Gilli M42 ،۱۹۵۰ ۲۱

!(۱۹۸۰

W.Frey 1- ،۱۹۷۴ ۱۲۲ ۱۲۵۰

!(۱۹۸۰ KRAMER) 2951

۲۵ ۱۷۵۰

!(۱۹۷۸ KRAMER) D.Dieterle 72b (M) ،۱۹۷۰

هرات:‏



کابل:‏ شيردرواز ‏ٔه کابل،‏

متر،‏ جون

کاپيسا:‏ اَلهسُوی،‏

کيلومتری جنوب هرات،‏


مِی متر،‏

و ديگران

متر،‏ احجار مادری،‏

کابل:‏ نزديک کابل،‏ تنگی سيدان نزديک گُلباغ،‏

متر،‏ اپريل

کنر:‏ پيچ،‏

سپتامبر متر،‏

پروان:‏ ‎۶‎کيلومتری جنوبغرب چاريکار،‏

متر،‏

متر،‏

سپتامبر

مارچ



S.-

،۱۹۶۹

!(۱۹۷۵

۶۰۰

۲۸

۷۰۰

KRAMER) W.Breckle 1609a, F1-346A

،36°38’N 67°42’E

S.-W.Breckle 1617a,

سمنگان:‏ تنگی ‏شرغان،‏

احجار آهکی،‏ ۲۹

متر،‏

مارچ ۱۹۶۹،

!(۱۹۷۵

KRAMER) F1-345

سمنگان:‏ کوتل ميرزا،‏ کوتل اَتبيلی بين پلخمری و

سمنگان،‏

KRAMER) P.Uotila 14938 (H)

،۱۹۷۲

!(۱۹۸۰

تخار:‏ در ‏ٔه لِزدِی نزديک فرخار،‏ ۱۹۲۰ متر،‏ ‏لای ديوار خشک

از صخره های خارا،‏ آگست

Mardon B2,

،۱۹۶۷

۱۰

!(۱۹۷۵ KRAMER)

۲۷۰۰-۲۳۰۰

خارا،‏ ۲۹ جون ۱۹۶۶،

!(۱۹۷۵

B4 p.pte.

تخار:‏ کَلَفگان،‏

متر،‏ بين صخره های سنگ

KRAMER) P. & P.Furse M124


Takhar: bei Taluqan, 1700 m, auf Erde, 19. Mai 1964

P. & P.Furse PF58 (KRAMER 1975).



Ecology and Life form: Forming dense tall turfs on dry,

exposed calcareous soils and rocks.

Main Characters: Similar to var. caninervis, but plants

much larger, to 7 cm tall, leaves narrowly oblong and

outer laminal cell-walls not thickened, in cross section

immersed.

تخار:‏ نزديک ‏لقان،‏ ۱۷۰۰ متر،‏ بروی زمين،‏ ۱۹ مِی ۱۹۶۴،

!(۱۹۷۵

،var. caninervis اما

KRAMER) P. & P.Furse PF58


‏معلوم.‏


‏ی خاکها و صخرههای برهن ‏ٔه آهکی.‏


گياهانِ‏ بمراتب بزرگتر،‏ ارتفاع ۷ سانتيمتر،‏ برگها ‏ريکاً‏ دراز

نما،‏ و ديوارهای سلولهای ورقهای بيرونی ضخيمنشده،‏ در

مقطع جاته در اندام ديگر.‏

۲۸۰۰-۷۰۰

Syntrichia handelii (Schiffn.) S.Agnew & Vondr., Feddes Repert. 86: 401. 1975

Syn. Tortula handellii Schiffn., Ann. Naturh. Mus. Wien 27: 485.

1913; T. intermedia (Brid.) De Not. subsp. handelii (Schiffn.) Wijk & Margad.,

Taxon 14: 198. 1965

مترادف:‏

Distribution:

Herat: 30 km W Herat, Ziaret-e Khwaja Koh-i,

c.34°25’N 61°55’E, 20 km NW von Herat,

1150 m, unter Brecchien-Felsblöcken, 14 März

1969, S.-W.Breckle 4460a, F1-189, det.

H.Kürschner!

Logar: bei Sarobi, Cymbopogon-Steppe, März-Juni

1971 O.H.Volk 71253, det. W.Frey &

H.Kürschner !



on calcareous soils and rocks.

Main Characters: Similar to S. caninervis, but laminal

cells very small (c. 7-10 µm wide), and costa dorsally

rough, with low, warty papillae.

۲۰

گسترش:‏

هرات:‏ ۳۰ کيلومتری غرب هرات،‏ زرتِ‏ خواجه کوه،‏

کيلومتری شمالغرب هرات،‏ حدود

متر،‏ زير برکسيا-صخرهها،‏ مارچ

،34°25’N 61°55’E

،۱۹۶۹

۱۴

۱۱۵۰

،S.- W.Breckle 4460a, F1-189 تشخيص:‏

!H.Kürschner

،Cymbopogon مارچ-جون

W.Frey &

لوگر:‏ نزديک سروبی،‏ دشتِ‏

،۱۹۷۱

،O.H.Volk 71253 تشخيص:‏

!H.Kürschner


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم کوه

و‏ طويل ‏ی خاکها و صخرههای آهکی.‏


ورقهای بسيار کوچک ‏(حدود عريض)؛ ميانرگبرگ در

سمت خلفی درشت،‏ پستانچههای پَستِ‏ ذَخمانند.‏

.S، caninervis اما سلولهای

µm ۱۰-۷

ی گرها


Syntrichia laevipila Brid., Muscol. Recent. Suppl.: 98. 1819

Syn. Barbula pagorum Milde, Bot. Zeit. 20: 459. 1862; S. laevipila Brid. var. meridionalis

(Schimp.) Wijk & Margad., Taxon 8: 75. 1959; S. laevipila var. laevipilaeformis (De Not.) J.J.Amann, Fl.

Mouss. Suisse 2: 117. 1918; S. laevipila var. pagorum (Milde) Mönk., Laubm. Eur. 309. 1927; S. pagorum

(Milde) J.J.Amann, Fl. Mouse Suisse 2: 117. 1918; Tortula laevipila (Brid.) Schwägr., Spec. Musc. Frond.

Suppl. 2: 66. 1823; T. laevipila var. meridionalis (Schimp.) Wijk & Margad., Taxon 8: 75. 1959; T.

laevipila var. propagulifera Lindb., Oefv. Finsk. Vet. Soc. Foerh. 21: 235. 1864; T. laevipilaeformis De

Not., Musci Ital. 1: 7, 39. 17. 1862; T. pagorum (Milde) De Not., Atti Reale Univ. Genova 1: 542. 1869

مترادف:‏

Distribution:

Kunar: zwischen Asmar und Barikot, 840 m, auf Olea

cuspidata, A.Gilli M68 (FRÖHLICH 1955, as Tortula

pagorum)



cushions on tree trunks.

Main Characters: Plants light or yellowish green, to 2 cm

tall, leaf-like gemmae at stem tips present, papillose;

leaves lingulate to broadly spathulate, constricted at

middle (violin-shaped), rounded to emarginate at apex,

unistratose; marginal border weak, yellowish; costa

excurrent in long, smooth or weak denticulate hyaline

hair-point; laminal cells papillose.

،Olea cuspidata

Tortula

۸۴۰


گسترش:‏




.(pagorum



و‏ اشکال متکائی ‏لای تن ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز روشن و‏ زردفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ ب مانند در انجامهای ساقهها حاضر،‏

پستانچهدار؛ برگها زنچهای قاشقی عريض،‏ تنگشده در

وسط ‏(وَيلُونیشکل)،‏ مُدَور دندانهدار در رأس،‏ يکلايهای؛

کنارههای حاشيهای ضعيف،‏ زردفام؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده به

يک نکت ‏ٔه طويل،‏ لشم،‏ ضعيف و دندانهدارِ‏ انجامی مويک؛

سلولهای ورقهای پستانچهدار.‏

۲

Gemma

Syntrichia princeps (De Not.) Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 39. 1859

Syn. Tortula princeps De Not., Mem. Reale Accad. Sci. Torino 40:

288. 1838

مترادف:‏

Distribution:

Kabul: Guldara, Seitental des Logartales, 34°25’N

69°16’E, 2050 m, auf Kalkfelsen, 1. Mai 1970

D.Dieterle 34/14 (M), det. H.Kürschner !

،34°25’N 69°16’E

،۱۹۷۰

۱

گسترش:‏

کابل:‏ گُلدره،‏ در ‏ٔه معاون دری لوگر،‏

متر،‏ ‏لای صخره های آهکی،‏

مِی

۸۴۰

!H.Kürschner تشخيص:‏ ،D.Dieterle 34/14 (M)


Afghanistan, sine loc., P. & P.Furse M50 p.pte.

(KRAMER 1980).


Ecology and Life form: Forming dense tall turfs on soils,

rocks and artificial walls.

Main Characters: Plants olive green to brownish, to 4

cm tall, gemmae absent; leaves long-ovate to

lingulate, broadest below middle, unistratose;

hyaline leaf base extensive; leaf margins recurved to

3/4 way up leaf; costa in cross section with hydroids;

hair-point present, denticulate; laminal cells

pluripapillose.

افغانستان:‏ بدون ذکر محل معين،‏ p.pte. .P & P.Furse M50

.(۱۹۸۰ KRAMER)



‏لای خاکها،‏ صخرهها و ديوارهای تعميرشده.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سبزِ‏ زيتونی قهوهایفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر،‏ Gemmaها غايب؛ برگها تخممرغی طويل زنچه

ای،‏ عريضترين در اپئينِ‏ وسط،‏ يکلايهای؛ قاعد ‏ٔه شفافِ‏ برگ

بسطفته؛ حاشيههای برگ پَسخميده ¾ برگ؛ ميانرگبرگ

۴

در مقطع حاوی دستههای انتقالی وسطی؛ نکتههای انجامی

مويکها حاضر،‏ دندانهدار؛ سلولهای ورقهای پستانچههای

چندين لايه.‏

Syntrichia ruralis (Hedw.) F.Weber & D.Mohr, Ind. Mus.Pl. Crypt.: 2. 1803

مترادف:‏ Syn. Tortula ruralis (Hedw.) P.Gaertn., E.Mey. & Scherb., Oekon. Fl. Wetterau 3: 91. 1802

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Jokham, Hazarat-y Sayet, 2850

m, 1 August 1974 W.Frey 74-23 (KRAMER 1980)!



8 June 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo 3938e




1971).

Kabul: Paghman, mountain above the village, 2600m

on dry rocks, 11 May 1962 I.C.Hedge & P.Wendelbo

3151e (HENDERSON & PRENTICE 1963).

Parwan: Shibar pass (KILBERTUS & BIZOT 1971).

Altitude: Recorded from 700-3100 m, but still somehow


Ecology and Life form: Forming lax tall turfs on

soils, rocks, rock ledges, artificial walls and base of

trees.

۱ ۲۸۵۰

!(۱۹۸۰

.(۱۹۷۱

،۱۹۶۲ ۸ ۷۵۰

گسترش:‏




KILBERTUS & BIZOT)

،۱۹۷۴


بلخ:‏ مزارشريف،‏ آق کوپورک،‏

جون متر،‏

HENDERSON & )

.(۱۹۷۱

KILBERTUS & BIZOT)

KILBERTUS & BIZOT)

I.C.Hedge & P.Wendelbo 3938e

.(۱۹۶۳ PRENTICE

۲۸۰۰

۲۹۰۰

.(۱۹۷۱

‏ميان:‏ ‏ميان

‏ميان:‏ ‏ميان

متر

متر

گابل:‏ پغمان،‏ کوههای ‏لاتر از قريه،‏ ۲۶۰۰ متر،‏ ‏لای صخره

های خشک،‏ ۱۱

می ۱۹۶۲،

I.C.Hedge & P.Wen-delbo

.(۱۹۶۳ HENDERSON & PRENTICE) 3151e

KILBERTUS & BIZOT)

.(۱۹۷۱



‏معلوم.‏


‏لای خاکها،‏ صخرهها،‏ تيغههای طبقاتِ‏ احجار،‏ ديوارهای

تعميرشده و قاعد ‏ٔه درختها.‏

۳۱۰۰-۷۰۰


Main Characters: Similar to S. princeps, but often larger

to 8 cm tall, with squarrose and recurved leaves when

moist and costa in cross section without hydroids.

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .S، princeps اما اکثراً‏ قامتِ‏ گياه

بلندتر از سانتيمتر،‏ برگهای خميده و پَسخميده در

‏زگی؛ ميانرگبرگ در مقطع فاقد هايدورئيدها.‏

۸

Syntrichia sinensis (Müll.Hal.) Ochyra, Fragm. Flor. Geobot. 37: 212. 1992

مترادف:‏ Ital. 13: 297. 1906 Syn. Tortula sinensis (Müll.Hal.) Broth., Nuov. Giorn. Bot.

Distribution:



Ecology and Life form: Forming compact cushions or

short turfs on soils and siliceous rocks.

Main Characters: Plants glaucous green, reddish at base,

to 1.5 cm tall; leaves lingulate, unbordered,

unistratose, apex rounded; costa excurrent into a

short, smooth, brownish arista or hair-point.

گسترش:‏



اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه متکاهای فشرده و‏ اپغنده

های کوه ‏لای خاکها و صخرههای سيليکاتی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبزِ‏ جلادار،‏ سرخفام در قاعده،‏

ارتفاع ۱،۵ سانتيمتر؛ برگها زنهای،‏ فاقد کناره،‏ يکلايه

ای؛ رأس مُدَور؛ ميانرگبرگ بيرونبرآمده بهيک سوزنکِ‏ کوه،‏

لشم و قهوهایفام و‏ بهيک نقط ‏ٔه انجامی مويک.‏

.(۱۹۷۱

KILBERTUS & BIZOT)


Syntrichia virescens (De Not.) Ochyra, Fragm. Flor. Geobot. 32: 212. 1992

Syn. S. ruralis (Hedw.) F.Weber & D.Mohr var. substereidosa (W.Kramer) R.H.Zander, Bull.

Buffalo Soc. Nat. Sci. 32: 325. 1993; Tortula pulvinata (Jur.) Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 683. 1888; T.

ruralis (Hedw.) P.Gaertn., E.Mey. & Schreb. subsp. ruralis var. substereidosa W.Kramer, Bryoph.Bibl. 21:

125. 1980; T. ruralis var. virescens De Not., Mem. Reale Accad. Sci. Torino 40: 290. 1836; T. virescens

(De Not.) De Not. subsp. virescens var. virescens, Mem. Reale Accad. Sci. Torino 40: 286. 1836

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Wakhan, Khandud-Tal, Lunkho-

Gruppe, 4370 m, auf Grauschiefer, 15. August

1968 E.Koblmüller (KRAMER 1980, as Tortula

rurali subsp. ruralis var. substereidosa) !

Bamyan: Band-i Amir, 2 nd lake from the S, 2780 m,

flooded area below the lake, on calcareous stone,

19 June 1972 P.Uotila 18662B (H) (KRAMER

1980, as Tortula ruralis subsp. ruralis var.

substereidosa) !

Kapisa: Alasoy, 1800 m, on bark of Juglans sp., 7

September 1974 W.Frey 74-99 (KRAMER 1980)!


Ecology and Life form: Forming short or tall turfs on

rocks, walls and tree trunks.


oblong-spathulate, constricted at middle (violinshaped),

unistratose, rounded or emarginate at apex;

leaf margins weakly revolute; hair-point hyaline; costa

in cross section without hydroids.

گسترش:‏

بدخشان:‏ واخان،‏ در ‏ٔه خاندُود،‏ گروپِ‏ لُونکوه،‏

‏لای شيستهای خاکستری،‏ آگست

۴۳۷۰

،۱۹۶۸ ۱۵

،۱۹۸۰ منحيثِ‏ Tortula

متر،‏

KRAMER) E.Koblmüller

!(rurali subsp. ruralis var. substereidosa

‏ميان:‏ بندِ‏ امير،‏ جهيل دومی از جنوب،‏ متر،‏ ساح ‏ٔه

زيرآبشده در اپئين جهيل،‏ ‏لای صخر ‏ٔه آهکی،‏

جون

منحيثِ‏

۱۹

،۱۹۸۰

۲۷۸۰

،۱۹۷۲

KRAMER) P.Uotila 18662 (H)

Tortula ruralis subsp. ruralis var.

!(substereidosa

کاپيسا:‏ اَله سُوی،‏ متر،‏ ‏لای تن ‏ٔه

سپتامبر

متر،‏ اما هنوز دقيقاً‏ ‏معلو.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوه و‏ دراز

‏لای صخرهها،‏ ديوارها و تن ‏ٔه درختها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبز ‏ريک،‏ ارتفاع سانتيمتر؛

برگها درازنما-قاشقی،‏ تنگشده در وسط ‏(وَيلُونیشکل)،‏

يکلايهای،‏ مُدَور و‏ دندانهدار در رأس،‏ حاشيههای برگ

ضعيفاً‏ ‏ب خورده؛ نکته های انجامی مويک ها شفاف؛

ميانرگبرگ در مقطع فاقد دسته های انتقالی مرکزی.‏

۷

!(۱۹۸۰

،Juglans sp.

KRAMER) ،W.Frey 74-99

۳

۱۸۰۰

،۱۹۷۴

ارتفاع:‏ ۴۴۰۰-۱۸۰۰

یين


Timmiella (De Not.) Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 590. 1888

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Limpr. Type: T. anomala (Bruch & Schimp.)

Timmiella anomala (Bruch & Schimp.) Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 592. 1888

Distribution:

Baghlan: Salang-Pass, Nseite (KILBERTUS & BIZOT 1971).


an einem Bewässerungskanal, 7. September 1974

W.Frey 74-73, 74-76 !

Kunar: unteres Pech-Tal zwischen Gusulak und

Kurder-Tal, 1200 m, Deutsche Hindukusch




Nuristan: Barg-e Matal, 35°42’N 71°20’E, 2100 m,

Granitfels, 8. September 1969 S.-W.Breckle, det.

H. Kürschner !





oblong-lanceolate bistratose (cross section), strongly

crisped when dry; leaf maregins dentate; laminal cells

quadrate, mamillose (bulging); capsule annulus

present; peristome teeth twisted.

گسترش:‏



خاک در يک کال آبياری،‏ ۷ سپتامبر ۱۹۷۴،

.(۱۹۷۱

W.Frey

KILBERTUS & BIZOT)

۲۰۰۰

‏ٔهکُنر،‏ ۱۲۰۰

۱۹۳۵

!74-73, 74-76

کُنَر:‏ بخش اپئ در ‏ٔه پيج بين گوزولَک و در


متر،‏

HERZOG)

۱۹۳۵

.(۱۹۳۸

۱۳۸۰

.(۱۹۳۸ HERZOG)

کُنَر:‏ وامه،‏



نورستان:‏ برَگِمَهتول،‏

سنگ خارا،‏ سپتامبر

تشخيص:‏



‏لای خاکها و صخرههای برهن ‏ٔه خشک آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک،‏ ارتفاع سانتيمتر؛

برگها درازنما-نيزهای،‏ دولايهای ‏(در مقطع)؛ شديداً‏ ‏لک

شده در خشکی؛ حاشيههای برگ دندانهدار؛ سلولهای ورقه

ای چهاروجهی،‏ پستانکدار ‏("آبلهمانند")؛ قاتِ‏ گردنِ‏ کپسول

حاضر؛ دندانههای پيريستوم ‏بخورده.‏

،S.-W.Breckle

۲

۲۱۰۰

،۱۹۶۹

،35°42’N 71°20’E

۸

!H.Kürschner

۳۱۰۰-۱۲۰۰


Distribution:

Timmiella barbuloides (Brid.) Mönk., Laubm. Eur.: 273. 1927


66°52’E, 700-800 m, K.H.Rechinger 19662

(FRÖHLICH 1964)

Farah: 35 km W Anardarrah, Schluchttal, 32°43’N

61°35’E, 850-900 m, unter Felsen, 12.März 1969



m, Kalkfels, 18 März 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2300 m, auf Fels

im Quercus baloot Offenwald, 7. September 1974

W.Frey 74-86 !


Expedition 1935 (HERZOG 1938, as T.

subintegra, cf. TOWNSEND 1993)

Laghman: 3 km N Alingar, 34°51’N 70°21’E, 1000

m, Felswand, 07. April 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !




Main Characters: Very similar to T. anomala, but capsule

annulus absent and peristome teeth straight. Nearly

indistinguishible from T. anomala without sporophytes.

،36°05’N 66°52’E


گسترش:‏

بلخ:‏ مزار شريف،‏ ‏تر از آق کُپرُک،‏

۷۰۰-۸۰۰ متر،‏

.(۱۹۶۴


متر،‏ زير صخرهها،‏ مارچ

،32°43’N 61°35’E

S.- ،۱۹۶۹ ۱۲

۸۵۰-۹۰۰


۱۴۰۰

،32°31‘64°46’E

،S.-W.Breckle

۲۳۰۰

،۱۹۶۹



تشخيص:‏


صخره در يک جنگل ‏زِ‏

متر،‏ ‏ی

۷ سپتامبر

،Quercus baloot

۱۸

!H.Kürschner

!W.Frey 74-86 ،۱۹۷۴

۱۳۸۰

۱۹۳۸، منحيث

.(۱۹۹۳

کُنَر:‏ وامه،‏


به اساس

۱۹۳۵

۱۰۰۰

،T. subintegra

،34°51’N 70°21’E

،S.-W.Breckle ،۱۹۶۹

۷

!H.Kürschner

HERZOG)

TOWNSEND

لغمان:‏ ‎۳‎کيلومتری شمال الينگار،‏

متر،‏ ديوار صخرهای،‏ اپريل

تشخيص:‏



‏ی خاکها و صخرههای برهن ‏ٔه آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ بسيار مشابه به .T، anomala اما قاتِ‏ گردنِ‏

کپسول غايب و دندانههای پيريستوم راست.‏ بدون اِسپوروفايت

ها قريباً‏ غيرقابلتفريق از .T. anomala

۲۳۰۰-۷۰۰

Tortella (Lindb.) Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 520. 1888

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Jenn. Type: T. caespitosa (Schwaegr.) Limpr. T. humilis (Hedw.)

Distribution:

Tortella fragilis (Drumm.) Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 606. 1888





on damp acidic rocks and soils.

،۱۹۷۴

۴

۴۴۰۰

گسترش:‏



!W.Frey 74-33


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای متراکم کوه

و‏ طويل ‏ی خاکها و صخرههای نمناکِ‏ اسيدی.‏


Main Characters: Plants yellowish green to green, to 2.5

cm tall; leaves rigid, straight or slightly curved when

dry, tomentose below; leaves narrowly lanceolate, 2-

3-stratose (cross section), transition to basal hyaline

cells abrupt; leaf apex long, very fragile; leaf margins

plane or incurved above.

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبزِ‏ زردفام سبز،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها سِ‏ فت،‏ راست و‏ قدری خميده در خشکی،‏

پوششِ‏ نمد مانند در اپئين؛ برگها ‏ريکاً‏ نيزهای،‏ ‎۳-۲‎لايه

ای ‏(در مقطع)،‏ به تندی گذار به سلولهای شفافِ‏ قاعده

ای؛ رأس برگها طويل،‏ بسيار شکنند؛ حاشيههای برگ

مسطح و‏ خميده به ‏لا.‏

۲،۵

Distribution:

Tortella inflexa (Bruch) Broth., Nat. Pflanzenfam. 1: 397. 1902


14 March 1969 S.-W.Breckle, det. H.Kürschner

!



calcareous rocks.

Main Characters: Plants small, bright green, to 0.7 cm

tall; leaves linear-lanceolate, strongly curled when

dry; leaf apex hooked, cucullate; transition to basal

hyaline cells gradual.

گسترش:‏

هرات:‏ کيلومتری جنوب هرات،‏


تشخيص:‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سست و کوه

‏لای صخرههای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ روشن،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگ ها خطی-نيزه ای،‏ شديداً‏ چنگچنگی در

خشکی؛ رأس برگها چنگکدار،‏ کلاهکمانند؛ گذار به

سلولهای شفاف قاعدهای تدريجی.‏

،34°00’N 62°13’E


۰،۷

،۱۹۶۹

۱۴

!H.Kürschner

Tortella tortuosa (Hedw.) Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 604. 1888

۴۵

۱۴۴۰

Distribution:

Laghman: Alingar-Seitental, 6 km W Nangaresh,

34°58’N 70°19’E, 2400 m, Fels, 9. April 1969 S.-

W.Breckle s.n., det. H.Kürschner !


گسترش:‏

لغمان:‏ معاونِ‏ در ‏ٔه الينگار،‏ کيلومتری غرب نَنگارش،‏

متر،‏ صخره،‏ ۹

تشخيص:‏


اپريل ۱۹۶۹،

!H.Kürschner

۶

۲۴۰۰ ،34°58’N 70°19’E

،S.-W.Breckle s.n.


Ecology and Life form: Forming tall turfs or cushions

on calcareous rocks.

Main Characters: Plants robust, yellowish to green, to 8

cm tall, tomentose below; leaves linear-lanceolate,

strongly curled and crisped when dry, flexuose and

undulate, longly tapering, transition to basal hyaline

cells abrupt; costa excurrent in apiculus.

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای طويل و‏

اشکال متکائی ‏ی صخرههای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ سفت و قوی،‏ سبز زردفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ پوشش نمدی در اپئين؛ برگها خطی-نيزهای،‏

شديداً‏ چنگچنگی ‏لک در خشکی،‏ مارپيچی و موجدار،‏

طويلاً‏ نوکتيز؛ به تُندیگذار به سلولهای شفاف قاعدهای؛

ميانرگبرگ بيرونبرآمده به يک نوک کوه و تيز.‏

۸

Tortula Hedw., Spec. Musc. Frond.: 122. 1801

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Hedw. Type: T. subulata

Tortula atrovirens (Sm.) Lindb., Oefv. Foerh. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. 21: 236. 1864

مترادف:‏ Amer. 1: 224. 1939 Syn. Desmatodon convolutus (Brid.) Grout, Moss Fl. N.

Distribution:


(FRÖHLICH 1955).


Ecology and Life form: Forming short turfs or solitary

plants on soils, walls and exposed rocks.


lanceolate, concave, spirally twisted around stem when

dry; leaf margins strongly revolute; costa conspicuously

broadened in upper part, excurrent in mucro; cells on

ventral surface of costa swollen, enlarged. Similar to T.

muralis subsp. obtusifolia, but mainly in the xeric

lowlands and montane belt.


گسترش:‏

کابل:‏ غرب شيردروازه،‏ ۱۸۰۰

.(۱۹۵۵


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوه و‏ تک

گياهان ‏ی خاکها،‏ ديوارها و صخرههای برهنه.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع ۰،۲ سانتيمتر؛

برگها نيزهای،‏ مقعر،‏ پيچ خورد ‏ٔه مانندفنر به دورِ‏ ساقه در

خشکی؛ حاشيههای برگ شديداً‏ پَسخميده؛ ميانرگبرگ واضحاً‏

هپنشده در بخش فوقانی،‏ بيرونبرآمده بهيک نوکِ‏ تيز؛ سلول

های سطح بطنیِ‏ ميانرگبرگ متورم،‏ بزرگشده.‏ مشابه به

،muralis subsp. obtusifolia اما عمدً‏ از مناطق کمارتفاع و

کمربندِ‏ مونتانِ‏ کوهها.‏

T.


Tortula cernua (Huebener) Lindb., Musci Scand. 20. 1879

مترادف:‏

Syn. Desmatodon cernuus (Huebener) Bruch & Schimp., Bryol. Eur.

2: 58. 1843

Distribution:


1971, as Desmatodon cernuus)



calcareous soils.

Main Characters: Plants small, bright green, to 0.2 cm

tall; leaves erect, twisted when dry, lanceolate or

spathulate; leaf margins bordered, recurved,

denticulate above; costa stout, not broadened in upper

part, excurrent to cuspidate point; laminal cells slightly

papillose or smooth; capsule pendulous.

گسترش:‏


منحيثِ‏



‏ی خاکهای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ روشن،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها ايستاده،‏ ‏بخورده در خشکی،‏ نيزهای و‏

قاشقی؛ حاشيههای برگ کنارهدار،‏ پَسخميده،‏ دندانهدار در

‏؛ ميانرگبرگ قوی،‏ هپننشده در بخش فوقانی،‏ بيرونبرآمده

بهيک نکته؛ سلولهای ورقهای قدری پستانچهدار و‏ لشم؛

کپسول نوسانی.‏

،۱۹۷۱

۰،۲

۲۹۰۰

KILBERTUS & BIZOT)

.(Desmatodon cernuus

Distribution:

Tortula cuneifolia (Dicks.) Turner, Muscol. Hibern. Spic.: 51. 1804

Kandahar: 55 km W Kandahar, 31°41‘N 64°53’E,

900 m, Felsrippen in der Halbwüste, 9. März 1969

S.-W.Breckle s.n, det. H.Kürschner !



solitary plants on soils and in rock crevices.

Main Characters: Plants small, green, to 0.5 cm tall;

leaves obovate, short, curved when dry; leaf margins

plane, not bordered; costa not broadened in upper

part, excurrent in yellowish arista or hyaline hairpoint;

laminal cells smooth, pellucid.

گسترش:‏

قندهار:‏ ۵۵ کيلومتری غرب قندهار،‏

متر،‏ تيغههای طبقاتِ‏ احجار در نيمهصحرا،‏ مارچ

تشخيص:‏


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوه و‏ تک

گياهان ‏ی خاکها و در درزهای سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ کوچک،‏ سبز،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها تخممرغی وارونه،‏ کوه،‏ خميده در خشکی،‏

حاشيههای برگ مسطح و فاقد کناره؛ ميانرگبرگ هپننشده در

بخش فوقانی،‏ بيرونبرآمده بهيک بُرسک و‏ نکت ‏ٔه جلاداِر

مويک؛ سلولهای ورقهای لشم،‏ پشمآلود.‏

۹۰۰

۹

۰،۵

،31°41’N 64°53’E

!H.Kürschner

،S.-W.Breckle s. n.

،۱۹۶۹


Tortula inermis (Brid.) Mont., Arch. Bot. 1: 136. 1832

Syn. Syntrichia inermis (Brid.) Bruch, Musc. Germ. 335. 1833; S. subulata (Hedw.) F.Weber &

D.Mohr var. inermis Brid., Bryol. Univ. 1: 581. 1826

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Sarisang, 2200 m, Urgestein, 15 August

1972 W.Frey 72-59, det. W.Kramer !


m, Felsspalten, 29. Juli 1974 W.Frey & W.Probst

74-10, det. W.Kramer !

Baghlan: 13 km W of Khenjan, steep N facing gravel

slope, 920 m, at shadow under a boulder, 13 May

1972 P.Uotila 16657c (H), det. W.Kramer !

Baghlan: Salang-Pass, Nord-Seite, Juli 1969

(KILBERTUS & BIZOT 1971).

Baghlan: 10 km N of Doshi, on the road from

Khenjan to Pul-e Khumri, 800 m, N-facing slope

with rock outcrops, 13 May 1972 P.Uotila

16645A (H), det. W.Kramer !

Bamyan: Bamiyan, 16 km S Doab, 1600 m,

K.H.Rechinger 19687a, 19687b (FRÖHLICH 1964).

Farah: 100 km E Shindand, S Shersad, 33°38’N

63°00’E, 2200 m, Kalkfels, 16. März 1969 S.-

W.Breckle 4483a, F1-279 (KRAMER 1975) !

Farah: 35 km W Anardarrah, 32°43’N 61°35’E, 850-

900 m, Schluchttal, 12. März 1969 S.-W.Breckle

4421a, F1-215 (KRAMER 1975) !


63°00’E, 1880 m, Mergelfelsen, 16. März 1969

S.-W.Breckle 4481a, F1-195 (KRAMER 1975) !

Helmand: 80 km N Girishk, 10 km S Baghran,

c.33°00’N 65°05’E, 1750 m, 19. März 1969

S.-W.Breckle 4578a, F1-263 (KRAMER

1975)!

۱۵

۲۲۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ سَرسنگ،‏

متر،‏ احجار مادری،‏

آگست

!W.Kramer تشخيص:‏ ،W.Frey 72-59

،۱۹۷۲

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،‏ در ‏ٔه متر،‏ درز سنگ،‏

جولای

تشخيص:‏

بغلان:‏ ۱۳ کيلومتری غرب خنجان،‏ دامن ‏ٔه سنگريزهای رُوبه

شمال،‏ متر،‏ در سايه زير يک جغله سنگ،‏ مِی

تشخيص:‏

بغلان:‏ سمتِ‏ شمال کوتل سالنگ،‏ جولای

يوخام،‏ ۱۹۵۰

،W.Frey & W.Probst 74-10

۱۳

!W.Kramer

،۱۹۷۴

!W.Kramer

،P.Uotila 16657c (H)

۲۹

۹۲۰

،۱۹۷۲

۱۹۶۹


بغلان:‏ ۱۰ کيلومتری شمال دوشی در سرکِ‏ خنجان-پلخمری،‏

متر،‏ تيغههای طبقات احجار در يک دامن ‏ٔه رُوبه

(H) ،P.Uotila 16645a تشخيص:‏

۸۰۰

شمال،‏ ۱۳ مِی ۱۹۷۲،

!W.Kramer

‏ميان:‏ ‏ميان،‏ ‎۱۶‎کيلومتری جنوب دوآب،‏ K.H.Rechinger

19687a, 19678b

فراه:‏ ‎۱۰۰‎کيلومتری شرقِ‏ شيندند،‏ جنوب شيرزاد،‏



33°38’N

،۱۹۶۹ ۱۶

۲۲۰۰ ،63°00’E

!(۱۹۷۵ KRAMER) S.-W.Breckle 4483a, F1-279

۸۵۰-

فراه:‏ ‎۳۵‎کيلومتری غرب اردره،‏

متر،‏ تنگنا،‏ مارچ

،32°43’N 61°35’E

S.-W.Breckle ،۱۹۶۹ ۱۲ ۹۰۰

!(۱۹۷۵ KRAMER) 4421a, F1-215

فراه:‏ ۱۰۰ کيلومتری شرقِ‏ شيندند،‏ جنوب شيرزاد،‏

متر،‏ صخرههای مارلی،‏ ۱۶

33°38’N

مارچ ۱۹۶۹،

۱۸۸۰ ،63°00’E

!(۱۹۷۵ KRAMER) S.- W.Breckle 4481a, F1-195

هلمند:‏ ۸۰ کيلومتری شمال گرشک،‏ ۱۰ کيلومتری جنوب

متر،‏ احجار

بَغران،‏ حدود

۱۷۵۰

،33°00’N 65°05’E

آهکی،‏ ۱۹ مارچ F1-263 ،۱۹۶۹ S.-W.Breckle 4578a,

!(۱۹۷۵ KRAMER)



m, Kalkfels, 19. März 1969 S.-W.Breckle 4580a,

F 1-194, 1-437 (KRAMER 1975) !


32°48’N 64°50’E, 18. März 1969 S.-W.Breckle

4590a, F1-213 (KRAMER 1975) !


Fels, 14. März 1969 S.-W.Breckle 4451b, F1-209

(KRAMER 1975) !


Fels, 14. März 1969 S.-W.Breckle 4446a, F 1-

212 (KRAMER 1975) !

Herat: Ziarat-i Khwaja-i Koh, 20 km NW Herat,

c.34°25’N 61°55’E, 1150 m, Brecchien-

Felsblöcke, 14. März 1969 S.-W.Breckle 4460b

F1-189A (KRAMER 1975) !

Kabul: Paghmantal über Kabul, 34°36’N 68°56’E,

2300-2800 m, K.H.Rechinger 19701

(FRÖHLICH 1964).

Kabul: W Sher Darwasah, 1840 m, auf Erde, 3. März

1950 A.Gilli M33b (FRÖHLICH 1955).

Kabul: Paghman, mountain above the village, 2600

m, on dry rocks, 11 May 1962 I.C.Hedge &

P.Wendelbo 3151d (HENDERSON & PRENTICE

1963).

Kabul: Paghman, in valley above village, 2800 m,

crevices of rocks, 21 June 1962 I.C.Hedge &


1963).



Laghman: 6 km E Nangaresh, 34°57’N 70°19’E, 2000

m, Felsmauern, 9. April 1969 S.-W.Breckle

1717a, F1-769 (KRAMER 1975) !

Paktya: 4 km N Rabat, an der Straße nach Zambar,

33°42’30”N 69°47’30“E, 1880 m, Erdbuckel im

Cedrus Wald, April-Juli 1970 M.Steiner Iter

Afghanicum 80 p.p. (herb. M.Steiner), det.

W.Frey & H.Kürschner !

Panshir: Panjir, Schlucht oberhalb Gulbahar, 1650m,

29. März 1970 D.Dieterle 51b (M), det.

W.Kramer !

Panshir: Panjshir valley, Darrah Rastagal, 2750 m, side

of stream in birch wood, 19 July 1962 I.C.Hedge

& P.Wendelbo 5261b (HENDERSON & PRENTICE

1963).

Parwan: Top Darrah, 6 km SW Charikar, 1750 m, 25.

März 1970 D.Dieterle 73b, 75b (M), det.

W.Kramer !

هلمند:‏ ‎۶۰‎کيلومتری شمال گرشک،‏ ۱۴۰۰


،32°31‘64°46’E

S.-W.Breckle ،۱۹۶۹ ۱۹

KRAMER) 4580a, F1-194, 1-437

!(۱۹۷۵

هلمند:‏ ۹۰ کيلومتری شمال گرشک،‏ ۳۵ کيلومتری شمال موسی

مارچ

قلعه،‏

S.-

،۱۹۶۹

۱۸

،32°48’N 64°50’E

!(۱۹۷۵ KRAMER) W.Breckle 4590a, F1-213

۴۵

۱۴۴۰

هرات:‏


متر،‏ صخرهها،‏ ۱۴

،34°00’N 62°13’E

مارچ ،۱۹۶۹ S.-W.Breckle

!(۱۹۷۵ KRAMER) 4451b, F1-209

۷۰

۱۵۲۰

هرات:‏



،33°47’N 62°14’E

S.-W.Breckle ،۱۹۶۹ ۱۴

!(۱۹۷۵ KRAMER) 4446a, F 1-212


متر،‏ برکسيا-سنگها،‏

حدودِ‏

مارچ

۱۱۵۰

،34,25°N 61,55°E

S.-W.Breckle 4460b F1-189A ،۱۹۶۹ ۱۴

!(۱۹۷۵ KRAMER)

۲۳۰۰- ،34°36’N 68°56’E


۳

کابل:‏ در ‏ٔه پغمان ‏لاتر از کابل،‏

متر،‏

۱۸۴۰

۲۸۰۰

.(۱۹۶۴



مارچ

.(۱۹۵۵

۲۶۰۰

،۱۹۶۲

FRÖHLICH) A.Gilli M33b

،۱۹۵۰

کابل:‏ پغمان،‏ کوههای ‏لاتر از قريه،‏

صخرههای خشک،‏ مِی


۱۱

I.C.Hedge &


۲۸۰۰

،۱۹۶۲

P.Wendelbo 3151d

.(۱۹۶۳

کابل:‏ پغمان،‏ در دره ‏لاتر از قريه،‏

سنگ ها،‏ جون

متر،‏ درز

۲۱

I.C.Hedge &

HENDERSON & PRENTICE) P.Wendelbo 4424a

۲۱۵۰

.(۱۹۶۳


سنگ،‏ سپتامبر

لغمان:‏ ۶ کيلومتری شرق نَنگارش،‏

متر،‏ ديوار صخرهای،‏ اپريل

متر،‏ درز

،۱۹۷۴

!W.Frey 74-91

۲۰۰۰ ،34°57’N 70°19’E

S.-W.Breckle ،۱۹۶۹ ۹

KRAMER) 1717a, F1-769

!(۱۹۷۵

پکتيا:‏ ۴ کيلومتری شمال ر،‏ لبِ‏ سرک به سمتِ‏ زَمبرَ‏ ،

N”30’33°42، E“30’69°47 کُوتِ‏ خاک در يک جنگل

،۱۹۷۰

۷

،Cedrus اپريل-جولای

M.Steiner Iter

M.Steiner) ،Afghanicum 80 p.p. (herb. تشخيص:‏


پنجشير:‏ پنجشير،‏ در ‏ٔه تنگ ‏لاتر از گلبهار،‏ ۱۶۵۰

مارچ

متر،‏‎۲۹‎

(M) ،D.Dieterle 51b تشخيص:‏

۲۷۵۰

،۱۹۶۲

،۱۹۷۰

!W.Kramer

پنجشير:‏ درهٔ‏ پنجشير،‏ در ‏ٔه رَسته گَل،‏

يک جنگل جولای

متر،‏ لبِ‏ در‏ در

C.Hedge &


۱۷۵۰

۱۹

،Fagus

P.Wendelbo 5261b

(۱۹۶۳

پروان:‏ توپدره،‏ ‎۶‎کيلومتری جنوبغرب چاريکار،‏

مارچ

متر،‏

(M) ،D.Dieterle 73b, 75b تشخيص:‏

،۱۹۷۰

۲۵

!W.KRAMER


Parwan: unteres Ghorband-Tal, 6 km W Totundaray

Ulya, 1600 m, 25.März 1970 D.Dieterle 76b/1,

77b (M), det. W.Kramer !



700 m, Kalkfelsen, 28. März 1969 S.-W.Breckle

1608a F1-280 (KRAMER 1975) !

Altitude: Recorded from 700-3000 m, rather suffi-ciently

documented.

Ecology and Life form: Forming compact short or

tall turfs on dry, exposed rocky soils and in rock

crevices.


lingulate to spathulate; leaf margins recurved from

base to apex; costa not broadened in upper part; leaf

apex rounded to acute.

پروان:‏ اپئين در ‏ٔه گلبهار،‏ ۶ کيلومتری غرب تُوتُومدر ‏ٔه عليا،‏


تشخيص:‏




D.Dieterle 76b/1, 77b

S.-

.(۱۹۷۱

،۱۹۶۹

!(۱۹۷۵

۲

،۱۹۷۰

۲۵

!W.KRAMER

KILBERTUS & BIZOT)

۲۸

۱۶۰۰

،(M)

۷۰۰

KRAMER) W.Breckle 1608a F1-280

ارتفاع:‏ جمعآوری بين متر.‏ اين ارتفاع قسماً‏ خوب

اندازه شده.‏

اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای فشرد ‏ٔهکوه

و‏ طويل ‏ی خاکهای خشک و برهن ‏ٔه سنگدرا و در درز

های سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ريک،‏ ارتفاع سانتيمتر؛

برگها زنچهای قاشقی؛ حاشيههای برگ پَسخميده در

قاعده رأس؛ ميانرگبرگ هپننشده در بخش فوقانی؛ رأس برگ

مُدور نوکتيز.‏

۳۰۰۰-۷۰۰

Tortula laureri (Schultz) Lindb., Öfvers. Förh. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. 21: 243. 1864

مترادف:‏ Eur. 2: 59. 1843 Syn. Desmatodon laureri (Schultz) Bruch & Schimp., Bryol.

Distribution:




Ecology and Life form: Forming compact short or tall

turfs on soils and rocks.

Main Characters: Very similar to T. cernua, but laminal

cells distinctly papillose and capsule cernuous or

horizontal.

۲۹۰۰

!(۱۹۶۴

گسترش:‏


،34°23’N 63°17’E متر،‏




و‏ طويل ‏ی خاکها و صخرهها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ خيلی مشابه به

های ورقهای واضحاً‏ پستانچهدار و کپسول سراپئين

و‏ افقی.‏

،T. cernua سلول


Tortula mucronifolia Schwägr., Spec. Musc. Frond. Suppl. 1: 136. 1811

مترادف:‏ Musc.: 97. 1819 Syn. Syntrichia mucronifolia (Schwägr.) Brid., Mant.

Distribution:

Badakshan: Sar-i Sang, Kokca, 2200 m, an Felsen, 15.

August 1972 W.Frey 72-59, det. W.Kramer!

Panshir: Panjir-Tal, Darrah Rastagal, 2750 m

(KRAMER 1975)

Nuristan: 2 km E Barg-i Matol, 35°40’N 71°23’E,

2200 m, Fels, 12. August 1967 S.-W.Breckle

A746, det. W.Kramer !


Ecology and Life form: Forming compact short turfs on

calcareous soils and in rock crevices.


lingulate or spathulate, bordered by narrow cells; leaf

apex acute; leaf margins plane; costa not broadened in

upper part; laminal cells 18-28 µm wide, smooth,

pellucid.

گسترش:‏

بدخشان:‏ سَرِسنگ،‏ کوکچه،‏

۱۵

۲۲۰۰

آگست 72-59 ،۱۹۷۲ ،W.Frey تشخيص:‏ !W.KRAMER

KRAMER) ۲۷۵۰

!(۱۹۷۵

۲۲۰۰ ،35°40’N 71°23’E

،S.-W.Breckle 746a ،۱۹۶۷ ۱۲

پنجشير:‏ در ‏ٔه پنجشير،‏ در ‏ٔه رسته گَل،‏


آگست

متر،‏ بروی سنگ،‏

متر


تشخيص:‏

!W.KRAMER



‏ی خاکهای آهکی و در درز سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سبزِ‏ ‏ر،‏ ارتفاع سانتيمتر؛

برگها زنچهای و‏ قاشقی؛ محاطشده سلولهای ‏ر؛

رأس برگ نُوکتيز؛ حاشيههای برگ مسطح؛ ميانرگبرگ هپن

نشده در بخش فوقانی؛ عرض سلولهای ورقهای ۲۸-۱۸ ،µm

لشم،‏ بدن نما.‏

۱

۲۸۰۰-۲۲۰۰


Tortula muralis Hedw., Spec. Musc. Frond.: 123. 1801

subsp. muralis

Incl. T. muralis var. incana (Bruch & Schimp.) Wilson, Bryol. Brit. 130. 1855, and T. muralis

var. rupestris A.Chev., Fl. Gén. Env. Paris 2: 55. 1827

بشمول:‏

زيرگونه:‏

Distribution:

Balkh: Aq Kupruk, 36°05’N 66°52’E, 700-800 m,


Kabul: Sher Darwasah Kette bei Kabul, 1810 m,


Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, 2000 m, Bewässerungskanal,



(KITAGAWA 1964).


Ecology and Life form: Forming compact short turfs or

cushions on calcareous rocks and walls.

Main Characters: Plants small, greyish green, to 1 cm

tall; leaves lingulate to lingulate-spathulate, twisted

when dry, apex obtuse or rounded; costa stout, usually

excurrent in long, smooth hyaline hair-point, not

broadened in upper part, but often with 1 row of

swollen, enlarged cells; laminal cells densely papillose.

A very polymorphic species.

گسترش:‏

بلخ:‏ آق کوپروک،‏

۷۰۰-۸۰۰،36°05’N 66°52’E متر،‏


۱۸۱۰


۲۰۰۰

!W.Frey 74-72 ،۱۹۷۴ ۷

،۱۹۵۵ ۱


۲۰۰۰-۷۰۰

متر،‏

کابل:‏ کو ‏ٔه شيردروازه در کابل،‏ A.Gilli M35


آبياری،‏ سپتامبر

نورستان:‏ پَه وَته،‏ آگستِ‏

متر،‏ کال

S.Kitamura SK28


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای فشرد ‏ٔهکوه و‏

متکاها ‏لای خاکهای آهکی،‏ صخرهها و ديوارها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ خاکستریفام،‏ ارتفاع

۱ سانتيمتر؛ برگها زنچهای زنچهای-قاشقی،‏ ‏بخورده

در خشکی؛ رأس برگ نوکتيز و‏ مُدور؛ ميانرگبرگ قوی،‏

معمولاً‏ بيرونبرآمده به نکتههای طويل و جلادار مويک،‏ هپن

نشده در بخش فوقانی،‏ اما اکثراً‏ يک رده از سلول های متورِم

بزرگشده؛ سلولهای ورقهای نزديکاً‏ پستانچهدار.‏ يک گون ‏ٔه

خيلی چندريخت.‏


زيرگونه:‏

مترداف:‏

subsp. obtusifolia (Schwägr.) Culm., Rev. Bryol. 48: 22. 1921

Syn. Desmatodon obtusifolius (Schwägr.) Schimp., Syn. Musc. Eur.

158. 1860; T. obtusifolia (Schwägr.) Mathieu, Fl. Gen. Belgique, Bryoph.: 48.

1853

Distribution:

Badakshan: Wakhan, Khandud-Tal, 4370 m,

Grauschiefer, 15. August 1968 E.Koblmüller, det.

H.Kürschner as Desmatodon obtusifolius !


Ecology and Life form: Forming compact short turfs or

cushions on calcareous rocks.

Main Characters: Similar to subsp. muralis, but leaves

acute, with a short mucro and somewhat broadened

costa in upper part, with 1 row of swollen, enlarged

cells. A species of high alpine habitats.

۱۵

٤٣٧٠

گسترش:‏


متر،‏

آگست‎۱۹۶۸‎‏،‏

،H.Kürschner منحيث

اپغندههای فشرد

‏ٔهکوه

،subsp. muralis اما برگها

،E.Koblmüller تشخيص:‏

!Desmatodon obtusifolius


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه

و‏ متکاها ‏ی صخرههای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به زيرگون ‏ٔه

نوکتيز،‏ انجام تيز وميانرگبرگِ‏ قدری هپنشده در بخش فوقانی،‏

يک رَده از سلولهای متورم و بزرگشده.‏ يک گونه از

زيستگاههای آلپاينِ‏ فوقانی.‏

Tortula subulata Hedw., Spec. Musc. Frond.: 122. 1801

var. subinermis (Bruch & Schimp.) Wilson, Bryol. Britt.: 132. 1855

Syn. Syntrichia subulata (Hedw.) F.Weber & D.Mohr var. subinermis (Bruch & Schimp.)

J.J.Amann, Fl. Mouss. Suisse 2: 114. 1918

مترادف:‏

واريته:‏

Distribution:



Nuristan: Atershuker, 2270 m, Deutsche Hindukusch




calcareous soils, slopes and rock ledges.

۱۹۳۵

١٣٨٠

گسترش:‏

کنر:‏ وامه،‏


.(۱۹۳۸ HERZOG)

۲۲۷۰

.(۱۹۳۸ HERZOG) ۱۹۳۵

۲۳۰۰-۱۳۰۰

نورستان:‏ آترشوکر،‏




‏ی خاکهای آهکی،‏ دامنهها و تيغههای صخرهها.‏


Main Characters: Plants similar to T. mucronifolia, but

laminal cells 13-20 µm wide and papillose.

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ مشابه به .T، mucronifolia اما عرض

سلولهای ورقهای و پستانچهدار.‏

µm ۲۰-۱۳

Distribution:

Tortula subtranscaspica J.Fröhl., Mitt. Thüring. Bot. Ges. 1: 63. 1955

Kabul: Sher Darwasah, 1820 m, A.Gilli M17

(FRÖHLICH 1955, holotype).

Samangan: Sayad, 15 km S Tashkurgan, 36°35’N

67°46’E, 700 m, Kalkfelsen, 28. März 1969 S.-

W.Breckle, det. W.Kramer !



soils.

Main Characters: Similar to T. cuneifolia, but leaf

margins revolute.


،36°35’N 67°46’E

S.-

،۱۹۶۹

گسترش:‏

کابل:‏ شيردروازه،‏

۱۸۲۰

۱۹۵۵، هولوي).‏

سمنگان:‏ صياد،‏ ۱۵ کيلومتری ‏شقرغان،‏


۲۸

۷۰۰

!W.Kramer تشخيص:‏ ،W.Breckle


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای فشرده و کوه

‏ی خاکها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به .T، cuneifolia اما حاشيههای سلول

ها پَسخميده.‏

۱۸۰۰-۷۰۰

Tortula systylia (Schimp.) Lindb., Musc. Scand. 20. 1879

مترادف:‏ Syn.: Desmatodon systylius Schimp., Flora 28: 145. 1845

Distribution:

Panshir: Nebenfluß des Porandé, 2800 m, A.Gilli

M95 (FRÖHLICH 1955)


Ecology and Life form: Forming compact, bud-like

short turfs on soils.

Main Characters: Similar to T. cernu and T. laureri,

but leaves not bordered, long-awned by excurrent

costa and laminal cells smooth.

متر،‏

A.Gilli M95

.T، laureri اما برگ

۲۸۰۰

T. cernua و

گسترش:‏

پنجشير:‏ دری معاون در ‏ٔه پُرَندِه،‏

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای فشرده و پُندک

مانند ‏ی خاکها.‏


ها فاقدِ‏ کناره،‏ سُوغههای طويل،‏ ميانرگبرگِ‏ بيرون برآمده و

سلولهای ورقهای لشم.‏


Weissia Hedw., Spec. Musc. Frond.: 64. 1801

Type: W. controversa Hedw.

مترادف:‏ Syn. Hymenostomum R.Br., Trans. Linn. Soc. London 12: 572. 1819


Weissia condensa (Voit) Lindb., Oefv. Foerh. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. 21: 230. 1863

Syn. Hymenostomum tortile (Schwägr.) Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 1: 56. 1846; W. tortilis

(Schwägr.) Müll.Hal., Syn. 1: 661. 1849

مترادف:‏

Distribution:

Kabul: 10 km W Sarobi, 34°35’N 69°38’E, 1200 m,

Kalkfelsspalten, 18. April 1969 S.-W.Breckle

1752a, det. H.Kürschner !

Kabul: Tangh-i Gharu (BIZOT 1962).


Ecology and Life form: Forming loose, readily

disintegrating short turfs on dry, calcareous soils, rocks

and stony banks.

Main Characters: Plants small, yellowish green, to 1.5

cm tall; leaves narrowly lanceolate, crisped when dry,

apex acute and mucronate; leaf base not sheathing; leaf

margins strongly involute above, plane below; costa

strong, glossy at back; laminal cells papillose;

peristome absent.

گسترش:‏

کابل:‏ ۱۰ کيلومتری غرب سروبی،‏ N’34°35، E’69°38 ۱۲۰۰

متر،‏ درزهای احجار آهکی،‏ اپريل ۱۹۶۹، ۱۸ -.S

تشخيص:‏

کابل:‏ تنگی غارو


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُست و

بلافاصله پراگند ‏ٔه کوه ‏ی خاک های خشک آهکی،‏

صخرهها و اماکن مرطوب سنگلاخی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ زردفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها نيزهای ‏ريک،‏ چروکيده در خشکی؛ رأس

برگ نوکتيز؛ قاعد ‏ٔه برگ پوششنشده؛ حاشيههای برگ شديداً‏

چرخيده به داخل در ، مسطح در اپئين؛ ميانرگبرگ قوی،‏

براق در عقب؛ سلولهای ورقهای پستانچهدار؛ پِيريستوم

غايب.‏

۱،۵

!W.Kramer

.(۱۹۶۲

،W.Breckle 1752a

BIZOT)


Weissia controversa Hedw., Spec. Musc. Frond.: 67. 1801

var. controversa

Syn. W. graeca Schiffn., Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien 69: 317. 1920; W. viridula Brid., Mant.

Musc.: 38. 1819

Incl. W. viridula Brid. var. remotidens Herzog, Feddes Rep. Beih. 108: 7. 1938.

مترادف:‏

به شمول:‏

واريته:‏

Known only from the type. If this variety deserves

taxonomic recognition, a new combination is

necessary

Distribution:

Kunar: Wama, 1380 m, auf überrieselten Steinen,

Deutsche Hindukusch Expedition 1935 (HERZOG

1938, holotype of W. viridula var. remotidens)

Kabul: Paghmangebirge, 2470 m, A.Gilli M110

(FRÖHLICH 1955)

Kapisa: Tagab – Alisang, Kotal Spe, auf Fels im

Quercus baloot Offenwald, 7. September 1974

W.Frey 74-82a !



soils, banks, roadsides, cliffs, rocks and in rock

crevices.

Main Characters: Plants small, dull or yellowish green,

to 1 cm tall; leaves long linear acuminate, strongly

crisped when dry; leaf margins strongly involute;costa

strong, greenish, 30-60 µm wide at base; peristome

present.

شناخته شده فقط از روی نمون ‏ٔه تيپيک.‏ اگر اين واريته درخور

به رسميت شناختن از نگاه تکسونوميکی ‏شد،‏ در آنصورت

يک ترکيب جديد لازمی است.‏

گسترش:‏

کنر:‏ وامه،‏ متر،‏ ‏لای صخرههای آبچکان،‏ سيرعلمی

آلمان ها به هندوکش

هولويِ‏

کابل:‏ کوه پغمان،‏

،۱۹۳۸

۱۹۳۵

١٣٨٠

HERZOG)

.(W. viridula var. remotidens

۲۴۷۰ متر،‏ FRÖHLICH) A.Gilli M110

.(۱۹۵۵

کاپيسا:‏ تگاب-اَليشِ‏ نگ،‏ کوتل سپی،‏ ‏لای صخره در جنگل

‏ز از

W.Frey 74-

،Quercus baloot ۷ سپتامبر ،۱۹۷۴

!82a


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای کوه ‏لای

خاکها،‏ بلندیهای نمناک،‏ کناره جادهها،‏ لب ‏ٔه پرتگاهها و درز

های سنگها.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ سبزِ‏ خيره و‏ زردفام،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها خطی طويل،‏ سرسوزنی،‏ شديداً‏ ُ لُک

و چروکيده در خشکی؛ حاشيههای برگ شديداً‏ چرخيده به

داخل؛ ميانرگبرگ قوی،‏ سبزفام؛ عريض در

قاعده؛ پِيريستوم حاضر.‏

µm

۶۰-۳۰

۲۵۰۰-۱۳۰۰

۱


var. crispata (Nees & Hornsch.) Nyholm, Ill. Moss Fl. Fennoscandia.

2. Musci 775. 1969

Syn. W. crispata (Nees & Hornsch.) Müll.Hal., Syn. 1: 662. 1849;

W. fallax Sehlm., Flora 3: 639. 1820

واريته:‏

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Hazarat-i Sayet, Kokca, 1800 m, Erde,

29. Juli 1974 W.Frey 74-10b !



banks in chalk and limestone grasslands.

Main Characters: Similar to var. controversa, but costae

reddish and 70-100 µm wide at base.

۱۸۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ حضرتِ‏ سعيد،کوکچه،‏


!W.Frey 74-10b

۲۹ جولای ،۱۹۷۴



‏لای بلندیهای نمناک در سبزه زارهای آهکی و تباشيری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ مشابه به واريت ‏ٔه

ميانرگبرگ سرخفام و عريض در قاعده.‏

،var. controversa اما

µm ۱۰۰-۷۰

Weissia edentula Mitt., J. Linn. Soc. Bot. Suppl. 1: 27. 1859

Syn. Hymenostomum edentulum (Mitt.) Besch., Bull. Soc. Bot.

France 34: 95. 1887

مترادف:‏

Distribution:

Kunar: zwischen Chigha Seraj und Barikot, 840 m,



Ecology and Life form: Forming short turfs on soils and

rocks.

Main Characters: Similar to W. condensa, but leaf base

sheathing and leaf margins involute throughout.

متر،‏

A.Gilli M65

۸۴۰

گسترش:‏

کنر:‏ بين چغهسرای و بريکوت،‏

(۱۹۵۵

FRÖHLICH)




‏ٔه برگها


پوششدار،‏ حاشيههای برگ کاملاً‏ چرخيده به داخل.‏

.W، condensa اما قاعد

Weissia norkettii Chopra, Tax. Ind. Moss.: 15. 1975

Syn. Hymenostomum amblyphyllum Dixon, J. Bombay Nat. Hist.

Soc. 33: 279. 1929; W. amblyphylla (Dixon) Dixon, J. Indian Bot. 10: 146.

1931

مترادف:‏

Distribution:


(FRÖHLICH 1955).


Ecology and Life form: Forming short turfs on soils and

rocks.

Main Characters: Plants small, to 1 cm tall; leaves

oblong-lanceolate, crisped when dry; leaf margins

involute; leaf apex obtuse or rounded; laminal cells

bulging, papillose; peristome absent.

A.Gilli M45

۱۸۰۰

گسترش:‏


متر،‏

.(۱۹۵۵

FRÖHLICH)




مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ کوچک،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگها

درازنما-نيزهای،‏ چروکيده در خشکی؛ حاشيههای برگ چرخيده

بهداخل؛ رأس برگ کُندنوک و‏ مُدور؛ سلولهای ورقهای آبله

مانند،‏ پستانچهدار،‏ پِيريستوم غايب.‏

۱


Pylaisiaceae Schimp., Syn. Musc. Europ. 518. 1860

Calliergonella Loeske, Hedwigia 50: 248. 1911

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Type: C. cuspidata (Hedw.) Loeske

Calliergonella cuspidata (Hedw.) Loeske, Hedwigia 50: 248. 1911

مترادف:‏ Syn. Acrocladium cuspidatum (Hedw.) Lindb., Musc. Scand.: 39. 1879; Calliergon cuspidatum

(Hedw.) Kindb., Canad. Rec. Sc. 6: 72. 1894

Distribution:

Ghor: 12 km N Sar Chashma an der Straße nach

Kamenj, 2800 m, an einer Quelle, 6. Juni 1971

D.Podlech (M), det. W.Frey & H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming dense or lax wefts or

mats in wet grasslands by streams and pools, in flushes,

fens and bogs.

Main Characters: Plants robust, yellowish green, green

or brownish green, to 12 cm long; stem and branches

cuspidate, with adpressed leaves; leaves ovatetriangular,

obtuse and apiculate; leaf margins plane,

entire; costa absent or very short and double; alar cells

hyaline, inflated, forming decurrent auricles.

گسترش:‏

غور:‏ کيلومتری شمال سرچشمه در امتداد سرک به سمت

کامِنج،‏ متر،‏ در يک چشمه،‏ جون

، ۱۹۷۱

۶


۲۸۰۰

، تشخيص:‏

۱۲

D.Podlech (M)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای فشرده و‏ سُست

و‏ اشکال نمدمانند در سبزهزارهای مرطوب در امتداد آبهای

جاری و ‏بها،‏ اماکن آبچکان،‏ ‏تها و ذغالر.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهاِن مظبوط،‏ سبزِ‏ زردفام،‏ سبز و‏ سبزِ‏ قهوه

ایفام،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ ساقه و شاخهها انجامهای تيز،‏

فشرده به روی جسم؛ برگها تخممرغی-مثلثی،‏ کُند

نوک و نُوکدار؛ حاشيههای برگ مسطح،‏ مکمل؛ ميانرگبرگ

غايب و‏ بسيار کوه و مضاعف؛ سلولهای ‏چهمانند شفاف،‏

پنديده،‏ تشکيلدهند ‏ٔهگوشوارههای به اپئين افتاده.‏

۱۲

برگهای


Ptychomitriaceae Schimp., Syn. Musc. Eur. 241. 1860

Campylostelium Bruch & Schimp., Bryol. Eur. 2: 25. 1846

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Schimp. Type: C. saxicola (F.Weber & D.Mohr) Bruch &

Campylostelium saxicola (F.Weber & D.Mohr) Bruch & Schimp., Bryol.

Eur. 2: 27. 1846

Distribution:

Laghman: 2 km N Nangaresh, Alingartal, c. 40 km N

Laghman, 34°56’N 70°22’E, 1300 m, unter Fels,

7. April 1969 S.-W.Breckle 1644a, (FREY &

KÜRSCHNER 2009) !


Ecology and Life form: Forming dense or lax cushions

on acidic rocks.

Main Characters: Plants very small, gregarious, to 0.5

cm tall; leaves flexuose crisped when dry, linearlanceolate,

bistratose (cross-section), acute; leaf

margins plane, entire; laminal cells rounded; setae

curved when dry; capsule exserted.

گسترش:‏

لغمان:‏ ۲ کيلومتری شمال ننگارش،‏ در ‏ٔه اَلِينگار،‏ حدود

متر،‏

کيلومتری شمال لغمان،‏

زير يک صخره،‏ اپريل

۴۰

۱۳۰۰

،34°56’N 70°22’E

S.-W.Breckle 1644a

،۱۹۶۹

!(۲۰۰۹

۷

FREY & KÜRSCHNER)


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای فشرده و‏

سُست ‏ی صخرههای اسيدی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ بسيار کوچک،‏ جمعيتگرا،‏ ارتفاع

۰،۵ سانتيمتر؛ برگها مارپيچ و چروکيده در خشکی،‏ خطی-‏

نيزهای،‏ برسکدار ‏(در مقطع)،‏ نوکتيز؛ حاشيههای برگ

مسطح،‏ مکمل؛ سلولهای ورقهای مُدور؛ برسکها خميده در

خشکی؛ کپسول بيرون برآمده.‏

Rhabdoweisiaceae Limpr., Laubm. Deutschl. 1: 271. 1886

Syn. Oncophoraceae M.Stech, Nova Hedwigia 86: 14. 2008

Dicranoweisia Lindb. ex Milde, Bryol. Siles.: 48. 1869

Lectotype: D. crispula (Hedw.) Milde, cf. Kindberg, Bih. K. Svensk. Vet. Ak. Handl. 6: 21.

1882

لِکتوي:‏

Dicronoweisia brevifolia Dixon & Herzog, Feddes Rep. Beih. 108: 6. 1938

Distribution:

Known only from the type


Expedition 1935 (HERZOG 1938, holotype)

گسترش:‏

تييپک

شناسائی شده فقط از روی نمون سيرعلمی آلمان ها به

متر،‏ نورستان:‏ بُروبُروست،‏ هندوکش

.(۱۹۳۸

. ‏ٔه

٢٤٠٠

HERZOG)

۱۹۳۵


Altitude: Insufficiently known

Ecology and Life form: Forming lax, gregarious short

turfs on damp soils.

Main Characters: Plants very small, to 0.7 cm tall; leaves

short, fragile, linear-lanceolate; leaf margins recurved,

bistratose; capsule erect.


اکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سُست و کوِه

جمعيتگرا ‏لای خاکهای نمناک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:گياهانِ‏ بسيار کوچک،‏ جمعيتگرا،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها کوه،‏ شکنند،‏ خطی-نيزهای؛ حاشيه

های برگ پَسخميده،‏ بُرسکدار؛ کپسول ايستاده.‏

۰،۷

Oncophorus (Brid.) Brid., Bryol.Univ. 1: 389. 1826

لِکتوي:‏ Eur.: 63. 1860 Lectotype: O. virens (Hedw.) Brid., cf. Schimper, Syn. Musc.

Oncophorus virens (Hedw.) Brid., Bryol.Univ. 1: 399. 1826

Syn. Cynodontium virens (Hedw.) Schimp., Coroll. 12. 1856; Dicranum virens Hedw., Spec.

Musc. Frond.: 142. 1801

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Darrah-i Parshui, 3700 m, 21. Juli 1965

W.Frey 1624 !


Ecology and Life form: Forming dense short and tall

turfs on very moist, acidic soils androcks by streams

and in wet grasslands.

Main Characters: Plants medium-sized, bright or

yellowish green, to 9 cm tall; leaves flexuose to crisped

when dry, keeled above, tapering from ovate

sheathing basal part; leaf margins recurved, bistratose

above; capsule curved, strumose, smooth.

،۱۹۶۵

۲۱

۳۷۰۰

گسترش:‏

بدخشان:‏ در ‏ٔه پَرشوی،‏


!W.Frey 1624


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای فشرده و کوه

‏لای خاکهای بسيار نمناک و اسيدی و صخرهها در نزديکی

آبهای جاری و در سبزهزارهای نمناک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ متوسطالقامه،‏ سبزِ‏ جلادار و‏ سبِز

زردفام،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگها مارپيچ چروکيده در

خشکی،‏ قايقی در ‏لا،‏ بهتدريج ‏ريکشده از يک قاعد ‏ٔه تخم

مرغی و غلافشده؛ حاشيههای برگ پَسخميده،‏ مويکدار در

‏لا؛ کپسول منحنی،‏ غدهدار،‏ لشم.‏

۹


Splachnobryaceae A.K.Kop., Ann. Bot. Fenn. 18: 128. 1981

Splachnobryum Müll.Hal., Verh. K. K. Zool.-Bot. Ges. Wien 19: 503. 1869

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Müll.Hal. Type: S. obtusum (Brid.)

Splachnobryum aquaticum Müll.Hal., Linnaea 40: 291. 1876

Syn. Hydrogonium heterophyllum J.Fröhl., Ann. Naturh. Mus.

Wien 67: 154. 1964 (Arts 2001); S. arabicum Dixon, Ann. Bryol. 7: 157. 1934;

S. giganteum Broth., Symb. Sin. 4: 49. 1929; S. procerrimum Dixon &

P.Varde, Ann. Crypt. Exot. 1: 38. 1928

مترادف:‏

Distribution:

Kabul: Tang-i Gharu, zwischen Kabul und Sarobi,

34°32’N 69°25’E, 1400-1500 m, K.H.Rechinger

19695, 19696 (FRÖHLICH 1964, holotype of

Hydrogonium heterophyllum).

Laghman: Hängebrücke über den Kabulfluss

zwischen Jalalabad und Laghman, 700 m, A.Gilli

M32 (FRÖHLICH 1955, as S. giganteum).



calcareous tufa, wet rocks with dripping water by

streams.

Main Characters: Plants robust, pale green, laxly foliose,

often lime encrusted, to 4 cm tall; leaves distant,

broadly ovate-spathulate; leaf apex rounded,

crenulate; laminal cells lax; costa narrow, vanishing

1/2 way up leaf.

،34°32’N 69°25’E


Hydrogonium

گسترش:‏

کابل:‏ تنگیغارو،‏ بين کابل و سروبی،‏

متر،‏

از

۱۴۰۰-۱۵۰۰

FRÖHLICH) ،۱۹۶۴ هولوي‏

.(heterophyllum

لغمان:‏ پل لرزانک ‏ی دری کابل بين جلالآد و لغمان،‏

متر،‏


۷۰۰


.(S. giganteum


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای فشرده و طويل

‏ی سينتر های آهکی،‏ صخرههای نمناک و آبچکان در

نزديکی آبهای جاری.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سترگ،‏ سبزِ‏ رنگپريده،‏ قدری پُر

برگ،‏ اکثراً‏ يک قشر آهگی،‏ ارتفاع سانتيمتر؛ برگها

متفاصل،‏ وسيعاً‏ تخممرغی-قاشقی؛ رأس برگ مُدور،‏ کنگره

ای؛ سلولهای ورقهای سست؛ ميانرگبرگ ‏ريک،‏ ‏پديدشده

در نيم برگ

۴

۱۴۰۰ -۷۰۰

. ‏ٔه


Timmiaceae Schimp., Coroll, Bryol. Eur. 87. 1856

Timmia Hedw., Spec. Musc. Frond.: 176. 1801

نمون ‏ٔه تيپيک:‏ Hedw. Type: T. megapolitana

Timmia bavarica Hessl., De Timmia: 19.1822

Syn. T. megapolitana Hedw. var. bavarica (Hessl.) Brid., Bryol. Univ. 2: 71. 1827; Timmiella

grosseserrata Schimp., Oesterr. Bot. Zeitschr. 58: 309. 1908 (AKHANI & KÜRSCHNER 2004)

مترادف:‏

Distribution:

Badakshan: Darrah-y Jokham, 3500 m, 9. August

1974 W.Frey 1-2870, 1-2873, 1-2874 !

Badakshan: Darrah-y Jokham, 3800 m, 9. August

1974 W.Frey 74-51a !

Laghman: 6 km W Nangaresh, 34°58’N 79°19’E,

2400 m, Fels, 9. April 1969 S.-W.Breckle, det.

H.Kürschner !

Nuristan: Barg-e Matol, 2100 m, 35°42’N 71°20’E,

Felsnische, 8. September 1969 S.-W.Breckle s.n.,

det. H.Kürschner !

Paktya: Sikaram-Shang, Safed Koh nördlich Kotkay,

34°01’N 69°53’E, 3500 m, Felsblock in

Bachnähe, 21. Juni 1969 S.-W.Breckle 2136a,

det. H.Kürschner !


Ecology and Life form: Forming lax tall turfs on soils

and calcareous rocks.

Main Characters: Plants robust, dark green, to 8 cm tall;

leaves lanceolate, sheathing at base; leaf sheath hyaline

or light yellow, smooth; leaf margins sharply toothed.

،۱۹۷۴

،۱۹۷۴

۹

۳۵۰۰

گسترش:‏



۹

!W.Frey 1-2870, 1-2873, 1-2874

بدخشان:‏ در ‏ٔه يوخام،‏ ۳۸۰۰


!W.Frey 74-51a

لغمان:‏ ۶ کيلومتری غرب ننگارش،‏ N’34°58، E’79°19 ۲۴۰۰

،۱۹۶۹ ۹ ،S.-W.Breckle تشخيص:‏

ِ


اپريل

!H.Kürschner

نورستان:‏ برگهمَتول،‏ متر،‏

سنگی،‏ سپتامبر

تشخيص:‏

پکتيا:‏ دامن ‏ٔه سيکارام،‏ سفيدکوه در شمال کُوتگی،‏

متر،‏ صخره در نزديکی جوی،‏ ۲۱ جون

تشخيص:‏

،35°42’N 71°20’E

،S.-W.Breckle s.n.

34°01’N

۸

۲۱۰۰

،۱۹۶۹

!H.Kürschner

۳۵۰۰ ،69°53’E

،S.-W.Breckle 2136a ،۱۹۶۹

!H.Kürschner


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندههای سست و طويل

‏ی خاکها و صخرههای آهکی.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ گياهانِ‏ سترگ،‏ سبزِ‏ ‏ريک،‏ ارتفاع

سانتيمتر؛ برگها نيزهای،‏ غلافشده در قاعده؛ غلافِ‏ برگ

شفاف و‏ زردِروشن،‏ لشم؛ حاشيههای برگ دندانههای تيز.‏

۸

۳۸۰۰-۲۱۰۰


شاخه:‏ Crand.-Stot., 7.3 Division: Anthocerotophyta Stotler &

Bryologist 80: 425. 1977

7.3.1 Class: Anthocerotopsida Camb., Struct. Dev. Mosses Ferns

13. 1905

Gametophyte dorsiventral, rosette-like, protonema

sometimes absent; rhizoids multicellular; cells with a

single chloroplast containing a complex pyrenoid; sex

organs internal; sporophytes chlorophyllose, consisting

of an elongate, horn-like sporophyte, indeterminate in

growth, dehiscing from the tip downwards by 2 valves;

columella present; stomata present; spores intermixed

with pseudo-elaters.

A small, isolated and presumably ancient group of land

plants, known from Afghanistan by only one,

unidentified species.

۳.۷

‎۱.۳.۷‎کلاس:‏

گاميتوفايت خلفی-بطنی،‏ غنچه ای شکل،‏ پروتونيما

گاهگاه غايب؛ ريشهنماها چندينسلولی؛ سلولها يک

کلوروپلاستِ‏ واحد و حاوی پيرينوئيد ‏(واژه ‏مه)؛ آلاتِ‏

جنسی درونی؛ اِسپوروفايتها کلوروفيلدار،‏ متشکل از

اِسپوروفايتِ‏ شاخمانند،‏ نموی ‏معين،‏ شگوفا از انجام به

سمت اپئين به دو جوف؛ کولومِلا ‏(واژه ‏مه)‏ و استوما‏

حاضر؛ اِسپور ها مخلوط شده اِلاتر های ‏(واژه ‏مه)‏

مجازی.‏

يک دست ‏ٔه کوچکِ‏ تجريدی و از قرار معلوم قديمی از گياهان

خشکهای که از افغانستان فقط بهوسيل ‏ٔه يک گون ‏ٔه تشخيص

نشده هويدا گرديده است.‏

Anthocerotaceae Dumort., Anal. Fam. Pl. 68 (1829)

Anthoceros L., Spec.Plant.: 1139 (1753)

Lectotype: A. punctatus L., cf. Proskauer, Ann. Bot. (London) ser. 2, 12: 262, 263. 1948;

Grolle, Acta Bot. Fenn. 121: 5. 1983

لِکتوي:‏

Anthocero spec.

Distribution:

Kunar: Pushut, Otipore area [Chigha Serai near to

Asad Abad, cf. Alam (2009)], 2 March 1840 W.

Griffith (GRIFFITH 1849).

Altitude: Insufficiently known for Afghanistan.

Ecology and Life form: Forming mats on soils.

Main Characters: See characters of the class, given

above.

گسترش:‏

کنر:‏ پُوشوت ‏[چغهسرای نزديکِ‏ اسعدآد،‏ به اساس

مارچ

ALAM

GRIFFITH) W.Griffith

،۱۸۴۰

۲ ،[(۲۰۰۹)

.(۱۸۴۹


اِکولوژی و شکل زيست:‏ تشکيلدهند ‏ٔه نمدها ‏لای خاک.‏

مشخصاتِ‏ اساسی:‏ لطفاً‏ به ويژگیهای توضيح شد ‏ٔه اين کلاس در

‏لا مراجعه کنيد.‏

ً

، مثلا

‏(تصویر:‏ (W. Frey

Darrah i-Jokham. Juniperus servaschanica belt, ca. 3400 m. Zone of dry adapted Potticaceae species, e.g. of the genus Syntrichia (W. Frey)

ٔ دره یوخام.‏ کمربند ارتفاعی Juniperus servaschanica در حدود ۳۴۰۰ متر.‏ زون گسترش گونه هائی فامیل Potticaceae که با ارتفاعات بلند توافق یافته اند

از جنس Syntrichia

III Final Part

III بخش ‏ائی

The thick travertine sediments at the wall of one of the Bande-Amir lakes (Photo: M. Keusgen)

ديوار ضخيم از ترسباتِ‏ سينترهای آهکی در ديوار يکی از جهيلهای بند امير ‏(تصوير:‏ .M) Keusgen

ٓ هکی

Western Nuristan. Pinus woodland, ca. 3000 m. Sinterterrassen. Built up by Eucladium verticillatum (Photo: W. Frey)

غرب نورستان.‏ یک چوبزار از ، Pinus حدود ۳۰۰۰ متر.‏ تراس ها از کفهای ا

تشکیل یافته به کمک Eucladium verticillatum ‏(تصویر:‏Frey .W)

8 References

۸ فهرست مأخذ

AITCHISON, J.E.T. 1881–1882: On the flora of the Kuram

valley, Afghanistan. J. Linn. Soc. Bot. 18–19: 1–113,

139–200.

AKHANI, H. & KÜRSCHNER, H. 2004: An annotated and

updated checklist of the Iranian bryoflora. Cryptogamie,

Bryol. 25: 315-347.

ALAM, M. 2009: Plant collectors in Afghanistan. Bull. Soc.

Vaud. Sci. Nat. 91: 301-340.

ANDO, H. 1976: Studies on the genus Hypnum Hedw.

(III.). J. Sci. Hiroshima Univ. Ser. B, Div. 2 (Bot.) 16:

1-46.

ARTS, T. 2001: A revision of the Splachnobryaceae (Musci).

Lindbergia 26: 77-96.

BEDDINGTON, J. 2010: Food security: contributions from

science to a new and greener revolution. Phil. Trans.

Roy. Soc. B 365, 1537: 61-71.

BELNAP, J. 2003: The world at your feet: desert biological

soil crusts. Front. Ecol. Environm. 1.

BELNAP, J., BÜDEL, B. & LANGE, O.L. 2001: Biological soil

crusts: structure, function and management. Springer

Verlag, Berlin, Heidelberg.

BILEWSKY, F. 1965: Moss flora of Israel. Nova Hedwigia 9:

335-434.

BISCHLER, H. 1978: Plagiochasma Lehm. et Lindenb. II. Les

taxa Européens et Africains. Rev. Bryol. Lichén. 44:

223-300.

BISCHLER, H. 1979: Plagiochasma Lehm. et Lindenb. III.

Les taxa d’Asie et d’Océanie. J. Hattori Bot. Lab. 45:

25-79.

BISCHLER-CAUSSE, H. 1989: Marchantia L. The Asiatic and

Oceanic taxa. Bryoph. Bibl. 38: 1-317.

BIZOT, M. 1962: Quelques mousses d’Afghanistan. Rev.

Bryol. Lichén. 31: 90.

BLOM, H. H. 1996: A revision of the Schistidium

apocarpum complex in Norway and Sweden. Bryoph.

Bibl. 49: 1-333.

BRECKLE, S.-W. & KULL, U. 1971: Osmotische

Verhältnisse und Zuckergehalt im Jahresgang der

Bäume Ost-Afghanistan. I. Quercus baloot Griffith.

Flora B 160: 43-59.

BRECKLE, S.-W. 1971: Vegetation in alpine regions of

Afghanistan. In: DAVIS, P.H., HARPER, P.C. & HEDGE,

I.C. (eds.): Plant Life of South-West Asia, pp. 107-116.

Botanical Society of Edinburgh.

BRECKLE, S.-W. 1972: Alpenrosen im Hindukusch ? Jahrb.

Ver. Schutz Alpenpflanzen und Tiere 37: 140-146.

BRECKLE, S.-W. 1973: Mikroklimatische Messungen und

ökologische Beobachtungen in der alpinen Stufe des

afghanischen Hindukusch. Bot. Jahrb. Syst. 93: 25-55.

BRECKLE, S.-W. 1981: Zum Stand der Erforschung von

Flora und Vegetation Afghanistans. In: RATHJENS, C.

(Hrsg.): Neue Forschungen in Afghanistan, pp. 87-104,

Leske, Opladen.

BRECKLE, S.-W. 1983: Temperate deserts and semi-deserts

of Afghanistan and Iran. Ecosystems of the World 5:

271-319.

BRECKLE, S.-W. 1974: Notes on alpine and nival flora of

the Hindu Kush, East Afghanistan. Bot. Not. (Lund)

127: 278-284.

BRECKLE, S.-W. 1988: Vegetation und Flora der nivalen

Stufe im Hindukusch. In: GRÖTZBACH, E. (Hrsg.):

Neue Beiträge zur Afghanistanforschung. Schriftenreihe

der Stiftung Bibliotheca Afghhanica 6: 133-148. Liestal.

BRECKLE, S.-W. 2004: Flora, Vegetation und Ökologie der

alpin-nivalen Stufe des Hindukusch (Afghanistan). In:

BRECKLE, S.-W., SCHWEIZER, B. & FANGMEIER, A.

(eds.): Proceedings of the 2 nd Symposium AFW

Schimper Foundation: Results of world-wide

ecological studies, pp. 97-117. Stuttgart-Hohenheim.

BRECKLE, S.-W. 2007: Flora and vegetation of Afghanistan.

Basic and applied dryland research (BADR online) 1, 2:

155-194.

BRECKLE, S.-W. & FREY, W. 1976: Beobachtungen zur

heutigen Vergletscherung der Hauptkette des Zentralen

Hindukusch. Afghanistan J. 3: 95-100.

BRECKLE, S.-W. & RAFIQPOOR, M.D. 2010: Field Guide

Afghanistan - Flora and Vegetation. Scientia Bonnensis,

864 pp., Bonn, Manama, New York, Floríanópolis.

BRECKLE, S.-W., HEDGE, I.C. & RAFIQPOOR, M.D. 2013:

The natural geography of Afghanistan. In: BRECKLE, S.-

W. et al. (ed.): Vascular plants of Afghanistan – an

augmented checklist, pp. 19-75, Bonn

BRUMMIT, R.K. & POWELL, C.E. 1992: Authors of plant

names. A list of authors of scientific names of plants,

with recommended standard forms of their names,

including abbreviations. Roy. Bot. Gard., Kew.

BUCK, W.R. & GOFFINET, B. 2000: Morphology and

classification of mosses. In SHAW, A. J. & GOFFINET, B.

(eds.): Bryophyte Biology, pp. 71-123. Cambridge

Univ. Press, Cambridge.

CHEN, P.C. 1941: Studien über die ostasiatischen Arten der

Pottiaceae, I-II. Hedwigia 80: 1-76, 141-322.

CRANDALL-STOTLER, B. & STOTLER, R.E. 2000:

Morphology and classification of the Marchantiophyta.

In SHAW, A. J. & GOFFINET, B. (eds.): Bryophyte

Biology, pp. 21-70. Cambridge Univ. Press,

Cambridge.

CRUM, H.A. & ANDERSON, L.E. 1981: Mosses of Eastern

North America. Columbia University Press, New York.

350 KÜRSCHNER, FREY

CRUNDWELL, A.C. & NYHOLM, E. 1977: Dicranella howei

Ren. & Card. and its relationships to D. varia (Hedw.)

Schimp. Lindbergia 4: 35-38.

DAMAYANTI, L., MUÑOZ, J., WICKE, S., SYMMANK, L.,

SHAW, B., FRAHM, J.-P. & QUANDT, D. 2012:

Common but new: Bartramia rosamrosiae, a „new“

widespread species of apple mosses (Bartramiales,

Bryophytina) from the Mediterranean and western

North America. Phytotaxa 73: 37-59.

DANIN, A. & BARBOUR, M.B. 1982: Microsuccession of

cryptogams and phanerogams in the Dead Sea Area,

Israel. Flora 172: 173-179.

DASGUPTA, P. 2010: Nature's role in sustaining economic

development. Phil. Trans. Roy. Soc. B 365: 5-11.

ELDRIDGE, D.J. & GREENE, R.S.B. 1994: Micrbiotic soil

crusts: a review of their roles in soil and ecological

processes in the rangelands of Australia. Australian J. Sil.

Res. 32: 389-415.

ELDRIDGE, D.J. & ROSENTRETER, R. 1999: Morphological

groups: a framework for monitoring microphytic crusts

in arid landscapes. J. Arid Environm. 41: 11-25.

ELDRIDGE, D.J. 1998: Trampling of microphytic crusts on

calcareous soils and its impact on erosion under rainimpacted

flow. Catena 33: 221-239.

ERDAĞ, A. & KÜRSCHNER, H. 2011: The Cinclidotus

P.Beauv/Dialytrichia (Schimp.) Limpr. complex

(Bryopsida, Pottiaceae) in Turkey. Bot. Serbica 35: 13-

30.

FRAHM, J.-P. 1998: Moose als Bioindikatoren. Quelle &

Meyer Verlag, Wiesbaden.

FRAHM, J.-P. 2002: The taxonomic status of Bryum

arachnoideum C. Müll. and Bryum lanatum (P. Beauv.)

Brid. Trop. Bryol. 21: 53-56.

FRAHM, J.-P., STAPPER, N.J. & FRANZEN-REUTER, I.

2008: Epiphytische Moose als Umweltgütezeiger.

Kommission Reinhaltung der Luft im VDI und DIN,

KRdL Schriftenreihe 40, Düsseldorf.

FREITAG, H. 1971a: Die natürliche Vegetation Afghanistans.

Beiträge zur Flora und Vegetation Afghanistans.

Vegetatio 22: 255-344.

FREITAG, H. 1971b: Studies on the natural vegetation of

Afghanistan. In: DAVIS, P.H., HARPER, P.C. & HEDGE,

I.C. (eds.): Plant Life of South-West Asia, pp. 89-106.

Botanical Society of Edinburgh.

FREITAG, H., HEDGE, I.C, RAFIQPOOR, M.D., BRECKLE,

S.-W. 2010: Flora and vegetation geography of

Afghanistan. In: BRECKLE, S.-W., RAFIQPOOR, M.D.:

Field Guide Afghanistan - Flora and Vegetation.

Scientia Bonnensis p.79-115. Bonn, Manama, New

York, Florianopolis.

FREY, W. 1967: Zur Vegetation des Zentralen

Afghanischen Hindukusch. - Zwischen Munjan und

Bashgal, pp. 17-38. Göppingen.

FREY, W. 1969: Beiträge zur Moosflora Afghanistans I.

Nova Hedwigia 17: 351–357.

FREY, W. 1972: Beiträge zur Moosflora Afghanistans II. Die

pleurokarpen Laubmoose. Bryologist 75: 125–135.

FREY, W. 1974: Die Lebermoose des Iran und Afghanistans.

Bryologist 77: 48–56.

FREY, W. 1989: The bryophytes of Saudi Arabia and the

importance of their conservation. Studies in Arabian

bryophytes 9. - In: ABU-ZINADA, A.H., GORIUP, P.D.

& NADER, I.A. (eds.): Wildlife conservation and

development in Saudi Arabia. - NCWCD Publ. No.

3: 209-219. Riyadh.

FREY, W. & KÜRSCHNER, H. 1989a: Vorderer Orient.

Vegetation 1:8 Mill. Karte A VI 1 Tübinger Atlas des

Vorderen Orients. Wiesbaden.

FREY, W. & KÜRSCHNER, H. 1989b: Die Vegetation im

Vorderen Orient. Erläuterungen zur Karte A VI 1

Vorderer Orient. Vegetation des "Tübinger Atlas des

Vorderen Orients". Beih. Tübinger Atlas des Vorderen

Orients, Reihe A (Naturw.), Nr. 30, 92 pp. Wiesbaden.

FREY, W. & KÜRSCHNER, H. 1991: Conspectus

bryophytorum et arabicorum. An annotated catalogue

of the bryophytes of Southwest Asia. Bryoph. Bibl. 39:

1–181.

FREY, W. & KÜRSCHNER, H. 1998: Wüstenmoose:

Anpassungen und Überlebensstrategien im täglichen

Kampf mit der Sonne. Biologie in unserer Zeit 28: 231-

240.

FREY, W. & KÜRSCHNER, H. 2009: New records of

bryophytes from Afghanistan – with a note on the

bryological exploration of the country. Nova Hedwigia

88: 503-511.

FREY, W. & KÜRSCHNER, H. 2011: Asexual reproduction,

habitat colonization and habitat maintenance in

bryophytes. Flora 206: 173-184.

FREY, W. & PROBST, W. 1978: Vegetation und Flora des

Zentralen Hindukus (Afghanistan). Beih. Tübinger Atlas

Vorderer Orient, Reihe A (Naturwiss.), Nr. 3, 126 pp.

Wiesbaden.

FREY, W. & PROBST, W. 1982: Zwischen Tagab und

Alisang - eine vegetationskundliche Exkursion im

westlichen Grenzgebiet des monsunbedingten

Waldgürtels auf der SE-Abdachung des Zentralen

Hindukusch. Afghanistan J. 9: 62-72.

FREY, W. & STECH, M. 2009: Marchantiophyta, Bryophyta,

Anthocerotophyta. In: FREY, W. (ed.): Syllabus of Plant

Families. Adolf Engler’s Syllabus der Pflanzenfamilien,

13 th ed. Gebr. Borntraeger Verlagsbuchhandlung,

Stuttgart.

FREY, W., FRAHM, J.-P., FISCHER, E. & LOBIN, W. 2006:

The liverworts, mosses and ferns of Europe. English

edition: BLOCKEEL, T.L.(ed.). Harley Books, Essex.

FREY, W., PROBST, W. & SHAW, A. 1976: Die Vegetation

des Jokham-Tals im Zentralen Hindukusch.

Afghanistan J. 3: 16-21.

FRÖHLICH, J. 1955: Die von Dr. A. Gilli in den Jahren 1949

bis 1951 in Zentral-, Ost- und Nordost-Afghanistan

351 فهرست نشرات References

gesammelten Bryophyten. Mitt. Thüring. Bot. Ges. 1:

59–70.

FRÖHLICH, J. 1964: Bryophyten aus Afghanistan und

Nordwest-Pakistan. Ann. Naturhist. Mus. Wien 67:

149–158.

GALLEGO, M.T., CANO, M.J., ROS, R.M. & GUERRA, J.

2002: An overview of the Syntrichia ruralis complex

(Pottiaceae: Musci) in the Mediterranean region and

neighbouring areas. Bot. J. Linnean Soc. 138: 209-224.

GARDINER, A., IGNATOV, M.S., HUTTUNEN, S. &

TROITSKY, A. 2005: On resurrection of the families

Pseudoleskeaceae Schimp. and Pylaisiaceae Schimp.

(Musci, Hypnales). Taxon 54: 651-663.

GILLI, A. 1969: Afghanische Pflanzengesellschaften.

Vegetatio 16: 307-375.

GILLI, A. 1971: Afghanische Pflanzengesellschaften. II. Die

mesophilen und hygrophilen Pflanzengesellschaften im

sommertrockenen Gebiet. Vegetatio 23: 199-234.

GOFFINET, B. & BUCK, W.R. 2004: Systematics of the

Bryophyta (Mosses): from molecules to a revised

classification. In: GOFFINET, B., HOLOWELL, V. &

MAGILL, R. (eds.): Molecular Systematic of Bryophytes,

pp. 205-239. Missouri Bot. Garden Press, St. Louis.

GOFFINET, B., BUCK, W.R. & SHAW, A.J. 2009:

Morphology and classification of the Bryophytes. In:

GOFFINET, B. & SHAW, A.J. (eds.): Bryophyte Biology,

2 nd ed., pp. 55-138. Cambridge Univ. Press,

Cambridge.

GREVEN, H.C. 1995: Grimmia Hedw. (Grimmiaceae,

Musci) in Europe. Backhuys Publishers, Leiden.

GREVEN, H.C. 2003: Grimmias of the world. Buckhuys

Publ., Leiden.

GREVEN, H.C. 2011: Grimmias of the world.

http://t1p.de/ll54 Acceded the 13/07/2012.

GRIFFITH, W. 1849: Notulae ad plantas asiaticas, part II. On

the higher cryptogamous plants. Calcutta.

HATTORI, S. 1969: Studies on the Asiatic species of the

genus Porella (Hepaticae). II. J. Hattori Bot. Lab. 32:

319-358.

HATTORI, S. 1978: A note on Asian Porella platyphylla.

Misc. Bryol. Lich. 8: 1-2.

HEDENÄS, L. 1989: On the taxonomic position of Conardia

Robins. J. Bryol. 15: 779-783.

HEDENÄS, L. 1993: A generic revision of the Warnstorfia-

Calliergon group. J. Bryol. 17: 447-479.

HEDENÄS, L. 1997a: An evaluation of phylogenetic

relationships among the Thuidiaceae, Amblystegiaceae,

and the temperate members of the Hypnaceae.

Lindbergia 22: 101-133.

HEDENÄS, L. 1997b: A partial revision of Campylium

(Musci). Bryologist 100: 65-88.

HEDENÄS, L. 2002: An overview of the family

Brachytheciaceae (Bryophyta) in Australia. J. Hattori

Bot. Lab. 92: 51-90.

HEDENÄS, L. 2011: Relationships among Cratoneuron

curvicaule, C. filicinum var. filicinum, and C. filicinum

var. atrovirens (Bryophyta: Amblystegiceae). J. Bryol.

33: 99-104.

HEDGE, I. C. & WENDELBO, P. 1969: A note on the

rhododendrons of Afghanistan. The Rhododendron &

Camellia Year Book 24:177-181.

HENDERSON, D.M. & PRENTICE, H. 1963: Bryophyta. In:

HEDGE, I.C. & WENDELBO, P. (eds.): Studies in the

Flora of Afghanistan. 1, pp. 29–31. Årbok Univ. Bergen

Math. - Nat. Ser. 18: 1–56.

HERRNSTADT, I., HEYN, C.C. & CROSBY, M.R. 1991: A

checklist ofthe mosses of Israel. Bryologist 94: 168-178.

HERZOG, T. 1938: Botanische Ergebnisse der Deutschen

Hindukusch-Expedition 1935: Bryophyta. Feddes Rep.

Beih. 108: 3–12.

HEYN C.C. & HERRNSTADT, I. (eds.) 2004: The bryophyte

flora of Israel and adjacent regions. The Israel Academy

of Sciences and Humanities, Jerusalem.

HILL, M.O., BELL, N., BRUGGEMAN-NANNENGA, M.A.,

BRUGUÉS, M., CANO, M.J., ENROTH, J., FLATBERG,

K.I., FRAHM, J.-P., GALLEGO, M.T., GARILLETI, R.,

GUERRA, J., HEDENÄS, L., HOLYOAK, D.T.,

HYVÖNEN, J., IGNATOV, M.S., LARA, F., MAZIMPAKA,

V., MUÑOZ, J. & SÖDERSTRÖM, L. 2006: An annotated

checklist of the mosses of Europe and Macaronesia. J.

Bryol. 28: 198-267.

HILPERT, F. 1933: Studien zur Systematik der

Trichostomaceen. Beih. Bot. Centralbl. 50: 585-706.

HOLYOAK, D.T. 2003: A taxonomic review of some British

coastal species of the Bryum bicolor complex, with a

description of Bryum dyffrynense sp. nov. J. Bryol. 25:

107-113.

HOLYOAK, D.T. 2004: Taxonomic notes on some

European species of Bryum (Bryopsida: Bryaceae). J.

Bryol. 26: 247-264.

HUTTUNEN, S. & IGNATOV, M.S. 2004: Phylogeny of the

Brachytheciaceae (Bryophyta) based on morphology

and sequence level data. Cladistics 20: 151-183.

HUTTUNEN, S. & IGNATOV, M.S. 2010: Evolution and

taxonomy of aquatic species in the genus

Rhynchostegium (Brachytheciaceae, Bryophyta).

Taxon 59: 791-808.

IGNATOV, M. S. 1995: On the identity of Rhynchostegium

haussknechtii (Musci, Brachytheciaceae). Fragm. Flor.

Geobot. 40: 197-199.

JIMÉNEZ, J.A. 2006: Taxonomic revision of the genus

Didymodon Hedw. (Pottiaeae, Bryophyta) in Europe,

North Africa and Southwest and Central Asia. J. Hattori

Bot. Lab. 100: 211–292.

JIMÉNEZ, J.A., ROS, R.M., CANO, M.J. & GUERRA, J.

2005: A new evaluation of the genus Trichostomopsis

(Pottiaceae, Bryophyta). Bot. J. Linnean Soc. 147: 117-

127.

KILBERTUS, G. & BIZOT, M. 1971: Contribution à la

connaissance de la flore des muscinées d’Afghanistan.

Bull. Acad. Soc. Lorraine Sci. 10: 67–75.


KITAGAWA, N. 1964: Bryophytes in Afghanistan. In:

KITAMURA, S. (ed.): Results of the Kyoto University

Scientific expedition to the Karakoram and Hindu Kush

1966. 3. Plants of West Pakistan and Afghanistan, pp.

163–166. Kyoto.

KOPONEN, T. 1982: Miscellaneous notes on Mniaceae

(Bryophyta). XI. Distribution of Plagiomnium

rostratum. Mem. Soc. Fauna Flora Fennica 58: 17-20.

KRAMER, W. 1975: Zur Systematik, Ökologie und

Geographie der Gattung Tortula (Musci) im Iranischen

Hochland. Unpublished Thesis, Univ. Tübingen.

KRAMER, W. 1978: Contribution to the taxonomy and

distribution of several taxa of Tortula Hedw. sect.

Rurales De Not. (Musci) with bistratose lamina.

Bryologist 81: 378-385.

KRAMER, W. 1980: Tortula Hedw. sect. Rurales De Not.

(Pottiaceae, Musci) in der östlichen Holarktis. Bryoph.

Bibl. 21: 1-165.

KRUMSIEK, K. 1980: Zur plattentektonischen Entwicklung

des Indo-Iranischen Raumes (Resultate

paläomagnetischer Messungen in Afghanistan).

Geotektonische Forschungen 60, 2, 223 pp.

KÜRSCHNER, H. 1984: An epilithic bryophyte community

in the Asir Mountains (SW Saudi Arabia). Studies in

Arabian bryophytes, 4. Nova Hedwigia 40: 423-434.

KÜRSCHNER, H. 1986a: Die syntaxonomische Stellung der

subalpinen Dornpolsterformationen am Westrand SW

Asiens. Phytocoenologia 14: 381-397.

KÜRSCHNER, H. 1986b: The subalpine thorn-cushion

formations of western SW Asia. Ecology, structure and

zonation. Proc. Roy. Soc. Edinb. 89B: 169-179.

KÜRSCHNER, H. 2001: Towards a bryophyte flora of the

Near and Middle East. 3. An artificial key to the

Anthocerorotophytina and Hepaticophytina of the Near

and Middle East. Nova Hedwigia 72: 161-200.

KÜRSCHNER, H. 2006: A key to the pleurocarpous mosses

(Bryophytina p.p.) of the Near and Middle East.

Towards a bryophyte flora of the Near and Middle East,

5. Nova Hedwigia 83: 353-386.

KÜRSCHNER, H. 2007: A key to the Pottiaceae (Bryopsida -

Bryophytina) of the Near and Middle East. Towards a

bryophyte flora of the Near and Middle East, 6. Nova

Hedwigia 84: 21–50.

KÜRSCHNER, H. 2008: A key to the pleurocarpous mosses

(Bryophytina p.p., excl. Pottiaceae) of the Near and

Middle East. Towards a bryophyte flora of the Near and

Middle East, 7. Nova Hedwigia 86: 43-103.

KÜRSCHNER, H. & FREY, W. 2011: Liverworts, Mosses and

Hornworts of Southwest Asia. Marchantiophyta,

Bryophyta, Anthocerotophyta. Nova Hedw. Beih. 139:

1-240.

LARSEN, O.L. 2009: Per Wendelbo - en norsk plantejeger -

og reintroduksjonen av to sjeldne rhododendronarter.

Lapprosen 12: 11-13.

LEWINSKI, J. 1992: The genus Orthotrichum Hedw.

(Orthotrichaceae, Musci) in Southeast Asia. A

taxonomic revision. J. Hattori Bot. Lab. 72: 1-88.

LI XING-JIANG, SI HE & ZHANG DA-CHENG 2003:

Funariaceae. In: GAO CHIEN & CROSBY, M.R. (eds.):

Moss Flora of China, vol. 3. Grimmiaceae –

Tetraphidaceae, pp. 79-100. Science Press, Beijing,

New York & Missouri Botanical Garden Press, St.

Louis.

LINCHEVSKY, I.A. & PROZOROVSKI, A.V. 1949: The basic

principles of the distribution of the vegetation of

Afghanistan. Kew Bull: 179-214.

LOREAU, M. 2010: Linking biodiversity and ecosystems:

towards a unifying ecological theory. Phil. Trans. Roy.

Soc. B 365: 49-60.

MAIER, E. 2002: Grimmia dissimulata E. Maier sp. nova,

and the taxonomic position of Grimmia trichophylla

var. meridionalis Müll. Hal. (Musci, Grimmiaceae).

Candollea 56: 281-300.

MAIER, E. 2010: The genus Grimmia Hedw.

(Grimmiaceae, Bryophyta) – A morphologicalanatomical

study. Boissiera 63: 5-377.

MALCOLM, B. & MALCOLM, N. 2006: Mosses and other

bryophytes: an illustrated glossary. Micro-Optic Press,

Nelson.

MAY, R.M. 2010: Ecological science and tomorrow's

world. Phil. Trans. Roy. Soc. B 365: 41-47.

MOONEY, H.A. 2010: The ecosystem-service chain and the

biological diversity crises. Phil. Trans. Roy. Soc. B 365:

31-39.

MÜLLER, F. 2014: Bartramia aprica − the correct name for

the Mediterranean and western North American species

historically recognized as “Bartramia stricta”. Herzogia

27: 211–214.

MÜLLER, K. 1954-1957: Die Lebermoose Europas. In:

RABENHORST, L., Kryptogamenflora von Deutschland,

Österreich und der Schweiz. Leipzig.

MUÑOZ, J. & PANDO, F. 2000: A world synopsis of the

genus Grimmia. Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot.

Gard. 83: 1-133.

MUÑOZ, J. 1998: A taxonomic revision of Grimmia

Subgenus Orthogrimmia (Musci, Grimmiaceae). Ann.

Missouri Bot. Gard. 85: 367-403.

MUÑOZ, J. 1999: A revision of Grimmia (Musci,

Grimmiaceae) in the Americas. Ann. Missouri Bot.

Gard. 86: 118-191.

NEDJALKOV, S.T. 1983a: Ecological classification of

vegetation cover of Afghanistan. In: SOKOLOV, V.E.

(ed.): Ecology and biogeography in Afghanistan, pp. 30-

53. Moscow [in Russian].

NEDJALKOV, S.T. 1983b: Woody shrub vegetation of region

Konarha. In: SOKOLOV, V.E. (ed.): Ecology and

biogeography in Afghanistan, pp. 76-100. Moscow [in

Russian].

353 فهرست نشرات References

NEUBAUER, H.F. 1954a: Die Wälder Afghanistans.

Angewandte Pflanzensoz. Festschr. Aichinger I: 494-

503.

NEUBAUER, H.F. 1954b: Versuch einer Kennzeichnung der

Vegetationsverhältnisse Afghanistans. Ann. Naturhist.

Mus. Wien 60: 77-113.

OCHYRA, R. 1989: Animadversions on the moss genus

Cratoneuron (Sull.) Spruce. J. Hattori Bot. Lab. 67:

203-242.

OCHYRA, R., ISOVIITA, P., ŻARNOWIEC, J. & BEDNAREK-

OCHYRA, H. 2006: Correct author citations for classes

and some subclass names of Bryophyta. Ann. Bot.

Fennici 43: 118-122.

OCHYRA, R., ŻARNOWIEC, J. & BEDNAREK-OCHYRA, H.

2003: Census Catalogue of Polish Mosses. Kraków.

PAVLOV, V.N. & GUBANOV, I.A. 1983: Geobotanic features

of the mountain Afghanistan. In: SOKOLOV, V.E. (ed.):

Ecology and biogeography in Afghanistan, pp. 74-75.

Moscow [in Russian].

PLÁŠEK, V., SAWICKI, J. & ČÍHAL, L. 2014: Orthotrichum

pamiricum (Bryophyta), a new epiphytic species from

Pamir Mountains in Central Asia. Turk. J. Bot. 38: 754-

762.

PROCTOR, M.C.F. 1979: Structure and eco-physiological

adaptations in Bryophytes. In: CLARKE, G.C. S. & J.G.

DUCKETT (eds.): Bryophyte systematics, pp. 479-509.

London, New York, Toronto.

RAFIQPOOR, M.D. 1979: Niederschlagsanalysen in

Afghanistan - Versuch einer klimaräumlichen

Differenzierung des Landes. Unveröff. Diplomarbeit,

Geogr. Inst. Univ. Bonn.

ROS, M.R., MAZIMPAKA, V., ABOU-SALAMA, U., ALEFFI,

M., BLOCKEEL, T.L., BRUGUÉS, M., CANO, M.J.,

CROS, R.M., DIA, M.G., DIRKSE, G.M., EL-SAADAWI,

W., ERDAĞ, A., GANEVA, A., GONZÁLEZ-MANCEBO,

J.M., HERRNSTADT, I., KHALIL, K., KÜRSCHNER, H.,

LANFRANCO, E., LOSADA-LIMA, A., REFAI, M.S.,

RODRIGUEZ-NUÑEZ, S., SABOVLJEVIĆ, M., SÉRGIO,

C., SHABBARA, H., SIM-SIM, M. & SÖDERSTRÖM, L.

2007: Hepatics and Anthocerotae of the Mediterranean,

an annotated checklist. Cryptogamie, Bryologie 28:

351-437.

ROS, R.M., MAZIMPAKA, V., ABOU-SALAMA, U., ALEFFI,

M., BLOCKEEL, T.L., BRUGUÉS, M., CROS, R.M., DIA,

M.G., DIRKSE, G.M., DRAPER, I., EL SAADAWI, W.,

ERDAĞ, A., GANEVA, A., GABRIEL, R., GONZÁLEZ-

MANCEBO, J.M., GRANGER, C., HERRNSTADT, I.,

HUGONNOT, V., KHALIL, K., KÜRSCHNER, H.,

LOSADA-LIMA, A., LUÍS, L., MIFSUD, S., PRIVITERA,

M., PUGLISI, M., SABOVLJEVIĆ, M., SÉRGIO, C.,

SHABBARA, H., SIM-SIM, M., SOTIAUX, A., TACCHI,

R., VANDERPOOR-TEN, A. & WERNER, O. 2013:

Mosses of the Mediterranean, an annotated checklist.

Cryptogamie, Bryologie 34: 99-283.

SAITO,K. 1975: A monograph of Japanese Pottiaceae

(Musci). J. Hattori Bot. Lab. 39: 373-537.

SALMON, E.S. 1899: A new moss from Afghanistan . J. Bot.

37: 241–242.

SIVALL, T.R. 1977: Synoptic-climatological study of the

Asian summer monsoon in Afghanistan. Geografiska

Annaler 59A: 67-87.

SMITH, A.J.E. 1978: The moss flora of Britain and Ireland

Cambridge University Press, Cambridge.

SMITH, A.J.E. 2004: The moss flora of Britain and Ireland,

2 nd ed. Cambridge University Press, Cambridge.

SOLLMAN, P. 2005: Studies on some Asian mosses of the

Pottiales, mainly from the Himalayas. Trop. Bryol. 26:

81–88.

SOLLMAN, P. 2006: Studies on several Asian Pottiaceous

mosses, mainly from the Himalayas. Trop. Bryol. 28: 5–

7.

STECH, M., WERNER, O., GONZÁLEZ-MANCEBO, J.M.,

PATIÑO, J., SIM-SIM, M., FONTINHA, S.,

HILDEBRANDT, I. & ROS, R.M. 2011: Phylogenetic

inference in Leucodon Schwägr. subg. Leucodon

(Leucodontaceae, Bryophyta) in the North Atlantic

region. Taxon 60: 79-88.

TOUW, A. & RUBERS, W. V. 1989: De Nederlandse

Bladmossen. Utrecht.

TOWNSEND, C.C. 1966: Mosses from Iran and Afghanistan.

Transact. Brit. Bryol. Soc. 5: 131–135.

TOWNSEND, C.C. 1993: New records and a bibliography of

the mosses of Pakistan. J. Bryol. 17: 671-678.

VITT, D.H. 1972: A monograph of the genus Drummondia.

Can. J. Bot. 50: 1191-1208.

VITT, D. H. 1973: A revision of the genus Orthotrichum in

North America, north of Mexico. Bryoph. Bibl. 1: 1-

108.

WALTHER, K. 1983: Kapitel V, 2 Bryophytina. Laubmoose.

Adolf Englers Syllabus der Pflanzenfamilien, 13. Aufl.

Gebr. Bornträger, Berlin, Stuttgart.

WHITEHOUSE, H.L.K. & CRUNDWELL, A.C. 1992:

Gymnostomum calcareum Nees & Hornsch. and G.

viridulum Brid. in Europe, North Africa and the Middle

East. Bull. Brit. Bryol. Soc. 59: 35-50.

ZANDER, R.H. 1993: Genera of the Pottiaceae: mosses of

harsh environments. Bull. Buffalo Soc. Nat. Sci. 32: 1–

378.

9 Sources of Photographs

۹ منابع تصاوير

Chapter 1

Fig. 6. W. Frey; Fig. 7 (right). S.-W. Breckle; Fig. 7

(left) H. Kürschner; P. 51 S.-W. Breckle; P. 347 M.

Keusgen

Chapter 2.2

Photos 8-10: H. Kürschner

Chapter 7

All photos of bryophytes by Michael Lüth except:

‏.‏S.-W؛ Breckle ۷

‏.‏W؛ Frey ۷

فصل اول:‏

شکل

پچ(‏

شکل

‏.‏H؛ Kürschner صفحهٔ‏

‏(راست):‏

شکل

‏.‏S.-W؛ Breckle صفحهٔ‏

۵۱

H. Kürschner

M. Keusgen

:

: ۶

:(

۳۴۷

فصل دوم:‏

تصاوير

فصل هفتم:‏

تمامی تصاوير بريوفايتا از ،Michael LÜTH به استثنای تصاوير

ذيل:‏

Athalamia hyalina, A. spathysii, Chiloscyphus polyanthus, Mannia androgyna, Marchantia paleacea, M. polymorpha,

Porella crodaeana, Preissia quadrata, Riccardia palmata, Riccia bifurca, R. fluitans, Targionia hypophylla, and

Wiesnerella denudata which were kindly provided by Jan-Peter Frahm (†), with courtesy of Gabriele Frahm

(Rheurdt).

۸-۱ ۰

Mannia fragrans (http://bit.ly/2eku8q2), Philonotis falcata (http://bit.ly/2eVDdlm), Brachymenium exile

(http://bit.ly/2fF3ub9), Anthoceros spec. (http://t1p.de/81dd) are from Wiki-Commons.

ً

.W) می رویند ‏(تصویر:‏Frey .F) hypnoides

ٓ بیاری

Irrigation field in western Nuristan. Irrigation channels mainly with Fontinalis species (F. antipyretica, F. hypnoides) (Photo: W. Frey)

مزارع تحت ا

در غرب نورستان.‏ در کنالهای ٓ ابیاری ً عمدتا گونه های مختلف از جنس Fontinalis ‏(مثلاantipyretica .F و

10 Glossary of Bryological Terms

واژهم ‏ٔه

۱۰ اصطلاحات بريولوژيکی

For a comprehensive and illustrated glossary of bryological

terms, MALCOLM & MALCOLM (2006) should be consulted.

abaxial – refers to the lower (under-) surface of a leaf,

i.e. the surface facing away from the stem when the

leaf is erect. Cf. adaxial.

acrocarpous – refers to the production of archegonia

and later sporophytes at the apices of the main stems.

The main stems are usually erect, tufted, and

sparingly branched.

acrogyny (adj. acrogynous) – refers to the production

of archegonia from the apical cell of a shoot (with

subsequent development of the sporophyte at the

apex of the shoot). Most leafy liverworts are

acrogynous.

acuminate – narrowed to a long, fine point (most often

used to describe the shape of a leaf).

acute – narrowed to a sharp point (most often used to

describe the shape of a leaf).

adaxial – refers to the upper surface of a leaf, i.e. the

surface facing the stem when the leaf is erect. Cf.

abaxial.

adnate – joined to, used when dissimilar parts of an

organism are fused together. Cf. connate.

agg. – aggregate, a group of related species (or

microspecies) which are difficult to distinguish from

one another.

air-chamber – cavity in the thallus of Marchantiidean

liverworts, usually opening through pores on the

surface of the thallus.

air-pore – the opening of an air-chamber on the upper

surface of the thallus of Marchantiidean liverworts.

alar cells – specialized cells at the basal corners of a

moss leaf which differ from the laminal cells in size,

shape, and often in colour. Also known as angular

cells.

amphigastrium (plural amphigastria) – an underleaf

or ventral leaf, from the third row of leaves on the

ventral side of the stem in the leafy Jungermanniales,

usually smaller than the lateral leaves.

amplexicaul – sheathing or clasping the stem.

anacrogyny (adj. anacrogynous) – refers to the

production of archegonia and subsequently sporophytes

from the lateral or surface cells of a thallus or stem.

جهت ‏زديد يک واژهم ‏ٔه جامع و مصوِر برای گياهان بريوفايت

لطفاً‏ به (۲۰۰۶) MALCOLM & MALCOLM مراجعه کنيد.‏

:Abaxial اشاره به سطح تحتانی برگ مشخصاً‏ به سطحی که در

حالت ايستاده بودِن برگ از ساقه به سمت خارج متوجه است،‏

را ببينيد.‏

:Acrocarpous اشاره به توليدِ‏ و اِسپوروفايتهائی

که بعداً‏ در رأسهای ساقههای اصلی توليد میشوند.‏ ساقه

های اصلی معمولاً‏ ايستاده،‏ ‏غنده ای و بسيار ‏صرفه

منشعب.‏

‏(صفت آن مانند):‏ اشاره به توليد

‏(آل ‏ٔه تکثری ‏لای گاميتوفايت های خزه ها از

سلولِ‏ رأسی يک جوانه ( تکامل بعدی اِسپوروفايت در رأس

جوانه).‏ اکثريت لِيورورت های برگی آراسته

هستند.‏

سرسوزنی ‏ريکشده به يک نکت ‏ٔه طويل و ظريف

‏(اکثراً‏ استفاده بمنظور توضيح شکل يک برگ).‏

:Acute نوک تيز = ‏ريکشده به يک نو ‏ِک تيز ‏(اکثراً‏ استفاده به

منظور توضيح شکل يک برگ).‏

اشاره به سطح فوقانی يک برگ.‏ مشخصاً‏ به

گسطح رُو به ساق ‏ٔه بر در حالتی که برگ ايستاده ‏شد؛


:Adnate چسپيده به،‏ استفاده شده در حالتی که بخشهای ‏مشاب ‏ٔه

يک عضو ‏هم جوش خورده ‏شند،‏ را ببينيد.‏

يک دسته از گونه بيهای قر گونه های

مايکروسکوپی)‏ که تشخيص شان از يکديگر مشکل

‏شد.‏

خلا در پيکر ‏ٔه ليوروُر ‏ِتهای

معمولاً‏ راهفته ‏(زشده)‏ از طريق منافذ موجوده در سطح

پيکره.‏

:Air-pore مجرای يک در سطح فوقانی پيکر ‏ٔه

ليوروُرتِ‏ های

سلولهای ‏لچه سلولهای ويژهکار در کنج

های قاعد ‏ٔه بر ‏ِگ يک خزه که از سلولهای ورقهای از روی

بزرگی،‏ شکل و اکثراً‏ رنگ فرق داشته و سلولهای زاويهای نيز

‏ميده میشوند.‏

‏(جمع آن ): Amphigastria يک برگ تحتانی و

بطنی،‏ از رد ‏ٔه سوم بر ها در سمتِ‏ خلفی ساقه در

های برگی،‏ معمولاً‏ کوچکتر از برگ های

جانبی.‏

:Amplexicaul غلافکننده و ‏"در آغوش گيرند ‏ٔه"‏ ساقه.‏

‏(صفتِ‏ آن :(anacrogynous اشاره به توليد

آرکيگونيا و در نتيج ‏ٔه آن به توليد اِسپوروفايتها از سلولهای

جانبی و سطحی يک پيکره و ساقه.‏ لِيوَروُرتهای پيکرهای

(

Archegonia

Connate

‏(و

،Marchantiidean

Archegonium

Acrogyny

،

-

Air-chamber

. Marchantiidean

- مانند

Adaxial

Acrogyny

Archegonia

: Acuminate

- Adaxial : محوری

Abaxial

:

Aggregate

:Air-chamber

:Alar cells

Amphigastrium

Jungermanniales

Anacrogyny


Thallose liverworts are typically anacrogynous.

angular cells – Cf. alar cells.

annulus – one or more rings of cells at the mouth of capsules

of most mosses, associated with dehiscence of the lid.

antheridiophore - in some Marchantialean liverworts, a

receptacle, usually stalked, bearing antheridia at

the apex.

antheridium (plural antheridia) – the male reproductive

organ of bryophytes and anthocerotophytes, a

spherical to cylindrical sac containing spermatozoids.

antical – refers to the upper (dorsal) surface of a stem or

shoot, or the part of the leaf attached to the dorsal

side of the shoot. Cf. postical.

apical – at apex, end or point of a structure

apiculus (adj. apiculate) – short abrupt point.

apophysis (or hypophysis) (plural apophyses) – in

mosses, the sterile basal part of a capsule, where it

joins the seta, often bearing stomata.

appendiculate – with short, thin transverse bars.

appressed – closely applied, as leaves pressed upwards

against stem.

archegoniophore – in some Marchantialean liverworts,

a receptacle, usually stalked, bearing the

archegonia.

archegonium (plural archegonia) – the female reproductive

organ of bryophytes and anthocerotophytes. At

maturity consisting of a neck, a swollen base (venter)

containing an egg, and a basal stalk.

arcuate – curved in the shape of an arch.

arista (adj. aristate) – fine bristle-like point.

arthrodontous – in mosses, describes a peristome which

is made up only of parts of (dead) cell walls. Cf.

nematodontous.

articulation (adj. articulate) – thickened joints between

the segments of the peristome teeth.

assimilation lamellae – cell rows on the upper (dorsal

or adaxial) surface of the leaves of some mosses.

assimilative filaments/plates – filaments or plates of

photosynthetic tissue, as sometimes found on the

upper surface of the costa in some mosses.

auricle (adj. auriculate) – an ear-like lobe of specialized

cells at the basal margins of a leaf, typically

decurrent along the stem.

autoecious – monoecious, producing both male and female

sex organs (antheridia and archegonia) on the same

plant but in separate inflorescences.

axil (adj. axillary) – the angle between stem and leaf (or

bract or other structure on the stem).

basal membrane – a cylindrical or tubular membrane at

بطور خاص هستند.‏

لطفاً‏ به مراجعه کنيد.‏

:Annulus يک و چند حلقه از سلولها در دهان ‏ٔهکپسولهای

بسياری از خزهها،‏ در ارتباط شگوفائی سرپوش.‏

:Antheridiophore در برخی از لِيوَروُرت های

يک ‏نِ‏ معمولاً‏ ساقهدار و دربرگيرند ‏ٔه آل ‏ٔه تذکير

در رأس.‏

‏(جمع آن آل ‏ٔه تذکير بريوفايتا و خزه

های شاخی ‏(‏Anthocerotophyta‏)؛ يک خريط ‏ٔه

استوانهای حاوی اِسپرماتوزوئيدها.‏

:Antical اشاره به سطح فوقانی ‏(خلفی)‏ يک ساقه جوانه،‏ و

يک بخشی از برگِ‏ چسپيده به سمتِ‏ خلفیِ‏ جوانه؛


:Apical در رأس،‏ انجام و نکت ‏ٔه آخری يک ساختمان.‏

‏(صفتِ‏ آن :(apiculate يک نکت ‏ٔه دفعتاً‏ تيز شده.‏

جمع آن

عقيمِ‏ قاعده ایِ‏ يک کپسول در خزه ها که به بُرسک ها

چسپيده و استوما‏ در آن جافته اند.‏

:Appendiculate ضميمه دار-‏ ‏ريک و متقاطِعکوه.‏

:Appressed بسيار ضيق چسپيده،‏ مانند برگهای به ‏لا فشرده

شده در برابر ساقه.‏

در برخی از لِيوَروُرتهای

يک ‏نِ‏ معمولاً‏ ساقه دار که در آن آل ‏ٔه تذکير در رأس

جافته است.‏

‏(جمع آن آل ‏ٔه ‏نيِ‏ بريوفايت ها

و خزههای شاخی .(Anthocerotophyta) در پختگی شامل

يک گردن،‏ يک قاعد ‏ٔه متورم و حاوی يک تخمه و

يک ساق ‏ٔه قاعدهای.‏

:Arcuate منحنی بهشکل يک قوس.‏

‏(صفتِ‏ آن :(aristate بُرسک نکت ‏ٔه ظريفِ‏ بُرسک مانند.‏

:Arthrodontous در خزه ها،‏ بيانگر يک پِيريستوم که فقط از

بخش هائی از ديوار ‏(مرده)‏ سلول ساخته شده است؛


‏(صفتِ‏ آن :(articulate محل اتصالِ‏ ضخيم شده

بين بخش ‏(زگمنت)های دندانههای پيريستوم.‏

های سلولی ‏لای سطح فوقانی

‏(خلفی برگهای برخی از خزهها.‏

صفحاتِ‏ انساج

مستعد به ترکيب ضيائی که گاهگاه ‏لای سطح فوقانی

ميانرگبرگ در برخی از خزهها ‏فت میشوند.‏

‏(صفتِ‏ آن = auriculate گوشواره ای،‏ دارای گوشواره)‏

يک لب ‏ٔهگوشمانند از سلولهای ويژهکار در حاشيههای قاعدهای

يک برگ،‏ بهشکل تيپيک به اپئين افتاده در امتداد ساقه.‏

‏(يک خانه ای)‏ توليد کنند ‏ٔه آلاتِ‏

تذکير و ‏ني‏ ‏(اَنتيريد‏ و آرکيگونيا)‏ ‏لای عين گياه در گل

های جداگانه.‏

‏(صفتِ‏ آن :(axillary زاويه بين ساقه و برگ برگه،‏

ساختمانهای ديگر ‏لای ساقه).‏

يک ممبرانِ‏ غشای استوانهاِی لولهاِی

کروی

و

:(Apophyses بخش

Marchantialean

‏(و و

و

anacrogynous

Alar cells

:(Antheridia

ميلههای

Hypophysis

:(Archegonia

(Venter)

-

‏(و

:Angular cells

Marchantialean

Antheridium

Postical

Apiculus

Apophysis

:Archegoniophore

Archegonium

Nematodontous

Arista

Articulation

:Assimilation lamellae رده

(adaxial

و

:Assimilative filaments/plates ميله ها و

:Auricle گوشواره

–

،Monoecious :Autoecious

Axil

:Basal membrane

359 واژه ‏هٔ‏ اصطلاحات بريولوژيکی Glossary of bryological terms

the base of the peristome teeth in a moss capsule,e.g.,

in Pottiaceae.

biconvex – convex on both sides or surfaces (Cf. convex).

bifid – divided into two ± equal parts.

bilobed – divided into two lobes or segments.

bistratose – composed of two cell layers, e.g., leaf blades

that are two cells thick.

border (adj. bordered) – of leaves, margins

differentiated in structure, in cell shape or colour

from the rest of the leaf cells.

brood bodies – any structures that function as asexual

propagules, such as gemmae, bulbils, tubers, or

reduced branches and leaves.

brood branches/branchlets – lateral branches with small

scale-like leaves, functioning as asexual propagules.

brood filaments – uni- to multicellular brood bodies,

originating from rhizoids.

brood leaf – deciduous leaf, functioning as asexual

propagules.

bud – a small protuberance on a stem or branch,

containing an undeveloped leaf or leafy shoot.

bulbil – asexual propagule, usually arising in the leaf

axils, bud-like, with apical projections or leaf

primordia.

caducous – soon falling away.

caespitose – growing in dense tufts or patches.

calcicolous – Cf. calciphile.

calciphile – favouring calcareous habitats, as on chalk

and limestone.

calyptra (plural calyptrae) – in mosses and liverworts, a

membranous or hairy cap or hood, derived from the

upper part of the archegonium and protecting the

embryonic and sometimes the mature sporophyte.

campanulate – bell-shaped.

canaliculate – forming a channel; it is sometimes used to

describe a broad shallow channel formed by the upper

surface of the costa in the leaves of some mosses.

capitate – describes structures which form a ‘head’,

usually at the apex of a shoot.

capsule – in bryophytes, the part of the sporophyte

which contains and eventually releases the spores.

carinate – keeled.

carpocephalum (plural carpocephala) – the apical part

of the archegoniophore that bears the sporophytes in

Marchantialean liverworts.

cauloid – stem.

central/axial strand or central cylinder – a thin

column or cylinder of elongate cells at the centre of

در قاعد ‏ٔه دندانههای پِيريستوم در يک کپسول خزه،‏ مثلاً‏ در

.Pottiaceae

:Biconvex محدب

به هردو سمت هردو سطح convex) را ببينيد).‏

:Bifid منقسم به دو بخش مساوی.‏

منقسم به دو لبه زگمنت.‏

دولايهاِی ترکيبفته از دو لاي ‏ٔه سلولی،‏ مثلاً‏ تيغه

های برگ به ضخامتِ‏ دو سلول.‏

برگ،‏ حاشيه های تفريق

‏(صفتِ‏ آن

‏فته از روی ساختمان و بزرگی رنگ ار بقيه سلول های

يک برگ.‏

:Brood bodies هريک از ساختمانها از قبيل Gemmaها،‏ پيازک

ها،‏ غده ها،‏ شاخه های تنقيصی و برگ ها که وظيف ‏ٔه

تکثير را به عهده میکيرند.‏

شاخه های جانبی برگ های

کوچکِ‏ فلسمانند که وظيف ‏ٔه اعضای تکثری را بعهده میکيرند.‏

تکثر ‏ِی تک چندين سلولیِ،‏

منشأ گرفته از ريشهنماها.‏

:Brood leaf يک برگِ‏ خزانی که وظيف ‏ٔه تکثير را به عهده می

کيرد.‏

يک برآمدگی کوچک ‏لای يک ساقه

شاخه،‏ حاوی يک برگ ‏متکامل يک جوان ‏ٔه برگی.‏

عضو تکثيری،‏ معمولاً‏ بيرون شده از آکسيل های

برگ،‏ پندکمانند،‏ برآمدگیهای رأسی اشکال ابتدائی

تکامل برگ.‏

:Caduceus بهزودی بربشونده ‏(خزانی).‏

:Caespitose نموکننده در اپغندهها لکههای متراکم.‏

:Calcicolous آهک زی؛ را ببينيد.‏

:Calciphile آهکدوست،‏ مثلاً‏ زيستگاههای حاوی تباشير

آهک.‏

‏(جمع آن در خزهها و لِيوَروُرتها،‏ يک

کلاهک روپوشِ‏ غشائی مويک دار،‏ برخاسته از

بخش فوقانی آرکيگونيوم و محافظت کنند ‏ٔه اِسپوروفايت های

جنينی و گاهگاه حتی پخته.‏

و

و

و

و

و

و

±

و

-

:(bordered کناره

و

و

و

و

:Bilobed

:Bistratose

Border

:Brood branches/branchlets

calciphile

:Brood filaments اندام های

:(Calyptrae

-

و

:Bud پندک

:Bulbil يک

Calyptra

:Campanulate ‏قوسی.‏

:Canaliculated تشکيلدهند

‏ٔه يک کال؛ گاهگاه استفادهشده

برای تشريح يک کالِ‏ هپن و سطحیِ‏ شکل ‏فته به وسيل ‏ٔه

سطح فوقانی ميانرگ برگ در برگهای برخی از خزهها.‏

:Capitate توضيح کنند ‏ٔه يک ساختمانی که معمولاً‏ يک ‏"کله"‏ را

در رأس يک جوانه تشکيل میدهد.‏

:Capsule بخشی از اِسپوروفايت در خزهها که حاوی آزاد

کنند ‏ٔه اسپورها می ‏شد.‏

:Carinate ‏وهاِی،‏ قايقی.‏

‏(جمع آن :(Carpocephala بخش رأسی

Archegoniophore که در آن اسپوروفايت های لِيوَروُرت های

Marchantialean جافته اند.‏

–

و

:Central cylinder هايدروئيدها

و

Carpocephalum

:Cauloid ساقه.‏

Central/axial strand

يک ستون و

استوانه ‏ريک از سلولهای طويل شد ‏ٔه


the stem in mosses and some liverworts.

cernuous – drooping at an angle between horizontal and

vertically downwards.

circinate – strongly bent or curved into a circle or near

circle.

cladocarpous – plants often prostrate, perichaetia

terminal on lateral branches with juvenile leaf

development similar to that on vegetative branches

(e.g., Drummondiaceae, Hedwigiaceae)

clavate – shaped like a club, broader at one end.

cleistocarpous – describes a capsule that does not

dehisce by means of a lid or valves. The spores are

released by the rupture or decay of the capsule wall.

coiled – Cf. helically.

collenchymatous – with walls more heavily thickened

at the corners than elsewhere.

columella – central mass or column of sterile tissue

surrounded by the spore-producing tissue in the

capsule of the mosses and hornworts.

comal – a tuft or cluster of leaves or branches at the apex

of a shoot.

complanate – flattened, especially used to describe a

shoot in which all the leaves lie in the same plane.

conduplicate – folded length-wise so sharply along the

middle that the two parts are nearly parallel.

conoidal – shaped like a cone.

contorted – irregularly curved or twisted.

convex – having a surface or boundary that curves or

bulges outward.

cordate – heart-shaped.

coriaceous – with a tough, leathery texture.

cortex (adj. cortical) – the outer layers of cells in a stem.

corticolous – growing on bark.

costa (adj. costate) – the midrib (nerve) of a leaf.

crenate – describes a margin cut into rounded teeth or

scallops.

crenate (adj. crenulate) – describes a margin cut into

rounded teeth or scallops.

crescent – shaped like a half moon.

cribrose – with numerous perforations.

crispate – strongly curled and twisted.

crisped – strongly curled and twisted.

cryptopore – refers to stomata that are immersed in a

depression or chamber below the guide cells (e.g.,

Orthotrichaceae).

cucullate – of calyptrae, hood-shaped and split down

one side; of the leaves, hooded at the apex by

incurving of the margins.

انتقالی در مرکز ساق ‏ٔه خزهها و برخی از لِيوَروُرتها.‏

آويخته به سمتِ‏ اپئين به يک زاويه بين افقی

و عمودی.‏

:Circinate دور خورده بهشکل فنر شديداً‏ خميده و کجشده

به يک دايره نزديک به يک دايره.‏

:Cladocarpous گياهانِ‏ اکثراً‏ خزيده بر زمين،‏ برگِ‏ پوششی

آرکيگونيا انتهائی ‏لای شاخههای جانبی تکامل نَوبرگها

مشابه به برگ های تکامل ‏فته ‏لای شاخه های غيرجنسی

و

‏(مثلاً‏ در

:Clavate ‏ا‏ مانند،‏ هپنتر در يک انجام.‏

:Cleistocarpous توضيح کنند ‏ٔه يک کپسول که به کمک يک

سرپوش جوف نمیشگفد.‏ رهائی اسپورها از طريق يک

درز در نتيج ‏ٔه فرسودگی ديوار کپسول.‏

:Coiled فنر مانند؛ را ببينيد.‏

ديوارهای بسيار ضخيمشده در کنجها

در مقايسه جاهای ديگر.‏

ستونِ‏ مرکزی انساج عقيمِ‏ محاط

شده به وسيل ‏ٔه نسج مؤلدِ‏ اسپور در کپسولِ‏ خزه ها و هارن

وُرتها.‏

يک اپغنده و ‏کلاستر از برگها شاخهها در رأس

يک جوانه ‏(کاکُلی شکل).‏

:Complanate هپنشده؛ استفاده از اين واژه به ويژه در توضيح

يک جوان ‏ٔهکه در آن تمام برگها ‏لای عين سطح واقع اند.‏

:Conduplicate طويلاً‏ قات خورده بهشکل تيز در قسمت وسط

طوری که هردو بخش همديگر موازی می ‏شند.‏

شکل.‏

:Contorted غير منظم خميده ‏بخورده.‏

دارای يک سطح و مرز منحنی بيرون

برآمده به سمت خارج.‏

:Cordate قلبمانند.‏

:Coriaceous يک ‏فتِ‏ سفت و چرمگون.‏

‏(صفتِ‏ آن ‏ٔه بيرونی سلولها در يک ساقه.‏

پوستهزی،‏ روينده ‏لای پوست درخت.‏

‏(صفتِ‏ آن :(costate ميانرگبرگ؛ رگ وسطی يک برگ.‏

‏(صفتِ‏ آن :(crenulate توضيح کنند ‏ٔه يک حاشي ‏ٔه

منقسم به دو دندان ‏ٔه مدور.‏

ای توضيح کنند ‏ٔه يک حاشي ‏ٔه قطع شده به

دندانههای مُدور و ‏کنگرهها.‏

:Crescent نيمهحلالی شکل.‏

:Cribrose منافذ بیشمار.‏

:Crispate شديداً‏ پيچ وبخورده.‏

شديداً‏ پيج و ‏بخورده.‏

:Cryptopore اشاره به استومائی که در يک فرورفتگی

خانه گک در زير سلول های رهنما جافته اند ‏(مثلاً‏ در

و

و

-

.(Hedwigiaceae

و

:Cernuous سراپئين -

و

Drummondiaceae

helically

– کتله و

و

:(cortical لاي

-

-

و

و

:Collenchymatous

:Columella کولومِلا

-

:Comal

:Conoidal مخروطی

:Convex محدب -

Cortex

:Corticolous

Costa

Crenate

:Crenate کنگره

:Crisped چروکيده

.(Orthotrichaceae

:Cucullate کاهکمانند

يک سرپوش مشابه به پَتِیچشم،‏ اپره

شده در يک سمت به اپئين؛ در برگ ها،‏ چشمپوشمانند در

رأسِ‏ به دورنخميده از حاشيه.‏


cuneate – shaped like a wedge, narrow at the base and

widened at the apex.

curled – Cf. crisped.

cuspidate – of leaves, ending abruptly in a stout, rigid

point formed by excurrent costa; of stems, with a

bud-like apex formed by imbricate concave leaves

(Cf. Calliergonella).

cyathiform – cup-shaped, rounded and swollen, e.g.,

open capsules.

cygneous – strongly curved in the upper part like a

swan's neck, e.g., setae in many species.

cylindrical – cylinder-shaped; elongate and circular in

transverse section.

decurrent – describes a structure which extends as a

ridge or wing below the main point of attachment,

for example when the sides of a leaf base extend

down the stem.

deflexed – bent or curved downwards.

dehiscent – open by loss of lid or opening by valves.

dendroid – having a life-form like a miniature tree.

denuded – of leaves, eroded or torn away.

deuters – cells with wide lumina extending across the

width of the costa in mosses. Also known as guide

cells.

diaspore – an agent of dispersal; any structure that

becomes detached from the parent plant and give rise

to a new individual

dichotomous – regularly branching in a Y-like fashion

with each branch of a pair of ± equal size.

differentiation – the morphological and physiological

changes that occur between initiation and maturation

of a cell, tissue or organ.

dimorphic – having two different forms (often used in

describing leaves and cells).

dioicous – producing male and female sex organs

(antheridia and archegonia) on separate plants.

diplolepidous – peristome type originating from 2 rows

of cells on the outer surface of the tooth and one on

the inner surface, usually diplostomous.

distal – furthest from the point of origin or attachment;

Cf. proximal.

distant – well spaced, not crowded.

distich – Cf. distichous.

distichous – in two clearly defined rows, as in the leaves

of many leafy liverworts and some mosses.

ecostate – lacking a costa (nerve).

elater – elongate cells with spiral thickenings derived by

mitotic division from sporogenous tissue and mixed

with the spores in the capsules of liverworts.

:Cuneate به شکل يک کُوتِ‏ کم عرض در قاعده و عريض در

رأس.‏


در مورد برگها:‏ بهتُندی انجاميده به يک

نکت ‏ٔه قوی و زمخت در ميانرگ برگِ‏ بيرون برآمده؛ در مورد ساقه:‏

يک رأس پُندک مانندِ‏ شکل داده شده بوسيل ‏ٔه برگ های

خشتکاریشکلِ‏ مقعر را ببينيد).‏

:Cyathiform فنجانی شکل،‏ مُدور و متورم،‏ مثلاً‏ کپسول های

‏ز.‏

:Cygneous شديداً‏ خميده در بخش فوقانی مثل گردن يک قاز،‏

مثلاً‏ بُرسکهای بسياری از گونهها.‏

اِی شکل؛ طويل شده و دائروی در مقطع

عرضانی.‏

افتاده توضيح کنند ‏ٔه يک ساختمان بسط

‏فته به عنوان يک تيغه و ‏ل در زير نکت ‏ٔه اصلی تماسی،‏

بطور مثال زمانی که يک جانبِ‏ قاعد ‏ٔه يک برگ مانند لبه

های يک سمارق به اپئينِ‏ ساقه افتاده ‏شد.‏

قاتشده به اپئين.‏

‏زشده در اثر افتادِن سرپوش ‏زشده بهجوفها.‏

شکل زيستِ‏ مشابه به يک درخ ‏ِت مينيآتوری.‏

: در مورد برگها:‏ خورده شده به دُور افتاده.‏

سلول ها ورقه های هپن بسط ‏فته در تقاطع

عرض ميانرگبرگ در خزه ها.‏ همچنان ديده شده در سلول

های هدايتی.‏

:Diaspore اعضای انتشاری يکی از ابزار های انتشاری

گياهان؛ هر ساختمانی که از گياهِ‏ مادری جدا شده و ‏عث

بوجود آوردن يک گياه جديد میشود.‏

:Dichotomous معمولاً‏ منشعب به دوشاخ ‏ٔه غولکمانند،‏ طوری

که هردو شاخه به عين درازی.‏

‏ٔه تفريق تغييراتِ‏ مورفوولوژيکی و

فيزيولوژيکی ايجاد شده در فاصله ميان مرحل ‏ٔه توليد و مرحل ‏ٔه

پختکی يک سلول،‏ نسج عضو.‏

:Dimorphic حاوی دو شکل متفاوت ‏(اکثراً‏ استفاده به منظور

توضيح برگها و سلولها).‏

دوخانهای توليدکنند ‏ٔه آلات جنسی مذکر و مؤنث

‏(اَنتيريد‏ و آرکيگونيا)‏ ‏لای دو گياه جداگانه.‏

پيريستوم منشأ گرفته از دو رَده از سلولها

‏لای سطح بيرونی دندانهها و يک رَده ‏لای سطح داخلی،‏

معمولاً‏

:Distal دورترين از نکت ‏ٔه منشأ ‏حي ‏ٔه تماسی؛ proximal را

ببينيد.‏

متفاصل - بخوبی از هم دور بودن،‏ نه در يک جمعيت انبوه.‏

:Distich دو رَده ای؛ را ببينيد.‏

:Distichous در دو رد ‏ٔه برجسته،‏ مثلاً‏ در برگهای بسياری از

لِيوَروُرتهای برگی و در برخی از خزهها.‏

:Ecostate فاقد ميانرگبرگ ‏(عصب).‏

سلول های طويل شده بخش های ضخيم شد ‏ٔه

فنرمانند،‏ بوجود آمده از طريق تقسيم ميتوزی از انساج

اِسپوروجين و ادغام شده اِسپورها در کپسولهای لِيوَروُرتها.‏

و

و

crisped

Calliergonella)

-

-

و

و

-

:Curled چنگچنگی؛

:Cuspidate نوکتيز -

±

:Cylindrical استوانه

:Decurrent بهاپئين

:Deflexed خميده و

:Dehiscent

:Dendroid

Denuded

:Deuters

:Differentiation عملي

-

distichous

:Dioicous

:Diplolepidous شکل

.diplostomous

-

:Distant

:Elater اِلاتر


elaterophores – a tuft or brush-like cluster of elater-like

cells attached to the base or apex of a capsule in a few

liverworts.

elongate – stretched out, e.g., linear.

emarginate – broad, shallowly notched at apex.

endostome – in mosses, the inner row of peristome

teeth of a diplostomous peristome.

ephemeral – short-lived; refers to an organism which

completes its life cycle within a single season.

epiphragm – in mosses (especially Polytrichaceae), a

membrane covering the mouth of the capsule.

epiphyte – a plant growing on another plant.

erose – irregularly notched or partially eroded away.

excurrent – extending beyond the apex, especially

describing the costa in the leaves of some mosses.

exostome – outer ring of teeth of a double peristome.

exothecium (adj. exothecial) – outermost layer of the

capsule wall, the capsule epidermis.

exserted – a capsule carried well above the perichaetial leaves.

falcate – curved like a sickle.

filament (adj. filamentous) – thread like.

filiform – slender and elongate, thread-like.

fimbriae (adj. fimbriate) – long, often irregular, hairs

or projections along the margin of a leaf or other

structure.

flagellum (plural flagella), adj. flagelliform – refers to

a long thin shoot with small (reduced) leaves,

functioning as a means of asexual propagation.

flexuose – slightly and irregularly bent, twisted or wavy.

foliate – leafy or leaf-like; closely covered with leaves.

foliose – leafy or leaf-like; closely covered with leaves.

forked – Y-shaped; leaves or costae divided into two ±

equal parts.

foveolate – shallowly pitted like a golf ball.

fugacious – rapidly disappearing or falling away;

temporary.

furcate – Cf. forked.

fusiform – spindle-shaped, narrow and tapered at both ends.

gametangium (plural gametangia) – a sex organ that forms

gametes, either an antheridium or an archegonium.

gametophyte – the multicellular gamete-producing

generation of embryophytes (i.e. plants which bear

an embryonic sporophyte during their life cycle); the

green plant or thallus of bryophytes.

gemma (plural gemmae) – a type of asexual propagule,

composed of only few cells.

:Elaterophores يک انبوهی اپغنده اِی بُرسمانند از سلول

های ‏لهمانن ‏ِد جسپيده به قاعده رأس يک کپسول در

عد ‏ٔه قليلی از لِيوَروُرتها.‏

:Elongate طويلشده،‏ مثلاً‏ خطی.‏

:Emarginated دندانههای هپن و سطحی در رأس ‏(مثل چوبخط).‏

در خزه ها،‏ رد ‏ٔه درونی دندانههای يک پيريستوِم دو

دهانهای.‏

گذر؛ اشاره به موجوداتی که دوران زندگی

خويش را در يک فصل اِکمال مینمايند.‏

: در خزهها ‏(بخصوص در يک غشا

که دهان ‏ٔهکپسول را میپوشاند.‏

:Epiphyte گياهانِ‏ روينده ‏لای گياهانِ‏ ديگر،‏ اما نه اپرازيت.‏

:Erose دندانهدار ‏منظم قسماً‏ خورده شده.‏

:Excurrent بسط ‏فته در بيرون از رأس،‏ مخصوصاً‏ در توضيح

ميانرگبرگ در برگهای برخی از خزهها.‏

‏ٔه بيرونی دندانههای يک پيريستوم مضاعف.‏

‏(صفتِ‏ آن بيرونی ترين لاي ‏ٔه ديوار

کپسول،‏ اپيدرم کپسول.‏

:Exserted يک کپسولِ‏ واضحاً‏ واقع ‏لاتر از برگهای غلافی.‏

‏-کج شده مثل يک داس.‏

‏(صفتِ‏ آن نخ،‏ ميله،‏ نخمانند.‏

‏ريک و طويل شده،‏ نخمانند.‏

‏(صفتِ‏ آن :(fimbriate موهای طويل و اکثراً‏ ‏منظم

بيرون برآمدگیها در امتداد حاشي ‏ٔه يک برگ يک

ساختمان ديگر.‏

‏(جمع آن ،Flagella صفتِ‏ آن :(flagelliform اشاره

به شاخ ‏ٔه ‏زک وطويل برگ های کوچک ‏(تنقيص ‏فته)‏

انجامدهند ‏ٔه وظيف ‏ٔه عملي ‏ٔه تکثر.‏

:Flexuose قدری و غيرمنظم خميده،‏ ‏خورده موجدار.‏

برگمانند؛ پوشيده برگهای انبوه.‏

برگمانند؛ پوشيده برگهای انبوه.‏

‏"چنگالی"‏ به شکل دوشاخه؛ برگها

ميانرگبرگ منقسم به دو بخش مساوی.‏

شبيه به يک توپ گُلف.‏

:Fugacious ‏اپيدار،‏ بیدوام،‏ به سرعت ‏پديد شده بدور

ريخته؛ خزانی.‏


:Fusiform دُوکمانند،‏ ‏ريک و ‏ريکشده به سمت هردو انجام.‏

‏(جمع آن :(Gametangia عضو جنسی تشکيل

دهند ‏ٔهگاميتها:‏ يک انتيريديوم يک آرکيگونيوم.‏

:Gametophyte يک گاميتِ‏ چندين سلولی؛ توليده کنند ‏ٔه يک

نسل از اِمبريوفايت ها ‏(مثلاً‏ يک گياهی که در طول دوران

زندگی خويش يک اسپوروفايتِ‏ جنينی در آن جافته است)؛

گياهِ‏ سبز پيکر ‏ٔه بريوفايتا.‏

‏(جمع آن : يک شکل از اعضای انتشاری

متشکل فقط از چند سلول.‏

و

و

و

و

و

(Polytrichaceae

و

:(exothecial

و

و

:(filamentous

:Endostome

:Ephemeral زُود

Epiphragm

:Exostome حلق

Exothecium

:Falcate داسمانند

Filament

:Filiform

Fimbriae

و

Flagellum

و

و

-

±

:Foveolate حفرههای سطحی

(Gemmae

:Foliate برگدار

:Foliose برگدار

:Forked پنجهای،‏

Forked :Furcate

Gametangium

و

Gemma


gemmae cup – a gemma-producing structure shaped like a

cup or crescent on the upper surface of some thallose

liverworts, or at the apex of some moss shoots.

gibbous – bulging on one side; in leafy liverworts, used

to describe a leaf sinus in which the leaf margin at the

base of the sinus is reflexed to form a lip; in mosses

used to describe a capsule which is swollen on the

upper side.

glaucous – with whitish, greyish or bluish bloom.

gregarious – growing close together but not crowded in

loose turfs or mats.

guide cells – Cf. deuters.

gymnostomous – describes moss capsules that lack a

peristome.

habit – the general appearance or form of a plant or

organism.

hair-point – hyaline or brownish hair at the apex of

many moss leaves, usually formed by the excurrent

costa.

haplolepidous – peristome type originating from one

rows of cells on the outer surface of the tooth and

two on the inner surface; usually haplostomous.

helically – coiled or spiraled, spirally twisted.

heterothallic – having two forms of thallus, usually

because the thalli of one sex are larger than those of

the other.

hoary – whitish or greyish in appearance.

homomallous – curved or pointing in the same direction.

hyaline – colourless and transparent; used to describe

cells lacking chloroplasts or other pigments.

hyalodermis – a cortex composed of large, empty,

colourless cells in the stems of leafy liverworts and

some mosses.

hybrid – the progeny of two organisms belonging to

different species.

hydroids – specialized elongate water-conducting cells

in the stems and/or costa of some moss and liverwort

taxa; in cross-section, hydroids are irregularly

isodiametric, with thin, delicate walls.

hypophysis (plural hypophyses) – Cf. apophysis.

imbricate – overlapping, in the manner of roof tiles (cf.

also julaceous).

immersed – of capsules, overtopped by the perichaetial

leaves; of stomata, sunken below the level of the

exothecial cells of the capsule wall.

incised – cut into sharp divisions separated by narrow

sinuses.

incrassate – thick-walled.

:Gemmae cup يک ساختمان توليد کنند ‏ٔه به شکل

فنجانی هلالی در سطح فوقانی برخی از لِيوَروُرتهای

پيکرهای،‏ در رأس برخی از جوانههای خزهها.‏

:Gibbous مانند زَخ بيرونبرآمده به يک سمت؛ در لِيوَروُرتهای

برگی استفاده بهمنظور توضيح فرورفتگیها ميان دو لب ‏ٔه برگ

که در آن حاشي ‏ٔه برگ در قاعد ‏ٔه همين فرورفتگی به عقب

خميده است يک لبه را بسازد؛ در خزهها استفاده بهمنظور

توضيح يک کپسولِ‏ متورم در سمت فوقانی.‏

:Glaucous گل سفيدفام،‏ خاکستریفام آبیفام.‏

:Gregarious جمعيت گرا نموکرده در نزديکی همديگر اما نه

جمعشده بهشکل يک اپغند ‏ٔه سُست يک نمد.‏


:Gymnostomous توضيح کنند ‏ٔه کپسول های فاقد پيريستوم در

خزهها.‏

:Habit تظاهر عمومی شکل بيرونی يک گياه يک

موجود حيه.‏

جلادار قهوهایفام در رأس برگهای

بسياری از خزهها،‏ معمولاً‏ تشکيل شده به وسيل ‏ٔه ميانرگبرگ


:Haplolepidous شکل پيريستوم،‏ منشأ گرفته از يک رَده از

سلول ها ‏لای سطح بيرونی دندانه و دو رَده ‏لای سطح

درونی؛ معمولاً‏

فنرمانند ‏بخورده بهشکل فنر.‏

:Heterothallic حاوی دو شکلِ‏ پيکره،‏ معمولاً‏ به علتِ‏ اينکه

پيکرههای يک جنس ‏(مذکر مؤنث)‏ در مقايسه جنس

ديگر بزرگتر میشد.‏

:Hoary ماش و برنج تبارز سفيدفام و خاکستریفام.‏

مُنَفَذ در عين سمت.‏

بيرنگ و بدننما؛ استفاده به منظور توضيح

سلولهای فاقد کلوروپلاست ساير پيگمنتها.‏

هيالودرم يک پوست ‏ٔه متشکل از سلول های

بزرگ،‏ خالی و بيرنگ در ساق ‏ٔه لِوروُرتهای برگی و برخی از

خزهها.‏

اشکال ابتدائی دو موجوِد حي ‏ٔه متعلق به دو گون ‏ٔه

مختلف.‏

:Hydroids سلولهای ويژهکارِ‏ طويلشد ‏ٔه هدايتکنند ‏ٔه آب در

ساقه و/و‏ ميانرگ برگِ‏ برخی از تکساهای خزهها و لِوروُرتها؛

هايدروئيدها در مقطع به شکل غيرمنظم ‏"هم قُطر"‏ ديوار

های ظريفِ‏ سلولی.‏


‏(جمع آن

:Imbricate خشتکاری شکل-‏ روی هم افتاده به شکل خشت

های ‏مِ‏ خانه؛ را ببينيد.‏

:Immersed جافته در اندام ديگر در مورد کپسولها:‏ روکش

شده به وسيل ‏ٔه برگهای نيامی؛ در مورد استوما:‏ فرورفته در

زير سطح سلولهای خارجی ديوار کپسول.‏

:Incised قطعشده به بخشهای تيز جداشده به وسيل ‏ٔه حفره های

‏ريک.‏

:Incrassate ضخيمشده - ديوار ضخيم.‏

و

Gemmae

و

و

و

-

و

و

و

Deuters :Guide cells

:Hair-point مويکِ‏

.Haplostomous

:Helically مارپيچی -

و

و

و

-

و

-

-

Apophysis :(Hypophyses

-

Julaceous

:Homomallous خميده

:Hyaline شفاف

:Hyalodermis

:Hybrid

Hypophysis


incubous – with the antical leaf margin nearer to the

stem apex than the postical margin so that the

forward (upper) margin of one leaf overlies the rear

(lower) margin of the leaf in front. Cf. succubous.

incurved – curved upwards and inwards leaf margins.

inflated – swollen, enlarged or bladderlike.

inflexed – turned upwards and inwards leaf margins.

inflorescence – a structure containing sexual reproductive

organs.

infrageneric – within a genus.

innovatioin – a new branch, especially one arising

below an inflorescence.

involucre – strictly, a sheath growing from a thallus and

protecting the archegonia (or rarely the antheridia) as

in Anthocerotalean or Marchantiidean liverworts.

Often loosely applied to the pseudoperianth of the

Metzgeriidean liverworts and the female bracts and

bracteoles of the Jungermanniales.

involute – strongly rolled upwards and inwards leaf

margins.

isodiametric – with an equal or nearly equal diameter

in all (or at least opposing) directions, i.e. as wide as

long.

isophyllous – having leaves of equal size, or nearly so.

julaceous – describes shoots with regularly concave,

imbricate leaves and therefore smooth in outline,

cylindrical or worm-like.

keeled – leaves, sharply folded along the middle like the

keel of a boat, V-shaped in transverse section.

laciniate – cut into narrow lobes or segments.

lamella (plural lamellae) – a plate of tissue, e.g., the

outgrowths from the costa of some moss leaves.

lamina – the flat, often unistratose, blade of a leaf or

thallus, distinct from the costa.

laminal – structures confined to the leaf lamina.

lanceolate – lance-shaped, i.e. tapering from near the

base to a narrow apex.

leaf traces – a hydroid strand extending from the leaf

costa into the stem.

lectotype – a specimen later selected to serve as the

single type specimen for a particular species originally

described from a set of samples, where no holotype

was designated.

leptoids – conducting cells in the central strand of a stem

or seta, e.g., in Polytrichiidae.

lid – operculum, the differentiated apical part of a

capsule, which separates from the body of the capsule

at dehiscence to release the spores.

limb –upper part of leaf above a differentiated leaf base.

حاشيههای برگ نزديکتر به رأس ساقه در

مقايسه حاشيههای طوری که حاشيههای قدامی

‏(فوقانی)‏ يک برگ ‏لای حاشي ‏ٔه برگِ‏ پيشرُو ‏(تحتانی)‏ واقع

است؛ را ببينيد.‏

:Incurved خميده به ‏لا و به داخل حاشيههای برگ.‏

متورم،‏ بزرگشده توپمانند.‏

:Inflexed خميده به ‏لا و به داخل حاشيههای برگ.‏

آزين ساختمانِ‏ حاوی اعضای تکثری

جنسی.‏

داخل يک جنس.‏

:Innovatioin يک شاخ ‏ٔه نو،‏ مخصوصاً‏ يک نوشاخ ‏ٔه که از اپئين

گلآزين میبرآيد.‏

گريبان دقيقاً‏ يک غلافِ‏ برخاسته از يک پيکره

و محافظتکنند ‏ٔه آرکيگونيا ندرً‏ اَنتيريد)،‏ يعنی در

لِيوَروُرت های

اکثراً‏ استفاده در توضيح گلپوش های مجازی در لِيوَروُرت

و برگه ها و برگچه های ماد ‏ٔه

های

.Marchantiidean

و

و

antical

postical

‏(و

-

succubous

-

Anthocerotalean

و

-

:Incubous

:Inflated پُنديده

:Inflorescence گل

:Infrageneric در

:Involucre

Metzgeriidean

.Jungermanniales

:Involute شديداً‏ لولهشده به ‏لا و به سمت داخل حاشيههای

برگ.‏

همقُطر،‏ دارای عين قطر،‏ يک قطر مساوی و

نزديک به مساوی در تمام جهات ‏(حد اقل در جهت

مخالف)؛ يعنی طول و عرض مساوی.‏

:Isophyllous دارای برگها به عين بزرگی نزديک به آن.‏

توضيحکنند ‏ٔه جوانههای حاوی برگهای

‏منظمِ‏ مقعر و خشتکاری شکل و از همين سبب خطو ‏ِط

خارجی لشم،‏ استوانهای و ‏کِرممانند.‏

برگها،‏ قاتِ‏ تيز در امتداد ميانه،‏ مشابه به ت ‏ٔه

قايق،‏ بهشکل در مقطع عرضانی.‏

:Laciniate قطعشده به لبهها زگمنتهای ‏ريک.‏

‏(جمع آن :(Lamellae يک صفحه از انساج؛ يعنی

بيرون برآمدگی ميانرگبرگِ‏ از برگهای برخی از خزهها.‏

يک تيغ ‏ٔه مسطح و اکثراً‏ يک لايهای يک برگ و

يک پيکر ‏ٔه مجزا از ميانرگبرگ.‏

ساختمانهای منحصر به ورقههای برگ.‏

بهشکل نيزه؛ يعنی ‏ريک شده از نزديکی

قاعده به يک رأسِ‏ ‏ريک.‏

:Leaf traces يک دسته از هايدروئيدهای بسطفته از ميانرگبرگ

به داخل ساقه.‏

.Polytrichiidae

و

-

:Isodiametric

:Julaceous دُمگربهای

-

V

:Keeled قايقی-‏

Lamella

:Lamina ورقه-‏

:Laminal ورقهای -

:Lanceolate نيزهای

:Lectotype يک نمون ‏ٔه پسانتر جمعآوری شده به عنوان جانشين

يک نمون ‏ٔه تيپيکِ‏ واحد برای يک گون ‏ٔه که برای اولين ‏ر از

ميان يک دسته از نمونهها تشريح می شود و برای اين گونه

نمون ‏ٔه هولويب جمعآوری نشده است.‏

:Leptoids سلولهای هدايتکننده ‏(وعايی)‏ در دست ‏ٔه مرکزی يک

ساقه بُرسک،‏ مثلاً‏ در

بخش تفريق ‏فته جدا شده در رأس يک

کپسول که در پروس ‏ٔه شگوفائی از بدن ‏ٔه کپسول جدا شده و

اسپور ها را رها می کند.‏

:Limb بخش فوقانی يک برگ ‏لاتر از قاعد ‏ٔه تفريقنيافت ‏ٔه برگ.‏

و

:Lid سرپوش -


lobed – divided.

lumen – cell cavity, the interior part of a cell bordered

by the walls.

lustrous – having a sheen or glow; gleaming.

mamilla (plural mamillae), adj. mamillate,

mamillose – refers to a bulging nipple-shaped

protuberance of a cell wall into which the cell lumen

extends.

marsupium (plural marsupia) – a perygynium in the

form of a swollen and elongate pouch of stem tissue

that encloses and protects the sporophyte in some

Jungermanniidean liverworts.

mat – a life form composed of tightly interwoven stems

and branches forming a flat patch adhering to the

substrate with rhizoids.

mitrate – shaped like a mitre, i.e. conical or conicalcylindrical.

monoicous – producing male and female sex organs

(antheridia and archegonia) on the same plant.

mucro (adj. mucronate) – a short projecting point.

nematodontous – in Polytrichiidae, refers to a moss

peristome which is made of whole (dead) cells with

evenly thickened walls. Cf. arthrodontous.

nodulose – with bead-like thickenings.

notched – a V-shaped cut.

obconical – conical with the narrow end at the base.

oblanceolate – lanceolate in reverse, i.e. narrow at the

base and wide at the apex.

oblique – slanted, e.g., an oblique leaf insertion is one

that is between transverse and longitudinal.

oblong – rectangular with rounded corners or ends.

obtuse – broadly and bluntly pointed.

operculum – Cf. lid.

ostiole – a pore-like opening; e.g., the aperture through

which spermatozoids are released from the

antheridium in some thalloid liverworts.

ovoid – egg-shaped.

palmate – having finger-like lobes radiating from the

same point (as in the leaves of many palms).

papilla (plural papillae, adj. papillose) – local thickening

of a cell wall, normally protuberant and therefore

wart-like, conical, spinous, forked, or variously

branched (in optical section under the microscope

papillae may appear shaped like the letters C and O).

paraphyllium (plural paraphyllia) – small, leaf-like or

variously branched structures on the stems of some

pleurocarpous mosses and leafy liverworts.

parenchyma (adj. parenchymatous) – tissue made up

of usually thin-walled and isodiametric cells.

منقسم.‏

‏ٔه يک سلول،‏ بخش درونی يک سلول،‏ محاطشده

ديوارها.‏

:Lustrous براق،‏ ‏بناک؛ درخشنده.‏

‏(جمع آن ،Mamillae صفت آن

اشاره به يک شکل بيرون برآمدگی

برجستگی پستان مانند از ديوار سلول که در آن لول ‏ٔه

مجرای سلول بسط می ‏بد.‏

‏(جمع آن :(marsupia يک ضميم ‏ٔه آل ‏ٔه ‏ني‏

بهشکل يک برجستگی متورم و طويلشده از

انساج در ساقه،‏ دربرگيرنده و محافظِ‏ اسپوروفايتها در برخی

از ليوروُرتهای

شکل زيستِ‏ متشکل از ساقهها و شاخههای انبو ‏ٔه

همديگر در آميخته و تشکيل دهند ‏ٔه يک لک ‏ٔه مسطح چسپيده بر

زيراپي ‏ٔه ‏(خاک،‏ سنک وغيره)‏ خويش به کمک ريشهنماها.‏

:Mitrate مشابه به کلاه کشيش،‏ يعنی مخروطی مخروطی-‏

استوانهای.‏

يکخانهای توليد کننده اعضای تکثری نر وماده

‏(اَنتيريد‏ و آرکيگونيا)‏ ‏لای عين گياه.‏

‏(صفتِ‏ آن :(mucronate يک نوکِ‏ بيرون برآمد ‏ٔه تيز.‏

،Polytrichiidae اشاره به پيريستوم خزه،‏

ساختهشده از سلولهای سالم ‏(مرده)‏ ديوارهای يکنواخت


ضخيمشده.‏

های مهرهمانند.‏

: يک بريدگی V‏-مانند.‏

:Obconical مخروطی وارونه يک مخروط انجام ‏ريک در قاعده.‏

اِی وارونه،‏ يعنی ‏ريک در قاعده و هپن در

رأس.‏

مثلاً‏ پيوستگاهِ‏ اِريب در يک برگ بين مقطع

عرضانی و طولانی برگ.‏

مستطيلی کنجها انجامهای مُدور.‏

انجام هپن و کُند.‏


:Ostiole يک منفذِ‏ مشابه به يک مجرا؛ مثلاً‏ در برخی از لِيوَروُرت

های پيکرهاِی يک دستگاهی که از طريق آن اسپرماتوزوئيدها

در انتيريديوم رها میشوند.‏

:Ovoid تخممرغی؛ به شکل تخم مرغ.‏

،mamillate

و

و

-

.Jungermanniidean

:Lobed لبهدار -

:Lumen حفر

Mamilla

:(mamillose پستانک

-

Arthrodontous

-

و

Marsupium

(Perygynium)

:Mat نمد -

:Monoicous

Mucro

:Nematodontous در

:Nodulose پُنديدگی

Notched

:Oblanceolate نيزه

:Oblique اِريب -

:Oblong درازنما -

:Obtuse کُندنوک -

Lid لطفاً‏ :Operculum

لبههای پنجهمانندِ‏ منشعب از عين نکته

‏(همانند برگهای بسياری از نخلها).‏

‏(جمع آن ،papillae صفت آن

پستانچه ديوار ضخيم شد ‏ٔه موضعی سلول،‏ معمولاً‏ بيرون

برآمده و از همين سبب زَخمانند،‏ مخروطی،‏ خاردار،‏ پنجهای و

بطور مختلف منشعب ‏(مقطع پستانچه ها در زير

مايکروسکوپ نوری مانند حروف C معلوم میشوند).‏

‏(جمع آن :(Paraphyllia ساختمانهای کوچک

برگمانند بطور مختلف منشعب در ساقههای برخی از

خزههای پلويروکارپ و ليوروُرتهای برگی.‏

‏(صفت آن :(parenchymatous انساج معمولاً‏

ساختهشده از سلولهای مساویالقطرِ‏ ديوار ‏زک.‏

:(papillose

،

mamillate

و O

:Palmate پنجهاِی -

و

-

Papilla

Paraphyllium

Parenchyma


paroicous – producing male sex organs (antheridia) near

the female organs (archegonia), usually in the axils of

leaves or bracts just below the perichaetium.

patent – describes leaves which diverge at a wide angle

from the stem, often at or approaching 90°.

pedicellate – raised on a stalk.

pellucid – translucent, transparent or clear

pendulous – hanging downwards.

percurrent – extending as far as the apex, especially

describing the costa in the leaves of some mosses. Cf.

excurrent.

perianth – in Jungermanniidean liverworts a tubular

structure protecting the sporophyte, formed by the

fusion of two leaves and, if present, an underleaf.

perichaetial bracts/leaves – modified leaves

surrounding the archegonia (and subsequently the

sporophyte) at the apex of the shoots.

perichaetium (plural perichaetia) – the archegonia

together with the cluster of modified leaves

surrounding and protecting them.

perigonium (plural perigonia) – the antheridia

together with the cluster of modified leaves

surrounding and protecting them.

perigynium (plural perigynia) – in some

Jungermanniidean liverworts a tubular extension of

the stem tissue surrounding the gynoecium, elevating

the female bracts and perianth (if present).

peristome – a single, double, or rarely multiple ring of

teeth at the mouth of a moss capsule.

phaneropore – refers to stomata that are fully exposed

on the surface of the capsule, with the guard cells at

the same level as the adjacent exothecial cells (e.g.,

Orthotrichaceae).

piliferous – with hair-point.

pinnatifid, pinnatisect – describes a leaf or frond which

is repeatedly divided into segments.

pleurocarpous – refers to the production of archegonia

on short side branches in mosses. As a result the

sporophytes appear lateral. Most pleurocarpous

mosses are prostrate, highly branched, and often

forming mats or wefts.

plica (plural plicae, adj. plicate) – longitudinal fold or

ridge.

porose – having pores, i.e. pits or holes; often used to

describe cell-walls which are perforated or pitted.

primordium – an organ, e.g., leaf, at a very early stage

of development.

procumbent – lying or growing flat over the substrate.

‏ٔه اعضای جنسی نر ‏(اَنتيريد)‏ در نزديکی

اعضای جنسی ماده ‏(آرکيگونيا)،‏ معمولاً‏ در آکسيلهای برگ

ها برگهها درست در زير برگِ‏ پوششی

توضيح کنند ‏ٔه برگهای دورشونده از محور به

يک زاوي ‏ٔه بزرگ،‏ اکثرا درجه قريب به درجه.‏

ساقه دار،‏ برخاسته ‏لای ساقه.‏

:Pellucid بدن نما نيمهشفاف،‏ صاف.‏

آويخته به سمت اپئين.‏

:Percurrent بسطفته بهقدر کافی دورتر از رأس،‏ بخصوص برای

توضيح ميانرگبرگ در برگهای برخی از خزهها؛


يک ساختمان لوله اِی در ليوروُرت های

محافظت کنند ‏ٔه اسپوروفايت،‏ تشکيل شده

از طريق ادغام دو برگ،‏ در صورت حضور،‏ در زيربرگها.‏

برگ های تغيير

شکلفت ‏ٔه محاطکنند ‏ٔه آرکيگونيا ‏(و نتيجتاً‏ اسپوروفايتها)‏ در

رأس جوانهها.‏

‏(جمع آن :(Perichaetia بساکهها همراه انبوهی

از برگهای تغييرشکلفته که آا را محاط و محافظت می

کنند.‏

‏(جمع آن بساکه ها همراه يک

دسته از برگ های تغيير ‏فته که بساکه آن ها را محاط و

مجافظت می کنند.‏

‏(جمع آن :(Perigynia يک ضميم ‏ٔه لوله اِی از

انساج ساقهاِی محاطکنند ‏ٔه در برخی از لِيوَروُرت

بلندکنند ‏ٔه برگههای ماده و گلپوش

های

‏(در صورت حضور).‏

يک حلق ‏ٔه منفرد،‏ مضاعف ندرً‏

چندين حلقه از دندانهها در دهان ‏ٔهکپسول خزهها.‏

:Phaneropore اشاره به استومای کاملاً‏ برهنه بروی سطح

خارجی کپسول،‏ سلولهای نگهبان در عين سطح در

مقايسه سلول های همجوار بيرونی ‏(مثلاً‏ در

.(Perichaetium)

Excurrent

و

و

۹۰

و

-

و

:(plicate قات

۹۰ و

:Paroicous توليدکنند

-

-

-

و

:Patent گسترده

:Pedicellate

:Pendulous نوسانی

:Perianth گلپوش -

Jungermanniidean

:Perichaetial bracts/leaves برگِ‏ پوششی

:(Perigonia

Gynoecium

Jungermanniidean

-

Perichaetium

Perigonium

Perigynium

:Peristome پِيريستوم

.(Orthotrichaceae

:Piliferous انجامهای مويکدار.‏

:Pinnatifid, pinnatisect توضيح کنند

‏ٔه يک برگ برگشاخه

انشعابِ‏ چندينمرتبهای به بخشهای مختلف.‏

:Pleurocarpous اشاره به توليد آرکيگونيا ‏لای شاخههای کو‏ ‏ٔه

جانبی در خزه ها.‏ در نتيج ‏ٔه ظهور جانبی اسپوروفايت ها.‏

بسياری از خزه های پلويروکارپ بر زمين خزيده،‏ شديداً‏

منشعب و اکثراً‏ تشکيلدهند ‏ٔه اپغندهها نمدها.‏

تيغ ‏ٔه

‏(جمع آن ،Plicae صفت آن

طولانی.‏

حاوی منافذ؛ يعنی فرورفتگی ها و سوراخ ها؛ اکثراً‏

استفاده بهمنظور توضيح ديوارهای سوراخدار و منفذدار سلول.‏

:Primordium يک عضو،‏ مثلاً‏ يک برگ،‏ در ابتدائیترين مرحل ‏ٔه

تکامل خويش.‏

:Procumbent خوابيده و نموکننده به شکل هموار بروی زمين.‏

Plica

:Porose


propagule – a reduced bud or branch that serves as a

means of vegetative reproduction.

prorate – describes cells with an apical projection (a papilla

or mamilla) which overlaps the end of the next cell.

prosenchymatous – describes tissue made up of

elongate, tapering, parallel cells with unipolar apical

growth and overlapping ends.

prostrate – laying flat on the ground; creeping.

protonema (plural protonemata) – the juvenile mostly

filamentous stage of mosses and some liverworts,

derived from a germinating spore, gemma, or other

propagule.

protuberant – swelling outward; bulging.

pyriform – pear-shaped.

quadrangular – Cf. quadrate.

quadrate – with four sides of ± equal length, square.

radiculose – covered with usually numerous long rhizoids.

recurved – curved outwards from stem; of leaf margins,

curved downwards and inwards.

reflexed – bent down leaves or leaf margins.

reticulate – forming a network.

retuse – notched at the apex (especially when referring

to leaf shape).

revoluble – readily twisting back or falling away, usually

referring to the cells of the annulus in moss capsules.

revolute – bent or curved backwards or downwards,

usually by at least 180º.

rhizoid furrow – in some thallose liverworts, a deep

groove or channel running along the stalk of an

archegoniophore and containing rhizoids.

rhizoid gemma, rhizoidal tuber – multicellular,

usually subterranean, gemma arising from a rhizoid.

rhizoids – slender uni- or multicellular filaments,

sometimes anchoring the bryophyte to the substratum.

rhomboidal – more-or-less narrowly diamond-shaped.

rigid – stiff.

rostellate – with a short beak.

rostrum (plural rostra; adj. rostrate) – beak, especially

the projection from the lid of a moss capsule.

rosulate – resembling, or in the shape of, a rosette.

rudimentary – poorly developed, vestigial.

rugose – strongly wrinkled or crumpled.

saxicolous – growing on rocks.

scabrid – roughened, e.g., by papillae or projecting cells.

scalloped – shaped like a shell.

scarious – with a papery and often semi-transparent texture.

secund – curved to one side.

:Propagule دسپورها،‏ اعضای انتشاری يک پيازک ساق ‏ٔه

تنقيص ‏فته که وظيف ‏ٔه تکثر غيرجنسی را عهدار میشود.‏

:Prorate توضيح کنند ‏ٔه سلول ها يک برجستکی رأسی

‏(پستانک پستانچه)‏ واقع بروی انجام سلول بعدی.‏

‏ٔه انساج تشکيلفته از سلول

های طويلشده،‏ تدريجاً‏ کوهشده و موازی برآمده گیهای

يکقطبی و رأسی و حاوی انجامهای روکششده.‏

:Prostrate خوابيده بر زمين واقع هموار بروی زمين،‏ خزنده.‏

‏ٔه جوانی و اکثراً‏ نخ

‏(جمع آن

مانندِ‏ خزهها و برخی از لِيوَروُرتها،‏ بوجودآمده از يک اسپوِر

مستعد به جوانه زنی،‏ از يگ گِيما ساير اعضای

انتشاری.‏

:Protuberant بيرون برآمده به شکل پنديدگی،‏ بيرون زده.‏

و

و

-

و

:Prosenchymatous توضيحکنند

-

:(Protonemata مرحل

: ‏کمانند.‏

Protonema

Pyriform


:Quadrate چهار گوشهای،‏ چهار ضلع به طول ± مساوی،‏ مربع.‏

پوشيده ريشه نماهای طويل و بیشمار.‏

خميده به سمت بيرون از ساقه؛ مثلاً‏ در

مورد حاشيه های برگ:‏ خميده به داخل و اپئين.‏

:Reflexed خميده به زير برگ ها و حاشيه های برگ.‏

:Reticulate شبکهای،‏ تشکيل دهند ‏ٔه يک شبکه.‏

دندانهدار در رأس ‏(مخصوصاً‏ در صورت اشاره به شکل

برگ).‏

بلافاصله دَورخورده افتاده بهعقب،‏ معمولاً‏ اشاره

به سلولها قاتِ‏ حلقهمانند در کپسولهای خزهها.‏

و کجشده به عقب به اپئين،‏ معمولاً‏

حد اقل درجه.‏

شيار ريشهنما يک شيار و کال عميق

در امتداد ساق ‏ٔه محافظتکنند ‏ٔه ريشه نماهای موجوده در برخی

از لِيوَروُرتهای پيکرهای.‏

Gemmaهای چندين

سلولی و معمولاً‏ زيرزمينی برخاسته از يک ريشهنما.‏

ميلههای يک چندين سلولی،‏ گاهگاه

استحکام بخشند ‏ٔه بريوفايت در محل نمو.‏

‏-کم و بيش به شکل کريستل ‏ريک الماس.‏

و

و

-

quadrate :Quadrangular

-

:Radiculose معمولاً‏

:Recurved پَسخميده

:Retuse

:Revoluble

:Revolute خمشده

۱۸۰

:Rhizoid furrow

:Rhizoid gemma, rhizoidal tuber

:Rhizoids ريشهنما - و

:Rhomboidal لَوزی

:Rigid سخت.‏

:Rostellate يک منقار کوه.‏

‏(جمع آن ،Rostra صفت آن :(rostrate منقار،‏ بويژه

يک بيرون برآمدگی از سرپوشِ‏ کپسول خزه.‏

:Rosulate مشابه به دارای شکل يک غنچه.‏

بسيار ‏متکامل،‏ ابتدائی.‏

:Rugose شديداً‏ چيندار و چروکيده.‏

و

-

Rostrum

:Rudimentary تنقيصی

:Saxicolous صخرهزی.‏

:Scabrid درشت شده،‏ مثلاً‏ پستانچهها و‏ سلولهای بيرون برآمده.‏

:Scalloped قشر صدف مانند.‏

‏فتِ‏ کاغذی و اکثراً‏ نيمهبدننما.‏

:Second يکسُويه = خميده به يک سمت.‏

:Scarious يک


semicircular – shape of half a circle.

septate – divided by cross-wall(s).

sericeous – of bryophytes, seems to be covered with soft

silky hairs.

serrulate – with small regular teeth, as on the blade of a

saw.

sessile – not raised on a stalk.

seta (plural setae) – the stalk of a moss or liverwort

sporophyte.

sheathing – leaves surrounding and clasping the stem,

base of seta or capsule.

shoot – a stem plus leaves and other appendages.

shrunken – to become or appear to become smaller.

sigmoid – S-curved; doubly curved in opposite

directions.

sinter – a porous calcareous rock formed by the

deposition of calcium carbonate from a watersaturated

solution, usually onto plant material (cf.

Palustriella commutata).

sinuate – of leaf margins, wavy with curved

indentations; of cells, with wavy walls.

sinuose – of leaf margins, wavy with curved

indentations; of cells, with wavy walls.

sinus – the gap or indentation between two lobes of a leaf.

spathulate – spatula-shaped, narrow below and broad

above.

spinulose – having small, sharp spines.

sporophyte – the diploid, spore-producing generation

in the life cycle of bryophytes, usually consisting of a

capsule raised on a seta; Cf. gametophyte.

spreading – describes leaves which diverge at less than

90° from the stem, typically about 45–60°.

squamate – scale-like.

squarrose – curved outwards at an angle of about 90º, as

in leaves that make an angle with the stem.

stegocarpous – refers to a capsule that opens by means

of a lid (operculum).

stellate – star-shaped.

stereids, stereid cells – long, slender, and thick-walled

(fibre-like) cells providing support. They may occur

in bryophytes in bundles in the costa and borders of

leaves, and in the central strand and towards the

outside of the stem. In cross-section they have

strongly incrassate walls and small lumina.

stolon – a slender, elongate branch or stem, sometimes

arched, which grows away from the parent plant like

a runner.

stoloniform – like a stolon.

:Semicircular به شکل نيمدايره.‏

:Septate منقسم به کمک ديوارهای صليبی.‏

:Sericeous در بريوفايتای که مويک های نفيسِ‏ ابريشمی

پوشيده معلوم می شوند.‏

اِی دندانه های منظم کوچک،‏ همانند دندانه

های يک اَره.‏

:Sessile بی اپيه نه برخاسته ‏لای يک ساقه.‏

ساق ‏ٔه يک خزه ساق ‏ٔه

‏(جمع آن

اسپوروفايتِ‏ يک لِيوَروُرت.‏

:Sheathing غلاف شده برگهای محاط کننده و ‏"به آغوش

گيرند ‏ٔه"‏ ساقه،‏ قاعد ‏ٔه برسکها و ‏کپسول.‏

نَوشاخه يک ساقه + برگها و بقيه ضمايم.‏

- و

-

-

:(Setae برسک

-

و ظاهر کوچکشده .

-

:Serrulate اَره

Seta

Shoot

:Shrunken کوچکشده

:Sigmoid دوهلالی -

به شکل S، بطور مضاعف خميده به دو

سمت مختلف.‏

احجار آهکی پر از منافذ تشکيل شده در

نتيج ‏ٔه ترسبات کلسيم کاربنات از آب مشبوع آهک،‏

را

مترسب معمولاً‏ ‏لای گياهان

ببينيد).‏

در مورد حاشيههای برگ:‏ موجدار دندانه

های خميده؛ در مورد سلول:‏ ديوارهای موجدار.‏

:Sinuose در مورد حاشيه های برگ:‏ موجدار دندانه های

خميده؛ در مورد سلول:‏ ديوارهای موجدار.‏

فضای خالی ميان دو لب ‏ٔه يک برگ.‏

به شکل قاشق،‏ ‏ريک در اپئين و هپن

در ‏لا.‏

- حاوی خارهای کوچک و تيز.‏

نسل ديپلوئيد و مؤلدِ‏ اسپورها در

دوران زندگی بريوفايتا،‏ معمولاً‏ متشکل از يک کپسول

برخاسته از يک بُرسک.‏ را نيز ببينيد.‏

توضيح کنند ‏ٔه برگهای حد اقل به زاوي ‏ٔه درجه،‏

معمولاً‏ در حدود درجه،‏ جداشده از ساقه.‏

۹۰

Palustriella commutata)

۹۰

Gametophyte

و

-

-

-

:Sinter سينتر -

:Sinuate موجدار

:Sinus خلا و

:Spathulate قاشقی

:Spinulose خاردار

:Sporophyte اسپوروفايت

۶۰-۴۵

:Spreading

:Squamate فلسمانند.‏

:Squarrose خميده -

خمشده به بيرون بهيک زاويه در حدود

درجه،‏ مانند برگهائی که ساقه يک زاويه را تشکيل میدهند.‏

:Stegocarpous اشاره به يک کپسولی که به کمک يک سرپوش

‏ز میشود ‏(می شگفد).‏

:Stellate ستاره ای.‏

:Stereids, stereid cells سلولهای طويل،‏ ‏ريک و ضخيمديوار

‏(فايبری)‏ استحکامی.‏ اينها می توانند در بريوفتايتا به شکل

دستهها در ميانرگ برگ و حاشيههای برگها و نيز در دسته

های انساج انتقالی مرکزی و در امتداد سمتِ‏ بيرونی ساقه پيدا

شوند.‏ اين سلولها در مقطع حاوی ديوارهای قوی و متورم

و فضای درونی (Lumen) کوچک اند.‏

‏ٔه خزنده يک شاخه ساق ‏ٔه ‏ريک و طويل

شده،‏ گاهگاه کمانی که همانند يک ريش ‏ٔه سطحی دونده از

گياه مادری منشأ گرفته و به دُور میخزد.‏

:Stoloniform مشابه به يک ساق ‏ٔه خزنده.‏

-

(Operculum)

:Stolon ساق


stoma (plural stomata) – a pore, occurring in mosses only

at the base of the capsule, or sometimes on the urn.

stratose – layered, as in bistratose (2-layered) and

multistratose (many-layered).

striae (adj. striate) – small lines or ridges on the walls of

capsules.

striolations (adj. striolate) – very fine ridges on

peristome teeth.

strumose – having a lump or swelling on one side at the

base, as of the capsules of some mosses.

submerged – covered with water.

subula, adj. subulate – a needle-like structure, for example

the excurrent part of the costa in some mosses.

succubous – with the postical leaf margin nearer to

the stem apex than the antical margin so that the

rear (lower) margin of one leaf overlies the

forward (upper) margin of the leaf behind. Cf.

incubous.

sulcate – deeply furrowed, strongly plicate.

synoicous – producing both male and female sex organs

(antheridia and archegonia) in the same inflorescence.

terete – cylindrical and smooth.

terricolous – growing on a soil substrate.

tetrad – a group of four developing spores, the

individual spores usually (but not always) separating

at maturity.

thalloid – composed of a flat plate or tissue.

thallus (plural thalli, adj. thallose) – a plant body that is

a mass of tissue, usually flattened, not differentiated

into stem and leaves.

theca (plural thecae) – in mosses, the main body (urn) of

the spore capsule.

tinged – a small amount of a colour incorporated or added.

tomentum (adj. tomentose) – felt-like covering of

long rhizoids on the stems of some mosses.

translucent – Cf. pellucid.

transverse – at right angles to the long axis.

trichome – a hair or similar outgrowth on the surface

(epidermis) of a leaf or other part of a plant.

trigone – a thickening in the corner of a cell where it

abuts against two other cells, sometimes large and

triangular or bulging.

triquetrous – three-angled, in three ranks.

truncate – abruptly cut off, ending abruptly at the apex.

tubers – rhizoidal gemmae (e.g., Bryum).

tufa – Cf. sinter

tuft – a clump of ± erect shoots.

‏(جمع آن = استوما:‏ يک منفذ،‏ در خزهها

موجود فقط در قاعد ‏ٔهکپسول و ‏گاهگاه ‏لای هاگدان.‏

مانند دولايهای ‏(حاوی دو لايه)‏ و چندين

لايهای ‏(حاوی چندين لايه).‏

تيغههای کوچک ‏لای


ديوارهای کپسول.‏

های بسيار ظريف


‏لای دندانههای پيريستوم.‏

غدهدار ‏(کُروپّفی)‏ حاوی يک غده پُنديدگی

در يک سمتِ‏ قاعده،‏ همانند کپسولهای برخی از خزهها.‏

پوشيده آب.‏

‏(صفتِ‏ آن :(subulate يک ساختمان سوزنمانند،‏ بطور

مثال بخش بيرونبرآمد ‏ٔه ميانرگبرگ در برخی از خزهها.‏

سوکوبوس ‏ٔه برگها در نزديکی

رأس ساقه،‏ به تعقيب آن حاشي ‏ٔه و آم به ترتيبی که

حاشيه عقبی ‏(اپئينی)‏ يک برگ ‏لای حاشي ‏ٔه پيش روی

‏(لائی)‏ برگ ديگر واقع بوده و آن را روکش می کند.‏


عميقاً‏ شياری،‏ شديداً‏ چين و ‏بخورده.‏

:Synoicous يک خانه ای توليد آلات جنسی نر و ماده

‏(اَنتيريد‏ و آرکيگونيا)‏ ‏لای عين گلآزين.‏

:Terete استوانهای و لشم.‏

و

و

:(striolate تيغه

postical

antical

(Stomata

-

:(striate خطوط

-

- حاشي

-

-

Stoma

:Stratose لايهای

Striae

Striolations

:Strumose

:Submerged زيرآبی

-

Subula

:Succubous

Incubous

:Sulcate شياردار

:Terricolous خاکزی.‏

:Tetrad يک دست ‏ٔه تکاملفت ‏ٔه چهاردانهای از اسپورها که هريک

از اسپورها معمولاً‏ ‏(اما نه هميشه)‏ در پختگی از همديگر جدا

میشوند.‏

:Thalloid متشکل از يک صفحه نسج هموار.‏

‏(جمع آن ،Thalli صفت آن :(thallose يک پيکر ‏ٔه گياه

متشکل از يک کتل ‏ٔه نسجی،‏ معمولاً‏ مسطح،‏ تفريق نيافته به

ساقه و برگ ها.‏

‏(جمع آن ‏ٔه اصلی (Urn) کپسول اسپور

در خزهها.‏

:Tinged رنگی شده يک پيمان ‏ٔه ‏چيز يکنوع رنگ فام.‏

‏(صفتِ‏ آن :(tomentose نمدمانند،‏ پوشانند ‏ٔه ريشه

نماهای طويل در ساقههای برخی از خزهها.‏


يک زاوي ‏ٔه قايم به محور طويل.‏

:Trichome يک مويک برآمدگی مشابه به آن ‏لای سطح

‏(اِپيدرم)‏ يک برگ يک بخشی از يک گياه.‏

:Trigone يک پنديدگی در کُنج يک سلول در جائی که يک

سلول ديگر متلاقی می شود،‏ گاهاگاه بزرگ و مثلثی

بيرونزده.‏

:Triquetrous سه زاويهاِی،‏ در سه رده.‏

:Truncate به شکل آنی منقطع،‏ انجاميده بطور آنی به رأس.‏

.(Bryum ريشهنما ‏(مثلاً‏ در غده ها Gemmaهای :Tubers


:Tuft يک کتله از رشتهها و جوانههای ايستاده.‏

و

-

±

و

:(Thecae خريط

-

و

و

Thallus

Theca

Tomentum

Pellucid :Translucent

:Transverse متقاطع -

-

Sinter :Tufa


tumid – swollen, or with a swollen appearance, as of

shoots with deeply concave leaves.

turbinate – shaped like an old-fashioned top, obconic.

turf – life form of a colony with closely growing erect

shoots.

umbronate – convex with an abrupt, rounded, central point.

underleaf – Cf. amphigastrium.

uniseriate – arranged in one row; composed of a single

row of cells.

urn – in mosses, the spore-bearing portion of a capsule

(= theca).

vaginula – in mosses, the sheath enveloping the base of a seta,

derived from the archegonium after separation of the calyptra.

valve(s) – one of the segments into which a capsule

separates on dehiscence (e.g., liverworts).

ventral leaf – Cf. amphigastrium.

ventral scale – Cf. scale.

ventricose – bulging or swollen towards the base.

vermicular – worm-like, long, narrow and wavy;

usually applied to cells.

verrucose – warty, ornamented with wart-like outgrowths.

warty – ornamented with small elevations or protuberances.

Cf. papilla.

weft – a life form of loosely interwoven shoots.

xeropottioid - a life syndrome or number of adaptive

morphological characters to dry (xeric) site conditions

which evolved independently (by parallel evolution)

within different moss families (e.g., Pottiaceae)

xerothalloid - a life syndrome or number of adaptive

morphological characters to dry (xeric) site conditions

which evolved independently (by parallel evolution)

within different non-leafy liverwort families

متورم،‏ برآمدِ‏ پنديده،‏ همانند برآمدگی جوانهها

برگهای عميقاً‏ مقعر.‏

قيف مانند به شکل يک انجامکهنه،‏ مخروطی وارونه.‏

شکل زيستِ‏ يک کولونی جوانههای ‏همديگر

بسيار نزديکِ‏ ايستاده.‏

محدب يک رأس مرکزی مدور.‏


:Uniseriate نظمفته در يک رده؛ متشکل از يک رد ‏ٔه واحد از

سلولها.‏

:Urn در خزهها همان بخش کپسول که اسپورها در آن جافته اند

-

و

-

:Tumid

:Turbinate

:Turf اپغنده

:Umbronate

Amphigastrium :Underleaf

.(Theca)

نيامک در خزهها،‏ نيام پوشانند ‏ٔه قاعد ‏ٔه برسکها

بوجودآمده از آرکيگونيوم پس از جدائی از سرپوش.‏

يکی از بخشها و زگمنتهائی که در آن

کپسول در نتيج ‏ٔه شگوفائی اپرچه میشود.‏



:Ventricose بيرون زده متورم به سمت قاعده.‏

مانند،‏ طويل،‏ ‏ريک و موجدار؛ معمولاً‏

بکاربرده شده در مورد سلولها.‏

:Verrucose زَخی،‏ آراسته برآمدگیهای زخمانند.‏

آراسته برآمدگی ها برجستگی های

کوچک؛ را ببينيد.‏

:Weft يک شکل زيست از جوانههای سست و درهمگيرکرده.‏

يک نشان ‏ٔه زندگی يکسری از خصوصيا ‏ِت

مورفولوژيکی تطابقپذير شرايط خشکی در زيستگاه.‏ اين

خصوصيات بهشکل غير وابست ‏ٔه در ميان فاميلهای مختلف از

خزهها بهتدريج ‏(مثلاً‏ ارتقای موازی)‏ تکامل می ‏بند.‏

يک نشان ‏ٔه زندگی يکسری از ويژگی های

مورفولوژيکی مربوط به شرايط خشکی در زيستگاهکه بهشکل

غير وابست ‏ٔه در ميان فاميلهای مختلف از لِيوَروُرتهای فاق ‏ِد

برگ بهتدريج ‏(مثلاً‏ ارتقای موازی)‏ تکامل می ‏بد.‏

و

و

و

-

-

:Vaginula

:Valve(s) جوف

Amphigastrium :Ventral leaf

و

Scale :Ventral scale

:Vermicular کِرم

:Warty زخدار -

Papilla

:Xeropottoid

:Xerothalloid

11 Taxonomic Index

۱ ۱ فهرست تکسونوميکی

Valid taxon names of taxa are given in bold face

(families) or italic (species), synonyms in normal

type face.

اسامی معتبر و قبول شدهء تکساها به خط درشت ‏(فاميلها)‏

و‏ مورب ‏(گونهها)‏ و اسامی مترادف به خط عادی نوشته شده

است.‏

Acrocladium cuspidatum 340

Aloina 68, 285

Aloina aloides var. ambigua 285

Aloina ambigua 68, 285

Aloina ericaefolia 285

Amblystegiaceae 103, 106, 113, 140

Amblystegium 140

Amblystegium fluviatile 148

Amblystegium humile 149

Amblystegium riparium 153

Amblystegium serpens var. juratzkanum

107, 140

Amblystegium serpens var. serpens

107, 141

Amblystegium tenax 150

Amblystegium varium 151

Amphidiaceae 88, 158

Amphidium 88, 158

Amphidium lapponicum 88, 158

Aneuraceae 60, 136

Anisothecium 213

Anisothecium varium 214

Anoectangium 93, 286

Anoectangium crustatum 306

Anoectangium handelii 94, 286

Anoectangium pleuroweisioides 57,

310

Anoectangium thomsonii 94, 286

Anthoceros 345

Anthocerotaceae 345

Anthocerotophyta 59, 345

Anthocerotopsida 345

Aongstroemiaceae 83, 159

Asterella 116

Astomum 92

Athalamia 62, 120

Athalamia hyalina 63, 120

Athalamia spathysii 63, 121

Aulacomniaceae 90, 160

Aulacomnium 90, 160

Aulacomnium palustre 90, 160

Aytoniaceae 62, 63, 116

Aytonia appendiculata 118

Barbula 96, 287

Barbula aaronis 295

Barbula acuta 294

Barbula acuta var. icmadophila 298

Barbula adriatica 297

Barbula australasiae 295

Barbula bistrata 295

Barbula bolleana 96, 287

Barbula cucullata 57, 300

Barbula ehrenbergii 287

Barbula ehrenbergii var. gemmipara 287

Barbula fallax 297

Barbula fallax var. crispula 297

Barbula fallax var. vinealis 303

Barbula gracilenta 307

Barbula gracilis subsp. icmadophila 298

Barbula haussknechtii 295

Barbula icmadophila 298

Barbula imbricata 299

Barbula incrassata 295

Barbula lurida 299

Barbula mosis 306

Barbula pagorum 321

Barbula revoluta 312

Barbula rigidula 301

Barbula rigidula var. desertorum 301

Barbula rigidula var. flaccida 301

Barbula rigidula var. rigida 301

Barbula tectorum 301

Barbula tophacea 302

Barbula tophacea var. acutifolia 302

Barbula tophacea var. brevifolia 302

Barbula trifaria 98, 299

Barbula trifaria var. desertorum 301

Barbula unguiculata 96, 288

Barbula unguiculata var. cuspidata 288

Barbula unguiculata var. robusta 288

Barbula vinealis 303

Bartramia 79, 161

Bartramia aprica 79, 161

Bartramia rosamrosiae 161

Bartramia stricta 161

Bartramiaceae 79, 161

Brachymenium 70, 187

Brachymenium exile 70, 187

Brachytheciaceae 106, 169

Brachytheciastrum 108, 169

Brachytheciastrum collinum 110, 169

Brachytheciastrum fendleri 169

Brachytheciastrum olympicum 110, 170

Brachytheciastrum trachypodium 110, 170

Brachytheciastrum velutinum 110, 171

Brachythecium 108, 111, 112, 172

Brachythecium campestre 109, 172

Brachythecium collinum 169

Brachythecium erythrorrhizon 109, 172

Brachythecium microsericeum 173

Brachythecium mildeanum 109, 110, 173

Brachythecium myurelliforme 174

Brachythecium plumosum var. laxoalare

57, 110, 185

Brachythecium populeum 186

Brachythecium rivulare 111, 174

Brachythecium rutabulum 111, 175

Brachythecium rutabulum var. turgescens

175

Brachythecium salebrosum var. sericeum

109, 176

Brachythecium salebrosum var. palustre

173

Brachythecium salicinum 170

Brachythecium trachypodium 170

Brachythecium validum 171

Brachythecium velutinum var. condensatum

171

Brachythecium velutinum var. salicinum

170

Brachythecium velutinum var. validum

171

Brachythecium venustum 170

Bryoerythrophyllum 95, 289

Bryoerythrophyllum compactum 290

Bryoerythrophyllum microstoma 289

Bryoerythrophyllum recurvirostra 289

Bryoerythrophyllum recurvirostrum

95, 289

Bryoerythrophyllum rubella 289

Bryoerythrophyllum rubrum 95, 290

Bryophyta 59, 138

Bryopsida 65, 140

Bryaceae 27, 69, 187

Bryum 71, 188


Bryum affine 195

Bryum algovicum 75, 188

Bryum alpinum 72, 189

Bryum alpinum var. brevifolium 189

Bryum alpinum var. viride 189

Bryum amblyodon 190, 205

Bryum angustirete 188

Bryum archangelicum 76, 190

Bryum arenarium 196

Bryum argenteum 71, 190

Bryum argenteum var. lanatum 200

Bryum argenteum var. majus 190

Bryum atlanticum 189

Bryum atropurpureum 196

Bryum badium 192

Bryum balticum 196

Bryum barnesii 196

Bryum bicolor 196

Bryum bimum 204

Bryum caespiticium 74, 192

Bryum caespiticium var. badium 192

Bryum caespiticium var. comense 192

Bryum caespiticium var. imbricatum

199

Bryum caespiticium var. kunzei 199

Bryum capillare 73, 193

Bryum capillare subsp. cenomanicum

203

Bryum capillare subsp. elegans 197

Bryum capillare var. ferchelii 197

Bryum capillare subsp. icodense 210

Bryum capillare var. longipilum 193

Bryum capillare var. macrocarpum

193

Bryum capillare var. meridionale 193

Bryum capillare var. torquescens 210

Bryum castaneum 205

Bryum cellulare 71, 195

Bryum cirrhatum 203

Bryum comense 192

Bryum creberrimum 76, 195

Bryum curvatum 190

Bryum cuspidatum 195

Bryum dalachanicum 203

Bryum dichotomum 72, 196

Bryum dunense 196

Bryum elegans 72, 197

Bryum excurrens 196

Bryum exile 187

Bryum elwendicum 76, 198

Bryum funkii 73, 199

Bryum funckioides 57, 73, 198

Bryum icodense 210

Bryum imbricatum 190

Bryum inclinatum 190

Bryum juratzkae 203

Bryum kunzei 74, 199

Bryum lanatum 71, 200

Bryum lisae 195

Bryum lonchocaulon 203

Bryum muehlenbeckii 189

Bryum neodamense 72, 201

Bryum neodamense var. ovatum 201

Bryum obconicum 203

Bryum oeneum 202

Bryum pallens 75, 202

Bryum pallens var. fallax 202

Bryum pallescens 76, 203

Bryum pallescens var. contextum 203

Bryum pallescens var. subrotundum

203

Bryum pendulum 188

Bryum platyloma 193

Bryum pseudotriquetrum var. bimum

75, 204

Bryum pseudotriquetrum var. cavifolium

205

Bryum pseudotriquetrum var. latifolium

205

Bryum pseudotriquetrum subsp. neodamense

201

Bryum pseudotriquetrum var. pseudotriquetrum

34, 36, 37, 75, 205

Bryum purpureo-lucidum 57, 76, 206

Bryum recurvulum 73, 206

Bryum rufifolium 193

Bryum rutilans 202

Bryum schleicheri 34, 74, 207

Bryum schleicheri var. latifolium 207

Bryum splachnoides 195

Bryum stirtonii 197

Bryum subelegans 202

Bryum subneodamense 205

Bryum subrotundum 203

Bryum syriacum var. humile 75, 208

Bryum syriacum var. syriacum 75, 209

Bryum torquescens 73, 210

Bryum turbinatum 74, 210

Bryum turbinatum var. latifolium 207

Bryum turbinatum subsp. schleicheri

207

Bryum validicostatum 193

Bryum ventricosum 205

Bryum versicolor 196

Bryum weigelii 71, 74, 211

Callialaria 104, 141

Callialaria curvicaulis 104, 141

Calliergon cuspidatum 340

Calliergonella 114, 340

Calliergonella cuspidata 34, 114, 340

Camptothecium 179

Camptothecium sericeum 179

Campyliadelphus stellatus 142

Campylium 113, 142

Campylium stellatum 114, 142

Campylostelium 83, 341

Campylostelium saxicola 83, 341

Ceratodon 79, 215

Ceratodon purpureus 79, 215

Ceratodon purpureus var. brevifolius

215

Chamberlainia campestris 172

Chamberlainia erythrorrhiza 172

Chamberlainia salebrosa 176

Chamberlainia velutina 171

Chiloscyphus 64, 132

Chiloscyphus polyanthos 64, 132

Chiloscyphus rivularis 132

Cinclidotaceae 285

Cinclidotus 79, 291

Cinclidotus acutifolius 291

Cinclidotus nigricans 291

Cinclidotus riparius 79, 291

Cleveaceae 62, 120

Clevea hyalina 120

Clevea spathysii 121

Conocephalaceae 62, 122

Conocephalum 62, 122

Conocephalum conicum 62, 122

Coscinodon 84, 237

Coscinodon cribrosus 84, 237

Coscinodon pulvinatus 237

Cratoneuraceae 103, 140

Cratoneuron 103, 143

Cratoneuron commutatum 154

Cratoneuron commutatum var. falcatum

156

Cratoneuron decipiens 155

Cratoneuron falcatum 156

Cratoneuron filicinum 103, 143

Cratoneuron filicinum var. atrovirens

143

Cratoneuron filicinum var. fallax 143

Cratoneuron filicinum var. formianum

143

Crossidium 68, 292

Crossidium chloronotus 293

Crossidium griseum 293

Crossidium squamiferum var. pottioideum

68, 293

Crossidium squamiferum var. squamiferum

68, 293

Cynodontium inclinatum 218

Cynodontium virens 342

Desmatodon 99

373 فهرست تکسونوميکی Taxonomic Index

Desmatodon cernuus 329

Desmatodon convolutus 328

Desmatodon laureri 332

Desmatodon obtusifolius 335

Desmatodon systilius 336

Dichodontium 83, 159

Dichodontium palustre 83, 159

Dicranella 78, 213

Dicranella howei 78, 213

Dicranella palustris 159

Dicranella squarrosa 159

Dicranella varia 78, 214

Dicranella varia var. callistoma 214

Dicranella varia var. tenuifolia 213

Dicranellaceae 78, 213

Dicranoweisia 84, 314

Dicronoweisia brevifolia 57, 84, 341

Dicranum virens 342

Didymodon 92, 96, 294

Didymodon aaronis 92, 295

Didymodon acutus 97, 294

Didymodon acutus var. icamodophilus

298

Didymodon australasiae 58, 92, 96, 295

Didymodon bosniacus 302

Didymodon fallax 97, 297

Didymodon icmadophilus 97, 298

Didymodon imbricata 98

Didymodon incrassatus 295

Didymodon luridus 97, 98, 299

Didymodon luridus subsp. nicholsonii

300

Didymodon microstomus 289

Didymodon nicholsonii 57, 98, 300

Didymodon recurvirostris var. obtusefolius

57, 95

Didymodon rigidulus 98, 301

Didymodon rigidulus var. icmadophilus

298

Didymodon rubellus 289

Didymodon spadiceus var. siluricus

302

Didymodon tectorum 98, 301

Didymodon tophaceus 97, 302

Didymodon tophaceus var. breidleri

302

Didymodon tophaceus var. brevifolius

302

Didymodon tophaceus var. excurrens

302

Didymodon trifarius subsp. nicholsonii

300

Didymodon vinealis 98, 303

Didymodon vinealis var. nicholsonii

300

Diobelon 213

Distichium 66, 216

Distichium capillaceum var. capillaceum

67, 216

Distichium capillaceum var. compacttum

217

Distichium inclinatum 67, 218

Distichium montanum 216

Ditrichaceae 66, 78, 83, 215

Ditrichum 79, 219

Ditrichum flexicaule 79, 219

Ditrichum pusillum 79, 219

Ditrichum pusillum var. tortile 219

Ditrichum tortile 219

Drepanocladus 105, 145

Drepanocladus aduncus 105, 145

Drepanocladus simplicissimus 145

Drepanocladus stagnatus 145

Drepanocladus turgescens 105, 146

Drepanocladus uncinatus 157

Drepanocladus vernicosus 147

Drummondia 67, 220

Drummondia sinensis 67, 220

Drummondia thomsonii 67, 220

Drummondiaceae 67, 220

Dryptodon orbicularis 246

Dryptodon obtusus 250

Dryptodon pulvinatus 250

Dryptodon trichophyllus 253

Encalypta 81, 221

Encalypta alpina 81, 221

Encalypta intermedia 82, 222

Encalypta leptodon 223

Encalypta rhaptocarpa 82, 223

Encalypta rhaptocarpa var. leptodon

223

Encalypta vulgaris 82, 224

Encalypta vulgaris var. apiculata 224

Encalyptaceae 81, 221

Entosthodon 77, 78, 231

Entosthodon angustifolius 78, 231

Entosthodon attenuatus 78, 231

Entosthodon buseanus 78, 232

Entosthodon handelii 78, 232

Entosthodon muhlenbergii 77, 233

Entosthodon templetonii 231

Eucladium 94, 304

Eucladium styriacum 304

Eucladium verticillatum 36, 37, 94, 304

Eucladium verticillatum var. angustifolium

304

Eucladium verticillatum var. dalmaticum

304

Eurhynchiastrum 111, 178

Eurhynchiastrum pulchellum var.

diversifolium 111, 178

Eurhynchium 111, 177

Eurhynchium confertum 183

Eurhynchium diversifolium 178

Eurhynchium hians var. hians 180

Eurhynchium murale 184

Eurhynchium pulchellum var. diversifolium

178

Eurhynchium rusciforme 181

Eurhynchium striatum 111, 177

Eurhynchium swartzii 180

Fabronia 106, 225

Fabronia pusilla 106, 225

Fabronia pusilla var. ciliata 225

Fabronia schimperiana 225

Fabroniaceae 106, 225

Fegatella conica 122

Fissidentaceae 66, 226

Fissidens 66, 226

Fissidens bambergeri 228

Fissidens bryoides subsp. inconstans

228

Fissidens bryoides subsp. schmidii 227

Fissidens bryoides var. viridulus 228

Fissidens diversifolius 66, 226

Fissidens grandifrons 66, 226

Fissidens haraldii 228

Fissidens inconstans 228

Fissidens intralimbatus 228

Fissidens limbatus var. bambergeri 228

Fissidens schmidii 66, 227

Fissidens viridulus 66, 228

Fissidens viridulus var. bambergeri

228

Fissidens viridulus var. intralimbatus

228

Fontinalaceae 112, 229

Fontinalis 112, 229

Fontinalis antipyretica 113, 229

Fontinalis antipyretica var. gigantea

229

Fontinalis antipyretica var. heldreichii

229

Fontinalis duriaei 230

Fontinalis hypnoides var. duriaei 113, 230

Funaria 77, 234

Funaria angustifolia 231

Funaria attenuata 231

Funaria brotherusii 234

Funaria calcarea 233

Funaria calcarea var. mediterranea 233

Funaria calcarea var. patula 233

Funaria dentata 233

Funaria dentata subsp. mediterranea

233


Funaria handelii 232

Funaria hibernica 233

Funaria hygrometrica 77, 234

Funaria hygrometrica var. muralis 234

Funaria mediterranea 233

Funaria microstoma 77, 236

Funaria muhlenbergii 233

Funaria pilifera 234

Funaria wallichii 232

Funariaceae 26, 77, 231

Gemmabryum dichotomum 72, 196

Gemmabryum exile 70, 187

Gemmabryum funkii 73, 199

Grimaldia 116

Grimaldia dichotoma 116

Grimaldia fragrans 117

Grimmia 29, 45, 84, 238

Grimmia affinis 87

Grimmia alpestris 88, 238

Grimmia anodon 86, 239

Grimmia austrofunalis 253

Grimmia britannica 253

Grimmia caespiticia var. bornmuellerorum

237

Grimmia campestris 244

Grimmia capillata 86, 240

Grimmia cardotii var. gymnostoma

57, 87, 240

Grimmia commutata 248

Grimmia crassifolia var. crassifolia 85,

241

Grimmia crassifolia var. cucullata 86,

242

Grimmia cribrosa 237

Grimmia crinita 86, 242

Grimmia crinita var. capillata 240

Grimmia crinita var. libani 242

Grimmia crinitoleucophaea 87, 243

Grimmia cucullata 252

Grimmia donniana 88, 244

Grimmia grisea 251

Grimmia laevigata 87, 244

Grimmia limprichtii 239

Grimmia longirostris 87

Grimmia mesopotamica 240

Grimmia montana 88, 245

Grimmia olneyi 248

Grimmia orbicularis 87, 246

Grimmia orbicularis var. persica 246

Grimmia ovalis 87, 88, 248

Grimmia ovata 248

Grimmia pilosissima 245

Grimmia plagiopoda 86, 249

Grimmia poecilostoma 243

Grimmia pulvinata 86, 250

Grimmia pulvinata var. africana 250

Grimmia pulvinata var. longipila 250

Grimmia pulvinata var. obtusa 250

Grimmia reflexcidens 246

Grimmia sessitiana 88, 251

Grimmia sinaica 246

Grimmia stirtonii 253

Grimmia tenerrima 238

Grimmia tergestina 87, 252

Grimmia tergestina var. poecilostoma

243

Grimmia tergestina var. tergestinoides

243

Grimmia trichophylla 86, 253

Grimmia trichophylla var. robusta 253

Grimmia trichophylla var. subsquarrosa

253

Grimmia trichophylla var. tenuis 253

Grimmiaceae 29, 44, 78, 83, 84, 237

Guembelia laevigata 244

Guembelia ovalis 248

Gymnostomum 94, 305

Gymnostomum calcareum 94, 305

Gymnostomum calcareum var. brevifolium

305

Gymnostomum luisieri 306

Gymnostomum mosis 94, 306

Gymnostomum recurvirostrum 309

Gymnostomum viridulum 94, 306

Gyroweisia luisieri 306

Gyroweisia rohlfsiana 306

Hamatocaulis 104, 147

Hamatocaulis vernicosus 105, 147

Haplocladium 105, 262

Haplocladium angustifolium 105, 262

Haplocladium subulatum 262

Hedwigia 67, 258

Hedwigia albicans 258

Hedwigia ciliata 67, 258

Hedwigiaceae 67, 258

Homalothecium 108, 179

Homalothecium mandonii 179

Homalothecium sericeum 108, 179

Homalothecium sericeum var. robustum

179

Homalothecium sericeum var. tenellum

179

Hydrogonium 95, 307

Hydrogonium ehrenbergii 287

Hydrogonium gracilentum 95, 307

Hydrogonium heterophyllum 57, 343

Hydrogonium patulifolium 57, 95, 307

Hygroamblystegium 107, 148

Hygroamblystegium fluviatile subsp.

fluviatile 107, 148

Hygroamblystegium fluviatile subsp.

noterophilum 107, 148

Hygroamblystegium humile 108, 149

Hygroamblystegium irriguum 150

Hygroamblystegium noterophilum

148

Hygroamblystegium tenax 107, 150

Hygroamblystegium varium 107, 151

Hygrohypnum 104, 152

Hygrohypnum luridum var. subsphaericarpon

104, 152

Hygrohypnum smithii var. denticulata

57, 104, 153

Hymenostomum 92, 337

Hymenostomum amblyphyllum 93,

339

Hymenostomum edentulum 339

Hymenostomum tortile 337

Hymenostylium 94, 308

Hymenostylium commutatum 308

Hymenostylium diversifolium 57, 309

Hymenostylium recurvirostrum var.

commutatum 94, 308


latifolium 94, 309


recurvirostrum 57, 94, 309

Hyophila ehrenbergii 287

Hypnaceae 113, 114, 259

Hypnum 259

Hypnum cupressiforme 114, 259

Hypnum cupressiforme var. julaceum

261

Hypnum cupressiforme var. uncinatulum

259

Hypnum revolutum 114, 260

Hypnum vaucheri 114, 261

Imbribryum alpinum 72, 189

Jungermanniidae 132

Jungermanniopsida 59, 60, 132

Leptobryum 69, 267

Leptobryum pyriforme 69, 267

Leptodictyum 106, 153

Leptodictyum humile 149

Leptodictyum kochii 149

Leptodictyum kochii var. curvipes

149

Leptodictyum riparium 107, 153

Lescuraea incurvata 264

Leskea 106, 263

Leskea brachyclados 264

Leskea incurvata 264

Leskea polycarpa 106, 263

Leskea tectorum 265

Leskeaceae 105, 262


Leskeella 265

Leskeella tectorum 265

Leucodon 113, 266

Leucodon balcanicus 266

Leucodon sciuroides 113, 266

Leucodon sciuroides var. morensis

266

Leucodontaceae 113, 266

Lophocoleaceae 64, 132

Madotheca 133

Madotheca cordaeana 133

Madotheca platyphylla 134

Madotheca rivularis 133

Mannia 63, 116

Mannia androgyna 63, 116

Mannia dichotoma 116

Mannia fragrans 63, 117

Marchantia 61, 123

Marchantia paleacea 61, 123

Marchantia papillata subsp. grossibarbata

61, 123

Marchantia polymorpha subsp. polymerpha

61, 124

Marchantiaceae 61, 123

Marchantiales 60

Marchantiidae 115

Marchantiophyta 59, 115

Marchantiopsida 60, 115

Meesiaceae 69, 267

Metzgeriidae 136

Mniaceae 69, 82, 268

Mniobryum 270

Mniobryum albicans 274

Mniobryum tortifolium 58, 273

Mniobryum wahlenbergii 274

Mnium 82, 268

Mnium heterophyllum 83, 268

Mnium longirostre 284

Mnium marginatum 82, 269

Mnium marginatum var. riparium 269

Mnium riparium 269

Mnium rostratum 284

Mnium serratum 269

Molendoa 93, 286, 310

Molendoa hornschuchiana 57, 93, 310

Nyholmiella 89, 275

Nyholmiella gymnostoma 89, 275

Nyholmiella obusifolia 89, 276

Ochyraea smithii 153

Octodiceras 226

Oncophoraceae 83, 341

Oncophorus 83, 342

Oncophorus virens 83, 342

Oreoweisia bruntonii 84

Orthogrimmia alpestris 238

Orthogrimmia donniana 244

Orthogrimmia montana 245

Orthogrimmia sessitiana 251

Orthotheciella varia 151

Orthotrichaceae 44, 46, 88, 275

Orthotrichum 89, 277

Orthotrichum anomalum 90, 277

Orthotrichum anomalum subsp. saxatile

277

Orthotrichum crenulatum 89, 278

Orthotrichum cupulatum var. cupulatum

90, 278

Orthotrichum cupulatum var. papillosum

278

Orthotrichum cupulatum var. sardagnanum

279

Orthotrichum diaphanum 89, 280

Orthotrichum diaphanum var. epilosum

280

Orthotrichum franzonianum 281

Orthotrichum gymnostomum 275

Orthotrichum obtusifolium 276

Orthotrichum pamiricum 89, 281

Orthotrichum rupestre var. aetnense

281

Orthotrichum rupestre var. franzonianum

281

Orthotrichum rupestre var. kurdicum

281

Orthotrichum rupestre var. rupestre

90, 281

Orthotrichum rupestre var. sturmii

90, 282

Orthotrichum sardagnanum 279

Orthotrichum saxatile 277

Orthotrichum sturmii 282

Orthotrichum tenellum 90, 282

Orthotrichum urnigerum 90, 283

Oxyrhynchium 112, 180

Oxyrrhynchium hians 112, 180

Oxyrrhynchium swartzii 180

Oxystegus 92, 311

Oxystegus cylindricus 311

Oxystegus tenuirostris 92, 311

Palustriella 103, 154

Palustriella commutata 34, 36, 37,

103, 154

Palustriella commutata var. falcata 156

Palustriella decipiens 103, 155

Palustriella falcata 34, 103, 156

Palustriella pluristratosa 156

Pellia 60, 130

Pellia endiviifolia 60, 130

Pelliaceae 60, 130

Pellia fabroniana 130

Pelliopsida 60, 130

Philonotis 80, 162

Philonitis caespitosa 80, 162

Philonotis calcarea 81, 163

Philonotis falcata 80, 164

Philonotis fontana 81, 165

Philonotis marchica 80, 166

Philonotis seriata 80, 167

Philonotis socia 167

Philonotis thwaitesii 80, 167

Philonotis turneriana 80, 168

Physcomitrium 77, 236

Physcomitrium pyriforme 77, 236

Plagiobryum 70, 212

Plagiobryum bimum 204

Plagiobryum capillare 193

Plagiobryum demissum 70, 212

Plagiobryum pseudotriquetrum 205

Plagiochasma 62, 118

Plagiochasma appendiculatum 63, 118

Plagiochasma cordatum 63, 119

Plagiomniaceae 82, 284

Plagiomnium 82, 284

Plagiomnium rostratum 82, 284

Platyhypnidium 112, 181

Platyhypnidium patulifolium 185

Platyhypnidium riparioides 112, 181

Platyhypnidium rusciforme 181

Pleuroweisia 286

Pogonatum 65, 138

Pogonatum urnigerum 65, 138

Pohlia 69, 270

Pohlia andalusica 69, 270

Pohlia camptotrachela 69, 271

Pohlia cruda 70, 271

Pohlia grandiretis 274

Pohlia obtusifolia 70, 272

Pohlia tortifolia 58, 69, 273

Pohlia wahlenbergii var. glacialis 70,

273

Pohlia wahlenbergii var. wahlenbergii

70, 274

Polytrichaceae 65, 138

Polytrichopsida 65, 138

Polytrichum 65, 139

Polytrichum juniperinum 65, 139

Polytrichum juniperinum var. alpinum

139

Porella 64, 133

Porella cordaeana 64, 133

Porella platyphylla 64, 134

Porella platyphylloidea 135

Porella rivularis 133

Porella trigonifolia 64, 135

Porellaceae 64, 133


Pottia 99

Pottiaceae 27, 44, 79, 82, 90, 285

Pottia ceratodontea 302

Preissia 61, 125

Preissia quadrata 61, 125

Pseudocalliergon turgescens 146

Pseudocrossidium 96, 312

Pseudocrossidium revolutum 96, 312

Pseudoleskea 106, 264

Pseudoleskea atrovirens 264

Pseudoleskea atrovirens var. brachyclados

264

Pseudoleskea brachyclados 264

Pseudoleskea incurvata 106, 264

Pseudoleskeella 105, 265

Pseudoleskeella tectorum 105, 265

Pterygoneurum 68, 312

Pterygoneurum cavifolium 313

Pterygoneurum medium 68, 312

Pterygoneurum ovatum 68, 313

Pterygoneurum pusillum 313

Ptychomitriaceae 83, 341

Ptychostomum archangelicum 76, 190

Ptychostomum badium 192

Ptychostomum bimum 75, 204

Ptychostomum capillare 193

Ptychostomum compactum 75, 188

Ptychostomum creberrimum 76, 195

Ptychostomum demissum 212

Ptychostomum imbricatulum 74, 192

Ptychostomum kunzei 74, 199

Ptychostomum neodamense 72, 201

Ptychostomum pallens 75, 202

Ptychostomum pallescens 76, 203

Ptychostomum pseudotriquetrum 75,

204

Ptychostomum schleicheri 74, 207

Ptychostomum subneodamense 205

Ptychostomum torquescens 210

Ptychostomum turbinatum 74, 210

Ptychostomum weigelii 71, 74, 211

Pylaisiaceae 114, 340

Radula 64, 135

Radula complanata 64, 135

Radulaceae 64, 135

Reboulia 63, 119

Reboulia hemisphaerica 63, 119

Rhabdoweisiaceae 83, 341

Rhynchostegiella 112, 182

Rhynchostegiella algiriana 182

Rhynchostegiella tenella 112, 182

Rhynchostegium 112, 183

Rhynchostegium confertum 112, 183

Rhynchostegium haussknechtii 229

Rhynchostegium murale 112, 184

Rhynchostegium patulifolium 112,

185

Riccardia 60, 136

Riccardia palmata 60, 136

Riccia 26, 42, 60, 126

Riccia arvensis 126

Riccia bifurca 64, 126

Riccia fluitans 63, 127

Ricciaceae 126

Ricciales 60

Rosulabryum capillare 73, 193

Rosulabryum elegans 72, 197

Rosulabryum torquescens 73, 210

Sanionia 104, 157

Sanionia uncinata 104, 157

Schistidium 29, 45, 84, 254

Schistidium alpicola 257

Schistidium anodon 239

Schistidium apocarpum 85, 254

Schistidium flaccidum 85, 255

Schistidium platyphyllum 85, 256

Schistidium pulvinatum var. flaccidum

255

Schistidium rivulare 85, 257

Schistidium rivulare subsp. latifolium

85, 256

Sciuro-hypnum 108, 185

Sciuro-hypnum plumosum 110, 185

Sciuro-hypnum populeum 109, 186

Scorpidiaceae 104, 140

Scorpidium turgescens 146

Scorpiurium 111, 186

Scorpiurium deflexifolium 111, 186

Semibarbula 96

Splachnobryaceae 77, 343

Splachnobryum 77, 343

Splachnobryum aquaticum 57, 77, 343

Splachnobryum arabicum 343

Splachnobryum giganteum 343

Splachnobryum procerrimum 343

Stegonia 98, 314

Stegonia latifolia var. pilifera 98, 314

Stegonia pilifera 314

Stereodon revolutus 260

Stereodon vaucheri 261

Streblotrichum 287

Syntrichia 99, 314

Syntrichia caninervis var. caninervis

58, 99, 314

Syntrichia caninervis var. gypsophila

99, 317

Syntrichia caninervis var. pseudodesertorum

58, 100, 318

Syntrichia caninervis var. spuria 317

Syntrichia desertorum 314

Syntrichia hadacii 317

Syntrichia handelii 99, 320

Syntrichia handelii var. pseudodesertorum

318

Syntrichia inermis 330

Syntrichia laevipila 99, 100, 321

Syntrichia laevipila var. laevipilaeformis

321

Syntrichia laevipila var. meridionalis

321

Syntrichia laevipila var. pagorum 321

Syntrichia mucronifolia 333

Syntrichia pagorum 321

Syntrichia princeps 100, 321

Syntrichia pseudodesertorum 318

Syntrichia pseudohandelii 318

Syntrichia ruralis 100, 322

Syntrichia ruralis var. spuria 317

Syntrichia ruralis var. substereidosa

324

Syntrichia sinensis 100, 323

Syntrichia spuria 317

Syntrichia subulata var. inermis 330

Syntrichia subulata var. subinermis

335

Syntrichia virescens 100, 324

Targionia 62, 128

Targionia hypophylla 62, 128

Targioniaceae 62, 128

Taxiphyllum 113, 261

Taxiphyllum maniae 113, 261

Timmia 82, 344

Timmia bavarica 82, 344

Timmia megapolitana var. bavarica

344

Timmiaceae 82, 344

Timmiella 92, 325

Timmiella anomala 92, 325

Timmiella barbuloides 92, 326

Timmiella grosseserrata 344

Tortella 91, 326

Tortella fragilis 91, 326

Tortella inflexa 91, 327

Tortella tortuosa 91, 327

Tortula 99, 328

Tortula acuta 294

Tortula atrovirens 101, 328

Tortula australasiae 295

Tortula bistratosa 314

Tortula bornmuelleri 314

Tortula cabulica 58, 295

Tortula caninervis subsp. caninervis

314

Tortula caninervis subsp. spuria var.

gypsophila 317


Tortula cernua 101, 329

Tortula cucullata 92

Tortula cucullifolia 58, 295

Tortula cuneifolia 102, 329

Tortula desertorum 314

Tortula gracilis 294

Tortula handelii 320

Tortula hellenica 295

Tortula hellenica var. brevifolia 295

Tortula inermis 101, 330

Tortula intermedia subsp. handelii

320

Tortula laevipila 321

Tortula laevipila var. meridionalis 321

Tortula laevipila var. propagulifera

321

Tortula laevipilaeformis 321

Tortula laureri 101, 332

Tortula mucronifolia 101, 333

Tortula muralis var. incana 334

Tortula muralis subsp. muralis 102, 334

Tortula muralis subsp. obtusifolia 101,

335

Tortula muralis var. rupestris 334

Tortula obtusifolia 335

Tortula pagorum 321

Tortula princeps 321

Tortula pseudodesertorum 58, 314

Tortula pseudohandelii 58, 318

Tortula pulvinata 324

Tortula rigidula 301

Tortula ruralis 322

Tortula ruralis subsp. ruralis var. substereidosa

324

Tortuls ruralis subsp. spuria 317

Tortula ruralis var. substereidosa 324

Tortula ruralis var. virescens 324

Tortula saharae 314

Tortula sinensis 323

Tortula spuria 317

Tortula subulata var. subinermis 101, 335

Tortula subtranscaspica 58, 102, 336

Tortula systylia 101, 336

Tortula virescens subsp. virescens var.

virescens 324

Trichostomopsis aaronis 92, 295

Trichostomopsis australasiae 92, 295

Trichostomopsis brevifolia 295

Trichostomopsis haussknechtii 92, 295

Trichostomum aaronis 295

Trichostomum ehrenbergii 287

Trichostomum rigidulum 301

Trichostomum tenuirostre 311

Trichostomum tophaceum 302

Webera 270

Weissia 92, 337

Weissia amblyphylla 93, 339

Weissia condensa 93, 337

Weissia controversa var. controversa

93, 338

Weissia controversa var. crispata 93,

339

Weissia crispata 339

Weissia edentula 93, 339

Weissia fallax 339

Weissia graeca 338

Weissia norkettii 93, 339

Weissia rohlfsiana 306

Weissia tortilis 337

Weissia viridula 338

Weissia viridula var. remotidens 58,

93, 338

Wiesnerella 62, 129

Wiesnerella denudata 62, 129

Wiesnerellaceae 62, 129

View of Sikaram southern slopes, Safed Koh, from the Pakistan side (Photo: Said Muhammad, 2016)

(۲۰۱۶

نظری بر دامنه های جنوبی قلهٔ‏ سيکارام،‏ سفيد کوه،‏ از سمت اپکستان ‏(تصوير:‏ ،Said Muhammad

12 Authors

١٢ نويسندگان

Harald Kürschner, born 1950 Chemnitz. Study of biology

in Tübingen. 1980 Dr. rer. nat., Tübingen. 1991 Habilitation

Freie Universität Berlin. 1978-1982 Research Assistant

at the Institute of Biology I, University of Tübingen, Special

Research Division 19 „Tübingen Atlas of the Near and

Middle East“ (German Research Society). 1982-2006

Scientific Assistant, Akademischer Rat and Oberrat at the

Institute of Systematic Botany and Plant Geography, Freie

Universität Berlin. 2006-2016 Professorship (apl. Prof.),

Freie Universität Berlin. 2016 retirement. Main research

fields: flora, ecology, and vegetation of the Near and Middle

East; taxonomy and systematics, phytosociology, life strategies

and ecomorpho-logical adaptations of desert bryophytes

and epiphytes in the Tropics. Several research field trips to

the Near and Middle East (Iran, Jordan, Lebanon, Oman,

Qatar, Saudi Arabia, Sinai Peninsula, Syria, Turkey, Yemen

incl. Socotra Island), Africa (Rwanda, Zaire), South America

(Ecuador, Peru) and Southeast Asia (Borneo). Monographs:

Vegetation of the Near and Middle East; Bryophyte vegetation

and ecology of the Arabian Peninsula; Bryophyte flora

of the Near and Middle East. kuersch@zedat.fu-berlin.de.

،Harald Kürschner تولد در ۱۹۵۰

سال در شهر کِيمنِيتس.‏

تحصيلات در رشتٔه بيولوژی در دانشگاِه تِيوبِينگِن،‏ آلمان.‏ داکتری در

علوم ساينس در در دانشگاه تِيوبِينگِن.‏ کار هابيل در سال

در دانشکاهِ‏ آزادِ‏ برلين.‏ از اسيستانتِ‏

علمی در انستيتوت زيست شناسی در دانشگاه تِيوبِينگِن در بخش

تحقيقاتی ويژ ‏ٔه شماره بنام ‏"اطلس تِيوبِينگِن برای شرق نزديک و

شرق ميانه"‏ پروژ ‏ٔه بنياد تحقيقاتی آلمان).‏ از

اسيستانت علمی و به سمِ‏ تِ‏ مُربی و سَرمُربی اکادميکی در انستيتو ‏ِت

بيولوژی سيستماتيک و جغرافيای گياهی در دانشگاهِ‏ آزاِد برلين.‏

به سمِ‏ تِ‏ پروفيسور در همين انستيتوت در دانشگاه

آزادِ‏ برلين.‏ ساحات عمد ‏ٔه تحقيقاتی:‏ فلور،‏ اِکولوژی و گياهانِ‏ شرق

نزديک و شرق ميانه؛ تکسونومی و سيستماتيک،‏ جامعه شناسی

گياهی،‏ راهبرد های زيستی و توافقا ‏ِت اِکومورفولوژيکی بريوفايتهای

مناطق صحرائی و بريوفايت های اپيفاتی مناطق حاره.‏ سفر های

متعدد تحقيقاتی در شرق نزديک و شرق ميانه ‏(ايران،‏ اُردُن،‏ لبنان،‏

عمان،‏ قَطر،‏ عربستاِن سعودی،‏ شبه جزير ‏ٔه سينا،‏ سوريه،‏ ترکيه،‏ ‏َيمن

بشمول جزير ‏ٔه سوکوترا)،‏ افريقا ‏(رُووِندا،‏ زائير)،‏ امريکای جنوبی

‏(اکوادور،‏ پيرو)‏ و جنوبشرق آسيا ‏(بُورنيو).‏ کتابها:‏ گياهان شرق

ميانه و شرق نزديک؛ گياهانِ‏ بريوفايت و اکولوژی شبه جزير ‏ٔه

عربستان؛ فلور بريوفايت های شرق ميانه و شرق نزديک.‏

۲۰۰۶-۱۹۸۲

۱۹۸۲-۱۹۷۸

۱۹۸۰

I

۱۹

) کي

۱۹۹۱

از

۲۰۰۶-۲۰۱۶

.kuersch@zedat.fu-berlin.de

380 KÜRSCHNER, LÜTH, FREY, BRECKLE, HEDGE, RAFIQPOOR

Michael Lüth, born 1955 in Freiburg. 1971-1974 goldsmith.

1975-1976 Academie of Art Karlsruhe / Freiburg.

1981-1986 study of geobotany, plant physiologie, limnologie

and pharmakology at the Albrecht-Ludwigs University

of Freiburg, diploma 1987. Thesis "Moosgesell-schaften auf

Blockhalden". From 1987 consultant biologist, holder of an

office for nature conservation. Main fields of interest: Bryophytes,

and photographs of bryophytes. Several publications

on ecology and distribution of German bryophytes. Since

1999, several field trips in many parts of Europe and field

trips to Asia, North- and South-America, Africa and Arctic

to study bryophytes. At present, working on a pictorial flora

of the mosses of Europe. Monographs: "Bildatlas der Moose

Deutschlands" in 7 fascicles (published 2011). Online free

available since 2012 at www.bildatlas-moose.de;

www.milueth.de; umweltplanung@milueth.de

در شهر فرايبور ‏ِگ آلمان.‏

همکار اکادمی

شغل زرگری؛

صنعت و هنرهای زيبا در شهر هایکارلسروحه و فرايبورگ،‏ آلمان.‏

لودويگ

جيوبونی،‏ آلبرشت-‏ فيزيولوژی

های دانشگاه

تحصيلات در فارَمکولوژی رشته در

گياهی،‏ لِيمنولوژی و

در شهر فرايبورگ؛ ديپلوم در سال تدوين يک کار

ديپلوم تحت عنوان ‏"جمعيت های خزه ای در صخره زار ها".‏ از

به بعد فعاليت به ‏ِسمتِ‏ يک زيست شناس مشاور و مدير

يک دفتر شخصی برای ‏"حفظ طبيعت".‏ نشرات متعدد در مورد

اکولوژی و توزيع ‏(پراکنش)‏ بريوفايت های آلمان.‏ از به

اينسو چندين سفر تحقيقاتی جهتِ‏ ارزبی بريوفايتها در بسياری

از بخشهای ارو،‏ آسيا،‏ امريکای شمالی،‏ امريکای جنوبی،‏ افريقا

و در قطب جنوب.‏ کتاب ها:‏ اطلس مصور خزه های آلمان در

جزوه ‏(نشر شده در سال ‎۲۰۱۲‎‏)؛ قابل دسيابی در انترنت از

و

به بعد در سايت های

۷

۱۹۹۹

،Michael Lüth متولد سال ۱۹۵۵

۱۹۷۶-۱۹۷۵ ۱۹۷۱-۱۹۷۴

۱۹۷۰

۱۹۸۱-۱۹۸۶

۱۹۸۷

۲۰۱۲

www.bildatlas-moose.de

.umweltplanung@milueth.de .www.milueth.de

381 نويسندگان Authors

Wolfgang Frey, born 1942 Rechberghausen near Göppingen.

1962–1969 Study of Botany, Zoology and Physiological

Chemistry (Biochemie), University Tübingen.

1969 Dr. rer. nat., University Tübingen. 1969–1978

Scientific Assistant and University lecturer University

Tübingen, 1975 Habilitation; 1978–1981 Professor,

University Gießen, 1981–2007 Professor, FU Berlin

(Systematic Botany and Plant Geography), 2007 retirement.

Main research fields: Geobotany of Central Europe

and South West Asia (Tübingen Atlas of the Near

and Middle East, 1974–1985). Systematic, plant geography,

adaptations, life strategies and morphology of Bryophytes:

Central Europe, Bryotrop I–III [Trop. South

America, SE Asia (Borneo), trop. Africa (Zaire, Rwanda)],

Bryo Austral (New Zealand, Chile). Editorial activities:

e.g., Nova Hedwigia (vols. 39–100), Syllabus of

Plant Families. Monographs, books, e.g., Geobotany,

Liverworts, Mosses and Ferns of Europa (co-author,

resp.). http://t1p.de/ek7i, wgfrey@gmx.de.

سال در رِشبرَگ هاوسِ‏ ن در

نزديگی گوپِينگِن.‏ تحصيلاتِ‏ بونی،‏ زولوژی و

کيميای فيزيولوژيکی ‏(بيوشيمی)‏ در دانشگاهِ‏ تِيوبِينگِن.‏

داکتری در علوم ساينس در دانشگاهِ‏ تِيوبِينگِن.‏

اسيستانتِ‏ علمی و استاد در دانشگاهِ‏ تِيوبِينگِن؛ کار

هابيل؛ به سمِ‏ تِ‏ پروفيسور در دانشگاهِ‏ گِيسِ‏ ن؛

به سمِ‏ تِ‏ پروفيسور ‏(بيولوژی سيستماتيک و

جغرافيای گياهی)‏ در دانشگاهِ‏ آزادِ‏ برلين؛ از به اينسو

پروفيسور متقاعد.‏ ساحات اساسی تحقيقاتی:‏ جيوبونی اروی

وسطی و جنوبغرب آسيا ‏[در چارچوبِ‏ ‏"اطلس تِيوبِينگِن برای

‏ٔه بنياد

شرق نزديک و شرق ميانه"‏

تحقيقاتی آلمان].‏ سيستماتيک،‏ جغرافيای گياهی،‏ توافق،‏ راهبرد

‏(بُورنيو)‏ بريوتروپ

زيست و مورفولوژی بريوفايت ها:‏ اروی وسطی،‏

‏[مناطق حار ‏ٔه امريکای جنوبی،‏ جنوبشرق آسيا

حاره ‏(زائير،‏ رُووَندا)]،‏ بِريو آوسترال ‏(نيوزيلند،‏ چلی).‏ فعاليتهای

‏(از جلد

‏ليفاتی:‏ مثلاً‏ ‏شر جريد ‏ٔه

برای فاميل های گياهی.‏ کتاب ها،‏ بطور مثال

جيوبونی،‏ لِيوَروُرتها،‏ خزهها و سرخسهای ارو‏

ديگر

۱۹۶۹

۱۹۷۸-۱۹۶۹

۱۹۷۵

I-II

، افريقای

-۳۹

( همکاران

۲۰۰۷

(۱۹۸۵-۱۹۷۴)، پروژ

،Wolfgang Frey تولد در ۱۹۴۲

۱۹۶۹-۱۹۶۲

Nova Hedwigia

.wgfrey@gmx.de ،http://t1p.de/ek7i

۱۹۸۱-۱۹۷۸

۱۹۸۱-۲۰۰۷

Syllabus

... وغيره).‏

،(۱۰۰


Siegmar-W. Breckle, born 1938 in Stuttgart. Study of

chemistry, geography, geology and biology in Stuttgart

and Innsbruck. Teacher’s exam inorganic chemistry,

Stuttgart. PhD in ecology, Stuttgart-Hohenheim. 1966-

1969 lecturer botany, Faculty of Science, Univ of Kabul.

1973 PDoc Logan State Univ, USA. 1976 Habilitation

Univ Bonn. 1976 Research in Afghanistan; 1977, 2004

Iran, 1981 Australia, 1986 Namib, 1990, 1993 Atacama,

1994ff. Negev, Kyzylkum (Aralkum). 1979-2003 Prof

Univ Bielefeld, founding Dept of Ecology. 1984/85 Dean

Faculty of Biology, Bielefeld. 1998/99 foundation of

German Desert-Net. 2000, 2001 participation UN-

CCD-COP4 and COP5, Bonn, Geneva. 2002 Pamir

expedition. 2003 retirement. 2005 guest-professorship

Univ. Utsunomya Japan. Main research fields: ecology,

geobotany, high mountains in Asia (Hindu Kush, Tien

Shan, Pamir, Himalaya, Alburs, Caucasus), desert ecology,

tropical ecology (Bolivia, Chile, Costa Rica, Ecuador,

Hawaii, Iceland, Kamchatka, Kazakhstan, Namibia, Negev,

Tunisia), eco-physiology, stress-ecology (heavy metals,

plant nutrition and forest die-back, salinity, volcanos), and

desertification (Aral Sea). Monographs: pharmaceutical

biology (8 editions), vegetation and climate, ecological

systems of the geobiosphere (4 vol), worldwide ecological

studies (2 vol), sustainable land use in deserts, arid dune

ecosystems, Aralkum a man-made desert, Field guide

Afghanistan, Vascular Plants of Afghanistan, Ecology of

Climate an vegetation Zones of the Earth, Vegetation and

Klima, and numerous articles.

sbreckle@gmx.de; sbreckle@uni-bielefeld.de

در شتوتگارت،‏ تحصيلات

کيميا،‏ جغرافيه،‏ جيولوجی و بونيک در شتوتگارت-هوايم و

اِينسبروک ‏(اتريش)‏ ي.‏ ليسانس برای معلمی در رشته کيم ای غير

عضوی در شتوتگارت.‏ داکتری در اکولوژی،‏ شتوتگارت

استاد بيولوژی در فاکولت ‏ٔه ساين ‏ِس پوهنتون کابل.‏

مافوق دکتورا در پوهنتون لوگان،‏ الات متحده امريکا.‏

هابيل در پوهنتون بن.‏ اقامت جهت تحقيقات در

افغانستان؛ در ايران در ؛ استراليا

در ؛ ‏ميبيا و در صحرای ؛ اتکاما و بعد ها

نيز در نجف و قزل قم ‏(آرال قم).‏ پروفيسور در

پوهنتون بيله فلد و بنيان گذاِر درتمن ‏ِت اکولوژی اين دانشگاه.‏

رئيس فاکولته بيولوژی در دانشگاِه بيله

بنيانگذاری شبکه آلمانی تحقيقات صحرا ها.‏

سهم گيری در کنفرانس جهانی ‏(در بن و

‏(در ژنو)،‏ برگزار شده از جانب

سيرعلمی ‏مير.‏ متقاعد.‏ پروفيسور مهمان در

پوهنتون اوتسونوميا،‏ جان.‏ ساحات عمده تحقيقاتی:‏ اکولوژی،‏

جيوبونی،‏ کوههای بلند آسيا ‏(هندوکش،‏ تيانشان،‏ ‏مير،‏ هيماليا،‏

البرز،‏ قفقاز)،‏ اکولوژی صحرا ها،‏ اکولوژی مناطق حاره ‏(بوليو،‏

چيلی،‏ کوستاريکا،‏ اکوادور،‏ هاوائی)،‏ آيسلند،‏ کامچتکا،‏ قزاقستان،‏

‏ميبيا،‏ نجف،‏ ؛ تونيزی اکوفيزيولوژی،‏ اکولوژی استرس ‏(فلزات ثقيله،‏

تغذيه گياهان و انقراض جنگل ها،‏ نمکی شدن،‏ آتشفشان ها)،‏

صحرائی شدن ب ‏(جهيل ا آرال).‏ کت ها:‏ بيولوژی فارمسی هشت

‏ر تجديد چاپ)،‏ اقليم و گياهان،‏ سيستم اکولوژيکی کر ‏ٔه فزيکی و

حيه جلد)،‏ مطالعات اکولوژی جهانی ‏(در جلد)،‏ استفاده

آينده نگرانه از صحرا ها،‏ اکوسيستم ديون ها در مناطق خشک،‏

رهنمای سيرعلمی افغانستان،‏ گياهان رگدار افغانستان،‏ اکولوژی

زوای اقليمی و پوشش گپياهی کرهٔ‏ زمين،‏ پوشش گياهی و اقليم،‏ و

مقالات بی شمار علمی.‏

sbreckle@gmx.de; sbreckle@uni-bielefeld.de

،Siegmar-W. Breckle تولد ۱۹۳۸

‏-هوايم.‏

۱۹٦۹- ۱۹٦٦

۱۹۷۳

۱۹۷٦

۱۹۸٦

۱۹۷۷ و ۲۰۰۴ ؛ ۱۹۸٦ ۱۹۸۱

۱۹۹۴

۱۹۹۳ ۱۹۹۰

۲۰۰۳ -۱۹۷۹

۱۹۸۴/۸۵ فلد.‏

۱۹۹۹/ ۱۹۹۸

( COP4

۲۰۰۱ ،۲۰۰۰

۲۰۰۲ .UN-CCD

COP5

۲۰۰۵ ۲۰۰۳

)

۸۲

)۴

383 نويسندگان Authors

Ian Charleson Hedge, born Edinburgh 1928. In 1951,

after graduating from Edinburgh Univ, joined the staff of

the Royal Botanic Garden Edinburgh (RBGE), contributing

to the revivifying and modernizing of the herbarium.

Mid-1960s, became herbarium curator and held this

post till 1988 when he stepped down to spend more time

on research. 1967-77, editor of Notes from the Royal

Botanic Garden Edinburgh. Main botanical interests: SW

Asia, taxonomy of Brassicaceae, Lamiaceae and Apiaceae

of the Old World. 1965-1988, close collaborator in the

Flora of Turkey project. Contributed much to Flora

Iranica; also of the Lamiaceae account for Flora de Madagascar.

Travelled widely in the Mediterranean and SW

Asia and collected in Turkey 1957 (for 7 months with

Peter DAVIS) and Afghanistan (1962 with Per WENDEL-

BO; 1969 with Per and Lars EKBERG). Consultant/contributor

for Flora of Pakistan, editorial board of

Flora of Thailand, contributor to Flora Iberica. Supervised

several taxonomic PhD projects. 1992 retired, and

since then active Honorary Associate of RBGE.

i.hedge@btinternet.com; www.rbge.org.uk

تولد در اِدينبرگ.‏ پس از ختم

تحصيلات در سال پيوند به گروه همکاران ‏غ شاهی

نبات اِ‏ دينبرگ و همکاری در احيای مجدد و نوسازی

هرريم.‏ از اواسط سال های ببعد سرپرست اين هرريم،‏

۱۹۸۸ صرف نظر از اين پُست به هدف صرف نمودن بيشتر

مدير مسئول

وقت ‏لای تحقيقات علمی.‏ از

ژورل

علايق مخصوص نبات شناسی:‏ مطالعه نبا‏ ‏ِت حوزه جنوبغرب

و

آسيا و تکسونومی فاميل های

همکار نزديک

از جهان ‏ستان.‏ از

در پروژه فلور ترکيه.‏ همکاری در بسياری از بخش های فلور

ايرانيکا،‏ مؤلف جزوه از فلور مدغاسکر.‏ سفر های

متعدد در بخش های وسيع مناطق مديترانه و جنوبغرب آسيا؛

جمعآوری گياهان در ترکيه ‏(در سال ۱۹۵۷، هفت ماه تمام در

و در افغانستان در همراهی

و

و

مشاور و همکار فلور ‏کستان،‏ عضو بُورد نشراتی فلور ‏يلند

همکار فلور ايبيريکا ‏(هسپانيه و پرتگال).‏ نظارت از چندين پروژه

تيزس داکتری در ساحه تکسونومی.‏ متقاعد،‏ از آن ببعد

عضو افتخاری و فعال ‏غ شاهی نبات ادينبرگ.‏

۱۹۲۸

۱۹٦۰

،Ian Charleson Hedge

۱۹۵۱

(RBGE)

۱۹۷۷-۱۹٦۷

.Notes from the Royal Botanic Garden Edinburgh

Lamiaceae

.(Lars Ekberg

،Brassicaceae

۱۹۸۸-۱۹٦۵

۱۹٦۲)

Per Wendelbo

Lamiaceae

Apiaceae

همراهی

(Peter Davis

Per؛ Wendelbo

۱۹٦۹

۱۹۹۲

i.hedge@btinternet.com; www.rbge.org.uk

؛)‏


M. Daud Rafiqpoor, born 1949 in Kabul. Final secondary-school

exam 1968 Habibia High-School. 1973

Bachelor of Science in Geology, Faculty of Science,

Univ. Kabul. 1973 assistant (Dept of Geology, Faculty of

Science, Univ. Kabul). 1974 scholarship DAAD (German

Academic Exchange Service) Geography, Univ.

Bonn. April-Sept. 1974 German language in

Schwäbisch-Hall. 1974-1979 diploma geography, geology,

soil science, Univ. Bonn. 1990 PhD in geoecology,

Geogr. Inst, Univ. Bonn. 1980-2001 scientific

collaborator, Commission on earth sciences, Academy of

Sciences and Literature, Mainz, coordinator long-term

project "Three-dimensional comparative geo-ecology of

high altitudes in the tropics and subtropics” at Geogr.

Inst, Univ. Bonn. 2001 expert in Commission of Biology,

Academy, Mainz, since 2002 coordinator of longterm

project of Mainz Academy “Biodiversity in change”

at Nees Institute for Biodiversity of Plants, Univ. Bonn.

1983-2008 numerous long-lasting study trips to high

mountains of Latin America (Bolivia, Ecuador), amphibian

landscape Quintana Roo (Mexico), Atacamadesert

(south Peru), Mt. Kinabalu (Malaysia), Caucasus

(Georgia), high Atlas of Morocco, Mount Cameroon

(Cameroon, W-Africa), Volcano Teide in Tenerife and

Cape floristic region (S-Africa). Scientific interests:

plant-geography, climatology, geo-ecology, geomorphology,

high mountain ecosystems, GIS. Monographs:

Morpho-dynamics in the cordillera de Apolobamba,

Bolivia; Eco-climate classification; Eco-physiology of the

páramo de Papallacta, Ecuador, Field Guide Afghanistan,

Vascular plants of Afghanistan, Ecology of Climate- and

Vegetation Zones of the Earth (Dari), Vegetation und

Klima, and numerous articles.

www.lotus-salvinia.de; d.rafiqpoor@uni-bonn.

،M. Daud Rafiqpoor تولد ۱۹۴۹

در چهارآسياب،‏ ولايت

کابل.‏ بکلور‏ در رشته جيولوجی،‏ فاکولتٔه ساينس،‏

پوهنتونکابل.‏ اسيستانت در انستيتوت جيولوجی،‏ فاکولتٔه

ساينس،‏ پوهنتون کابل.‏ سکالرشپ از جانب ‏"خدمات

تبادلات اکادميکی آلمان"‏ تحصيلات در پوهنتون بن از

اخذ دپلوم در رشته های جغرافيه،‏ جيولوجی و

خاک شناسی در پوهنتون بن،‏ کار ديپلوم:‏ ‏"تقسيمات اقليمی

افغانستان بر مبنای ‏ران ها".‏ بن.داکتری در ساحه

جيواکولوژی،‏ انستيتوت جغرافيه،‏ پوهنتون ۲۰۰۱

همکار علمی کميسيون تحقيقات علوم زمين شناسی در اکادمی

علوم و ادبيات شهر ماينز؛ مدير پروژه طويل المدت ‏"جيواکولوژی

مقايسوی سه بُعدی در سلسله جبال مرتفع مناطق حاره و نيمه

حاره"‏ از اکادمی علوم و ادبيات شهر ماينز،‏ محل فعاليت:‏

انستيتوت جغرافيه،‏ پوهنتون بن.‏ انتخاب به سمِ‏ ت

متخصص در کميسيون بيولوژی در اکادمی علوم و ادبيات شهر

مدير پروژه طويل المدتِ‏ ‏"تنوع زيستی

ماينز،‏ از

سال

در حال تغيير"‏ از اکادمی علوم و ادبيات شهر ن.‏ از ماينز،‏ محل

فعاليت:‏ انستيتوت تنوع حياتی دانشگاهِ‏ بُ‏

۱۹۸۳ ببعد سفر های متعدد و طويل المدت تحقيقاتی در سلسله

کوه های شامخ انديز در امريکای جنوبی ‏(بوليو،‏ اکوادور)،‏ در

مناطق مرطوب الت کينتارو ‏(مکسيکو)،‏ در صحرای اکاما

‏(جنوب پيرو)،‏ در کوه بلند کينالو ‏(ماليز)،‏ در کوه های قفقاز

‏(گرجستان)،‏ در کوه های اطلس ‏(مراکش)،‏ در کوه کَميرون

‏(کميرون،‏ غرب افريقا)،‏ در کوه بلندِ‏ آتشفشانی تِه اِيده در جزيرٔه

تِنه رِيف و در حوزه گياهی کيپ ‏(جنوب افريقا).‏ تحقيقات علمی :

جغرافيای نباتی،‏ اقليم شناسی،‏ جيواکولوژی،‏ جيومورفولوژی،‏

اکولوژی سلسله جبال مرتفع،‏ سيستم معلوماتی جغرافيايی.‏ کتاب

ها مثلاً:‏ مورفوديناميک در سلسله کوه های مرتفع آپولوبمبا،‏

بوليو؛ تقسيمات اکولوژيکی اقليم؛ اکوفيزيولوژی سبزه زار های

آلپاين در اکوادور،‏ رهنمای سير علمی افغانستان ، چک ليست

گياهان رگدار افغانستان،‏ اکولوژی زوای اقليمی و پوشش گياهی

کرهٔ‏ زمين،‏ پوشش گياهی و اقليم ‏(آلمانی)‏ و يک سری از مقالات

-۱۹۸۰

۱۹۹۰

۱۹۷۴

DAAD)

۱۹۷۳

۱۹۷۳

۲۰۰۱

،Nees

۲۰۱۵ ۲۰۰۲

۱۹۷۴-۱۹۷۹

علمی.‏

www.lotus-salvinia.de; d.rafiqpoor@uni-bonn.

mosses-book-ebook

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?