Std.2Card_Ekam_Unit_15_to_29 (1)

yuf{ 15
ÃkkuMxfkzoLke {sçkqíkkE
ÃkkuMxfkzoLku xuçk÷ Ãkh Q¼wt økkuXðku.
íkuLkk Ãkh [kuÃkze {qfku.
þwt ÃkkuMxfkzo [kuÃkzeLkku ¼kh ¾{e þfu Au ?
1
nðu yk fheLku swyku.
ÃkkuMxfkzoLku økku¤ ðk¤eLku ÃkkEÃk suðwt
çkLkkðe ÷ku.
xuÃkÚke íkuLkk çktLku AuzkLku [kUxkzku.
nðu íkuLkk WÃkh yuf [kuÃkze {qfku.
þwt [ku5ze íkuLkk Ãkh hne þfu Au ?
nðu ðÄkhu [kuÃkzeyku {qfíkk òð.
yLku swyku fu ÃkkuMxfkzo ðÄw{kt ðÄw
fux÷e [kuÃkzeykuLkku ¼kh ¾{e þfu Au ?
48

yuf{ 15
þwt økçkzu ? þwt Mkhfu ?
r[ºk swyku.
çkøke[k{kt fux÷ktf çkk¤fku ðMíkwykuLku økçkzkðu Au yLku Mkhfkðu Au.
2
fux÷ef ðMíkwyku yuðe nkuÞ Au, suLku økçkzkðe þfkÞ Au yLku fux÷ef ðMíkwykuLku
Mkhfkðe þfkÞ Au.
sÞkhu fux÷ef ðMíkwykuLku økçkzkðe Ãký þfkÞ Au yLku Mkhfkðe Ãký þfkÞ Au.
49

yuf{ 15
rMk¬kLku yk heíku Ãkfzku.
rMk¬kLke h{ík
4
rMk¬kLku økku¤ Vuhðku. þwt íku Ëzk suðku Ëu¾kÞ Au ?
þwt rMk¬ku økçkzu Au ?
þwt íku Mkhfe Ãký þfu Au ? fheLku swyku.
þwt ík{u yuf YrÃkÞkLkk rMk¬kLku ykðe heíku Q¼ku hk¾e þfku Aku ?
nðu 2 YrÃkÞk yLku 5 YrÃkÞkLkk rMk¬k ÷ELku ykðwt fhðkLkku «ÞíLk fhku.
50

yuf{ 16
swyku yLku MktÏÞkLkwt yLkw{kLk fhku.
økýku, Ãký sqÚk{kt
1
þwt ík{u yLkw{kLk
÷økkðe þfku Aku fu
ynª fux÷k fÃk Au ?
fux÷k òuze çkqx Au ?
þwt ík{u ytËks
÷økkðe þfku Aku ?
3 yLku 3 {¤e
6 fÃk ÚkÞk. 4 fÃk
Lke[u Au, íkku fw÷
10 fÃk Úkðk òuEyu.
ynª ºký nhku¤ Au.
Ëhuf nhku¤{kt 3-3
òuze çkqx Au. íkuÚke
ynª 9 òuze çkqx Au.
51

yuf{ 16
Lke[u swËkt-swËkt sqÚk{kt ðMíkwyku {qfu÷e Au. fkuE Ãký sqÚkLke
ðMíkwLku økÛÞk ðøkh fux÷e ðMíkw Au íkuLkwt yLkw{kLk fhku.
3
ÃÞk÷k
çktøkzeyku
çkwèeykuLke òuze
ynª [{[eykuLkkt 3 sqÚk Au. Ëhuf sqÚk{kt fux÷e [{[eyku Au ?
yLkw{kLk fhku fu fux÷e [{[eyku nþu ?
52

yuf{ 16
{kuxwt økksh
8
yuf zkuMkkyu ðkÔÞwt çkes,
níkwt yu økkshLkttw çkes;
¾qçk ðæÞwt yu ¾qçk ðæÞwt,
{eXwt økksh ¾qçk ðæÞwt.
zkuMkkyu òuhÚke ¾U[e òuÞwt,
íkkuÞu çknkh Lkk økksh ykÔÞwt;
çkq{ ÃkkzeLku ÃkíLke çkku÷kðe,
ykð ynªÞk Ëkuz ÷økkðe.
zkuMkku ¾U[u økksh ÃkkLk,
zkuMke ¾U[u ÍkÍu òuh;
çknkh Lkk ykðu økksh ¾kMk,
ÚkkõÞk çktLku ¾U[e yks.
zkuMkeyu ÃkkiºkeLku Ãkkze çkq{,
ºkýu {¤eLku ¾U[u ¾qçk;
çknkh Lkk ykðu økksh ¾kMk,
ÚkkõÞk ºkýu ¾U[e yks.
53

Ãkkiºkeyu Ãkkze fqíkhkLku çkq{
ykð ynªÞk ¾U[eyu ¾qçk
zkuMkku, zkuMke, Ãkkiºke Lku fqíkhku
¾U[u økksh òuþ{ òuþ.
çknkh Lkk ykðu økksh ¾kMk
¾U[e Mkkiyu ÚkkõÞk yks
fux÷wt ¾U[eyu ? fux÷e ðkh?
íkkuÞu Lkk ykðu økksh nkÚk.
8
nwt MkkiÚke
çk¤ðkLk Awt.
fqíkhkyu Ãkkze rçkÕ÷eLku çkq{,
rçkÕ÷eyu Ãkfze fqíkhktLke ÃkqtA;
çkÄktyu òuh ÷økkÔÞwt yks,
íkkuÞu Lkk nkÕÞwt økksh ¾kMk.
rçkÕ÷eyu çkku÷kÔÞwt ôËhLku ÃkkMk,
òuh ðæÞwt yu MkkiLkwt ¾kMk;
Äzk{ fhíkkt sE ÃkzÞkt,
økksh MkkÚku ÷E ÃkzÞk.
¼uøkkt {¤e økÞk íÞkt òuzu,
çkLkkÔÞku økkshLkku n÷ðku hMkkuzu;
[Ãk[Ãk, [Ãk[Ãk fhíkkt òÞ,
{eXku n÷ðku ¾kíkkt òÞ.
53

yuf{ 16
10
54

yuf{ 16
11
55

yuf{ 17
[k÷kf økÄuzwt
1
hk{w ÃkkMku yuf
økÄuzwt níkwt. íku Ëhhkus íkuLke ÃkeX Ãkh
{eXkLke
íkuLku ðå[u yuf
çkkuheyku {qfe íkuLku çkòh{kt ÷E síkku. çkòh sðk {kxu
LkËe yku¤tøkðe Ãkzíke níke.
yuf rËðMk
LkËe ÃkMkkh fhíkkt økÄuzwt
÷ÃkMkeLku LkËe{kt Ãkze økÞwt. ßÞkhu íku Q¼wt ÚkÞwt, íÞkhu {eXkLke
çkkuhe
íkuLku n÷fe ÷køkðk {ktze.
rð[khku
økÄuzkLku çkkuhe n÷fe fu{ ÷køkðk {ktze ?
økÄuzwt çknw ¾wþ ÚkE økÞwt yLku íkuLku yuf ÞwÂõík MkqÍe fu
fk÷u
LkËe yku¤tøkíkkt Ãkkýe{kt zqçkfe {khðe. økÄuzkyu ÞwÂõík
{wsçk zqçkfe {khe.
56

rð[khku
nðu þwt ÚkÞwt nþu ?
økÄuzwt yk heíku ÃkkuíkkLke ÞwÂõík ys{kðíkwt hÌkwt.
1
yuf rËðMk
hk{wLku økÄuzkLke [k÷kfe Mk{òE økE. íkuýu
nðu {eXkLke søÞkyu
çkkuheyku{kt QLk ¼he ËeÄwt.
rð[khku
yk ð¾íku økÄuzwt LkËe{kt zqçkfe ÷økkðþu, íkku þwt Úkþu ? þk {kxu ?
fnku òuEyu :
(1) QLkLkk çkË÷u çkkuhe{kt ¾ktz ¼heyu, íkku þwt ÚkkÞ ?
(2) çkkuhe{kt ÃkÚÚkh ¼heyu, íkku þwt ÚkkÞ ?
(3) çkkuhe{kt huíke ¼heyu, íkku þwt ÚkkÞ ?
56

yuf{ 17
ðktËhkLke ÞwÂõík
2
fnku òuEyu :
(1) çku rçk÷kzeykuLkku ͽzku Ëqh fhðk ðktËhkyu fE ÞwÂõík fhe ?
(2) ðktËhku õÞkhu-õÞkhu hkux÷ku ¾kE síkku níkku ?
(3) AuÕ÷u yuf ºkksðk{kt hkux÷ku yLku çkeò ºkksðk{kt fþwt Lk hnuíkkt ðktËhkyu fE ÞwÂõíkÚke
hkux÷ku ¾kÄku ?
(4) ðktËhkLku íkku÷íkkt Lknkuíkwt ykðzíkwt fu [k÷kfeÃkqðof ykðwt fhíkku níkku ?
57

yuf{ 17
[e[ðkLke f{k÷
4
LkehðLku [e[ðk WÃkh nª[fku ¾kðk {kxu
yuf MkkÚkeLke sYh Au.
þuVk÷e LkehðLku {ËË fhðk {kxu ykðu Au.
Aíkkt Ãký Lkehð ðkhtðkh Lk{u Au.
þwt ík{u fne þfku fu ykðwt fu{ çkLÞwt ?
fnku òuEyu, Lkehð þuVk÷eÚke ¼khu Au fu n÷fku?
nðu surLkVh íku{Lku {ËË fhðk ykðu Au.
þwt ík{u fne þfku fu Lkehð íkhVLkku [e[ðkLkku Auzku
WÃkh fu{ økÞku ? þuVk÷e yLku surLkVh çktLkuLkk fw÷
ðsLkÚke Lkehð ¼khu Au fu n÷fku ?
nðu Lkehð ÃkkuíkkLke MkkÚku íkuLkku Úku÷ku ÷ELku ykðu Au.
nðu nª[fku ¾kðkLke çknw {ò Ãkzu Au.
fnku òuEyu :
[e[ðku çktLku çkksw Mkh¾ku õÞkhu ÚkkÞ ?
58

yuf{ 17
Akuxw ðktËhku yLku økksh
6
r[¬e yLku r{¬e MkMk÷kLku yuf Úku÷ku {éÞku.
íkuLke ytËh økksh níkkt.
r[¬e yLku r{¬e ÷zðk ÷køÞkt.
Akuxw ðktËhku íku{Lke {ËË fhðk {kxu ykÔÞku.
Akuxw ðktËhku íku{Lke {ËË fhðk {kxu ftEf ÷ELku ykÔÞku níkku.
nwt {kuxwt økksh
÷Eþ.
Lkk, nwt {kuxku Awt. yux÷u
nwt {kuxwt økksh ÷Eþ.
59

6
y{u çktLku økkshLku çkhkçkh ðnU[ðk
{køkeyu Aeyu. Ãkhtíkw fux÷kf økksh
{kuxkt Au yLku fux÷kf LkkLkkt.
y{u þwt fheyu ?
nwt {ËË fhwt ?
ytËks ÷økkðku fu r[¬e yLku r{¬eLke {ËË {kxu
Akuxw þwt ÷kÔÞku nþu ?
fnku òuEyu :
(1) ík{khkt {kíkk-rÃkíkk ík{khk fwxwtçk {kxu økksh ¾heËu Au ?
yuf ð¾ík{kt íku fux÷kt økksh ¾heËu Au ?
(2) þkf¼kSðk¤ku økksh fuðe heíku íkku÷u Au ?
59

yuf{ 18
Ãke÷kt yLku [k÷kf rþÞk¤
1
e
þwt íkut {khkt
Ãke÷kt ¾kÄkt ?
þwt ðkík fhku Aku ?
nwt íkku ík{khku r{ºk Awt,
þwt nwt ykðwt fhe þfwt ?
e
nðu, xef÷wyu Mkðkh-Mkkts Ãke÷ktLku økýðkLkkt þY fÞkO. Ãký Ãke÷kt íkku
ynª-íknª VÞko fhu. økýðkt fuðe heíku ?
íku fnu - “nwt ËMk-ËMk Ãke÷ktLku økýe yuf-yuf xkuÃk÷e{kt {qfeLku økýíkhe
fheþ. òu Ãke÷ktLke MktÏÞk ykuAe ÚkE íkku yk rþÞk¤Lke ¾uh LkÚke.”
60

çkeò rËðMku xef÷wyu ÃkkuíkkLkkt Ãke÷kt økÛÞkt.
1
Mkktsu xef÷wyu Vhe Ãke÷ktLke økýíkhe fhe.
• ËMk- ËMk Ãke÷ktÚke ¼hu÷e xkuÃk÷eyku Au.
• çkÄkt {¤eLku + 3 = Ãke÷kt Au.
• 54 - = Ãke÷ktLku rþÞk¤ ¾kE økÞwt.
60

yuf{ 19
1
61

61
1

yuf{ 19
ÃkktËzkLke ÃkuxLko
ÃkktËzktÚke y÷øk-y÷øk ÃkuxLko çkLkkðe þfkÞ Au. ík{u yufÚke ðÄw ÃkktËzktÚke çkLkíke ÃkuxLko swyku. yuf
Mkh¾kt ÷køkíkkt ÃkktËzkt ÷kðe ynª çkíkkðu÷ Au íkuðe ÃkuxLko økkuXðku.
3
1.
2.
3.
4.
5.
62

yuf{ 19
MktÏÞkykuLke ÃkuxLko
ykðku, nðu ykÃkýu MktÏÞkykuLke fux÷ef ÃkuxLko òuEyu.
Ëhuf ÃkuxLko{kt ¾k÷e søÞk Ãkh ÞkuøÞ MktÏÞk ÷¾eyu.
6
1 3 5 7
20
30 40
50
60 70
24 30
36
27 33
10 15 2025 30
40 50
5
63

yuf{ 19
fuíkwyu ÃkktËzkt yufXkt fhe fux÷ef ÃkuxLko çkLkkðe Au, íku swyku.
8
nðu ík{u Ãký fux÷ktf ÃkktËzkt ÷ku. íkuLku y÷øk-y÷øk ÃkuxLko{kt økkuXðku. MkkÚku s ËeðkMk¤eLke {ËËÚke
ÃkuxLko çkLkkðku.
64

yuf{ 20
1
65

65
1

yuf{ 21
{u¤k{kt ÷ªçkw þhçkíkLkku Mxku÷
r[ºkkLkk økk{{kt {u¤ku ¼hkÞku níkku. r[ºkk, Mkqhs yLku yLkeþ ÷ªçkw þhçkík ðu[ðkLkku
Mxku÷ çkLkkððk {køkíkk níkk. íku yuf zku÷ ¼heLku ÷ªçkw þhçkík çkLkkðu Au. íku þhçkík ðu[ðk yuf
LkkLkk yLku yuf {kuxk ÃÞk÷kLkku WÃkÞkuøk fhu Au.
2
Mkkhwt
ykÃkýu 5 YrÃkÞk{kt
LkkLkku ÃÞk÷ku ðu[eþwt.
íkku ykÃkýu {kuxku
ÃÞk÷ku 10 YrÃkÞk{kt
ðu[eþwt.
10
YrÃkÞk{kt
÷ªçkw þhçkík
Xtzk-Xtzk, fq÷-fq÷
5 YrÃkÞk{kt
ÃÞk÷k{kt þhçkík huzðk {kxu yLkeþ yuf søk ÷kÔÞku Au.
• þwt ík{u òýku Aku fu yuf zku÷Lku çkË÷u yuf søkÚke ÃÞk÷k{kt þhçkík huzðwt ðÄw Mkh¤ Ãkzu Au ?
Mkqhsu òuÞwt fu {kuxk ÃÞk÷kÚke çku ðkh þhçkík huzðkÚke yuf søk ¼hkÞ Au.
(1) þçkLk{ yuf søk ¼heLku ÷ªçkw þhçkík ¾heËðk {køku Au, íkku íkuýu fux÷k YrÃkÞk ykÃkðk
Ãkzþu ?
(2) r[ºkkyu òuÞwt fu çku LkkLkk ÃÞk÷kÚke yuf {kuxku ÃÞk÷ku ¼hkÞ Au, íkku fux÷k LkkLkk ÃÞk÷k ÷ªçkw
þhçkíkÚke yuf søk ¼hkþu ?
(3) fux÷k LkkLkk ÃÞk÷k ÷ªçkw þhçkíkÚke yzÄku søk ¼hkþu ?
66

yuf{ 22
{Lku
{ËË fhþku ?
1
1 1
10 10
1
fkfk, {khu 18 YrÃkÞkLke
ÃkuÂLMk÷ ¾heËðe Au. {khe
ÃkkMku ËMk-ËMk YrÃkÞkLke
fux÷ef Lkkux Au yLku yufyuf
YrÃkÞkLkk fux÷kf rMk¬k
Au. nwt ík{Lku fux÷e Lkkux yLku
fux÷k rMk¬k ykÃkwt ?
35 YrÃkÞk {kxu
{khu fux÷e Lkkux yLku
fux÷k rMk¬k ykÃkðk Ãkzu ?
íkwt {Lku ËMk-ËMk YrÃkÞkLke
3 Lkkux yLku yuf-yuf
YrÃkÞkLkk 5 rMk¬k ykÃk.
Mkkhwt fkfk, Ãký ...
yhu, {Lku yu íkku
fnu íkkhu fux÷e
ÃkuÂLMk÷
òuEyu Au ?
yuf Ãký Lknª !
÷uþLk fhðk{kt {Lku
{ËË fhðk çkË÷
ík{khku yk¼kh !
67

yuf{ 22
çktøkze Vutf
3
hkÄk yLku {kunLk çktøkze VUfðkLke h{ík h{e hÌkkt Au. hkÄkyu çktøkze [ktË÷k Ãkh VUfe. {kuxku
÷k÷ [ktË÷ku 10 yux÷u fu Ëþf yLku LkkLkku ÷e÷ku [ktË÷ku 1 yux÷u fu yuf{ Au. çktøkzeLke ytËh
ykðu÷k [ktË÷kLke MktÏÞk Au...
[ktË÷k
MktÏÞk 40 4
yux÷u fu hkÄkLke MktÏÞk 44 ÚkE.
çkLLku ðkhkVhíke çku-çku ðkh çktøkze VUfu Au. yk Au yu{Lke MktÏÞk...
çktøkze VUfLkku ¢{ hkÄk {kunLk fkuý SíÞwt ?
Ãknu÷ku
çkeòu
44 13
16 32
hkÄk
{kunLk
68

yuf{ 22
ðktMk¤eðk¤ku yLku ôËh
5
1
2
nwt yuðk ÔÞÂõíkLku þkuÄwt Awt fu
su ôËhkuLku yuf xkuÃk÷e{kt
Ãkqhu. Ëhuf ôËh Ãkh yuf
MkkuLkkLkku rMk¬ku {¤þu.
3
nwt fheþ. þwt ðktMk¤eÚke ?
4
5
{khwt ELkk{
{nkhks !
{U xkuÃk÷e{kt 80
ôËh ÃkqÞko Au.
Ãký ykx÷e s÷Ëe
ykx÷k çkÄk ôËh
fuðe heíku økÛÞk ?
69

1
5
1
¾qçk Mknu÷wt Au. {U fkzoLkku WÃkÞkuøk fÞkuo.
yuf ôËh økýíkku yLku yuf fkzo r¾MMkk{kt {qfíkku.
yuf ôËh {kxu
1
1
1
çku ôËh {kxu
1
1
1
1
1
ßÞkhu {khe ÃkkMku ËMk fkzo ÚkÞkt, íÞkhu íkuLkk çkË÷u {U
{khk r¾MMkk{kt 10 Lkwt 1 fkzo {qõÞwt.
1
1
1
1
1
1
1
fux÷k ôËh {kxu ?
10
10
ßÞkhu 7 ôËh Lkðk ykÔÞk íÞkhu {khe ÃkkMku r¾MMkk{kt Lke[uLkk fkzo níkkt.
1
1
10
1
1
1
1
1
17 ôËh {kxu
1
1
1
hkòyu íkuLku MkkuLkkLkk rMk¬k ykÃÞk.
nðu ðktMk¤eðk¤kyu þwt fÞwO nþu ? rð[khku.
yk ÷ku,
ík{khk
ôËhku MkkÚku
{ò {kýku.
yhu ! yk íkku Ãkwhk
80 rMk¬k Au s Lknª !
10
10
10
10
10
10
10
69

hrððkh
yuf{ 23
1
òLÞwykhe
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31
hrððkh
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
{u
çkwÄðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31
hrððkh
MkÃxuBçkh
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30
• þwt hrððkh ík{khk {kxu {òLkku rËðMk Au ?
• Mkku{ ðkh yu rð[kheLku ¾wþ níkku fu íku yXðkrzÞkLkku Ãknu÷ku rËðMk Au, nðu ík{u fnku :
(1) yXðkrzÞkLkku ºkeòu rËðMk_________
nkuÞ Au.
(2) yXðkrzÞkLkku Ãkkt[{ku rËðMk_________
nkuÞ Au.
(3) yXðkrzÞkLkku çkeòu rËðMk_________
nkuÞ Au.
(4) yXðkrzÞkLkku AuÕ÷ku rËðMk_________
nkuÞ Au.
• fÞku ðkh ykðþu íku fnku.
ð»ko-2018
Mkku{ ÃkAe íkku {tøk¤ Au,
ºkeòu çkwÄðkh,
[kuÚkku økwY, þw¢ Ãkkt[{ku,
Aêku þrLkðkh,
hrððkh íkku Mkkík{ku,
AuÕ÷ku ðkh økýkÞ.
yu{ yuf yXðkrzÞwt,
Mkkík ðkhLkwt ÚkkÞ.
(1) hrððkh ÃkAe ?_________
(2) hrððkh Ãknu÷kt ?_________
(3) çkwÄðkh ÃkAe ?_________
(4) çkwÄðkh Ãknu÷kt ?_________
(5) hrððkhLkk çku rËðMk ÃkAe ?_________
(6) çkwÄðkhLkk [kh rËðMk Ãknu÷kt ?_________
(7) Mkku{ðkhLkk Mkkík rËðMk ÃkAe ?_________
70
hrððkh
Mkku{ðkh
yur«÷
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30
hrððkh
ykìøkü
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31
hrððkh
1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31
zeMkuBçkh
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh

yuf{ 23
2
sw÷kE
hrððkh
rð[khku
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31
• ík{Lku fÞku ðkh MkkiÚke ðÄw øk{u Au ? þk {kxu ?
• yksu fÞku ðkh Au ?
• økEfk÷u fÞku ðkh níkku ?
• ykðíkefk÷u fÞku ðkh nþu ?
• Ãkh{ rËðMku fÞku ðkh nþu ?
• yk fÞk {kMkLkwt fì÷uLzh Au ?
• yk fì÷uLzh{kt yksLkku rËðMk fÞku Au ?
• yk {kMk{kt fux÷k rËðMk Au ?
71
økwhwðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh

yuf{ 23
5
òLÞwykhe
Vuçkúwykhe
{k[o
yur«÷
{u sqLk
sw÷kE
ykìøkMx
MkÃxuBçkh
ykìõxkuçkh
LkðuBçkh
rzMkuBçkh
72

5
y»kkZ
9
suX
8
©kðý
10
ðiþk¾
7
¼kËhðku
11
rð¢{
Mktðík
[iºk
6
ykMkku
12
Vkøký
5
fkhíkf
1
{køkþh
2
{nk
4
Ãkku»k
3
òLÞwykhe
Vuçkúwykhe
72

yuf{ 23
hrððkh
òLÞwykhe
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31
hrððkh
4
11
18
25
Vuçkúwykhe
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
8
þrLkðkh
1 2 3
5 6 7 8 9 10
12 13 14 15 16 17
19 20 21 22 23 24
26 27 28
hrððkh
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
hrððkh
Mkku{ðkh
Mkku{ðkh
{k[o
{tøk¤ðkh
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
{u
çkwÄðkh
økwhwðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
þrLkðkh
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31
hrððkh
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30
hrððkh
Mkku{ðkhyur«÷
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
sqLk
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
þrLkðkh
1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
73

hrððkh
Mkku{ðkh
sw÷kE
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31
hrððkh
Mkku{ðkh
ykìøkü
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
8
þrLkðkh
1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31
hrððkh
hrððkh
MkÃxuBçkh
Mkku{ðkh
LkðuBçkh
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30
çkwÄðkh
økwhwðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
þrLkðkh
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30
73
hrððkh
1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31
hrððkh
ykìõxkuçkh
Mkku{ðkh
zeMkuBçkh
Mkku{ðkh
{tøk¤ðkh
{tøk¤ðkh
çkwÄðkh
çkwÄðkh
økwhwðkh
økwhwðkh
þw¢ðkh
þw¢ðkh
þrLkðkh
þrLkðkh
1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31

yuf{ 23
õÞktf økh{e, õÞktf Xtze, õÞktf...
9
nwt YçkiÞk Awt. nwt {u½k÷Þ{kt hnwt Awt. ynª
{qþ¤Äkh ðhMkkË ðhMkíkku hnu Au. {kuxu
¼køku MkqÞo ðkˤkuÚke ZtfkÞu÷ku s hnu Au.
74

9
MkÃxuBçkh
9
ykìõxkuçkh
10
LkðuBçkh
11
ykìøkMx
8
rzMkuBçkh
12
òLÞwykhe
1
EMkðeMkLk
sw÷kE
7
Vuçkúwykhe
2
{k[o
3
yur«÷
4
{u
5
sqLk
6
74

yuf{ 24
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
«kýeyku støk÷{kt h{ík h{u Au. ßÞkt MkwÄe Ëzku Lke[u Ãkze Lk òÞ íÞkt MkwÄe ËzkLku
çkuxÚke WAk¤u Au. «íÞuf ¾u÷kzeLku çku ð¾ík Ëkð {¤u Au. çkwLLkw MkMk÷wt íku{Lkk
ÃkkuELx økýu Au. þwt ík{u òýku Aku fu íku fuðe heíku økýu Au ?
nsw {khku çkeòu
Ëkð çkkfe Au.
Ëzku WAk¤ku
ík{u ËzkLku Lke[u Ãkzðk
ËeÄk ðøkh 14 ð¾ík
WAkéÞku Au.
yk ð¾íku Ëzku Võík 7
ð¾ík WAkéÞku Au.
çkwLLkw MkkÃkLkk ¾kLkk{kt ÃkkuELx økýu Au. 14 yLku 7 Lkku Mkhðk¤ku fhðk çkwLLkw
14 Ãkh Q¼ku hne òÞ Au. íku 7 Ãkøk÷kt ykøk¤Lke íkhV fqËu Au. íku 21 Ãkh
27 ÃknkU[e òÞ Au.
ík{u Ãký yk heíku MkkÃkLkk ¾kLkkLke {ËËÚke Mkhðk¤ku fhe þfku Aku.
2829
30 31 3233 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44
63
62
61
60
59
58
57
56
55
54
53
52
51
50
49
48
47
46
45
75

1
16 + 7 =
18 + 10 =
19 + 15=
49 + 13 =
14 + 7 =
33 + 11 =
• h{ík{kt fkuý SíÞwt ?
• h{ík{kt fkuý nkhe økÞwt ?
çkwLLkwyu rðsuíkkLku fu¤kt ykÃÞkt.
rð[khku
«¼k ÃkkuíkkLkk çkkswLkk økk{{kt ËkËeLku íÞkt sE hne Au. íkuýu ÃkkuíkkLke MkkÚku 15 rf÷kuøkúk{
þuhze, 7 rf÷kuøkúk{ MkVhsLk yLku 8 rf÷kuøkúk{ xk{uxkt ÷E sðkt Au. íkuLku yuf LkËe ÃkMkkh
fhðkLke Au. nkuze{kt íku 25 rf÷kuøkúk{ MkwÄeLkku s ¼kh
÷E sE þfu Au. þwt íku çkÄku Mkk{kLk yuf MkkÚku ÷E sE
þfþu ?
75

yuf{ 24
3
= fktxku = 1 Ãkøk÷wt = AkÃk = 10 Ãkøk÷kt
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
þY fhku.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
76

yuf{ 24
ík{u fux÷k s÷Ëe Mkhðk¤k fhe þfku Aku ?
5
nu{, íkwt þwt fhe
hÌkku Au ?
7 + 5 + 3 = ?
yhu ! íkwt yk ÷ÏÞk
ðøkh Ãký økýe þfu !
Lkunk, yk Mkhðk¤k
fhðk{kt {khe {ËË fhLkuu.
7 Úke þY fh yLku íku{kt 5 W{uh. 12 ÚkÞk.
íku{kt çkeò 3 W{uh. íku ÚkE økÞk 15.
nwt Ãknu÷kt 7 {kt 3 W{uhe
þfwt Awt. çktLkuLkku Mkhðk¤ku
10 Úkþu. íÞkh ÃkAe
íku{kt 5 W{uheþ.
íÞkhu...
7 + 5 + 3
10 + 5 = 15
7 + 5 + 3
12 + 3 = 15
nðu yk fhku :
• 5 + 5 + 7
• 6 + 5 + 4
• 8 + 3 + 2
• 9 + 4 + 1
• 7 + 3 + 8
91 92 93 94 95 96 97 98 99 100
81 82 83 84 85 86 87 88 89 90
71 72 73 74 75 76 77 78 79 80
61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
77

yuf{ 25
1
Q¼e ÷exe
Vkrík{k
ºkktMke ÷exe
sMkçkeh
ykze ÷exe
hkE{k
ðktfe ÷exe
78

yuf{ 25
3
79

yuf{ 26
1
rfÒkhe çkòh{kt {ýfk ðu[u Au. íku ËMk-
ËMk {ýfkÚke çkLku÷ {k¤k ðu[u Au MkkÚku s
Aqx k {ýfk Ãký ðu[u Au.
hrÍÞkLku 12 {ýfk
òuEyu Au. yux÷k
{kxu rfÒkheyu ËMk {ýfkLke yuf {k¤k
yLku çku Aqxk {ýfk ykÃÞk.
íkku fnku.......
{ýfk ËMk-ËMk {ýfkLke {k¤k Aqxk {ýfk
hrÍÞk
12
he{k 17
80

yuf{ 26
Mkhðk¤k
3
hrÍÞk
he{k
nty ! hrÍÞkLke ÃkkMku yuf
{k¤k yLku çku {ýfk Aqxk Au,
he{k ÃkkMku yuf {k¤k íkÚkk
Mkkík {ýfk Aqxk Au.
suLku ykÃkýu yk{ Ãký
÷¾e þfeyu.
1
1
2
7
81

3
MkkiÚke Ãknu÷kt
Aqxk {ýfk
yuf MkkÚku økýe ÷Eyu.
1
1
2
7
9
ynª 9 {ýfk Au. íkuÚke
yk ¾kLkk{kt 9 ÷¾wt Awt.
[k÷ku nðu,
çkÄe {k¤kykuLku yufXe
fheLku yuf MkkÚku
økýeyu.
1
1
2
2
7
9
ynª çku {k¤kyku Au,
yux÷u nwt yk
¾kLkk{kt 2 ÷¾wt Awt.
nwt Mk{S økE.
hrÍÞk yLku he{k ÃkkMku
fw÷ {¤eLku 2 {k¤kyku
yLku 9 {ýfk Au.
yk Mkk[wt Au.
hrÍÞk yLku he{kLke
ÃkkMku fw÷ {¤eLku
29 {ýfk Au.
81

yuf{ 26
he{k yLku ykrhVu fux÷k {ýfk ÷eÄk ?
he{k
ykrhV
1
2
7
4
5
çkhkçkh ! nðu
íkuLku ¼uøkk fhku íkku.
he{kLke ÃkkMku 17 yLku
ykrhVLke ÃkkMku
24 {ýfk Au.
{khu çkÄk s Aqxk
{ýfkLku yuf MkkÚku
økýðkLkk Au.
ynª 11 Aqxk t {ýfk Au.
nwt yk ¾kLkk{kt þwt ÷¾wt ?
1
2
7
4
ËMk Aqxk {ýfkykuLke yuf {k¤k çkLku Au.
íkku ynª yuf ðÄw {k¤k òuze ËRyu.
nwt ynª LkkLkku 1 ÷¾eþ,
suÚke {Lku çkLkkðu÷e
ðÄw yuf {k¤k ÞkË hnu.
1
1
2
7
4
82

5
MkhMk ! nðu çkíkkðku
fux÷k {ýfk ÚkÞk ?
1
1
2
7
4
1
{U {ýfkLkk
¾kLkk{kt 1 ÷¾e
ËeÄku Au.
MkhMk ! nðu ík{u çkÄe s
{k¤kyku økýku.
{U {k¤kLkk
¾kLkk{kt 4 ÷¾e
ËeÄk Au.
1
1
2
4
7
4
1
yhu ! he{k yLku
ykrhVLke ÃkkMku fw÷
{¤eLku 4 {k¤kyku
yLku 1 {ýfk Au.
yufË{ Xef.
fw÷ {¤eLku he{k
yLku ykrhV ÃkkMku
41 {ýfk Au.
82

yuf{ 26
Mk{òu : rMk{hLk
Lke ÃkkMku he{kÚke fux÷k {ýfk ðÄw Au ?
7
rMk{h
he{k
–
3
1
1
7
Ãkhtíkw ykÃkýu yuf
{ýfk{ktÚke 7 {ýfk
fuðe heíku fkZe þfeyu ?
rMk{hLk ÃkkMku
31 {ýfk Au. he{k
ÃkkMku 17 {ýfk Au.
ykÃkýu rMk{hLkLke
yuf {k¤k Akuze ËRyu.
MkhMk ! íkku nðu rMk{hLk
ÃkkMku 2 {k¤kyku yLku
11 {ýfk ÚkE sþu.
ÞkË hk¾ðk nwt 3 WÃkh
÷exe {kheþ yLku
{k¤k ðk¤k ¾kLkk{kt
LkkLkk yûkh{kt 2
÷¾e ËEþ.
–
2 11
3 1 1 7
{ýfkLkk ¾kLkk{kt
1 Ãkh ÷exe fhe Ëku
yLku LkkLkk yûkhu
11 ÷¾e Ëku.
suÚke ÞkË
hnu fu fw÷ 11
{ýfk Au.
83

nðu yk Mkh¤ Au.
ík{u 11 {ýfk{ktÚke 7
{ýfk fkZe þfþku.
rMk{h
he{k
nkU ! {U {ýfkLkk
¾kLkk{kt 4 ÷¾e
ËeÄk Au.
7
2 11
3 1 1 7
4
yhu ! yk íkku çknw s
s÷Ëe ÚkE økÞwt.
nðu 2 {k¤kyku{ktÚke 1
{k¤k fkZe ÷ku.
2 11
3 1 1 7
1 4
rMk{hLk ÃkkMku he{k
fhíkkt 1 {k¤k yLku
4 {ýfk ðÄw Au.
{U {k¤kðk¤k
¾kLkk{kt 1 ÷¾e
ËeÄwt Au.
Xef Au. rMk{hLk
ÃkkMku he{k fhíkkt 14
{ýfk ðÄw Au.
83

yuf{ 26
[k÷ku ! ftEf ¾heËeyu.
10
yhu ! ÷køku Au
íkLku Vhe ðkh
øk]nfkÞo {éÞwt Au.
Lkk, yk ð¾íku
{khu 8 ÃkuÂLMk÷ yLku
5 hçkh ¾heËðk Au.
sYh ?
ÃkuÂLMk÷ 16 YrÃkÞkLke
yLku hçkh 15
YrÃkÞkLkkt Au.
yhu
16 YrÃkÞkLkku
{ík÷çk
10 YrÃkÞkLke
yuf Lkkux yLku
yuf-yuf
YrÃkÞkLkk
6 rMk¬k
+
1 6
1 5
íkku, íkuLku nwt
ykðe heíku
÷¾e þfwt Awt.
84

10
çknw s MkhMk !
nðu ík{u òuE þfku Aku fu
ynª fw÷ {¤eLku 3 Lkkux Au.
nwt MkkiÚke Ãknu÷k çkÄk s
rMk¬k MkkÚku {qfe Ëô Awt
{khe ÃkkMku 11 rMk¬k Au.
yuLkku {ík÷çk `10Lke
yuf Lkkux yLku `1 Lkku
yuf rMk¬ku.
+
1 6
1 5
1
1
1 6
+ 1 5
3 1
{khu ík{Lku
31 YrÃkÞk ykÃkðkLkk Au.
Ãkhtíkw {khe ÃkkMku 40 YrÃkÞk Au.
-
4 0
3 1
íkku nðu fnu fu,
íkLku fux÷k YrÃkÞk
ÃkkAk {¤þu ?
{Lku
YrÃkÞk ÃkkAk {¤þu.
84

yuf{ 27
1
ºký r{ºkku - MkMk÷wt, nkÚke yLku nhý
çkøke[k{kt h{íkkt níkkt.
[k÷ku òuEyu ! ÃkÚÚkhLkku
Ãkw÷ MkkiÚke Ãknu÷kt
fkuý Ãkkh fhu Au ?
Ãký ík{u çktLku íkku ÍzÃke Ëkuzku Aku
yLku nwt Äe{ku [k÷w Awt. nwt òýwt
Awt fu Ãkw÷ íkku ík{khk çktLku{ktÚke
s fkuE yuf Ãkkh fhe þfþu.
{khu íkku ykðe h{ík LkÚke h{ðe.
®[íkk Lkk fh! ykÃkýu yuf rLkÞ{
çkLkkðeyu - ykÃkýu Ëkuzeþwt Lkrn,
{kºk [k÷eþwt.
nk, yu{kt ¾qçk
{ò ykðþu !
85

1
íku{ýu h{ík þY fhe.
fux÷e LkðkELke ðkík Au, fu AuÕ÷u.... nkÚke Síke økÞku !
• þwt ík{u fne þfþku fu nkÚke fu{ Síke økÞku ?
• ºkýuÞ r{ºkku{ktÚke fkuLkwt zøk÷wt MkkiÚke ÷ktçktw Au ?
85

yuf{ 27
4
86

yuf{ 28
Mkhðk¤k
2
[k÷ku ! ykÃkýk fkzoLkku
WÃkÞkuøk fhe
yu{Lku økýeyu.
Ãku÷kt 10 ÃkûkeykuLkk
sqÚk {kxu 10 Lkwt yuf fkzo.
yLku 1 Lkk A fkzo
ÃkûkeykuLkk yk sqÚk {kxu.
Ãký yu ykÔÞkt
õÞktÚke ?
íkku íku ÚkE økÞkt
16 Ãkûkeyku
1
1 10 1
1 1 1
10 10
1 1
1
1
87

25 Ãkûke çkeòt ykðe økÞkt. nðu fw÷ fux÷kt Ãkûkeyku Au,
íku òýðk {kxu 16 yLku 25 Lku òuzeyu Aeyu.
16 + 25 Lku Lke[u {wsçk ÷¾kÞ.
2
10 1
1 6
5 2
10 1
10
10 10
1 1 1
1 1 1
1 1 1 1 1
çkÄk 1 Lku ¼uøkk fhðkÚke
1
2
6
5
1
10
10
10 10
1 1 1
1 1 1
1 1 1 1 1
ykÃkýLku yrøkÞkh 1
{¤u Au. ykðk ËMk 1 ¼uøkk
fhðkÚke yuf 10 çkLkþu
yLku yuf 1 ðÄþu.
10 1
1
1 6
2 5
4 1
10 10
10 10 1
yux÷k {kxu ÃkûkeykuLke fw÷ MktÏÞk 41 Au.
çkÄk 10 Lku òuzðkÚke
ykÃkýe ÃkkMku [kh
10 ÚkkÞ Au.
87

yuf{ 28
3
fux÷kt MkkhMk yLku fux÷kt ntMk Au ?
ynª 31 MkkhMk
yLku 39 ntMk Au.
ík{u ykøk¤ þeÏÞk íku heíku s økýku.
[k÷ku òýeyu fu íÞkt
MkkhMk yLku ntMk ¼uøkkt
{¤eLku fw÷ fux÷kt
Ãkûke Au ?
10 1
ntMkLke MktÏÞk
MkkhMkLke MktÏÞk
3 9
3 1
10
10 10
10 10 10
1 1 1 1
1 1 1 1 1
1
ykLku ÷ÏÞk ðøkh
Ãký økýðkLke fkurþþ fhku.
MkkhMk yLku ntMkLke fw÷ MktÏÞk fux÷e Au íku fnku.
10 10
1 1
1
1
88

yuf{ 28
4
yuf rËðMk Mkðkhu Mkqhsu òuÞwt fu 70 Ãkûke{ktÚke {kºk 26 Ãkûke s hÌkkt Au.
çkkfeLkk Ãkûkeyku síkkt hÌkkt.
• fux÷kt Ãkûke [kÕÞkt økÞkt ? 10 1
7
2
0
6
10
10
10 10 10 10 10 10
10 1 1 1 1 1 1
10 1
6 10
7
2
4
0
6
4
ykÃkýu 0 Ãkûke {ktÚke çkkË fhðkLkk Au. ÞkË Au Lku ? 1 Lkk ËMk fkzo çkhkçkh
10 Lkwt sqÚk çkLkkÔÞwt níkwt. íkuLkkÚke Q÷xwt fneyu 10 Lkwt sqÚk = 1 Lkk ËMk fkzo.
ykÃkýe ÃkkMku 10 Lkk Mkkík sqÚk Au. íku{ktÚke 10 Lkwt yuf sqÚk yuf{{kt ÷Eyu
íkuÚke 10 = 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ÚkÞk. nðu çkkË fheyu.
Ëþf{kt nðu 10 Lkk A sqÚk hÌkkt.
10
6
44 Ãkûkeyku [kÕÞkt økÞkt.
10 10 10 10 10 10
1 1
10 10 1 1 1 1 1 1
10 10 10 10 1 1 1 1
89
1 1 1 1 1 1 1 1
10 10
1 1
1
1

4
Mkqhs, WËkMk Lk Úkk.
íkuyku ykðíkk ð»kuo
sYh ykðþu.
89

yuf{ 28
fkx{-fkx
7
yksu ykÃkýu fkx{-fkx
h{ík h{eþwt.
10 Úke 50 ðå[uLke fux÷ef
MktÏÞkykuLku ¾kLkk{kt ÷¾ku.
fkuEÃký MktÏÞkLku
çkeS ðkh Lk ÷¾ðe.
40
15
24 37
36
14
38
28
39
yk MktÏÞk 27 yLku 12
Lkku Mkhðk¤ku fhe {u¤ðe
þfeþ. 27 + 10 = 37
yLku 2 W{uheyu
íkku 39 Úkþu.
40
37
38
39
15
36
49
24
28
48
14
42
[k÷ku 39 WÃkh ( x) [kufze
÷økkðku. su MkkiÚke Ãknu÷kt çkÄe
s MktÏÞk Ãkh [kufze ÷økkðþu
íku Síkþu.
40
37
38
39
15
36
49
28
24
48
14
42
90

yuf{ 29
Lkk{{kt yûkh
1
fkLkS Âíðþk {LkLk þeVk xeLkk
MkkuLke
Mkkrn÷ MkkuLk÷ h{uþ
sÞ®Mkn
þkuÄku :
(f) yuf Mkh¾k yûkhÚke Ãkqhkt Úkíkkt nkuÞ íkuðkt Lkk{Lke MktÏÞk : ...................
(¾) yuðku yûkh suLkkÚke fkuE Lkk{Lke þYykík Lk ÚkkÞ : ...................
(øk) yuf Mkh¾k yûkhÚke þY Úkíkkt nkuÞ íkuðkt Lkk{Lke MktÏÞk : ...................
91