18.04.2021 Views

Swabhiman Dukhdaichha Ajhai

Collection of Quatrains

Collection of Quatrains

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 1


:jfledfg b'Vb}5 cem}

jf;' zdf{

2 | jf;' zdf{


k':tssf] gfd

:jfledfg b'Vb}5 cem}

-d'Qms ;ª\u|x_

n]vs

jf;' zdf{

k|yd ;+:s/0f M r}q, @)&&

;jf{lwsf/ © n]vsdf

;xof]u /flz

?= @@% £ 4

k]h ;]l6ª tyf se/ l8hfOlgª

s[ltsf e6\6/fO{ Pj+ lj¿kfIf

k|sfzs

uf]/vf klAns]zG; k|f= ln=

w'Daf/fxL, sf7df08"

)!–$))())%

ISBN - 9789937933667

Title - Swabhiman Dukhdai Chha Ajhai

P; k':tssf] c+z jf ;Dk"0f{ kf7 n]vssf] cg'dlt ljgf

s'g} klg dfWodåf/f k'g?Tkfbg jf k|;f/0f ug{ kfOg] 5}g .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 3


g]kfnL ;dfh sf] sflJos P]gf

slj jf;' zdf{ ;Fu d]/f] k|yd e]6 n08g df Pp6f

;flxlTos tyf eflifs cGtlqm{of df ePsf] lyof] . pSt

sfo{qmd df n08g df a;]/ g]kfnL efiff, ;flxTo / ;+:s[lt

sf] ;]jf ul//x]sf n]vs, snfsf/ / ;flxTok|]dL x¿ sf] /fd|f]

hd36 lyof] . sfo{qmd sf] cfof]hs lyof] n08g sf] …j'nljrÚ

Pl/of df a:g] g]kfnL x¿ sf] ;femf ;+:yf …;flxTo rf}tf/LÚ .

>L zdf{ pSt ;+:yf sf k|d'v ;+of]hs g} x'g' x'GYof] / e]63f6

sfo{qmd klg >L jf;' zdf{ s} ;efkltTj df ;~rflnt lyof] .

;DejtM dF t]xfF cltly agfOPsf] lyPF / Tof] sfo{qmd d]/f

nflu clt g} dxTj sf] klg lyof] . dF rfxGy]F g]kfnL efiff /

;+:s[lt af/] n08g df a;]sf hfu?s o'jf x¿ s;/L sfd

ul//xg' ePsf] . t];df dF cfˆgf cg'e"lt x¿ klg ld;fpg

rfxGy]F . slj >L jf;' zdf{ n] t]xL z}nL df sfo{qmd agfpg'

klg ePsf] /x]5 . d}n] ;j{k|yd slj zdf{ sf sltko d'Sts

x¿ t]xL ;femf cGtlqm{of df ;'Gg kfPF . sltko c¿ ;xefuL

x¿ n] klg cfcfˆgf /rgf x¿ ;'gfpg' eof] / ;'gfpg] qmd

df slt n] slj jf;' zdf{ af6 k|]l/t eP/ ;flxTo sf] If]q

df cfPsf s'/f klg eGg' eof] / …;flxTo rf}tf/LÚ ;+:yf sf]

;+of]hg u/]/ klg >L zdf{ n] n08g df a:g] w]/} o'jf x¿

df g]kfnL efiff / ;+:s[lt k|lt Wofg cfs[i6 u/]sf s'/f klg

eGg'eof] . d}n] klg dGbfqmfGtf 5Gb df n]v]sf] cfˆgf] Pp6f

sljtf ;'gfPF / g]kfnL efiff / ;+:s[lt af/] cfFk"m nfO{ nfu]sf

4 | jf;' zdf{


s'/f s'/f klg ;f/f+z ¿k df ;'gfPF . vf; u/L g]kfnL

j0f{ljGof; af/] ;xefuL x¿ n] d]/f] wf/0ff sf sltko ljifo

df k|Zg /fVg' eof] / d}n] ljut rf/ bzs b]lv lqlj sf]

kf7Øqmd df tf]lsPsf] lxHh] gLlt / g]kfn k|1f sf]

a[xTzAbsf]z sf] zAbk|ljli6 sf] z}nL sf sf/0f g]kfnL n]vg

df cfPsf cgluGtL ljs[lt x¿ / ltgsf sf/0f g]kfnL efiff

/ ;flxTo sf] cu|ult df kg{ uPsf] c8rg jf ck7Øf/f x¿

a'emfpg] k|of; u/]F, /fd|f] cGtlqm{of eof] .

n08g zx/ lgSs} ljzfn 5 / t]xfF :yfoL / c:yfoL

¿k df a:g] g]kfnLefifL x¿ klg 7"nf] ;+Vof df 5g\ . clg

t]xfF sf g]kfnL x¿ df ;flxlTos / eflifs r]tgf klg ;+;f/

sf c¿ d'n's df eGbf cuf8L g} 5 eGbf cTo'lSt x'Fb}g . of]

s'/f n08g df e]l6g] g]kfnL ;f+:s[lts ;+:yf x¿, g]kfnLefifL

PkmPd /]l8of] x¿, g]kfnLefifL 6]nLlehg x¿ tyf g]kfnL

x¿ n] ;~rfng u/]sf kq–klqsf / k':ts x¿, g]kfnL n]

rnfPsf k;n x¿ cflb cflb n] atfpF5g\ . g]kfn sf k|b]z

jf c~rn x¿ sf] cfwf/ df klg g]kfnL efiff / ;+:s[lt sf]

;]jf ug]{ ;+:yf x¿ n08g df 5g\ pbfx/0f sf nflu sf]zL

;f+:s[lts kl/jf/, u08sL ;f+:s[lts kl/jf/ cflb nfO{ lng

;lsG5, P;/L :yflkt ;+:yf x¿ n] ;do ;do df ;flxlTos,

;f+uLlts / P:t} r]tgfd"ns ultljlw x¿ rnfO/x]sf x'G5g\

/ t]:tf ;+:yf x¿ n] a]nfot a;]sf ljleGg af}l4s JolStTj

nfO{ cltly sf] ¿k df af]nfP/ cfˆgf ;fyL x¿ df pmhf{

sf] ;~rf/ u/fpg] k|oTg klg u5{g\ . slj jf;' zdf{ ;d]t

sf n08g df sfo{/t ljlzi6 k|ltef x¿ P; sf]l6 df

kg'{x'G5 . slxn] sxL+ P:tf ;+:yf n] g]kfn sf ljlzi6 k|ltef

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 5


x¿ nfO{ af]nfP/ ;Ddflgt / k'/:s[t ug'{ sf] ;fy} pgLx¿

af6 klg pmhf{ k|fKt ug]{ k|oTg ;d]t ul//x]sf b]lvG5g\ .

h'g a]nf dnfO{ slj jf;' zdf{ n] n08g sf] Ps k':tsfno

sf] e]63f6 sIf df ;flxlTos cGtlqm{of df ;xefuL

agfO/xg' ePsf] lyof], t];} a]nf g]kfn af6 sljj/ uf]ljGb

ljgf]bL / dbgk'/:sf/ ljhoL pkGof;sf/ cd/ Gof}kfg] x¿

n08g sf] csf]{ s'g} ;lxlTos hd36 df Jo:t x'g'x'GYof] clg

t];} a]nf lj/f6gu/ sf s]xL ;flxTosf/ n08g s} s'g}

;f+:s[lts sfo{qmd df ;xefuL eO/x]sf lyP . Ps lbg g]kfn

af6 n08g k'u]sf s]xL ;flxTosf/ x¿ d]/f 5f]/f dbg sf]

3/ -rfN6{g Pl/of_ df dnfO{ e]6\g eg]/ cfOk'Ug' eof] / txL+

a}7s sf]7f df Pp6f ;fgf] hn;f klg hDof] . ;a}n] cfcfˆgf

/rgf ;'gfpg' eof] h;df– slj af;' zdf{, slj uf]ljGb

ljgf]bL, cfVofgsf/ cd/ Gof}kfg] slj tyf cfVofgsf/ uf]kL

;fksf]6f cflb cflb pNn]vgLo x'g'x'GYof] . Ps l5g sf]

sfJojfrg kl5 t]xfF klg s]xL a]/ g]kfnL lxHh] sf] k|;+u klg

p7Øf] . k|;+u p7fpg' ePsf] lyof] sljj/ uf]ljGb ljgf]bL n] .

a8f] /dfOnf] ;Fu Tof] lbg klg ;flxTodo agfP/ latfOof] .

d]/f sfG5f 5f]/f dbg/fh kf}8]n n08g df a:5g\, pgsf]

n3'syf n]vg df ljz]if cle?lr 5 / t]df pgL nf]slk|o

klg 5g\ . pgL klg pSt …j'nljrÚ sf] ;f+:s[lts ;+:yf

…;flxTo rf}tf/LÚ ;Fu cfa4 5g\ . jf;' zdf{ sf] sljTj /

nf]slk|otf af/] dnfO{ pgn] klg s]xL hfgsf/L lbP .

n08g k|jf; sf] t]xL cjlw df slj jf;' zdf{ ;Fu

cfTdLotf a9\g' :jfefljs} lyof] . pxfF / pxfF sL >LdtL eP/

Ps lbg k]ml/ klg dnfO{ e]6\g cfOk'Ug' eof] . t]; lbg klg

6 | jf;' zdf{


d}n] >L zdf{ sf sltko d'Sts ;'Gg kfPF . pxfF ef}lts ¿k

n] n08g df x'g'x'GYof] t/ lrGtg hlt k"/} g]kfn df s]lGb|t .

slj jf;' zdf{ dfq xf]Og n08g jf Go"of]s{ jf k]l/; cyjf

l;8gL jf Sofga]/f jf xªsª jf zfª3fO{ cyjf d'DaO{ g}

lsg gxf];\ g]kfn aflx/ k'u]sf g]kfnL x¿ hxfF hxfF k'u]

a;]sf x'G5g\ pgsf] dg / d'6' g]kfn d} ;dlk{t eO/x]sf]

x'G5 . 3l/ 3l/ dF ;f]Rg] u5"{ Ptf g]kfn df If'b| /fhgLlts

:jfy{ sf] k"lt{ sf nflu xfd|f tyfslyt /fhg]tf x¿ n] g]kfnL

g]kfnL aLr dgf]dflnGo hGdg] u/L st} …g]kfnL efiff n] c¿

efiff dfyL lyrf] ldrf] u¥of]Ú elglbg], st} …cd's hflt n]

of]hgfa4 ¿k n] cGohflt sf] zf]if0f ul//x]5 elglbg]Ú /

…hflt sf cfwf/ df k|b]z x¿ sf] ljefhg ug]{ s'/f p7fOlbg]Ú

kmnfgf] hft / l9:sfgf] hft P:tf] / p:tf] OToflb ljjfbf:kb

k|;+u p7fP/ Ps d'6' h:t} ag]/ ldn]/ a;]sf g]kfnL x¿

nfO{ gfgfefFtL km6ØfO{+ sf s'/f sy]/ ;f+:s[lts ¿k df

k'm6fpg] u/L efif0f ul/lbg] cflb b'Jo{jxf/ ul/x]sf klg e]l6g]

u5{g\, s:tf] lj8Dagf Û t/ g]kfn aflx/ k'u]sf g]kfnL x¿

df 7Ls t];sf ljk/Lt g]kfnL efiff, ;flxTo / ;+:s[lt sf]

;+/If0f / ljsf; df tyf g]kfnL g]kfnL aLr cfTdLotf,

Pstf / ;f}hGo a9fpg] ljifo df lrGtg / lrGtf al9/x]sf]

e]l6G5 . sljtf jf uhn, syf jf pkGof; cflb n]v]/ klg

k|jf;L g]kfnL /x]sf] / sfo{qmd ;~rflnt ul//x]sf] b]lvG5 .

cfh d]/f xft df pg} slj >L jf;' zdf{ sf] Pp6f

d'St sljtf x¿ sf] ;Fufnf] cfOk'u]sf] 5 kf08'lnlk sf ¿k

df . dF …yfnL k'nsÚ Gofo ;DeFmb} x]l//x]5" . d'Qms x? sf]

ljz]iftf eg"F of slj jf;' zdf{ sf] :jb]z lrGtf eg"F pxfFsf

d'Qms x? df g]kfnL ;dfh sf] lrq k|ltljlDat ePsf]

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 7


b]lvG5 . P; lx;fa n] x]bf{ P;nfO{ g]kfnL ;dfh sf] sflJos

P]gf eGbf cTo'lQm x'Fb}g . d'Qms x? df slj sf] /fhg}lts

r]tgf d'vl/t ePsf] 5 . P; d'Qms ;+u|x sf] klxnf] d'Qms

n] s[lt sf] gfpF nfO{ rl/tfy{ u/]sf] 5 M

df6fsf s0f s0fdf :jfledfg b'Vb}5 ce}m

d'6'sf x/ w8\sgdf :jfledfg b'Vb}5 ce}m

cfˆgf] cfFugdf b'i6x¿nfO{ k/]8 v]Ng lbP/

bË kg]{ kfunkgdf :jfledfg b'Vb}5 ce}m . ! .

slj sf] Joª\Uo r]tgf sf] pTsif{ cg]s d'Qms x? df

b]Vg kfOG5 . ltgdf dnfO{ dg k/]sf] Pp6f d'Qms M

Pshgf d]/f ldq gzfsf] s'/f ub}{ lyP

cg]s gzfx¿sf] bzfsf] s'/f ub}{ lyP

uHhasf] gzf rflxF s';L{sf] xf] c/], /

s';L{ b]Vbf u|GyL /;fÚsf] s'/f ub}{ lyP . ( .

g]kfn sf] jt{dfg /fhgLlt b]v]/ slj Jolyt

aGg'ePsf] 5 . pxfF sf] of] Joyf P;/L b]Vg kfOG5 M

kmf]xf]/ gagfpm nf]stGq of] …cfxfÚ rflxof]

b]z / hgtfsf lglDt ;f]Rg] …rfxfÚ rflxof]

Ps lyP ?bfg] ofbdf cfP, pgL eGg] ub{y]

s], lsg / s;/L hgtfnfO{ …yfxfÚ rflxof] . !^ .

;du| df d'Qms ;ª\u|x k7gLo ag]sf] 5 . pxfF sf

;zSt n]vgL af6 g]kfnL ;flxTo c¿ ;d[4 agf];\ . Og}

xflb{s z'esfdgf x¿ ck{0f ub}{ n]vgL nfO{ lj>flGt lbG5" .

uxgfkf]v/L, sf7df08"

df]afOn M (*$! #*&^@*

8 | jf;' zdf{

– d's'Gbz/0f pkfWofo


cfˆgf] eGg} kg]{ s'/f

of] d'Sts ;ª\u|x oxfFx¿sf] xftdf NofOk'¥ofpg

kfpFbf dnfO{ xif{ nfu]sf] 5 . d'Sts ;ª\u|x sf] ¿kdf of]

d]/f] klxnf] s[lt xf] eg] k|sflzt s[ltx¿sf] ;"lrdf of] d]/f]

cf7f}+ s[lt xf] . o; cl3 Pp6f cg'lbt k':ts, Pp6f afn

sljtf ;ª\u|x, tLgj6f sljtf ;ª\u|xx¿, Pp6f n]v ;ª\u|x

/ Pp6f uhn ;ª\u|x k|sflzt eO;s]sf 5g\ . k|sfzg

tof/Lsf] clGtd cj:yfdf /x]sf] Pp6f pkGof; g]kfnL,

cª\u|]hL / lxGbL tLg j6f efiffdf Ps} k6s rfF8} k|sflzt

x'g nfu]sf] s'/f oxfFx¿nfO{ eGg kfpFbf v'zL nflu/x]sf] 5 .

ljut ;f9] rf/ bzsb]lv ljleGg ljwfsf l;h{gfx¿ ub}{

cfO/x]sf]df otf k|jf;df /xg yfn]kl5 klg c6'6 ¿kdf

n]vg sfo{nfO{ lg/Gt/tf lbPsf] 5' .

o; ;ª\u|xdf ;ª\u[lxt d'Stsx¿ ?afO{ z}nLdf

/lrPsf 5g\ . ljifo ;Gbe{x¿sf] s'/f ug]{ xf] eg] s]xL

d'Stsx¿ k|]d /;sf / cGt/fli6«o ;Gbe{x¿sf 5g\ eg] w]/}

h;f] b]z leqsf /fhgLlts, ;fdflhs / j}olSts lj;+ult /

unt k|j[lQx¿ pk/ k|xf/ ul/Psf kfpg' x'g]5 . o;df

;ª\u[lxt d'Stsx¿ k|foM ;fdflhs ;~hfn jf cGo dfWoddf

k|sflzt eO;s]sf x'g\ . tfklg, kf7sx¿nfO{ Pp6} u|Gydf

;a} d'Stsx¿ k9\g] ;'ljwf ldnf];\ eGg] x]t'n] of] d'Sts

;ª\u|x …:jfledfg b'Vb}5 ce}mÚ k|sfzgdf NofPsf] 5' .

s'g} klg u|Gy sf] e"ldsf n]vg cfk}+mdf ;do nfUg]

sfd x'Fbfx'Fb} klg d]/f] cg'/f]wnfO{ :jLsf/ u/L o; ;ª\u|x sf

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 9


nflu e"ldsf n]lvlbg' x'g] efiffljb\ tyf al/i7 slj, d]/f

cfb/0fLo cu|h k|f1 d's'Gbz/0f pkfWofo k|lt d cToGt}

cfef/L 5' . d pxfFnfO{ xflb{s wGojfb 1fkg ub{5' . ;fy},

k':ts k|sfzgsf] lhDdf lnOlbg d}n] u/]sf] cg'/f]wnfO{

:jLsf/ u/L se/k[i7sf] l8hfOg tof/ ul/lbg] / k|sflzt

;d]t ul/lbg' x'g] ljåfg\ ldq nf]sdl0f kf}8]n tyf uf]/vf

klAns]zgnfO{ xflb{s wGojfb 1fkg ub{5' .

d]/f] ;flxTo ofqfdf ;b}j k|]/0ffsf] ;|f]t /xg' ePsf

d]/f bfh' al/i7 ;flxTosf/ 3g]Gb| zdf{sf] cflzj{rg /

k|f]T;fxg d]/f] l;h{gfsd{ / s[lt k|sfzgsf nflu dfu{bz{s

aGg] u/]sf5g\ . of] d'Sts ;ª\u|x k|sfzgsf nflu klg pxfFn]

dnfO{ 3R3RofO{ g} /xg' eof] . pxfF k|lt cfef/ JoSt ub}{

pxfFnfO{ xflb{s wGojfb 1fkg ub{5' . n]Vg a:bf rflxg] ;do

/ jftfj/0f tyf k':tsx¿ k|sfzgsf nflu kl/jf/sf] ;xof]u

ckl/xfo{ x'g] s'/f d]/f] cg'ejsf] Pp6f dxTjk"0f{ kf6f] xf] .

o; d];f]df dnfO{ ;xof]u, k|f]T;fxg / phf{ k|bfg ul//xg]

d]/L kTgL uLtf v/]n Gof}kfg]sf] u'g lt/]/} g;lsg] 5 . pgL

cfk}mF Ps ;flxTosf/ ePsLn] l;h{gfx¿ k':tssf/df

k|sflzt ug]{ s'/fdf ;w}+ hf]8 lbO/x]sL x'lG5g\ / cfh pgs}

k|f]T;fxgn] of] ;ª\u|x k|sflzt ePsf] 5 . d pgLk|lt cfef/L

5' / w]/}–w]/} wGojfb lbG5' . To:t}, kl/jf/ leq k|f]T;fxgd'ns

jftfj/0fsf] s'/f ubf{ 5f]/f ljlbt Gof}kfg], a'xf/L cf/tL

k'8f;}gL Gof}kfg], HjfOF uf}/j ;'j]bL / 5f]/L ljlbzf Gof}kfg]

;'j]bL]sf] ;fy ;xof]u TolQs} ;/fxgLo /x]sf] 5 / pgLx¿

;a}nfO{ leqL dgb]lv wGojfb JoQm ub{5' . d]/f sltko

10 | jf;' zdf{


l;h{gfx¿sf] ;|f]t d]/f b'O{ gfltx¿ ;fo'd ;'j]bL / clb|t

Gof}kfg] /x]sf 5g\ . pgLx¿ k|lt c;Ld jfT;No JoSt ub}{

b'a} gfltx¿nfO{ wGojfb lbG5' .

cGtdf, l;h{gfx¿ kf7ssf nflu x'g] ePsfn]

kf7sx¿n]rfvsf ;fy gkl9lbg] xf] eg] k|sflzt k':tssf]

vf;} cy{ /xFb}g . t;y{, d kf7sx¿ k|lt ;a} eGbf a9L

wGojfb JoSt ub{5' / kf7sx¿af6 k|ltlqmof / ;'emfjsf]

;d]t ck]Iff ub{5' . c:t' .

n08g

O{–d]n M basushrm@yahoo.co.uk

— jf;' zdf{

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 11


!

df6fsf s0f s0fdf :jfledfg b'Vb}5 ce}m

d'6'sf x/ w8\sgdf :jfledfg b'Vb}5 ce}m

cfˆgf] cfFugdf b'i6x¿nfO{ k/]8 v]Ng lbP/

bË kg]{ kfunkgdf :jfledfg b'Vb}5 ce}m .

@

;x]s} xf] slxn] 6fpsf] t slxn] sfg b'v]sf]

;lhnf] 5 a? ;xg cfˆgf] lghL dfg b'v]sf]

t/ ;fx|} g} b'V5 d'6'd} nfU5 x/ lbg x/ If0f

s;f] u/L ;xg' xf]nf b]zsf] :jfledfg b'v]sf] .

12 | jf;' zdf{


#

sf]xL eG5g\ g]kfnnfO{ agfgf l/klAns agfP

sf]xL eG5g\ n'6L vfg] vhfgf l/klAns agfP

cfˆgf ;kgf kmut d[ud/Llrsf ag]sf] b]Vbf

hgtf eG5g\ 9fF6x¿n] axfgf l/klAns agfP .

$

sk6k"0f{ :jfy{x¿sf] sfkdf k/]5 b]z

g]tf a]O{dfg x'gfn] w/fkdf k/]5 b]z

;f]+rsf] v8]/L k/]sf] b]Vbf vKk/x¿df

nfU5 ;fFRr} ;tLs} ;/fkdf k/]5 b]z .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 13


%

kfl/tf]lifs 7fg]/ vfO/xg] kl/kf7 agfof} /fhgLlt

hgtfnfO{ dtna} gu/L cfˆg} 7fF6 agfof} /fhgLlt

rfsfr'nL yfDbf yfDbf sdhf]/ ag] hgtfsf sfFw

kmfNg' g yfDg'sf] af]em em}+ emDkf6 agfof} /fhgLlt .

^

/fhgLlt l3gnfUbf] ag]5, cg]s zgs b]lv+b}5

kmf]xf]/L xftx¿df /fhgLlt kmF:g] 5gs b]lv+b}5

b'MvLhgn] s] cfz u?g\ v} So} xf]nf ls eg]/ <

nf]stGqnfO{ g} ynf kfg]{ s7f]/ bgs b]lvFb}5 .

14 | jf;' zdf{


&

dg}{ k/] kl5 v'§f] tGsfP/} dg{ dg nfu]5 a/f Û

cfo' a9\g] cfzn] 56kl6 ug{ dg nfu]5 a/f Û

/fhgLlts d[To' t emg\ w]/} si6sf/L x'G5 Sof/]

dg{ nfUbf klg kfksf] 38f eg{ dg nfu]5 a/f Û

*

alNemg]x¿ bfpmdf alNem;s] clNemg]sf v'b|f s'/f

gzf nfu]5 cxª\sf/sf] a/f Û cnfK5g\ /fu a];'/f

cfˆgf] cfª\udf e}+;Lsf] uf]7} 5 c?sf h'd|f vf]h]/

vlr{G5g\ cfˆgf] ePe/sf] pmhf{ To;}df k"/fsf k"/f .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 15


(

Pshgf d]/f ldq gzfsf] s'/f ub}{ lyP

cg]s gzfx¿sf] bzfsf] s'/f ub}{ lyP

uHhasf] gzf rflxF s';L{sf] xf] c/], /

s';L{ b]Vbf u|GyL /;fÚsf] s'/f ub}{ lyP .

!)

:jfy{sf bfDnfx¿n] s;]/ afFWg] ynf] /x]5 s';L{

dg nfu] h;/L bfO{+ ug{ ;lsg] vnf] /x]5 s';L{

s';L{df k'Ug' dfq} k5{ :j/} klg km/s kg{ yfN5

cxª\sf/sf] em'l;nf] :j/ lgsfNg] unf] /x]5 s';L{ .

16 | jf;' zdf{


!!

tk;Lnsf s'/f x'g\ c?yf]s, kb r}+ vf; s'/f xf]

ljsf;sf s'/f 5f8f}+, cfˆgf] sb r}+ vf; s'/f xf]

/fhgLlt ug{'sf] dhf sxfF 5 cGt, s';L{df afx]s

s';L{df k'u] kl5 Tof] s';L{sf] db r}+ vf; s'/f xf] .

!@

/fhgLlt ug{ ;lhnf] sxfF 5 / ldq < cfF6 x'g'k5{

5n5fd] s'/f ug{ l;kfn' cAan bhf{sf] 9fF6 x'g'k5{

l;4fGt / cfbz{sf s'/f t b]vfpg] bfFt h:tf g x'g\

O{dfg} a]r]/ eP klg a08f ldnfpg ;fF7ufF7 x'g'k5{ .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 17


!#

sfd kfPg5f} c? So} g]tfhL kf]Vb} p7fpFb} u/

:jfy{ l;l4 x]t' ;f]emf hgnfO{ af]Sb} k5fb}{ u/

s;sf] tfut /f]Sg] ltdLnfO{ < ltdL g]tf hf] xf}

cfzfsf cª\s'/x¿ hgtfsf] pdfb}{ lgdf]7\b} u/ .

!$

af]n]/ g} pGglt x'g] eP slt af]n] slt g]tfn]

u'lnof zAbx¿ efif0fdf slt 3f]n] slt g]tfn]

ug]{ ;fFRr} xf] eg] cf/De ul/xfn g sfd cfh}

kmut cfZjf;gsf kf]sf slt vf]n] slt g]tfn] .

18 | jf;' zdf{


!%

l5s]{ xfGg] xf]Og ca t b]z agfpg] :kwf{ u/

l;h{gzLn ljrf/n] hgtf dgfpg] :kwf{ u/

…h'g hf]uL cfP klg sfg} lr/]sfÚ eGg] plQm

ca /fhgLltdf ldNb}g egL hgfpg] :kwf{ u/ .

!^

kmf]xf]/ gagfpm nf]stGq of] …cfxfÚ rflxof]

b]z / hgtfsf lglDt ;f]Rg] …rfxfÚ rflxof]

Ps lyP ?bfg] ofbdf cfP, pgL eGg] ub{y]

s], lsg / s;/L hgtfnfO{ …yfxfÚ rflxof] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 19


!&

sfd xf];\ ls gxf];\ t/ ltgsf] wfs uhasf] 5

b]zsf] 9's'6L l;Wofpg] ltgsf] 5fs uhasf] 5

b]z / hgtfnfO{ 9fFl6/x]5g\ lg/Gt/ ltgn] t}klg

k6Ss} nHhfaf]w gx'g] ltgsf] gfs uhasf] 5 .

!*

em'6sf] v]tL ;lk|of] eG5g\ d n"6sf] v]tL ;k|]sf] b]V5'

s'/f t x'G5 hglxtsf] t/ d u'6sf] v]tL ;k|]sf] b]V5'

O{dfg / :jfledfg v} stf n'sfPsf 5g\ s'lGg ltgn] <

nx–nx afnL e'mln/x]sf] sfns"6sf] v]tL ;k|]sf] b]V5' .

20 | jf;' zdf{


!(

rf]/nfO{ rf}tf/f] ;fw'nfO{ z"nL, lylt s] a;]5

lynlynf] eof] a/f Û lxdr'nL, lylt s] a;]5

cfˆg} ljtf{ of jkf}lt em}+ kf] dgf]dfgL u5{g\ t

l5lrld/f em}+ cfˆg} cfo' e'nL, lylt s] a;]5 .

@)

Pshgf 7"nf g]tf otf cfPsf 5g\ /]

ldl8ofx¿df klg ;j{q 5fPsf 5g\ /]

efif0f 7f]Sg' pgsf] k]zf xf] 7f]S5g\ g}

v'a} zfgn] pgn] wSs' nfPsf 5g\ /] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 21


@!

jfbsf s'/fn] ;+jfb g} 3fon xf]nf h:tf] ef]

hfnem]nn] /fhgLlt g} sfon xf]nf h:tf] ef]

kmf]xf]/L v]nnfO{ /fhgLlt 7fg]kl5 s] nfU5 / <

b]zsf] rf}x2L cs}{sf] kf] vfon xf]nf h:tf] ef] .

@@

ahf/df :jfledfgsf] lnnfd x'Fb}5 /]

ljj]ssf] df]ndf]nfO{ v'n]cfd x'Fb}5 /]

36f36sf] xf] lnnfdL af]Ng] eP cfpm

a'l4;'l4 lnnfd ug]{ hf]/hfd x'Fb}5 /] .

22 | jf;' zdf{


@#

s'nfª\uf/x¿ t k|e'sf] kfpdf nDk;f/ knf{g\ h:tf] kf] 5

;+ljwfg dfq xf]Og b]zs} gfd ;+zf]wg unf{g\ h:tf] kf] 5

;QfnDk6, c?s} akmfbf/x¿ tL dflnssf nflu anL r9]/

cfˆgf] dnfdL cfkm}+ uO{ cfkm}+nfO{ a'sL{ 5nf{g\ h:tf] kf] 5 .

@$

h'Fuf vf}l/;s]sf] eGy] k]ml/ b]lv+b}5 h'Fufs} n8fO{+

9'Ëf kmfln;s]sf] eGy] k]ml/ b]lv+b}5 9'Ëfs} n8fO{+

;Qfsf] :jfb rfv]sfx¿sf] k]ml/ /;fof] ls u|GyL <

b]lv+b}5 kfv'/f ;'s]{/ eGsg] xl/of] lemËfs} n8fO{+ .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 23


@%

x;'g{' x;'/]5g\ s/f]8f}+ s/f]8 nfvsf] r}+ s'/f gu/f}+

pN6} nf]stGqsf] kmnfsf] / wfssf] r}+ s'/f gu/f}+

e|i6frf/nfO{ ;+:yfut agfP/} 5f8]5g\ h'sfx¿n]

u/LaLn] lklN;Psf hgtfsf] 5fssf] r}+ s'/f gu/f}+ .

@^

cfcf] ;fyLx¿ xf] t]QL; lsnf] ;"gsf] s'/f u/f}+

b]znfO{ n'6L sËfn kfg]{ sk6L w'gsf] s'/f u/f}+

tnb]lv dfly ;Dd} ldnLeut, ;]l6ª /fd|} /x]5

/fhgLltsf] ck/fwLs/0fsf] dha"gsf] s'/f u/f}+ .

24 | jf;' zdf{


@&

xF;fpg' klg clncln xf] / d'5}{ kg]{ u/L xF;fP xf}

uFh8Lx¿sf] ukm h:t} a]6'ª\u] ukm}df kf] kmF;fP xf}

…Do'lhsn r]o/Ú sf] zfgbf/ v]n /x]5 /ª\ud~rdf

kfn} kfnf] ub}{ Psn] csf]{nfO{ s';L{df kf] a;fP xf} .

@*

b'O{ l;+x ldn]/ Ps} 7fpFsf /fhf x'g] /]

gofF gf}6ÍL b[Zodf Dof08]6 tfhf x'g] /]

cfnf] / kfnf]sf] k|aGw ldnfP/ cfk;df

;Qf :jfb lnO/xg] Ph]08f ;femf x'g] /] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 25


@(

Ct' km]l/P5 u7aGwgsf] ahf/ hd]sf] 5 cr]n

k|nf]egsf ld7fO{x¿sf] Jofkf/ hd]sf] 5 cr]n

kb / r'gfjL l6s6sf] zt{gfdfsf] ns]{ tfFt;+u}

g]tf sfo{stf{sf] cf];f/ k;f/ hd]sf] 5 cr]n .

#)

w]/} kl5 d}bfgdf Ps gofF v]n z'? eof]

df]rf{aGbLsf] cf–cfˆg} tfnd]n z'? eof]

s] xf]nf < s;f] xf]nf < sf}t'xn r}+ afFls 5

dgdf eg] cfzfx¿sf] 7]nd7]n z'? eof] .

26 | jf;' zdf{


#!

bn xf] ls an xf] a'‰g sl7g ef]

5n xf] ls kmn xf] a'‰g sl7g ef]

r'gfjL ;fF7ufF7sf] o:tf] en b]Vbf

gn xf] ls 9n xf] a'‰g sl7g ef] .

#@

tftf] kfgL vGofO{ cfuf] afN5' eG5 pm

d'vn] km's]/ g} ;lt;fn 9fN5' eG5 pm

s;/L kTofpg' p;sf s'/f, cfwf/} 5}g

lagf af6f] Ps dxfofqf yfN5' eG5 pm .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 27


##

xf]Og xf} ;fyL xf] s] sf] tdfzf xf] of] <

;s'gL g} 5Ss kg]{ s:tf] kfzf xf] of] <

s] ;Gb]z lbG5 xf]nf o:tf] rlt{snfn]

ca'em d aa'/f]sf] lgl/x lh1fzf xf] of] .

#$

ltdL eG5f} ;f]emf] 5' t/ afª\uf] b]Vb}5'

eG5f} nfh 5f]k]s}5', t/ gfª\uf] b]Vb}5'

afbzfxsf] gofF j:q eP ltd|f 9f]+ux¿

Tof] 9f]+uL cg'xf/ ltd|f] pbfª\uf] b]Vb}5' .

28 | jf;' zdf{


#%

Pstfsf] s'/f] kf] lyof] t efua08fsf] xNnf kf] 5 t

elt{s]G› r}+ v'Nof] ls s;f] cf–cfˆgf] uNnf kf] 5 t

tf;sf] dxn xNsf atf;n] uNof{du'n{'d 9n] em}+ u/L

hgdtn] ag]sf] ;kgfsf] w/x/f 9Nnf 9Nnf kf] 5 t .

#^

zlQmsf] pGdfb x]/ cxf] Û w]/} dfly r'lnP5

cxª\sf/sf] 8sf/n] p;sf] :j/ g} efl;P5

c?dfly cl/ª\ufnsf] uf]nf] vGofpF5' eGYof]

cl/ª\ufn t s7}a/f Û p;}dfly kf] vlgP5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 29


#&

lj/f]w ug{' /fhgLlt xf] eGg] rngsf] s'/f ;'lg+b}5

;fg} lgx'F eP klg rsf]{ cfGbf]ngsf] s'/f ;'lg+b}5

/fhgLlt klg a'em]/} a'lemg;Sg' eO;Sof] xf} ufF7] Û

To;}sf] cfj/0f leq afv|f kfngsf] s'/f ;'lg+b}5 .

#*

kbrfkx¿ ;'lgg yfn]sf5g\ dfG5]x¿ a}l/P ls s;f]

h'ª\ufsf] n8fO{ klg ;lsP5 h'ª\uf vf}l/P ls s;f]

t/ª\lut eO{ c? dfG5]x¿ klg x'n afFw]/ Tot}lt/ g}

cfzfsf TofG›fx¿ ;dft]/ kl5 kl5 bf}l8P ls s;f] .

30 | jf;' zdf{


#(

sf]xL xfQL x'g\ c/] sf]xL af]sf, v} s'/f a'em]sf] <

Oltxf; eg] vfO/x]s} 5 wf]sf, v} s'/f a'em]sf] <

ct[Kt dg kf]v]/ s7}Û af]Nb5 dfG5] zd{ krfP/

tdfz} kf] u5{g\ t ;Qfsf ef]sf, v} s'/f a'em]sf] <

$)

htf kmSof]{ pt} b}nf] agfpF5g\ c/] sf]xL

kmf]xf]/ x'n]/ 3/ d}nf] agfpF5g\ c/] sf]xL

b]z ?Fb}5 n'6]/fx¿ ;nanfpFbf 5ftLleq

n'6]/} b]z dha't y}nf] agfpF5g\ c/] sf]xL .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 31


$!

s'Fjf eGbf aflx/ lgl:sg] slxn] xf] g]tfhL <

uGtJo lt/ lx8\b} nlDsg] slxn] xf] g]tfhL <

…df5f] df5f] Eofu'tf]Ú sf] v]n k'Uof] xf} ca

;d[l4sf] rf]OnL kl:sg] slxn] xf] g]tfhL <

$@

nDk;f/ k/]/ 3'F8fel/ s;}sf] 3fp k/]5 c/]

:jfledfg e]6L r9fP/ s;}sf] kfp k/]5 c/]

/fhgLlt klg v} s] xf] a'emL g;Sg' 5 cr]n

l5s]{ xfGg l;kfn' hfGg]x¿sf] bfp k/]5 c/] .

32 | jf;' zdf{


$#

;fd"lxs anfTsf/ eof] c/] jfO8a8L hxfhsf]

oxL Wo]o xf] t g]tf xf] b'O{ ltxfO{ /fh sfhsf] <

oxL kf/f xf] eg] t s] kf] eGg ;lsPnf / xf} <

ufO{+u'O{+ xNnf rNb}5 o:t} lgolt kfgL hxfhsf] .

$$

sf] aG5 dfq s/f]8klt < cj{sf] s'/f 5 cr]n

hlt ;lsG5 e|i6frf/ ug{' uj{sf] s'/f 5 cr]n

zfgsf] s'/f ef] b]znfO{ n'6\g' df}sf kfpgf;fy

n"6sf] v'l;ofnL dgfpg] kj{sf] s'/f 5 cr]n .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 33


$%

;fOsnn] klg t]n lkpg yfNof] c/] cr]n

hdfgf cg';f/ s'2} lhpg yfNof] c/] cr]n

k'/ftgjfbLx¿nfO{ kl5 kfb}{ pu|ult lnP/

p„]sf] s'07f bDen] l;pg yfNof] c/] cr]n .

$^

uf8Ldf O{Gwg xfNbf vNtL klg el/G5 /]

afO{ jfg u]6 jfg k|mLsf] pkef]u ul/G5 /]

oxL xf]nf ;Qfdf k'Ug'sf] z'e–nfe eg]sf]

Tolt nfe lng g;Sg] x'ltxf/f 7xl/G5 /] .

34 | jf;' zdf{


$&

cfˆgL >LdtL efG;] /fv]/ tna v'jfP5 s;}n]

lbdfu e/]/ b'lift ls6f0f'n] a'l4 s'jfP5 s;}n]

krfpg g;s]/ t/ ;a} /sd lkmtf{ ug{' k/]5 a/f Û

lgn{Hh eP/ kmf]xf]/L /f;df /fn r'jfP5 s;}n] .

$*

slt xfF:g' xf} va/ k9]/ xfF;]/ g} dl/of] ufF7] Û

ljrf/ xf] ls ladf/ xf] bf]wf/df kf] kl/of] ufF7] Û

jfbL / k|ltjfbL cfkm}+, jlsn / GofofwLz cfkm}+

…df5f] df5f] Eofu'tf]Ú t /fli6«o v]n bl/of] ufF7] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 35


$(

gofF o'usf] z'?jft eGg] tfdemfd b]lv+b}5

lj1fkgsf] af9L ;8sdf v'n]cfd b]lv+b}5

kIf ljkIfdf zAbsf v]nf]km8\sf] ug]{x¿sf

s'ts{sf 3f]8fx¿ d}bfgdf a]nufd b]lv+b}5 .

%)

…;fx]a ;fx]agLx¿sf] o'uÚ ca cGTo x'g] eof] c/]

…gftfuf]tf / cf;]kf;]sf]Ú syf bGTo x'g] eof] c/]

;'g]/ c7f]6 o:tf], knfP5g\ cfzfsf cª\s'/ km]l/

c;kmn x'g] sf/0fx¿ ca dgu0fGt] x'g] eof] c/] .

36 | jf;' zdf{


%!

Ps hgf dg'jf 3'F8fdf 3fp k/]sf] s'/f ub}{ lyP

pgs} d08nL km]l/ 3'F8f 6]sfpFb} cIf]tf 5b}{ lyP

s] s] ;'Gg' / b]Vg' kb{5 oL sfg / cfFvfn] klg

cfˆg} tdfzf x]b}{ do'/ em}+ cfkm}+ bË kf] kb}{ lyP .

%@

3'F8f 6]s]/ 6Lsf nufpF eg] 3'F8fsf] ladf/ 5

g6]s'F eg] klg 3'F8f 6]Sg]s} t/SsL e/df/ 5

l6Sg} kf] d'lZsn kg]{ eof] t xf} of] b'lgofFdf

htf x]¥of] cr]n hNbf]aNbf] 3'F8fs} ahf/ 5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 37


%#

sf]N6] km]nf{ t P ;/sf/ Û ;don] < a'emfO{ b]pm g

afFRg kfpnfg\ s] 5f]/Lx¿ lge{on] < a'emfO{ b]pm g

e|i6frf/, b'/frf/ / a]lyltx¿ df}nfP5g\ b'af] h:t}

gofF s] lbof] nf]stGqsf] ljhon] < a'emfO{ b]pm g .

%$

aGbL agfO{ kfpF ;/sf/ Û ltvf zAbsf nx/x¿nfO{

v'nf cfsfzdf p8\g rfxg] :jtGqtfsf /x/x¿nfO{

ltdLnfO{ laemfpFb} hfu[t x'g yfn]sf ;kgfx¿ b]Vof} <

k|ltaGw g} nufOb]pm ltdL ;kgf b]Vg] tL k|x/x¿nfO{ .

38 | jf;' zdf{


%%

p;n] x/] Û cfˆgf] 3/df cfkm}+ cfuf] ;NsfP5

3/sf] ;fFrf] ;'Dk]/ n'6]/fnfO{ cfkm}+n] kNsfP5

t}klg lgn{Hh eP/ ub{5 b]z / hgtfsf] s'/f

/, /fi6«3ftnfO{ nf]stGqsf] hnkn] 6NsfP5 .

%^

lgs} g} ;'lgg yfn]sf]5 cr]n vflt/bf/Lsf] s'/f

hndfu{ clg /]ndfu{ ;~rfng lhDd]bf/Lsf] s'/f

t/ wf]s}wf]sfsf] hudf plePsf] Oltxf; s]nfpFb}

em:s]sf] dgdf eg] cfzª\sf 5 O{dfGbf/Lsf] s'/f .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 39


%&

k|f1 ;efdf s;sf] sf]6faf6 d l5?F v}

leg}{ k/]kl5 s;sf] r}+ laNnf d le?F v}

ToxfF k'Ug]x¿ ;a} sfg lr/]sf x'G5g\ c/]

bflxg] lr?F jf b]a|] < s'g sfg d lr?F v} .

%*

/fhb"tsf] hfuL/ v'n]5 bfj]bf/x¿sf] nfd b]lv+b}5

cfˆgf dfG5]nfO{ etL{ ug]{ s;/t v'n]cfd b]lv+b}5

lagfzsfn] ljkl/t a'l4 eGg] plQmnfO{ rl/tfy{ ub}{

bDesf] hu/ km'nfpFb} bf}8]sf] s'dlt a]nufd b]lv+b}5 .

40 | jf;' zdf{


%(

of]Uotf, Ifdtf ;a} ldn] klg y/ ldNg' x'Fb}g

dfOtL clg ;;'/fnLsf] ufpF zx/ ldNg' x'Fb}g

nf]stGqsf] dfkb08 cjnDag g} ug]{ xf] eg]

Pp6} lhNnfdf / k|b]zdf klg 3/ ldNg' x'Fb}g .

^)

lgjt{dfg kfNg' eGbf ltg}nfO{ jt{dfg kfg'{ a]z

w]/} xf]nfg\ kbfsf+IfL a? o;/L g} bjfj 6fg'{ a]z

cfˆg} xftdf 8f9' kGo", lrGtf afFls s] /Xof] / <

cfk"m v'zL xk]{sf] l3pm cfˆg} efudf emfg'{ a]z .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 41


^!

ahf/df cr]n OHht lsGg ;lsG5 /]

a]Rg] cf} lsGg]x¿ k|i6 lrGg ;lsG5 /]

lgs} ;:tf] ePsf] /x]5 ahf/efp klg

cfk"m v'zL tf]s]/ efp l5Gg ;lsG5 /] .

^@

afn'jf k]n]/ t]n lgsfNg] cEof; lgs} eP5

klUnxfN5 ls eg]/ kTy/sf] Gof; lgs} eP5

g t t]n lg:Sof], g t kTy/ g} kUNof] slxNo}

kL8f vk]/ c?nfO{ l/emfpg] k|of; lgs} eP5 .

42 | jf;' zdf{


^#

sxfF k'Unfg\ v} tL pN6f] ult ePkl5

eGg' klg s] eGg' < e|i6 dlt ePkl5

cfz s] u?g\ hgtfn] s]xL xf]nf eg]/

/fhgLltsf] kmf]xf]/L v]n clt ePkl5 .

^$

d x'F Ps dfq nfos g]tf c? ;a} gfnfos

b]znfO{ ;d[l4lt/ lx+8fpg] d} x'F d'lQm bfos

/fhgLltsf] k6syfdf d]/f] e"ldsf ljz]if 5

d x'F syfsf] gfos afFls c? ;a} vngfos .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 43


^%

;b\efj / cfk;L ljZjf;sf] lgj[lQ eP h:tf] 5

c?sf] pl5Qf] vGg' a? cfd k|j[lQ eP h:tf] 5

;Eotfn] ;xL lbzf lt/ lx8\g kfpg' kg]{ xf], pN6}

dfgj]Q/ bfgjL :jefjsf] k'g/fj[lQ eP h:tf] 5 .

^^

s;}sf] wdf;\ t s;}sf] 3'sL{ b]lv+b}5

xftdf hqf] 5 8f8' t]q} r'k'sL{ b]lv+b}5

afFb/sf] xftdf gl/jn eP5 nf]stGq

n'5fr'F8Ldf em/]sf em'sf{em'sL{ b]lv+b}5 .

44 | jf;' zdf{


^&

v'a} ukm lbg yfn]5f} cr]n ltdL g]tf eof} ls s;f] <

ctL{ klg lbPsf] b]V5' 1fgsf] ;j{j]Qf eof} ls s;f] <

cfˆgf] s'/f dfg] eg] dfgL xfn] gdfg] dgfpgsf nflu

dfG5]sf] df]n} tf]Sg yfn]5f} ltdL qm]tf eof} ls s;f] <

^*

s] cf}wL vf]s]sf] xf} xh'/ sfg} km'6\g] u/L

;f]emf l;wf tL hgx¿sf] lbdfu} e'6\g] u/L

;Hhg eG7fg]/ e/f];f kf] 5 t xh'/ dfly

To;/L gvf]Sg] xf] ls xh'/ e/f];} 6'6\g] u/L .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 45


^(

pxfFsf] s'/f s] ug{' < pxfFsf] efif0f ljz]if 5

b]zsf] xfnt h] xf];\ pxfFsf] zf;g ljz]if 5

pxfF olt prfO{df k'Ug'ePsf] 5 ls s'/f gu/f}+

lgSs} prfO{df /x]sf] pxfFsf] cf;g ljz]if 5 .

&)

…p8Gt] xNnfdf /dfpF5 sflGtk'/ gu/LÚ c/]

xNnfs} kl5 k]ml/ s'b\5g\ dfG5] 3l/ 3l/ c/]

g t u5{g\ cfkm" g t c?nfO{ g} ug{ lbG5g\

cfˆg} ehg ufO{ cfkm" v'zL u'Y5g\ ku/L c/] .

46 | jf;' zdf{


&!

cfˆgf] x'lt 5}g, k'vf{sf] wfs nfpg] gsRr/f x]/

af]nLsf] 6'ª\uf] gePsf k+rd'vf lgn{Hh l5r/f x]/

snª\ssf] 6Lsf nufO{ lgwf/df dlRrb}5g\ a]:;/L

cfkm}+n] vg]sf] vfN6fdf kg]{ eP nf} tL lar/f x]/ .

&@

v08 cv08sf] ;ª\u|fddf clNemP5 sfnv08

ToxL ;ª\u|fdsf] bfjfgn xx{/L blGsP5 cv08

5f]8\g] xf] jf df]8\g] xf] cfkm}+ larsf] ;Ldf /]vf

;x–cl:tTj / cfkmlGtkgsf] k]ml/P5 dfkb08 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 47


&#

5\ofª\u} 5 p;sf] gh/s} cufl8,

t/ p b]Vb}g, gh/ g} t'lxP5 zfob

k|i6} t 5 ;/n ;a}n] a'lem;s],

t/ p a'‰b}g, lbdfu g} s'lxP5 zfob

h;/L u}+8fnfO{ sfps'lt nfUb}g

7Ls To;/L p;nfO{ klg 5'Fb} t 5'Fb}g

s'/f a]6'ª\u] u5{, lxhf] Pp6f cfh cs}{,

lbdfusf] tGt' g} r'lxP5 zfob Û

&$

;'Gg ;S5f} eg] ;'g g]tfhL–

ltdL /fhgLltsf] s'/f u5f}{ t/ /fhgLltsf] /ª\u 5}g

ltdL;+u b]z agfpg cfjZos kg]{ ;Lk / 9ª\u 5}g

To:tf] lsg ePsf] xf] yfxf 5 ls 5}g g]tfhL ltdLnfO{

dfG5]sf] lbdfu eGg] cª\u x'G5, ltdL;+u ToxL cª\u 5}g .

48 | jf;' zdf{


&%

sd{7 xftsf s'/f w]/} eof], ef]sf] cfG›fsf] s'/f u/f}+

7"n7"nf s'/f klg w]/} eof], cfzsf] TofG›fsf] s'/f u/f}+

cfZjf;gn] k]6 el/Pg v}, g]tf 5n5fd] / 9F6'jf eP

b]z / hgtfnfO{ 9fF6]/} gyfSg] ltg} Hof›fsf] s'/f u/f}+ .

&^

htf lt/ kfSof] sfkmn pt} r/L gfFRb}5 /]

cfˆg} gfrdf /dfP/ do"/ sDd/ efFRb}5 /]

;f]emf dg eg] ga'lemsg} 7f]lsxfN5g\ tfnL

ToxL tfnL kf] eFhfP/ vfb} sf]xL afFRb}5 /] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 49


&&

s'/fx¿sf] a:tLdf htftt} s'/fx¿s} le8 5

s'g} dg xg]{ ld7f; t s'g} d'6' 5]+8\g] tL/ 5

s'/f u/] s'/}nfO{ b'Mv eG5g\, e}uf] gu/f}+ Sof/]

c?nfO{ >Lv08 xf]nf d a'4'nfO{ v'kf{sf] la+8 5 .

&*

s'/} t xf] hlt pkmf/] klg ef] es'08f] pkmf/] em}+ u/L

l;wf ;fbf hgnfO{ yrf/] ef] es'08f] yrf/] em}+ u/L

…Dofr lkmlS;+uÚsf gfOs] 5Fb}5g\ lhtfpg] / x/fpg]

:jfledfg a]r]/ k5{g\ nDk;f/ bf;Tj ;sf/] em}+ u/L .

50 | jf;' zdf{


&(

kfsf cg'ejL eG5g\ –

ef]h vfg dg nfu]sf] eP n}grf}/lt/ hfg"

df]h ug{ dg nfu]sf] eP l;+xb/jf/lt/ hfg"

Gofo gkfP uf]/vf hfg" eGg] t pvfg g xf]

Gofo gkfP klg ;xg" gq sf/fuf/lt/ hfg" .

*)

lgsfn lgsflnxfn To;nfO{ lgsfn]/ k7fOb]pm

b'u{Gw uGxfPsf] lkzfrnfO{ a:tLaf6 x6fOb]pm

le8} kf] nfUof] t xf} ufF7] Û lhpFbf lkzfrx¿sf]

rf/kf6f d'8]/ tL lkzfrnfO{ l;dfgf s6fOb]pm .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 51


*!

x]g{ ;Sg' k5{ b]lvG5 oxfF s] s] xf] s] s] <

;'Gg ;Sg' k5{ ;'lgG5 oxfF s] s] xf] s] s] <

ljj]s g} aGwsL /fVg]sf] rn]5 xfnLd'xfnL

ef]Ug ;Sg' k5{ ef]luG5 oxfF s] s] xf] s] s] <

*@

x]lnsf]K6/sf] s'/f ug{ yfn] kh]/f] lkmSsf nfUg yfNof]

wld/fx¿sf] st{'t b]Vbfv]l/ P]+h]/f] lkmSsf nfUg yfNof]

hgtfsf ;kgfx¿nfO{ df8]/ o;/L w':gf] kf/]sf] b]v]/

5f8f 5f]8]sf] ;fF9]n] u/]sf] /}+bfnf] lkmSsf nfUg yfNof] .

52 | jf;' zdf{


*#

ult, ;+ult, lj;+ult ldl;P5g\ Ps} 7fpFm

kyx¿sf] rqmJo"xdf d klys stf hfpFm

hfnx¿sf] ;~hfn of] ca t caf]Wo eof]

nf} g hflgkmsf/x¿ xf] Û tŒj 1fg kfpFm .

*$

;lsof] ls dof{bf ;lsof] ls nfh

slt ;Dd b]Vg' kof]{ v'n]cfd cfh

c;Gt'li6 kf]v] x'Gg ;Eo tl/sfn] <

dfGohg klg xf]nfg\ b]Vg]x¿ dfem .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 53


*%

af3n] km]l/ ;'gsf] jfnf bfg ub}{5 c/]

g]kYoaf6 s;}n] p;sf] sfg eb}{5 c/]

afx| jif{df vf]nf] kmSof]{ eg]sf] ;'lgb}5

OHht k:s]/ et]/ nfpg] efg kb}{5 c/] .

*^

km]l/ cfP c/] sfhL, d'lvof ag]/

dflnssf] v]t hf]Tg] xlnof ag]/

sltGh]n xf] ce}m nufpg] eP bfFb]

df6f] km]l/ ?g] …ef] l5of l5of ag]/ .

54 | jf;' zdf{


*&

g]tf kf] eGy] p;nfO{ t/ efF8 /x]5

;dfhnfO{ g} a]¿k kfg]{ unufF8 /x]5

gzf 3f]n]/ zAbdf dtfpF5 dfG5]nfO{

dtfP/} ;a}nfO{ n8fpg] p hfF8 /x]5 .

**

s'F8]sf] b'w hf]ufpg] lhDdf kfP/ la/fnf] s'b}{5

3/ el/ Kjfn} Kjfn kfb}{ lgl:kmqmL d';f bu'b}{5

crDds} lylt a;]5 3/df a'em]/} g;lsg] e}of]

e08f/d} k;]/ clhª\u/ lgw{Ss 9's'6L x;'b}{5 .

s'/f ;f]emf] 5 xh'/, 5Ssf k~hf hfGb} hflGbg

sfd lagfsf] ukmnfO{ dfq cfwf/ dfGb} dflGbg

s'/f hf]Tg] slt cfP slt cfP, ugL ;fWo] 5}g

ukm}n] afFemf] hf]ltPnf eGg] emg 7fGb} 7flGbg .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 55


*(

elQmufgsf] klg cf–cfˆg} ;'/ / tfn 5

s7k'tnL grfpg] cf}+nfsf] ljz]if rfn 5

;f6km]/sf] v]n rln/x]5 Úl/n] /];Ú h:tf]

cl:dtf bfpdf /flvPsf] h'jfsf] vfn 5 .

()

ahf/ lgs} tft]sf] 5 cr]n ay{8] s]ssf] s'/fn]

s/f]8f}+sf] e|i6frf/sf] uf]Ko cl8of] 6]ksf] s'/fn]

gofF ljifon] ahf/ ttfpg yfn]sfn] xf]nf zfob

dxŒj u'dfP5 lnlDkofw'/f / lnk'n]ssf] s'/fn] .

56 | jf;' zdf{


(!

k'Ug yfNof] c/] UofF; kfOkaf6} 3/ 3/ klg ;'lgof]

rsf]{ s/sf] s'/f ;'lgof] To;}sf] s/s/ klg ;'lgof]

s] s;f] x'Fb}5 3/b]zdf, /fd|f] x'Fb}5 ls g/fd|f] x'Fb}5

s;} s;}sf] r}+ emsf]{nfUbf] Eofu't] 66{/ klg ;'lgof] .

(@

km"nnfO{ dfnfsf] zd{, dfnfnfO{ g]tfsf] zd{

dfnfs} v]n kf] eof] t vfl6 /fhgLlts wd{

b]Vg] cfFvfx¿nfO{ nfh nflu/x]5, 5f]k] eP5

lbg/ft x]g'{ eGbf t kmf]xf]/L /fhgLltsf] sd{ .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 57


(#

sfFwel/ dfnf b]Vbf km"n v]tL u?F u?F nfU5

Jofj;fo u/]/ km"ns}, y}nL kf] e?F e?F nfU5

dfnf nufpg] / nufOlbg]x¿sf] r'l/km'l/ b]Vbf

pt}lt/ cfkm" klg :yfO{ a;fO{+ ;?F ;?F nfU5 .

($

:ofjf;\ v'a u/]5f} Ps b'O{ dgsf] dfnf lnP/ cfpFnf

ltd|} gfddf ;fFemkv bLkfjnL ug{ kfnf lnP/ cfpFnf

u/, hlt ;S5f} dgkl/ u/, km]l/ df}sf cfpg] xf] xf]Og

lj/f]wLx¿sf d'vdf nufpgsf nflu tfnf lnP/ cfpFnf .

58 | jf;' zdf{


(%

vfbf, dfnf / bf];Nnfsf] nt nfUof] /] pxfFnfO{

cfˆg} ;fd' cfˆgf] k|;l:t 3t nfUof] /] pxfFnfO{

/f]u klg s] nfu]sf] xf] dfG5]nfO{ lagf pkrf/sf] <

s';L{s} nflu x'?Ss x'g] cfbt nfUof] /] pxfFnfO{ .

(^

bf}8w'k yfNg' k5{ ls Sof xf] vfbf ldlnxfN5 ls

xf]df xf]sf] :j/ ld;fO{ af]Nbf efsf ldlnxfN5 ls

h:tf] b]z 5 p:t} e]if ug{" eG5g\ cg'ejL kfsfx¿

b'?:t p:t} km'Fbf hf]l8lbP kl5 kf/f ldlnxfN5 ls .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 59


(&

dfOs t b]Vg} gx'g] eof] ;dfpF ;dfpF nfU5

t's a]t's vf]s]/ /jfkm hdfpF hdfpF nfU5

c?nfO{ k6\of/ nfu] nflu/xf];\ g s] dtna <

cfˆgf] avfg cfkm}+n] u/]/ /dfpF /dfpF nfU5 .

(*

;'Gb}5' cr]n v'a} cl/ª\ufnsf] v]tL x'g yfNof] c/]

;Qfdfb ljZjf;sf] 3fF6L /]6\g] /]tL x'g yfNof] c/]

a]lylt emg km}lnFb} /x]5, lbg b'O{ u'gf /ft rf}u'gf

cxª\sf/sf] 8f]/L /fhgLlt dYg] g]tL x'g yfNof] c/] .

60 | jf;' zdf{


((

lxhf] ltdL g} eGYof} ltg} lyP l;4fGtaf6 lu/]sf

s;}sf] O{zf/fdf rf]/L bfpn] h:s]nfaf6 l5/]sf

cfh km]l/ ltd|f] cfXjfg ltg};+u ;fF7ufF7sf nflu

rl/tfy{ kfg]{ g} eof} pvfg ;a} hf]uL sfg} lr/]sf .

!))

Pstf 3f]if0ff–kqsf] d;L ;'ls;Sof] t g]tf xf] <

/fi6« xLtsf] s'/f s';L{ d'lg n'ls;Sof] t g]tf xf] <

g]kYoaf6 v]nfpg] tL dbf/Lsf rfnsf cl3lNt/

xfjf km':s]sf] a]n'g em}+ zL/ em'ls;Sof] t g]tf xf] <

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 61


!)!

h'6\of} ltdL lsg < k'm6\gsf nflu

ufFl;of} eg lsg < 5'6\gsf nflu

h'6 ls k'm6 jf 5'6 Tof] ltd|} dhL{

nfU5, ltd|f] gf}6ÍL n'6\gsf nflu .

!)@

hd]s} 5 ahf/, af]Ng]sf] lk7f] laS5

em"7 g} xf];\ af]nL u'lnof] dL7f] laS5

lrKnf lrNnf s'/f / rfKn';L ef] dGq

h;n] hfGb5, p;s} s'/f l56f] laS5 .

62 | jf;' zdf{


!)#

ukm k'Uof] g]tfhL ca r}+ sfd yfNg] xf] ls <

cFWof/f dgx¿df cfzf Hof]lt afNg] xf] ls <

;f]+rx¿ ld;fP/ w]/}sf], ;femf nIo agfP/

k|ultsf] lbzf tkm{ ca sbd rfNg] xf] ls <

!)$

dfG5] xf] ls ;nx xf] ;fu/ lx+8] e}+m u/L

Pp6} Wo]o Pp6} :j/, ;'gfdL g} pn]{ ;/L

va/bf/Ldf s'n{b} p7]sf nfvf}+ tL d'7Lx¿

Pp6} ;Gb]z a'‰b}5', ca l6Sg]5}g dgk/L .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 63


!)%

hbf} hbf} ubf{ ub}{ xftx¿ g} yfls;s]5g\

cfz u/]/ s'bf{ s'b}{ s]zx¿ g} kfls;s]5g\

cf8Da/L rnv]n / cf8Da/s} af]nafnfn]

u|x0fn] 9fs] h:t} ;Eotf g} 9fls;s]5g\ .

!)^

km]l/ Pp6f ;8s cfGbf]ng yfNg] s'/f x'Fb} /x]5

;8s cj?4 ub}{ 6fo/x¿ afNg] s'/f x'Fb} /x]5

;]nfP h:tf] ef] /] /fhgLlt tf]8kmf]8x¿ gx'Fbf

;8ssf af/ / ;flnsx¿ 9fNg] s'/f x'Fb} /x]5 .

64 | jf;' zdf{


!)&

cfof] cfof] nf} va/ cfof] e›tf tf]l8Psf]

;+jfbsf] k6fIf]k x'g] u/L ;+odtf tf]l8Psf]

cfk;L ;Ddfg / ;b\efj efF8d} hfj;\ a?

;EotfnfO{ g} nlHht kfb}{ ;Eotf tf]l8Psf] .

!)*

sf]xL eg] Psflt/ tn'jf rf6\b} /Ú5g\

sf]xL c? Tot}lt/ O{dfg ;f6\b} /Ú5g\

…lagfz sfn] ljkl/t j'l4Ú eg] h:tf]

bª\u kb}{ tL cfˆgf] h/f] sf6\b} /Ú5g\ .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 65


!)(

kbs} nflu ePsf] ljjfb kbsf nflu h:tf] b]lvof] /]

b]Vg]x¿ eGb}5g\ ;Qfsf] ntsf nflu h:tf] b]lvof] /]

sfds'/f] Psflt/ s'Dnf] af]sL l7dLlt/ eGg] pvfg em}+

w}o{ gefÚsf] lsrlsr] cfbtsf nflu h:tf] b]lvof] /] .

!!)

kbssf] km;n kfs]5, afnL af]Sg hfg] xf] ls <

uGxfPsfn] klg kfP /], tfnL 7f]Sg hfg] xf] ls <

nf]stGq xf], ;a}n] cj;/ kfpg' k5{, ls s;f] <

bfofF afofF sf]xL af]n], ufnL vf]Sg hfg] xf] ls <

66 | jf;' zdf{


!!!

sf]xL eG5g\ s'g} g]tf pvfg] t'Ss] eP

sf]xL eg] Ps gDa/sf] 9f]s] x'Ss] eP

a'‰g} ufx|f] ef] xf} ufF7] Û s] x'Fbf /fd|f] xf]

sf]xL r}+ c;nL vf6L n7}t d'Ss] eP .

!!@

slxn] cledfg t slxn] :jfledfgsf s'/f

st} 5n5fd] / 9F6'jf t st} O{dfgsf s'/f

xf] xf] km'Ng r}+ km'Ng] g} /x]5 sdn lxnf]df

ahf/df rNb} /x]5 ufO{+u'O{+ s'ndfgsf s'/f .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 67


!!#

va/ k9]/ jflnË gu/sf sd{7 …d]o/ÚnfO{,

;nfd ug{ dg nfUof]

ljsf;sf nflu afXo nufgLsf] …z]o/ÚnfO{,

;nfd ug{ dg nfUof]

ubf{ lsg x'Fb}g / <

;f]+r / tTk/tf rflxG5 eGg] pbfx/0f ag]5g\

ljlzi6 9fFrfn] yfn]sf] gu/sf] …s]o/ÚnfO{

;nfd ug{ dg nfUof] .

!!$

lqe'jg ljdfg:ynsf] wfjgdfu{ km]l/ plSsof] c/]

;8ssf] cfnf] sfnf]kq] klg /ftf/ft elTsof] c/]

e/v/} ;fntdfdL lyof] sfo{;Dkfbg u/]/} 5f8]5g\

wdfwd sfd ePsf]n] ah]6 klg ;a} ;lSsof] c/] .

68 | jf;' zdf{


!!%

sf7df08"d} kfgLhxfh rnfpFb}5f} c/], awfO{ 5

;8s ;8sdf g} wfg kmnfpFb}5f} c/], awfO{ 5

o:tf gofF sLlt{dfgx¿n] ljZj /]s8{ agfOsg

lugLh a'sdf kf] gfd r9fpFb}5f} c/], awfO{ 5 .

!!^

e"tk"j{ g]kfnL c/] xfdL jt{dfgsf] s'/f gu/] ef]

b]z b'v] klg d'6' leq :jfledfgsf] s'/f gu/] ef]

lagfz sfn] ljkl/t a'l4 rl/tfy{ ug]{x¿ 5g\ ha

km'6\gnfO{ tof/ Eofu't] cledfgsf] s'/f gu/] ef] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 69


!!&

ce"tk"j{x¿sf cl3 e"tk"j{x¿sf] s'g} sfd g} 5}g c/]

cfˆgf] hGde"lddf aa'/f k/b]zLx¿sf] gfd g} 5}g c/]

ha sfd / gfd b'a} 5}g eg] ;lSsuf] lg s] s'/f ug'{

b'i6sf] a'emfO{df b'Mv]sf] d'6'df s'g} lgn–8fd 5}g c/] .

!!*

lgsfnflgsfnsf] s'6gLlt kf] rNg yfNof] t

cf/f]k k|Tof/f]ksf] /0fgLlt kf] rNg yfNof] t

zLt o'4 xf] jf ql;t o'4 xf], a'‰g ufx|f] ef]

csf/0f lagfzsf] /fhgLlt kf] rNg yfNof] t .

70 | jf;' zdf{


!!(

a]v'zL knfpg yfn]5 dgx¿df, sf]xL cfpg] va/n]

cfzÍf plAhg yfn]5 hgx¿df, sf]xL cfpg] va/n]

s'6gLlts e|d0f g} xf]nf x'g t t/klg lsg kf] xf]nf

b'u{Gw km}ng yfn]5 cfFugx¿df, sf]xL cfpg] va/n].

!@)

;GsLsf] xftdf zlQmsf] afu8f]/, km'ª\sf/ ug]{ g} eof]

lx+;|s kz' em}+ d}dQ 5 p zlQmn], x'ª\sf/ ug]{ g} eof]

lbdfuL tGt'x¿ v's'nf] eO{ ;Gt'ng g} u'dfPsf] 5 ha

hf]hf] k?g\ ;fd"df g5f]8L s;}nfO{, lzsf/ ug]{ g} eof] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 71


!@!

af]n'F eg] cfkm}+nfO{ aft nfUg] 8/

gaf]n'F tf efF8e}nf] vft nfUg] 8/

w]/} vfFbf lrgL klg lttf] x'G5 c/]

clt eP cd[tsf] g} dft nfUg] 8/ .

!@@

a;fO{+ ;/]5 ls leQ]–n]vg km];a'ssf] leQflt/

y/L y/Lsf gf/f b]lvG5g\ au|]lNt x/]s lsQflt/

kmf]xf]/L /fhgLltsf] u'n]nLdf r9fP/ d6\ofª\u|f em}

hgtfsf ;kgf eg] x'¥ofO{+b}5 blGsPsf] lrtflt/ .

72 | jf;' zdf{


!@#

;dfrf/ vf]Hg] ldq ;dfrf/ aGg] w'gdf nfu]5g\

5Fbf vfFbfsf] 5lj k'g{ vfN6f] vGg] w'gdf nfu]5g\

rqmJo"xdf kmF;]sf] kQf] 5}g s'/f u5{g\ lgsf;sf]

emnn 3fd nfu]sf a]nf tf/f uGg] w'gdf nfu]5g\ .

!@$

1fgsf] ;fu/ xf]nf p eG7fg]sf] ;'s]sf] sF'jf kf] /x]5

lblUjho g} unf{ eg]sf] t cfkm}+ xf/]sf] h'jf kf] /x]5

/fhgLltsf] vfndf tf;sf] klQ ˆofFs] em}+ ˆofFlsPsf]

pm, t'¿ks} PSsf xf]nf eg]sf] s7}a/f Û b'jf kf] /x]5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 73


!@%

rn]s} xf] jfso'4 lxhf] rNof] / rNb}5 cfh klg

h] dg nfU5 ;f] af]Nb5 dfG5] 5}g ls nfh klg <

;To c;Tosf] x]Ssf x'g 5f8\b5 ha dfG5]nfO{

s;n] s] af]N5 sltv]/ ufx|f] 5 ug{ cGbfh klg .

!@^

km"n x'g'df s] dhf / < dhf t la‰g] sfF8f] x'g'df 5

hlt eg] klg k6Ss} gnfUg] cldNbf] 3fF8f] x'g'df 5

:jfy{sf] n"6 dRrfpg]x¿s} /x]5 of] b'lgofF, dhf t

h;/L x'G5 :jfy{sf] b'gf] ;f]‰ofpg rfF8f] x'g'df 5 .

74 | jf;' zdf{


!@&

rl/q 5 å}w t/ dL7f] u5{ s'/f

d'vdf /fd/fd, vNtLdf 5 5'/f

cfˆg} avfgsf] l9+9'/f lk6\b5 t/

ktg lglZrt eGg] la;{G5 aa'/f .

!@*

sb{ xf] ls rsds wf/n] 5'l§G5

ukm xf] ls 1fg xf], ;f/n] 5'l§G5

cfˆgf] avfg cfkm}+n] gu/]sf] a]z

c;n jf vÞ/fa Jojxf/n] 5'l§G5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 75


!@(

dfG5] clt s'l6n eP5, c?nfO{ pkof]u ug{ vf]H5

cfˆgf] clei6 l;l4 x]t'n] c?sf] k|of]u ug{ vf]H5

;+j]bgzLn ljifonfO{ 9fn agfP kl5 af]Ng] kf] sf] <

:jfy{sf] ul0ft /r]/ cfˆgf] nfesf] of]u ug{ vf]H5 .

!#)

1fgsf] j[If pxfF cfxf Û n6/Dd} kmNg' eP5

1fgsf] k|sfzn] xf]nf pxfF wkSs} aNg' eP5

1fgsf] e08f/} l/TofO{ clh0f{ eP/ xf]nf ls <

bª\bª\tL uGxfpg] u/L pkb]z cf]sNg' eP5 .

76 | jf;' zdf{


!#!

dfg]+, pxfFsf] 1fgsf] ljzfn kmfF6nfO{ dfg]+

5n{ª\u lbgnfO{ /ft xf] eGg] cfF6nfO{ dfg]+

zAb v]Ng hfGg' g xf] hflgkmsf/sf nflu

dxfzosf] uf]ojnjfbL 5fF6 sfF6nfO{ dfg]+ .

!#@

na:t/fsf] cf]vtL x'Fb}g eGg] Pp6f pvfg 5

hglxtsf] s] kf] dtna < cf–cfˆg} avfg 5

hd]s}5 b'gf] ;f]‰ofpg] v]n cvf8fdf dhfn]

tdfzfk"0f{ v]n x]g]{ cfFvfx¿df eg] ysfg 5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 77


!##

…vfnÚ hd]sf] 5 /fli6«o /ª\ud~rdf, le8]sf5g\ …vfn]Ú

…RofFv]x¿Ú em'lDdPsf jl/kl/, …df/f{Ú eGb} s/fpg yfn]

…k~rsÚsf dfq xf]Og tL lgn{Hh …afx|df;]Úx¿n] nf} g

b]zsf] cl:dtfnfO{ x/] Û lg;ª\sf]r bfpdf yfk] dhfn] .

!#$

rxnkxn a9]5 r'gfj cfP h:tf] 5

hgtfnfO{ 9fF6\g] axfgf kfP h:tf] 5

;f]emf hgtf eg] kmFl;xfN5g\ v'?Ss

:jfy{sf u|GyLx¿ v'a /;fP h:tf] 5 .

78 | jf;' zdf{


!#%

b'O{ bzs kl5sf] r'gfj xf] ;s;s a9]5 XjfQ}

xfl/Pnf eGg] lk/n] d'6'sf] wsws a9]5 XjfQ}

r'gfj lhTg' 5 t/ ;lhn} lhTg] 5fF6 gb]v]kl5

ef]6 a9fpg c:q z:qsf] rsrs a9]5 XjfQ} .

!#^

r'gfj cfÚsf] 5 ca r}+ 3df;fg knf{ h:tf] 5

;kgfsf kf]sf cfFug cfFugdf emnf{ h:tf] 5

:jfutåf/ 78\ofP ef] 6f]n6f]ndf g]tf cfpFb}5g\

cfZjf;gsf] v'/fsn] km]l/ ef]s 6nf{ h:tf] 5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 79


!#&

w/fkdf Hofg 5, r'gfj hf] cfÚsf] 5

s'6\g] dfg]{ Wofg 5, r'gfj hf] cfÚsf] 5

nf]stflGqs cEof; t kmnfSg] s'/f g xf]

cg]s bfpk]rsf] 1fg 5, r'gfj hf] cfÚsf] 5 .

!#*

r'gfjdf p7]Ú;L hf]8bf/ efif0f t 7f]Sg} kof]{

cfsfz / kftfn hf]8]/ nDa]tfg vf]Sg} kof]{

h;f] u/] cfˆgf] hLt ;'lglZrt x'G5 t];} ug{

/fhgLltsf bfpk]rx¿ s07 kf/L 3f]Sg} kof]{ .

80 | jf;' zdf{


!#(

lht] nf]slk|otf d]/f], xf/]+ eg] wfFwnL

c? ;a} 5nL / 9fF6 x'g\, g]tf d c;nL

;Qfsf] :jfb lha|f]df d]/f] hf] u8]sf] 5

x'?Ss x'G5' d, cfFvfdf s';L{ emNemnL .

!$)

lg:kIf eof] ls em]n eof]

h;f] eof] s'l6n v]n eof]

ˆofFlsP kf;fsf uf]6Lx¿, /

uf]6Lx¿s} kf] 7]nd7]n eof] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 81


!$!

ePsf] ;fv xf/]/ sf]xL 6f6 klN6P5g\

ptf lhTg]x¿ km'tL{ lb+b} 7fF6 klN6P5g\

RofFv] yfKb} lyP RofFv]x¿ klg vfndf

a/fÛ b'df] g} xf/]/ laNnLaf7 klN6P5g\ .

!$@

xfg]{x¿ eGbf cf;]kf;]x¿sf] 56k6L b]V5'

sf]xL zfnLg b]V5', sf]xL eg] sk6L b]V5'

hgtfsf] lg0f{osf cl3 s;sf] s] nfU5 <

ynf k/]/ s;}sf] efl;Psf] sgk6L b]V5' .

82 | jf;' zdf{


!$#

sf]xL eg] xf/]/ klg lht] em}+ /dfpFb}5g\

sf]xL eg] xfbf{ kL8fn] ltnldnfpFb}5g\

xf/ jf hLt :jfefljs xf] k|lt:kwf{df

;xh} :jLsfg]{x¿n] k|lti7f sdfpFb}5g\ .

!$$

ef]6 lbof}+ / lhTof} g]tfhL, ca ltd|f] of]ubfg rflxof]

5f]/Lsf] lax]sf nflu ca kflnsfaf6 cg'bfg rflxof]

slt n'6\5f} cfkm" dfq} Psf]xf]/f] /fli6«o 9's'6L ;w}+el/

kflnsf :t/df klg afF8r"8 ug{nfO{ k|fjwfg rflxof] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 83


!$%

r'gfj t xf/]5f}, ca wgf{ cf;gdf a:5f} xf]nf lg

rsf]{ efif0f ;'lg+b}5, ToxL efif0fdf a:5f} xf]nf lg

ltd|f] jl/kl/ 5g\ lj1 k6s k6s cg'ej sdfPsf

kf7 l;s]/ tL cg'ejL;+u cg;gdf a:5f} xf]nf lg .

!$^

u'lnof] ld7fO{ x}g af, dnfO{ ca …d]o/Ú rflxG5

;Qfsf] :jfb dL7f] dnfO{ klg t …z]o/Ú rflxG5

…sfu s/fpFb} u5{ lkgf ;'Sb} u5{Ú, lsg 8/fpg] <

kb k'Ub}g eg] dnfO{ cfe"if0fsf] …s]o/Ú rflxG5 .

84 | jf;' zdf{


!$&

dtkq g} Roft jf Pl;8 vGofpm, r'gfj lhTg' 5

p208 g} xf]pm jf dflns sGofpm, r'gfj lhTg' 5

h;f] h;f] ug{ ;S5f} u/, xf/ lsdfy{ :jLsfo{ 5}g

nf]stGqnfO{ g} a? pkxf; agfpm, r'gfj lhTg' 5 .

!$*

ptf 3/b]zdf r'gfj eP5 km]l/ kflnsfx¿df

otf k/b]zdf Pgf/]g]sf] r'gfj 5 tflnsfx¿df

r'gfj t r'gfj} xf] lg :jfbsf kf/vLx¿sf nflu

/ldtf x]g{ bz{sx¿ eg] pSnb}5g\ c§flnsfx¿df .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 85


!$(

Pgf/]g] alNemP5 k]ml/ pDd]åf/sf] nfd 7"nf]

r'gfjsf] nt crDdsf], cxf] Û tfdemfd 7"nf]

o:tf] nfU5, Pgf/]g] afx| /f]usf] Pp6} cf]vtL

bLJojf0fL ;'lg+b}5 5 dfgf}+ of] tLy{ wfd 7"nf] .

!%)

Pgf/]g]sf] df};d cfP5 pd]bjf/L lbpF ls Sofxf]

alNemxfN5 ls st} RofFv] yfKg xf}l;pF ls Sofxf]

efua08f ldnfpFbf kl/of] eg] klg t eOuof] lg

;Nnfxsf/} eP klg Pp6f kb r}+ lnpF ls Sofxf] .

86 | jf;' zdf{


!%!

kb eg]sf] kb g} xf], sfo{sf/L xf];\ ls ;Nnfxsf/

dg nfu]hlt kbx¿ agfpg ;Sg] 5Fb}5g\ lzNksf/

;fFRr} vfFrf] gk/] tfklg d'va'emf] nufpg] /0fgLlt

cIf]tf em}+ dG;fOlbP kb, hDaf] g} eP klg cfsf/ .

!%@

r'gfj cfO;s]5 ;fyL xf] ef]6 s;nfO{ lbg] xf] <

lrt s;nfO{ lbg] xf] clg kf]6 s;nfO{ lbg] xf] <

lhTg]x¿ t cjZo klg v'zLn] ubub x'g] g} 5g\

To:tf] v'zLsf] xfF;f] v]Ng] cf]+7 s;nfO{ lbg] xf] <

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 87


!%#

r'gfj nfu]5 /fd|} ;fyLx¿sf] nfd} nsf]{ kf] 5 t

lhTg] lhtfpg]sf] 3D;f3D;L lgs} rsf]{ kf] 5 t

Kofg]n Kofg]nsf k|rf/afhLdf clNemP5 r'gfj

;d'bfosf d'2f stfstf ax; r}+ csf]{ kf] 5 t .

!%$

otf Pgf/]gPdf / ptf kflnsfx¿df klg hfqf x'Fb} /x]5

stf lx+8]sf x'g tL ofqL < Ps clglZrt ofqf x'Fb} /x]5

efF8e}nf]sf] /fhgLlt s] :jb]z s] k/b]z, p:t} 5 b'a}lt/

otf u'6aGbL / lj1lKt, ptf tfnfaGbL / jftf{ x'Fb} /x]5 .

88 | jf;' zdf{


!%%

ptf ;lsof] ufO{hfqf otf e/v/ b]lv+b}5

xF;fpg] va/sf] tfFtL nfUg] t/v/ b]lv+b}5

cfbtn] dha"/ xfdL s] ug{' / hxfF /x] klg

wfFwnL lzif{sdf syf d~rg k|v/ b]lv+b}5 .

!%^

wfFwnLsf] t s'/f cfof] a'y sAhfsf] cfpg} afFls 5

dtkq Roft]/ tndfly kf/]sf] cf/f]k nfpg} afFls 5

/fhgLltsf] :jfb kfPsf] lha|f]n] p:t} :jfb vf]H5 g}

xfg}{ x'Gg s;}n] lsgeg] lht]/ wfs hdfpg} afFls 5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 89


!%&

r'gfj ;lsof] /] Pgf/]g]sf], ca n]vfhf]vf xf]nf

s:tf] k"mlt{ x'g xf] lhTg]sf], ca n]vfhf]vf xf]nf

r'gfjL rxnkxn kl5 awfO{sf] cf]O/f] 5 oqtq

k[ys zfg kbf/f]x0f ug]{sf], ca n]vfhf]vf xf]nf .

!%*

;fu/df k'u]/ klg Eofu'tf] 7fGb5 sF'jf lsg <

Oiof{n] 89]/ kTktL dfG5] 5f8\b5 w'Fjf lsg <

c?sf] ;kgf ljyf]Ng]x¿ a/f Û tL ljj]sz"Go

cfkm}+ dfq ;xL / ;TdfuL{ dfGb5 dg'jf lsg <

90 | jf;' zdf{


!%(

d} x'F hfGg], xf] d hfGg], c? ;a} tf d"v{ x'g\

;fFr} af]n'g\ t/ klg tL Ps gDa/sf w"t{ x'g\

7fGg] tL …dxfkl08tÚsf nflu 5}g s'g} cf]vtL

zf:qfy{af6 kl5 x6\g] tL :jo r}+ dxfd"v{ x'g\ .

!^)

pgL :jod\nfO{ cAan bhf{sf] ;dfh ;'wf/s 7fGb5g\

cfkm"nfO{ a]lylt, la;+ultx¿sf] Psn lgjf/s 7fGb5g\

lj8Dagf Û pg}n] xk]{sf] l3pm l/TofPsf] b]Vb}5g\ c?x¿

t}klg cfkm"nfO{ lgi7f cf} ;bfrf/sf] ljrf/s 7fGb5g\ .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 91


!^!

otf kmSof]{, ptf kmSof]{ ctL{ pkb]zsf] tfFtL x'G5

lgs} hfg]sf]5' egL b]vfpg] s;/t elnefFlt x'G5

lbPsf] pkb]z c?n] lnG5g\ ln+b}gg\ yfxf eg] 5}g

clt{ kl:sg] dg'jfsf] 3d08n] km'n]sf] 5ftL x'G5 .

!^@

sf]xL lsg Tolt ;fx|f] bDeL x'G5 xf]nf <

s:tf s:tf s'/fx¿ dgdf u'G5 xf]nf <

cfkm"nfO{ PSnf] dxf1fgL 7fG5 p lsg <

s;n] eGg] p;nfO{, s;sf] ;'G5 xf]nf <

92 | jf;' zdf{


!^#

km'n]/ a]sf/df cxª\sf/ gb]vfP x'GYof]

cfkm}+n] vr{ u/L k|;l:t gn]vfP x'GYof]

crDds} k|f0fL xf] dfG5], v} s] kf] egf}+ <

8fxsf] cfuf]df xTs]nf g;]sfP x'GYof] .

!^$

udSs kb}{ 7"nf] kN6L p km'Ng rfxG5

c?af6 jfx Û jfx Û v'a a6'Ng rfxG5

;fg} of]ubfg u/]sf] eP klg s'g} a]nf

lx;fa u/]/ k"/fsf k"/f c;'Ng rfxG5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 93


!^%

p 7fGb5 p;sf s'/f ;xL ;To s]jn

p;s} dfq x/ lx;fa axL ;To s]jn

c? ;a} ga'‰g] ujfF/ x'g\ p;sf nflu

p;n] hf] a'em]sf] 5 ToxL ;To s]jn .

!^^

s] efsf] xf] v} lxhf]cfh ;a} cfˆg} 8Dkm" ahfpF5g\

a];'/f /fu xfn]/ Psgfzn] cfˆg} ehg dfq} ufpF5g\

df};d km]l/Psf] xf] ls dfG5] a'‰g g} sl7g eO;Sof]

s'g} Ps ;fgf] of]ubfgnfO{ klg k6sk6s ehfpF5g\ .

94 | jf;' zdf{


!^&

uHhas} hft xf] dfG5]sf] ;w}+ cfˆg} 8Dkm" ahfpF5

cfˆgf] 8Dkm"sf] tfndf ldnfO{ c?sf] gfd ehfpF5

rf6'sf/Lsf] c:q klg p e'Nb}g :jfy{ l;l4sf vflt/

e|dsf] a'§fx¿ e/]/ p cfˆgf] e|dsf] ;kgf ;hfpF5 .

!^*

p;sf s'/f / wfl/nf] 5'/f p:t} kf] /x]5

bDesf] gzf / dfbs ;'/f p:t} kf] /x]5

cxª\sf/n] 89]/ x/fP5 p;sf] ljj]s s7} Û

bl/› dg p;sf] k"/fsf k"/f p:t} kf] /x]5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 95


!^(

vKk/ leq ;w}+ el/ s'ts{ pl;G5g\ pgL, lsg xf]nf <

uGxfpg] kmf]xf]/sf] y'k|f] dfq plwG5g\ pgL, lsg xf]nf <

;'jf;gf 5g]{ km"nx¿ klg 5g\ jl/kl/, dtna} ub}{gg\

b'u{Gwdf /dfpg]x¿ ;a}nfO{ pl5G5g\ pgL, lsg xf]nf <

!&)

s;}sf] wGb} s]jn c?sf s'/f sf6\g] x'Fbf] /x]5

a8f] nugsf ;fy kmt'/sf] 8f]/L af6\g] x'Fbf] /x]5

3d08n] lemlN;Psf] hLpaf6 kTktL w'jfF lgsfNb}

;f]+r / ;demnfO{ g} dkfO{Tj;+u ;f6\g] x'Fbf] /x]5 .

96 | jf;' zdf{


!&!

ljrf/ 5 s'lxPsf] t/ cfkm"nfO{ ljåfg 7fGg'x'G5 pxfF

c?sf] pl5tf] sf8\g'nfO{ ;xL of]ubfg 7fGg'x'G5 pxfF

gsf/fTdstfn] el/Psf] vKk/ 5 pka'h|'s dxf]bosf]

;'Nemfpg' x}g, s'/f] pNemfpg' ;dfwfg 7fGg'x'G5 pxfF .

!&@

awfO{ awfO{ ;'lg+b}5, rfsl8sf] kof{o

;fVv} ePsf] b]vfpg] /fd|f] /x]5 pkfo

gh/df kg{ rfxG5g\, u?g\ c? s] a/f Û

/lrP5 csf]{ Ps efiffsf] gofF cWofo .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 97


!&#

efiffljbx¿sf] ca Pp6f 6f]nL agfpg] xf] ls <

s6'tfnfO{ lhTg] ;+hLjgL uf]nL agfpg] xf] ls <

ts{ s'ts{x¿sf] /}+bfnf] clt g} eof] ca nf} g

;sf/fTds ;f]+rn] leh]sf] af]nL agfpg] xf] ls <

!&$

ot} cf;kf;df sf]xL l5r/f klg /x]5g\

a]sf/df ckh; vfg] lar/f klg /x]5g\

z/d x/fPsf dfG5] klg e]l6P x} oqtq

lgn{Hh ;nanfpg] gsRr/f klg /x]5g\ .

98 | jf;' zdf{


!&%

of] b'lgofF –

ot} ghLs jl/kl/ 6/f{ dflg;x¿ klg /x]5g\

g/d t x'g} ghfGg] h/f{ dflg;x¿ klg /x]5g\

tL eGbf k[ys lgZ5n dgn] v'zL x'g] ;f]emf

cfˆg} 7]6 kf/fsf em/f{ dflg;x¿ klg /x]5g\ .

!&^

sGofpFb} eL/af6 v;fpg] klg 5g\ jl/kl/

lrKnf s'/fx¿df kmF;fpg] klg 5g\ jl/kl/

5]kf/f]n] em}+ /ª\u abNg]x¿sf] le8Þ hd]sf]5

/ª\ux¿ abNb} v'a xF;fpg] klg 5g\ jl/kl/ .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 99


!&&

gsf/fTdstfn] g} u'hf/f rnfpg] klg e]l6G5g\

lagf ws af}l4s bl/›tf bzf{pg] klg e]l6G5g\

lgs} hfGg] ;'Gg] x'F eGg] r'l/km'l/ ug]{ aa'/fx¿ Û

lg/fwf/ ts{ cf]sn]/ hu xF;fpg] klg e]l6G5g\ .

!&*

/fd|} u/] klg pl5Qf] sf8\g]x¿ x'Fbf /Ú5g\ htftt}

a]t's] ts{ kl:sP/ efF8\g]x¿ x'Fbf /Ú5g\ htftt}

rf}af6f]df nu]/ cIf/x¿nfO{ v'Nnf lnnfdL ub}{

bDesf] lznf :tDe uf8\g]x¿ x'Fbf /Ú5g\ htftt} .

100 | jf;' zdf{


!&(

/fd|f]nfO{ klg /fd|f] dfGg g;Sg', bf]if xf] ls /f]u xf] <

:ki6 ;TonfO{ klg hfGg g;Sg', bf]if xf] ls /f]u xf] <

vf]6f] ;f]+rsf] t/fh'df tf}lnG5 oyfy{nfO{ lsg dfG5] <

;xLnfO{ klg ;xL 7fGg g;Sg', bf]if xf] ls /f]u xf] <

!*)

kfun g} x'F d kfun, s]jn ltdL ;2] 5f}

;'larfl/t ¿kdf g} ;dfh x'F8Ng] dWo] 5f}

s;sf] g"gn] ltd|f] lbdfu rN5 ltdL hfg

ToxL g"gsf] ;f]emf] lrtfpg ltdL jfWo 5f} .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 101


!*!

slt qm"/ eP5 hdfgf b'v]s} d'6' lryf]b{5

g/fvL /lQ bofefj ;'s]s} wdgL lgrf]b{5

xfF:b5 clg dHhfn], c§xf; p;sf] cxf] Û

kL8fsf] e'd/Ldf tfg]/ efUo/]vf pm sf]b{5 .

!*@

hlt rf]6 nfu] klg dgdf dnfO{ km/s kb}{g

;Ggf6f gfr] klg cfFugdf dnfO{ km/s kb}{g

xfF;f] clg cfFz'sf] n'sfdf/Lsf] v]n xf] hLjg

xfF;f]n] xf/] klg hLjgdf dnfO{ km/s kb}{g .

102 | jf;' zdf{


!*#

slt 5g\ hudf Psflt/ d'6' x/fPsf dfG5]

slt 5g\ hudf csf{lt/ d'6' 8/fPsf dfG5]

1fg lj1fg pGgt 5 hudf t/ dlt zd{gfs

slt 5g\ hudf rf/}lt/ z/d krfPsf dfG5] .

!*$

xfFsf xfFls To;/L g9fF6 g, yfxf x'G5 Sof

asDk'm;] ukm klg g5fF6 g, yfxf x'G5 Sof

5]kf/f]n] h:tf] l5g l5gdf slt /ª\u k]m5f}{ <

cfˆgf] s'/f cfk}+mn] gsf6 g, yfxf x'G5 Sof .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 103


!*%

Ps ldqn] n]v] –

cFWof/f]df lbof afNg]x¿ lt/:s[t eP c/]

pHofnf]df cfuf] emf]+:g]x¿ k'/:s[t eP c/]

c?n] h;f] u?g\ lbof] afNg g5f]8 x} ldq

lj;+ult;+u h'em]/ g} dfG5] kl/is[t eP c/] .

!*^

g]kfnL …lkmNd zf]Ú sf] sGtlahf]u eof] Ú/]

xnef8f klg cfof]hss} vNtLaf6 uof] Ú/]

g]kfnL snf ;F:s[ltsf] ;Da4{g ug]{ ;kgf

n08gsf] hf8f]df s7fª\lu|P/ cw'/f] /Xof] Ú/] .

104 | jf;' zdf{


!*&

>lds x'F d >ddf /dfpF5'

>d u/]/} hLljsf sdfpF5'

rfx 5}g d]/f], 7"nf] egfpg]

uj{ ;fy d >lds egfpF5' .

!**

kf]Vb5' dgsf] efj sljtf lbj;df

5}g ljifosf] cefj sljtf lbj;df

l;h{gf dL7f] ;flxTo, nflnTon] k"0f{

sfJosf] 5}g hafj sljtf lbj;df .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 105


!*(

nf]s eG5g\ g]tfsf] xf]Og kl/jf/sf] sljtf n]v

lbndf zLtn 5g]{ dfofn' pbuf/sf] sljtf n]v

/fhgLltsf] sk6L v]ndf 6fpsf] b'vfpg'sf] ;§f

56\k6fO/x]sf dgx¿sf] pksf/sf] sljtf n]v .

!()

d]/f nflu af6f]df b'a} tkm{ km"nx¿sf] nx/ b]Vb}5'

ToxL af6f]af6 hfFbf k'lug] dfof a:g] zx/ b]Vb}5'

cfFvfsf] bf]if jf dgsf] e|d xf]Og xf]nf lg of] d]/f]

k|]dn] d':s'/fpFb} uugdf …zzLÚ pbfpg] k|x/ b]Vb}5' .

106 | jf;' zdf{


!(!

km"nsf] ;f}Gbo{df /dfpg /f]Sg gvf]h dnfO{

cfxfl/;sf] ah| nf7Ln] 7f]Sg gvf]h dnfO{

km"nn] km'Ng kfpg' k5{, d To;}df /dfpF5'

s'07fsf] vf]6f] t/fh'n] hf]Vg gvf]h dnfO{ .

!(@

gfgfyl/sf s'/f 5f8L dfoflt/ kmls{PF d

htflt/ dfofsf] af; 5 Tot}lt/ nls{PF d

cfxf Û duduL jf;gf 5 dfofsf] au}+rfdf

kfl/nf] 3fd tfKb} ToxL au}+rfdf vls{PF d .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 107


!(#

sf]xL cfpFb}5 dfofsf] l;+u} ;+;f/ af]s]/

dnfO{ v'zL agfpg cd"No pkxf/ af]s]/

cfFvfsf] gfgL em}+ Kof/f] p, dfofsf] n•'

dgsf] dem]/Ldf gfRg dL7f] emÍf/ af]s]/ .

!($

gfltn] 5ftLdf nftLn] xfg]sf] lgsf] nfU5

slnnf tL xftn] h'Fuf tfg]sf] lgsf] nfU5

x/]s lqmofsnfkdf jfT;Non] ljef]/ x'G5'

p;n] dnfO{ v]Ng] ;fyL 7fg]sf] lgsf] nfU5 .

108 | jf;' zdf{


!(%

ltd|f] dfofn' d':sfgsf] ;w}+ sb/ u/]sf] 5' d}n]

ltd|f rfxgfx¿nfO{ klg ;w}+ ;b/ u/]sf] 5' d}n]

dfof hfnsf] ;fª\nfn] afFlwP/ jl;e"t g} eP5'

cfˆg} /x/x¿nfO{ r}+ a? ;w}+ ab/ u/]sf] 5' d}n] .

!(^

rflx+b}g w]/} dnfO{ Ps lkTsf] dfof lbP k'U5

ltd|f] w8\sgdf aHg] ;ËLtsf] dfof lbP k'U5

u'gf;fx¿ s]xL 5g\ ltd|f eg] ;xif{ :jfut u5{'

xs} ef] ltd|f], u'gf;f] ;lxtsf] dfof lbP k'U5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 109


!(&

pgn] h:t} d}n] klg a]:;/L dfof u/]sf] 5'

dfofsf] km/flsnf] hª\3f/ pgL;+u} t/]sf] 5'

dfofsf] afnL xfd|f] /fd|/L k'mnfpg kmnfpg

dfofsf jLpx¿ d}n] klg pgL;+u} 5/]sf] 5' .

!(*

x/]s kN6 ltdL l/;fpFbf ToxL Ps uLt ;DemG5' d

l/;fO;s]kl5 lg:sif{df x'g] ltd|f] hLt ;DemG5' d

clt Kof/f] nfU5 ltd|f] l/;sf] Tof] cr"s c:q klg

s] l/; s] d':sfg ;a} g} d]/} lglDt k|Lt ;DemG5' d .

110 | jf;' zdf{


!((

ltdLn] ky cf]5ØfOlbof} To;sf] klys ePF d

xif{n] pT;j dgfof} / t To;df ;l/s ePF d

lgDtf]kq k7fpg' kb}{gYof] dnfO{, cfOxfNy]+ lg

lgofn]/ x]/ cfˆg} d'6'nfO{, slt ghLs ePF d .

@))

dHhfn] xfF; ltdL, ltdL xfF;]sf] v'N5

xfF;]/ k|k'mNn dgn] dfof ufF;]sf] v'N5

xfF;f] lagfsf] cw/ h"g lagfsf] /ft e}+m

d'xf/sf] sf]nfhdf xfF;f] 6fF;]sf] v'N5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 111


@)!

ltd|f] dfofsf] 5xf/Ldf al;/x'F h:tf]

ltd|} cfFvfsf] de]m/Ldf v]ln/x'F h:tf]

Ps} lgd]if x6\b}g gh/ rxf5{ dgleq

ltd|f] To} dgsf] t/]nLdf 3'ld/x'F h:tf] .

@)@

ltdLn] eGof} d}n] ;'g]+

ltd|f s'/f dgdg} u'g]+

;f]x|} cfgf ;To eGof}

clg t ltdLnfO{ r'g]+ .

112 | jf;' zdf{


@)#

d':sfg dfUof}, lbg rfx]+ / cf]+7df v]nfPF

v'zL afF8]/ cfk"mn] ;w}+ ;':s]/fx¿ sdfPF

gdfu w8\lsg] d'6', Tof] plxNo} n'l6;Sof}

n'6]/fsf] ;+ut t/ dL7f], d n'l6P/} /dfPF .

@)$

w]/} kl5 kf] af]Nof} t, d t 5Ss} k/]+ lg

s0f{k|Lo df]lxgL af]nLdf d t n} k/]+ lg

n]pm g} hld;s]sf] lyof] dgsf] leQfdf

tfhf eP :d[lt k]ml/, d t dVv} k/]+ lg .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 113


@)%

w'gx¿ klg n'l6P, kfOg lhGbuLsf] uLt ufpg

d'6'leq nfu]sf] 3fpmdf ld7f;sf] dNxd nfpg

;':s]/fx¿sf] d"No gx'Fbf] /x]5 n'6]/fsf] b'lgofFdf

cfz /lQ 5}g ca kL8f af]s]/ To} b'lgofF wfpg .

@)^

dfof u5'{ eGg]n] g} lk7 b]vfO{ lx+8] kl5

nfv} lalGt u/] klg l96 b]vfO{ lx+8] kl5

3fon ag]sf] a}+;fn' dg t8\lkg] g} eof]

…8'g6 kmnf] dLÚsf] …lr6Ú b]vfO{ lx+8] kl5 .

114 | jf;' zdf{


@)&

c?sf] xfF;f] vf];]/ xfF:g ldNg] eP d xfFl;lbGy]+

b'lgofFel/sf] xfF;f]x¿ vf];]/ dfnfx¿ d ufFl;lbGy]+

/x/x¿ d]/f klg 5g\ dgel/ pHofnf] 5/]/ /dfpg]

x[bosf] leQfdf xfF;f]sf tL dfnfx¿ d 6fFl;lbGy]+ .

@)*

dnfO{ kTy/x¿;+u af]Ng ;xh nfU5

ltg};+u dgsf s'/f vf]Ng ;xh nfU5

kTy/sf] eGbf s8f /x]5 dfG5]sf] dg

a? kTy/s} dg l5rf]Ng ;xh nfU5 .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 115


@)(

bz}+ ltxf/ cfpg} nfUbf 3/ cfFug ;lDemPF

/dfO{ v]n]sf] lnª] lkª cfxf Û emg\ ;lDemPF

u'lGhG5g\ sfgdf dfGoj/sf cflzj{rgx¿

b"/af6} cfzLjf{b yfKg cfkmGthg ;lDemPF .

@!)

ofb cfpF5 kv]6] vf]nfdf uË6f df/L vfPsf]

kms{bf v]l/ vnËf agdf s6'; emf/L vfPsf]

lhGbuLsf] Tof] :jl0f{d ;do ;fyLefO{x¿;+u

6\jfSs lk/f] h'gf/ ;fFb]/ cf/Lsf cf/L vfPsf] .

116 | jf;' zdf{


@!!

cfdfn] b]sf] rf/fgf af]sL xf6df hfFbfsf] zfg Tof]

pl;g]sf] e6df;sf] Ps efu k"/} lsGbfsf] zfg Tof]

bf/]uf}+8f] rf}tf/f]sf] rKn]6L 9'+ufdf kn]6L s;]/ a;L

;fyLefO{ ldnL pl;g]sf] e6df; vfFbfsf] zfg Tof] .

@!@

pmv' k]n]/ ;Vv/ ksfsf] lbg e~Hofªdf af; x'GYof]

kfSg nfu]sf] ;Vv/sf] lkmFhsf] t/ vfg] cfz x'GYof]

lxpF vf]nfdf em/L kf}8L v]ln;sL pmv'sf] nfFqmf] 6]s]/

psfnf] r9\b} aft dfb}{ vfsf] pmv'sf] /; vf; x'GYof] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 117


@!#

c:tfP5 Pp6f rxlsnf] tf/f, >4f~hln ck{0f

zf]sfs'n 5 snf hut ;f/f, >4f~hln ck{0f

ljwfg xf] c/] ljlwsf], ljlwn] nUof] dg'hafa'nfO{

t/ ;'lDkP/ uP afFsL cleef/f, >4f~hln ck{0f .

@!$

z/L/ ljsnfË lyof] t s] < ljrf/ ;jnfË hf] lyof]

ct'No 1fgsf e08f/ lyP, lj1fgsf] 5nfª hf] lyof]

clk{G5' d >4f;'dg xlsªnfO{, c:tfP tf/f tL cfh

pkxf/ ltgsf] ;do rqmsf] l;4fGt ;jf{Ë hf] lyof] .

118 | jf;' zdf{


@!%

x] b}j Û lsg lxsf{of} nf7L l;h{gf lgdf]7\b}

/dfpFb} xfF:b} 3/ kms]{sf tL ;kgf lgdf]7\b}

s] la/fd lyof] kmqmg tof/ sf]lknfx¿sf] <

ljkb\sf] j[li6 u/fof} lsg ljkgf lgdf]7\b} <

@!^

b}jsf] nf7L ah|G5 lsg af/Daf/ yfKnfdf

ljkb\sf] rqm kb{5 lsg nuftf/ yfKnfdf

e"sDk clg af9L / klx/f], cfFwLsf] lagfz

s;/L vKg' b'Mvsf] rf]6 tf/Gtf/ yfKnfdf .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 119


@!&

af9L / klx/f] b}jsf] nf7L qmGbg ;'lg+b}5

3/sf] rfjL c?sf] xftdf /f]bg ;'lg+b}5

ha 6'6\nf w}o{sf] afFw, gbLsf] afFw klg

pn]{nf :jfledfg cbDo, :kGbg ;'lg+b}5 .

@!*

ha otf lxhf] cfsfz lgs} yls{of]

ptfsf] af9L ;De]m/ d]/f] ;f;} ;ls{of]

s] u/L ;xFb} xf]nfg\ :jhgx¿n] kL8f

6f9f k/b]zdf d]/f] d'6' r/Ss rls{of] .

120 | jf;' zdf{


@!(

8'Nb}5g\ ;"Idsl0fsf b]z b]zfGt/, r'gf}lt dfG5]nfO{

d[To'sf] ljif 5b}{ oq tq ;dfgfGt/, r'gf}lt dfG5]nfO{

g sf]xL 7"nf] g ;fgf], g wd{ g hft, h'6\g] a]nf xf] of]

lhTnf dfG5]n] Tofu]df dt dtfGt/, r'gf}lt dfG5]nfO{ .

@@)

lbgdf xf];\ jf /ftdf Pp6} t/ª\u 5fpF5, ;'/Iffsf]

efOa/ xf];\ jf d];]Gh/ Pp6} ;Gb]z cfpF5, ;'/Iffsf]

cfkm" hf]lug / c?nfO{ hf]ufpg sf]/f]gfsf] sx/af6

3/d} a;f}+ s]xL ;do 3/ dfq Ps 7fpF 5, ;'/Iffsf] .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 121


@@!

;+Vof uGb}5g\ ;+Vof eGb}5g\ lbg/ft ;dfrf/x¿

sf]/f]gfn] lk|ohg u'dfP/ lg:s]sf ljXjn pb\uf/x¿

;nfd cu|k+lQmsf of]4f tL :jf:YosdL{x¿nfO{

/, tL lj1x¿ hf] vf]Hb}5g\ /f]syfd / pkrf/x¿ .

@@@

cb[Zo Jofwfaf6 aRg 3/df g} n's]/ a;]sf] 5'

lbge/ l6eLsf] kbf{df ;dfrf/ 9's]/ a;]sf] 5'

cGodg:s lrQn] cfef vf]Hb} k/ lIflthlt/

;dosf] of] cgf}7f] cfb]z;Fu em's]/ a;]sf] 5' .

122 | jf;' zdf{


@@#

cfcf];\ o;/L ls v'zLn] gfrf];\ hu ;f/f

wf]cf];\ dgsf] d}nf], vGofO{ lko"if hnwf/f

6?g\ ljkb\ cf} Joflw, u'l~hof];\ zflGtw'g

sfdgf 5 gofF jif{ of] agf];\ b'Mvdf ;xf/f .

@@$

gofF cfpg] jif{n] zflGt lnP/ cfcf];\ x}

b'v]sf] dgn] ca dNxd nfpg kfcf];\ x}

gxf];\ kL8fsf] v]tL b'MvL dgx¿df km]l/

hfg] jif{n] b'Mv ;a} ;fy} lnO{ hfcf];\ x} .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 123


@@%

;do xf] lalt/xG5, lbg, dlxgf / jif{

x/]s knn] lhGbuLnfO{ u5{ dL7f] :kz{

Ps a9L tLg aL; j;Gt kf/ ubf{ cfh

8'ln/x]5g\ clj/fd pNnf;, pdË / xif{ .

@@^

n§fO{af6 r'Fl8Psf] rËfsf] wfuf] /x]5 ;do

kx/f]df 7f]lSsP/ alu/xg] 5fFuf] /x]5 ;do

s] gk'u]/ xf] < c;Gt'li6sf] 89]nf] dgdf ;w}+

dgsf] 89]nf]df blGs/x]sf] cfuf] /x]5 ;do .

124 | jf;' zdf{


@@&

wgfTds ef] ls C0ffTds, s] ef] lhGbuL <

;xh ;/n ls jfWofTds, s] ef] lhGbuL <

/dfP/ xfF;]s} 5 x/bd kL8fn] lryf]/] klg

syfgs ef] ls sfJofTds, s] ef] lhGbuL <

@@*

a]:;/L dlRrP/ xlNnPsf] lkª /x]5 lhGbuL

uf]? h'wfO{df k'mlSnPsf] l;ª /x]5 lhGbuL

y'k|} x08/x¿sf] z"n–zøofdf ;'t]sf] 5 t}klg

Pp6f :jKgLn ;fd|fHosf] lsª /x]5 lhGbuL .

:jfledfg b'Vb}5 cem} | 125


126 | jf;' zdf{

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!