Buitensingel Magazine - nr 9 - winter 2023

09
winter 2023
Magazine voor omwonenden en ondernemers in de buurt van de Singelgrachtgarage-Marnix
THEMA:
WERK
3 VRAGEN AAN:
BAKKERIJ
WESTERBOS
ONDERNEMER:
MOTIVACTION
BEWONER &
ARCHITECT

I H
Healthy lifestyle / personal attention
wellness / physiotherapy
www.sento.nl
ONTWERP EN DIGITAAL DRUKWERK
RUPARO
.
WE LOVE RECYCLED.NL
duurzaam drukwerk online
marnixstraat 140
2

INHOUD
GRAVEN IN HET ARCHIEF
Werk in beeld 4
NIEUWS & CIJFERS
Feiten over de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix 5
WERK
2023 wordt een mooi jaar! De contouren van de
Singelgrachtgarage-Marnix krijgen steeds meer
vorm. Delen van het dak en de inrit worden
nu zichtbaar. Er branden zelfs al delen van de
verlichting op de -2-vloer.
Geïnteresseerde bewoners krijgen tijdens onze
rondleidingen een goed beeld van hoe het
eindresultaat er straks uitziet. Het wordt een jaar
waarin het water weer terugkomt in de gracht, dan
is er boven de grond weinig meer zichtbaar van de
parkeergarage.
Als u straks door de garage rijdt, denk dan nog
even terug aan alle mensen die dat mogelijk
hebben gemaakt. Van architecten die het ontwerp
bedenken, timmermannen die de bekisting voor
de wanden en daken maken tot elektriciens die de
verlichting installeren.
Kim Pennings,
omgevingsmanager Mobilis
THEMA WERK
Het ontwerp en de constructie van de
voetgangersentrees 6-7
PUZZELEN
Vind de 11 technische beroepen
& maak de woordpuzzel 8-9
ONDERNEMER
Pieter Paul Verheggen, algemeen directeur van
marktonderzoeksbureau Motivaction 10-11
BEWONER & ARCHITECT
Bewoonster Berry van Klooster in gesprek met
architect Rigobert Nivillac 12-14
7 VRAGEN AAN
Jelle en Vincent van Bakkerij Westerbos 15
RONDLEIDING
Kom kijken in de bouwkuip van de
Singelgrachtgarage-Marnix 16
COVERFOTO: CARLY WOLLAERT
COLOFON
Website www.buitensingel-amsterdam.nl
Redactie Geraldien Prud’homme - buitensingel@mobilis.nl Fotografie Carly Wollaert - www.carlywollaert.com Artwork KochxBosch
Studio - www.kochxbosstudio.com Opmaak en druk Ruparo - www.ruparo.nl
Deze editie kwam tot stand i.s.m. de gemeente Amsterdam, Tom van den Brand, Berry van Klooster, Rigobert Nivillac, Anne Snijders,
Pieter Paul Verheggen, Jelle en Vincent Westerbos ©2023
3

GRAVEN IN HET ARCHIEF
Ca. 1890
Stoomdiamantslijperijen “de Palmboom”
en “Jelders” met daarnaast de
Toneelzaal gelegen aan de Voorweg
(tegenwoordig Frederik Hendrikstraat)
bij het Lange Blekerspad.
Getekend door Herman Misset.
Bron: Stadsarchief Amsterdam,
Collectie Atlas Dreesmann
Februari 1986
Frederik Hendrikplantsoen.
Bron: Stadsarchief Amsterdam/Archief van de Dienst
Ruimtelijke Ordening: foto’s afdeling B
9 mei 1896
Middenweg (Zaagmolenbuurt).
Na 1890: Frederik Hendrikplantsoen.
Bron: Stadsarchief Amsterdam/
Olie, Jacob (1834-1905)
Februari 1983
Hugo de Grootplein 2 t/m 12 (vrnl.)
Links: Frederik Hendrikstraat;
rechts: Tweede Hugo de Grootstraat.
Bron: Collectie Stadsarchief Amsterdam:
foto’s eigen fotodienst
4

Totale vloer- en dakoppervlakte:
15 trappen
NIEUWS & CIJFERS
De Singelgrachtgarage-Marnix krijgt 5 voetgangersentrees met
in totaal 15 trappen: 3 betonnen trappen en 12 stalen trappen.
In totaal moet zo’n 45.810 m² vloer- en dakoppervlak worden afgewerkt.
Meer over het storten en het afwerken van de vloeren leest u op pag. 6 en 7.
± 7,5 km
sprinklerinstallatie
De leidingen van de sprinklerinstallatie
hebben een totale lengte van ± 7,5 km.
125
bewakingscamera’s
De complete parkeergarage
wordt in de gaten gehouden
door 125 bewakingscamera’s.
± 700 LEDlampen
De parkeergarage wordt verlicht door middel van ± 700 LED-lampen.
719 m²
vloerverwarming
Om bevriezing van de vloer te voorkomen, krijgt de open in/uitrit
in het Frederik Hendrikplantsoen 719 m² aan vloerverwarming.
21.000 m²
vloercoating
Beide parkeervloeren krijgen een
speciale verflaag: in totaal 21.000 m².
5

ACHTERGROND
Het ontwerp en
constructie van
voetgangersen
Tekst: Geraldien Prud’homme
De Singelgrachtgarage-Marnix krijgt vijf voetgangersentrees,
waarvan twee met een lift. De
entrees met lift komen naast het zwembad aan
de Marnixkade en aan de Nassaukade ter hoogte
van het Van Oldenbarneveldtplein.
Deze ingangen worden voorzien van een huisje op het maaiveld.
Er zijn drie entrees zonder lift, die hebben dus alleen
een trap. Twee daarvan komen straks aan de Marnixkade
(ter hoogte van de Nieuwe Tuinstraat en het Tweede Marnixplantsoen)
en krijgen een trap in het water. De ingang
met alleen een trap aan de Nassaukade wordt ter hoogte
van de Eerste Hugo de Grootstraat gebouwd. De in-/uitrit
voor de auto’s ligt in het zuidelijke deel van het Frederik
Hendrikplantsoen, tegenover het Cartesius Lyceum.
“Vóór de aanbesteding ben ik, samen met collega-architect
Thijs Asselbergs en industrieel ontwerper Arjan Kars-
sen, door de gemeente gevraagd om de voetgangersentrees
te ontwerpen. Het gaat om alle onderdelen van de parkeergarage
op maaiveldniveau, met uitzondering van de in-/
uitrit. Er zijn ontwerpsessies met buurtbewoners geweest
om tot goede uitgangspunten te komen. Uiteindelijk zijn
onze ontwerpvoorstellen voorgelegd aan een klankbordgroep
van buurtbewoners. Op basis daarvan is het ontwerp
uitgewerkt”, vertelt Anne Snijders. Aanvankelijk waren er
zes à zeven huisjes op de kades gepland. Op initiatief van
de bewoners is gekeken of de toegangen anders konden
worden ingepast en gekozen voor een ‘Parijs model’ (de
open trappen naar de metro in de openbare ruimte). Ook is
onderzocht of er minder toegangen konden komen. Uiteindelijk
zijn er vijf entrees en is het aantal huisjes tot twee
beperkt. Snijders: “Het moeilijkst was het om die bovengrondse
inpassing te maken met de beperkte ruimte tussen
de bomen, terwijl het ondergrondse ontwerp voor de parkeergarage
nog niet bekend was. In overleg met de bewoners
hebben we de kaders afgesproken. De lifthuisjes ko-
Trappenhuis A - doorsnede D
Trappenhuis A -
1 : 20
© Studio Leon Thier
© Studio Leon Thier
A
6
Trappenhuis A - 3D impressie
Impressie van de
voetgangersentree met lift
naast het Marnixbad.
Trappenhuis C - 3D impressie
Impressie van een
van de voetgangersentrees
aan de Marnixkade.

de
de
trees
© Gemeente Amsterdam
Bezoekersingangen Singelgrachtgarage
TWEEDE HUGO DE GROOTSTRAAT
FREDERIK HENDRIKSTRAAT
VAN OLDENBARNEVELDTSTRAAT
Van Oldenbarneveldtplein
Eerste Hugo de Grootstraat
Hoofdtrappenhuis met lift
Trappenhuis
Contour Singelgrachtgarage
Entreehuisje
FREDERIK
HENDRIK
PLANTSOEN
NASSAUKADE
Tweede Marnixplantsoen
Nieuwe Tuinstraat
MARNIXKADE
Trappenhuis
Trappenhuis
MARNIXSTRAAT
SINGELGRACHT
Marnixplein
Hoofdtrappenhuis met lift
MARNIXPLEIN
Plattegrond van de vijf voetgangersentrees van de Singelgrachtgarage-Marnix.
men alleen op de noodzakelijke plekken. In het ontwerp
hebben we voor de minimale afmetingen boven het maaiveld
gekozen. We zochten naar een goede stedenbouwkundige
inpassing, met name tussen de bomen. Vooral naast
het zwembad hadden we heel weinig ruimte. Dat was een
puzzel.”
De transparante lifthuisjes bestaan uit een combinatie van
staal en glas. De wanden en daken zijn gemaakt van gepotdekselde
smalle stroken glas. Tussen de gehard glazen lagen
is een messingkleurig gaasweefsel aangebracht. “Van
die huisjes wilden we een soort kunstobject op de nieuwe
wandelpromenade maken. Daarin speelt de materiaalkeuze
een belangrijke rol. Daar heb ik - samen met Rigobert Nivillac,
de architect van de aannemer - lang naar gekeken en
ook naar de verlichting. Het staal maakt de huisjes robuust.
De glazen wanden en het dak brengen licht tot diep
in de entrees. Ze worden mooi van kleur, denk ik, een beetje
industrieel chique. Het doet iets met je zintuiglijke beleving,
dat past bij het wandelen”, licht Snijders toe.
Schubben
“De staalconstructie van het huisje, waar de glazen panelen
op gemonteerd worden, krijgt een messingkleur. Dit
ontstaat door middel van thermisch verzinken en een
tweelaagse poedercoating. De staalconstructie staat op
een betonnen borstwering, die afgewerkt wordt met verticale
gepotdekselde stalen platen. Deze platen zien eruit als
een soort schubben. Daarboven begint het glas”, vertelt
Tom van den Brand, projectleider bij Bersselaar Constructie.
Dat bedrijf produceert en monteert de stalen constructies
voor alle entrees.
De twee lifthuisjes worden voorzien van een automatische
schuifdeur, die alleen met een kaart of pasje te openen is.
Deze doorzichtige entreehuisjes krijgen zowel een lift als
een trappenhuis. Hier komen ook de betaalautomaten voor
bezoekers te staan.
Trappenhuizen
In alle trappenhuizen van de parkeergarage worden de
trappen gevormd door een stalen trapboom, waartussen
betonnen traptredes worden bevestigd. In deze trapboom
zijn glasplaten met een roestvrijstalen leuning geplaatst.
Van den Brand: “De prefab stalen onderdelen produceren
we in onze eigen fabriek in Udenhout. Het productieteam
bestaat uit zo’n tien personen. Drie medewerkers zorgen
voor de voorbereiding en de montage. Tijdens een tweewekelijks
overleg met aannemer Mobilis wordt het ontwerp
voor de entrees besproken.” Momenteel maken de medewerkers
van Bersselaar Constructie dit ontwerp gereed
voor de uitvoering, die vanaf dit voorjaar gepland staat. De
voetgangersentree ter hoogte van het Tweede Marnixplantsoen
wordt als eerste gerealiseerd.
Volgens Van den Brand is de realisatie van de voetgangersentrees
met de lifthuisjes de grootste uitdaging: “Daar
moeten we een entree van glas en met veel details maken.
Maar de ruimte is er heel beperkt.“
Een trap in de gracht
De twee entrees met alleen een trap aan de Marnixkade
liggen in z’n geheel in de gracht. Hier komen vanaf de kade
stalen bruggetjes over het water naar de entrees. Snijders:
“Voor de bouw van de parkeergarage lagen de steigers van
de jachthaven achter een 3 meter hoog Heras-hekwerk,
met een lengte van zo’n 300 meter. Door de nieuwe steigers
zo’n 1,5 meter van de Marnixkade te bouwen, creëer
je een waterbuffer en heb je geen hekken meer nodig. Via
de bruggetjes kun je de entrees bereiken, maar de rest is
op een natuurlijke manier weggewerkt.”
Aan de buiten- en bovenzijden zijn deze voetgangersentrees
afgewerkt met natuursteen. De binnenzijden worden
voorzien van stalen wandbekleding in dezelfde kleur als de
lifthuisjes. De voetgangersentree aan de Nassaukade, ter
hoogte van de Eerste Hugo de Grootstraat, heeft een betonnen
borstwering met verticale gepotdekselde stalen
platen, net als bij de twee lifthuisjes.
7

PUZZELEN
technische
Vind jij de 11
beroepen?
architect
bouwvakker
constructeur
elektricien
lasser
loodgieter
machinist
metselaar
monteur
schilder
timmerman
8

Woordpuzzel
Horizontaal
1 Leukste wijk van Amsterdam
3 Bioscoop
1
4 Voornaam van boekenkistontsnapper
6 Andere leukste wijk van Amsterdam
8 Nieuw restaurant in Het Marnix
9 Waar je woont
3 5
10 Versierde gevel met Koningsdag
11 Lang zoeken naar
12 Stad tussen Zaandam en Amstelveen
15 Markt en appeltaart
16 Een kanaal
17 Auto en vogel
7
19 Een gracht
20 Ondergrondse oplossing
8
9
4
6
2
i
Verticaal
2 Hier wonen Sam en Julia
5 Automerk
7 Wekelijks Westerstraat
13 Jeugdtheater
14 Heerlijke picknick/speelplek
18 Soort metselspecie
11
10
h
e
c
12 13
a
g
14
Verzamel
de letters
15
16 17
b
d
18
a b c d e f g h i
19
20
f
9

MOTIVACTION
“Onderzoeken is proberen
te begrijpen wat je ziet”
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie: Carly Wollaert, bewoner Marnixkade
Pieter Paul Verheggen is algemeen
directeur van Motivaction,
het marktonderzoeksbureau
aan de Marnixkade.
Wat is de geschiedenis van Motivaction?
“In dit pand zitten twee bedrijven op het
gebied van onderzoek en strategieontwikkeling:
Motivaction en Glocalities. Frits
Spangenberg startte het bedrijf in 1984.
Ik werk hier sinds 1987. Sinds 1992 ben
ik partner en vanaf 2009 algemeen directeur.
Tot 2001 waren we gevestigd in
de Vondelstraat. In 1999 kochten wij dit
pand. Het oude deel aan de Marnixstraat
moest helemaal intact blijven en is dus
gerestaureerd. Aan de Marnix kade moest
complementaire nieuw bouw komen. Die
mix van oud en nieuw lijkt op wat wij
doen: bij onderzoek kijk je deels terug:
hoe is iets ontstaan? Het moderne deel
geeft aan: wat gebeurt er in de toekomst?
Kunnen we dat voorspellen en beïnvloeden?
In 2018 zijn we met Glocalities, ons
bureau voor internationaal onderzoek,
gestart. We werken in ruim 55 landen.
Beide bedrijven groeien nog steeds en
ook de coronatijd zijn we goed doorgekomen.”
Hoeveel medewerkers hebben jullie?
“We hebben ongeveer 130 medewerkers.
Bij Motivaction werken zo’n 105
mensen, plus een flexibele schil. Volgend
jaar bestaan we 40 jaar, dus we
zijn geen start-up meer, maar zo gedragen
we ons wel. Daardoor trekken wij
mensen aan die jong van geest zijn, die
midden in het leven staan. Omdat wij
onderzoeken wat er gaande is, moet je
belangstelling hebben voor wat er om je
heen gebeurt. Wij zoeken kritische mensen
en selecteren vooral op levenshouding.
Als je niet nieuwsgierig bent, dan
hou je dit werk niet vol, want wij willen
altijd het ‘waarom’ weten. Onderzoeken
is proberen te begrijpen wat je ziet en
daar duiding aan geven.”
Welke achtergrond hebben jullie
medewerkers?
“Zelf ben ik psycholoog. Naast psychologen
werken hier sociologen, cultureel
antropologen, sociaal geografen en gesjeesde
historici. Vroeger keken we vooral
naar wetenschappelijke achtergrond.
Nu letten we ook op iemands karakter,
die nieuwsgierige houding, doorzettingsvermogen
en zelfstandig kunnen
werken. We zoeken autonome denkers.
Misschien heeft het merendeel een sociaal
wetenschappelijke achtergrond,
maar dat zijn er minder dan vroeger. Anderen
hebben een creatieve of bedrijfsmatige
achtergrond. We hebben ook
veel statistici en data-analytici en dat
aantal neemt alleen maar toe. Vanwege
onze groei zoeken we nog steeds nieuwsgierige
collega’s. Ons medewerkersbestand
is heel divers. Zo werken hier
mensen uit verschillende Europese landen,
maar ook uit China, Rusland,
Nieuw-Zeeland en Mexico.”
Jullie zijn gespecialiseerd in marktonderzoek.
Wat houdt dat precies in?
“Wij verzamelen informatie over een
markt, product en/of klant en kijken
daarbij vooral naar iemands drijfveren
en houding. Zo meten we niet alleen
meningen en gedrag, maar kijken ook
10

ONDERNEMER
naar de reden voor iemands gedrag.
Voor de overheid deden we veel onderzoek
naar de coronamaatregelen. We
vroegen niet alleen of mensen zich er
wel of niet aan hielden, maar ook waarom
ze dat deden. Beleidsmakers kunnen
op die informatie inspelen. Behalve
voor de overheid werken we voor commerciële
bedrijven en non-profit organisaties.
Zo helpen we het Aidsfonds om
hun communicatie te verbeteren. Aids is
nog altijd een groot probleem, maar
staat tegenwoordig minder in de belangstelling.
Hoe bereik je dat mensen hun
donatie aan het Aidsfonds continueren?
Dat betekent dat je je moet verdiepen in
de overtuigingen van mensen, hun drijfveren,
hun normen en waarden. Wat vinden
ze wel en niet belangrijk?”
Waarin onderscheiden jullie je van
andere marktonderzoeksbureaus?
“Wij kijken dieper: waar komt het gedrag
vandaan? Daarin zijn wij in Nederland
redelijk uniek, denk ik. Als je naar
iemands gedrag kijkt, kun je daarvan
leren. Maar kijk je naar de achterliggende
redenen, dan kun je die informatie
gebruiken om met oplossingen te komen
voor gedragsverandering en communicatieverbetering.
Door de drijfveren achter
het gedrag in kaart te brengen, weet
je hoe mensen aankijken tegen bepaalde
maatschappelijke of economische
vraagstukken. Hiermee kunnen we hun
gedrag duiden. Vanwege de AVG (EU-privacywetgeving:
Algemene verordening
gegevensbescherming, (red.)) is dat ingewikkeld,
dus alle data moeten goed beveiligd
zijn. Nu er een moeilijkere tijd
aanbreekt, onderzoeken we bijvoorbeeld
hoe mensen aankijken tegen geld uitgeven
en sparen. Dat heeft zowel impact op
hoeveel mensen een nieuw mobieltje kopen
als op hoe ze boodschappen doen.”
Hoe worden jullie onderzoeken
uitgevoerd?
“Dat hangt van het onderwerp af. Soms
nodigen wij mensen uit voor groepsdiscussies
of single interviews in onze onderzoeksstudio.
Dan kijkt de opdrachtgever
vanachter one way mirrors mee.
De meeste onderzoeken zijn online. In
Nederland hebben we StemPunt, een
online panel met 80.000 respondenten.
We weten wat hun leeftijd, woonplaats,
politieke voorkeur en geloofsovertuiging
is. Respondenten vullen dan bijvoorbeeld
vragenlijsten in op hun mobieltje.
Daarnaast doen we telefonisch en schriftelijk
onderzoek. Eens per jaar gaan we
langs de deuren om huishoudens te bereiken
die anders nooit aan onderzoek
meedoen. Deelname aan onderzoek is
altijd vrijwillig en vaak krijgen deelnemers
een vergoeding. Dat varieert van
punten sparen voor een online retailer
tot iets dat we verloten of gewoon cash.”
Welke veranderingen zie je in deze
buurt?
“Net zoals in veel andere buurten zijn er
meer toeristen. Waarschijnlijk worden
veel appartementen via Airbnb verhuurd,
want je ziet meer rolkoffers.
Maar ik vind het mooi dat deze buurt de
gemoedelijke sfeer heeft behouden:
‘doe maar normaal’ enerzijds en ‘alles
kan’ anderzijds. Laten we eerlijk zijn: de
Marnixstraat is niet de mooiste straat
van Amsterdam. In de Vondelstraat was
de sfeer duidelijk anders. Daar waren
respondenten soms onder de indruk van
de buurt met al die grote huizen. Deze
locatie is toegankelijker, want als onderzoeksbureau
moeten wij midden in de
samenleving staan. Veel respondenten
en medewerkers komen op de fiets. Met
de tram zijn we ook goed bereikbaar. We
hebben bewust weinig bedrijfsauto’s.
Hier hebben we een paar eigen plaatsen
en we huren parkeerplekken in de Marcantilaan.
Dat is handiger dan allerlei
omwegen maken om
hier voor de deur te
parkeren. We voelen
ons echt thuis in deze
buurt.”
“Als onderzoeksbureau
moeten
wij midden in
de samenleving
staan.”
11

“DOOR DE PARKEERGAR
ZO SMAL MOG
BLEVEN DE BOME
Berry van Klooster, al 46 jaar bewoonster van
de Nassaukade, praat met Rigobert Nivillac,
projectarchitect bij Studio Leon Thier Architecten
over zijn werk en het ontwerp van de Singelgrachtgarage-Marnix.
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie: Carly Wollaert,
bewoner Marnixkade
Berry vind het leuk om kennis te maken met de architect:
“Een gevestigde naam met een bijzondere staat van
dienst, want ik heb gelezen wat je eerder hebt gedaan. Ik
woon al 46 jaar aan de Nassaukade. Vanaf de eerste etage
had ik altijd een prachtig uitzicht over het water. Twee jaar
geleden kwam er een bouwput, dat was even een shock.
Maar langzamerhand kreeg ik interesse in het project en
ben gaan kijken wat er gebeurt.” Rigobert: ”Samen met
Mobilis hebben wij op de aanbesteding ingeschreven. Toen
we met de gemeente aan tafel zaten, hoorden wij dat bewoners
niet per se stonden te juichen dat wij hier een parkeergarage
gingen bouwen.” Berry: “Heeft dat geen invloed op
jouw werkzaamheden? Rigobert: ”Bij de aanbesteding is
het vrijwel definitief dat de parkeergarage er komt. Vanwege
de voorgeschiedenis was bewonersparticipatie een criterium
van de gemeente Amsterdam. Hoe kijken jullie daar
als inschrijvende partij tegenaan?’ Onze reactie was: ‘Wij
kunnen écht de buurtbewoners erbij betrekken.’ Een uitwerking
daarvan is dat wij hier vandaag samen zitten.” Berry:
“Dat is heel goed. Mensen draaien dan een beetje bij,
hè? Ik las op de website dat er een paar bomen zijn gered.
Daar hebben wij ontzettend ons best voor gedaan.” Rigobert:
”Inderdaad waren de bomen een belangrijk onderdeel
in de opdracht. Het was een harde eis dat er geen bomen
zouden verdwijnen. Normaal kijk ik bij het ontwerp voor een
parkeergarage naar de meest efficiënte indeling. Dan heb
je parkeervakken, een rijbaan, parkeervakken, weer parkeervakken
en dan weer een rijbaan met parkeervakken.
Dus als je op de rijbaan rijdt, heb je aan weerszijden parkeervakken.
Hier was dat binnen de gracht ook mogelijk,
maar niet met behoud van de bomen. Dus wij kozen bewust
voor een minder efficiënte indeling: met een rijbaan langs
de wand en twee rijen parkeervakken naast elkaar. Door de
parkeergarage zo smal mogelijk te maken, bleven de bomen
behouden.” “Er is dus door de gemeente wel degelijk rekening
gehouden met de bewoners”, zegt Berry.
Rigobert: ”Voor de aanbesteding mochten we geen ontwerp
inleveren. Het ging om onze ambities en de beste prijs/
kwaliteitverhouding. Dan moet je toch een ontwerp maken.
Samen met Mobilis en andere adviseurs vormden we een
12

AGE
BEWONER & ARCHITECT
ELIJK TE MAKEN,
N BEHOUDEN.”
ontwerpteam om te onderzoeken: hoe kunnen we deze parkeergarage
het beste bouwen? Hoe zorgen we voor zowel
esthetiek als goede gebruikerskwaliteit en dat alles wat bovengronds
staat ook past binnen de ruimtelijke kwaliteit
van de stad? Daar hebben we een paar maanden aan gewerkt.
We hebben de aanbesteding dus niet met het ontwerp,
maar met dat ambitiedocument gewonnen.“ “Is zo’n
groot langdurig project niet een hele verantwoordelijkheid?”,
vraagt Berry. Rigobert: ”Dat is het zeker, maar de
verschillende partijen hebben ieder hun eigen verantwoordelijkheid.
Mobilis is verantwoordelijk voor de bouw. Maar
als bijvoorbeeld een parkeervak niet goed is ontworpen en
auto’s daardoor moeilijk kunnen parkeren, is dat mede onze
verantwoordelijkheid. In Den Bosch hebben wij een soortgelijke
parkeergarage ontworpen, die is een laag dieper. En
biedt ruimte aan 1040 auto›s, in plaats van de 800 parkeerplaatsen
die we hier maken. Die ervaring en kennis geven
vertrouwen. Ook de andere partijen hebben eerder dit
soort complexe projecten gedaan, waardoor je samen dat
risico durft aan te gaan.”
Berry: “Word je op de hoogte gehouden of dit project op
tijd klaar is en binnen het budget blijft?” Rigobert antwoordt:
“Wat betreft de architectonische uitstraling ben ik
daar nog steeds bij betrokken. Al in het voorstadium en
tijdens het ontwerptraject maak je constant begrotingen
om te kijken of alles binnen het budget past. Er zijn weleens
tegenvallers, waardoor je bepaalde concessies moet
doen of voor partijen kiest die met andere producten werken
dan wij hadden beoogd. Dan kijken we hoe we het probleem
binnen het budget anders kunnen oplossen, maar
wel dezelfde kwaliteit behouden.”
Berry: “Ik las ook dat 10 procent van alle parkeerplaatsen
een elektrisch laadpunt krijgt. Maar ik heb geen invalideplekken
gezien.” Rigobert: ”Die komen er zeker wel. Het
zijn er acht in totaal, dus vier per parkeerlaag. Ze komen bij
de twee entreehuizen met een lift, naast het zwembad en
ter hoogte van het Van Oldenbarneveldtplein. Overigens
kunnen die 10 procent laadplekken - als er in de toekomst
veel meer elektrische auto’s komen - worden uitgebreid
naar 100 procent. Op die mindervalideplekken kun je eventueel
ook elektrisch laden.” Berry: “Volgt er hierna weer
een ander groot project? Rigobert: ”In de tussentijd werken
wij al aan de volgende projecten. Gemiddeld ben ik met vier
tot vijf projecten tegelijk bezig, die zitten vaak in verschillende
fases. Eén project is in uitvoering, voor de tweede
begin ik met de eerste schetsen en de derde zit misschien
in een definitief ontwerp. Je moet ervan houden om tussen
verschillende projecten te schakelen en onderweg te zijn,
want je komt overal en nergens. Utiliteitsbouw is onze ex-
13

pertise. Dat zijn publieke gebouwen, die vaak meerdere
functies dan alleen wonen hebben. We doen ook veel bovengrondse
gebouwen. Nu ben ik bijvoorbeeld bezig met
een project in de Binckhorst in Den Haag. Daar maken we
twee appartemententorens van 70 en 50 meter hoog, een
parkeergarage met een daktuin en herbouw van een paviljoen,
in totaal zo›n 30.000 m². Maar ook de Singelgrachtgarage-Marnix
is utiliteitsbouw.”
“Zo’n 60 procent van mijn werktijd ben ik buiten de deur of
aan het vergaderen. Als je net aan de TU bent afgestudeerd,
werk je misschien wel 95 procent van de tijd achter
de computer. Naarmate je langer in het vak zit, word je
steeds minder uitvoerend en meer een soort manager. We
hebben wisselende teams. Afhankelijk van hoe groot het
project is, werk je in een team van twee of drie personen.
Aan het begin zijn dat vaak een senior architect die aan dat
project verbonden is en een architect of ontwerper. Naarmate
de uitvoering nadert, komen er bouwkundige tekenaars
bij. Dit project is eigenlijk maar voor 20 procent
bouwkundig en voor het overige deel vooral civieltechnisch.”
Berry vraagt zich af hoe Rigobert in dit vak is terechtgekomen.
“Op Curaçao ging ik bouwkunde studeren en ontdekte
dat ik het superleuk vond! Na de MTS kwam ik naar
Nederland om een versneld traject HBO bouwkunde te
doen en projectleider of projectmanager te worden. Tijdens
mijn studie kreeg ik een ontwerpopdracht. Volgens mijn docent
had ik er aanleg voor. Toen heb ik een minor architectuur
gevolgd, dat vond ik heel interessant. Uiteindelijk ben
ik naar de TU Delft gegaan om architect te worden. Het
bouwen zat altijd wel in mij, want als kind speelde ik graag
met Mecano en technisch Lego. Toen ik aan de TU Delft
studeerde, ben ik bij Studio Leon Thier begonnen. Daar
heb ik vijftien jaar gewerkt. Nu werk ik vier dagen per week
als senior architect bij Wubben.Chan. De vijfde dag geef ik
les op de Haagse Hogeschool, daar begeleid
ik afstudeerders. Dat is interessant, want
over sommige thema’s kan ik zelf ook kennis
vergaren. In de praktijk ben je vaak bezig
met het budget, in het onderwijs speelt dat
geen rol. Daardoor kun je vrijer denken.”
Berry: “In hoeverre heb je artistieke vrijheid, want uiteindelijk
beslist de opdrachtgever toch?” Rigobert: “Je hebt altijd
met uitdagingen en beperkingen te maken, maar het is juist
leuk om nieuwe oplossingen te bedenken. De gemeente
Amsterdam heeft een specifiek parkeergaragehandboek.
Daarin staan de kleurstellingen en kleurencombinaties.
Voor deze parkeergarage zijn echt uitzonderingen gemaakt,
omdat wij als architecten hebben geadviseerd sommige
elementen net anders uit te voeren. Een concreet voorbeeld
zijn de rode muren in de hellingbaan. Door de verlichting
gaat dat rood uitstralen, dus dat geeft in de openbare ruimte
misschien een verkeerd beeld. Wij hebben voorgesteld
om de hellingbaan grijs te maken.”
Berry van Klooster
Berry wil weten welke uitdagingen er bij het ontwerp voor
de Singelgrachtgarage-Marnix waren. Rigobert: “Bij een
parkeergarage gaat het over auto’s, hun draaicirkels en veiligheid.
Je bent automobilist, daarna word je voetganger.
Hoe is die overgang en wat betekent het als voetgangers en
automobilisten elkaar in een smalle bak steeds kruisen?
Een veilig, gebruiksvriendelijk ontwerp maken, was de
grootste uitdaging. De parkeergarage zit onder de grond,
zodat je er niks van ziet. Maar om er naartoe te gaan, moet
je ‘m kunnen zien en het moet veilig zijn. Veel parkeergarages
zijn donkere ruimtes met dichte trappenhuisblokken.
Dat voelt onveilig. De uitdaging is om te zorgen voor kwaliteit,
goed overzicht en veiligheid. Volgens mij is dat hier wel
goed gelukt.
Naast het zwembad was Mobilis al begonnen met de uitvoering.
Daar bleek iets in de ondergrond te zitten, waardoor
het trappenhuis een halve meter moest opschuiven.
Dan bekijk je wat de impact van die halve meter voor
alle parkeervakken is. Je moet opnieuw ontwerpen, zodat
alles weer klopt. Dat puzzelen is leuk aan het vak. Je werkt
samen met andere adviseurs die vanuit hun eigen vakgebied
naar een project kijken. Een constructeur berekent
hoe het gebouw stabiel blijft en niet instort. Die zegt: ‘Jij
kan dit wel zo willen, maar hier moet echt een kolom staan.’
Ik bedenk dan: oké, er staat daar dus een kolom. Hoe ga ik
daarmee om? Of de installatieadviseur heeft een grotere
ruimte nodig, omdat de installatie anders
niet erin past. Dus je bent constant
met elkaar in conclaaf over bepaalde oplossingen.
Als architect heb je meestal
het beste overzicht. Je voegt al die losse
onderdeeltjes samen en kan het integraal
beoordelen. Daardoor ben je architect
waardevol binnen het ontwerpteam en is het ontwerpproces
zo interessant.”
“Als architect heb je
meestal het beste
overzicht.”
Rigobert Nivillac
Tot slot vraagt Berry: “Wat is het leukst aan jouw vak?”
Rigobert: “Met vormgeving en techniek bezig zijn. Je denkt
na over hoe iets er straks uitziet en welke ruimtelijke kwaliteit
het heeft. Hoe maak je dat mooi? Hoe zorg je dat iets
technisch maakbaar is en je het beoogde resultaat krijgt?
Het andere aspect is afhankelijk van het project en type
gebouw. Dus als je een school gaat bouwen, verdiep je je in
wat er in zo’n gebouw gebeurt. Waar zijn leerlingen en docenten
mee bezig? Wat voor ruimtes heb je daarvoor nodig?
Voordat je iets gaat tekenen, denk je daarover na en voer je
gesprekken met de gebruikers. Wat zijn hun goede en
slechte ervaringen met een bestaand gebouw? Dat kan voor
elk project en type gebouw weer totaal anders zijn. Ook dat
maakt mijn vak interessant.”
14

7vragen aan
Jelle en Vincent
Westerbos
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie: Carly Wollaert, bewoner Marnixkade
Hoe is Bakkerij Westerbos ontstaan?
Jelle: “Onze overgrootvader begon in 1927 een bakkerij in
de Oostzaanstraat. Zo’n zestig jaar geleden verhuisde hij
de bakkerij en zijn gezin naar het Hugo de Grootplein. Op
z’n achttiende nam onze vader de zaak over. Zijn broer Bert
had ook een bakkerij. Beide bedrijven zijn samengevoegd.
Daarna bakten ze in een fabriekshal in Amsterdam-Noord.
Dat was te veel; onze vader werkte zo’n zes dagen per
week. We zagen hem bijna nooit. Daarom verkochten ze die
andere zaak en de fabriekshal. Samen werkten ze verder in
onze huidige bakkerij. Zo’n drie jaar geleden is onze vader
gestopt. Wij runnen het bedrijf nu met Bert. Hij is aan het
afbouwen. Daarna nemen wij de zaak over.”
Hoeveel medewerkers hebben jullie?
Vincent: “Er zijn veertien winkelmedewerkers, vooral
parttimers, en vijf fulltime bakkers, inclusief onze oom en
wijzelf. We zoeken nog een extra bakker. Op zaterdag werkt
ons kleine zusje in de winkel. Onze oudere zus heeft er ook
gewerkt.”
Hebben jullie een specifieke bakkersopleiding gevolgd?
Jelle: “Eerst heb ik economie en bedrijfskunde gestudeerd,
maar ik wilde liever in de bakkerij werken. In tien weken
volgde ik een opleiding bij Bakery Institute in Zaandam.”
Vincent: “Ik deed de tweejarige praktijkopleiding aan de
Elandsgracht.”
Hoe laat start jullie werkdag?
Vincent: “We wisselen elkaar af. Van dinsdag tot en met
zaterdag starten er twee bakkers om 04.30 uur. Omdat we
zondag dicht zijn, starten we op maandag eerder. Er begint
ook iemand om 07.00 uur en om 08.00 uur.”
Bakkerij Westerbos aan het Hugo de Grootplein
wordt gerund door Bert (57), Jelle (29)
en Vincent (24) Westerbos. De broers en hun
oom zijn de vierde (en derde) generatie in dit
Amsterdamse familiebedrijf.
Wat is jullie taakverdeling?
Jelle: “Momenteel ben ik verantwoordelijk voor het
personeel en onze productontwikkeling. Vincent maakt
alle roosters en doet de productieplanning. Soms ruilen
we. Bert regelt de administratie en leert ons en de andere
bakkers wijze lessen!“
Welke relatie hebben jullie met de buurt?
Vincent: “Vaste klanten zien we dagelijks op hetzelfde
tijdstip en kennen we bij naam. Elke ochtend zeggen
we ‘goedemorgen’ en vragen hoe het met ze gaat. Onze
bakkerij is ook een sociale plek, een basis op het Hugo de
Grootplein. Veel mensen zijn alleen en komen voor een
praatje. Niet iedereen gaat naar de slager of de visboer,
maar wel naar de bakker.” Jelle: “Zelf haal ik soms eten
bij de Griek. Onze buren Mamas & Tapas serveren ons
brood. Daar drinken we op zaterdag na werktijd een
borrel.”
Hoe zien jullie de toekomst?
Vincent: “Wij overleven, het is zelfs drukker geworden.
Als andere bakkers stoppen, komen hun klanten bij ons.
Sommige oudere klanten komen al hun hele leven in onze
bakkerij. Wij hebben onze opa niet gekend, maar zij wel.
Onze moeder stopte twintig jaar geleden en nog steeds
vragen klanten hoe het met haar gaat. Klanten die naar
Amstelveen of Purmerend verhuisd zijn, gooien hun vriezer
wekelijks vol met ons brood. Dat is een compliment.” Jelle:
“Vanwege onze hoge rating op Google Maps, zien we steeds
meer expats uit de hele stad. Vóór de Oekraïne-oorlog
hebben we in nieuwe, energiezuinigere ovens geïnvesteerd.
Vooralsnog scheelt dat veel in de kosten.“
15

RONDLEIDING
INFO
GEZOCHT: FOTOGRAFEN
Bent u een enthousiaste (hobby)fotograaf?
Stuur uw foto’s (in hoge resolutie, 300
dpi) van de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
dan naar:
buitensingel@mobilis.nl
De mooiste foto’s publiceren we, met
naamsvermelding, op onze projectwebsite
Buitensingel-Amsterdam.nl en/of
in dit bewonersmagazine.
Rondleiding
voor omwonenden
Op dinsdag 14 maart organiseren we van 15.30-16.30 uur een rondleiding
voor omwonenden van de Singelgrachtgarage-Marnix.
Meld u aan
De 11 beroepen
Aanmelden per e-mail is verplicht: buitensingel@mobilis.nl.
Let op: u kunt alleen aan deze rondleiding deelnemen als u goed ter been
bent. Vergeet niet om uw fotocamera of smartphone mee te nemen! Uw
mooiste foto’s van de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix kunt u ook
naar dit e-mailadres sturen.
OPLOSSING PUZZELS
GRATIS ADVERTENTIE
Wilt u – als ondernemer in de buurt van
de Singelgrachtgarage-Marnix – ook een
gratis ¼ pagina- advertentie (zie pag. 2)
in dit magazine plaatsen?
Neem dan contact op met de redactie:
buitensingel@mobilis.nl
VRAGEN EN KLACHTEN
Voor vragen of klachten over de bouw
kunt u mailen naar:
singelgrachtgaragemarnix@amsterdam.nl
BIJ SCHADE
Schade kunt u melden via het
schadeformulier:
www.amsterdam.nl/singelgrachtgarage/
schadeprotocol-singelgrachtgarage
16
Dit zijn de oplossingen van de puzzels op pagina 7 + 8.
De 11 beroepen
Woordpuzzel
a b c d e f g h i
a b c d e f g h i
A m s t e r d a m
1. Jordaan 2. Muizenhuis 3. Ketelhuis 4. Hugo
5. 1. Volvo Jordaan 6. 2. West Muizenhuis Stoffenmarkt 3. Ketelhuis 8. Plantsoen 4. Hugo
9. 5. Buurt Volvo 6. 10. West BlaffendeVis 7 Stoffenmarkt 11. Parkeerplaats 8. Plantsoen
Woordpuzzel
a b c d e f g h i
A m s t e r d a m
1. Jordaan 2. Muizenhuis 3. Ketelhuis 4. Hugo
5. Volvo 6. West 7 Stoffenmarkt 8. Plantsoen
9. 1. Buurt Jordaan 10. BlaffendeVis 11. Parkeerplaats 11. Parkeerplaats
12. Muizenhuis Amsterdam 13. 12. Krakeling Amsterdam 14. Westerpark
15. Noordermarkt 16. Gracht 17. Eend
18. 3. Ketelhuis Beton 19. Singel 13. 20. Krakeling Garage
4. Hugo 14. Westerpark
5. Volvo 15. Noordermarkt
6. West
16. Gracht
7. Stoffenmarkt
8. Plantsoen
9. Buurt
10. BlaffendeVis
17. Eend
18. Beton
19. Singel
20. Garage
BIJ SCHADE MET SPOED
bel 020 - 347 31 11 (24/7 bereikbaar)
AFSPRAAK
Wilt u een afspraak voor een gesprek met
de omgevingsmanagers van de gemeente
Amsterdam en/of Mobilis maken? Dan
kunt u mailen naar:
singelgrachtgaragemarnix@amsterdam.nl
WEBSITES
Gemeente Amsterdam:
www.amsterdam.nl/singelgrachtgarage/
Projectwebsite:
www.buitensingel-amsterdam.nl