Research review - Feantsa

EUROPEAN OBSERVATORY ON HOMELESSNESS
FEANTSA
Policy and Statistics Update
HOLLAND
National Report 2003

Research review
A. Overview of Dutch research in the area of
homelessness 2000-2003
1. Definition and measurement (including: monitoring size and
characteristics )
Bieleman B, Biesma S, Griesheimer L. (2002) Doelgroepenanalyse
de Friese Wouden : inventarisatie (potientiële ) dak- en
thuislozen, alcohol- en harddrugsverslaafden in de Friese
Wouden, Groningen: Intraval.
Bieleman B, Bezema M, Griesheimer L. (2002) Doelgroepen onder
de loep: doelgroepenanalyse dak- en thuislozen,
harddrugsgebruikers en alcoholisten in Zutphen. Groningen:
Intraval.
Biesma S, Meijer G, Bieleman B. (2000) Doelgroepen in beeld :
doelgroepenanalyse dak- en thuislozen en harddrugsgebruikers
in Apeldoorn, Groningen: Intraval.
* Bruin D de, Meijerman C, Verbraeck H, e.a. (2003) Zwerven in
de 21 ste eeuw. Een exploratief onderzoek naar geestelijke
gezondheidsproblematiek en overlast van dak- en thuislozen in
Nederland. Utrecht: Centrum voor Verslavingsonderzoek.
Gemeente Den Haag. (2001) Monitor Sociaal Kwetsbaren 2001. Den
Haag: Gemeente Den Haag. Dienst OCW.
Hulsbosch L, Nicholas S, Smit F, Wolf J. (2003) Daklooos in
Alkmaar, onderzoek naar omvang en kenmerken van de
daklozenpopulatie. Utrecht: Trimbos-instituut.
* Jansen H, Kolk R, Maaskant J, Stoele M. (2002) Dak- en
thuislozenmonitor 2001-2002. Rotterdam: Instituut voor
Onderzoek naar Leefwijzen & Verslaving en Gemeente Rotterdam,
afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Lourens J, Scholten C, van der Werf C, Ziegelaar A. (2002)
Verkommerden en verloederden. Een onderzoek naar de omvang en
aard van de groep in Nederland. Leiden, Research voor Beleid.
Meijer G, Jong A de, Bieleman B. (2000) Doelgroepen nader
bekeken: doelgroepenanalyse dak- en thuislozen en
harddrugsgebruikers in Devente. Groningen: Intraval.

* Reinking D, Nicholas S, Leiden I van, Bakel H van, Zwikker
M, Wolf J. (2001) Daklozen in Den Haag. Onderzoek naar omvang
en kenmerken van de daklozenpopulatie. Utrecht: Trimbosinstituut.
Wolf J, Elling A, Graaf I de. (2000) Monitor Maatschappelijke
Opvang. Deelmonitoren vraag en aanbod. Utrecht: Trimbosinstituut.
Wolf J. (2001) Monitor Maatschappelijk Opvang. Jaarbericht
2001. Utrecht: Trimbos-instituut.
* Wolf J, Nicholas S, Hulsbosch L, Pas S te, Hoogenboezem G,
Oort M van. (2003) Monitor Maatschappelijk Opvang. Jaarbericht
2003. Utrecht: Trimbos-instituut.
2. Understanding homelessness
* Roorda-Honée J. (2001) Gehechtheid, sociale relaties en
thuisloosheid; een onderzoek naar ontwikkelingsantecedenten
van thuisloosheid. Nijmegen: Nijmegen University Press
(academisch proefschrift).
* Hoogenboezem G. (2003) Wonen in een verhaal; dak- en
thuisloosheid als sociaal proces. Utrecht: de Graaff.
3. The development and impact of policy
Andel WM van, Baijens PAA, Ambler-Huiskes A. (2000) Mensen
zonder zorg… een onderzoek door de Inspectie voor de politie
en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Deel 1. Den Haag:
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
* Kwekkeboom MH. (2001) Zo gewoon mogelijk. Een onderzoek naar
draagvlak en draagkracht voor de vermaatschappelijking in de
geestelijke gezondheidszorg. Den Haag: SCP.
Mulder F, Smeets K. (2001)Versterking OGGZ-beleid in gemeenten
: een gemeentelijk perspectief, Den Haag:VNG Uitgeverij.
Schoorl A, Vink A. (2000) Monitor Maatschappelijke Opvang.
Deelmonitor gemeentelijk beleid. Utrecht: SGBO.
4. Studies of specific vulnerable groups

* Algemene Rekenkamer. (2002) Opvang zwerfjongeren. Tweede
Kamer, vergaderjaar 2001-2002, 28 265, nrs. 1-2. Den Haag: Sdu
Uitgevers.
Bottenberg M, Verhagen G, Bisschops L. (2001) Zwerfjongeren in
de provincie Gelderland: omvang van het zwerfjongerencircuit,
toekomstige trends en discrepanties tussen
hulpverleningsaanbod en hulpverleningsvraag. Arnhem: Advies-
en Ondezoeksgroep Beke.
Brook O, Brook F. (2000). Verslaafd aan een thuisloos bestaan
of thuis in de verslaving? Een onderzoek naar het effect van
‘vermaatschappelijking van de zorg’ voor thuislozen met
verslavingsproblermatiek op het aantal heropnamen. Passage,
9(3), 187-192.
Bruin K de, Lourens J, Scholten C. (2002) Zwervend tussen het
beleid: ondersteuning van gedecentraliseerd
zwerfjongerenbeleid, Eindrapport. Leiden: Research voor
Beleid.
Deben L, Rensen P. (2001). Uitgeteld!. Buitenslapers in
Amsterdam 1995-2001. Amsterdam: Aksant.
* Laere I.R. van, Buster M.C. (2001). Gezondheidsproblemen van
daklozen op zogenaamde dr. Valckenier-spreekuren in Amsterdam.
Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde Jun 16; 145 (24), pp.
1156-60.
Lempens A, Barendregt C, van de Mheen D. (2000) Dakloze
druggebruikers in Rotterdam : profiel, levenswijze en
hulpbehoefte, Rotterdam: IVO.
* Noom M, Winter M de (2001) Op zoek naar verbondenheid:
zwerfjongeren aan het woord over de verbetering van de
hulpverlening. Utrecht: Nederlands Platform Zwerfjongeren.
Planije M, Land H van ‘t, Wolf J. (2003) Hulpverlening aan
zwerfjongeren. Utrecht: Trimbos-instituut.
Reinking D, Wolf J, Kroon H. (2001) Hoge prevalentie van
psychische stoornissen en verslavingsproblemen bij daklozen in
de stad Utrecht. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
145:1161-66.
Wolf J, Bransen E, Nicholas S. (2001) Mensen in de marge.
Kenmerken van sociale kwetsbaarheid. Justitiële Verkenningen
27:19-38.

* Wolf J, Zwikker M, Nicholas S, Bakel H van, Reinking D &
Leiden I. van (2002). Op achterstand. Een onderzoek naar
mensen in de marge van Den Haag. Utrecht: Trimbos-instituut.
5. Homelessness pathways
* Doorn L. van. (2002). Een tijd op straat; een volgstudie
naar (ex-)daklozen in Utrecht. Utrecht: NIZW (academisch
proefschrift).
6. Services - organisation, operation and delivery
Andel WM van, Dekkers PMA, Ambler-Huiskes A. (2001) Mensen
zonder zorg… een onderzoek door de Inspectie voor de politie
en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Deel 2: de praktijk
van de politie. Den Haag: Ministerie van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties.
Beenackers A. (2002) Er komt weinig poespas aan te pas:
evaluatie Vangnet & Advies Gooi en Vechtstreek. Blaricum: GGD
Gooi & Vechtstreek.
Bieleman B, Biesma S, Oldersma F. (2000) Dagopvang dak- en
thuislozen Magdalenaklooster te Haarlem, Groningen: Intraval.
Bieleman B, Biesma S, Naayer H. (2002) Evaluatie
bemoeizorgpand Landgraaf, Groningen: Intraval.
* Bransen E., Boesveldt N, Nicholas S, Wolf J. (2001) Openbare
Geestelijke Gezondheidszorg voor sociaal kwetsbare mensen.
Utrecht: Trimbos-instituut.
Bransen E, Hulsbosch L, Wolf J. (2002). Samenwerkingsprojecten
Openbare Geestelijke Gezondheidszorg voor sociaal kwetsbare
mensen. Utrecht: Trimbos-instituut.
* Buster M.C., Laere I.R. van, (2001). Dynamiek en
problematiek in sociale pensions & internaten. Dak- en
thuislozen in Amsterdam. Amsterdam: GG&GD Amsterdam, cluster
EDG.
Jumelet J. (2001) Dwalen tussen vraag en aanbod. Een onderzoek
naar de hulpvraag van bewoners van een sociaal pension met
gebruik van de Behandelmodulen. Amsteredam: HVO/Querido.
Poodt HD, Wierdsma AI. (2001) Lokale zorgnetwerken: een
kwestie van bemoeizorg? Tijdschrift voor sociale
gezondheidszorg 5:275-81.

Veenstra M, Mooij J. (2001) Samenwerking sociaal pension en
GGD gewenst?! Inventarisatie van de GGD-activiteiten die een
bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van het leef- en
werkklimaat in het sociaal pension. Utrecht: GGD Nederland en
Federatie Opvang.
Wersch S van, Breedveld E, Knippers E. (2001) Evaluatie
subsidieregeling ‘Begeleiding in instellingen voor
Maatschappelijke Opvang. Tiburg: IVA.
* Wolf J, Greshof D, Jager J. (2003) Aan de voordeur van de
vrouwenopvang; een onderzoek naar de instroom. Utrecht:
Trimbos-instituut.
* Most relevant studies

B. Summaries of relevant publications
Andel WM van, Dekkers PMA, Ambler-Huiskes A. (2001) Mensen
zonder zorg… een onderzoek door de Inspectie voor de politie
en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Den Haag: Ministerie
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
This study was conducted by the Police Inspectorate and the
Health Care Inspectorate. It investigates police intervention
in situations involving people with psychiatric and/or somatic
problems who are not able (anymore) to get the necessary help
and are a danger to themselves or a nuisance to their
environment. Part one contains an inventory of the existing
policy frameworks, rules and agreements. Part two is an
inventory of the nature and scope of police intervention with
regard to these “people without care”. Police practice on over
2400 cases were analysed. The results shows that the group
consists largely of men, with the emphasis on young and middle
aged adults, with (as viewed by the police) a psychiatric
disorder. In this sample, the percentage of cases who had
addiction problems or were homeless was considerably lower.
The findings lead to the conclusion that the police have a
role in primary intervention, mainly as a result of requests
made for assistance by the general public. Consultation at
regional levels are needed between the police and care givers
to update one another on changes in policy and care policy.
Buster M.C., Laere I.R. van, (2001). Dynamiek en problematiek
in sociale pensions & internaten. Dak- en thuislozen in
Amsterdam. Amsterdam: GG&GD Amsterdam, cluster EDG.
This report funded by the Amsterdam municipality describes;
1) the (pattern of) use that is made of the services for the
homeless in Amsterdam: the ‘Sociale Pensions’ for homeless
people with psychiatric problems en the ‘Internaten’ for the
general homeless, 2. the characteristics and medical problems
of the residents within these services. Various sources were
used for this purpse, namely 1) administration data of the
past year of the two services 2). the Central Methadon
Registration system (to establish the number of (hard)drug
users), 3). The health insurance database for Amsterdam and
it's surrounding areas (to establish the morbidity of the
group) and 4) the local council database (to establish the
number of deaths). The results indicate that a large part of
the population of the residents suffer from addiction,
psychiatric and somatic health problems. No differences were
found in duration of service use between different groups
except for people registered at the Methadone Registration but
not currently using methadone. They were found to leave
services quicker.

Jansen H, Kolk R, Maaskant J, Stoele M. (2002) Dak- en
thuislozenmonitor 2001-2002. Rotterdam: Instituut voor
Onderzoek naar Leefwijzen & Verslaving en Gemeente Rotterdam,
afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
This report funded by the Rotterdam municipality gives an
account of the size of the roofless and houseless people in
Rotterdam and their characteristics and problems. Data were
gathered by means of analysing administration data and
carrying out semi-structured face-to-face interviews.
Definitions of homelessness were established through study of
the literature and two focusgroups. Administration data
showed an increase in the use of services. However, it is not
clear whether this relates to the increase in the number of
roofless and houseless people or that a increase is due to
better administration or increases in the capacity of the
shelter facilities. The semi-structured interviews were
confined to roofless people. These were found to be mostly
men, single and with a low level of education. People that
became roofless in their teens had run away from home or from
a children’s home. Becoming roofless in later life had mostly
to do with problems associated with addiction, mental health
problems, debts, divorce or conflicts with inmates. People
that are more than two years roofless have the least chance of
getting out of their situation. The respondents gave a lot of
suggestions for improving the (system of) support.
Wolf J, Zwikker M, Nicholas S, Bakel H van, Reinking D &
Leiden I. van (2002). Op achterstand. Een onderzoek naar
mensen in de marge van Den Haag. Utrecht: Trimbos-instituut.
This study funden by the Dutch Ministry of Health, Wellbeing
and Sports describes the 1) risk factors for marginalization
and 2) characteristics, health problems, quality of life, need
of care, contacts with the law and use of services of three
groups of marginalized people in The Hague, the third city of
The Netherlands. The first research question was answered by
studying the literarure and carrying out group interviews with
marginalized people, family members and professionals. To
answer the second question 360 marginalized people were
interviewed: roofless people, houseless people, and marginally
housed. The results of the study indicate amongst others large
differences between the groups of marginalized people in
objectieve and subjective quality of life. However, what many
people were found to have in common were multiple problems
that were not easily tackled by the specialised services
available to them. In all respects, the situation of roofless
people was found to be the worst.

Doorn L. van. (2002). Een tijd op straat; een volgstudie naar
(ex-)daklozen in Utrecht. Utrecht: NIZW (academisch
proefschrift).
This academic study concerns the processes that underlie the
episodic nature of homelessness. The problem definition
focuses on its origination, continuation and termination. The
study is longitudinally structured and was conducted in
Utrecht, the fourth major city in the Netherlands. It focuses
on homeless people living mainly on the streets. The main
source of data gathering consists of the monitoring of two
cohorts of respondents. The first concerned 64 persons who at
the outset of this study were practically all homeless. They
were monitored from 1993-2000. The second concerned a cohort
of 20 former homeless persons that were monitored between
1997-2000. The conceptual framework of the book was based on
two perspectives. The first perspective concerns the
development in the lives of homeless people and the
biographical elements in it. The main conclusion in this
respect is that great importance should be attached to the
influence of culture and socialization processes.The second
perspective is directed at the relationship between
homelessness and its institutional environment. It was
concluded that the relationship between these elements is
highly problematic. In the explanation of this the concept of
culture once more occupies an important position. From the
findings five suggestions for policy are derived.
Bruin D de, Meijerman C, Verbraeck H, e.a. (2003) Zwerven in
de 21 ste eeuw. Een exploratief onderzoek naar geestelijke
gezondheidsproblematiek en overlast van dak- en thuislozen in
Nederland. Utrecht: Centrum voor Verslavingsonderzoek.
This study was conducted by order of the GGZ Nederland (Dutch
Organisation of Mental Health Care providers). It concerns the
characteristics of Dutch homeless people living in the steets
, their mental health problems according their own judgement
and the degree in which they make a nuisance. Criterium for
this were contacts with the law. A street survey was performed
and 500 roof- and houseless people were interviewed in 20 big
and medium-size Dutch municipalities. 95 experts in 44
municipalities were also interviewed by telephone to cover
the same topics and were asked to make an estimate of the
number of homeless in the Netherlands. From these estimations,
a total of 15.200 roof- and houseless peoplewere extrapolated
for the whole of the Netherlands. This wasfound to be much
lower than older estimations. Concerning the topic of
nuisance, the main conclusion of the streetsurvey was that no
statistical significant differences were found in relation to
mental health problems and nuisance. The experts, however had
a different view. The Police thougt that most homeless people

with mental health problems created a nuisance whilst shelter
and mental health professionals thougt that homeless people
that made a nuisance have mental health problems.
Hoogenboezem G. (2003) Wonen in een verhaal; dak- en
thuisloosheid als sociaal proces. Utrecht: de Graaff.
This dissertation focuses on the life stories of homeless men
and women and is about the relationships that can be
distinguised between the various factors that lead to
homelessness on structural, socio-relational and individual
levels. People are considered homeless if they roam the
streets or make use of general shelters for the homeless, or
specific facilities for battered women. Over 40 homeless
people were interviewed, 19 of these interviews are central to
this book. Inspired by Anthony Giddens life stories are seen
as constructions in which the narrators form their identity.
In the stories a number of different narrative forms are
distinguished, discourses of citizenship and of individual
personhood and constructions of positive and negative
(marginal) identities. The dominant discourses of the homeless
differ with the perceptions and assumptions of social workers
as embodied in client files. They argue mainly in terms of
individual responsibility, autonomy and conforming to
institutional rules. It seems - from the client files - that
the ability and willingness of homeless clients to narrate
their life stories in a way that is acceptable to others is a
crucial factor in succesful participation in asssistance
programmes. Homeless people who do not have this ability are
usually denied care and assistance. New ways of dealing with
(the problems of) these people is necessary, for exemple
pressure, intervening care or, finally, coercion. A moral
reassessment of practices and starting points in assistance is
advisable.
Algemene Rekenkamer. (2002) Opvang zwerfjongeren. Tweede
Kamer, vergaderjaar 2001-2002, 28 265, nrs. 1-2. Den Haag: Sdu
Uitgevers.
The Dutch parliament commissioned the "Algemene Rekenkamer"
to examine the services and provisions for homeless youth.
This was because the Ministry of Health were unable to answer
questions in Parliament regarding these issues. The topics
covered in the research concerned policy goals, financing and
information about results and effects. The results of the
investigation show that the complicated legislation and poor
attunement between (public) authorities interfere with
appropriate care giving and hinder a just account of
achievements and effects.