14.04.2013 Views

Untitled - Universidade do Porto

Untitled - Universidade do Porto

Untitled - Universidade do Porto

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

EJERCICIOS Y PENITENCIA EN LA OBRA DE TOMÉ DE JESUS<br />

«Outra aspereza da vida soberana é a continuação <strong>do</strong> recolhimento<br />

interior e contínua oração [...]; para ela se devem poupar as forças corporais.<br />

Averigua<strong>do</strong> é por to<strong>do</strong>s os Santos e experimenta<strong>do</strong>s, que a contínua oração<br />

é a mais rigorosa e áspera penitência que se dá ao corpo. Tanto, que aquele<br />

grande servo de Deus Frei Luís de Montóia, que me criou, dava por remédios<br />

a seus súbditos para fazer facilmente e sem trabalho todas as obras de virtude<br />

e todas as obras da religião, que quan<strong>do</strong> o corpo ou a vontade recusasse<br />

cumprir algumas delas, lhe desse por parti<strong>do</strong> que havia de estar em oração<br />

to<strong>do</strong> o tempo que havia de gastar naquela obra; porque sente tanto o freio da<br />

oração, que pelo escusar, aceitará to<strong>do</strong> outro trabalho» (I, 269-270).<br />

Esto es, la práctica oracional puede resultar en sí misma ardua y difícil.<br />

Y la razón de ello es que exige una total atención: «na oração cativam-lhe<br />

os pensamentos, que é a coisa em que a natureza mais se desenfada e alarga<br />

toman<strong>do</strong>-lhe residência de seus apetites e desordens, prendem-lhe a vontade<br />

que se não afeiçoe ao que deseja» (I, 270) 72 .<br />

Sin embargo, la oración tiene la gran ventaja de que puede ser hecha por<br />

to<strong>do</strong>s, independientemente de sus circunstancias particulares: «Prouvesse a<br />

Deus que quisessem to<strong>do</strong>s os amigos de fazer penitência, seguir esta; porque<br />

tirariam to<strong>do</strong>s os proveitos que desejam. Seguramente aconselho a to<strong>do</strong>s os que,<br />

por obrigação de esta<strong>do</strong>, ou achaques de fraqueza natural, não podem com<br />

outras corporais asperezas, que se dêem ao exercício da oração» (I, 270).<br />

A continuación habla de algo análogo a las mociones de desolación y<br />

consolación – por seguir con la terminología ignaciana –. Fr. Tomé sabe, como<br />

Ignacio, que el enemigo trabaja para que acortemos la oración 73 : «Quan<strong>do</strong> se<br />

achar duro e seco no exercício, leve o exercício ao cabo o melhor que puder,<br />

porque não sairá sem fruto, ainda que o não sinta». Otras veces, en cambio,<br />

el camino se recorre con facilidad: «Mas quan<strong>do</strong> sentir que lhe dá o Senhor<br />

brandura de coração, e que tem disposição para se deter nas coisas, não passe<br />

<strong>do</strong> que o inflamar e enternecer, enquanto lhe dura aquela faísca [...]: porque<br />

assopran<strong>do</strong>-a, pode vir a ser viva brasa, e crescer em chama de amor, com que<br />

faça Deus na alma a mudança desejada e a obra que se pretende» (I, 54) 74 .<br />

72 Es sugestivo comparar estas palabras con la de Teresa de Jesús: Moradas primeras, 1, 6-7. Desde la<br />

perspectiva ignaciana véase Pascual Cebollada, Venir al medio. La Adición décima y la ascesis en los<br />

Ejercicios espirituales [82-90], in Manresa, 69 (1997), 137: «La oración contiene una <strong>do</strong>sis de lucha, de<br />

incomunicación, de aburrimiento, de dispersión y distracción, de sensación de pérdida de tiempo... que invita<br />

a aban<strong>do</strong>narla. Sin embargo, la permanencia en esas situaciones, con la confianza previa en que ese es un<br />

medio capital de encuentro con Dios, es algo que requiere una ascesis».<br />

73 En ese caso el ejercitante ha de sobrepasar ligeramente el tiempo marca<strong>do</strong>, «porque no sólo se avece a<br />

resistir al adversario, más aun a derrocalle»; EE, n.º 13, 2.<br />

74 EE, n.º 76, 3: «en el punto en el cual hallare lo que quiero, ahí me reposaré, sin tener ansia de pasar adelante<br />

101

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!