Volumen 2. Ramon Llull y el Lulismo a Través de ... - e-spacio UNED
Volumen 2. Ramon Llull y el Lulismo a Través de ... - e-spacio UNED
Volumen 2. Ramon Llull y el Lulismo a Través de ... - e-spacio UNED
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
56 JOSEP-ANTONIYSERNILAGARDA<br />
lizados en Italia, lo que, por una parte, nos permite ver la importancia d<strong>el</strong> lulismo<br />
italiano —al que <strong>de</strong>dica los estudios <strong>de</strong> la última parte <strong>de</strong> este volumen, que<br />
trataremos TOAS abajo— y <strong>de</strong> las r<strong>el</strong>aciones entre Italia y Cataluña, nos ayuda a<br />
discernir entre <strong>el</strong> verda<strong>de</strong>ro lulismo y <strong>el</strong> <strong>de</strong> la legión <strong>de</strong> alquimistas y nigromantes<br />
que hacían pasar a <strong>Llull</strong> por autor <strong>de</strong> sus obras, y, <strong>de</strong> paso, nos permite disfrutar<br />
con un Batllori —y <strong>de</strong> un Batllori—experto en la <strong>de</strong>scripción codicológica<br />
y en <strong>el</strong> trabajo filológico —no sólo historiador—.<br />
Des<strong>de</strong> <strong>el</strong> punto <strong>de</strong> vista <strong>de</strong> la conexión italo-catalana, subrayaría <strong>el</strong> hincapié<br />
que hace Batllori en enmarcar una <strong>de</strong> las traducciones italianas d<strong>el</strong> Uibre <strong>de</strong><br />
merav<strong>el</strong>les (p. 209) «dins l'afecció per les lletres hispániques, que es <strong>de</strong>svetllá a<br />
Ferrara ais segles XV i XVI, i que pioduí també la versió italiana d'una altra obra<br />
mestra <strong>de</strong> la nostra literatura, Tírant lo Blanc.»<br />
m. EL LULISMO EN ITALIA<br />
El lulismo italiano es, quizás, <strong>el</strong> aspecto <strong>de</strong> la posteridad <strong>de</strong> <strong>Llull</strong> al que más<br />
atención ha prestado Batllori. Basta comprobar la exhaustividad <strong>de</strong> los estudios<br />
aquí contenidos —uno centrado en <strong>el</strong> Renacimiento (pp. 337-391) y otro en <strong>el</strong><br />
Barroco (393-465), analizados muy <strong>de</strong>talladamente— precedidos <strong>de</strong> un gran trabajo<br />
<strong>de</strong> síntesis —«El lul'lisme a Italia. Esbós <strong>de</strong> súitesi» (pp. 221-335)—, cuyos<br />
temas centrales, precisamente por <strong>el</strong> carácter <strong>de</strong> recapitulación, son retomados,<br />
<strong>de</strong> una manera u otra, en los otros estudios.<br />
Aquí no pretendo onecer un resumen, sino, simplemente, exponer las Uneas<br />
<strong>de</strong> fuerza más importantes que recorren estos tres trabajos, basándome especialmente<br />
en <strong>el</strong> primero, <strong>de</strong> carácter panorámico —pero <strong>de</strong> ninguna manera<br />
superficial—.<br />
La síntesis sobre <strong>el</strong> lulismo en Italia se abre con una <strong>de</strong>tallada <strong>de</strong>scripción<br />
<strong>de</strong> los viajes <strong>de</strong> Ramón <strong>Llull</strong> (pp. 223-250), especialmente importante por lo que<br />
respecta a problemas <strong>de</strong> cronología r<strong>el</strong>ativa. Cuando entra en materia, Batllori<br />
advierte que se va centrar tanto en <strong>el</strong> estudio d<strong>el</strong> lulismo auténtico como en <strong>el</strong><br />
d<strong>el</strong> pseudolulismo —fundamentalmente <strong>de</strong> tipo alquímico, <strong>de</strong> gran pujanza a<br />
partir d<strong>el</strong> siglo XV—, y que no se referirá a las vicisitu<strong>de</strong>s <strong>de</strong> la ortodoxia luliana<br />
ni a los complicados vaivenes <strong>de</strong> la causa <strong>de</strong> beatificación —circunstancias<br />
contempladas <strong>de</strong> manera subsidiaria—.<br />
Por otra parte, uno <strong>de</strong> los aspectos más infartantes d<strong>el</strong> trabajo es <strong>el</strong> estudio<br />
<strong>de</strong> los fondos <strong>de</strong> manuscritos e incunables —<strong>de</strong> fuentes primarias, en general—<br />
conservado en bibliotecas italianas. En este sentido, Batllori insiste en que conviene<br />
distinguir entre aqu<strong>el</strong>los códices que llegaron a Italia a raíz <strong>de</strong> la disputa<br />
sobre la ortodoxia <strong>de</strong> RÚnon <strong>Llull</strong> —para ser examinados— y que, por lo tanto,<br />
no son indicio d<strong>el</strong> prestigio adquirido en Italia por sus doctrinas, y aquéllos que<br />
se recogieron como consecuencia d<strong>el</strong> interés <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminadas personas por la<br />
figura y por la obra d<strong>el</strong> beato —como los códices <strong>de</strong> la Marciana, en Venecia, o<br />
<strong>de</strong> Innichen-S. Cándido, o <strong>de</strong> Padua-. A<strong>de</strong>más, muchos <strong>de</strong> los manuscritos