30.04.2013 Views

el ducado gandiense de los borja - RUA - Universidad de Alicante

el ducado gandiense de los borja - RUA - Universidad de Alicante

el ducado gandiense de los borja - RUA - Universidad de Alicante

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

El nacimiento <strong>de</strong> un señorío singular: <strong>el</strong> <strong>ducado</strong> <strong>gandiense</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> Borja<br />

Axí matex, entre les aires oradures iues, som informáis com en Barc<strong>el</strong>ona tu<br />

<strong>de</strong>spe(n)guérets d<strong>el</strong> cambi <strong>de</strong>is dos milia e sis-genis ducats que te 'n portareis [en realidad<br />

eran 2.500] la major part enjocs e ribal<strong>de</strong>ries. E encara, aprés, havem. entes que hauries<br />

jet lo semblant en Valencia: que en kistes efollies atentarles <strong>de</strong> metre la md en <strong>los</strong> diners e<br />

ren<strong>de</strong>s lúes, lo que no po<strong>de</strong>m creure, com sápies te haiam manat expressament tu no toques<br />

un diner d<strong>el</strong> leu, sino que <strong>de</strong>spenguen mossén Pertusa e Fira lo necessari per la casa e stat<br />

leu. E marav<strong>el</strong>lam-nos e stam molí malcontents d'<strong>el</strong>ls -com ara <strong>los</strong> scrivim- que permeien<br />

tan cosa, <strong>el</strong>s manam un sol diner <strong>el</strong>ls no.t donen... (p.: 93).<br />

La contun<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> esta severa reprimenda, sin embargo, no <strong>de</strong>bió afectar mucho<br />

al ánimo d<strong>el</strong> díscolo duque <strong>de</strong> Gandía pues sólo seis meses <strong>de</strong>spués, <strong>el</strong> 29 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong><br />

1494, su padre le volvía a escribir escandalizado por <strong>los</strong> cuantiosos gastos <strong>de</strong> su casa<br />

(que él seguía sufragando en buena medida, claro):<br />

Verda<strong>de</strong>rament no po<strong>de</strong>m pensar quina <strong>de</strong>spesa sia aquesta <strong>de</strong> vostra casa -si és real<br />

o imperial- que Nos, qui som Papa e tenim possa<strong>de</strong>s siscentes M ' persones en lo tin<strong>el</strong>l nostre,<br />

no <strong>de</strong>spenem sino mil ducats lo mes, e vosaltres aquí <strong>de</strong>spengau tan follament e vana.<br />

Aqüestes son follies e artes <strong>de</strong> ligadors; e per co: a caval menjador, ligar-lo cart (p.:<br />

146).<br />

En <strong>el</strong> terreno <strong>de</strong> las estrategias sociales y políticas, don<strong>de</strong> Rodrigo Borja era también<br />

un consumado maestro, comenzaba explicándole a su hijo cómo <strong>de</strong>bía comportarse<br />

con su tía Beatriz, la única hermana viva d<strong>el</strong> papa, pues era rica, viuda (<strong>de</strong> Eiximén<br />

Pérez d'Arenós)... y sin hijos. Pero <strong>el</strong> aviso suena muchísimo mejor con las propias<br />

palabras d<strong>el</strong> papa, en esa prosa tan directa suya, que no <strong>de</strong>jaba resquicio a la confusión<br />

ni a tener que intuir o adivinar nada; <strong>de</strong>cía así:<br />

Mana la Santedat <strong>de</strong> Nostre Senyor que, arribant lo senyor duch... en Valencia, veentse<br />

ab la Iblustríssima senyora dona Beatriu <strong>de</strong> Arenas, lia sua, U faca molía honor e ab<br />

filial reverencia ti bese la má. E així, <strong>de</strong> aquí avant, contímiament li faca quanl.es honres e<br />

cortes ¡es en lo món puga, mostrant que té aqu<strong>el</strong>la per mare e per persona pus cara, aprés<br />

<strong>de</strong> la Santedat <strong>de</strong> Nostre Senyor. Acó, per ésser dita senyora, tía sua, única germana <strong>de</strong><br />

la Santedat Sua epersona <strong>de</strong> tanta virtut e meréxer. Y añadía aquí, a continuación: E acó<br />

tanbé se vol fer e continuar per guanyar la voluntat e amor <strong>de</strong> dita senyora, per quan<br />

aqu<strong>el</strong>la té molts béns e no hoja a dispondré <strong>de</strong> aqu<strong>el</strong>ls en neguna altra persona, com no<br />

seria rahó... (p.: 75)<br />

Rodrigo Borja sabía perfectamente que la moralidad <strong>de</strong> Isab<strong>el</strong> la Católica situaba<br />

a la reina muy cerca <strong>de</strong> las antípodas <strong>de</strong> su propia conducta vital, pero precisamente<br />

por eso, y porque <strong>el</strong> papa no podía ser ajeno al peso <strong>de</strong> la reina en la monarquía pactista<br />

<strong>de</strong> <strong>los</strong> Reyes Católicos, le pedía a su hijo que se mostrara siempre muy atento con toda<br />

la casa real en general, pero con la reina en particular. Así, por ejemplo, ya en aqu<strong>el</strong>la<br />

primera carta d<strong>el</strong> 31 <strong>de</strong> julio <strong>de</strong> 1493, antes <strong>de</strong> zarpar d<strong>el</strong> puerto romano, le <strong>de</strong>jaba<br />

escrito a su hijo:<br />

46. Nosotros, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> luego, no sabemos <strong>el</strong> número <strong>de</strong> esas personas, pero estamos completamente seguros <strong>de</strong><br />

que serían algunas (bastantes) menos, conocida la ten<strong>de</strong>ncia natural <strong>de</strong> Alejandro VI a la exageración y<br />

su habilidad para amoldar la realidad a su conveniencia en cada momento.<br />

REVISTA DE HISTORIA MODERNA N° 24 (2006) (pp. 31-66) ISSN: 0212-5862 51

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!