07.05.2013 Views

Acondicionamiento de la chacra productiva sustentable en las

Acondicionamiento de la chacra productiva sustentable en las

Acondicionamiento de la chacra productiva sustentable en las

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

2.<br />

Situación inicial<br />

La cu<strong>en</strong>ca <strong>de</strong>l río Jequetepeque, compr<strong>en</strong>dida <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> Presa Gallito Ciego y<br />

<strong>la</strong>s divisorias <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cu<strong>en</strong>cas Zaña, Chancay, L<strong>la</strong>ucano, Cajamarca y Chicama,<br />

cubre un área <strong>de</strong> 3 564,8 km 2 ; este espacio geográfico se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra ubicado<br />

<strong>en</strong> el <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Cajamarca, don<strong>de</strong> se <strong>de</strong>fin<strong>en</strong> 3 zonas agroecológicas:<br />

Yunga <strong>en</strong>tre 500-2 300 m.s.n.m., Quechua <strong>en</strong>tre 2 300 a 3 500 m.s.n.m. y<br />

Jalca, por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> los 3 500 m.s.n.m. El río Jequetepeque, que recorre <strong>la</strong><br />

cu<strong>en</strong>ca <strong>de</strong> este a oeste, se origina <strong>de</strong> <strong>la</strong> conflu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los ríos Puclush o San<br />

Miguel y Magdal<strong>en</strong>a; <strong>la</strong>s precipitaciones varían <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 50 a 1 217 mm anuales<br />

y <strong>la</strong> producción promedio anual <strong>de</strong> agua <strong>en</strong> <strong>la</strong> cu<strong>en</strong>ca es <strong>de</strong> 816,5 MMC. Con<br />

respecto a <strong>la</strong> geología y suelos, predominan <strong>la</strong>s rocas sedim<strong>en</strong>tarias calizas<br />

y ar<strong>en</strong>iscas. Los suelos agríco<strong>la</strong>s pres<strong>en</strong>tan p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes suaves <strong>en</strong> los valles<br />

alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l río principal, pero altas p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> los f<strong>la</strong>ncos <strong>de</strong> <strong>la</strong> marg<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong>recha e izquierda <strong>de</strong> los ríos principales y secundarios; <strong>en</strong> estos f<strong>la</strong>ncos,<br />

que correspon<strong>de</strong>n a <strong>la</strong> zonas yunga y quechua, se ubica <strong>la</strong> mayor parte <strong>de</strong>l<br />

área agríco<strong>la</strong> y <strong>la</strong> mayor conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción rural.<br />

En los años 80-90 se construye <strong>la</strong> Presa Gallito Ciego para el aprovechami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s aguas <strong>de</strong>l río Jequetepeque. Almac<strong>en</strong>a 400 MMC <strong>de</strong> volum<strong>en</strong><br />

útil, el cual permite regu<strong>la</strong>r el riego <strong>de</strong> 36 000 ha y produce 34 MW <strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>ergía a pie <strong>de</strong> presa mediante <strong>la</strong> C<strong>en</strong>tral Hidroeléctrica Gallito Ciego. Por<br />

otro <strong>la</strong>do, el Mapa <strong>de</strong> Erosión <strong>de</strong>l Perú <strong>de</strong>muestra que el proceso erosivo <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> cu<strong>en</strong>ca abarca una superficie <strong>de</strong> 346 619 ha. En cuanto a los sedim<strong>en</strong>tos,<br />

el “Informe <strong>de</strong> Mediciones Topográficas y Batimétricas <strong>en</strong> el Embalse Gallito<br />

Ciego” concluye que los sedim<strong>en</strong>tos acumu<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> el embalse al año 2000<br />

alcanzaban a 64,48 MMC, si<strong>en</strong>do 34,78 MMC los que compromet<strong>en</strong> el volum<strong>en</strong><br />

útil. A nivel <strong>de</strong> microcu<strong>en</strong>cas el pot<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> erosión muy alto y alto<br />

se pres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>la</strong>s microcu<strong>en</strong>cas <strong>de</strong> Contumazá, Chansis, Huertas, Quinuas,<br />

Chonta, Asunción, <strong>en</strong>tre <strong>la</strong>s principales, lo que concuerda con <strong>la</strong> evaluación<br />

<strong>de</strong> zonas críticas <strong>de</strong>terminadas por OERN <strong>en</strong> 1988. Por otro <strong>la</strong>do, concluye<br />

que <strong>la</strong>s áreas más afectadas por <strong>la</strong> erosión están ubicadas <strong>en</strong> <strong>la</strong> subcu<strong>en</strong>ca<br />

<strong>de</strong>l río Magdal<strong>en</strong>a, don<strong>de</strong> los suelos se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>de</strong>sprotegidos <strong>de</strong><br />

vegetación, ti<strong>en</strong><strong>en</strong> altas p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes y se <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>n activida<strong>de</strong>s agríco<strong>la</strong>s<br />

irracionales. En estas áreas se produc<strong>en</strong> todas <strong>la</strong>s formas <strong>de</strong> erosión: <strong>la</strong>minar,<br />

cárcavas y <strong>de</strong>slizami<strong>en</strong>tos.<br />

El problema c<strong>en</strong>tral ti<strong>en</strong>e que ver con <strong>la</strong> baja productividad y r<strong>en</strong>tabilidad<br />

agraria <strong>de</strong> <strong>la</strong> zona, problemática que se <strong>de</strong>be fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te a <strong>la</strong>s causas<br />

sigui<strong>en</strong>tes: manejo <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>te <strong>de</strong> los recursos naturales exist<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>la</strong> zona,<br />

calidad <strong>de</strong> los productos obt<strong>en</strong>idos, débil organización <strong>de</strong> los productores y

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!