La Revolución de 1912. Pascual Orozco en el Norte ... - Bicentenario
La Revolución de 1912. Pascual Orozco en el Norte ... - Bicentenario
La Revolución de 1912. Pascual Orozco en el Norte ... - Bicentenario
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
HECTOR RIBOT<br />
----.------.---Iw.mkwauIuHsI*Iflu$HuflUuUU$$*MUurnPIrP<br />
IR REYOLOCION BE 1912,*<br />
am<br />
-<br />
Iry<br />
-:- ,<br />
<strong>Pascual</strong> <strong>Orozco</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>Norte</strong>. Zapata <strong>en</strong> <strong>el</strong> Sur.<br />
Los Jefes fe<strong>de</strong>rales y los combates <strong>en</strong> Rdllano,<br />
Conejos y Bachimba,<br />
—. Restim<strong>en</strong> <strong>de</strong> la Situación Politica.<br />
Impr<strong>en</strong>ta la. Calle<strong>de</strong> Humboldt nümero §. Mexico, D. F.
Indice<br />
Paginas.<br />
artuIa 1.<br />
Indice fir.<br />
LAS PRIMERAS P.&GINAS ............ . ................. ....... I<br />
I. <strong>Pascual</strong> Oi'ozeo, Vázquez. etc. <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>Norte</strong>. —Zapata<br />
<strong>en</strong> ci Sur. -.-Expectación <strong>en</strong> Mexico.............5<br />
II. <strong>La</strong>s <strong>el</strong>ecciones para S<strong>en</strong>adore y Diputados,—IIw<br />
siones y esperanzas.—V<strong>en</strong>cedo.res y v<strong>en</strong>cidos 11<br />
III. <strong>La</strong> revolueión Vzquista.—R<strong>en</strong>uneia <strong>de</strong> Orozeo <strong>en</strong><br />
I<br />
V.<br />
V1.<br />
VT'.<br />
VIII,<br />
Ix.<br />
Chihuahua.—El Zapatismo.—<strong>La</strong> susp<strong>en</strong>sion <strong>de</strong><br />
garantlas.....................................<br />
V zquez Gdmez <strong>en</strong> cam paSa. —Tropas americanas.-<br />
Av<strong>en</strong>turas <strong>de</strong> D. Abraham González.—Vi<strong>en</strong>tos<strong>de</strong><br />
fronda contra la Pr<strong>en</strong>sa.......................<br />
Exodo <strong>de</strong> americanos.—Paseual <strong>Orozco</strong> se reb<strong>el</strong>a.-<br />
<strong>La</strong> Asoeiación <strong>de</strong> Periodistas In <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong> tes. -<br />
Los combates <strong>de</strong> Conejos y Berinejillo.........<br />
<strong>La</strong> revoluciOn <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong> no es Vazquista.—El cornhate<br />
<strong>de</strong> R<strong>el</strong>lano y los pr<strong>el</strong>im inares.—Exasperación<br />
<strong>de</strong>l Gral. Gonzalez Salas..................<br />
<strong>La</strong> inacciOn <strong>de</strong>. <strong>Orozco</strong>.—<strong>La</strong> notacl<strong>el</strong> (4biernoarne.<br />
ricano.—Llega <strong>el</strong> Lie. <strong>de</strong> la Barra............<br />
Sigu<strong>en</strong> ]as persecueiones —Inactividad. —El cornbate<br />
<strong>en</strong> Conejos .......... ...................<br />
Seguido combate <strong>de</strong> R<strong>el</strong>iano.—Los rebei<strong>de</strong>s no le<br />
clan ixnportancia.—El Gral. Huerta dice que toma<br />
revancha <strong>de</strong>l clesastre <strong>de</strong>l Oral. U. Salas....<br />
1?<br />
0)<br />
'29<br />
37<br />
44<br />
49<br />
55
X.<br />
xl,<br />
XIT.<br />
XIII.<br />
XIV.<br />
Xv.<br />
XVI.<br />
XVI[<br />
x V III.<br />
Palabras <strong>de</strong>l Sr. Ma<strong>de</strong>ro que provocan com<strong>en</strong>tarios.<br />
—I tits ubordinación <strong>de</strong> Villa—El <strong>de</strong>8cont<strong>en</strong>to obrero.—Preparativos<br />
<strong>el</strong>ectorales.—Braniff y sus<br />
voluntailos...................................<br />
Fl Estado <strong>de</strong> Guerrero.—<strong>La</strong>s hu<strong>el</strong>ga.—Combate<br />
<strong>en</strong> la, ruz.--<strong>La</strong> campafia <strong>el</strong>ectoral. ..........<br />
El combate <strong>de</strong> Buchimba.—<strong>La</strong>s <strong>el</strong>eeciones son un<br />
<strong>de</strong>sngafto.—Ohihuahua <strong>en</strong> poiler <strong>de</strong> Jos Fe<strong>de</strong>rales............................................<br />
Los esfierzos <strong>de</strong> Ia revolución <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong>.—Se din<strong>de</strong>n<br />
y waniobran SepLradam<strong>en</strong>te.—El Zapatismo<br />
extrema su guerra sin cuart<strong>el</strong>.<br />
Negociaciones con Zapata.—Entrevistas y comifer<strong>en</strong>cias<br />
<strong>de</strong> paz.—Inci3tes <strong>en</strong> la front.eru.—Los<br />
Orozquistas.<br />
El Estado (le Më,dco invadido.—<strong>La</strong> retirada <strong>de</strong> Jos<br />
reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s. —Vol un tarios <strong>de</strong>sarmados.—Una Coron<strong>el</strong>a.—<strong>La</strong>s<br />
represalias. Zapatistas. —Periodistas<br />
absu<strong>el</strong>tos.<br />
Miierte polit.ie:t do Vlquez Górne7..—Lns zapatistas<br />
<strong>en</strong> auge.—El coin plot; <strong>de</strong>l 15 y 16.--Muerte <strong>de</strong><br />
Don Justo Sierra -- En la Crnara <strong>de</strong> dipubados.<br />
Desespeiauzas y <strong>de</strong>seugatios—Se terue que a la no efectividad<br />
<strong>de</strong>l sufragio, sigan Ins re<strong>el</strong>eeciones.—El Gabineto<br />
Piesi<strong>de</strong>ncial y la situación <strong>de</strong>l Pals.<br />
Con<strong>el</strong> usióti .—Fnsilami<strong>en</strong> tos.—Loa OlvjdadoE.—Actjvj.<br />
dad politics. —El Porv<strong>en</strong>ir.<br />
Reti-atos <strong>de</strong> los Graies. Porliria Diaz, Iluerta, Rábago, TIIz,<br />
B1.intj uet, Trucy AuberL Robles, Ang<strong>el</strong>es, Garcia Pefla GunzMez<br />
Sa.las, etc. —cornn<strong>el</strong>es Naranjo, RUIñO Navarrete, Braniff, etc. etc.<br />
—De los revolucionarios <strong>Orozco</strong>, Campa, Sa]azar,COrdova, Zapata,<br />
etc, etc.—De losperiodistas perseguidos, <strong>de</strong> los Ministros <strong>de</strong>l gabinete<br />
<strong>de</strong>l Sr. Ma<strong>de</strong>ro, do los Gobernadores <strong>de</strong> los Estados, earicaturas,<br />
vistas, etc. pambi<strong>en</strong> van los retrat.os <strong>de</strong> Villa, Don Abraham<br />
Gonzt<strong>de</strong>z, diputados v<strong>en</strong>cidos v v<strong>en</strong>cedores y <strong>de</strong> otras personas <strong>de</strong><br />
signifieacion.<br />
64<br />
74<br />
78<br />
8;,<br />
99<br />
100<br />
105
L A A, J I<br />
Al triunfo <strong>de</strong> la Repüblica contra <strong>el</strong> Imperlo <strong>en</strong> 1867. —Juaristas,<br />
Lerdistas y Porfiristas.—E1 2 <strong>de</strong> Abril.<br />
En nuestro primer liLro la siutesis <strong>de</strong>l movimi<strong>en</strong>topo!itieo nacional<br />
parece trunca, porqne arrancamos <strong>de</strong>s<strong>de</strong> ci Plan do fa Noria al<br />
pres<strong>en</strong>tar hechos y obsorvaciones que eoino nos ha mdicado circunspecto<br />
y capaeitado personaje politico, <strong>de</strong>bIun do vernr <strong>de</strong>spués do referir<br />
<strong>el</strong> estado cii que quedara Ia uaciOn it mis <strong>de</strong>l triunfo <strong>de</strong> la RepibIiea <strong>en</strong><br />
867.<br />
Persuadidos <strong>de</strong> Ia ver dad y justicia <strong>de</strong> ese criterlo, al format es -<br />
to libiD pro(IilHrflo i fl<strong>en</strong>ar tal <strong>de</strong>Ii(ieuvia.<br />
Ties Partidos Politicos snrgierou <strong>en</strong> aqu<strong>el</strong><strong>en</strong>tonoes y fueroti <strong>el</strong> Jtut.<br />
rista, ci Leidista y ci Porfiiista.<br />
Bajo las ban<strong>de</strong>ras <strong>de</strong>l Be1]emtrito Don B<strong>en</strong>ito Ju(iez Sc agruparon<br />
gonerale-S'<strong>de</strong> la Vie.ja Guardia y civiks quo etan todo iespeto y admiraciOn<br />
pra ci inquebrautablo repi.iblieo que con tanta abnegacióo como<br />
singular tozóu jomás <strong>de</strong>jarit batir ci p<strong>en</strong>116n <strong>de</strong> la Segunda In<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>n<br />
cia.<br />
Con Lerdo estuvieron <strong>el</strong>emeutos tambiu civiles y militares que die-<br />
Ton su participación on ac1ueiia campanut y especialm<strong>en</strong>te gran nñmero<br />
do int&octuales.<br />
Par ültitno, <strong>el</strong> porfirisino se forni6 y robusteeió con Ins contiugetutes<br />
quo hacian justicia al (hal. Diaz por an bizarria on ci sitio <strong>de</strong> Puebla,<br />
su brega no merios patriotica posterior, hast.ala organizacióa <strong>de</strong>l Ejóroito<br />
do Ori<strong>en</strong>to quue algunos discretos teStigo <strong>de</strong> acju<strong>el</strong>la lucha treuncuda<br />
juzgan como <strong>de</strong>cisivo factor <strong>en</strong> Ia couquista <strong>de</strong> la Sogundaln<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia<br />
Nacionni.<br />
No eabe diseutir siquiera ci valor, Is. sign ificaeión do aqu<strong>el</strong>ios tres<br />
adali<strong>de</strong>s tic la patria, quo Lueron <strong>el</strong> uuo ci aban<strong>de</strong>rado nacional qua <strong>en</strong>los<br />
pobiados como on <strong>el</strong> <strong>de</strong>sierto, jamás <strong>de</strong>jó quo so hiclinara eon onduitwioues<br />
tie vaeiiaeión ci p<strong>en</strong>dóu <strong>de</strong> in Repñblica, ci otro, eon ci estoicismo<br />
espartano siguieiido al anterior Juároz, sin quo Ia dososporauza abatmera<br />
jaws so vi<strong>de</strong>ncia on la restanraeión <strong>de</strong> Ia in<strong>de</strong>pon<strong>de</strong>ucia patria y<br />
como este inflexible Jere (lei Gabinite, Sr- Lerdo (In Tejada, ci i'estante<br />
do los iudieriiic 1 (val. Prfirio Dia., fortnO con su gigantesco coneurso<br />
Mlea
2<br />
at &eiapeo trivavrato s'io \f6iio do las arterts raaqainaoiones<br />
iateriores y exteriore.<br />
Los dos primoros, JuArez y Lerdo, duerrn<strong>en</strong> ya at sueo <strong>de</strong> In inmortalidad<br />
alejados Los buitres que <strong>el</strong> interés, <strong>La</strong> <strong>en</strong>vidia y Is ingratitud<br />
hubieran tie arrojar sobre sus lozas funerarias.<br />
El triunviro supervivieuto, <strong>de</strong>spués qua <strong>en</strong> In India armada esorbie.<br />
ra con lotras (10 diamautesjoruadas épieas <strong>en</strong> las fastos militares, surgiô<br />
coma gohernauto y estadista <strong>en</strong>carrilando a <strong>La</strong> nacón an nun era do progreso<br />
colosal, dobn10 principalm<strong>en</strong>to a In paz.<br />
El doseonocimi<strong>en</strong>to do talus hechos no pue<strong>de</strong> an manors alguna <strong>de</strong>rivarse<br />
do la inquina politics o por Ia m<strong>en</strong>os servir tie ejecutoria pars Is<br />
historia nacional.<br />
As so aeaba do <strong>de</strong>wostrar con in reacción registrada <strong>de</strong>spua <strong>de</strong>l<br />
triunfo do Ia revniuci6n do 1910.<br />
Cnyó <strong>el</strong> (Iral. Diaz por <strong>de</strong>cision <strong>de</strong>l pueblo, ávido .ste do Iibertads<br />
(IC qua pLlrecIa b<strong>el</strong>ier abdicado, y si limbo a! prineipio ofuseación, al fine]<br />
alma uncional, justiciora A. isiporturab10 no pormite quo las negruras<br />
dot <strong>de</strong>sconocimi<strong>en</strong>to y do In iugratitud, began su prose iuicuamoute e..i<br />
& viejo soldado y est.adista.<br />
AM an In Cámara do Diput.ados <strong>en</strong> quo so ha vista quo los diputados<br />
vfrgeuee do lealtad y cousocuoucia politiea, no Ilegaron más qua a tres<br />
los quo vahiout.Mu<strong>en</strong>t.e votarori ii guisa do .iorto halago, In cOndotia!idn<br />
<strong>de</strong> In jorinnia a .iisusiOu, couo verifleada outre hei'wano, omo nianifest<br />
ajdu do lucha fratreida.<br />
No faitaron vibrantes oradores <strong>en</strong> las dos cameras colegisladoras<br />
quo pralntrau ci extrnvio do &riterio con quo so jnzgaba Is batittla <strong>de</strong>l 9<br />
do A lull, peio t nnetro int<strong>en</strong>to. basta reprod.uci r lit razounda y justieiera<br />
aloetieVin dot L'UflhlO1' Sr. Lie. I). Frtineisuo Martinez do A rednndo,<br />
..niion por Au jurstigio do hcimbro pih1it .o -'iti mnniilia, su roposada<br />
vuilidaul .jj a trjliuua, OU iioii.Lo so osteuta coronado par Is archn tie<br />
los anus y ujol trahaja m<strong>en</strong>tal, meroce quo ntis eolegas <strong>de</strong>l Parlaw<strong>en</strong>to<br />
cowo las L.Iems clases soiala 1 escuchu <strong>en</strong> palabra hourada quo es it<br />
vez persuithi vu y eon vic<strong>en</strong>to.<br />
l)ijo til Sr. Martinez do Arredointo <strong>en</strong> at Sjhado:<br />
"Es indis<strong>en</strong>tihie quo In town do PuebIal 2 do Abril do 1867 fu<br />
uno do los accmt "eiminu ton <strong>de</strong> guerra más notables y tie trase<strong>en</strong>doticia<br />
suwa CLI ol porv'uir politico y militar do nuestroquorido snob.<br />
Ens focu s. soui siotnpre inernortible on ci gr<strong>en</strong>thoso y searo altar <strong>de</strong><br />
<strong>La</strong> historia.<br />
Si i'l caudillo dci Ej€rcito do Ori<strong>en</strong>te. Sr. Gial, D. Porfirio Diaz, no<br />
bogra <strong>el</strong> triuufo sabre In plaza do Puebla quo so haitaba fortificada y <strong>en</strong>zada<br />
do canones, y an lugar do nun rict;orin huhira t<strong>en</strong>ido nu fracaso,<br />
Sn (1rrota linlilOta heebo quo <strong>La</strong>s liuests imporialos triuntantes marchat-an<br />
ufutias ii paso tie earga sabre Qut'i'dturo, doudo habrisu exterininarlo<br />
a! Ejtiru .itti dcl <strong>Norte</strong>, al mando dot (4raI. Es.obedo y ci Oxit.o <strong>en</strong><br />
aiiuolla gueri-a formidable liubria sido favorable It los sost<strong>en</strong>edores <strong>de</strong>l<br />
iuipc',io.<br />
Afortunadamonto eso no sucedió nsf y con Ion laur<strong>el</strong>es inmareesibios<br />
do <strong>La</strong> victoria <strong>en</strong> Puebla ) so coufortó <strong>el</strong> Ej4rcito do Orionte puclieu-
)<br />
<strong>de</strong>l None,<br />
RF8EIDE$ I FEDE/MILS<br />
P&cuaI Orozc. Jj", in:<br />
3.<br />
do batir <strong>el</strong> Oral. Diaz a Máruez on Sau Lor<strong>en</strong>zo, obt<strong>en</strong>er nuevo triunfo<br />
OU la aeciOn <strong>de</strong>l Peüon y sitiar ( Mexico.<br />
Estos b<strong>el</strong>ios do armas <strong>en</strong> conjunto, pero riorivados IOgioam<strong>en</strong>te do<br />
Ia 6pica jornada <strong>de</strong>l 2 do Abril, tuvierou mucha parte <strong>en</strong> In caida do<br />
Quertaro, iiltirno baluarte imperial y cuya reudición es todavfa mIsLoriosa.<br />
For todas ems razones iucotetabhis, in t.oma do Puebla es utia do<br />
Ins jornadas mas gloriosas do la campaüa contra <strong>el</strong> imperio y <strong>de</strong>isiva<br />
on <strong>el</strong> triunfo do la Repñbiica y <strong>el</strong> asoguriunionto do nuestra Segunda<br />
In<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia."<br />
Estas pals bras intérpretes <strong>de</strong> levatitadas i<strong>de</strong>as y sautirni<strong>en</strong>tos do<br />
justicia ban sido <strong>de</strong>bidarnoiite suncionadas por In uaciOu moxicana quo<br />
nunca, jarnás ,pue<strong>de</strong> ser ingrata, <strong>de</strong>sconoci<strong>en</strong>do los méritos y servicios<br />
do <strong>en</strong>s iujos clistingnidos y patriotns.<br />
Fuern <strong>de</strong> los apasioirnmiontos politicos y tie las ofnscneiones <strong>de</strong>l<br />
Pairidarisino, est. <strong>el</strong> eriterio histOrico do liechos quo han trafIo gloria<br />
y reuornbre para in Patrin,<br />
<strong>La</strong> <strong>Revolución</strong><br />
n..<br />
(_.IIIrJ t .•\ twilu .3, Itiagu.
.4.<br />
Los prjuioios tondrán quo ce<strong>de</strong>r al paso <strong>de</strong> Ia razOu y segurarn<strong>en</strong>te<br />
quo ui los tesabogos ni los panegiricos interesados constuirzn <strong>el</strong> faHo<br />
inapolable quo paso a la posteridid,<br />
Se darâ tar<strong>de</strong> 6 tCruprano a! Csar lo quo es <strong>de</strong>l Ctr y IL Dios IQ<br />
que es <strong>de</strong> Di,),,.<br />
Los<br />
- -p<br />
Af<br />
ir iLt<br />
2-<br />
oc:if<br />
vo<br />
Sr. Pedro Galicia Rodriguez, Vice-presi<strong>de</strong>nte<br />
<strong>de</strong> la Asociaci6n <strong>de</strong> Periodista s in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes.<br />
[Véase página 219 )<br />
Ed
I .<br />
<strong>Pascual</strong> <strong>Orozco</strong>, Vazquez Górnez etc. <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>Norte</strong>.—<br />
Zapata <strong>en</strong> <strong>el</strong> Sur,—Expectación <strong>en</strong> Mexico.<br />
ESDE quo <strong>el</strong> notable gni i illero y uuo do los nitis ditiuguidos<br />
paladines <strong>de</strong> la revoluión ma<strong>de</strong>risto, couiouzó 1 ruanitestar<br />
empeio <strong>en</strong> <strong>de</strong>jar do servir al Gobirno <strong>de</strong>l Sr. Ma<strong>de</strong>ro quo lo<br />
tbuia <strong>de</strong>stacado <strong>en</strong> Chihuahua para sot<strong>en</strong>or ci ordon y Ia paz<br />
<strong>en</strong> <strong>La</strong> froutera, so bicierou circular espoeios do quo Oroz<br />
trataba do reb<strong>el</strong>arse.<br />
7 nq wn<br />
517- - WW<br />
Sr. Lic. J e5 tk F It) res M?n<br />
El Liz. E. Vâzquez Góuu; .x Miiiistvo <strong>de</strong> Uobernacióu, ya so habla<br />
aiborgado <strong>en</strong> San Antonio 'Pex, thjandu 6 sus partidarios que kO proiniciaran<br />
contra ol (lahioruui y predkiiudo quo so habtan falseado los
- -c_.-<br />
prineipioR <strong>de</strong> la revolnoión do Noviembre do 109 y no se cnmplIan Ens<br />
pro meas <strong>de</strong>l Plan do San Luis por to cant so habia reforinado éste con<br />
nuevas ofertas <strong>en</strong> In ciudad do Taeubaya.<br />
El refricIo Sr. Vázquez Góaioz aeeptó quo so lo <strong>de</strong>signara conio Pre<br />
i<strong>de</strong>ute provisional y pam ponerse it cubierto do toda persecuuióu, so<br />
abstuvo do violar las leyes do n<strong>en</strong>tralidad <strong>en</strong> Sn resi<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong>l extranjero,<br />
San Antonio Texas.<br />
Aoopt.aba sin ambajos ser ilaniada por los revoincionarios, pero sin<br />
contribuir tl directa iii personalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> In conti<strong>en</strong>da armada.<br />
Esta actitud inflayô pam quo muchosVazquiztassequodarau tambin<br />
a In oxpectativa y ci movitni<strong>en</strong>.to revolucion aria tuvo un <strong>de</strong>sarrollo<br />
<strong>de</strong>bit 6iocompleto.<br />
El Zapatisino <strong>en</strong> Mor<strong>el</strong>os se comanzó it ver cotno aea rama <strong>de</strong>l 'Vazquismo,<br />
to misino quo otras parttdas do alzados que aparecioron simultáneam<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong> Guerrero, Durango, Michoa<strong>en</strong> y otros Estados.<br />
El Señor Ma<strong>de</strong>ro hizoaIgnnos canibios <strong>en</strong> su Gabinete, <strong>en</strong>cargan.<br />
do <strong>de</strong> la carera <strong>de</strong> Goberracióu al Sr. Lie, Jestis Flores MagOn, <strong>de</strong><br />
In <strong>de</strong> lnstruceidn Pübliea al Sr. Lie .Jost Maria, Pno Suárez y <strong>de</strong> <strong>La</strong><br />
tie R<strong>el</strong>acione, al Sr. Lie. Don Pedro <strong>La</strong>scurain.<br />
El Sr. Flares Magón babiase ost<strong>en</strong>t.ao siempre como un hombre<br />
<strong>de</strong> rectos principios liberales, <strong>de</strong>móerata do verdad que <strong>de</strong>f<strong>en</strong>die.<br />
ra con toclo gusto y satislacciOn d algunos do los perseguidos par ci<br />
regim<strong>en</strong> pasado y tarnhiCn por it pureza <strong>de</strong> sus convicciones y in<br />
ser<strong>en</strong>iclad <strong>de</strong> sit alma bi<strong>en</strong> templada, que to apartaban do prejuicios<br />
y apasionami<strong>en</strong>tos.<br />
En tal virtud su <strong>en</strong>trada at Gabinete presi<strong>de</strong>ncial me <strong>de</strong>masiado<br />
grata para los que aspiran at bi<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>La</strong> paria y todo lo contraria<br />
euusd maLi inIprason n los <strong>el</strong>eui<strong>en</strong>tfs claftitioF que solo buscan escalones<br />
y <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos f(tciles par rnejoir a Ia soinbma ocial y cant<strong>en</strong>tar<br />
loca aspi radOn (IC poi:lcrio.<br />
El Sr. <strong>La</strong>seiit'aiu auuque hombre tie m<strong>en</strong>os empuje, train siempre<br />
ecrntiugeute <strong>de</strong> houorabilklad y prestigio.<br />
Eut-ra tanto, ex-revolucionarios <strong>de</strong>stacados on C. Juitrez y ann on la<br />
misinit C. do Chihuoliun, tiesconocieron iii Sr. Ma<strong>de</strong>ro y on in persecu.<br />
ciOri y suinisiOu do estas partidas, <strong>Orozco</strong> obi-6 con suma [<strong>en</strong>titud C indifer<strong>en</strong>cia<br />
exasperado yn por Ins <strong>de</strong>scoullauzas y rec<strong>el</strong>os quo labia <strong>en</strong><br />
au contra y cohibido par las instancias quo so to hucian pam lovautar in<br />
banLi<strong>el</strong>a revolucionaria, liaciOndolo coneobir quo inn al triunfo, soguratneu<br />
to secundado hasta on in misma capital do lit Repüblica,
Ea cierto quo In popularidad <strong>de</strong>l Sr. Ma<strong>de</strong>ro estaba ya on su cuarto<br />
wouguaUe y quo partidos politicos con algunos <strong>el</strong>om<strong>en</strong>tos do vigor Ic<br />
eran hostiles, sun sin provocar do manera ost<strong>en</strong>sible a an mocimionto<br />
aunado.<br />
<strong>La</strong>i inconv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>l Partido Ilaniado Constitucional Progrosista,<br />
la nborciôn quo hda <strong>de</strong>l po<strong>de</strong>r apartabn tie éste i mueha g<strong>en</strong>ie<br />
qua aniaba tarnbiu poner un hasta aqul L la siLnación insegura <strong>en</strong> quo<br />
nos hallábamos.<br />
Do muehos ciroulos y sun do personas ailadas brotaban peticiones<br />
pars In r<strong>en</strong>o Deja do Los bornbros quo se liallabau on ci Gobierno.<br />
<strong>La</strong> Pr<strong>en</strong>sa fué am<strong>en</strong>azada y inogo efeetivameate ci blanco <strong>de</strong> persoeuciones<br />
constautes.<br />
Estas las sufrioron <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> diario serio y circunspeoto hasta <strong>La</strong>s<br />
hojas do amarillismo franee y semanarios do guasa y do ocasiOn.<br />
<strong>La</strong> Junta <strong>de</strong> Poriodistas In<strong>de</strong>peudi<strong>en</strong>tes lauzó Un Manifesto on quo<br />
so reprodnjeron eon <strong>de</strong><strong>el</strong>arnaciones do más efeeto, Los gritos do protesta<br />
y consejos do r<strong>en</strong>uncia externados por otros grupos.<br />
El Procurador do la RepbIiea eayó sobre ese Manifesto quo fut<br />
violeatamout rotirado <strong>de</strong> Is circulacitn y origiuó <strong>el</strong> eucarc<strong>el</strong>ami<strong>en</strong>to do<br />
unos y Is ocultaeión do otros do los firuiantos quo ama IG: Aur<strong>el</strong>io P&<br />
rez E'ea 1 Pedro Galicia Rodriguez, Enrique Caballero, Antonio D. M<strong>el</strong>garejo,<br />
Herman V. ]3ooseror, Alfredo L. Qouzlllez, F, Garcia y Alva,<br />
Samu<strong>el</strong> J. Fernán<strong>de</strong>z, F. Herrera, Alfonso E. LOpez, Roberto Romero<br />
Tobior, 0. Guati Rojo, S. 1iernu<strong>de</strong>z Chavez, Luis Sierra Uoreitas<br />
Luis Mayngoitia Jr., J. M. M<strong>en</strong>doza Alcazar, dici<strong>en</strong>do quo segufan )as<br />
i it ma<br />
Ural. i). £ureIIauO D1a.tqet, Grid. I), JQquLu TéIlez.
Siguió Ia raano do bierro nianiestAndosocou palos do g<strong>en</strong>darmes y<br />
dujc,hazos do bombero, a81 cotno con disciplinarias Cofleeciones a re-<br />
(lactores y hasta 'v<strong>en</strong><strong>de</strong>doros do usas hojas.<br />
El extraordivario proeediniicnto amedreut? a los porseguidos y contra<br />
lo quo so esperaba Ia opinion publica sin r<strong>en</strong>dir parias al. Gobierno<br />
constituido, so eome.uzO a rnjifiear <strong>en</strong> anti ton<strong>de</strong>ncia, on un propdsito<br />
asrasallador, on laborarpor Is pwi., sigui6.caudo uua <strong>de</strong>scepeiou conipleta<br />
on quo so liegaru a la Demoeracüt par medio do agitaciones y do inovianeritos<br />
armados.<br />
AsI so iuiciO dos<strong>de</strong> <strong>el</strong> priucipio la obra do Oroco ya wanifte8tam<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong> arnias contra ci Gobierno dcl Si Ma<strong>de</strong>ro.<br />
'in embargo, <strong>el</strong> revoiucionario chihunhu<strong>en</strong>se pudo esablecer su<br />
000tr& g<strong>en</strong>eri <strong>en</strong> Loda aqu<strong>el</strong>la zona, y tuvo ref ljo <strong>el</strong> movimi<strong>en</strong>to on<br />
algunos puntos do otros Estados.<br />
Eutonees <strong>el</strong> Gobiorno <strong>de</strong>l Sr. Ma<strong>de</strong>ro clesconocido on to g<strong>en</strong>eral por<br />
los quo habian sido los factovcw priucipales do su formaciOu, acud jO a!<br />
Ejrcito Fe<strong>de</strong>ral quo rcspoudió at ilatuado con tina tlisciplina y una abnegscion<br />
admirables, sorprondontes, olvid4ndoso <strong>de</strong> quo iba A <strong>de</strong>f<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
persoualtda<strong>de</strong>s par Ins quo no fuera gruto, pero quo const.ituiau ya<br />
la upres<strong>en</strong>ttioion do la Loy fattnrada por los hechos sucesivamn<strong>en</strong>te registriulos.<br />
So babla reducido ci ooetivo on ese ejeroito y so eusayarou<br />
divers-) q niedios puma coufortarlo y so lo ailogaron <strong>el</strong><strong>en</strong>i<strong>en</strong>tos con ci di.<br />
nero tie quo so disponla ml nianos Il<strong>en</strong>as y do los rocursos dot antigtio régim<strong>en</strong>,<br />
tan anat<strong>en</strong>iatizados como rechazados at cointeuzo <strong>de</strong>l nuevo or<strong>de</strong>n<br />
do cesas.<br />
<strong>Orozco</strong> organizó an Ejtreito, c<strong>en</strong>tando eon armas yparqtie an Ann.<br />
dancia, Ejéreito quo so calcula <strong>de</strong> 8,000 a 1,000 hornlmes y <strong>de</strong>pnés do<br />
sujetar i t:ocIo Chihuahua, <strong>en</strong> objetivo era Porroóu eonio base do fiituras<br />
opemnemones sobro Miwt&rrey y ci Bnjio, rumba a in Capital do Ia Repüblica,<br />
espcmnuclo pain In 'on in do esta camSaa, coutingeutos Vigo.<br />
roses <strong>en</strong> lo Etnds th Jolico, San Luis Potosi, Guauajnuto, Miehoa.<br />
et(rI, Pu&ula, (1 uerrcro, at., ya till ? In revuoltmt labia asomado <strong>en</strong> Du.<br />
ritugo y zlwat<strong>en</strong>as con itos visoa do crecimicuto.<br />
El (.kbiemno, <strong>de</strong>jñndoso do fantaslas, coucrotO toda su acciOn on A.<br />
gorizar ci Ejrcito y con esfitorzos oi'gawth una eulumna 011 quo iban<br />
militares <strong>de</strong>l omnpnje do los JmaILs. T.lIez, Truey Aubort y Blauquet,<br />
quo tau to cOflIbtLtierofl it In revolueiOa do Noviembre y fuerou ahoma log<br />
quo saivaron al Ma<strong>de</strong>tismo e uvertido <strong>en</strong> (obicrno.<br />
<strong>La</strong> eolumua so movio iii mnu10 do! Urn!. Gon'thlez Salas quo <strong>de</strong>jó<br />
<strong>el</strong> Ministerin do (4uerra con ese fin.<br />
SaUó l columua a! <strong>en</strong>oueLio do los reb<strong>el</strong>doq, y átos, on Rollanob
cr - - - - -- -- = - --<br />
preseutrou ccmbate, habioudo cutit1i un <strong>de</strong>sastre a las fiotza te<strong>de</strong><br />
ii<strong>de</strong>s coutia ]as quo Ii uou unt ruñquiva iu1vrial uon diijarnita que esal<br />
cbcoar cou los ti-<strong>en</strong>es <strong>de</strong>l (iL (iomitlez So ins, sn<strong>en</strong>jubioudo<br />
ditinguihs .Jt,fey Ofieh1', t-ui p ado quo retirorse k colninuri, y emsperndo<br />
Lit, saicidO ci citado It al. tior,zii h z Snlas irey<strong>en</strong>Jo mayor, segfin<br />
so ha ustguim.L, ci revós sufrido.<br />
Etil re taL110 ls (-Irales. T<strong>el</strong>lez v Triev \ uheri sulvnr 'n sus<br />
eon toda bi-inrria.<br />
• .<br />
I<br />
-! • . •••-'-•-....-.-.<br />
.. .i I<br />
• ,, I<br />
1••<br />
Jç\<br />
• [uuiEi. (WLLERtQ<br />
:<br />
-• - s-'<br />
•<br />
•<br />
I.<br />
r tiIL ____-<br />
-<br />
Loa roc-olucicoatlos no pudieiu 6 uu supimu aprovochare <strong>de</strong> la-i<br />
• ,
iworaik ciudieione on (ine He quedaroii, y eutre (auto la colamna fe-<br />
'brat . rohizo, dotandos<strong>el</strong>e do graudos <strong>el</strong>erneutos, especialm<strong>en</strong>to do ar<br />
i11erfu<br />
Ya al ruando dot (iral. Vi.oiiano Jinerta la division v con <strong>el</strong>la ci<br />
iral, Antonin RAlngo, hicioron i&iri'ae A los rob<strong>el</strong>das do Coojos, Re<br />
Ilano y J3iuh1wba, h&)itudo Faaibiéu eucueutro3 <strong>en</strong> <strong>La</strong> Cruz, Cousu<strong>el</strong>o<br />
y otros puuto, jugando priucipalm<strong>en</strong>to y easi solo la urtillerfa al man-<br />
'lo <strong>de</strong>l bnv (orcuieI Rubio Navarico cpA tuvo A ray-it ft los rev&ucionarios,<br />
contra hi quo eran iffipot<strong>en</strong>tes Ia luftintorfa 37 cbafleria reb<strong>el</strong>ies, y<br />
inâ tot1avf, su oseasa artiili'in.<br />
No se tegistraron his 6jaA qud podrian habor msulta&I mitre io<br />
reb<strong>el</strong>iie, pot quo <strong>en</strong> esas coudHones so furon retirando easi sic corn.<br />
b(tIr, t'lici6ndQse quc iu Couejt:- no huho nuts do 80 UortC', LlUO5 130<br />
'u 1eIInno 1 <strong>en</strong> <strong>el</strong> scgiindo ci bate, y unoe 00 on Bachimba.<br />
En los l.rirneros .'ouibntes it, ptrte 'Jo ins fe<strong>de</strong>mles resultaron h<strong>en</strong>.<br />
1o. aultiluc no do gravdari l 'is Graks. Tru4.y Aubort y Blanquet quo<br />
ya no (ou('urrieron it lL}S u1tirn, rlcstiithiidose tI€spus, ni gutiiio <strong>de</strong><br />
. nornbt' dn, a porsegni r it A giituiiclo çj no so fn6 it U 1)tU ont a Dii<br />
i(thgQ y Ton con.<br />
Do Ins Jofes roF,e las, sOin ,-) itigonierct Diviii do la Fu<strong>en</strong>to reslllt6<br />
'on gnio horidi.. eonvcrt.i Ici <strong>en</strong> c rtiI tern. ô isos Pasinal Orozon, Emilio<br />
Campa, Jo Inés Sattizar 11. ,<strong>de</strong>l Torn, Antonio Ri:.jtis, Ft1ix Terra.<br />
zt.s 1 J. Feruñ.u1'; etc., quo ernu do los :.u'tucpnlc.s iorubatiuntos 31 quo<br />
I3L1hjOitt1 lI1itl)Rl) ft Sf'r 4W!lCtfl &s Io5 los (OttIlfltOH .lo ol ra uin'ra.<br />
14a retiradui. do Bachifflh so hizo 6 ( 1Lihuu1uu, porn sinierou luogo<br />
Is rovi:.lueitrnaiios ptira I • .JArtz, Casis Grniidcs y olvos puuto, sin<br />
lisputar yn ol itciuo iii G pal. [luorta qu<strong>el</strong>l ctitro A Chihuahua sin tilfi<br />
uij1tn<strong>de</strong>.<br />
COL Orcz<strong>en</strong> ueron los potleros c' tutti tubs on Uliihuahua y qiue<br />
so haltiut <strong>de</strong>eIartl ' i pril. la rohuliOn.<br />
Los reve,]noiouarios ban tlicho rjue on In Iuha do gunrrd Ins se con<br />
i<strong>de</strong>r:u u.(Is ftuei-t.t.s quo ai$s, y 1111P no huistnrft ui-i ejireito do 200,000<br />
itubres para rl4L1!ros.<br />
4
ir.<br />
<strong>La</strong>s Elecciones para S<strong>en</strong>adores y Diputados—ilusiones y<br />
esperanzas,—V<strong>en</strong>cedores y V<strong>en</strong>cidos.<br />
A atnpLtii c1 * tor&i 4 1012 par Ia ronova doIa (rnaras Co-<br />
L legisladoras do la tTt iión, dosj.' 49t6 ul ontuRiksmn v brfos <strong>de</strong> Ins<br />
prtidos, LLUII C LU) loido ;na t tu ti Ian d tonfiaz' v ieIu<br />
1c quo lit ofveeidn libertail htotai io so ro*pe irL d1.idamrut<br />
r y fnrn fit tieia lit efectividad <strong>de</strong>l nfmngio.<br />
Matmei It Si 1, J t didato p.:<br />
Jm ii tjtc. (ti X. 1rrctnt1o.<br />
El Pi'gMcteuterka Ia Hepübiea v stMinistro ai coma 106(JtL
12.<br />
nadores do los Estados no cesabixu do afirirnu las promosas r<strong>el</strong>ativas do<br />
Ia rcvo1iie6u 1e Sin Luis.<br />
El Partido Ooustitncioucd APtogresita, at que se atribuy<strong>en</strong> todos log<br />
diisneioros guboriiativoi, eiit. ' hi " Cha habi<strong>en</strong>ilo c<strong>el</strong>obrado autos una<br />
<strong>en</strong>€<strong>en</strong>fp con <strong>el</strong> do neinbiado I'artido Liberal paia lauzar eandidatuia.<br />
El Parti'lo Católico Naciui prepiuO sus p ost ulaciones con irta<br />
exclusiOn do Jos suyos, proponi<strong>en</strong>do par ciortos dstritos EL nuas mistuas<br />
personas, to que haca coujtiirar i BUS piopios proélitos quo a<br />
hftl)iftfl diilfli auido sus hombres 410 valor eapaces <strong>de</strong> ocupar una corul,<br />
o <strong>en</strong> ci auh<strong>el</strong>o do que flguiase <strong>en</strong> ci proximo ('ongreso Ia Parte directi.<br />
Va, se probgaban SUS nomloeS para qae <strong>el</strong> t.i'iunlo se logiara Si no por<br />
tste por aquol distrito.<br />
It',[ Paitido Li beral, eon In auuurir.1a tetuporahn<strong>en</strong>te con ci<br />
Constitucional P 4gr ista, avatv'j ne tomar pat<strong>en</strong>te do Pjiitido gobieinieruistat<br />
y ocasiono lit <strong>de</strong>sertioti do so s<strong>en</strong>o do wu1hos Mem<strong>en</strong>tos quo le<br />
quedaban con una fi<strong>de</strong>lidad r<strong>el</strong>ativa.<br />
Eu cuanto at {artido Evolueionsta Liberal, no tuvo ci <strong>de</strong>sair&lo<br />
que so presagialia ou sus iiui r os trataJcs POriU0 no so extroinaton CSto,<br />
aaso <strong>en</strong> teIJIOIT1 lo itiiitflos JtOI [its iiiiputaclones hochas A. lo ,; politicos<br />
qua no eohibot aban eon <strong>el</strong> floijierno, do quo to hoti[izetban 1iata<br />
pot' ruedios ilicitos V recnros ih'gales. -<br />
El autiguo Paitilo Autirreoleccionista, disgregado dot Sr Madoro,<br />
cowu ss sabe, por la creaciOu <strong>de</strong>l Constitueioual, ha t<strong>en</strong>ido no pocas bajas<br />
on sits filas, corno era natural, at tratai'se <strong>de</strong> cort'er p<strong>el</strong>igros. <strong>de</strong>sa.<br />
liar la prepon<strong>de</strong>inucia oficial y ahoudar Los abismos do sepa1'1ci611 eon<br />
cI Po<strong>de</strong>r,<br />
Los <strong>de</strong>rnâs PartiLlos no tuvioron oaractei' y siiuificaeión do importaucia,<br />
nor mAs que su labor haya 51(10 <strong>de</strong> coustancia y esfueizo, iii me-<br />
1105 los candidates. ilados 1.ostu1ados por si misinos y porgrupos i'educi-<br />
(los do anleptosy s'xiigos.<br />
El Paitido Liberal, ci'cado por los quo abaudonaron <strong>el</strong> cheulo <strong>de</strong>l<br />
Si. Iglesias CaI<strong>de</strong>ru tan3p000 pudo haeai' progresos y su clesani'oiio so<br />
iimitó a! Etar10 do Mxieo. instalando SUS uirt<strong>el</strong>es <strong>en</strong> Tohu'a, capital<br />
tie ese Estado y segiirani<strong>en</strong>to si liuhieia habi o empcfio y tieinpo para in<br />
propaganda <strong>en</strong> toda In llepüblica, se habniau conseguido a<strong>de</strong>ptos <strong>de</strong>sconteutos<br />
eon In actitud <strong>de</strong>l Sr. Iglesias eal<strong>de</strong>t'ón y do sus incoudiciomiles.<br />
Algunos Gobornadores quisieron on sus Estados respectivon, roparfir<br />
curules <strong>en</strong> tre sus allegados y pocos to vei'iflearon asi, porque <strong>La</strong> onigna<br />
<strong>de</strong>l P. Coust.ituconal Progi'esista tuvo inás fuerza y vigor.<br />
Sc <strong>de</strong>cia quo <strong>el</strong> Gobierno, pot' sugestiones <strong>de</strong>l Si'. Ma<strong>de</strong>ro, <strong>en</strong> Un
.1<br />
1 .<br />
principio r'uio <strong>de</strong>jar, aniplia 1iborttd pero oni<strong>en</strong>rou a 1[ovor conse-<br />
Dr Consta!Ic[o Pciit !iique, Ctdidato por Zimat1jt Oftx. <strong>de</strong>rrttau.<br />
j4), exhortaciones y probnrizns teumonialis quo funtlahan p<strong>el</strong>igros in.<br />
contest8bies eon Ira <strong>el</strong> tiobierno Hi hue I mras res ultuhnn ltilo.<br />
So hizo h1twapi6 eu los eciutlietos eouu one nruornuó In IOInOt ft <strong>de</strong>l<br />
Cougeso agonizauk!, y <strong>en</strong> eomo se pudo coujnrar !a•t<strong>en</strong>ipestnd por Ins<br />
ofortas y etras umniobrits e.titrns quo ganaran log vohj do log 'dipntados<br />
verdos" Cu ospera do una to<strong>el</strong>eecióti <strong>en</strong> his fat-urns Carnora.<br />
So i1ire que dos Ministros ban estclo on cowbivaciout, ofectivar,<br />
cOfl <strong>el</strong> <strong>en</strong>fraio <strong>el</strong>ectoral, way espeeinlwetitc, y otro8 dos seeundaudo al<br />
OontituoiouaL do quo forunau e!<strong>en</strong>iei:uton <strong>de</strong> eapno y Ins Oros euatro<br />
Secretarios do Estado ap<strong>en</strong>as 6 ban t<strong>en</strong> ido Ins vur <strong>en</strong> <strong>el</strong> auiuto.<br />
<strong>La</strong> ültiuja <strong>de</strong>oisión tomada on & particular. paroce quo fn neplar<br />
cowo <strong>el</strong>ectos a unos 50 do] Partido Cuutico y otros 30 aislados ue no<br />
touieado nütskto <strong>de</strong>terwiziado pudou votar caso con et Gobiorno, Ic<br />
tnisrno quo aignuos do los catolicos.
14.<br />
Be viö qu t JU1M)OS rnhnthros <strong>de</strong> In Ligo <strong>de</strong> Acción Social so<br />
lea 1iio un tado pot cowpkto y zip<strong>en</strong>as habrA a1 gunk) ito segunda 51a que<br />
haya paa*lo <strong>el</strong> R.uJit!n '1 0 1 stifragin ofet i vo.<br />
Do los primeros caudidatos do! Contituciuna1 Progresista, fuion<br />
horrados una gran thay cilia, sin quo por esa s<strong>el</strong>acci6a so haya gaia ado <strong>en</strong><br />
<strong>el</strong> personal, quo saud eiernpre do g<strong>en</strong>te <strong>de</strong>souocida y no grata al pueblo.<br />
Iicniro Mai,'ul F. Vill*eriur, Candhlutv por SaLrntc, Gte, VeieeIor.<br />
En <strong>el</strong> Distrito Feral dondo los eatólins preg<strong>en</strong>abnu nu triunfo<br />
g<strong>en</strong>eral, spouse sacaron avants on eandidato, siondo todo8 los <strong>de</strong>m<br />
ditritos pata <strong>el</strong> Conotituciount y ocasionnudo Ia <strong>de</strong>rrota <strong>de</strong>l Sr. Lie.<br />
Froui .eo Leon <strong>de</strong> la Barra quo figuraba comb caudidato a! S<strong>en</strong>ado,<br />
iiva ver4ltulera sorpresa para Ins <strong>en</strong>airo quintna partes <strong>de</strong>l vecindaria<br />
<strong>de</strong>l Distrito Fe<strong>de</strong>ral quo sabla jot , la volaciOn, habfa favorecido sata<br />
cauclidatura.
Nunca se creyó que Igksias Cahlerón, rovolucionaijo <strong>de</strong> Gabinete<br />
r y eiumigo poi bflvueia <strong>de</strong>l Oral. D1z, hubiora sidido victorioso contra <strong>el</strong><br />
presi<strong>de</strong>nte Blanco, Sr. <strong>de</strong> la .Barrn, tu<strong>en</strong>es aun <strong>de</strong>spus do ]as planclias<br />
quo produjerou ciswas <strong>en</strong> <strong>el</strong> Partido Liberal y do las conjotura; corneatarios<br />
y chismes (1110 80 tksarrollaiou t43flebrOsa y fraucatneuto al tiatare<br />
do la Liga do <strong>La</strong> t)efeusa Social y do conipronnso con <strong>Pascual</strong><br />
Orozeo qne di(i ioncl')s iIIa los gisto do instalaek'u tie! Pañido 1gb.<br />
sista.<br />
Lie, Job6 1. Nov<strong>el</strong>u, Candidato put Tkui, 1'<strong>el</strong>caz y Peto, Y;ic. Triur1nW.
- -.--- -<br />
n<br />
I I<br />
En Yuat1n no hubc' lueha y eutre los caudidatos triunfantes ge<br />
regitruu int<strong>el</strong>ectuales <strong>de</strong> talla pert<strong>en</strong>eei<strong>en</strong>tes al Partidu Liberal tie<br />
aquc! Est-ado.<br />
El Part,ido Mor<strong>en</strong>o Cantunista no propuso eandidatos segura-<br />
m<strong>en</strong>te por Cille<br />
SU J?ui L)f'1 it las artna.s ul lad(3 th' % t.qUeZ tIOIUIYI. V<br />
tie Ororeo para dirimir la conti<strong>en</strong>tla <strong>en</strong>tre los Sres. Ma<strong>de</strong>ro y. Pi<br />
no Suarez.
I;,-<br />
r<br />
7A.. J,<br />
<strong>La</strong> <strong>Revolución</strong> Vazquizta.—R<strong>en</strong>uncia <strong>de</strong> <strong>Orozco</strong> <strong>en</strong> Chihuthua-<br />
El Zapatismo.—<strong>La</strong> Stisp<strong>en</strong>sión <strong>de</strong><br />
AL<br />
I icr. trs dcl ano <strong>de</strong> 191.! €titi &ot uctios <strong>de</strong> ulguna 1-060<br />
,,aucia y por dios va so puklit.ion J'sngiar lus san gri<strong>en</strong>tos h@.<br />
ChOS & U6 C flan von ido dtn rrcIlrid u.<br />
/i;: /11 V'T<br />
4i<br />
4.
is.<br />
El Zapnt.isrno con toda su gravodad tuvo serio <strong>de</strong>sarrollo on 131 WOS<br />
QUO DOS ocupa: Orozeo ronuuciO ci wando quo t<strong>en</strong>ia <strong>en</strong> Ohihutthua. al<br />
ira1. Ditiz so Ic aplicö In nuova or<strong>de</strong>nauza militar incIuytndoio on <strong>el</strong> re<br />
tiro torzozo, algniias manifestaciones hizo ci Vazquizmo y so irnpulsó<br />
Ia revolnción <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong> quo ha costaclo tautos sacriflcios A 18 flacion.<br />
Pot iiitimo cu esa mes so <strong>de</strong>eretó la susp<strong>en</strong>siOn do garautfas individuales,<br />
medida do rigor juzgada pot In g<strong>en</strong>eraliclad como provocadora<br />
410 reprosalias y contra produc<strong>en</strong>te par la paeifictcióu cuando so trata<br />
tie Inovimidntos politicos.<br />
He aqul los acontecimbeutos mAs importantes on<br />
Enero <strong>1912.</strong><br />
Din 21.—Se imora quo ci Mnistro Calera coufer<strong>en</strong>ciart eon ci<br />
Lbc. E. \7(zque (46mez eou objeo do quo este <strong>de</strong>poiig su aetitud hostil.<br />
Dia 3.-400 zapatistas ci mando <strong>de</strong> Amador Salazar, Obregóu, Co-<br />
W; y Franco, atuecu In plaza do Ynutepec, ilogaudo hasta ]as goteras<br />
do la Ciudad. Son rechazados ton peI1ueas pérdidaa pot ambos indos.<br />
Oruesas gavillas atn<strong>en</strong>aznn Apapasco y Eeetziugo.<br />
Pot New Orleans lieu pasado S carros con aras y parqne. W.<br />
mese sea par a.lgm complot revolucioaavio ignorado.<br />
Din 4.—fluestes do Zapata atitem Ecatzingo y son rochazndas tie.<br />
jando 11 inuertos.<br />
Din 5.—Aparec<strong>en</strong> zapalistas corca do Chilpaaciugo, capital <strong>de</strong> Oue•<br />
rrero y los vec 11108 pi<strong>de</strong>n tropas fc<strong>de</strong>raies.<br />
DIn T.—Se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> aplicar ol articulo 33 do la Constitnción A tres<br />
poriodistas espanoies, <strong>de</strong>sterrãnt1o1os do lit pore es revo<strong>en</strong>do<br />
ci tuuerdo.<br />
El Znpetiamo, ouu<strong>de</strong> por Mor<strong>el</strong>os, asaltando haci<strong>en</strong>das y poblados.<br />
Din I.—EI Gohiomnu Moxicano so di rige a la Embajada<strong>en</strong> Washington,<br />
ordonaudo quo gestione <strong>de</strong>l Goiieriio Anioricuno, sea reeuooido <strong>el</strong><br />
.Lk. E. VIlzquoz (+Owez rouio cozispirtdor; ci Gobiomno Arnericano Ic 'iigun.<br />
Die 10.—Eu virtud do Ia nuevt or<strong>de</strong>nnuza, <strong>el</strong> Pt si<strong>de</strong>nte dispone ci<br />
retiro foizoso 1101 sorvitdo wilitnr dcl Gral. Diaz. Male inipresiOn causa<br />
oslo on olpñblieo.<br />
El Got'ierno propone a la Comisión Pormaneute dcl Congreso do la<br />
Union <strong>de</strong>erete In uspousiOu <strong>de</strong>garantlas on Ia parte tie itt Repübiica lavadida<br />
per zaptLti-stas.<br />
1)ia 12. —Lo susponsióu do gareutias trac graudos <strong>de</strong>bates on In 0á<br />
Inarn: ci Orupo in<strong>de</strong>eudieute con acopio do mazones, so opono.<br />
Emiliano y Eufetnio Zapata con lo mejor tie sns tropas, pros<strong>en</strong>tan<br />
1t (,luwua Casso LOpez on 'rs 'Feti11as, s<strong>en</strong>do dorrotadoa
--<br />
UI<br />
6i.<br />
PORF1RIO DIAZ<br />
tras larga y ardi<strong>en</strong>te lucha. Es tin triuufo fe<strong>de</strong>ral 1e importancia.<br />
El Zapatistno cowi<strong>en</strong>za a invadir & Estailo <strong>de</strong> Mexico.<br />
En T<strong>el</strong>oloapan, se levanta <strong>en</strong> armas c&ei toclo <strong>el</strong> pueblo.<br />
Da 16.—San Martin Texmetucan cite <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> los zcipatista<br />
<strong>de</strong>spu48 <strong>de</strong> haber saqueado estos, dias antes, Zacateko <strong>de</strong>l Estado do<br />
Tlaxcala,<br />
Sngado tonia <strong>el</strong> pueblo <strong>de</strong> Balsas, Guerrero,
Da 17. — Paseual Oroeo sale <strong>de</strong> Chihuahua liarnado per <strong>el</strong> Prosi.<br />
daute S. Mn1rn, pcua combatir ft Zapata.<br />
Sigii' u coiuiatos QU 'Fjd1ii, iluoquecliula y otros pantos <strong>de</strong>l Esta<br />
do do Puebla.<br />
Dia 18.—Es aptoba r.ir la supe1siôii do garaufas para los Esstados<br />
do Mor<strong>el</strong>os, Guorrero y Tluxealii v trece d i s ixitoz,4 do los Etados do Mxieo<br />
y Puebla.<br />
Euij uuptrn do Lóu os ataeado 1,)r los zapatistas quo son reehazados.<br />
OL'hO pueblos <strong>de</strong>l Estaclo do Mexico estáu <strong>en</strong> u porler.<br />
PereguIdos on Mor<strong>el</strong>os los :tpnitas inva<strong>de</strong>u <strong>el</strong> Esado do Puebla.<br />
En Guerrero, reiva In auurquIa, los salgadistas ban asaltudo Sttu<br />
Marc, Atoyac y 11uaitxLitliu. Silvestie Meuocal, (ot-ou<strong>el</strong> do las fuerzas<br />
do A. Figueron, SO lOVtLUtu cicu do Acapulco.<br />
Dia 21--LtA zipiflistuspoueu sitlo p ] 28,3. rural ec la haci<strong>en</strong>da "30"<br />
(Moi'.) situdo reolnjzados Valer os atupLite.<br />
r)a 24.—Los zapatista eutraron a Chilapa, Guerrero, inceudiarou<br />
arch is'os y lib .rtaron pros son batidos y arrojados por Los vecinos.<br />
Los zepatLsta e apro-tan a ataar a AIlixeo. -<br />
1)fa 26.—Los EAndiwites bacon ruidosa protesta contra <strong>el</strong> Lie.<br />
\7 weeJos, Presi<strong>de</strong>ute <strong>de</strong>l Partido Cour-tituciounl Piogvesistt por<br />
tor1)e oiiceptos vortidos. l Sr. Prsi<strong>de</strong>uLo Mttdaro lets hatila 011 P<strong>el</strong>acio<br />
PI Nfid fd6ioI1d1<br />
^5<br />
UI<br />
Antonio D. M<strong>el</strong>garejo, redactor<br />
<strong>de</strong>l "Ypiranga', perseguido por<br />
<strong>el</strong> manifesto <strong>de</strong> los periodistas<br />
in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes y colaborador <strong>de</strong><br />
este libro,
ww"2-, -<br />
.".<br />
F-<br />
rLVOL1J<br />
I OS DI<br />
doud Jo visiroti y sus Imm'!Was no soo tomadas<strong>en</strong> sfirio. \oc: Ije..<br />
ra Veon1os! jAbajo Calero! iEs traii]or <strong>el</strong> ula<strong>de</strong>ri!no !so escu1:h;Lu <strong>en</strong><br />
qu<strong>el</strong> oflificio.<br />
1)ia2S.—Terrible, combato <strong>en</strong>trefe<strong>de</strong>rnles y iapatis.ns d nta Maria,<br />
Mar., sin legi'ar aqu<strong>el</strong>los <strong>de</strong>salojar a) e.n<strong>en</strong>3igo do sus posiciQues•<br />
DIa O.-Es uombrado <strong>el</strong> oral .Juv<strong>en</strong>cio Rabies, JoLo do lit carnpa<br />
üit eu Mor<strong>el</strong>os .<br />
L;i1Ita Maria' es rescatv.da trus veces por ZaNta. Por anibos Indus<br />
las bajas son 150,<br />
Dia 31.—Cnernavaca as sitiada e incomunicada con hi. Capital.<br />
Balsas eaEi <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r do Suigado.<br />
Rcnnicja <strong>Pascual</strong> Orozeo su pueto <strong>en</strong> Chihuahua, causaudo est,o<br />
sirnaacionil iwpresióu.<br />
<strong>La</strong> guarnkióu ilO C. J11IL'eZ so su61ev a) 'oaocor k rommoia <strong>de</strong><br />
Oroco.
I Y.<br />
Vzquez Gdmex <strong>en</strong> campaa. —Tropas americanas.—Av<strong>en</strong>t.ura<br />
<strong>de</strong> Dn. Abraham González—Vi<strong>en</strong>tos do<br />
Fronda contra a Pr<strong>en</strong>sa.<br />
Febrero do <strong>1912.</strong><br />
Dia lo.—Los trublovailoti do C. Jnárez, <strong>La</strong>u dostinfdci In via dcl<br />
Ctitral iii Sur i1* hi Ciu'la 'l. -<br />
El Lie. i, V&izqui'. GOwe es <strong>de</strong>iguado Preidoute E'roviiuial pot<br />
h Junta revohuctouana (101 Paso.<br />
Oroz'o reoibe 6r(l<strong>en</strong>wz 'Jo batir a los rol)<strong>el</strong>dos <strong>de</strong> C Jwiiiz y salo<br />
para ea Ciudad.<br />
IHa 2,—Fuevis unandadas por <strong>el</strong> e-cmpiLn do iuuales E.et'ugio<br />
Meuiiloza, e uijlevarou on Chihuahua, tncudo Ia Pouitoueiaria. Pasanal<br />
Orzoo quo yn habla vinido do! <strong>Norte</strong>, las bao<br />
Antonio Rojas quo so hallaba reso <strong>en</strong> In Ponitou ' iuria do Chihuahua,<br />
es puosto cii liberlad por cotiv<strong>en</strong>uci e.ou <strong>el</strong> Guberuador,<br />
Los sriblorados do C. ,Juiárz ilevu<strong>el</strong>v<strong>en</strong> ci inauclo Ct <strong>en</strong>s oficiales.<br />
Dii. Abraham (iouz(ilcs doja ci Miii kterio do (4oheruncii6u part salir<br />
ámthnzur los distuibios do Chibinhua.<br />
Ruins to pone al fr<strong>en</strong>te do los sublevados y ouvia uu 111Lirnttuai al<br />
(oherurtdor.<br />
Los zapatistha ro<strong>en</strong>peran pieiones.<br />
Dia 4.—Cuonnavaia es am euu7,ada por 71patstas, quo liau iuondia•<br />
do ci boque quo ro<strong>de</strong>a la inorjtaüa "Barriga do Plata,"<br />
Los nblovados cii Chihuahua al mando <strong>de</strong> Rojas ma rob an it lit sierra.<br />
Sale al flu a Abraham c4-onthlez par Chihuahua, aeonipaailo do<br />
José do Ia Luz Sow y José do lit Luz Blauoo.<br />
Tropas nmerieauas vigilnu It frontera.<br />
Bnunijo ieiuuán<strong>de</strong>z Seorotarfo do Gobievuo on Chihual.nta, reuuncia<br />
at eitrgo y so iauzt a la IovoIucióu, segAn di.e, part <strong>de</strong>rronar ci Go<br />
hierno do lit Ijttsttcui y do lo Porra.<br />
Santa. Eulalia aae <strong>en</strong> potter dc Rojas.
Miift6d<br />
Fn In Hda do Tnboloapa se levan tan Jos peones.<br />
R€resa A Uhihunhua Oiozco, <strong>de</strong>spus <strong>de</strong> coufer<strong>en</strong>ciar eon Jos atnö<br />
tiimdr <strong>de</strong> C: Jurz,<br />
Hay tiopis Hmerieauas listas pam rnovlhz8rse.<br />
Es aprh<strong>en</strong>t1ido <strong>en</strong> Mxico, J. Andrew Almuthn, reb<strong>el</strong>clu nja<strong>de</strong>micti,<br />
<strong>La</strong> guaruieión do Casas Oran<strong>de</strong>s so subleva, pro<strong>el</strong>auiudo ii Viz.<br />
quez<br />
Din 5.—P,41 .—E1 Enlbnjftdoi' Wilson uiega quo so prpaii lii iuIei'vewiu<br />
uuwTieaua.<br />
Si<strong>de</strong> <strong>el</strong> Oral. Robles 1)nra Cnernnvtu A hacerse cargo do hi eampoilti.<br />
Clii!apa c-s anieriazada por los reInl<strong>de</strong>s.<br />
"El Imparcrnl' pi<strong>de</strong> quo reunuci<strong>en</strong> 4-onz:Uoz .Satas y [)u. Ab&iam<br />
(Ionzálcz.<br />
I)Ia ti.—D. Abraham +onzález es <strong>de</strong>t<strong>en</strong>ido on Camargo por los su•<br />
)Ievados; eseoltado vov los niimos basta Santa Rosalia y euvia4lo a<br />
Chihuahua cii an armón. Su interv<strong>en</strong>cióu cRuso disgustu <strong>en</strong>tre los ic-•<br />
h<strong>el</strong><strong>de</strong>.<br />
El Lie. Emilio Vâzquez GOmez <strong>de</strong>clara quo si es uorubxaclo Presi<strong>de</strong>nt,<br />
aceptarâ.<br />
Din 7.— l3raulio llernáu<strong>de</strong>z so doclara Uobernador do Chihuahuu<br />
uuiudose al inovimi<strong>en</strong>to vazqnizta al rr<strong>en</strong>te <strong>de</strong> 200 hombre.<br />
<strong>La</strong> Revolui(u s' xti<strong>en</strong><strong>de</strong>.<br />
In P.o<br />
-<br />
4;..<br />
.\)n';i u IT ., IL.<br />
I<br />
RACIC() V1I..A.
24.<br />
Lo^ fe<strong>de</strong>rates tei(flTruvcndi ou Im<strong>en</strong>te Cu G6mez Palacia.<br />
Poliearpo Sziwjhoz so levanta on Ia Hnasteea Potosimt.<br />
Sdgadistas yNei-mg <strong>de</strong> A. Figueroa y Blauquet luehau <strong>de</strong>uoadas<br />
<strong>en</strong> Plauquizolco y ApeLlanea.<br />
Los zapatistas so cone<strong>en</strong>tran ea Ruitzilae con propOsito do recupe.<br />
rar Sia. Maria. Cuatro hurus durO <strong>el</strong> eowbate, sin po<strong>de</strong>r seE doszdojados<br />
los zapatitas <strong>de</strong> sus posiciones.<br />
En favor <strong>de</strong>l JofeJesü.s Salgado so ievaiitan peones do Toma'i1apa,<br />
Guerrero.<br />
Iin 8.—El Sr. Abraham tieuzález sigue on otis avautnras v no ha<br />
podiilo flogar a Chihuahua.<br />
Salado pi<strong>de</strong> la plaza do Iguala.<br />
<strong>Pascual</strong> ()rozco co adwito <strong>el</strong> cargo do Gobernador.<br />
En (.'oahui!a crece <strong>el</strong> :noviwioiito reb<strong>el</strong><strong>de</strong>.<br />
Mstros 21, 16u<strong>de</strong>z so levanta on MnIioaoân v ocupa Apatzingán.<br />
lreueo Aijira1e se !ovujtn <strong>en</strong> Angainaeutii, Mi.lioactin.<br />
Un eseuadrón <strong>de</strong>l icr. Rogimi<strong>en</strong>to (lotC4 sutdo ,;e subleva on rrapuato.<br />
Din 9.--Trrble combato on Sta. Maria, Mur; ci pueblo es iri<strong>en</strong>.<br />
diado par los rnla)e3 y las Ltinche ras rt-b(li<strong>de</strong>6 c.lest.rtildas por Ia artille.<br />
na fe<strong>de</strong>ral. El coiiibate dura todo <strong>el</strong> ilia, sin tiesalojur al <strong>en</strong>emigo do <strong>en</strong>s<br />
posiciones.<br />
Dia. 10.—<strong>La</strong> prisiOu do San Andrea Olialchicomu1a so sublovo y<br />
bnye.<br />
Tixtia es ataea4bl por los roh<strong>el</strong>dos,<br />
.1
Im<br />
-<br />
Los Etados Unidos niegan r<strong>el</strong>miso pnra <strong>el</strong> paso do tropas mexi<br />
eanas porsu territorio.<br />
El Mayor Muxiwino Castillo es capturado on Bachimba por <strong>el</strong> pro<br />
fosor reb<strong>el</strong><strong>de</strong> Bratilio Hernãn<strong>de</strong>z.<br />
Combaton on las Balsas, fnerzas do Figueroa y Salgadistas:<br />
triunfan ]as pirneas.<br />
En las cereanias do Guaymas so lavantan loa yaquis, eapitaue:.dos<br />
'poi Sibalauine,<br />
Los zapatistas preu<strong>de</strong>n fuego 1 it plaulLos do eaüa, <strong>en</strong> Ia haci<strong>en</strong>da do<br />
'SauJuaa" "El Chilat" y "El Liano."<br />
Dia 12.—Antonio Rojas se dibpone A atacar C. Juárez.<br />
Ma<strong>de</strong>ro <strong>de</strong><strong>el</strong>ara que no <strong>de</strong>be r<strong>en</strong>unciar y no r<strong>en</strong>uneia.<br />
En todo <strong>el</strong> distrito <strong>de</strong> Oalea,ia, cun<strong>de</strong> <strong>el</strong> inovimi<strong>en</strong>to vazquizta.<br />
Asalan una casa a extrawuros <strong>de</strong> TorreOn.<br />
Es tiroteada Ia columna Casso Lopez., <strong>en</strong> Tres Marias.<br />
Llega D. Abraham Gonzalez A Chihuahua.<br />
Dia 13.—En la <strong>La</strong>guna es pro<strong>el</strong>amado <strong>el</strong> Lie. E. Vazque. Gótnez<br />
Cu<strong>en</strong>eam4, Nazas y Ro<strong>de</strong>o <strong>en</strong> p<strong>de</strong>r <strong>de</strong> los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s.<br />
Entre ''El HiguerOn," "<strong>La</strong> BO yeda" y "<strong>La</strong>s Trancas." Emiliano<br />
Zapata puso ernl)oseada a fuerzas <strong>de</strong> Coslo Rob<strong>el</strong>o, baci(ndo1e bajas<br />
y obligandotas a hatirse <strong>en</strong> retiradL, -<br />
Dia 14.—Catorce zapatistas son ejecutados suniarisin<strong>en</strong>te <strong>en</strong><br />
Yan tepee.<br />
'TkOPAS DSCM(5A
26.<br />
—.-17 hombres do[ 34 resist<strong>en</strong> a 300 Zapathttas <strong>en</strong> Obiname-<br />
-On. Abraham Gonzalez es otra vez Gobernador <strong>de</strong> Chihuahua.<br />
<strong>La</strong> tundición <strong>de</strong> V<strong>el</strong>ar<strong>de</strong>iia es at.aeatla por los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s <strong>de</strong> Is <strong>La</strong><br />
ine est.t invaci ida.<br />
Tha 15).—Aparec<strong>en</strong> on Jalisco, grupos <strong>de</strong> r<strong>el</strong>,<strong>el</strong>iks.<br />
Soldados ainericanos por error <strong>de</strong>l olkial que losmandaba, <strong>en</strong>t.ran<br />
<strong>en</strong> C. Juárez. ocasionanclo gran disgust.o. Debido al Consul Lior<strong>en</strong>te,<br />
se evita efusi/in <strong>de</strong> sa.ngre, puea los roluctarios y ci pueblo se apres<br />
taron 4 rehztzar a ]os americaqos.<br />
Dia 16.—<strong>La</strong> Guerra <strong>de</strong> exer'ninio contra lot; zapatistas ha prin.<br />
cipiado por quemar 70cbizas an Nexpa, aeeitSn plausible, siempre<br />
quo se tratara <strong>de</strong> ungucrra .extratijera. Mujeres y niiios reib<strong>en</strong><br />
or<strong>de</strong>n 'Ic reconc<strong>en</strong>trarse <strong>en</strong> Jojutla.<br />
Etpieza to c<strong>en</strong>Mura d In Pr<strong>en</strong>sa.<br />
En Teziut.án y Zaeapoaxtlit hay graves levantaini<strong>en</strong>tos.<br />
En Puebla es r<strong>el</strong>twjdo t prisión ci Coroncl Gaucl<strong>en</strong><strong>el</strong>o <strong>de</strong> la Liae<br />
conic p resun to con sp irador.<br />
Dia 17,—R<strong>en</strong>uncia On. Abraham Gonzalez <strong>el</strong> Ministerio <strong>de</strong> GobernaciOn.<br />
Sc trata <strong>de</strong> susp<strong>en</strong><strong>de</strong>r las garantias eonstitucioales sobre<br />
libertad tie impr<strong>en</strong>tu.<br />
Salgado so use ft Zapata.<br />
El Lie. E. Vtizqtuez GOmez lauzO on manitlesto aceptando Ia. Presi<strong>de</strong>ncia,<br />
Provisional.<br />
Es asaltado A piznco. -<br />
Dia 18—Se sahe ciue Los Ministros Migu<strong>el</strong> Diaz Lombardo y Ra<br />
fact llernful<strong>de</strong>7., son nnt,ores ticl pl'OyeetO do susp<strong>en</strong>siOn <strong>de</strong> garantlas<br />
la ;<strong>en</strong>sa. Es discutido y i'echazaclo. "Los per1odis1a no son bandi.<br />
dos," dice un S<strong>en</strong>ador.<br />
Dia 19.—Zapata icvita ft Manu<strong>el</strong> tjgarte t platicar sobre latino-a<br />
rfloricafl Is mo.<br />
PoIu'ua unexicana y americana virrila at Lie. Emilio Vazquez GO-<br />
rnez.<br />
IHa 20.—Los vaquis soriir<strong>en</strong><strong>de</strong>n no piquet.e fe<strong>de</strong>ral. liaclêndole<br />
l iuuerlos.<br />
En Sta. Marut solo queda <strong>en</strong> p10 IL parroqtna.<br />
Dani<strong>el</strong> Herrera se pres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> Soledad <strong>de</strong> Dohlac10 al freute <strong>de</strong><br />
11 gairistas.<br />
1.)ia 21. —En eoneo tie Miii stros se acuerda pedir In susp<strong>en</strong>siOn
J)<br />
3AI.YAOOR 1EWUWZ CHLZ.<br />
11rtv kI "VI'ir$n4. r --<br />
:Ir t k<br />
iI g' tr 1 .'1 aiIR•<br />
A<br />
I p.thpp4i.'iit.<br />
<strong>de</strong> garautias para toda la Repñhlica.<br />
En TlaUaya, zion <strong>de</strong>rrotados los Salgadistas.<br />
Dani<strong>el</strong> ijerrera asalta Sta F.<br />
Dia 22. —Zapata es herido <strong>en</strong> Tieumán,<br />
Emilio C. Campa iwanza sobre Chihuahua eon 1700 hombres y<br />
4 cañoue.<br />
Eu Alof,onjlco <strong>el</strong> Grau<strong>de</strong>, se levanta una parIida <strong>de</strong> 33.<br />
En San Pedro <strong>de</strong> Ia Coloulas, reg[sLrase Un <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tro <strong>en</strong>tre fe<br />
dra1es v reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s. Fuertcs baas se registrun.
28.<br />
DI a 2.—El Cornandante <strong>de</strong>l 28. Cuerpo Rural, <strong>de</strong>scubre conniv<strong>en</strong>ia<br />
<strong>en</strong>tre los hac<strong>en</strong>dados y Zapata.<br />
Dia 24.—Los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s están <strong>en</strong> I3auche.<br />
Torreón mpiez.a a s<strong>en</strong>tir falta dc viveres.<br />
Comi<strong>en</strong>zan a formarse Cuerpos 1e Voluntarios.<br />
Dia 25.—R.eb&<strong>de</strong>s int<strong>en</strong>tan tornar San Andrs Tuxtla y muere <strong>el</strong><br />
Jefe die ]as Fuerzas Rut-ales.<br />
Dia 26. —El Lie. Emilio Vázquez Gómez contesta a Ma<strong>de</strong>ro Sn t<strong>el</strong>egrama<br />
diciéndole que r<strong>en</strong>uncie.<br />
Campa freute a. C, Ju1rez. Da. 6 horas para la reudiciOu.<br />
Huejotzingo arnagado por zapatistas.<br />
Es tornado Sombrerete.<br />
Cae C. Juárez. Oroco aian:la reUrar las fuerzas escalonadas al<br />
Sur para impedir ci avauce <strong>de</strong> los revolucionarios. <strong>La</strong> guarnieiOn <strong>de</strong><br />
,Juarez se subleva y la <strong>de</strong> Casas Gran<strong>de</strong>s la seeirnda<br />
Dia 27.—Fuerzas <strong>de</strong> Blanquet y Figueroa luchan por fricciones<br />
<strong>de</strong> localismo..<br />
Dani<strong>el</strong> Herrera <strong>en</strong>tra a. Coscomatepec.<br />
Torreón ti<strong>en</strong>e 15 dlas <strong>de</strong> hioquco Ior los vazquiztas.<br />
Dia 28.—Gavira se levanta <strong>en</strong> Veracruz.<br />
Es tornado Rio Gran<strong>de</strong>.<br />
Francisco Villa mareha a. recobrar C. Ju1iez.<br />
Ma<strong>de</strong>ro vu<strong>el</strong>ve a. <strong>de</strong>cir que no r<strong>en</strong>unciarä.<br />
I I<br />
Como SC ye <strong>en</strong> ci restim<strong>en</strong> que antece<strong>de</strong>, durante ci ines <strong>de</strong> F<strong>el</strong>n'ero<strong>el</strong><br />
Presi<strong>de</strong>nte, Sr. Ma<strong>de</strong>ro, reiteró Sn resoluciOn dc no r<strong>en</strong>unciar<br />
<strong>el</strong> cargo. Se recru<strong>de</strong>ciô ci ZaimUsmo <strong>en</strong> Mor<strong>el</strong>os, ra tempestad re•<br />
voii.ionaria <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong> se hio ma.s ost<strong>en</strong>sible y <strong>en</strong> C. Jurez y todo<br />
<strong>el</strong> Estado<strong>de</strong> Chihuahua se sintió <strong>el</strong> halite <strong>de</strong>l <strong>de</strong>scontno.<br />
El Gobernador dc Chihuahua, ior Abraham, conio se le llama por<br />
su lianeza <strong>de</strong> educaciOn y <strong>de</strong> caracter, fraeasO <strong>en</strong> la int<strong>en</strong>tona <strong>de</strong> dominar<br />
Ia sit.uaciOn <strong>en</strong> aqu<strong>el</strong> Estaclo. <strong>La</strong>s tropas arnericanas extraordinariam<strong>en</strong>te<br />
vigilan in. frontera, habi<strong>en</strong>do otras listas para movilizarse,<br />
causando esto grail indignaciOn <strong>en</strong> <strong>el</strong> pueblo mexicano por creerse<br />
muy probabe todos fuetan preparativos para la iuterveueiOu cxtranjera<br />
<strong>en</strong> nuestros asUiltos. Al cruzar un grupo <strong>de</strong> soldados arneiicanos<br />
<strong>el</strong> pu<strong>en</strong>te internacional, <strong>en</strong>tre C. Jua.rez y ci Paso, se suscitd<br />
gran inclignacidu <strong>en</strong>tre los mexicanos, no creyéndose que ci ocial<br />
americano hubiese procedido <strong>de</strong> bu<strong>en</strong>a fe, sino que <strong>de</strong>1iberLdam<strong>en</strong>te<br />
buscaba un couflieto.
OML<br />
PAScIrAL oRoZCo.<br />
V.<br />
Exodo <strong>de</strong> American os.—<strong>Pascual</strong><br />
<strong>Orozco</strong> se reb<strong>el</strong>a, haciéndose<br />
<strong>de</strong> todo <strong>el</strong> Estado <strong>de</strong> Chihuahua.<br />
—<strong>La</strong> asociación <strong>de</strong> Feriodistas<br />
In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes perseguida.—Los<br />
Cornbaes <strong>de</strong> Conejos y Bermeji-<br />
110.<br />
Entramos al periOdo rnás álgido<br />
<strong>de</strong> la revoluciôn on <strong>el</strong> <strong>Norte</strong>, Stir y<br />
otros rumbos <strong>de</strong> Ia Repáblica, asI coixio<br />
al registro <strong>de</strong> ciertos hechos sonsacionales.<br />
1-s acontci mi<strong>en</strong>tos sigu<strong>en</strong> aum<strong>en</strong>tando<br />
<strong>en</strong> importaucia y es ya<br />
preciso<strong>de</strong><strong>La</strong>l1arlos mas, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> in sogunda<br />
quinc<strong>en</strong>a do<br />
Marzo <strong>de</strong> <strong>1912.</strong><br />
Dia i c—El Gobierno Mexicano hace gestiones para quo ettrãfico<br />
cornercial <strong>de</strong> C. Juárez, que<strong>de</strong> paralizado.<br />
Los fe<strong>de</strong>rales incoudian, <strong>de</strong>spuós do nutrido bornbar<strong>de</strong>o, <strong>el</strong> pueblo<br />
do Santa Catarina, Mor.<br />
Los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s so posesionan do Mocorito, Sin.<br />
<strong>La</strong>s lineas nacinalas ti<strong>en</strong><strong>en</strong> liii kilornetros do vIa, <strong>de</strong>struidos por<br />
los reb<strong>el</strong>dos <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong>.<br />
DIa 2.—El Presi<strong>de</strong>nte Sr. Ma<strong>de</strong>ro dice: "los trastornoa do Chihua.<br />
bua, Durango y Coahuila, fueron inesperados y por eso torn aron propor<br />
c1Oue antes quo <strong>el</strong> Gobiarno <strong>en</strong>viara fuerzas"
:30.<br />
llnta ahora, no sabernos <strong>de</strong>. revoluiionario alguno, ni <strong>de</strong>l mismo<br />
Sr. Ma<strong>de</strong>ro, qu haya (lieho: "Mau<strong>de</strong>n fueizas zjue me voy A levautav<br />
on annas," dic<strong>en</strong> algunos periOdicos.<br />
Taft lauza un ,uaiiiflesto a los arnericanos resi<strong>de</strong>ntes on Mexico,<br />
aconsejándoles quo, ror precaución <strong>en</strong> caso do residir dou<strong>de</strong> hays disturbios<br />
6 temores do qua osta1I<strong>en</strong> abandon<strong>en</strong> esos sitios, <strong>de</strong>jando SUB<br />
intereses a] cuidarlo <strong>de</strong> los cOnsules, y su proclama causa constercación<br />
<strong>en</strong>tre los ameicanos, quo inwediatarn<strong>en</strong>te cotnieuzan a abandonar<br />
<strong>en</strong> gran uimero In Rpdldica.<br />
Eutran los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s <strong>en</strong> 0-nanacevi y pon<strong>en</strong> libres it los presos,<br />
Coatopec, <strong>de</strong>l Estado do Veracruz, es asaliada, si<strong>en</strong>do rechazados<br />
los reb<strong>el</strong>dn per los fe<strong>de</strong>rates quo guaruecian la plaza.<br />
Es augutiosa In situac.ióu <strong>en</strong> Juchitán, Oaxaea.<br />
Son <strong>de</strong>scubiertas graii<strong>de</strong>s cuevas don<strong>de</strong> los Zapatstas guardan<br />
parquo y provisiones j:iara 10,000 hocnbi-es <strong>en</strong> an mes.<br />
Queda lustalada on ci Paso, la Junta Revolucionaria Vazquizta.<br />
lila 3.—Son <strong>de</strong>,-rotados on Picardias 150 fe<strong>de</strong>rales y 100 rurale.<br />
Mueio <strong>el</strong> Mayor Olano <strong>de</strong>l 23?<br />
El ataque it Chihuahua, por los rebei<strong>de</strong>s, comi<strong>en</strong>za. RutuOrase quo<br />
<strong>Orozco</strong> est. eon cilos. Villa dingo las fueizas fe<strong>de</strong>rates.<br />
Dia 4.—<strong>La</strong>nza <strong>el</strong> Presi<strong>de</strong>ute Ma<strong>de</strong>ro, un inanifiesto haci<strong>en</strong>do "ha<br />
mauiieuto al pueblo, 2ara quo so agrupe <strong>en</strong> tomb <strong>de</strong>l Gobiemno." 'Los<br />
qua so han aizado <strong>en</strong> armas, dice, son unos anibicosos y <strong>de</strong>spechados,<br />
quo no quiieron plegarse it ha voluntad nacionaL"<br />
Coinbat<strong>en</strong> Villa y <strong>Orozco</strong>, si<strong>en</strong>do aquél <strong>de</strong>rrotado y Chihuahua<br />
queda on po<strong>de</strong>r do <strong>Orozco</strong>.<br />
Por fIn, do me tiera france, Orono <strong>de</strong>seouoce oh Gobierno do Ma<strong>de</strong>ro.<br />
<strong>La</strong> multitud Chihuahu<strong>en</strong>se pidió qua r<strong>en</strong>unciara <strong>el</strong> Coberuador<br />
Gonzalez, y <strong>el</strong> fuueionario salió do Chihuahua pouiéudose bajo <strong>el</strong> ampa<br />
ro do Villa. Algunos hombres do óste, so pasan it <strong>Orozco</strong>.<br />
Los rebei<strong>de</strong>s Cainpa y Salazar van on carnino do Chihuahua, para<br />
unirse con <strong>Pascual</strong> <strong>Orozco</strong>.<br />
El €eueral Gonzalez Saias r<strong>en</strong>uneio la Carters do Guerra y Marina,<br />
pidi<strong>en</strong>do ci inando do ]as fuerzas fe<strong>de</strong>iales quo so disson<strong>en</strong> it salir al<br />
<strong>Norte</strong>, para combatir it <strong>Orozco</strong>. Es aceptada <strong>La</strong> reuuuoia sieudo nombrado<br />
<strong>en</strong> su lugar, <strong>el</strong> G<strong>en</strong>eral Garcia Pea.<br />
Dia 5.—<strong>La</strong> aetitud do <strong>Pascual</strong> <strong>Orozco</strong>, causa gran excitacióu on<br />
Mor<strong>el</strong>os y Guerrero. El movimi<strong>en</strong>to revolucionario on Sinaloa, so oxti<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
it Concordia y Rosario.<br />
El Dr. Samu<strong>el</strong> Espinosa do los Monteros, loa<strong>de</strong>r reyista fracasado.<br />
as apreb<strong>en</strong>dido al p<strong>en</strong>etrar it territorio mexicano.
1.<br />
Despn4s do seis bora8 <strong>de</strong> combate, loB reb<strong>el</strong><strong>de</strong> 13 <strong>de</strong>l Fuerte, Zae. Poia<br />
<strong>de</strong>rrota'.loS.<br />
rill<br />
of<br />
c. f<br />
lot<br />
ii11<br />
• j f1;4 ;____________<br />
:.<br />
•1' __<br />
• •'ir-m..,_____ . •<br />
:<br />
/ : ___•.• 0<br />
f.<br />
______ '•
32. -<br />
56 Alamnos aspirantes son dados do alta come oficiates, para cubrir<br />
]as unmerosas bajas quo ti<strong>en</strong>e ci ojército.<br />
Los American Os, sigu<strong>en</strong> sali<strong>en</strong>o <strong>de</strong> Chihuahua.<br />
Rutilo Espinosa Caloca, so levanta <strong>en</strong> arinas <strong>en</strong> iluamantla,<br />
Tlaxcala.<br />
Algunos alumnos <strong>de</strong>l Colegio Militar, son dados <strong>de</strong> alta cotno oficia<br />
les para cnbrir plazas on <strong>el</strong> ejéi'cito.<br />
Los Zapatistas aai<strong>en</strong>azan a Puebla.<br />
Los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s dominan por completo <strong>en</strong> todo ci Estado do Chihuahua,<br />
t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do ci control <strong>de</strong>l Gobierno.<br />
Villa carece do fuerzas.<br />
<strong>Orozco</strong> 08 nombrado G<strong>en</strong>eralIsimo.<br />
En Porreón Ia situación es augustiosa.<br />
Pta 6..... El Ministro (Jalero asiste a la Cámara, indicando quo <strong>de</strong>be<br />
sor reconsi<strong>de</strong>rada la Icy <strong>de</strong> susp<strong>en</strong>s ion <strong>de</strong> garantias.<br />
Part<strong>en</strong> Jos "G<strong>en</strong>darmes <strong>de</strong>l Ejér'cito," rumbo al <strong>Norte</strong>.<br />
So calculan <strong>en</strong> 8,000 los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s quo exist<strong>en</strong> eritre Oaxaca y Guerrero.<br />
Es tornado Ometepee per los Zapatistas.<br />
El Lie. Emilio Vázquez GOtnez recomi<strong>en</strong>da respeto ( ]as vidas 0 intereses<br />
do los extranjeros y nacioriales, Justiia y Patriotism.<br />
GOinez Paiacio es ocupado por los revolucionarios, y rescatado por<br />
los fe<strong>de</strong>rales, <strong>de</strong>spuOs <strong>de</strong> 6 horas do combato.<br />
DIa 7. __El Procurador G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> la Repübiica cousigna <strong>el</strong> mauifiosto<br />
Iauz&do a la naciOn por la "Asociaci6n do la Prousa In<strong>de</strong><strong>de</strong>udi<strong>en</strong>o<br />
to," si<strong>en</strong>do aprehondido ci Presi<strong>de</strong>nte Perez Peun, y buseados Los <strong>de</strong>más<br />
firmautes, todos periodistus.<br />
En Zacatecas, cun<strong>de</strong> ci movimi<strong>en</strong>to revoluciotiarlo.<br />
P0rez Castro so levauta <strong>en</strong> Jalisco.<br />
Acatlán, Estado <strong>de</strong> Puebla, sitiado 3 di put- Zapatistas resiste<br />
hasta rechazarlos.<br />
Insisteutes rumores ciiculan <strong>de</strong> que<strong>en</strong> caso apreminute, los po<strong>de</strong>res<br />
do la NaciOu serán trasladados a otra pat-to <strong>de</strong> la Repübliea, don<strong>de</strong><br />
quedará establecida la. Capital.—<strong>La</strong> noticia es cretda; pero no aceptada,<br />
por las eiseunst-ancias tan distintas <strong>en</strong> que atravesamos, respeeto at<br />
tiompo do Bonito Juárez.<br />
Un grupo como do 800 hombres, Regan haata Chapultepoc, lauzando<br />
gritos snbversivos. Se disu<strong>el</strong>v<strong>en</strong> al conocer quo serán dispersados<br />
tires.
-,,-7L<br />
I.<br />
I:<br />
-.<br />
•w<br />
P7SCU7L OROZCO,<br />
G±uer1 <strong>en</strong> JeCe d )as fuerzaa uadtribt.<br />
A
ALFUN$() E. LOPEZ.<br />
Director <strong>de</strong> <strong>La</strong> GaIaf:Li y E/ )Iuni/or, perseguido<br />
")r ci waijifte.Nto <strong>de</strong> Los periodis<strong>La</strong> idcp<strong>en</strong>dIzite.<br />
wa s,--saio In eolumna 1on'i.itIez StIns, rtirnbo al <strong>Norte</strong>. Va for.<br />
niada por <strong>el</strong>l 29 l3atatI6n, quo rnand <strong>el</strong> (4i'al. Blaiiquet, una fraeción <strong>de</strong>l<br />
20, @110 <strong>de</strong> Caballeri p, una batria <strong>de</strong>l 3ev. Regto. d? Arti!lerla, uua<br />
)aterIa do Montana <strong>de</strong>l 4('• y dos sei r'iotles do ametralladoras. Como Je•<br />
fo <strong>de</strong>l Estado Mayor ligniabzt <strong>el</strong> Mayor Nicolás Martinez.<br />
Los Rut-ales quo gnrneeIn Na ' o, Son. so sublocan.<br />
En Torreón Ia sitnación Os rnãs dilicil, por la falta do vvores y<br />
coinunicaeioiies.<br />
Es atacado Oóinez Palacio, rotirdudose los i'ebol<strong>de</strong>s dospws <strong>de</strong> largo<br />
combate.<br />
Eu dos tr<strong>en</strong>es sale Ta vanguardia R<strong>el</strong>i<strong>el</strong>do, do Chihuahua, rurnbo<br />
aT Sur.<br />
Los Zapa$,istaR toman Tepji, Puob.<br />
E s nonibrado por la Logilatuiu, ol Sr. F<strong>el</strong>ipe Gutirroz para Goberni&doi•<br />
do Cbihuabufl.<br />
Eu <strong>el</strong> Estado do Guanajuato, abuudau los levantumieatos.
En Metopec, Fábriea cercana tt Atlixco, hubo tin ohoqne <strong>en</strong>tre<br />
obroins y fedorales, por habor tanzado acluo]s, vivns a Zapata y Vz<br />
quez Górnez.<br />
Los rriraics jue gnarnecf:n Ciudad Guzmán so subkvnn, <strong>en</strong>trando<br />
A saco on ci Mouto do Piidad y on las oasas comercialos do la pobla-<br />
4.<br />
Eu la Barea al grito do iMuera Ma<strong>de</strong>ro! so fugo In 1isi6u.<br />
El Jefe rebei<strong>de</strong> Rojas liegn eon mu geute ( Chihuahua.<br />
Eascua1 Orozoetá impedido civ ;ivnuzar, por los pututesqu<strong>en</strong>iados<br />
Son acusados los periOdieos "Ujo Purado" 'Ypirauga" y 'Abuizote"<br />
por ultrajes al Pi'esi<strong>de</strong>nte.<br />
DIn 10. ._.Sigu<strong>en</strong> saliondo tropas do in Capital.<br />
El F'alacio Naeioual es artilIado con pretexto do nun rnauifestación<br />
<strong>en</strong> favor do Ia Paz.<br />
Mâs do 500 reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s pon<strong>en</strong> sitlo it Sivaloa, y Mocorito so oncuoutra<br />
on angustiosa situaeión.<br />
[)espus do rudo corn bate, 300 vazqniztas so apo<strong>de</strong>ran do San 1g.<br />
undo, Sin.<br />
Los Zapatiotas asat-au i Tlnbuav, si<strong>en</strong>do rechazados y mum-to <strong>el</strong><br />
eahecifla Juan Gallardo.<br />
Formidable eonbate hubo eutve fo<strong>de</strong>rales y za imtitas <strong>en</strong> hi. Cafiada<br />
<strong>de</strong>l P<strong>el</strong>igro, -<br />
I1?XEHIA I A: FPOA BE F'(RGOS Y FUBLICAI3IOME8<br />
IF tie cateado por in policla reservacia<br />
y con ór<strong>de</strong>n do] Juez lo. do Distrito<br />
<strong>el</strong> domicilio, ofleinas y talleres <strong>de</strong>l<br />
per iodita Alfonso E. Lpez, reeogieu<br />
lose ci libro LAS ULTIMAS<br />
periO- ...<br />
i4os period istas persegnidos pot' ci Eh<br />
aulfiesto, PidiorOfl aniptiro eou sue- •- -: —,<br />
por ol Juez lo. do Distrito ante <strong>el</strong> 2o.<br />
Sr. Lie. Oayetano Cnst.<strong>el</strong>lanos.<br />
Los Sres. Pirez PeUa, Garcia Al- .<br />
vt,(ialieia Rodriguez, ll. Besser, Sie- k.<br />
t'a y Uoi'casitas, Gunti Rojo etc. fue- -.<br />
ron eapturados, y los <strong>de</strong>wâs so salie- i. <strong>de</strong> Htanibotdt nim, 5.<br />
rou do Ia Capital 6 <strong>en</strong> <strong>el</strong>la so ocultaron.<br />
Na 12. —En los Ilanos do Salazar aparec<strong>en</strong> 360 hombres mandados<br />
por Alfonso Miranda <strong>de</strong>t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do trones y lievaudose vivores y caballos.
El Sr. Ramiro Elordny .e pro<strong>el</strong>ama Gobernador <strong>de</strong> Zacatecas.<br />
En Cuajimalpa aparec<strong>en</strong> zapatistas.<br />
Ran salido <strong>de</strong>l pals 30,000 arnoricanos<br />
Son <strong>de</strong>uunoiado "El Siglo" y "Gil Bias" ci "Akurin" y "Fray<br />
Pin guica"<br />
DIa 14—El Presi<strong>de</strong>nte Taft dicta ói'doues par evitar in lutroclucciOn<br />
do armas y nirniicioues a Mxico.<br />
Teocaltich eae on po<strong>de</strong>r <strong>de</strong>l reb<strong>el</strong><strong>de</strong> Oropea.<br />
Se le une Josó Perez Castro.<br />
Coatopec, Ocx. es tornado, saqueado é incoudiado.<br />
Cerca <strong>de</strong> Sati Ang<strong>el</strong>. D. F. In inoutada bate a grupos do zapatistas,<br />
siondo <strong>de</strong>rrotiidoe estos.<br />
Rio Ver<strong>de</strong>, S. L. P. cae <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r do 105 rob<strong>el</strong><strong>de</strong>s.<br />
Son fusilados dos zapatistas on Cbiet.la.<br />
Torreón es dofinitivawante <strong>el</strong> Cuart1 G<strong>en</strong>eral Fe<strong>de</strong>: al, contando<br />
con 5,000 hombres,<br />
El pueblo <strong>de</strong> Torr<strong>en</strong> nglomerudo pi<strong>de</strong> niaiz, y las proisiones so<br />
acaban. Los algodoneros<strong>de</strong> Is Loguca calculan haber perdido hasta Is<br />
recha $15.000.000.<br />
Argumedo, con mil hombres, paso por la Concha, distaute 5 lo.<br />
guas do Torreón, para nuirse it <strong>Orozco</strong>.<br />
<strong>La</strong> vanguardia do Ia columna do! Gral Gonzloz Sales, priucipia Sn<br />
avance hacia @1 <strong>Norte</strong>.<br />
Los rebekies so recouceuti'au <strong>en</strong> Mapiwf.<br />
Din 15,_ <strong>La</strong>s tropas fe<strong>de</strong>rates quo guarueeiau Jim 'hiez, so rotiiau<br />
al Sur y los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s In oeupan. Omozo h:we saber quo si tt4uufa 1 no<br />
recciuocerá uiugn coutmato quo bags <strong>el</strong> Gobioi'uo do! Sr. Ma<strong>de</strong>ro, dospuAs<br />
<strong>de</strong>l 14 do Marzo.<br />
<strong>La</strong>s avanzadas do <strong>Orozco</strong> v Ins do Trucy Aubert, sosti<strong>en</strong><strong>en</strong> & pri
38,<br />
En escaiwuzi cerca <strong>de</strong> Baca, los rebekies hao<strong>en</strong> 7 prisioneros 1.<br />
t1ers.<br />
Ambrosio Figueroa Ilega a Mexico herido.<br />
Dia 19_.En Tlaluipantla se pronuuia la guarnicióti rural.<br />
<strong>Orozco</strong> perwnue e an Jiniénez at fronte <strong>de</strong> 8000 hombres.<br />
Trucy on Mpimi, espera ref uorzos.<br />
Robles prosigue clevastando Joe pueblos an persecucióa do los foos<br />
<strong>de</strong>l Zapatisnio.<br />
So oft-peon a Cheché Canipos S2100,000 per <strong>en</strong> reudiciOu segin so dice.<br />
En Baeas, <strong>de</strong>spués do reüido combae, so rin<strong>de</strong>n 173 fe<strong>de</strong>rales<br />
Dia 91--"<strong>La</strong> Rovoluciôu, dice <strong>Orozco</strong>, noes vnzquizta, sino do mar<br />
cadas teo<strong>de</strong>ncias liberales.<br />
Eu Topic so sublova parte <strong>de</strong>l 8P Batailón con <strong>el</strong> T<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te Migu<strong>el</strong><br />
Guerrero at fi<strong>en</strong>te.<br />
[Ha 2.—<strong>La</strong> Legilatura do Chihuahua pido quo ronuncte Ma<strong>de</strong>ro.<br />
Es nombido ol Lie. Pedro <strong>La</strong>seurain, Secretario<strong>de</strong> R<strong>el</strong>aionos, an<br />
sutitueióu <strong>de</strong>l Lie. Caloro, quo vi a Wasbiugton.<br />
En Tecaaohah!o son <strong>de</strong>rrotados uuos rurales por zpat.ista.<br />
3,000 robehles ostàu posesionados do Esealón <strong>en</strong> espera do cotuhate.<br />
Huautia es arrasado pot la artillerla fe<strong>de</strong>ral.<br />
Diii. 23,—<strong>La</strong> "Liga do <strong>La</strong> DefeusaSoial" pi<strong>de</strong> reuuucie <strong>el</strong> Vke.Pre•<br />
si<strong>de</strong>ute Lie. Pino Suárez.<br />
El 18 do Marzo <strong>de</strong>spués do rUido conibate, ci <strong>de</strong>etaeatntmto fe<strong>de</strong>ral<br />
do Sta Cruz do Noyra, rindiose 4 José Y. Salazar, qnodaiido prisioneros<br />
los J0f05: Mayor, Alfonso Ramirez; Capitanes prinieros, Juan<br />
Mon roy y Alfonso Carrillo (3-aliudo; Capitanes segundos: José Gr<strong>en</strong>a<strong>de</strong>s,<br />
Jacinto Range], Il<strong>de</strong>fonso SaldaiXa y Margarito Blanco; T<strong>en</strong>ionte Franjisco<br />
\Télez; Subtonionte Antonio Sanchez y 130 soldados, Fueron conducidos<br />
a Chihuahua doudo quedaron sin custodia bajo <strong>en</strong> palabra do<br />
honor. Oroco do<strong>el</strong>ara: "Lejos do peusar <strong>en</strong> fusilar a ningul&o do esos<br />
vali<strong>en</strong>tes, estoy dipuesto a tratarlos como se lo merec<strong>en</strong>."<br />
Sabedor ci (3rd. Gonzalez Sa!as, do cuales eran las posicioucs <strong>de</strong>l<br />
cuewigo <strong>en</strong> Jiméuez, reolrió it a sit ancu<strong>en</strong>tro.<br />
Dividió sus fuerzs on I yes colutnuas, bajo at maudo dot Gnu. Té<br />
llaz iina, <strong>de</strong>l G<strong>en</strong>eral Trucy Aubort otra y a sus uuuiediatas ór<strong>de</strong>ues Ia<br />
<strong>de</strong>l ceutro, la uiás respeteble.<br />
Torroóu quedó tan solo eon unu guaruieióu do 300 bouibres.<br />
A ]as 4 p. in. dot Sibado hub jac do avistarse las columuas on <strong>de</strong>termiuudo<br />
lugar para haer tin ataque iiiwultiueo a los reb<strong>el</strong>dos; poro<br />
sin quo so sopa porqué, las tres eoluiuuas quedaron ineoi.uuui"uas to.<br />
talui<strong>en</strong>te,
ftt .<br />
--<br />
.-<br />
_-.<br />
'I<br />
'I<br />
I'<br />
( ,,t •,<br />
IL I<br />
c<br />
. . . , .<br />
4 . ' : ! :.....<br />
', . 1' 4.'<br />
•J.<br />
) . .<br />
+k IN,<br />
.<br />
I........bj<br />
• • .<br />
I N I<br />
• • .<br />
.,!<br />
I N II<br />
I<br />
: L . ;¼?:i:.r•i:::..<br />
AI<br />
!<br />
I<br />
r64<br />
• . ?:<br />
?4\<br />
'(I<br />
I N, IN<br />
II<br />
., -*.- I • .<br />
I<br />
III<br />
I<br />
i<br />
I<br />
I,<br />
a'<br />
'n<br />
IW R'T. %I!1a(L ,:<br />
I ,<br />
j<br />
AN<br />
!iJ<br />
Estos c'i'abñdos son<br />
do fotogralias tlii'ec,tas,<br />
..<br />
toinadas' oil ci znisno<br />
teatro d(I 108 sucesos.<br />
—. 'S•<br />
•4_<br />
#7/flu<br />
7 jIf,b• v• . ......<br />
,<br />
+!<br />
. . I.., -:,<br />
k.;..:i: .:! : .<br />
...<br />
•.<br />
;;<br />
Iss., ...<br />
I too<br />
NI<br />
! • . .<br />
.<br />
2 •: . . • '<br />
If?<br />
:1P c . F<br />
0.. •.t ) ......k'.y<br />
rP,. . . ........<br />
IN<br />
..<br />
...•I<br />
.<br />
: ,<br />
I•*I P<br />
IN<br />
-:';;;, • .<br />
I: • • .<br />
I IN<br />
.d/ It<br />
• !<br />
• . I<br />
•,' ........<br />
:: .<br />
.i.. .<br />
\-•• ......; .• . . .<br />
! •<br />
. .<br />
.<br />
!<br />
,., • . No<br />
. • •, ..., ,<br />
.<br />
.-<br />
1k!<br />
I,,<br />
. .,., ,. ..<br />
. . .•,,•!<br />
. 4<br />
,<br />
. ..<br />
J[ ,.,,<br />
lJ.<br />
.<br />
I*:,<br />
.• i' ? I.<br />
•L<br />
•bI<br />
.,.<br />
• .<br />
f.<br />
.- - - - - — •1<br />
:>• •<br />
Nik<br />
P<br />
.<br />
-gq No<br />
•<br />
+<br />
I : . H .<br />
-'%;t<br />
I :.:.<br />
tJKk,J,I2,,<br />
_''._ ,uuuI_<br />
: ;<br />
•<br />
I , • ,.<br />
• :,. .. . :, ...-<br />
. . .$<br />
l, v", J. •!* u,1! ...........-<br />
•i•'<br />
IN'<br />
:. •- • -c)<br />
' :<br />
t . ..<br />
IN<br />
.....,., - .•t' . . .<br />
IN<br />
'. •j<br />
.C_f4<br />
lnl - • •%4'•4 I'<br />
j. ,. .,I..'<br />
•.:;:.f • '<br />
, —p<br />
I i__<br />
rE . i<br />
..p<br />
1i1s::* •<br />
• : r ' )<br />
• S . :oiw<br />
• •! s.P,il t,I<br />
INN . : •<br />
. ?'i • •<br />
...::.-.<br />
NO<br />
., IN . $. I<br />
i;.' •,,,<br />
. •Jt'4<br />
• .<br />
,<br />
,<br />
.<br />
. 2, . •<br />
•1 .it<br />
'<br />
:<br />
.'. .<br />
.. ,, , ' .<br />
,...1/ .; •••,'• ; d\'.t'<br />
.<br />
'?<br />
. .. :. .<br />
.<br />
./.ç.,.,...<br />
t .<br />
.<br />
.. .<br />
;-,.,'!<br />
it<br />
. J_<br />
.....l•<br />
.<br />
' ....<br />
.,l•.<br />
i.t•4.•',• &4'.1 .<br />
W_.....................<br />
•............Np<br />
.<br />
. •<br />
....,.<br />
. *.&. ..<br />
1, ..<br />
..!....l..I.<br />
...<br />
..,. ..%A.:, , • .'<br />
/. . . • .<br />
'•. .<br />
. i ,•.. P .<br />
:-<br />
•:;. U.;..,<br />
,<br />
. ,J<br />
•Fdr<br />
.;s,.'<br />
.<br />
•<br />
.<br />
p<br />
4<br />
,.<br />
.<br />
.<br />
.<br />
I<br />
r NI<br />
(.<br />
dl .,,<br />
.<br />
I.<br />
. .<br />
: •<br />
•. •:'•<br />
P<br />
fit<br />
.,li?:;:\<br />
:•<br />
tr ''. I<br />
Ms.41; ,:,•. >2AI ' • . . . • ..:4.. ;..<br />
,<br />
'' 1'<br />
44i.<br />
,<br />
a ••<br />
1<br />
IN<br />
ee<br />
IN<br />
r<br />
IN<br />
; .d;<br />
!•<br />
1:t': .•<br />
)y I,.IN<br />
. .<br />
,. '.<br />
. ..<br />
•<br />
! • ! • . ..-. '. t .<br />
: .<br />
.. -•IN<br />
. ! t<br />
..,.• P, .....<br />
:,c •<br />
.•.,<br />
•'iç,4,.. •.<br />
IF ' . . .. . . . (.<br />
"S. ? I. L"P° 1?eLz>..<br />
Jost C$Ibøfl 1 Qtit 5, t LL 4MA oil LOhVA. 0 -<br />
..I,:,.,I<br />
,I..<br />
.4<br />
•<br />
.. , ••t<br />
! ,,<br />
:v._ $lufut;e 1 1 p OO2(O. d%P<br />
•1<br />
: •d._lI!b<br />
I<br />
•IP<br />
.I<br />
-a •'<br />
IN<br />
1<br />
IN<br />
IN.......,•<br />
. . ,•. . I,<br />
,.<br />
. •1<br />
4_._<br />
•<br />
,<br />
I<br />
]. .<br />
:.<br />
'? •,<br />
..<br />
y<br />
t.'<br />
':<br />
4,'l<br />
- .<br />
pis<br />
/ • . .,<br />
iv, •1,c;<br />
:<br />
• I<br />
U<br />
., . ,h •,<br />
. .<br />
.' .. 'lIpt!<br />
F( . .,<br />
..?<br />
,: : /'• !<br />
!4!<br />
p<br />
I<br />
I<br />
I
pieza it retroce<strong>de</strong>r, protegido per la artilleria, pie logrO hacer m<strong>en</strong>os<br />
<strong>de</strong>sastrosa Is retirada.<br />
Opiniones authrizadas aseguran <strong>de</strong>ióse la <strong>de</strong>rrota It talts do direc-<br />
('lout it mains ór<strong>de</strong>ues dadas i% Blauquet, as[ como Li Tracy, etc.<br />
TéIloz q'iedo herido on nuts mano.<br />
A<strong>de</strong>mâs <strong>de</strong> los heridos citados lo fueron otros inuchos.<br />
O&cAlause ]as prdidas <strong>en</strong> 100 muertos y 150 heridos fodorales. D<strong>el</strong><br />
lado <strong>de</strong>l <strong>en</strong>emigo como 500.<br />
Dos ametrafladoras pasaron It po<strong>de</strong>r dot <strong>en</strong>emigo.<br />
A <strong>La</strong>s 3 a. in. liegaron los 7 treuezs que formaijan <strong>el</strong> convoy a Escat<br />
I<br />
kin.<br />
El (iraI. (onzáloz Salas or<strong>de</strong>na so repliegue In columns, hasta<br />
Torreón.<br />
En Escalôn qamdan dos treces para Tóllez. Eu Yermo <strong>de</strong>tiéu<strong>en</strong>se<br />
a esperarlo toda Ia noehe. Vi<strong>en</strong>do quo TéIlez no ilega, ni arnanocer<br />
GonzAlez Sums sapone qua TéIlaz cnyO <strong>en</strong> podor <strong>de</strong>l <strong>en</strong>emign eon . toda<br />
In nrtilleria; so introduce <strong>en</strong> <strong>el</strong> W. . (2<strong>de</strong>su<br />
carro y se pega in tiro<br />
qne k qurta la vida. A las 12) tlegaa a Torreon.<br />
D1a22 Es api'eheudido (lavira, et Jets revolaoionario <strong>de</strong> Veracruz.<br />
DIn 93 Autoujo Rojas, eabecitla i lebol<strong>de</strong> <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong>, fue arrestadu<br />
01 (Jiozeo y so <strong>de</strong>sarma a la gtnte quo e8tabft At tins ordones.<br />
It<br />
V Dia 2 -, JYepeaca, Puebla, us tomada par Los zapatistas, qui<strong>en</strong>es<br />
nvauzan sobre Maamoros Izucar, vuetan cou dinamita los dinamos tie<br />
(Jo r'oyac (3 iue<strong>en</strong>diau Jos carupos <strong>de</strong> San Nicolás.<br />
T)fa 2G.—Prose'ntanse it! Gobernador <strong>de</strong> Puebla, ernisarios 38 Eufemio<br />
2aj)aU1. phii<strong>en</strong>do <strong>La</strong> n3ndicióu do la plaza. Son artillados los titer-<br />
Los do Guadalupe y Loreto.<br />
Din 27 Jim<strong>en</strong>ez es atacaclo y bombardoado por las fuerzas <strong>de</strong>l<br />
Grit). Trucy Aubert, sieutlo ke rebol<strong>de</strong>s <strong>de</strong>rrotados y obligados at reti•<br />
rarso al Sur.<br />
E)ILL S- Casi todo <strong>el</strong> Estado <strong>de</strong> Durango está <strong>en</strong> podor <strong>de</strong> los y<strong>el</strong>id<br />
tIes.<br />
Es cateada <strong>La</strong> redaeeiOn do 'E1 Pals" y se busca con ompefio al director<br />
Sr. Sâuehez Santos.<br />
I<br />
Es sepultacto <strong>el</strong> cAdaver <strong>de</strong>l (+ral Gziuzález Sulas <strong>en</strong> esta iudad.<br />
Out 29. <strong>La</strong> poliefa cornete atoutad03 qua 'Lespiorbau r&pr&bacióu<br />
impirli<strong>en</strong>do por la £ucrza la eirculaciôn <strong>de</strong>l diavio do la tar<strong>de</strong> "EL floraldo<br />
M&xicanv," apreheudisudo a. los rodactores y disolvieudo con<br />
chas <strong>de</strong> agna y Wistonazos a 108 pap<strong>el</strong>eros.<br />
Dia 30 Rutilin Espinosa Caluca, ina<strong>de</strong>rista, pcimero y revoluoieionario<br />
<strong>de</strong>spués, tue fusilado pot tropas fe<strong>de</strong>rates <strong>en</strong> Tlaxcala,<br />
4<br />
I
V"0<br />
<strong>La</strong> inacción <strong>de</strong>'<strong>Orozco</strong>—<strong>La</strong> nota <strong>de</strong>l Gobierno America-.<br />
no.—Llega <strong>el</strong> Sr. Lie. do la Barra.<br />
Contra lo qua esperaban los simpatizadores <strong>de</strong> In revolucidu, Oi'ozco<br />
permaneeid <strong>en</strong> sus posiciones <strong>de</strong>l Estado do Chihuahua y Ia ciudad do<br />
TorreOn se quedó on po<strong>de</strong>r <strong>de</strong>l gobietno.<br />
El Gin). 1-Itierta proparó In 4ivisi6n <strong>de</strong> operaciones sobro <strong>Orozco</strong> eon<br />
calnia y todo gduet'o <strong>de</strong> precauciones.<br />
El Gobierno <strong>de</strong> in Casa Blanca se dirigid i Ma<strong>de</strong>ro y a Orezco al<br />
mismo tieinpo, hacioudo responsable a Ia Nacióu do los perjnicios suf<br />
rules pci' ins <strong>Norte</strong>-amerieanos eon motive do la reb<strong>el</strong>iOii y on esa nota<br />
que se saliO algo do los inoliles diplomáticos acostutnbrados por los<br />
hombres <strong>de</strong>l Capitolio do Washington, so quiso ver <strong>el</strong> preiudio <strong>de</strong> la<br />
iuterv<strong>en</strong>ciOn americana per cuantos cre<strong>en</strong> se pone do cerea ese fan tasma<br />
quo si es ateriador, serla <strong>La</strong> mayor provoeación para la raza latina y <strong>el</strong><br />
comionso do una lueha pavoroa y trein<strong>en</strong>da, puos antes do sucumbir Me<br />
ico, no quedaria piedra sohLe pie(lra, ni tin solo hombre con ali<strong>en</strong>tos<br />
<strong>de</strong> vida.<br />
Todos estos acoutecimiu tea so <strong>de</strong>tallan din P0L dia on<br />
Abril do <strong>1912.</strong><br />
DiL 1 .—El Presicl<strong>en</strong>te, Sr. Ma<strong>de</strong>ro, asiste al Congi'eso para clar<br />
lecturn al m<strong>en</strong>seje presi<strong>de</strong>nciaT.<br />
Los Iteb<strong>el</strong><strong>de</strong>s chiapariecos atacan A Comitán.<br />
Los veciuos <strong>de</strong> Chiapa do Corzo so insurreccionan.<br />
DI 2—Campa inicia su ataque at Parrral.<br />
Sc ha pubticado In hoja do servicios <strong>de</strong>l serior G<strong>en</strong>eral Diaz y por<br />
<strong>el</strong>la so ye quo <strong>el</strong> gran soldado do Ia Repüblica sirvió a su patria 54 aüos,<br />
<strong>de</strong>sdo 1856, babioudo aistido a 43 batallas, obt<strong>en</strong>ioudo 15 conclecoracio.<br />
ues y inedallas nacionales y 16 extirujera, eutre estas, aignuas quo sOlo<br />
l)0580U poeos soberanos <strong>de</strong>l innudo.<br />
Los tr<strong>en</strong>es <strong>de</strong>l C<strong>en</strong>tral son (let<strong>en</strong>idus <strong>en</strong> Aguascali<strong>en</strong>tes por los<br />
reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s.<br />
DIn 3—El Congreso, contra ]as preteusiones <strong>de</strong>l Gobierno Ma<strong>de</strong>rista,<br />
<strong>de</strong><strong>el</strong>ara fiesta nacional <strong>el</strong> 2 <strong>de</strong> Abril.
4<br />
Campa es obligado a retirarse, <strong>en</strong> su ataqueá Parral.<br />
Al conocer tie la ap<strong>el</strong>acidu<br />
interpuesta por <strong>el</strong> Proeurador <strong>de</strong><br />
a Repüblica <strong>en</strong> ci asunto <strong>de</strong> la<br />
pret,<strong>en</strong>dida apreh<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> Los<br />
'lue tirmaron <strong>el</strong> maniEesto <strong>de</strong> Ia<br />
AsociaciOn tie Periodistas Incle-<br />
p.<br />
•<br />
• •<br />
______<br />
mdi<strong>en</strong>tes, <strong>La</strong> Suprerna Corte tie<br />
.1 ust,ieia tie <strong>La</strong>. NaciOn <strong>de</strong><strong>el</strong>aró<br />
irrevieahle <strong>el</strong> auto tie susp<strong>en</strong>siOn<br />
dietadu por<strong>el</strong> Juez 20 <strong>de</strong> Distri<br />
to-<br />
Con esta resoluciôn <strong>de</strong>jaron<br />
tie ser persegLudos los periodistasreferidos,<br />
aunque ya los Se<br />
it.res Perez Pea. GarcIa Alba<br />
y thiliuia Rodriguez esta.<br />
ban Jibres bjo cau-<br />
'-. ciOn.<br />
aa<br />
1 • 1 Dc iccics Jos perse-<br />
-'<br />
' guidos y que se ocultai<br />
on, se (ontaban no <strong>el</strong>as<br />
dwwntlose quo unos esta<br />
1 . hati l.Ior ci <strong>Norte</strong> y otros<br />
1'' I)iac:i, clue no fali-<br />
Ian tie <strong>en</strong>tre <strong>el</strong>k's quie1es<br />
:.• !!e psearon <strong>en</strong> las calles<br />
v.ntrioas <strong>de</strong> la Capital y bs<br />
se iitaba eOfl30 escondi-<br />
- - •.. Ic tie tal 6 eual tie los ocultos,<br />
Ia csa tie ete pot<strong>en</strong>ta-<br />
do, In haci<strong>en</strong>da H, y baste<br />
1117 <strong>el</strong> templo tie alguna tie <strong>La</strong>s<br />
\\ hnrriadns dc la eiudad.<br />
- \EsteasuntouedoPor<br />
mt. lo pront f.) <strong>en</strong> coroa.<br />
Vease l p'i/ua 49).<br />
DIe 4. —Los ravo]ucjcrnarjos atacin <strong>de</strong> nuevo Ia ciudad do Parral,<br />
<strong>de</strong>fe-ndi6ndose Jos fedra1es tras tie las easas.<strong>de</strong> adobe: aqu<strong>el</strong>los ban re-
I<br />
46.<br />
cibiclo refueos bajo ]as ór<strong>de</strong>nes <strong>de</strong> J. I. Salazar, Luis Fermth<strong>de</strong>z y<br />
Quesadas. Orozeo asegura que <strong>en</strong> 24 horas, in ciudad serñ snya<br />
Jucliitáu es tornado 4 ine<strong>en</strong>diaclo por Jos aizados.<br />
Los fe<strong>de</strong>rales hac<strong>en</strong> su cuartol g<strong>en</strong>eral <strong>en</strong> J3ermejUIo.<br />
José <strong>de</strong> la L'iz Soto, cornandunte do las fuerzas fe<strong>de</strong>rates quo<br />
guaruec<strong>en</strong> Parral, es conducido prisionero a Torreón y luego a México,<br />
por <strong>el</strong> segundo <strong>de</strong> Villa.<br />
Di a £—Llega ii Veracruz, proce<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> Europa, <strong>el</strong> Sr. Lie<br />
Francisco L. do hi Barra, si<strong>en</strong>do calurosarneute a<strong>el</strong>amado, Hamandole<br />
"simbolo <strong>de</strong> concordia y <strong>de</strong> paz."<br />
<strong>La</strong>s tropas <strong>de</strong>l gobierno avacian Parral, ocupáudolo los revolu<br />
cionarioa<br />
<strong>La</strong> guarnicion que so componla <strong>de</strong> 700 hombres, abandonO la<br />
einclad <strong>de</strong>jando <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r <strong>de</strong>l <strong>en</strong><strong>en</strong>iigo ua caOu y Un inortero.<br />
Villa y Urbina, marehan EA tinirse A los fe<strong>de</strong>rales cii Mapirni.<br />
Los vocinos do Pat rat so quejau <strong>de</strong> los multiples robos CO!fletidOs<br />
por Villa y sus hombres, al evaeuar Ia ciudact.<br />
Dlii. 7: —3 ojutla es ocupado por los zapat.istas qua tambitu Sc apo<br />
dararon do Huohuetlán, inc<strong>en</strong>diando <strong>en</strong> parto la haci<strong>en</strong>da do San Jos6<br />
Teru<strong>el</strong>,<br />
Dlii 8.—Se iibrO <strong>en</strong> Jojutla <strong>en</strong>earnizado combate <strong>en</strong>tre fe<strong>de</strong>rales<br />
y zapatistas. Poi' ambos lados, ]as p4rdidas son consi<strong>de</strong>rables.<br />
<strong>La</strong>s cabs estAn seinbradas <strong>de</strong> cadAveres y [as casius son in m<strong>en</strong>sas<br />
liogueras.<br />
Los feclerales recoljrau ,hijutla, haei<strong>en</strong>i.lu 400 bajas at <strong>en</strong>emigo<br />
y t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do 90 <strong>en</strong> sus [ilas. En re los muertos, estt <strong>el</strong> cornandante<br />
rural Bari-era Zambrano.<br />
Los voluntarios <strong>de</strong> Xico warchan ad <strong>Norte</strong>.<br />
Dlii 9.—Se hace cargo <strong>de</strong>l Ministerio do R<strong>el</strong>aeioues ci Sr. <strong>La</strong>scurain.<br />
Sale ci Oral Don Viet,oriano Huerta a haeers cargo tl 3 las opera<br />
eic.nes <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong>.<br />
DIa 13.—Trescioutos revolucionarios al mando do Mufloz y <strong>de</strong>l Hoyo,<br />
<strong>en</strong>tran on Fresnillo.<br />
<strong>Orozco</strong> ha atrincherado A sus £uorzas do Prral hasta Escalón.<br />
<strong>La</strong>s fuerzas do Trucy y 1611ez, hogan A Poronal y las avauzadas<br />
Conojos. -<br />
Dia 14.—El Gobierno Americano, anvia una manifestación A Ma<strong>de</strong>ro<br />
y A <strong>Orozco</strong>, haci<strong>en</strong>do responsable A Méiico do todos los actos quo<br />
contribuyan al sacrificio <strong>de</strong> las vidas e interoses do los au.iericanos, cansaudo<br />
gran excitaeióu y disgusto.
E<br />
I&W-<br />
47'<br />
pintan a Tfo Sam, viondo<br />
las esc<strong>en</strong>as do is revoluciOn -.<br />
mexicana con gran<strong>de</strong>s anteojos<br />
y alborozo. . -<br />
Algunos rvo1uiouarios toman Santiago Ixcuintla.<br />
En Thitzilae se baton fe<strong>de</strong>rate ,-; y Zapatistas, si<strong>en</strong>do aquollos<br />
autq uI kL(IC.<br />
En Ococingo, son <strong>de</strong>riutadus los Cliamulas<br />
Zuatistas so recone<strong>en</strong>trati <strong>en</strong> Sta. Maria.<br />
• DI 15.—Llega ci G<strong>en</strong>eral Huerta a Torreón.<br />
El Ooiierno pido a In Cimara, $ 20,000.000 para numeatar At Ejr.<br />
cito a 60.000 hombres.<br />
Dfa 16.—Es <strong>de</strong>scarrilado nu tr<strong>en</strong> militar y reducida it c<strong>en</strong>izas la<br />
ostaciôn do Tres Marias.<br />
Culiaefin es ovacuado por los fedora los y ocupado per 108 revo•<br />
Iticionarios.<br />
ha 17.—El Oobierno contesta <strong>en</strong> Wrininos <strong>en</strong>érgicos In altanora<br />
nota do lo g Estados Unidos.<br />
"El Gobierno Moxiauo, dice, ti<strong>en</strong>o pleua conei<strong>en</strong>eia do sus <strong>de</strong>beres<br />
"No ha da<strong>de</strong> wotivo a quo se pouga on dada susiacera resolución do<br />
liaeer iespetar los principios do <strong>de</strong>recbo internacional y las reglas quo<br />
U01'UJflLI 15 conducta do toda. Naciöu thvilizada,"<br />
DIa 18.—Los reh<strong>el</strong><strong>de</strong>s outran <strong>en</strong> Sierra Mojada; 37 fo<strong>de</strong>rales fueron<br />
muertos y 72 proses.<br />
Orozo come eoDtestación A Is nota do los E. U. <strong>de</strong>clara al Consul<br />
n Chihuahua sus propósitos do "sometorse a los principios <strong>de</strong>l COdigo<br />
on toilas sns opera OflOE"<br />
Dia 19.—Sale (tIero para Washington.<br />
DI a . —lJespués <strong>de</strong> muehs dias <strong>de</strong> combate Ia fuerza fe<strong>de</strong>ral<br />
evacuO Iiuit.zilac, quedando es 1 a pli&za <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> los zapatistas.<br />
]il OraL lluerta u 'frece amnistla a qui<strong>en</strong>es se rindan <strong>en</strong> <strong>el</strong> téri<br />
110 <strong>de</strong> 15di<br />
-<br />
EM
Muere repeutinam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> Goberriaclor <strong>de</strong> Oaxaca, Don B<strong>en</strong>ito<br />
Juárez Maza, hijo <strong>de</strong>l B<strong>en</strong>emérito.<br />
<strong>La</strong> Legislatura <strong>de</strong> Chihuahua <strong>de</strong>sconoce a' gobierno dcl C<strong>en</strong>tro.<br />
Dia 22—Se reatiuda ci conibate <strong>en</strong> 1Iuititac, <strong>en</strong>tre fe<strong>de</strong>rales<br />
y aublevados. si<strong>en</strong>do aqu<strong>el</strong>los los que atacan pam recobrar la plaza.<br />
Dfa 23P.–Los revolucionarios aarzan. Salon do Chihuahua 120<br />
furgones rumbo a Jim<strong>en</strong>ez y se preparan ot.ros 120. <strong>La</strong> guaraición<br />
reb<strong>el</strong><strong>de</strong> do Jimnez avanza haeia R.<strong>el</strong>lano. -<br />
DIu. 24 .-fl uitzilac es recuperado por Ins fe<strong>de</strong>rale, que eticu<strong>en</strong><br />
trari 200 ctc1averes. El fuego do Ia artilIeria ..ecndia <strong>el</strong> pueblo.<br />
Los sublevados son rechazados <strong>en</strong> Tepic' eon gran<strong>de</strong>s pérdida.<br />
Culiacán es teatro <strong>de</strong> los rnayores <strong>de</strong>sórcl<strong>en</strong>es. Durante todo <strong>el</strong><br />
dfa los revolucionarios so <strong>de</strong>1ieau al saqueo.<br />
LMa 26.--El Congreso luterp<strong>el</strong>a al Ejecutivo solve <strong>el</strong> fundam<strong>en</strong>.<br />
to que haya para <strong>el</strong> nombrami<strong>en</strong>to do Jefes inuitares honOrarios.<br />
Los Yaquis sigu<strong>en</strong> asaltando tr<strong>en</strong>es.<br />
Dfa 28. J ro1unta i.ios ferroearrleros, alegaudo no querer ser.<br />
vir tie "eamnaza" niéganse a marchar 1 Berinejillo. 20 hombres <strong>de</strong><br />
Villa se insubordinan.<br />
Dia 30..-<strong>Orozco</strong> <strong>de</strong>saprueba ci em prstito <strong>de</strong> 20 millones.<br />
En dos <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tros son <strong>de</strong>rrotadas lits fuerzas do Villa.<br />
En [rapuato, 100 hombres asi1t.aron la eare1, trabandose veM-<br />
(10 combate.<br />
Los voluntarios <strong>de</strong> Aguirre B<strong>en</strong>avi<strong>de</strong>z, <strong>en</strong> ToiretSn, s dispersa•<br />
ron.<br />
-<br />
VW,<br />
- a<br />
'
VIII.<br />
Sigu<strong>en</strong> las persecueiones. —<br />
El Lie, Vázquez GOmez.—Inactividad<br />
<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>Norte</strong>.—E1 combate<br />
<strong>en</strong> Conejos<br />
u los primeros tins tie Mayo<br />
todavii se uotuba dorninar la<br />
<strong>de</strong>sonfiauza pot <strong>el</strong> <strong>de</strong>istro<br />
fit) loHano y no so teuia ni i1ui6n<br />
nigu un <strong>en</strong> quo Ins armas <strong>de</strong>l Gobiorno<br />
pudieran abatir A los revolucioliurios,<br />
<strong>en</strong>cun t.rátidoso null <strong>de</strong>sconotida<br />
iti acei(w do In Artitlorfa<br />
fe<strong>de</strong>ral.<br />
En euauto ti In preusa si Iinbia<br />
alguno quo otro diario quo pudieran<br />
'itr la nota tie la situa(iuu con<br />
verditd y <strong>en</strong>ergla, rebozaba un ma-<br />
It-Star Jatonte y un temor It los a.<br />
AuieIu Nrez Piña, Prei<strong>de</strong>iite<strong>de</strong>ia Aucia- t<strong>en</strong> tados, quo al flu no llegó<br />
ióii <strong>de</strong> PeriodWas iu<strong>de</strong>peudiotntes. quc<br />
fi*é prcsi <strong>el</strong> manilieLo <strong>de</strong> ier razu do ser <strong>en</strong> ]as pFOPOIC0aro<strong>de</strong><br />
191'<br />
-<br />
nes quo so esporaba.<br />
El ruovimi<strong>en</strong>to Zapatista siguió eon hrios y la scr<strong>en</strong>iclad do los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s<br />
no <strong>de</strong>arnaycS, Pero reatnos Paso a paso corno so clesarrofluron los<br />
silOesoB on in in. qinne<strong>en</strong>a tin1 ines <strong>de</strong><br />
Mayo tie <strong>1912.</strong><br />
Da 1 0 .—Circt1ase ci rumor tie qile llueta t<strong>el</strong>egrtthó clici<strong>en</strong>do que<br />
no eombatu'ia eon los inboldos, ado runnr10 so le Lntruyera proeso.<br />
El Preii<strong>de</strong>ute do In 1p6blicti, megu Ia veraeRlnd do tal notiei.<br />
alero it isu Ilegada ft Now Yci k, da orig<strong>en</strong> con sus <strong>de</strong><strong>el</strong>araeioues, ft<br />
UU inci<strong>de</strong>ate con <strong>el</strong> Miuistro &V<strong>en</strong>m<br />
ivulu <strong>en</strong>Wasbirigton,al <strong>de</strong>eir: "Los<br />
11mericanos no <strong>de</strong>bon comparar i Mxko eon psiss coino V<strong>en</strong>ezu<strong>el</strong>a y
Itouduras." Eta opinion como, era natural, disguató al repres<strong>en</strong>tante y<strong>en</strong>vzoiuno,<br />
qui<strong>en</strong> manifestO quo paroia iner<strong>el</strong>bie "quo na Embajador do<br />
Mexico hubiera lieclio semojauto <strong>de</strong>claración, y m<strong>en</strong>os, cuaudo reina<br />
auist.ad <strong>en</strong>tro Mxico y V<strong>en</strong>ezu<strong>el</strong>a."<br />
En Ia EstaciOu Noó. 150 voluntarios do los do B<strong>en</strong>avi<strong>de</strong>s, so suble.<br />
van.<br />
Puruándiro, Mich. ese <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r do Los reb<strong>el</strong>dos.<br />
L)Ia 2.—Ma<strong>de</strong>ro con tnfasis dotlara quo no r<strong>en</strong>unciará, quo no corni-iona<br />
it do la Barra para tratar eon Ovozco, porquo no quicre t<strong>en</strong>or<br />
trdc'5 eon <strong>el</strong> reb<strong>el</strong>cie, quo-<strong>en</strong> <strong>el</strong> easo do quo los revotucionarios tom<strong>en</strong> Ia<br />
Capital, so reriraria a his montaflas <strong>de</strong>l Sur para eoatinuar Ia guerra<br />
mi ' ntras t<strong>en</strong>ga ali<strong>en</strong>tos, pero que ni ast r<strong>en</strong>unciarA,<br />
Eu Torrcn Iraucisco Villa con jurameutos do ternura so <strong>de</strong>spido<br />
<strong>en</strong> Ins sigui<strong>en</strong>tes trminos: Sr. Presidoute do la Repáblica Francisco I.<br />
Ma<strong>de</strong>ro: Con ci cariflo do siompre, reciba LTd. no estreebo abrazo, y<br />
pongo Cste antes tie marebar i In carnpaiia do Chibtiuhun. Si salgo<br />
con feIicidc1 teadre <strong>el</strong> gusto do estreebar est g abrazo on MCxico. Me<br />
(]es[uido <strong>de</strong> LJd., eon alcarifto do siowpie Soy sineero con Ud., hasta<br />
In ninerte.<br />
Francisco Villa.<br />
So lea aplica <strong>el</strong> articulo 33 a Jos Huos. Ratner, <strong>de</strong>sterrtndolos por<br />
v<strong>en</strong><strong>de</strong>r nouns 3'<br />
IuIUU)CIOUCB IL los zapatistas.<br />
Dia :.—En Chiautla, 1200 r<strong>el</strong><strong>el</strong><strong>de</strong>s al mando tie Euiiliauo y Eu.<br />
fernio Zapata y <strong>el</strong> '1'ue,(J Morales, sostieueu un terrible cnnhate con<br />
Ins Iuerzas fe<strong>de</strong>i'ales <strong>de</strong>staeadas <strong>en</strong> su persecuciOn por Robles y man<br />
dadas par los Jefes Ocaranza, Galindo, Oballe y CartOn.<br />
En Guadalajara, <strong>de</strong>motq Lti cameo te se verifica formidable escáudata<br />
<strong>en</strong> in Cáinara do Dip utadas Local, con motivo <strong>de</strong>l eonflicto <strong>en</strong>-<br />
Lye <strong>el</strong> Ejecutivo y In Legistatura. Esta acuerda convocar a <strong>el</strong>ecciones,<br />
rnas ci Gobernador Robles Gil. so niega a <strong>el</strong>lo, alegando <strong>el</strong><br />
estado do eerv esc<strong>en</strong>ci a qie rei na.<br />
El n]obiliaI'io es <strong>de</strong>struido <strong>en</strong> ci ediuicio par In dcsor<strong>de</strong>na(la rnullitud<br />
y r..su Ita on diputado herido.<br />
<strong>Orozco</strong> di ór<strong>de</strong>nes tie que principle <strong>el</strong> avance do sus fuerzas,<br />
ruml;o al Slit-, i tin do acercarse t ins poucioncs fe<strong>de</strong>rates situadas<br />
u Mapiwi y TorreOn. Al acerearse Ins nvanzadas rebei<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l Jefe<br />
Carriles a Conejos, los fe<strong>de</strong>rales so retiran al Sur.<br />
Huerta eon tiuüa <strong>en</strong> TorreOn, y an inaetividad produce serios temores.<br />
Din 4.—Al mdio din. Don Emilio Vzquez GOmez Ilega a
ArtitLerit ie<strong>de</strong>ral <strong>en</strong> usarcna.<br />
Ciudad Tuárez, sierdo proclamado Presi<strong>de</strong>n[e provisional d M&xi-<br />
Co v aceptando tal uo'nbrami<strong>en</strong>to. Iiespués <strong>de</strong> baber toma(10 posesiön<br />
lauza un man ifiesto <strong>en</strong> <strong>el</strong> que cle<strong>el</strong>ara quo 'se bace cargo <strong>de</strong> In<br />
Presitl<strong>en</strong>cia Provisiocat, con <strong>el</strong> objeto rio establecer la paz on todo ci<br />
pais at triunfo do la <strong>Revolución</strong>."<br />
<strong>La</strong>s avanzac]as do Campa ilegauá Yeinio.<br />
Tololoapan cae <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> los salgadistas y estos anaagan a<br />
Ig uaia.<br />
El G<strong>en</strong>eral amerieano A.IN-files. <strong>de</strong><strong>el</strong>ara quo si <strong>el</strong> Ejrcito Aine<br />
ricano p<strong>en</strong>etrara al territoric) rnexitano, pasarin u 50 afios antes dc'<br />
quo puclieran salir <strong>de</strong> aI1i,' quo 1, los awericanos no so hallan <strong>en</strong> 1><strong>el</strong>i<br />
gro <strong>en</strong> Mexico, pues rcib<strong>en</strong> mis protec (I ion iue Los niexicanos mismos.<br />
' y quo to twis conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te es "<strong>de</strong>jat' it M&ico solo, y los asun<br />
Los se arreglarán."<br />
Df a 5.—<strong>Orozco</strong> invita a Vázq nez Gómez i eon Ier<strong>en</strong>eiar <strong>en</strong> Cliibualina.<br />
Eju grupo do fe<strong>de</strong>rales <strong>de</strong>l 24 BatatlOn es atacaclo con furia po<br />
los zapa1ist.as <strong>en</strong> Tres Murlas, eausándoles gran<strong>de</strong>s bajas.<br />
Huerta, at fin sale do Torr'eón, llegândo a Bcrrnejillo ai ii<br />
dad.<br />
Trucy AuberL marcha 1 recolwar Cuati a Cieiiegs niicntras los<br />
reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s sigu<strong>en</strong> su avance al Sur.<br />
Con Ia Ilegada d Mexico <strong>de</strong> us convoy. couduci<strong>en</strong>do a 545 pri<br />
66^-
n*ros voluntarios <strong>de</strong> Bermejllo, se confirnia. la noti<strong>el</strong>a <strong>de</strong> Ia sutlevaeiin<br />
que esLos pret<strong>en</strong>dieron Ilevar a cabo.<br />
Dia 7.—Se verified ci primer <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tro <strong>en</strong>t.re has avanzadas re<br />
b<strong>el</strong><strong>de</strong>s v fe<strong>de</strong>rales al Sur <strong>de</strong> C)flejOs 1 eotitirnian(lose que <strong>en</strong> 1 tuvie<br />
mn ecrea <strong>de</strong> 40 muertos los 1 i'iw ' t'os. Trucy Auber[, <strong>en</strong> Puerto <strong>de</strong>l<br />
Cim<strong>en</strong>, sosti<strong>en</strong>e combate con 1200 i'evolueionarios, haciéndoles 100<br />
bajas <strong>en</strong>lre muert1os y herido, v ohligñndoles i retirarse.<br />
Los zapat.istas se pres<strong>en</strong>tau <strong>en</strong> El Pedrçgal haci<strong>en</strong>do que algu<br />
nas faniilias a1arinada, saiirati huy<strong>en</strong>do (Is sus casas <strong>en</strong> San Ang<strong>el</strong>,<br />
D. F.<br />
Debido i intrigas, Ta situacidn <strong>de</strong> Wiziluez GOrnez es muy <strong>de</strong>licada.<br />
<strong>Orozco</strong> Se niega reconoc<strong>el</strong>lo cOmb Presi<strong>de</strong>nte Provisional.<br />
V(Lzque?. (iOznez, <strong>de</strong>sius <strong>de</strong> a.gitados todos los medios para liegar<br />
a un n'ierdo vou Orowo, a fin <strong>de</strong> ser reconocido por Ia flevolueio:i,<br />
abandona C. Jutrez c<strong>en</strong>v<strong>en</strong>cido ik ijue solo uno que otro partidarlo<br />
suyo le acepta, siomido i'l rest') <strong>de</strong> los i'eVOliiCiOIliIrios, contrarios<br />
't su causa personalista.<br />
Dia B-Arozeo sale <strong>de</strong>EseIdn para Crmojos, transladando <strong>el</strong> Cuar<br />
t<strong>el</strong> G<strong>en</strong>eral It Yermo. Prte <strong>de</strong> sus t.ropas se acercan 6, Berrnejtllo.<br />
Después tie comneter todo gétiero <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ados, los revoliiciona'ilos<br />
sinalo<strong>en</strong>ses at mando dc Francoevactan Culitcau qie qued6 <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r<br />
<strong>de</strong>l populacho y sin autitida<strong>de</strong>s ni viveres.<br />
Ti<strong>en</strong>e iugir una escisi(Jn <strong>en</strong>tre Ian fucizas <strong>de</strong> Quintero y Antuna,<br />
ternainando por <strong>el</strong> fusilanil<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l prirnero.<br />
Tropas al nianlo <strong>de</strong>l Grid Wtbago, ti<strong>en</strong><strong>en</strong> an oncueutro on Zaragoza<br />
<strong>de</strong>Tlahualilo con fueizas revolucionarias, obteui<strong>en</strong>do <strong>el</strong> triunfo y ha<br />
ci<strong>en</strong>do al <strong>en</strong>einigo 22 wuertos.<br />
A 8 kilOmetios do Cuernavaca, los zapatistas avnnzami sobre la Capital<br />
<strong>de</strong> Kor<strong>el</strong>os, trabândose an sazigriouto eouihate on Ins goterns do<br />
Is ein.lad" miootras también <strong>en</strong>znbatIau ci<strong>el</strong>itos do reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s <strong>en</strong> Santa<br />
Maria y Cruz 1e Piedra.<br />
i)ma 1O.—flan ncurriclo reflidos <strong>en</strong>iu<strong>en</strong>tros eutro ]as avauzadas <strong>de</strong><br />
los frd.'ra!es y rev .lwioiiarios <strong>en</strong> las cereanias do TIalinalilo. <strong>La</strong> lines<br />
tie batailu so extiemitle on una distarcia do 20 millas al Su<strong>de</strong>ste do Conejos.<br />
- Una partida <strong>de</strong> 300 revolu<strong>el</strong>onatios toinan GcSmez Farms, Tamps.<br />
1)ia 11.—Liega Huerta It Ooaejos. Trucy lo harIt <strong>el</strong> 12 ft Bernie.<br />
jillo v Télles y Rabago estItu iitos para autrar on combate.<br />
Dia 12. —A las S a. mu. rompidse ci Iuego per ambos lados it Is alfura<br />
do Conejo8, luiciando <strong>el</strong> utIquo ci (iral. Tollez. So <strong>de</strong>stacaron los<br />
rurales <strong>de</strong> Villa y <strong>el</strong> 7° do cabal leria para precisar <strong>el</strong> efectivo <strong>de</strong>l one-
I<br />
r<br />
U<br />
rI1<br />
9<br />
/i<br />
r<br />
* 11 F<br />
r / I<br />
3<br />
.<br />
gj<br />
ul<br />
Jf J<br />
E.<br />
ia<br />
I<br />
It<br />
11-7
54.<br />
migo quo h so voz, lanzO una eo)umua con objeto do <strong>de</strong>truir <strong>el</strong> terroearril.<br />
Aqu<strong>el</strong>tos bae<strong>en</strong> retioce<strong>de</strong>r a dstos, quo so i'epliegau liasta las midas<br />
do) cerro. Entra on fuegola artilieria. Los revolucirn]nIios int<strong>en</strong>.<br />
tan atacar al flanco lerecho fe<strong>de</strong>ral, iniciando terrible carga do caballo.<br />
na coara las fuerzas do Trucy. <strong>La</strong> lucha es terrible; nadie puo<strong>de</strong> pro<br />
cisar quieu obtewiri ci tniunfo. Pero In arl.illeiia, hãbilm<strong>en</strong>to mandada<br />
por Rubio Navarrot.e, liace rotroce<strong>de</strong>r at <strong>en</strong>eiuigo basta ]as posiciones<br />
anás retiradas, quo poco <strong>de</strong>spus son tomadas por los le<strong>de</strong>ralos. <strong>La</strong> av<br />
t.illeria reb<strong>el</strong><strong>de</strong> sosti<strong>en</strong>e rñido combate; pero A las 1 <strong>de</strong>l dia es aallada.<br />
A Ia 1 do in tarcie, <strong>el</strong> 23 l3atall6u odupa <strong>el</strong> cerro y Jos zovohicionaiios<br />
comi<strong>en</strong>zan a batirse on retirada.<br />
Por ci flanco <strong>de</strong>roeho, so ign<strong>en</strong> bationdo las fuerzu do Villa y tie!<br />
7° regimi<strong>en</strong>to.<br />
A las 3.45 p. to. los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s reciibi'u refnerzos <strong>en</strong> tin tr<strong>en</strong>. Des<strong>en</strong>ibarcan<br />
2 piezas<strong>de</strong> artilleria quc abreu sus fuegos sobre las baterias fe.<br />
donales, que contestan con win lluvia do gianadas. El combate se ha<br />
g<strong>en</strong>einlizado <strong>en</strong> uu radio do 10 kilowotros y la lucia es rnás <strong>en</strong>carnizada.<br />
A ]as 5.30 p. rn Ia accitSu so resa<strong>el</strong>ve at fin <strong>en</strong> favor do los fe<strong>de</strong>ralos.<br />
Los rovolucionarios so retiraron a) <strong>Norte</strong>, on varios treue_que ton!an<br />
listos. Antes do ompreudor In rotirada, iuc<strong>en</strong>diaron ia estacióu<br />
do Coziejos y unos carros; y fueron <strong>de</strong>struy<strong>en</strong>do Ia via ferrea para imposibilitar<br />
avance do log fe4erales.<br />
Entre Jos heridos do éstos so haHn <strong>el</strong> Oral. Truny Aubert.<br />
<strong>Orozco</strong> dirigiO <strong>el</strong> combalo, retiráudose a] wedio dta.<br />
Din 15.—Huorta sigue su avance. Los rebekies so parapetan <strong>en</strong><br />
ReIlano.<br />
E apuualeado <strong>en</strong> Chihuahua Qoznlo Eunile,<br />
L Citidaci do Oaxaca so prepata pain resistir ci ataque do los sorranos<br />
quo iireteudou ocuparla<br />
El Gnat. l3lauquet, dispuesto on In estaeióu pain sa,lir at Sur, reeibeórtleu<br />
do inarchar al <strong>Norte</strong>, on prevision do quo la co]uaina Huorta<br />
so yea atacacla per in retaguardia.<br />
-
I<br />
LI<br />
- &4<br />
- --<br />
4j -<br />
TX.<br />
EL 2o. combate <strong>de</strong> R<strong>el</strong>Iano—Los Reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s no le din importancia.<br />
El Gral. Huerta dice quo se ha tornado la revancha<br />
<strong>de</strong>l <strong>de</strong>sastre <strong>de</strong>l GraL Gonzalez Salas.<br />
orn<strong>en</strong>zô a<br />
s<strong>en</strong>tirse<br />
jque los<br />
revoin.<br />
Jviouarios<br />
<strong>de</strong>l <strong>Norte</strong><br />
! apesar<strong>de</strong><br />
sits pocas<br />
bajas <strong>en</strong> los<br />
eueu<strong>en</strong>tro a<br />
quo hablan<br />
tonido con<br />
osfo<strong>de</strong>ra1es<br />
so ibon <strong>de</strong>-<br />
1jlljtado.<br />
\,r biejno no<br />
•<br />
cu<strong>en</strong>ta con<br />
la<br />
(fl pocas dotes administrativas y politicas, pero al niistno tiempo eiio.<br />
to eu toilo<strong>el</strong> pals ci ileseo do In pa'i. Por ahora todos procurun <strong>el</strong> reststleeiwieuto<br />
do la tranqnilidad pibIca evitando <strong>el</strong> esos y Ia aIarquia
d-u<strong>de</strong> vamos con lo g <strong>de</strong>saeiertos dc las geutes <strong>de</strong>l po<strong>de</strong>r y los perjui.<br />
eios naturales é ineii.idibies do la rpvolni'ión.<br />
Veãmos cronológiemeute los hechos <strong>en</strong> esta 2a. quincona do<br />
Mayo do <strong>1912.</strong><br />
Dia 18—Huerta eontiutta su avauee at <strong>Norte</strong> <strong>en</strong>eontrttndose la no•<br />
che do este dEn cerca do EscaIón. Eu estu putito están los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s y,<br />
<strong>de</strong>sda sus posieionos, han obseivado quo la vanguaLdia fedoral retroce.<br />
dió LID tan to, con objeto do evitar qut us ioues pudieran ser volados<br />
con dinaniita.<br />
Pot la noclie, lo g revoluciouarirs evaethin Est'tulOn, dirigindose a<br />
San Autonio, lugar situado 6 millas at Este do la via <strong>de</strong>l Foirocarril y<br />
dOndo so proponon caer sobre los fedorales.<br />
Ates <strong>de</strong> marcharse, lanzan por In vIa, tnãquinas Incas remolcando<br />
tr<strong>en</strong>es eargados eon dinatnita pain obstruir at paso.<br />
A las 7 R. n, gruesas partidas zapatistas so pres<strong>en</strong>taron <strong>en</strong> Tree<br />
Madas coronando los cerros inieiand9 <strong>de</strong>s<strong>de</strong> inego su avanee sobre to<br />
quo fud la pobiacidu, <strong>de</strong>fondida tan solo por uu c<strong>en</strong>t<strong>en</strong>ar do soidados<br />
<strong>de</strong>l 24.<br />
Durante eOdo <strong>el</strong> dia rogistróSe nutri 'io fuego por ambos lados, te<br />
j<strong>en</strong>du fuertes bajas. Yn por in jaoclle, <strong>el</strong> nirnero do sublevados so ha.<br />
ca asc<strong>en</strong><strong>de</strong>r A 2000, arreciando por cvusiguiw.itc ci fragor do In iu'ha.<br />
Auto In superioridad thirnérica <strong>de</strong>l <strong>en</strong>inigo y En fLLIta dp parque,<br />
los fe<strong>de</strong>rales resolvieron dojar ci cam po. Al amanecor <strong>de</strong>l lctnes, los<br />
zapatistas hablan puesto cerco It <strong>La</strong> fuerza fe<strong>de</strong>ral quo, no toni<strong>en</strong>do ya<br />
Di un cartucho, empronilió In rotirada <strong>en</strong> dIspersiOn cnyoudo algunos<br />
soldados <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r do Los zapatistas.<br />
Die 20.—Una partida rol<strong>el</strong><strong>de</strong> so oncuontra posesiouada do Picar.<br />
dias, intorrunipi<strong>en</strong>do <strong>el</strong> tráfico ferrocarriloro. -<br />
200 fe<strong>de</strong>rates ocuparon ci pueblo do Guadalupe, sitnado a] Este do<br />
El Paso, saliedo nun colucnna reh<strong>el</strong><strong>de</strong> Ii <strong>de</strong>aaiojarlos<br />
Pha 22.—A las 8 a. m. saliô In cola mon fe<strong>de</strong>ral do Escaión, mar<br />
chando: In cabailerla do Emilio Ma<strong>de</strong>ro por in izjuierda; la brigada<br />
lingo on ci c<strong>en</strong>tro, y ]as fuerzas do Villa, por in <strong>de</strong>recha, Al Hagar ]as<br />
tropas do ósto por ins corcanias do Asfinsoto, on In via <strong>de</strong>l ferrocarrit<br />
fué <strong>en</strong>contrada una mica, conectatht eon nun bateria <strong>el</strong>éctrica.<br />
<strong>La</strong>s posiciOfles reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s so exti<strong>en</strong>di.0 ft ambos lados do in via, sobra<br />
In serranfa.<br />
Los fe<strong>de</strong>rales inician su ataque per ci flanco <strong>de</strong>recho <strong>de</strong>l <strong>en</strong>emigo,<br />
quo ropoutinaweute so vió r9<strong>de</strong>ado y (lesalOjadO, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do quo repiegar
I,-<br />
e a los prime ros disparos hacia unar eolivas situaths al Poni<strong>en</strong>, <strong>en</strong><br />
don<strong>de</strong> estaba emplazada su artilleria.<br />
Huerta or<strong>de</strong>na <strong>el</strong> ataque <strong>de</strong> f1auos y las brigadas Rábago y Ma<strong>de</strong>ro<br />
toinan Ia dareeha, ro<strong>de</strong>ando al cerro, <strong>en</strong> tanto qua <strong>el</strong> 15 Batallóu at<br />
mando cia Manzano, <strong>en</strong> combinacióii eon Villa, aineuaza Ia izqui<strong>en</strong>l,<br />
mieijtras <strong>el</strong> fi<strong>en</strong>te es batido por la artillerIa.<br />
Entonces al combate verda<strong>de</strong>rani<strong>en</strong>tu reñido, cia prineipio.<br />
Para 6jar ]as posiciones <strong>en</strong><strong>en</strong>uigas <strong>de</strong>l fr<strong>en</strong>te, los G<strong>en</strong>darmes <strong>de</strong>l<br />
Eiaieito so Ian z<strong>en</strong> al galope cia sus a1ials on direccióu do dies. Son<br />
recibidos eon una nutrida <strong>de</strong>scarga que hiore al t<strong>en</strong>iante Rutiiio Ensástogui.<br />
Arreglado <strong>el</strong> tiro, comi<strong>en</strong>za <strong>el</strong> terrible caüonoo, tn<strong>en</strong>tras los fian-<br />
005 lU4hlfl <strong>de</strong>sesperadam<strong>en</strong>e, eon tat vigor, qua <strong>en</strong> m<strong>en</strong>os dodos horas,<br />
<strong>el</strong> Batallu "Escobodo" ti<strong>en</strong>e 37 bajas y agota su dotaeión do prque
58.,<br />
Con verda<strong>de</strong>ro <strong>en</strong> earn izami<strong>en</strong>to, las fiierzns revolucionarias hac<strong>en</strong><br />
fnncionnr sn artillorin sobre ]as brigadas Rbago y Ma<strong>de</strong>ro, haiéndocs<br />
varii murtos y heridos. -<br />
<strong>La</strong> artillria fe<strong>de</strong>ral cesa do funcionar. El Cuerpo do Feuocarri•<br />
ieris, ci 56 da rat-ales, ci 15 Batallán y las fuerzas do Villa, bjo uoa to, rnicata<br />
do bala, Began a posesionarse do uu lomerio doininauto.<br />
Los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>f, c<strong>en</strong>sorvaban auin sus magufilcas posicionos; poro A las<br />
10 do la no<strong>el</strong>w, <strong>en</strong>;indo la artillerla fi<strong>de</strong>rnl rolnpió nuevainetito sus fuc.<br />
g(i. fuevon clesalojados <strong>de</strong> <strong>el</strong>las.<br />
A la media nocbe, ci I nego do I,,.fusileria so reanudO con espautosa<br />
in na, seinbinudo <strong>La</strong> muerte.<br />
En Ia rna'mrugada <strong>de</strong>l dIa 23, Huerta es inforinaclo do quo los revo.<br />
iIiiorntkios han sido refonza'los, lut<strong>en</strong>tando flauquear. <strong>La</strong>s brigadas<br />
(.)'lIoi-iui y Té(lez quo habtan pernanecido protogi<strong>en</strong>do Los convoyes,<br />
IiVaUZnIJ it rfonznr al Gral. Rábago.<br />
A Ins 6 a. in. Ia India se reauuda. Por tres pun Los distiutos aparecon<br />
los robe lbs ameuaaudo oeroar. So <strong>de</strong>stacan los voluntarios <strong>de</strong> Xico<br />
quo lo-ran <strong>de</strong>salojar at 000nuigo parapetado , <strong>en</strong> ci canuino do "Los<br />
lctiiedio", on tauto quo los batalonos 23 y 34 atacaban a los grupos<br />
so presoutaion por oi Norto y Oiiont.<br />
De la serranla situacla on <strong>el</strong> Rancho do "El Sauz" son <strong>de</strong>salojados<br />
unos 30 rebal<strong>de</strong>s por In artilleria.<br />
A las 11 a. in. Ins ftierzas revoluiionanias comiouzan a rOtirarse rumbo\I<br />
<strong>Norte</strong>. Los fe<strong>de</strong>rales usando cantos blindatbos avauzan pan p0sesianarse<br />
do 1.a EstaciOu do R<strong>el</strong>lauo.<br />
<strong>La</strong> biarnItt y ci valor <strong>de</strong>splegados pot las fuerzas do ambus lados,<br />
estitu pateutes. Todos st, l)atiOron eoino-lcones hasta Ci iiltimo mom<strong>en</strong>to,<br />
<strong>de</strong>feudi<strong>en</strong>ilo y atacando ]as waguificas posiciouos. <strong>Orozco</strong> so mantLiv<br />
' coustanteinerit.e <strong>en</strong> hi linea do fuego.<br />
Blauquet pertniuoeo on Avilz.<br />
Huerta <strong>en</strong>via flu ultiwátuiu ii <strong>Orozco</strong>, intiwdudole i'oucliciOu, a to<br />
quo 4sto contesta qua "pniruero inuetto quo reudiclo."<br />
Los trones para Tot icon no corr<strong>en</strong> por estar interrutnpiilu <strong>el</strong> trafiro.<br />
Los 750 fe<strong>de</strong>rales quo so onviaron I Durango, so han estacionado<br />
on "<strong>La</strong> Low_"<br />
I)ia 24.-.. <strong>La</strong> iuerzts revolucionarias ai mando do <strong>Orozco</strong>, reorga.<br />
nizatlas (-, it se reeonc<strong>en</strong>traron on JiinOnez, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do aearnpa.<br />
'in sit an atuol I)llnto.<br />
En <strong>La</strong> ruafinna do este din, uua inultituil dosonfr<strong>en</strong>ada iiivadiO la CItijiala<br />
do 1)ii'utados do Aguascali<strong>en</strong>tes, oliligantlo 4 los Sres, Jaime, Luiia<br />
y Median Ugtu to eon giitos y arn<strong>en</strong>azas it r<strong>en</strong>unciar su curul,
IF I<br />
lIt<br />
I -<br />
-<br />
5.<br />
tv -,<br />
Lie Jsé F. Godo y , 1;iii - t •1t MéXcL<br />
tii Cub, t;ti iinicv itt:, tniyido<br />
por <strong>el</strong> illievo réginl<strong>en</strong>.<br />
Pei-i,dit:i nii; Sierra<br />
qtie fiié dccj:. tido irre iiiiub1c cii e<br />
a.uito d uiaui!iet:to <strong>de</strong> la Pr<strong>en</strong>a.<br />
En Santa Catarina Tlavca v <strong>en</strong> Tlayaepau, Mor., In colninna <strong>de</strong>l<br />
T<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te Coron<strong>el</strong> Ocaranza, so bat.e <strong>de</strong>sesperadatn<strong>en</strong>te con un a!rumador<br />
niimero do zapatistas. [)c autepee se <strong>en</strong>vió <strong>en</strong> Sn auxilio nun<br />
fuera <strong>de</strong> 150 drugones y tie Cuathi al 24 batalIóu.<br />
Los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s so retiraron dojaudo 50 uuertos, y cjnei-iaudo ]ierdo <strong>el</strong><br />
T <strong>en</strong>i<strong>en</strong>to Coron<strong>el</strong> Oaranza.<br />
Quedu <strong>en</strong> libertad <strong>el</strong> Jefe r<strong>el</strong>i<strong>el</strong><strong>de</strong>. Antonio Roj8 1 1r0s0 por<br />
Orozeo <strong>en</strong> in p<strong>en</strong>itoucialia do hihuahua, y niar&ha a tomar ci nthndo<br />
tie su columna.<br />
Dia 25.—Despn6 <strong>de</strong> S diis do <strong>en</strong>eacutios y ref riegas, so oUilueeU a<br />
Punto fijo ]as operaciones uiihtnres verificadas <strong>en</strong> Durango por his fuoras<br />
<strong>de</strong>l Grail. Blanquet..<br />
<strong>La</strong> situaojóu do este militar ha sido verda<strong>de</strong>ram<strong>en</strong>to eDmprometida<br />
<strong>de</strong>bido a Ia astucia <strong>de</strong> los revolueionarios, it las magulficas posiciones quo<br />
Ocupan los mismos y it quo no c.uanta ditho militar con los <strong>el</strong>emeu4<br />
necesaijos,<br />
Blancjnet, con dos cañoues logrO rajturtt- la pol)laon do AviI.<br />
rrt:igiii6 su marcha 7 kilónietros w1s aIlá, oncontraud() nun gruesa<br />
partida <strong>de</strong> i'evoluejonarios quo poblaba las aitwas (to los cerros B 1.'<br />
'I
met <strong>en</strong>tra <strong>en</strong> conibate, quo dura ago tiempo; pero viéndose <strong>en</strong> inmin<strong>en</strong>te<br />
p<strong>el</strong>igro do ser flauqueado, so ye obigaclo a regrear it Avilés.<br />
En "<strong>La</strong> Lorna" las fuerzas fe<strong>de</strong>rales sufr<strong>en</strong> sons <strong>de</strong>rrota, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do<br />
necesidad <strong>de</strong> batirse on retirada. <strong>La</strong>s tropas reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s ilian mandadas<br />
per Campa y Argumedo.<br />
Los serrauos oaxaquefios so aprestan a atacar a Oaxaca, quo casi<br />
so halla <strong>de</strong>sguarnecida.<br />
<strong>La</strong>s £uerzas rebol<strong>de</strong>s at mando do Campa y Caua1e. y quo so inter<br />
naron <strong>en</strong> <strong>el</strong> Estado <strong>de</strong> Durango, Lornan 1'ediceña y V<strong>el</strong>ar<strong>de</strong>ña, siondo<br />
<strong>de</strong>spuc's dc flu fuerto combate (I OU 103 fe<strong>de</strong>rales, oWigadas a abandonat<br />
los dos rices minetales autos citados.<br />
<strong>La</strong> columna reb<strong>el</strong>do <strong>de</strong>stacada para. rocobrar <strong>el</strong> pueblo do<br />
Guadalupe quo habia caido <strong>en</strong> poler 410 los fe<strong>de</strong>rales, obti<strong>en</strong>e an triuufo,<br />
quo ci .Jefe 4'le la m<strong>en</strong>cionada fucrza expresa as[. "En ol Cuervo y on<br />
El ?orveuir, nuntos cereauns a €+iadalupe y situaclos fr<strong>en</strong>te a Fábons,<br />
Texas mcontramos a 1o5 fe<strong>de</strong>tules, Wspers/tudolos completam<strong>en</strong>te,<br />
El Mayor Luis Sanchez, que wandaba la fuerza, huyó at lado america<br />
no, dospojSuclose<strong>de</strong> su uniorme y atiavesando A nado <strong>el</strong> Ho. En ci<br />
combate dimos muerte It dos fe4lerales, y perdimos un hombre. ilici<br />
mos1 pisiou<strong>en</strong>os, recogi<strong>en</strong>do l illas, 3 pistoias do calibre 30 y 15 cajas<br />
do dirMmita. El Viernes fuisilatnos <strong>en</strong> Guadalupe a Tiburcio Sanchez<br />
y a Cirilo Enricuez'<br />
Dia 26.—El Tug. Alfredo Robles Dominguez, repontivam<strong>en</strong>to Ba<br />
excarc<strong>el</strong>ado, <strong>de</strong>sapateci<strong>en</strong>do do is Repübliea y marehaudo por eouvonio<br />
at extraujero.<br />
El grneso do la columna fe<strong>de</strong>ral sale do Reilano, Ilegando sin novedad<br />
a Corralitos.<br />
El Job (iamboa, at fr<strong>en</strong>te do un <strong>de</strong>stacam<strong>en</strong>to do fuerzas reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong>ntota ( un Cudirpo do Votuntan jos on Temósaehie, lugar sititado a 156<br />
utillas at Noreste do Chihuahua. Los voluntarios tuvieron 15 muertos.<br />
Din 27,—Los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s serranos bajaron hasta <strong>el</strong> pueblo do San F<strong>el</strong>ipe<br />
<strong>de</strong>l Agna, marchando <strong>de</strong>cidiclameute sobte Oaaa. El Gobierno, al<br />
conocer ci aauee, onvió Norms quo dotuviernu <strong>el</strong> movimiouto, librán.<br />
dose un combato a inmediacionos <strong>de</strong>l Campo MarIe, sitio quo se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra<br />
A poqulsirna distaucia <strong>de</strong> las cxltimas casas do Ia Ciuclad.<br />
<strong>La</strong>s fuerzas <strong>de</strong>l Gobiernc iechazarou £% los sorranos rebei<strong>de</strong>s, quo<br />
so replegaron A San F<strong>el</strong>ipe <strong>de</strong>l Ague, <strong>de</strong>jaudo <strong>en</strong> <strong>el</strong> campo algunos<br />
muertos.<br />
Dia 28.—Lie-a. <strong>Orozco</strong> a Chihuahua y <strong>de</strong>spués do con ferouciar con<br />
sus Jefes y Ofioiales sobre los UUOVOS planes do la Revoluión, sole<br />
para Baehuinba.
E. Ma<strong>de</strong>ro. Jofe do Ruralos.<br />
46 prisioneros que hicieron las fuerzas revoluciouarias, dutaute la<br />
totna <strong>de</strong> Pedriceñu, hogan a Chihuahua custodiados pot las tropas <strong>de</strong>l<br />
Jefe Cana1e.<br />
Canipa onvio a Toireóu &gunos prisioneros heridos quo hio, por<br />
carecer <strong>de</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos para ateu<strong>de</strong>r a sri curacióu<br />
<strong>La</strong> situacióu poi'q'ue atraviesa la Cindad <strong>de</strong> Oaxaca, pue<strong>de</strong> caliacarse<br />
do grave: está seriarn<strong>en</strong>to aaiagada pot- diversas partidas <strong>de</strong>sublevados,<br />
tanto serranos como <strong>de</strong>l vnlle.<br />
Los serranos so apo<strong>de</strong>raron do los cerros do San Foiipe <strong>de</strong>l Agua y<br />
do Uueyapam. Como <strong>en</strong> estos dos puntos so ecueut .ran los tuanautia-
62.<br />
los que surton do agus Ia Ciudad, <strong>de</strong>struyoron los acuaductos, cortaudo<br />
por cousiguioute <strong>el</strong> precioso Ifquido.<br />
Din 29.—Oroz ' o protesta sar<strong>en</strong>arneute ant l Consul Amrionno<br />
Lecher, contra la atitu 'i <strong>de</strong>l (i-obiorno do Washington at I)orlIliti r<br />
quo las autorida<strong>de</strong>s mexicanas roclutou soldados al <strong>Norte</strong> do <strong>La</strong> If uoa di<br />
visoria internacic.ual.<br />
Indica quo pudo Ilogar un moni<strong>en</strong>to oil quo las autorida<strong>de</strong>a revo<br />
luciotuwias no est6u <strong>en</strong> aptitud riala cont<strong>en</strong>er la indiguniOu dol puebir,<br />
bajo, onaudo dste so dO cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong>l apoyo quo so prosta ol tjobiei'uo mcxicano<br />
<strong>en</strong> su carupafla cOutrL los revolucionarios.<br />
<strong>La</strong> protesta ha sido publicada <strong>en</strong> espanol 4 inglOs y vi dirigida a!<br />
Presi<strong>de</strong>n to Ma<strong>de</strong>ro y a k's E. U.<br />
DespuOs do hacer refer<strong>en</strong>da a (OS nuichos easos eu quo las an torida<strong>de</strong>s<br />
amoricanas ban ayudndo ul gobierno mailerista, insiuUu quo existo<br />
<strong>en</strong>te Ma<strong>de</strong>ro y a] Gobiorno do Washington algOn conv<strong>en</strong>io pot , medic<br />
dol (bud Esto potIIiI. fetier nlrmnn coni onsa IOu; quo os Inny prIhle quo<br />
Ma<strong>de</strong>ro haya prometido d E. U. alguuas conijesiones on terreuos y so<br />
bace resaltar la injusta actitud americana, para con los revolucionarios<br />
quo tauto so ban preocupado por proporcionar como lo ban hecho, ga.<br />
rantias y segurida<strong>de</strong>s 4 los americanos.<br />
Los serranos vu<strong>el</strong>v<strong>en</strong> 4. atacar Oaxaca, y son rechaados por los<br />
do Ion sores.<br />
Los zapatistas so apo<strong>de</strong>ran do OIinalã y Hua[nuxtitlAn. En osta<br />
idtiina poblacióu murieron combati<strong>en</strong>tes y <strong>el</strong> Jefe rob<strong>el</strong><strong>de</strong> Luis Acevedo.<br />
<strong>La</strong> Uámara do Diputados, k inioiativa dot vali<strong>en</strong>te grupo indap<strong>en</strong>di<strong>en</strong>ta<br />
aprobO @1 proyocto do <strong>La</strong>y q'e dice asi:<br />
A fin do avitar que frmt,nras 4 insanas pasiones ultraj<strong>en</strong> <strong>el</strong> r&uordo<br />
<strong>de</strong>l Sr. G<strong>en</strong>eral Don PorIirio Diaz, ordonando sea rotirado at busto y retratos<br />
quo do este ilustre ciudadano exist<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Salon do Comisiones<br />
y otros Departam<strong>en</strong>tos do Ia Cámara do Diputados, tonemos hi hours do<br />
propouer 4. asta H. Asanibl<strong>en</strong>, quo con dispeusa do todo t.ràmite. Be sir<br />
va aprobar <strong>el</strong> siguieute<br />
PROYECTO DE LEY<br />
..rtictllo ñuico:—Remutanse pars su conservación on <strong>el</strong> Muso Na.<br />
cional <strong>de</strong> Avqn<strong>el</strong>ogfa, iistoria y Etnologia, Los bustos y k's retratos <strong>de</strong>l<br />
Sr. G<strong>en</strong>eral don Porfirio Diaz pie exist<strong>en</strong> <strong>en</strong> los diversos Departatucutos<br />
do Is Oámara <strong>de</strong> Diputados.
I<br />
:1<br />
-',<br />
El Eubajaclur Calcri adrniruIo por sus cornp&iicro porftrtSta*<br />
al oiiocer y ejitrnar US aptituili<strong>en</strong> ci Frigolisrnv pliticn y cn ci 4F' ha rcstiItt10 hi.<br />
4llperlbk.<br />
DIn 27.—El grneso do la Di vin IIuert, llogO i Jinaénz a ]as<br />
p. lii. SIOUdO In travesui <strong>de</strong>s<strong>de</strong> R&Ilauo in niverlad.<br />
Ittbago con caballeria avanzó sobte Patral, bationdo una partida do<br />
500 jevojuejonatios.<br />
En TeioxtIn son dorrotadas Ins t'uerzns zapittistas por In columna<br />
r(oble,<br />
Lrs rebbl dcl <strong>Norte</strong> mnevon gran onutidad do hombres quo so re<br />
COticutian <strong>en</strong> Baehiwbn.<br />
Pedro Pei.qnera contincia Rus correruiis <strong>en</strong> poblados do Guanajuato.<br />
I)ia 31.—<strong>La</strong> vanguat'dia do los Ie<strong>de</strong>ralos Ile ga a 5 unillas do Santa<br />
Risalia, euyo hermoso pu<strong>en</strong>to ha sido <strong>de</strong>truif10 por lo g orozcluistas.<br />
Campa dovn<strong>el</strong>ve nuos prisioneros, outre lo g cuales so cu<strong>en</strong>ta al To-<br />
*Ljte do log Sutos, dieieuido quo 6 no era amino y quo respetaba In<br />
vida do los soldados fodoralea<br />
6-0^nffiv
V<br />
41.<br />
Paabras <strong>de</strong>l Sr. Ma<strong>de</strong>ro que provocan com<strong>en</strong>tarios.—lnsubordi.<br />
nación <strong>de</strong> Francisco Villa—El <strong>de</strong>scont<strong>en</strong>to Obrero,-<br />
Preparatios <strong>el</strong>ectorales. —Braniff y sus<br />
Voluntarios,<br />
f<br />
jI<br />
t1t±rn'is <strong>de</strong> Ia revoluoión do! Not-to y ci Zapatismo, se ac<strong>en</strong>tuarou per.<br />
tLu'baOjonos on otros Etado, espceialw<strong>en</strong>te on Durango y<br />
5O uerrero,<br />
Tatubi,Gu las hu<strong>el</strong>gas obreras y los trabajos <strong>el</strong>ectorales no kjarou<br />
I <strong>de</strong> traer intrariquilidad itt pueblo.<br />
He aqul los ueesos pr ór<strong>de</strong>n <strong>de</strong> fehss, on la primera quine<strong>en</strong>a do<br />
Junlo tie 1912<br />
Din 1?—Rehago, al fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong> sus tropas, o<strong>en</strong>a In Ciudad (let Pari-al.<br />
Valle, Santa Rsalia, Carnargo y otras poblacones, Initi sido<br />
ocupadas por in div isiOn Huerta <strong>en</strong> sit at <strong>Norte</strong>.<br />
fierro <strong>de</strong>[ Toro, Tres Marias y tlutzilac <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r tie los zapatistas.....y<br />
sin embargo las noti<strong>el</strong>as Line euvin <strong>el</strong> Gral. Robles son<br />
conso ladoras.<br />
Verificase <strong>en</strong> In Escu<strong>el</strong>a Preparatoria nun v<strong>el</strong>ada v ci Sr. Ma<br />
<strong>de</strong>ro town In palalira ,...... y c<strong>en</strong>sura la aetitud asurnida por los<br />
estudiantes tie in Capital ante cleonflieto revolacionario <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong><br />
y tanza duros cargos al pcveta tJgarte ..... ocupáudose <strong>de</strong> In RepThIici<br />
A rg<strong>en</strong> tin a, con Ugerei.<br />
Din .—Los set'ranos se retiran do Oaxaca, pero arnagan Ejutla<br />
y Thtcolula.<br />
Din 4.—Francisco Villa, <strong>el</strong> Gral. Rri.Ldier }Toriorario, SO iflSU•<br />
bordin'L akGral. Huorta. Es apraheudido v eOnduCido at cuadro que<br />
<strong>de</strong>be fusi1ar1, inás in iutei'v<strong>en</strong>eiOn tie Rubio Navarx'ete Ic salva<br />
tie tnorir, asI corno Oi'<strong>de</strong>nes <strong>de</strong>l Presi<strong>de</strong>nto.<br />
Es conducidc i. Mexico, acusado tie insubordinación y robe,<br />
pues <strong>en</strong> Parral cometió toda clase <strong>de</strong> atrop<strong>el</strong>los
ALDRTD ERANIFY,<br />
Teiiieritc Coronet Honcirariu,<br />
.1 ulio, y hasta esa fecha, los hijos <strong>de</strong>l Trabajo no eonocerán ei resultado<br />
do sus gestiones.<br />
En Ia Fitbrica <strong>de</strong> Hilados '<strong>La</strong> Carolina" <strong>de</strong> esta Capit], 800 obre.<br />
ros se <strong>de</strong><strong>el</strong>arau <strong>en</strong> hu<strong>el</strong>ga, indignados por las injusticias que eon<br />
<strong>el</strong>los se cometlan.<br />
De acuerdo eon a Secretarla do GobernaciOn so estipulO quo dis•<br />
frutarian do un ctum<strong>en</strong>to do 10 p 8 <strong>en</strong> sus salarios, pero con <strong>el</strong> objeto<br />
do jue dieho auin<strong>en</strong>to fueta ilusorio, algunas partes do las máqui.<br />
nas fueron stisLituida por otras, ocasionaudo quo <strong>La</strong> produce.ión <strong>en</strong><br />
a! Liitbajo fuera meuoi' v las lutigas do los obveros mayores.<br />
Dia 7.—<strong>La</strong>s avanadas <strong>de</strong> Cheehé Campos y <strong>de</strong>l Oral. Rtbago,<br />
so avistan <strong>en</strong> Sam ia Tsan<strong>el</strong>.<br />
Sale do Chihuahua <strong>La</strong> CocisiOn (10 revolucionarios que <strong>Orozco</strong><br />
<strong>en</strong>via a los E. U. <strong>en</strong> husca do 4 millones <strong>de</strong> pesos que pret<strong>en</strong><strong>de</strong> coneguir<br />
par media <strong>de</strong> us empréstito, a euyo pago quedarAn afectadas<br />
las r<strong>en</strong>tas <strong>de</strong>l Estad9 <strong>de</strong> Chihuahua.<br />
Llegu. ii Mexico Francisco Villa eeoItndo por <strong>el</strong> 69 batallOn,<br />
Salon do la Capital los voluritarios que manda <strong>el</strong> T<strong>en</strong>ioute Coron<strong>el</strong><br />
Honorario Alberto Braniff, rumba al <strong>Norte</strong>.<br />
Ls reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s serranos respondi<strong>en</strong>du al ilatnado do Pedro Leon,<br />
qu" les ha oft ecido abolir los impuestos. sigu<strong>en</strong> couc<strong>en</strong>trandose <strong>en</strong><br />
[a sierra.<br />
<strong>La</strong>s tropas <strong>de</strong>l Gral- Huerta, ocupan Santa Rosalia.<br />
<strong>La</strong>s avauzad.&s <strong>de</strong> las fuerzas fe<strong>de</strong>rales que se aproximaron a Santa<br />
Isab<strong>el</strong>, son rechazadas 1)01' Los rebei<strong>de</strong>s do Cheehó Campos, obli -<br />
gândolas ii retirarse at Sue, aunque sin sufrir pérdidas.<br />
Empiezan a brotar <strong>de</strong> los distintos partidos politicos y do <strong>La</strong> nada<br />
numerosos eaudidutoa al Con greso <strong>de</strong> la UniOn, prometi<strong>en</strong>do a sus<br />
coutorraneos, si su voto los dora It tan alta repres<strong>en</strong>tacion, col mar.<br />
los <strong>de</strong> bi<strong>en</strong>es y prc;spoi'ida<strong>de</strong>s<br />
Dia 8.—<strong>La</strong>s fuerzus <strong>de</strong> <strong>Pascual</strong> Orozeo eon gran activ [dad continüau<br />
forti flea ndose <strong>en</strong> Bachirn ha.<br />
Dc<strong>el</strong>âianse <strong>en</strong> hu<strong>el</strong>ga on Veracruz Los trabajadores <strong>de</strong> Los rnu<strong>el</strong>ies,<br />
vapored v Ia aduan i martin-na, apoyando la petieión do [Os jOl'naleros<br />
<strong>de</strong>l maclie Por[iri.' Daz" do la Cia. Terminal, quo <strong>de</strong>sean aum<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> jortial.<br />
Es captuti-do Le<strong>de</strong>stna, Jefe do los reb<strong>el</strong>(1Os do Tuxtepoc.<br />
Dia 10—Eutre Pearsou y Cuballos <strong>el</strong> Jofe revolucjouarj Ferándz<br />
tuvo un <strong>en</strong><strong>en</strong>ontro con I uei'as fe<strong>de</strong>rates, haci6tidoles 12 mnertni y un<br />
prisionero qua I ué pasado pot las urmas inuiediatamnoutu. Por su par.
67.<br />
to tuvo 4 hridos y seis niuert:OS. Los fe<strong>de</strong>rales no obstaute <strong>el</strong> poco<br />
tiempo do quo dispusieron, pudieron recoger sus heuido.<br />
Eu <strong>el</strong> Aguaje, por San Bu<strong>en</strong>av<strong>en</strong>tura, r&gistrase un roiido <strong>en</strong>eueu<br />
tro eutro feilerales y rob<strong>el</strong><strong>de</strong>s, t<strong>en</strong> iea10 per ainbos lados algunas bnja.<br />
Es ej"cutado <strong>en</strong> 1clán <strong>el</strong> Jefe rbe1<strong>de</strong> Pedro Leon, "C"ache Viejo"<br />
Pi-ediamlo ' to pueblo on pueblo gurra sin <strong>en</strong>art<strong>el</strong>, a] llegr at <strong>de</strong> Taltin<br />
uguis tue hecho prisionero por los vOcluoS, lograudo evadirse y tomar<br />
ci carnino 3e Rio Gran<strong>de</strong>. persegnido do cerca poi , sus apreh<strong>en</strong>sores<br />
EI dia 'J cuanclo estos ljuscabau <strong>en</strong> ci monte al eabecilla, logrron<br />
cer4arlo esau '10 ci robol<strong>de</strong> tan ugobiado por In fatiga di la huida. quo<br />
pidió st'r cj<strong>en</strong>odo alli mismo pot' no po<strong>de</strong>r soguir andaudo. No si<strong>en</strong>do<br />
aeudido, F u lievado a pie bests ixtln do Juárez, <strong>en</strong> dondo minutos<br />
autos do recibr la<strong>de</strong>scarga qua <strong>de</strong>bia arrancarte In Pxisteueia, <strong>en</strong> inedio<br />
do los insultos y voceje <strong>La</strong> muehedniubre, exolamô ser<strong>en</strong>anieute: "P<strong>el</strong>ea<br />
couio reo1uoiouario pars obt<strong>en</strong>er veutajas coin tines."<br />
Din fl.—<strong>La</strong> ciudad do Purüaudiro. Mich. es toniada per los reb<strong>el</strong>.<br />
<strong>de</strong>s quo niandan Eduardo Gutiérrez y Mauro Perez.<br />
Los .Jefes zapatistas Vaquero y Meudoza. son batido on Toehinjit -<br />
o,pui' fuorzas t'o<strong>de</strong>rales, quo los <strong>de</strong>rrotaron haeikdoles 24 rnuertos y<br />
qu3t,iu05 cabailos, amiss y parque. Lo fe<strong>de</strong>rates sufrierou In p4dida<br />
<strong>de</strong> 4- soldados muertos,
CA<br />
El Gral. Sanginés continta <strong>en</strong> su dilat.acla marcha a craves <strong>de</strong> l<br />
Sierra <strong>de</strong> Sonora, para inter nare on Chihuahua.<br />
El reb<strong>el</strong>do Murillo reaparce <strong>en</strong> J)uraugo a! freute cia mll hombres<br />
nil<strong>en</strong>tras otra partida rovolucioaaria ataca al pueblo do Dinamita.<br />
I31anquet permance on Pedricoia.<br />
Die 12—El Dr. Aur<strong>el</strong>inno Urrotia se quoja a! Ministerlo do Goliornacióu<br />
<strong>en</strong> contra dot Frefecto do Xochiruilco, don Carlos I. Floces,<br />
por habor itpreh<strong>en</strong>dido a varios do sus partidarios an la canipafla eteeto.<br />
vu! favorocioudo do oste modo Is canc1idutura oficial <strong>de</strong>l Sr. Sáuehez<br />
Azuona.<br />
1405'sa1gadist.as so aduiari do los bist.ritos <strong>de</strong> Mina y Aldatna, ha.<br />
ci<strong>en</strong>do quo Ins habitantes do Tlalchapa, Aru<strong>el</strong>ia, Coyma, Tiapa, Cutzq<br />
mala, Ajuchlttilu etc, hnyan ref ugiandoan <strong>en</strong> Huetaino.<br />
Roflidisirno combate por 'Pe ju?ite, outre fe<strong>de</strong>rales y zapatistas. Mets<br />
do 2000 hotubros do los pritnoros etãu arnp<strong>en</strong>ados <strong>en</strong> terrible lucia para<br />
aniquilar A los segundos quo, tawbidu son U111110L050S. Daspués do<br />
un iucesante cañoueo, Ins fuerzas fo<strong>de</strong>rales logran <strong>de</strong>nlojar at <strong>en</strong>emigo,<br />
causaudoles gran<strong>de</strong>s baja. Los eadàvores do muehos zapatistas son<br />
susp<strong>en</strong>didos do los postes, presetitanclo horripilante aspecto t.aI <strong>en</strong>adro.<br />
Rlauqaet bate a las fumas do Argumedo cerca do Podriceüa, ha-<br />
64ndole GO bajas.<br />
Din 13,—Los fe<strong>de</strong>rales evacltan Ma<strong>de</strong>ra yeudo on seguida los reb<strong>el</strong>.<br />
<strong>de</strong>s a ocuparla.<br />
Mario Irigoy<strong>en</strong>, reb<strong>el</strong><strong>de</strong>, <strong>en</strong>vIa Un t<strong>el</strong>egrama a Alberto Braniff, <strong>de</strong>-.<br />
safiándolo pars batrsa: aqué) con 100 serranos, y 4ste con todos sus vo.<br />
luntarios qua son BOO.<br />
Ttlez hogs con su brigada a Santa Rosalia, <strong>de</strong>spnés do reparar la<br />
via al Sur.<br />
Hay motivos pra ereeu qua lit bu<strong>el</strong>ga <strong>en</strong> San Antonio Abad so solncionorá<br />
on breve.<br />
En Chilpauciugo reins a! terror. El (obernador pormanece on Pa<br />
lcio eustnliado por rnralos, y los Jefes surianos Vicario y Figueroa,<br />
vi<strong>en</strong><strong>en</strong> i Mexico a solicitar parque y voluntarios.<br />
En <strong>el</strong> s<strong>en</strong>o <strong>de</strong>l Partido Liberal, compl'tarn<strong>en</strong>te <strong>de</strong>soignuizado por<br />
Iglesias Cal<strong>de</strong>rón y otros hay formidable f6 .j con motivo dol dinero<br />
quo do manos do Pascul OrOSCO, recilno ci S. Sarabia on su com<strong>en</strong>ta<br />
do viaja a! <strong>Norte</strong>.<br />
Dia 14.—Es apreh<strong>en</strong>dido <strong>en</strong> Mxioo uu ludividno quo confess ser<br />
corroo do E. Zapata.<br />
El grueso do has tropas revolucionarias so coucetra on "<strong>La</strong> Cruz"
II.<br />
69.<br />
<strong>La</strong> vanguardia do las tropas quo maudan Rojas, Fernán<strong>de</strong>z y <strong>de</strong>l Toro,<br />
están a tiro do fusil do los fe<strong>de</strong>rales.<br />
Dfa 15.—Lbs fuerzas <strong>de</strong>l Gral 1 Blauquet, batieron y <strong>de</strong>rrotaron <strong>en</strong> la<br />
Haci<strong>en</strong>da do Santa Catalina, <strong>de</strong>spus do 13 horns do corubate a los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s<br />
do Muriflo y Escajeda, haci<strong>en</strong>doles 60 inuertos y numerosos h<strong>en</strong>.<br />
dos y capturñncloles un cañOn, mulas, eaballos, bonibas<strong>de</strong> dinamita, armas<br />
y 300 cabras.<br />
En ]as pritueia horas tie In inaflana, son roducidos a prisiöu on hi<br />
Peuiteuciana do Chihualina, dos Jofes reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s, Euiilio Campa y Jose<br />
Flores Alat,orre. -<br />
(c •=;•._..<br />
a
XI.<br />
El &tado do Guerrero,—<strong>La</strong>3 hu<strong>el</strong>gas.—Combate <strong>en</strong> la Cruz.—<br />
<strong>La</strong> campaa <strong>el</strong>ectoral.<br />
I mes do Juojo LerminO con los preparativos pars la resist<strong>en</strong>cia on<br />
Bachutuba, registráudoso algunas escat'amuzas y no serio <strong>en</strong>cu ' utro<br />
on la Cruz.<br />
Registi'emos Los ho<strong>el</strong>ios cronológicam<strong>en</strong>te on Ia 2a. quinc<strong>en</strong>a do<br />
Junio do <strong>1912.</strong><br />
Dia 16.—Coutiuciau reconceutt'audose los rob<strong>el</strong><strong>de</strong>s <strong>en</strong> Bachiwba,<br />
extondi<strong>en</strong>do an vai:iguardia hasta la EtaciOn do In Cruz.<br />
El ex•t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te fe<strong>de</strong>ral Guerrero, ahoin revo1u ' ionth'io, tiespuds (10<br />
la retirada quo tuvo quo efectuar al tratsr do apo<strong>de</strong>rarse do Ia plaza do<br />
Topic, so <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tia <strong>en</strong> la Sierra <strong>de</strong>l Nayarit, eon eseaso uUuieto<strong>de</strong> hon.ibros.<br />
Lo quo pasa <strong>en</strong> Guerrero es inaudito: "Los Golorados" son una ame<br />
naza para <strong>el</strong> Gobierno <strong>de</strong>l Estado por la indiscipHna quo lei; earacteriza<br />
y Ia animadversion que guardan para <strong>el</strong> Goberuador Lugo, nombrado<br />
por in Logislattn'a y trinefante sobre Martin Vicario postulado y apeyado<br />
per Joe hermanos Figueroa. Es tan complet.a Is ins<strong>en</strong>uriclad, que<br />
comos autos <strong>de</strong>ciamos, <strong>el</strong> Gobei'nador no puo<strong>de</strong> salii' <strong>de</strong>l ruinoso palncio<br />
don<strong>de</strong> lo eustoclia y loficu<strong>de</strong> una escolta fe<strong>de</strong>ral.<br />
<strong>La</strong>s hu€algas y que ,jas do los obreros son todos los das: <strong>en</strong> la Fãhrica<br />
do Santiago. do Tulancingo, surge uu couflicto <strong>en</strong>tro los obreros<br />
y dueios <strong>de</strong> In uegociaciôn por Ta separaciOn injusta <strong>de</strong> algunos do Io<br />
prim eros.<br />
En Ia Fábrica do Rio Blanco, Orizaba, los trabajadores estáu dig.<br />
puestos a <strong>de</strong>jar <strong>el</strong> trabajo si no es <strong>de</strong>stituido "El Calavera," empleado<br />
do aqu<strong>el</strong>la fabrics.<br />
Dia 16.—El dosbordami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l Rio do Santa Ana, ocasionado por<br />
Ia formidable torm<strong>en</strong>ta que azotO Guanajuato tras consigo una espauto.<br />
sa inuudaciUu quo asola a toda la regiOn <strong>de</strong>l BajLo.<br />
Numerosas nianifostacioues y "meetings" politicos tiou<strong>en</strong> lugar <strong>en</strong><br />
toda la Repdbliea eon motivo do las'<strong>el</strong>eeciones quo so avecinan.<br />
*
I<br />
/Qt<br />
Ill<br />
'TI<br />
IT.<br />
=<br />
.LicD<br />
JL ROuTo t3TtVf Ruiz<br />
Don Abraham aouzaks parece al fin. A ]as 10 y media a. ni. hace su<br />
<strong>en</strong>trada <strong>en</strong> Santa Rosalia, <strong>de</strong>spu*s do misteuoso escondite.<br />
En <strong>La</strong> Cruz, pequ<strong>en</strong>as escaramuzas tieu<strong>en</strong> lugar <strong>en</strong>tre Lo<strong>de</strong>rales y<br />
reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s, hacieudo estos a Jos primeros, 12 bajas.<br />
Dia ii. —A medio dia so reanuclO la lucha iniciada anocho a lo largo<br />
do] Rio Conchos y la Cruz. eutro revolucionarios y fe<strong>de</strong>rales. Jose<br />
Dies Salazar ti<strong>en</strong>e bajo sus ór<strong>de</strong>nes 2000 hombres, calculándoso quo Jos<br />
fe<strong>de</strong>rales asci<strong>en</strong><strong>de</strong>u al mismo nfimero.<br />
Do uno y otro lado luehan dosesporadam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> una zona do 10 ki.<br />
Iómettos El combate me largo,, y al fin ]as fuer2as <strong>de</strong>l Gobierno tu.<br />
vierou qua retirarse a Santa Rosalia, ilevando cousigo mas do 100 ba.<br />
i, mi<strong>en</strong>tras los rob<strong>el</strong><strong>de</strong>s solo recojian 10 do gas hombres, muerto.<br />
<strong>La</strong> batalla me dirijida pot. Antonio Rojas quo, <strong>en</strong> unión <strong>de</strong>l Jefe<br />
<strong>de</strong>l Toro se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra sun <strong>en</strong> las inmediaciones <strong>de</strong> la Cruz, con cuatro<br />
piezas do artilleria.<br />
50 rurales <strong>de</strong>l 39? se sublevan <strong>en</strong> Tiacolula, poni<strong>en</strong>do libros a lo<br />
presos, cuando ap<strong>en</strong>as la situaciOu comeuzaba a mejorarse.
DIa 18.—Despu6s do larga rofriega, los zapatitas son <strong>de</strong>salojados<br />
<strong>de</strong> loscerros do lluitzitac, <strong>de</strong>jando cores do 200 muortos.<br />
1)ia 19.—En Tacubnya vorificase formidable e.seudalo on quo<br />
abundan piedras y <strong>de</strong>nuestos con motivo do Is propaganda Jo caudidaturas.<br />
Se corn<strong>en</strong>ta <strong>de</strong>sfavorab lemon te hasta por los niás iguorautes, Ia<br />
union do las partidos politicos Conslitucional Piogresista y Liberal.<br />
No so reconoce importancia a la fusiOn, porque <strong>en</strong> realidad no es <strong>el</strong><br />
Partido Liberal <strong>el</strong> quo so une, sino los amigos <strong>de</strong>l Sr. Iglesias Cal<strong>de</strong>rOu<br />
quo in<strong>de</strong>bidaineute han usado (101 nombre do un par tido.<br />
<strong>La</strong> creaucia g<strong>en</strong>eral predominaut.e, es Is do quo Iglesias Cal<strong>de</strong>rOn do<br />
antemano ya obraba do acuerdo con <strong>el</strong> Coustitucional Progresista, y<br />
quo, do Los compromisos contraldos eutro este partido y Jos amigos <strong>de</strong>l<br />
Sr. Iglesias, uacó Is candidatura <strong>de</strong> s<strong>en</strong>ador a favor <strong>de</strong>l citado, y do di<br />
putados para Lerdo do Tejada y otros.<br />
Dia 20.—Huerta principia an marcha hacia Bachimba. Oro200 <strong>de</strong>cIazt<br />
que, Si OS <strong>de</strong>rrotado, no resistirá on Chihuahua pars evitarle dafios<br />
it Is ciudaci y zozobras a sus hbitantes.<br />
Sobro IA Sierra do Juarez, avanza tins iolumna fe<strong>de</strong>ral para batir<br />
At rovolucionaros Oaxa q neflos.<br />
Dia 23—<strong>La</strong> columns Huorta cambia &o táctica. <strong>La</strong>s fuerzas quo<br />
teua CR Ortiz, ban <strong>de</strong>saparecido y los oxploradores revol ucionarios dic<strong>en</strong><br />
quo so ban replegado a Sta. Itosalia pars preparar un inovirniouto <strong>en</strong>volv<strong>en</strong><br />
to.<br />
<strong>La</strong>s fuerzas qua combatirItn <strong>en</strong> Bachimba, ys estItn an oontacto.<br />
Ilega Blanquet (t Nazas 1 pueblo uatal do Emilio Camps y c<strong>en</strong>tro<br />
do las operacionos rovolucionarias, dando <strong>en</strong> aeguida publicidad A una<br />
proclama on quo ofree Is umaistla a qui<strong>en</strong> ilepoiiga las arwas.<br />
'Pal acto, no dá <strong>el</strong> reaultado apetocido, pues nadie so rin<strong>de</strong>.<br />
Dl a 24.—<strong>La</strong> divisiOn fluerta Iloga It las D<strong>el</strong>icia, replegandoso at<br />
<strong>Norte</strong> Joe rab<strong>el</strong><strong>de</strong>s. Iuuiodiataui<strong>en</strong>te las fuerzas do caballorfa practicaron<br />
recotocimi<strong>en</strong>tos hacia Meoqni, Rosales y Ortiz, <strong>en</strong>contrando <strong>de</strong>struldo<br />
sate gran pu<strong>en</strong>te, y priue'pando a repararlo luego.<br />
Dia 25.—Los ravolucionarios distingutu <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Jos altos cerros do<br />
Baohimba, don<strong>de</strong> tieuou omplazada an artillerma, Is punts do vanguardia<br />
do las foerzas fo<strong>de</strong>ralos quo van a combatir (t ins do Rojas, Fernán<strong>de</strong>z<br />
<strong>de</strong>l Toro, qua ostán at fr<strong>en</strong>to do Is vaugsardia revolucionaria.<br />
Otra columns do caballeria avauza per Meoqui,.aI Este <strong>de</strong> las posiciones<br />
reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s, con objeto <strong>de</strong> ulanquesrias. ChocU Campos y Toro,<br />
con gran nüaioro do dragouos frontorizs tratan do coutouerhu3.
F'<br />
r<br />
Louzapatistas vu<strong>el</strong>v<strong>en</strong> A reunirse cerca do Ozurnba, amagando p0.<br />
blados in<strong>de</strong>f<strong>en</strong>os.<br />
Dia 26.—A 10 kilómetros do Bachimba, reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s y fe<strong>de</strong>rales inician<br />
<strong>el</strong> combato. <strong>La</strong> artilleria <strong>de</strong>l Grah Huerta embocó sus fuegoa hacia ci<br />
pueblo do Meoqui, y COfl su terrible Vego <strong>de</strong>struyó la iglesia <strong>de</strong>l higar.<br />
<strong>La</strong>s £uerzas <strong>de</strong>l gobierno at <strong>en</strong>trar at pueblo, no <strong>en</strong>contraron, resis<br />
t<strong>en</strong>cia por no liubor alli revoIuciornirics.<br />
LOS zapatistas, corno otras veces, p<strong>en</strong>otrau at D. F. atacando los<br />
pueblos do O;totepec y Octapan. Do esta capital, Xochimilco y Tialpan,<br />
salon fuovzas A batirlos.<br />
LHa 27.—Los alumuos do Jurisprudoncia so <strong>de</strong>clnrau <strong>en</strong> bu<strong>el</strong>ga.<br />
Reparado <strong>el</strong> pu<strong>en</strong>te do Ortiz, pasa on 14 trones la division fluerta<br />
Oil SL1 avance at <strong>Norte</strong>.<br />
Los revolucionarios, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> las muutarms, coutemplan at avance do<br />
los fe<strong>de</strong>rates.<br />
<strong>Orozco</strong> so ludigna y rliega la verióu do quo quiei'a r<strong>en</strong>dirse.<br />
DIa 29. —Los Voluutaiios do Braniff, sia este al f route, so bat<strong>en</strong> con<br />
los rolj<strong>el</strong><strong>de</strong>s <strong>en</strong> Mapirni y Jacales, sufrieudo bajas.<br />
IT,.,,, f'nerza revolucionaria at maudo do Rojas, me it provocar combate<br />
A los avauzdas <strong>de</strong>l Oral. iluerta, poro óstas, An combatir, so<br />
replegaron.<br />
-___<br />
rr _
•<br />
r1 .' r ew r' \ ' ,j: • '*.<br />
1 ithI Mid th<br />
XII.<br />
El combate <strong>de</strong> Bachimba.—<strong>La</strong>s <strong>el</strong>ecciones son <strong>en</strong> lo g<strong>en</strong>eral un<br />
<strong>de</strong>s<strong>en</strong>gafto—Chihualiva <strong>en</strong> po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> los fe<strong>de</strong>rales.<br />
+ I os acontecitni<strong>en</strong>tos sigu<strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrHâudoso 1 apesar do todo, <strong>en</strong> favor<br />
-FL i:iol (iobiorno y asi e ye on In in. quinc<strong>en</strong>a do<br />
Julio do 191<br />
Din 1?—Los explora(Iores feilerales avanzau hasta In <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l<br />
nñtu do Bachimba, efectuAndose In priuiera escaraonza. DesLué's <strong>de</strong><br />
dos ó ties <strong>de</strong>scargas cerradas, lo.s iebei<strong>de</strong>s so interriau <strong>en</strong> ci cnftóu, sin<br />
baLer habido bajas j'ot' uingi'in lado.<br />
En <strong>La</strong> EstaciOu do Cousu<strong>el</strong>o, cereana It Bachimba, una boinba do<br />
dintmita colocada <strong>en</strong> In via fórroa, explota al paso do un tr<strong>en</strong> bliudado,<br />
siti cansar <strong>de</strong>sgincias personales.<br />
Din 3.—A las 9 a. m. empieza <strong>el</strong> ataque 6 Ian posicionos reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s on<br />
Hachimba, quo durn todo ci dia y <strong>La</strong> noche. El Iuego do Ia artilleria fe<strong>de</strong>ral<br />
es terrible. <strong>La</strong>s fuerzas revolucionarias recib<strong>en</strong> órdon do 110 dispavar<br />
hasta t<strong>en</strong>or a urn do fusil a los fe<strong>de</strong>rates.<br />
Die 4.—Bacbiuba es al fin ocupada por Los fe<strong>de</strong>rates, Por auibos<br />
lados ha habi 'io 180 bajas. No tomarot.i parto on <strong>el</strong> combao, todas <strong>La</strong>s<br />
fuerzas reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s, Imes riuchos so retirarou sin disparar <strong>en</strong> solo tiro. <strong>La</strong><br />
,'etirada so inieiC on in uoehe, haciéudose an perfecto órdii y recont,<strong>en</strong>.<br />
triin ' lose has t'uerzas do Orozo, on ci Saciz y Mápula.<br />
Durante (it ataqua, las fuorzas do Cheché Campos lograron reebazar<br />
i in. caballerin fe<strong>de</strong>ral quo daba ann carga pretudi<strong>en</strong>Jo (Iauqnear.<br />
El fi-iuijfo <strong>de</strong>l Gobierno, <strong>de</strong>bióso at estrago do In artilleria.<br />
Orno <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> fraccionar sun fuerzas eu guerrillas.<br />
En Rio Blanco, Ver., <strong>en</strong> batollén do voluntarios conautna espantona<br />
ivatanza on in<strong>de</strong>f<strong>en</strong>sos obreros hu<strong>el</strong>guistas.
7.<br />
-' :iF. '•<br />
A lt TILLt qjA E o 154, xpmo Pt<br />
Dia 5.—<strong>La</strong> caballerIa fe<strong>de</strong>ral toma posesión do Ia ciuthid do Chihuahua.<br />
<strong>La</strong> retaguardia do los revolucionarios empi-eudió la warcha al<br />
<strong>Norte</strong> al aproximarso la vanguarclia fe<strong>de</strong>ral. El or<strong>de</strong>n so ha niauteuido<br />
inaltiah!r.<br />
Tauto a! <strong>Norte</strong> coTio a! Snrhan sido quewados gran nñmero do<br />
pu<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> una ext<strong>en</strong>sion do 40 kilometros.<br />
<strong>Orozco</strong> <strong>de</strong>clara quo "más Jo valiera a! gobierno no haber v<strong>en</strong>cido <strong>en</strong><br />
Bach imba, pues <strong>en</strong> guerrillas necesitaba 200,000 hotnbres para cornbatub."<br />
<strong>La</strong>s actas y Ins ánforas obeetorales, siguon <strong>en</strong> completo <strong>de</strong>sacuerdo.<br />
e ban adinitido votos <strong>de</strong> personas no empadronadas y In <strong>en</strong>orme<br />
<strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cia doi padrOn, <strong>de</strong>jO sin votacióu a una numerosa mayorIa do<br />
(iUdadaflos.<br />
En Agna Prieta, 28 rurales so megan a obe<strong>de</strong>cer las Or<strong>de</strong>nes do J.<br />
G la Luz Blanco, y 60 cleclaran quo como los han quitado sus caballo8<br />
110 están di8puesto a seguir A pie.<br />
Proce<strong>de</strong>utes do Chihuahua, llegan a Ciudad Juu°ez 5 trones <strong>de</strong> revolucionarios,<br />
quo serán <strong>en</strong>viados a Casas Gran<strong>de</strong>s.<br />
Dia 6.—<strong>La</strong>s fuerzas revolucionarias comi<strong>en</strong>zan IL dividirse an pe-<br />
Ueñas columnas.<br />
Abraham Martinez, Jefe <strong>de</strong>l Estado Mayor do Erniliano Zapata, es<br />
apreh<strong>en</strong>dido on Mexico, por Ia policia, al salir <strong>de</strong>l "CafO Suizo."<br />
.Joquicingo, MOx., cao cu i'o<strong>de</strong>r do 300 zapatistas quo <strong>de</strong>rrotnu IL In<br />
escasa guarnicjón, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> una reñida <strong>de</strong>f<strong>en</strong>se.<br />
Cvii.<br />
:
76.<br />
<strong>La</strong>s tropas reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s Ilovan consigo a los prisioneroa fe<strong>de</strong>rales que<br />
tieu<strong>en</strong> <strong>en</strong> Chihuahua.<br />
Dia 7.—A his 11 a. m. Huerta con su division <strong>en</strong>tra a Chihuahua.<br />
<strong>La</strong>s brigadas <strong>de</strong> caballerfa mandadas por los G<strong>en</strong>erates Téllez y<br />
Rabago salon inmodiatameute rumbo a Casas Gran<strong>de</strong>s.<br />
En Ia Repüblica <strong>en</strong>tera, <strong>el</strong> pueblo ha <strong>de</strong>mostrado indiferancia por la<br />
lueha <strong>el</strong>ectoral, <strong>de</strong>bido quiza. a In poca fé quo rosta respecto a la efectividad<br />
<strong>de</strong>l sufvagio.<br />
Los candidatos <strong>de</strong>l P. C. P., quo al principio aparecieron <strong>de</strong>rrotados,<br />
ahora están quedaudo triunfautes como por arte mágica.<br />
Blanquet iuicia una persecucióu t<strong>en</strong>áz contra ]as fuerzas do Muri..<br />
Ito, Argumedo y Guerreca, al ver que su manifesto ofreci<strong>en</strong>do amnistfa,<br />
no ltevó a <strong>de</strong>poner ]as armas UI a uu solo rebet<strong>de</strong>.<br />
Don Abraham Gonzalez eutra <strong>en</strong> Chihuahua <strong>de</strong>spués do 3 moses<br />
do aus<strong>en</strong>cia.<br />
Dia 8.—Salon <strong>de</strong> Ciudad Juárez rumijo a Casas Gran<strong>de</strong>s, 1000 ra<br />
b<strong>el</strong><strong>de</strong>s, It las Or<strong>de</strong>ues do Luis Foruán<strong>de</strong>z.<br />
El avauce do la dlv isbn fe<strong>de</strong>ral so haco tnuy dioiI, por haber sido<br />
quemados todos los pu<strong>en</strong>tes y <strong>de</strong>struida la via.<br />
Los zapatistas atacan <strong>el</strong> tr<strong>en</strong> <strong>de</strong> Pu<strong>en</strong>te do Ixtla, exterminaudo<br />
por completo on ci combate a la escoita quo vonfa a bordo.<br />
<strong>La</strong> columna Blanquet, liega a Durango.<br />
Dia 9.—Los (Jolonos Mormones so disponou a <strong>de</strong>f<strong>en</strong><strong>de</strong>r sus propiada<strong>de</strong>s<br />
contra los aizados. Estos solicitau caballos y viveres y aqu<strong>el</strong>bs<br />
los negarou, si<strong>en</strong>do <strong>en</strong>tonces am<strong>en</strong>azados <strong>de</strong> (jUg por la fuerza los tomarlan<br />
los rob<strong>el</strong><strong>de</strong>s. <strong>Orozco</strong> or<strong>de</strong>na quo no so los ataque.<br />
En una emboscada quo los yaquis t<strong>en</strong>dieron a una fuerza fe<strong>de</strong>ral,<br />
inuere <strong>el</strong> Tei<strong>en</strong>to Coronal D<strong>el</strong>motte.<br />
Dia 10—Llega <strong>Orozco</strong> a Ciudad Juároz.<br />
En <strong>el</strong> rancho <strong>de</strong>l "Cerezo" do la Sierra do Juárez, Ins serranos atacan<br />
at Lie. Fi<strong>de</strong>ncio Ilernáu<strong>de</strong>z quo conducla (. 43 prosos, habi<strong>en</strong>do ye.<br />
sultado on <strong>el</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tro, 70 muertos.<br />
DIa 11.—En ci Saüz, una pequeüa fuerza reb<strong>el</strong><strong>de</strong>, so retira sin cornbatir,<br />
ante <strong>el</strong> avauce do los fecleralos.<br />
Dfa 14.—Se libran esearamuzas <strong>en</strong> la Loma, <strong>en</strong>tre las fuerias do<br />
(Jhecbé Campos y los voluntarios do Guajardoy Nuevo Leon. Cerca do<br />
TorreOn asaltan Ia haci<strong>en</strong>da Ilamada "Banco Nacional," llevándose marcauclas<br />
y caballos. El pu<strong>en</strong>te <strong>en</strong>tre Cebalbos y Zabaiza, <strong>en</strong> Ia tfnoa dot<br />
(J<strong>en</strong>trab queda <strong>de</strong>st.ruido.<br />
En <strong>el</strong> Cauöu do Jiinónez, distante .5 leguas do TorreOn aparecieaon<br />
1300 reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s.
77..<br />
Los Zapaistas sigu<strong>en</strong> dominaudo la region do Yautepec, hasta las<br />
corcanlas do Pu<strong>en</strong>te do Ixtia.<br />
Dia 15.—Blanquet al fronts <strong>de</strong> sus tropas bate a l partida reb<strong>el</strong><strong>de</strong><br />
quo <strong>en</strong>cabeza Argumedo, recuperando la plaza <strong>de</strong> <strong>el</strong> Oro, quo estaba on<br />
po<strong>de</strong>i' <strong>de</strong>l citatlo Jefe reb<strong>el</strong><strong>de</strong>.<br />
Los zapatistas pret<strong>en</strong><strong>de</strong>n sitiai' la plaza do Juchitepec, pero lo,, fe<strong>de</strong>rales<br />
la evacüan, sali<strong>en</strong>do i batirk.<br />
0-<strong>en</strong>ovevo do Ia 0. al maudo do algunos hombres, ataca p01' ia nocbs<br />
<strong>el</strong> pueblo do Chalma, c<strong>el</strong>ebre pm' su santuario. si<strong>en</strong>do (.)bIigadO a<br />
alojatse.<br />
tI<br />
air<br />
RtiraUa (IG lob r0ollIcs<br />
S
XIII.<br />
Los esfuerzos <strong>de</strong> la RevoiuciOn <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong>—Se divi<strong>de</strong>n y manlo-<br />
bran separadam<strong>en</strong>e. —El Zapaizmo extrema su<br />
- guerra sin cuart<strong>el</strong>.<br />
rebol<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong> u pi<strong>en</strong>san redirse y so soparan para operat<br />
L0 on distintos iugar's, invadi<strong>en</strong>do otros Estados tie la R.epiblica a Ia<br />
$par que los Zapatiatas tiovan at exterrniiiio a todos ]us <strong>el</strong>ewontos<br />
ilov Ii Sn pa8ocnucntraii.<br />
11 aquI los sitcvsos do In 2a. qiineoua do<br />
Julio do <strong>1912.</strong><br />
Dia 16.—Una avanzacla do rebal<strong>de</strong>s cnyo tiñcleo se i6w ,neutva <strong>en</strong> ci<br />
CañOn do Puerto <strong>de</strong>l Soldado, llegó hasta ]as goteras do Ciudad Lerdo,<br />
<strong>de</strong>sapareci<strong>en</strong>do <strong>en</strong> segnid3.<br />
Diu 17.—Todas las £ábrieas do Ia einlad do Puebla lirtu sirlo lauurnIas.<br />
Doe mil hu<strong>el</strong>gietas recorr<strong>en</strong> ci Ptrseo Bravo, Uevauio estandartes.<br />
Sale do Casas Gran<strong>de</strong>s con rumbo in Sonora, at Jefe reb<strong>el</strong><strong>de</strong> Rojas,<br />
Ilevando 2000 hombres.<br />
Dia 20.--,El tr<strong>en</strong> tie pasajeros quo salió tie Mxico con rumbo It<br />
Cuernavaca, at Ilegar it <strong>La</strong> Cimna es atacado furiosaw ante por los za patis.<br />
tas it UUVR cabeza figiira do la 0. Los cuar<strong>en</strong>ta hombres do escotta y<br />
su Jefe ci Capititu NOUoz, polec<strong>en</strong> on <strong>el</strong> conibate, asi corno algunos paaj<br />
eros.<br />
Dia 21.—Los revolucionarios orozquistas, an uüniero do 200 han<br />
ocupado los cerros <strong>de</strong> Bachimba, volando con dinamita los pu<strong>en</strong>tes y<br />
<strong>de</strong>struyeodc' las lineas t<strong>el</strong>egráficas.<br />
<strong>La</strong> columnit fe<strong>de</strong>ral quo avauza pai ,m recnperar Ciudad Juárez, liega<br />
a Moeteztirnu.<br />
Dua 22.—Gonzalu (. 1nrile as puosto on lilnrtad ro1 las autovitia<br />
ties americaua.s, <strong>de</strong>spu4s do haber pernianecido oneatc<strong>el</strong>aclo 40 dies.
I<strong>La</strong>s faerzas quo manda <strong>el</strong> reb<strong>el</strong><strong>de</strong> A.rgumedo, ejectando su plan<br />
do batir f la retaguardia fe<strong>de</strong>ral, vu<strong>el</strong>an 20 pu<strong>en</strong>tes, recorrieudo la via<br />
cu gran ext<strong>en</strong>sion eutre Pot reOn y Monterrey.<br />
2000 fe<strong>de</strong>raLes, al mando <strong>de</strong> Los Grates. Téllez y Rbago, Began a.<br />
Pe<strong>de</strong>rnales.<br />
Oampa, Castañeda y Quiroga, sales do Ciudad Juároz cOil Ulift<br />
cotuinna, dos ninetralladoras y buoua dotacion do parque.<br />
<strong>La</strong> CuetI6n <strong>de</strong> Veracruz.<br />
[Ha 25.—<strong>La</strong> eatupaila eatittu los zapatistas <strong>en</strong>tra <strong>en</strong> us periodo<br />
do a.t!Iivi(iLtd, salieudo tie In (2apita1 para MOrCIQB, a,its tropa quo lie-<br />
van parqne on al,uutiacia, anietratladoras y dos seccioiios do artfllera<br />
St. Chanrnon4j Moudragóu.<br />
Argumedo inareha sobre Nazus, guarnocida so1ainete por Una pe•<br />
qu<strong>en</strong>a escolta.<br />
<strong>La</strong>s acaszadas tie las coLunirias Téllez y Ribago, hogan A Tein(sa<br />
ehk, punto situado 11 50 kilometros tie Ma<strong>de</strong>ra, <strong>en</strong> don<strong>de</strong> so ban conc<strong>en</strong>tcado<br />
las £u<strong>La</strong>s revolueonanas quo wauda Aatonio Roj4s. Otras co-
lnmrias fe<strong>de</strong>rales sigtii@iido por <strong>el</strong> eawino <strong>de</strong> GatoauIL, nvanznn sobr<br />
Casaø Grau<strong>de</strong>B.<br />
Los obreros <strong>de</strong> Rio Bianco, Cocolaparn y Nogales, manifiestan<br />
nuagran <strong>de</strong>solaciOn y estáu resu<strong>el</strong>tos a abandonar et trabujo<strong>de</strong>finitivam<strong>en</strong>te.<br />
"Tres soluciones t<strong>en</strong>emos: dic<strong>en</strong>, <strong>La</strong> anu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> las corn<br />
paflfas, Ia protecoliSu olkial 5 la muert<strong>el</strong><br />
DI a 26.—Sale <strong>de</strong> Chihuahua para Mtx ico, ci Gral. V. M<strong>en</strong>a, Je•<br />
ft do las operacioues militates <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>Norte</strong>, obe<strong>de</strong>ci<strong>en</strong>do una or<strong>de</strong>n<br />
<strong>de</strong>l PresI<strong>de</strong>nte Ma<strong>de</strong>ro.<br />
Dia 27.—Cerc-a do Joqi.iicingo. Mex. una gruesa partkla <strong>de</strong> zapatstas<br />
ti<strong>en</strong><strong>de</strong> una emboscada It 60 hombres <strong>de</strong> has I uerzas <strong>de</strong>l Estatlo<br />
que !ban al maudo <strong>de</strong>l Oapitn Alejandro Vallejo, que quedO muerto<br />
<strong>en</strong> <strong>el</strong> eampo, asi como la totalidad do Ia t.ropa.<br />
Es <strong>de</strong>scubiert.o un curioso sisteina tie iutr'otlucción do tarue It<br />
los re vol ucionarios, cousisteute <strong>en</strong> trausportai'lc mister iosam<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong> las eatnas <strong>de</strong> los pullm.ans.<br />
Tha 28.—Los yaquis <strong>en</strong> peregrivaci6n armada, van It tr-avés <strong>de</strong><br />
las montafias para unirse It C)rozco.<br />
Ma<strong>de</strong>ra es evacuado por los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s.<br />
Calero, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Washington dosmi<strong>en</strong>te Ia notãcia tie Ia y<strong>en</strong>ta ver•<br />
gon7.osa <strong>de</strong>l Chamizal.<br />
<strong>La</strong> opiniOn ptibliea no se tranquiliza gran coa pr aqu<strong>el</strong>to tie<br />
que toda m<strong>el</strong>itira LieRe on fondo <strong>de</strong> verdad.<br />
Liega It Mexico ci Oral. iluerta, acowpaüado <strong>de</strong>l Tte. Cur. Ru.<br />
ho Navarrete. Asegura <strong>el</strong> prestigiado milit*v, clue sus r<strong>el</strong>aciones<br />
eon <strong>el</strong> Sr. Ahraharn (IonzLtle, son muy eordnies y que no hubo clis•<br />
gusto alguno <strong>en</strong>tre <strong>el</strong>los. Vi<strong>en</strong>e ó con fer<strong>en</strong>ciar con <strong>el</strong> Presi<strong>de</strong>nte tie<br />
<strong>La</strong> Reptiblica y Secretario tie Guerra. psar tie tine afirman que su<br />
v iajeL es dobido tt <strong>en</strong>lermedad <strong>de</strong> <strong>La</strong> vista.<br />
<strong>La</strong> situac•iOn tie las fuerzas fe<strong>de</strong>rales <strong>en</strong> IxLlItu. Oax, es <strong>de</strong>sesperada.<br />
Carec<strong>en</strong> do parque; ci tlinero escasea; <strong>el</strong> pan y las tortillas al•<br />
canzan precios <strong>el</strong>evadishnos.<br />
<strong>La</strong>s bajas habidas <strong>en</strong> ci coinbate do 'El Corezo" A punto fijo fiiC<br />
ion las sig'ii<strong>en</strong>tes:<br />
40 soidados <strong>de</strong>l Batailón, IS <strong>de</strong> <strong>La</strong>s Companfas <strong>de</strong> fluerroro y<br />
13 <strong>de</strong> los voluntarios <strong>de</strong> Oaxaca.<br />
Los mormones resicl<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>Norte</strong> tie la. RepthLica, han recibido<br />
inclicaciones <strong>de</strong>l Jefe h'evolucwnart) J. Inds Salazar, para que<br />
hagan ontrega <strong>de</strong> sus armas y municiones, 6 <strong>en</strong> caso eontrnrio <strong>en</strong>grosar<br />
las lilas reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s yluc.'har contra ci Gobierno <strong>de</strong> Ma<strong>de</strong>ro.
"<br />
A v_<br />
L<br />
k .•:;• •'<br />
:i:2 J<br />
Sr. don JUAN <strong>de</strong> M. CONTREHAS<br />
Candi1ztopopiIar Il n a dipmaduM I igeso çt'ilera1 cu Sila ei, (t,<br />
<strong>de</strong>rrotado per <strong>el</strong> Oficia.<br />
Dfa 29_.- hdOt OS J1LOIIIflUPS IPBi<strong>de</strong>nI:Is ei his (1onhs Juarez<br />
Y Dublin SOr &lesar?fla(1oS por ori1i k Salazar, (J uitáadose es mz-<br />
4103 rifk-xi v amnicioDes que son una bueta adquisiciOn para los re.<br />
b<strong>el</strong><strong>de</strong>s,
flia 30._.uProtesto <strong>en</strong>érgLeam<strong>en</strong>te contra la am<strong>en</strong>aza quo so me<br />
atribuye <strong>de</strong> at<strong>en</strong>tar contra la vida <strong>de</strong> los amoricanos con <strong>el</strong> 1n do<br />
ijue se efectUe pronto la interv<strong>en</strong>ciOn •le los F). U." dice <strong>Orozco</strong>.<br />
Mis or<strong>de</strong>nes se ban redueido a <strong>de</strong>sarmar <strong>en</strong> la g colonias mormonas<br />
1. fodos Los extraujoroa residoutes on <strong>el</strong>laa, porqua no veo <strong>el</strong> <strong>de</strong>recho<br />
quo Les asiste para estar armados <strong>en</strong> territorio nacional, y porque<br />
aunque Jo tuvieran, yo nocesito esas armas, obligado por todas lag<br />
dificula<strong>de</strong>s quo me ban puesto los a LT. para importarlas, ilegando<br />
htsta ci extremo <strong>de</strong> hacer A los mexicanos victimas do bochorcosos<br />
registros borda <strong>de</strong> los tranvIas quo cruzan la frontera, no exceptuando<br />
<strong>de</strong> <strong>el</strong>los siquiera a las sefloras, a qui<strong>en</strong>es causan todo género<br />
do molestias, hacléndolas bajar <strong>de</strong> Los carros para registrarlas sin<br />
re.speto a su claso social ni A su edad<br />
"Ilasta hor se han recogido parque y armas quo suman 800 rifles<br />
y 800.000 cartuchos, quo a<strong>de</strong>nuii4 do serme niuy litites eran Un<br />
pcligro <strong>en</strong> manos extranjeras.<br />
"Par lo que tie refiere t la, int,er,.r<strong>en</strong>ciOn, ni Ia provoco, ni <strong>La</strong> tern');<br />
Pero si so realizara, mi mayor gloria serta, <strong>en</strong> union do log mios<br />
sor do los primeros <strong>en</strong> poner mi vula <strong>de</strong>lanto <strong>de</strong> la sagrada causa do<br />
<strong>La</strong> dief<strong>en</strong>sa do la integridad nacional. "Espero quo la NaciOn yea<br />
clara, <strong>La</strong> burda labor quo me bacon mis <strong>en</strong>emigos."<br />
Circulan rumores do quo lo g reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s <strong>de</strong>sarmaron por Ia fuerza<br />
A Is mormones, cometi<strong>en</strong>doalgunos at<strong>en</strong>tados, Ia eufti es <strong>en</strong>ergiesmonte<br />
rechazado por <strong>Orozco</strong>.<br />
Lo que <strong>en</strong> realidad sncediO es to siguiebte:<br />
José Inds Salazar pidió a los repres<strong>en</strong>tantes <strong>de</strong> los mormonesqua<br />
c<strong>el</strong>ebraran con éL una eanfer<strong>en</strong>cia. Estos aecediei'on a <strong>el</strong>lo, y <strong>en</strong>tonees<br />
les pidió todas ]as armas y uiuniciones que guardaban los co-<br />
Lonos, a euyas <strong>de</strong>mandas accedieron los mormones sin resist<strong>en</strong>cia.<br />
fli-
- -<br />
I<br />
:l<br />
ME<br />
esna do<br />
XLI.<br />
Negociaciones con Zapata.—Entrevis<br />
tas y confer<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> paz proyectadas.-<br />
Inci<strong>de</strong>ntes <strong>en</strong> Ia frontera.—Los Orosquistas.<br />
tutalwonte quo in situaciOn do los re•<br />
). volucionarios <strong>de</strong>l <strong>Norte</strong> eainbió con Ta<br />
rnareha triunfal <strong>de</strong>l Grn. iluerta y on<br />
especial los siwpatizadores plat6nicot.<br />
vamos a vor croaológieamonte <strong>La</strong> 1 quin.<br />
Agosto <strong>de</strong> 1012<br />
Dia 1—Los revoluciornulos que se han coneeutrado <strong>en</strong> Casas<br />
Giau<strong>de</strong>s at mando do Jose Inés Salazar, ascion<strong>de</strong>n a 1.500 hombres<br />
y dispon<strong>en</strong> do 6 piezas tie artilleria. Cainpa y Rjs <strong>de</strong>saparec<strong>en</strong> do<br />
Sierra Madre, conjeEnrandose, aunque sin fundam<strong>en</strong>to, quo inteutar<br />
cortar Ia If nea <strong>de</strong> Ion fe<strong>de</strong>rales.<br />
El solo hecho <strong>de</strong> conocer pie ser&t vot.dn la suspcutii6n <strong>de</strong> ga.<br />
rantias por Ia Oáwara Fe<strong>de</strong>ral, hace (tue <strong>Orozco</strong> ponga <strong>en</strong> completa<br />
Iii)ertad a todos los Jefes, Oliciles y tropa quo están prisioneros <strong>en</strong><br />
su po<strong>de</strong>r <strong>de</strong>s<strong>de</strong> ci principia tie la canpaña y toinados <strong>en</strong> diversoS<br />
e.iulhatMs.<br />
Teine ci jefe revoIueionario quo al <strong>de</strong>ereare por <strong>el</strong> Gobierno <strong>La</strong><br />
icy do suspesiOn do garantias, las fuerzas reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s ejeran repr<strong>en</strong>a-<br />
ItLS con los prisioueros fe<strong>de</strong>rales.<br />
El ing<strong>en</strong>iero Frauisco Naranjo, ex•goeruador tie Mor<strong>el</strong>os, dice<br />
que espeta clue Eruiliano Zapata <strong>de</strong>pondrá ]Jth armas ) (jtC b<strong>en</strong>t (jtI<br />
So <strong>en</strong>eargue tie perseguir a los que hasta hoy han forruado siis huestes.<br />
Es14 autorizado, segCin éI, para ir ii Loufereuciar eon ci rebeId<br />
surjij, <strong>de</strong> c"ij<strong>en</strong> ti<strong>en</strong>e varies eartas solicitando una <strong>en</strong>trevista.
84.<br />
:J. vL3rJp!{çJ 1U'!A•<br />
Gobernador <strong>de</strong> Coahuila ex-ieyista y ax-porfirista<br />
R<strong>en</strong>un-1;i 1,1 I at. Rohes ci wando t1' las fuerzas q ue combat<strong>en</strong><br />
Al zapatsim I,re05. si<strong>en</strong>do nombrad() on 'in lugar <strong>el</strong> Sr. Oral.<br />
E<strong>el</strong>ipe Ane .ff . l)irector <strong>de</strong>l Colegio Militar.<br />
Los<br />
so apodoran do Tiavacapam. aniagaudo Ynutepec,<br />
.Iojut( v Diariaw<strong>en</strong>to hay quo sost<strong>en</strong>er tiroteo con <strong>el</strong>los.<br />
tha <strong>de</strong> principiar, <strong>de</strong>lara Orzco no es ciertE) quo<br />
LRUtati.) eutrar <strong>en</strong> negociaciones <strong>de</strong> paz. No puotie haherlas,<br />
mi<strong>en</strong> tr.ts Ma<strong>de</strong>ro sea Presi<strong>de</strong>nte.<br />
Tin gr'ipO <strong>de</strong> tILseouoei&s hace fiiego <strong>de</strong>scie <strong>el</strong> lado mexicano<br />
conLra uua easa Ljo El Paso, y <strong>en</strong> seguida los sidat1us americanos<br />
.ihr<strong>en</strong> ci fuego ' un testando al que reefloian. A fortuua4laweutc no so<br />
ti'an <strong>de</strong>sgraoias personales a pesar do ser unmerosos los dispai<br />
-os heehus. Dc las averiguaciJues liica por ci Sheriff do los<br />
E. U, se vi<strong>en</strong>e <strong>en</strong> co'IociLni<strong>en</strong>t.o dc que lozi reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s hicieron fuego<br />
subre <strong>el</strong> lado arnerican" con ci objeto <strong>de</strong> atraer ILL at<strong>en</strong>eión <strong>de</strong> ]as<br />
fn)paii riue resguardan <strong>La</strong> frontora, a U.n dc introducir IJor otro lado,<br />
un Iurte contraband.) do 50.000 cartuchos Lograudo su iut.<strong>en</strong>tu.
ESTAL1O AVE MORELOS<br />
•I' CO."CE4 ,. ':<br />
GENERAL JEFE UK<br />
CA I P<br />
/<br />
,III__ II<br />
44<br />
IIIsiI<br />
Din 3 --Eutro Coyatiit y Cuebillo Parado 1 es batido prir Ins tropas<br />
reb<strong>el</strong><strong>de</strong>a que mandiL 1 iidtrz ci Jefe rural José do Ia Cruz Sáiiehe,<br />
durnute varis horas do euarni y.ala hicha, siowlo dosfavorable ci óxito<br />
puma las tropas rna<strong>de</strong>ristas<br />
Da 4.—Lioga a Cuernavaca <strong>el</strong> Grat. An-010s.<br />
Pam introducir nuevo contrabaudo do parijue, lo8 rebtI<strong>de</strong>t repiteu,<br />
sin éxito, ci tiroteo it trav* s do Ia frontema.<br />
Como CODSCCUOUC1kI Lie In reuniOn <strong>de</strong> ubrero, habida on un tea tro<br />
tie Pueblo, so do<strong>el</strong>arn eti hu<strong>el</strong>ga los trabajadores do totias las fábrieas,<br />
COlt excepciOn tie 108 do una.<br />
JoO thés Salanr so t]iiije a Ia froutera & &<strong>en</strong>te do mit homhie,<br />
<strong>de</strong>struyeudo, como nun modila preveutiva Ia via feriea <strong>de</strong>l Noroeste.<br />
Df a 6. —RutnOra.se que Emil iano Zapata esA dispesto 4 rondkse.
Din 7.—Despu6s <strong>de</strong> muchos dias <strong>en</strong> quo fueron ignorados aus movimi<strong>en</strong>tos,<br />
B<strong>en</strong>jamin Argumedo ha vu<strong>el</strong>to a apareoer.al fr<strong>en</strong>te do 2000<br />
hombres, on la comarcn laguuera iu tern ándose on la Sierra do Jimulco.<br />
El Ministro <strong>de</strong> Fotiioto, Sr. Rafa<strong>el</strong> Horuu<strong>de</strong>z, ha negado quo ha<br />
ya conforeuciado con <strong>Orozco</strong> hacitudoIe proposeioues <strong>de</strong> paz.<br />
Los Profesores do Jurispru<strong>de</strong>n<strong>el</strong>a hav<strong>en</strong> pi.ib1ico SR disgusto por Ia<br />
aetitud aurnida por <strong>el</strong> Director dot Plante], Luis Cabrera.<br />
300 zapatistas tratan do tomar Tiaquilt<strong>en</strong>ango, distaute 2 kilómo<br />
tros do JojuUa. El Coronol Margaiu or<strong>de</strong>na so practique an reconocimieuto<br />
<strong>en</strong> las cereanfas, y al estarlo haci<strong>en</strong>do 35 infantes <strong>de</strong>l 11 al mando<br />
<strong>de</strong>l T<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te Re-noso, son recibido scou una <strong>de</strong>scarga quo do Jo alto<br />
dot cerro <strong>de</strong>l Tepiolol, hicieron los zapatisras. So <strong>en</strong>tnbló <strong>el</strong> combate<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> fa 1 <strong>de</strong>l din hasta Ins 6 do Ia tar<strong>de</strong>, may rerndo por ambos lados.<br />
A esta hora Began ref uerzos a los fedorales y logran tomar las posici<strong>en</strong>es<br />
<strong>en</strong>omigas, abanthinadas yn por los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s.<br />
<strong>La</strong> anunciada Conforeucia do Paz con Zapata, no ti<strong>en</strong>o óxito alguno;<br />
los emisarios oficiales y setnioficiales, ilegnia i "El Jilgucro," on dondo<br />
no logian ver a Eujiliano, sine a uo do los eabecillas quo, on uniOu<br />
do sus hombres, como prhnera y ilitima frase do In fracasada out tevista<br />
exotarnan:<br />
jQue r<strong>en</strong>uncie <strong>el</strong> Presi<strong>de</strong>nte!<br />
El Corona] Caloca muere on una ombosoada con 18 soldados mâs,<br />
par Zacatecas.<br />
1)Ia 9,—El Jefe reb<strong>el</strong><strong>de</strong> Marc<strong>el</strong>o Caraveo, comunica ti. <strong>Orozco</strong> haber<br />
Jibrado combate con los fe<strong>de</strong>rales an Eucinillas, haciêudolos 5 bajas y<br />
quitaudolos 30 prisioneros reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s quo aquehlos <strong>de</strong>dicaban A Ia reconstruc.cióu<br />
do Ia via.<br />
aruesa partida zapatista at mando do G<strong>en</strong>ovevo do In 0 los Miranda<br />
amagan a T<strong>en</strong>ango <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> hacerlo con T<strong>en</strong>ancingo.<br />
SarrazIn, <strong>el</strong> emisario do paz cerca do Zapata, OS iedueido a pliStóU<br />
<strong>en</strong> Jojia tin per los fe<strong>de</strong>rales.<br />
Din 10. —Balleza cac on po<strong>de</strong>r do Argurnedo.<br />
1500 reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s so preseutan on los limites do Chihuahua y Sonora,<br />
am<strong>en</strong>azaudo Agun Prieta.<br />
Iztapan do ha Sal, cercano i T<strong>en</strong>anciugo y perteuecieute al Estado<br />
do Mexico, as at.acado par más do nail reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s al mando do Meza, Trinidad<br />
Ruiz, Pacheco y Mirauda padre.<br />
Cuando ya toda Ia pequea guarnioióu habla sucumbido, los apa'<br />
tistas p<strong>en</strong>etraron <strong>en</strong> poblado 6 sangre y fuego.
'I<br />
C<br />
E<br />
C<br />
C<br />
I.<br />
C<br />
C<br />
C<br />
81<br />
=
Los cadáveres formau haciflanHouto epautoso 1W mtad <strong>de</strong> liLs eft•<br />
lies, on ]as casas, aoteas, y por todas partt.<br />
Un propio niarcha it T<strong>en</strong>aucingo on solicitud uvgonte do nuxilio, y<br />
ci Oapitãu Eulogic Luna, parts on ci aeto, at fronts <strong>de</strong> 100 hombres pa<br />
ra <strong>el</strong> lugar do los succsos.<br />
El combate quo Re traba, es rfiido y an vista do quo Ia uporiori.<br />
dad nuniériea <strong>de</strong>l <strong>en</strong>emigo baee ver at Capitáu Luna Ia inipoFibilidad<br />
do sost<strong>en</strong>orse con sue 100 hombres, <strong>de</strong>spuós do pei'dor a rnueh.)s do su s<br />
soldados, es obligado It replegaro hsta Portezu<strong>el</strong>o.<br />
En ci ado, <strong>el</strong> Mayor <strong>de</strong>l 1? rural, I1'raucisco C.r<strong>de</strong>rias, tarcha<br />
con 200 hombres rniis, hacia Yautoec, si<strong>en</strong>do aticado por los revolucionarios<br />
<strong>en</strong> <strong>el</strong> Moliuo <strong>de</strong> Calclerrn. El combate se ernpeñn con am'<br />
jo por poi' ambas partes, quedaudo ci triunto, <strong>de</strong>spués do larga 1utiia<br />
<strong>de</strong>l laclo do los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s, quo dostrtw.aron It esta fuerza, Iiacincbb SO<br />
muertos. Entre éstos, cuntanse dos oficiales. El Mayor Cir<strong>de</strong>nas<br />
querla herido por dos balazos <strong>en</strong> la eaja <strong>de</strong>l cuerpo. Los feclerales so<br />
(lesbandan. Algunos ilegan It Tecu<strong>el</strong>oya y otros It T<strong>en</strong>aucitigo. lievan11t<br />
ia notieja.<br />
En los tres comliales libradris, cjuedaron muertos, <strong>en</strong>tre fe<strong>de</strong>rates<br />
y eeius, 280 hombres, It inãs <strong>de</strong> los heridos, (pie son nuineross.<br />
El G<strong>en</strong>eral Trujillo es corn twado Jefe do las operacioucs <strong>en</strong> <strong>el</strong> Estado<br />
tie Mexico, para baLi,- i. lo aizados, saP<strong>en</strong>do do la Capital do<br />
la BepItbica, fucrzas para cooperar It. la I)accadior.<br />
Dfa .12.—Tr<strong>en</strong> do pasajeros es atacad ') Un kilOTnetro at <strong>Norte</strong> tie<br />
TieurnItn por Zapatita, muri<strong>en</strong>ilo ci tonionte AudrCs Reynot ', quo<br />
mandaba in eseoiti, 3i hoinbrt's quo Ia fortnabau y los C0r1e51)OflSflIeS<br />
do Guerra Sres. Humberto L. Straus e Ignaeio Horrorlas.<br />
<strong>La</strong> noticia do Ia wuerte do ostos dos conocidos periodistas, produce<br />
honda s<strong>en</strong>snción <strong>en</strong> Ia Repáblica eutera y <strong>en</strong> ci Extranjero.<br />
En la Dura, Son., so tibra serio coinbate <strong>en</strong>tro fo<strong>de</strong>rales y reh<strong>el</strong><strong>de</strong>s.<br />
Un tr<strong>en</strong> do los prinioros int<strong>en</strong>ta abaudouar la Dora, porn no lo logra,<br />
dobido a quo los pu<strong>en</strong>tee han sido qiiemados. Son obligados 6 retirarso,<br />
ante la doscaigus quo sobre <strong>el</strong>lov, bacon los revolucionru'ios.<br />
Es <strong>de</strong>t<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> a U. ci ing<strong>en</strong>iero Don David <strong>de</strong> la Fucute, lea<strong>de</strong>r<br />
revolucionarjo y Jeic do la artilleria reb<strong>el</strong><strong>de</strong>, herido <strong>en</strong> no brazo -<br />
<strong>en</strong> uno do los combates lil:rados eon las fucrzas <strong>de</strong>l G<strong>en</strong>eral Iiuert.a.<br />
Es <strong>el</strong>octo & lug<strong>en</strong>iero Patriejo Loyvu, Gobeinador do Mot<strong>el</strong>o.<br />
<strong>La</strong>s fuerzas al macdo <strong>de</strong>l Gral. RItbago, toni.tn posesida do Csao<br />
U rau<strong>de</strong>s y ci Mineral do Doiore, sin disparar un solo tiro, p iles los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s,<br />
<strong>en</strong> su iucompresible plan c1 cawpaa, van ovacuando sits p0
xv.<br />
El Estado <strong>de</strong> Mexico invadido,-<br />
<strong>La</strong> retirada <strong>de</strong> los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s do C.<br />
Juárez y <strong>en</strong>trada <strong>de</strong> los fe<strong>de</strong>rales.<br />
—Voluntarios <strong>de</strong>sarmados. - Una<br />
Coron<strong>el</strong>a.—<strong>La</strong>s represahas Zapa-<br />
tistas.—Periodista,s absu<strong>el</strong>tos,<br />
P<br />
arece quo los Tribunales do Jusica<br />
no adrniteu ser vordugos do<br />
'fla Pr<strong>en</strong>sa y <strong>el</strong> Zapatismo so vigo.<br />
nya f In par quo <strong>el</strong> Orozquismo <strong>de</strong>crece<br />
Esto so v6 <strong>en</strong> Los <strong>de</strong>tiles do Ia 2s, ptillCOt)a t1<br />
Agosto do <strong>1912.</strong><br />
Dlii 113.—Grupo do Zapotietns Ikgn hastn las inmodiaciones do Mixcoa,<br />
sostetji<strong>en</strong>do un Ligero tiroto con los g<strong>en</strong>darmes niontados.<br />
En C'asas Grau<strong>de</strong>s an<strong>en</strong>se las fuerzas <strong>de</strong>l Gi'al. Sanginés con las <strong>de</strong>l<br />
0 rat. Tóilez.<br />
<strong>Pascual</strong> <strong>Orozco</strong> abandoca Ciudad JuAre; at couoeer Ia proximidad<br />
ilo ka fedorales.<br />
Antosz ile ret,irarse, <strong>de</strong>clnr quo 1n oatisns quo lo obligaban A abandonar<br />
Ciudad Jthirez, obedocion a su t1tseo do evitur compliceciones con<br />
ci gobiorno amedcauo.<br />
I)ia 17.—Lkga A Torreón, procodonte do Cu<strong>en</strong>camé, un convoy<br />
militar eon 130 voltmtarios al mando do C.tlixto Contreras y Domingo<br />
Arrieto. 1eeibn fu<strong>de</strong>n do inarchar A la capital do la Repüblica, y sus<br />
Jefe5 so uieg'au A <strong>el</strong>lo, atogando no coov<strong>en</strong>irles tal disposician. Calixto<br />
Contreras es Ilarnado por ci G<strong>en</strong>eral ?diinguia, Jefe do las Armas y so<br />
fliega ii aiudir.<br />
Eutouces <strong>el</strong> etado G<strong>en</strong>eral, obrando eon pru<strong>de</strong>ucia plausib le, or<strong>de</strong>
na & a<strong>en</strong>art<strong>el</strong>ami<strong>en</strong>to do la tropa. En seguida, y una vez acuart<strong>el</strong>ados,<br />
manda un a ftierte £uerza fe<strong>de</strong>ral para quo los <strong>de</strong>sartnara, lo misino quo<br />
ii los Jces, qnedandc, todos presos <strong>en</strong> ci cuart<strong>el</strong> <strong>de</strong>l 15? Regimi<strong>en</strong>t.u.<br />
Mds tar<strong>de</strong> son embreados runibo a Méico petfectain<strong>en</strong>te custo•<br />
diudos y a disposición <strong>de</strong> Ia S qcretaria do Guerra, acusados do insuborthnaeión.<br />
St Este case, dice la pi<strong>en</strong>sa, es <strong>el</strong> segundo tomo tie Villa."<br />
Eu ci pueblo <strong>de</strong> San Juan do Is Punta, Canton do COrtioba, Var..<br />
Ia rnultitud <strong>en</strong>ureeida asaltó la ease <strong>de</strong>l Ayuutami<strong>en</strong>to, sacando al AlcaIlo<br />
para tuntarlo, y asesinaudo tL las <strong>de</strong>auls autorida<strong>de</strong>s,<br />
Una part, da do 400 orozquistas vá rumbo a Ifros, Son.<br />
Una muje.t ost<strong>en</strong>tatido trrte rovolucionario, con insignias do coio<br />
neI 1 seguida do nu pequetao giupo do hombres, so preseutO <strong>en</strong> Ciudad<br />
Jurez exigi<strong>en</strong>do quo so la dieran viveres y eaballos. So llevO merean-<br />
'as do algunas casas y reeogiO varios eabalios y dos caches. En se•<br />
guithi se duiigiô 4 Ia Coinaudaucia do Polieia, <strong>de</strong>sarwando a los guardias<br />
y liaeiéndoso es*'oltar por <strong>el</strong>los. <strong>La</strong> audaz mujer IlevOse a varies<br />
familia g do revolucionarios, quo halilan quetiado aFiandonadas, retiiân-<br />
Jose on Ia niadrugada, sin ser tuolestadu.<br />
1)iu 20.—Es ocupada Ciudad Juárez por 01 Oral. TélIez, at inauu:lo<br />
th 2,:00 hombres.<br />
El mineral do Meoqui, es ocupado par los rebol<strong>de</strong>s.<br />
Fiiorzas zapatistas ai ruando do Joaquin Miranda padre, fusilan <strong>en</strong><br />
nu puuto Ilarnado Pueutejillas, al Juez do to Civil do Coatepec, Lie.<br />
AsuuoiOn Estra rla. Su cadaver, escolgado do tin árbol.<br />
Los revolucionarios pi1eu <strong>La</strong> reudicida do Alamos, Son.<br />
DIn 21.—Se reauntla <strong>el</strong> tráfIco con Cuernavaca y Caautla, sin 11e<br />
var esnottas los tretes.<br />
Eis atnca '.Ia Ia pobtaeiOu tie Moctezuma par to., revolucionarios,<br />
sioudo rechazados.<br />
So <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> <strong>en</strong> favor do los £e<strong>de</strong>rales, la lucha sostonida haca tres<br />
dia.s <strong>en</strong>tre 6stos y fuorzas rebl<strong>de</strong>s, para apo<strong>de</strong>rarse do la importante<br />
plaza tie Alaw0 g, Son.<br />
L's ixtope.janos sosti<strong>en</strong>cu coutinnos tiroteos con la columna lo<strong>de</strong>.<br />
rat quo rororre Ia Sierra d0 Ixttitu.<br />
Los rcdok1ei oaxaqueflos tian<strong>en</strong> bajas quo asei<strong>en</strong><strong>de</strong>u a 150, igiio.<br />
rIwt1oe ins do ins tropas dot Gobierno. El Jefe do Ia columns, Tani<strong>en</strong>te<br />
Cørouol Aguikr, resulta herido.<br />
Dia 22.—Despus <strong>de</strong> dos semanap, los Jefes revoinciounrios Rojas<br />
y <strong>La</strong>uipa logran capturar la Duv, Son.
2a campaña c(cctora(<br />
cc prcccnta anin44a q cc<br />
crec quo cerd scp2raóo Jet<br />
poécr at go6erna6or mi<strong>en</strong>-<br />
no,<br />
91.<br />
- - -----3<br />
ESTROO DE JRLISCO GORERNADOR Db OAXkC:^ A<br />
En la Estaeión <strong>de</strong> "Pasaje" Ogo., los vo1uiitario que gnarnecfau<br />
dieho puuto, tuvieron un <strong>en</strong><strong>en</strong>eutro Con no grupo <strong>de</strong> reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s. El con<br />
bate se prolougó varias horas, sin quedar <strong>el</strong> triunfo <strong>de</strong> parte algun.i.
pues bubo muertos 1 heridos y prisioueros pot ambs partes, si<strong>en</strong>do do<br />
los prisionoros, 30 rebcldos y 27 gobiernisa&<br />
Los Carabineros d& 4? cuorpo do San Luis, oou eucare<strong>el</strong>ajos cuando<br />
trataban do sublevare por falta do pigo do sus haberes.<br />
DIa 23.—<strong>La</strong>s comuujcaejones eutte Chihuahua y Ci'ulad Jurez,<br />
con inian in terrumpidas.<br />
Dia 25.—Ponese <strong>en</strong> vigor <strong>el</strong> terrible <strong>de</strong>creto <strong>de</strong>l Cougreso, susp<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do<br />
las garantias iudividuales.<br />
<strong>La</strong>s fuorzas veb<strong>el</strong><strong>de</strong>s at maudo 10 Joaqufu Miranda, padre, y G<strong>en</strong>ovevo<br />
do la 0., se preseutan <strong>en</strong> las iumediacioues do Sulteec it ]as 7 do<br />
la tnuiana, iniciando con fnria <strong>el</strong>ataque it dl-,ha poblaeión, si<strong>en</strong>do roehazados<br />
<strong>de</strong>spués do catorce bores do combate.<br />
TJaa partida do revolucionarios so aearcO it la via <strong>de</strong>l ferrocarril,<br />
mt<strong>en</strong>tando <strong>de</strong>struit' la liu.t t'ilegiitea y quewar algunos pueutes.<br />
Do Pearson so dostacaron <strong>en</strong> on perseeución, 100 hombres quo <strong>en</strong>tablarou<br />
combato <strong>en</strong> <strong>el</strong> quo resultaron 31 bajas reb<strong>el</strong>iLos eutre muertos<br />
y heridos.<br />
Dk 26.—B<strong>en</strong>jarnIn Arguwedo, egiu las noticias oticiales, <strong>de</strong>spus<br />
do sufrir seria <strong>de</strong>rrota <strong>en</strong> e! pueblo "Ang<strong>el</strong>es," <strong>de</strong>l eamino do San Pedro,<br />
ha qiledado completameute copado per las I uerzas fe<strong>de</strong>ralos <strong>en</strong> la<br />
Sierra dot Abrigo.<br />
En In barrLtuea do Cat<strong>de</strong>róu, tyl6x., sou <strong>de</strong>rretados los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s zapatistas,<br />
sufrioudo 50 bajas.<br />
<strong>Pascual</strong> <strong>Orozco</strong> y Jos6 [us Salazar so ban unicie it 50 kilóaietros<br />
abajo do Ilachita, Nuevo Mexico, eonfirmitndose con esta noticia la qua<br />
ya circulaba, do quo <strong>el</strong> primero do los dos .Jefes citados, logró burlar et<br />
ceo quo to teudian las fuerzas fe<strong>de</strong>rale.<br />
Dfa 27.—Sale do Washingou rumbo al Paso, at S<strong>en</strong>ador americano<br />
Fall, pars investigar Si alguuas conpaflias do all<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>el</strong> Bravo, ban ostado<br />
fornontando is revolnciOn on Mexico.<br />
Los rob<strong>el</strong><strong>de</strong>s oeupau Oputo y, dividi<strong>en</strong>do otis fuerzas on dos coluuiiias,<br />
avauzan sobre Nacozari y Cananea.<br />
Din 2.8.—El Oral. rreIiez invitadop<strong>el</strong>Coron<strong>el</strong> arnericauo Stoever,<br />
Jefe <strong>de</strong> las fuor'zas quo guardan la froutera, cruza la Ilnea divisoria, di.<br />
rigióudoso a Fort Bliss, on doutlo so To hac<strong>en</strong> los honores militares y Os<br />
objeto do una cordial reiepci6n.<br />
Los zapatistas sign<strong>en</strong> aniagando T<strong>en</strong>aneingo. Los vecinos y tropas<br />
so aprestan it Ia <strong>de</strong>f<strong>en</strong>se.<br />
Liega <strong>el</strong> Gral. Huorta 4 Ma<strong>de</strong>ra. Sou <strong>de</strong>scouooidos Ono pI&ueo.
93.<br />
tiI En <strong>el</strong> Estado <strong>de</strong> Puebla se recru-<br />
_--.--_ - <strong>de</strong>ce la agitaeiOn por cireularse la<br />
• version do que so trata <strong>de</strong> prorrogar<br />
ci periódo <strong>de</strong>l Gobernador y clipu.<br />
tados a! Cougreso local.<br />
So habla <strong>de</strong> opiniones <strong>en</strong> pro y <strong>en</strong><br />
contra <strong>de</strong>l Sr. Ma<strong>de</strong>ro Don Francisco<br />
;L <strong>de</strong> algunos ministros.<br />
y bast<br />
El Gobernador M<strong>el</strong><strong>en</strong><strong>de</strong>'z opina pot<br />
cl ue l prOrroga, no si<strong>en</strong>do ilegal ni<br />
...... auticonstitucional pue<strong>de</strong> set- aiiti-poutica.<br />
Se ye quo este funcionario refr<strong>en</strong>a<br />
sus <strong>de</strong>seos y aspi raciones por los te -<br />
mores que so <strong>de</strong>jan traslueir on Ins<br />
efervesc<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> los partidos.<br />
fla3r <strong>en</strong>tre los partidarios do la p16-<br />
- rroga ciertos siguos <strong>de</strong> abyeeciOn que<br />
bacon recordar las afirmaciones he-<br />
.-¼ . chas por g<strong>en</strong>te seria y circ.uuspeeta,<br />
- . sobre nuestra incapacidad para la De-<br />
•<br />
F ,r' rJ : ro1..s I-'.1:TAE:NOEZ<br />
Enefecto g<strong>en</strong>te <strong>de</strong>sconocicla pa <strong>el</strong><br />
Sr. M<strong>el</strong>én<strong>de</strong>z, lo ha rogado continue<br />
<strong>en</strong> <strong>el</strong> po<strong>de</strong>t.<br />
DIa 29.—El Oral. Steever, Jefe <strong>de</strong> las tropas aericanas, correspon<strong>de</strong><br />
la visita quo le hizo <strong>el</strong> Oral. Téllez, cruzaudo <strong>el</strong> pu<strong>en</strong>te internacional,<br />
<strong>en</strong> medio do una valla forujada pot fuorzas <strong>de</strong>l 15? Batallón y clirigiéndose<br />
it Ciudad Juitrez. El Oral. TéLlcz, ro<strong>de</strong>ado do sus ofiils,<br />
esporó la Ilegada <strong>de</strong>l iniiit.ar Atnericano. Cambiaron algunas palabras<br />
do cortosia, <strong>en</strong>tiando jiuitos a Ia Ciudad moxicana on automOvil y <strong>en</strong><br />
nedio do los acor<strong>de</strong>s do Ins bandas qua ejecutaban <strong>el</strong> 'Spangled Banner,"<br />
la fuerza mexicana quo preseutaba las armas y las aclamacioees<br />
do <strong>La</strong> multitud quo i ivadia las calles. Después <strong>de</strong>l medio dIa, regresó<br />
<strong>el</strong> Oral. Steever at otro lado do la froutera, junto con an Est-ado Mayor.<br />
:300 revolucionarios pi<strong>de</strong>n Ia r<strong>en</strong>diciOn <strong>de</strong> "EL Tigre," mineral situado<br />
it 60 milias do Douglas, Arizona.<br />
Dia 30.—Un numeroso grupo do revolucionarios quo so dirigla hacia<br />
al distrito do EL Fuerte, fueron rechftzados per las fuerzas fo<strong>de</strong>rales<br />
al mando do Mayor Port<strong>el</strong>a, haciéudoles tomar ol rumbo do Choix, pert<strong>en</strong>eejeute<br />
it Sinaloa.<br />
De*u6s do tres dias <strong>de</strong> conibates, <strong>en</strong> Zacualpam los fo<strong>de</strong>rales Ia-<br />
Va tan at cMnpo, <strong>en</strong>coutraudo <strong>en</strong> él, 30 muertos do Los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s zapatis-
94.<br />
En la haci<strong>en</strong>da do Rongo, cercana a Symon, Dgo., rna fuerza do 52<br />
rurales <strong>de</strong>l 22? Cuepo, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> cuatro horas do combato, <strong>de</strong>rrotan a<br />
una partida do 150 revolucionarios. haciéudole 18 bajas y recogi<strong>en</strong>do<br />
algunas armas y- bagajes.<br />
Din 31.—Son puestos on libertad los insubordinados <strong>de</strong>l Cuerpo<br />
irregular do Calixto Contreras quo fueron traidos prisioneros a Mexico.<br />
Tropas reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s ocupan <strong>el</strong> mineral do Santa Maria <strong>de</strong>l Oro, Dgo.,<br />
situaclo cerca do Ju<strong>de</strong>. Otra partida, a las oi'<strong>de</strong>ues do Librado Galaviz,<br />
amaga San Juan do Guadalupe.<br />
<strong>La</strong> fábrica do Santa Cruz, situada a 4 kilómetros do Puebla, as<br />
asaltada y saqueada por los zapatistas.<br />
Etupieza <strong>el</strong> ataque por los mismos, it <strong>La</strong> iniportante plaza do Huejotzingo.<br />
Blanquet, con sus tropas, regresa A Torreon.<br />
<strong>La</strong> perseoución a los periodistas firmantes <strong>de</strong>l "Manifesto ?t la Nadon,"<br />
miembros do la "Aoociación do la Pr<strong>en</strong>sa In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>to," Hone<br />
an epuiogo.<br />
El voluminoso e,cpedi<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l proceso. pasa ( po<strong>de</strong>r <strong>de</strong>l Ag<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l<br />
Miniterio Pitblico adscrito a! Juzgado 1? do Distrito, para quo formule<br />
conclusiones. Este probo abogado, eiiiétidoe a Ia justicia, <strong>de</strong>vu<strong>el</strong>ve<br />
la causa sin formular acusación, y <strong>el</strong> Juez falla, mandando quo que<strong>de</strong>n<br />
an absoluta libertad (atn euaudo ya la t<strong>en</strong>ian caucional) los periodistas<br />
Aur<strong>el</strong>io Perez Peha, Pedro Galicia Rodriguez, Fe<strong>de</strong>rico Garcia y<br />
Alva y Heruán H. Beseror y susp<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do toda or<strong>de</strong>u do apreh<strong>en</strong>sión<br />
par Fernando Herrera, Enriquo Caballero, Alfonso E. Lopez, Samu<strong>el</strong><br />
J. Ftrnán<strong>de</strong>z, Alfredo L. Gonzlez, Roberto Romero Tobler, Salvador<br />
Heruttnclez Chavez, Antonio D. M<strong>el</strong>garejo y F. M<strong>en</strong>doza Alcázar.<br />
Todos estos periodistas an la crc<strong>el</strong> 0 on sus eseondites, jamâs no.<br />
garon ser aut4nticas ]as firmas puestas al calce <strong>de</strong>l manilliesto quo tan.<br />
to intrigó a! Gobierno.<br />
Sobre los Sres. Luis Sierra Horcaaitas y Lie. C, Guati Rojo, no recayO<br />
s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia alguna, por haber expuesto on sus <strong>de</strong>claraciones, no habar<br />
firmado tal manifesto y por consiguicute haber sido <strong>de</strong>clarados<br />
"irresponsable&' do aparecer sus nombres on la hoja ya citada.<br />
Debomos agregar <strong>el</strong> nombre <strong>de</strong>l Sr. Lie. Aquiles Elorduy al do las<br />
personas citadas an anteriores páginas y quo ayudarou con <strong>de</strong>sinteréS<br />
y sumo gusto a evitar quo so cometiera una injusticia con las personas<br />
acusadas.
XVL<br />
Muerte poiftica <strong>de</strong> Vázquez Gómez.-<br />
Los zapatistas sigu<strong>en</strong> <strong>en</strong> auge.—El cornplot<br />
<strong>de</strong> reb<strong>el</strong>ión para los dlas 15 y 16 <strong>de</strong><br />
Septiernbre.—Muerte <strong>de</strong> Don Justo Sie -<br />
rra.—.En la Cãmara <strong>de</strong> Diputado,<br />
tc 2P( k'*<br />
1 Lie. Don Emilio Vázquez Górnez an dan<br />
za jurada con 108 americanos, al flu fu<br />
111d0 "txuerto poiftico" nor los revo-<br />
- lu'ionarios mismos y vs su nombro para nada su<strong>en</strong>a on Is Frontera<br />
Los albores <strong>de</strong>l mos do Ia Patria no han trado sino una especie do<br />
brevisimo interregno ya uo an la propia lucia fratricida sino on <strong>el</strong> dolor<br />
quo embarga a los patriotas.<br />
Todos y<strong>en</strong> quo eaminamos al abistno y quo ( pesar do la volnutad<br />
rnanifiesta do la naeion, la, reb<strong>el</strong>ión no acaba y no t'<strong>en</strong>a<strong>en</strong> 1* couffitimt<br />
y <strong>el</strong> progreso.<br />
He aqul los hechos principales <strong>en</strong> la la. quincona tie<br />
Septiembre do <strong>1912.</strong><br />
DIa 19—<strong>La</strong> policla <strong>de</strong>l Distrito Fe<strong>de</strong>ral dose ubre un eotnplot <strong>en</strong><br />
cercano pueblo do San Jer5nimo, pert<strong>en</strong>ocionte S Zurnpango y por <strong>el</strong><br />
cual trataban los ovganizadoes do tomaL' Ic Capital-du Ia Repñbiica, <strong>el</strong> (ha<br />
15 do Septieinbre, cuando Ia Nacióu <strong>en</strong>tera festoja <strong>La</strong> cournernoracion<br />
<strong>de</strong>l re<strong>de</strong>ntor grito do Dolores.<br />
Dfa 9.—Per momeutos Pa9cnaI <strong>Orozco</strong> so aproxima a Ojinaga.<br />
Los zapatistas contin i).an amagaudo Tuituci ago.<br />
Muere <strong>en</strong> Mexico <strong>el</strong> Sr. Lie. Don F<strong>el</strong>ix Rouiero, uno do los Altitnos<br />
constitnyontes do 57.<br />
Dice In preusa, quo tambión dopoudrá las arcuas Zapata.
F<br />
k<br />
C'<br />
4<br />
SR. DON MANUEL HEREIJIA kRGUELLES,<br />
Promin<strong>en</strong>te liberal Yucateco.<br />
\'ae <strong>el</strong> tt .o C;ipitlo .1<br />
Dia:l.—Deapu ps do vdviws lhai <strong>de</strong> iuistrioas o 1.raeioues , Paeuo1<br />
<strong>Orozco</strong> at fr<strong>en</strong>te do sus 1!uerzas capturn (.)jlnaga sin disparar nu solo<br />
tiro. <strong>La</strong>., fuerza doi gobruo inaudadas pnr Jose do Ia Cruz Sáuebez<br />
no prusoutaron resistoncia, huyt10 hai!ia la Sierra.<br />
El (+eral Huerta ariibu a Ciudad Juáo<br />
Din 4--ChecU Campos y <strong>de</strong>l Toro abaudonan !a cornara do Alamos<br />
y Sahuaripn, iutrn gtjdose eon sus l.ropa, quo asci<strong>en</strong><strong>de</strong>n i<br />
bombr, peIL&tta!neI1ti arutulos y flluiAacloS, in <strong>el</strong> Esttdo do Sivaloa.<br />
iurnOraae sin contirmarso, que EUtuto Zapata l!egó hriJo At<br />
CLitutja, liuyexido <strong>de</strong> los t<strong>de</strong>rttles.
98.<br />
Sale do Malinaico Gonovevo do In 0., <strong>de</strong>spns do ostablecor nuevas<br />
autorida<strong>de</strong>s y orgauizar s mu Cuart<strong>el</strong> G<strong>en</strong>eral.<br />
Din 6.—Al <strong>Norte</strong> <strong>de</strong> San Luis Potosi, <strong>en</strong>tre las estaciones <strong>de</strong> Cator•<br />
•e y Vanegas, aparece uua partida do reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s.<br />
Despuis do 30 horas do cornbalt, los <strong>de</strong>fonsores do Nacozari, lograu<br />
rediazar it los reboldos al ninudo do Rojas.<br />
Los zapatistas al mando do Josás Morales, atacan la poblaeión do<br />
Aeatián.<br />
El G<strong>en</strong>eral Trucy Aubert marcha rouperar Ojinaga, abarnlcrnada<br />
pot José do In Cruz Sanchez.<br />
E1. batida on Ia haci<strong>en</strong>da do "El Rcfngio' por ]as fuerzas do Blan<br />
quet, In partida reb<strong>el</strong><strong>de</strong> quo estbrt pose!-, io nada do In Sierra <strong>de</strong>l Ref u<br />
gio, al maudo do luS cahecillas Márcos Tories y iortirio do LeOn. Co -<br />
1810 frecuonturn<strong>en</strong>te bajan POIUOflOS grupos IL las haci<strong>en</strong>das, ci G<strong>en</strong>eral<br />
Muuguia orcioun. la forrnación do una colurutui do 300 hombres at ruaudo<br />
dcl CapitEin Vallejo.<br />
<strong>La</strong>s furzas zaputistas al nando <strong>de</strong> G<strong>en</strong>ovovo do la 0., <strong>en</strong> ntrnero<br />
do 1.500 hombres, pr.oton<strong>de</strong>n utacar Totecala. En Miucatlitu sosti<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Un eucu<strong>en</strong>tro eon fuerzas fedorales euviathis a <strong>de</strong>terier su avauce. El<br />
eomiate so ompeua, y los 'i.apatistas ti<strong>en</strong><strong>en</strong> quo retirarse ante ci arrOjO<br />
do los rurales niandados por Martin Triana y F<strong>el</strong>ix E . Villegas. En la<br />
acciCu, perdió In vida ci Capitán fe<strong>de</strong>ral F<strong>el</strong>ix Galaviz, quo sicinpro so<br />
liabi a diatingwdo.<br />
Dia 8.—Emilio C. Caupa fusila a seis do sus hombres quo pret<strong>en</strong>illan<br />
ati •op<strong>el</strong>lar a onus señoritas, dici<strong>en</strong>do quo ese aeto serviria do oscarinieito<br />
it qui<strong>en</strong>es qusierau conieter <strong>en</strong>aiquier acto <strong>de</strong> bandidaje.<br />
En Ravones, N. L., <strong>en</strong>eabezados pm. Etiseblo Galindo so levantau<br />
on urmas 20 hombres. -<br />
Victima do una afecciOn cardiacu, inuere on Méiico <strong>el</strong> earnpeOn <strong>de</strong><br />
Ia Pr<strong>en</strong>sa Don Trinidad Snehez Santos, Director do "El Pais." Sn<br />
rep<strong>en</strong>tiun <strong>de</strong>sapariciOu conan hondo pesar on todas ins clnes sociales<br />
do In Itepftbliea.<br />
I )ia 9. –Los apreh<strong>en</strong>didos <strong>en</strong> ci pueblo do San Geróimo por pro.<br />
suntos culp&bles do fraguar an coniplot, son couducidos do Mexico a<br />
Chalco, y posados por ]as armas <strong>de</strong>spuCs do surnarfsiLnO juicio.<br />
El Gubierrio amoricano conce<strong>de</strong> permiso para ci paso do fuerzas<br />
mexi<strong>en</strong>a.s fe<strong>de</strong>roles per territorio do Estados TJuidos.<br />
hR anunciada r<strong>en</strong>d iciOu do Salgado no so lleva a cabo por haber<br />
iudi ' ado ci Oobierno quo <strong>de</strong>bia ocr incondicioual.
DIa 11. —Los <strong>de</strong>bates on la Cámara <strong>de</strong> Diputados durante las juntas<br />
preparatorias ti<strong>en</strong><strong>en</strong> resonancia on todo ci pals, por la <strong>en</strong>ergfa y<br />
ho nra<strong>de</strong>z do los repres<strong>en</strong>tantes in <strong>de</strong>p<strong>en</strong> di<strong>en</strong>tes.<br />
Dia 12.—Liegan a Agua Prieta <strong>La</strong>s fuerzas quo manda <strong>el</strong> G<strong>en</strong>eral<br />
Sangirns.<br />
Dia 13.—Muere on Madrid <strong>el</strong> emin<strong>en</strong>te maestro Jnsto Sierra.<br />
15. —Queda instalada la XXVI Legislatura.<br />
Los temores do In pr<strong>en</strong>sa gobiernista do posibles <strong>de</strong>sór<strong>de</strong>ues <strong>en</strong> esto<br />
din quo la eusangr<strong>en</strong>tada patria c<strong>el</strong>obra ol memorable gilto do Dolores<br />
dado por ci inmortal Oura Hidalgo, no hogan afortunadam<strong>en</strong>to, a<br />
realizrse.<br />
Din 16.—El periodo do sesiones on ha Cimara do Diputados, so<br />
inaugura asisti<strong>en</strong>do <strong>el</strong> Presi<strong>de</strong>nte Ma<strong>de</strong>ro a dar lectura al m<strong>en</strong>saje prosi<strong>de</strong>neia<br />
1, on <strong>el</strong> quo, como cc natural, so habla do in paz do quo disfrutamos,<br />
<strong>de</strong>l crédito creci<strong>en</strong>to<strong>de</strong> la Naeiôu y <strong>de</strong>l bi<strong>en</strong>estar g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l pueblo<br />
quo vu<strong>el</strong>ve los ojos al ci<strong>el</strong>o irnplorando piodad y paz par <strong>La</strong> dolorida.Patria<br />
meicana.<br />
• .<br />
i<br />
________ D
• • -cY,t /'V<br />
\<br />
F N<br />
XVII.<br />
1 Jesesperanzczs g t3esez'aflos.—Se k.-<br />
me çwe a la n efech',dad <strong>de</strong>l sufragic, s-<br />
' . gan las re<strong>el</strong>ecciones. —El &zbhete )'reskl<strong>en</strong> -<br />
daly la situacidn.—..C,ia combat/c/a.<br />
T 1jainos A concluIr, mas bi<strong>en</strong> dicho t susp<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
- V ya estos apuntes, haci<strong>en</strong>do resum<strong>en</strong> y reso-<br />
• - - - - 1ina % gran<strong>de</strong>s iasgos tie lo pasado <strong>en</strong> <strong>el</strong> resto<br />
<strong>de</strong>l mes. <strong>de</strong> Septeiubre ea que sale a 1a eireulaciOu este bosquejo y<br />
más tar<strong>de</strong> reanudaremos <strong>el</strong> hilo tie esta rekeiOu, cuando aeabe 1:i<br />
intranquilidad reinante y pie haya soikkz <strong>en</strong> la cosa pb1ica quo es<br />
tie esperarse sea rnoy <strong>en</strong> breve.<br />
En la constitución tie Ins Otimaras colegisladoras tie in Fe<strong>de</strong>ración,<br />
se ha vito predominar especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> in <strong>de</strong> Diputaclos <strong>el</strong> oleweiito<br />
gobiernista <strong>en</strong>carnado <strong>en</strong> ci Partido Coustituciouni Progresista y Be ha<br />
perdido In N on In efeetividad <strong>de</strong>l Sufragio cou la irnpvsieiôu do Candi<br />
daturas par ci Po<strong>de</strong>i Legislativo.<br />
<strong>La</strong> lueha <strong>el</strong>ectoral no fuó verda<strong>de</strong>ra sine <strong>en</strong> nus cuantos iJistrios<br />
y <strong>en</strong> casi todos so siguiô in práctáca autigua, por más quo los partidos<br />
pusieron do <strong>en</strong> parte <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos y trabajos par quo <strong>el</strong> voto so realizara<br />
expontáneitnL<strong>en</strong> to.<br />
El Partido Liberal so haHn iuy dividido y ci Católico N6 combati.<br />
do a aufrance por <strong>el</strong> gobiernista a guisa <strong>de</strong>l sost<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to do principios<br />
quo han sido ci mol<strong>de</strong> pars, buecar <strong>el</strong> cout<strong>en</strong>t.ami<strong>en</strong>to do ambiciones é<br />
incondicionalismos.<br />
Sin embargo, Ui <strong>en</strong> estos e8fnerzos so ha podida vor r cci6n vigoro-<br />
SR uP pirte (li'1 Poler.
Los liijos <strong>de</strong> Aquiles Serdan.<br />
L1rt Liga ile hi Dofons.i Social era un <strong>el</strong>emeuto <strong>de</strong> ór<strong>de</strong>n y tic ptz<br />
ne <strong>el</strong> 3-ohieruo hostilizó y cu yoniiemlros antes que aeptar Ja cont<strong>en</strong>da<br />
su)ersrva y armada. prethicrmt ear, ahtlicando (1t31 1ereho do<br />
Seguir vlviéudo corno ctlectivilidad do resisteucia y esfuevzos por ci<br />
biu publico.<br />
Los I)irectoresy p opagandistat<strong>de</strong> esa Defeui, no cornprcudieroii<br />
que tie todas rnaneras serf a. hostiliztda Eu labor, mi<strong>en</strong>tma.Q no fuese 1u<br />
(!OILdieioual y hasta servl para los hombres tie la St geit)n y no cretan<br />
<strong>en</strong> ci ataque do lo quo preclicaban libortad y garantiaB pa todis lils<br />
'pinion es.<br />
Till fné la historia y <strong>el</strong>fin do ea agrupaciOn quo hubiora seguido<br />
Ptn44 may bn<strong>el</strong>ms serV cios A hi c-ausa tie Ia paz, i no surgir on su<br />
'po rno <strong>el</strong>cnieutos do diviióu y <strong>de</strong>igrado quo In coudujornu iii<br />
SUjdjo.<br />
<strong>La</strong> union do <strong>el</strong>omeutos dislveutes, eticoutrados, jarnãs nos prccii<br />
^<br />
drndoru v por oso tiE Hepararse <strong>el</strong> P rt,iio CatOliao, no r.uvinios sorpro-<br />
Sa alguu, ni las cotnpon<strong>en</strong>das can ins evolucioni3tius, los aritirri<strong>el</strong>e'l....<br />
..-...-.<br />
&-I y LU LUVWFIU LtU.(j)L1tJ U'FIJtt.W.V
Esta falta do cohesiOn 'ne boy so vo <strong>en</strong> ci €obierno, ha sido ci mo<br />
tivo <strong>de</strong>l frtcaso <strong>en</strong> muchos coutiug<strong>en</strong>tes quo Jo ban sido contrarios y<br />
hrsti1e.<br />
So hun eagera4]o mu<strong>el</strong>io las cifras At quo so hac<strong>en</strong> asc<strong>en</strong><strong>de</strong>r las huestes<br />
zapatisIns quo so haii ilogarlo ii suponer <strong>en</strong> nãs do otho znil por Jos<br />
I'-tados do Mor<strong>el</strong>os, Puebla y G-uerroio.<br />
El Ural. Ang<strong>el</strong>es ha asoguralo quo no pasnn do ,OOO los zapatistas<br />
ticoS y Jos <strong>de</strong>m;s son g<strong>en</strong>te quo so aprovecha (10 la sittiaciOu pars<br />
ejerier veugauzas y hucer nogoeLo.<br />
Los riosmaues no ban sido g<strong>en</strong>erates on <strong>La</strong>s partidas zapatistas, sieudo<br />
rnfta atroess los primodimi<strong>en</strong>tos <strong>en</strong> utias quo <strong>en</strong> otras.<br />
Enuliauo Zapata [in sido m<strong>en</strong>os crud quo an heriuno IuL'einio, que<br />
ci Tuortu Morales, quo G<strong>en</strong>ovc'o tie 4t 0, quo Salazar y otros.<br />
<strong>La</strong> han<strong>de</strong>rLt <strong>de</strong>l •/apatiaulo es libertad, tierra y justicia y it jazgar<br />
per las iiifortnaeioues peiriodIsticas cu<strong>en</strong>ta ya con alganos miles do viatiinns<br />
cinco inillares por to bajo.<br />
Zapata es un auto para ci pnhic (1a toreIns, na apostol patti algu.<br />
no eutuiastas y para los inás tin bantioloro.<br />
L)s ,%pLt tas aiatn:s (13 los Estalos iu<strong>en</strong>ciouajo, han iuvadido<br />
los tie Léd ' o, Oaxaoa, Veracruz, I1iehoacán y Guanajuato.<br />
Ahora bi<strong>en</strong>, aparte do los 8 Estados invadidos per at Zapatistno.<br />
unos pot las propias huestes do Mor<strong>el</strong>os, y otros per las quo so<br />
ban levautado y fortnado, aauaIgauiâadoe on propsitos y tearl<strong>en</strong>cias<br />
quo e atuparan con ci IlurnILlo plan i1 Ayala, iqa<strong>el</strong> sigma on anrnnto.<br />
<strong>La</strong>s t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias do reiuvudiraewu pat'a Los ebroros dcl carapo y la<br />
ciudad, han teaido uaturaluioute quo agitar Los grau<strong>de</strong>s con Iros do trabujmioref.<br />
<strong>de</strong>l Bajio.<br />
<strong>La</strong> reo1nci(m dcl <strong>Norte</strong> so jnz'a quo acaha on primer tngtir pot Ia<br />
fuor.t 'to In opiiiióti pttl)liC8 què qu iore In 1)aZ, <strong>en</strong> segundo pot in abuet<strong>el</strong><br />
Ej1t'to Ce Icral quo restaü.ii con su sangre hevidas (lolOrosas<br />
(HI (LI (10 quo In ['atria no snCi'iera tns amnazas exteñores.<br />
Indulabletneute quo <strong>La</strong> imporicia do los jefes revolueionario.s, Ion<br />
CtiOflhint.OB do utt.illeria li<strong>el</strong> floidoruo y ci ti efluL)O quo pertlid Orozao <strong>en</strong><br />
Chi JA naudo sri aceióu <strong>de</strong>bia. do eteu<strong>de</strong>rse per t .oiios los Etados,<br />
ban ti.ilo factoie (leterminantos dot fracaso revolucioaario.<br />
Pew hasta <strong>en</strong> oslo ro.saittdo so ye quo so sostiono a [as autorida<strong>de</strong>s<br />
pot evitar rnhLyores male, pero quo contra <strong>el</strong>las ha roaccionado <strong>el</strong> pals<br />
pot cansas y motives do todos conocidos yjuzgados come indiseutibles.<br />
Eu <strong>en</strong>auto ft la revolue.iOn dot <strong>Norte</strong> no ha producido tautas prdi-
V==___1----<br />
••<br />
Ed<br />
103<br />
-.<br />
\jR;L JL'Jt RlN i LA VLTLt -iiE.<br />
iEfE8E RECLUJñM/E//TO /EFE 0911/C/O/fAR19<br />
dna <strong>de</strong> vidas, annue SI rnateriales, que no pue<strong>de</strong>n valorizarsa porqut'<br />
501) muehas.<br />
El Estado do Chihuahua es <strong>el</strong> qus nits ha sufrido y <strong>en</strong> seguida lt<br />
rogWu do la <strong>La</strong>guna, <strong>en</strong> Coahuila, y luoo Duvaugo, Zacatecas, Sonora ,<br />
Sinatna, y (titiniam<strong>en</strong>te Tamaulipas y Nnevo Leon.<br />
Jalieo no ha <strong>de</strong>jado <strong>de</strong> aufrir pertiirbaciones y una quo otra in'aiôu<br />
do Jos Estados 1inftrofes, lo mismo quo San Luis Potosi, babi6iidoso<br />
registrado tambitu <strong>en</strong> estaS'dos <strong>en</strong>tir<strong>La</strong><strong>de</strong>s aizaruleutos locales do más 0<br />
tn<strong>en</strong>os int<strong>en</strong>sida(1.<br />
En Miehoacu ha liabido regionus notoriatn<strong>en</strong>te invadidas par los<br />
rsvoluciouarios, to misino quo an Guanajuato. En aqu<strong>el</strong> Estado. Los<br />
usiIawieutoz y carnicerias <strong>en</strong> masa so <strong>La</strong>u registrado tie nninera oxtra<br />
ordinaria, ospecialmeute <strong>en</strong> Puruándiro. No han faltado it.rauquitida<strong>de</strong>s<br />
<strong>en</strong> juaseaIi<strong>en</strong>te, ni <strong>en</strong> Querétaro y hasta <strong>en</strong> Colima.<br />
En Yutatáu ]as asonadas y tnotiuea do contra i'evolueóu, hau<br />
re' idv tie imporWnuin, aunque <strong>el</strong> pau reyista pudo ser do consecu<strong>el</strong>ic ins<br />
10 aiiwo quo <strong>el</strong> Ie1nut.amiouto clot Oficial Orti7. <strong>en</strong> Cawpeche.<br />
En Tabasco Los odios y reueore5 polItleos han t1gai10 al erinidll <strong>en</strong><br />
SU di nfreuo y so acusa asi dot nogto baldOn do haberso fusilado <strong>en</strong><br />
RaIauán 4 ds periodistus opositores al Gobieruo <strong>de</strong>l Sr. Mestr.
104.<br />
Eu Hidalgo no han faltado merocleos do sigunas partiLlas <strong>de</strong> r<strong>el</strong>ic1-<br />
(<strong>de</strong>s y <strong>La</strong> agitain latonto por Lug ououtradas aspiraiouos politicas no<br />
Pfira dar base y soli<strong>de</strong>z it Ia tranquilidad pübuiea.<br />
Sc ha cliche quo <strong>el</strong> C<strong>en</strong>tro ha jugaclo con fuego al hacer poco easo<br />
lo ins liberta<strong>de</strong>s y soberonla reclnmndas on Jalisco, Sinnion, Agnasca-<br />
li<strong>en</strong> tes, Puebla y Veracruz, y <strong>en</strong> Thiapas dos Goberriadores ban &do su p<br />
-titu<br />
j ijos con candidatos recom<strong>en</strong>dados <strong>de</strong>l Gobiorno Fe<strong>de</strong>ral, sioudo uno<br />
lanzado <strong>de</strong>l puesto othial it Ins fl Ifs do la oposicidn 7 otro couklucido <strong>de</strong>l<br />
Pulacio do Tuxtia Gutiórrez a la Lgacióu do Guatemala, tie suer to quo<br />
<strong>en</strong> ol primero so hizo ci <strong>de</strong>spojo con lo:1a franquevi y <strong>en</strong> <strong>el</strong> tilt.imo con<br />
ci halago do la tnejoria on <strong>el</strong> cargo.<br />
Y iuAs antes €+oberuadores interinos do Chiapas como ci Dr. Ruda,<br />
fuerou lauzatlos hasta In rev'olución.<br />
Eu estas coudicionos ins Etu1os so oncuouttan fuera <strong>de</strong>l ezuniuo<strong>de</strong><br />
In trauquilidad y no paroce 8km quo on los oEom<strong>en</strong>os y factoi'es quo dobian<br />
do in totesarse mAs on Is paciticacióu, hay combustibles para <strong>La</strong> con•<br />
aagn cióu revolucionaria.<br />
<strong>La</strong> rovolucióu ha t<strong>en</strong>ido sus grm<strong>en</strong>os on et incumplintionto do las<br />
ofertas hecbs on la campaüa contra la dictadura y on In conwoión<br />
producida at <strong>de</strong>stirraigarse ci antiuo régineu, pero esa agitacióu se habria<br />
1: 'odido cout<strong>en</strong> tar fitcilm<strong>en</strong>te sin Ins cir<strong>en</strong>usr<strong>en</strong>cias ocasionaics quo<br />
Ia ban inUdo ms y mã, como son los <strong>de</strong>saciertos politicos y ad ministraticus<br />
y <strong>el</strong> olvido do cuantos sirvieron par proparar y e!ahurar <strong>el</strong><br />
unevo rtgiweu y <strong>La</strong> fulta do unidad on ci Gabinete.<br />
So ha querido <strong>en</strong> an inom<strong>en</strong>to dado it, do <strong>La</strong> dada, In vacilaciOn v la<br />
tibit'zu ii. In mano do Morro, id <strong>de</strong>spotismo y it in tiranfa.<br />
So tnt acudido 6 regauos, citro<strong>el</strong>es, nniertes, fusilami<strong>en</strong>tos y hasta la<br />
icy fuga, pero tolos estos procec1itnintos empleados, In han shin tiwidamonte,<br />
nparecieudo adretle <strong>en</strong>&gicos, y asI <strong>de</strong>eeubriéndose quo no hay<br />
scgtiriilad on In situaciOn y contrasta con In quo itcaba do <strong>de</strong>aparecer y<br />
clue t<strong>en</strong>ia soli<strong>de</strong>z. consist<strong>en</strong>cia y seriedad.<br />
Tutludablemeute cjuO Jos orozqnistas, saigadistas ' zapat.itas no<br />
c<strong>en</strong>di'án ñ aernirt<strong>el</strong>arso <strong>en</strong> <strong>el</strong> Paiaeio Nacionai ni <strong>en</strong> Cliupulteper!, ni habrñ<br />
<strong>en</strong>rro finebre pars <strong>el</strong> Presi<strong>de</strong>ute Ma<strong>de</strong>ro; pero si los negocios SO<br />
frustriii, se einpequeee<strong>en</strong> con est.as zozobras y oste matastar.<br />
Cada qui<strong>en</strong> acaha con sus ahorros si los tieue' Jos cnpitaIitas <strong>de</strong>smemhran<br />
su fortuna.<br />
Los quo no tion<strong>en</strong> nths r<strong>en</strong>ta quo su trabajn, tras In falta tic Lo<br />
percib<strong>en</strong> <strong>La</strong> misorla y <strong>el</strong> hambre.
IL -<br />
Conclusión.—Fusilami<strong>en</strong>-<br />
tos.—LosOlvidados.—Acti- vidad Polftica.—E1 Porve<br />
nir.<br />
XVIII.<br />
• '<br />
e juzga pot algu tics irre—<br />
Smediablern<strong>en</strong>te<br />
ierdida Ia<br />
nación, sin consi<strong>de</strong>rar quo<br />
la vehern<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>l partidaris.<br />
thO v los acaloraini<strong>en</strong>tos politi-<br />
* 11<br />
cos, pue<strong>de</strong>n eucoutrar caiman- 1? ,<br />
tes v reactivos on los propios - y<br />
p<strong>el</strong>igto quo so Pres<strong>en</strong>tan y arn<br />
mulan.<br />
I<br />
- ci
106.<br />
<strong>el</strong> ejercieio do la libertad son <strong>el</strong> primer paso para la revolución y la<br />
auarquia, sino hay fortaleza, discreión y prosti gio sólido <strong>en</strong> Is fuerza<br />
direetriz <strong>de</strong>l Gobieruo <strong>en</strong>cargado do regLi(arizr la evoluci6n indcada<br />
que os <strong>el</strong> gran paso <strong>en</strong> las faces do is vida national.<br />
Mieotras quo por <strong>el</strong> otro la<strong>de</strong> lo agituioros y politicos do oicio y<br />
los negociantee, especutadores so ewpoan <strong>en</strong> dar vida a Ns perLurbaeioue,<br />
*<br />
Eutre las siluetas pariatn<strong>en</strong>tarias but'iladas eon vet'dador auierto<br />
por lit pr<strong>en</strong>sa eapilalina, so han distinguido las do los diputados G. Ma<strong>de</strong>ro,<br />
maestro director, <strong>de</strong>l Lie. S. R<strong>en</strong>dón, intransig<strong>en</strong>te, france y quo<br />
trao on su bagaje do echos al iégimoa pasado lav<strong>en</strong>let.tz p<strong>en</strong>insular, do-<br />
Seeretarie M. Uómoz quo no sabe hablar ni tramitar, do Elguero ovador<br />
coutun<strong>de</strong>tite y Jo .uiii<strong>en</strong>tado, do Lozano, Olagulb<strong>el</strong> y Garvin Naran.<br />
jo, los prtheipns do la oraroria <strong>de</strong>l Congreiqo, dot inuorto politico Luis<br />
Cabrera, uaido eu <strong>el</strong> iuis couipleto ridleulo, do Lerdo do Tejada quo <strong>en</strong>.<br />
trcS at fin on iazón contra ]as arbitrarieda<strong>de</strong>s do Ia niayoria parlarn<strong>en</strong>tal<br />
na quo so convirtid <strong>en</strong> pueblo <strong>el</strong>ector, rehazaudo ere<strong>de</strong>nciales 1egitinas,<br />
irreproehables y d.eclarando diputados iL sus parciales iaeoudieionales,<br />
con escáudalo 6 indignaeióu do los pueblos tutoroados asi, <strong>en</strong> la<br />
<strong>de</strong>siguaeióu do sus ioprcseutantes.<br />
El Sr. Querido Moh<strong>en</strong>o ha lanzado profecias fatidit'ss sobre ci Parlamonto<br />
<strong>de</strong> quo forma Itarte y está conrorme on quo Ia Inj aria politica<br />
<strong>de</strong>i Partido Constitucional Progresista llova a la Cámara do los Comuucs<br />
al (iesquiciaau<strong>en</strong>to <strong>en</strong> quo nat.uralm<strong>en</strong>te so ya <strong>en</strong>vu<strong>el</strong>to <strong>el</strong> Ejecutivo.<br />
El porv<strong>en</strong>ir no es tan negro para Mdxico COLUO so empeüan on pintar<br />
to.<br />
[iuS rnotivos <strong>de</strong>l estado do cosas quo nos espauta, son factiblos do<br />
ser tipartados. separados, cortados do raft por <strong>el</strong> patriotistun y <strong>el</strong><br />
bu<strong>en</strong> s<strong>en</strong>tido.<br />
Si viono is bancarrota politica y financiers, si la iutervoncidn aaie<br />
ricana arnaga it Ia Patria, sacaretuos fuerzas do la fiaqueza <strong>en</strong> clue nos<br />
huntlieta <strong>el</strong> w&aveuturado eusayo <strong>de</strong>wocatico y ya veremos si no tonemus<br />
hombres, si no surgeu patriotas sin iiilhtmcutos do hojarasca, quo<br />
salv<strong>en</strong> al pais <strong>de</strong>l ztbismo on que to pIeeipit.au espiritus apocadizos quo<br />
jamás podráu con la pesada earga <strong>de</strong>l c4obierno nacional.<br />
Es preciso no <strong>de</strong>sinoraliarse y reaeciouar hacia ci pasdo quie <strong>de</strong>s.<br />
ecitamos on uioineutes do ofuca66u, lugratitud y atih<strong>el</strong>o do i<strong>de</strong>ales dos.
oouocidos ycuo forma una epopeya para la Paria, do gran<strong>de</strong>za igual a<br />
In quo so esribiora on la histora <strong>de</strong>l Siglo XIX at eoutituirnos corno<br />
naciOn in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te y al reihazar on su illvasióa it los veacodores d<br />
rnedio mundo, pues aquollas sou fortuadas do heroismo y do amor<br />
c.ivico y la epoieya do <strong>La</strong> Paz y <strong>de</strong>l Progreso es In do reeontruccióu p0utica<br />
y social quo nos trajera la patouto do pueblo cirilizado <strong>en</strong> <strong>el</strong> rot<br />
wundial 1 do nacion cnIa y do cridito y prestigio on <strong>La</strong> comunIóu tie<br />
l pueblos do vigor fluancioro 6 int<strong>el</strong>ectual.<br />
Aqu<strong>el</strong>los golpes preparados contra Lopez Portillo y Rujits, contra<br />
t:.t&tilIo, Apolinar, Contra ci Gral. lyos etc. so quier<strong>en</strong> ahora imitar<br />
pero sobran <strong>La</strong>s bravatas (10 It Porra, faltan la seriodad do i)ou Portirio<br />
y 1L discip!iva do sus geutes, miritudose <strong>en</strong> lugar <strong>de</strong>l gosto do rigor y<br />
fuerza. ol do In tiwi<strong>de</strong>z y <strong>el</strong> <strong>de</strong>scoucitirto.<br />
Los fusilaLllietItos do José Guriiet FI<strong>en</strong>aIa<strong>de</strong>z y Boujatnin Rob<strong>el</strong>o<br />
Sotomnyor <strong>en</strong> Balanedu y otro periodista <strong>en</strong> Cainpoebe, lion excitado Ia<br />
opinion que ye so estâ yewlo ya muy lejos y la by fuga so Ileva it colnos<br />
extraordinarios.<br />
En los restos <strong>de</strong>l rba<strong>de</strong>ristuo so apuntao sutomus ainrinuntes <strong>de</strong><br />
eseicióu y dic<strong>en</strong> quo la bondad dcl Jefe inipi<strong>de</strong> la disciplina y subordinaciOn<br />
eutre log 8Uy08.<br />
So ha atribuiio a los rovolucionarios que at eutrar it abguiios pueblos<br />
so <strong>de</strong>dicaron it lo g plucores dol baile y los zapatistas al jnripoo, to<br />
uiistno quo alguuos do los fe<strong>de</strong>rates triunfantes quo ateptaron festejos<br />
do reeepciOu y tIepdidn, tnieutras Los horidos safrian <strong>en</strong> Los hospitales<br />
y so euterraba it Los quo sucutubian on Los coinbates y antique habia<br />
algo do verdad on todo Ostu, <strong>el</strong>lo no indica siiio quo las adutaciones a<br />
Dios Eito so retiusu dia it dia y quo sieffipre sobran ea is sociedad<br />
geutes rastreras quo arrollau todo por halagarai<strong>de</strong>arriba sea qujeu fuere.<br />
Los optitnismos halagnu cuaudo los itaituos no son pet'turbados por<br />
las augustius (lei hatubre <strong>en</strong> Los iadiv-iduos y aparecon sareasmos cuawlo<br />
no so haa coiit<strong>en</strong>tado los esb5niagos.<br />
rozno er<strong>el</strong>a quo CUOVItOS lo einpujuban it Ia rovoluciOn to ayudaruLu<br />
eon todas sus fuerzas y onorgIas hasta Ilegar at triunfo y ios outusiasrnos<br />
autiwacloilstiis no mouguarlau ca ci potigro ni ci <strong>de</strong>sastre, pero<br />
Uo subia 6 habfa olvidado quo nuestros politicos disertan y observan<br />
P01' to regular <strong>de</strong>s<strong>de</strong> ci Loudo do su gabtueto do trabajo cóniodameute<br />
arreLlonadc,s on su siilón y hacea ascos it [as iueouiodi'ia<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l campa-<br />
IRdUtO y aIuz do simples viajes.<br />
Algunos do los auti-gobiernist.as uü exalta'Ios dicou quo es prefe.<br />
ihIe soportar todas las calauiida<strong>de</strong>s habi1as y por haber cou <strong>el</strong> Gobier
Ing.<br />
no constituido que las (le una revolticiOn.<br />
Si ascual Orozea <strong>en</strong> lugar <strong>de</strong> tardarse e&ebrHn'io to tie R<strong>el</strong>lano y<br />
quericuilo institnir an Chihuahua una adiniuistraeiôu inaehabta <strong>en</strong><br />
contraposkión con la tie ks olts, se va con TIIez, y 110 50 piia on <strong>el</strong><br />
catnino, to&los los que se ban wanifestado vacilantes y tibios Se ha-<br />
btin r<strong>en</strong>dii'lo parias al Dios Tcito, coino to hicieron porrivistas siguiGat1os<br />
y <strong>en</strong><strong>en</strong>ugos jurtuI4)s <strong>de</strong>l Sr. Ma<strong>de</strong>ro, cIosiné <strong>de</strong>l ti-iunfo ilo In<br />
revoltwióu tIe Nov iernL)re tie 1910.