15.05.2013 Views

La importancia del mar en la historia de Plentzia en el Antiguo ...

La importancia del mar en la historia de Plentzia en el Antiguo ...

La importancia del mar en la historia de Plentzia en el Antiguo ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Uriarte García, Mª Ánge<strong>la</strong><br />

90<br />

El estado y mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong><strong>de</strong>l</strong> puerto era una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s constantes preocupaciones <strong><strong>de</strong>l</strong> municipio,<br />

si<strong>en</strong>do consci<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>importancia</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> mismo <strong>en</strong> <strong>la</strong> economía <strong>de</strong> <strong>la</strong> vil<strong>la</strong>. Al<br />

igual que <strong>en</strong> <strong>el</strong> resto <strong>de</strong> <strong>la</strong> costa vasca, los puertos repres<strong>en</strong>taban <strong>la</strong> puesta <strong>en</strong> explotación<br />

<strong>de</strong> espacios naturales aptos para <strong>el</strong> cobijo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s embarcaciones, don<strong>de</strong> <strong>la</strong> mano <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

hombre ap<strong>en</strong>as ha modificado <strong>la</strong>s condiciones físicas <strong>de</strong> los mismos. Aun así <strong>en</strong> los<br />

libros <strong>de</strong> cu<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> <strong>la</strong> cofradía <strong>de</strong> <strong>la</strong> vil<strong>la</strong> <strong>en</strong>contramos frecu<strong>en</strong>tes partidas dirigidas al<br />

mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong><strong>de</strong>l</strong> puerto, sobre todo a partir <strong><strong>de</strong>l</strong> siglo XIX, cuando <strong>la</strong>s dificulta<strong>de</strong>s que<br />

estaba atravesando <strong>la</strong> actividad <strong>mar</strong>inera <strong>en</strong> <strong>el</strong> municipio hac<strong>en</strong> que sea urg<strong>en</strong>te un<br />

mejor acondicionami<strong>en</strong>to <strong><strong>de</strong>l</strong> mismo. De esta manera, <strong>en</strong> <strong>el</strong> segundo cuarto <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

c<strong>en</strong>turia se sucedieron medidas diversas para mejorar <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones: <strong>en</strong> 1824 se establec<strong>en</strong><br />

<strong>la</strong>s partidas presupuestarias que irán a parar a estas obras 4 , <strong>en</strong> 1829 <strong>en</strong> un<br />

<strong>de</strong>creto sobre mejoras <strong><strong>de</strong>l</strong> puerto y <strong>la</strong> barra acuerdan ahondar<strong>la</strong> <strong>en</strong> siete pies <strong>de</strong> profundidad<br />

5 , <strong>en</strong> 1833 se <strong>de</strong>creta que no se extraigan moluscos <strong>de</strong> los cimi<strong>en</strong>tos <strong><strong>de</strong>l</strong> pu<strong>en</strong>te y<br />

que no lo atravies<strong>en</strong> carros por <strong>el</strong> mal estado <strong><strong>de</strong>l</strong> mismo etc. Pese a estas medidas <strong>el</strong><br />

<strong>de</strong>terioro <strong><strong>de</strong>l</strong> puerto quedaba ya pat<strong>en</strong>te a mediados <strong><strong>de</strong>l</strong> siglo, un testimonio <strong>de</strong> 1849<br />

recoge <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te información: “qe at<strong>en</strong>dido <strong>el</strong> fatal estado <strong>en</strong> qe estan reducidos los<br />

mu<strong>el</strong>les nuevo y viejo y muy particu<strong>la</strong>rmte <strong>la</strong> falta <strong>de</strong> a<strong>mar</strong>ra<strong>de</strong>ros e imposivilidad <strong>de</strong> utilizarse<br />

<strong>de</strong> <strong>el</strong>los para <strong>la</strong>s cargas y <strong>de</strong>scargas <strong>de</strong> los buques” 6 . Hasta <strong>el</strong> siglo XIX no se dio<br />

una auténtica acción <strong><strong>de</strong>l</strong> hombre por <strong>la</strong> mejora <strong>de</strong> <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones portuarias.<br />

Pese a <strong>la</strong>s dificulta<strong>de</strong>s que <strong>el</strong> poco ca<strong>la</strong>do <strong><strong>de</strong>l</strong> puerto supusieron para <strong>el</strong> a<strong>mar</strong>re <strong>de</strong> embarcaciones<br />

<strong>de</strong> gran tone<strong>la</strong>je, <strong>la</strong> actividad <strong>mar</strong>inera <strong>de</strong> <strong>la</strong> vil<strong>la</strong> fue una constante <strong>de</strong> gran<br />

r<strong>el</strong>evancia durante toda <strong>la</strong> Edad Mo<strong>de</strong>rna; pero no po<strong>de</strong>mos hab<strong>la</strong>r <strong>de</strong> una actividad uniforme,<br />

<strong>la</strong> coyuntura <strong><strong>de</strong>l</strong> puerto fue variando según <strong>la</strong>s directrices <strong>de</strong> dos sectores principalm<strong>en</strong>te:<br />

<strong>la</strong> pesca y <strong>el</strong> comercio, si<strong>en</strong>do <strong>la</strong> construcción naval un apartado más continuo<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong><strong>de</strong>l</strong> mismo.<br />

Así pues com<strong>en</strong>zamos <strong>la</strong> Edad Mo<strong>de</strong>rna con <strong>la</strong> hegemonía <strong>el</strong> sector pesquero <strong>en</strong> <strong>el</strong> siglo<br />

XVI, hegemonía refr<strong>en</strong>dada <strong>en</strong> <strong>la</strong> confirmación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s ord<strong>en</strong>anzas <strong>de</strong> <strong>la</strong> cofradía <strong>de</strong> <strong>mar</strong>eantes<br />

<strong>de</strong>1524 don<strong>de</strong> <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> los capítulos giran <strong>en</strong> torno a esta actividad; <strong>el</strong><br />

siglo XVII pudo repres<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> evolución hacia <strong>el</strong> protagonismo <strong><strong>de</strong>l</strong> comercio que queda<br />

<strong>de</strong>finitivam<strong>en</strong>te expuesto <strong>en</strong> <strong>el</strong> XVIII, c<strong>en</strong>turia <strong>de</strong> máxima actividad <strong>en</strong> <strong>el</strong> puerto <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

vil<strong>la</strong>, p<strong>la</strong>smada <strong>en</strong> <strong>el</strong> nuevo capitu<strong>la</strong>do <strong>de</strong> ord<strong>en</strong>anzas <strong>de</strong> <strong>la</strong> cofradía <strong>de</strong> 1791 con c<strong>la</strong>ro<br />

signo mercantil 7 . <strong>La</strong> década <strong>de</strong> los och<strong>en</strong>ta parece poner fin a <strong>la</strong> bonanza comercial <strong>de</strong><br />

4. <strong>La</strong> cofradía <strong>de</strong>creta que los sigui<strong>en</strong>tes ingresos se inviertan <strong>en</strong> <strong>la</strong> mejora <strong>de</strong> <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones: ocho<br />

reales al año por cada barco <strong>de</strong> <strong>la</strong> cofradía que quiera <strong>en</strong>trar <strong>en</strong> <strong>el</strong> puerto, <strong>el</strong> doble si no pert<strong>en</strong>ece a<br />

<strong>la</strong> misma, un pago por cada quintal <strong>de</strong> v<strong>en</strong>a que <strong>en</strong>tra y cuar<strong>en</strong>ta reales a los que no si<strong>en</strong>do hijos <strong>de</strong><br />

cofra<strong>de</strong>s quieran for<strong>mar</strong> parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> cofradía. En A.H.F.B., fondo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Cofradía <strong>de</strong> Mareantes <strong>de</strong> San<br />

Pedro <strong>de</strong> Pl<strong>en</strong>cia, libro <strong>de</strong> acuerdos <strong>de</strong> 1773-1871. Sign. 3/1, <strong>de</strong>creto <strong><strong>de</strong>l</strong> 8 <strong>de</strong> Marzo <strong>de</strong> 1824.<br />

5. El material extraído lo llevarían al paraje conocido como “Muchertoqui”. Se dice que es una obra muy<br />

dificultosa que sus antepasados no pudieron realizar; <strong>en</strong> Junio <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran un prestamista dispuesto a<br />

<strong>de</strong>jarles los once mil reales que cuesta <strong>la</strong> obra con un interés <strong><strong>de</strong>l</strong> 5% anual. Serie <strong>de</strong> <strong>de</strong>cretos <strong>de</strong><br />

1829, sitos <strong>en</strong> <strong>el</strong> A.H.F.B., fondo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Cofradía <strong>de</strong> Mareantes <strong>de</strong> San Pedro <strong>de</strong> Pl<strong>en</strong>cia, Libro <strong>de</strong><br />

Acuerdos <strong>de</strong> 1773-1871, sign. 3/1.<br />

6. En A.H.F.B., fondo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Cofradía <strong>de</strong> Mareantes <strong>de</strong> San Pedro <strong>de</strong> Pl<strong>en</strong>cia, libro <strong>de</strong> acuerdos <strong>de</strong> 1773-<br />

1871, sign. 3/1, pág. 185 anverso.<br />

7. Cuando <strong>de</strong>sarrollemos <strong>el</strong> tema <strong>de</strong> <strong>la</strong> cofradía <strong>de</strong> <strong>mar</strong>eantes estudiaremos más <strong>de</strong>t<strong>en</strong>idam<strong>en</strong>te ambas<br />

compi<strong>la</strong>ciones.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!