14.07.2013 Views

un problema de género en la Regla Ocha/ Ifá - Cuba Arqueológica

un problema de género en la Regla Ocha/ Ifá - Cuba Arqueológica

un problema de género en la Regla Ocha/ Ifá - Cuba Arqueológica

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

VII CONFERENCIA INTERNACIONAL<br />

Antropología 2004<br />

Noviembre 24 al 26 <strong>de</strong>l 2004<br />

Contrario a eso <strong>en</strong>contramos, a través <strong>de</strong> difer<strong>en</strong>tes fu<strong>en</strong>tes, refer<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> mujeres, que<br />

sobresalieron <strong>en</strong> su rol no solo <strong>de</strong> transmisoras <strong>de</strong> i<strong>de</strong>as y valores religiosos <strong>en</strong> su<br />

contribución <strong>de</strong> reforzami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> fe, sino que posibilitaron formas <strong>en</strong>riquecedoras <strong>de</strong><br />

asumirse como crey<strong>en</strong>te.<br />

Solo tres ejemplos <strong>de</strong> el<strong>la</strong>s: Manue<strong>la</strong> Fernán<strong>de</strong>z, más conocida como Ma Gosé, qui<strong>en</strong><br />

fuera <strong>la</strong> osainista más famosa y principal transmisora <strong>de</strong> los secretos <strong>de</strong>l monte, <strong>de</strong>l<br />

antiguo batey el ing<strong>en</strong>io “Unión”, <strong>en</strong> <strong>la</strong> provincia <strong>de</strong> Matanzas. Timotea Abea, Latuán,<br />

qui<strong>en</strong> j<strong>un</strong>to al babalocha Lor<strong>en</strong>zo Sama, Obadimeyi, <strong>un</strong>ificaron los difer<strong>en</strong>tes cultos<br />

yorubas <strong>en</strong> <strong>un</strong> solo cuerpo litúrgico y Calixta Morales, O<strong>de</strong><strong>de</strong>i, qui<strong>en</strong> fuera <strong>la</strong> más bril<strong>la</strong>nte<br />

apwolá o l<strong>la</strong>madora <strong>de</strong> orichas <strong>de</strong> su tiempo, <strong>de</strong> qui<strong>en</strong> <strong>un</strong>a <strong>de</strong> <strong>la</strong>s informantes <strong>de</strong> Lydia<br />

Cabrera dijera “cuando O<strong>de</strong><strong>de</strong>i l<strong>la</strong>maba a los santos no quedaba <strong>un</strong>o solo <strong>en</strong> el cielo”.<br />

Como conclusión no me sería fácil p<strong>la</strong>ntear que existe <strong>un</strong> conservadurismo y <strong>un</strong><br />

etnoc<strong>en</strong>trismo <strong>en</strong> aquellos que se opon<strong>en</strong> a <strong>la</strong> consagración <strong>de</strong> <strong>la</strong> mujer <strong>en</strong> Iyán <strong>Ifá</strong> y<br />

quedarme ahí, Sin embargo creo que vale <strong>la</strong> p<strong>en</strong>a que se analice seria y prof<strong>un</strong>dam<strong>en</strong>te<br />

los argum<strong>en</strong>tos que se p<strong>la</strong>ntean, tanto <strong>en</strong> contra <strong>de</strong> <strong>la</strong> consagración <strong>de</strong> <strong>la</strong> mujer, como <strong>en</strong><br />

sus limitaciones <strong>un</strong>a vez que lo haya logrado, pues lejos <strong>de</strong> ser misóginos, simplistas,<br />

patriarcales, etc., respon<strong>de</strong>n, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> mi <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r, a tres <strong>problema</strong>s: <strong>la</strong> tradición, los<br />

tabúes (consi<strong>de</strong>rando que <strong>de</strong>trás <strong>de</strong> cada <strong>un</strong>o hay <strong>un</strong> secreto) y el uso o interpretación <strong>de</strong><br />

los odu.<br />

Docum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>scargado <strong>de</strong> <strong>Cuba</strong> <strong>Arqueológica</strong> www.cubaarqueologica.org<br />

En esa acción, <strong>en</strong> <strong>la</strong> que se <strong>un</strong>ificaría <strong>la</strong> interpretación <strong>de</strong>l cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong>l m<strong>en</strong>saje sagrado,<br />

es <strong>de</strong>cir, someter a <strong>la</strong>s aplicaciones prácticas <strong>la</strong> doble dirección <strong>de</strong> <strong>la</strong>s dos t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>en</strong><br />

que se basa y f<strong>un</strong>dam<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> Reg<strong>la</strong> <strong>Ocha</strong>-<strong>Ifá</strong> que se práctica <strong>en</strong> <strong>Cuba</strong>, nacería <strong>un</strong>a nueva<br />

m<strong>en</strong>talidad basada <strong>en</strong> <strong>la</strong> prof<strong>un</strong>da convicción <strong>de</strong> <strong>la</strong> equidad <strong>en</strong>tre el varón y <strong>la</strong> mujer,<br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>un</strong> fragm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l odu Otura Iros<strong>un</strong> que <strong>en</strong> su versión <strong>en</strong> español p<strong>la</strong>ntea:<br />

Yo digo a cada cual su finalidad<br />

los hombres no pue<strong>de</strong>n escuchar<br />

<strong>la</strong> finalidad que doy a cada qui<strong>en</strong><br />

<strong>la</strong>s mujeres no pue<strong>de</strong>n escuchar<br />

<strong>la</strong> finalidad que doy a cada qui<strong>en</strong><br />

10

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!