función de la información en las organizaciones - LVIII Legislatura ...
función de la información en las organizaciones - LVIII Legislatura ...
función de la información en las organizaciones - LVIII Legislatura ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
PODER LEGISLATIVO DEL<br />
ESTADO DE MÉXICO<br />
CONTRALORÍA<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN<br />
MUNICIPAL<br />
MARZO DEL 2005
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Sistema <strong>de</strong> Información Municipal<br />
Sistema <strong>de</strong> Información Municipal.<br />
Romeo Déctor García; María <strong>de</strong> <strong>la</strong> Gracia Mónica M<strong>en</strong>doza Ángeles, Laura Guadalupe Bizuet Agui<strong>la</strong>r y<br />
Roberto Carlos García Hernán<strong>de</strong>z. Derechos reservados conforme a <strong>la</strong> Ley Fe<strong>de</strong>ral <strong>de</strong> Derechos <strong>de</strong> Autor.<br />
In<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia ori<strong>en</strong>te No. 102, Col C<strong>en</strong>tro, Toluca <strong>de</strong> Lerdo México. Marzo <strong>de</strong>l 2005.<br />
Reproducción o utilización <strong>de</strong>l cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong>l texto, con previa autorización <strong>de</strong> <strong>la</strong> Contraloría <strong>de</strong>l Po<strong>de</strong>r<br />
Legis<strong>la</strong>tivo <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
RDG/mma/lgba/rgh
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>to:<br />
La Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> Contraloría <strong>de</strong>l Po<strong>de</strong>r Legis<strong>la</strong>tivo, agra<strong>de</strong>ce el espíritu <strong>de</strong> cooperación<br />
<strong>de</strong>l Lic. Fernando Díaz Naranjo, subdirector <strong>de</strong> P<strong>la</strong>neación <strong>en</strong> <strong>la</strong> Secretaria<br />
<strong>de</strong>l Ayuntami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Atizapan <strong>de</strong> Zaragoza,<br />
por <strong>la</strong>s observaciones y com<strong>en</strong>tarios realizados a este docum<strong>en</strong>to;<br />
que coadyuvaron a mejorarlo.<br />
Reconoci<strong>en</strong>do a<strong>de</strong>más que <strong>la</strong> co<strong>la</strong>boración institucional<br />
y humana son imprescindibles, para preservar<br />
y ampliar los es<strong>la</strong>bones <strong>de</strong> <strong>la</strong> ca<strong>de</strong>na <strong>de</strong>l progreso.<br />
Romeo Déctor García<br />
Subdirector<br />
RDG/mma/lgba/rgh
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
ÍNDICE<br />
PÁGINA<br />
INTRODUCCIÓN 3<br />
1 CONSIDERACIONES GENERALES<br />
1.1 Función <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información 5<br />
1.2 Datos, <strong>información</strong> y conocimi<strong>en</strong>to 5<br />
1.3 Tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> 8<br />
1.4 Gobierno Electrónico 11<br />
2 DISEÑO, DESARROLLO E INSTRUMENTACIÓN DE SISTEMAS DE<br />
INFORMACIÓN<br />
2.1 Diseño 15<br />
2.2 Etapas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo 17<br />
2.3 Aspectos <strong>de</strong> instrum<strong>en</strong>tación 19<br />
2.4 Cooperación Estado-Municipio <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> Tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Información<br />
20<br />
3 ÉTICA Y TECNOLOGÍAS DE LA INFORMACIÓN<br />
3.1 Ética 23<br />
3.2 Privacidad 24<br />
4 DERECHO A LA INFORMACIÓN PÚBLICA<br />
4.1 Base Constitucional 27<br />
4.2 Legis<strong>la</strong>ción anterior <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> Derecho a <strong>la</strong> Información.<br />
Algunos ejemplos<br />
27<br />
4.3 El <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> <strong>información</strong> como un <strong>de</strong>recho humano 28<br />
4.4 Derecho a <strong>la</strong> <strong>información</strong> pública, transpar<strong>en</strong>cia y r<strong>en</strong>dición <strong>de</strong><br />
cu<strong>en</strong>tas <strong>en</strong> el Estado <strong>de</strong> México<br />
28<br />
4.5 Cuadro Sumario 35<br />
5 ASPECTO TECNOLÓGICO ACTUAL.<br />
5.1. Sistema <strong>de</strong> Administración Municipal 37<br />
6 PROCESO DE RECOPILACIÓN Y ADMINISTRACIÓN DE<br />
INFORMACIÓN EN EL AMBITO MUNICIPAL<br />
6.1 Descripción <strong>de</strong>l Proceso. 39<br />
6.2 Inv<strong>en</strong>tario <strong>de</strong> Información. 41<br />
6.3 Necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Información. 44<br />
6.4 Activida<strong>de</strong>s Posteriores. 48<br />
7 CONCLUSIONES 51<br />
BIBLIOGRAFÍA 53<br />
RDG/mma/lgba/rgh 2
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
INTRODUCCIÓN<br />
La realidad <strong>de</strong> nuestro <strong>en</strong>torno sugiere que los minerales, el uranio, el petróleo, el gas<br />
natural, <strong>la</strong>s máquinas y <strong>la</strong>s gran<strong>de</strong>s industrias han <strong>de</strong>jado <strong>de</strong> ser <strong>de</strong> los recursos más<br />
importantes para el <strong>de</strong>sarrollo económico y progreso <strong>de</strong> <strong>la</strong> humanidad <strong>en</strong> el siglo XXI. La<br />
perspectiva actual nos coloca <strong>en</strong> <strong>la</strong> era <strong>de</strong>l conocimi<strong>en</strong>to y <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción <strong>de</strong> servicios,<br />
don<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> resulta ser el insumo más importante, aunque m<strong>en</strong>os tangible que <strong>la</strong>s<br />
propias materias primas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s economías basadas <strong>en</strong> el trabajo agríco<strong>la</strong> e industrial.<br />
El increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l saber humano, cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> datos, imág<strong>en</strong>es, símbolos, cultura,<br />
i<strong>de</strong>ologías y valores, ha dado pauta al <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> nuevas tecnologías, tales como los<br />
“Sistemas Informáticos”, mismos que día a día, a efecto <strong>de</strong> t<strong>en</strong>er mayor accesibilidad a esa<br />
gran cantidad <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>to e <strong>información</strong> actualm<strong>en</strong>te publicada, se tornan precisos para<br />
almac<strong>en</strong>ar, analizar y recuperar datos.<br />
Estas tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, sobre todo han sido <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>das para at<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
problemas actuales <strong>en</strong> el manejo <strong>de</strong>l conocimi<strong>en</strong>to, bajo un <strong>en</strong>foque sistémico ori<strong>en</strong>tado a<br />
procesos con acciones integrales y <strong>de</strong> alto impacto, para una mejor toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones.<br />
Bajo otro punto <strong>de</strong> vista y al marg<strong>en</strong> <strong>de</strong> estas nuevas tecnologías, <strong>la</strong> sociedad está<br />
reestructurando aspectos legales y organizacionales a efecto <strong>de</strong> establecer un equilibrio<br />
<strong>en</strong>tre <strong>la</strong> libertad y <strong>la</strong>s restricciones para administrar y/o contro<strong>la</strong>r <strong>la</strong> inm<strong>en</strong>sa cantidad <strong>de</strong><br />
<strong>información</strong> disponible. Por un <strong>la</strong>do los temas técnicos <strong>de</strong> “bases <strong>de</strong> datos”, “re<strong>de</strong>s” e<br />
“Internet” y por otro, los conceptos <strong>de</strong> “acceso a <strong>la</strong> <strong>información</strong>” y “r<strong>en</strong>dición <strong>de</strong> cu<strong>en</strong>tas”,<br />
son parte <strong>de</strong> nuestra cotidianeidad y el sector gubernam<strong>en</strong>tal, como gran productor <strong>de</strong><br />
servicios que satisface <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> sus gobernados, estando at<strong>en</strong>to a <strong>la</strong>s<br />
oportunida<strong>de</strong>s e inconv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>cias que llegu<strong>en</strong> a surgir: está obligado a actualizarse <strong>en</strong> estas<br />
nuevas tecnologías, así como institucionalizar procesos que satisfagan <strong>la</strong> creci<strong>en</strong>te <strong>de</strong>manda<br />
<strong>de</strong> <strong>información</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> ciudadanía.<br />
De esta forma se consi<strong>de</strong>ra que los gobiernos, <strong>de</strong>b<strong>en</strong> aprovechar <strong>la</strong> interacción electrónica<br />
Gobierno-Ciudadano como una oportunidad para lograr una mayor inclusión y legitimidad<br />
social, sobre <strong>la</strong>s acciones <strong>de</strong> gobierno, máxime <strong>en</strong> aquellos que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> una<br />
situación <strong>de</strong> <strong>de</strong>sv<strong>en</strong>taja geográfica y sin <strong>de</strong>scuidar <strong>la</strong> repercusión que pueda originarse <strong>en</strong><br />
cuanto al manejo ina<strong>de</strong>cuado <strong>de</strong> datos o <strong>información</strong>, que origine, <strong>en</strong>tre otros, retraso <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones, incertidumbre o invasión a <strong>la</strong> i<strong>de</strong>ntidad personal.<br />
La Legis<strong>la</strong>tura <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, conci<strong>en</strong>te <strong>de</strong> esta realidad y <strong>de</strong>l efecto que produce <strong>en</strong><br />
<strong>la</strong> sociedad, emitió <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado<br />
México, misma que garantiza a toda persona el ejercicio <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> acceso a <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> pública, así como <strong>la</strong> protección <strong>de</strong> los datos personales que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tr<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> este tipo <strong>de</strong> <strong>información</strong>.<br />
Bajo este esquema <strong>de</strong> tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> y <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong><br />
Información Pública <strong>de</strong>l Estado México, <strong>la</strong> Contraloría <strong>de</strong>l Po<strong>de</strong>r Legis<strong>la</strong>tivo, preocupada <strong>en</strong><br />
apoyar <strong>la</strong>s acciones <strong>de</strong> transpar<strong>en</strong>cia e <strong>información</strong> pública y previa coordinación con los<br />
Gobiernos Municipales <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, pone a disposición <strong>de</strong> los mismos el pres<strong>en</strong>te<br />
docum<strong>en</strong>to a fin <strong>de</strong> ori<strong>en</strong>tar el inicio o mejora <strong>de</strong> sus procesos, <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> un<br />
Sistema <strong>de</strong> Información que contribuya a <strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones, cump<strong>la</strong> sus requerimi<strong>en</strong>tos<br />
legales y facilite su re<strong>la</strong>ción con <strong>la</strong> ciudadanía.<br />
“Un elem<strong>en</strong>to importante para <strong>la</strong> conducta racional <strong>de</strong> los asuntos humanos es <strong>la</strong><br />
disponibilidad <strong>de</strong> <strong>información</strong>. La <strong>información</strong> ayuda a los individuos a <strong>de</strong>cidir qué creer y<br />
que hacer. La soli<strong>de</strong>z <strong>de</strong> nuestros juicios (personales, políticos, sociales y económicos)<br />
refleja directam<strong>en</strong>te <strong>la</strong> calidad y <strong>la</strong> oportunidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> que t<strong>en</strong>emos”. 1<br />
1 Romero López, Javier, Principios <strong>de</strong> Contabilidad, Mc.Graw Hill, México, 1996, p.6<br />
RDG/mma/lgba/rgh 3
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
RDG/mma/lgba/rgh 4
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
1. CONSIDERACIONES GENERALES<br />
1.1 Función <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong><br />
Cierto es que todos los animales se comunican <strong>en</strong>tre sí, y cierto también que los seres<br />
humanos son los que han <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do esta actividad hasta un límite particu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te<br />
avanzado. Cuando <strong>la</strong>s personas se comunican, lo hac<strong>en</strong> a través <strong>de</strong>l intercambio <strong>de</strong><br />
<strong>información</strong>, cont<strong>en</strong>ida <strong>en</strong> m<strong>en</strong>sajes visuales, auditivos o <strong>la</strong> mezc<strong>la</strong> <strong>de</strong> ambos, según<br />
sean sus necesida<strong>de</strong>s.<br />
En el ejercicio <strong>de</strong> esta actividad <strong>de</strong> comunicación, el ser humano transmite (informa)<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> sus emociones, aspiraciones, <strong>de</strong>mandas, necesida<strong>de</strong>s, hasta datos <strong>de</strong>bidam<strong>en</strong>te<br />
procesados que informan el <strong>de</strong>sarrollo o resultado <strong>de</strong> algún proceso <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l ámbito<br />
social o gubernam<strong>en</strong>tal.<br />
De lo anterior se <strong>de</strong>riva que <strong>la</strong> <strong>función</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, es reproducir lo más cercano a<br />
<strong>la</strong> realidad una circunstancia dada.<br />
Así, al igual que el ser humano, que individualm<strong>en</strong>te recopi<strong>la</strong>, procesa datos y emite<br />
<strong>información</strong>; <strong>la</strong>s <strong>organizaciones</strong> procesan y almac<strong>en</strong>an <strong>en</strong>ormes cantida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> datos,<br />
mismos que los integrantes <strong>de</strong> estas <strong>organizaciones</strong> ya sean públicas o privadas,<br />
conviert<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>información</strong> útil para diversos fines.<br />
Por consigui<strong>en</strong>te, <strong>la</strong> <strong>función</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> <strong>en</strong> el ámbito gubernam<strong>en</strong>tal estriba <strong>en</strong><br />
publicitar principalm<strong>en</strong>te, <strong>la</strong>s acciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> administración pública, como una<br />
herrami<strong>en</strong>ta al interior <strong>de</strong>l gobierno que contribuya a contro<strong>la</strong>r los procesos <strong>de</strong><br />
codificación y sistematización <strong>de</strong> esa <strong>información</strong>, g<strong>en</strong>erando análisis e<br />
interpretaciones a<strong>de</strong>cuadas y oportunas a <strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones, legitimando <strong>la</strong>s<br />
acciones que se llev<strong>en</strong> a cabo, mediante el r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> cu<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> <strong>la</strong> haci<strong>en</strong>da<br />
pública y dando a <strong>la</strong> sociedad el po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> juzgar y valorar <strong>la</strong>s directrices <strong>de</strong> su aparato<br />
gubernam<strong>en</strong>tal.<br />
1.2 Datos, <strong>información</strong> y conocimi<strong>en</strong>to<br />
El papel fundam<strong>en</strong>tal que <strong>de</strong>sempeña <strong>la</strong> <strong>información</strong> <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> una organización,<br />
estriba <strong>en</strong> que, a efecto <strong>de</strong> conseguir los p<strong>la</strong>nes establecidos, los directivos <strong>en</strong> sus<br />
difer<strong>en</strong>tes niveles <strong>de</strong> autoridad, requier<strong>en</strong> vigi<strong>la</strong>r el cumplimi<strong>en</strong>to progresivo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
metas, mediante <strong>información</strong> exacta y oportuna.<br />
Pero <strong>la</strong> <strong>información</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>organizaciones</strong>, no se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra como tal; los datos <strong>en</strong> sí,<br />
son el suministro que <strong>la</strong> g<strong>en</strong>era; y <strong>de</strong> <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> los datos que se proces<strong>en</strong>,<br />
<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>rá <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> <strong>información</strong> que se emita.<br />
Los datos, son hechos y cifras; son parecidos a <strong>la</strong> materia prima <strong>en</strong> el s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> que<br />
no son muy útiles hasta que se procesan. Al procesarlos permit<strong>en</strong> crear <strong>información</strong><br />
actual, precisa y confiable; a<strong>de</strong>más Son aquel<strong>la</strong>s <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s individuales que van<br />
integrando y <strong>de</strong>scribi<strong>en</strong>do una organización.<br />
El procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> datos, es <strong>la</strong> transformación <strong>de</strong> hechos y cifras <strong>en</strong> <strong>información</strong><br />
útil y disponible. El procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> datos, es <strong>de</strong> acuerdo a <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te secu<strong>en</strong>cia:<br />
comparación, c<strong>la</strong>sificación, análisis y resum<strong>en</strong>.<br />
Una base <strong>de</strong> datos, es un conjunto organizado <strong>de</strong> <strong>información</strong> sobre hechos, cifras,<br />
docum<strong>en</strong>tos, mo<strong>de</strong>los o sistemas, <strong>en</strong>tre otros, que se ha almac<strong>en</strong>ado <strong>de</strong> tal manera<br />
que su acceso y uso resultan s<strong>en</strong>cillos y efici<strong>en</strong>tes.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 5
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
El objetivo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s bases <strong>de</strong> datos, es facilitar y economizar <strong>la</strong> introducción <strong>de</strong> datos.<br />
Dotan a los datos <strong>de</strong> una estructura lógica, mediante el uso <strong>de</strong> tab<strong>la</strong>s, que permite el<br />
análisis <strong>de</strong> <strong>información</strong> ahí cont<strong>en</strong>ida.<br />
Una tab<strong>la</strong> es una colección <strong>de</strong> datos sobre un tema específico, como productos o<br />
proveedores. La utilización <strong>de</strong> una tab<strong>la</strong> difer<strong>en</strong>te para cada tema significa que se<br />
almac<strong>en</strong>an los datos sólo una vez, lo cual hace aum<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> eficacia <strong>de</strong> <strong>la</strong> base <strong>de</strong> datos,<br />
y reduce errores <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong> datos.<br />
La <strong>información</strong>, es el resultado <strong>de</strong> haber organizado o analizado los datos <strong>de</strong> alguna<br />
manera lógica y con un propósito; es el conocimi<strong>en</strong>to que se <strong>de</strong>riva <strong>de</strong> los datos<br />
transformados con <strong>la</strong> finalidad <strong>de</strong> que sean significativos y útiles para <strong>la</strong> toma <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>cisiones. Cuando se comparte y contextualiza <strong>la</strong> <strong>información</strong>, se pue<strong>de</strong> discernir<br />
sobre su utilidad para <strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones.<br />
El conocimi<strong>en</strong>to, es el recurso-c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones intelig<strong>en</strong>tes, estimaciones,<br />
diseño, p<strong>la</strong>neación, diagnóstico, análisis, evaluación y formación <strong>de</strong> juicios. Es<br />
<strong>información</strong> accionable, es <strong>de</strong>cir: está <strong>en</strong> el lugar, tiempo y contexto correctos, <strong>de</strong> tal<br />
suerte que permita <strong>la</strong> toma correcta y oportuna <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones.<br />
Los datos procesados y convertidos <strong>en</strong> <strong>información</strong>, g<strong>en</strong>eraran conocimi<strong>en</strong>to que<br />
permite <strong>de</strong>tectar posibles problemas, estableci<strong>en</strong>do alternativas <strong>de</strong> solución para<br />
efectuar <strong>la</strong>s correcciones o ajustes necesarios, evitando con esto que el trabajo<br />
g<strong>en</strong>erado <strong>en</strong> una organización, se torne infructífero y costoso. El sigui<strong>en</strong>te esquema<br />
refleja el proceso, para g<strong>en</strong>erar conocimi<strong>en</strong>to.<br />
D<br />
A<br />
T<br />
O<br />
S<br />
BASE<br />
DE<br />
DATOS<br />
PROCESAMIENTO<br />
INFORMACIÓN<br />
CONOCIMIENTO<br />
SE COMPARTE Y<br />
SE<br />
CONTEXTUALIZA<br />
El recurso <strong>de</strong>l valor agregado <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, es el valor que se agrega a los<br />
datos, mediante el uso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, y lo <strong>de</strong>terminan qui<strong>en</strong>es se<br />
sirv<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> resultante para <strong>la</strong> consecución <strong>de</strong> los objetivos <strong>de</strong>seados. 2<br />
2 Hellriegel, et allii, Administración, un Enfoque Basado <strong>en</strong> Compet<strong>en</strong>cias, 9ª Edición, Thomson, Bogotá<br />
Colombia 2002, p. 543.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 6
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
De esta forma, consi<strong>de</strong>rando que <strong>la</strong> <strong>función</strong> <strong>de</strong>l Gobierno Municipal consiste <strong>en</strong><br />
proporcionar servicios que elev<strong>en</strong> <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> vida <strong>de</strong> <strong>la</strong> comunidad, el valor agregado<br />
<strong>de</strong> los datos, estará <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> que nutra y ori<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s principales necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción.<br />
Los Presi<strong>de</strong>ntes Municipales, Síndicos, Regidores, Directores, etc. ti<strong>en</strong><strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes<br />
requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>información</strong>, es <strong>de</strong>cir, precisan <strong>de</strong>l suministro <strong>de</strong> <strong>información</strong> <strong>en</strong><br />
difer<strong>en</strong>tes formas y cantida<strong>de</strong>s, que cubran <strong>la</strong>s exig<strong>en</strong>cias para <strong>de</strong>terminados tipos <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>cisiones que <strong>de</strong>n respuesta a <strong>la</strong>s peticiones <strong>de</strong> los administrados.<br />
Mas, para po<strong>de</strong>r consi<strong>de</strong>rar <strong>la</strong> <strong>información</strong> como un recurso <strong>de</strong> valor agregado, ésta<br />
<strong>de</strong>be poseer b<strong>en</strong>eficios superiores a los datos <strong>en</strong> bruto. Estos b<strong>en</strong>eficios se cuantifican<br />
<strong>en</strong> <strong>función</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>: Calidad, Pertin<strong>en</strong>cia, Cantidad y Oportunidad, que re<strong>la</strong>cionados <strong>en</strong>tre<br />
sí, constituy<strong>en</strong> criterios para apreciar si existe valor <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>.<br />
PERTINENCIA<br />
CALIDAD<br />
VALOR AGREGADO<br />
DE LA<br />
INFORMACIÓN<br />
OPORTUNIDAD<br />
CANTIDAD<br />
La calidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, es <strong>la</strong> precisión con que <strong>de</strong>scribe <strong>la</strong> realidad, es <strong>de</strong>cir,<br />
cuanto más exacta sea, mayor será su calidad y <strong>la</strong> confianza que otorgue para <strong>la</strong> toma<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones. El grado <strong>de</strong> calidad necesario varía <strong>de</strong> acuerdo con <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
qui<strong>en</strong>es usarán <strong>la</strong> <strong>información</strong>.<br />
El costo <strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er <strong>información</strong> aum<strong>en</strong>ta, conforme <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong>seada se eleva; por lo<br />
cual habrá <strong>de</strong> tomarse <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta, que si una <strong>información</strong> <strong>de</strong> mejor calidad no suma nada<br />
a <strong>la</strong> capacidad <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisión <strong>de</strong> los funcionarios públicos municipales para tomar una<br />
<strong>de</strong>cisión, <strong>en</strong>tonces no vale el costo extra.<br />
La pertin<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, es el grado <strong>de</strong> contribución directa <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> a<br />
<strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones, es <strong>de</strong>cir, <strong>la</strong> <strong>información</strong> ofrecida por un Sistema <strong>de</strong> Información<br />
<strong>de</strong>be ser <strong>de</strong> utilidad.<br />
La cantidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, es el monto <strong>de</strong> <strong>información</strong> <strong>de</strong> que dispon<strong>en</strong> <strong>la</strong>s personas<br />
cuando <strong>la</strong> necesitan. Contar con más <strong>información</strong> no siempre equivale a t<strong>en</strong>er mejor<br />
<strong>información</strong>, el exceso pue<strong>de</strong> provocar una sobrecarga, sobre todo si <strong>la</strong> <strong>información</strong><br />
extra no ti<strong>en</strong>e que ver con <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> tomarse reduci<strong>en</strong>do con ello <strong>la</strong><br />
eficacia.<br />
La oportunidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, significa recibir <strong>la</strong> <strong>información</strong> necesaria antes que<br />
<strong>de</strong>je <strong>de</strong> ser útil para <strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones. Para t<strong>en</strong>er un control efectivo, se <strong>de</strong>b<strong>en</strong><br />
aplicar medidas correctivas antes <strong>de</strong> que <strong>la</strong> <strong>de</strong>sviación <strong>de</strong>l p<strong>la</strong>n sea <strong>de</strong>masiado gran<strong>de</strong>.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 7
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Por tanto, <strong>la</strong> <strong>información</strong> <strong>de</strong>be estar al alcance <strong>de</strong> <strong>la</strong> persona indicada <strong>en</strong> el mom<strong>en</strong>to<br />
oportuno.<br />
Para que <strong>la</strong> <strong>información</strong> g<strong>en</strong>erada <strong>en</strong> los Ayuntami<strong>en</strong>tos cont<strong>en</strong>ga un valor agregado,<br />
ti<strong>en</strong>e que contar con <strong>la</strong>s especificaciones <strong>de</strong> los cuatro criterios antes <strong>de</strong>scritos, a<strong>de</strong>más<br />
<strong>de</strong> contar con un área cuya <strong>función</strong> prefer<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te informática, sea profesional y<br />
cooperativa, que juegue un papel estratégico <strong>en</strong> <strong>la</strong> reinv<strong>en</strong>ción administrativa municipal,<br />
auxiliada por <strong>la</strong> participación activa, tal<strong>en</strong>tosa e innovadora <strong>de</strong> todo el personal <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
administración pública municipal.<br />
Los seres humanos recurr<strong>en</strong> a sus conocimi<strong>en</strong>tos, conceptos, herrami<strong>en</strong>tas y categorías<br />
a fin <strong>de</strong> crear almac<strong>en</strong>ar, aplicar y compartir <strong>información</strong>. De esta forma, los<br />
conocimi<strong>en</strong>tos se pue<strong>de</strong>n almac<strong>en</strong>ar <strong>en</strong> <strong>la</strong> m<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> un libro, o <strong>en</strong> un disco flexible, etc.<br />
Más, si los requerimi<strong>en</strong>tos son <strong>de</strong> un almac<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to estandarizado, el número <strong>de</strong><br />
usuarios es consi<strong>de</strong>rable y el volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> también lo es, <strong>en</strong>tonces <strong>de</strong>berá<br />
recurrirse al uso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información.<br />
1.3 Tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información (TI)<br />
Son los sistemas informáticos electrónicos que ayudan a los individuos y a <strong>la</strong>s<br />
<strong>organizaciones</strong> a reunir, almac<strong>en</strong>ar, transmitir, procesar, analizar y recuperar datos e<br />
<strong>información</strong>. Entre <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tajas <strong>en</strong> el uso <strong>de</strong> estas tecnologías se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran:<br />
a.<br />
b.<br />
c.<br />
d.<br />
La mejora <strong>en</strong> los procesos administrativos.<br />
La reducción <strong>de</strong> costos y errores <strong>de</strong> los responsables.<br />
La transmisión <strong>en</strong> forma automática datos e <strong>información</strong> que los miembros <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
<strong>organizaciones</strong> conviert<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>información</strong> útil para tomar <strong>de</strong>cisiones.<br />
La mejora <strong>en</strong> <strong>la</strong> eficacia (hacer mejor lo correcto) y <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia (hacer lo correcto a<br />
m<strong>en</strong>or costo) y <strong>la</strong> efectividad (real y verda<strong>de</strong>ro) <strong>de</strong> los flujos <strong>de</strong> datos e<br />
<strong>información</strong>.<br />
En el caso <strong>de</strong>l gobierno municipal, los sistemas informáticos hac<strong>en</strong> homogénea <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong>, lo que facilita, por el <strong>la</strong>do <strong>de</strong>l ciudadano su análisis y consulta, y por el <strong>la</strong>do<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> administración pública, permite el seguimi<strong>en</strong>to control y evaluación <strong>de</strong> esa<br />
<strong>información</strong> para <strong>la</strong> correcta u oportuna toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones.<br />
Gran parte <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> se constituy<strong>en</strong> mediante una red.<br />
Prácticam<strong>en</strong>te, una red (net, vocablo <strong>en</strong> inglés) es un sistema <strong>de</strong> computadoras<br />
interconectadas junto con el software (programas) asociado para contro<strong>la</strong>r el<br />
movimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los datos. 3 Estas re<strong>de</strong>s <strong>de</strong> comunicación, abr<strong>en</strong> <strong>la</strong> posibilidad <strong>de</strong><br />
compartir con carácter <strong>de</strong> universal <strong>la</strong> <strong>información</strong> <strong>en</strong>tre un grupo <strong>de</strong> computadoras y<br />
sus usuarios. Su eficacia se basa <strong>en</strong> <strong>la</strong> conflu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> sus diversos compon<strong>en</strong>tes.<br />
De <strong>en</strong>tre <strong>la</strong>s tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> más comunes se ti<strong>en</strong>e:<br />
Internet. Provi<strong>en</strong>e <strong>de</strong> una red l<strong>la</strong>mada Advanced Research Project Ag<strong>en</strong>cy Network,<br />
(Red <strong>de</strong> Ag<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> Proyectos <strong>de</strong> Investigación Avanzada) ARPANET por sus sig<strong>la</strong>s <strong>en</strong><br />
inglés. La cual fue <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>da <strong>en</strong> EE.UU. por un grupo <strong>de</strong> universida<strong>de</strong>s y c<strong>en</strong>tros<br />
privados <strong>de</strong> investigación creados e iniciados por el <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa <strong>de</strong> ese<br />
3 Enciclopedia Metódica Larousse 2000, Sistemas <strong>de</strong> Computadoras, Tomo 2, “Ci<strong>en</strong>cias y Tecnología”,<br />
Larousse. México 1988, p. 391.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 8
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
país. 4 Actualm<strong>en</strong>te cubre todos los países <strong>de</strong>l mundo, conectando re<strong>de</strong>s informáticas <strong>de</strong><br />
organismos oficiales, educativos y empresariales.<br />
Las capacida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Internet constituy<strong>en</strong> los compon<strong>en</strong>tes básicos para el<br />
aprovechami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s aplicaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> tecnología <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, dado que<br />
pue<strong>de</strong>n aplicarse <strong>en</strong> cualquier mom<strong>en</strong>to y <strong>de</strong>s<strong>de</strong> cualquier parte. Está disponible para<br />
cualquiera que cu<strong>en</strong>te con una computadora y un mó<strong>de</strong>m.<br />
El acceso a Internet ofrece cuatro posibilida<strong>de</strong>s, <strong>la</strong>s cuales se <strong>de</strong>scrib<strong>en</strong> <strong>en</strong> el sigui<strong>en</strong>te<br />
cuadro:<br />
(1)<br />
El correo electrónico<br />
(e-mail)<br />
(2)<br />
Telnet<br />
(3)<br />
El Protocolo <strong>de</strong><br />
transfer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong><br />
archivos<br />
(4)<br />
La World Wi<strong>de</strong> Web<br />
(WWW)<br />
Permite que los<br />
usuarios:<br />
Enví<strong>en</strong>, reciban y<br />
remitan m<strong>en</strong>sajes <strong>de</strong><br />
personas <strong>de</strong> todo el<br />
mundo.<br />
Guar<strong>de</strong>n, archiv<strong>en</strong> y<br />
catalogu<strong>en</strong> los m<strong>en</strong>sajes<br />
recibidos.<br />
Particip<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong><br />
confer<strong>en</strong>cias<br />
y<br />
discusiones<br />
electrónicas.<br />
Permite que los<br />
usuarios:<br />
T<strong>en</strong>gan acceso a<br />
computadoras remotas<br />
e interactú<strong>en</strong> con éstas.<br />
Las computadoras <strong>de</strong><br />
los usuarios están<br />
conectadas <strong>en</strong> forma<br />
remota a computadoras<br />
<strong>en</strong> otros sitios, pero<br />
actúan como si lo<br />
estuvieran<br />
directam<strong>en</strong>te.<br />
Permite que los<br />
usuarios:<br />
Desp<strong>la</strong>c<strong>en</strong> archivos y<br />
datos <strong>de</strong> una máquina a<br />
otra, baj<strong>en</strong> revistas,<br />
libros, docum<strong>en</strong>tos,<br />
música, gráficas, etc.<br />
Incluso se pue<strong>de</strong>n hacer<br />
copias <strong>de</strong> dichos<br />
docum<strong>en</strong>tos.<br />
Específica como <strong>la</strong>s<br />
computadoras <strong>de</strong> puerta<br />
<strong>en</strong>caminan<br />
<strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el<br />
or<strong>de</strong>nador emisor hasta<br />
el or<strong>de</strong>nador receptor.<br />
pot<strong>en</strong>cial<br />
Conjunto <strong>de</strong> estándares<br />
y protocolos que<br />
permite a los usuarios<br />
accesar e introducir<br />
texto, docum<strong>en</strong>tos,<br />
imág<strong>en</strong>es, vi<strong>de</strong>o y<br />
sonido.<br />
La red exige el uso <strong>de</strong><br />
un<br />
navegador<br />
(aplicación que permite<br />
a los usuarios bajar<br />
docum<strong>en</strong>tos, verlos <strong>en</strong><br />
el monitor <strong>de</strong> su propia<br />
computadora e incluso<br />
pue<strong>de</strong>n hacer copias <strong>de</strong><br />
dichos docum<strong>en</strong>tos).<br />
Actúa como foro<br />
<strong>de</strong><br />
<strong>información</strong>, comercio y<br />
comunicación.<br />
Extranet: Es una red <strong>de</strong> área amplia que <strong>en</strong><strong>la</strong>za <strong>en</strong> forma electrónica, computadoras <strong>de</strong><br />
difer<strong>en</strong>tes áreas c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> una organización. A difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l Internet, el público <strong>en</strong><br />
g<strong>en</strong>eral no ti<strong>en</strong>e acceso.<br />
El objetivo <strong>de</strong> <strong>la</strong> extranet es ofrecer comunicación rápida, confiable, segura y a bajo<br />
costo, <strong>de</strong> computadora a computadora para una amplia gama <strong>de</strong> aplicaciones.<br />
En el caso <strong>de</strong> los Ayuntami<strong>en</strong>tos -<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>de</strong> su número <strong>de</strong> habitantes, grado <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>sarrollo económico, volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>información</strong> y tamaño <strong>de</strong> su estructura orgánica<strong>en</strong>tre<br />
otras aplicaciones podrían estar: el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> bases <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes<br />
unida<strong>de</strong>s administrativas que conectadas por medio <strong>de</strong> una extranet, permita <strong>la</strong><br />
comunicación y el intercambio <strong>de</strong> datos e <strong>información</strong> <strong>en</strong>tre funcionarios públicos, con el<br />
objeto <strong>de</strong> hacer más efici<strong>en</strong>te el proceso <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>neación, presupuestación, seguimi<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> proyectos, y <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los trabajos <strong>en</strong> grupo.<br />
Para una extranet resultan es<strong>en</strong>ciales cuatro tecnologías:<br />
a. Red,<br />
4 Ibi<strong>de</strong>m. p. 391<br />
RDG/mma/lgba/rgh 9
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
b.<br />
c.<br />
d.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Internet,<br />
Las aplicaciones – software - (por ejemplo, Lotus Notes) y<br />
Muros <strong>de</strong> Seguridad - combinación <strong>de</strong> hardware y software que contro<strong>la</strong>n el<br />
acceso y <strong>la</strong> transmisión <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminados conjuntos <strong>de</strong> datos e <strong>información</strong>;<br />
los números y contraseñas <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación para <strong>la</strong> red son compon<strong>en</strong>tes<br />
fundam<strong>en</strong>tales <strong>de</strong> un muro <strong>de</strong> seguridad.<br />
Construir una extranet con su respectivo muro <strong>de</strong> seguridad, permite t<strong>en</strong>er acceso por<br />
medio <strong>de</strong> <strong>la</strong> red a cierta <strong>información</strong> almac<strong>en</strong>ada <strong>en</strong> el sistema informático interno <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
organización, mant<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do al mismo tiempo <strong>la</strong> seguridad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>.<br />
Intranet. Es una red interna privada o semiprivada que utiliza <strong>la</strong> infraestructura y los<br />
estándares <strong>de</strong> Internet y <strong>la</strong> Web. El acceso suele limitarse a los empleados <strong>de</strong> una<br />
organización mediante el uso <strong>de</strong> muros <strong>de</strong> seguridad y permite que éstos se<br />
comuniqu<strong>en</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> su computadora <strong>de</strong> escritorio o <strong>la</strong>ptop, haci<strong>en</strong>do uso <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> y bases <strong>de</strong> datos internos para lo cual han sido autorizados.<br />
Al interior <strong>de</strong> <strong>la</strong> Administración Pública Municipal, una Intranet mejorará el acceso a <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> <strong>en</strong> circunstancias, tales como:<br />
Cuando se <strong>de</strong>sconoce si exist<strong>en</strong> o están actualizadas, <strong>la</strong>s políticas y<br />
procedimi<strong>en</strong>tos propios <strong>de</strong> toda organización, mismos que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser<br />
conocidos y utilizados <strong>en</strong> forma apropiada por todo el personal que <strong>la</strong>bora<br />
<strong>en</strong> el<strong>la</strong>. Mediante una Intranet, se crea un servidor <strong>de</strong> red, <strong>en</strong> el cual se<br />
colocan <strong>la</strong>s políticas y procedimi<strong>en</strong>tos vincu<strong>la</strong>dos <strong>de</strong> tal forma que puedan<br />
ser consultados <strong>en</strong> línea por los servidores públicos.<br />
Con el fin <strong>de</strong> cubrir <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> difundir <strong>la</strong>s políticas <strong>de</strong> administración<br />
<strong>de</strong> personal, el reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to interior <strong>de</strong> trabajo, el manual <strong>de</strong> bi<strong>en</strong>v<strong>en</strong>ida, <strong>la</strong><br />
legis<strong>la</strong>ción <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> seguridad social, <strong>la</strong>s intranets son apropiadas, ya<br />
que este tipo <strong>de</strong> <strong>información</strong> es susceptible <strong>de</strong> estar <strong>en</strong> un mismo servidor,<br />
con el objeto <strong>de</strong> que sea consultada por los servidores públicos<br />
municipales.<br />
Si se consi<strong>de</strong>ra necesario que los logros o activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> un c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong><br />
trabajo, <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser publicados internam<strong>en</strong>te antes que <strong>en</strong> otros medios.<br />
Mediante una Intranet, esta <strong>información</strong> pue<strong>de</strong> vincu<strong>la</strong>rse con docum<strong>en</strong>tos<br />
asociados, <strong>de</strong> manera que el personal pueda re<strong>la</strong>cionar <strong>de</strong>terminada noticia<br />
con el contexto más amplio <strong>de</strong> un suceso.<br />
Cubrir los requerimi<strong>en</strong>tos para pres<strong>en</strong>tar consi<strong>de</strong>raciones, problemas y<br />
soluciones a todos los servidores públicos. En este caso <strong>la</strong>s Intranets sirv<strong>en</strong><br />
para emitir estos anuncios que vincu<strong>la</strong>dos a un sistema <strong>de</strong> manejo <strong>de</strong><br />
problemas interno, se rastre<strong>en</strong> <strong>la</strong>s solicitu<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los empleados y sus<br />
soluciones.<br />
Al combinar una Intranet con el sistema <strong>de</strong> correo electrónico <strong>de</strong> <strong>la</strong> organización, el<br />
personal pue<strong>de</strong> <strong>en</strong>viar y recibir m<strong>en</strong>sajes <strong>de</strong> apoyo así como resolver problemas <strong>en</strong><br />
línea.<br />
Sistema <strong>de</strong> apoyo a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones (SAD 5 ). Es un conjunto complejo <strong>de</strong> hardware y<br />
software que permite a los usuarios finales, analizar, manipu<strong>la</strong>r, formatear, exhibir y<br />
visualizar datos; creando con ello <strong>información</strong> requerida para tomar <strong>la</strong>s mejores<br />
<strong>de</strong>cisiones re<strong>la</strong>cionadas con tareas recurr<strong>en</strong>tes. Estos sistemas se dirig<strong>en</strong> al manejo y<br />
no al almac<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to y recuperación <strong>de</strong> datos. En el caso <strong>de</strong> los Ayuntami<strong>en</strong>tos, el uso<br />
<strong>de</strong> estos sistemas podría ser requerido por los integrantes <strong>de</strong>l cabildo y directores.<br />
5 Acrónimo sustituto <strong>de</strong> “Sistema <strong>de</strong> Apoyo a <strong>la</strong>s Decisiones”.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 10
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Algunos <strong>de</strong> los programas que emplean una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s modalida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> software SAD, son:<br />
Lotus Smart Suite, Microsoft Exchange Server, Excel o Access.<br />
Con estos SAD’s, los responsables <strong>en</strong> <strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones, <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran flexibilidad y<br />
posibilidad <strong>de</strong> explorar opciones con rapi<strong>de</strong>z y facilidad, <strong>en</strong> cuanto a: recopi<strong>la</strong>ción y<br />
organización <strong>de</strong> datos, ejecutar <strong>la</strong> interrogante “¿qué es?” y <strong>la</strong> condicionante “¿qué<br />
pasaría sí ...?”, búsqueda <strong>de</strong> metas, pres<strong>en</strong>tación y g<strong>en</strong>eración <strong>de</strong> informes.<br />
1.4 Gobierno Electrónico<br />
A efecto <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>ciar los b<strong>en</strong>eficios que el uso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s re<strong>de</strong>s ofrec<strong>en</strong>, <strong>en</strong> el sector<br />
gubernam<strong>en</strong>tal ha surgido el concepto <strong>de</strong> Gobierno Electrónico el cual, como parte<br />
<strong>de</strong> una política pública, persigue <strong>en</strong>tre otros, los sigui<strong>en</strong>tes fines:<br />
<br />
<br />
<br />
Aum<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> administración pública <strong>en</strong> sus tres niveles <strong>de</strong><br />
gobierno.<br />
Permitir alcanzar mayores metas <strong>de</strong> transpar<strong>en</strong>cia.<br />
Increm<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> participación ciudadana.<br />
La visión <strong>de</strong>l gobierno electrónico, se resume <strong>en</strong> los sigui<strong>en</strong>tes puntos:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Enfoque <strong>de</strong> los servicios públicos ori<strong>en</strong>tados al ciudadano.<br />
Ingreso <strong>de</strong> <strong>información</strong> por única vez y <strong>en</strong>ca<strong>de</strong>nami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los trámites para<br />
<strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> servicios terminales.<br />
V<strong>en</strong>tanil<strong>la</strong>s únicas y v<strong>en</strong>tanil<strong>la</strong>s virtuales.<br />
Gobierno <strong>en</strong> línea.<br />
Confi<strong>de</strong>ncialidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, seguridad y vali<strong>de</strong>z jurídica.<br />
R<strong>en</strong>dición <strong>de</strong> cu<strong>en</strong>tas, transpar<strong>en</strong>cia y acceso a <strong>la</strong> <strong>información</strong> pública.<br />
A efecto <strong>de</strong> llevar a cabo una a<strong>de</strong>cuada p<strong>la</strong>neación, priorización, programación,<br />
seguimi<strong>en</strong>to y retroalim<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> los programas, obras y servicios<br />
efectuados por el Gobierno <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, bajo el paradigma <strong>de</strong> gobierno<br />
electrónico, se concibió el “Programa e-edomexico”, como una estrategia<br />
adicional a <strong>la</strong>s que actualm<strong>en</strong>te exist<strong>en</strong>.<br />
En tal virtud, al accionar el Programa Gobierno Electrónico e-edomexico, es posible<br />
t<strong>en</strong>er acceso a <strong>información</strong> útil, oportuna, corre<strong>la</strong>cionada e integrada, <strong>de</strong> tal<br />
manera que permite:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
I<strong>de</strong>ntificar los programas <strong>de</strong> gobierno que <strong>la</strong> sociedad requiere.<br />
Mejorar los servicios que otorga el Gobierno <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
Facilitar al ciudadano el cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> sus obligaciones con el gobierno.<br />
Proporcionar <strong>la</strong> <strong>información</strong> oportuna y sufici<strong>en</strong>te para que los ciudadanos<br />
tom<strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones que más b<strong>en</strong>efici<strong>en</strong> a sus intereses.<br />
Promover e impulsar una nueva cultura <strong>de</strong> acceso y uso <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> <strong>en</strong><br />
<strong>la</strong> gestión interna.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 11
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Programa e-edomexico<br />
<br />
<br />
<br />
IMPACTO A LA<br />
SOCIEDAD:<br />
Prestación <strong>de</strong><br />
Servicios<br />
Electrónicos.<br />
Formación y<br />
Cultura Digital.<br />
Comunida<strong>de</strong>s y<br />
grupos <strong>de</strong> <strong>en</strong>foque.<br />
<br />
<br />
<br />
IMPACTO A LA<br />
ORGANIZACIÓN<br />
Autogestión <strong>de</strong>l cambio.<br />
A<strong>de</strong>cuación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Organización.<br />
Converg<strong>en</strong>cia con otros<br />
programas <strong>de</strong> conversión<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> administración<br />
pública estatal.<br />
MARCO LEGAL<br />
Continuando esta línea y observando el impacto <strong>en</strong> <strong>la</strong> sociedad y <strong>la</strong> organización,<br />
se consi<strong>de</strong>ra que un “Programa Gobierno Electrónico Municipal”, pue<strong>de</strong><br />
estructurarse <strong>en</strong> <strong>función</strong> a <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> ciudadanía y <strong>de</strong>l gobierno<br />
municipal.<br />
Dicho programa establecerá, <strong>en</strong> forma visible, <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes opciones a <strong>la</strong>s que se<br />
pueda acce<strong>de</strong>r, ya sea para consulta <strong>de</strong> <strong>información</strong>, realización <strong>de</strong> trámites,<br />
interacción o participación ciudadana; t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>la</strong> posibilidad <strong>de</strong> acce<strong>de</strong>r <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
cualquier lugar y cualquier horario.<br />
La naturaleza <strong>de</strong>l programa t<strong>en</strong>drá como finalidad, <strong>la</strong> emisión <strong>de</strong> <strong>información</strong> hacia<br />
el ciudadano y/o sociedad <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, se complem<strong>en</strong>tará con un Sistema <strong>de</strong><br />
Información Municipal, que administre <strong>información</strong> oportuna y <strong>de</strong> calidad para <strong>la</strong><br />
toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones al interior <strong>de</strong>l Ayuntami<strong>en</strong>to, <strong>de</strong> tal forma que éste pueda<br />
cumplir con <strong>la</strong> misión <strong>de</strong> otorgar servicios y elevar <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> vida <strong>de</strong> sus<br />
gobernados. Si<strong>en</strong>do así, <strong>la</strong> <strong>información</strong> circu<strong>la</strong>ría, tal como se muestra <strong>en</strong> el<br />
esquema sigui<strong>en</strong>te.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 12
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
FLUJO DE INFORMACIÓN<br />
CONSULTA,<br />
TRÁMITES,<br />
INTERACCIÓN<br />
O<br />
PARTICIPACIÓN<br />
CIUDADANA<br />
DEMANDAS,<br />
NECESIDADES<br />
DE LA<br />
POBLACIÓN<br />
PROGRAMA<br />
GOBIERNO<br />
ELECTRÓNICO<br />
MUNICIPAL<br />
(página web <strong>de</strong>l municipio)<br />
SISTEMA DE<br />
INFORMACIÓN<br />
MUNICIPAL<br />
INFORMACIÓN QUE SE<br />
GENERA EN LA<br />
ADMINISTRACIÓN<br />
PÚBLICA MUNICIPAL<br />
1. P<strong>la</strong>nes y proyectos.<br />
2. Programas.<br />
3. Financiami<strong>en</strong>to.<br />
4. Aplicación <strong>de</strong>l<br />
Presupuesto.<br />
5. Resultados.<br />
TOMA DE<br />
DECISIONES Y<br />
CONTROL EN EL<br />
AVANCE DE LOS<br />
PROGRAMAS<br />
1. Retroalim<strong>en</strong>tación<br />
y Ajustes.<br />
2. Innovaciones<br />
tecnológicas.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 13
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
RDG/mma/lgba/rgh 14
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
2. DISEÑO, DESARROLLO E INSTRUMENTACIÓN DE<br />
SISTEMAS DE INFORMACIÓN<br />
Toda propuesta <strong>de</strong> un sistema <strong>de</strong> <strong>información</strong> <strong>de</strong>be ser congru<strong>en</strong>te con <strong>la</strong> razón <strong>de</strong> ser<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> organización. No hay que per<strong>de</strong>r <strong>de</strong> vista, que el sistema <strong>de</strong> <strong>información</strong> <strong>de</strong>be<br />
t<strong>en</strong>er s<strong>en</strong>tido <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s estrategias, recursos financieros y técnicos y<br />
necesida<strong>de</strong>s especificas <strong>de</strong> los usuarios, para que estos cump<strong>la</strong>n con los objetivos y<br />
p<strong>la</strong>nes que apoy<strong>en</strong> <strong>la</strong> misión <strong>de</strong> <strong>la</strong> organización.<br />
2.1 Diseño<br />
Para que un Sistema <strong>de</strong> Información sea <strong>de</strong> calidad y cubra <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s para<br />
<strong>la</strong>s que fue <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do, <strong>en</strong> su etapa <strong>de</strong> diseño habrán <strong>de</strong> tomarse <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta:<br />
2.1.1 Necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>información</strong><br />
Las necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>información</strong> varían <strong>de</strong> acuerdo al nivel organizacional, <strong>la</strong><br />
<strong>función</strong> y el empleado <strong>en</strong> lo individual. Comúnm<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> toma <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>cisiones ocurr<strong>en</strong> <strong>en</strong> los tres niveles: estratégico (mandos superiores), táctico<br />
(mandos medios) y operativo.<br />
Mi<strong>en</strong>tras que <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones estratégicas exig<strong>en</strong> <strong>información</strong> proce<strong>de</strong>nte <strong>de</strong><br />
fu<strong>en</strong>tes externas, <strong>de</strong> amplio alcance y con ori<strong>en</strong>tación al futuro, <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones<br />
operativas exig<strong>en</strong> <strong>en</strong> es<strong>en</strong>cia <strong>información</strong> interna, bi<strong>en</strong> <strong>de</strong>finida, <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>da y<br />
cuantitativa. Por su parte <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones tácticas son el terr<strong>en</strong>o don<strong>de</strong> se<br />
concretan tanto <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones estratégicas como <strong>la</strong>s operativas, tal como se<br />
muestra <strong>en</strong> el sigui<strong>en</strong>te cuadro.<br />
Característica <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Información<br />
Nivel Operativo Niveles Medio y Alto Cuerpo Edilicio<br />
Fu<strong>en</strong>te: Sobre todo interna Para estos niveles, <strong>la</strong>s Sobre todo externa<br />
Tipo: Cuantitativo características <strong>de</strong> <strong>la</strong> Cualitativo<br />
Alcance: Bi<strong>en</strong> <strong>de</strong>finida, estrecha <strong>información</strong> pue<strong>de</strong>n Muy amplia<br />
Nivel <strong>de</strong> Acumu<strong>la</strong>ción: Detal<strong>la</strong>da ser una mezc<strong>la</strong>, un Acumu<strong>la</strong>da<br />
Horizonte <strong>de</strong> tiempo: Histórica punto medio o variar<br />
Futura<br />
Actualidad: Muy Actual <strong>en</strong>tre los extremos <strong>de</strong>l M<strong>en</strong>os Actual<br />
Exactitud requerida: Mucha nivel operativo y<br />
Mucha<br />
Frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> Uso:<br />
Muy frecu<strong>en</strong>te<br />
cuerpo edilicio.<br />
Periódica<br />
En el ámbito municipal, se observa que <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>información</strong>, part<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> dos verti<strong>en</strong>tes: una interna para <strong>la</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones y control <strong>de</strong>l avance<br />
<strong>de</strong> los programas (es <strong>información</strong> que resulta <strong>de</strong> cómo y <strong>en</strong> que se esté<br />
aplicando el presupuesto, cuales son <strong>la</strong>s fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> financiami<strong>en</strong>to que están<br />
funcionando, que cantidad y tipo <strong>de</strong> servicios se están otorgando, etc.) y una<br />
externa que alim<strong>en</strong>te el programa <strong>de</strong> “Gobierno Electrónico Municipal” y se<br />
estimule <strong>la</strong> consulta, trámites e interacción ciudadana, (conocer <strong>de</strong>l mismo<br />
ciudadano, si los servicios ofrecidos son los que requiere, si los trámites a que<br />
está obligado son c<strong>la</strong>ros y s<strong>en</strong>cillos o le dificultan su cumplimi<strong>en</strong>to, etc.) tal<br />
como se muestra <strong>en</strong> el esquema <strong>de</strong> <strong>la</strong> página anterior <strong>de</strong>nominado “Flujo <strong>de</strong><br />
Información”.<br />
Específicam<strong>en</strong>te se consi<strong>de</strong>ra que <strong>en</strong> <strong>la</strong> Visión <strong>de</strong>l concepto “Gobierno<br />
Electrónico”, el texto <strong>de</strong> los Artículos 12 y 15 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y<br />
Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, el cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> los<br />
Programas <strong>de</strong> Mo<strong>de</strong>rnización y Simplificación Administrativa, los objetivos que<br />
persigu<strong>en</strong> los Perfiles <strong>de</strong> Desarrollo, así como <strong>la</strong> “Guía Técnica para Estimación<br />
RDG/mma/lgba/rgh 15
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
<strong>de</strong> Indicadores <strong>de</strong> Evaluación 6 ”, son <strong>la</strong>s principales fu<strong>en</strong>tes internas para <strong>de</strong>finir<br />
<strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>información</strong> <strong>en</strong> cada nivel jerárquico <strong>de</strong> <strong>la</strong> estructura<br />
organizacional <strong>de</strong>l municipio.<br />
Sin per<strong>de</strong>r <strong>de</strong> vista que los datos se procesan para emitir <strong>información</strong> y<br />
conocimi<strong>en</strong>to, así como los cuatro criterios, Calidad, Pertin<strong>en</strong>cia, Cantidad y<br />
Oportunidad para valuar <strong>la</strong> <strong>información</strong> emitida, los responsables <strong>en</strong> <strong>la</strong> toma <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>cisiones al interior <strong>de</strong> un Ayuntami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>b<strong>en</strong> especificar sus requerimi<strong>en</strong>tos<br />
<strong>de</strong> <strong>información</strong>; los cuales estarán dirigidos a satisfacer <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s que<br />
increm<strong>en</strong>t<strong>en</strong> el nivel <strong>de</strong> vida <strong>de</strong> <strong>la</strong> comunidad que gobiernan. Tales<br />
requerimi<strong>en</strong>tos podrían resumirse <strong>en</strong>: 7<br />
a.<br />
b.<br />
c.<br />
d.<br />
e.<br />
f.<br />
g.<br />
h.<br />
Averiguar directam<strong>en</strong>te <strong>de</strong> los ciudadanos su percepción respecto a <strong>la</strong><br />
exactitud, integridad y oportunidad <strong>de</strong> los servicios, así como <strong>la</strong>s actitu<strong>de</strong>s y<br />
comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los servidores públicos municipales.<br />
Traducir los requisitos <strong>de</strong> los ciudadanos <strong>en</strong> medidas <strong>de</strong> calidad. Como<br />
apoyo a este punto, se indica que <strong>en</strong> <strong>la</strong>s páginas 426-439 <strong>de</strong>l “Manual para<br />
<strong>la</strong> E<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> los P<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> Desarrollo Municipal 2003-2006”, e<strong>la</strong>borado<br />
por el Gobierno <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> Secretaría <strong>de</strong> Finanzas,<br />
P<strong>la</strong>neación y Administración <strong>de</strong> Finanzas y P<strong>la</strong>neación 8 , se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>la</strong><br />
“Guía Técnica para Estimación <strong>de</strong> Indicadores <strong>de</strong> Evaluación”, <strong>la</strong> cual es una<br />
herrami<strong>en</strong>ta que <strong>de</strong>fine los tipos <strong>de</strong> indicadores, su dim<strong>en</strong>sión, así como los<br />
pasos para su construcción.<br />
Instrum<strong>en</strong>tar estas medidas, haci<strong>en</strong>do que el Ayuntami<strong>en</strong>to comunique y<br />
explique su importancia, el motivo <strong>de</strong> su exist<strong>en</strong>cia a fin <strong>de</strong> asegurarse que<br />
todos los servidores públicos <strong>la</strong>s compr<strong>en</strong>dan.<br />
Motivar y capacitar a los mandos superiores y medios, con el propósito que<br />
éstos posean una aut<strong>en</strong>tica “actitud <strong>de</strong> servicio”, se adhieran a <strong>la</strong>s normas<br />
<strong>de</strong> calidad y procedimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> razón <strong>de</strong> <strong>la</strong> comunicación<br />
constante con los ciudadanos.<br />
Motivar y capacitar a los servidores públicos <strong>de</strong>l nivel operativo.<br />
Crear equipos profesionales <strong>de</strong> servidores públicos para preparar proyectos<br />
<strong>de</strong> mejoras, evaluando el <strong>de</strong>sempeño y resultados <strong>de</strong> los mismos.<br />
Medir los resultados comparando <strong>la</strong>s expectativas con los resultados reales<br />
y tomar <strong>la</strong>s medidas necesarias para garantizar <strong>la</strong> actuación futura, y<br />
Recomp<strong>en</strong>sar <strong>la</strong> actuación y reconocer a los servidores públicos por medio<br />
<strong>de</strong> premios, sobre todo aquellos que van más allá <strong>de</strong> su obligación. Crear<br />
motivación al trabajo <strong>en</strong> conjunto, premiando al Departam<strong>en</strong>to,<br />
Subdirección o Dirección que más <strong>de</strong>staque <strong>en</strong> el otorgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> servicios<br />
<strong>de</strong> calidad. 9<br />
2.1.2 Restricciones <strong>de</strong>l Sistema <strong>de</strong> Información<br />
El diseño <strong>de</strong> un Sistema <strong>de</strong> Información <strong>de</strong>be consi<strong>de</strong>rar que exist<strong>en</strong><br />
restricciones internas y externas. En cualquier organización, <strong>la</strong>s restricciones<br />
6 Cont<strong>en</strong>ida <strong>en</strong> el “Manual para <strong>la</strong> E<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> los P<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> Desarrollo Municipal 2003-2006”, Secretaria<br />
<strong>de</strong> Finanzas y P<strong>la</strong>neación <strong>de</strong>l Po<strong>de</strong>r Ejecutivo <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México. Julio 2003, Toluca, México.<br />
7 Adaptado <strong>de</strong>l “Enfoque <strong>de</strong> 8 Pasos” para garantizar un servicio <strong>de</strong> calidad para los cli<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> Banc One<br />
(Columbus Ohio). En Harold Koontz, Heinz Weihrich “Administración una Perspectiva Global”, 12ª edición,<br />
Mc Graw Hill, México, 1999, p. 328<br />
8 Hasta Julio <strong>de</strong>l 2003 era <strong>la</strong> Secretaría <strong>de</strong> Finanzas y P<strong>la</strong>neación.<br />
9 Inciso que se adiciona, para dar eficacia al Capítulo Nov<strong>en</strong>o, Título IV, artículos 145-147 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley Orgánica<br />
Municipal <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 16
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
externas se i<strong>de</strong>ntifican con <strong>la</strong>s disposiciones gubernam<strong>en</strong>tales, <strong>la</strong>s exig<strong>en</strong>cias <strong>de</strong><br />
los proveedores y acreedores, así como <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas <strong>de</strong>l producto o servicio<br />
que ofrec<strong>en</strong>. En cuanto a <strong>la</strong>s restricciones internas, éstas <strong>la</strong>s crea <strong>la</strong> propia<br />
organización, si<strong>en</strong>do <strong>la</strong> más común el costo <strong>de</strong>l sistema.<br />
Para el caso <strong>de</strong>l Ayuntami<strong>en</strong>to, se consi<strong>de</strong>ra que <strong>la</strong>s restricciones externas,<br />
<strong>en</strong>tre otros se <strong>de</strong>limitan por <strong>la</strong>s disposiciones gubernam<strong>en</strong>tales, <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas<br />
sociales y los conv<strong>en</strong>ios con los contratistas; <strong>en</strong> cuanto a <strong>la</strong>s restricciones<br />
internas, se pue<strong>de</strong> citar el costo y <strong>la</strong> falta <strong>de</strong> objetividad y conci<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> todos<br />
los niveles <strong>de</strong> <strong>la</strong> organización <strong>en</strong> cuanto a los b<strong>en</strong>eficios que reditúa un sistema<br />
<strong>de</strong> <strong>información</strong>, bi<strong>en</strong> administrado.<br />
2.1.3 Objetivos<br />
Los objetivos <strong>de</strong>l Sistema, juegan un importante papel para el diseño <strong>de</strong>l<br />
Sistema <strong>de</strong> Información, <strong>en</strong> virtud <strong>de</strong> éste, <strong>de</strong>berá <strong>en</strong>cuadrarse <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los<br />
propósitos para los que ha <strong>de</strong> servir <strong>la</strong> <strong>información</strong> resultante, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> quién<br />
hará uso <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> y cómo habrá <strong>de</strong> hacerlo.<br />
Para el establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> objetivos, también hay que consi<strong>de</strong>rar <strong>la</strong> magnitud y<br />
el costo <strong>de</strong>l sistema.<br />
G<strong>en</strong>eralm<strong>en</strong>te uno <strong>de</strong> los objetivos <strong>de</strong> <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> los sistemas <strong>de</strong><br />
<strong>información</strong>, es el <strong>de</strong> servir como herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> investigación, es <strong>de</strong>cir que<br />
pueda emitir un posible panorama, <strong>de</strong> acuerdo a una circunstancia o variable<br />
dada. Por ejemplo, que responda “qué pasaría sí”, el Ayuntami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>cidiera<br />
pagar horas extras o contratar personal ev<strong>en</strong>tual para <strong>la</strong> Tesorería Municipal, a<br />
fin <strong>de</strong> cubrir <strong>la</strong> <strong>de</strong>manda <strong>en</strong> el servicio para el pago anual <strong>de</strong> contribuciones<br />
durante los meses <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero a marzo. En este caso, el sistema arrojara el costo<br />
<strong>de</strong> ambas opciones.<br />
Los objetivos principales <strong>de</strong> un Sistema <strong>de</strong> Información Municipal, serán:<br />
<br />
<br />
<br />
Procesar <strong>la</strong> <strong>información</strong> que se g<strong>en</strong>ere tanto al interior como al exterior <strong>de</strong>l<br />
Ayuntami<strong>en</strong>to, con el propósito <strong>de</strong> cumplir <strong>la</strong> razón <strong>de</strong> ser <strong>de</strong>l Gobierno y<br />
Administración Pública Municipal.<br />
G<strong>en</strong>erar <strong>información</strong> <strong>de</strong> calidad que cump<strong>la</strong> <strong>la</strong>s expectativas <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
ciudadanía, <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> transpar<strong>en</strong>cia y r<strong>en</strong>dición <strong>de</strong> cu<strong>en</strong>tas, y<br />
Establecer un vinculo perman<strong>en</strong>te <strong>de</strong> comunicación <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> ciudadanía y el<br />
Ayuntami<strong>en</strong>to, a través <strong>de</strong> portales informáticos, correos electrónicos y/o<br />
líneas <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción a <strong>la</strong> ciudadanía.<br />
2.2 Etapas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo<br />
El proceso básico <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> sistemas, contemp<strong>la</strong> cuatro etapas:<br />
a.<br />
Definición preliminar <strong>de</strong>l problema. Los usuarios <strong>de</strong> <strong>información</strong>, con apoyo<br />
<strong>de</strong> personal técnico, i<strong>de</strong>ntifican <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>información</strong>, <strong>la</strong>s<br />
estimaciones aproximadas <strong>de</strong> costos, <strong>la</strong>s restricciones y los objetivos <strong>de</strong>l<br />
sistema.<br />
Para el caso <strong>de</strong>l gobierno municipal, por una parte <strong>de</strong>berá i<strong>de</strong>ntificar <strong>la</strong>s<br />
necesida<strong>de</strong>s internas que apoy<strong>en</strong> <strong>la</strong> mejora <strong>en</strong> los procesos administrativos<br />
y toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones y por otra, <strong>la</strong> <strong>información</strong> susceptible <strong>de</strong> ser pública,<br />
consi<strong>de</strong>rando <strong>la</strong> <strong>información</strong> c<strong>la</strong>sificada y <strong>la</strong> reservada, tal como lo<br />
consignan los artículos 20, 21, 22, 23, 24 y 25 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y<br />
Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 17
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
b.<br />
c.<br />
d.<br />
Diseño conceptual. Los especialistas utilizan <strong>la</strong> <strong>información</strong> obt<strong>en</strong>ida <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>de</strong>finición preliminar <strong>de</strong>l problema para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> diseños alternos, los<br />
cuales t<strong>en</strong>drán que valuarse <strong>en</strong> términos <strong>de</strong>l grado <strong>de</strong> satisfacción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
necesida<strong>de</strong>s y metas organizacionales.<br />
Diseño <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>do. En esta etapa se establec<strong>en</strong> especificaciones <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>sempeño, los expertos se <strong>en</strong>cargan <strong>de</strong> establecer flujos <strong>de</strong> <strong>información</strong>,<br />
preparando programas especializados y <strong>de</strong>fini<strong>en</strong>do bases <strong>de</strong> datos. Crean un<br />
prototipo <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> <strong>información</strong> que evalúan, prueban, perfeccionan y<br />
reevalúan hasta satisfacer los requisitos establecidos.<br />
En esta etapa se requiere todavía <strong>de</strong> <strong>la</strong> participación <strong>de</strong> los usuarios,<br />
aunque su <strong>función</strong> pasa a ser <strong>de</strong> asesoría, <strong>en</strong> caso <strong>de</strong> que surja algún<br />
problema quizá sea necesario retroce<strong>de</strong>r a una o a <strong>la</strong>s dos etapas<br />
anteriores.<br />
Comprobación. Los usuarios inician <strong>la</strong>s pruebas <strong>de</strong>l sistema. A medida que<br />
se i<strong>de</strong>ntifican y corrig<strong>en</strong> los problemas operativos, se va agregando un<br />
mo<strong>de</strong>lo tras otro, el equipo hace correcciones, hasta que el sistema<br />
satisface todos los criterios <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempeño, cuando esto suce<strong>de</strong>, el sistema<br />
está preparado para introducirse <strong>en</strong> <strong>la</strong> organización y utilizarse <strong>de</strong> tiempo<br />
completo.<br />
ESQUEMA QUE MUESTRA LAS ETAPAS DEL DESARROLLO DEL SISTEMA DE<br />
INFORMACIÓN 10<br />
DEFINICIÓN PRELIMINAR<br />
DEL PROBLEMA<br />
COMPROBACIÓN<br />
1. Requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />
<strong>información</strong> para <strong>la</strong><br />
mejora <strong>de</strong> procesos y <strong>la</strong><br />
toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones.<br />
2. Información para cumplir<br />
con los requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y<br />
Acceso a <strong>la</strong> Información<br />
Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong><br />
México<br />
DISEÑO<br />
CONCEPTUAL<br />
DISEÑO<br />
DETALLADO<br />
RETROALIMENTACIÓN<br />
La importancia <strong>en</strong> <strong>la</strong> etapa <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> un sistema <strong>de</strong> <strong>información</strong>, es <strong>la</strong> c<strong>la</strong>ra<br />
comunicación con los especialistas, es <strong>de</strong>cir que los diseñadores <strong>de</strong>l sistema<br />
capt<strong>en</strong>, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> los requerimi<strong>en</strong>tos para <strong>la</strong> mejora <strong>de</strong> procesos y <strong>la</strong> toma <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>cisiones al interior <strong>de</strong> <strong>la</strong> administración pública municipal, <strong>la</strong> exig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley<br />
<strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, así como <strong>la</strong><br />
realidad y <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los usuarios <strong>de</strong>l Sistema.<br />
Si<strong>en</strong>do así, <strong>en</strong> el ámbito municipal, los usuarios <strong>de</strong>b<strong>en</strong> participar <strong>en</strong> el proceso <strong>de</strong>l<br />
diseño, ya que aportan una imag<strong>en</strong> precisa <strong>de</strong> los flujos <strong>de</strong> trabajo actuales, los<br />
10 El esquema, consi<strong>de</strong>ra <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s primordiales <strong>de</strong> <strong>la</strong> Administración Pública Municipal.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 18
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
costos y los requisitos temporales <strong>de</strong> diversas funciones. Estas contribuciones<br />
ayudan a i<strong>de</strong>ntificar <strong>la</strong>s car<strong>en</strong>cias que habrán <strong>de</strong> cubrirse o para el caso <strong>de</strong> que ya<br />
exista un sistema, <strong>la</strong>s inefici<strong>en</strong>cias operativas que imperan y que <strong>de</strong>be corregir un<br />
nuevo sistema.<br />
2.3 Aspectos <strong>de</strong> instrum<strong>en</strong>tación<br />
Para instrum<strong>en</strong>tar eficazm<strong>en</strong>te los sistemas <strong>de</strong> <strong>información</strong> se requiere <strong>de</strong>l respaldo<br />
seguro e indudable <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> <strong>la</strong> Organización y refiriéndonos a los<br />
municipios, será indisp<strong>en</strong>sable el respaldo <strong>de</strong>l Ayuntami<strong>en</strong>to. Las tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> <strong>de</strong>b<strong>en</strong> hacer participar a los Directivos (mandos medios y superiores),<br />
a efecto <strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er bu<strong>en</strong>os resultados, asimismo es primordial capacitar a los<br />
usuarios, contar con un respaldo docum<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> los procedimi<strong>en</strong>tos operativos y<br />
consi<strong>de</strong>rar <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>cias culturales y políticas <strong>de</strong> <strong>la</strong> organización.<br />
La introducción <strong>de</strong> un Sistema <strong>de</strong> Información <strong>en</strong> una organización, <strong>de</strong>be hacerse<br />
por fases, ya que éstas permit<strong>en</strong> manejar posibles ev<strong>en</strong>tualida<strong>de</strong>s, como<br />
<strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> diseño, que no funcione como se esperaba, que g<strong>en</strong>ere <strong>información</strong><br />
<strong>de</strong>fici<strong>en</strong>te, o que pocos empleados conozcan como se utiliza.<br />
A continuación se citan ocho factores básicos para instrum<strong>en</strong>tar un sistema <strong>de</strong><br />
<strong>información</strong>:<br />
7.- Respaldo <strong>de</strong>l Sistema 8.- Actualización Perman<strong>en</strong>te<br />
6.- Capacitación y<br />
docum<strong>en</strong>tación<br />
5.- Comprobación<br />
minuciosa<br />
4.-Instrum<strong>en</strong>tación<br />
gradual<br />
1.- Información<br />
<strong>de</strong>l usuario<br />
2.- Apoyo <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
alta dirección<br />
3.-Evaluación<br />
<strong>de</strong> tiempos y costos<br />
Los gobiernos municipales <strong>de</strong>b<strong>en</strong> saber, que los sistemas <strong>de</strong> cómputo g<strong>en</strong>eran<br />
problemas durante su <strong>de</strong>sarrollo e implem<strong>en</strong>tación, por tanto se consi<strong>de</strong>ra preciso<br />
tomar <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta los factores tiempo y dinero, pues habrá que darle tiempo a los<br />
analistas <strong>de</strong> rastrear los problemas que surjan, evaluarlos con todo cuidado y<br />
corregirlos <strong>de</strong> tal manera que no ocasion<strong>en</strong> trastornos adicionales.<br />
Cuando los especialistas finalic<strong>en</strong> su actividad y <strong>en</strong>tregu<strong>en</strong> el Sistema <strong>de</strong>bidam<strong>en</strong>te<br />
imp<strong>la</strong>ntado, es importante que el gobierno municipal no <strong>de</strong>sati<strong>en</strong>da <strong>la</strong> etapa <strong>de</strong><br />
capacitación, ya que: “Un sistema <strong>de</strong> <strong>información</strong> ti<strong>en</strong>e poco valor si nadie sabe<br />
como utilizarlo con propiedad 11 ”.<br />
11 Hellriegel, et allii, Administración, un Enfoque Basado <strong>en</strong> Compet<strong>en</strong>cias, 9ª Edición, Thomson, Bogotá<br />
Colombia 2002, p. 555.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 19
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
2.4 Cooperación Estado-Municipio <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> Tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Información y Telecomuniciones (TIT’s):<br />
Si bi<strong>en</strong> es cierto, que <strong>en</strong> el Estado <strong>de</strong> México exist<strong>en</strong> municipios autosufici<strong>en</strong>tes <strong>en</strong><br />
<strong>la</strong> instrum<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> TIT’s; también es verda<strong>de</strong>ro que existe una gran cantidad <strong>de</strong><br />
municipios que carec<strong>en</strong> <strong>de</strong> esta infraestructura, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> personal con<br />
experi<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el área <strong>de</strong> informática.<br />
Consci<strong>en</strong>te <strong>de</strong> esta situación, el Ejecutivo Estatal a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>tonces Secretaría<br />
<strong>de</strong> Administración y Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l Sistema Estatal <strong>de</strong> Informática (S.E.I.)<br />
se propuso ofrecer, a los municipios que lo solicit<strong>en</strong>: apoyo <strong>en</strong> asesorías,<br />
capacitación y automatización <strong>de</strong> procesos.<br />
Para este efecto el SEI solicita <strong>de</strong> los gobiernos municipales que <strong>de</strong>termin<strong>en</strong> sus<br />
directrices, <strong>de</strong>limit<strong>en</strong> sus alcances y <strong>de</strong>finan su línea <strong>de</strong> actuación al respecto.<br />
Tomando <strong>en</strong> consi<strong>de</strong>ración que mo<strong>de</strong>rnizar <strong>la</strong> Administración Pública, no consiste<br />
<strong>en</strong> dotar <strong>de</strong> equipo nuevo a <strong>la</strong>s oficinas, sino <strong>en</strong> integrar y revisar procedimi<strong>en</strong>tos,<br />
hacer uso <strong>de</strong> metodologías y esquemas; diseñar sistemas congru<strong>en</strong>tes a criterios<br />
<strong>de</strong> efici<strong>en</strong>cia y r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to; así como contar con <strong>la</strong> docum<strong>en</strong>tación a<strong>de</strong>cuada<br />
(manuales) y <strong>la</strong> capacitación inher<strong>en</strong>te.<br />
2.4.1 Líneas <strong>de</strong> Cooperación: El SEI auxilia a los Municipios mediante:<br />
2.4.1.1<br />
Un Laboratorio Itinerante, Consiste <strong>en</strong> asesorías se proporcionan<br />
a través <strong>de</strong> un <strong>la</strong>boratorio itinerante integrado por 5-15<br />
computadoras portátiles multimedia, software <strong>de</strong> oficina-diseño y<br />
material didáctico.<br />
2.4.1.2<br />
Un “Programa Gobierno Electrónico Municipal”, que se integra<br />
por conv<strong>en</strong>io <strong>de</strong> Coordinación <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se establec<strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />
obligaciones <strong>de</strong>l Estado y <strong>de</strong> los Municipios, cuotas <strong>de</strong> recuperación y<br />
<strong>de</strong>scripción <strong>de</strong>l equipo, el conv<strong>en</strong>io persigue:<br />
a.<br />
b.<br />
c.<br />
d.<br />
e.<br />
f.<br />
Transferir <strong>de</strong> manera gratuita a través <strong>de</strong>l S.E.I. el Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> e-<br />
servicios a “El Ayuntami<strong>en</strong>to”, para que éste preste servicios<br />
<strong>de</strong> gestión o pregestión a <strong>la</strong> ciudadanía a través <strong>de</strong> Internet.<br />
Transferir <strong>de</strong> manera gratuita a través <strong>de</strong>l S.E.I. el mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong><br />
Portal <strong>de</strong> Participación Ciudadana a “El Ayuntami<strong>en</strong>to”, con el<br />
objeto <strong>de</strong> que este último cu<strong>en</strong>te con un sistema electrónico <strong>de</strong><br />
Internet don<strong>de</strong> se reciban com<strong>en</strong>tarios y propuestas <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
ciudadanía, ori<strong>en</strong>tadas a mejorar los servicios.<br />
Facilitar <strong>de</strong> manera gratuita a través <strong>de</strong>l S.E.I. el Sistema <strong>de</strong><br />
Administración Municipal <strong>en</strong> ambi<strong>en</strong>te Internet a “El<br />
Ayuntami<strong>en</strong>to”, para que éste recau<strong>de</strong> el impuesto predial y el<br />
<strong>de</strong>recho <strong>de</strong> agua potable y dr<strong>en</strong>aje.<br />
Proporcionar a “El Ayuntami<strong>en</strong>to” facilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> conectividad a<br />
<strong>la</strong> Red Telemática Estatal (RTE) para acceso gratuito a Internet.<br />
Proporcionar a “El Ayuntami<strong>en</strong>to” a través <strong>de</strong>l S.E.I. facilida<strong>de</strong>s<br />
para <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> un portal Electrónico utilizando el<br />
sitio WEB y <strong>la</strong> infraestructura <strong>de</strong> cómputo <strong>de</strong> “El Gobierno”.<br />
Proporcionar acceso al portal electrónico <strong>de</strong> “El Ayuntami<strong>en</strong>to” a<br />
través <strong>de</strong> los kioscos <strong>de</strong> acceso gratuito a Internet que “El<br />
Gobierno” ti<strong>en</strong>e insta<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> diversas oficinas públicas <strong>en</strong> el<br />
territorio estatal.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 20
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
a.<br />
b.<br />
c.<br />
d.<br />
e.<br />
g.<br />
Brindar a “El Ayuntami<strong>en</strong>to” a través <strong>de</strong>l S.E.I. asesoría técnica<br />
gratuita <strong>en</strong> los aspectos re<strong>la</strong>cionados con el objeto <strong>de</strong>l conv<strong>en</strong>io.<br />
2.4.1.3. Asesorías y apoyo, que cubr<strong>en</strong> aspectos <strong>en</strong>:<br />
Normatividad y p<strong>la</strong>neación informática,<br />
Tecnología <strong>en</strong> informática,<br />
Mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to y reparación <strong>de</strong> equipo <strong>de</strong> cómputo,<br />
Diseño e insta<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> re<strong>de</strong>s,<br />
Capacitación especializada <strong>en</strong> informática.<br />
2.4.1.4. Guía <strong>de</strong> Servicios <strong>en</strong> Tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información para los<br />
Gobiernos Municipales, que proporciona <strong>información</strong> re<strong>la</strong>cionada con:<br />
a.<br />
b.<br />
Que incluye cada uno <strong>de</strong> los servicios, el área que lo ofrece<br />
directam<strong>en</strong>te, así como propósitos y alcances.<br />
Requisitos y pasos a seguir, costo, horario <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción y tiempo <strong>de</strong><br />
respuesta. 12<br />
12 Mercado Luis A. et allii. “Sistemas <strong>de</strong> Mo<strong>de</strong>rnización Hac<strong>en</strong>daria”, U.A.E.M – IHAEM, 2003, p. 64<br />
RDG/mma/lgba/rgh 21
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
RDG/mma/lgba/rgh 22
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
3. ÉTICA Y TECNOLOGÍAS DE LA INFORMACIÓN<br />
El impacto social suscitado por uso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, no ha sido infalible y al<br />
igual que otro tipo <strong>de</strong> tecnologías ha producido conductas humanas repr<strong>en</strong>sibles, tal como el uso<br />
in<strong>de</strong>bido <strong>de</strong> los propios sistemas o <strong>la</strong> <strong>información</strong> disponible <strong>en</strong> ellos. Esto lleva al<br />
conv<strong>en</strong>cimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> que el uso a<strong>de</strong>cuado y el respeto a <strong>la</strong> privacidad, son condicionantes <strong>en</strong> el<br />
diseño, <strong>de</strong>sarrollo e implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los sistemas <strong>de</strong> <strong>información</strong>.<br />
3.1 Ética<br />
La aplicación <strong>de</strong> políticas <strong>en</strong>caminadas al uso a<strong>de</strong>cuado <strong>de</strong> los Sistemas <strong>de</strong> Información,<br />
<strong>de</strong>be guardar una estrecha re<strong>la</strong>ción con el conjunto <strong>de</strong> principios o pautas <strong>de</strong> <strong>la</strong> conducta<br />
humana, que comúnm<strong>en</strong>te se conoce como Ética.<br />
El interés <strong>en</strong> el uso ético <strong>de</strong> <strong>la</strong> tecnología informática, ha ido surgi<strong>en</strong>do <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong><br />
repercusión social que ha t<strong>en</strong>ido este tipo <strong>de</strong> tecnologías. Cada vez, son más los individuos<br />
y <strong>organizaciones</strong> que se preocupan tanto por el uso ético, como por los usos inmorales o<br />
<strong>de</strong>lictivos.<br />
Las consi<strong>de</strong>raciones éticas que ro<strong>de</strong>an a <strong>la</strong> informática surg<strong>en</strong> <strong>de</strong> sus características<br />
tecnológicas singu<strong>la</strong>res, <strong>la</strong>s cuales compr<strong>en</strong><strong>de</strong>n <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Las computadoras comet<strong>en</strong> errores que los seres humanos no cometerían.<br />
Se comunican a gran<strong>de</strong>s distancias, a gran velocidad y bajo costo.<br />
Pose<strong>en</strong> <strong>en</strong>ormes capacida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> almac<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to, copiado, borrado, recuperación,<br />
transmisión y manipu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> datos <strong>en</strong> forma veloz y económica.<br />
Distancian radicalm<strong>en</strong>te (<strong>de</strong>spersonalizan) a los creadores, usuarios y sujetos <strong>de</strong> los<br />
programas y datos.<br />
Pue<strong>de</strong>n recopi<strong>la</strong>r y almac<strong>en</strong>ar datos para cierto propósito que, sin embargo, pue<strong>de</strong><br />
utilizarse fácilm<strong>en</strong>te con otra finalidad y conservarse durante periodos<br />
prolongados. 13<br />
No obstante que ha habido avance <strong>en</strong> el campo legal para regu<strong>la</strong>r, sobre todo <strong>la</strong>s conductas<br />
<strong>de</strong>lictivas re<strong>la</strong>cionadas con <strong>la</strong>s tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>, aún exist<strong>en</strong> situaciones no<br />
previstas por <strong>la</strong> Ley. Al respecto, el Instituto <strong>de</strong> Ética <strong>en</strong> <strong>la</strong> Computación cuya se<strong>de</strong> está <strong>en</strong><br />
Washington, D.C. 14 ha formu<strong>la</strong>do diez puntos, que se pue<strong>de</strong>n consi<strong>de</strong>rar como los “10<br />
mandami<strong>en</strong>tos” que constituy<strong>en</strong> el Código <strong>de</strong> Conducta Ética <strong>en</strong> el manejo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>.<br />
A continuación se transcrib<strong>en</strong> los diez puntos, con el objeto <strong>de</strong> que sirvan <strong>de</strong> guía para que<br />
cada municipio e<strong>la</strong>bore su propio Código.<br />
Decálogo ético <strong>en</strong> el manejo <strong>de</strong> tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> comunicación:<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
No usarás una computadora para perjudicar a otra persona.<br />
No interferir <strong>en</strong> el trabajo <strong>de</strong> cómputo <strong>de</strong> los <strong>de</strong>más.<br />
No husmear <strong>en</strong> los archivos <strong>de</strong> cómputo <strong>de</strong> los <strong>de</strong>más.<br />
No usar una computadora para robar.<br />
13 Hellriegel, et allii, Administración, un Enfoque Basado <strong>en</strong> Compet<strong>en</strong>cias, 9ª Edición, Thomson, Bogotá<br />
Colombia 2002, p. 556.<br />
14 http://www.brookings.edu/its/cei/cei_hp.htm<br />
RDG/mma/lgba/rgh 23
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
5.<br />
6.<br />
7.<br />
8.<br />
9.<br />
No usar una computadora para levantar falso testimonio.<br />
No copiar ni usar software propietario por el que no se haya pagado.<br />
No usar los recursos <strong>de</strong> cómputo <strong>de</strong> los <strong>de</strong>más sin previa autorización y <strong>de</strong>bida<br />
comp<strong>en</strong>sación.<br />
No usar el producto intelectual <strong>de</strong> los <strong>de</strong>más.<br />
Meditar <strong>la</strong>s consecu<strong>en</strong>cias sociales <strong>de</strong> los programas que se e<strong>la</strong>bor<strong>en</strong> o los sistemas<br />
que se diseñ<strong>en</strong>.<br />
10. Siempre usar una computadora consi<strong>de</strong>rando y respetando a los <strong>de</strong>más.<br />
3.2 Privacidad<br />
Son <strong>la</strong>s políticas y mecanismos <strong>de</strong> seguridad que establec<strong>en</strong> los difer<strong>en</strong>tes sitios <strong>en</strong> <strong>la</strong> red, a<br />
efecto <strong>de</strong> establecer los <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong> reserva, resguardo y acceso restringido a <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> que por sí misma o que por el usuario que <strong>la</strong> g<strong>en</strong>era, sea catalogada como<br />
confi<strong>de</strong>ncial. Estos sitios comúnm<strong>en</strong>te cumpl<strong>en</strong> requisitos <strong>de</strong> un programa <strong>de</strong> advert<strong>en</strong>cia,<br />
elección, acceso y seguridad <strong>en</strong> el uso <strong>de</strong> <strong>información</strong> <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación personal.<br />
En cuanto a <strong>la</strong> <strong>información</strong> g<strong>en</strong>erada y obt<strong>en</strong>ida por los organismos públicos <strong>en</strong> el Estado <strong>de</strong><br />
México, <strong>la</strong> privacidad, seguridad y confi<strong>de</strong>ncialidad, quedan dispuestas <strong>en</strong> los artículos 1.44<br />
y 1.45 <strong>de</strong>l Título Décimo Primero <strong>de</strong>l Código Administrativo <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México y el<br />
Capítulo II <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong><br />
México.<br />
Con el propósito <strong>de</strong> que se compr<strong>en</strong>da y evalué <strong>la</strong> importancia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ética y <strong>la</strong> Privacidad,<br />
será pertin<strong>en</strong>te reflexionar sobre <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes cuestiones:<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
6.<br />
7.<br />
8.<br />
9.<br />
10.<br />
¿Será necesario una guía o política c<strong>la</strong>ra que especifique, quiénes <strong>de</strong>be t<strong>en</strong>er acceso<br />
al uso <strong>de</strong>l servicio <strong>de</strong> correo electrónico <strong>en</strong> el ámbito <strong>la</strong>boral?<br />
¿La mayoría <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>organizaciones</strong> <strong>de</strong>berían <strong>de</strong> contar con políticas y procedimi<strong>en</strong>tos<br />
escritos con toda c<strong>la</strong>ridad, respecto al uso <strong>de</strong>l correo electrónico?<br />
¿En <strong>la</strong> emisión y recepción <strong>de</strong> faxes, se manti<strong>en</strong>e a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te <strong>la</strong><br />
confi<strong>de</strong>ncialidad?<br />
¿Cómo es <strong>la</strong> percepción pública, sobre <strong>la</strong>s computadoras y los profesionales <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
informática <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral?<br />
¿El grado <strong>de</strong> influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los responsables <strong>de</strong>l área <strong>de</strong> informática, equivale a <strong>la</strong><br />
influ<strong>en</strong>cia que suel<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er algunos responsables <strong>de</strong> otras áreas <strong>de</strong> control?<br />
¿Cuál sería <strong>la</strong> mejor manera <strong>de</strong> disuadir un comportami<strong>en</strong>to poco ético <strong>en</strong> el uso <strong>de</strong>l<br />
equipo y sistemas informáticos: remedios legales, códigos <strong>de</strong> conducta<br />
profesionales o recurrir a <strong>la</strong> disuasión?<br />
¿Los empleados <strong>de</strong>l área informática <strong>en</strong> mi organización, cu<strong>en</strong>tan con al m<strong>en</strong>os un<br />
curso <strong>de</strong> ética <strong>en</strong> <strong>la</strong> computación?<br />
¿Son sufici<strong>en</strong>tes y efectivos los controles que regu<strong>la</strong>n, qué <strong>información</strong> se conserva,<br />
quién <strong>la</strong> conserva y quién ti<strong>en</strong>e acceso a el<strong>la</strong>?<br />
¿Están bi<strong>en</strong> docum<strong>en</strong>tadas <strong>la</strong>s políticas, que <strong>de</strong>limitan qué <strong>información</strong> <strong>de</strong> los<br />
empleados <strong>de</strong> <strong>la</strong> organización, <strong>de</strong>be conservarse <strong>en</strong> bases <strong>de</strong> datos <strong>de</strong>l área <strong>de</strong><br />
Administración <strong>de</strong> Personal o Recursos Humanos, y quién ti<strong>en</strong>e acceso a éstas?<br />
¿En cuanto a privacidad, los expedi<strong>en</strong>tes electrónicos, son más vulnerables que los<br />
expedi<strong>en</strong>tes tradicionales <strong>en</strong> papel?<br />
RDG/mma/lgba/rgh 24
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
11. ¿La mayor parte <strong>de</strong> los <strong>de</strong>litos informáticos son reportados a <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s<br />
compet<strong>en</strong>tes, los responsables son perseguidos con éxito?<br />
12.<br />
13.<br />
14.<br />
¿En qué magnitud se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran los problemas <strong>de</strong> abuso informático, tales como:<br />
obt<strong>en</strong>er acceso no autorizado a un sistema o colocar un virus u otro programa<br />
pot<strong>en</strong>cialm<strong>en</strong>te perjudicial <strong>en</strong> una computadora?<br />
¿Qué tan significativas son <strong>la</strong>s pérdidas monetarias, re<strong>la</strong>cionadas con los robos <strong>de</strong><br />
software, <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r copiar programas <strong>de</strong> cómputo sin autorización?<br />
Al interior <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>organizaciones</strong>, ¿qué tanto se <strong>en</strong>ti<strong>en</strong><strong>de</strong> y se hace respecto a <strong>la</strong><br />
“ética <strong>en</strong> <strong>la</strong> computación”?, <strong>la</strong> cual es una aplicación re<strong>la</strong>tivam<strong>en</strong>te nueva, con<br />
viejos conceptos éticos y que se adapta a una nueva tecnología.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 25
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
RDG/mma/lgba/rgh 26
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
4. DERECHO A LA INFORMACIÓN PÚBLICA 15<br />
Con fecha 30 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong>l 2004 se publicó <strong>en</strong> <strong>la</strong> Gaceta <strong>de</strong>l Gobierno, el Decreto número 46,<br />
mismo que conti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong><br />
México. Esta ley, se consi<strong>de</strong>ra uno <strong>de</strong> los instrum<strong>en</strong>tos más reci<strong>en</strong>tes, que contribuy<strong>en</strong> a facilitar<br />
<strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>l gobierno con <strong>la</strong> ciudadanía, mediante un esquema <strong>de</strong> fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>información</strong> que<br />
reflej<strong>en</strong> c<strong>la</strong>ridad y veracidad <strong>en</strong> el quehacer <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>función</strong> pública.<br />
4.1. Base constitucional<br />
El artículo 6º. <strong>de</strong> <strong>la</strong> Constitución Política <strong>de</strong> los Estados Unidos Mexicanos establece que [..]<br />
“el <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> <strong>información</strong> será garantizado por el Estado; asimismo, el artículo 8º.<br />
dispone que los funcionarios y empleados públicos respetarán el ejercicio <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho <strong>de</strong><br />
petición, siempre que este se formule por escrito, <strong>de</strong> manera pacífica y respetuosa” [...].<br />
Aun cuando son dos <strong>de</strong>rechos in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes, se pue<strong>de</strong> consi<strong>de</strong>rar que el <strong>de</strong>recho <strong>de</strong><br />
petición es instrum<strong>en</strong>to para el ejercicio <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> <strong>información</strong>; asimismo, si una<br />
autoridad no da contestación al ejercicio que un particu<strong>la</strong>r hace <strong>de</strong> su <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> petición,<br />
el mismo pue<strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er, mediante el amparo, <strong>la</strong> protección <strong>de</strong> <strong>la</strong> justicia <strong>de</strong> <strong>la</strong> unión, esto<br />
es, que se obligue a <strong>la</strong> autoridad a respetar dicho <strong>de</strong>recho.<br />
El artículo 5º <strong>de</strong> <strong>la</strong> Constitución Política <strong>de</strong>l Estado Libre y Soberano <strong>de</strong> México, mediante<br />
Decreto Número 44 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Legis<strong>la</strong>tura <strong>de</strong>l estado, fue adicionado con dos párrafos, para<br />
quedar como sigue: “El <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> <strong>información</strong> será garantizado por el Estado. La ley<br />
establecerá <strong>la</strong>s previsiones que permitan asegurar <strong>la</strong> protección, el respeto y difusión <strong>de</strong><br />
este <strong>de</strong>recho”.<br />
“Los po<strong>de</strong>res públicos [incluido el municipal] y los órganos autónomos transpar<strong>en</strong>tarán sus<br />
acciones, garantizarán el acceso a <strong>la</strong> <strong>información</strong> pública y protegerán los datos personales<br />
<strong>en</strong> los términos que señale <strong>la</strong> ley reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>taria”. Dicho Decreto <strong>en</strong>tró <strong>en</strong> vigor el 1o. <strong>de</strong><br />
mayo <strong>de</strong>l 2004.<br />
4.2. Legis<strong>la</strong>ción anterior <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> <strong>información</strong>. Algunos ejemplos.<br />
Des<strong>de</strong> el año <strong>de</strong> 1996 <strong>la</strong> Ley G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l Equilibrio Ecológico y <strong>la</strong> Protección al Ambi<strong>en</strong>te ya<br />
establecía <strong>la</strong>s bases para que los particu<strong>la</strong>res tuvieran acceso a <strong>la</strong> <strong>información</strong> <strong>en</strong> materia<br />
ambi<strong>en</strong>tal que poseyeran <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> materia. En este caso <strong>la</strong> actual Secretaría <strong>de</strong>l<br />
Medio Ambi<strong>en</strong>te y Recursos Naturales <strong>de</strong>l ámbito fe<strong>de</strong>ral t<strong>en</strong>ía el <strong>de</strong>ber <strong>de</strong> expedir una<br />
Gaceta que publicará <strong>información</strong> relevante <strong>en</strong> materia ambi<strong>en</strong>tal; asimismo, <strong>de</strong>be publicar<br />
cada dos años el estado <strong>de</strong> <strong>la</strong> situación g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l medio ambi<strong>en</strong>te <strong>en</strong> México.<br />
Asimismo <strong>la</strong> Suprema Corte <strong>de</strong> Justicia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Nación cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hace muchos años con el<br />
Semanario Judicial <strong>de</strong> <strong>la</strong> Fe<strong>de</strong>ración, el cual da a conocer <strong>la</strong> jurispru<strong>de</strong>ncia relevante sobre<br />
materia judicial.<br />
Del mismo modo, el Instituto Nacional <strong>de</strong> Geografía, Estadística e Informática da a conocer<br />
perman<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>información</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> materia.<br />
En el ámbito fe<strong>de</strong>ral el 11 <strong>de</strong> junio <strong>de</strong>l 2002 se publicó <strong>en</strong> el Diario Oficial <strong>de</strong> <strong>la</strong> Fe<strong>de</strong>ración<br />
<strong>la</strong> Ley Fe<strong>de</strong>ral <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública Gubernam<strong>en</strong>tal. Esta ley<br />
fue objeto <strong>de</strong> una última reforma publicada el 11 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong>l 2004.<br />
15 Apartado preparado por Romeo Déctor García, Subdirector <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal <strong>de</strong> <strong>la</strong> Contraloría <strong>de</strong>l<br />
Po<strong>de</strong>r Legis<strong>la</strong>tivo. “Que <strong>la</strong> luz y <strong>en</strong>ergía <strong>de</strong>l más alto sol, te ilumine y nutra, para que logres el éxito <strong>en</strong><br />
vuestro trabajo”.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 27
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
En el ámbito local una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s primeras legis<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s que se pue<strong>de</strong> dar cu<strong>en</strong>ta es <strong>la</strong><br />
Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia e Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> Jalisco, que fue aprobada el 20 <strong>de</strong><br />
diciembre <strong>de</strong>l 2001; y una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s p<strong>en</strong>últimas lo fue <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Información Pública,<br />
Estadística y Protección <strong>de</strong> Datos Personales <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> Morelos, aprobada el 11 <strong>de</strong><br />
agosto <strong>de</strong>l 2003. Entre una Ley y otra se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran leyes simi<strong>la</strong>res <strong>de</strong> los Estados <strong>de</strong><br />
Sinaloa, Aguascali<strong>en</strong>tes, Querétaro, Michoacán <strong>de</strong> Ocampo, Nuevo León, Durango, Colima,<br />
San Luis Potosí, Distrito Fe<strong>de</strong>ral y Guanajuato.<br />
En el ámbito municipal interestatal se conoc<strong>en</strong>:<br />
<br />
<br />
<br />
Reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l Derecho a <strong>la</strong> Información <strong>de</strong>l Municipio <strong>de</strong> Monterrey.<br />
Reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información <strong>de</strong>l Municipio <strong>de</strong> Torreón.<br />
Reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to para el Acceso a <strong>la</strong> Información Pública para el Municipio <strong>de</strong> Ahome,<br />
Sinaloa.<br />
4.3. El <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> <strong>información</strong> como un <strong>de</strong>recho humano<br />
Uno <strong>de</strong> los principales <strong>de</strong>rechos <strong>en</strong> un estado <strong>de</strong>mocrático es el <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> <strong>información</strong><br />
pública, toda vez que <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción se constituye <strong>en</strong> un elem<strong>en</strong>to fundam<strong>en</strong>tal <strong>de</strong>l Estado, y<br />
negar su participación sería negar al propio Estado.<br />
En México, este <strong>de</strong>recho se ve garantizado <strong>en</strong> primer lugar mediante el <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> petición,<br />
e indudablem<strong>en</strong>te mediante el juicio <strong>de</strong> amparo, cuando dicho <strong>de</strong>recho no es respetado por<br />
<strong>la</strong> autoridad.<br />
El <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> <strong>información</strong> se ve parcialm<strong>en</strong>te acotado, con razón, por el <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong><br />
intimidad, el cual se ve garantizado mediante <strong>la</strong>s disposiciones que <strong>la</strong>s respectivas leyes<br />
hac<strong>en</strong> <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> protección <strong>de</strong> los datos personales.<br />
4.4 Derecho a <strong>la</strong> Información Pública, Transpar<strong>en</strong>cia y R<strong>en</strong>dición <strong>de</strong> Cu<strong>en</strong>tas <strong>en</strong> el<br />
Estado <strong>de</strong> México<br />
Es práctica g<strong>en</strong>eral que todas aquel<strong>la</strong>s disposiciones que se apliqu<strong>en</strong> a todos, esto es, que<br />
t<strong>en</strong>gan efectos g<strong>en</strong>erales, <strong>de</strong>ban ser dadas a conocer a los sujetos obligados <strong>en</strong> el periódico<br />
o diario oficial, que <strong>en</strong> el Estado <strong>de</strong> México es <strong>la</strong> Gaceta <strong>de</strong>l Gobierno <strong>de</strong>l Estado, y <strong>en</strong> los<br />
municipios <strong>la</strong> Gaceta Municipal. Esta última que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> el <strong>de</strong>ber <strong>de</strong> expedir<strong>la</strong> los<br />
ayuntami<strong>en</strong>tos conforme a <strong>la</strong> Ley Orgánica Municipal <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, artículos 31<br />
fracción I, y XXXIV con re<strong>la</strong>ción al 160.<br />
4.4.1 Remuneraciones al personal <strong>en</strong> el ámbito municipal. Decreto 41<br />
Con base <strong>en</strong> el Decreto Número 41 con el que se reforma <strong>la</strong> fracción XIX <strong>de</strong>l artículo<br />
31 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley Orgánica Municipal, así como se adicionan tres párrafos al artículo 289 y<br />
un segundo párrafo al artículo 351 al Código Financiero <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México y<br />
Municipios, y se reforma <strong>la</strong> fracción XIV. <strong>de</strong>l artículo 11 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley Orgánica <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Contaduría G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Glosa 16 <strong>de</strong>l Po<strong>de</strong>r Legis<strong>la</strong>tivo <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México; Decreto <strong>de</strong><br />
reforma <strong>de</strong>l cual transcribimos el articu<strong>la</strong>do correspondi<strong>en</strong>te:<br />
16 Fue sustituida por el Órgano Superior <strong>de</strong> Fiscalización por virtud <strong>de</strong> <strong>la</strong> expedición <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong><br />
Fiscalización Superior <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 28
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Ley Orgánica Municipal <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, artículo 31 fracción XIX: “Aprobar su<br />
presupuesto <strong>de</strong> egresos, <strong>en</strong> base a los ingresos presupuestados para el ejercicio que<br />
corresponda y establecer <strong>la</strong>s medidas apropiadas para su correcta aplicación.<br />
“Los ayuntami<strong>en</strong>tos al aprobar su presupuesto <strong>de</strong> egresos, <strong>de</strong>berán seña<strong>la</strong>r <strong>la</strong><br />
remuneración <strong>de</strong> todo tipo que corresponda a un empleo, cargo o comisión <strong>de</strong><br />
cualquier naturaleza, <strong>de</strong>terminada conforme a principios <strong>de</strong> racionalidad, austeridad,<br />
disciplina financiera, equidad, legalidad, igualdad y transpar<strong>en</strong>cia, sujetándose al<br />
Código Financiero y <strong>de</strong>más disposiciones legales aplicables.<br />
“Las remuneraciones <strong>de</strong> todo tipo <strong>de</strong>l Presi<strong>de</strong>nte Municipal, Síndicos, Regidores y<br />
servidores públicos <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, incluy<strong>en</strong>do mandos medios y superiores <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
administración municipal, serán <strong>de</strong>terminadas anualm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el presupuesto<br />
correspondi<strong>en</strong>te y se sujetarán a los lineami<strong>en</strong>tos legales establecidos para todos los<br />
servidores públicos municipales.”<br />
Código Financiero <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México y Municipios.<br />
Artículo 289.-<br />
“Los servidores públicos recibirán una remuneración a<strong>de</strong>cuada e irr<strong>en</strong>unciable por el<br />
<strong>de</strong>sempeño <strong>de</strong> su <strong>función</strong>, empleo, cargo o comisión <strong>de</strong> cualquier naturaleza, que<br />
será <strong>de</strong>terminada anualm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> los presupuestos que correspondan y ningún<br />
servidor público podrá percibir cantidad mayor a <strong>la</strong> <strong>de</strong>l superior jerárquico.<br />
“Para <strong>de</strong>terminar <strong>la</strong>s remuneraciones <strong>de</strong> todo tipo <strong>de</strong> los servidores públicos<br />
municipales, los Ayuntami<strong>en</strong>tos tomarán <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta elem<strong>en</strong>tos tales como: pob<strong>la</strong>ción,<br />
monto presupuestal disponible, costo promedio <strong>de</strong> vida <strong>en</strong> el municipio, y <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>en</strong>tidad, índice inf<strong>la</strong>cionario, grado <strong>de</strong> marginalidad municipal, productividad <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
prestación <strong>de</strong> servicios públicos y efici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>la</strong> recaudación <strong>de</strong> ingresos.”<br />
En lo correspondi<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> reforma al artículo 351 <strong>de</strong>l Código Financiero <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong><br />
México y Municipios, se dispone:<br />
“Los Ayuntami<strong>en</strong>tos al aprobar <strong>en</strong> forma <strong>de</strong>finitiva su presupuesto <strong>de</strong> egresos,<br />
<strong>de</strong>berán publicar <strong>en</strong> <strong>la</strong> Gaceta Municipal <strong>de</strong> manera c<strong>la</strong>ra y <strong>en</strong>t<strong>en</strong>dible, todas y cada<br />
una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s partidas que lo integran, <strong>la</strong>s remuneraciones <strong>de</strong> todo tipo aprobadas para<br />
los miembros <strong>de</strong>l ayuntami<strong>en</strong>to y para los servidores públicos <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, incluy<strong>en</strong>do<br />
mandos medios y superiores <strong>de</strong> <strong>la</strong> administración municipal, a más tardar el 25 <strong>de</strong><br />
febrero <strong>de</strong>l año para el cual habrá <strong>de</strong> aplicar dicho presupuesto.”<br />
Dicha reforma ti<strong>en</strong>e como objetivo a<strong>de</strong>cuar <strong>la</strong>s remuneraciones <strong>de</strong> los servidores<br />
públicos municipales.<br />
El artículo Tercero Transitorio <strong>de</strong>l Decreto Número 41 establece que: “Para el caso <strong>de</strong>l<br />
presupuesto <strong>de</strong> egresos correspondi<strong>en</strong>te al ejercicio fiscal 2004, su publicación <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
Gaceta Municipal se hará a más tardar el día treinta y uno <strong>de</strong> julio <strong>de</strong>l 2005.”<br />
Esto es, que los municipios ti<strong>en</strong><strong>en</strong> el <strong>de</strong>ber <strong>de</strong> publicar dicho presupuesto <strong>de</strong> egresos<br />
<strong>en</strong> ese tiempo, <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> <strong>la</strong> reforma, <strong>en</strong> el cual se <strong>de</strong>berán cont<strong>en</strong>er <strong>la</strong>s<br />
remuneraciones <strong>de</strong> todo tipo, presupuesto que <strong>de</strong>s<strong>de</strong> luego ti<strong>en</strong><strong>en</strong> el <strong>de</strong>ber <strong>de</strong><br />
publicar <strong>en</strong> <strong>la</strong> Gaceta Municipal, con base <strong>en</strong> el artículo 31 fracción XXXIV. <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley<br />
Orgánica Municipal <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
Este Decreto 41 <strong>en</strong>tró <strong>en</strong> vigor el quinto día <strong>de</strong> su publicación <strong>en</strong> <strong>la</strong> Gaceta <strong>de</strong><br />
Gobierno <strong>de</strong>l Estado, publicación que fue hecha el 06 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong>l 2004.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 29
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
4.4.2 Transpar<strong>en</strong>cia e <strong>información</strong> pública. Decreto 46<br />
La Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, fue<br />
aprobada conforme al Decreto Número 46 <strong>de</strong> <strong>la</strong> LV. Legis<strong>la</strong>tura <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México,<br />
y publicada <strong>en</strong> <strong>la</strong> Gaceta <strong>de</strong>l Gobierno el 30 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong>l 2004.<br />
a. Aspectos g<strong>en</strong>erales<br />
La Ley antes citada es <strong>la</strong> ley reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>taria <strong>de</strong> los párrafos segundo y tercero <strong>de</strong>l<br />
artículo 5º. <strong>de</strong> <strong>la</strong> Constitución Política <strong>de</strong>l Estado Libre y Soberano <strong>de</strong> México<br />
(artículo 1º. <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley).<br />
Determina [<strong>en</strong> vía indirecta], <strong>en</strong> el apartado <strong>de</strong> disposiciones g<strong>en</strong>erales, <strong>la</strong><br />
exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l Instituto <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l<br />
Estado <strong>de</strong> México (artículo 2º).<br />
El artículo 7º seña<strong>la</strong> qui<strong>en</strong>es son los sujetos obligados a proporcionar<br />
<strong>información</strong>, <strong>en</strong> cuya fracción IV seña<strong>la</strong> a los Ayuntami<strong>en</strong>tos y <strong>la</strong>s <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias<br />
y <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> administración pública municipal.<br />
b. Información pública <strong>de</strong> oficio<br />
El artículo 12 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley seña<strong>la</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> mínima que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er disponible<br />
los sujetos obligados, lo cual <strong>de</strong>be hacerse <strong>en</strong> medio impreso o electrónico, <strong>de</strong><br />
manera perman<strong>en</strong>te y actualizada. Para efectos <strong>de</strong> los Ayuntami<strong>en</strong>tos, <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er disponible, <strong>en</strong>tre otra, será:<br />
I. Leyes, reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tos, <strong>de</strong>cretos, acuerdos, conv<strong>en</strong>ios, manuales <strong>de</strong><br />
organización y procedimi<strong>en</strong>tos y <strong>de</strong>más disposiciones <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que se<br />
establezca su marco jurídico <strong>de</strong> actuación.<br />
II.<br />
Directorio <strong>de</strong> servidores públicos <strong>de</strong> mandos medios y superiores, con<br />
refer<strong>en</strong>cia a su nombrami<strong>en</strong>to oficial, puesto funcional, categoría,<br />
sueldo, y otras remuneraciones m<strong>en</strong>suales fijas, viáticos y<br />
repres<strong>en</strong>tación.<br />
III. Los programas anuales <strong>de</strong> obras [..]...<br />
VI.<br />
La cont<strong>en</strong>ida <strong>en</strong> los acuerdos y actas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s reuniones oficiales, <strong>de</strong><br />
cualquier órgano colegiado <strong>de</strong> los Sujetos Obligados. [<strong>en</strong>tre ellos los<br />
acuerdos <strong>de</strong>l ayuntami<strong>en</strong>to, <strong>de</strong> <strong>la</strong>s comisiones, <strong>de</strong> los consejos, etc.].<br />
VII. Presupuesto asignado y los informes sobre su ejecución [...].<br />
IX.<br />
La situación financiera <strong>de</strong> los municipios [...] así como <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>uda<br />
pública municipal [...].<br />
X. Conv<strong>en</strong>ios [...]:<br />
XVII.<br />
Expedi<strong>en</strong>tes concluidos re<strong>la</strong>tivos a <strong>la</strong> expedición <strong>de</strong> autorizaciones,<br />
permisos, lic<strong>en</strong>cias, certificaciones y concesiones.<br />
XVIII. Los informes <strong>de</strong> <strong>la</strong>s auditorias realizadas por los órganos <strong>de</strong> control<br />
interno [...], <strong>la</strong> Contaduría G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Glosa <strong>de</strong>l Estado, <strong>la</strong>s<br />
contralorías municipales y <strong>de</strong>spachos externos, <strong>la</strong>s ac<strong>la</strong>raciones que<br />
correspondan; y, <strong>en</strong> su oportunidad, <strong>la</strong>s resoluciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
responsabilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong>s mismas, cuando estas hayan causado<br />
estado; y<br />
XIX.<br />
Programas <strong>de</strong> trabajo e informes anuales <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 30
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Esta <strong>información</strong> <strong>de</strong>berá estar disponible a más tardar un año <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>de</strong>signación <strong>de</strong> los Consejeros y el Consejero Presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong>l Instituto <strong>de</strong><br />
Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, como lo<br />
dispone el artículo Transitorio Sexto <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley. 17<br />
Adicionalm<strong>en</strong>te, para el caso <strong>de</strong> los ayuntami<strong>en</strong>tos, estos <strong>de</strong>berán contar, <strong>de</strong><br />
manera perman<strong>en</strong>te y actualizada, con <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te <strong>información</strong>, según el artículo<br />
15 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley Decreto 46:<br />
I. Datos refer<strong>en</strong>tes al <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> obras para brindar los servicios<br />
[públicos] <strong>de</strong> agua potable, dr<strong>en</strong>aje, alcantaril<strong>la</strong>do, tratami<strong>en</strong>to y<br />
disposición <strong>de</strong> aguas residuales; alumbrado público; programas <strong>de</strong><br />
limpia, recolección, tras<strong>la</strong>do y tratami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> residuos sólidos;<br />
ubicación geográfica <strong>de</strong> mercados y c<strong>en</strong>trales <strong>de</strong> abasto, panteones,<br />
rastros, parques, jardines y su equipami<strong>en</strong>to;<br />
II.<br />
III.<br />
P<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo municipal; reservas territoriales y ecológicas;<br />
participaciones fe<strong>de</strong>rales y todos los recursos que integran su<br />
haci<strong>en</strong>da, cuotas y tarifas aplicables a impuestos, <strong>de</strong>rechos,<br />
contribuciones <strong>de</strong> mejoras y tab<strong>la</strong>s <strong>de</strong> valores unitarios <strong>de</strong> suelo y<br />
construcciones, que sirvan <strong>de</strong> base para el cobro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s contribuciones<br />
sobre propiedad inmobiliaria;<br />
Información <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> protección civil, los p<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo<br />
urbano, or<strong>de</strong>nami<strong>en</strong>tos ecológicos y uso <strong>de</strong> <strong>la</strong> vía pública.<br />
Es pertin<strong>en</strong>te m<strong>en</strong>cionar que conforme al articulo 7 fracción II, con re<strong>la</strong>ción al<br />
artículo 14 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley, el Po<strong>de</strong>r Legis<strong>la</strong>tivo, sus órganos y <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>de</strong>berán<br />
contar <strong>de</strong> manera perman<strong>en</strong>te y actualizada con <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te <strong>información</strong>:<br />
I. Informe y cu<strong>en</strong>tas públicas que por disposición legal <strong>de</strong>b<strong>en</strong> <strong>en</strong>tregar<br />
<strong>la</strong>s <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s públicas estatales y municipales al Po<strong>de</strong>r Legis<strong>la</strong>tivo y<br />
que hayan sido c<strong>la</strong>sificadas por el pl<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>la</strong> Legis<strong>la</strong>tura.<br />
II. Iniciativas, dictám<strong>en</strong>es, informes, diario <strong>de</strong> <strong>de</strong>bates, <strong>de</strong>cretos,<br />
acuerdos y <strong>la</strong>s resoluciones aprobadas.<br />
Con lo anterior se <strong>en</strong>ti<strong>en</strong><strong>de</strong> que también <strong>la</strong> <strong>información</strong> financiera, <strong>en</strong> lo re<strong>la</strong>tivo a<br />
<strong>la</strong> cu<strong>en</strong>ta pública, <strong>de</strong> los municipios se <strong>de</strong>berá <strong>de</strong> dar a conocer para que el<br />
ciudadano t<strong>en</strong>ga acceso a el<strong>la</strong>.<br />
c. Información reservada<br />
Se consi<strong>de</strong>ra como <strong>información</strong> reservada, <strong>la</strong> <strong>información</strong> que así se c<strong>la</strong>sifique, <strong>de</strong><br />
manera temporal, mediante acuerdo fundado y motivado, por los sujetos<br />
obligados, cuando (artículo 20 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley):<br />
I. Comprometa <strong>la</strong> seguridad <strong>de</strong>l estado o <strong>la</strong> Seguridad Pública;<br />
VI. Pueda causar daño a los expedi<strong>en</strong>tes procesales o procedimi<strong>en</strong>tos<br />
administrativos, incluidos los <strong>de</strong> quejas, <strong>de</strong>nuncias, inconformida<strong>de</strong>s,<br />
responsabilida<strong>de</strong>s administrativas y resarcitorias <strong>en</strong> tanto no hayan<br />
causado estado.<br />
La razón <strong>de</strong> <strong>la</strong> reserva ti<strong>en</strong>e fundam<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong> salvaguarda <strong>de</strong>l or<strong>de</strong>n público, <strong>en</strong><br />
un tiempo y espacio <strong>de</strong>terminados, que sin embargo, conforme a <strong>la</strong> temporalidad,<br />
17 A <strong>la</strong> fecha no se cu<strong>en</strong>ta con los datos que permitan <strong>de</strong>terminar <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>en</strong> vigor <strong>de</strong> dicho transitorio <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> Ley.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 31
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
se pue<strong>de</strong>n poner a disposición <strong>de</strong>l público con posterioridad <strong>la</strong> <strong>información</strong><br />
correspondi<strong>en</strong>te.<br />
d. Información confi<strong>de</strong>ncial<br />
Se consi<strong>de</strong>ra como <strong>información</strong> confi<strong>de</strong>ncial, <strong>la</strong> que se c<strong>la</strong>sifique como tal, <strong>de</strong><br />
manera perman<strong>en</strong>te por su naturaleza, o mediante acuerdo fundado y motivado<br />
por los sujetos obligados, cuando (artículo 25 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley):<br />
I. Cont<strong>en</strong>ga datos personales y al ser divulgada afecte <strong>la</strong> privacidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
personas.<br />
II. Por disposición legal sea consi<strong>de</strong>rada como confi<strong>de</strong>ncial.<br />
III. Se <strong>en</strong>tregue a los sujetos obligados bajo promesa <strong>de</strong> secrecía.<br />
No se consi<strong>de</strong>ra confi<strong>de</strong>ncial <strong>la</strong> <strong>información</strong> que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tre <strong>en</strong> los registros<br />
públicos o <strong>en</strong> fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> acceso público.<br />
e. Comités <strong>de</strong> <strong>información</strong><br />
El artículo 31 dispone que <strong>en</strong> los Po<strong>de</strong>res Legis<strong>la</strong>tivo y Judicial, municipios,<br />
órganos autónomos y los tribunales Administrativos se establecerán Comités <strong>de</strong><br />
Información que se integrarán y funcionarán <strong>en</strong> términos <strong>de</strong>l Capítulo I. <strong>de</strong>l título<br />
Cuarto, <strong>de</strong>nominado Del Acceso a <strong>la</strong> Información Pública; sin embargo, <strong>en</strong> el<br />
artículo 29 se seña<strong>la</strong> que <strong>en</strong> cada <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia, organismo auxiliar y fi<strong>de</strong>icomiso<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> administración pública estatal y <strong>en</strong> <strong>la</strong> Procuraduría G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Justicia <strong>de</strong>l<br />
Estado <strong>de</strong> México se establecerá un Comité <strong>de</strong> Información, integrado por:<br />
I. El titu<strong>la</strong>r <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia, <strong>de</strong>l organismo auxiliar o, <strong>de</strong>l fi<strong>de</strong>icomiso o,<br />
el servidor público que ellos mismos <strong>de</strong>sign<strong>en</strong>, qui<strong>en</strong> presidirá el Comité.<br />
II. El responsable o titu<strong>la</strong>r <strong>de</strong> <strong>la</strong> unidad <strong>de</strong> <strong>información</strong>.<br />
III. El titu<strong>la</strong>r <strong>de</strong>l órgano <strong>de</strong> control interno.<br />
Funciones básicas <strong>de</strong>l Comité <strong>de</strong> Información <strong>en</strong> los municipios:<br />
Casos:<br />
IV. Aprobar, modificar o revocar <strong>la</strong> c<strong>la</strong>sificación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>.<br />
VI. Enviar los datos necesarios para <strong>la</strong> e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong>l informe anual <strong>de</strong>l<br />
Instituto, <strong>de</strong> conformidad con lo que este solicite.<br />
En los municipios <strong>de</strong>berá existir una Unidad <strong>de</strong> Información, cuyo responsable<br />
fungirá como <strong>en</strong><strong>la</strong>ce <strong>en</strong>tre el ayuntami<strong>en</strong>to y los solicitantes. Dicha Unidad será<br />
<strong>la</strong> <strong>en</strong>cargada <strong>de</strong> tramitar internam<strong>en</strong>te <strong>la</strong> solicitud <strong>de</strong> <strong>información</strong> y t<strong>en</strong>drá <strong>la</strong><br />
responsabilidad <strong>de</strong> verificar <strong>en</strong> cada caso que <strong>la</strong> misma no sea confi<strong>de</strong>ncial o<br />
reservada (artículo 33 y 35 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley).<br />
f. Procedimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> acceso<br />
El procedimi<strong>en</strong>to se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra seña<strong>la</strong>do <strong>en</strong> los artículos 41 a 49 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley, que <strong>en</strong><br />
resum<strong>en</strong> sería el sigui<strong>en</strong>te:<br />
a) Inicio.<br />
Por escrito o <strong>de</strong> manera verbal, lo cual se <strong>de</strong>berá realizar ante <strong>la</strong> Unidad <strong>de</strong><br />
Información. En este segundo caso <strong>la</strong> resolución no podrá ser recurrida. La<br />
solicitud por escrito <strong>de</strong>berá cont<strong>en</strong>er:<br />
RDG/mma/lgba/rgh 32
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
I. Nombre <strong>de</strong>l solicitante, domicilio para recibir notificaciones; firma o<br />
huel<strong>la</strong> digital y, <strong>en</strong> su caso, correo electrónico.<br />
II. La <strong>de</strong>scripción c<strong>la</strong>ra y precisa <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> que solicita.<br />
III. Cualquier otro <strong>de</strong>talle que facilite <strong>la</strong> búsqueda <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>.<br />
IV. Modalidad <strong>en</strong> que solicita recibir <strong>la</strong> <strong>información</strong>. En este caso se<br />
consi<strong>de</strong>ra que pue<strong>de</strong> ser <strong>en</strong> medio impreso o electrónico –magnético,<br />
como se seña<strong>la</strong> <strong>en</strong> el artículo 12 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley.<br />
Se pue<strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ir al particu<strong>la</strong>r, para que corrija o amplíe los datos <strong>de</strong> su<br />
solicitud. Si <strong>la</strong> solicitud no correspon<strong>de</strong> a <strong>la</strong> Unidad <strong>de</strong> Información <strong>en</strong> que ha sido<br />
pres<strong>en</strong>tada, ésta ori<strong>en</strong>tará al solicitante para realizar<strong>la</strong> ante qui<strong>en</strong> corresponda.<br />
b) Desahogo <strong>de</strong> <strong>la</strong> solicitud<br />
Si <strong>la</strong> Unidad <strong>de</strong> Información cu<strong>en</strong>ta con <strong>la</strong> <strong>información</strong>, <strong>la</strong> <strong>de</strong>berá <strong>en</strong>tregar al<br />
solicitante <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los diez días hábiles sigui<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> solicitud, con posibilidad<br />
<strong>de</strong> prórroga <strong>de</strong> siete días hábiles más, lo que <strong>de</strong>berá notificarse al solicitante.<br />
En el caso <strong>de</strong> que no se cu<strong>en</strong>te con <strong>la</strong> <strong>información</strong> solicitada o que ésta sea<br />
c<strong>la</strong>sificada, como reservada o confi<strong>de</strong>ncial, <strong>la</strong> Unidad <strong>de</strong> Información <strong>de</strong>berá<br />
notificarlo al solicitante por escrito, <strong>en</strong> un p<strong>la</strong>zo que no exce<strong>de</strong>rá <strong>de</strong> diez días<br />
hábiles contados a partir <strong>de</strong> <strong>la</strong> fecha <strong>de</strong> pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong> solicitud.<br />
c) Terminación<br />
La obligación <strong>de</strong> acceso a <strong>la</strong> <strong>información</strong> pública se t<strong>en</strong>drá por cumplida, cuando<br />
el solicitante previo el pago, previsto <strong>en</strong> el artículo 6 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley, si es el caso,<br />
t<strong>en</strong>ga a su disposición copias simples, certificadas o <strong>en</strong> cualquier otro medio <strong>en</strong> el<br />
que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tre cont<strong>en</strong>ida <strong>la</strong> <strong>información</strong> solicitada, o cuando realice <strong>la</strong> consulta<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> <strong>en</strong> el lugar <strong>en</strong> el que ésta se localice.<br />
Cuando <strong>la</strong> <strong>información</strong> solicitada ya esté disponible para consulta, se le hará<br />
saber por escrito al solicitante el lugar don<strong>de</strong> pue<strong>de</strong> consultar<strong>la</strong> y <strong>la</strong>s formas para<br />
reproducir o adquirir<strong>la</strong>.<br />
Una vez <strong>en</strong>tregada <strong>la</strong> <strong>información</strong>, el solicitante acusará recibo por escrito,<br />
dándose por terminado el trámite <strong>de</strong> acceso a <strong>la</strong> <strong>información</strong>.<br />
g. Instituto <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado<br />
<strong>de</strong> México<br />
Conforme al artículo 56 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley se crea dicho Instituto, 18 como un Organismo<br />
Público Desc<strong>en</strong>tralizado no sectorizado <strong>de</strong> carácter estatal, dotado <strong>de</strong><br />
personalidad jurídica y patrimonio propios, con autonomía operativa,<br />
presupuestaria y <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisión, que ti<strong>en</strong>e por objeto <strong>la</strong> difusión, protección y<br />
respeto al <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> acceso a <strong>la</strong> <strong>información</strong> pública y a <strong>la</strong> protección <strong>de</strong> datos<br />
personales.<br />
La dirección y administración <strong>de</strong>l Instituto estará a cargo <strong>de</strong> un Consejo y su<br />
Presi<strong>de</strong>nte, qui<strong>en</strong> t<strong>en</strong>drá <strong>la</strong> repres<strong>en</strong>tación legal <strong>de</strong>l organismo (artículo 61 <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Ley).<br />
18 Ver también Decreto No. 118, publicado <strong>en</strong> <strong>la</strong> Gaceta <strong>de</strong>l Gobierno <strong>de</strong>l Estado el 28 <strong>de</strong> diciembre <strong>de</strong>l 2004,<br />
mediante el cual se reforma, <strong>en</strong>tre otros, el 56 <strong>en</strong> cita.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 33
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
h. Órganos equival<strong>en</strong>tes<br />
El artículo 80 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley seña<strong>la</strong> que los Po<strong>de</strong>res Legis<strong>la</strong>tivo y Judicial <strong>de</strong>l Estado;<br />
los Municipios; los tribunales Administrativos y los órganos autónomos, <strong>en</strong> el<br />
ámbito <strong>de</strong> sus respectivas compet<strong>en</strong>cias, establecerán el órgano equival<strong>en</strong>te (al<br />
<strong>de</strong>l Instituto citado), para proporcionar y garantizar a los particu<strong>la</strong>res el acceso a<br />
<strong>la</strong> <strong>información</strong> y protección <strong>de</strong> los datos personales, <strong>de</strong> conformidad con lo<br />
previsto <strong>en</strong> <strong>la</strong> Ley.<br />
i. Medios <strong>de</strong> impugnación<br />
En <strong>la</strong>s respuestas <strong>de</strong>sfavorables a <strong>la</strong>s solicitu<strong>de</strong>s <strong>de</strong> acceso a <strong>la</strong> <strong>información</strong><br />
pública o <strong>de</strong> corrección <strong>de</strong> datos personales, <strong>la</strong>s unida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>información</strong> <strong>de</strong>berán<br />
informar a los interesados el <strong>de</strong>recho y p<strong>la</strong>zo que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> para promover recurso<br />
<strong>de</strong> revisión (artículo 70 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley).<br />
En contra <strong>de</strong> <strong>la</strong>s resoluciones dictadas <strong>en</strong> los recursos <strong>de</strong> revisión por el Instituto<br />
o por los ayuntami<strong>en</strong>tos, los particu<strong>la</strong>res afectados podrán promover el juicio<br />
administrativo ante el Tribunal <strong>de</strong> lo Cont<strong>en</strong>cioso Administrativo (artículo 78 <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Ley).<br />
j. Responsabilida<strong>de</strong>s y sanciones<br />
Para efectos <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley, son causas <strong>de</strong> responsabilidad administrativa <strong>de</strong> los<br />
servidores públicos <strong>de</strong> los sujetos obligados, <strong>en</strong>tre otras:<br />
I. Cualquier acto u omisión que provoque <strong>la</strong> susp<strong>en</strong>sión o <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s solicitu<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>información</strong>;<br />
VII. Hacer caso omiso <strong>de</strong> los requerimi<strong>en</strong>tos y resoluciones <strong>de</strong>l Instituto o <strong>de</strong>l<br />
órgano equival<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> su caso.<br />
k. Transitorios <strong>de</strong>l Decreto Número 46<br />
A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> los Transitorios que ya han sido com<strong>en</strong>tados, se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> <strong>de</strong>stacar los<br />
sigui<strong>en</strong>tes:<br />
“CUARTO: El Po<strong>de</strong>r Legis<strong>la</strong>tivo, el Po<strong>de</strong>r Ejecutivo, el Po<strong>de</strong>r Judicial, los<br />
Municipios, los órganos autónomos, y los Tribunales Administrativos, emitirán <strong>la</strong>s<br />
disposiciones reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tarias correspondi<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>te Ley (sic), <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong><br />
los seis meses sigui<strong>en</strong>tes al inicio <strong>de</strong> su vig<strong>en</strong>cia; es <strong>de</strong>cir, a más tardar el último<br />
día <strong>de</strong> octubre <strong>de</strong>l 2004.<br />
“QUINTO: Los sujetos obligados [<strong>en</strong>tre ellos los municipios], <strong>de</strong>berán nombrar a<br />
los responsables <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Unida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Información, o su equival<strong>en</strong>te y, a los<br />
integrantes <strong>de</strong> los comités <strong>de</strong> <strong>información</strong>, así como <strong>de</strong>signar a los servidores<br />
públicos habilitados a más tardar tres meses <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>signación <strong>de</strong> los<br />
Consejeros y el Consejero Presi<strong>de</strong>nte.<br />
“OCTAVO: Los particu<strong>la</strong>res podrán pres<strong>en</strong>tar solicitu<strong>de</strong>s <strong>de</strong> acceso a <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> pública y corrección <strong>de</strong> datos personales <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>te<br />
Ley, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> un año <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>signación <strong>de</strong> los Consejeros y <strong>de</strong>l Consejero<br />
Presi<strong>de</strong>nte.”<br />
RDG/mma/lgba/rgh 34
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
4.5 Cuadro Sumario<br />
En el Estado <strong>de</strong> México exist<strong>en</strong>, <strong>en</strong>tre otras bases normativas para un sistema <strong>de</strong><br />
<strong>información</strong> municipal, <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes:<br />
LEGISLACIÓN ESTADO DE MEXICO<br />
Fundam<strong>en</strong>to Jurídico<br />
Constitución Política <strong>de</strong>l<br />
Estado Libre y<br />
Soberano <strong>de</strong> México.<br />
Código Administrativo<br />
<strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
Artículo 5º Párrafos<br />
2º y 3ª<br />
Libro Primero<br />
Título Cuarto<br />
Artículo 1.20<br />
Normatividad que Establece<br />
Garantiza el acceso a <strong>la</strong> <strong>información</strong> pública.<br />
Establece <strong>la</strong> creación <strong>de</strong> grupos<br />
interinstitucionales <strong>de</strong> mejora regu<strong>la</strong>toria,<br />
promueve <strong>la</strong> transpar<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>la</strong> e<strong>la</strong>boración y<br />
aplicación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s regu<strong>la</strong>ciones.<br />
Código Administrativo<br />
<strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
Ley Orgánica Municipal<br />
<strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y<br />
Acceso a <strong>la</strong> Información<br />
Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong><br />
México.<br />
Ley <strong>de</strong> Docum<strong>en</strong>tos<br />
Administrativos e<br />
Históricos <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong><br />
México.<br />
Ley <strong>de</strong> Información e<br />
Investigación<br />
Geográfica, Estadística<br />
y Catastral <strong>de</strong>l Estado<br />
<strong>de</strong> México.<br />
Gaceta <strong>de</strong>l Gobierno <strong>de</strong>l<br />
Estado <strong>de</strong> México.<br />
No. 80 <strong>de</strong> fecha 27 <strong>de</strong><br />
abril <strong>de</strong>l 2001.<br />
Libro Primero<br />
Título undécimo<br />
Artículos 1.43, 1.44<br />
y 1.45<br />
Artículo 91<br />
Fracciones VI, VIII,<br />
IX Y XII<br />
Institucionaliza el uso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Tecnologías <strong>de</strong><br />
Información <strong>en</strong> <strong>la</strong> prestación <strong>de</strong> los servicios<br />
gubernam<strong>en</strong>tales. Así mismo dispone <strong>la</strong> creación<br />
<strong>de</strong> mecanismos <strong>de</strong> seguridad y confi<strong>de</strong>ncialidad,<br />
para proteger <strong>la</strong> <strong>información</strong> que se g<strong>en</strong>ere <strong>en</strong><br />
los trámites respectivos.<br />
Indica que el Secretario <strong>de</strong>l Ayuntami<strong>en</strong>to, es el<br />
responsable <strong>de</strong>: el Archivo G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l<br />
Ayuntami<strong>en</strong>to, publicar reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tos, circu<strong>la</strong>res y<br />
<strong>de</strong>más disposiciones <strong>de</strong> observancia g<strong>en</strong>eral,<br />
compi<strong>la</strong>r leyes, <strong>de</strong>cretos, reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tos, periódicos<br />
oficiales, circu<strong>la</strong>res y ór<strong>de</strong>nes re<strong>la</strong>tivas a los<br />
distintos sectores <strong>de</strong> <strong>la</strong> administración pública<br />
municipal e integrar un sistema <strong>de</strong> <strong>información</strong><br />
que cont<strong>en</strong>ga datos <strong>de</strong> los aspectos socioeconómicos<br />
básicos <strong>de</strong>l municipio.<br />
Regu<strong>la</strong> el ejercicio <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> acceso a <strong>la</strong><br />
Información Pública.<br />
Norma y regu<strong>la</strong> los actos t<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes a<br />
inv<strong>en</strong>tariar, coordinar y dinamizar el<br />
funcionami<strong>en</strong>to y uso <strong>de</strong> los docum<strong>en</strong>tos<br />
administrativos e históricos <strong>de</strong> los Po<strong>de</strong>res <strong>de</strong>l<br />
Estado, Municipios y Organismos Auxiliares así<br />
como <strong>la</strong> integración <strong>de</strong> sus archivos.<br />
Regu<strong>la</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> e investigación geográfica,<br />
estadística y catastral <strong>en</strong> el Estado <strong>de</strong> México.<br />
Define 3 tipos <strong>de</strong> <strong>información</strong>: Geográfica,<br />
Estadística y Catastral.<br />
Acuerdo <strong>de</strong>l Ejecutivo <strong>de</strong>l Estado por el que<br />
establece el Programa <strong>de</strong> gobierno electrónico<br />
2001-2005.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 35
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
RDG/mma/lgba/rgh 36
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
5. ASPECTO TECNOLÓGICO ACTUAL<br />
El <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l pres<strong>en</strong>te docum<strong>en</strong>to ha permitido observar, que el avance tecnológico -<strong>en</strong><br />
especial <strong>la</strong> informática- facilita el intercambio <strong>de</strong> los esquemas <strong>de</strong> trabajo, forjando puntos <strong>de</strong><br />
apoyo para lograr una administración pública más competitiva, conduciéndo<strong>la</strong> a mejorar <strong>la</strong><br />
calidad <strong>de</strong> su funcionami<strong>en</strong>to y los servicios que otorga.<br />
Bajo este esquema, el Gobierno <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l<br />
Sistema Estatal <strong>de</strong> Informática (SEI), al amparo <strong>de</strong> <strong>la</strong> experi<strong>en</strong>cia acumu<strong>la</strong>da <strong>de</strong>sarrolló y ha<br />
puesto a disposición <strong>de</strong> los municipios el Sistema <strong>de</strong> Administración Municipal, el cual <strong>en</strong> forma<br />
breve se <strong>de</strong>scribe <strong>en</strong> el sigui<strong>en</strong>te apartado.<br />
5.1 Sistema <strong>de</strong> Administración Municipal. 19<br />
Es un sistema que ha v<strong>en</strong>ido operando <strong>en</strong> los Municipios <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 1987,<br />
cu<strong>en</strong>ta con 6 módulos:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Control Patrimonial.<br />
Sistema Integral <strong>de</strong> Ingresos.<br />
Presupuesto y Seguimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Obras.<br />
Sistema <strong>de</strong> Nómina.<br />
Agua Potable.<br />
Contabilidad y Presupuesto (Organismos DIF’s)<br />
Estos módulos ofrec<strong>en</strong> a los municipios, <strong>la</strong>s herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> automatización para simplificar<br />
su gestión, agilizando <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción al público <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral y elevando <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> los<br />
servicios.<br />
5.1.1 Control Patrimonial: Contro<strong>la</strong> el inv<strong>en</strong>tario <strong>de</strong> los bi<strong>en</strong>es muebles e inmuebles que<br />
conforman el activo propiedad <strong>de</strong>l municipio. Utiliza como catálogos básicos <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> <strong>de</strong> los proveedores, <strong>de</strong>legaciones, localida<strong>de</strong>s y situación jurídica <strong>de</strong> los<br />
inmuebles.<br />
5.1.2 Sistema Integral <strong>de</strong> Ingresos: Permite el registro y control <strong>de</strong> impuestos, agilizando el<br />
cobro <strong>de</strong>l impuesto predial, <strong>de</strong>rechos, aportaciones <strong>de</strong> mejoras, productos y<br />
aprovechami<strong>en</strong>tos. Este sistema ti<strong>en</strong>e como productos, el diario <strong>de</strong> ingresos, padrón<br />
or<strong>de</strong>nado por c<strong>la</strong>ve catastral o nombre <strong>de</strong>l contribuy<strong>en</strong>te, póliza <strong>de</strong> ingresos, corte <strong>de</strong><br />
caja <strong>de</strong>l mes, invitaciones y notificaciones para los contribuy<strong>en</strong>tes morosos.<br />
5.1.3 Presupuesto y Seguimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Obras: Contro<strong>la</strong> el ejercicio <strong>de</strong>l presupuesto <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
obras a través <strong>de</strong> vales <strong>de</strong> materiales y requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> mano <strong>de</strong> obra para<br />
actualizar el avance físico y financiero. Los productos <strong>de</strong> este sistema son: reporte <strong>de</strong><br />
los recursos ejercidos por obras <strong>en</strong> proceso o terminadas, reporte <strong>de</strong>l comparativo <strong>de</strong><br />
los recursos por obra, reporte m<strong>en</strong>sual <strong>de</strong> obras, reporte <strong>de</strong>l presupuesto global <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
obra, reporte <strong>de</strong>l presupuesto por partida-concepto <strong>de</strong> <strong>la</strong> obra.<br />
5.1.4 Sistema <strong>de</strong> Nómina: Contro<strong>la</strong> el presupuesto por concepto <strong>de</strong> pagos nominales<br />
(Capítulo 1000) y proporciona <strong>información</strong> inmediata <strong>de</strong> cada uno <strong>de</strong> los empleados<br />
<strong>de</strong>l ayuntami<strong>en</strong>to. Los productos que arroja son: nóminas alfabéticas, por<br />
<strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to, cheques y nóminas <strong>de</strong> p<strong>en</strong>sión alim<strong>en</strong>ticia, resum<strong>en</strong> <strong>de</strong> conceptos,<br />
<strong>de</strong>sglose <strong>de</strong> moneda, acumu<strong>la</strong>dos a <strong>la</strong> fecha, sueldos netos.<br />
5.1.5 Agua Potable: Facilita el control y cobro <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> agua potable <strong>de</strong> aquellos<br />
predios conectados a <strong>la</strong> Red Municipal o que se abastec<strong>en</strong> a través <strong>de</strong> servicio medido<br />
19 Cfr. Mercado Luis A, Et allí, (2003), Sistemas <strong>de</strong> Mo<strong>de</strong>rnización Hac<strong>en</strong>daria UAEM – IHAEM. pp. 65-72<br />
RDG/mma/lgba/rgh 37
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
o cuota fija. Este programa emite: recibos <strong>de</strong> pagos, notificaciones, póliza <strong>de</strong><br />
ingresos, reportes <strong>de</strong> corte <strong>de</strong> caja, padrón <strong>de</strong> usuarios, movimi<strong>en</strong>tos diarios.<br />
5.1.6 Contabilidad y Presupuesto: Facilita el registro y control <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> <strong>de</strong>rivada <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong>s operaciones contables y presupuestales <strong>en</strong> forma veraz y oportuna para <strong>la</strong><br />
integración <strong>de</strong>l informe m<strong>en</strong>sual <strong>de</strong> organismos DIF’s. Los productos que arroja son:<br />
Estado <strong>de</strong> Posición Financiera, Ba<strong>la</strong>nza G<strong>en</strong>eral, Estado <strong>de</strong> Ingresos y Gastos<br />
(Acumu<strong>la</strong>do o M<strong>en</strong>sual), diario G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Pólizas, Hoja <strong>de</strong> Distribución <strong>de</strong> Pólizas,<br />
auxiliares <strong>de</strong> Resum<strong>en</strong> Analítico, Póliza Cheque- Acuerdo y Comparativo <strong>de</strong> Ingresos y<br />
Egresos.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 38
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
6. PROCESO DE RECOPILACIÓN Y ADMINISTRACIÓN DE<br />
INFORMACIÓN EN EL ÁMBITO MUNICIPAL<br />
La promulgación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong><br />
México y el establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l programa <strong>de</strong> Gobierno Electrónico, son algunas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s formas<br />
que actualm<strong>en</strong>te buscan acercar el aparato público a <strong>la</strong> comunidad que gobierna.<br />
Los propósitos <strong>de</strong> este acercami<strong>en</strong>to, son el seguimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas y necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
ciudadanía, <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> lo que ésta espera <strong>de</strong> <strong>la</strong> Administración Pública y una provisión <strong>de</strong><br />
servicios públicos, bajo nuevos esquemas; buscando a<strong>de</strong>más, que el procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />
<strong>información</strong> que estas acciones g<strong>en</strong>er<strong>en</strong>, culmine <strong>en</strong> un nuevo sistema <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción ágil y<br />
transpar<strong>en</strong>te, que cont<strong>en</strong>ga los medios y recursos, tanto para acce<strong>de</strong>r a <strong>información</strong> pública<br />
como para realizar trámites, y como consecu<strong>en</strong>cia se otorgue un servicio público <strong>de</strong> calidad.<br />
La instauración <strong>de</strong> este mo<strong>de</strong>lo administrativo <strong>en</strong> el ámbito municipal, requiere como punto <strong>de</strong><br />
partida que <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s municipales establezcan un diagnóstico -bajo el amparo <strong>de</strong>l marco<br />
legal y tecnología exist<strong>en</strong>tes- sobre <strong>la</strong> situación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> con que cu<strong>en</strong>tan, así como <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> <strong>información</strong> que requier<strong>en</strong>.<br />
6.1 Descripción <strong>de</strong>l Proceso<br />
A efecto <strong>de</strong> organizar el levantami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l inv<strong>en</strong>tario <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> municipal, se<br />
sugiere que el Comité <strong>de</strong> Información se reúna con los Mandos Medios y Superiores, y<br />
cal<strong>en</strong>daric<strong>en</strong> <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te secu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Levantami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> inv<strong>en</strong>tarios por cada unidad administrativa <strong>de</strong>l Ayuntami<strong>en</strong>to.<br />
Integración <strong>de</strong> todos los inv<strong>en</strong>tarios.<br />
Conciliación, <strong>de</strong>puración y obt<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> un inv<strong>en</strong>tario <strong>de</strong>finitivo, que cont<strong>en</strong>ga <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> requerida para cumplir con <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong><br />
Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, así como <strong>la</strong> <strong>información</strong> necesaria para<br />
g<strong>en</strong>erar un Sistema <strong>de</strong> Información Municipal.<br />
Diseño y estructura <strong>de</strong> C<strong>la</strong>ves <strong>de</strong> Codificación.<br />
Codificación.<br />
Creación <strong>de</strong>l Catálogo Maestro <strong>de</strong> Información.<br />
Divulgación <strong>de</strong>l mismo.<br />
6.1.1<br />
6.1.2<br />
6.1.3<br />
Deberán <strong>de</strong> levantarse dos inv<strong>en</strong>tarios: inv<strong>en</strong>tario “A” <strong>de</strong> <strong>información</strong> básica<br />
requerida <strong>en</strong> los Artículos 12 y 15 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong><br />
Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, e inv<strong>en</strong>tario “B” <strong>de</strong> <strong>información</strong> g<strong>en</strong>erada<br />
por cada unidad administrativa, <strong>de</strong> acuerdo a sus atribuciones o funciones que<br />
contribuya a <strong>la</strong> atribución o <strong>función</strong> principal <strong>de</strong> Dep<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia a <strong>la</strong> que pert<strong>en</strong>ece,<br />
que sea susceptible <strong>de</strong> acceso público por estar catalogada como “Información<br />
Pública <strong>de</strong> Oficio” (artículo 2 Fracción V y 11 <strong>de</strong> <strong>la</strong> citada ley).<br />
La integración <strong>de</strong> los inv<strong>en</strong>tarios, se harán con el propósito <strong>de</strong> catalogar <strong>en</strong> un<br />
docum<strong>en</strong>to único, el total <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> disponible, así como verificar que no<br />
haya duplicidad <strong>de</strong> ésta.<br />
El inv<strong>en</strong>tario resultante, habrá <strong>de</strong> conciliarse con los docum<strong>en</strong>tos estipu<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> los<br />
artículos 12 y 15 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l<br />
RDG/mma/lgba/rgh 39
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Estado <strong>de</strong> México y con los manuales <strong>de</strong> organización y procedimi<strong>en</strong>tos, a efecto <strong>de</strong><br />
filtrarlo, <strong>de</strong>scartando aquel<strong>la</strong> <strong>información</strong> que no cump<strong>la</strong> el parámetro <strong>de</strong><br />
“Información Pública <strong>de</strong> Oficio” o que sea aj<strong>en</strong>a a <strong>la</strong> <strong>función</strong> o atribución principal <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> organización o <strong>en</strong> su <strong>de</strong>fecto agregando aquel<strong>la</strong> que si cump<strong>la</strong> estos parámetros y<br />
no haya sido inv<strong>en</strong>tariada.<br />
6.1.4<br />
Obt<strong>en</strong>ido y aprobado el inv<strong>en</strong>tario único, se podrá observar <strong>en</strong> éste, que tipos <strong>de</strong><br />
datos, docum<strong>en</strong>tos o expedi<strong>en</strong>tes son los exist<strong>en</strong>tes, que unida<strong>de</strong>s administrativas<br />
son <strong>la</strong>s g<strong>en</strong>eradoras o resguardadoras y el tipo <strong>de</strong> <strong>información</strong> <strong>de</strong> acuerdo a <strong>la</strong>s<br />
fracciones VI, VII y VIII <strong>de</strong>l artículo 2 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong><br />
Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México. El objeto <strong>de</strong> esta acción es llegar a<br />
conformar los sub-catálogos que soport<strong>en</strong> <strong>la</strong> codificación:<br />
<br />
<br />
<br />
Catálogos <strong>de</strong> unida<strong>de</strong>s administrativas, se pue<strong>de</strong> usar el “Catálogo <strong>de</strong><br />
Dep<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias G<strong>en</strong>erales, Auxiliares y Organismos Municipales”, publicado <strong>en</strong> el<br />
Manual para <strong>la</strong> Programación y Presupuestación Municipal para el Ejercicio<br />
Fiscal 2005 ( Gaceta <strong>de</strong> Gobierno <strong>de</strong>l 3 <strong>de</strong> septiembre <strong>de</strong>l 2004.<br />
Catálogos <strong>de</strong> tipos <strong>de</strong> docum<strong>en</strong>tos, se diseñarán <strong>en</strong> <strong>función</strong> al tipo <strong>de</strong><br />
docum<strong>en</strong>tos que result<strong>en</strong> <strong>en</strong> el inv<strong>en</strong>tario.<br />
Reconocidos todos los tipos, se pue<strong>de</strong>n i<strong>de</strong>ntificar con su letra inicial y agregar<br />
un número si <strong>la</strong> letra se repite varias veces: Actas = A1; Acuerdo = A2;<br />
Auditorias = A3, <strong>la</strong> importancia <strong>de</strong> éste catalogo es que <strong>la</strong>s c<strong>la</strong>ves asignadas<br />
<strong>en</strong> él i<strong>de</strong>ntifiqu<strong>en</strong> todos los tipos <strong>de</strong> docum<strong>en</strong>tos g<strong>en</strong>erados y sean usadas <strong>en</strong><br />
forma uniforme.<br />
Catálogo <strong>de</strong> tipo <strong>de</strong> <strong>información</strong>, únicam<strong>en</strong>te cont<strong>en</strong>drá tres c<strong>la</strong>ves:<br />
IPO = <strong>información</strong> Pública <strong>de</strong> Oficio<br />
ICR = <strong>información</strong> C<strong>la</strong>sificada Reservada<br />
ICC = <strong>información</strong> C<strong>la</strong>sificada Confi<strong>de</strong>ncial.<br />
6.1.5<br />
6.1.6<br />
6.1.7<br />
Diseñados y aprobados los catálogos, se proce<strong>de</strong>rá a codificar <strong>la</strong> <strong>información</strong><br />
cont<strong>en</strong>ida <strong>en</strong> el Inv<strong>en</strong>tario Único. La c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> codificación asignada a cada<br />
docum<strong>en</strong>to y as<strong>en</strong>tada <strong>en</strong> el Inv<strong>en</strong>tario Único <strong>de</strong>berá ser <strong>la</strong> misma que ost<strong>en</strong>te <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong> (docum<strong>en</strong>to) <strong>en</strong> sí.<br />
El inv<strong>en</strong>tario único con <strong>la</strong> c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> codificación, funcionará como Catálogo Maestro<br />
<strong>de</strong> Información, el cual si existe <strong>la</strong> posibilidad, se capturará <strong>en</strong> una hoja electrónica<br />
a fin <strong>de</strong> facilitar su manejo y localización <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> por medio <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>función</strong><br />
<strong>de</strong> filtrado o <strong>de</strong> sorteo <strong>de</strong> datos.<br />
Difundir <strong>en</strong> medio electrónico y/o impreso el Catálogo Maestro <strong>de</strong> Información, a fin<br />
<strong>de</strong> que toda <strong>la</strong> organización y comunidad municipal conozca <strong>la</strong> <strong>información</strong><br />
disponible.<br />
En <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te página se muestra un mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> formato, que podría ser útil para el<br />
levantami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l inv<strong>en</strong>tario.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 40
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
6.2 Inv<strong>en</strong>tario <strong>de</strong> <strong>información</strong><br />
PROPUESTA DE FORMATO<br />
(Inv<strong>en</strong>tario Inicial)<br />
N<br />
P<br />
NOMBRE DEL<br />
DOCUMENTO<br />
Artículo<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Ley<br />
CODIFI<br />
CA<br />
CION Págin<br />
a Web<br />
Tipo <strong>de</strong><br />
Archivo<br />
Elec<br />
Impre<br />
tró<br />
nico 20 so<br />
Sitio o Unidad Administrativa g<strong>en</strong>eradora o responsable <strong>de</strong>l<br />
resguardo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong><br />
Vincu<strong>la</strong>ción<br />
Página<br />
LegisteL<br />
Secretaria <strong>de</strong>l<br />
Ayuntami<strong>en</strong>to<br />
Desarrollo<br />
Urbano y<br />
Obras<br />
Públicas<br />
Administra<br />
ción<br />
Contra<br />
loría<br />
Teso<br />
rería<br />
Unidad <strong>de</strong><br />
Normativi<br />
dad<br />
Comités,<br />
Comisio<br />
nes y<br />
Consejos<br />
21<br />
1 Leyes 12.1 X X<br />
2<br />
3<br />
Reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tos<br />
g<strong>en</strong>erales <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
propias leyes<br />
Reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tos<br />
Internos<br />
12.1 X X<br />
12.1 X<br />
4 Decretos 12.1 X X<br />
5 Acuerdos 12.1 X<br />
6 Conv<strong>en</strong>ios 12.1/12 X<br />
7<br />
8<br />
Manuales <strong>de</strong><br />
Organización y<br />
Procedimi<strong>en</strong>tos<br />
Directorio <strong>de</strong><br />
Servidores Públicos<br />
(Mandos Medios y<br />
12.1 X X<br />
Superiores) 22 12.2 X<br />
9<br />
Programas anuales<br />
<strong>de</strong> Obras 23 , Procesos<br />
<strong>de</strong> Licitación y<br />
Contratación.<br />
12.3 /<br />
15.1<br />
X X X X X 1<br />
20 Si el archivo se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> Word, anotar (1); si está <strong>en</strong> Excel (2); sí esta <strong>en</strong> Power Point (3); si está Access (4); si es una base <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> diseño<br />
especial (5), otras aplicaciones (6)<br />
21<br />
Si es Comité <strong>de</strong> Adquisiciones (1); Comité <strong>de</strong> Información (2); Comisión <strong>de</strong> P<strong>la</strong>neación para el Desarrollo Municipal (3); Consejos Municipales <strong>de</strong><br />
Protección Civil (4); Consejo <strong>de</strong> Participación Ciudadana (5)<br />
22 Este docum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>be cont<strong>en</strong>er puesto funcional, categoría, sueldo y otras remuneraciones m<strong>en</strong>suales fijas, viáticos y gastos <strong>de</strong> repres<strong>en</strong>tación.<br />
23<br />
El artículo 15 Fracción I <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México, refiere “Datos refer<strong>en</strong>tes al <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong><br />
obras para brindar los servicios <strong>de</strong> agua potable, dr<strong>en</strong>aje, alcantaril<strong>la</strong>do, tratami<strong>en</strong>to y disposición <strong>de</strong> aguas residuales; alumbrado público; programas <strong>de</strong><br />
limpia; recolección, tras<strong>la</strong>do y tratami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> residuos sólidos; ubicación geográfica <strong>de</strong> mercados y c<strong>en</strong>trales <strong>de</strong> abasto, panteones, rastros, parques,<br />
jardines y su equipami<strong>en</strong>to.<br />
41 RDG/mma/lgba/rgh
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
N<br />
P<br />
NOMBRE DEL<br />
DOCUMENTO<br />
Artículo<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Ley<br />
CODIFI<br />
CA<br />
CION Págin<br />
a Web<br />
Tipo <strong>de</strong><br />
Archivo<br />
Elec<br />
Impre<br />
tró<br />
nico 20 so<br />
Sitio o Unidad Administrativa g<strong>en</strong>eradora o responsable <strong>de</strong>l<br />
resguardo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong><br />
Vincu<strong>la</strong>ción<br />
Página<br />
LegisteL<br />
Secretaria <strong>de</strong>l<br />
Ayuntami<strong>en</strong>to<br />
Desarrollo<br />
Urbano y<br />
Obras<br />
Públicas<br />
Administra<br />
ción<br />
Contra<br />
loría<br />
Teso<br />
rería<br />
Unidad <strong>de</strong><br />
Normativi<br />
dad<br />
Comités,<br />
Comisio<br />
nes y<br />
Consejos<br />
21<br />
10<br />
Administración <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Unidad <strong>de</strong><br />
Información 24 12.4 X X X X 2<br />
Nombre, dirección,<br />
teléfono y horarios<br />
<strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción al<br />
11 público <strong>de</strong>l (os)<br />
responsable (s) <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Unidad <strong>de</strong><br />
Información<br />
Acuerdos y Actas<br />
12<br />
Oficiales<br />
Presupuesto,<br />
13<br />
Informes <strong>de</strong> avance.<br />
Padrones <strong>de</strong><br />
14 b<strong>en</strong>eficiarios <strong>de</strong> los<br />
12.5 X X X 2<br />
12.6 X<br />
12.7/19 X X X<br />
programas 25 12.8 X 3,5<br />
15 Situación Financiera 12.9 X X X X<br />
16 Deuda Pública 12.9 X X X<br />
17<br />
18<br />
19<br />
20<br />
Licitaciones,<br />
concursos <strong>en</strong><br />
12.11 X X X X X 1<br />
g<strong>en</strong>eral.<br />
Participación<br />
Ciudadana 26 12.13 4<br />
Información<br />
difundida <strong>en</strong> medios<br />
electrónicos. 27<br />
Ag<strong>en</strong>da <strong>de</strong> Reuniones<br />
Públicas.<br />
Índices, Catálogos y<br />
Bases <strong>de</strong> Datos<br />
12.14/<br />
15<br />
X<br />
12.16 2<br />
El concepto <strong>de</strong> Administración se refiere a los sistemas, procesos, oficinas, ubicación, costos y responsables <strong>de</strong> at<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>la</strong>s solicitu<strong>de</strong>s <strong>de</strong> acceso a <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong>, así como el registro <strong>de</strong> solicitu<strong>de</strong>s recibidas y at<strong>en</strong>didas. ( ANEXO “A”)<br />
24<br />
25<br />
Cont<strong>en</strong>ido: Diseño, monto, acceso y ejecución <strong>de</strong> los programas <strong>de</strong> subsidio. Programas que por su naturaleza y características permitan <strong>la</strong> integración<br />
<strong>de</strong> padrones.<br />
26 Procesos <strong>de</strong> e<strong>la</strong>boración, implem<strong>en</strong>tación y evaluación <strong>de</strong> políticas y toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones.<br />
27 P<strong>la</strong>neación y programación (también que se difunda <strong>en</strong> medios escritos).<br />
42 RDG/mma/lgba/rgh
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
N<br />
P<br />
NOMBRE DEL<br />
DOCUMENTO<br />
Artículo<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Ley<br />
CODIFI<br />
CA<br />
CION Págin<br />
a Web<br />
Tipo <strong>de</strong><br />
Archivo<br />
Elec<br />
Impre<br />
tró<br />
nico 20 so<br />
Sitio o Unidad Administrativa g<strong>en</strong>eradora o responsable <strong>de</strong>l<br />
resguardo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong><br />
Vincu<strong>la</strong>ción<br />
Página<br />
LegisteL<br />
Secretaria <strong>de</strong>l<br />
Ayuntami<strong>en</strong>to<br />
Desarrollo<br />
Urbano y<br />
Obras<br />
Públicas<br />
Administra<br />
ción<br />
Contra<br />
loría<br />
Teso<br />
rería<br />
Unidad <strong>de</strong><br />
Normativi<br />
dad<br />
Comités,<br />
Comisio<br />
nes y<br />
Consejos<br />
21<br />
21<br />
Autorizaciones,<br />
Permisos, lic<strong>en</strong>cias,<br />
certificaciones y<br />
concesiones 28 12.17 X X X<br />
Informes <strong>de</strong><br />
auditorias y<br />
22<br />
12.18<br />
resoluciones <strong>de</strong><br />
X<br />
responsabilida<strong>de</strong>s. 29<br />
23<br />
24<br />
25<br />
26<br />
27<br />
Programas <strong>de</strong><br />
Trabajo e Informes<br />
Anuales <strong>de</strong><br />
Activida<strong>de</strong>s.<br />
P<strong>la</strong>n <strong>de</strong> Desarrollo<br />
Municipal<br />
Recursos <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Haci<strong>en</strong>da Pública<br />
Municipal<br />
Tab<strong>la</strong>s <strong>de</strong> Valores y<br />
Padrones<br />
Información <strong>en</strong><br />
Materia <strong>de</strong><br />
Protección Civil,<br />
Desarrollo Urbano,<br />
Or<strong>de</strong>nami<strong>en</strong>to<br />
Ecológico y Uso <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Vía Pública<br />
12.19 X X<br />
15.2 X X X<br />
15.2 X<br />
15.2 X<br />
15.3 X X 3<br />
28 Expedi<strong>en</strong>tes concluidos<br />
29 Expedi<strong>en</strong>tes concluidos<br />
43 RDG/mma/lgba/rgh
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
6.3 Necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>información</strong><br />
Las Administraciones Públicas Municipales, pres<strong>en</strong>tan gran diversidad respecto a los<br />
servicios y productos que ofrec<strong>en</strong> a sus comunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>bido a que abarcan <strong>en</strong>tre otros a<br />
los sectores <strong>de</strong> Salud, Justicia, Seguridad Pública, Educación, Desarrollo Urbano, etc. Por<br />
tanto se consi<strong>de</strong>ra que sus necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>información</strong> circundarán sobre los Perfiles <strong>de</strong><br />
Desarrollo, tanto <strong>en</strong> su primera fase <strong>de</strong> recopi<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>de</strong>mandas ciudadanas, así como <strong>en</strong><br />
su segunda fase <strong>de</strong> control <strong>de</strong> prestación y calidad <strong>de</strong> servicios otorgados, por medio <strong>de</strong><br />
indicadores.<br />
Para <strong>la</strong> primera fase, a continuación se pres<strong>en</strong>ta un ejemplo <strong>de</strong> lo que pudieran ser <strong>la</strong>s<br />
necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>información</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong>s administraciones públicas municipales, <strong>de</strong> acuerdo a<br />
cada Perfil <strong>de</strong> Desarrollo; por lo que respecta a los indicadores estratégicos, <strong>de</strong> gestión o <strong>de</strong><br />
proyecto, existe <strong>la</strong> “Guía Técnica para Estimación <strong>de</strong> Indicadores <strong>de</strong> Evaluación.” 30<br />
DIRECCIÓN DE SEGURIDAD PUBLICA<br />
INFORMACIÓN REQUERIDA<br />
UTILIDAD (Valor Agregado)<br />
Número <strong>de</strong> policías adscritos, así como el total<br />
<strong>de</strong> los habitantes <strong>de</strong>l municipio.<br />
La cantidad y estado <strong>de</strong> uso que guarda el<br />
armam<strong>en</strong>to, <strong>la</strong>s patrul<strong>la</strong>s, los uniformes,<br />
chalecos antiba<strong>la</strong>s, helicóptero, etc. con los que<br />
cu<strong>en</strong>ta el municipio.<br />
Procedimi<strong>en</strong>tos y políticas vig<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
Administración <strong>de</strong> Recursos Humanos Municipal.<br />
Nomina ó tabu<strong>la</strong>dores, <strong>de</strong>l personal adscrito a <strong>la</strong><br />
Dirección <strong>de</strong> Seguridad Pública, <strong>de</strong>l municipio y<br />
municipios simi<strong>la</strong>res.<br />
Informes <strong>de</strong> habilida<strong>de</strong>s, <strong>de</strong>strezas,<br />
conocimi<strong>en</strong>tos y experi<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l personal<br />
requeridos por los cargos.<br />
Número <strong>de</strong> <strong>de</strong>litos cometidos diariam<strong>en</strong>te.<br />
Informes: m<strong>en</strong>suales, trimestrales y<br />
semestrales.<br />
Causa <strong>de</strong> Delitos (D<strong>en</strong>uncia ciudadanas).<br />
Porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> Infracciones y Multas impuestas<br />
por los ag<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> tránsito (municipios que han<br />
asumido <strong>la</strong> <strong>función</strong>)<br />
Conocer <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> elem<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> seguridad<br />
por cada habitante <strong>de</strong>l Municipio, y diagnosticar<br />
si con ellos se cubr<strong>en</strong> <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
protección que requiere <strong>la</strong> comunidad.<br />
Detectar necesida<strong>de</strong>s básicas para el efici<strong>en</strong>te<br />
<strong>de</strong>sempeño <strong>de</strong> <strong>la</strong> corporación, y valorar si el<br />
equipo es obsoleto o no.<br />
Conocer, si los sueldos son competitivos, si<br />
exist<strong>en</strong> inc<strong>en</strong>tivos, premios por mérito <strong>en</strong> el<br />
servicio, asc<strong>en</strong>sos o un sistema esca<strong>la</strong>fonario.<br />
I<strong>de</strong>ntificar necesida<strong>de</strong>s primordiales <strong>en</strong> materia<br />
<strong>de</strong> capacitación y adiestrami<strong>en</strong>to y diseñar los<br />
programas respectivos.<br />
Observar el increm<strong>en</strong>to o <strong>de</strong>crem<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> <strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cia.<br />
Saber si se está trabajando<br />
a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te o habrá que p<strong>la</strong>ntear<br />
nuevas líneas <strong>de</strong> acción contra <strong>la</strong><br />
<strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cia.<br />
P<strong>la</strong>ntear <strong>la</strong> opción <strong>de</strong> con<strong>de</strong>nas más<br />
severas, increm<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> vigi<strong>la</strong>ncia y<br />
sugerir nuevos sistemas <strong>de</strong> seguridad.<br />
Conocer <strong>la</strong>s principales causas <strong>de</strong> los<br />
<strong>de</strong>litos cometidos con mayor frecu<strong>en</strong>cia<br />
para abatir <strong>en</strong>érgicam<strong>en</strong>te los puntos <strong>de</strong><br />
mayor inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong>lictiva.<br />
Detectar <strong>la</strong>s colonias mas <strong>de</strong>sprotegidas y<br />
con mayor índice <strong>de</strong>lictivo, (asaltos,<br />
vio<strong>la</strong>ciones, secuestros, robo <strong>de</strong><br />
vehículos, a casa habitación etc.) lo cual<br />
permitirá dar respuesta a <strong>la</strong>s principales<br />
preocupaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> ciudadanía <strong>en</strong><br />
materia <strong>de</strong> seguridad<br />
Detectar <strong>la</strong>s principales causas por infracciones y<br />
fom<strong>en</strong>tar un programa <strong>de</strong> “NO A LAS<br />
MORDIDAS”.<br />
30 Cont<strong>en</strong>ida <strong>en</strong> “Manual para <strong>la</strong> E<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> los P<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> Desarrollo Municipal 2003-2006”, e<strong>la</strong>borado por<br />
Secretaria <strong>de</strong> Finanzas y P<strong>la</strong>neación <strong>de</strong>l Po<strong>de</strong>r Ejecutivo <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 44
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
DIRECCION DE DESARROLLO ECONÓMICO<br />
INFORMACIÓN REQUERIDA<br />
UTILIDAD (Valor Agregado)<br />
Padrón actualizado <strong>de</strong> personas físicas y<br />
jurídicas colectivas <strong>de</strong> los sectores económicos<br />
primario, secundario y terciario.<br />
Diagnosticar <strong>la</strong> principal actividad económica <strong>de</strong>l<br />
municipio.<br />
Demandas <strong>de</strong> los habitantes <strong>en</strong> materia<br />
económica, c<strong>la</strong>sificadas por sector (necesida<strong>de</strong>s<br />
básicas <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción).<br />
Demandas <strong>de</strong> los sectores empresariales.<br />
Necesida<strong>de</strong>s propias <strong>de</strong>l municipio para su<br />
<strong>de</strong>sarrollo económico.<br />
Datos estadísticos <strong>de</strong> personas empleadas,<br />
<strong>de</strong>sempleadas e inmigrantes.<br />
Determinar <strong>la</strong>s priorida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> cuanto a:<br />
Fom<strong>en</strong>to al Desarrollo Agríco<strong>la</strong>.<br />
Fom<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> Producción Minera<br />
Fom<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> Industria <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Transformación o los Servicios.<br />
Apoyar <strong>la</strong> Actividad Forestal<br />
Ejercer acciones <strong>en</strong> conjunto para el<br />
otorgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> subsidios, fi<strong>de</strong>icomisos,<br />
créditos para el campo etc.<br />
Otorgar oportunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to y<br />
<strong>de</strong>sarrollo a <strong>la</strong>s micro, pequeñas y<br />
medianas empresas para <strong>la</strong> distribución<br />
<strong>de</strong> sus productos.<br />
Facilitar los medios y requerimi<strong>en</strong>tos<br />
burocráticos para <strong>la</strong> comercialización, <strong>en</strong><br />
su caso, exportación <strong>de</strong> productos.<br />
Brindar <strong>la</strong>s condiciones y servicios<br />
necesarios para nuevas inversiones.<br />
Impulsar al sector artesanal <strong>de</strong> <strong>la</strong> región.<br />
Mo<strong>de</strong>rnizar y crear nuevos c<strong>en</strong>tros<br />
comerciales.<br />
Fom<strong>en</strong>tar y promocionar <strong>la</strong>s áreas <strong>de</strong><br />
interés turístico <strong>de</strong>l municipio.<br />
Regu<strong>la</strong>r y administrar mercados, tianguis<br />
y c<strong>en</strong>trales <strong>de</strong> abasto.<br />
Regu<strong>la</strong>r el comercio informal.<br />
Promover programas <strong>de</strong> adiestrami<strong>en</strong>to y<br />
capacitación para el trabajo.<br />
Impulsar programas <strong>de</strong> alfabetización.<br />
Apoyar a personas <strong>de</strong> <strong>la</strong> tercera edad<br />
para que se integr<strong>en</strong> al sector productivo<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> región.<br />
Al<strong>en</strong>tar a familias <strong>de</strong> inmigrantes a<br />
instaurar nuevos negocios <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l<br />
municipio (misceláneas, ti<strong>en</strong>das <strong>de</strong><br />
abarrotes, mercerías, tortillerías, ti<strong>en</strong>das<br />
<strong>de</strong> regalos, papelerías, boutiques,<br />
negocios <strong>de</strong> comida etc.) con el fin <strong>de</strong><br />
que sus familiares al regresar t<strong>en</strong>gan un<br />
patrimonio sólido para su futuro.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 45
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
DIRECCIÓN DE DESARROLLO URBANO<br />
INFORMACIÓN REQUERIDA<br />
UTILIDAD (Valor Agregado)<br />
Necesida<strong>de</strong>s primordiales <strong>de</strong> <strong>la</strong>s comunida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong>l municipio <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> obras y servicios<br />
públicos.<br />
Datos primordiales <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> medio<br />
ambi<strong>en</strong>te.<br />
Índices y datos catastrales.<br />
Exig<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción <strong>en</strong> materia <strong>de</strong><br />
transporte.<br />
Situación actual <strong>de</strong>l municipio <strong>en</strong> materia <strong>de</strong><br />
telecomunicaciones, (equipo, telefonía y re<strong>de</strong>s).<br />
I<strong>de</strong>ntificar <strong>la</strong>s regiones <strong>de</strong>l municipio que <strong>en</strong><br />
materia <strong>de</strong> obras públicas y/o servicios,<br />
<strong>de</strong>man<strong>de</strong>n <strong>de</strong> una mayor at<strong>en</strong>ción:<br />
Suministro, mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to tratami<strong>en</strong>to y<br />
administración <strong>de</strong>l suministro <strong>de</strong> agua<br />
potable.<br />
Pavim<strong>en</strong>tación.<br />
Infraestructura y equipami<strong>en</strong>to para el<br />
alumbrado público.<br />
Creación y mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> calles y<br />
carreteras.<br />
Rehabilitación y mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> áreas<br />
urbanas.<br />
Recolección y tratami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> basura.<br />
Promover acciones concretas <strong>en</strong> materia <strong>de</strong><br />
protección y preservación al medio ambi<strong>en</strong>te.<br />
Vigi<strong>la</strong>r <strong>la</strong> regu<strong>la</strong>rización <strong>de</strong> los predios <strong>en</strong><br />
su totalidad.<br />
Fom<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> vivi<strong>en</strong>das.<br />
Contro<strong>la</strong>r y supervisar los permisos<br />
otorgados para <strong>la</strong> construcción.<br />
Vigi<strong>la</strong>r si se cumpl<strong>en</strong> acuerdos y/o<br />
conv<strong>en</strong>ios con el Estado o <strong>la</strong> Fe<strong>de</strong>ración<br />
<strong>en</strong> materia <strong>de</strong> transporte.<br />
Conocer <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción e<br />
insertarlos <strong>en</strong> los conv<strong>en</strong>ios.<br />
Instaurar nuevos avances tecnológicos al interior<br />
<strong>de</strong>l municipio, para estar a <strong>la</strong> vanguardia <strong>en</strong><br />
comunicaciones.<br />
DIRECCIÓN DE DESARROLLO SOCIAL<br />
INFORMACIÓN REQUERIDA<br />
UTILIDAD (Valor Agregado)<br />
Cobertura <strong>de</strong> los servicios <strong>de</strong> salud <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />
distintas comunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l municipio.<br />
Estadística <strong>de</strong> servicios <strong>de</strong> salud ofrecidos,<br />
observando cantidad y calidad <strong>de</strong> los mismos.<br />
Cobertura <strong>de</strong> los servicios educativos.<br />
(numero <strong>de</strong> habitantes, calcu<strong>la</strong>r <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong><br />
pob<strong>la</strong>ción analfabeta por región)<br />
Delimitar zonas con mayores necesida<strong>de</strong>s para<br />
<strong>la</strong> infraestructura y equipami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong><br />
salud.<br />
Establecer controles y regu<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> carácter<br />
sanitario.<br />
Mejorar <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> los servicios ofrecidos <strong>en</strong><br />
los distintos c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> salud.<br />
Crear c<strong>en</strong>tros educativos don<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>de</strong>manda ciudadana así lo requiera o lo<br />
necesite.<br />
Fom<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> alfabetización <strong>en</strong>tre los<br />
habitantes <strong>de</strong>l municipio.<br />
Promover cursos, <strong>en</strong> conjunto con el<br />
INEA, para <strong>la</strong> educación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s personas<br />
mayores.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 46
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
DIRECCIÓN DE DESARROLLO SOCIAL<br />
INFORMACIÓN REQUERIDA<br />
UTILIDAD (Valor Agregado)<br />
Infraestructura con <strong>la</strong> que se cu<strong>en</strong>ta para po<strong>de</strong>r<br />
ofrecer los servicios educativos (equipami<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> escue<strong>la</strong>s, cantidad <strong>de</strong> alumnos inscritos por<br />
grado, distribución <strong>de</strong> los recursos humanos<br />
doc<strong>en</strong>te y no doc<strong>en</strong>te, número <strong>de</strong> grupos<br />
esco<strong>la</strong>res por grados, así como unida<strong>de</strong>s<br />
educativas, <strong>en</strong>tre otros).<br />
Activida<strong>de</strong>s re<strong>la</strong>cionadas con el aspecto cultural<br />
<strong>de</strong>l municipio.<br />
Equipami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong>portivos.<br />
Estadísticas <strong>de</strong> problemas intrafamiliares (abuso<br />
<strong>de</strong> m<strong>en</strong>ores, alcoholismo, drogadicción,<br />
prostitución, niños y mujeres maltratadas,<br />
tabaquismo, divorcios, abandonos, niños <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
calle <strong>en</strong>tre otros).<br />
Necesida<strong>de</strong>s básicas <strong>de</strong> los sectores mas<br />
<strong>de</strong>sprotegidos <strong>de</strong> <strong>la</strong> comunidad.<br />
(<strong>de</strong>snutrición, agua, vivi<strong>en</strong>da digna, salud e<br />
higi<strong>en</strong>e, p<strong>la</strong>nificación familiar <strong>en</strong>tre otros).<br />
Promover acciones que mejor<strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
calidad <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza <strong>de</strong>l magisterio<br />
(cursos <strong>de</strong> actualización).<br />
Proveer <strong>de</strong> <strong>la</strong>s herrami<strong>en</strong>tas necesarias a<br />
<strong>la</strong>s instancias educativas, tanto<br />
metodológicas, didácticas y tecnológicas,<br />
para el mejorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza<br />
académica.<br />
Mejorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones<br />
educativas (bancas, pizarrones, v<strong>en</strong>tanas,<br />
pintura etc.).<br />
Difundir, promover activida<strong>de</strong>s culturales.<br />
Preservar el patrimonio cultural <strong>de</strong>l<br />
municipio.<br />
Administrar c<strong>en</strong>tros o áreas culturales.<br />
Remo<strong>de</strong><strong>la</strong>r <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong>portivas.<br />
Difundir, promover <strong>la</strong> cultura <strong>de</strong>l <strong>de</strong>porte.<br />
Construir c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong>portivos.<br />
Apoyar y estimu<strong>la</strong>r económicam<strong>en</strong>te a los<br />
<strong>de</strong>portistas más <strong>de</strong>stacados <strong>de</strong>l<br />
municipio.<br />
Desarrol<strong>la</strong>r programas a favor <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
integración familiar.<br />
Establecer servicios jurídicos y<br />
asist<strong>en</strong>ciales para el <strong>de</strong>sarrollo integral <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> familia.<br />
Construir c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> integración.<br />
At<strong>en</strong>ción Integral <strong>de</strong> <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s a<br />
los grupos más vulnerables <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad<br />
como son: Personas discapacitadas,<br />
personas <strong>de</strong> <strong>la</strong> tercera edad, los m<strong>en</strong>ores<br />
y <strong>la</strong> mujer.<br />
Programación <strong>de</strong> campañas: <strong>en</strong> temas <strong>de</strong><br />
nutrición, salud, higi<strong>en</strong>e, seguridad <strong>en</strong> el hogar,<br />
p<strong>la</strong>nificación, <strong>de</strong>tecciones <strong>de</strong> <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s,<br />
medicina prev<strong>en</strong>tiva.<br />
DIRECCION DE FINANCIAMIENTO<br />
(Tesorería)<br />
INFORMACIÓN REQUERIDA<br />
UTILIDAD (Valor Agregado)<br />
Aplicación <strong>de</strong> los Presupuestos, Programas y<br />
Proyectos municipales.<br />
Administrar efici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>la</strong> Haci<strong>en</strong>da Pública<br />
Municipal.<br />
Promover reformas que b<strong>en</strong>efici<strong>en</strong><br />
Reportes sobre <strong>la</strong> recaudación municipal.<br />
satisfactoriam<strong>en</strong>te los sistemas<br />
Reporte <strong>de</strong> metas programadas y metas<br />
municipales <strong>de</strong>: Recaudación,<br />
alcanzadas <strong>en</strong> el rubro <strong>de</strong> ingresos.<br />
Fiscalización, Liquidación y Administración<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s contribuciones.<br />
Llevar un a<strong>de</strong>cuado control <strong>de</strong> los<br />
registros Contables, Financieros y<br />
Administrativos <strong>de</strong> los ingresos, egresos e<br />
inv<strong>en</strong>tarios.<br />
Proponer políticas <strong>de</strong> ingresos <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Tesorería, así como <strong>la</strong> cance<strong>la</strong>ción <strong>de</strong><br />
cu<strong>en</strong>tas.<br />
Promover Programas Financieros viables<br />
y acor<strong>de</strong>s a <strong>la</strong> situación real <strong>de</strong>l<br />
municipio.<br />
Padrón <strong>de</strong> Contribuy<strong>en</strong>tes activos, omisos y <strong>en</strong><br />
rezago.<br />
Actualizar y/o <strong>en</strong> su caso, e<strong>la</strong>borar los Padrones<br />
<strong>de</strong> Contribuy<strong>en</strong>tes.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 47
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
DIRECCION DE FINANCIAMIENTO<br />
(Tesorería)<br />
INFORMACIÓN REQUERIDA<br />
UTILIDAD (Valor Agregado)<br />
Inv<strong>en</strong>tario <strong>de</strong> predios, tanto urbanos, como Poner al día los registros catastrales <strong>de</strong> todo el<br />
rústicos con ó sin construcción.<br />
municipio.<br />
Inv<strong>en</strong>tarios y situación <strong>de</strong>l mobiliario y equipo. Actualizar los inv<strong>en</strong>tarios <strong>de</strong> los recursos<br />
materiales <strong>de</strong>l municipio.<br />
DIRECCIÓN DE MODERNIZACIÓN DE LA ADMINISTRACIÓN PUBLICA.<br />
INFORMACIÓN REQUERIDA<br />
UTILIDAD (Valor Agregado)<br />
Detectar <strong>la</strong>s principales exig<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>l<br />
P<strong>la</strong>ntil<strong>la</strong> <strong>de</strong> servidores públicos <strong>de</strong>l<br />
personal que <strong>la</strong>bora <strong>en</strong> el Ayuntami<strong>en</strong>to<br />
Ayuntami<strong>en</strong>to, (tabu<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> sueldos y catálogo Valorar una posible reestructuración <strong>de</strong>l<br />
<strong>de</strong> puestos).<br />
personal administrativo, basándose<br />
fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> su <strong>de</strong>sempeño<br />
<strong>la</strong>boral, y que esto conlleve aum<strong>en</strong>tos<br />
sa<strong>la</strong>riales y asc<strong>en</strong>sos, que a su vez<br />
origine mayor disposición <strong>de</strong> servicio y<br />
compromiso con <strong>la</strong> ciudadanía.<br />
Manuales <strong>de</strong> Procedimi<strong>en</strong>tos, Organigrama,<br />
costo por habitante <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción a <strong>la</strong> estructura<br />
orgánica así como <strong>en</strong>cuestas sobre <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong><br />
los servicios.<br />
Estado <strong>de</strong> <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones y medio ambi<strong>en</strong>te<br />
<strong>la</strong>boral, así como <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s áreas.<br />
Información <strong>de</strong> los avances obt<strong>en</strong>idos, a los<br />
programas que conti<strong>en</strong>e el P<strong>la</strong>n <strong>de</strong> Desarrollo<br />
Municipal, <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
ciudadanía.<br />
Simplificar y mo<strong>de</strong>rnizar los servicios que<br />
se ofrec<strong>en</strong>, así como actualizar y<br />
capacitar a los servidores públicos<br />
<strong>en</strong>cargados <strong>de</strong> brindar asist<strong>en</strong>cia a <strong>la</strong><br />
ciudadanía.<br />
Evaluar y dar seguimi<strong>en</strong>to a los<br />
servidores públicos <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sempeño <strong>de</strong><br />
sus funciones, con el fin <strong>de</strong> lograr <strong>la</strong><br />
calidad <strong>en</strong> <strong>la</strong> prestación <strong>de</strong> los servicios.<br />
Reorganización <strong>de</strong> <strong>la</strong> estructura orgánica<br />
con <strong>la</strong> finalidad <strong>de</strong> alcanzar <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia y<br />
evitar el <strong>de</strong>sperdicio <strong>de</strong> recursos con <strong>la</strong><br />
exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> áreas y personal ocioso.<br />
Proveer <strong>de</strong> los recursos materiales<br />
necesarios, para que los servidores<br />
públicos puedan <strong>de</strong>sempeñar<br />
a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te sus funciones.<br />
Proporcionar los espacios apropiados para<br />
<strong>la</strong> prestación <strong>de</strong> los servicios.<br />
Reori<strong>en</strong>tar <strong>la</strong>s estrategias p<strong>la</strong>nteadas.<br />
Ser realistas <strong>en</strong> cuanto al establecimi<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s metas.<br />
Abatir rezagos sociales cont<strong>en</strong>idos <strong>en</strong> el<br />
P<strong>la</strong>n.<br />
Evaluar y dar seguimi<strong>en</strong>to periódicam<strong>en</strong>te<br />
a los compromisos que se adquirieron con<br />
<strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción, y que se <strong>en</strong>marcan <strong>de</strong>ntro<br />
<strong>de</strong>l P<strong>la</strong>n <strong>de</strong> Desarrollo Municipal.<br />
6.4<br />
Activida<strong>de</strong>s posteriores<br />
<br />
<br />
Sistematizar el control o inv<strong>en</strong>tario único <strong>de</strong> <strong>información</strong>, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> los<br />
procesos <strong>de</strong> <strong>la</strong> Unidad <strong>de</strong> Información.<br />
El Catálogo Maestro <strong>de</strong> Información, pue<strong>de</strong> ser el inicio <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> una<br />
base <strong>de</strong> datos que t<strong>en</strong>ga por objeto establecer un control automatizado <strong>de</strong>l<br />
acervo docum<strong>en</strong>tal que conc<strong>en</strong>tre <strong>la</strong> Unidad <strong>de</strong> Información y podría<br />
componerse por tres apartados: el apartado <strong>de</strong> los catálogos, el apartado <strong>de</strong><br />
captura y el apartado <strong>de</strong> consulta. Esto permitirá un acceso rápido y <strong>la</strong> continua<br />
actualización <strong>de</strong>l directorio <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> que vaya g<strong>en</strong>erándose <strong>en</strong> el<br />
RDG/mma/lgba/rgh 48
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
ámbito municipal; y sería parte <strong>de</strong>l proceso para conformar un “Sistema <strong>de</strong><br />
Información”.<br />
<br />
<br />
<br />
Los docum<strong>en</strong>tos que no necesit<strong>en</strong> actualización continua (más <strong>de</strong> un año),<br />
podrán convertirse <strong>en</strong> formato PDF y serán <strong>en</strong>viados a <strong>la</strong> unidad <strong>de</strong> <strong>información</strong>.<br />
El índice g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong> (catálogo) que administre <strong>la</strong> unidad <strong>de</strong><br />
<strong>información</strong>, cont<strong>en</strong>drá su respectiva codificación, c<strong>la</strong>sificación y unidad<br />
administrativa que ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> posesión <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>información</strong>.<br />
Habrá <strong>de</strong> propiciarse <strong>la</strong> e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> docum<strong>en</strong>tos electrónicos, que facilit<strong>en</strong> su<br />
c<strong>la</strong>sificación, archivo y administración.<br />
Los temas tratados <strong>en</strong> este punto, se consi<strong>de</strong>ran un punto <strong>de</strong> partida o parte <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
P<strong>la</strong>neación <strong>de</strong> un amplio programa para establecer un Sistema <strong>de</strong> Información, <strong>en</strong> el cual<br />
<strong>de</strong>berán estar involucrados especialistas <strong>en</strong> informática y asesores <strong>en</strong> procesos<br />
administrativos.<br />
Las activida<strong>de</strong>s posteriores <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>rán <strong>de</strong> <strong>la</strong> voluntad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Administración Pública<br />
Municipal <strong>en</strong> ir más allá <strong>de</strong> cumplir con <strong>la</strong> legis<strong>la</strong>ción <strong>en</strong> <strong>la</strong> materia y avanzar <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
integración <strong>de</strong> su Sistema <strong>de</strong> Información, tomando <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta sus recursos<br />
económicos, tecnológicos y personal capacitado.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 49
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
RDG/mma/lgba/rgh 50
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
7. CONCLUSIONES<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
6.<br />
7.<br />
8.<br />
Hay una amplia variedad <strong>de</strong> Tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información que día con día los<br />
proveedores <strong>de</strong> éstas van perfeccionando. Para que <strong>la</strong> Administración Municipal use<br />
<strong>la</strong> más a<strong>de</strong>cuada, es necesario que i<strong>de</strong>ntifique <strong>de</strong>bidam<strong>en</strong>te sus necesida<strong>de</strong>s. Hay<br />
que recordar que <strong>la</strong> c<strong>la</strong>ve <strong>en</strong> <strong>la</strong> transformación <strong>de</strong> datos, es t<strong>en</strong>er c<strong>la</strong>ra <strong>la</strong> i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> lo<br />
que se espera obt<strong>en</strong>er <strong>de</strong> ellos.<br />
Entre el experto <strong>de</strong>l área <strong>de</strong> informática que vaya a diseñar y <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r el Sistema<br />
<strong>de</strong> Información Municipal y los servidores públicos administrativos <strong>en</strong>cargados <strong>de</strong>l<br />
proyecto, <strong>de</strong>berá <strong>de</strong> existir una c<strong>la</strong>ra línea <strong>de</strong> comunicación, a fin <strong>de</strong> no distorsionar<br />
<strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s reales.<br />
Los conceptos básicos <strong>de</strong> Información y Comunicación, son necesarios para lograr<br />
una mejora significativa <strong>en</strong> <strong>la</strong> prestación <strong>de</strong> servicios vía electrónica.<br />
Rediseño organizacional, reing<strong>en</strong>iería <strong>de</strong> procesos administrativos, estandarización y<br />
homologación <strong>de</strong> bases <strong>de</strong> datos, <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> intranets u otro tipo <strong>de</strong> red,<br />
implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> trabajo <strong>en</strong> grupo y <strong>en</strong> co<strong>la</strong>boración, son procesos<br />
que habrán <strong>de</strong> implem<strong>en</strong>tarse <strong>en</strong> <strong>la</strong> Administración Pública Municipal, a efecto <strong>de</strong><br />
que funcione el Sistema <strong>de</strong> Información.<br />
El programa <strong>de</strong> Gobierno Electrónico Municipal, <strong>de</strong>be cumplir con una disponibilidad<br />
todos los días <strong>de</strong>l año y todas <strong>la</strong>s horas <strong>de</strong>l día; acceso <strong>de</strong>s<strong>de</strong> cualquier sitio; vali<strong>de</strong>z<br />
jurídica <strong>en</strong> <strong>la</strong>s transacciones electrónicas; seguridad <strong>en</strong> <strong>la</strong> administración <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>información</strong>; solicitud <strong>de</strong> <strong>información</strong> al ciudadano por única vez; oferta <strong>de</strong> trámites<br />
y servicios c<strong>en</strong>trados <strong>en</strong> el ciudadano; ca<strong>de</strong>na <strong>de</strong> valor; medible y auditable.<br />
Es importante difundir <strong>en</strong>tre los servidores públicos municipales <strong>en</strong> todos los niveles,<br />
los b<strong>en</strong>eficios que ofrece un Sistema <strong>de</strong> Información Municipal, para <strong>la</strong> mejora <strong>de</strong> sus<br />
procesos.<br />
Los datos recabados <strong>en</strong> campaña, or<strong>de</strong>nados <strong>de</strong>bidam<strong>en</strong>te pue<strong>de</strong>n g<strong>en</strong>erar<br />
<strong>información</strong> valiosa, al igual que <strong>la</strong> <strong>información</strong> g<strong>en</strong>erada por el Ayuntami<strong>en</strong>to<br />
sali<strong>en</strong>te.<br />
El que cada tres años se r<strong>en</strong>ueve el gobierno municipal, no quiere <strong>de</strong>cir que el<br />
Sistema <strong>de</strong> Información Municipal se reinicie también. Es obligación y una conducta<br />
ética, que el gobierno sali<strong>en</strong>te <strong>de</strong>je funcionando <strong>de</strong>bidam<strong>en</strong>te el Sistema <strong>de</strong><br />
Información Municipal que haya instrum<strong>en</strong>tado, o informe <strong>de</strong>bidam<strong>en</strong>te el grado <strong>de</strong><br />
avance <strong>de</strong>l diseño, <strong>de</strong>sarrollo o implem<strong>en</strong>tación, <strong>en</strong> caso <strong>de</strong> no haber terminado el<br />
proyecto.<br />
RDG/mma/lgba/rgh 51
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
RDG/mma/lgba/rgh 52
CONTRALORÍA DEL PODER LEGISLATIVO DEL ESTADO DE MEXICO<br />
Subdirección <strong>de</strong> Vincu<strong>la</strong>ción Municipal<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Análisis <strong>de</strong> Estructuras Orgánicas y Sa<strong>la</strong>riales.<br />
SISTEMA DE INFORMACIÓN MUNICIPAL<br />
BIBLIOGRAFIA<br />
OBRAS:<br />
Enciclopedia Metódica Larousse 2000, “Sistemas <strong>de</strong> Computadoras”, Tomo 2, Ci<strong>en</strong>cias y<br />
Tecnología, Larousse, México, 1998.<br />
Enciclopedia Encarta 2001, ”Re<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Comunicación” e “Internet”. Microsoft Encarta<br />
Enciclopedia, 2000.<br />
Hellriegel, et allii “Administración, un Enfoque Basado <strong>en</strong> Compet<strong>en</strong>cias”, 9ª edición,<br />
Thomson, Bogotá Colombia, 2002.<br />
Harold Koontz, Heinz Weihrich, “Administración una Perspectiva Global”, 12ª edición, Mc<br />
Graw Hill, México, 1999.<br />
Manual para <strong>la</strong> e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> los P<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> Desarrollo 2003-2006, Julio 2003, Secretaría <strong>de</strong><br />
Finanzas y P<strong>la</strong>neación (actualm<strong>en</strong>te Secretaría <strong>de</strong> Finanzas, P<strong>la</strong>neación y Administración<br />
según <strong>de</strong>creto número ocho, publicado <strong>en</strong> <strong>la</strong> Gaceta <strong>de</strong>l Gobierno <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México el día<br />
31 <strong>de</strong> Octubre <strong>de</strong>l 2003.<br />
Mercado Luis A. et allii, “Sistemas <strong>de</strong> Mo<strong>de</strong>rnización Hac<strong>en</strong>daria” UAEM – IHAEM. México,<br />
2003.<br />
Romero López Javier. “Principios <strong>de</strong> Contabilidad”, Mc.Graw Hill, México, 1996.<br />
Stoner, et allii “Administración”, 6ª edición, Pearson Educación, México, 1998.<br />
LEGISLACIÓN:<br />
Constitución Política <strong>de</strong> los Estados Unidos Mexicanos.<br />
Constitución Política <strong>de</strong>l Estado Libre y Soberano <strong>de</strong> México.<br />
Código Administrativo <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
Ley Orgánica Municipal <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
Ley <strong>de</strong> Transpar<strong>en</strong>cia y Acceso a <strong>la</strong> Información Pública <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
Ley <strong>de</strong> Información e Investigación Geográfica, Estadística y Catastral <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
Ley <strong>de</strong> Docum<strong>en</strong>tos Administrativos e Históricos <strong>de</strong>l Estado <strong>de</strong> México.<br />
INTERNET:<br />
Código <strong>de</strong> Ética. Instituto <strong>de</strong> Ética <strong>en</strong> <strong>la</strong> Computación:<br />
http://www.brookings.edu/its/cei/cei_hp.htm<br />
RDG/mma/lgba/rgh 53
JUNTA DE COORDINACIÓN POLÍTICA<br />
DE LA LV. LEGISLATURA<br />
DEL ESTADO DE MÉXICO<br />
Dip. Martha Hilda González Cal<strong>de</strong>rón<br />
Presi<strong>de</strong>nta<br />
Dip. Juan Rodolfo Sánchez Gómez<br />
Secretario<br />
Dip. Maurilio Hernán<strong>de</strong>z González<br />
Dip. Joaquín Humberto Ve<strong>la</strong> González<br />
Dip. Juan Ignacio Samperio Montaño<br />
Dip. María Cristina Moctezuma Lule<br />
Vocales<br />
Mtro. Victorino Barrios Dávalos<br />
Contralor <strong>de</strong>l Po<strong>de</strong>r Legis<strong>la</strong>tivo<br />
Sistema <strong>de</strong> Información Municipal<br />
Romeo Déctor García<br />
María <strong>de</strong> <strong>la</strong> Gracia Mónica M<strong>en</strong>doza Ángeles<br />
Laura Guadalupe Bizuet Agui<strong>la</strong>r<br />
Roberto Carlos García Hernán<strong>de</strong>z<br />
Revisión <strong>de</strong> estilo:<br />
Norberto López Ponce<br />
Domicilio Contraloría:<br />
Av. In<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia Ori<strong>en</strong>te No. 102 primer piso,<br />
Col. C<strong>en</strong>tro, C.P. 50000<br />
www.cddiputados.gob.mx