el ambiente climatico en la produccion porcina - Centro de ...
el ambiente climatico en la produccion porcina - Centro de ...
el ambiente climatico en la produccion porcina - Centro de ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
termogénesis es regu<strong>la</strong>da por mecanismos como cambios <strong>en</strong> <strong>el</strong> tono muscu<strong>la</strong>r, temblores y <strong>la</strong><br />
secreción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s glándu<strong>la</strong>s <strong>en</strong>docrinas que increm<strong>en</strong>tan <strong>la</strong> producción metabólica <strong>de</strong> calor.<br />
Los HOMEOTERMOS realizan estos ajustes a través d<strong>el</strong> sistema nervioso c<strong>en</strong>tral (SNC)<br />
por medio <strong>de</strong> sus s<strong>en</strong>sores termales, vías afer<strong>en</strong>tes, <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos integrativos y vías efer<strong>en</strong>tes.<br />
El calor producido pue<strong>de</strong> t<strong>en</strong>er varios oríg<strong>en</strong>es, tales como los procesos metabólicos<br />
vitales (respiración, circu<strong>la</strong>ción), ingestión y digestión <strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos, incluida <strong>la</strong> ferm<strong>en</strong>tación<br />
ruminal, actividad muscu<strong>la</strong>r, ejercicio, respiración c<strong>el</strong>u<strong>la</strong>r y <strong>la</strong> utilización <strong>de</strong> los nutri<strong>en</strong>tes para<br />
procesos productivos como crecimi<strong>en</strong>to, reproducción y <strong>la</strong>ctación, así como <strong>de</strong> <strong>la</strong> radiación so<strong>la</strong>r y<br />
otras fu<strong>en</strong>tes externas. A<strong>de</strong>más, si <strong>el</strong> animal es mant<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> un <strong>ambi<strong>en</strong>te</strong> frío, pue<strong>de</strong> verse<br />
forzado a producir calor suplem<strong>en</strong>tario o calor extra para mant<strong>en</strong>er su temperatura corporal a un<br />
niv<strong>el</strong> constante. A esto se lo d<strong>en</strong>omina Producción Suplem<strong>en</strong>taria De Calor Termoregu<strong>la</strong>torio,<br />
que es difer<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong>s otras formas <strong>de</strong> producción <strong>de</strong> calor, porque se produce específicam<strong>en</strong>te<br />
para cubrir <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas ambi<strong>en</strong>tales <strong>de</strong> calor, mi<strong>en</strong>tras que <strong>en</strong> todos los <strong>de</strong>más casos <strong>el</strong> calor es<br />
producido como un subproducto inevitable <strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s metabólicas d<strong>en</strong>tro d<strong>el</strong> cuerpo d<strong>el</strong><br />
animal. CALOR: Es una forma <strong>de</strong> <strong>en</strong>ergía transmitida <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un cuerpo a otro, <strong>en</strong> razón <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> temperaturas..<br />
Veremos a continuación, <strong>en</strong> forma resumida, <strong>la</strong> forma <strong>en</strong> que los cerdos y <strong>de</strong>más<br />
homeotermos, se adaptan a temperaturas ambi<strong>en</strong>tales <strong>en</strong> asc<strong>en</strong>so o <strong>en</strong> <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so.<br />
♦ Temperaturas Ambi<strong>en</strong>tales En Desc<strong>en</strong>so.<br />
1- Reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong> pérdida <strong>de</strong> calor mediante:<br />
a)-Vasoconstricción periférica.<br />
b)-Increm<strong>en</strong>tando <strong>la</strong> ais<strong>la</strong>ción corporal (mediante aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> cobertura adiposa,<br />
increm<strong>en</strong>tando <strong>la</strong> capa <strong>de</strong> p<strong>el</strong>o: Mayor d<strong>en</strong>sidad y p<strong>el</strong>os mas <strong>la</strong>rgos. Piloereccion.<br />
c)-Búsqueda <strong>de</strong> protección o cobertura d<strong>el</strong> vi<strong>en</strong>to, lluvia, nieve, etc.<br />
d)-Reducción d<strong>el</strong> área superficial. Mediante cambios <strong>de</strong> postura corporal agrupándose<br />
estrecham<strong>en</strong>te con otros animales.<br />
2- Increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong> producción <strong>de</strong> calor mediante:<br />
a)-Increm<strong>en</strong>tando <strong>el</strong> consumo d<strong>el</strong> alim<strong>en</strong>to. (Mayor ingesta <strong>de</strong> <strong>en</strong>ergía, increm<strong>en</strong>to calórico<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> digestión).<br />
b)-Increm<strong>en</strong>tando <strong>la</strong> actividad física. Temblor involuntario <strong>en</strong> condiciones extremas <strong>de</strong> frío.<br />
c)- Buscando <strong>la</strong> exposición a <strong>la</strong> radiación so<strong>la</strong>r.<br />
♦ Temperaturas Ambi<strong>en</strong>tales En Increm<strong>en</strong>to.<br />
1- Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> pérdida <strong>de</strong> calor mediante:<br />
a)-Vasodi<strong>la</strong>tación periférica.<br />
b)-Disminución <strong>de</strong> <strong>la</strong> ais<strong>la</strong>ción corporal (Caída <strong>de</strong> <strong>la</strong> capa o cubierta <strong>de</strong> p<strong>el</strong>o).<br />
c)-Increm<strong>en</strong>tando <strong>la</strong> superficie corporal. (Descansando <strong>en</strong> una posición estirada o r<strong>el</strong>ajada).<br />
d)-Increm<strong>en</strong>tando <strong>el</strong> <strong>en</strong>friami<strong>en</strong>to evaporativo mediante <strong>la</strong> transpiración y <strong>el</strong> ja<strong>de</strong>o. Cuando <strong>la</strong><br />
temperatura <strong>ambi<strong>en</strong>te</strong> se aproxima a <strong>la</strong> temperatura corporal, <strong>la</strong> transpiración y <strong>el</strong> ja<strong>de</strong>o<br />
se conviert<strong>en</strong> <strong>en</strong> los principales mecanismos <strong>de</strong> disipación d<strong>el</strong> calor. La radiación,<br />
conducción y convección se vu<strong>el</strong>v<strong>en</strong> mas bi<strong>en</strong> no efectivas. En realidad estas formas <strong>de</strong><br />
intercambio calórico pued<strong>en</strong> convertirse <strong>en</strong> una ganancia <strong>de</strong> calor (Exposición directa a <strong>la</strong><br />
radiación so<strong>la</strong>r). Para mayor información sobre <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes formas <strong>de</strong> intercambio<br />
calórico, ver mas ad<strong>el</strong>ante.<br />
e)-Evitando <strong>la</strong> exposición a <strong>la</strong> radiación so<strong>la</strong>r., buscando sombra, por ejemplo.<br />
2- Reduci<strong>en</strong>do <strong>la</strong> producción <strong>de</strong> calor mediante:<br />
a)-Reduci<strong>en</strong>do <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong> alim<strong>en</strong>to. (M<strong>en</strong>ores niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> <strong>la</strong> hormona tiroxina y m<strong>en</strong>or<br />
tasa metabólica).<br />
b)-Reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong> actividad física.<br />
Es responsabilidad <strong>de</strong> los <strong>en</strong>cargados d<strong>el</strong> manejo <strong>de</strong> los animales mant<strong>en</strong>erlos tan<br />
confortables y productivos como sea posible, práctica o económicam<strong>en</strong>te. Se <strong>de</strong>bería prestar<br />
especial at<strong>en</strong>ción y cuidados <strong>en</strong> condiciones climáticas <strong>de</strong> extremo frío o calor.<br />
La perdida <strong>de</strong> calor hacia <strong>el</strong> <strong>ambi<strong>en</strong>te</strong> externo se realiza mediante dos rutas o formas<br />
principales: En primer lugar por <strong>la</strong> transfer<strong>en</strong>cia no-evaporativa <strong>de</strong> calor hacia <strong>el</strong> aire y<br />
superficies adyac<strong>en</strong>tes al animal mediante RADIACION, CONVECCION y CONDUCCION. En<br />
segundo lugar mediante <strong>la</strong> transfer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> calor EVAPORATIVO, asociado con <strong>la</strong> pérdida<br />
<strong>de</strong> vapor <strong>de</strong> agua <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> superficie corporal y <strong>el</strong> sistema respiratorio (Wathes y Charles,<br />
1994).<br />
RADIACION<br />
Es <strong>el</strong> intercambio <strong>de</strong> calor <strong>en</strong>tre dos objetos que no están <strong>en</strong> contacto. El calor fluye <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
<strong>el</strong> objeto mas cali<strong>en</strong>te al mas frío. Por ejemplo un ternero parado al sol, <strong>en</strong> un día c<strong>la</strong>ro <strong>de</strong> invierno,<br />
recibe calor so<strong>la</strong>r mediante radiación.<br />
La <strong>en</strong>ergía radiante se mueve <strong>en</strong> <strong>el</strong> espacio por medio <strong>de</strong> ondas <strong>el</strong>ectromagnéticas que se<br />
propagan <strong>en</strong> línea recta. Se transforma <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergía térmica al <strong>en</strong>trar <strong>en</strong> contacto con <strong>el</strong> animal. De<br />
esta forma un animal pue<strong>de</strong> percibir calor <strong>en</strong> un día luminoso <strong>de</strong> invierno, especialm<strong>en</strong>te si se<br />
<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> un lugar protegido d<strong>el</strong> vi<strong>en</strong>to. Bajo confinami<strong>en</strong>to un animal pue<strong>de</strong> per<strong>de</strong>r calor por<br />
radiación, cuando <strong>la</strong>s temperaturas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s y d<strong>el</strong> techo sean mas bajas que <strong>la</strong> temperatura<br />
d<strong>el</strong> animal. Sin embargo, un techo con pobre ais<strong>la</strong>ción térmica, <strong>en</strong> verano, pue<strong>de</strong> resultar <strong>en</strong> una<br />
ganancia significativa <strong>de</strong> calor radiante sobre <strong>el</strong> lomo <strong>de</strong> los animales.<br />
A <strong>la</strong>s bajas v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s d<strong>el</strong> aire, típicas d<strong>el</strong> <strong>ambi<strong>en</strong>te</strong> <strong>de</strong> los edificios <strong>de</strong> confinami<strong>en</strong>to (y<br />
<strong>de</strong> nuestras vivi<strong>en</strong>das), <strong>la</strong> tasa <strong>de</strong> pérdida <strong>de</strong> calor por intercambio <strong>de</strong> radiación es tan importante<br />
como <strong>la</strong> convección, especialm<strong>en</strong>te para gran<strong>de</strong>s animales. La ais<strong>la</strong>ción, provista por <strong>la</strong> capa limite