anestro como causa de esterilidad en la cerda - Asociación de ...
anestro como causa de esterilidad en la cerda - Asociación de ...
anestro como causa de esterilidad en la cerda - Asociación de ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
II<br />
EL ANESTRO COMO CAUSA DE ESTERILIDAD EN LA CERDA<br />
TABLA VIII Alteraciones <strong>de</strong> los parámetros reproductivos<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>cerda</strong> <strong>en</strong>tre los meses <strong>de</strong> junio y septiembre<br />
• Retraso <strong>de</strong>l mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> aparición <strong>de</strong> <strong>la</strong> pubertad (<strong>anestro</strong> prepuberal y<br />
postpuberal)<br />
• M<strong>en</strong>or posibilidad <strong>de</strong> mant<strong>en</strong>er <strong>la</strong> preñez<br />
• Mayor duración <strong>de</strong>l parto<br />
• Mayor número <strong>de</strong> lechones nacidos muertos<br />
• Inactividad ovárica <strong>de</strong>spués <strong>de</strong>l <strong>de</strong>stete <strong>de</strong> los lechones (<strong>anestro</strong> post<strong>de</strong>stete)<br />
• Alteración <strong>de</strong> los niveles hormonales<br />
• Mayor frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> aparición <strong>de</strong> quistes únicos <strong>en</strong> el ovario<br />
<strong>como</strong> <strong>de</strong>stetadas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s épocas <strong>de</strong> verano<br />
y otoño.<br />
A<strong>de</strong>más, los síntomas <strong>de</strong> celo son<br />
m<strong>en</strong>os apar<strong>en</strong>tes bajo altas temperaturas<br />
(Love, 1981, 1993) ya que los niveles<br />
<strong>de</strong> 17 β-estradiol son más bajos al<br />
comi<strong>en</strong>zo <strong>de</strong>l celo y sus picos <strong>de</strong> m<strong>en</strong>or<br />
duración (Ogasa et al., 1989), por lo<br />
que el número <strong>de</strong> celos no <strong>de</strong>tectados y<br />
<strong>la</strong> inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> pseudo<strong>anestro</strong> es mayor<br />
<strong>en</strong> verano tanto <strong>en</strong> <strong>cerda</strong>s jóv<strong>en</strong>es<br />
<strong>como</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong>s multíparas.<br />
El retraso <strong>de</strong> <strong>la</strong> pubertad es más frecu<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong>s cerditas nacidas <strong>en</strong> primavera<br />
que <strong>en</strong> aquél<strong>la</strong>s nacidas <strong>en</strong> otoño<br />
(Mavrog<strong>en</strong>esis, 1976).<br />
Se conoce hace años que existe<br />
una corre<strong>la</strong>ción positiva <strong>en</strong>tre el increm<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong>l intervalo <strong>de</strong>stete-cubrición<br />
y el periodo <strong>de</strong> verano (Karllerg,<br />
1980, Tomes y Niels<strong>en</strong>, 1979). Durante<br />
el verano, el número medio <strong>de</strong> días<br />
que hay <strong>en</strong>tre el <strong>de</strong>stete y <strong>la</strong> aparición<br />
<strong>de</strong>l estro es notablem<strong>en</strong>te mayor (Aumaitre,<br />
1976; Britt et al., 1983; C<strong>la</strong>us<br />
et al., 1985), observándose una disminución<br />
<strong>en</strong> el porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> <strong>cerda</strong>s que<br />
pres<strong>en</strong>tan el celo <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los 7-10<br />
días <strong>de</strong>spués <strong>de</strong>l <strong>de</strong>stete <strong>de</strong> los lechones<br />
(Aumaitre,1976; Britt et al., 1983;<br />
Mattioli, 1987).<br />
Las modificaciones hormonales<br />
más importantes que acompañan al<br />
<strong>anestro</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>tación <strong>en</strong> ganado porcino<br />
se caracterizan por los elevados niveles<br />
<strong>de</strong> pro<strong>la</strong>ctina y bajos niveles <strong>de</strong><br />
hormonas gonadotropas (FSH y LH),<br />
progesterona y estróg<strong>en</strong>os.<br />
En el <strong>de</strong>stete, <strong>como</strong> consecu<strong>en</strong>cia<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>saparición <strong>de</strong> <strong>la</strong> camada y el<br />
amamantami<strong>en</strong>to, los niveles <strong>de</strong> <strong>en</strong>dorfinas<br />
se reduc<strong>en</strong> rápidam<strong>en</strong>te y disminuye<br />
<strong>la</strong> pro<strong>la</strong>ctina, y por tanto <strong>de</strong>saparece<br />
el bloqueo <strong>de</strong>l eje hipotá<strong>la</strong>mo-hipofisario-ovárico<br />
que caracteriza a <strong>la</strong><br />
<strong>la</strong>ctación. Como consecu<strong>en</strong>cia se restaura<br />
el patrón <strong>de</strong> liberación <strong>de</strong> LH con<br />
alta frecu<strong>en</strong>cia (1 pulso/hora) y baja<br />
amplitud, lo cual permite <strong>la</strong> maduración<br />
folicu<strong>la</strong>r y el aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los estróg<strong>en</strong>os<br />
(Kotwica y Franczak). La retroalim<strong>en</strong>tación<br />
positiva <strong>de</strong> los estróg<strong>en</strong>os induce<br />
el pico preovu<strong>la</strong>torio <strong>de</strong> LH y ti<strong>en</strong>e lugar<br />
<strong>la</strong> ovu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> todos los folículos<br />
maduros, por lo que <strong>la</strong> <strong>cerda</strong> retorna a<br />
<strong>la</strong> ciclicidad ovárica.<br />
Unas conc<strong>en</strong>traciones medias y<br />
unos pulsos <strong>de</strong> LH bajos tras el <strong>de</strong>stete<br />
<strong>de</strong>terminarán que <strong>la</strong> hembra continúe<br />
<strong>en</strong> <strong>anestro</strong> (Paterson y Pearce, 1994).<br />
Tsuma et al. (1995) <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />
<strong>cerda</strong>s <strong>en</strong> <strong>anestro</strong> elevadas tasas <strong>de</strong> <strong>en</strong>-<br />
42