Descargar - Sociedad Española de Diabetes
Descargar - Sociedad Española de Diabetes
Descargar - Sociedad Española de Diabetes
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Av Diabetol. 2006; 22(4): 262-268<br />
ner un manejo básico <strong>de</strong> las equivalencias glucídicas, seguir<br />
un plan <strong>de</strong> alimentación nutricionalmente saludable, estar<br />
motivado, tener habilidad para el cálculo y dominar dos nuevos<br />
conceptos: 1) el etiquetado nutricional, y 2) el cociente<br />
dosis <strong>de</strong> insulina/ración <strong>de</strong> HC. Estos conceptos se trabajan<br />
en los cursos <strong>de</strong> los programas avanzados, trasladados <strong>de</strong> pediatría,<br />
inicio <strong>de</strong> ISCI y cuando las necesida<strong>de</strong>s personales<br />
<strong>de</strong>l paciente y/o familia lo requieran, una vez que se dominan<br />
bien los conceptos básicos <strong>de</strong> alimentación antes expuestos.<br />
Consi<strong>de</strong>raciones<br />
La metodología expuesta es la utilizada por el equipo <strong>de</strong><br />
diabetes <strong>de</strong>l Hospital Clínic <strong>de</strong> Barcelona para facilitar el<br />
proceso <strong>de</strong> aprendizaje dietético y el plan <strong>de</strong> alimentación<br />
personalizado a los individuos con diabetes. En la mayoría<br />
<strong>de</strong> ellos se observa que estos programas son <strong>de</strong> gran ayuda,<br />
en otros no tanto, por lo que se <strong>de</strong>ben apren<strong>de</strong>r e investigar<br />
nuevas estrategias que pudieran ser más eficaces. ■<br />
Consi<strong>de</strong>raciones prácticas<br />
• La educación dietético-nutricional en personas<br />
con diabetes <strong>de</strong>be incluir la utilización <strong>de</strong> los planes<br />
<strong>de</strong> alimentación por raciones y/o el cálculo<br />
<strong>de</strong> hidratos <strong>de</strong> carbono <strong>de</strong> una manera individualizada<br />
según las necesida<strong>de</strong>s nutritivas, metabólicas<br />
y <strong>de</strong> hábitos dietéticos.<br />
• Se ha comprobado que para conseguir un buen<br />
control glucémico es clave la monitorización sistemática<br />
<strong>de</strong> los hidratos <strong>de</strong> carbono <strong>de</strong> la dieta.<br />
• Según las necesida<strong>de</strong>s, se pue<strong>de</strong>n utilizar programas<br />
básicos o más avanzados, que permitirán<br />
a los pacientes hacer el cálculo sistemático<br />
<strong>de</strong> los hidratos <strong>de</strong> carbono que vayan a ingerir,<br />
para así adaptar mejor su tratamiento.<br />
Bibliografía<br />
1. Golay A, Schach M, Delétraz, Lehmann T, Assal JP. Nutritional Education.<br />
Medicographia. 1997;19(2):44-54.<br />
2. The DCCT Research Group: The <strong>Diabetes</strong> Control and Complications Trial<br />
Research Group: the effect of intensive treatment of diabetes on the<br />
<strong>de</strong>velopment of long term complications in insulin-<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>nt diabetes<br />
mellitus. N Engl J Med. 1993;329:977-86.<br />
3. American <strong>Diabetes</strong> Association. Maximaxing the role of nutrition in<br />
diabetes management. Alexandria, VA: American <strong>Diabetes</strong> Association;<br />
1994. p. 28-38.<br />
4. An<strong>de</strong>rson EJ, Richardson M, Castle G, Cercone S, Delahanty L, Lyon R,<br />
et al. Nutrition interventions for intensive therapy in the <strong>Diabetes</strong> Control<br />
and Complications Trial. The DCCT Research Group. J Am Diet Assoc.<br />
1993;93(7):768-72.<br />
5. The DCCT Research Group: infl uence of intensive diabetes treatment on<br />
quality-of-life outcomes in the <strong>Diabetes</strong> Control and Complications Trial.<br />
<strong>Diabetes</strong> Care. 1996;19(3):195-203.<br />
6. American <strong>Diabetes</strong> Association. Nutrition recommendations and<br />
interventions for diabetes-2006. <strong>Diabetes</strong> Care. 2006;29(9):2140-57.<br />
7. Grupo <strong>de</strong> trabajo ACD: Anguita C, Caixàs A, Clapes J, Claveria M, Gallach I,<br />
Jansà M, et al. Document <strong>de</strong> consens sobre les recomanacions<br />
nutricionals i d’educació alimentària en la diabetis. Ed ACD - Associacció<br />
Catalana <strong>de</strong> Diabetis; 2004.<br />
8. Jansà M, Vidal M. Planes <strong>de</strong> alimentación por raciones <strong>de</strong> 10 g <strong>de</strong><br />
hidratos <strong>de</strong> carbono y su adaptación a medidas <strong>de</strong> referencia por volumen<br />
según método CLINIC. Actividad Dietética (Barc). 2004;22:20-8.<br />
9. Dillinger J, Yass C. Carbohydrate counting in the management of diabetes.<br />
<strong>Diabetes</strong> Educ. 1995;21(6):547-50.<br />
10. Benezra LM, Nieman DC, Nieman CM, Melby C, Cureton K, Schmidt D, et<br />
al. Intakes of most nutrients remain at acceptable levels during a weight<br />
management program using the food exchange system. J Am Diet Assoc.<br />
2001;101(5):554-61.<br />
11. American <strong>Diabetes</strong> Association position statement: evi<strong>de</strong>nce-based<br />
nutrition principles and recommendations for the treatment and prevention<br />
of diabetes and related complications. J Am Diet Assoc.<br />
2002;102(1):109-18.<br />
12. Clement S. CDE: diabetes self management education. <strong>Diabetes</strong> Care.<br />
1995;18:1204-14.<br />
13. Norris SL, Michaes M, Engelgau, Venkat Narayan KM. Effectiveness of selfmanagement<br />
training in type 2 diabetes. A systematic review of<br />
randomized controlled trials. <strong>Diabetes</strong> Care. 2001;24(3):561-87.<br />
14. American <strong>Diabetes</strong> Association: national standards for diabetes selfmanagement<br />
education programs and American <strong>Diabetes</strong> Association<br />
review criteria. <strong>Diabetes</strong> Care. 1996;19 S:114-8.<br />
15. <strong>Diabetes</strong> Education Study Group (DESG) of the European Association for<br />
the Study of <strong>Diabetes</strong> (EASD) Teaching Letter nº 8: therapeutics and<br />
education. The ad<strong>de</strong>d value of therapy. Illustration: Chadu. Lyon. France;<br />
1996. Available from: www.<strong>de</strong>sg.org<br />
16. DESG Teaching Letters. <strong>Diabetes</strong> Education Study Group (DESG) of the European<br />
Association for Study of <strong>Diabetes</strong> (EASD). Available from: www.<strong>de</strong>sg.org.<br />
17. Conget I, Jansà M, Vidal M, Vidal J, Manzanares JM, Gomis R. Effects of<br />
an individual intensive educational control program for insulin-<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>nt<br />
diabetic subjects with poor metabolic control. Diab Res Clin Prac.<br />
1995;27:189-92.<br />
18. Jansà M, Vidal M. Programa básico <strong>de</strong> educación dietética dirigido a<br />
personas con diabetes y familiares. Actividad Dietética. 2003;20:6-13.<br />
19. Jansà M, Vidal M. Principios y recomendaciones nutricionales, basados en<br />
la evi<strong>de</strong>ncia para el tratamiento y prevención <strong>de</strong> la diabetes y<br />
complicaciones asociadas. Actividad Dietética (Barcelona). 2003;20:20-7.<br />
20. Jansà M. Planifi cación <strong>de</strong> los programas <strong>de</strong> educación terapéutica en<br />
diabetes. Experiencia <strong>de</strong>l Hospital Clínic <strong>de</strong> Barcelona. Anuario <strong>de</strong> la <strong>Diabetes</strong>.<br />
2004. Madrid: Fundación para la diabetes; 2004. p. 31-5.<br />
21. Levy I, Vidal M, Jansà M. Programa <strong>de</strong> educación terapéutica específi co<br />
para pacientes con DM1 que inician tratamiento con bombas <strong>de</strong> insulina.<br />
1. er . Simposium Tecnología Médica para el Tratamiento <strong>de</strong> la <strong>Diabetes</strong>.<br />
Presente y futuro. XVII SED Valencia. Medtronic; 2004. p. 5-11.<br />
22. Levy I, Vidal M, Jansà M. Bombas <strong>de</strong> insulina. Una alternativa en el<br />
tratamiento <strong>de</strong> la DM 1. An Pediatr. 2004;60(2):55-60.<br />
23. Levy I, Jansà M, Vidal M. Terapia con infusión subcutánea continua <strong>de</strong><br />
insulina (ISCI): cálculo individualizado <strong>de</strong>l «bolus» y <strong>de</strong> la línea basal.<br />
Av Diabetol. 2005;1:32-7.<br />
24. SU.VI.MAX. Portions Alimentaires. Manuel-photos pour l´estimation <strong>de</strong>s<br />
quantitiés. Candia-Polytechnica. Paris. 1994;B1-B87.<br />
25. Porta A, Bergua M. Documentación gráfi ca para la valoración nutricional:<br />
alimentos y su cocción. Barcelona: Laboratorios Lifescan; 2002.<br />
26. Abbott M. Portion photos of popular foods. The American Dietetic<br />
Association and Center for Nutrition Education University of Wisconsisn–<br />
Stout. American Dietetic Association; 2002.<br />
27. Jansà M, Vidal M. Set Dietético. Unidad <strong>de</strong> Educación Diabetológica.<br />
Servicio <strong>de</strong> Endocrinología y <strong>Diabetes</strong>. Hospital Clínic i Universitari <strong>de</strong><br />
Barcelona. Química Farmacéutica Bayer S.A; 1995.<br />
28. Jansà M, Vidal M. Programa CLINICDIET: programa dietético educativo<br />
en diabetes en formato CD. Laboratorios Bayer; 2004.<br />
268