Educación Sexual en Chile. Implementación de la Ley 20.418 - Icmer
Educación Sexual en Chile. Implementación de la Ley 20.418 - Icmer
Educación Sexual en Chile. Implementación de la Ley 20.418 - Icmer
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Educación <strong>Sexual</strong> <strong>en</strong> <strong>Chile</strong>. Implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>Ley</strong> <strong>20.418</strong><br />
Boletín 4, Santiago, mayo <strong>de</strong> 2012<br />
En primer lugar, y una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s dificulta<strong>de</strong>s históricas<br />
que ha pres<strong>en</strong>tado <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong><br />
los p<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> educación sexual, es <strong>la</strong> intersectorialidad.<br />
La ley, <strong>en</strong> este s<strong>en</strong>tido, no soluciona <strong>la</strong><br />
t<strong>en</strong>sión que ha marcado <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong><br />
políticas públicas <strong>en</strong> <strong>la</strong> materia <strong>en</strong>tre el Ministerio<br />
<strong>de</strong> Salud y el Ministerio <strong>de</strong> Educación. La<br />
ley establece explícitam<strong>en</strong>te que su reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong>be ser legis<strong>la</strong>do <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el Ministerio <strong>de</strong> Salud<br />
pero al mismo tiempo, <strong>de</strong>manda a los establecimi<strong>en</strong>tos<br />
educacionales incluir un programa <strong>de</strong><br />
educación sexual. En <strong>la</strong> práctica, a casi dos años<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> promulgación <strong>de</strong> esta ley, el Ministerio <strong>de</strong><br />
Salud aun no <strong>en</strong>trega dicho reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to, el cual<br />
–<strong>de</strong> acuerdo al Dr. Ramiro Molina– se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra<br />
<strong>en</strong> proceso <strong>de</strong> creación 5 . Al no contar con un<br />
reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to y un mecanismo <strong>de</strong> financiami<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong>finido a <strong>la</strong> fecha, ha habido dificulta<strong>de</strong>s para<br />
el avance <strong>de</strong> una política <strong>de</strong> educación sexual<br />
<strong>de</strong> calidad y <strong>de</strong>finida <strong>en</strong> los establecimi<strong>en</strong>tos<br />
educacionales, con una parcial aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l organismo<br />
<strong>en</strong>cargado <strong>de</strong> ésta (el MINSAL) y con<br />
una participación meram<strong>en</strong>te administrativa <strong>de</strong>l<br />
MINEDUC. Este último sólo se ha focalizado<br />
<strong>en</strong> poner a disposición <strong>de</strong> los establecimi<strong>en</strong>tos<br />
educacionales municipales los 7 programas <strong>de</strong><br />
educación sexual seleccionados <strong>en</strong> conjunto con<br />
SERNAM, lo que ha resultado ser insufici<strong>en</strong>te a<br />
<strong>la</strong> luz <strong>de</strong> los objetivos p<strong>la</strong>smados <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>Ley</strong>. Asimismo,<br />
una vez que el MINSAL concluya con <strong>la</strong><br />
e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong>l reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to, y <strong>en</strong> virtud <strong>de</strong>que<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> actualidad ha g<strong>en</strong>erado un “P<strong>la</strong>n <strong>de</strong> Educación”<br />
a través <strong>de</strong> un conv<strong>en</strong>io con matronas<br />
para que trabaj<strong>en</strong> <strong>en</strong> conjunto con los establecimi<strong>en</strong>tos<br />
educacionales, estaríamos fr<strong>en</strong>te a un<br />
paralelismo <strong>en</strong> el sistema esco<strong>la</strong>r <strong>en</strong>tre el MIN-<br />
SAL y MINEDUC <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción a <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación<br />
<strong>de</strong> educación sexual tal como estipu<strong>la</strong> <strong>la</strong><br />
ley.<br />
En segundo lugar, otra <strong>de</strong> <strong>la</strong>s dificulta<strong>de</strong>s que<br />
pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> actual implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong> ley,<br />
dice re<strong>la</strong>ción con <strong>la</strong> <strong>de</strong>rivación <strong>de</strong> <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación<br />
y gestión <strong>de</strong> <strong>la</strong> educación sexual a<br />
“proveedores” externos, relevando el rol <strong>de</strong>l<br />
MINEDUC al <strong>de</strong> ofer<strong>en</strong>te <strong>de</strong> estos programas<br />
a través <strong>de</strong> fondos <strong>de</strong> financiami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> el que<br />
cada sost<strong>en</strong>edor <strong>de</strong> escue<strong>la</strong>s pue<strong>de</strong> elegir <strong>la</strong><br />
“oferta” que mejor se a<strong>de</strong>cúe según su proyecto<br />
educacional particu<strong>la</strong>r. En <strong>la</strong> práctica, este mecanismo<br />
para <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r <strong>la</strong> política <strong>de</strong> educación<br />
sexual es <strong>de</strong> carácter privado, <strong>en</strong> el que los<br />
proveedores <strong>de</strong>b<strong>en</strong> competir con los restantes<br />
para ser seleccionados por <strong>la</strong> mayor cantidad<br />
<strong>de</strong> sost<strong>en</strong>edores. Así <strong>en</strong>tonces, <strong>en</strong> septiembre<br />
<strong>de</strong> 2010 el MINEDUC <strong>en</strong>tra <strong>en</strong> una fase exploratoria<br />
<strong>de</strong> diversos programas <strong>de</strong> educación<br />
sexual <strong>en</strong> conjunto con SERNAM, llegando a<br />
conformar un abanico <strong>de</strong> 7 programas <strong>de</strong> educación<br />
sexual, a saber:<br />
5<br />
La información <strong>en</strong>tregada por el Dr. Ramiro Molina se <strong>en</strong>marca<br />
d<strong>en</strong>tro su pres<strong>en</strong>tación sobre “P<strong>la</strong>n MINEDUC sobre<br />
Educación <strong>Sexual</strong>” <strong>en</strong> <strong>la</strong>s reuniones <strong>de</strong> noviembre 2011 <strong>de</strong><br />
seguimi<strong>en</strong>to a <strong>la</strong> <strong>Ley</strong> <strong>20.418</strong> con expertos/as <strong>en</strong> los ámbitos<br />
compr<strong>en</strong>didos por esta ley, a saber, educación sexual,<br />
acceso a anticoncepción <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral y anticoncepción <strong>de</strong><br />
emerg<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r y embarazo adolesc<strong>en</strong>te. Estas<br />
instancias se realizaron gracias al apoyo técnico y financiero<br />
<strong>de</strong>l Fondo <strong>de</strong> Pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> Naciones Unidas <strong>en</strong> el<br />
marco <strong>de</strong>l Proyecto Abogacía ICPD+ UNFPACHI1R11A con <strong>la</strong><br />
Facultad <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad C<strong>en</strong>tral,<br />
2011.