12.07.2015 Views

KUKE KOIN SAN LUCASWE TIKANI NORE - Biblacy

KUKE KOIN SAN LUCASWE TIKANI NORE - Biblacy

KUKE KOIN SAN LUCASWE TIKANI NORE - Biblacy

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>KUKE</strong> <strong>KOIN</strong> <strong>SAN</strong> <strong>LUCASWE</strong><strong>TIKANI</strong> <strong>NORE</strong>Capitulo 11 Habiendo muchostentado a poner enorden la historia delas cosas que entrenosotros han sidociertisimas,2 Como nos 10 enseilaronlos que desdeel principio 10 vieron,or sus ojos, y fueronministrosde la palabra;3 Me ha parecidotambien ami, despuesde haber entendidotodas las cosas desdeel principio con dilir;encia,escribirtelas,or orden, oh muybaen Teofilo,4 Para que conozcasIa verdad de las cosasen las cuales has sidoenseilado.5 Hubo en los diasde Herodes, rey deJudea, un sacerdotel\amado Zacarias, deIa suerte de Abias;,sumujer, de las hijasde Aaron, HamadaI1isabet.6 Y eran ambosjustos delante de Dios,IDdandosin reprensi6nen todos los mandallientosy estatutos delWor.7 Y no tenian hijo,,orque Elisabet eraesteril, y ambos eranavanzados en dias.8 Y aconteci6 queejerciendo Zacarias elKapitulo 11 Kisete ni krikoin namani kukejondron nankaninko nun ngotoiteukete, drekua ni namani kanitote eye,2 Nitrewe kodriebare nun ben nore,nenie namani toabitiko kena, awanekuke duroiko,3 Namani debe ti kroke ererauto,toroe tike jirere ja tori moe Teofilo kri,kisete jondron nankaninko nio metrejukro namani gare kena tie, tiwe konontOibikabare kiset j4 Ayekore mo dabai jondron e gareaye te mo totikani.5 Herodes Judea Reye koe noire nipadre iti namani kodekani Zakarias, nenie Abias odoe menteni awane merikwe abokon namani Aron ngongonkodekani Elisabet.6 Awane nibu namami ni jondronmetre noainko Ngobo okuobiti, awanenamani dikeko niara noiwunamanekuke jukro te, awane drekua ni Kobebuyeweto bonkon.7 Awane slota nakare namani kwetrej kisete Elisabet namani ni mukure,awane nibu namani bori umbre.8 Awane jantani noire awane niara


4namani ni padre sribie noaine NgoboOkuobiti, sribi-noin ja jiyebiti nore,9 Ni padrewe sribiebare nore, niarakiri abokon monsoe non kore ni Kobobuyetemplo koe koterie te awanenungoto kuke.10 Awane nungoto kukata koe noire,ni krikoin jukro namani kunkentapreyasie mike:11 Awane ni Kobobuye angel jantaniiwe awane nunaninko nungoto altaryebaliente kiri.12 Awane Zakarias namani nikienkotoani kwe wane, awane jantani jurowen ja boto.13 Akua ni angel kowe fiebare iwe:Nakare ngoninke Zakarias: mo dibekuke jaroanina, awane mo merireElisabet, ngob6 weain mo kroke awanemo kodekai Juan.14 Awane ko dabai nuore kri moboto, awane ni krikoin, ko weainnuore niara dorebare koe boto.15 Awane niara dabal kri ni Kobobuyeoku6biii, awane sdo kuaka niarafiakare daba fiain j awane Ngobo UyaeNgo trimenye dabal boto tote m~yengwo te wane.16 Awane Israel monsoe kabre kuitalkwe ni Kobobuye Ngobo kukuore.17 Dikiai kone Elias tOye awanetrimen biti j ni dunyen brukuo kuitadreja slotaye kukuore kore j awane ni 010dibl mikadre dikeko ni metre tOyejiete j ni juto ni kobobu kadrengobitikokore mikadre yoke ngobiti.18 Awane Zakarias kowe fiebare niSan Lucaswe 1sacerdocio delante deDios por el orden de suvez,9 Conforme a lacostumbre del sacerdocio,salio en suertea poner el incienso,entrando en el templodel Senor.10 Y toda la multituddel pueblo estaba fueraorando a la hora delincienso.11 Y se Ie aparecioel angel del Senorpuesto en pie a laderecha del altar delincienso.12 Y se turbo Zacariasviendole, y cayotemor sobre eI.13 Mas el angelIe dijo: Zacarias, notemasj porque tuoracion ha sido oida,y tu mujer Elisabet teparira un hijo, y llamarassu nombre Juan.14 Y tendras gozo yalegria, y muchos segozaran de su nacimiento.15Porque sera grandedelante de Dios, y nobebera vino ni sidraj Ysera Heno del EspirituSanto, aun desde elseno de su madre.16 Y a muchos de loshijos de Israel CODvertiraal Senor Diosde ellos.17 Porque el iradelante de el con elespiritu y virtud deElias, para convertirlos corazones de lospadres a los hijos, ylos rebeldes a la prudenciade los justos,para aparejar al Senorun pueblo apercibido.18 Y dijo Zacarias alangel: lEn que conocereesto! porque yo


San Lucaswe 15lOy viejo, y mi mujerIvanzada en dias.19 Yrespondiendo elAngel,Ie dijo: Yo soyGabriel, que estoy delantede Dios; y soyenviado a hablarte, y, darte estas buenasluevas.20 Y he aqui estarasmudo y no podrashablar, hasta el dia queesto sea hecho, porcuantono creiste a mispalabras, las cuales secumpliran a su tiempo.21 Yel pueblo estabaesperando a Zacarias,J se maravillaban deque el se detuviese enel templo.22 Y saliendo, no lespodia hablar: y entendieronque habia vistoYisi6nen el templo: yel les hablaba porseilas, y qued6 mudo.23 Y fue, que cumplidoslos dias de suoficio, se vino a suClsa.24 Y despues deIque110sdias concibioaumujer Elisabet, y seencubri6 por cincomeses, diciendo:25 Porque el Senorme ha hecho asi en losdfas en que miro paraquitar mi afrenta entrelos hombres.26 Y al sexto mes,e1 angel Gabriel fueenviado de Dios a unaciudad de Galilea, 11amadaNazaret,27 A una virgen desposadacon un varonque se llama ba Jose,de la casa de David:J el nombre de laYirgenera Maria.angelye lNe daba nio tie? Ti urnbre, tirnerie bori urnbre, ne abokon.19 Awane angelwe kuke kaningobitikowe nebare iwe, ti bro Gabriel, nunankokoNgobo kukuore j kowe ti nianiblite rno ben, awane· kuke koin neweandre moe.,20 Awane toa rno kuke guidiadreteawane rno nan di duka blita kore chi nejondron-e jatadre nankenko, kisete rnonakare ti kuke rnikani e tote, arnare tikuke dabadre nankenko koe noire.21 Awane ni narnani Zakarias jiebore,awane kwetre tobikabare kiseteniara ngrotaninte ternplo koe teo22 Niara jantani kobore wane nakaredi dukaba blite j jondron toanikwe ternplo koterie te gani iwetreawane ja driebare to be biti kwe kukedotani kiset.23 Awane abokon, niara sribi koejantani krute iwe wane, ko rnikaninkokwe nikianinta ja giiirete.24 Ko ne tobiti, Elisabet rneri kweja bukabare j awane ja ukani so kroriguieraawane nebare kwe ja korore:2S Kroro ni Kobobuyewe bare ti botoniarawe nikrabare ti boto wane, tikodekata rnukure kuke ye rnikadredore ni ngotoite.26 Ne noire, so krotira nikirata bitiwane, Ngobowe angel Gabriel nianiGalilea jutoe kodekadre Nazaret,27 Niani kwe ni rnerire kronwenenie jababa jarnokote ni ko JoseDavid odoe iti ben, awane rneri kroneye ko abokon Maria.


628 Ni kukeweankowe jantani meriene awane fiebare : Kobo ai, mo bro nibori kadre tare ni Kobobu Ngobo taumo ben.29 Alma meriwe ja weani nikienkobori kowe fiebare to te: Kobonomonontatie ne nio.30 Awane angelwe fiebare merie;fiakare ngoninkaire Maria; kisete mokadre tare Ngobowe.31 Awane toa, mowe ja koain jene,awane Ngob6 dorei moe, mo kodekaiJESUS.32 Niara dabai krl, awane kodekabike ni Bori menten koin Ngob6e,awane Ngobo ni Kobobuye kowe mikaigro biti ja dunye David to teo33 Awane niara dabai gro biti, Jakobojuye te kore; awane niara reino koefiakare daba krute chi nobe.34 Awane Mariawe fiebare angelyelNio koboite ne jondron-e daba, amarebrare nio fiakare gare tie?35 Awane angelwe kuke kaningobitiawane fiebare merie: Ngobo Uyae ngodakaiko mo boto, awane ni Bori mentenkoin trimenye jubai mo bore, abokonkisete nie dorei mowe ye kodeka dabani ngo Ngobo Ngob6,'36 Awane toa mo moroko Elisabet,umbre amare ja slota brare koboi kwe :niena kore so krotira metare, ara kodekatamukure kwetre.37 Kisete Ngobo ben dre fian fian daba.38 Awane Mariawe fiebare: Ni Kobobuyemonsoe ne; dabai tie mo kukeSan Lucaswe 128 Y entrando elangel a donde estaba,dijo, jSalve, muy favorecida!el Senor escontigo: bend ita tuentre las mujeres.29 Mas ella, cuandoIe vio, se turbo de suspalabras, y pensabaque sal uta cion fueseesta.30 Entonces el angelIe dijo: Maria, notemas, porque has halladogracia cerca deDios.31 Y he aqui, concebirasen tu seno, ypariras un hijo, yllamaras su nombreJESUS.32 Este sera grande,y sera llamado Hijodel Altisimo: y Ie darael Senor Dios el tronode David su padre:33 Y reinara en lacasa de Jacob porsiempre; y de su reinono habra fin.34 Entonces Mariadijo al angel: iComosera esto! porque noconozco varon.35 Y respondiendoel angel, Ie dijo: ElEspiritu Santo vendrasobre tit y la virtud delAltlsimo te hara sombra;por 10 cual tambien10 Santo quenacera, sera llamadoHijo de Dios.36 Y he aqui, Elisabettu parienta, tam bienella ha concebido hijoen su ve jez; y este esel sexto mes a ella quees llamada la esteril:37 Porque ningunacosa es imposible paraDios.38 Entonces Mariadijo: He aqui la siervadel Senor; hagase ami


San Lucaswe 1conforme a tu palabra.Y el angel partio deella.39 En aquellos diaslevanmndose Maria,fue a la montana conpriesa, a una ciudad deJudi;4() Y entro en casade Zacarias, y saludo, Elisabet.41 Y acontecio, quecomo oyo Elisabet lasalutacion de Maria, lacriatura saito en suvientre; y Elisabet fuelIenadelEspiritu Santo,42 Y exclamo a granvoz,y dijo: Bendita tlientre las mujeres, ybendito el fru to de tuvientre.43 l Y de donde esto, mi, que la madre demi Senor venga a mi?44 Porque he aqui,comolIego la voz de tusalutacion a mis oidos,Ia criatura saito deaiegria en mi vientre.4S Y bienaventuradaIaque creyo, porque seaunpliran las cosasqueIe fueron dichas departe del Senor.46 Entonces Mariadijo:Engrandece mialma al Senor;47 Y mi esoiritu sealegro 'en Diosmi Salvador.48 Porque ha miradoa la bajeza desu criada;Porque, he aqui,desde ahora mediran bienaventuradatodas lasgeneraciones.49 Porque me hahecho grandescosas el Poderoso;ye erere. Awane angelwe ko mikaninkonikiani kobore.39 Koe noire Maria komikaninkoawanenikiani drekabe witori, Judajutoe kunti te j40 Awane nikiani Zakarias juye teawane Elisabet kobonomonomane kwe.41 Awane jataba nankenko, koniowaneMariawe fiokoni Elisabetyeawane ngobokre meye ngwo te dankuamaj awane Elisabet boto NgoboUyae Ngo trimenye jaroanij42 Kowe netrakobare awane fiebareMariae: Mo bro nuore meri jukromedan ngwon bori; awane mo ngwoeodoe bro nuore.43 lAwane ti ni nio akisete ti Kobobuyemeye jatadre basare ti konti?44 Kisete mo kobonomonon kukeboto ni chi ti ngwoe te dankuama,nuore.45 Awane mo ni kakotote bro nuorekisete jondron fiebare moe ni Kobobuyewedakadreko nore.46 Awane Maria kowe fiebare: Tiuyae ni Kobobuye mikadre bori,47 Ti uyae ko weanta nuore ti Ngoboye'an' Ngubuoko ben.48 Kisete niara monsoe ne bro nitikanikonti toani kwe: Akisete ne noireawane ni nioe ti kodekai nuore,49 Kisete ni Bori trimente jondron7


10dunyen; ja koboe ngo mikadre torokore,73 Koboe bonkon mikani kwe nundun Abraham iwe.74 Ayekore, nun dabadre ngitiekuorobe nun duyekotre kise te, kowenun dabadre sribire niara kroke bonkonawane fiakare ngoninkaire,75 Sribire kroke jondron ngo awanejondron metre biti nun todre nire wane.76 Jon, awane slota, mo kodeka bikekukefieko ni Bori Menten Koin kroke :kisete mo dikiadre ni Kobobuye kone,jiye mikadre juto niara ngobiti;77 Ja ngubuora ne nio, driere koreni niaraye, ngite niandreta bititre nio,mikadre gare kore,78 Kisete Ngobo brukuo koin demenio, koboite ko tro ko mikara trorenunyen tro dabai,79 Kore ni tokodre kodrunenteawane gueta tro toni abokon boto trodaba ngitieko,· kowe nun jiye weainmetre ko tibibe koe teo80 Awane slota chi dubuabare, koweuyae namani boribe dite jankunuawane dubuabare konsenta k6ntibea'n' niara koe nankenko ja driereIsraelye kore.Kapitulo 21 Koe noire Sesar Augusto kukeniani ja kodekawunain toroboto nikotabiti jukro iwe.San Lucaswe 2Y acordandose desu santo pacto j73 Del juramento quejuro a Abrahamnuestro padre,Que nos habia dedar,74 Que sin temor libradosde nuestrosenemigos,Le serviriamos75 En santidad y enjusticia delantede el, todos losdias nuestros.76 Y hi, nino, profetadel Altisimo serasllama do ;Porque iras antela faz del Senor,para aparejarsus caminos;77 Dando conocimientode saluda su pueblo,Para remisi6n desus pecados,78 Por las entranasde misericordiade nuestro Dios,Con que nos visit6de 10 alto elOriente,79 Para dar luz a losque habitan entinieblas y ensombra demuertejPara encaminarnuestros piespor camino depaz.80 Y el nino crecia,y se fortalecia en espiritu:y estuvo en losdesiertos hasta el diaque se mostr6 a Israel.Capitulo 21 Y acontecio enaquellos dias que sali6edicto de parte deAugusto Cesar, quetoda la tierra fueseempadronada.


San Lucaswe 22 Este empadronamientoprimero fuehecho siendo Cireniogobemador de la Siria.3 E iban todos paraser empadronados,eada uno a su ciudad.4 Y subi6 Jose deGalilea, de la eiudadde Nazaret, a Judea, ala ciudad de David, quese llama Bethlehem,por cuanto era de laeasayfamilia de David j5 Para ser empadro-Dado con Maria sumujer, desposada con~I, la eual estaba encinta.6 Y aeonteci6 queestando ellos alIi, secumplieron los dias enque ella habia de parir.7 Y pario a su hijoprimogenito, y Ie envolvi6en panales, yacostole en un pesebre,porque no habia lugarpara ellos en el meson.S Y habia pastoresen la misma tierra, quevelaban y guardabanlas vigilias de la noehesobre su ganado.9 Y he aqui el angeldel Senor vino sobreellos, y la elaridad deDios los eereo de resplandorjy tuvierongran temor.10 Mas el angel lesdijo: No temaisj porquehe aqui os doynuevas de gran gozo,que sera para todo elpueblo:11 Que os ha naeidohoy, en la ciudad deDavid, un Salvador,que es Cristo el Senor.12 Y esto os serapor senal: hallareisal nino envuelto en2 Ni kodekani toroboto ne jantaninankenko kena koniowane Quiriniusnamani gro biti Syria koe teo3 Awane ni jukro .nikiani ja kodekadrekore, jukro itire-itire ja jutoejefiie konti.4 Awane Jose Galilea konti, Nazaretjutoe, nikiani siba Judea koe te, Davidjutoe, Belen fieta, konti nikiani, kiseteniara namani David juye morokoe,5 Abokon nikianiMaria ben ja kodekadrekore, niara namani merie nekuoroe, awane meri namani bori mumore.6 Awane niaratre nomane koe konti,awane bren koe jantani meri kroke.7 Awane Ngob6 mubai dorebarekwe; kowe minianinte duon wenbrerete, awane mikani nibi ngubuo koe te,kisete jazuka koe fiakare namani kroketrej~zuka koe teo8 Awane kalinero ngubuokotre nonnomanearabe koe konti ko kea biti,kalinero ngubuore deo kwetre.9 Awane ni Kobobuye angelye itinunankoba bototre, awane ni Kobobuyetroe jantani nefie bore; kwetrenamani juro wen ja boto.10 Awane kukeweanko kowe fiebareiwetre: Nakare ngoninkaire, kisete titau kuke koin nuore kri weandremunyen ni niokua jukro kroke.11 Kisete David jutoe ni Ngubuokodorebare munyen metare, ni kodekataKristo ni Kobobuye.12 Awane ne bro niara dirieko munkroke; mun dabai ngobokre koen mi-11


12nianinte duon wenbrere te awane jukatatibien nibi ngubuo koe teo13 Awane noire dabe angel ben, niko koin biti bori kuati namani toadre,Ngobo mikadre bori awane namanintrenere kroreo :14 Ngobo bori menten koin koekiteko, ko dabai tidibe tibien. Kodabai nuore ni kroke.15 Awane jatani nankenko, koniowaneni angeles nikianinta koin j kalineronguboukotre kowe fiebare kuorikuori:Ari noin biare Belen konti, terajire, awane jondron nankenko ne toenkonti, drekua ni Kobobuyewe mikanigare nunyen.16 Kwetre jantani drekebe awaneMaria awane Jose koani awane ngobokrejukani nibi ngubuo koe teo17 Toabare kwetre wane, drekuadriebare slota chi korore ye, mikanintagare kwetre ko biti tibien.18 Awane ni nioe, jaroani wane,jaweani nikienko kuke boto drekua nikalinero ngubuokotrewe nebare.19 Akua Mariawe kuke ne jukroketaninte ja brukuo teo20 Ni kalinero ngubuokotre nikianintatote, Ngobo koe kitakoba kwetreawane mikani bori drekua jukro krokekodriebare ben awane toani tori nore.21 Kuoira wane, slota weani sribiebare,kuata tikeko awane kodekaniJesus ni angelwe kodekawunamane iwenore, ngomi meye ngwo te wane.San Lucaswe 2panales, echado en unpesebre.13 Y repentinamentefue con el angel unamuititud de los ejercitoscelestiales, quealababan aDios, Ydecian:14 Gloria en las alturasaDios,Y en la tierra paz,buena volun tadpara con loshombres.15 Y acontecio quecomo los angeles sefueron de ellos al cielo,los pastores dijeronlos unos a los otros:Pasemos pues hastaBethlehem, y veamosesto que ha sucedido,que el Senor nos hamanifestado.16 Y vinieron apriesa,y hallaron aMaria, y a Jose, y alnino acostado en elpesebre.17Yviendolo, hicieronnotorio 10que les habiasido dicho del nino.18 Y todos los queoyeron, se maravillaronde 10 que los pastoresles dician.19 Mas Maria guardabatodas estas cosas,confiriendolas en sucorazon.20 Y se volvieron lospastores, glorificandoy alabando a Dios detodas las cosas quehablan oido y visto,como les habia sidodicho.21 Y pasados losocho dias para circuncidaral nino, lIamaronsu nombre Jesus; elcual Ie fue puesto porel angel antes que elfuese concebido en elvientre.


San Lucaswe 222 Y como se CUInplieronlos dias de lapurificacion de ella,conforme a la ley deMoises, Ie trajeron aJerusalem para presentarleal· Senor,23 (Como esta escritoen la ley del Senor:Todo varon que abrierela matriz, sera llamadosanto al Senor),24 Y para dar laofrenda, conforme a10que esta dicho en laley del Senor: un parde tortolas, 0 dos palominos.25 Y he aqui, habiaun hombre en Jerusalem,llamadoSimeon,y este hombre, justo ypio, espera ba la consolacionde Israel: y elEspiritu Santo erasobre el.26 Y habia recibidorespuesta del EspirituSanto, que no veria lamuerte antes que vieseal Cristo del Senor.27 Y vino por Espiritual templo. Ycuando metieron alniiio Jesus sus padresen el templo, parahacer por el conforme, la costum bre de laley,28 Entonces el Ietomo en sus brazos, ybendijo aDios, y dijo:29 Ahora despides,Senor, a tusiervo,Conforme a tupalabra, en pazi30 Porque han vistomis ojos tu salvacion,22 Awane ja sribiebare ngo koin yekoe nankaninko wane, noaiwunamaneiwe Moises noaiwunamane iwe yeerere, awane jonjantani kwetre Jerusalenkonti driere ni KobobuyeNgoboye kore.23 (Tikani ni Kobobuye ley toroe teerere, Slota brare mubai, meye ngwotikara kena, dabai ngo kaibe ni Kobobuyekroke,24 Awane sacrificio biandre ngwaroboni Kobobuye leye fiebare erere,kowe midia kubu awane utu ngob6kubu weani biandre kroke kore,25 Awane ni iti nunanko J erusalenkonti ko Simeon j awane ni ne namanini metre awane Ngobo-tOibikaiko jkowe Israel nuore koe jieboba awaneNgobo Uyae Ngo namani ben.26 Awane Ngobo Uyae Ngo kowedriebare iwe niara fiakare gueta toadrechi awane ni Kobobuye Kristo toadrekonen kiri kwe.27 Awane Ngobo Uyae Ngo ara trimenbiti jantani templo konti ni ye ara jawane dunmen slota Jesus weani kontiwane noaindre boto noainta ley kukejiyebiti erere,28 Ni ye ara, slota chi deani jakude mrukate, awane Ngobo bendigabare awane fiebare :29 Ne noire mo monsoe debekonoin kliekebe Kobobuye, mo kukenore,30 Kisete ti okuo niena mo ngubuoratoen,13


14San Lucaswe 231 Drekua mowe mikani juto ni niokuaokuobiti;32 Niotra ja driera ni Jenena kroke,awane tro toara Mo monsoe Israelkroke.33 Awane slota dun awane Meyekowe ja weani tobike kuke boto drekuafiie namani niara korore.34 Awane Simeonweniaratreye bendigabare,awane fiebare slota meyeMaria: Toa, slota ne mikata grobiti nikri koin Israel koe te tikadrekonti,awane kri koin guekadrekro kore,.awane dirieko boto fioko bike.35 Jon, awane sabada dikiai mobrukuo jefiie teta ayekore ni kri kointobikaita nio dukadreta gare.36 Awane koe konti ni kukefiekoAna fieta, Fanuel ngongo, aye Asermoroko - Meri ne noire bori ni bio,kowe nonomane krone wane nunamanekuoroe ben ko krokugura,37 Kowe namani kaibe ko greketabukobiti ko krobogo nenie fiakaretemplo koe toanimetre chi Ngobo-mi-·kadre bori kore, boene kore, awanepreyasie fiere de dare.38 Awaneko ye noire meri ye jantanikowe gracias biani Ngoboye, awaneblitabare korore niaratreye okuobitinenie namani Jerusalen redenci6njiebore.39 Ni Kobobuye leye noainunamaneiwe nore jukro bare uno wane, niaratre31 La cual has aparejadoen presenciade todos lospueblos;32 Luz para ser reveladaa los Gentiles,Y la gloria de tupue blo Israel.33 YJose y sumadreestaban maravilladosde las cosas que sedeclan de el.34 Y los bendijoSimeon, y dijo a sumadre Maria: He aqui,este es puesto paracaida y para levantamientode muchos enIsrael; y para senal ala que sera contradicho;35 Y una espadatraspasara tu alma deti misma, para quesean manifestados lospensamientos demuchos corazones.. 36 Estaba tambienalIi Ana, profetisa, hijade Phanuel, de la tribude Aser; la cual habravenido en grande edad,y habia vlvido con sumarido siete aiios desdesu virginidad;37 Y era viuda dehasta ochenta y cuatroaiios, que no se apartabadel templo, sirviendode noche y dedia con ayunos y oraciones.38 Y esta, sobreviniendoen la mismahora, juntamente confesabaal Senor, yhablaba de el a todoslos que esperaban laredenci6n en Jerusalem.39 Mas como cumplierontodas las cosassegUn la ley del Senor,


San Lucaswe 2se volvieron a Galilea,t su ciudad de Nazaret.40 Y el nUl.o crecia,y fortalec1ase, y sehenchia de sabiduria;y la gracia de Dios erasobre el.41 E iban sus padrestodos los anos a J erusalemen la fiesta de laPascua. \42 Y cuando fue dedoce anos, subieronellos a- Jerusalem conformea la costumbredel dia de la fiesta.43 Y acabados losdias, volviendo elIos,se qued6 el nino Jesusen Jerusalem, sin saberloJose y su madre.44 Y pensando queestaba en la compail.ia,anduvieron camino deun diaj y Ie buscabanentre los parientes yentre los conocidos j45 Mas como no Iehallasen, volvieron aJerusalem buscandole.46 Y aconteci6, quetres dias despues Iehallaron en el templo,sentado en medio delos doctores, oyendolesy preguntandoles.47 Y todos los que Ieoian, se pasmaban desu entendimiento y desus respuestas.48 Y cuando Ie vieron,se maravillaronj y dijolesu madre: Hijo,lpor que nos has hechonikianinta tote kore Galilea konti jajutoe jefiie Nazaret konti. .40 Awane slota chi dubuabare awanenamani boribe dite ja uyae te jankunuawane jantani toboto kri: AwaneNgobo graciae kowe namani ngitiekoboto.41 Awane niara dunmen nikianijankunu Jerusalen konti ko kratirekratire bomontika koe Paskua boto.42 Koniowane niara namani ko krojotobiti krobu umbre niaratre nikianiJerusalen konti bomontika boto koenoire wane.43 Awane namanintre uno kontiwane, jantanintre noire wane, slotaJesus ngrotateba kore Jerusalenkonti; awane dunmen fiakare gabare,44 Kwetre nutubare niara namani ningotoite, kowe dikiaba koboiti ja jiyebiti;awane noire jantani kononentorija ditemen ngotoite awane ni namanigare gare iwetre:45 Niaratre fiakare koani wane, nikianintretote kore Jerusalen kontiniara kononentori.46 Awane mukirata wane koani iwetretemplo koe te tokodre tibien niumbre ngotoite, kukenoin awane nomonone.47 Awane ni nioe nenie niara kukejaroani ja weani nikienko niara toyeawane kuke kone.48 Awane koniowane dunmen niaratoani, jaweani toibikaidre kwetre :awane niara meye kowe fiebare iwe:Ti Ngob6 lNi6boto mowe nunie kore15


16nun boto? lNan mo dun awane tinamani mo kononentori ulire?49 Awane niarawe fiebare iwetrelTi kononta nio munwen? lTi Dunjondron-e koboita tiwe, Nan gare munyen-a?50 Akua niarawe jondron fiebareiwetre ne fiakare dukaba gare.51 Awane nikianl bentre Nazaretkonti; kowe bikabare tidro bototre:akua meyewe kuke jukro ne ketaninteto teo52 Awane Jesus dababare tobotoawane dubuabare kri, kowe namanidebe koin Ngobo oku6biti awane nibrare oku6biti.Kapitulo 31 Tiberius Sesar namani gro biti kokrojoto biti kroriguie wane, PoncioPilato namani gobranye Judea konti,awane Herodes namani tetrarkaGalilea konti, awane niara etaba Felipenamani tetrarka Iturea awane Trakonitiskonti, awane Lisanias namanitetrarka Abilene konti,2 Annas awane Kaiafas namaniPadre bori menten koin, abokon noireNgobo kuke jantani Juanye Zakariasngob6e konsenta.3 Niara jantani Jordan koe jukrobore, bautismo ja toe kiiitadre kodriereja ngite niandreta ni biti kore;4 Tikani Isaias ni profeta toroe teerere, Ni iti muya kuke dom kontikonsenta, Ni Kobobuye non koe sri-San Lucaswe 3asi? He aqui, tu padrey yo te hemos buscadocon dolor.49 Entonces el lesdice: lQue hay? lporque me buscabais?lNo sabiais que en losnegocios de mi Padreme conviene estar?50 Mas ellos noentendieron las palabrasque les habl6.51 Y descendi6 conellos, y vino a Nazaret,y estaba sujeto a ellos.Y su madre guardabatodas estas cosas ensu coraz6n.52 Y Jesus crecia ensabiduria, y en edad, yen gracia para con Diosy los hombres.Capitulo 31 Yen el auo quincedel imperio de TiberioCesar, siendo gobernadorde Judea PoncioPilato, y Herodes tetrarcade Galilea, y suhermano Felipe tetrarcade Iturea y de laprovincia de Traconite,y Lisanias tetrarca deAbilinia,2 Siendo sumos sacerdotesAnas y CaifAs,vino palabra del Senorsobre Juan, hijo deZacarias, en el desierto.3 Y el vino por todala tierra alrededor delJordan, predicando elbautismo del arrepentimientopara la remisi6nde pecados j4 Como esta escritoen el libro de laspalabras del profetaIsaias que dice:. Voz del que clamaen el desierto:


San Lucaswe 3Aparejad el caminodel Senor,Haced derechassus sendas.5 Todo valle se henchid.,Y bajarase todomonte y collado;Y los caminos torcidosseran enderezad{)s,Y los caminosasperos allanados;6 Y vera toda carnela salvaci6n deDios.7 Y decia a las gentesque salian para serbautizadas de el: iOhgeneraci6n de vlboras,quien os enseii6 ahuir de la ira quevendra?8 Haced, pues, frutosdignos de arrepentimiento,y no comenceis6. decir en vosotrosmismos: Tenemos aAbraham por padre:porque os digo quepuede Dios, aun deestas piedras, levantarhijos a Abraham.9 Y ya tambien elhacha esta puesta a laralz de los arboles:todo arbol pues que nohace buen fruto, escortado, y echado en elfuego.10 Y las gentes Iepreguntaban, diciendo:,Pues que haremos?11 Y respondiendo,les dijo: EI que tienedos tlinicas, de al queno tiene; y el que tieneque comer, haga 10mismo.12 Y vinieron tambienpublicanos paraser bautizados, y Iedijeron: Maestro, ,queharemos?13 Y el les dijo: Nobiedre metre niara kone, Niara jiyemikadre metre.S Ngutuoe kongruyen jukro ukaiduore awane ngutuoe kri kia moainkuatare i awane jondron tonlene daba!metre, awane ko ngutuore-ngutuoredabadre kuatare.6 Awane ni ngotore jukro Ngobongubuora koe toai.7 Akisete niarawe nebare ni krikoin ye ne nie janamane ja bautizandreiwe: Mun kulebra odoe lNirewe mundriengobitibare guitiadre ko dobunkobo! ngoninkaire?8 Munwen ja tOe kiiitadre, abokonngwoe driere toadre, awane nakarenuture tOboto Abraham toro dundrenun kroke: kisete ti nere munyen,Ngobo koboite awane jo ne dabadrenikiiite odoere Abraham kroke.9 U nibira kri ngotrie biare ne abokon:kri datire datire ngwo koin nakareweanta, netateta awane kitakota niO teo10 Awane ni kri koin nomonomaneiwe kroro lAkisete ja noaine nunyen?11 Awane niarawe kuke kaningobitiawane nebare iwetre: Ne nie duonchubare otobu toro, iwe mike duonotOiti biandre ne nie nakare toro iawane ne nie mro toro mike noaineerere ja mroe biti.·12 Awane ni wenyan ukakroko jantanija bautizandre iwe, awane niaratrewenebare iwe lTotikako ja noainenunyen?13 Awane niarawe nebare iwetre:Jondron ukakrowunain ni biti munyen,17


18nore ukekro awane fiakare bori biti chi.14 Awane dukotre siba kowe nomonomaneiwe kroro lAwane nun, janoaine nunyen? Awane niarawe fiebareiwetre: Nakare kudrere ni nioe boto,fiakare ningoka biti wenyan deyenko jadibiti ni kon i Mun ganan utioe noremika debe ja kroke munwen.15 Awane kisete ni namani tOibikaidre,awane ni nioe namani nuture jabrukuo te lJuan bro ni Kristo siafioa?16 Abokon boto Juan kuke kaningobitikowe fiebare iwetre jukro: E tiwemun bautizandre fio biti i akua ni tingwon bori kuain i nie sapata mok6 tifiakare debe metateko i Niara dabamun bautizandre Ngobo Uyae Ngobiti awane niO biti:17 Keansukara tau kise te ja koesokate bike ngo kwe, m'nu ukaikrodoka koe te i akua kuata kukai kweniO fiakare daba notOte teo18 Kuke krikoin, medan kodriebarebentre nonomane kuke-koin kodrieretori nie i19 Akua Juanwe motrobare Herodesni Tetrarka boto kisete niarawe Herodiasja etaba kuoroe deani dokuore iawane jondron blO nio erere nio jukrobare Herodesye kore,20 Abokon boto niarawe Juan kitanikrite kowe ne bori bitita mrukani jangite boto.21 Ne noire jatabare nankenko,koniowane ni namani bautizabarejukro awane abokon, Jesus namani jabautizabare siba kowe preyasie fieSan Lucaswe 3exijais mas de 10 queos esta ordenado.14 Y Ie preguntarontambien los soldados,diciendo: Y nosotros,lque haremos? Y lesdice: No hagais extorsiona. nadie, ni calumnieis;y contentaos convuestras pagas.15 Y estando elpueblo esperando, ypensando todos deJuan en sus corazones,si el fuese el Cristo,16 Respondi6 Juan,diciendo a todos: Yo,a. la verdad, os bautizoen agua; mas vienequien es mas poderosoque yo, de quien no soydigno de desatar lacorrea de sus zapatos:el os bautizara enEspiritu Santo y fuego;17 Cuyo bieldo est!en su mano, y limpiarasu era, y juntara eltrigo en su alfoH, y lapaja quemara en fuegoque nunca se apagara.18 Y amonestando,otras muchas cosastambien anunciaba alpueblo.19 Entonces Herodesel tetrarca, siendo reprendidopor eI a causade Herodlas, mujer deFelipe su hermano, yde todas las maldadesque habla hechoHerodes,20 Aiiadi6 tambienesto sobre todo, queencerr6 a Juan en lacarcel.21 Y aconteci6 que,como todo el pueblo sebautizaba, tambien Jesusfue bautizado; y


San Lucaswe 3orando, el cielo seabri6,22 Y descendio elEspiritu Santo sobre elen forma corporal,como paloma, y fuehecha una voz delcielo que decia: Ttieres mi Hijo amado,en ti me he complacido.23 Y el mismo J estiscomenzaba a ser comode treinta anos, hijode Jose, como se creia;que fue hijo de Eli,24 Que fue de Mathat,que fue de Levi,que fue de Melchi,que fue de Janna, quefue de Jose,2S Que fue de Mattathias,que fue deAm6s, que fue deNahum, que fue deEsIi,26 Que fue de Naggai,que fue de Maat, quefue de Mattathias, quefue de Semei, que fuede Jose, que fue deJudi,27 Que fue de Joanna,que fue de Rhesa, quefue de Zorobabel, quefue de Salathiel,28 Que fue de Neri,que fue de Mel chi, quefue de Abdi, que fue deCosam, que fue deElmodam, que fue deEr,29 Que fue de Josue,que fue de Eliezer, quefue de Joreim, que fuede Mathat,30 Que fue de Levi,que fue de Sime6n, quefue de Juda, que fuede Jose, que fue deJonan, que fue ·deEliachim,31 Que fue de Melea,que fue de Mainan,que fue de Mattatha,que fue de Nathan,noin wane ko koin ngedeaninko iwe,22 Awane Ngobo Uyae Ngo jantanitimon, mantan nukani ngitieko biti bomidia bo erere, awane kuke ko koinbiti jaroabare kroro: Mo bro ti Ngob6ti tareko j Mo koe nibi nuore ti boto.23 Awane J esusye jantani ni totikewane, namani bo ko grebiti ko krojotoumbre nore, bian namani Jose Ngob6(ni nutuba nore) ne nie Heli ngob6,24 Ne nie Matat ngob6, ne nie Levingob6, ne nie Melchi ngob6, ne nieJanai ngob6, ne nie Jose ngob6,25 Ne nie Matatias ngob6, ne nieAmos ngob6, ne nie Nahum ngob6, nenie Esli ngob6,26 Ne nie Nagai ngob6, ne nieMaath ngob6, ne nie Matatias ngob6,ne nie Semein ngob6, ne nie Josengob6, ne nie J oda ngob6,27 Ne nie Joanan ngob6, ne nieRhesa ngob6, ne nie Zerubabel ngob6,ne nie Shealtiel ngob6,28 Ne nie Neri ngob6, ne nie Melchingob6,. ne nie Addi ngob6, ne nieCosam ngob6, ne nie Elmodam ngob6,ne nie Er ngob6,29 Ne nie Jose ngob6, ne nie Eliezerngob6, ne nie Jorim ngob6, ne nieMathat ngob6,30 Ne nie Levi ngob6, ne nie Symeonngob6, ne nie Judas ngob6, ne me Josengob6, ne me Jonam ngob6, ne nieEliakim ngob6,31 Ne nie Melea ngob6, ne nieMenna ngob6, ne nie Matatha ngob6,ne nie Nathan ngob6,19


2032 Ne nie David ngob6, ne nieJesse ngob6, ne nie Obed ngob6,ne nie Boaz ngob6, ne nie Salmonngob6, ne nie Nahshon ngob6,33 Ne nie Aminadab ngob6, ne nieAram ngob6, ne nie Hezron ngob6, nenie Perez ngob6,34 Ne nie Juda ngob6, ne nie Jacobngob6, ne nie Isaac ngob6, ne nieAbraham ngob6, ne nie Terah ngob6,ne nie Nahor ngob6,35 Ne nie Serug ngob6, ne nie Ragaungob6, ne nie Phalec ngob6, ne nieEber ngob6,36 Ne nie Shelah ngobo, ne nieCainan ngob6, ne nie Arphaxad ngob6,ne nie Sem ngob6, ne nie Noe ngob6,ne nie Lamech ngob6.37 Ne nie Metusela ngob6, ne nieEnos ngob6, ne nie Jared ngob6, ne nieMahalaleel ngob6,38 Ne nie Cainan ngob6, ne nie Enosngob6, ne nie Set ngob6, ne nie Adanngob6, ne nie Ngobo Ngob6.Kapitulo 41 Awane Ngobo Uyae Ngo namanidoin trimente ja boto J esusye, koweJordan Konti jantaninta, awane NgoboUyaewe juani konsenta,2 Ko greketebu dare diabluwe niaragani. Awane koe noire fiakare jondronkuotani jire chi: Koe ne ngo krute bitiawane, mro jantani iwe.3 Awane diabluwe fiebare iwe: Nengwanemo Ngobo Ngob6, jo ne kuitadrebretore mo.San Lucaswe 432 Que fue de David,que fue de Jesse, quefue de Obed, que fuede Booz, que fue deSalmon, que fue deNaasson,33 Que fue de Aminadab,que fue de Aram,que fue de Esrom, quefue de Phares,34 Que fue de Juda,que fue de Jacob, quefue de Isaac, que fuede Abraham, que fuede Thara, que fue deNachor,35 Que fue de Saruch,que fue de Ragau, quefue de Phalec, quefue de Heber,36 Que fue de Sala,que fue de Cainan, quefue de Arphaxad, quefue de Sem, que fue deNoe, que fue de Lamech,37 Que fue deMathusala, que fue deEnoch, que fue deJared, que fue deMaleleel,38 Que fue de Cainan,que 'fue de Enos, quefue de Seth, que fuede Adam, que fue deDios.Capitulo 41 Y Jesus, lleno delEspiritu Santo, volviodel Jordan, y fue llevadopor el Espiritu aldesierto2 Par cuarenta dias,y era tentado del diablo.Y no comio cosa enaquellos dias: loscuaies pas ados, tuvohambre.3 Entonces el diabloIe dijo: Si eres Hijo deDios, di a esta piedraque se haga pan.


San Lucaswe 44 Y Jesus respondiendole,dijo: Eseritoesta: Que no con pansolo vivira el hombre,mas con toda palabrade Dios.5 Y Ie llev6 el diabloa un alto monte, y Iemostr6 en un momentode tiempo todos losreinos de la tierra.6 Y Ie dijo el diablo:A ti te dare toda estapotestad, y la gloria deellos; porque a mi esentregada, y a quienquiero la doy:7 Pues si tu adoraresdelante de mi, serantodos tuyos.8 Y respondiendoJesus, Ie dijo: Vete demi, Satanas, porqueeserito esta: A tu SenorDios adoraras, yaelsolo serviras.9 Y Ie llevo a Jerusalem,y pusole sobrelas almenas del templo,y Ie dijo: Si eres Hijode Dios, eehate deaqui abajo:10 Porque eseritoesta:Que a sus angelesmandara de ti,que te guardenjllYEn las manos tellevaran,Porque no danestu pie en piedra.12 Y respondiendoJesus, Ie dijo: Diehoesta: No tentaras alSenor tu Dios.13 Y aeabada todatentaei6n, el diablo sefue de eI por un tiempo.14 Y Jesus volvi6 envirtud del Espiritu aGalilea, y salio la famade eI por toda la tierrade alrededor.4 Awane Jesuswe nokoni kore: Tautikani kroro: Nan brete biti ngrobe nibrare daba nire.5 Awane jonikiani kwe koin ngutuoementen koin biti awane Reykoe kotabitijukro driebare toadre bukube iwe.6 Awane diabluwe nebare iwe: Moeti mikai gro biti, koe ne jukro kroke,awane ne troe jukro : kisete ne tau garejukro tie; awane ni dre erere ti to dababiain nore ti daba bien.7 Neben ngrobe, mowe ja do meteti kukuore awane ti mikai bori, nengwanejukro dabai moe.8 Awane Jesuswe nokoni kore: Tautikani: Mo Kobobuye, mo Ngobo mikadrebori, awane niara kroke ngrobe modaba sribire.9 Awane jonikiani kwe J erusalenkonti awane mikani tokodre templojuye bitini koin, awane nebare iwe:Nengwane mo Ngobo Ngob6, ne koekonti ja kiteko timon:10 Kisete tau tikani: Ja monsoebiain kwe mo ngubuore ;11 Awane ja kise te mo ketadre koin,mo ngoto mate nane jo boto.12 Awane Jesuswe nokoni kore: Netau: Mo nakare daba no Kobobuye moNgoboye noente.13 Awane diabluwe niara gani nioerere nio uno wane ko mikani boto kenKwe.14 Awane Jesus jantaninta Galileakonti Ngobo Uyae Ngo trimen biti:awane ko ye nio jukro bore niara koekitako namani.21


2215 Awane niarawe ni totikani sinagogate, koe namani bori ni jukro okuobiti.16 Awane niara jantani Nazaret koe,koe konti niara dubuabare: awanenomane sinagoga koe te sabado noire,awane nunaninko fiokodre torobotokore erere niara namani noaine ko noreko nore.17 Awane Isaias nl Kukefieko toroebiani iwe. Awane toroe ngeaninte kweawane koe konti ne kuke tikani koaniiwe:18 Ni Kobobuye Uyae Ngo tau tiboto, kisete ti kodekani kwe kukekoin drieko ni pobreye j Ti niani kwe nibrukuo guetraninte brukuo gudiketa jTi niani kwe ni ngite kuore kukeyedriere tori, ni okuo ngientraninte komiketa toen, ni kudrebare boto mikadrekuore,19 Ni Kobobuye drie koe kodrierekore.20 Awane toroe tokonibiti kwe, bianintayudakoe awane tokoni tibien kwe.Awane ni jukro sinagoga te okuo mikanikiiekebe boto.21 Awane niara jantani blite bentrekroro: Metare toro-tikani-kukeyengone nakaninko mun 016teo22 Awane jukro konti toabare awaneja weani nikienko kwetre kuke boribonuore drekua jantani niara kada te:awane Niaratrewe fiebare. iNan Josengob6 neraya?23 Awane niarawe fiebare iwetre:San Lucaswe 415 Y ensenaba enlas sinagogas de ellos,y era glorificado detodos.16 Y vino a Nazaret,donde habia sido criadOjy entr6, conformea su costumbre, el diadel sabado en la sinagoga,y se levant6 aleer.17 Y fuele dado ellibro del profeta Isaias;y como abri6 el libro,hall6 el lugar dondeestaba escrito:18 EI Espiritu delSenor es sobremi,Por cuanto me haungido para darbuenas nuevasa los pobres:Me ha enviadopara sanar a losquebrantadosde coraz6njPara pregonar alos cautivoslibertad.Y a los ciegosvistajPara poner enlibertad a losquebrantados:19 Para predicar elano agradabledel Senor.20 Y rollando ellibro,10 di6 al ministro, ysentose: y los ojos detodos en la sinagogaestaban fijos en el.21 Y comenz6 adecirles: Hoy se hacumplido esta Escrituraen vuestros oidos.22 Y todos Ie dabantestimonio, y estabanmaravillados de laspalabras de gracia quesalian de su boca, ydecian: iNo es este elhijo de Jose?23 Y les dijo: Sin


San Lucaswe 4duda me direis esterefrAn: Medico, curate8.ti mismo: de tantascosas que hemos oidohaber sido hechas enCapemaum, haz tambienaqui en tu tierra.24 Y dijo: De ciertoos digo, que ningunprofeta es acepto en sutierra.25 Mas en verdados digo, que muchasviudas haMa en Israelen los dias de Elias,cuando el cielo fuecerrado por tres anos yseis meses, que hubouna grande hambre entoda la tierra;26 Pero a ningunade elIas fue enviadoElias, sino a Sarepta deSid6n, a una mujerviuda.27 Y muchos leprososhabia en Israel entiempo del profetaEliseo; mas ningunode ellos fue limpio,sino Naaman el Siro.28 Entonces todosen la sinagoga fueronlIenos de ira, oyendoestas cosas;29 Y levantandose,Ie echaron fuera de laciudad, y Ie lIevaronhasta la cumbre delmonte sobre el cuallaciudad de ellos estabaedificada, para despeliarle.30 Mas el, pasandopor medio de ellos, sefue.31 Y descendi6 aCapemaum, ciudad deGalilea. Y los ensena baen los sabados.32 Y se maravillaban~ mun dabai kukere ne fiere tie:Krokobianko, ja mikata mobe ken mo:Jondron bare moe Kapemaum kontijaroani nunyen, ne erere noaine sibS.mo koe jefiie konti.24 Awane niarawe fiebare : Metreti fiere munyen, Ni Kukefieko nioe fiankain tare nie ja koe jefiie konti.25 Akua erara e ti fiere munyen:Meriretre kaibeulire krikoin namaniIsrael koe te Elias koe noire, koniowanefiu fiakare dukaba ko kromora biti sokroti noire, awane mro noS.namani krikonio kua jukro biti;26 Awane itibe iwe Elias nianfiakare, akua Sareptae, Sidona konti nimerire kaibe uliere yere.27 Awane ni leproso kri koin namaniIsrael Koe te Eliseo ni kukefieko koenoire; awane itibe iwe fiakare namanintamobe akua Naiman ni Siriabungrobe.28 Awane ni jukro sinagoga te nejondron-e jaroabare wane guedaba jireben;29 Awane niaratre nunaninko awanekitaninko kobore jutoete, awane jonikianikwetre ngutuoe kuro boto abokonboto jutoe kwe dotebare kowe jababaminienko koin tubu jorote noso.30 Akua niarawe dikiaba ngotoetebore awane komikaninko boto kwe.31 Awane Niara jantani KapemaunGalilea jutoe kunti. Awane niarawe nitotikani sabado noire:32 Awane kwetre jaweani nikienko23


24niara drie kuke boto j kisete niara kukeni gro biti kuke.33 Awane sinagoga te ni namani iti,nenie diablu kome bokoi bokomane,awane niarawe netrakobare kuke krimikani,34 lArie! ja noaindre nunyen moben, mo Jesus ni Nazaretbu? lMo jatakudrere nun boto kure? Mo nire garetie, mo bro ni Itibe Ngo Ngobowe.35 Awane Jesuswe motrobare botokroro: Ko mikete, non ken kobore.Awane diabluwe guitaninko tebien° ningotoite, nikiani kunken kowe fiakarejaroaine chi.36 Ja weani nikienko ni jukro iwe,awane blitabare kuori-kuori kroro lDrekuke ne? kisete ja di biti awane jatrim en biti fioko noin bokoi diun yeawane tautre nemen noin kobore iwe.37 Awane niara koe kitako jantanidoin ko nio jukro biti bore.38 Awane sinagoga konti nunaninkoawane nikiani me dan Simon juye teoAwane Simon kuoroe meye namanibren drankua krubote kiset j awane nitrejantani dibere iwe meri kroke.39 Awane niarawe nunaninko meriboto awane fiokobare drankuan-e:awane nikianinta biti: awane noiredabe meri dakroba awane jondronsribiebare kroketre.40 Awane ngiwana nikiani tibienwane, ni nioe ne nie bren botoko toroja konti jantanintre ben iwe awaneSan Lucaswe 4de su doctrina, porquesu palabra era conpotestad.33 Y estaba en lasinagoga un hombreque tenia un espiritu deun demonio inDlundo,el cual exclam6 a granvoz,34 Diciendo: Dejanos,lque tenemoscontigo, Jesus Nazareno?lhas venido adestruimos? Yo te conozcoquien eres, elSanto de Dios.35 Y Jesus Ie increp6,diciendo: Enrnudece, ysal de el. Entonces eldemonio, derribandoleen medio, sali6 de el,y no Ie hizo danoalguno.36 Y hubo espantoen todos, y hablabanunos a otros, diciendo:lQue palabra es esta,que con autoridad ypotencia manda a losespiritus inrnundos, ysalen?37 Y la fama de else divulgaba de todaspartes por todos loslugares de la comarca.38 Y levantandoseJesus de la sinagoga,entr6 en casa de SiDl6n;y la suegra de Sim6nestaba con una grandefiebre ; y Ie rogaronpor ella.39 E inclinandosehacia ella, rino a lafiebre; y la fiebre ladej6; y ella levantandoseluego, les servia..40 Y poniendose elsol, todos los que tenianenfermos de diversasenfermedades, lostraian a el; y el,poniendo las manos


San Lucaswe 5sobre cada uno de ellos,los sanaba.41 Y saHan tam biendemonios de muchos,dando voces, y diciendo:Tli eres el Hijo deDios. Mas riiiendolos,DOles dejaba hablar;porque sabian que elera el Cristo.42 Y siendo ya dedfa, sali6, y se fue a unlugar desierto; y lasgentes Ie buscaban, yvinieron hasta el; y Iedetenian para que noBe apartase de ellos.43 Mas el les dijo:Que tambien a otrasciudades es necesarioque anuncie el evangeliodelreino de Dios;porque para esto soyeDviado.44 Y predicaba en lassinagogas de Galilea.Capitulo 51 Y aconteci6 que,estando el junto allagode Genezaret, las gentesse agolpaban sobre61para oir la palabrade Dios.2 Y vi6 dos barcosque estaban cerca de laorilla del lago; y lospescadores, habiendodescendido de ellos,lavaban sus redes.3 Y entrado en unode estos barcos, el cualera de Sim6n, Ie rog6que 10 desviase detierra un poco; y sen-Undose, enseiiabadesde el barco a lasgentes.4 Y como ces6 dehablar, dijo a Sim6n:Tira a alta mar, yniarawe ja kise mikani bototre ltireitireawane mikaninta mobe.41 Awane diabltl kri koin jantanikobore ni te muyaire awane nere:Mo bro Ngobo Ngob6. Awanemotrobare bototre, nakare mikani nokechi kuatibe iwe, kisete niara bro Kristonamani gare kwetre.42 Awane ko jantani wenye wane,niara jantani kunkenawane nikianiko ulire kaibe konti: awane ni kri koinnamani niara kononen tori awane tOnamanintreketaite nakare toawunainmetrekore.43 Akua niarawe neb are iwetre:Ngobo Reykoe kuke koin ti dabaikodriere jutoe-jotoe medan konti ererauto,kisete ye ara kore ti niani.44 Awane niara namani kodrieresinagoga Galilea koe teoKapitulo 51 Jataba nankenko noire awane nikri koin nomane jume boto Ngobokuke kukenoin, niara namani nunenkoGenesaret noe okuo kuroboto.2 Awane du krobu toani noe okuoken jate: akua wau kitakotre nan namanite, namanintre krade botete.3 Awane niarawe nomani du kratite, Simonwe ara, awane nomonomanekwe iwe du guiteko mota kroke. Niarawetokoni du te kowe namani nikabre totike.4 Awane niarawe blitabare unowane, kowe nebare Simonye: Non ko25


26nguse te awane mo krade kite fio tewan jokodre kore.5 Awane Simonwe fiokoni koreawane fiebare iwe: Kobobu, nunwenneaini dibire deo, awane jire jondronfiakare nakani nun yen : akua mo kukebiti tiwe krade kitaita fio te medan.6 Ne noaimane kwetre wane, waunankani bori ere iwetre j awane kradenamani notate kon.7 Awane kise minianinko mukotredu krati te, kwetre nowunain ja yudare.Awane niaratre jantani awane du mikanikrati wane kore du jantani noinnguse.8 Akua Simon Pedro, toani wane,ja ngoro tikaninkonti Jesus ngokodokuoboto, kowe fiebare: Ti toenmetre jkisete ti bro ni jamikako ngite 0Kobobuye.9 Kisete niara namani nikienkoawane ni jukro ben wau kri nakaniiwetre boto jlOA wane ye kurere nore fiebareSantiago awane Juan, Zebedeo ngobrionnenietre namani Simon mukore.Awane Jesuswe fiebare Simonye: Nakarejuro wen-ja-boto j ne wane modaba ni brare kain.11 Duye jonjantani jate wane toanimetrejukro kwetre awane nomanijiyebiti.12 Nomani jutoe kunti noire wane,ni bren lepra kiset ngo ngrabare.Ni ne Jesus toani wane, ngoro tikanikontitibien ngwore boto awane dibebareiwe kroro: Kobobu, mo todabaSan Lucaswe 5eehad vuestras redespara pescar.5 Y respondiendoSimon, Ie dijo: Maestro,habiendo trabajadotoda la noche,nada hemos tomado;mas en tu palabraechare la red.o Y habiendolo hecho,encerraron gran multitudde pescado, quesu red se rompia.7 E hicieron senasIi los companeros queestaban en el otrobarco, que viniesen 8.ayudarles; y vinieron,y llenaron ambos barcos,de tal manera quese anegaban.8 Lo cual viendoSimon Pedro, se derrib6de rodillas 8.Jesus, diciendo: Aplirtatede mi, Senor,porque soy hombrepecador.9 Porque temor Iehabia rode ado, y 8.todos los que estabancon el, de la presa delos qeces que hablantomado;10 Y asimismo 8.Jacobo y Ii Juan, hijosde Zebedeo, que erancompaiieros de Simon.Y Jesus dijo a Simon:No temas; desde ahorapescaras hombres.11 Y como llegaronIi tierra los bareos,dejlindolo todo, Iesiguieron.12 Y aconteci6 que,estando en una ciudad,he aqui un hombrelleno de lepra, el cualviendo a Jesus, postrlindosesobre el ros-


San Lucaswe 5tro, Ie rog6, diciendo:Seior, si q uiere s,puedes limpiarme.13 Entonces, extendiendola mano, Ietoc6,diciendo: Quiero:If Iimpio. Y luego lalepra se futi de til.14 Y til Ie mand6 queDO 10 dijese a nadie:lias ve, dijole, mutistrateal sacerdote, yolrece por tu Iimpieza,como mand6 Moistis,paratestimonio a el1os.15Empero tanto masII ertendia su fama;J Bejunta ban muchascentes a oir y serI1118dasde sus enfermedades.16Mas eI se apartabaUos desiertos, y oraba.17 Y aconteci6 undfa, que til estaba enleiando,y los FariseosJ doctores de la leyestaban sentados, loscaales habian venidode todas las aide as deGaliIea, y de Judea yJerusalem: y la virtuddel Senor estaba aliipara sanar1os.18 Y he aqui unosIaombres, que traianIObre un lecho unhombre que estabaJIIl'alitico;y buscabanmeter1e,y ponerle de-IIDtede til.19 Yno hal1ando pordondemeter1e a causade la multitud, subieronencima de la casa,J por el tejado Ie"'jaron con el lechoen medio, delante deJesUs;20 EI cual, viendo laIe de el1os, Ie dice:Hombre, tus pecadoste son perdonados.noaine nengwane mo dabai ti miketamobe.13 Awane ja kude ngokaninte kwe,mikani boto awane neb are kroro: Tito daba noaine; ja niikata mobe mo.Awane lepra brenye nikianinta bitinoire dabe.14 Awane nakare newunamane kweni nioe iwe chi, alma non jadrierepadreye, awane ja mobe utio biandrebrensentere, Moiseswe driebare munyennore, mikadre gare toadre iwe kore.15 Akua niara koe-kitako namaniborirasi ko biti, awane ni kri koinjantani nobrobiti kukenoin, awane jabreme mikawunainta mobe iwe.16 Akua komikaninko kwe nikianikonsenta, awane preyasi nebare kwe.17 Awane jantani nankenko koboitimara namani ni totike ;awane Fariseostreawane Ley Kobobuyeko namanitokonitubu noko, nie jutoe kuatirekuatireGalilea awane Judea awaneJ erusalen konti jantani: awane niKobobuye trimen namani boto ni miketamobe kore.18 Awane nitre ni ngritaninko jonjantanito boto iwe; awane tonamanintremikai ken okuobiti.19 Akua nan namanintre nebe koekonti ni namani kuati boto, akisetekwetre nikiani ben ju biti koin awane tomikani tibien ju te ta tibien ni ngotoiteJesus kone.20 Awane niaratre kaintote nio toaniniaraye, niarawe nebare: Mo ngitedikiadreta mo biti di.27


2821 Awane ni torotikakotre awaneFariseostre jantani toibikaidre to tekroro lNi dre ne blasfemia neko? lNiredaba ngite nienta ni biti, nan Ngobongrobeya?22 Akua niaratre tau nio nuture ganiJesusye niarawe nebare iwetre, lDrenututa brukuo te munwen?23 lMeden bori t6nken nedre? lMongite dikiadreta mo biti, a nunenkonon?24 Akua ayekore mun dabadre gareNgobo Ngob6 brare di toro tibienngite niandreta ni biti kore, (Niarawenebare ni ngritaninko ye) Ti nere moe,Nunenko, mo toye ukekro, den, awanenoin ja giiirete.25 Dakroba biare dabe okuo biti,drewe boto namani jukani tibien deanikwe awane nikiani ja giiirete Ngobomikani bori kwe.26 Awane ja weani toibikaidre jukroawane Ngobo mikani bori j awane kwetrejur6 weani kri ja boto kroro:Jondron jene toani nunyen metare.27 Ne jondron-e tobiti nikiani kobore,awane ni wenyan ukakroko koLevi toani tokodre wenyan ukaroko koeboto, awane nebare iwe: Noin ti jiyebiti.28 Awane niarawe jukro toanimetre,nunaninko awane nikiani jiyebiti.29 Awane Levi mro kri mikani jagiiirete kroke: awane ni wenyan ukakrokodri koin awane nitre medanSan Lucaswe 521 Entonces los escribasy los Fariseos comenzarona pensar, diciendo: lQuien es esteque habla blasfemias?lQuien puede perdonarpecados sino s610Dios?22 Jesus entonces,conociendo los pensamientosdel ellos, respondiendo,les dijo:lQue pensais en vuestroscorazones?23 lQue es mastacil, decir: Tus pecadoste son perdonados,6 decir: Levantate yanda?24 Pues para quesepais que el Hijo delhombre tiene potestaden la tierra de perdonarpecados, (dice al paralitico):A ti digo, levan·tate, toma tu lecho, yvete a tu casa.25 Y luego, levant3.ndoseen presenciade ellos, y tomandoaquel en que estabaechado, se fue a sucasa, glorificando iDios.26 Y tom6 espantoa todos, y glorificabanaDios; y fueron Ilenosde temor, diciendo:Hemos visto maravillashoy.27 Y despues deestas cosas sali6, y vi6a un publicano IlamadoLevi, sentado al bancode los publicos tributos,y Ie dijo: Sigueme.28 Y dejadas todaslas cosas, levantandose,Ie sigui6.29 E hizo Levi granbanquete en su casa;y habia mucha compamade publicanos yde otros, los cuales


San Lucaswe 5estaban a la mesa conenos.30 Y los escribas ylos Fariseos murmurabancontra sus discipulos,diciendo: lPorque comeis y bebeiscon los publicanos ypecadores?31 Y respondiendoJesus, les dijo: Los queestan sanos no necesitanmedico, sino losque estan enfermos.32 No he venido aHamar justos, sinopecadores a arrepentimiento.33 Entonces ellos Iedijeron: lPor que losdiscipulos de Juanayunan muchas vecesy hacen oraciones, yasinlismo los de losFariseos, y tus discipuloscomen y beben?34 Y el les dijo:lPodeis hacer que losque estan de bodasayunen, entre tantoque el esposo estli conenos?35 Empero vendrandlas cuando el esposoles sera quitado: entoncesayunaran enaquellos dias.36 Y les decia tambienuna parabola:Nadie mete remiendode pano nuevo envestido viejo; de otramaneraelnuevorompe,y al viejo no convieneremiendo nuevo.37 Y nadie echa vinonuevo en cueros viejos;de otra manera el vinonuevo romperli loscueros, y el vino sederramarli, y los cuerosse perderan.medan namani tokonintubu mro botobentre.30 Awane ni Fariseostre awane nitorotikakotre bontron mikani kuketorikotreboto, kro:ro lNiaboto munmrore awane tomana fiain ni wenyanukakroko awane ni jamikako ngiteben?31 Awane Jesuswe fiokoba iwetrekroro: Ne nie ngo mobe fiakare to krokobiankoeiwe, akuane nie bren.32 Ti fiakare jantani ni metre kororeakua ni jamikako ngite ja toe kiiitadrekore.33 Awane niaratrewe fiebare iwe:Juan kuketorikotre boene kore, awanedibe kuke mike kore; norerauto niFariseostrewe; akua ni mowe mroreawane tOmana fiain nio erere nio.34 Awane Jesuswe fiebare iwetrelMun daba ni jamokoteko ngobrionmike boene koe noire awane ni jamokotekotau benya?35 Akua koe koain no awane nijamokoteko deainkodita kon, awanekoe noire boendre kwetre.36 Awane kukere ne blitabare bentre:Ni nioe fiakare duon kunkuonngeyenko mora boto ketadre ngututuboto; mora ngeyaninko nane, awanemora kunkuon-e fiakare ngututu bennu boo37 Awane ni nioe fiakare sdo manemora mikadre sdo ngwo kuata ngututute; nane awane sdo mane mora drewebrasuko kuata ngeyenko awane nienteawane drewe kuata nikien ngwarobo.29


3038 Alma sdo mane mor6 mika noinsdo brasuko kuata mor6 teo39 Awane ni nioe ne nie sdo manekira nabare, abokon iwe fiakare todabasdo-mane mor6 fiain: Kira, bori koinkisete, daba fiere.Kapitulo 61 Sabado boto noire niara nonmanei koe teta wane j kuketorikotre i ngwoeotaninko awane kuotani, juyani kwetreja kise teo2 Akua ni Fariseostre duore kowenebare : lNi6boto jondron fiakare debenoaindre noanita munwen sabadonoire?3 Awane Jesus kuke kadrengobitiiwe, nebare: lJ ondron ne kua nanfiokobare toroboto munwen drekuaDavidwe bare, mro namani iwe waneawane nitre ben j4 Nio niara nikiani Ngobo giiirete,awane brete driera deani awane kuotaniawane biani kuotadre nitre bensiba j amare nan namani debe krokekiiete akua ni padretremen ngrobea?5 Awane niarawe fiebare iwetre:Ngobo Ngob6 brare abro sabado Kob6bu.6 Awane jatabare nankenko sabadomedan boto niara nikiani sinagoga teawane ni totike. Awane ni iti namanikoe konti, awane niara kude balientengankuaninko.7 Awane ni torotikakotre awane niFariseostre, niara kraibare, dabai niSan Lucaswe 638 Mas el vino nuevoen cueros nuevos seha de echar; y 10uno y10otro se conserva.39 Y ninguno quebebiere del aiiejo,quiere luego el nuevo;porque dice: El anejoes mejor.Capitulo 61 Y aconteci6 que,pasando et por lossembrados en unsabado segundo delprimero, sus discipulosarrancaban espigas, ycornian, restregandolascon las manos.2 Y algunos de losFariseos les dijeron:lPor que haceis 10queno es licito hacer enlos sabados?3 Y respondiendoJesus, les dijo: lNiaun esto habeis leido,que hizo David cuandotuvo hambre, el, y losque con el estabanj4 C6mo entr6 en lacasa de Dios, y tom6los panes de la proposici6n,y comi6, y di6tambien a los queestaban con el, loscuales no era licitocomer, sino a solos lossacerdotes?5 Yles decia: El Hijodel hombre es Senoraun del sabado.6 Y aconteci6 tambienen otro sabado, que elentr6 en la sinagoga yensenaba; y estabaam un hombre quetenia la mano derechaseca.7 Y Ie acechaban losescribas y los Fariseos,


San Lucaswe 6Ii sanaria en siibado,por hallar de que Ieacusasen.8 ]das el sabia lospensamientos de ellos;y dijo al hombre quetenia la mano seca:LevAntate, y ponte enmedio. Y el levantiindose,se puso en pie.9 Entonces Jesus lesdice: Os preguntareuna cosa: lEs l1cito endbados hacer bren, 6hacer mal? lsalvar lavida, 6 quitarla?11 Yellos se llenaronde rabia; y hablabanlos unos ii los otros queharlan ii Jesus.12 Y aconteci6 enaquellos dias, que fueal monte ii orar, y pas6la noche orando ii Dios.10 Y miriindolos iitodos alrededor, dicealhombre: Extiende tumano. Y el 10 hizo asi,y su mano fue restaurada.13 Y como fue dedia, llam6 ii sus discipulos,y escogi6 docede ellos, ii los cualestambien llam6 ap6stoles:14 A Sim6n, al cualtambien llam6 Pedro,y ii Andres su hermano,Jacobo y Juan,Felipe y Bartolome,IS ]dateo y Tomas,Jacobo hijo de Alfeo,y Sim6n el que sellama Celador,16 Judas hermanode Jacobo, y Judasbren miketa mobe sabado noire sia-fioa; ayekore niaratre daba ngitekoen driere boto.8 Akua nio nutubare kwetre gani;kowe fiebare ni kude ngankuaninko:Nainkro, nunenko ni ngotoite. Awaneniarawe dakroba awane nunaninko ningotoite.9 Awane Jesuswe fiebare iwetre:Ti tau nomonone munyen lAbro debejondron koin noaine sabado noire ajondron bIO, meden? Ni ngubuore ani k6mike? lMeden?10 Awane niarawe nikrabare borejukro boto, ne fiebare iwe: Mo kudengokote. Awaneniarawe noaimane erere: awane niara kude namaninta mobe.11 Akua kwetre namani dubun jkengwarobo: awane blitabare kuori-kuoridre noaindre kwetre Jesus boto.12 Awane jatabare nankenko ko nenoire awane niara nikiani ngutuo bitipreyasie fiere kore; awane preyasiefiebare kwe dibire deo Ngoboye.13 Ko jataba wenye wane, niaraweja kuketorikotre korobare: awane niaraweni nijoto biti nibu KodekaniKukeweankotre ;14 Simon nenie niara kodekani Pedro,awane Andres niara eteba, awaneSantiago awane Juan, awane Felipeawane Bartolomeo,15 Awane Mateo awane Tomas,awane Santiago Alfeo ngob6, awaneSimon kodekata ui Zelote,16 Awane Judas Santiago ngob6,31


32awane Judas Iskariotabu ne nie niarakitangiseko j17 Awane niara jantani noso bentre,awane nunaninko ko kea biti, awaneniara kuketorikotre kri koin, awane nikabre kabre medan Judea awane J erusalenkonti, awane motrita Tiro awaneSidon bore ne nie jantani niara kukenoin,awane ja brenmen mikawunainmobe iwej18 Awane ni bokomane diabluwenamaninta mobe iwe.19 Awane ni jukro kri koin tonamanikise mikai diteko boto: kisete niara tedi jantani kunken kowe mikanintajukro kwetre mobe.20 Awane niarawe ja okuo kaninkoja kuketorikotre boto awane fiebare:Ni pobre bro m~ore, kisete Ngobo reykoe kwe.21 Mun ne nie mronoin biare bronuore j kisete mun dabai trine. Mun nenie tau munyen biare bro nuore j kiseteko dabai nuore mun biti.22 Mun bro nuore koniowane nidabadre jaduyere mun ben awane munmikadre jenena ja kroke kore j awanejondron blo ketadre mun boto kore,awane jondron diun nore mun koekitadreko Ngobo Ngob6 brare krokekiset.23 Ko wen nuore ja boto koe noire jawane ja nuore kuke mike kiset :Kisetetoa, mun utioe bro kri ko koin biti:kisete norerauto dun kwetre we bareni kukefiekotre boto.24 iAkua mun riko, tare mun kroke !San Lucaswe 6Iscariote, que tambienfue el traidor.17 Y descendio conel1os, y se paro en unlugar l1ano, y la compaiiiade sus discipulos,y una grande multitudde pueblo de todaJudea y de Jerusalem,y de la costa de Tiro yde Sidon, que habianvenido a oirle, y paraser sanados de susenfermedades;18 Y los que habiansido atormentados deespiritus inmundos: yestaban curados.19 Y toda la genteprocura ba tocarle; porquesalia de el virtud,y sanaba a todos.20 Y alzando el losojos a sus discipulos,decia: Bienaventuradosvosotros los pobres;porque vuestroes el reino de Dios.21 Bienaventuradoslos que ahora teneishambre; proque sere issaciados. Bienaventuradoslos que ahora110rais, porque reireis.22 Bienaventuradossereis, cuando loshombres os aborrecieren,y cuando osapartaren de si, y osdenostaren, y desecharenvuestro nombrecomo malo, por el Hijodel hombre.23 Gozaos en aqueldia, y alegraos; porquehe aqui vuestro galardones grande en loscielos j porque asi haciansus padres a losprofetas.24 Mas jay de vos-


San Lucaswe 6otros, ricos I porqueteneis vuestro consuelo.25 jAy de vosotros,los que estais hartos Iporque tendreis hambre.jAy de vosotros,los que ahora reis!porque lamentareis yllorareis.26 jAy de vosotros,cuando todos los hombresdijeren bien deTOsotrOSI porque as!hacian sus padres alos falsos prof etas.27 Mas a vosotroslosque ois, digo: Amad, vuestros enemigos,haced bien a los que osaborrecenj28 Bendecid a losque os maldicen, yorad por los que oscalumnian.29 Y al que te hiriereen la mejilla, daletambien la otraj y alque te quitare la capa,ni aun el sayo Iedefiendas.30 Y a cualquiera quete pidiere, daj y al quetomare 10 que es tuyo,no vuelvas a pedir.31 Y como quereisque os hagan los hombres,asi hacedles tambienvosotros:32 Porque si amais, los que os aman,lque gracias tendriHs?porque tambien lospecadores aman a losque los aman.33 Y si hiciereis bien, los que os hacen bien,lque gracias tendreis?porque tambien lospecadores haeen 10mismo.kisete mun yudaradre ye nakaninangobitimunwen.25 jTare nun kroke ne nie nienatrine biare! mun dabai mronoin. Taremun kroke ne nie tan kotu biarekisete mun dabai ulire awane muyaire.26 jTare mun kroke koniowane ninioe daba blite koin mun korore! Koredun kwetre bare ni kukefieko ningokoboto.27 Alma ti fiere munyen nenie jaroadre,Mun duyeko ben tare; ni jaduyerejaduyere mun ben, jondron koinnoaine kroke;28 Ko wenawunain nuore ja boto nifioko diun munyen ye ; preyasie fiere nimun kudreko mun boto yeo29 Ne nie mo metadre mo ngworekeai boto kuorokri kiiite iwe ererauto.Ne nie mo chuba deanko, fiakare mosakoe ketete kon siba.30 Ni niokuo itire-itire ne nienomonone moe, bien iwe; awane nenie mo tribe deenko mon kon fiakarekororeta iwe medan.31 Awane erere mun t6dabanoawunain ja kroke nie, nore mundaba noaine ni kroke siba.32 Awane munwen ja tareko bengrobe tare lDre gracias ye koan munyen?kisete ni jamikako ngite 'kua jatareko ben tare.33 lAwane munwen jondron koinnoaine niaratreye ne nie jondron koinnoaine munyen? dre gracias ye koanmunyen? kisete ni jamikako ngite toroererenoaine.33


3434 Awane munwen juritaire niaratreyene nie iwe mun nuture mundabadre juritaireta medan, inengwanedre gracias ye koan munyen? Ni jamikakongitetre toro bien nore juritairekuori-kuori medan.35 Akua mun duyeko ben tare, jondronkoin noaine kroketre, awane, biennan tOibikaidre: awane mun utioedabai kri, awane mun dabai ni BoriMenten Koin odoe: kisete niara brukuokoin ni to nakare ye awane nidiunye kroke ja nore.36 Ja brukuo mike dorebe munwen,mun Dun brukuo dorebe erere.37 Awane nakare dre nuture nimedan boto awane ni nakare daba drenuture mun boto. Awane nakare nimike ngite awane ni nan daba munmike ngite: ni debeko awane mundebeaiko siba: .38 Bien, awane biainta munyen j kribiain, montiomi ere biainta mo kra teoKisete, nore mo bien ni medan-e norebiainta moe medan.39 Awane niarawe blitabare kukerebiti iwe iNi okuo kodrunente dabai niokuo kodrunente jiye wenye dubonea?iNan nibu guitiai konti koe mukuo tea?40 Kuketoriko nakare bori totikakongwon: akua itire-itire iwe jatadrengo wane dabai tOtikako erere.41 iAwane ni6boto mo kri kUnkuonmo eteba okuoe te toen awane kringunamo okuoe jene te nakare toibikaidremo kroke?42 Ne a'n' nio mo daba nere moSan Lucaswe 634 Y si prestareis Aaquellos de quienesesperais recibir, lquegracias tendreis? porquetam bien los pecIdoresprestan a lospecadores, para recibirotro tanto.35 Amad, pues, Avuestros enemigos, yhaced bien, y prestad,no esperando de ellonada; y sera vuestrogalard6n grande, ysereis hijos del Altfsimo:porque el esbenigno para con losingratos y malos.36 Sed pues misericordiosos,como tambienvuestro Padre esmisericordioso.37 No juzgueis, y nosere is juzgados; nocondeneis, y no sereiscondenados; perdonad,y sereis perdonados.38 Dad, y se os darA;medida buena, apretada,remecida, y rebosandodaran en vuestroseno: porque conla misma medida quemidiereis, os sera vueltoa medir.39 Y les deda unaparabola: lPuede elciego guiar al ciego?lNo caeran ambos enel hoyo?40 EI disdpulo no essobre su maestro; mascualquiera que fuerecomo el maestro, sedperfecto.41 lPor que miras lapaja que esta en el ojode tu hermano, y 1aviga que esta en tupropio ojo no consideras?42 lO como puedesdecir Ii tu hermano:


San Lucaswe 6Bennano, deja, echarefuera la paja que estB.en tu ojo, no mirandohi la viga que est&. entu ojo? Hipocrita, echaprimero fuera de tu ojoIa viga, y entoncesYerAsbien para sacarIa paja que est&. en elojo de tu hermano.43 Porque no esbuen &.rbol el que damalos frutos; ni &.rbolmalo el que da buenfruto.44 Porque cada &.rbolpor su fruto es conocido;que no cogenhigos de los espinos, niYendimian uvas de laszarzas.4S EI buen hombredel buen tesoro de sucorazon saca bien; yel mal hombre del maltesoro de su corazonlaca mal; porque de laabundancia del corazonhabla su boca.46 lPor que mel1Imiis, Senor, Senor,'1no haceis 10que digo?47 Todo aquel queTiene i mi, y oye mispalabras, y las hace, osensell.are i quien essemejante:48 Semejante es alhombre que edifica unacasa, el cual cavo y&hondo, y puso elfundamento sobre lapeil.a; y cuando vinoana avenida, el rio di6COD impetu en aquellacasa, mas no la pudomenearj porque estabafundada sobre la pena.49 Mas el que oyo yno hizo, semejante es11 hombre que edificoIU casa sobre tierra,aiD fundamento; en I.etebae l:Eteba kri kUnkuon mo okuoete ti deenko mo kroke amare kringunamo okuo jene te mo nakare toen ya?Ngwore jaboto-juturie, kringuna mookuo jene te deenko ken kobore, awanebatibe mo dabadre ko toen merebe krikUnkuon kiteko mo eteba okuoe teo43 Kisete kri nio erere nio koinnakare daba ngwo kome weandre;awane kri nio erere nio kome nakaredaba ngwo koin weandre.44 Kisete kri datire-datire tau garenie ngwoe biti, kisete nikenkuataenan nom6n ngwoe dabadre, awanemikioe, ni nan daba kekla ukekro.45 Ni koin, jondron koin dokatabrukuote ye, jondron koin ye demikUnken kwe: awane ni brare diun jondrondiun dokata ye deain kUnken:kisete jondron kri ngokata ni brukuoteye aebe kada kodriere.46 lAwane ni6boto mun tau ti kodekeKobobuye, Kobobuye, awane nakarenoaine ti noaiwunain munyenerere?47 Ni jukro itire-itire nenie jatadretie, awane ti kuke doin, awane noaine,tiwe driei munyen niara tau ni dre nore :48 Niara bro tau ni ju doteko erere,nenie ko moani nguse, awane nguremikani jo te; awane koniowane nodidiabare kri, awane neani ju ye boto,nan grukakoba chi: ju gro nguse jo tekiset.49 Akua niara nenie kukenoin amarenakare noaine, nie ju doteko erereju mikani ko boto jirekobe awane ngure35


36nan; no didiabare boto awane noiredabeju guitiaba konti; awane guitilinamani krubote.Kapitulo 71 Niarawe ja kukeye nebare unoni 010 te wane t6biti nikiani Kapemaumkonti.2 Awane ni duko kobobuye monsoeiti ne nie namani tare kwe, namani brenawane kobora nganten.3 Jesus kodriebare okuobiti wane,niarawe ni umbre-umbre ni Judioskroke niani nonwunamane ja konti jamonsoe mikadreta mobe kore.4 Awane niaratre jantani Jesus kontiwane, kowe dibebare iwe bonkon kroro;ni nun nianko abro debe, akisetemowe ne noaine kroke;5 Kisete niarawe ni nun kroro bentare, awane sinagoga kuati dote bareawe nun kroke.6 Awane Jesus nikiani bentre.Awane, ju neb era no wane, ni dukokobobuye ja morokotre niani ngobitikuke ne nedre iwe kore, Kobobu,nakare ja nikli medan: kisete ti nakaredebe mo kadrengobiti ti juye teo7 Dubone ti nakare ja doin debenonkore awule mo kukuore ; akuakukebe fiere awane ti monsoe dabadretamobe.8 Kisete ti tau gro biti ererauto,dukotre tau ti kise jefiie te: awane tinere ni iti ne, Noin, awane niara noin;awane ni medan-e, Ekuere, awaneSan Lucaswe 7cual el rio di6 conimpetu, y luego cay6jy fue grande la ruinlde aquella casa.Capitulo 71 Y como acab6 todassus palabras oyendoleel pueblo, entr6 enCapemaum.2 Y el siervo de uncenturi6n, al cual teniael en estima, estabaenfermo y a punto demorir.3 Y como oy6 hablarde Jesus, envi6 a ellosancianos de los Judios,rogandole que viniesey librase a su siervo.4 Y viniendo ellos ,Jesus, rogaronle condiligencia, diciendole:Porque es digno deconcederle esto j5 Que ama nuestrlnaci6n, y el nos editie6una sinagoga.6 Y Jesus fue conellos. Mas como ya noestuviesen lejos de sueasa, envi6 el centurionamigos a el, diciendole:Senor, no te ineomodes,que no soydigno que entres debajode mi tejadoj7 Por 10 cual ni aunme tuve por digno devenir a tij mas di IIpalabra, y mi siervosera sano ..8 Porque tambien yosoy hombre puesto enpotestad, que tengodebajo de mi soldadosjy digo a este: Ve, y vaj


San Lucaswe 7Yat otro: Ven, y viene ;yAmi siervo: Haz esto,y 10hace.9 Lo cual oyendoJesus, se maravill6 de61,y vuelto, dijo ii lasgentes que Ie seguian:Os digo que ni aun enIsrael he hallado tantafe.10 Y vueltos ii casalos que hablan sidoenviados,hallaron sanoat siervo que ha biaestado enfermo.11 Y aconteci6 despues,que til iba ii laciudad que se llamaNafn, e iban con elmuchos de sus di:?clpulos,ygran compania.12Y como lleg6 cercade la puerta de laciudad, he aqui quesacaban fuera a undifunto, unigenito desu madre, la cual tambienera viuda; yhabia con ella grandecompania de la ciudad.13 Y como el SenorIs vi6, compadeci6sede ella, y Ie dice: NoDores.14 Y acercandose,toc6 el feretro; y losque 10 llevaban, pararon.Y dice: Mancebo,, ti digo, leviintate.IS Entonces se incorpor6el que habiamuerto, y comenz6 iihablar. Y di61e ii sumadre.16 Y todos tuvieronmiedo, y glorificaban iiDios,dlciendo: Que ungran profeta se halevantado entre nosotrosiy que Dios havisitado ii su pueblo.17 Y sali6 esta famade el por toda Judea,niara jatadre; awane ti monsoe tiiiere, Ne noaine, awane niara noaine.9 J esuswe ne kuke jaroabare wane,niara-we ja weani toibikaire botoawane iiebare ni kri koin nonko benjiyebiti: Ti iiere munyen, ja ka tote,bori ne ngwon, iiakare koandre tienore Israel koe teo10 Awane nianintre ye nomanintaju konti monsoe koaninta mobe.11 T6biti, jondenina wane, nikianijutote ko Nain; awane niara kuketorikotrekabre nikiani ben, awane ni krikoin medan nikiani ben siba.12 Nonmane jutoe jukeye ken wane,ni konti ngwaka jonnamani kobore;meri ngob6 itibe kwe awane merinamani kaibe, kuoroe ngontani: awaneni jutoe ye kabre namani noin merijiyebiti.13 Awane ni Kobobuye meri toaniwane, niara brukuo namani ulire kroke,awane iiebare merie: Nan muya.14 Awane niara jantani ngwaka kenawane kise mikani boto; awane weankotrenunaninko kuekebe, awane niaraweiiebare: Monso brare ti fieremoe, Nunenko.15 Awane ngwaka nukointa toketubu, awane jantani blite, awane niarawebianinta meye-e.16 Awane ni jukro juro weani jaboto: awane niaratre gloria biani Ngoboyekroro: Ni Donkin kri nibira nunngotoite: awane, Ngobo niena dikekoja monsoe ngotoite.17 Awane niara koe kitaninko Judea37


38koe jukro te, awane koe jukro bore.18 Awane Juan kuketorikotre kowejondron jukro ne iiebare iwe.19 Awane Juanwe ja kuketorikotrenibu korobare' awane niani ni Kobobuye-ekroro lMo aye ara jatadrea, anun daba ni medan jiebore?20 Koniowane nitre jantani niarae,niaratrewe iiebare iwe: Juan Bautistakowe nun niani moe kroro lMo aye arajatadrea a nun daba medan jiebore?21 Koe noire niarawe ni bren b6toko,ni jondron tare noin mikaninta koin, niokuo ngedeaninte kowe okuo neaninteiwe namaninta ko toen.22 Awane niarawe kuke kaningobiti:Dre toani awane jaroani munyen noreiiedre Juanye; ni okuo ngientranintekowe namaninta ko toen, ni ngure brenmikaninta dikeko, ni lepra sokaninte,ni 010 ngedeaninte ni kuke dointa,ni nganten guekaninkrota awane nipobre okuobiti kuke koin kodrieta.23 Awane ni iiakare ti koen blo jakroke bro nuore.24 Awane Juan kukeweankotre nikianintakobore wane, niara jantaniiiere ni kabre iwe Juan korore krorolMun janamane dre toen konti konsenta?lKiangoto nibrenko murie tetoenya?25 lAkua mun janamane dre toenkonti konsenta ni brare ja dotebareduon litaure bitia? Toa, nenie tau jadotere duon riko-riko biti awane nuneSan Lucaswe 7y por toda la tierra dea1rededor.18 Y sus discipulosdieron a Juan lasnuevas de todas estascosasj y lIamo Juan ,dos de sus discipulos,19 Y envio a Jesus,diciendo: iEres tdaquel que habra devenir, 0 esperaremosa otro?20 Y como los hombresvinieron a e~dijeron: Juan el Bautistanos ha enviado ,ti, diciendo: lEres tdaquel que habia devenir, 0 esperaremosotro?a21 Y en la mismahora sana a muchosde enfermedades yplagas, y de espiritusmalosj y a muchosciegos dio la vista.22 Y respondiendoJ estis, les dijo: Id, dadlas nuevas a Juan d.10 que habeis visto yoido: que los ciegosven, los cojos andan,los leprosos son limpiados,los sordos oyen,los muertos resucitan,a los pobres es anunciadoel evangelio i23 Y bienaventuradoes el que no fuereescandalizado en mi.24 Y como se fueronlos mensajeros deJuan,comenzo a hablar deJuan a las gentes:l Que salisteis aver aIdesierto? luna callaque es agitadaviento?por el25 Mas ique salisteisaver? iun hombrecubierto de vestidosdelicados? He aqui, losque estAn en vestidoprecioso, y viven en


San Lucaswe 7delicias, en los palaciosde los reyes estan.26 Mas lque salisteisIi ver? lun profetalTambien os digo, y aunmas que profeta.27 Este es de qui enesta escrito:He aquI, envlo mimensajero delantede tu faz,El cual aparejaratu camino delantede ti.28 Porque os digoque entre los nacidosde mujeres, no haymayor profeta que Juanel Bautista: mas el maspequeno en el reino delos cielos es mayor quecil.29 Y todo el pueblooyendole, y los publicanos,justificaron aDios, bautizandose conel bautismo de Juan.30 Mas los Fariseosy los sabios de la leydesecharon el consejode Dios contra Sl mismos,no siendo bautizadosde el.31 Y dice el Senor:lA quien, pues, compararelos hombres deesta generaci6n, y aque son semejantes?32 Semejantes son alos muchachos sentadosen la plaza, y quedan voces los unos Iilos otros, y dicen: Ostaiiimos con fiautas, yno bailasteis; os en dechamos,y no llorasteis.33 Porque vino Juanel Bautista, que nicornia pan, ni beblavino, y de cis : Demoniotiene.34 Vino el Hijo delhombre, que come ybebe, y decis: He aquiun hombre comil6n, ybonkon-bonkon aye tau ni reyre juyeteo26 lAkua mun janamane dre toen?lNi kukefieko toenya? Jon, ti fieremunyen ni kukefieko ngwon bori.27 Ne bro niara aebe biti tau tikanikroro, toa, tiwe ja kukeweanko niainmo ngwore kone, ne nie dabai mo jiyeyoke mo ngobiti.28 Ti fiere munyen, ni fiokua dorebareni merirewe fiakare dabadre boriJuan ngwon: amare ne nie bro bori chiNgobo reino koe te bro bori kri niarangwon.29 Koniowane ni jukro ne jaroabare,awane ni wenyan ukakroko, iwetrekowe Ngobo biani erara, iwetre ne nienamani bautizabare Juan bautismabiti.30 Akua ni Fariseostre awane leybokonko Ngobo tOye kainmane jae,fian ja bautizawunamane iwe kiset.31 lNi ne noire ti dab a mike ni drenore, awane tautre dre erere?32 Tautre monso kia tokodre durumonkoe te erere, awane tau fiokediban-e kuori-kuori kroro: Nunwennora jukanina munyen amare munfiakare bailabare chi; nunwen muyabaremunyen amare mun fiakare muyabarechi.33 Kisete Juan ni Bautista jantanifiakare brete kuete, fiakare sdo fiadre jawane mun fiere diabhl tau ben.34 Ni brare Odoe jatadre mororeawane tomana fiain; awane mun fiereni bulekuo kri awane drobanikako toen,39


40ni weyan ukakroko awane ni jamikakongite moroko sera!35 Amare ni beo slotaye kroke jukrojondron tOboto namani erara.36 Awane ni Fariseo iti morowunainja konti jabe iwe. Awane niara nikianini Fariseo juye te, awane tokoni tibienmro boto.37 Awane meri diun iti nunankojutate dukaba gare Jesus namani mroreni Fariseo juye te, abokonwe ja domikaramane buti kuati weani,38 Awane nunaninko niara tori ngotOboto munyen, ara meri jantani ngotOmike niere ja okuorinie biti, awanesokaninte ja dokuodrunyen biti, awanengotO dumoimane, awane bosukanidomikaramane biti.39 Ne noire koniowane ni Fariseone nie niara korobare ye toani, niarawefiebare to te kroro: Ni ne, kukefiekoaye, ja kroke mer! nio kise mikata botoganina, kisete meri ye ni jamikakongite.40 Awane Jesus kuke kaningobitiawane fiebare iwe: Simon tiwe jondrontoro fiedre moe. Awane niarawe fiebareiwe: Nere Kobobu.41 Ni iti weyain bianko ken abokonkroke ni nibu durumon utioe namani:iti durumon utioe namani wenyan .denario ciento kroriguie, awane itiwenyan denario greketebu biti kunjotobe.42 Koniowane jondron fiakare namanikwetre ja durumon utioe mikadretaiwe, niarawe nianinta nibu jukroSan Lucaswe 7bebedor de vino, amigode publican os y depecadores.35 Mas la sabidurlaes justificada de todossus hijos.36 Y Ie rog6 uno delos Fariseos, que comiesecon el. Y entradoen casa del Fariseo,sent6se Ii la mesa.37 Y he aqui unamujer que habia sidopecadora en la ciudad,como entendi6 queestaba Ii la mesa encasa de aquel Fariseo,trajo un alabastro deungiiento,38 Y estando detrasA sus pies, comenz6llorando Ii regar conlagrimas sus pies, ylos limpiaba con loscabellos de su cabeza jy besaba sus pies, ylos ungia con el ungiiento.39 Y como vi6 estoel Fariseo que Ie habiaconvidado, habl6 entresi, diciendo: Este, sifuera profeta, conoceriaquien y cual es lamujer que Ie toea, quees pecadora.40 Entonces respondiendoJesus, Ie dijo:Sim6n, una cosa tengoque decirte. Y el dice:Di, Maestro.41 Un acreedor teniados deudores: el unoIe debia quinientosdenarios, y el otrocincuentaj42 Y no teniendo ellosde que pagar, perdon6Ii ambos. Di, pues,


San Lucaswe 8lcual de estos Ie amaramas?43 Y respondiendoSim6n, dijo: Piensoque aquel al cual perdon6mas. Y el Ie dijo:Rectamente has juzgado.44 Y vuelto a lamujer, dijo a Sim6n:lVes esta mujer? Entreen tu casa, no disteagua para Mis pies;mas esta ha regado Mispies con lagrimas, y losha limpiado con loscabellos.45 No me diste beso,mas esta, desde queentre, no ha cesado debesar Mis pies.46. No ungiste micabeza con 6leo; masesta ha ungido conungiiento Mis pies.47 Por 10cual te digoque sus muchos pecadosson perdonados,porque am6 mucho;mas al que se perdonapoco, poco ama.48 Y a ella dijo: Lospecados te son perdonados.49 Y los que estabanjuntamente sentados ala mesa, comenzaron adecir entre si: lQuienes este, que tambienperdona pecados?50 Y dijo a la mujer:Tu fe te ha salvado,ve en paz.Capitulo 81 Y aconteci6 despues,que el caminabapor todas las ciudadesbiti lJ akroke meden dabadre bori tarewenyain bianko ken ben?43 Simonwe kuke kaningobiti awanenebare iwe: Nibi doin tie, niara neniebori duromon utioe namani kri awanenianinta biti. Awane niarawe nebareiwe: Mo nuture metre.44 Ja kuitani noire meri kukuoreniarawe nebare Simonye lMeri ne toamo? Ti ki mo juyete, mo abokon nakareno biani tie ti ngoto botorote; akuameri ne ti ngotO miri niere ja okuoriniebiti, awane surute ja dokuodrunyenbiti.45 Mowe nakare ti dumoinmane:akua meri ki giii nete wane k6ntibeti ngotO dumoiniri.46 Ti dokuoe nan mo bosuru kobiti: akua meriwe ti ngotO bosuridomikaramane biti.47 Akisete ti nere moe, Niara ngitekri, tiwe niandreta biti, kisete niara titare bod: Nenie chi nianinta bitiaye ara ja tare chi.48 Awane niarawe nebare merie:Mo ngite tiwe nianinta mo biti.49 Awane niaratre nenie tokoni mroboto ben kowe jantani nere ja to telNire ne akisete dabadre ngite nientani biti?50 Awane niarawe nebare merie:Mo katote ye kowe mo ngubuobare;non, ko tidibe mo biti.Kapitulo 81 Awane jantani nankenko dotrot6biti, niarawe dikakobare jutoe kri41


42awane kia te ta awane Ngobo reykoekuke koin kodriere, awane niara monsotrenijoto-biti-nibu namani ben.2 Awane Meritre mikaninta mobekwe, duore nenie bokomane diabluweawane bren b6toko, Maria kodeka niMagdalena, abokon kon diabhl nlkugujuanintori kobore,3 Awane Juana, Chuza kuoroe Herodesmonsoe, awane Susana, awane nikrikoin medan nenie ja jondron-e bitijondron sribiebare kroke.4 Awane koniowane ni kri koinjantani keteitibe, awane ni jutoe kuntire-kuntirenokr6 iwe, niarawe blitabarekukere biti ben.S Ni nura nokako nikiani ngokuokite; kitani wane duore betaninkoji ngrabare, awane dotobare biti awanenukuo kointa jantani awane kuotani.6 Awane duore betaninko jo biti;didiabare wane nukraninko kisete dobofian dorebe.7 Awane duore betaninko kotukuongotoite. awane kotukuo didiabare keteibeben awane minianinko.8 Awane duore betaninko ko koin teawane didiabare, awane ngwo dababagreketariguie nore. Ne jondron-e nebarekwe wane niarawe muyabare iwetre,nenie 010 toro, 010 kukenoara iwemike kukenoin.9 Awane niara kuketorikotre nomonomaniiwe dre korobadre iwe jakukere ne biti.10 Awane niarawe fiebare: Munwenjondron tiwire Ngobo reykoe ye daba-San Lucaswe 8y aide as, predicando yanunciando el evangeliodel reino de Dios,y los doce con el,2 Y algunas mujeresque habian sido curadasde malos espiritusy de enfermedades:Maria, que se llamabaMagdalena, de la cualhabian salido sietedemonios,3 Y Juana, mujer deChuza, procurador deHerodes, y Susana, yotras muchas que Ieservian de sus haciendas.4 Y como se junt6una grande compaiUa,y los que estaban encada ciudad vinieron Ael, dijo por una parAbola:5 Uno que sembraba,sali6 a sembrar susimiente; y sembrando,una parte cay6 junto alcamino, y fue hollada;y las aves del cielo lacomieron.6 Y otra parte cay6sobre la piedra; ynacida, se sec6, porqueno tenia humedad.7 Y otra parte cay6entre las espinas; ynaciendo las espinasjuntamente, la ahogaron.S Y otra parte cay6en buena tierra, ycuando fue nacida, llev6fruto a ciento por uno.Diciendo estas cosas,clamaba: El que tieneoidos para oir, oiga.9 Y sus discipulos Iepreguntaron, diciendo,que era esta parabola.10 Y el dijo: Avosotros es dado conacerlos misterios del


San Lucaswe 8reino de Dios j mas Alos otros por parAbolas,para que viendo novean, y oyendo noentiendan.11 Es pues esta laparAbola: La simientees la palabra de Dios.12 Y los de junto alcamino, estos son lOBque oyen; y luego vieneel diablo, y quita lapalabra de su coraz6n,porque no crean y sesalven.13 Y los de sobre lapiedra, son los que,habiendo oido, recibenla palabra con gOZOjmas estos no tienenrarces; que A tiempocreen, y en el tiempode la tentaci6n seapartan.14 Y la que cay6entre las espinas, estosson los que oyeron jmas yendose, sonahogados de los cuidadosy de las riquezas yde los pasatiempos dela vida, y no llevanfruto.IS Mas la que enbuena tierra, estos sonlos que con coraz6nbueno y recto retienenla palabra oida, yllevan froto en paciencia.16 Ninguno que enciendela antorcha lacubre con vasija, 6 lapone debajo de lacama; mas la pone enun candelero, para quelos que entran vean laluz.17 Porque no haycosa oculta, que nohaya de ser manifestada;ni cosa escondida,que no haya deser entendida, y devenir Aluz.dre gare: akua morokotre blitata kukereiwe, ayekore toa-boto dabadretreiiakare toen, awane kukenoin boto iiakaredukadretre gare.11 Kukere kodriere bro ne: Ngokuoye bro Ngobo kuke,12 Awane duore betaninko ji ngrabareye abro ne nie kuke jaroabare;noire diabhl jatadre awane kuke deyenkobrukuo te ayekore iiakare dabS.kaintote kwetre awane ngubuodre.13 Awane betaninko jo boto ye abrone nie jaroabare wane, kuke kadrengobitinuore; awane iiakare ngotri toroja te, ken kore katatote, akua ga koejatadre wane tau be nikien tibien.14 Awane drekua betaninko kotukuote, aye ara kuke jaroabare, awanedikakota kwetre ko te wane, jondron kote toibikaire, awane ja mikadre rikoawane nuore kore, kowe kuke dotadre,awane iiakare ngwo mribo daba1.15 Awane nonkani ko koin te yebro ne nie kroro brukuo bonkon awanekoin biti, kuke jaroabare, ketaninteawane ngwo weandre batore.16 Awane ni nioe iiakare lamarajutrs. mike awane uke jondron toni s.kabuyara toni; akua mikata ko botoayekore ni nonko guo dabadre niotratoen.17 Kisete jondron iiakare toro ukaniawane iiakare dabadre tau ko merete ;awane tiwire akua dabaita gare awanejatadre niotra teo43


4418 Akisete toibikaidre nio mun taukukenoin; kisete nire erere toro iwemedan biain daba; awane nire ererenakare toro jondron kwe nututa 'kuadeainkodita kon.19 Awane niara meye awane etebantrejantani iwe akua nakare dababanuke niara konti kisete ni namanikuati bori.20 Awane nebare iwe: Mo meyeawane mo etebauntre tan nunenkokunken totre ja toai mo ben.21 Akua niarawe kuke kaningobitiawane neb are iwetre: Ti meye awane tietebauntre abro niaratreye nenieNgobo kuke dom awane noaine.22 Ne noire jataba nankenko koboitinoire awane niara nikiani du kratite, niara awane kuketorikotre: awaneniarawe nebare iwetre: Ari noin noeokuokuoro-kri: awane niaratre dumikani noin.23 Akua tautre noin vela biti wanekobo jantani iwe : awane murie mantannukani dibi noe-okuo boto; awaneno jantani bete-biti kri du te, awanenamanintre blO jire.24 Awane niaratre nikiani iwe awanejatanite kroro: To toako, To toako nunneyete. Awane niara nukani ngwote,awane motrobare murie awane no dobunboto: awane murie awane no jaotani awane ko namani kuekebe.25 Awane niarawe nebare iwetrelMun ka tote nio? awane juro namanibototre kowe ja weaninikienko awaneneba,rekuori-kuori: Ni dre ne ayekoreSan Lucaswe 818 Mirad pues comoois; porque a cualquieraque tuviere, Iesera dado; y a cualquieraque no tuviere,aun 10que parece tenerIe sera quitado.19 Y vinieron a el sumadre y hermanos; yno podian llegar Ii elpor causa de la multitud.20 Y Ie fue dadoaviso, diciendo: Tumadre y tus hermanosestan fuera, que quierenverte.21 El entonces respondiendo,les dijo:Mi madre y mis hermanosson los queoyen la palabra deDios, y la ejecutan.22 Y aconteci6 undia que el entro en unbarco con sus discipulos,y les dijo: PasemosIi la otra parte dellago. Y partieron.23 Pero mientrasellos navegaban, el sedurmio. Y sobrevinouna tempestad deviento en el lago; yhenchian de agua, ypeligraban.24 Y llegandose a el,Ie despertaron, diciendo:iMaestro, Maestro,que perecemos! Y despertadoel, increpo alviento y Iila tempestaddel agua; y cesaron, yfue hecha bonanza.25 Y les dijo: l Quees de vuestra fe? Yatemorizados, se maravillaban,diciendo losunos a los otros:lQuien es este, queaun Ii los vientos y al


San Lucaswe 8agua manda, y Ie obedecen?26 Y navegaron a latierra de los Gadarenos,que esta delante deGalilea.27 Y saliendo el atierra, Ie vino al encuentrode la ciudadun hombre que teniademonios ya de muchotiempo; y no vestlavestido, ni estaba encasa, sino por lossepulcros.28 El cual, como vi6, Jesus, exclam6 y sepostr6 delante de el, ydijo a gran voz: lQuetengo yo contigo, Jesus,Hijo del Dios Altlsimo?Ruegote que no meatormentes.29 (Porque mandabaal espiritu inmundoque saliese del hombre:porque ya demucho tiempo Ie arrebataba;y Ie guardabanpreso con cadenas ygrillos; mas rompiendolas prisiones, era agitadodel demonio por losdesiertos. )30 Y Ie pregunt6Jesus, diciendo: lQuenombre tienes? Y eldijo: Legi6n. Porquemuchos demonios habfanentrado en el.31 Y Ie rogaban queno les mandase ir alabismo.32 Y habia alll unhato de muchos puercosque pacian en elmonte j y Ie rogaronque los dejase entraren ellos; y los dej6.33 Y salidos losdemonios del hombre,entraron en los puercos;y el hato se arroj6de un despeiiadero enellago, y ahog6se.murieye awane no tau niara kukenoin.26 Awane niaratre namani ni Gerasenoskoe te, awane Galilea neberanago.27 Awane niara nomani jate waneko boto, ni iti bokomane diabluyejantani ngobiti; ni ne nakare kira duonkitani chi ja boto awane nunamanenakare ju te, akua dobometa koe tee28 Awaneniarawe Jesus toani wane,muyabare, awane ngoro tikaninkontiiwe, awane nokoni kuke kri biti iwekroro lTiwe dre noaindre mo benJesus, mo Ngobo bori mentenkoinNgob6? Ti dibere moe iiakare ti uyaenike.29 Kisete niarawe bokoi diun nonwunamanekobore iwe. Kisete ne namanikudrere boto kri: awane krakonom ngubuore kis6 dikani jioro biti;awane jioro otaniboto diabhlwe awanejuanitori konsenta.30 Awane Jesuswe nomonomaneiwe lMo ko nio? Ti ko Legion; kisetediabhl bokoi kri koin namani boto.31 Awane niaratre nakare juentoriawunainiwe konguse tee32 Ne noire koe konti ko ngudre botomad6 mmye kabre namani ja gotakonone: awane niaratre juentoriawunamaiwe mm tee Awane niarawedebekowuna noin tee33 Awane diabhl nikiani kobore nibrare ye-e awane nomani mad6 mmyete: awane mad6 mmye neabarejorote noso nebe noe-okuo te awanengontani note.45


46 San Lucaswe 2234 Awane mtU gota mikako ne toaniwane, ngitiani kuke mike jutoete awaneko biti.35 Awane niaratre nikiani toen kontidre dre jatabare nankenko; awaneniaratre jantani Jesusye, awane nibokomane diabluye, abokon koani tokonintubu,duon te awane ja to mroebiti Jesus ngotO boto: awane niaratrenamani juro wen ja boto.36 Awane niaratre nenie toani koweiiebare nio ni bokomane diabhlwe nenamaninta mobe.37 Awane ni jukro Gerasenos koebore niara nonwunani kobore jan kon;namani ngoninkaire kri kwetre kiset:awane niara nonmane dute, awanenikiani tote kore.38 Awane ni brare ye nenie kon diabIllnikiani kobore kowe dibebare iweja weawunain jabe kore : akua niaraweniani kobore kroro:39 Nointa mo guire jeiiie te moe,awane jondron kri bare Ngobowe mokroke kodriere. Awane niara nikianijutoe ngo biti kodriere nio Jesuswejondron kri bare kroke.40 Jesus nikianinta wane ni kabrekowe niara kaningobiti nuore; kiseteni jukro namani niara jiebore.41 Awane ni iti ko Jairo jantani,awane niara namani sinagoga kobobu:awane niarawe ngoro tikanikonti JesusngotO boto, awane nounamani iwe jaguirete.42 Kisete niarawe ngongoitibe ngrobetoro, ko krojot-biti-krobu umbre34 Y los pastores,como vieron 10 quehabia acontecido, huyeron,y yendo dieronaviso en 1a ciudad ypor las heredades.3S Y salieron aver10 que habia acontecidoj y vinieron ,Jesus, y hallaron sentadoa1 hombre dequien habian salido losdemonios, vestido, yen su juicio, Ii los piesde Jesus; y tuvieronmiedo.36 Y 1es contaron losque 10 hablan visto,como habia sido salvadoaquel endemoniado.37 Entonces toda I.multitud de 1a tierrade los Gadarenos alrededor,Ie rogaron quese fuese de ellos; porquetenian gran temor.Y e1, subiendo en elbarco, vo1vi6se.38 Y aque1 hombre,de quien habian saUdolos demonios, Ie rog6para estar con e1j masJesus Ie despidi6, di·ciendo:39 Vue1vete a tucasa, y cuenta cuDgrandes cos as ha hechoDios contigo. Yel sefue, publicando portoda 1a ciudad cuDgrandes cosas habrahecho Jesus con EL40 Y aconteci6 quevo1viendo Jesus, recibi61e1agente; porquetodos Ie esperaban.41 Y he aqui unvar6n, llamado Jairo, yque era principe de 11sinagoga, vino, Jcayendo Ii los pies deJesus, Ie rogaba queentrase en su casaj42 Porque tenia una


San Lucaswe 8hija Unica, como dedoce afios, y ella seestaba muriendo. Yyendo, Ie apretaba lacompafiia.43 Y una mujer, quetenia flujo de sangrehacta ya doce afios, lacual habta gastado enmedicos toda su hacienda,y por ningunohabia po dido sercurada,44 Llegandose porlas espaldas, toc6 elborde de su vestido; yluego se estanc6 elftujo de su sangre.45 Entonces Jesusdijo: lQuien es el queme ha tocado? Y negandotodos, dijo Pedroy los que estabancon el: Maestro, lacompaiiia te aprieta yoprime,y dices: lQuienes el que me ha tocado?46 Y Jesus dijo: Meha tocado alguien; porqueyohe conocido queha salido virtud de mi.47 Entonces, comola mujer vi6 que no sehabta ocultado, vinotemblando, y postrandosedelante de {;I,declar61e delante detodo el pueblo la causaporque Ie habia tocado,y c6mo luego habtasido sana.48 Yelle dijo: Hija,tu fe te ha salvadoj veen paz.49 Estando alin elhablando, vino uno delprincipe de la sinagogaA decide: Tu hija esmuerta, no des trabajoa1Maestro.SOYoyendolo Jesus,lerespondi6: No temas:47nore, awane namani juke tibien guetadrera.Akua niara dikiaba wane ni krikoin jantani jume bore.43 Awane meri iti bren, dorie nemeanikon ko krojoto-biti-krobu noreawane ja weyan jukro kitaninanko nisukyae, awane fiakare namani ngientrenni nioe,44 Abokon jantani niara tori awanekise mikani niara duon ko boto : awanenoire dabe dorie namaninko.45 Awane Jesuswe fiebare lNirewekise mikani ti boto? Awane koniowaneni nioe ja bien fiakare noaine, Pedroawane ni nonko ben kowe fiebare iwe:To Toako, ni kuati mate mo boto.lSe 'a'n nio motau fiere, Nire kisemike ti boto?46 Akua Jesuswe fiebare iwe: Nikise mikani e ti boto: Kisete di tiwenikiani ti kon.47 Awane koniowane meriwe toaniniara fiakare dababa jadikiente medanniara jantani grukareko awane ngorotikanikonti kukuore awane ja driebaretani jukro okuobiti, ni6boto niarawekise mikani boto, awane nioniara namaninta mobe noire dabe.48 Awane niarawe fiebare merie:Ngongomo ka tote ye we mo mikanintango j non, ko tidibe ,mo biti.49 Ni To Toako tote blite wane ni itisinagoga kobobu juyete jantani iwekroro: Mo ngongo nerate j fiakare niTotikako nike.50 Akua Jesuswe jaroani wane kuke


48kaningobiti awane nebare iwe: Nanngoninka: katote ngrobe, awane meridabaHa mobe.51 Niara jantani, juye te wane, ninakare mikani noin koteri ben akuaPedro, Juan, awane Santiago awanemeri ngotani dun a'n' meye yeo52 Awane ni jukro namani munyenawane ngwonenko kroke, akua niarawenebare: Nan muya j meri nan nganten,akua tau kabuyen.53 Awane niaratre kowe niara kotaibarengwarobo, meri ngontani gareiwetre kiset.54 Akua niarawe meri deani kise bitikroro: Merichi, nunenko.55 Meri murie jantaninta iwe noiredabe: awane niarawe bukawunamanedunmen iwe.56 AwanetObike: akuanankaninkonioe.dunmen namanintreniarawe nakare jondron.ye drieuwunamane niKapitulo 91 Awane niarawe ni nijoto-biti-nibukorobare keteitibe awane di biani iwetrekuorobedre diablu boto kore awanebren nio b6toko miketa mobe kore.2 Awane niarawe nianintre Ngob6rey-koe kuke kodriere awane ni brenmikadreta mobe.3 Awane niarawe nebare iwetre:Nakare jondron den non-motr6 jae,nakare munkon den, nakare tribe ngwoden, a brete, a wenyan j nakare duonotobu wen.San Lucaswe 9cree solamente, y serasalva.51 Y entrado en casa,no dej6 entrar a nadieconsigo, sino a Pedro,y a Jacobo, y a Juan, yal padre y a la madrede lamoza.52 Y Horaban todos,y la planian. Y el dijo:No Horeisj no es muerta,sino que duerme.53 Y hacian burla deel, sabiendo que estabamuerta.54 Mas el, tomandolade la mano, clam6,diciendo: Muchacha,levantate.55 Entonces su espirituvolvi6, y selevant6 luego: y elmand6 que Ie diesende comer.56 Y sus padresestaban at6nitosj a loscuales el mand6 que anadie dijesen 10 quehabia sido hecho.Capitulo 91 Y juntando a susdoce discipulos, lesdi6 virtud y potestadsobre todos los demonios,y que sanasenenfermedades.2 Y los envi6 a quepredicasen el reino deDios, y que sanasen ,los enfermos.3 Y les dice: Notomeis nada para elcamino, ni baculo, nialforja, ni pan, nidinero; ni teng8.is dosvestidos cada uno.


San Lucaswe 94 Y en cualquieracasa en que entrareis,quedad alli, y de allisalid.5 Y todos los que noos recibieren, saliendoosde aquella ciudad,aun el polvo sacudid devuestros pies en testimoniocontra ellos.6 Y saliendo, rodeabanpor todas las aldeas,anunciando elevangelio, y sanandopor todas partes.7 Y oy6 Herodes eltetrarca todas las cosasque hacia; y estaba enduda, porque decianalgunos: Juan ha resucitadode los muertos;8 Y otros: Elias haaparecidoj y otros: AIgUnprofeta de losantiguos ha resucitado.9 Y dijo.Herodes: AJuan yo degollejlquienpues sera este, dequien yo oigo talescosas? Y procurabaverle.10 Y vueltos losap6stoles, Ie contarontodas las cosas quehabianhecho. YtomAndolos,se retir6 apartea un lugar desierto dela ciudad que se llamaBethsaida.11 Y como 10 entendieronlas gentes, Iesiguieron; y el lasrecibi6, y les hablabadel reino de Dios, ysanaba a los que teniannecesidad de cura.12 Y el dia habia4 Awane ju nio erere nio te munnebe, konti nune, awane koe konti komikeko.5 Awane nie nore fiakare mun kadrengobiti,mun jata ko mikeko jutoese boto wane, ko bure mun ngot6 tonisukote konti driere toadre iwe kore.6 Awane niaratre komikaninkoawane nikiani juto chi kuntire-kuntirekuke koin kodriere awane ni brenmikaninta mobe koniobiti.7 Ne noire jondron nankaninkojukro ye Herodes ni tetrarka jaroabare:Awane ye we niara weani boritobike, bori kisete fiienamani ni duoreye:Juan mrukro ngotoite nukanintanirej8 Awane ni duore, Elias jantaninta jawane nitre medan kowe ni kukefiekokira nukaninta nire medan.9 Awane Herodes kowe fiebare:Juan dokua tikaninanko tiwe: Almanire ne jondron kroro kroro jaroadre tieboto. Awane niarawe konomane toadrekore.10 Awane nianintre ye jantanintawane, jondron noaimane kwetredriebare iwe. Awane niarawe niaratredeani awane komikaninko, nikianijutoe kodekani Betsaida.11 Akua ni krikoin gani wanenomanentre niara jiyebiti: awane niarawekaningobititre awane Ngobo reykoekodriebare bentre awane nenietretonamani ja mobeye niarawe mikamintamobe.12 Awane ko jantani de j awane ni49


50nijoto biti nibu ye jantani iwe medanawane nebare iwe: Ni kuati ne niankobore jutoete ko bore nune awanemro konone ja kroke j kisete ko ne broko kaibe.13 Akua niarawe nebare· iwetre:J ondron bien iwe kuotadre munwen.Awane niaratrewe neb are iwe: Bretekuoriguiebe, wau krobu kube ayebetoro nunwen iNun dikiadre mro kokunitre ne jukro kroke awari?14 Kisete ni namani mil kroriguiekonti. Awane niarawe neb are ja kuketorikotreye:Mike tokodre tibien jirereja tori greketebubiti nijoto jireiti-jirehi.15 Niaratrewe noaimane kroro,awane mikani jukro tokodre tibien.16 Awane niarawe brete kuoriguiedeani awane wau krobu, awane nikrabarekoin, niarawe blitabare koin boto,awane otaniboto awane biani ja kuketorikotreduroire ni kabre biti.17 Awane niaratre kuotani awanenamanintre jukro trine: awane breteotaninko ye bueye nemeani kutuokuojoto biti kubu.18 Awane jatabare nankenko noireawane niara namani preyasie nere kokaibe konti, awane kuketorikotre namaniben: awane niarawe nomonomaneiwetre, kroro: Ni kri koin ko tau tibien nire.19 Awane niaratrewe kuke kaningobitinebare: Mo Juan Bautista j duoremo Elias j duore mo abokon niSan Lucaswe 9comenzado a declinar;y lIegandose los doce,Ie dijeron: Despide Iilas gentes para que,yendo a las aldeas yheredades de alrededor,procedan Ii alajarsey hallen viandas;porque aqui estamosen lugar desierto.13 Y les dice: Dadlesvosotros de comer. Ydijeron ellos: No tenemosmas que cincopanes y dos pescados,si no vamos nosotros acomprar viandas paratoda esta compania.14 Y eran como cincomil hombres. Entoncesdijo Ii sus discipulos:Hacedlos sentar enranchos, de cincuentaen cincuenta.15 Y asi 10hicieronhaciendolos sentar ~todos.16 Y tomando loscinco panes y los dospescados, mirando alcielo los bendijo, yparti6, Y di6 Ii susdiscipulos para quepusiesen delante de lasgentes.17 Y comieron todos,y se hartaron; y alzaron10 que les sobr6,doce cestos de pedazos.18 Y aconteci6 queestando el solo orando,estaban con el los discipulos;y les pregunt6,diciendo: l Quien dicenlas gentes que soy?19 Y ellos respondieron,y dijeron: Juanel Bautista; y otros,Elias; y otros, que


San Lucaswe 9alg11n profeta de losantiguos ha resucitado.20 Y les dijo: lYvosotros, quien dedsque soy? Entonces respondiendoSim6n Pedro,dijo: EI Cristo deDios.21 Mas el, conminandolos,mand6 que anadie dijesen esto;22 Diciendo: Esnecesario que el Hijodel hombre padezcamuchas cosas, y seadesechado de los ancianos,y de los principesde los sacerdotes,y de los escribas, y quesea muerto, y resuciteal tercer dra.23 Y deda ii todos:Si alguno quiere veniren pos de mi, nieguese, sr mismo, y tome sucruzcada dia, y sigame.24 Porque cualquieraque quisiere salvar suvida, la perdera j ycualquiera que perdieresu vida por causa demr, este la salvara.2S Porque lqueaprovecha al hombre,Sl granjeare todo elmundo, y se pierda el, si mismo, 6 corrapeligro de sf?26 Porque el que seavergonzare de mt y demis palabras, de estetal el Hijo del hombrese avergonzarii cuandoviniere en su gloria, ydel Padre, y de lossantos angeles.27 Y os digo en verdad,que hay algunosde los que estan aqai,que no gustaran lamuerte, hasta que yeanel reino de Dios.28 Y aconteci6, comoocho dias despues dekukefieko umbre nukaninta niremedan.20 Awane niarawe fiebare iwetrelAkua nire ti mun tau fiere? AwanePedrowe kuke kaningobiti fiebare: MoNgobo Kristoe.21 Akua niarawe fiakare ne driewunamaneni nioe iwe chi j .22 Kroro boto: Ngobo Ngob6 braredabadre jondron kri tare noin, awanekitaiko kobore ni umbreye, awane nipadreye awane torotikakotre, komikabikeawane mukira wane dukadretakro.23 Awane niarawe fiebare ni jukroiwe: Nie to daba noin ti jiyebiti iwedabadre fiakare ja toibikaidre chiawane ja kruzoe denye mantran daire,awane noin ti jiyebiti.24 Kisete nire erere todaba ja nirengubuore dabadre ja nire neyete, akuanire erere dabadre ja nire kiteko tikroke ayebe nguboidi.25 lKisete dre utiore koan nie,awane ni kota biti jukro ganandreamare ni kore abokon nie ara ja jefiieneyete?26 Kisete nire erere dabadre ti gaireawane ti kuke gaire, aye Ngobo Ngob6brare gaidi siba, koniowane niara jatadretaja tro jefiie te, awane ni Dun troe,awane ni angeles ngo troe.27 Akua ti fiere metre munyen, niduore tau nunenko nete nenie fiakaredaba nganten bononoadre, Ngobo reinojatadre toen wane.28 Kuoira wane kuke ne fiebare51


52t6biti, niarawe Pedro, Juan awaneSantiago deani ja ben, awane nikianingutuoe biti preyasie fiere.29 Awane noire awane niara namanipreyasie fiere niara bo kuitani awaneniara duone namani wenye awane trote.30 Awane noire nibu jantani bliteben, nenie Moises awane Elias;31 Nire jantani ja gloria te awaneniara kobo! nganten J erusalen konti yekodriebare ben.32 Ne noire kobo namani Pedroeawane morokotreye; akua koniowaneniaratre nukani ngwote bonkon, niaratroe toani kwetre awane nibu nunaninkoboto.33 Niaratre ben, jantani neyekowane, Pedrowe fiebare Jesusye: Kobobu,ye bro koin nun tau nete : awanenun dabadre ju komo dot ere nete,kuoti moe, kuati, Moisesye, awanekuati Eliasye: dre fiebare fian gare iwechi.34 Tote ne jondron-e fiere wane,mutangoto jubani bore kointa: awanejuro weani ja bototre nomanintremutangoto te wane.35 Awane kuke mutangoto te jantanikroro: Ne bro ti Ngob6, ni korobarerabetiwe: niara kukenoin mun.36 Awane kuke jantani wane Jesuskoani kaibe iwetre. Awane namanintrekuekebe awane jondron toani kwetrefiakare fiewunamane ni nioe.37 Jondenina wane niaratre ngutuoSan Lucaswe 9estas palabras, quetom6 a Pedro y a Juany a Jacobo, y subi6 almonte a orar.29 Y entre. tanto queoraba, la apariencia desu rostro se hilO otra,y su vestido blanco yresplandeciente.30 Y he aqui dosvarones que hablabancon el, los cuales eranMoises y Elias j31 Que aparecieronen majestad, y hablabande su salida, la cualhabia de cumplir enJerusalem.32 Y Pedro y los queestaban con el, estabancargados de sueftoj ycomo despertaron, vierossu majestad y aaquellos dos varonesque estaban con el.33 Y aconteci6 que,apartandose ellos deel, Pedro dice a Jesus:Maestro, bien es quenos quedemos aquij yhagamos tres pabellones,uno para ti, yuno para Moises, y unopara Elias j no sabiendo10 que se decia.34 Y estando elhablando esto, vinouna nube que loscubri6j y tuvieron temor,entrando ellos enla nube.35 Y vino una VOl dela nube, que decia:Este es mi Hijo amado ja el oid.36 Y pasada aquellaVOl, Jesus fue halladosolo j y ellos callaron, ypor aquellos dias nodijeron nada a nadie de10 que habian visto.37 Y aconteci6 al diasiguiente, que apartandose ellos del monte,


San Lucaswe 9IJ'IIIcompailia les sali6II encuentro.38 Y he aquf, unhombre de la compaiHacIaD16,diciendo: Maestro,ru~gote que veas Amihijoj que es el UnicoQUetengo.39 Y he aqui unespfritu Ie toma, y. derepente da voces j y Iedespedaza y hace echarllIpUJIla,y apenas seaputa de ~I, quebrandndole.40 Y rogu~ A tus discfpulosque Ie echasenfuera, y no pudieron.41 Y respondiendolesds, dice: jOh generaci6ninliely perversa Ilhasta cuando tengode estar con vosotros,1os sufrir~? Trae tuhijo aeA.42 Y como aun seacercaba, el demonioIedeniM y despedaz6:mas Jesus increp6 aleapfritu inmundo, y11J16al muchacho, y se10 volvi64 su padre.43 Y todos estabanat6nitos de la grandezade Dios. Y maravi-IIbdose todos de todaslas cosas que hacia,dijo, sus discipulos:44 Poned vosotros enyuestros oidos estasfllabras j porque ha deacontecer que el Bijodelhombre serA entrepdoen manos dellombres.4S Mas enos no entendianesta pala bra,1 les era encubiertafIJ'I que no la entendiesenjy temian pret:tarlede esta pala-biti jantani noso awane ni kri koingotobiti ben.38 Awane iti ni kabre ngotoite muyabarekroro: T6tikako nikten moe tingob6 boto ti dibere moe, kisete niarati slotaye tiwe ngrobe.39 Bokol jata kudrere boto wane taunemen ngetreko i kudre jata wanedo tau kite koin kada te, awane fiakaretau nemen dore iwe, tau be nemen brenkronime.40 Awane tiwe kitakowunan koboremo kuketorikotreye i awane fiakare didukaba.41 Awane Jesuswe fiokoba iwetrekroro: 0 mun katote fiaka chi awaneto jene lKobo krobe ti dabal tau munben awane mun noadre ti kone? Mongob6 wen ti kukuore.42 Kitrata kukuore wane diabhlwekitaninko tibien awane kudrebare botokr6nime. Akua Jesuswe motrobare diabIllboto awane slota brare namanintamobe awane niarawe bianinta dunyen.43 Ja weani nikienkotre jukro Ngobotrimen kone. Akua ni jukro tote tObikejondron jukro ne boto wane drekuaniarawe bare, niarawe fiebare ja kuketorikotre,44 Kuke ne mike noin nguse mun 010te: Ngobo Ngob6 brare debeakobike nikise teo45 Akua niaratre kuke fiakare nukanigare, ukani kon kiset, fiakare ganingonin-kore kiset: awane namanintrekaire weyentori iwe.53


5446 Awane niaratre jantani ngrenngrenkuori-kuori meden iwe bori.47 Akua Jesuswe jondron nutabarekwetre brukuote wane gani, kowemonso kia deani awane mikani ja ken.48 Awane-fiebare iwetre: Nire ereremonso kia kaingobiti ti ko biti iwe tikaingobiti siba, awane nire erere dabati kaingobiti tau ti nianko kaingobiti jkisete ni bori ngwarobo mun ngotoite,aye ara bori kri.49 Awane Juanwe fiebare iwe: ToToako nunwen ni iti toani diabhl juentorimo ko biti awane nunwen niaraotani boto kisete niara fiakare noin nunben.50 Akua Jesuswe fiebare iwe: Nakareoto. Kisete nenie fiakare dure runboto tau run kid.51 Koe noire awane niara kadrengobitikoe namani no, niarawe. ja ngworemikani jankunume J erusalen kukuore,52 Awane kukeweanko niani jakone: awane niaratre nikiani ni Samaritanosjutoe ko yoke ngobiti.53 Awane ni kontitre fiakare kaningobiti,kisete niara ngwore namaninon bo Jerusalen kukuore.54 Niara kuketorikotre Juan awaneSantiago ne toani wane, niaratrewefiebare lKobobuye, mo t6daba niO kokoin biti korowunaiiF nunyen kukadrengise kore Eliaswe bare ererea?55 Akua niarawe ja kuitaninteSan Lucaswe 946 Entonces entraroDen disputa, cual deelios seria el mayor.47 Mas Jesus, viendolos pensamientos delcoraz6n de e11os,tom6un nii'lo, y pusole junto, sf,48 Y les dice: Cualquieraque recibiereeste nmo en mi nombre,A mf recibe; y cualquieraque me recibiere, mi, recibe alque me envi6; porqueel que fuere el menorentre todos vosotros,este serA el grande.49 Entonces respondiendoJuan, dijo:Maestro, hemos vistoAuno que echaba fuerademonios en tu nombre;y se 10prohibimos,porque no sigue connosotros.50 Jesus Ie dijo:Nose 10prohibAis; porqueel que no es contranosotros, por nosotrOies.51 Y aconteci6 que,como se cumpli6 eltiempo en que habiade ser recibido arriba,el afirm6 su rostro parair AJerusalem.52 Y envi6 mensajerosdelante de si, 101cuales fueron y eDtraronen una ciudadde los SamaritanOl,para prevenirle.53 Mas no Ie recibieron,porque era sutraza de ir a Jerusalem.54 Y viendo esto SUIdiscipulos Jacobo '1Juan, dijeron: Sedor,lquieres que mandemosque desciendafuego del cielo, y losconsuma, como hizoElias?55 Entonces volviEn-


San Lucaswe 10dose el, los reprendi6,diciendo: Vosotros nosabeis de que espiritusois;56 Porque el Hijodel hombre no havenido para perder lasalmas de los hombres,sino para salvarlas. Yse fueron a otra aldea.57 Y aconteci6 queyendo ellos, uno Ie dijoen el camino: Senor,te seguire dondequieraque fueres.58 Y Ie dijo Jesus:Las zorras tienen cuevas,y las aves de loscielos nidos; mas elHijo del hombre notiene donde recline lacsbeza.59 Y dijo 4 otro:Sigueme. Y eI dijo:Senor, dejame queptbnero vaya ytierre a mi padre.en-60 Y Jesus Ie dijo:Deja los muertos queentierren a sus muertos;y tu, ve, y anunciael reino de Dios.61 Entonces tambiendijo otro: Te seguire,Senor; mas dejameque me despida primerode los que estanen mi casa.62 Y Jesus Ie dijo:Ninguno que poniendoIU mana al arado miraatrb, es apto para elreino de Dios.Capitulo 101 Y despues de estascosas, design6 el Senoraun otros setenta, loscuales envi6 de dos endos delante de si, atoda ciudad y lugar 4donde el habra devenir.awane motrobare bototre: Mun uyaenio fiakare gare munyen, kisete NgoboNgob6 brare fiakare jantani ni komikadrekore, akua ni ngubuodre kore.56 Awane ko mikaninko nikiani jutoemedan konti.57 Awane nomanintre ji ngrabarewane, ni brare iti kowe fiebare iwe, tidikiai mo ben ko meden erere mo noin.58 Awane ]esuswe fiebare iwe:Kudolo ja koemukuo toro, awanenukuo kointa ja judoe toro; akuaNgobo Ngob6 brare ko fiakare toro jadokuo mikli koe iwe.59 Awane niarawe fiebare ni medan-e:Noin ti jiyebiti, akua nirawefiebare: Kobobu ti mike noin ti dundoboimete ken.60 Ngwaka toenmetre ngwaka mikenguse, niarawe fiebare, akua non moe,Ngobo reino kuke duroire.61 Awane medanwe fiebare iwe ererauto:Ti dikiai mo jiyebiti, Kobobuakua ti mike nointa ken Ngobo mike niti guirete.62 Akua ]esuswe fiebare iwe: Ninioe, kise mikani gro boto awanenikren-nikren ja tori nie fian debeNgobo reino kroke.Kapitulo 101 Ne jondron-e t6biti ni Kobobuyeweni greketamo biti nijoto medankorobare awane anintre nibu-nibu jakone, jutoe kuntire-kUntire awane koekonti niara jababa noin awule.55


562 Awane niarawe fiebare iwetre:Ngwo tone koe kri, akua deanko guobraibe: akisete dibere ngwo Bokonkoeayekore niara daba deanko guo nienjondron ngwo ton koe teo3 Non kobore mun, tiwe mun nienkordero erere kura. ngotoite.4 Nakare wenyain ngwo wen, fiakaremro ngwo wen, fiakare zapatawen: fiakare ni nioe kob6nomonone jingrabare.5 Awane ju nio erere te mun dabadre,ko dabai tidibe ju ne te fiedre kone.6 Awane ni ko tidibe monsoe taukonti, newane jondron ko mikara tidibemunwen nunaindi boto: fiakare, jakroke jondron komikara tidibe munwenrikiadreta mun kukuore medan.7 Awane ju ye ara konti nune,jondron biandre munyen nore kueteawane fiain. Kisete ni sribiko bro debeja ganan utioe kroke. Nan noin jumedan medan konti.8 Awane jutoe nio erere nio te mundabadre awane ni mun kadrengobitijondron biandre kuotadre munyen norekuete.9 Awane ni bren konti miketa mobeawane fiere iwetre, Ngobo reino nibiramun ken.10 Akua jutoe nio erere nio te mundabadre awane ni fiakare daba munkaingobiti, akisete non ji te ji te awanefiere, .11 Ko bure mun jutoe bur eye neketetenun ngot6 toni nun sukote munSan Lucaswe 102 Y les decia: Lamies a la verdad esmucha, mas los 0brerospocos j por tanto, rogadal Senor de la mies queenvie obreros a sumies.3 Andad, he aqui yoos envio como corderosen medio de lob os.4 No lleveis bolsa,ni alforja, ni calzado jy a nadie saludeis en elcamino.S En cualquiera casadonde entrareis, primeramente decid: Pazsea a esta casa.6 Y si hubiere allialg1in hijo de paz,vuestra paz reposar'sobre elj y si no, sevolvera a vosotros.7 Y posaden aquellamisma casa, comiendoy bebiendo 10 que osdieren j porque el obrerodigno es de susalario. No os paseisde casa en casa.8 Y en cualquierciudad donde entrareis,y os recibieren, comed10 que os pusierendelantej9 Y sanad los enfermosque en enahubiere, y decidles: Seha llegado a vosotrosel reino de Dios.10 Mas en cualquierciudad donde entrareis,y no os recibieren,saliendo por sus calles,decid:11 Aun el polvo quese nos ha pegado devuestra ciudad a nuestrospies, sacudimos envosotros: esto emperosabed, que el reino de


San Lucaswe 10108cielos se ha llegado, vosotros.12 Y os digo que losde Sodoma tendranmAs remisi6n aqueldfa,que aquella ciudad.13 lAy de ti, Corazln IlAy de ti, Bethsaida!que si en Tiro y enSid6n hubieran sidohechas las maravillasque se han hecho envosotras, ya dias haque, sentados en cilicioy ceniza, se habrfanarrepentido.14 Por tanto, Tiro ySid6n tendd.n masremisi6n que vosotrasen el juicio.15 Y tn, Capernaum,que hasta los cielosestis levantada, hastalosinfiernos sera. abajada.16 El que A vosotrosoye, Ami oye: y el que, vosotros desecha, Am1 desechaj y el que, mi desecha, desechaaI que me envi6.17 Y volvieron lossetenta con gozo, diciendo:Senor, aun losdemonios se nos sujetanen tu nombre.18 Y les dijo: YoYela A Satanas, comoan rayo, que caia delaelo.19 He aqui os doypotestad de hollar sobrelas serpientes yIObre los escorpionesy sobre toda fuerza delenemigo, y nada osdsbra.20 Mas no os goceisde esto, que los espfritusseos sujetan; antescozaosde que vuestrosboto akua ne mike' gare jae, Ngob6reino nib ira mun ken.12 Ti fiere munyen, ko ye noiredabadirata bori t6nken mini Sodomakoe ngwon, jutoe ye konti ni fian munkaingobiti.13 Tare mo kroke Corazin! Tare mokroke Betsaida! Kisete sribi bori trimenteye noaimane Tiro awane Sidonkoe, drekua bare mun konti, ja krokeja tOe kuitabare kira, awane tokobarekuleto duon boto awane ngubrun teo14 Akua dabadirata bori t6nken Tiroawane Sidon kroke nomonon koe noiremun ngwon.15 lAwane mo, Kapernaum, moweja kaninko koin ya? Mo jon noin timonko tim6n biti.16 Niara nenie mun kukenoin tau tikukenoin; awane niara nenie munkaine jae tau ti kaine jae j awane nenieti kaine jae ni ti nianko kaine jae siba.17 Awane ni greketamo-biti-nijotonomaninta tote kore iwe nuore kroro:Kobobu, diabhi 'kua bikabare tidro nunboto mo ko koboite.18 Awane niarawe fiebare iwetre:Satanas toani tiwe koin minianko timonmurotro erere.19 Toa tiwe di biandre munyen dotodrekore makata boto awane dribeboto, awane mun duyeko die jukroboto kuorobe, awane dre fian daba munnoaine chi nobe.20 Akua fian bokoi bikata tidro munboto ye ko weanta nuore ja boto mun jAkua mun koe tikata toroe te koin57


58aye kroke kore koe weandre nuoreja boto mun.21 Ko ye ara noire niarawe Ngobo:Uyae koe weani nuore ja boto awanefiebare: Gracias ti bien moe 0 ti Dun kokoin awane kotibien Kobobuyeko, kisetejondron neye mowe ukani ni tobotoawane ni jondron dabadre gare ngoninkaire,awane mikani gare ni ulane: jonti Dun: kisete mo okuobiti namanidebe kroro.22 Ti Dunme jondron jukro debeakobati kise te: ni nioe Ngob6 nire nangare akua Dun ngrobe j awane ni nioeDun nire nan gare akua Ngob6 ngrobeawane niarae ne nie Ngob6 todabadriere.23 Awane ja kuitani kuketorikotreyeniarawe nebare debe iwetre: Munokuo nuore kisete mun okuoe ne jondron-etoani:24 Kisete ti nere munyen, ni kukefiekotreawane ni reyre mun konen kiritonamani toen jondron mun tau toenne, awane nakare toani j awane kukenoindrekua mun tau kukenoin awanefiakare jaroabare.25 Awane ni Ley bokonko iti nunaninkoniara gadre kore kroro iDre noaindretiwe ja nire kore bokone?26 Awane niarawe nebare iwe iDretikata ley toroe te? iMo noko boto nio?27 Awane niarawe kuke kaningobitineb are : Mo dabai mo Kobobuye Ngobotare mo brukuo ngo biti, mo uyaengo biti, awane mo di ngo biti, awaneSan Lucaswe 10nombres estan e~critolen los cielos.21 En aquella mismahora Jesus se alegr6 enespiritu, y dijo: Yo tealabo, oh Padre, Sedordel cielo y de la tierra,que escondiste eswcosas Ii los sabios yentendidos, y las hasrevel ado Ii los pequenos:asi, Padre, porqueasi te agrad622 Todas las cosalme son entregadas demi Padre: y nadie sabequi en sea el Hijo, sinoel Padre; ni quien seael Padre, sino el Hijo, yIi qui en el Hijo 10quisiere revelar.23 Y vuelto particularmentea los di••cipulos, dijo: Bienaventuradoslos ojolque yen 10que vosotrolveis;24 Porque os digoque muchos profetas yreyes desearon ver 10que vosotros veis, y no10 vieron; y oir 10 queois, y no 10 oyeron.2S Y he aqui, undoctor de la ley Ielevant6, tentAndole ydiciendo: Maestro,lhaciendo que cosaposeere la vida eternal26 Yelle dijo: lQu6esta escrito en la ley?lc6mo lees?27 Y el respondiendo,dijo: Amaras al Sedortu Dios de todo tucoraz6n, y de toda tualma, y de todas tulfuerzas, y de todo tuentendimiento; y A tu


· SIn Lucaswe 10idjimo como a tillliamo.28 Y dtjole: Bien hasnspondido: haz esto,ytimb.29 Mas EI, queriendolejustiftcar a siIIIIIDO, dljo a Jesus:iT quiEnes mi projimo?30 Y respondiendoleds, dijo: Un hombredescend!a deJerusalem a Jeric6,y cay6 en manos de!adrones, los cuales IeMIpojaron; e hiriendole,Iefueron, dejandolemediomuerto.31 Y aconteci6 quedelcendi6un sacerdotepot Iquel camino, yti6Ddole,se pas6 de unlido.32 Y asimismo unLerita, llegando cercade Iquellugar, y viendole,se pas6 de unlido.33 MIs un Samari·tao que transitaba,ftliendo cerca de el, yri6adole, fuE movido ,llilericordia;M Y llegandose,.-d6 sus heridu,tcIW1doles aceite y_; y poniEndole solinsu cabalgadura,1IY61e al mes6n, yCIicI6 de El.IS Yotro dfa al partir,_ dos denarios, y1610sII huesped, y IeIjo: Cuidamele; ylido 10 que de maspatuea, yo cuandoftt1Ta te 10pagarE.mo toye ngo biti j awane mo moroko jaerere.28 Awane niarawe fiebare iwe: Mokuke fiere metre: Ne noaime awane modabS.nire.29 Akua niara tonamani ja mikaibori ni okuobiti, kowe fiebare JesusyelNire ti moroko?30 Jesuswe kuke kaningobiti awanenebare: Ni Iti Jerusalen konti nomaniJeriko kukuore, awane goko jantaniboto, duon tikaninte kudrebare boto,awane ko mikaninko boto toanimetreborisi nganten.31 Awane ni sacerdote iti nikianinane ji se biti: awane niara toani wanekomikaninko boto nikiani bore ji kratibiti.32 Norerauto ni Levita iti jantaniererauto awane namani ni kudrebareboto ye konti, niarawe toani ko nikianibore ji krati biti.33 Akua ni 8amaritano iti, nomaninoire wane, jantani koe konti ni kudrebareboto nomane j awane toani waneniara namani ulire kroke,34 Awane nikiani kukuore, awanetroin mokoninte, ko awane sdo kekanite j awane kudrebare boto ye mikanija mad6 jefiie biti, awane jonikianikwe jazuka koe te, awane ngubuobare.35 Jondenina wane niarawe wenyaindenario krobu nore biani jazukakoe ngubuoko awane fiebare iwe, nikudrebare boto ne ngubuore mowe jdrekua medan mo kitaiko boto tiwebiainta moe ti dukaita wane.59


6036 lNi nimo ne meden namani nikudrebare boto moroko?37 Awane nomononko yewe nebareiwe: Ne nie brukuo namani ulire nikudrebare boto kroke. Awane ]esuswenebare iwe: Non awane noaine erere.38 Nonnomane ji ngrabare wane,nikianintre jutoe kunti te: awane Meriiti ko Marta niara kaningobiti jaguirete.39 Awane Meri etabaiti namani koMaria, aye tokoni ] esus ngoto boto,awane niara kukenoani.40 Akua Marta namani ja uyaenike dikii jondron noaine kroke boto;kowe jantani awane nebare ni Kobobuye-elYe nan nio mo kroke awaneti eteba tau ti toenmetre jondron sribiedrekaibe? Akisete mo nomonowunainti yudare.41 Akua ]esuswe kuke kaningobitiawane nebare iwe: Marta, Marta, motau ja uyae nike jondron kabre biti:42 Akua, jondron kratibe toibikaidreniwe nore: kisete Maria koin kiri ayedeani, ye nan deainkota kon.Kapitulo 111 Awane jataba nankenko noireawane niara namani preyasie nere kokunti konti, ja otani wane, kuketorikotreiti kowe nebare iwe: Kobobu,preyasie driere nunyen, ]uanwe jakuketorikotre driebare erere.2 Awane niarawe nebare iwetre :Koniowane mun preyasie nere, koreSan Lucaswe 1136 iQuien, pues, deestos tres te parece quefue el pr6jimo de aqu61que cay6 en manos delos ladrones?37 Y el dijo: EI queus6 con eI de miseri·cordia. Entonces JesdlIe dijo: Ve, y haz ttl 10mismo.38 Y aconteci6 queyen do, entr6 el en unaaldea; y una mujer,Hamada Marta, Ie recibi6en su casa.39 Y esta tenfa unahermana que se 11amabaMarfa, la cual,sentAndose A los pi"de J estls, ofa su palabra.40 Empero Marta ••distraia en muchosservicios j y sobreviniendo,dice: Senor,ino tienes cui dado quemi hermana me dejaservir solo? Dile, pues,que me ayude.41 Pero respondiendolesds, Ie dijo: Marta,Marta, cuidadosa eetAs,y con las muchescos as estAs turbada:42 Empero una COlies necesariaj y Marfaescogi6 la buena parte,la cual no Ie sedquitada.Capitulo 111 Y aconteci6 queestando el orando enun lugar, como acab6,uno de sus discfpulolIe dijo: Senor, ellsenanosA orar, comotambien Juan ensell6a sus discfpulos.2 Y les dijo: Cuandoorareis, decid: Padrenuestro que estas enlos cielosj sea tu nombresantificado. Vengl


San Lucaswe 11ta reino. Sea heeha tuYOluntad, como en elcielo,as! tambien en latierra.3 EI pan nuestro decada dla, dAnoslo hoy.t Y perd6nanos nuestroIpeeados, porquetlmbien nosotros perdonamosA todos losque nos deben. Y noDOImetas en tentaei6n,mas llbranos del malo.S Dljoles tambien:lQuien de vosotrostendrli un amigo, e irAA 61I media noehe, yIe dirl: Amigo, prestimetres panes,CI Porque un amigomfo ha venido A mr decamino, y no tengo quefODeriedelante;7 Y el de dentrorespondiendo, dijere:No me seas molesto;11puerta est! ya eerrada,y mis nmos estanconmigo en eama; nopuedo levantarme, ydarte?8 Os digo que, aunqueno se levante adade por ser su amigo,cierto por au importanidadse levantarA,1Ie darA todo 10 quehabrA menester.9 Y yo os digo: Pedid,1se os darA; busead, yhallareis; llamad, y oslerA abierto.10 Porque todo aquelque pide, reeibe; y elque busea, halla; y alque llama, se abre.11 lY eu" padre deTosotros, si 8U hijo Iepidiere pan, Ie darA una61 .nun daba nere: Nun Dun, mo kodabadre ngo, mo reino jatadre.3 Brete bien mantran jetebe nunyen.4 Awane nun ngite nienta nun biti jkisete nun siba toro ngite nienta niitire-Itire biti ne nenie ngite nun boto.Awane nakare nun weandre ja gadrekore, akua mun deenko Kobore jondrondiun kon.5 Awane niarawe nebare iwetre:Mun meden ni-koin-ja-ben toro, awanemo dikiadre iwe ko duore deo awanedabadre nere iwe, Jamoroko, bretekomo bien ken tie j6 Kisete ni-koin-ti-ben menteni nuti konti awane jondron nakare chibiandre iwe j7 lNio wane ni ko teri dabadrenere moe, Juke torirabiti tiwe, nan tinika, awane ti slotaye nibira kabuyarate ti ben j ti nan daba nunenko bienmoe?8 Ti nere munyen, Nan koin benkisete dabadre nunenko bien iwe,akua moroko nan koro gaire kiset,daikro awane nuoi to iwe nore biainiwe.9 Awane ti nere munyen: Nomononeawane biain munyen j konone, awanekoain munyen j juke mete, awane ngedeainkomunyen.10 Kisete ni nomononko ltire-itirekadrengobiti j awane ni kononko itireitirekuandre j awane juke guedeandrekoni metako jukro iwe.11 lAwane mun dun medene awanengob6 jata brete korore, awane mun


62jo biandre? iwau korore awane munkulebra biandre?12 iKui mruke korore awane dribebiandre?13 iMun abokon diun, amare jondronkoin biandre nio mun ngobrion-egare, nio borirasi mun Dun koin, jaUyae Ngo Biain nenie nomonone iwe?14 Awane niara namani diabhlkiteko kobore ni itie, awane ni ne kukeiiakare. Awane diabhl kitaninanko koborewane ni kuke iiakare jantani blite,awane ni krikoin ja weani tobike.15 Akua nitre duore kowe iiebare:Beelzeboul, diabhl sdonkin di biti diablujuandretori kobore kwe.16 Awane nitre duore niara gabare,to namani jondron soekore kokoinbiti driewunamane toadre jae.17 Akua niaratre toe nio gare, iiebare:Reino nio erere nio dure jajeiiie boto dikiadre tibien kaibe j awaneju kuatibe dure ja jeiiie boto dikiadretibien.18 iN orerauto Satanas dure ja jeiiieboto nio koboite niara reino noadre?Kisete mun tau ti bien diablu kitekokobore Beelzeboul di biti.19 iNengwane Beelzeboul dibiti titau diablu kiteko kobore, nire di bitimun ngobrion tautre kiteko kobore?Iwetre nomononko munyen.20 Akua tiwe diablu kiteko koboreNgobo kise biti nengwane Ngobo reinonibira mtin boto yeo•.San Lucaswe 11piedra? 0, si pescado,len lugar de pescado,Ie dara una serpiente?12 0, si Ie pidiere unhuevo, lie dara unescorpi6n?13 Pues si vosotros,siendo malos, sabeisdar buenas dadivas avuestros hijos, lcuantomas vuestro Padrecelestial dara el EspirituSanto a los que10 pidieren de el?14 Y estaba el lanzandoun demonio, elcual era mudoj yaconteci6que salido fuerael demonio, el mudohabl6, y las gentes semaravillaron.15 Mas algunos deellos decian: En Beelzebub,principe de losdemonios, echa fueralos demonios.16 Y otros, tentando,ped1an de el selial delcielo.17 Mas el, conociendolos pensamientos deellos, les dijo: Todoreino dividido contraS1 mismo, es asoladojy una cas a divididacontra S1misma, cae.18 Y si tambien8atanas esta divididocontra S1mismo, lcomoestara en pie su reino?porque dec1s que enBeelzebub echo yofuera los demonios.19 Pues si yo echofuera los demonios enBeelzebub, lvuestroshijos en quien losechan fuera? Por tanto,ellos seran vuestrosjueces.20 Mas si por el dedode Dios echo yo fueralos demonios, cierto elreino de Dios ha lIegadaAvosotros .


San Lucaswe 1121 Cuando el fuertearmado guarda su atrio,en paz estA 10 queposee.22 Mas si sobreviniendootro mAsfuerte que el, Ie venciere,Ie toma todas susarmas en que coDfiaba,y reparte sus despojos.23 El que no es conmigono recoge, desparrama.24 Cuando el esplrituinmundo salieredel hombre, anda porlugares secos, buscandoreposo; y nohallindol0, dice: Mevolvere a mi casa dedonde sall.2S Y viniendo, lahalla banrtda y adornada.26 Entonces va, ytoma otros siete esplrituspeores que eljy entrados, habitanallfj y 10 postrero deltal hombre es peor que10primero.27 Y a.:onteci6 quediciendo estas cosas,una mujer de la compaftta,levantando lavoz, Ie dijo: Bienaventuradoel vientreque te trajo, y lospechos que mamaste.28 Y el dijo: Antesbienaventurados losque oyen la palabra deDios, y la guardan.29 Y juntindose lasgentes A el, comenz6, decir: Esta generaci6nmala es: seilal21 Koniowane ni dite ja dure tribengo toro ja koe ngubuora, nengwaneniara tribe tau kuekebe :22 Alma ni bori dite ngwon jatadreiwe wane, awane kuorobedre boto,niara dabadre dure tribe ngo to dekatabiti ye, deyenko kon awane tribe nokodre.23 Niara nenie nakare tau ti kiritau dure ti boto, awane nenie nakaretau ukekro ti ben tau metadreko kuorokuoro.24 Bokoi kome nikienta kobore nibrare te wane, niara noin dikeko ko nonan, notare konti, jazuka koe konone;awane nakare koandre wane naiarawenebare : Ti dikiaita tote kore ti juyetekoe konti ti jantani kobore.25 Awane jatadreta wane, ja juyekena koani sokaninta awane bo ngrabe,trote.26 Dikiadre noire awane bokoi boridiun ja ngwon deani, awane nointa totekore juye te awane nune ben: awanekore-kore bori kome ni ye kroke kenangwon.27 Ne jondron-e nebare kwe wane,meri iti ni ngotoite-ngwononkoba iwe:Ngwoe te mo dorebare bro nuore,awane chu chu mo doabare bro nuore.28 Akua niarawe nebare: Jon, borirasinuore, nenie Ngobo kuke doinawane ngubuore.. 29 Awane koniowane ni kabre jaukaninkro keteitibe iwe, niara jantaninere :Ni ne bro ni ngobrion diun: tautreja dirieko konone; awane ja dirieko63


64nakare chi biandre iwe akua Jonasweyeo30 Kisete erere Jonas jantani diriekoreni Ninevitas kroke, kore erereNgobo Ngob6 brare dabai ni ne kroke.31 Meri-rey Witori dukaita kro,nomonon koe noire te ni ne noire araben, awane ngite ko dekadre iwetre jkisete meri ye ko ngwuro konti jantaniSalomon beo tOe kukenoin j amare niSalomon ngwon bori tau-nete.32 Ni Nineve dabai nunenko ni neben nomonon koe noire awane ngitekodekadre iwe; kisete niaratre ja tOyekuitani Jonas kuke biti amare ni Jonasngwon bori tau nete.33 Ni nioe nakare lamara utni mikaniwane ukateta ko toni medan, awanejondron nokara toni, akua mikata tromikara-toadrebiti koin, kore ni nOIlkotreguo dabadre niotra toen.34 Mo ngotore lamarae bro mookuo: koniowane mo okuo koin, mongotore ngo trote ererauto j akua koniowanemo okuo kome, mo ngotorengo kodrune ererauto.35 Akisete nilq'en mun; niotra munte drune anioa nane.36 Nengwane mo ngotore ngo, moniotra ngo toro, chi kodrune nan,jakroke ko ngo dabai trore moe, lamaratrore ko mikata trore wenye moe erere.37 Ne noire niara blite wane, niFariseo iti niara nonwunamane iwemrore ja konti ben: awane niara nikianiSan Lucaswe 11busca, mas sedal no Iesera dada, sino la sehlde Jonas.30 Porque como JonAsfue sedal a los Ninivitas,aSl tambien serAel Hijo del hombrea esta generaci6n.31 La reina del Austrose levan tara en juiciocon los hombres deesta generaci6n, y 101condenara; porque vinode los fines de la tierraa oir la sabiduria deSalom6n; y he aqulmas que Salom6n eneste lugar.32 Los hombres deNinive se levantareen juicio con esta generaci6n,y la condenaranj porque , 11predicaci6n de Jonisse arrepintieron j y heaqui mas que Jonas eneste lugar.33 Nadie pone enoculto la antorcha encendida,ni debajo dela!mud, sino en elcandelero, para que 101que entran vean la luz.34 La antorcha delcuerpo es el ojo: pue.si tu ojo fuere simple,tam bien todo tu cuerposera resplandecientejmas si fuere malotambien tu cuerpo sedtenebroso.35 Mira, pues, si lalumbre que en ti hay,es tinieblas.36 ASl que, siendotodo tu cuerpo reaplandeciente,no teniendoalguna parte detinieblas, serA todoluminoso, como cuandouna antorcha de reaplandorte alumbra.37 Y luego que hubohablado, rog61e un Fanseoque comiese COD


Su Lucaswe 11Ii Yentrado Jesus, se.t6 , la mesa.JI Y el Fariseo, comoII ri6, maravill6se de•• no se lav6 antesde comer.a9 Y el Seflor Ie dijo:Ahora vosotros los'ariseos 10 de fueradelvasoy del plato limlitis;mas 10interior de1llIOtrosesta lleno delIPiftay de maldad.40 Necios, leI queIizo 10 de fuera, noIizo tambien 10 deBtrO?41 Empero de 10que• resta, dad limosnai1. he.aqui todo os serAIImpIO.t2 Mas lay de voso-Iros, Fariseos J quetliezmAisla menta, yII roda, y tona hortaliuimas el juicio yII caridad de DiosJUiis de largo. Pues••••• cosas era necelIliohacer, y no dejarlas otras.ta lAy de vosotros,'ariseos I que amAisuWs las primeras siliasen las sinagogas, ylas lII1utaciones en lasplaus.tt lAy de vosotros,.cribas y Fariseos,~tas I que soisCllIIlOsepulcros que no• ,en, y los hombres••• andan encima no10saben.t5 Y respondiendo1lIlOde los doctores deliley, Iedice: Maestro,caando dices esto,tlmbien nos afrentas ADOIOtros.t6 Y el dijo: lAy de1'OIOtrostambien, doctIlnsde la ley I quecaqtis A los hombresCCIIlcargas que noguo kore ben, awane tokobare tibienmro boto.38 Awane koniowane ni Fariseo netoani wane ja weani tobike kisete niaranakare ja kobo tuke mro konen kiri.39 Awane ni Kobobuyewe nebareiwe: Mun ni Fariseostre besinie awaneplato botori-kiri mike koin; akua munteri kiri jondron diun toro kri.40 Mun ngwarobo lnan ni botorikirimikako teri kiri mikani siba?41 Akua teri-kiri sukote ken, awanemo nire dabadre ngo.42 Akua tare mun Fariseos kroke!kisete mun tau mruvria, awane duriako awane kroko nio erere nio deanta,amare jondron metre awane Ngobotare nio ye, mun mikaninko ja bore:akua ne mun noaindre nore, awanemroko nan nan noaine.43 Tare mun kroke Fariseostre,kisete mun tau tokora bori menten koinsinagoga te kain koin dika awane jakobonomonone kri durumon koe teo44 Tare mun kroke! kisete mun brodobo metako nakare toadre erere,awane ni tau noin dikeko biti amare dretau nguse nakare gare.45 Awane ni ley bokonko iti kukekaningogbiti awane nebare iwe: lTotikakomo nere kore jakroke nan mo taunoke nunyen sibaya?46 Awane niarawec nebare : Taremun kroke ley bokonko, kisete muntau jondron doboko tare mike ni dru65


66boto, amare mun nan daba ja kise krokia mike boto.47 Tare mun kroke, kisete munwenni kukenekotre dobometako dotere,awane mun dunmen komikani.48 Akisete mun bro drieko awanenoainko mun dun sribie ben duoresiba. Kisete mun dunmen komikaniawane munwen doboimentani.49 Akisete, kore nebare Ngobo toye:Ti dabal kukeneko awane kukeweankonien j duore ni dabal k6mike awanemikadre ngienoin j50 Ayekore ni kukenekotre jukrodorie, drekua dibiama ko ngure wanrekorobare ni neye.51 Abel dorie nuke Zakarias dorieyedrekua dibiama altar awane preyasiejuye no te : jon ti nere munyen, koroidini neye.52 Tare mun kroke ley bokonkotre!kisete munwen jondron toboto juketikara ye deaninko kobore :mun nakaretau noin guo kore awane mun ni nonkote ketateta to teo53 Niarajantani ne jondronnere wane,ni torokikakotre awane ni Fariseosjantani jume jume boto mikadre blitekuati kore j54 Kisete namanintre kraire, kukengubuore jondron bIDjatadre kada tenane.San Lucaswe 11pueden llevar; muvosotros ni aun con UI1dedo tocais las cargas.47 lAy de vosotroslque edificAis los sepulerosde los profetas, ylos mataron vuestrospadres.48 De cierto dafltestimonio que CODsentisen los hechosde vuestros padrel;porque! la verdad eUoslos mataron, mas vosotrosEidificais sus sepulcros.49 Por tanto, 11sabiduria de Dios tambiendijo: Enviar6 ,ellos profetas y ap6stolesi y de ellos ! UDOSmatarin y ! OtrOIperseguirin i50 Para que de estageneraci6n sea demandadala sangre detodos los profetas, queha sido derramadadesde la fundaci6n delmundo;51 Desde la sangrede Abel, hasta la sangrede Zacarias, quemuri6 entre el altar yel templo; asi os digo,sera demandada deesta generaci6n.52 jAy de vosotros,doctores de la ley 1quehabeis quitado la Uavede la ciencia; vosotrosmismos no entrasteis,y a los que entrabanimpedisteis.53 Y diciendoles estalcos as, los escribas ylos Fariseos comenurona apretarle en granmanera, y a provocarlea que hablase de muchascosas;54 Acechindole, yprocurando cazar algode su boca para aeusarle.


SID Lucaswe 1267Capitulo 121 En esto, juntandolemuchas gentes,lIJItoque unos a otrosIt hollaban, comenz6idecir a sus discipulos,primeramente: Guardlosde la leva dura delos Fariseos, que esbipocresla.2 Porque nada hayeDCUbierto, que nolaIyade ser descubiertoini oculto, que nolaIys de ser sa bido.3 Por tanto, lasCOBIS que dijisteis entinieblas, a la luz seranoIdls; y 10 que hab-Iasteis al oldo en lascAmaras, sera preganadoenlos terrados.• Mas os digo, amigosmlos: No temais a losCJI1ematan el cuerpo,y despues no tienenmU que hacer.S Mas os enseiiare aCJUientemais: temed aaquel que despues deIaIber quitado la vida,tiene poder de echaren la Gehenna j asl osdlgo: a este temed.6 iNo se vendencincopajarillos por dosbiancas? pues ni unode ellos est! olvidadodelante de Dios.7 Y aun los cabellosde vuestra cabeza estAntodoscontados. No~m8.is pueSj de Dlasestimasois que Dluchospajarillos.8 Y os digo que todosquel que Dle confewedelante de loshombres, taDlbien elKapitul0121 Ne noire wane bori ni kri koinkuati jantani nobr6 biti, kore ni namanidote ja biti kuori-ktlori niara jantaninere ja kuketorikotre kone : Ni Fariseoslevadura toengobiti, kisete ye bro juturie.2 Akua jondron nakare juye torodrekua nan daba deanta komerete:awane ukani awane nan dabadretagare.3 Akisete drekua munwen nebarekodrunente dabadreta doin kowenyente; awane drekua munwen blitabare 010te ko teri kaibe dabadreta kodriere judokuo biti koin .4 Awane ti nere munyen timorokotre tiwe, nakare mun ngotorekomikako ngoninkaire, nenie t6biti nandaba dre noaine medan.5 Akua nire mun daba ngoninkaire,tiwe drei ngobiti munyen: Niara ngoninkairenenie nan daba mun k6mikengrobe, akua di toro siba ni kitekokotimobiti; jon ti nere munyen, ayemun daba ngoninkaire.6 lNan michi kuoriguie bianta mendiokrokea? amare kuatibe nakarekoidikuitadreko Ngobo oku6biti.7 Akua mun dokudruyen 'kua tautoainmanena jukro. Mun bro bori utiotemichi kabre ngwon. .8 Awane ti nere munyen, nire erereitire-itire dabadre ti mike gare jae nibrare okuobiti, iwe Ngobo Ngob6 brare


68mikata gare jae Ngobo angelesokuobiti.9 Akua niara nenie ti miketa nakaregare jae ni brare okuobiti, ti dabai niaramikata nakare gare jae siba Ngoboangeles okuobiti.10 Awane ni nioe itire-itire neniekuke kuatibe noke Ngobo Ngob6 brarekorore ye niainta niara biti: akuaniara nenie noko diun. Ngobo UyaeNgo boto nakare niandreta biti chinobe.11 Awane mun weanta sinagogaskonti wane, awane gobran, awane nigro biti konti wane, nan ja wen tobikenio mun daba kuke kaingobiti awanedre mun dab a nere.12 Kisete Ngobo Uyae Ngo dabaimun tOtike noire dabe dre mun dabanere.13 Awane ni iti ni kuati ngotoitekowe nebare iwe: Totikako nun tribenokowunain ti etebae ti ben.14 Akua niarawe nebare iwe.lNirewe ti mikani nomononko awanetribe nokoko mun biti do?15 Awane niarawe nebare iwetre,jondron to iwe dika ye, juroe wen jaboto mun: Kisete nan jondron kribokondre niwe ye koboite ni tau nire.16 Awane niarawe kukere ne nebareiwetre: Ni riko iti koe jondron eredikaruore dababa:17 Awane niara jantani tOibikaidreto te kroro lJ a roain tiwe, kisete medentetiwe ja tribe mikai?18 Awane niarawe nebare ja krokeSan Lucaswe 12Hijo del hombre Ieconfesara delante delos angeles de Dios j9 Mas el que menegare delante de loshombres, sera negadodelante de los angelesde Dios.10 Y todo aquel quedice palabra contra elHijo del hombre, Iesera perdonado; masal que blasfemare contrael Espiritu Santo,no Ie sera perdonado.11 Y cuando ostrajeren a las sinagogas,y a los magistradosy potestades, noesteis solicitos como 6que hayiiis de responder,0 que hayais dedecirj12 Porque el EspirituSanto os enseiiara enla misma hora 10 quesera necesario decir.13 Y dijole uno de lacompail1a: Maestro, dia mi hermano queparta conmigo la herencia.14 Mas el Ie dijo:Hombre, lquien mepuso por juez 6 partidorsobre vosotros?15 Y dijoles: Mirad,y guardaos de todaavariciaj porque la vidadel hombre no consisteen la abundancia delos bienes que posee.16 Y refiri61es unaparabola, diciendo: Lahere dad de un hombrerico habia l1evado mucho'17' Y el pensabadentro de si, diciendo:lQue hare, proque notengo donde juntar misfrutos?18 Ydijo:Estohare:


San Lucaswe 12derribare mis alfolies,JIos edificare mayores,JIlli juntare todos misfratos y mis bienes;19 Y dire a mi alma:Alma, muchos bienestieDes almacenadosJIll muchos anos; re-.te, come, bebe,fm61gate.20 Y dijole Dios:Recio,esta noche vueltell8.pedir tu alma; y~ que has prevenido,lde quien sera?21 AS1 es el que hacepara sl tesoro, y no esricoen Dios.22 Y dijo A sus disdpulos:Por tanto osdlgo: No esteis afano-80S de vuestra vida,que comereis; ni delcuerpo, que vestireis.23 La vida mas estile la comida, y elcaerpo que el vestido.24 Considerad loscuervos, que ni siem-Inn, ni siegan; que nitimen cillero, ni alfoli;J Dios los al4nenta.lCdnto de mas estimalOis vosotros que lasaus?25 lY quien de vosotrospodra con afandadir 8.su estatura uncodo?26 Pues si no podeisIan 10 que es men os,aara que estareis afa-IIOSOS de 10 demas?rr Considerad loslirios, c6mo crecen:aolabran, ni hilan; y osdlgo que ni Salom6nkroro: Ne noaindre tiwe: Ti dabai jadoka koe dikiente awane bori kridotere : awane konti tiwe i jukro mikai,awane ti tribe jukro mikai,19 Awane tiwe nei ti toye: Toye tribekri tau moe ko daire kroke; nunet6nken, kuete, nain, ko wen nuore jaboto.20 Akua Ngobowe nokobare iwenoire dabe: Moiti ngwarobo, ni nienamo uyae korore moe metare deoiawane mo tribe mo mikani dokare yedabaita nireye?21 Kore niara nenie jondron mikatadokare kri ja kroke, amare nakare rikoNgobo kroke.22 Awane niarawe nebare kuketorikotre: Akisete ti nere munyen, nantobike mun nire kroke, dre mun dabakiiete; awane mun ngotore kroke, dremun daba kite ja boto.23 Kisete mun nire bori utiote mrongwon, awane mun ngotore duonngwon.24 Chan toibikaire mun, nan taunura noko nan tau jondron wen guo;nakare jondron ukakro koe toro awanedoka koe i awane Ngobo tautre buke:Nan mun borirasi utiote nukuo ngwon!25 iAwane mun meden tOibika noindabadre ja mike ko krati bori umbre?26 iN engwane jondron b6ribe ngwarobone mun nan daba noaine,niowane mun di duka moroko noaine?27 B6ndokua nirien nio toibikaire:nan sribie nan jondron dotere i amareti nere munyen, Salomon 'kua ja gloria69


70jukro te nakare di dukaba ja doterebondokuo datibe erere.28 Akua Ngobo toro kiangoto konsentadotere ne nore, amare noadremetarebe awane jetebe kitakota niOte; nio borirasi mun dotei kwe, 0 munfe chi.29 Awane nan jondron kuotadrekonon toibikaidre awane jondron tomanane,awanenakare tomikenan kanitote.30 Kisete jondron ne jukro ni ko temonsoe tau noin tori: akua mun Dunyegare mun todaba jondron neye.31 Akua Ngobo reino konone munwen,awane jondron neye dabai neketetemunyen.32 Nakare ngoninkaire, rebano chi;kisete nuore nun Dun kroke reinobiandre munyen.33 Jondron munwen durumoine,awane jondron biandre limone ni pobreye;weyain ngwo nan daba ngututudotere, ngwo utiote koin drekua nandaba nikien ngwarobo chi nobe, koekonti goko nan daba nokro ken, awaneku tukaite.34 Kisete koe konti mun ngwoeutiote tau, koe konti mun brukuodabai ererauto.35 Ja mike brare mun, awaI1;emunlamarae jutra mike.36 Awane ja mike nitre batron jieboreerere, niowane kuain jamokotemroe boto ;iwe jatadre wane juke mete,ni dabai ngedeyenko iwe.37 Monsotre noainko kroro bronuore nenie batron jatadre kuandreSan Lucaswe 12con toda su gloria sevisito como uno deellos.28 Y si aSl visteDios a la hierba, quehoy esta en el campo,y manana es echadaen el homo, lcuantomas a vosotros, hom·bres de poca fe?29 Vosotros, pues,no procureis que hayaisde comer, 0 que hayaisde beber; ni esteis enansiosa perplejidad.30 Porque todas estascosas buscan las gentesdel mundo; que vues·tro Padre sabe quenecesitiiis estas cosas.31 Mas procurad elreino de DIOS,y todasestas cosas os serananadidas.32 No temais, rna·nada pequena; porqueal Padre ha placidodaros el reino.33 Vended 10 queposeeis, y dad limosnajhaceos bolsas que nose envejecen, tesoroen los cielos que nuncafalta; donde ladron nollega, ni polilla cor·rompe.34 Porque dondeesta vuestro tesoro,alH tambien estarivuestro corazon.35 Esten cei'lidosvuestros lomos, y vues·tras antorchas encen·didasj36 Y vosotros semejantesa hombres queesperan cuando susenor ha de volver delas bodas; para quecuando viniere y llamare,luego Ie abran.37 Bienaventuradosaquellos siervos, a loscuales cuando el Sei'lor


San Lucaswe 12YiJu1re,hallare velando:de cierto os digo,que se ceiiira, y haraque se sienten a lamesa, y pasando lesservira.38 Y aunque venga, la segunda vigilia, ylunque venga a latercera vigilia, y losU1lare asi, bienaventuradosson los taleslIiervos.39 Esto emperollbed, que si supiese elJIIdrede familIa a quehora habia de venir elladr6n, velaria ciertamente,y no dejariaminar su casa.40 Vosotros, pues,tambien estad apercibidosjporque a lahoraque no pensais, elHijo del hombre ve'ndri.41 Entonces Pedro Iedijo:Senor, l dices estaparabola a nosotros,6 tambien a todos?42 Y dljO el Senor:lQuien es el mayordomofiel y prudente,al cual el senor pondrasobre su famIlia, paraquea tiempo les de suraci6n?4J Bienaventuradoaquel siervo, al cual,CIWldoel senorviniere,ha1lare haciendo asi.44En verdad os digo,que eI Ie pondra so bretodossus bienes.4SMas si el tal siervochjere en su coraz6n:iii senor tarda enYeIlir;y comenzare aherir ! los Slervos y alas criadas, y a comerJIbeber y a embriaprsej46 Vendr! el senorde aquel siervo el diaque no espera, y a lakontibe ja jiebore j metre ti iiere munen,batron dabai ja dotere awuleawane kwetre mikadreu tokodre tibienmroboto awane dabai ja mike mons orekroketre.38 Awane niara jatadre ngubuo koekore wane a torio wane, awane kuandrekontibe kroro ja jiebore monsoetre yebro nuore.39 Akua ne gare, Ora nio wanegoko kuain, garera ju bokonkoe awaneniara dababa kraire awane iiakare jajuye toenmetre dikiantewunain iwe.40 Ja mike juto siba munwen j kiseteora nio wane mun iiakare nuture noireNgobo Ngobo brare jatadre.41 Awane Pedrowe iiebare iwe:Kobobu, mo tau kukere ne iiere nunneya a mo tau iiere ni jukro iwe.42 Awane ni Kobobuyewe iiebarec:Nire bro ju ngubuoko bonkon awanetOboto j ne nie ara batron mikani jungubuoko mro biandre ko-nore ko-noremonsoetre?43 Monsoe ye bro nuore nenie batronkoain kore noaine kontibe niarajatadre wane.44 E metre ti iiere munyen, drekuajukro kwe mikai kise teo45 Akua monsoe ye daba iiere brukuotenane: Ti batronye tau ngrotote jawane dabai nitre monsoe-brare awanemerire boto kudrere, awane mro kiieteawane tomana iiain awane sdrobanike j46 Batron dukai konti koe noireawane niara iiakare tau jiebore, awaneora noire iiakare gare niaraye awane71


72tikaikonti awane koe driere ni fiakarebonkon iwe ben.47 Awane monsoe ye nenie batr6ntoe nio gare amare fiakare yokobarengobiti, fian noaimane toe erere, nieboto kudrere ko krati biti.48 Akua nenie fiakare namani gare,amare jondron debe metadre ko bitinore bare, metadre 'kua bo doko.Awane nie biani ere, iwe ni dabai erekorore: Awane nie biani kri kisete iweborirasi ere dibere.49 lTi jatadre niO kite tibien j awaneja noaine tiwe, niena obate ya nane?50 Akua tiwe jondron tare krubotenikai, awane ti to nemen jurore tie, tijata ja ngie nike wane.51 lMun nuture ti jatadre ko nientidibea? Ti fiere munyen : Nanchi j akuako mika jene-jene kore:52 Kisete ne noire awane ni niriguieju kuatibe te, nimo dure nibu boto,awane nibu dure nimo boto.53 Dabadretre ngren-ngren ja boto,dun dure ngob6 boto, awane ngob6dure dun boto j meye dure ngongo botoawane ngongo dure meye boto j medure jude boto awane jude dure meboto.54 Awane niarawe nebare ni kri koiniwe ererauto: Koniowane mutangotonoin koin nedeni toadre munyen, munfiere noire dabe, fiu kuain joben tibien,awane jata joben e nore.55 Koniowane murie jateri so kateta,mun fiere, ko dabai ngire; awane kojatadre ngire nore.San Lucaswe 12hora que no sabe, y Ieapartara, y pondra suparte con los mfieles.47 Porque el siervoque entendi6 la voluntadde su senor, y no seapercibi6, ni hizo conformea su voluntad,sera azotado mucho.48 Mas el que noentendi6, e hizo cosasdignas de azotes, sedazotado poco: porquea cualquiera que fuedado mucho, muchosera vuelto a demandarde e1; y al que encomendaronmucho,mas Ie sera pedido.49 Fuego vine a meteren la tierra; iY quequiero, Sl ya estii encendido?50 Empero de bautismome es necesarioser bautizado; y ic6mome angustio hasta quesea cumplido!51 iPensais que hevenido a la tierra a darpaz? No, os digo; masdesensi6n.52 Porque estaran deaqui adelante cinco enuna cas a dlVididos;tres contra dos, Y doscontra tres.53 El padre estaddividido contra el hijo,y el hijo contra elpadre; la madre contrala hija, y la hija contrala madre; la suegracontra su nuera, Y lanuera contra su suegra.54 Y decia tambiena las gentes: Cuandoveis la nube que saledel poniente, luegodecis: Agua viene; yes asi.55 Y cuando sopla elaustro, decis: HabrAcalor; y 10 hay.


San Lucaswe 1356lHip6critas! Sabeiseuminar la faz delcielo y de la tierra; iYc6mo no reconoceiseste tiempo?57 lY por que aun de't'osotros mismos nojuzgais 10que es justo?58 Pues cuando vasal magistrado con tuadversario, procura enel camino librarte deel; porque no te arrastreal juez, y el juez teentregue al alguacil, Yel alguacil te meta enla carcel.59 Te digo que nosaldrb de alia, hastaque hayas pagado hastael tiltimo maravedi.Capitulo 131 Y en este mismotiempo estaban alliunos que Ie contabanacerca de los Galileos,cuya sangre Pilato habfamezclado con sussacrificios.2 Y respondiendoJesds, les dijo: lPendisque estos Galileos,porque han padecidotales cosas, hayan sidomis pecadores quetodos los Galileos?.) No, os digo; antesIi no os arrepintiereis,todos perecereis igualmente.• 0 aquillos dieciodlo,sobre los cualescay61a torre en Siloe, Ylos mat6, lpensAis queeDos fueron mas deucIoresque todos loshombres que habitanIIIJerusalem?5 No, os digo; antesIi no os arrepintiereis,todos perecereis asimismo.56 lMun ngwore-ja-boto-juturie,mun ko jon noin nio tibienta a'n' kointagare, amare, rnokoboite mun nakare kone noire nio gare?57 lAwane dre metre 'nio nan mundaba nuture awule?58 Kisete mo noin kalite kukuore moduyeko ben wane, mo tote ji ngrabarewane kuke ukete ben j mo weain nanegobran kukuore awane gobran modebeko ni jibokoe awane ni jibokoe mokitadre kri teo59 Ti nere moe, mo tikadre nakarechi konti awane mowe ja durumonutioe mor6 biandre.Kapitulo 131 Ne noire wane ni namani duorekoe konti nenie kowe nebare iwe niGalileos korore, nenie dorie Pilatowemiritakoba ja sacrificios ben.2 Awane niarawe kuke kaningobitiawane nebare iwetre lMun nuture niGalileostre ne namani bori ni jamikakongite ni Galileostre medan ngwon bori,kisete jondron kroro noabare kwetreya?3 Ti nere munyen nan chi: akua munnakare ja toye kuite siba, mun k6ntibedeaite niaratre nore.4 lAwane ni nijoto-biti-nikuo nenieboto ju Siloa ngitiani konti boto awanekomikani, niaratre bori ni jamikakongite ni jukro ngwon Jerusalen kontia?5 Ti nere munyen, :Nan chi: Akuamun nakare ja toye jkuite sika munk6ntibe deaite niaratre nore.73


746 Awane niarawe kukere ne nebare'iwetre: Ni iti nom6n nonkani ja tirete j awane niara jantani ngwo kononeboto, awane nan chi koani.7 Awane bokonkowe nebare tirengubuokowe: Ko kromora ti tau ngwokonone nom6n ne awane nan chikoani tie lNi6boto ko dienko ngwarobo?8 Awane tire ngubuoko kuke kaningobitiawane nebare iwe: Kobobu,toenmetre ken ko ne boto ererauto, tikuain juye uke awane ngon kite boto:9 Nengwane ngwo kuain nemeyeboto, todebe, nakare wane netadre.10 Awane niara namani ni totikesinagoga te sabado noire.11 Awane meri iti ko krojoto bitikrokuo bren kurare j awane meri yengodotO awane ko nakare dababa krokoin awule chi nobe.12 Awane Jesuswe meri ye toaniwane, niarawe korobare, awanenebare :Meri, mo brenye mo tau kuore.13 Awane niarawe kise mikani meriboto: awane noire dabe meri namanintametre kro koin, awane gloria bianiNgoboye.14 Awane sinagoga kobobu namanitare boto kisete Jesuswe ni mikanintamobe sabado noire, kowe nebare nikri koin iwe: Tiete ni daba sribire:sriM koe noire wane mun jata ja brenmikawunain mobe iwe awane nansabado te noin.15 Akua ni Kobobuyewe kuke kaningobitiawane nebare iwe lMun ngwo-San Lucaswe 136 Y dijo esta parabola:Tenia uno una higueraplantada en su vina, yvino a buscar fruto enella, y no 10hall6.7 Y dijo al vinero:He aqui tres anos haque vengo a buscarfruto en esta higuera, yno 10 hallo j c6rtala,lpor que ocupara aUnla tierra?8 EI entonces respondiendo,Ie dijo:Senor, dejala aUn esteano, hasta que la excave,y estercole.9 Y si hiciere fruto,bien; y si no, la cortarasdespues.10 Y ensenaba enuna sinagoga en sabado.11 Y he aqui unamujer que tenia espiritude enfermedaddieciocho anos, y andabaagobiada, que enninguna manera sepodia enhestar.12 Y como Jesus lavi6, lIam6la, y dijole:Mujer, libre eres detu enfermedad.13 Y puso las manossobre ella; y luego seenderez6, y glorificabaaDios.14 Y respondiendo elprincipe de la sinagoga,enojado de que Jesushubiese curado en sabado,dijo a la compania:Seis dias hayen que es necesarioobrarj en estos, pues,venid y sed curados, yno en dia de sabado.15 Entonces el SeftorIe respondi6, y dijo:Hip6cnta, cada uno de


San Lucaswe 13vosotros lno desata enslbado su buey 6 suuno del pesebre, y 10neva a beber?16 Y a esta hija deAbraham, que he aquiSatanas la habra ligadodieciocho anos, lnoconvino desatarla deesta ligadura en dia deslbado?17 Y diciendo estascosas, se avergonzabantodos sus adversarios jmas todo el pueblo segozaba de todas lascosas gloriosas queeran por el hechas.18 Y dijo: lA que essemejante el reino deDios, y a que Ie comparare?19 Semejante es algrano de la mostaza,que tomandolo unhombre 10 meti6 en suhuertoj y creci6, y fuehecho arbol grande, ylas aves del cielo hicieronnidos en susramas.20 Y otra vez dijo:lA que comparare elreino de Dios?21 Semejante es a lalevadura, que tom6 unamujer, y la escondi6 entres medidas de harina,basta que todo hubofermentado.22 Y pasaba por todaslas ciudades yaldeas, ensenando, ycaminando a Jerusalem.23 Y dijole uno:Senor, lson pocos losque se salvan? Y el lesdijo:24 Porfiad a entrarpor la puerta angostajporque os digo quemuchos procuraran entrar,y no podran.25 Despues que elre-ja-boto-juturie nan mun tau nibimetete awane mad6 debeko weandreno konti sabado noirea?16 lAwane meri Abram ngongo netau mokoninte Satanasye ko krojotobiti krokuore nan dabadre tau kuoresabado noirea?17 Awane jQndron ne nebare kwewane niara duyekotre namanintre jagaire:awane ni jukro kowe ko weaninuore ja boto jondron bori bare kwejukro boto.18 Akisete niarawe nebare: Ngob6reino tau dre nore? lTiwe mikai dreerere?19 Tau mostaza ngokuo kuatibeerere abokon ni iti deani awane kitanitire jenie te; didiabare awane namanikri kri; awane nukuo koin jantani nunekri kude boto.20 Medan kore niarawe nebare lTidaba Ngobo reino mike dre nore?21 Tau levadura erere, meri mikaniharina mnu libra kromo awane jukrojantani levadurare.22 Awane niara nikiani ja jiyebitijutote kri awane kia teta, ni t6tikeawane dikakoba Jerusalen kukuore.23 Awane ni iti kowe nebare iwelKobobu ni braibe tau ngubuorea?Awane niarawe nebare iwetre,24 Ja noente nebe juke braiko te:kisete ti nere munyen, ni kri koin todaba noin guo kore te akua nakare diduka.25 Koe noire awane ju kobobu nain-75


San Lucaswe 13


San Lueaswe 14posible que profetamuera fuera de J erulI1em.34 iJerusalem, JerulI1em!que matas alosprofetas, yapedreas, los que son enviados, ti, ieuantas veeesquise juntar tus hijos,como la gallina suspollos debajo de susalas, y no quisiste!3S He aqui, os esdejada vuestra casadesiertaj y os digo queDO me vereis, hasta que,enga tiempo cuandodiglis: Bendito el queriene en nombre delSellor.Capitulo 141 Y aconteci6 queentrando en easa de unprincipe de los Fariseosun sAbadoa comer pan,eUos Ie acechaban.2 Y he aqui un hombrehidr6pico estabadelante de eI.3 Y respondiendoJesus, habl6 a los doctoresde la ley y a loslariseos, diciendo: lEslkito sanar en sabado?" Y ellos callaron:IDtonces el tomandole,Ie san6, y despidi6le.S Y respondiendo aeuos, dljO: lEI asno 6e1 buey de cual devosotroscaera en algunpozo, y no 10 sacara1Degoen dia de sa-"do?6 Y no Ie podiannplicar , estas cosas.jetebe, n6bunken: kisete ni kukeiiekokomika 'kua Jerusalen konti ngrobe.34 0 Jerusalen, Jerusalen, kukeiiekokomikako, awane ni nian moetokoko jo biti lBobera ti to namani moslotaye ukekro keteitibe, mensonkuataja ngob6li jeiiie ukekro ja ngwike tonierere amare mun iian tonamani nointie?35 Toa mun juye nebera kaibe munyen:awane ti iiere munyen, Mun iiakaredaba ti toen medan awane munjata iiere ti korore, Nuore nenie jatadreni Kobobuye ko biti.Kapitul0 141 Awane jataba nankenko, koniowaneniara nikiani ni Fariseos kobobuyejuye te brete kiiete kore jazukakoe noire, ni namani niara kraire.2 Awane koe konti ni nibiteko itinamani niara kone.3 Awane Jesuswe iiokobare ni leykobobuyetreawane Fariseostre iwekroro, lYe debe ni bren mikadretamobe Sabado noire a iiakare?4 Akua niaratre namani kuekebe.Awane niarawe ni bren deani, kowemikaninta mobe, awane biti nianinta.5 Awane niarawe iiebare iwetre:Mun meden mad6 awane nibi ngitianikonti jorote noso toen awane iiakaredeandreko biare dabe kobore sabado?6 Awane nio niedre kwetre iiakarenamani gare chi, ko iiakare iiokobamedan.77


787 Awane niarawe kukere ne fiebareni korobarerabetre mro boto iwe koniowaneniara toani nio niaratre namanitokorae bori menten koin mesaboto denyeja kroke kroro,fiokoniiwetre,8 Koniowane ni mun koroe jamokotemro-e boto, fiakare tokora bori mentenkoin denye jae, fian dain awane nibori mo ngwon korobare kwe jatadresiba,9 Awane mo koroko ye jatadre fieremoe: Ko bien ni neye j awane mo jatajagaire noin tokora bori chi konone.10 Akua koniowane mo korodre,non tokora bori chi konti tokodretibien j ayekore ni mo koroko ye jatadrewane, dabadre fiere moe: Jamoroko,noin bori menten koin : Ne noire awaneni jukro tokodre tibien mro boto kontidabadre mo koe kiteko.11 Kisete ni jukro itire-ltire ne nieja koe kiteko awule jae iwe tikai-kontitibien j awane niara nenie ja tikai-kontiawule iwe koe kitako daba.12 Awane niarawe fiebare niaraesiba nenie niara korobaie: Koniowanemo tau mro mike awane cena mike jfiakare ni koin ja be korore, awane moetebauntre, awane mo diteme awanemo morokotre riko-riko korore j fiandain awane niaratre mo kororeta jakonti awane mo utioe dabaita moe.13 Akua koniowane mo jata mrokri mike wane, ni pobre korore, ningriteko, ni solane, ni okuo kodrune:14 Awane mo dabai ni nuore e jkisete ni kroro fiakare daba utio bientaSan Lucaswe 147 y observando c6moescogian los primerosasientos a la mesa, propusouna parabola! loscon vida dos, dicien·doles:8 Cuando fueres convidadode alguno ,bodas, no te sientes enel primer lugar, no seaque otro mas honradoque hi este por el con·vidado,9 Y viniendo el quete 11am6 a ti yael, tediga: Da lugar a estejy entonces comiencescon vergiienza a tenerellugar ultimo.10 Mas cuando fueresconvidado, ve, y sientateen el postrer lugarjporque cuando viniereel que te 11am6,te diga:Amigo, sube arriba.Entonces tendras gloriadelante de los quejuntamente se asien·tan a la mesa.11 Porque cualquieraque se ensalza, serAhumilladoj y el que sehumilla, sera ensaJzado.12 Y dijo tam bien a1que Ie ha bia convi·dado: Cuando hacescomida 6 cena, no11ames a tus amigos, nia tus hermanos, ni ,tus parientes, ni ,vecinos ricos j porquetam bien enos no tevuelvan a convidar, yte sea hecha compensaci6n.13 Mas cuando hacesbanquete, llama a lospobres, los mancos, loscojos, los clegos;14 Y seras bienaventuradojporque no tepueden retribuirj maste sera recompensado


San Lucaswe 14eD la resurrecci6nlosjustos.de15 Y oyendo estouno de los que juntamenteestaban sentados'la mesa, Ie dijo:Bienaventurado el quecomer' pan en el reinode los cielos.16 EI entonces Iedijo: Un hombre hizouna grande cena, yCODvid6, muchos.17 Y' la hora de laCeDaenvi6 , su siervo, decir , los convidados:Venid, que yaest! todo aparejado.18 Y comenzarontodos , una , excu-Barse. EI primero Iedijo: He comprado unahacienda, y necesitosalir y verla; te ruegoque me des por excusado.19 Y el otro dijo:Be comprado cincoJUDtas de bueyes, yTOY , probarlos; ruecoteque me des porezcusado.20 Y el otro dijo:!cabo de casarme, y,or tanto no puedo ir.21 Y vuelto el siervo,bizo saber estas cosas, su senor. EntonceseDojadoel padre de lafamilia,dijo' su siervo:Vepresto por las plazas'1 por las calles de laaudad, y mete acA los,obres, los mancos,'1 cojos, y ciegos.22 Y dijo el siervo:8elor, hecho es comomandaste, y aun haylugar.2J Y dijo el sefl.or alliervo: Ve por loscam.inos y por losVI1lados,y fuerzalos Aatrar, para que sel1eDemi casa.moe: kisete ni metrere kuainta nirewane utio biainta moe.15 Awane koniowane ni iti tokobaremro boto ben ne jondron-e jaroabare,niarawe fiebare: Nenie brete kuotaiNgobo reino te bro nuore.16 Akua niarawe fiebare iwe: Ni itimro kri mikani awane ni kabre nubaibare:17 Awane. mro koe, noire wane jamonsoe niani ni nubaibare ye korore:Ekuere j kisete jondron jukro nibirajuto.18 Awane niaratre jukro jantani jadikiente. Kone kowe fiebare iwe: Tiweko kokani, awane ti daba noin toenkonti: akisete nienta ti biti.19 Awane medan kowe fiebare iwe:Nibi kroriguie kokani tiwe awane ti binikien toen konti: akisete nienta ti biti.20 Awane medan fiebare: Tiwe jamokoninteja kuoroe ben, akisete tifiakare jatadre moe.21 Awane monsoe jantaninta awanejondron neye fiebare batron-e. Noire jukobobu jantani ngire awane fiebare jamonsoe: Non drekebe ji te jutoeteawane ni bobre, ni ngritaninko, niokuo kodrune awane ni solane wen tikukuore.22 Awane monso kowe fiebare iwe:Kobobu, mo noainwunamane tie yetiwe bare, awane ko tote kd.23 Awane kobobuyewe fiebare monsoe:Non ko bore, non ko ngudre niwen jume non guokore ayekore ti juyeni dabai kuati.79


80 San Lucaswe 1424 Kisete ti nere munyen, ni ti korobarekena ye itibe nan daba ti mroebononoin.25 Ne noire ni kri koin nikiani ben:awane niarawe -ja kuitaninte awanenebare iwetre :26 Ni nioe jatadre tie nane awanenakare jaduyere ja dun jenie ben,awane meye, awane kuoroe, awaneslotaye, awane etebauntre awanengwaiuntre, jon, awane niara nire jenieererauto, iwe nakare dabai ti kuketoriko.27 Nire erere nakare ja kruzoe jenieweandre awane noin ti jiyebiti, nandaba ti kuketoriko.28 lKisete mun meden, todaba kodotere awane nan tokodre tibien koutio nooi toene, toro debe kwe mikadrekote a-si-a-nioa?29 :Nan dain, ko ngure dabadrewane, nan di duka mikadre kote kore,te ni jatadre niara mike yara jae,30 Kroro: Ni ne jata ko dotere amarenakare daba mike kote.31 lNi rey meden-e noin rey medanngobiti dure kore amare nakare tokoitibienkone, awane toibikaidre niara diduka dure boto ni mil krojoto ben a nimil gre ben a si-a-noa?32 :Nan awane iti tote daiun dabablitaikotre nien, ko mikawunain tidibejai kuori-kuori.33 K6ntibe kroro nire erere mun ngotoiteamare nakare jondron jukro kwe24 Porque os digoque ninguno de aque-Hoshombres que fueronHamados, gustara micena.25 Y muchas gentesiban con elj y volviendose,les dijo:26 Si alguno viene ,mi, y no aborrece a supadre, y madre, ymujer, e hijos, y hermanos,y hermanas, yaun tam bien su vida,no puede ser mi discipulo.27 Y cualquiera queno trae su cruz, y vieneen pos de mi, no puedeser mi discipulo.28 POl'que lcdl devosotros, queriendoedificar una torre, nocuenta primero sentadolos gastos, si tiene10 que necesita paraacabarla?29 Porque despuesque haya puesto elfund amen to, y no puedaacabarla, todos 101que 10 vieren, no comiencen, hacer burlade el,30 Diciendo: Estehombre comenz6 ,edificar, y no pudoacabar.31 lO cuaI ny,habiendo de ir a hacerguerra contra otro rey,sentandose primero DOconsulta si puede saliral encuentro con diesmil al que viene contrael con viente mil?32 De otra manera,cuando aun el omesta lejos, Ie ruega parla paz, enviandole embaJada.33 Asi, pues, eualquierade vosotros q.no renuncia , tow III


San Lucaswe 15cosas que posee, nopuede ser mi discipulo.34 Buena es la sal jmas si aun la sal fueredesvanecida, icon quese adobara?3S Ni para la tierra,ni para el mula dar esbuena j fuera la arrojan.Quien tiene oidospara oir, oiga.Capitulo IS1 Y se lIegaban a eltodos los publicanos ypecadores a oirle.2 Y murmuraban losFariseos y los escribas,diciendo: Este a lospecadores recibe, y conellos come.3 Y elles propuso estaparabola, diciendo:4 lQue hombre devosotros, teniendo cienovejas, si perdiere unade elias, no deja lasnoventa y nueve en eldesierto, y va a la quese perdi6, hasta que lahalle?S Y hallada, la ponesobre sus hombrosgOZOSOj6 Y viniendo a casa,junta a los amigos y alos vecinos, diciendoles:Dadme el parabien,porque he halladomi oveja que se habiaperdido.7 Os digo, que asihabra mas gozo en elcielo de un pecadorque se arrepiente, quede noventa y nuevetoenmetre, aye fian daba ti kuketoriko.34 lAkisete meren bro koin: akuameren jata bonon fian, nio konti mrodaba bononte biti?35 Jakroke meren fiakare koin tirekroke, fiekare koin drekua kroke: Ninom meren se kurere kiteko kobore.Niara nenie 010 toro kukenoin mikekukenoin.Kapitul0 151 Ne noire ni wenyan-ukakrokoawane ni jamikako ngite krotaninte kenkukenoadre kore.2 Awane ni Fariseostre awane torotikakotrebontron mikani boto kroro:Ni ne tau ni jamikako ngite kaingobitiawane mrore ben.3 Awane niarawe blitabare bentre jakukere biti kroro.4 lNi dre mun ngotoite oveja greketariguietoro awane kratibe neyete kon,fian noventa y nueve mikaite konsentaawane noin kratibe neyete ye jiyebitikononentori kore?5 Awane koniowane niara koanimikani ja kutokro boto nuore.6 Awane koniowane niara jatadreguo kore, niara noin ja morokotreawane ni ja ken korore kroro: Ko wennuore ja boto ti ben, kisete ovejaneaninte ti kon kuninanta tie.7 Ti fiere munyen, kontibe kroro kowean dabal ngwon bori nuore ko koinbiti ni jamikako ngite ltibe ja toyekiiite wane awane ni metre noventa y81


82nueve ngwon nenie nakare to ja kuitadrechi.S lAwane meri meden mun ngotoitewenyan kunjoto toro, awane kuntibeneyete kon, nan lamara jutra, mikeawane kosokoko bonkon niara koenwanea?9 Awane koani wane niara dabajamorokotre awane ni ja ken kororekroro: Ko wen nuore ja boto ti benkisete kunti neaninte ti kon koanintatie.10 K6ntibe kroro ti nere munyen, koweanta nuore Ngobo angeles boto koinkoniowane ni jamikako ngite itibe toyekiiite.11 Awane niarawe nebare: Ni itingob6 nibu namani:12 Awane siba kowe nebare dunyen:Ti dun, tribe mowe ti kiri ye bien tie.Awane niarawe ja tribe nokoni iwetre.13 Awane bo dotro t6biti, ngob6siba, tribe jukro ukaninkro keteitibe,awane komikaninko nikiani mobe komenten konti; awane ja tribejjukro ganintengwarobo nunamane blOblOkwe.14 Jondron jukro kitaninanko kwewane, mro noa kri krubote nankaninkokoe konti: awane niara to jantanijondron-e.15 Awane nikobokonko iti koe konti,iwe niara nikiani, nenie kowe nianikonsenta mtu buke.16 Awane tonamani dika ja mikaitrine mm gota kuatae biti: awane niSan Lucaswe 15justos, que no necesitanarrepentimiento.8


San Lucaswe 15garrobas que comlanlos puercos; mas nadiese las daba.17 Y volviendo en Sl,dijo: lCuantos jomalerosen casa de mipadre tienen abundanciade pan, y yoaqui perezco de hambrei18 Me levantare, eire A mi padre, y Iedire: Padre, he pecadocontra el cielo, y contratij19 Ya no soy dignode ser llamado tu hijo;hazme como A uno detus jomaleros.20 Y levanttndose,vino Asu padre. Y como.un estuviese lejos,violo su padre, y fuemovido Amisericordia,y corri6, y ech6se sobresu cuello, y bes6le.21 Y el hijo Ie dijo:Padre, he pecado contrael cielo, y contrati, y ya no soy digno deser llamado tu hijo.22 Mas el padre dijo, sus siervos: Sacad elprincipal vestido, yvestidle; y poned unanillo en su mano, yzapatos en sus pies.23 Y traed el becerrogrueso, y matadlo, ycomamos, y hagamosfiesta:24 Porque este mihijo muerto era, y harevivido; hablase perdido,y es hallado. Ycomenzaron 4 regocijarse.25 Y su hijo el mayorestaba en el campo; elcual como vino, y lleg6cerca de casa, oy6 lasinfonla y las danzas;26 Y llamando Aunonioe fiakare jondron biani kuotadreiwe.17 Alma ko jantani taro biti, niarawefiebare: Monso gananko nibe ti dunkonti brete toro ere debe, amare tinganten mro meaire nete !18 Ti dabai nunenko awane nointi dun konti, awane ti dabai fiereiwe, Ti dun tiwe jamikabare ngite kokoin boto awane mo akuobiti:19 Ti fiakare debe ja kodekadre mongob6 chi nabe: ti kaingobiti momonsoe gananko iti erere.20 Awane niara nunaninko awanejantaninta dun kukuore. Akua totedaiun wane, dun kowe toani, awanenamani ulire kroke, awane neabarekukuore, kise mikani ngoro bore,awane dumoimane.21 Awane ngob6 kowe fiebare iwe:Ti dun tiwe jamikabare ngite ko koinboto, awane mo akuobiti, ti fiakaredebe mo kodekabo mo ngob6.22 Akua dun kowe fiebare monsotre :Duon bori utiote wen drekebe awanekite boto ; orokuo mike kise boto,awane zapata mike ngot6 boto :23 Novillo kate wen k6mike, arikuete awane ko wen nuore jaboto:24 Kisete ti ngob6 ne namaninganten awane jantaninta nire; neaninanteawane kuninanta. Awane kwetrejantani ko wen nuore ja boto.25 Ne noire ngob6 mubai namanitire te: krataninte ju ken wane naroawane baila kuke jaroani kwe.26 Kowe monsoe iti korobare awane83


84weyanintori iwe, iN e jondron-e niobrodi?27 Awane niarawe fiebare iwe: Moeteba nurata i awane rno dun novillokate korniri kroke, kowe karingobitibankon awane nga.28 Akua niara ngendani awaneiiakare dikiaba guo: awane dun jantanikUnken dibere guo.29 Akua niarawe kuke kaningobitiawane fiebare dunye: Kira ti tausribire rno kroke, awane rno kuke kuatibeti fiakare rnikani ngwarobo:arnare abokon chibo ngob6 kratibe rnongorni bien tie bornontikara tirnorokotre ben:30 Akua rno ngob6, ni sobra nejatadreta wane, nok6 nenie rno tribekuotani ni tiwiyere ben, bankon rnonovillo kate korniri kroke.31 Awane niarawe fiebare iwe: Motau kore ti ben tikon, jondron tiwebro jukro rnowe.32 Akua narnani debe ko weandrenuore kroke: kisete ni sabra ne rnoeteba namani nganten awane jantanintanire, neaninante awane kuninanta.Kapitulo 161 Awane niarawe fiebare ja kuketorikotresiba: Ni riko iti ja rnonsoe jukobabu namani i iwe ni biani batr6ntribe ganinte ngwarobo.2 Awane niarawe korobare awanefiebare iwe iNe nio kodrleta rno boto?San Lucaswe 16de los criados, pre gunt61eque era aquello.27 Y el Ie dijo: Tuhermano ha venido iy tu padre ha muerto elbecerro grueso, porhaberle recibido salvo.28 Entonces se enoj6,y no querfa entrar.Sali6 por tanto supadre, y Ie rogaba queentrase.29 Mas el respondiendo,dijo al padre:He aqul, tantos anoste sirvo, no habiendotraspasado jamb tumandamiento, y nuncame has dado un cabritopara gozarme con mi.amigos;30 Mas cuando vinoeste tu hijo, que haconsumido tu haciendacon rameras, has matadopara el el becerrogrueso.31 EI entonces Iedijo: Hijo, til siempreestb conmigo, y todasmis cosas son tuyas.32 Mas era menesterhacer fiesta y holgarnos,porque este tuhermano muerto era,y ha revivido; habfaslperdido, y es hallado.Capitulo 161 Y dijo tambien Asus disclpulos: Habfaun hombre rico, el cualtenia un mayordomo, yeste fue acusado delantede eI como disipadorde sus bienes.2 Y Ie llam6, y Iedijo: l Que es esto queoigo de ti? Da cuentade tu mayordomia, por-


San Lucaswe 16que ya no podrAs mas.r mayordomo.3 Entonces el mayordomodijodentro de sl:lQu~ hare? que miIdor me quita lamayordomia. Cavar, nopuedo; mendigar, ten-10 vergiienza.4 Yo s~ 10 que harepara que cuando fuere=:0 de la mayor-, me reciban enIUB casas.5 Y llamando Ii cadauno de los deudores deIU seiior, dijo al primero:lCuanto debes'mi senor?6 Y ~I dijo: Cienbarriles de aceite. Y Iedijo: Toma tu oblicaci6n,y sientate presto,y escribe cincuenta.7 Despues dijo aotto: lY ru, cuantodebes? Y el dijo:Cien coros de trigo. YEI Ie dijo: Toma tuobligacion, y escribeochenta.8 Y alab6 el selior almayordomo malo porbaber hecho discretamente;porque los hijosde este siglo son en suceneraci6n mAs sagaeesque los hijos de luz.9 Y yo os digo:Haceos amigos de lasriquezas de maldad,para que cuando falweis,os reciban en lasmoradas etemas.10 EI que es fiel en10 muy poco, tam bienen 10 mAs es fiel; y elque en 10 muy poco esmo toroe toate bike, kisete mo fiandaba ju kobobu medan ti kroke.3 Awane ju kobobu fiebare ja krokekroro, lJa noaine tiwe brodi? kisetebatron ti tikai-konti, fiakare ti dabai jukobobu medan. Ti fian di duka ko moin,ti ne jondron koro gaire.4 Ti bike dre noaine gare tie, ayekoreti tikaikonti wane ni dabai tikaingobiti ja guirete.5 Awane nie nie durumon utioe torobatron kroke niarawe korobare awanefiebare kone ye, lMo durumon utioe tibatron kroke nooi?6 Awane niarawe fiebare: Ti koutioe ciento krati. Awane niarawe fiebare:Erere wane mo toro den, toketibien drekebe awane tike cincuentabe.7 Noire niarawe fiebare medan-elAwane mo durumon utioe nooi?Awane niarawe fiebare: Harina mm!ciento krati. Niarawe fiebare : Mo toroedonye awane ochentabe tike.8 Awane ju kobobu diun batron-ekoekitaninko kisete niarawe jondrontoboto bare. Kisete ni kotibien ngobriontreja jefiie kroke bro bori tobotoniotra ngobrion ngwon.9 Awane ti fiere munyen ja morokoreni wenyan bokon ben, ayekore, mundi kuain krute wane, niaratre dabaimun kaingobiti ja nire kore koe teo10 Jondron kia bori, amare biti nija wen bonkon, aye daba bonkon jondronkabre biti siba. Awane jondronkia bori, amare ni fiakare bonkon biti85


86aye nakare daba bonkon jondron kabrebiti siba.11 Akisete mun nan bonkon jondrontibien kome biti, nire daba jondrone ye mike mun kise teo12 lAwane mun nan namani bonkonni jenena jondron-e biti, nire dabajondron-jenie bien moe?13 Monsoe niokua nan di dukasribire kobobu nibu kroke : kisete niaradaba iti ben jaduyere, awane iti bentare j nan awane daba iti ketete awaneiti kaine jae. Mun nan daba sribireNgobo kroke awane jondron tibienkroke.14 Awane ni Fariseostre wenyanawane tribe tareko jondron jukro nejaroabare wane, niaratrewe mikaningwarobo ja kone.15 Awane niarawe nebare iwetre:Mun bro ni ja mikako metre ni tibienokuobitij akua Ngobowe mun brukuonio gare: kisete drekua kakota koin nibrareye, aye kome-kome Ngobo okuobiti.16 Ley awane kukenekotre kukenuke Juan nojre :koe noire awan~ kukekoin Ngobo reino kukeye kodrieta,awane ni nonko te tau nebe te jume.17 Akua ko koin awane ko tibiendikiadre ta bori t6nken kobore, akuakuke ley te chi naka nikien tibien.18 Ni jukro itire-itire ne nie jakuoroe mike kobore, awane jamoketemeri medan ben, tau ja mike diun,awane nenie meri mikani kobore yeben mokete toro ja mike diun ererauto.San Lucaswe 16injusto, tambien en 10mas es injusto.n Pues, si en lasmalas riquezas no fuisteisfl.eles, lquien 08confiara 10 verdadero?12 Y si en 10 ajenono fuisteis fieles, lquienos dara 10 que es vuestro?13 Ninglin siervopuede servir adosseiiores iporque 6 aborreceraal uno y amaraal otro, 6 se allegara aluno y menospreciara alotro. No podeis serviraDios y a las riquezas.14 Y o(an tambientodas estas cosas losFariseos, los cualeseran avaros, y se burlabande lil.15 Y dijoles: Vosotrossois los que osjustificais a vosotrosmismos delante de loshombres; mas Diosconoce vuestros corazones;porque 10 quelos hombres tienen porsublime, delante deDIos es abominaci6n.16 La ley y los profetas,hasta]uan:desdeentonces el reino deDios es anunciado, yquienquiera se esfuerzaa entrar en el.17 Empero mis tAcilcosa es pasar el cieloy la tierra, que frustrarseun tilde de laley.18 Cualquiera querepudia a su mujer, yse casa con otra, adultera;y el que se casacon la repudiada delmarido, adultera.


San Lucaswe 1619 Habia un hombrerico, que se vesHa depdrpura y de lino fino,y hacia cada dia banquetecon esplendidez.20 Habia tambien unmendigo llamado Lazaro,el cual estaba,echado a la puerta deel, Ileno de llagas,21 Y deseando hartarsede las migajasque caian de la mesadel rico; y aun losperros venian y Ielamian las llagas.22 Y aconteci6 quemuri6 el mendigo, yfue llevado por losAngeles al sene deAbraham; y muri6 tambienel rico, y fuesepultado.23 Y en el infiernoalz6 sus ojos, estandoen los tormentos, y vi6, Abraham de lejos, y, U.zaro en su seno.24 Entonces el, dan dovoces,dijo :PadreAbraham,ten misericordiade mi, y envia a Lazaroque moje la punta desu dedo en agua, yrefresque mi lengua;porque soy atormentadoen esta llama.25 Y dijole Abraham:Hijo, acuerdate querecibiste tus bienes entu vida, y Lazaro tambienmales; mas ahoraeste es consolado aqui,y tli atormentado.26 Y ademas detodo esto, una grandesima esta constituidaentre nosotros y vosotros,que los que quisierenpasar de aqui avosotros, no pueden, nide alia pasar aca.19 Ne noire ni riko iti namani, awaneniara namani ja dotere duon modonaneawane wembrere te, awane namanimrore riko bonkon mantran jetebe.20 Awane ni jondron koroko itikodekani Lazaro, namani· juke botobori ni s01anme,21 Aye tOnamani bure betaninko niriko tebluye toni kiiete j jon nukrojantani solan bose.22 Awane ni koroko ne ngontanitobiti, awane Ngobo angeles weaniAbraham motroro te, awane ni rikosiba ngontani awane daboimentani.23 Awane kotimobiti niarawe nikrabarekoin kisete namani ngienoin,awane Abraham toani awane Lazaroniara motroro teo24 Awane niarawe muyabare awanenebare: Ti dun Abraham, ja brukuomike ulire ti kroke, awane Lazaro nienayekore niara daba ja kise-kro-kiaokuo mike no te awane ti tidro miketibo chi tie j kisete ti ngienoin nfO tenete.25 Akua Abraham kowe neb are iwe:Ti ngobo, mike tOro jae, mo nonomanenire wane,.mowe jondron koin kaningobitiawane Lazaro siba kontibe jondronblO kaningobiti: akua metare niara taunuore akua mo tau ngie nike.26 Awane bori bro ne, nun kontiawane mun konti ko ngruyen kri toro,ayekore ni nun konti to daba noin munkonti nane akua nan di duka, awane ninioe mun konti nan di duka nebe nunkonti.87


8827 Awane niarawe nebare: Ti diberemoe ti dun, ayekore mo dabS. niaranien ti morokotreye j28 Kisete tiwe etebauntre niriguietoro, ayekore niara dabadre drierengobiti nane awane niaratre jatadrenete ko ngienos. koe te sibS..29 Akua Abraham kowe nebare iwe:Moises kuke toro kwetre, ni kukenekotrekuke toro kwetre, niaratre dabS.nikore kukenoin.30 Awane niarawe nebare: Nan chi,ti dun Abraham: akua, ni nganten itinuketa nire driere ngobiti awane bs.tibeni dabai ja toe kuite.31 Akua niarawe nebare iwe: Ninan Moises kukenoin awane ni kukenekotre,newane ni nganten nuketanire dabadre nio kadretote.Kapitulo 171 Awane niarawe nebare ja kuketorikotre:Niera ni dabS. kra kite nimedan jiye te mikadre ngite kore,akua tare niara kroke nenie koboite.2 Bori koin kroke ni kru dike mikengoro boto awane ja kiteko mereniete awane ni noin kra kite ni kjatre jie teo3 Toibikaire bonkon mun: Mo etebangite nane, motrore boto j awane toekuite, newane nienta biti.4 Awane niara ja mikani ngite moboto b6kugu kore koboiti awaneb6kugu kore ja kuitai mo kukuoremedan kroro: Tiwe ja toye kuite;newane mo dabS.nienta biti.5 Awane kukeweankotre kowe ne-San Lucaswe 1727 Y dijo: Ruegotepues, padre, que Ieenvies a la casa de mipadre;28 Porque tengo cincohermanos; para queles testifique, porqueno vengan ellos tambiena este lugar detormento.29 Y Abraham Iedice: A Moises y a losprofetas tienen: 6iganlos.30 El entonces dijo:No, padre Abraham;mas si alguno fuere (ellos de los muertos,se arrepentiran.31 Mas Abraham Iedijo: Si no oyen ,Moises y , los profetas,tampoco se persuadiran,si alguno selevantare de los muertos.Capitulo 171 Y' sus discipulosdice: Imposible es queno vengan escandalosjmas jay de aquel porquien vienen I2 Mejor Ie fuera, IiIe pusiesen al cuellouna piedra de molino,y Ie lanzasen en el mar,que escandalizar , unode estos pequefiitos.3 Mirad por VOSOtr08:si pecare contra ti tuhermano, reprendele;y si se arrepintiere,perd6nale.4 Y si siete veces aIdia pecare contra ti, ysiete veces al dia Bevolviere a ti, diciendo,pesame, perd6nale.5 Y dijeron los ap6s-


SIn Lucaswe 17Wet al Senor: AumenlIDoslafe.6 Entonces el Senordijo: Si tuvieseis felllIIIlO un grano deII08taza. direis a estellc6more: DesarrAipte.y pIAntate en el•••• j y os obedecera.7 lY quiiln de vosotrostiene un siervotoe ara 6 apacienta,toe vuelto del campoIe diga luego: Pasa,_tate a la mesa?• lNo Ie dice antes:Mereza que cene, Yarremangate, y sirvemellasta que haya comido1 bebidoj y despues delito, come tu y bebe?9 lDa gracias almervo porque hizo 10queIe habia sido mandado?Pienso que no.10 Asi tambien vosotroscuando hubiereisIlechotodo 10 que os esmandado, decid: Sier-'08 inutiles somos,fOrlIue10 que de biamosUcer, hicimos.11 Y aconteci6 queJlDdo el a Jerusalem,flS&ba por medio deSamaria y de Galilea.12 Y entrando en unaaldea,vinieronle al encuentrodiez hombresIeprosos, los cuales• pararon de lejos,13 Y alzaron la voz,bare ni Kob6buye-e: Nun mike kaintotebori bitt chi.6 Awane ni Kobobuyewe fiebare:Mun fe toro mostaza ngokuo chi ererenewane mun dabadre fiere sikaminokrie ne: Ja kadreko ngotri ben ngo,awane ja noko merenfiie te; awane mokuke mikadre erara jae.7 Akua ni dre mun ngotoite amaremonsoe toro ko moin s. toro ovejangubuore, ni kroro jata guo wane,mun meden dabS.korore: Ekuere toketibien mrore;8 iN an mun dabS. bori dotro fiereiwe : Mro mike juto kuotadre tie awaneja mike juto jondron sribiedre ti kroke,ti jata mrore awane t6mana fiain unowane; t6biti mo dabai mrore awanetomana fiain?9 iNiara gracias bien monsoe yekisete monsoe noaimane niarawe noaiwunamaneiwea?10 K6ntibe kroro mun ererauto,koniowane munwen jondron noaiamanejukro ni noaiwunain munyenerere, mun dabadre fiere nun bromolisoe kome, nunwen jondron barenun dabadre noaine nore.11 Awane jatabare nankenko, noireawane niaratre nonmani Jerusalen kukuorej nononmanintre Samaria awaneGalilea koe teta.12 Awane nonmane jutoe kt1nti tewane, ni nijoto gotobitiba ben awaneniaratre namanintre bren lepra kisetenie nunaninko menten.13 Awane llgwononkobare iwe kro-89


90ro: Jesus, Kobobu, ja brukuo mikeulire nun boto.14 Awane koniowane niarawe toani,niarawe nebare iwetre: Non ja driereni padreye. Awane nomane nointrewane, namaninta mobe.15 Awane itibe iwe ja koani mobewane, nikianinta tote kore ja kuke kribiti Ngobo koe kiteko;16 Awane jantani ngoro tikekontiJesus ngot6 boto, gracias biani iwe:Awane niara namani ni Samaritano.17 Awane Jesuswe kuke kaningobitiawane nebare lNan tiwe ni nijoto mikanintamobe? lAkua nijonkon tau nio?18 lNi menteni ne aye ngrobe jatadretaNgobo koe kitekoya?19 Awane niarawe nebare iwe: Nunenko,noin ja jiyebiti: Mo katote yekoboite mo namaninta ngo.20 Awane kisete ni Fariseostre koweweanintoriba, koniowane Ngobo koejatadre, niarawe kuke kaningobitiawane nebare iwetre, Ngobo reinonan jondron mun tau toengobiti yejatadre:21 Nan ni daba nere, Nio kite ne!Nio kite se! kisete Ngobo reino taumun ngotoite.22 Awane niarawe nebare kuketoriketre:Ko kuain no, koniowane munto dabai Ngobo Ngob6 brare koekuatibe toai awane mun nan daba toenchi nobe.'23 Awane ni dabai nere munyen, Niokite ne! Nio kite se! Nan nom kobore,nan noin jiyebiti:San Lucaswe 17diciendo: Jesus, Maestro,ten misericordiade nosotros.14 Y como ellos vi6,les dijo: Id, mostraOia los sacerdotes. Yaconteci6, que yendoelIos, fueron limpios.IS Entonces uno deelIos, como se vi6 queestaba limpio, volvi6,glorificando aDios ,gran voz;16 Y derrib6se sobreel rostro a sus pies,dAndole gracias: yesteera Samaritano.17 Y respondiendoJesus, dijo: iNo SODdiez los que fueronlimpios? Y los nueve,id6nde est4n?18 iNo hubo quienvolviese y diese gloriaa Dios sino este extranjero?19 Y dijole: Levintate,vete; tu fe te hisalvado.20 Y preguntado parlos Fariseos, culndohabia de venir el reiDOde Dios, les respondi6y dijo: El reino de Diolno vendra con adv«-tencia;21 Ni dirAn: Heloaqui, 6 helo alli: porquehe aqui el reino deDios entre vosotrolest!.22 Y dijo a sus diacipulos:Tiempo VeDdra,cuando desear6ilver uno de los dias delHijo del hombre, y DO10 vereIs.23 Y os dirAn: Heloaqui, 6 helo alIL Kovayais, ni sigais.


SIDLucaswe 17H Porque como elnMmpago, relampapeandodesde unafIRe de debajo delcielo,resplandece hastaIa otta debajo delcieJo,asi tambien serliII Hijo del hombre enmelfa.25 Mas primero esIlCesario que padezcalIlICho, y sea repro-IlIdo de esta genera-••26 Y como fue en los•• de Noe, asi tam-IIi6Dserli en los diasdelHijo del hombre.11 Cornian, beMan,•• hombres tomabanIIIIjeres,y las mujeres8Iridos, hasta el diatie entro Noe en elIRa; y vino el diluvio,J destruy6 li todos.28 Asimismo tam-IIi&Icomo fue en los•• de Lot: cornian,'ebian,compraban,Yendlan, plantaban,edificaban;29 Mas el dia queLot sali6 de Sodoma,1lIri6 del cielo fuego yautre, y destruy6 litodos:30 Como esto serli eldla en que Hijo del~bre se ml1Ufeslid.31 En aquel dia, eltie estuviere en elamado, y sus albajas• casa, no desciendaUomarlas; y el que enIIcampo, asimismo notaeiva atrlis.32 Acordaos de laalljer de Lot.33 Cualquiera queJlOCU1'aresalvar sutIda, la perderli; ycaalquiera que la perke,la salvarli.It Os digo que en24 Kisete erere mrotro nenyentekointa ne kiri amare tro toata mobekointa ko kuorokri kiri, k6ntibe kroroNgobo Ngob6 brare koe kuain wane.25 Alma niara dabadre jondron krinoin ken, awane ni ne dabai niarakiteko kobore.26 Awane erere jantani nankenkoNoe noire, k6ntibe kroro dabai NgoboNgob6 koe noire.27 Niaratrewe mro kuotani, tomananani, jamokotebare, ja biani jamokete,k6ntibe awane Noe nikiani du te,awane no jantani kri kowe jukro komikani.28 Noreranto jantani nankenko Lotkoe wane; niaratrewe mro kuotanitomana nani, jondron kokani, durumoinmane,nonkani, ju dotebare ;29 Akua koe noire awane Lot nikianikobore Sodoma konti, niO awane jongire kointa dokoma bototre kowejukro komikani:30 K6ntibe kroro dabai kee noireawane Ngobo Ngob6 brare kuainta.31 Koe noire, niara nenie tau judokuobiti koin, awane tribe ju te, nanniara daba noin timon tribe deyenkokobore: awane nenie tau tire te nakareaye mike nointa tote kore gili.32 Lot kuoroe mike toro jai.33 Ne nie dabai ja nire ganaine niokononentori, dabadre ja nire gainte:akua nenie dabadre ja nire gainte, nieiwe dabadre ja nire ngubuore.34 Ti nere munyen, koe noire deo,91


92ni nibu dabai to kuntibe biti awane itideain awane iti debeai.35 Meri nibu dabadre tau jondronuke kru boto, iti deain awane iti debeai.36 Nibu dabai tau tire te; iti ngedainawane iti debeai.37 Awane niaratre kuke kaningobitiawane fiebare lMedente Kobobu?Awane niarawe fiebare iwetre: Koekontingwaka tau, ye te chan ukaikrosiba.Kapitulo 181 Awane niarwe blitabare kukerebiti iwetre kroro. Ni daba preyasie fierekoniowane erere nore awane fiakare dineyeko;2 Kroro fiebare: Jutoe kuati te nikalete iti namani nenie fiakare Ngobongoninkaibare, awane fiakare ni braretOibikaibare :3 Awane meri kaibe kuoroe ngontaninamani jutoete; awane meri nonmanejankunu iwe kroro: Ngie bienta tiduyekoe ti kroke.4 Awane kena wane kalete fiakareniara toibikaidre: akua t6biti niarawefiebare ja tote: Ti fiakare Ngobo ngoninkaire,ti fiakare ni brare toibikaire'kua.5 Meri ne tau ti uyae nike dikaruore,akisete tiwe ngie bienta kroke, ti nankone, non dika boto.6 Awane ni Kobobuyewe iiebare,kukenoin mun drekua ni kalete diunwefiebare.San Lucaswe 18aquella noche estarudos en una cama; eluno sera tomado, y elotro sera dejado.35 Dos mujeres estaranmoliendo juntas:la una sera tomada, yla otra dejada.36 Dos estaran en elcampo; el uno sedtomado, y el otro dejado.37 Y respondiendo, Iedicen: i,D6nde, Seilor?Y el les dijo: Dondeestuviere el cuerpo,alia se juntaran tambienlas aguilas.Capitulo 181 Y propusoles tambienuna parabola sobreque es necesarioorar siempre, y nodesmayar,2 Diciendo: Habraun juez en una ciudad,el cual ni temia aDios,ni respetaba a hombre.3 Habra tambien enaquella ciudad unaviuda, la cual venia'el, diciendo: Hazmejusticia de mi adversario.4 Pero el no quisopor alglin tiempo; mudespues de esto dijodentro de si: Aunqueni temo aDios, Ditengo respeto ahombre,5 Todavia, porqueesta viuda me es molesta,Ie hare justicia,porque al fin no venpy me muela.6 Y dijo el Seilor:Oid 10 que dice el juezinjusto.


San Lucaswe 187 lY Dios harajusticiaa sus eseogidos,que claman a el dia ynoche, aunque sealonganimo aeerea deellos?8 Os digo que losdefendera presto. Emperocuando el Hijodel hombre viniere,lhallara fe en la tierra?9 Y dijo tambien aunos que confiaban desl eomo justos, ymenospreeiaban a losotros, esta parabola:10 Dos hombres subieronal templo a orar:el uno Fariseo, el otropublieano.11 EI Fariseo, en pie,oraba eonsigo de estamanera: Dios, te doygracias, que no soycomo los otros hombres,ladrones, injustos,aduiteros, ni auncomo este publicano;12 Ayuno dos veees•. la semana, doy diezmosde todo 10 queposeo.13 Mas el publieano,estando lejos, no quemni aun alzar los ojosal cielo, sino que heriasu pecho, dieiendo:Dios, se propieio ami,pecador.14 Os digo que estedescendi6 a su easajustifieado antes que elotrOjporque eualquieraque se ensalza, serahumillado; y el que sehumilla, sera ensalzado.IS Y traian a el los7 lNiO nan borirasi Ngobo nglebiainta ni korobarerabetre kroke nenieja muyaire iwe de dare, amare niarabrukuo ulire kri kroketre?8 Ti nere munyen niara dab a boridotro ngie bienta kroketre. lAkuaNgobo Ngob6 brare kuainta wane nikakotote kuain iwe ko teya?9 Awane niarawe ja kukere ne nebareni duoreye nenie ja kani awule jaebori metre to te, awane ni niokuomedan kani ngwarobo ja kone:10 Nibu nikiani templo konti preyasienere j iti ni Fariseos, iti ni wenyainukakroko.11 Ni Fariseo kowe nunainko awanepreyasie mikani ja kroke kroro, Ngoboti gracias bien moe ti nakare tau nitremedan erere, weyan deyenko ja dibitini kon, ti nan gore, ni jenena kuoroe tinakare bokone awane ti nan ni weyainukakroko nok6 nore.12 Bobukore bomon kratire-kratireti tau ja boene j jondron jatadre tiejukro ti tau diezmos bien.13 Akua ni wenyan-ukakroko nunaninkomenton kuore, okuo, 'kua nakarekakoba koin, akua nomani ja motroromete awane nebare: Ngobo ja brukuomike ulire ti ni jamikako ngite kroke.14 Ti nere munyen, ni brare nenikianinta ja guirete bori ni e debeiti ngwon: kisete ni jukro itire-itirenenie ja kainko awule kunkuore dabaingitie konti j akua nenie ja tike kontiaule dabai ja kadreko koin.15 Awane niaratre ngobokre kia93


94weanl lwe kise mikadre boto kore:akua kuketorikotre toani wane, jantanimotrore bototre.16 Alma Jesuswe niaratre korobareja kukuore kroro: Ni kiatre mike nointi kukuore, awane iiakare oto: kiseteNgobo reino bro ni kroroe.17 Metre ti iiere munyen: Nireiiakare daba Ngobo reino kaingobitimonso kia erere, ni kroro iian dabanebe te chi nobe.18 Awane gobran iti nomonomaneiwe kroro, lTotikako koin, ja noaineakisete ti dabai ja nire kore bokone?19 Awane Jesuswe iiebare iwe,lNi6boto ti bianta koin mowe? Ni nioeiiakare koin akua Ngobo ngrobe.20 Mowe noaiwunamane kukeyegare. Nakare ni jenena kuoroe bokoneiiakare ja k6mike, iiakare gore, iiakareningoko weandre ni medan boto,Mo dun awane mo meye mike e jakone.21 Awane niarawe iiebare: Tiwejondron jukroye mikani e ja kone tibati wane.22 Awane Jesuswe jaroabare wane,niarawe iiebare iwe: Jondron kuatibengomi nemen moe tote: Drekua jukromowe .durumoine, awane duroire nipobre biti, awane mo daba jondron torodokare koin: awane mo jata, noin tijiyebiti.23 Alma nirawe ne jondron-e jaroabarewane jantani bori ulire ja kroke;kisete niara namani bori ni riko.24 Awane Jesuswe toani iiebare:San Lucaswe 18nmos para que lostocase; 10 cual viendolos discipulos, lesrenian.16 Mas Jesus llamandolos,dijo: Dejad losninos venir a mi, y nolos impidais j porque detales es el reino deDios.17 De cierto os digo,que cualquiera que norscibiere el reino deDios como un nino, noentrara en el.18 Y preguntole unprincipe, diciendo:Maestro bueno, iquehare para poseer lavida etema?19 Y Jesus Ie dijo:?Por que me llamasbueno? ninguno haybueno sino solo Dios.20 Los mandamientossabes: No matarAs:No adulteraras: Nohurtaras: No dirbfalso testimonio: Bonraa tu padre y Ii tumadre.21 Y el dijo: Todasestas cosas he guardadodesde mi juventud.22 Y Jesus, oido esto,Ie dijo: Aun te faltauna cosa: vende todo10 que tienes, y da !los pobres, y tendrastesoro en el cieloj yyen, sigueme.23 Entonces el, oidasestas cosas, se pusomuy triste, porque eramuy rico.24 Y viendo Jesus que


San Lucaswe 18Ie habia entristecidomucho, dijo: iCuandificultosamente entrartnen el reino de Dioslosque tienen riquezas !25 Porque mas facilcon es entrar uncamello por el ojode una aguja, que unrico entrar en el reinode Dios.26 Y los que 10 oian,dijeron: lY quien podriser salvo?27 Y el les dijo: Loque es imposible paracon los hombres, posiblees para Dios.28 Entonces Pedrodijo: He aqui, nosotroshemos dejado las posesionesnuestras, y tehemos seguido.29 Y elles dijo: Decierto os digo, quenadie hay que hayadejado casa, padres, 6hermanos, 6 mujer, 6mjos, por el reino deDios,30 Que no haya derecibir mucho mas eneste tiempo, y en elsiglo venidero la vidaetema.31 Y Jesus, tomando'los doce, les dijo: Heaqu[ subimos a Jerusalem,y serlin cumplidastodas las cosasque fueron escritas porlos profetas, del Hijodel hombre.32 Porque sera entregadaa las gentes, ysera escamecido, e injuriado,y escupido.33 Y despues que Iehubieren azotado, Iematarlin; mas al tercerdla resucitara.34 Pero elios nadade estas cosas entendian,y esta palabra lesNio diM yere ni jondron kri bokonekroke nebe Ngobo reino konti!25 Abro bon t6nken kameyo krokenoin agli okuo teta awane ni riko nebeNgobo reino te ngwon.26 Awane nitre kukenoani ye kowenebare ja kroke, lNire daba ngubuore?27 Akua niarawe nebare: Jondronnan daba ni brareye daba Ngoboye.28 Newane Pedro kow'e nebare iwe:Toa jondron jukro nunwen jenienunwen toanimetre awane nomani mojiyebiti.29 Awane niarawe nebare iwetre:Metre ti nere munyen, Ni nioe nandaba ju toenmetre, a kuoroe, a etebauntre,a dunmen, a slotaye Ngoboreino kroke kiset,30 Nenie nan daba bon ere bititabokone ko ne noire awane ko mor6 teja nire kore.31 Awane niarawe ni nijoto-biti-nibudeani ja kukuore awane nebare iwetre:NUll noin Jerusalen kukuore, awanedrekua ni kukenekotrewe tikani NgoboNgob6 brare korore nore dakadrekoboto.32 Kisete debeako bike ni J entileosiwe, awane mikai yara kwetre awanekudrei boto krubote, awane koli kitaiboto:33 Awane guai awane komikai:awane mukirata wane dabadreta kromedan.34 Awane kuke ne nakare dukabagare kuatibe iwetre; kukere ne nio95


96.ukani kontre, akisete nio korobare kweiiakare dukaba gare chi.35 Awane jatabare nankenko, noireawane niara jantani J eriko ken niokuo kodrunente namani tokonitubu jingrabare jondron korore.36 Awane ni kri koin jaroani kwenoin ja bore, kowe weyanintori, iN enio?37 Kwetre kowe iiebare iwe:Jesus ni Nazaretbu noin bore.38 Awane niarawe muyabare: Jesus,David Ngob6, ja brukuo mike ulire tikroke mo.39 Awane ni nonko kone kowe motrobareboto, awane kuekebewunainiwe: akua niarawe muyabare borirasi:Mo, David Ngob6, ja brukuo mikeulire ti kroke mo.40 Awane Jesus nunaninko, awaneweawunain iwe ja kukuore: niara jantanino wane, Jesuswe weyanintori iwekroro.41 iMo todaba dre noainwunain tieja kroke mo? awane niarawe nebare:Kobobu, ko· mikata toadre tie mo.42 Awane Jesuswe nebare iwe: Kotoen: Mo ka tote yewe mo ngubuoni.43 Awane noire dabe ko namanintatoadre iwe, awane nomani jiyebitiNgobo koe kiteko kore: awane ni jukrokoe konti toani wane kowe Ngobomikani bori boto.Kapitulo 191 Awane niara jantani noin Jerikojutoe teta.San Lucaswe 19era encubierta, y noentendian 10 que sedecia.35 Y acontecio queacercandose el a Jerico,un ciego estaba sentadojunto al camino,mendigandoj36 EI cual como oy6la gente que pasaba,pregunto que eraaquello.37 Y dijeronle quepasabaJ esusN azareno.38 Entonces di6 voces,diciendo: Jesus,Hijo de David, tenmisericordia de mL39 Y los que ibandelante, Ie renian quecallase; mas el clamabamucho mas: Hijo deDavid, ten misericordiade mL40 Jesus entoncesparandose, mandotraerle a si j y como elllego, Ie pregunto,41 Diciendo: lQuequieres que te haga?Y el dijo: Senor, quevea.42 Y Jesus Ie dijo:Ve, tu fe te ha hechosalvo.43 Y luego vio, y Ieseguia, glorificando aDiosj y todo el pueblocomo 10vio, dio aDiosalabanza.Capitulo 191 Y habiendo entradoJesus, iba pasando porJerico;


San Lucaswe 192 Y he aqui un var6nllamado Zaqueo, elcui era el principal delos publican os, y erarico;3 Y procuraba ver aJesus quien fuese ; masDO podia a causa de lamultitud, porque erapequeno de estatura.4 Ycorriendo delante,subi6se a un arbolIic6moro para verle;,orque habia de pasar,or alli.S Y como vino iiaquel lugar Jesus, mirando,Ie vi6, y dijole:Zaqueo, date priesa,desciende, porque hoyes necesario que poseen tu casa.6 Entonces el descendi6apriesa, y Ierecibi6 gozoso.7 Y viendo esto,todos murmuraban,diciendo que habia entradoa posar con unhombre pecador.8 Entonces Zaqueo,puesto en pie, dijo alSenor: He aqui, Senor,la mitad de mis bienesdoy A los pobres; y sien algo he defraudado, alguno 10 vuelvo con. el cuatro tan to.9 Y Jesus Ie dijo:Hoy ha venido la salyaci6naesta casa; porcunto el tam bien eshijo de Abraham.10 Porque el Hijodel hombre vino a buscary a salvar 10 quese habia perdido.11 Y oyendo enosestas cosas, prosigui6Jesus y dijo una parabola,porcuanto estabacerca de Jerusalem, y,orque pensaban queluego habia de ser2 Awane ni iti koe konti ko Zakeo,ni weyan-ukakroko kobobu, awaneniara bori namani ni riko.3 Iwe tOnamani J esuswe ni nio gare;akua nan di dukaba chi nobe ni kuatiboto, kisete niara namani ni oto chi.4 .Kowe neabare kone, awane nikabaresukomorea krie boto niara bo niotoadre kore: kisete Jesus dikakodi jiye hgrabare.5 Awane Jesus jantani koe kontiwane, niarawe nikrabare koin awaneneb are iwe: Zakeo, non timon drekebe;kisete metare ti dabai nune mo juye teo6 Awane niara jantani tibien drekebe,awane Jesus kaningobiti nuore.7 Awane niaratre toani wane, jantanintrejukro nere bontrone: Niara nikianinune ni jamikako ngite konti.8 Awane Zakeo nunaninko awanenebare ni Kobobuye-e: Toa Kobobu,tiwe ja tribe otare noke awane biandreni pobre; awane tiwe jondron bokonegore ni nioe ti bienta iwe b6boko kore.9 Awane Jesuswe nebare iwe:Metare ja ngubuora nura ju ne te,kisete niara sibc1 bro Abraham odoe.10 Kisete Ngobo Ngob6 brare jantanini neyete konone awane ngubuore.11 Awane ne jondron-e jaroabarekwetre wane, niarawe kukere ne mrukanibiti iwe, kisete niara niena J erusalenken, awane niaratre nutubare97


98Ngobo reino dababa toadre noire dabe.12 Akisete niarawe nebare: Nikobokonko kri nikiani mobe ko mentenkonti, reino bokone ja mikadre grobiti awane nuketa kore.13 Kowe ja monsoetre nijoto korobareawane wenyain libras kunjotobiani iwetre, awane iiebare iwetreGanane biti mun, k6ntibe awane tikuainta wane.14 Akua monsotre jaduyebare benawane ja otako niani jiyebiti kroro:Ni sobra ne iian daba gro biti nunngotoite.15 Awane niara jantaninta gro bitiwane reino bokomanena uno kwe wanemonsoetre wenyan biani ye nonwunainiwe ja kukuore, ganamane nioweyentori iwe kore.16 Ni Kone, jantani kukuore kroro:Kobobu, mo wenyain libra kuntibebiani tie niena kunjoto nore bitita tie.17 Awane niarawe iiebare iwe: Mobro monsoe bori koin: kisete jondronbori chi ne kroke mo bonkon, modabai gro biti jutoe kunjoto kroke.18 Awane kore jantani kroro j Molibra kuntibe biani tie Kobobu, nienalibra kunriguie bitita tie.19 Awane niarawe iiebare iwe siba:Mo dabai gro biti jutoe kUoriguiekrokeererauto.20 Awane iti medan jantani mor6kore kroro: Kobobu, Mo libra kuntibenio ne, tiwe mikani duon ku tengubuodre:21 Mo ngoninkaibare tiwe, kiseteSan Lucaswe 19manifestado el reino deDios.12 Dijo pues: Unhombre noble parti6 ,una provincia lejol,para tomar para si unreino, y volver.13 Mas 11amados diessiervos suyos, les di6diez minas, y dijoles:Negociad entre tantoque vengo.14 Empero sus ciudadanosIe aborreciaD,y enviaron tras de 61una embajada, dicielldo:No queremos quereine sobre nosotros.15 Y aconteci6 quevuelto el, habiendotomado el reino, mand6llamar a si a aqua-110ssiervos a los cualeshabia dado el dinero,para saber 10que habfanegociado cad a uno.16 Y vino el primero,diciendo: Senor, tumina ha ganado diesminas.17 Yelle dice: Est!bien, buen siervo; puesque en 10poco has sidofiel, tendras potestadsobre diez ciudades.18 Y vino otro,


SID Lucaswe 19de ti, que eres hombrerecio; tomas 10 que nopasiste, y siegas 10queDO sembraste.Z2 Entonces el Iedijo: Mal siervo, de tuboca te juzgo. Sa bias~e yo era hombrerecio, que tomo 10 queDO puse, y que siego 10~e no sembrej23 lPor que, pues,10 diste mi dinero albIoeo, y yo viniendo10 demandara con elIogro?24 Y dijo a los quee~aban presentes:Quitadle la mina, ydadla al que tiene lasdiezminas.25 Y ellos Ie dijeron:Sellor, tiene diezminas.26 Pues yo os digoque , cualquiera quetaviere, Ie sera dado;mas al que no tuviere,IUD 10 que tiene Iesera quitado.2'1 Y tambien alqUelios mis enemigosque no querian que yoreinase sobre ellos,traedlos aca, y dego-Uadlos delante de mi.28 Y dicho esto, ibadelante, subiendo aJerusalem.29 Y aconteci6 que,Uegandocerca de Bethfage,y de Bethania, almonte que se llama delas Olivas, envi6 dosde sus discipulos,30 Diciendo: Id a laaidea de enfrente; enII eual como entrareis,ballareis un pollinoltado, en el que ningunhombre se ha sentadojamas; desatadlo, ytraedlo.31 Y si alguien ospreguntare, lpor que99mo bro ni dibi: jondron nan mowemikani aye mo tau den, jondron nanmowe nonkani aye mo tau ben gUO.22 Mo kuke jenie biti tiwe momikai ngite. Mo monsoe diun. Garemoe ti bro ni dibi, jondron nan aye tiwemikani ti tau den, awane nan nonkanitiwe tau ben guo,23 iN ewane nio koboite mo nan tiwenyain mikani ni wenyain ngubuokokonti, iwe bianinta bitita bori kri tie.24 Niarawe neb are ni nunankotrebore: Libra kuntibe kwe deyenko konawane bien niarae ne nie kunjoto toro.25 Awane niaratre kowe nebare iwe:Kobobu, niarawe libras kunjoto toro ya.26 Ti nere munyen, nie iwe toro ayemedan biandre j akua nie iwe nakaretOTOjondron bo kwe bo deainkoditakon.27 Akua ni ti duyekotre tiwe, nenenie nan tOnamani ti toani gro biti,wen ti kukuore awane k6mike ti kone.28 Awane niarawe blitabare koreawane niara nikiani kone non koreJerusalen konti.29 Nomane Betbei awane Betaniakonti ngutuo ko Olivas ngutuoe,niarawe ja kuketorikotre nibu niani.30 Kroro : Non jutoe mun kone jmun nebe konti wane mun daba mad6bure toen, ni nioe ngomi tokobare biti:Metete, wen ti kukuore.31 Awane ni nioe jata nomonone


100munyen, lNi6boto mun tau metete?Mun dab a fiere kroro iwe: Ni KobobuyetOdaba iwe.32 Awane nianintre jantani awanekuani niarawe fiebare iwetre nore.33 Nomanintre metete wane, bokonkowefiebare iwetre, lNi6boto muntau metete?34 Awane niaratrewe fiebare iwe:Ni Kobobuye tOdaba iwe.35 Kowe weani Jesusye: awane niaratreja duon-e kitani mad6 bure bitiawane Jesus mikani biti.36 Nomani wane, niaratre ja duon-ekitani ji te tibien dotora iwe.37 Ne noire awane niara nonmaniOlivas ngudreye ni kuketorikotreyekrikoin jukro jantani ko wen nuore jaboto awane Ngobo koe kiteko ja kukekri biti, jondron jukro kri bori bare kwetoani kwetre boto,38 Kroro: Ni rey jatadre ni Kobobuyeko biti bro nuore: ko dabaitidibe koin awane gloria bori mentenkoin.39 Awane ni Fariseostre duore ningotoite kowe fiebare iwe. Totikakomotrore mo kuketorikotre boto.40 Awane niarawe kuke kaningobitiawane fiebare iwetre. Ni ne ja otonewane jowe ti muyaire.41 Awane niara jantani jutoe kenwane kowe toabare awane jutoe muyabarekwe.42 Krore, iKo mikara tidibe moweSan Lucaswe 1910 desatais? Ie respondereisasi: Porqueel Senor 10 ha menester.32 y fueron los quehabian sido enviados,y hallaron como lesdijo.33 Y desatando ellosel pollino, sus duenosles dijeron: lPor quedesatais el pollino?34 Y ellos dijeron:Porque el Senor. 10 hamen ester. .35 Y trajeronlo aJesus j y habiendoechado sus vestidossobre el pollino, pusierona Jesus encima.36 Y yendo el, tendiansus capas por elcamino.37 Y como llegasen yacerca de la bajada delmonte de las Olivas,toda la multitudde los discipulos, gozandose,comenzarona ala bar a Dios a granvoz por todas las maravillasque habian visto,38 Diciendo: jBenditoel rey que viene enel nombre del Senor:paz en el cielo, y gloriaen 10 altisimo!39 Entonces algunosde los Fariseos de lacompania, Ie dijeron:Maestro, reprende atus discipulos.40 Y el respondiendo,les dijo: Os digo que siestos callaren, las piedrasc1amaran.41 Y como lleg6cerca, vien do la ciudad,lloro sobre ella,42 Diciendo: jOh sitam bien tu conocieses,a 10 menos en este tu


San Lucaswe 20e1fa,10 que toca a tupaz! mas ahora estaencubierto de tus ojos.43 Porque vendrandias sobre ti, que tusenemigos te cercarancon baluarte, y te pondrancerco, y de todastodas partes te pondranen estrecho,44 Y te derribaran atierra, y a tus hijosdentro de ti j y no dejuansobre ti piedrasobre piedra j por cuantono conociste el tiempode tu visitaci6n.45 Y entrando enel templo, comenz6 aechar iuera a todos losque vendian y comprabanen el,46 Diciendoles: Escritoesta: Mi casa,casa de oraci6n es;mas vosotros la habeishecho cueva de ladrones.47 Y ensenaba cadae1faen el templo; maslos principes de lossacerdotes, y los escribas,y los principalesdel pueblo procurabanmatade.48 Y no hallaban quehacerle, porque todo elpueblo estaba suspenso,oyendole.Capitulo 201 Y aconteci6 un diaque, ensenando el alpueblo en el templo, yanunciando el evangelio,llegaronse losprincipes de los sacerdotesy los escribas,can los ancianos;2 Y Ie hablaron,diciendo: Dinos: iconque potestad hacesestas cos as? 16 quienes el que te ha dadoesta potestad?101ne garera moe nane! akua metareukani mo okuo ngoninkaire.43 Kisete ko kuain nankenko moboto, koniowane mo duyeko dabai kiekite mo bore, awane dikaiko mo boreawane mo ketaite bore gilL44 Awane mo kitaiko tibien awanemo ngobrion mo te j awane niaratrenan jo kuatibe mikaite jo medan boto jkisete koe ne nio nan gare moe.45 Awane niara nonmane templo teawane jantani ni durubonkotre kitekokobore:46 Kroro Tikani, Ti juye dabai preyasiejuyere: akua ll1unwen mikani nigoko koemukuore.47 Awane niara namani ni totikemantran jetebe templo koe teo Akua nipadre kobobu awane ni torotikakotreawane ni ji dokuo te tOnamani komikai :48 Ja noaine kwetre nan gare chi jkisete ni namani neketete botokukenoin.Kapitulo 201 Awane koboiti niara namani nitotike templo koe te wane, awanenamani kuke koin kodriere, ni padrekobobu, ni torotikakotre, ni umbre benjantanij2 Awane niaratrewe nokouare iwekroro: Nere nunyen, lNire di biti motau jondron-ne noaine? lNirewe momikani gro biti?


1023 Awane niarawe kuke kaningobitiawane nebare iwetre: Tiwe jondrontoro weyandretori siba munyen; kurenereta tie.4 lJuan bautismaye, kointa jantani ani brareye jantani meden?5 Awane niaratre jantani toibikaidrekroro ja ngotoite: Nun bien kointajantani nane awane niara dabadrenere, lNi6boto mun nakare kanintote?6 Akua nun bien tibien jantani; Nikuati nun tokoi jo biti; kisete niaratreJuan bro kukeneko namani gare.7 Awane niaratrewe nebare: Ne jatanio nakare gare nunyen.8 Awane Jesuswe nebare iwetre:Nire dibiti ti tau ne jondron-e noainenakare ti daba nere munyen siba.9 Awane niara jantani blite kukerebiti iwetre: Ni iti tire nonkani awanebiani tire ngubuokotre, awane ko mikaninkonikiani daire ko medan konti.10 Ko nore wane niarawe monsoeniani tire ngubuokotre ngwo tire tetori :akua ngubuokotre kowe nianikobore guebe.11 Awane niara.we monsoe medanniani iwetre ; awane niaratre monsoe nekuatamentani awane kudrebare botokr6nime, awane niani kobore guebe.12 Bomon kore niani iwetre: nenieniaratre mikani bren awane kitaninkokobore.13 Awane tire bokonko kowenebare lDre noaindre tiwe? Ti dabai tingob6 tare tiwe nien: nan 'kua mikaie ja kone kwetre. .San Lucaswe 203 Respondiendo elltoncesJ eslis, les dijo:Os preguntare' yo tambienuna palabra; reI'pondedme:4 El . bautismo deJuan, lera del cielo,6de los hombres?5 Mas e110spensabudentro de sl, diciendo:Si dijeremos, Del cielo,dira: Por que, pUel,no Ie crelsteis?6 Y si dijeremos, Delos hombres, todo elpueblo nos apedread:porque etan ciertos queJuan era profeta.7 Y respondieron queno sablan de d6nde.8 Entonces Jesus I.dijo: Ni yo os digo coaque potestad hago e••tas cosas.9 Y comenz6 Adeciral pueblo esta padbola:Un hombre plutouna viiia, yarrend611A labradores, y Ieausent6 por muchotiempo.10 Y al tiempo, envYun siervo A los labradores,para que Iediesen del fruto de IIviiia j mas los iabradoresIe hirieron, Jenviaron vado.11 Y volvio Aenviarotro siervo; mas eDosa este tambien, heridoy afrentado, Ie enviaronvaclo.12 Y volvi6 A enviaral tercer siervo; mue110s tambien A 6ateecharon herido.13 Entonces el Bekde la viiia dijo: lQu6hare? Enviare mi hijoamado: quiziis cumdoa este vieren, tendrbrespeto.


San Lucaswe 2014 Mas los labradores,viendole,pensaronmtre si, diciendo:late es el heredero;,enid, matemosle para~e la heredad seaDuestra.15 Y echAronle fueradeIavina, y Ie mataron.lQue, pues, les hara ellIIlor de la vil'lai'16 Vendd., y destruirla estos labradotes,y dara su vma aoUos. Y como el10s 10'feron, dijeron: jDiosaos libre!17 Mas el minmdolos,dice:l Que pueses 10que esta escrito:La piedra que condenaronlos edificadores,Esta fue por cabezade esquina?18 Cualquiera quecayere sobre aquel1apiedra, sera que bran-!ado; mas sobre el queIa piedra cayere, Iedesmenuzara.19 Y procuraban losprfncipes de los sacerdotesy los escribasecharle mano en aque-I1abora, porque entendieronque contra el10sbbia dicho esta parabola;mas temieron alpueblo.ZO Y acechandole,mviaron espias que sesimulasen justos, paraIOrPrenderle en palabras,para que Ie entregasenal principadoJ l la potestad delpresidente.21 Los cuales Ie pre-I1II1taron, diciendo:Maestro, sabemos quedicesy ensenas bien, y,ue no tienes respeto apersona; antes ensenas10314 Alma tire ngubuokotre ngob6toani wane jantani fiere kuori-kuori:Ne bro bokonko: an k6mike ayekoretribe dabai nunwen.15 Awane niaratrewe kitaninko koboretire te awane komikani. ~.Jakroketire bokonko dre noaine bototre?16 Dukai awane tire ngubuokotrekomikai, awane tire mikai ni medankise teo Awane niaratre jaroani wanefiebare. iNan daba kroro chi!17 Akua niarawe nikrabare bototreawane fiebare: lNe nio tikani kroro, Jokitaninko ni ju dotekoye, Nan aramikata ko dokuo tea?18 Ni guitiakonti jo se boto dabaija otoko mnune j akua jo guitiai kontinire erere boto burebe metaiko kuorokuoro.19 Koe noire ni torotikakotre awanepadre kobobu tonamani kise mike boto jalma namani nitre ngoninkaire kisetekukere ne fiebare niaratre duyere.20 Awane niaratre namani kraire,awane toabitiko niani bike tidro kainkuke biti nane debeadreko kore ni grobiti-e awane gobranye.21 Kowe jantani weyentori kroro:Totikako, gare munyen no tau bliteawane ni totike metre, ni mo kurere


104nan ni bo ngoninkaire akua e metreNgobo jiye driere:22 Kure nere nunyen; iKo utiobiandre Sesar, debe a nan debe?23 Alma jantani n6kuite gani kwekowe nebare iwetre,•24 Wenyan mike toadre tie. iNirebo awane kuke tikani boto ne? Awaneniaratrewe nebare : Sesar.25 Newane, niarawe nebare iwetre:Jondron Sesarwe biandre Sesarye,awane jondron Ngobowe biandreNgoboye.26 Awane niaratre nan di dukabakuke kaingobiti ni okuobiti: awane jaweanintre tobike niara kuke kone,awane dababatre kuekebe.27 Awane ni Saduceos duore jantaninenie ni nganten nakare dabadreta nirenere; awane niaratre nomonomane iwe,28 Kroro: Totikako Moises tikanitoro te nunyen kroro; Ni eteba nioenganten awane kuoroe nemeani slotanakare, newane eteba daba meri denawane slota buke eteba kroke.29 Ne noire etebauntre nikugu namaniawane mubai meri deani awanengontani, slota nan chi kwe.30 Awanekore ererauto, awane.ngontaninakare slotaye bukaba chi.31 Norerauto toriowe meri deani;awane jukro nikugu nakare slotayebukani awane ngontani.32 T6biti meri ngontani ererauto.33 lNi nganten nuketa nire noreSan Lucaswe 20el camino de Dios CODverdad.22 lNos es licito dartributo 6- Cesar, 6 no?23 Mas el, entendiendoII astucia deellos, les dljo: lPorque me tent6.is?24 Mostradme Iamoneda. lDe qui&!tiene la imagen y lainscripci6n? Y respondiendo,dijeron: DeCesar.25 Entonces les dijo:Pues dad 6- Cesar 10que es de Cesar; y 10que es de Dios, aDios.26 Y no pudieronreprender sus pallbrlsdelante del pueblo;antes maravillidos desu respuesta, callaron.27 Y lleg6.ndose unosde los Saduceos, loscuales niegan haberresurrecci6n, Ie preguntaron,28Dlciendo: Maestro,Moises nos escribi6:Si el hermano dealguno muriere teniendomujer, y muriere sinhijos, que su hermanotome la mujeT, y levantesimiente 6- su hermano.29 Fueron, pues, sietshermanos: y el primerotom6 mujer, y munosin hijos.30 Y la tom6 el segundo,el cual buDbienmuri6 sin hijo•.31 Y II tom6 e1tercero; asimismo buDbientodos siete; Jmurieron sin dejarprole.32 Y 6- la postre d.todos muri6 tambi&!la mujer.33 En la resurreeci6n,pues, lmujer decu6-1 de ellos seri?


San Lucaswe 20porque los siete latuvieron por mujer.34 Entonces respondiendoJeslis, les dijo:Los hijos de estt: sigl0Ie casan, y son dadosell casamIento;35 Mas los que fuerentenidos por dignos de&quel sigl0 y de laresurrecci6n de losmuertos, ni se casan, nison dados en cas a-mlento:36 Porque no puedenJ. mAs morir; porqueson 19uales , los m-geles, y son hijos deDios, cuando son hijosde la resurrecci6n.37 Y que los muertoshayan de resucitar, aunMois!!s 10ensefl.6 en elpasaje de la zarza,cuando llama al Selior:Dlos de Abraham, yDlos de Isaac, y Diosde Jacob.38 Porque Dios noIS Dios de muertos,mas de vivos; porquetodos viven , el.39 Y respondiendoleunos de los escribas,dijeron: Maestro, bienhas dicho.fO Y no osaronpreguntarle alga.mts41 Y elles dijo: lC6-mo dicen que el Cristoes hijo de David?42 Y el mismo Daviddice en el libro de losSalmos:Dijo el Selior ,'mi Selior:Sientate'mi diestra,43 Entre tanto quepongo tus enemigospar estra-. do de tus pies ..44 Asi que David Ie105newane meri dabai meden kuoroe?Kisete nlkugu mikani ja kuoroere.34 Awane Jesuswe iiebare iwetre:Ni kotibien ne tau ja mokete, awane jabien mokodrete :35 Akua nenie kuani debe ko yebokone, awane nuketa nire gueta koete, nie ye iiakare ja mokete, awaneiiakare ja bien jamokodrete :36 Kisete ni kroro iiakare dabS.nganten medan: kisete nibira ni angelesnore: aye bro Ngobo ngob6re nore,niena ni nuketa nire ngobrion erere.37 Akua ni nganten nuketa nire kukeyeye,Moises 'kua driebare konsentakoniowane niarawe ni Kobobuye kodekani Abraham Ngoboye awane IsaacNgoboye, awane Jekobo Ngoboye.38 Ne noire Ngobo iiakare mruoroNgoboye, akua ni nire Ngoboye: kiseteniara kroke ni jukro tote nire.39 Awane ni torotikakotre duorekowe fiebare Totikako mo e bonkonfiere.40 Kisete kwetre fiakare di dukabakuke kuatibe medan nomonone iwe.41 Awane nirawe fiebare iwetrelNiokobolte ni tau ni Kristo bien Davidngob6? .42 Kisete David arawe fiebare Salmotoroe te: Ni Kobobuyewe fiebare tieKobob~ewe, Toke tibien ti kude balienteklri,43 Ti kuain mo duyekotre mikedotora moe.44 Akisete David tau niara k6deke


106Kobobuyewe lNe 'an nio dabai niarangob6?45 Awane ni jukro okuobiti niarawenebare ja kuketorikotre,46 Ja mike mokre ni torotikakotrekroke, nenie to dikaiko duon nga te,awane ja kobonomonowunain durubonkoe te, awane tokora bori menten koinsinagoga te kain koin, awane tokodretibien ji dokuote bomon tiks. koekontij47 Nenie men kaibe juye bokone,awane bika kore preyasie kri mikata:nie kroro dabadre ngienoin bori krubote.Kapitulo 211 Awane niarawe nikrabare koin,awane ni rikotre ja limonyen kitetesoreria teo2 Awane niarawe ni merire kaibepobre toani weyau lepta kumu kite teo3 Awane niarawe iiebare: £ metre tinere munyen, Meri kaibe pobre nebiani bori niaratre jukro ngwon.4 Kisete niaratre jondron kri dikaruorebiti kitani te : akua niara nenie tobori jondron-e dika abokon kwe janire ngo kwe kitani teo5 Awane ni duore templo kodriebarenoire, Nio namani dotere jo bonuorebiti awane jondron biani limone yebiti niarawe iiebare,6 Jondron toata munwen ne, kokuain nankenko noire, jo kuatibe iiakaredebeai jo medan boto awaneiiakare kitadreko tibien.San Lucaswe 21llama Sei'lor: lc6mopues es su hijo?45 Y oyendole todoel pueblo, dijo i susdiscipulos :46 Guardaos de losescribas, que quierenandar con ropas largas,aman las salutacionesen las plazas, y lasprimeras slllas en lassUlagogas, y los primerosasientos en lascenas;47 Que devoran lascasas de las viudas,poniendo por pretextola larga oraci6n: estosrecibirm mayor condenaci6n.Capitulo 211 Y mirando, vi6 ,los ricos que echabansus ofrend as en elgazofilacio.2 Y vi6 tambien UBIviuda pobrecilla, queechaba alli dos blancas.3 Y dijo: De verdados digo, que esta pobreviuda ech6 mis quetodos:4 Porque todos estol,de 10 que les sobraecharon para las ofrendasde Dios; mas estlde su pobreza ech6todo el sustento quetenia.5 Y i unos que decfandel templo, que establadomado de hermosaapiedras y dones, dijo:6 Estas cosas queveis, dias vendrin queno quedari piedra sobrepiedra que no seadestrufda.


San Lucaswe 217 Y Ie preguntaron,diciendo: Maestro,icuando sera esto? iYque seiial habra cuandoestas cosas hayande comenzar a serhechas?8 EI entonces dijo:Mirad, no seais engaiiados;porque vendranmuchos en minombre, diciendo: Yosoy; y, EI tiempo estacerca: por tanto, novayais en pos de ellos.9 Empero cuandooyereis guerras y sediciones,no os espanteis;porque es necesarioque estas cosas acontezcanprimero; masno luego sera el fin.10 Entonces les dijo:Se levantara gente contragente, y reino contrareino;11 Y habra grandesterremotos, y en varioslugares hambres y pestilencias;y habra espantosy grandes senalesdel cielo.12 Mas antes detodas estas cosas osecharan mano, y perseguiran,entregandoosa las sinagogas ya las carceles, siendollevados a los reyes ya los gobemadores porcausa de mi nombre.13 Y os sera paratestimonio.14 Poned pues envuestros corazones nopensar antes c6mo ha-Mis de responder:15 Porque yo os dareboca y sabiduria, a lacual no podran resistirni contradecir todoslos que se os opondran.1077 Awane niaratrewe weyanintori iwekroro: Totikako, lkonooira ne jondron-edakadreko? lawane dre dirioetoadre ne jondron-e koboi no wane?8 Awane niarawe fiebare: Toibikairefiakare ja nokuitawunain ni nioe :kiseteni kri koin kuain ti ko biti, fiedre: TiKristo ara i awane ko niena no : fiakarenoin jiyebiti mun.9 Awane, munwen du kuke awanengren-ngren ktike jaroadre, fiakarejuro wen ja boto: Ne jondron-e dakadrekokonenkiri i akua ko moro ngomi,amare mini.10 Noire niarawe fiebare iwetre: Nikri nunainko ni kri boto, awane reinodui reino boto :11 Awane dobo dakadreko kri,awane ko jene-jene konti mro noadabai awane bren kri i awane jondrondirioe krubote dabai kointa.12 Akua ne jondron-e jukrokonenkiri, ni dabai kise mike mun boto,awane kudre dika mun boto, mundebeaiko sinagogas te awane munmikadre ngite, mun jon noin kwetrerey awane gobran kukuore ti ko krokekiset.13 Ne dakadreko jadriera koremunyen.14 To jatete munwen fiakare munkuke kaingobiti nio toibikaidre konenkiri:15 Kisete tiwe ni toboto kadae biainmu.ttyen, mun duyeko jukro 'kua fian diduka nunenko mun boto awane fioketamun kore.


10816 Akua mun dunmen 'kua dabaimun debeko, awane mun etebauntre,awane ditemen, awane morokotre ;awane duore koboite mun mikainganten.17 Awane ni niokua jaduyei munben ti ko kroke kiset.18 Awane mun dokuo-drunyen knitibenakare daba neyete.19 Ja kuekebe biti mun daba ja uyaeganaine.20 Akua koniowane mun dukotretoen Jerusalen bore bokone kore, gareniara dikiante koe tau no.21 Noire niaratre nenie tau Judeakonti mike ngitie ngutuo kukuore;awane nenie tau te ko mikeko, nenietau konsenta nakare mike nointa jutoeteo22 Kisete ko ne bro ngie bienta koe,ayekore jondron tikani jukro dabadrenankenko nore.23 Tare niaratre kroke nenie koboiblO, awane nenie tau monsoe mikekeanboto! Kisete ko dabai ulire kri,awane dobun kri dakadreko ni ne boto.24 Awane guetadrera sabada tu biti,awane mun jon noin klabure ni krijukro medan konti: awane ni JentilesJerusalen jutoe dotoi tibien, ni Jentilesko kuain nankenko uno wane.25 Awane ja dirioe toaidi ngiwanate, so te, muke te: awane ko tibien bitini kri dabai ulire, ko dabadre ngodete,biti meren noe ngo bontron mikataawane no noinko kri koboite ;26 Ni brukuo di deainko ngoninkeSan Lucaswe 2116 Mas seriHs entregadosann de vuestrospadres, y hennanos, yparientes, y amigos jy mataran a algunos devosotros.17 Y sereis aborrecidosde todos porcausa de mi nombre.18 Mas un pelo devuestra cabeza no perecera.19 En vuestra pacienciaposeeriHs vuestrasalmas.20 Y cuando viereisa Jerusalem cercada deejercitos, sabed entoncesque su destruccionha llegado.21 Entonces los queestuvieren en Judea,huyan a los montes; ylos que en medio deella, vayanse j y losque esten en los campos,no entren en ella.22 Porque estos sondias de venganza, paraque se cumplan todaslas cosas que estanescritas.23 Mas jay de lasprefladas, y de las quecrian en aquellos dias!porq'Je habra apurogrande sobre la tierrae ira en este pueblo.24 Y caeran a filo deespada, y seran llevadoscautivos a todas lasnacionesj y Jerusalemsera hol1ada de lasgentes, hasta que lostiempos de las gentessean cumplidos.25 Entonces habraseflales en el sol, y enla luna, y en las estrellasj y en la tierraangustia de gentes porla confusion del sonidode la mar y de lasondasj26 Secandose los


San Lucaswe 21hombres A causa deltemor y expectaci6n delas cosas que sobrevendranli la redondezde la tierra: porque lasvirtudes de los cielosserAnconmovidas.27 Y entonces veranal Hijo del hombre,que vendrA en unanube con potestad ymajestad grande.28 Y cuando estaseosas comenzaren Ahaeerse, mirad, y levantadvuestras cabezas,porque vuestraredenci6n estli cerca.29 Y dijoles unaparAbola: Mirad lahiguera y todos losArboles:30 Cuando ya brotan,viendolo, de vosotrosmismos entendeis queel verano estli ya cerca.31 As! tambien vosotros,cuando viereishacerse estas cosas,entended que estli cereael reino de Dios.32 De cierto os digo,que no pasar! estageneraci6n hasta quetodo sea hecho.33 EI cielo y la tierrapasarAn; mas mis palabrasno pasarAn.34 Y mirad porvosotros, que vuestroseorazones no sean cargadosde glotoneria yembriaguez, y de loseuidados de esta vida,y venga de repentesobre vosotros aqueldia.35 Porque como unlazo vendrli sobre todoslos que habitan sobrela faz de toda la herra.36 Velad pues, orandoen todo tiempo, que109boto, awane jondron tau nankenko koboto toa ngobiti: kisete ko die mutangotote dabadre ngrenko.27 Awane noire ni dabai NgoboNgob6 brare toai noin timon mutangotote trimente awane bori trore.28 Akua ne jondron-e kitranankenko wane nikren kUnkuore, mundokuo kainko; kisete mun kokiitoritakoe tau no.29 Awane niarawe blitabare bentreja kukere biti: Nom6n krie, awane kriniokua toen mun :30 Ngwo jata dete boto noire, toenmunyen awane gare munyen ja jeiliebiti ko ngire koe tau no.31 K6ntibe kroro mun ererauto,Koniowane mun kite ne jondron-e toennankenko wane, gare munyen Ngoboreino koe tau no.32 Metre ti nere munyen, Ni nenoire nakare dikiaita kobore jondron nejukro kuain nankenko.33 Ko koin awane kotibien dikiaitakobore: akua ti kuke nan dikiadretakobore.34 Akua ja toibikaidre munwen,nane awane mun brukuo nebe dobokodika jondron kome kome biti, awanedrobanike, awane jondron ja nire nekroke toibikaidre awane ko ye jatadremun biti jome mun dakadretori kore:35 Kisete kore dakadreko ni jukroboto nenie tau nune ko niokua jukrobiti tibien.36 Akua ngubuore munyen koniowaneerere, awane ja dibe kuke mike,


110ayekore mun dabadre ngitie kuorobejondron jukro daka~o ngoninkaire,awane nunenko Ngobo Ngob6 brarekone.37 Awane mantnin jetebe niaranamani ni tOtike templo koe te j awanedeo kratire-kratire dikiaba kobore nunamangutuo ko Olivas ngutuoe.38 Awane ni jukro jantani iwe dek6-be templo koe te kukenoadre kore.Kapitulo 221 Ne noire breto lebadura-nan-tebomontika koe namani no, ara kodekani Nomani-teta-koe.2 Awane padre kobobuyetre, awanetorotikakotre namani niara komikadrenio tOibikaidre j kisete niaratre namanini ngoninkaire.3 Awane Satanas Judas ni Iskariotabuneta bokomane, aye namani ninijoto biti-nibu ngotoite.4 Kowe nikiani kobore awane blitabareni padre kobobuyetre ben, awaneduko kobobuye ben nio niara dabadreJesus debeko iwetre.5 Ko namani nuore botore, awaneweyan bian braibare iwe.6 Awane kroke namani debe, botoniarawe koe koani nio wane niaradabadre Jesus debeko iwetre akua koekonti ni nakare kuati.7 Awane breto levadura-nan-te koejantani, noire ni dabadre paskua k6-mike.8 Awane niarawe Pedro awane JuanSan Lucaswe 22seais tenidos pordignos de evitar todasestas cosas que han devenir y de estar en piedelante del Hijo delhombre.37 Y ensenaba dedia en el temploj Y denoche saliendo, est!·base en el monte quese llama de las Olivas.38 Y todo el pueblovenia a el por la maonana, para oirle en eltemplo.Capitulo 221 Y estaba cerca e1dia de la fiesta de 108azimos, que se llamala Pascua.2 Y los principes. delos sacerdotes y losescribas buscaban c6-mo Ie matarian; mastenian miedo del pueblo.3 Y entr6 Satanb ellJudas, por sobrenombreIscariote, el cualera uno del numero delos doce;4 Y fue, y habl6 CODlos principes de 108sacerdotes, y con 108magistrados, de c6mose los entregaria.5 Los cuales ••holgaron, y concertaronde darle dinero.6 Y prometi6, y buscabaoportunidad paraentregarle a ellos siDbulla.7 Y vino el dia de losiizimos, en el cual eranecesario matar la pascua.8 Y envi6 a Pedro J


San Lucaswe 22, Juan, diciendo: Id,aparejadnos la pascuapita que comamos.9 Y ellos Ie dijeron:cD6nde quieres queaparejemos?Q10 Y elles dijo: Heaqui, cuando entrareiseIIla cuidad, os encontrariun hombre queneva un cantaro deagua: seguidle hastala casa donde entrare,11 Y decid al padrede familia de la cas a :II Maestro te dice:cD6nde esta el apoaentodonde tengo decomer la pascua conmis discipulos?12 Entonces el osmostrara un gran cenaculoaderezado; aparejadalii.13 Fueron pues, yha1laron como les habfadicho; y aparejuonla pascua.14 Y como fue hora,aent6se a la mesa, Ycon ellos ap6stoles.15 Y les dijo: Engran manera he deseadocomer con vosotrosesta pascuaantes que padezca;16 Porque os digoque no comere mas deella, hasta que secumpla en el reino deDios.17 Y tomando elVISO, habiendo dadogracias, dijo: Tomadesto, y partidlo entreTosotros;18 Porque os digo,111niani kroro: Non paskua yoke nunkroke, ayekore nun dabadre kuete.9 Awane niaratrewe nebare iwe,lMedente nun dabadre ne sribiedre?10 Awane niarwe nebare iwetre:Toa, mun nebe jutoete wane, mundabadre ni iti toen mun ngobiti noweandre buti te j Noin ben juye tekonti niara nikien.11 Mun dabadre nere ju bokonkokoinye kroro j lNi Totikako tau basakokoemeden weyentori moe, koe kontiTi dabai paskua kuete ti kuketorikotreben?12 Awane niarawe dabai ko krikointa juto biare driere munyen: Koekonti mun dabadre yoke,13 Awane niaratre nikiani, awanekoani niarawe nebare iwetre nore:awane niaratrewe paskua mikani jutobiare.14 Awane koe ye nankaninko wane,niarawe toko'lin tibien awane ni kukeweankotreben.15 Awane niarawe nebare iwetre:Ti toye ngo biti ti to namani paskuamroe ne kuete mun ben ti ngomi ngienoinwane:16 Kisete ti nere munyen, Ti nandabli kuete medan, Kuain nankenkoNgobo reino te awane blitibe.17 Awane niarawe besinie kaningobiti,awane gracias biani wane, niarawenebare: Ne den, awane noke ja ngotoitemunwen :18 Kisete ti nere munyen, Ti nan


112daba koe kro ngwo nie ne nain medanawane Ngobo reino jatadre,19 Awane niarawe breto deani,awane koniowane niarawe graciasbiani, niarawe otaniboto awane bianiiwetre kroro: Ne ti ngotore biani munkroke: Ne noaine ti mikadre toro jaikore.20 Awane mrobare uno wanebesinie norerauto biani kroro: Besiniene bro Kobomikani moro ti dorie bitimunyen, aye kekani tibien mun kroke.21 Akua toa, nie kise ti kitadrengise tau teblu b iti ti ben.22 Kisete, Ngobo Ngobo brare dikiadreerara nebare korore nore: akuatare niara kroke nenie niara kitadrengise!23 Awane kwetre jantani weyentorija ngotoite, ni meden ja ngotoite,dabadre ne jondron-e noaine.24 Awane ngren-ngreri jantani ngotoite,meden iwe bori kri.25 Awane narawe nebare: Ni Jentilesreye niaratre bokone; awane nenietau gro biti ko dekata batron-koin.26 Akua mun nan daba kore: Akuaniara nenie bori kri mun ngotoite, ayedabadre ni bori bati erere; awane niaranenie kobobuyeko ara dabadre borimonsore.27 Kisete meden bori, iN enie tautokodre mro boto, a nenie tau mroSan Lucaswe 22que no bebere mbdel fruto de la vid,hasta que el reino deDios vengll..19 Y tomando elpan, habiendo dadogracias, parti6, y lesdi6, diciendo: Esto esmi cuerpo, que porvosotros es dado: hacedesto en memoriade mi.20 Asimismo tambienel vaso, despuesque hubo cenado, diciendo:Este vaso esel nuevo pacto en misangre, que por vosotrosse derrama.21 Con to do eso, heaqui la mano del queme entrega, conmigoen la mesa.22 Y a la verdad elHijo del hombre va,seglin 10 que est'determinadoj emperojay de aquel hombrepor el cual es entregado!23 Ellos entoncescomenzaron a pre guntarentre si, cual deellos seria el que hab!ade hacer esto.24 Y hubo entre ellosuna contienda, quiende ellos pare cia ser elmayor.25 Entonces el lesdijo: Los reyes de lasgentes se enseil.oreande elias j y los que sobreelias tienen potestad,son llamados bienhechores;26 Mas vosotros, noaSl: antes el que esmayor entre vosotros,sea como el mas mOZOjy el que es principe,como e! que sirve.27 Porque, lcual esmayor, el que se sientaa la mesa, 6 el que


San Lucaswe 22airve? iNo es el que seaienta a la mesa? Y yosoyentre vosotros comoel que sirve.28 Empero vosotrossois los que habeispermanecido conmigoen mis tentaciones j29 Yo pues os ordenoun reino, comi miPadre me 10 orden6 ami,30 Para que comaisy bebais en mi mesaen mi reino, y os senteissobre tronos juzgandoa las doce tribusde Israel.31 Dijo tambien elSeil.or: Sim6n, Sim6n,he aqui Satanas os hapedido para zarandaroscomo a trigo j32 Mas yo he rogadopor ti que tu fe. nofalte j y tli, una vezvuelto, confirma a tushermanos.33 Y el Ie dijo:Seil.or, pronto estoy air contigo aun a carcely" muerte.34 Y el dijo: Pedro,te digo que el gallo nocantara hoy antes quetIi niegues tres vecesque me conoces.3S Y a ellos dijo:Cuando os envie sinbolsa, y sin alforja, ysin zapatos, lOS falt6algo? Y ellos dijeron:Nada.36 Y les dijo: Puesahora, el que tiene113duroire? iNan iienie tau tokodre mrobotoya?Alma ti tau mun ngotoite nimonsoe sribiko gui erere.28 Akua mun bro ni aye ara nenienoabare ti ben ti ga koe teo29 Awane ti tau reino drieremunyen, erere ti dunwe reino driebaretie,30 Ayekore mun dabadre mroreawane tomana iiain ti teblu boto tireino te; awane munwen toko! tokoraete Israel slotaye nijoto-biti-nibu bennomonondre kore.31 Simon, Simon, toa, Satanas mokoroni ayekore niara daba mo jokodretei munu erere, kore ni Kobobuyeweiiebare,32 Akua ti dibe kuke mirira mokroke ayekore mo ka tote ye iiandaba krute moe: awane mo, mo dikuainta moe wane, mo etebauntredimiketa.33 Awane niarawe iiebare iwe: Kobobu,ti nibira juto noin mo ben ngitekonti a gueta konti nio erere nio.34 Awane niarawe iiebare: Ti iieremoe Pedro, antalan ngomi ngwonemetare awane moe ti biain iiakare garejae.35 Awane niarawe iiebare iwetre,koniowane tiwe mun niani weyainngwoniian ye, jondron ngwoiian, zapataiian: lYe wane mun tonamani dre-e?Awane niaratrewe iiebare: Jondroniiaka chi.36 Awane niarawe iiebare 'iwetre:Akua metare, nenie wenyan ngwo toro


114denye jabe, awane jondron ngwoe siba:awane nenie nakare toro mike jaehubae durumoine awane sabada koku.37 Kisete ti nere munyen, drekuatikani ti korore dakadreko ti boto,Awane niara kodekani ni jamikakongite ben: kisete drekua nebare tikorore ye koboi kote.38 Awane niaratrewe nebare: Kobobu,toa, sabada krobu tau nete.Awane niara: Nibira debe, nebareiwetre.39 Awane niara jantani kobore,awane nikiani Olivas ngutuoe biti toronoaine kp nore ko nore erere, awanekuketorikotre nikiani jiyebiti ererauto.40 Awane niara jantani koe kontiwane, niarawe nebare iwetre: Preyasienere munyen ayekore mun nan nebe gakoe teo41 Awan~ niara nikiani dunkuoremini awane ngokodobitibare awanepreyasie nebare,42 Kroro: Dun, newane mo todabanoaine, besinie ne mike kobore ti kon:Akua nan ti to aye nore akua mo toyemike nankenko.43 Awane angel koin iti jantani iwedimikadre kore.44 Awane kisete niara namani ulirekoke niarawe preyasie mikani bonjume : awane niara krubori don namanierere kri tibien.45 Awane koniowane niara nunaninkopreyasie boto, niara jantanikuketorikotreye awane kuanintrekabuyen, ulire kiset,San Lucaswe 22bo1sa, t6mela, y tambienla alforja, y el queno tiene, venda sucapa y compre espada. .37 Porque os digo,que es necesario que secumpla todavia en miaquellos que esta escrito:Y con los malosfue contado; porque 10que esta escrito de mi,cump1imiento tiene.38 Entonces ellosdijeron: Senor, he aquidos espadas. Y el lesdijo: Basta.39 Y saliendo, sefue, como solia, almonte de las Olivas;y sus discipu10s tambienIe siguieron.40 Y como lleg6 aaque1 lugar, les dijo:Orad que no entreis ententaci6n.41 Y e1 se apart6 deellos como un tiro depiedra; y puesto derodillas or6,42 Diciendo: Padre,si quieres, pasa estevaso de mi; empero nose haga mi voluntad,sino 1a tuya.43 Y Ie apareci6 unAngel del cielo confortandole.44 Y estando enagonla, oraba mas intensamente;y fue susudor como grandesgotas de sangre quecalan hasta Ie tierra.45 Y como se levant6de la oraci6n, y vinoa sus discipu10s, hall610sdurmiendo detristeza;


San Lucaswe 2246 Y les dijo: lPorque dOnalls? Levantaos,y orad que noentreis en tentacian.47 Estando el alinhablando, he aqui unaturba; y el que sellamaba Judas, uno delos doce, iba delantede ellos; y lleg6se aJesus para besarlo.48 Entonces JesusIe dijo: Judas, iconbeso entregasal Hijodel hombre?49 Y viendo los queestaban con el 10 quehabia de ser, Ie dijeron:Senor, lheriremos acuchillo?50 Y uno de elloshiri6 a un siervo delprincipe de los sacerdotes,y Ie quit6 laoreja derecha.51 Entonces respondiendoJesus, dijo:Dejad hasta aqul. Ytocando su oreja, Iesana.52 Y Jesus dijo alos que habian venidoa el, los principes delos sacerdotes, y losmagistrados del templo,y los ancianos:leomo a ladran habeissalido con espadas ycon palos?53 Habiendo estadocon vosotros cada diaen el templo, no ertendisteislas manos contram1; mas esta esvuestra hora, y lapotestad de las tiniebias.54 Y prendiendole,trajeronle, y metieronle,en casa del principe delos sacerdotes. YPedroIe seguia de lejos.55 Y habiendo encendidofuego en mediode la sala, y sentAndoseus46 Awane fiebare iwetre, lNi6botomun tau kabuyen? Nunenko, preyasiefiere, ayekore mun fian daba ga koe teo47 Niara tote blite wane, ni krikoinnamani noin kukuore ni Judas fietajiyebiti, aye ara ni nijoto biti nibu itiye jawane niara jantani Jesus ken awanedumoimane.48 Akua Jesuswe fiebare iwe:lJudas, mowe Ngobo Ngob6 brare kitengise dumoine bitia? '49 Awane nitre bore dre bike nankenkogani wane kowe fiebare, lKobobu,Nun metai sabada bitia?50 Awane ni iti badre bon mentenkoin monsoe 010 baliente kiri tikaninko.51 Akua Jesuswe fiebare: Tumetrekore ken. Awane niarawe kise mikani010 boto awane mikaninta mobe.52 Awane Jesuswe fiebare padrekobobuyeko-e, awane templo kobobuyeko,awane ni umbretre nenie jantanidure boto, lMun tau noin ni goko denyekoboite mun jatadre sabada awanebuk6 bitia?53 Koniowane ti namani mun bentemplo te mantran daire mun fiakarekise mikani ti boto: akua mun koe brone, awane kodrune di nuke.54 Awane niaratrewe kis6 dikaniawane jonikiani kobore awane weanini padre bori menten koin juye te,Akua Pedro nomani jiyebiti bo daiunko.55 Awane niO bukani kwetre ko teduore wane, awane tokoni tibien j


116Pedro siba tokoni tibien niaratre ngotoite.56 Awanemeri iti niara toani tokonitubunfOtro te awane nikrabare botojankunu iiebare: Ni sobra ne namaniben ererauto.57 Akua niarawe ja mikani iiakaregare iwe kroro: Meri, Ti iian ni sobrase gare.58 T6biti ni medanwe toani awaneiiebare iwe: Mo aye iti ererauto.Akua Pedrowe iiebare: Ti iiakare ayeiti di.59 Awane ora kuatibe t6biti nore nimedan kowe iiebare bonkon: Erara eni ne namani ben ereranto: kiseteniara ni Galileabu.60 Akua Pedrowe iiebare: Mo taudre iiere iiakare gare tie. Awane noiredabe, niara tote blite wane, antalanngwononkobare.61 Awane ni Kobobuyewe ja kuitaninteawane nikrabare Pedro boto.Awane ni Kobobuyewe kuke jantanitoro Pedroe, nio niarawe iiebare iwe,Antalan ngoni ngwone wane mo dabati bien iiakare gare jae bomon kore.62 Awane niara nikiani kUnken,awane muyabare kuaka.63 Awane nenie Jesus kani kowemikani yara, awane kudrebare boto.64 Awane niaratrewe okuo dikaniduon ku biti, awane weyanintori iwekroro, Mo donkin :lJ a kroke nirewe momiti iiere?65 Awane jondron kri medan komekomeiiokobare kwetre boto.San Lucaswe 22todos alrededor, sesent6 tambien Pedroentre ellos.56 Y como una criadaIe vi6 que estaba sentadoal fuego, fij6se enel, y dijo: Y este conel estaba.57 Entonces el 10neg6, diciendo: Mujer,no Ie conozco.58 Y un poco despues,viendole otro,dijo : Y tti de elloseras. Y Pedro dijo:Hombre, no soy.59 Y como una horapasada otro afirmaba,diciendo: Verdaderamentetambien esteestaba con el, porquees Galileo.60 Y Pedro dijo:Hombre, no se quedices. Y luego, estandoel ann hablando, elgallo cant6.61 Entonces, vueltoel Senor, mir6 a Pedro;y Pedro se acord6 de Ispalabra del Senor comoIe habia dicho: Antesque el gallo cante, menegaras tres veces.62 Y saliendo fueraPedro, lIor6 amargsmente.63 Y los hombresque tenian a Jestis, seburlaban de el. hiriendole;64 Y cubriendole.henan su rostro, ypreguntabanle, diciendo:Profetiza, lquienes el que te hiri6?65 Y decian otrasmuchas cosas, iBjuriandole.


San Lucaswe 2366 Y cuando fue dedla, se juntaron losancianos del pueblo, ylos principes de lossacerdotes, y los escribas,y Ie trajeron AIV concilio,67 Diciendo: tEreshi el Cristo? dinoslo.Y les dijo: Si os 10dijere, no creereis;68 Y tam bien si 011preguntare, no me respondeniis,ni me soltareis.69 ]das despues deahora el Hijo del hombrese asentara a ladiestra de la potenciade Dios.70 Y dijeron todos:lLuego tli eres Hijode Dios? Y elles dijo:Vosotros deds que yosoy.7l Entonces ellosdijeron: lQue mas testimoniodeseamos?porque nosotros 10 hemosoido de su boca.Capitulo 2311766 Ko jantani wenye wane, niumbre-umbre jantani keteitibe padrekobobu awane torotikakotre; awanejonikiani kwetre ja blita koe te kroro,67 iN engwane mo bro ni Kristoaye ara? Nere nunyen. Akua niarawenebare iwetre: Ti nedre munyen 'kuamun nan daba kaintote :68 Awane ti nomonone munyen,mun nan daba kuke kaningobiti.69 Akua ne noire Ngobo Ngob6brare toko! Ngobo kude baliente trimentekiri.70 Awane niaratre jukro kowe nebare:iJa kroke nan mo Ngobo Ngob6-ya? Awane niarawe nebare iwetre:Mun tau nere kisete ti aye ara.n Awane niaratre kowe nebare :Nun to drieko boto medanya? Kisetejaroani nunyen awule niara kadaejenie biti.Kapitulo 231 LevantAndose entoncestoda la multitudde ellos llevaronle APilato.2 Y comenzaron Aacusarle, diciendo: A6stehemos hallado quepervierte la naci6n, yque veda dar tributo aCesar, diciendo que eles el Cristo, el rey.3 Entonces Pilatole pregunt6, diciendo:lEres tli el Rey de lOBIudios? Y respondiendoleel, dijo: Tli 10dices.4 Y Pilato dijo A los1 Awane niaratre ngo jukro nunaninkoawane weani Pilatoye kukuore.2 Awane niaratre jantani niara mikengite kroro: Ni sobra ne koani nunyenjondron b16 koboire nun boto, awanenun oto weyain biandre Sesarye, awanetau ja mike Kristo ni reye awule jae.3 Awane Pilatowe nomonomane iwekroro: iMo Judios Reye ea? AwaneJesuswe kuke kaniangobiti awane nebareiwe : Mowe neni.4 Awane Pilatowe nebare ni padre


118kobobuye-e awane ni krikoin iwe: Tinan ngite koan chi ni ne.5 Alma niaratre namani borirasijume kroro: Niara tau ko mike ngondoeko,ni totikata kwe jukro Judea koete, Galilea konti kone nuke ko ne arakoe konti.6 Akua Pilatowe ne jaroabare waneweyanintoriba iwetre, ni nok6 ni Galileabua siaiioa.7 Awane dukaba gare iwe niaraHerodes koe kiri jantani wane, koweniani Herodes iwe kisete Herodes sibanamani Jerusalen konti koe ne noire.S Herodeswe Jesus toani ne noirewane, ko weani nuore kri ja botokwe: kisete kira niara tonamani jatoai ben, kisete niara koe kitaninankookuobiti; awane nutubare niara dababajondron bori noaine okuobiti.9 Awane niara jantani jondron kabreweyentori iwe; akua niara nakarekuke kuatibe kaningobiti iwe.10 Awane ni padre kobobuyekoawane ni torotikakotre nunaninko,~wane ngite kodekani jume dikaruoreboto.11 Awane Herodes ja dukotre benniara mikani ngwarobo ja kone, awanemikani yara ja kroke, awane duonlitaure bonkon kitani boto awane nianintaPilatoye.12 Awane Herodes awane Pilatoejamorokobare ko ye ara noire: kisetekoe noire konen kiri namanintre jaduyerekuori-kuori;13 Awane Pilatowe ni padre kobo-San Lucaswe 23principes de los sacerdotes,y ! las gentes:Ninguna culpa hallo eneste hombre.S Mas ellos porfiaban,diciendo: Alborotaal pueblo, enseftandopor toda Judea,comenzando desdeGalilea hasta aqui.6 Entonces Pilato,oyendo de Galilea, pregunt6si el hombre eraGalileo.7 Y como entendi6que era de Ill. jurisdicci6nde Herodes, Ieremiti6 a Herodes, elcual tambiiin estabaen Jerusalem en aquellosdias.S Y Herodes, viendo!Jestis, holg6se mucho,porque hacia muchoque deseaba verlejporque habia oido deiii muchas cosas, ytenia esperanza que Ieveria hacer algunaseilal.9 Y Ie preguntabacon muchas palabrasjmas iii nada Ie respondi6.10 Y estaban losprincipes de los sacerdotesy los escribasacusiindole con granportia.11 Mas Herodes consu corte Iemenospreci6,y escarneci6, vistiiindolede una ropa rica;y volvi61e a enviar !Pilato.12 Y fueron hechosamigos entre si Pilatoy Herodes en el mismodia; porque antes eranenemigos entre si.13 Entonces Pilato,convocando los prln-


SanLucaswe 23 119apes de los sacerdotes,J los magistrados, y elpueblo,14 Les dijo: Mehabeis presentado a6ste por hombre quedesvia al pueblo: y heIqui, preguntando yodelante de vosotros, nohe hallado culpa algunaen este hombre deIquellas de que Ielcusais.15 YniaunHerodesjoorque os remiti a el, yhe aqui, ninguna cos adigna de muerte hahecho.16 Le soltare, pues,castigado.17 Y ten!a necesidadde soltarles uno eneada fiesta.18 Mas toda la multituddi6 voces a una,diciendo: Quita a este,J sueltanos a BarrabAs:19 (EI cual hab!asido echado en lawcel por una sedici6nhecha en la ciudad, yuna muerte.)20 Y habl61es otravez Pilato, queriendoIOltar ii Jesus.21 Pero ellos volvierona dar voces,diciendo: Crucificale,crucificale.22 Y el les dijo latercera vez: lPues quemal ha hecho este?Ninguna culpa demuerte he hallado en61: Ie castigare, pues,J Ie soltare.23 Mas ellos mstabana gran des voces,buyeko korobare keteitibe awane nigro biti gro biti,14 Awane nebare iwetre: Munwenni ne weani ti kukuore ni jondron bI6koboiko kure, amare tiwe weyanintoriiwe mun oku6biti, awane jondron muntau kete boto ye, chi blO kuiitibe nankoani boto tiwe.15 Nan chi; nan kuiitibe koani Herodesye ererauto: kisete nianinta kwemunyen; awane toa, jondron nan chibare kwe debe komikadre ngantennore.16 Akisete ti bike to den awanemike kuore17 (Kisete bomon tikii koe botoniara dabii iti debeko iwetre).18 Akua niaratrewe muyabare jukrowaire, kroro: Ni sobra ne mike koboreawane Barrabas tike mike kuore nunyen.19 (Amare Barrabas ne du mikaninanankenko jutoete, awane ni komikaninakwe, kowe mika namani ngitejuyete.)20 Awane Pilatoe to namani Jesusmike kuore kowe blitabare bentremedanj21 Akua kwetre ngraninte biti,kroro: Mete kruzoboto, mete kruzoboto.22 Awane niarawe nebare iwetrebomokore lNi6boto, dre diun bare nine? Niara nakare guetadre bo ti kroke:akisete ti dabai to den awane mikekuore.23 Akua kwetre ngwononkobare


120jume iwe, Metawanain iwe kruzobotokore. Awane niaratre kukeye kuorobebare.24 Awane Pilatowe dre nomonowunainiwetre iwe nore noaiwunamaneiwetre.25 Awane niarawe niara nenie dumikani awane ni komikani awanenamani ngite juye te aye tikanintemikani kuore iwetre, nomonomantreiwe ja kroke kiset j akua Jesusyeniarawe debeakoba iwetre noaindiboto tOtre noaindi nore.26 Awane jonikiani kwetre koborewane, niaratrewe kise mikani ni koSimon ni Cyreniabu boto, nenie medankonti jantani, awane kruzo mikani nine dru boto weandre kore Jesus jiyebiti.27 Awane ni kri koin bori kabrenikiani jiyebiti, awane meriretre neniekowe ko weani ulire ja boto krokeawane muyabare.28 Akua Jesuswe ja kuitaninte iwetrefiebare, Jerusalen Ngongontre fiakareti muyaire munwen, akua muyaireja slotaye kroke mun.29 Kisete, toa, koe kuain nankenkoawane ni dabadre fiere, Ni mukurebro nuore awane meri ngwoe fiakareslota weani ngwoe bro nuore, awanechu-chu fiakare doabare monsoe bronuore. .30 Noire dabadretre \fiere ngutuoekri jaguiteko nun biti j awane ngutuoekia, juye mike mun biti.31 Kisete ne koboidi kwetre ~iSan Lucaswe 23pidiendo que fuesecrucificado. Y las vocesde ellos y de los principesde los sacerdotescrecian.24 Entonces Pilatojuzg6 que se hiciese 10que ellos pedianj25 Y les solt6 ,aquel que habia sidoechado en la carcel porsedici6n y una muerte,al cual habian pedidojy entreg6 a Jesus , lavoluntad de ellos.26 Y llevandole, tomarona un Sim6DCireneo, que venia delcampo, y Ie pusieroDencima la cruz paraque la llevase trasJesus.27 Y Ie seguia unagrande multitud depueblo, y de mujeres,las cuales Ie lloraban ylamentaban.28 Mas Jesus, vueltoa ellas, les dice: Hijllde Jerusalem, no melloreis a mi, mas lloradpor vosotras mismas, ypor vuestros hijos.29 Porque he aqufvendran dias en quediran: Bienaventuradaslas esteriles, y 101vientres que no engeDdraron,y los pechosque no criaron.30 Entonces comeDzarana decir , losmontes: Caed sobrenosotros j y a los collados:Cubridnos.31 Porque si en el


San Lucaswe 23'rbol verde hacen estascosas, len el seco,que se hara?32 Y llevaban tambiencon el otros dos,malhechores, a sermuertos.33 Y como vinieronal lugar que se llamade la Calavera, Ie cruci1lcaronalli, y a losmalhechores, uno aIIderecha, y otro a laizquierda.34 Y Jesus deda:Padre, perd6nalos, porqueno saben 10 quehacen. Y partiendo sus,estidos, echaron suertes.35 Yel pueblo estabamirando; y se burlabande el los principes conellos, diciendo: A otroshizo salvos: sal vese aII, si este es el Meslas,el escogido de Dios.36 Escarnedan de eltambien los soldados,llegandose y presentAndolevinagre,37 Y diciendo: Si tueres el Rey de losJudios, salvate a timismo.38 Y habia tambiensabre el un titulo escritoconletras griegas,y latinas, y hebraicas:ESTE ES EL REYDE LOS JUDIOS.39 Y uno de los malhechoresque estabancolgados, Ie injuriaba,diciendo: Si tu eres elCristo, silivate a timismo y a nosotros.40 Y respondiendo elotro, reprendi61e, diciendo:lNi aun tutemes aDios, estandoen la misma condenaci6n?41 Y nosotros, a la,erdad, justamente pa-121nik! boto, lja noaine kri notare boto?32 Awane ni nibu medan, jondrondiun noainko, jonikiani kwetre ben komikadrekore siba.33 Awane niaratre jantani koe konti,ko Kalvario niaratrewe mentani kruzoboto,awane ni jondron-diun-noainkosiba, iti kude baliente kiri, awane itikude ngebere kiri.34 Awane Jesuswe nebare : Ti Dun,ngite nienta bititre j kisete dre noaintakwetre nan gare iwe. Awane niaraduon-e nokoba kwetre, awane gananyabare boto.35 Awane ni nunaninko toen. Awaneni gro-biti-gro-biti mikani ngwarobosiba kroro : Ni jenena ngubuobare kwe jkure mike ja ngubuore j Newane neNgobo Kristo aye kodekabare kwe.36 Awane ni dukotre siba mikaniyara, awane jantani iwe bininka bianiiwe,37 Awane nebare iwe: Mo Judiosreye ja kroke ja ngubuore mo.38 Awane kuke tikani niara kruzobiti koin kroro: NE BRO NI JUDIOSREYE.39 Awane ni jondron-diun-noainkoiti nenie namani guekaninkr6 ben guedababen kroro, iNan mo ni Kristoayea? Ja ngubuore a'n' nun ngubuore.40 Akua iti kuke kaningobiti awanemotrobare boto nebare: Ngobo 'kua monan ngoninkaire j lnan toen moe mobro ngite ja nore,?41 Awane nun bro ngite e j kisete


122nun tau ja ngie utioe nore bienta : akuani ne nan dre diun bare chi.42 Awane niarawe nebare Jesusye:Ti mike toro jae mo nebe ja reino tewane. .43 Awane niarawe nebare iwe: Metreti nere moe, Metare mo dabai Paraisote ti ben.44 Awane ne noire ora kroti wane,awane ko jantani drone ko nio jukrobiti ora krojonkon noire.45 Ngiwana tro deakoba: awanetemplo duon kireye neaninanko teduore.46 Awane Jesuswe muyabare ja kukekri biti, niarawe nebare : Ti Dun,tiwe ja uyae mikete mo kise te: awanenebare kore kwe wane niarawe jamurie bianinta.47 Awane koniowane ni duko kobobuyenenie nunaninko konti toabare,niarawe Ngobo koe kitaninko kroro:Erara e ni ne namani ni metre.48 Awane ni kri koin jukro ne niejantani nobro biti ne toani j dre dakakobatoani kwetre wane namani jamotroro boto mete ulire kiset, konikianinta tote kore.49 Awane niara morokotre jukro,awane meriretre ~nie jantani benGalilea konti, kowe nunaninko bodaiunko ne jondron-e toen.50 Awane ni iti ko Jose ni blitaikoni koin awane metre.51 (Niara kroke jondron bare kwetrenan debe) Ni ne ni Arimatiabu, niSan Lucaswe 23deeemosj porque reeibimos10 que mereeieronnuestros heehos:mas este ningun malhizo.42 Y dijo a Jesus:Aeuerdate de mi euandovinieres a tu reino.43 Entonees Jesus Iedijo: De eierto te digo,que hoy estaras conmigoen el paraiso.44 Y chando era comola hora de sexta, fueroohechas tinieblas sobretoda la tierra hasta I.hora de nona.45 Y el sol se obscureci6j y el velo deltemplo se rompi6 pormedio.46 Entonees JesUs,clamando a gran vol,dijo: Padre, en tuamanos encomiendo miespiritu. Y habiendodicho esto, expirli.47 Y como el ceoturi6nvi6 10 que habraacontecido, di6 gloriaaDios, diciendo: Verderamenteeste hombreera justo.48 Y toda la multitudde los que estaban presentesa este espeetaeulo,viendo 10 quehabia aeontecido, Itvolvian hiriendo SUIpechos.49 Mas todos SUIeonocidos, y las mujeresque Ie habfaaseguido desde Gaillet,estaban lejos mirandoestas cosas.50 Y he aquf uavar6n llamado Jose, IIeual era senador, var6abueno y justo,51 (EI eual no h.bJaeonsentido en el COllaejoni en los heehos cit


SID Lucaswe 24eDoa), de Arimatea,dadad de la Judea, elM1 tambien esperaba•• reino de Dios;52Este lleg6 a Pilato,l pidi6 el euerpo deJesd8.53 Y quitado, 10 en-9lIlvi6en una sabana,J Ie puso en un sepul-GO abierto en unafda, en el eual ningu-10 habia aun sidoJIlesto.54 Y era dia de latllpera de la Pascua;J "taba para rayar elIlbado.55 Ylas mujeres que_ 61habian venido deGali1ea,siguieron tamwea,y vieron el sepul-GO, y e6mo fue puesto•• euerpo.56 Y vueltas, apare-;rOD drogas aromalieuy ungiientos; yNpoBaron el sabado,lOIIforme al mandamento.Capitulo 241 Y el primer dia deII semana, muy deEana, vinieron al.,ulero, trayendo lasdrogas aromaticas queubfan aparejado, yllgunas otras mujeres_ elias.2 Yhallaron la piedramuelta del sepulcro.3 Y entrando, noaIlaron el cuerpo delSeliorJesus.• Y aconteci6 que,lltando elias espanta-Us de esto, he aqui separaron junto a eliasdosvarones con vestidarasresplandecientes·S ' Y como tuviesenelias temor, y bajasenII rostro a tierra, les123Judlos jutoe kunti, nenie namani Ngoboreino jiebore;52 Ni ne nikiani Pilatoe, awaneJesus ngwaka korobare.53 Awane deani timon, awane minianinteduon wembrere te, awanemikani dobometa koe jo te, kontingwaka ngomi mikabare.54 Awane ko ne namani Yoko koe,awane sabado namani no ko.55 Awane meriretre nenie jantaniGalilea konti, nikiani jiyebiti awanedobometa koe toani awane niarangwaka mikani te nio gain.56 Awane niaratre jantaninta awanejondron mane awane bo sokora mikanijuto biare ; awane sabado noire jazukabarekwetre, noaiwunamane kuke iiebareerere.Kapitulo 241 Akua bomonte deko, ko tote tororewane, niaratre jantani dobometakoekonti, jondron do mane yokoba kwetreye wenye ja ben, awane meritre medanbentre.2 Awane niaratre jo koani monoaninkokobore dobometakoe konti.3 Awane niaratre nonmani koteri,awane iiakare ni Kobobuye Jesusngwaka koani.4 Awane jatabare nankenko noireawane niaratre namani toibikaire boto,awane ni duon trote nibu nunaninkoboto:5 Awane niaratre namani ngoninkairekowe ja ngoro tikanikonti tibien,


124ni trorewe fiebare iwetre; lNi6botomun tau ni nire konone mrukro ngotoite?6 Niara fiakare tau nete, akua nukanintakro: Mike toro jae nio niaraweblitabare mun ben ko noire awaneniara nonmani Galilea konti.7 Kroro Ngobo Ngob6 brare debeakobikeni jamikako ngite kise te,awane metadre kruzoboto, awane mukiratadukadreta kro medan.8 Awane kuke jantaninta toro bititre,9 Awane dobo koe toanimetrekwetre, awane kuke ne fiebare ni nijotobiti itie awane nitre jukro medan.10 Ne noire nie ye bro namaniMaria Magdalena, awane Joana,awane Maria, Santiago meye: awanemeriretre medan ben kowe ne jondron-efiebare ni kukeweankotre iwe.11 Awane niaratre oku6biti kuke nekroke ni drobare kukeye erere awanefiakare kanintotetre chi nobe.12 Akua Pedro nunaninko, awaneneabare dobometa koe konti; awane jamikaninte tibien kwe kowe nikrabarete, niarawe mrukro duon-e toani jc:'-nena; awane ko mikaninko kwe nikianija guirete kowe namani dre dakadrekotoibikaidre.13 Awane nibu iwe nonmane waireko ye ara noire jutoe chi ko Emmaus,millas kroriguie Jerusalen jutoe nebekoe konti.14 Awane jondron nankaninko jukroye nomanintre kodriere.15 Awane jatabare nan~enko noireSan Lucaswe 24dijeron: lPor que buscaisentre los muertosal que vive?6 No esta aqui, masha resucitado; acordaosde 10que os habl6,cuando aun estaba enGalilea,7 Diciendo: Es menesterque el Hijo delhombre sea entregadoen manos de hombrespecadores, y que selcrucificado, y resucit.al tercer dia.8 Entonces ellas seacordaron de sus palabras,9 Y volviendo delsepulcro, die ron nuevasde todas estascosas a los once, y ,todos los demas.10 Y eran MariaMagdalena, y Juana, YMaria madre de Jacobo,y las demas conellas, las que dijeronestas cosas a los ap6stoles.11 Mas a ellos lesparecian como locurllas palabras de ellas, yno las creyeron.12 Pero levantandosePedro, corri6 al sepulcro;y como mir6 dentro,vi6 solos los lienzosechados; y se fuemaravillandose de 10que habia sucedido.13 Y he aqui, dos deellos iban el rnismodia ii una aide a queestaba de Jerusalemsesenta estadios, 111-mada Emmaus.14 E iban hablandoentre si de todas aquellascos as que habianacaecido.15 Y aconteci6 que


San Lucaswe 24yeado hablando entresf, y preguntandose eluno al otro, el mismoJesus se lleg6, e ibacon ellos juntamente.16 Mas los ojos deellos estaban embargados,para que no Ieeonociesen.17 Y dijoles: iQueplitieas son estas quetratAis entre vosotrosandando, y estais tristes?18 Y respondiendoel uno, que se llamabaCleofas, Ie dijo: iTos610peregrino eres enJerusalem, y no haslibido las cosas queen ella han acontecidoestos dias?19 Entonces el lesdijo: iQue cosas? YelIos Ie dijeron: DeJesus Nazareno, eleual fue var6n profeta,poderoso en obra y enpalabra delante de Diosy de todo el pueblo;20 Y c6mo Ie entregaronlos principes delos sacerdotes y nuestrosprincipes a condenaci6nde muerte, yIe crucificaron.21 Mas nosotrosesperabamos que elera el que habia deredimir a Israel; yabora sobre todo esto,boyes el tercer dia queesto ha acontecido.22 Aunque tam bienunas mujeres de losnuestros nos han espantado,las cualesantes del dia fueron alsepulcro;23 Y no hallando sueuerpo, vinieron diciendoque tam bien125awane niaratre blitabare, awane janomonone kuori-kuori Jesus arajantani ken, awane nomane bentre.16 Alma okuo bro ketaninte koreniaratre iian aye dukaba gare chi.17 Awane niarawe iiebare iwetre,iDre kodrie tau munwen kuori-kuorinoire awane mun tau noin ne awane boulire bore?18 Awane jti iwe ko dekani Kleopas,kowe kuke kaningobiti iwe awaneiiebare, iMo dikeko kaibe Jerusalenkonti koboite jondron nankaninko bintinkoiiakare gare mowea?19 Awane niarawe iiebare iwetre,iDre jondron-e yere? Awane niaratreweiiebare, Jondron nankaninkoJesus ni Nazaretbu ye, nenie namanini Kukeiieko bori trimente sribi biti,nore kuke biti Ngobo okuobiti, awaneni jukro okuobiti:20 Awane nio ni padre kobobuyekoawane ni gro-biti-gro-biti debeaninkomikadre ngite guetadre kore, awanementani kruzoboto.21 Akua" nunwen kabare tOte niaraara dababare Israel Kokatoriko Jon jawane ne jondron-e jukro bitita nienamukira metare jondron neye jatabarenankenko.22 Bori bitita nitre meriretre duorenun ngotoite kowe nun weani nikienko,namanintre dekobe dobometakoekontij23 Awane iiakare ngwaka koanikwetre wane, niaratre jantaninta iierenunyen kroro, Angelesbe ja toani nun-


126yen nenie kowe iiebare niara namanintanire.24 Awane nitre duore nun ngotoitenikiani dobometakoe konti~ awane kokoani meriretrewe iiebare erere: akuaniara iiakare toani kwetre.25 Awane niarawe iiebare iwetre:o mun ngwarobo, awane brukuo batorejondron iiebare ni kukeiiekotrekadretote kore!26 iNan ni Kristo dabadre ne jondron-enoadre, awane nebe ja gloriatea?27 Awane Moises kodrie konti kenaawane ni Kukeiiekotre konti kena niarawetorotikani kukeye ja korore jukrodeani kunken mikani merebe iwetre.28 Awane niaratre nokrani jutoeken, koe konti dikiaba kwetre: awaneniara jababa nikien bori menten.29 Awane niaratrewe dibebare jumeiwe kroro: Nune nun ben: ko kitediore, ko niena daire ya j awane niaranikiani guo nunahdre bentre kore.30 Awane jantani nankenko noireawane niara tokobare tibien bentremro boto, niarawe breto deani, awanebendigabare awane otaniboto awanebiani iwetre.31 Awane biitibe okuo tikaninte iweawane niara dukaba gare j awane niarawedeakoba okuo teo32 Awane kwetrewe iiebare kuorikuori,iN an nun brukuo namani krubenun te nomane blite nun ben ji ngrabarewane awane torotikani kukeyetikani nunyen-a?San Lucaswe 24habian visto visi6n deAngeles, los cuales dijeronque el vive.24 Y fueron algunosde los nuestros alsepulcro, y hallaroDasi como las mujereshablan dicho; mas 8.el no Ie vieron.25 Entonces el leidijo: jOh insensatol,y tardos de coraz6Dpara creer todo 10quelos profetas han dichoI26 lNo era necesarioque el Cristo padecieraestas cosas, y queentrara en su gloria?27 Y comenzandodes de Moises, y detlldos los profetas, declarabalesen todas I••Escrituras 10que de eldecian.28 Y llegaron a I.aldea a donde ibaD, yel hizo como que ib.mas lejos.29 Mas ellos Iedetuvieron por fuerza,diciendo: Quedate CODnosotros, porque sehace tarde, y el dia y.ha declinado. Entr6pues a estarse CODenos.30 Y aconteci6 que,estando sentado CODenos a la mesa, tomandoel pan, bendijo,y parti6, y di61es.31 Entonces fueroDabiertos los ojos deenos, y Ie conoCierODjmas iH se desapareci6de los ojos de ellos.32 Y decian el unoal otro: lNo ardianuestro coraz6n eDnosotros, mientras noshablaba en el camino,y cuando nos abria I••Escrituras?


San Lucaswe 2433 Y levantandoseen la misma hora, tordronseAJerusalem, yhallaron A los oncereunidos, y A los queestaban con ellos,34 Que dec1an: Haresucitado el Seilorverdaderamente, y haaparecido A Sim6n.35 Entonces elloscontaban las cosas queles hablan acontecidoen el camino, y c6mohabra sido conocido deellos al partir el pan.36 Y entre tanto queellos hablaban estascosas, el se puso enmedio de ellos, y lesdijo: Paz Avosotros.37 Entonces ellosespantados y asombrados,pensaban queyean espiritu.38 Mas el les dice:lPor que estAis turbados,y suben pensamientosA vuestroscorazones?39 Mirad mis manosy mis pies, que yomismo soy: palpad, yvedj que el espiritu nitiene carne ni huesos,como veis que yotengo..40 Y en diciendoesto, les mostr6 lasmanos y los pies.41 Y no creyendoloadn ellos de gozo, ymaravillados, dljoles:lTeneis aqui algo decomer?42 Entonces ellos lepresentaron parte deun pez asado, y unpanal de miel.43 Y el tom6, ycomi6 delante de ellos.44 Y elles dijo: Estas12733 Awane kwetre nunaninko noiredabe, awane nikianinta tote kore Jerusalenkonti, awane ni nijoto biti itikoani keteltibe, awane nenie namanibentre,34 Kowe iiebare iwetre kroro: NiKobobuye nukaninta nire e, awane jamikabare toadre Simonye.35 Awane jondron dakakoba ji ngrabarebentre kodriebare awane nioniara dukaba gare kwetre, breto otaboto noire.36 Todre ne jondron-e kodrierewane, niarawe nunankobare ngotoiteawane fiebare :Ko mike tidibe mun biti.37 Akua niaratrewe ja weani nikienkoawane ngoninkaibare, namanidoin bokol toen kwetre.38 Awane niarawe fiebare iwetre,lNi6boto mun tau ja uyae nike awaneni6boto mun tau weyentori brukuo te?39 Ti kise awane ti ngoto toa mun,abro ti aye ara :kise mike ti boto awanetoen ; kisete bokol iiakare ngotoreawane kro toro ne nore mun oku6biti.40 Awane ne iiebare kwe wane,niarawe ja kise awane ja ngotO driebaretoadre iwetre.41 Nuore kroke kisete fian kani etote, awane tobikaba kwetre, niarawefiebare iwetre noire: Jondron toro netekuotadre munwenya?42 Awane wau duitire otare bianimunko ben iwe.43 Awane niarawe deani awanekuotani oku6biti.44 Awane niarawe fiebare iwetre:


128Ne bro ti kuke tiwe blitabare mun benye, koe noire wane ti namani mun ben,nio jondron jukro tikani Moises leye te,awane ni Kukefiekotre toro te awaneSalmo toroe te ti korore dabadrenankenko nore.45 Noire niarawe tOe juke tikaniaye kore niaratre dabadre torotikanikukeye gare;46 Awane niarawe fiebare iwetrekroro tikani, ni Kristo dabadrengienoin, awane mukirata wane guetakoe te nuketa nire ;47 Awane ni dabadre toe kuiteawane ngite niandre ta ni biti kukeyekodriere niarabe ko biti, ni niokuajukro iwe, Jerusalen konti kena.48 Mun bro ne jondron-e toakodrieko.49 Awane toa, tiwe jondron bianbraibare munyen ti Dun ye tiwe niandremun boto: Akua ngrotote jutoete munwen,mun di ko koin biti jatadremunyen wane.50Awaneniarawe kwetre weani koborejutoe te Betania ken: awane niaraweja kude kaninko awane bendigabare.51 Awane jatabare nankenko noireawane niara namani bendigartre niarangedeani kontre awane jon namanikontre koin.52 Awane niaratrewe niara mikanibori awane jantaninta Jerusalen kontibori nuore:53 Awane namanintre kore templote Ngobo mikadre bori awane bendigakore. Amen.San Lucaswe 24lion las palabras que oshable, estando alin eonvosotros: que era neeesarioque se eumpliesentodas las cosas queestan eseritas de mfen la ley de Moises, yen los profetas, y enlos salmos.45 Entonees les abrl6el sentido, para queentendiesen las Eserlturas;46 Y dijoles: As(est! eserito, y asi fuineeesario que el Cristopadeciese, y resueitasede los muertos al tercerdia·47' Y que se predicaseen su nombre elarrepentimiento y laremisi6n de peeadosen todas las naciones,eomenzando de Jerusalem.48 Y vosotros soistestlgos de estas cosas.49 Y he aqui, yoenviare la promesa demi Padre sobre vosotrosj mas vosotrosas entad en la eiudadde Jerusalem, hastaque seais investidos depoteneia de 10 alto.50 Y sae610s fuerahasta Bethania, y alzandosus manos, losbendijo.51 Y aeonteei6 que,bendiciendolos, se fuede el10sj y era l1evadoarriba al cielo.52 Y el1os, despuesde haberle adorado, sevolvieron a Jerusalemcon gran gOZOj53 Y estaban siempreen el templo, alabandoy bendiciendo aDios.Amen.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!