Presentación [PDF 168 KB]

Instrumentos paraimpulsa-la mobilidade deterras no medio rural(Proxecto: Tecnoloxía SIX e WEB para a dinamización do mercado daterra en Galicia. Ref: PGIDIT03SIN10501PR )Traballo de Iniciación á Investigación Titorado 2004/05Autor: Francisco Ónega LópezTitor: Rafael Crecente MasedaDpto. Enxeñería Agroforestal - USC

IntroduciónObxectivosMateriais e métodosResultados e discusiónConclusións

Introdución

• A elevada fragmentación da propiedade e parcelación soncaracterísticas do rural galego• Importantes procesos de cambio• Progresivo despoboamento de amplas zonas• Cada vez máis “alonxamento” dos propietarios das súas tenzasAs condicións adecuadas de tenza e uso da terra estánnun equilibro inestablePara adaptarse a esas condicións dise que se precisa da“mobilidade da terra”IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusión Conclusións

IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusión Conclusións

Obxectivos

• Conceptualización da expresión “mobilidade de terras”• Identificar, clasificar e describir os principais instrumentos queinflúen na mobilidade de terras no rural• Prestarase especial atención a aqueles aspectos que podenimpulsala, sobre todo no contexto galegoIntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusión Conclusións

Material e métodos

• Revisión bibliográficaDúas obras básicas de referenciaDocumentación de organismos experimentados nese eido, através dos seus servidores Web: FAO, WB, UN/ECE, BID,OECD, FIG e LTC.Artigos de revistas científicas a través de ISI Web of Science®e Science Direct®, complementado con búsquedas en GoogleScholar® e na e-BUSCDiversos servidores e páxinas web, utilizando motores debúsqueda convencionais (fundamentalmente Google®)Máis de 50 palabras clave (e combinacións)IntroduciónObxectivo Materiais-métodosResultados-discusión Conclusións

• Revisión bibliográfica+ Autores+Palabras clave+PublicaciónsProcesocontinuoIntroduciónObxectivo Materiais-métodosResultados-discusión Conclusións

• Revisión bibliográfica[farm]land mobility, [farm]land markets, [farm]land rights,[farm]land tenure, property rights, bundle of rights, land reform,land planning, land use, zoning, land development, landregulations, urban growth, urban sprawl, farmland conservation,[farm]land tenancy, [farm]land lease, [farm]land prices,[farm]land value, inheritance, land transfer, [farm]land taxation,tax neutrality, land fragmentation, plot size, parcel size, landconsolidation, farm credit, land administration, transaction costs,cadastre, land registry, cooperative&land, agricultural support...IntroduciónObxectivo Materiais-métodosResultados-discusión Conclusións

• Secuencia de traballo Conceptualización “mobilidade de terras” Identificación e análise de instrumentos que afectan ámobilidade e búsqueda de clasificacións anteriores (”revisión derevisións”) Proposta de criterio de agrupamento Clasificación de instrumentos: identificación das variables máisimportantes e influencia de cara a mobilidadeIntroduciónObxectivo Materiais-métodosResultados-discusión Conclusións

Resultados ediscusión

• Que se entende por “mobilidade de terras”? Por regra xeral, os estudios refírense ó funcionamento dosmercados de terras Pero existen outros mecanismos polos cales o recurso terrapode “organizarse”, como, en sentido amplo, a empresa (Coase1937)• E que se “move”? A propiedade? A xestión? O uso? Realmente, a tenencia na terra componse dun conxunto dedereitos sobre ela (“bundle of rights”) (Wunderlich, 1988; Bromley, 1998;Jacobs, 1998) Poden “separarse” uns dos outros e, por exemplo, transferirseindividualizadamente (p.ex. de aproveitamento forestal,agrícola, cinexético, micolóxico, de “contaminación”, etc.)IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusiónConclusións

12 3IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusiónConclusións

1 2374 56IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusiónConclusións

• Instrumentos que afectan á mobilidadeNon se atopou a utilización dun criterio (xeral) de clasificacióndos mesmos (no eido temático da mobilidade de terras)• Dende a perspectiva das ciencias políticas os instrumentosclasifícanse según utilicen recursos do tipo (ou actúen no eido)(Breessers et. al.(2003); Hood (1986)) :I. LegalII. EconómicoIII. InformaciónIV. OrganizaciónIntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusiónConclusións

I. Eido legal: definición e control dos dereitos sobre a terraDefinición de dereitos de propiedade claros e seguros (Deininger et. al.1999; De Soto 2001)Transferencia de dereitos (Deininger 2001; Ravenscroft 1998; Baker et. al. 2005; FAO2002)Reforma agraria; restriccións á propiedade (extranxeiros,formación...); dereito de tanteo (administración,terceiros...)Regulacións da herdanza: igualitaria vs. Herdeiro únicoRegulacións do arrendamento de terras: existenciaregulacións (específicas ou non), equilibrio poderarrendador-arrendatarioDereito de uso: planificación de usos e outras restriccións (LópezIglesias 1996; Daniels 1997; Cheshire et. al 2004; Roche et. al. 2001) Dereito de subdivisión (Henneberry et. al. 1990)IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusiónConclusións

II. Eido económico Fiscalidade (Deininger 1999 ; Netzer, 2001; Bird et. al 2002; Youngmann et. al. 2004)Tipo de taxaBases impositivas, porcentaxes de gravame,momento de aplicación, exencións... Financiamento (Dale et. al 2000; Benjamin et. al. 2002)Dirixido a grupos específicosTaxas de xuro, garantía demandada, prazos deamortización, axudas directas...IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusiónConclusións

III. Eido da organización A administración de terras (Kaufmann et. al. 1998; Enemark 2003; Molen 2003;Dale 2004; Wallace et. al. 2004)Soporte para outras medidas e redución dos custesde transaciónIncorporación das novas tecnoloxías da información,comunicación e xeomáticaIntermediación directa (pode “utilizar outro tipo de recurso”) (vanDijk 2003)IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusiónConclusións

IV. Eido da información-comunicación Campo non explorado (ou non estudiado)DivulgaciónConsellosDinamización...IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusiónConclusións

• Instrumentos “combinados” Concentración parcelaria: rendabilidade, custes de transación erelación con planeamento Bancos de terras Cese anticipado Fomento do “asociacionismo” de terras• Non esquencer outros instrumentos que non teñen como obxectodirecto a terra: subsidios ós sectores agrarios...IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusiónConclusións

Conclusións

• Conclusións I: A literatura revisada céntrase fundamentalmente nos mercadosde terras, en países en vías de desenvolvemento ou cun recentecambio de réxime. Non é un tema “candente” nos países“desenvoltos”, salvo aspectos da Adm. Terras (L.A.). A mobilidade, que en sentido amplo se refire á dinámica eorganización dos dereitos sobre a terra, non é un fin en simesmo, e persegue diferentes obxectivos según os casos(incluso contrarios). É un medio ou condición. A clasificación dos instrumentos en función do recurso utilizadopode axudar a sistematizar o seu estudio e interpretar o seufuncionamento (dende o punto de vista da súa aplicación)IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusión Conclusións

• Conclusións II: Non só é necesario asegura-lo recoñecemento e garantía dosdereitos sobre a terra dende un punto de vista legal, tamén dendeun punto de vista “real” (identificación obxecto e suxeitos) As regulacións do arrendamento de terras, aínda que convenientes,deben de deixar liberdade ás partes. Outros instrumentos menos“directos” poden ter maior influencia sobre a mobilidade. Deberase ter coma obxectivo reduci-la especulación: planeamento(e outros recursos legais complementarios), e fiscalidade (con máisdúbidas) actúan nesa dirección É imprescindible unha boa administración de terras (recoñecementoreal), que aportará moito máis á mobilidade de terras coaincorporación das novas tecnoloxías da información, comunicacióne xeomática (“lonxa virtual”)IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusión Conclusións

• Conclusións III: En relación co anterior, non se ten estudiado/explotadosuficientemente a utilización da maquinaria administrativa e orecurso da comunicación para promove-la mobilidade de terras,cando hai indicios de que ofrecen boas oportunidades.Pódense deminuir (ou absorber) aínda máis os custes detransación e auméntase a dinamización dos axentes (capitalsocial). En xeral, tódalas medidas que incentiven e aumenten asostibilidade das actividades que usan a terra serán positivaspara a mobilidade, especialmente a formación dos xestoresproductorese o acceso á tecnoloxía e innovación, así comomedidas tradicionais coma a concentración parcelaria.IntroduciónObxectivo Materiais-métodos Resultados-discusión Conclusións