Logistics and Supply Chain Management in Hospital Industry.pdf

การจัดการโซอุปทานในธุรกิจโรงพยาบาลLogistics and Supply Chain Management in Hospital Industryวรกมล หูตะจูฑะ และ ดร. ปรารถนา ปุณณกิติเกษมวิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดลที่มา : Engineering Today ปที่ 8 ฉบับที่ 85 มกราคม 2553ภายใตสภาพแวดลอมของการแขงขันทางธุรกิจที่รุนแรงทุกวันนี้ ทําใหบริษัทตาง ๆ ตองพยายามเปลี่ยนแปลงแนวทางในการตอบสนองความพึงพอใจของลูกคา เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแขงขัน ธุรกิจสวนใหญทั่วโลกจึงไดเริ่มหันมาลงทุนและใหความสําคัญกับกลยุทธการบริหารโซอุปทาน เนื่องจากเปนแนวทางหนึ่งที่มีประสิทธิภาพในการลดตนทุน และเพิ่มขีดความสามารถในการแขงขันเชิงธุรกิจในยุคปจจุบันได ซึ่งธุรกิจโรงพยาบาล เปนอีกหนึ่งธุรกิจในภาคบริการที่เริ่มนําการบริหารโซอุปทานเขามาประยุกตใช เนื่องจากในระบบการบริหารเวชภัณฑที่มีประสิทธิภาพนั้น จะเริ่มตนจากกระบวนการการคัดเลือกยา เพื่อใหไดยาที่ดี มีคุณภาพ และมีความคุมคา รวมทั้งตองสามารถจัดหายาใหเพียงพอตอความตองการของผูปวย และสํารองยาในปริมาณที่พอเหมาะ นอกจากนี้ยังตองเก็บรักษาผลิตภัณฑยาใหอยูในสภาวะที่เหมาะสมตลอดกระบวนการการกระจายยา ไมกอใหเกิดการสูญเสียเพราะยาที่เสื่อมคุณภาพยอมไมอาจใหผลการรักษาที่ดีทําใหโรงพยาบาลสูญเสียงบประมาณอยางไมสมควร อีกทั้งยังอาจกอใหเกิดอันตรายแกผูปวย การบริหารจัดการโซอุปทานสําหรับยาและเวชภัณฑ จึงนับเปนสิ่งที่ทาทายอยางมาก นับตั้งแตการจัดหายาคุณภาพ การจัดเก็บยาอยางมีคุณภาพ และการจายยาไปยังหอผูปวยและหองยายอย เพื่อใหผูปวยไดรับยาอยางถูกตอง รวดเร็ว ตรงตามเวลา และปลอดภัย รวมทั้งสามารถตรวจสอบไดวายาและเวชภัณฑเหลานั้นอยูตําแหนงใดแลว แตการดําเนินงานของโรงพยาบาลสวนใหญนั้น จะมีหลายกระบวนการที่ซับซอน ทําใหผูปวยเสียเวลา และเกิดตนทุนแฝงแกโรงพยาบาล อยูเปนจํานวนมาก การนําระบบบริหารและจัดการโลจิสติกสกับโซอุปทานมาใช จึงสามารถชวยใหโรงพยาบาลใหบริการไดอยางรวดเร็ว และปลอดภัยสําหรับในประเทศไทยนั้น เครือโรงพยาบาลกรุงเทพ ถือเปนแหงแรกที่นําหลักการดานโลจิสติกสและการบริหารโซอุปทานมาประยุกตใช โดยทางโรงพยาบาลไดตั้งหนวยธุรกิจชื่อวา National Healthcare Systems (NHS) ขึ้นมา เพื่อใหบริการดานโลจิสติกสกับโรงพยาบาลในเครือ 17 แหงทั่วประเทศ โดยโครงการนํารองที่ซอยศูนยวิจัยนั้นประสบความสําเร็จอยางมากในการลดตนทุนสินคาคงคลังลง อีกทั้งความรวดเร็วและถูกตองของการขนสงยา เวชภัณฑ เอกสารทางการแพทย สิ่งสงตรวจ (Specimen) และอุปกรณทางการแพทยในโรงพยาบาล ที่เพิ่มมากขึ้น ดวยเทคโนโลยีการขนสงอัจฉริยะ หรือMobile Transporter ซึ่งทําใหเกิดการเพิ่มประสิทธิภาพการขนสง สามารถตรวจสอบและติดตามสถานะของงาน และลดความผิดพลาดจากการทํางานในทุกกระบวนการ ชวยในการบริหารทรัพยากรบุคคลไดเกิดประโยชนสูงสุดสําหรับการทํางานของระบบ Mobile Transporter นั้น ผูใชบริการจะแจงความตองการผานซอฟตแวรที่ไดรับการออกแบบมาเปนพิเศษเพื่อใหเหมาะสมและสะดวกตอการใชงาน โดยคํารองดังกลาวจะถูกสงไปยังหองควบคุม (LogisticControl Room) และจะถูกสงตอไปยังพนักงานขนสง ตามความเหมาะสมและเรงดวนของงานผานเครื่อง PDA ของแตละคน ซึ่งในสวนของผูใชงานนั้นจะสามารถติดตามสถานะของงานที่รองขอบริการไดที่หนาจอของผูใชบริการวา สินคาที่สงอยู ณ จุดใด ของโรงพยาบาลกรุงเทพ นอกจากนี้ผูตรวจสอบยังสามารถประเมินการทํางานและพัฒนาการใหบริการใหดียิ่งขึ้นได เนื่องจากจะมีการบันทึกเวลาการใหบริการดวยบารโคดทั้งที่จุดตนทางและปลายทาง อยางไรก็ตาม ใน

กระบวนการรักษาพยาบาล ยาถือไดวาเปนสวนหนึ่งซึ่งมีความสําคัญ ซึ่งในแตละปนั้น เครือโรงพยาบาลกรุงเทพมีการจัดซื้อยาและเวชภัณฑมีมูลคาไมต่ํากวา 3,000 ลานบาท โดยจะมี NHS Procurement Service ทําหนาที่รับผิดชอบโดยตรงดานการจัดซื้อจัดหายาและเวชภัณฑ และควบคุมระบบการจัดเก็บยาและเวชภัณฑในคลังสินคา ซึ่งจะตองคํานึงถึงความถูกตองเหมาะสมของสิ่งที่จัดเก็บอยางมาก NHS จึงไดมีการนําระบบบารโคดมาใชรวมกับซอฟตแวรดานการบริหารจัดการคลังสินคา ทําใหการเก็บสินคาคงคลังโดยเฉพาะยามูลคาสูงมีความเหมาะสมทั้งปริมาณและมูลคา สงผลใหตนทุนในการจัดเก็บของโรงพยาบาลลดลงเปนอยางมาก นอกจากการจัดสงยาและเวชภัณฑในโรงพยาบาลแลว ความรับผิดชอบในการจัดสงตัวอยาง เชน เลือด ปสสาวะ ชิ้นเนื้อ ไปยังหองปฏิบัติการก็ยังมีความสําคัญมากในการใหบริการดานโลจิสติกสและโซอุปทานในโรงพยาบาล NHS จึงไดจัดเตรียมพนักงานขนสงพรอมกลองบรรจุตัวอยางที่ชวยรักษาอุณหภูมิตลอดการขนสงโดยใชพนักงานขนสงมากกวา 20 คน ซึ่งมีรอบการจัดสงทุก 10 นาที เพื่อใหแพทยและผูปวยไดรับผลการวิเคราะหจากหองปฏิบัติการไดอยางรวดเร็ว และสําหรับการจายเลือดใหกับผูปวยนั้น ไดนําแนวความคิด Blood Cold ChainManagement ซึ่งเปนการควบคุมอุณหภูมิตลอดสายการขนสงตั้งแตศูนยบริการโลหิตแหงชาติสภากาชาดไทย มายังหองธนาคารเลือด และไปยังผูปวยในที่สุด เพื่อใหมั่นใจไดวาผูปวยจะไดรับเลือดที่มีคุณภาพและปลอดภัยซึ ่งจากการนําการบริหารจัดการโลจิสติกสและโซอุปทานมาใชกับศูนยการแพทยโรงพยาบาลกรุงเทพ นอกจากจะชวยใหโรงพยาบาลสามารถควบคุมตนทุนไดอยางมีประสิทธิภาพ และใหการบริการไดอยางรวดเร็วแลว ยังชวยตอกย้ําภาพลักษณการเปนโรงพยาบาลชั้นนําไดอยางดี และในอนาคตอันใกล NHS จะขยายการใหบริการไปยังโรงพยาบาลในเครือ ไดแกกลุมโรงพยาบาลสมิติเวช บีเอ็นเอช และโรงพยาบาลในภูมิภาคตามการเติบโตของธุรกิจโรงพยาบาลตอไป และนอกจากการใหบริการดานโลจิสติกสและโซอุปทานแลว NHS ยังมีบริการดานอื่น สําหรับโรงพยาบาล ไดแก NHS AccountingService และ NHS Laboratory Service เปนตนสรุปการจัดการโซอุปทานนั้นสามารถประยุกตใชในระบบใด ๆ ก็ไดที่เปนกระบวนการ มี Input-process-output และตองการนํา supply ไปเจอกับ demand บนโซอุปทาน ทั้งนี้โรงพยาบาลก็เชนกัน ในระบบการบริหารจัดการมีทั้งการไหลของคนไข เวชภัณฑ หมอ พยาบาล เอกสารตาง ๆ และการจัดการทรัพยากรที่มีทั้งยา เตียงคนไข หองตาง ๆ อุปกรณการแพทย ซึ่งการเริ่มตนการดําเนินงานนั้นจะตองหาจุดเริ่มตนใหไดวาระบบใดและกิจกรรมใดที่เราจะมุงเนนศึกษา แมกรณีศึกษาที่เขาไปดูนั้นอาจจะมีหลายระบบ มีหลายโซอุปทานที่ไขวกันไปไขวกันมาก็ตาม จากนั้นจึงดูวา กระบวนการและทรัพยากรที่ใชนั้นมีความคุมคาเพียงใด เชน เกิดคอคอด (bottleneck) ตรงไหนบาง ระดับวัสดุคงคลังเปนอยางไร (inventorylevel) งานคางระหวางกระบวนการ (work in progress: WIP) มีหรือไม ที่ใด มากนอยเทาใด อีกทั้งกําหนดวาความพึงพอใจของลูกคาวัดจากอะไรในแตละกระบวนการหรือทรัพยากรที่ใชไป เชน เวลาในการใชบริการ หรือ เวลาในระบบทั้งหมดเปนตน ซึ่งหลังจากที่เครือโรงพยาบาลกรุงเทพไดนําระบบการบริหารจัดการโซอุปทานมาใชในองคกรแลวนั้น ทําใหโรงพยาบาลประสบความสําเร็จอยางมากในการลดตนทุนสินคาคงคลัง มีความรวดเร็ว และถูกตองของการขนสงยาเวชภัณฑ เอกสารทางการแพทย สิ่งสงตรวจ และอุปกรณทางการแพทย ทําใหเกิดการเพิ่มประสิทธิภาพการขนสง และลดความผิดพลาดจากการทํางานในทุกกระบวนการลงได เปนจํานวนมาก อยางไรก็ตาม สําหรับปจจัยแหงความสําเร็จที่เกิดขึ้นจากการนําหลักการดานโลจิสติกสและโซอุปทานมาประยุกตใชคือ การใหความสําคัญและการผลักดันใหองคกร