Agensi Angkasa Negara - Portal Rasmi Akademi Sains Malaysia

ERA SAINS, TEKNOLOGI & INFORMAS1
UCUOII~AVAYAU CAIUC P nzuunn net wr ADAU u ,DAYAT ~ ~ Dma11 I I
C
E

PC Poket hp siri iPAQ H3900
. 400MHz Intele PXAZ5O Appl#cat#on
~rocesror wh Intela Male- Technology
65,536 Wonsflsd#ve colovr display . Iwoy d,rec,,on pod . Ih~grakd microphone &speaker
1869 (1nclud8ng bomryl
M8crosofP Pocket PC sohare 2002
Jomsnan terhad ~~brnbongra I nhvn
PC Pokd hp iPAQ H3950
- MMB SDRAM, 32MB Rorh ROM
PC Poke hp iPAQ H3970
64MB SDRAM, 48MB Rash ROM
- Ih~roted Blvem~th*
GPRS sleeve
CF ad e-lion
pack plus
SD memory cords
(MMB, 128MB. 256M81
Mencapai prestasi yang ketara hanya
dengan beberapa aksesori tambahan.
Dengon PC Poket riri HP IPAQ H3900 bow yang dilengkapi pelbagoi akrerori, kini
ando boleh mencapoi kebebaron yang onda ingini dolam op juo rituari. Sama odo
membuot pnggilon ruoro, melmyori internet otau menghontar e-me1 wayarles, remuo
ini meniadi lebih mudoh. Anda iugo boleh menyimpan dofa venting atau logu-lag"
kegemaran anda. Molah, onda iugo mempunyai pelbogoi pilihan akrerori, dori
'micro keyboor& rehinggolah 'extended bawrier'. Lebih logi, kerernuo akrerori ini
rerari dengan refiop model PC Poket HP don iugo akrerori-okrerori yang loin. PC Poket
airi HP iPAQ H3900 juga diperkuarokan untuk kegunaon multirnedio don kerelomaton,
rnengondungi BluetoothTM In3970 rahaja).dan poparan hnnrflektif canggih yang
memberikon kontror don womo yang menakiubkan wolaupun di bawoh ponco
motahari. Jadi, dapotkan PC Poket efiri HP iPAQ H3900 rekarang untuk mencap
kebebaran yang ondo ingini.
HP ~PAQ pocket K is
i n v e n t
Powered by Micmdt. Windowsa
W.r(bWkmrd lo*, (MI Idn ihd 142624
NY'.Y1U*~".rr.~ lu *u L.ls.",Sl)l>lrn. :L>llr" .-.-I.>..? .Z?~L.CPI.. c .,.,'.- ,i,lUI% .- )I.C-.,.II"~ULI.:I.YI(,~.-,'illl~~' LILlsl
id. ~~~m.-~,a-x 7bxnb. I M., n,,ir ~a-.~slol lump, .:. Y I.-R,T-- ~ q . * . ~ ~ b ~ m 1r-ha4.03?4*2:274 >
a.m1179:1 mt N~~IIV
> ia ..> 0 .,I was >rl.-r - m b. IIO-C*~~~~Z~)~~~TI~"."~IUDI~I~>~~&~*~~.'
It.?) (!l.11?2). < roPlrairll-P*--dl
217a1.1.Y&L-nr* ml.&mmlJ7111aUDllCb i.lUY.tPm#, 4 9 rl l.. .Lih.~- v (ah InbIhmo. ,lIrd~~~I~$m~C-tPrrPrrPrrIc~n2B:Dir~*r r L.billw-.l^?>ii,ciUllip
:-p*ClnlO*lml-.Imal.lilr &m,r,.,:apr akI..l,~sI'M~C

Ministry Of Science, Technology and the Environmer
Kementerian
Sains, Teknologi
hn Alam Sekiiar
(MOSTE)
E
disi estidotmy bulan Januari 2003 akan melakar sejarah.
Bulan ini genaplah setahun majalah 'era sains, teknologi
dan informasi' atau estidotmy.
Peningkatan jumiah edaran estidotmy dari 270,000
naskhah kepada 300,000 naskhah mulai Julai 2002 menunjukkan
satu petanda yang menggalakkan.
Secara keseluruhannya, estidotmy bukan sahaja telah berjaya
menarik minat para pelajar, rnalah golongan ibu bapa dan pen-
didik turut menjadikan estidotmv sebagai bahan bacaan dan
rujukan.
Selaras dengan perkembangan terkini sistem pendidikan
negara yang memberi tumpuan kepada penggunaan Bahasa
lnggeris dalam mata pelajaran Sains dan Matematik, altikei
berbahasa lnggeris dalam estidotmy turut akan ditambah.
Adaiah diharapkan pendekatan ini akan dapat membantu para
pelajar sekolah untuk menguasai dan mendaiami mata peiajaran
Sains dan Matematik dalam Bahasa Inggeris.
Ruangan 'Istiiah Sains, Teknologi dan Matematik' dalam
Bahasa Melayu dan Bahasa lnggeris selta Ruangan 'Science
Facts' merupakan antara eiernen baru di dalarn estidotmy yang
dijangka akan menemui para pembaca menjelang bulan
Februari 2003 akan datang.
MOSTE ingin merakamkan ucapan terima kasih dan penghargaan
kepada semua pembaca yang telah bermurah hati
menyumbangkan idea dan pandangan untuk memperbaiki mutu
dan kualiti estidotmy.
Adalah diharapkan estidotmy akan dapat menarik minat lebih
ramai pembaca dan seterusnya membantu merealisasikan
. wawasan menjadikan Malaysia sebagai sebuah negara maju
dan demi menyahut cabaran YAB Perdana Menteri supaya
Malaysia menghasilkan 'Nobel Laureate' menjelang tahun 2020.
-
, &&a&@&&.
8' '
I
Ahm8d Din
Pen rah
Pusat lLaslklumat grns dsn Teknolo
Ml&*
(MASTIC), MOSTE

Semoga estidotmy akan terus
diterbitkan dengan pelbagai lagi isu
menarik yang dapat menjana minda
Assalamualaikum, generasi muda masa kini.
SEJAK mula mengenali estidotmy, saya sering ternantinanti
keluaran akan datang. Saya sentiasa menjadikan
estidotmv sebaaai - bahan ruiukan dan bahan membina
minda.
Saya akui, sebelum ini, saya tidak gemar membaca
bahan-bahan berkaitan
dengan sains kerana
Kiriman:
ANlS SYAHIRAH AHMAD,
No. 3. Lorono Faiar , 3. ,
~alan'sultanih,
05350 Alor Setar, Kedah.
sukar memahami bahasa
ememangnya menjadi harapan kami estidotmy dapat menjadi antara baha
Mahu kartun
dalam estidotmy
memasukkan tokoh-
Saya yakin, dengan
rik untuk diterokai kerana sains adalah kehidupan dan kehidu
Bagaimanapun di sini, saya ingin mencadangkan supaya estidotmy
mewujudkan ruangan 'Al-Quran dan Sains'.
Ruangan ini nanti akan memuatkan sains yang dikaitkan dengan
ayat-ayat Al-Quran seperti
kejadian manusia, kejadian
siang dan malam, ilmu
bintang dan sebagainya.
Cara ini nanti mungkin
dapat menyedarkan orang
Melayu bahawa ilmu sains itu
adalah iimu Allah.
Memang sudah ada
rencana-rencana mengenai
tokoh-tokoh sains Islam dalam
estidotmy, tetapi saya rasa ini
belum mencukupi.
83, Rumah Rakyat Chembong, 71300
Rembau Negeri Sembilan.
--
Hantarkan sebarang pendapat atau teguran sama ada melalul surat kepada Akademl Sains Malaysia
(ASM), 902-4, Jalan Tun Ismall, 50480 Kuala Lumpur ataupun rnencrusi e-mel:

Kandungan
8 lnfostmktur .ms 22
9. Made in Malaysia ms 23
10 Gosip Salns ..ms 24 & 25
War glamor .ms 8 & 9 11. Info esti .. ms 27
3. Angkasa lepas - China bakal 12 Cuba-uba Sains . ms 28 & 29
pecah monopoli Amerlka
Syarikat, Rusia ... ms 10 & 11
13. Jom Rileks ..ms 30 & 31
14 Kerjaya ms 34
Angkasawan - Bukan sekadar j
mengejar glamor
BllAKAH masanya Malaysia mam-
pu menghantar rakyatnya ke angka
sa lepas? Satu persoalan yang
sering ditanya sejak negara mula
serius dalam bidang penemkaan
angkasa lepas setahun dua ini.
Bagaimanapun, menghantar
angkasawan bukanlah kerja mudah
dan glamor. la melibatkan
pembangunan manusia dan juga
KEMAJUAN bidang perubatan kini
seperti tidak pernah diduga.
Terbaru ialah kemampuan
pembedahan luar bad&.
Organ yang rosak dikeiuarkan
darlpada badan pesakit sebelum
diberi rawatan ... ms 24 & 25
.KETAHUI, bagaimana kaca kalis
peluru dibuat dan di manakah
:l'etakkan gunung berapi terbesar di
EJAYAAN Pemenang Hadiah
obel dalam bidang kimia pada
un 1999, Dr. Ahmad Zewaii
Selain.potmitnya terpampang
di stem, namanya juga
diabadikan dua batang jalan raya
Dr. ~ewail itu semenangnya
iayak menerima pengiktirafan itu
kemna beliau adalah saintis
Islam kedua menerima anugemh
paling berprestij itu ... ms 21
&r'dfdtt+~g

AAN
Jambatan Malaysia
terokai angkasa lepas
p
..":$.dx
$J+
menguasai teknologi
itu amat penting
kerana tidak semua
teknologi itu boleh
dibeli wntohnya dari
segi ketenteraan.
'3ika tentera kita
yang lebih penting.
la perlu membangun dan
mengaplikasi teknologi sains angkasa,
ilmu paling tua di dunia, bagi
menyelesaikan masalah negara lebihlebih
lagi dalam era globalisasi atau
dasar langit terbuka kini.
Ketua Pengarahnya Prof Datuk Dr.
Mazlan Othman berkata, walaupun
negara-negara maju telah mempunyai
tetapi sateli ini tidak
membantu kita," katanya.
Oleh itu negara
memerlukan satelit yang
memenuhi keperluan dan
menyelesaikan masalah
negara, iaitu satelit yang
mengorbit khatulistiwa.
'Teknologi itu sudah
ada, tetapi ia tidak sesuai +.
mahukan satelit
merakamkan gambar
manusia dari angkasa,
ini memang telah
wujud di negara barat
sejak tahun 1976 (
tetapi teknologi begini
tidak akan dijual oleh
mana-mana negara,"
katanya.
teknologi angkasa yang canggih dan
negara ini boleh membeli teknologi itu
namun ia tidak akan menyelesaikan
masalah negara kita sendiri.
Katanya Malaysia sendiri perlu
dengan kita.
"Oleh itu kita perlukan
satu program dan
memikirkan secara serius mengenai
perkara ini, apakah penyelesaian
lnilah yang paling
OTHMAN melumitkan katanya.
Wang tidak boleh
membelinya sebab itulah negara perlu
membangunkan beberapa teknoiogi
bertanggungjawab membuat
perancangan, menentukan infrastruktur
angkasa yang diperlukan dan boleh
menyelesaikan masalahnya.
"Orang lain tidak akan memikirkan
masalah kita, itu sebabnya kii lihat dari
segi infrastruktur yang sudah ada
sebenar pada Malaysia," katanya.
Untuk itu juga katanya, masyarakat
kita perlu menguasai teknologi itu dan
memastikan berlaku peralihan teknologi
yang baik.
Dalam masa kii melakukannya,
negara juga hams
teltentu.
"Bukan sekadar tempoh masa tetapi
kosnya, kita lihat India dan China
membina roket bukan dalam tempoh
yang singkat bukan lima tahun tetapi
lebih 20 tahun dan kosnya berbilionbillion
ringgit, itu belum lagi kos
sekarang ini tidak menyelesaikan
masalah kiia," katanya.
memutuskan tempoh
masa membina
pelancaran," katanya.
Beliau mengambil contoh satelit
asing yang mengambil gambar bumi, ia
berputar secara pola orbit dan tidak
secara mengorbit Khatulistiwa
(equatorial orbit) sekali gus ia
melalui negara Wa satu kali "Jika kita benar-
Keupayaan
Dalam menjelaskan peranan AAN
beliau berkata, sebelum agensi
ditubuhkan, begitu banyak aktiviti
angkasa yang mempunyai cita-cita yang C
dalam tempoh 20 hari.
"Mereka
melancarkan satelit
enar memerlukan
sesebuah
sama tetapi tiada penyelarasan
termas.uk dari segi tenaga manusia.
"Perdana Menteri kita memikirkan
keadaan tersebut tidak boleh belte~san
dan pe~lu diwujudkan satu agensi
menyelaras aktiviti supaya menjurus
apa
da di
kepada keupayaan yang berkesan untuk
membantu negara," katanya.
Beliau berkata, dalam menyelaras,
dengan agensi harus memberikan kepimpinan
objektif, meningkat, merangsang dan
yang sama, kita hams terus
vmembina sateli yang dibuat
' sendiri pakar-pakai kiti dan jika
ia mengambil
masa 10 tahun
lit maka kii perlu
teruskan juga,"
la nkan mengambll
masa 10 tahun. menegaskan
keperluan
mefnUDUk keUDaVaan neoara " dalam
bidang angk&a.'
"Kita perlu menyokong dan
menambah nilai dasar nears mengenai
telekomunikasi, pertanian, alam sekitar
atau pendidikan mahupun pertahanan,"
katanya.
Dalam melakukannya juga, negara
memerlukan ke jasama antarabangsa
dan AAN berperanan mempromosi
kerjasama itu dalam membangunkan
teknologi angkasa yang begitu iuas.

nleh MARZITA ABDULLAH
Pengarah Agensi Angkasa Negara
(AAN) Datuk Dr. Mazlan Othman ialah
ada masa ini, untuk bergelar memastikan misi itu memberi manfaat
seorang angkasawan bukanlah untuk negara dan rakyatnya.
suatu perkara yang sukar jika Misi itu katanya, mestilah dalam
kita mempunyai kemampuan
dari segi kewangan.
konteks membangunkan pengetahuan
sains dan industri melalui kajian-kajian
Pelancongan angkasa yang yang akan dilaksanakan di angkasa
semakin popular di negara-negara lepas.
maiu membolehkan mana-mana
"Jika ada rakvat kita vana
I
individu termasuk jutawan Malaysia berkernampuan pergi ke-anikasa untuk
untuk pergi ke angkasa. melancong maka itu hak mereka letapi
Namun matlarnat negara untuk matlamat utama menghantar
menahantar manusia ke angkasa lepas anqkasawan ialah untuk negara." -
I
bukailah untuk 'mengejar giamor' tegasnya.
seperti yang dilakukan oleh individu- Namun masyarakat kita sering
individu terlibat. tertanya-tanya bilakah Malaysia akan
Matlamat negara tegas Ketua menghantar rakyatnya ke angkasa
An kasawan
I
f! bu an sekadar
mengejar glamor
John Yc
Bob Cri
apatah lagi dengan
usaha kerajaan
memperhebatkan
aktiviti tersebut.
"lni memang isu
penting negara
namun persoalan
bila masa yang
tepat untuk kita
rnenohantar
ses&rang ke
anakasa untuk
miaksanakan misi
negara sukar
dijawab," katanya.
Namun beliau
pasti kita akan
mempunyai
angkasawan berdasarkan kewujudan '
program angkasa yang sedang
diusahakan oleh AAN.
Katanya, ketidaktentuan itu tidak
seharusnva memaksa AAN berdiam diri
untuk meiahirkan seorang angkasawan
dan langkah pertama ialah
membangunkan tenaga rnanusia dan
mengenal pasti teknologi yang
bersesuaian.
"Dan di sinilah peranan pentina
generasi muda ki& untuk mencatidan
menaenal pasti kesesuaian itu dan
mengaitkannya dengan program AAN,"
katanya.
~emang banyak generasi muda
pada masa ini yang berminat dalam
bidang angkasa lepas, namun biang
itu mempunyai cabang teknologi yang
luas.
"Kita tidak mahu terlalu banyak
pakar dalam satu-satu bidang,
contohnya jurutera aeroangkasa,
kerana kita bukan hendak buat 20
satelit dalam setahun," katanya.
Menurut Mazlan, pembinaan setiap
kapasiti dalam bidang
angkasa lepas secara
h perlahan iaitu dalam
bidang Fizik, Matematik,
Kejuruteraan dan
sebagainya.
"Angkasa lepas
adalah suatu
tempat yang
menempatkan
pelbagai
1 kombinasi bidang,
terlalu banyak
aspek kajian
ing perlu
ilakukan di
angkasa,"
katanya.
(

,
I
termasuklah bidang kimia, biologi,
perubatan dan penghantaran
anokasawan mestihh dalam
keipayaan untuk melakukan kajiankaiian
tersebut di anakasa.
' Namun tegasny

Semasi
Angkas;
China bakal peca
Amerika Syariki
Oleh ZALINA YAHAYA
T
ARlKH 5
Januari lalu
menjadi detik
penting
dalam sejarah
teknologi
aeroangkasa
/ khususnya bagi
negara CI hina dan
iuaa baoi rakvat Asia
secara ieselbruhan
1'- Pada tarikh itu,
kapal angkasa
China tanpa
anakasawan -
I ~henzhou IV
berjaya rnendarat
denoan
r mlsl dl angkasa selama enam
hir;.
I
Kejayaan.misi
I menyertai
kapal angkasa
Shenzhou IV atau dalam bahasa
Mandarinnya bermaksud 'kapal
suci' itu dilihat sebagai satu
latihan terakhir sebelum China
dua kuasa besar di
ruang angkasa lepas yang
selama ini dimonopoli oleh
Arnerika Syarikat dan Rusia.
Justeru, tidak hairanlah
suara-suara sinis daripada
kuasa-kuasa besar itu khususnya
Amerika Syarikat (AS) sudah
mula kedengaran yang
mempertikaikan kemarnpuan
teknologi aeroangkasa China.
Amerika Syarikat mendakwa,
China memperoleh teknologi
tersebut daripada dua buah
syarikat aeroangkasanya.
Walau apa pun pertikaiannya,
yang pasti cita-cita China sebagai (
mewakili Asia untuk
memecahkan monopoli dua
kuasa besar itu di ruang
angkasa, bukan sekadar impian
semata-mata.
la akan menjadi kenyataan
tidak lama lagi.
Sebelum ini iaitu sejak 1992,
China telah pun melancarkan
kapal angkasa tanpa
angkasawannya sebanyak tiga
kali.
Kejayaan rnisi 'kapal suci' IV
ini memberi keyakinan kepada
China untuk menghantar
angkasawannya sendiri yang
dipanggil 'taikonaouf dalam
tahun ini juga, setelah
menjalankan persiapan secara
rahsia selama 10 tahun.
'Talkonaout' adalah c
berdasarkan perhtaan Mandarin
yang bermaksud ruang angkasa.
Sebagai persediaan dan
persiapan terakhir, Shenzhou IV
dilengkapi dengan semua jenis
sistem sokongan hidup seoiah-
olah kapal itu sudah
berpenghuni.
Malah, sepanjang
eksplorasinya ke angkasa lepas,
Shenzhou juga telah berjaya
melakukan eksperimen yang
dijadualkan sepanjang pelajaran.
Harapan yang akan menjadi
kenyataan tidak lama lagi itu
akan menjadikan China sebagai
negara ketiga di dunia selepas
dua kuasa besar iaitu Amerika
Syarikat dan Rusia yang
rnenghantar rnanusia ke angkasa
lepas.

lepas
monopoli
Rusia
' peluang China.
' Juruterbang ini telah pun
Angkasawan 'taikonaout' dipilih
daripada kalangan juruterbang jet
menjalani latihan bertahun-tahun
untuk menerbangkan kapal angkasa
Shenzhou.
Kini, China dikatakan rnempunyai
kumpulan angkasawan seramai 12
orang.
China menjalankan program
teknologi roket sejak 1950-an lagi.
Sebenarnya, cita-cita China untuk
menghantar manusia ke angkasa lepas
bermula sejak 1970-an lagi.
Bagaimanapun masalah negara
akibat Revolusi Kebudayaan pada
1966-1976 menyebabkan cita-cita ini
terbengkalai seketika.
Bagaimanapun, cita-cita itu tidak
pernah padam.
Program angkasa secara serius
yang bermula pada 1992 dan diberi
nama Projek 921 adalah berdasarkan
teknologi Rusia yang diubah suai
secara meluas.
Dengan kesungguhan dan segala
persiapan dan teknologi yang
dimilikinya, pakar asing percaya impian
China menghantar angkasawannya ke
angkasa lepas akan dilaksanakan
dalam beberapa bulan lagi sahaja.
Malah mereka juga percaya, China
bakal mencipta rekod penerbangan
dengan menghantar lebih daripada
seorana anakasawan.
~ ~
Shenzhw II
i vane dilanwken ~ade
Tahukah anda:
Januari 1
Rusia adalah negara
peltama yang berjaya
menahantar pesawat
angkasa lepas dengan
angkasawan iaitu pada 1961. Ini
L .*-.,*I r
diikuti oleh Amerika Svarikat.

Semasa
!h MOHD. RIDZWAN MD. IMAN
-
EMBICARAKAN mengenai
selarah perkembangan
\I rn teknolodi ~enerbanian atau
1 aeroanikasa ini, shah tentu
nama yang terpahat di kepala kita ialah
nama benciota ka~al terbana -. vana -. oertama
berjays menkrbangkan pesawat
mereka iaitu Wright Brothers pada 1903.
Baaaimanaoun, sebenarnva seiarah
penergangan aiau aviasi ini telah
bermula sejak beratus-ratbs tahun
dahulu laai berikutan keinpinan manusia
itu sendirruntuk terbang sipelti burung
di udara.
Ketika itu kebanyakan ciptaan alat
untuk membantu manusia terbana
sekadar membuat sayap-sayap Gng
menggunakan kuasa tangan untuk
1 menggerakkannya.
Sudah tentu. savaD sebeaini tidak
ma&sia ter-
Kemudian mesin-mesin yang mem-
itu menggerakkan sayap pula dicipta
rerapi mash-gagal untuk menerbangkan
manusia di udara.
Mulai 1783, timbul pula ciptaan
belon udara yang mampu membawa
manusia terbana tetaoi ia iuaa kurano
berlaya kerana ierlalu bergaitung keba-
da tiupan angin untuk menuju ke satu-
I satu arah.
Selepas pelbagai usaha dan cipta-
an-ciptaan yang dikatakan gila ketika
itu, maka ciptaan seakan kapal terbang
bermula dengan idea Sir George Carley
pada 1799 walaupun ia tidak mampu kan oleh Wrights Brothers.
mencatat sejarah penerbangan yang Pada 1891, jurutera berbangsa
hnriava. Jerman. Otto Lilienthal telah memulakan
2-, -- . -
Belia~ dianggap seoagai bapa aviasi ujian penerbangan dengan menggudenaan
membina k0nsep kapai terbang nakan peluncur (glider) bantuan tangan.
mozen yang kemudiannya disempurnc ~sahanya unfuk teibang itu bole%

0
dianggap berjaya dalam menjadikan
aeronautik sebagai satu bidang sains
tulen.
Beliau boleh dianggap sebagai
manusia pettama bermda di Udara, terbang
dengan peluncurnya dan memberi
'rasa' sepelti kapal terban~, sebelum
enjin difetaklm kepada kenderaan
NEng udara.
Bermula
dari situlah,
manusia meli-
hat mengenai
potensi peng-
gunaan roket
intuk digu-
nakan bagi
ruang udara
yangtinggi dan
juga meneroka
angkasa lepas.
PESAWAT
perang dunla
.tersebut.
Antara nama-namalain dalam
bidang aeroangkasa di zaman itu blah
Kapten F. Ferber, Percy Pilcher, Odave
Mute dm Henri Robah
JET peiuang Ma bw.
Bagaimanapun, seperti yang kita Pada 16
ketahui, kejayaan pertama daiam cip- Mac 1926,
taan kapal tel'bang (dibantu mesin) di- sebuah roket telah dilancarkan ke dan rakan-rakan lain yang menyeltai
sempumakan oleh Orville and Wdbur udara setinggi 42.33 meter dari sebuah misi itu telah selamat kembali ke bumi
Wright pada 1903 yang membawa rev- ladang di Massachusetts, Amerika selepas itu.
olusi dalam industri penerbangan dunis Syarikat.
Percubaan-permbaan untuk mele-
Mereka telah menyertal em aviasi Walaupun 42.33 meter bukansatu takkan manusia swra kekai di ruang
sejak 1900 dan telah menjalankan ujiin ketinggian yang benar-benar jauh di angkasa telah bermula sejak i4 Md,
dengan 'glidef sehingga mampu meng- udara tetapi ia meneatatken sejarah 1973.
hasilkan pesawat ringen dengan kuasa mket yang menggunakan bahan
Pada hari tersebut, roket bulan
aniin -. .,. . minyak cecair.
Saturn V telah mernbawa stesen
Pada 1903. Wrioht'dua bemdik itu Amerika Syarikat juga telah melan- anokasa Skvlab ke orbit dan
telah membina peqW,aff dengan enjin carkan salelit pertamanya, Explorer I me?epaskanilya dl rueng angkasa
yang kemudiannya berjaya diierbang- . pada 31 Januari, 1958 yang dibawa Skylab merupakan lokus utama
kan Dada 17 Disember 1903.
oleh mket Ju~iter C.
NASA selews itu dalam usaha wrlum-
~ejak itu, pelbagai usaha dijalankan Pada tahun yang sama, NASA baan manusia menempalkan aigkauntuk
memajukan industri ini teiutama (National Aeronautics and Space sawan-angkasawan di angkasa dalam
ada zaman Perang Dunia Pertama Administratton) telah ditubuhkan dan tempoh vaw lama di dalam stesen-sterR
an Kedua.
berkembang dengan pantasnya sen'angkasa lepas, termasuk usaha
Pesawat demi pesawat terus dicipta Pada 1961, Alan Shephard menjadi daripada saintis-saintis dari Rusla.
dan dipermaiukan dengan semakin manusia pertama yang berada dl
NASA juga mempunyai pelbagai
canggih, se~iyap, berkiasa dan laju angkasa lepas. Beliu merupakan salah ~r0lek saintifik menemka anakasa
dengan ciptaan pesawat perang, seorang daripada tujuh angkasawn ie& dan planet seperti de6an pengpesawat
penumpang dan juga roket pertama memasuki ruang angkasa hantaran kspal angkasa Pioneer dan
Voyager, termasuk usaha menyiasat
Enam angkasawan lain ialah Scott planet Marikh melalui penggunaan
Carpenter, Gordon Cooper Jr., Gus kapal angkasa Wing dan Mars
Grism. Deke SWon, John Glenn Palhfinder.
Sejarah penggunaan roket sebe- dan Walfer Schirra:
NASAjuga telah menempatkan pelnamya
telah bermula sejak tahun 1045 Program besar peltarna NASA ialah bagai satell Kamunikasi Semi Echo,
lagi yang mana la telah dicipta untuk Prolek Merculy yana meruwkan DrOlek Telstar, dan Syncom.
kegunaan peperangan.
untuk mqnempatkari manusia di wig Negara kita tidak terkecuali dari
Terdapai pelbaH~ saiz roket-mket angkasa Iepas.
mempunyai satelit sendiri dengan
ini dari sekecil anak pawh sehingga Projek itu diilclni dengan Projek pelancaran MEASAT dan TiungSat
peluru berpandu yang besar.
(3emini vana dibina dari landasan yang telah mqnbawa negara ke era
Roket yang membawa bahan letup- Projek tieriiuly dengan pembinaan aero-anakasa terkini.
an ini terus digunakan bagi tujuan kapal angkasa untuk dua angkasawan. ~al&sia juga telah menclpta
ketenteraan sehingga pada pada
Pada 16 Julai 1969 pula, Apollo 11 pesawat Eagle yang menjad~ perlntls
Perang dunia Pettama. Roket yang telah dilancarkan denah misi untuk keDada oenci~taan msawat udara lebih
) dlpasang pada kapal terbang telah mendarat di bulan deggan Neli cahggih'di masa deban di negara lni,
"(gunakan untuk menembak jatuh belon Armstrong menjadi manusia peltama selepas kejayqn kii membangunkan
1- .*rlS,rn "0"-m ,I=".-, tnr1.xt.k tinnni Ai

Al Khawarizmi
Ahli Matematik teragung
Oleh ROHANA MAN ~tu. keselu~han slstem nombor anoka.
algorithm atau algorizm mempemlgh
A
BU Abdullah Mohammad Ibn nama selepas dibangunkan oleh orang
Musa al-Khawarizmi adalah Bapa Arab.
Algebra.
Dalam usahanva memoerkenalkan
Tarikh lahir dan kematiannya yang sistem angka lndii (kini diiena i angka
tepat tidak diketahui tetapi beliau dikatakan Arab), beliau telah membangunkan beberhidup
di antara tahun 790 sehingga 840 apa prosedur kira-kira termasuk operasi
Masihi. - - dan ~ ~ oecahan. ,~~~~
I
Ada juga yang menyatakan beliau lahir Sistem angka itu kemud~annya
pada tahun 780 Masihi dan meninggal diperkenalm kali pewma oleh orang
dunia oada tahun 850 Masihi. Arab keoada Barat vana mana hasil ker-
~ebih dikenali sebagai Al Khawarizmi janya teiah diterjemahkin ke dalam
di kalangan ahli sains dan merupakan seo- bahasa Eropah.
rang ahli sains Islam yang terulung dalam Jasa beliau yang lain ialah membailmu
matematik
naunkan secaratemerinci bidano
Beliau juga mer,pakan seorang ahli ~Gonometn iaitu ilmu matemat~hen~eastronomi
dan geografi yang terkenal pada nai sudut dan sempadan segitiga yang
~ ~
zamannya.
mengandungi fungsi sine.
Gelaran Al Khawarizmi diberi keoada Beliau iuoa menvemoumakan teori
beliau sempena tempat kelahirannya di geometri yaig mewakili muka keratan kon
Khawarizm yang terletak di selatan Laut dan membangunkan kalkulus yang mana ~ -
juga telah diterjemahkan ke dalam
Aral. membantunya menguasai konsep~per- bahasa Latin pada kuNn ke-12 dan ia
Beliau lahir di sebuah temoat bemama bezaan. adalah terjemahan yang diperkenaikan
Kath iaitu sebahagian daripada daerah Beliau juga dilaporkan bekejasama dalam dunia sains baru keoada Barat.
Khawarizm. Kath kini telah lenyap akibat dalam pengukuran dajah di bawah penn- Hasil kerjanya dalam ilmu falak tu~t ditenoaelami oasir
tah Mamun al-Rashid vana bertuiuan men- telah ditejemahkan ke dalam bahasa
.
,:
, . .
I

'.>,> ~><

Dr. Shahrum
Cemerlang walau cita-cita
tidak kesampaian
Oleh ROHANA MAN
SOALAN (S): Boleh Fmf.
iau memperoleh peluang untuk mengibti pro-
-s*cr, w.- am bidang ukur tanah di Universltl Teknologi
-bldpnoSbm?
JAWAPAN (J): Sejak kecil saya behasrat
menjadi seorang arkitek. Ini kerana saya
yang ada tidak mencukupi.
al wartawan ROHANA MAN dengan beliau yang
Jabatan Kejuruteraan Geomatik, UTM kampus
suka melukis dan lukisan saya pula kerap
menjadi pilihan guru untuk dipamerkan di
dalam bilik darjah.
Malah ada rakan memberitahu saya
bahawa masih terdapat lukisan saya
dipamerkan di sekolah.
Mengenai pendidikan rendah, saya
mulanya bersekolah di Sekolah
Kebangsaan Bukit Badong, Kuala Selangor
sebelum meneruskan persekolahan di
Sekolah Menengah Kebangsaan Sultan
Abdul Aziz Shah di Kajang, Selangor.
Saya tinggal di asrama sekolah dan akiif
dalam aMiviti Pengakap.
Memang arkitek merupakan cita-cita asal
sava tetaoi tidak kesamoaian kerana seoaniaia
orosks oembesaran. macam-ma&m
be;&ra boleh berlaku
Beg tulah yang beilak~ kepada saya
meneruskan pengajian
di pedngkat
ijazah sajana di
United Kingdom pada tahun 1986 sehingga
1988.
Sekembalinva ke tanah air, sava
meneruskan kejaya sebagai pensyarah di
UTM dan pada tahun 1993 pula, saya ke
University of South Australia untuk mengikuti
program ijazah doktor falsafah (Ph.D)
di bidang ukur tanah juga.
(S):BagaLMnaPlotboW!Ambnr
--pa--rmknndWplnSlRd7
(J): Sungguhpun k i tldak mendapat apa
yang bta mahu, itu tldak bermakna k i
tldak ~ - - boleh - - - benava - -
K i bolen bb(aja asalkan kii mempudan
ketika di tingkatan lima, Pasukan
Pengakap yang disertai saya muncul johan
Pertandingan Pengakap Peringkat Negeri
yang mendapat peluang untuk mener~skan nyai kesungguhan untun berjaya. Kadangpengallan
ke penngkat d~p oma dalam
bidang ukur tanah di UTM pada tihun
1978.kala
apa yang tcita pemlen hari ini bergantung
kepada keadaan dan peluang.
Selepas itu, saya bekerja di Jabatan Ukur
dan Pemetaan selama dua tahun.
Melihat peluang
meneruskan pengajian
di peringkat
muda terbuka
-
Selangor.
Pasukan saya mewak~li daerah Kajang.
Ketika ke pentas untuk menerima pingat,
saya berpeluang bersalam dengan Tun
Ghafar Baba yang menyampaikan hadiah
kepada para pemenang.
Maklumlah ketika itu, saya masih
bersekolah dan peluang bersalam dengan
pemimpin negara menjadi kenangan yang
tidak dapat dilupakan.
Sehingga hari ini, saya masih menyimpan
plngat ~tu yang berlulis perkataan
Pertandlngan Kepandaian Pengakap 1976.
Begitu juga dengan saya yang mana
oeluano untuk meniadi arkitek tidak ada.
sebal:khya pel~ang ain yang menanti.
Apa sahaja pe uang perlu dilanukan dengan
bersdggun-s~ngguh aan kita kena
buat sampai bejaya.
Lagi pun, biaang Jkur tanah juga merupakan
salah satu cabang ilmu sains - sama
seperti bidang seni bina yang juga merupakan
satu cabang ilmu sains.
Berbekaikan falsafah itulah, saya boleh
? dalan ig yang pada asalnya
bidang n.
(J): Apa sahaja bdang yanq kita pllih
akan meniadi sukar iikaki menctana~ap- - -- .
nya sukai
Jadi, janganlah anggap sains sukar kerana
ia boleh menyebabkan kita hilang
dan -. usaha. .. .
Selaln ~tu, guru dl senolah per u menlad
kan pengqaran dan pemoe a aran
(P&P) sains lebih menarik.
Banvakkan aktMti di luar bilik dariah.
~angan hanya tumpu kepada P&P di kelas
, .
inati keaiatan luar.
yang akhimya akan memaksa pelajar
menahafai teori semata-mata.
~Gaian inilah yang menjadikan subjek
sains sukar.
(S): Apa nasihat Prof. kepada pelajar
dalam mengejar citacita?
(J): Mempunyai cita-cita memang baik
tetapi jika peluang yang diperoleh bum ke
arah mencapai cita-cita asal maka janganlah
outus asa.
~ .~ ~ ~~ - -
MJngkin di sebal~k itu aaa nikmahnya.
Sepeni saya yang asa nya rnahu menjad
arkltek letapi akhmya menlad pensyaran.
Saya nasihatlcan pelajar sLpaya merebt.1
apa sahaja peluang yang aatang dan
lak~kan yang terbaik sehngga berlaya
daam setiap bidang yang diceburi.

. .. . .
~iada yang sebaik sara&n ., berkhasiat untuk qak gnda setiap pagi. Kajian* menunjukkad
kanak-kanak yang mengamb! sarapan berkhasiat setiap pagi lebih cemerlang di sekolah berbandind
mereka yang tidak bersar an mereka lebih, baik (htuk tempoh yang iebih lama da
mereka: juga 'lebih bersedi
Jadi, bantilah anak anda
bestari Bijirin Sarapan Ne
vitamin dan mineral penti
. .
~ $kka. akan ientiasa be
. ,
i,, . rsedii sepanjang'pagi! ~iji
.i' ,. ,
alan bestari ,... untuk ar(ak-a
. , .: , .:
3
i
at ~eni(elid1kan KaJian d~enin&katd
Li~>sve~i#:t r.;innerpta, AS.1994: , .

Gel Penyejuk NO^ di Jepun Untu k K anakmkanok & Dewosa
u~.III~~? Jangan rlsau Turunkan suhu badan dengan
menvera~ce~otdanmembanfi~ Lap~san Gel Penyejuk. la memberi keselesaan dan amat berkesan!
menyebarkan hobo
Bagoimona rasony<
Seivk don seleso!
Terdapat dalam pek dewasa dan kanak-kanak. Sesuai untuk sei si keluarg
Kebaikan:
Kesan penyejukan serta-merta.
Setiap lapisan tahan sehingga 6 jam*.
Tiada kandungan ubat. Senang dan memudahkan.
Boleh digunakan terus.
Sesuai untuk dahi & tidak mudah tanggal.
Tidak menyakitkan kulit.
Gonnkon oengon op son bar. llko keson penye .

a
umusan semula jadinya
lembut untuk
seisi keluarga
okH
- -., heather Baru mengandungi ramuan semula jadi
yang begitu lembut untuk seisi keluarga
Apabila anda ingin membeli syampu untuk seisi keluarga, pastikan
anda memilih Feather. Rumusan baru Feather mengandungi
ramuan semula jadi yang begitu lembut untuk setiap ahli keluarga
anda. Kamomil, pati limau dan vitamin E, ekstrak daun lidah
buaya dan minyak jojoba menjadikan rambut anda bersih dan
lembut semula jadi. Untuk rambut yang lebih licin, tambah perapi
Feather. Yang menariknya, Feather sungguh menguntungkan.
Ira(

Vitagen 0
1 ,-!
Ketahanan yang ada pada tubuh da berperanan melawan bakteria jah
Vitagen memberi anda sistem penghadaman yang sihat. Ini adalah kerana
setiap botol Vitagen mengandungi berbilian bakkria L. acidophilus yang terbaik.
L. acidophilus yang dihasilkan di makmal termasyhur Chr. Hansen, digunakan
oleh perusahaan tenusu di seluruh dunia.
Vitagen sangat baik nnhk kesiham usus. Ia berkesan untuk melawan jus hempedu
dan asid yang ada dalam perut anda. Ia bergerak secara menyeluruh kesemua ceruk
usus, unluk memberi penghadaman yang sempuma.
Di dalam usus anda terdapat bakteria baik yang berperanan menskan
perhlmbuhan bakteria jahat. Vitagen juga membantu mengurangkan pengeluatan
bahan-bahan mudarat yang mendatangkan penyakit.
Vitagen dengan L. acidophilus ini disebatikan dengan susu segar bersama jus
buah-buahan tulen yang dihasilkan oleh Malaysia Milk Sdn Bhd.
Sistem penghadaman yang baik membuatkan tubuh anda sihat.
Minumlah Vitopen seliap hari untuk memperolehi kesihntan vow boik. Minuman Suru Kdmr Yan~ Sebm
M o l a l l i o M i l k S d n . B h d . , No. 7, 11" l P / l . 4 6 3 0 0 Pelmling J o y o , S e l o n ~ o r M o l a y s i o 1.1: 0 3 - 7 9 5 5 6 3

,., u:' Saintis Islam kedua yang mendapathugerah Nobel dalam bidang kimia
pada tahun 1999. ssfm
w:. Beliau dilahirim pada 26 Februari 1946 di Mesir. :&$.&&
: . i;' Ibu bapanya begll mengharapkan beliau menjadi semg pmfesor
Malah sejak kecil lagi, ibu bapanya telah meletakkan hnda nama 'C
Ahmed' di biiik bacaannya. +p?:< ~:i;9G+
?;,%%.*.

*~*ep*.>~;:;

S
ISTEM Kawaian
Pintar Perolakan
Haba (Intelligent
Controlled
Convection System,
, ICCS
(ICCS) ) ialah sebua
sistem yang memastikan
/-.eredamn udara ~~ men- ~
Lukupi bagi menjamin ? ;*sz
keselesaan dalam sese- ~x,.t+xi,
buah kenderaan yang
diletak di dalam
keadaan cuaca panas.
. -
Proiek tersebut vana I
dibang;nkan sepenuhnya
oleh sekumpulan
penyelidik dari SlRlM 1 Berhad, telah memenangi
anugerah emas di
Pameran Antarabangsa
Penemuan, Teknik Baru L
dan Produk di Geneva, Switzerland pada
Mei 2002.
ICCS ialah sejenis alat yang ber-
operasi dengan sendirinya dan telah
dilengkapi dengan keupayaan untuk
mengurangkan suhu panas yang keter-
laluan menggunakan sistem peman-
tauan masa sebenar
dalam kenderaan
la dikuasai tenaga solar yang tidak
menjejaskan aiam sekitar serta tidak
menggunakan tenaga.
Sehingga kini, ICCS tebukti bermutu
tinggi dan jauh menandingi produk lain
yang ditawarkan di daiarn pasaran.
Sistem iCCS yang dipasang dalam
seb~~ah kenderaan akan mengurangkan
kecerunan suhu daripada 65 peratus
kepada 50 peratus.
ICCS, alat yang belpotensi dari segi
teknologi dan komersial selta dilengkapi
dengan ciri-ciri niiai ditambah,
meningkatkan tahap keselesaan dan
memastikan komponen hiasan dalaman
kereta tahan lebih lama.

A
Oleh: MOHD. RIDZUAN MOHD. IMAN
' ITA sememangnya mengetahui
bahawa anjing
telah sekian
.lama digunakan
f
gan seluas 10cm dan juga
menaiki ketinggian 15 cm
menggunakan sensoryang
'~rdapat pada kakinya.
Pemilik robot ini boleh . meletakkan ia dalam
oleh orang ramai sebagai
binatang peliharaan
untuk bermain dan juga
sebagai pengawal
rumah.
Bagaimanapun pemahkah
kita melihat robot pula mengambil
tempat anjing tersebut
sebagai pengawal terutamanya
ketika tiada di rumah?
Dua buah syarikat Sanyo dan
Tmsuk dari Jepun baru-baru ini telah
memperkenaikan robot berkaki empat
yang mempunyai keboiehan mengawal
rumah seperti mengesan kebakaran
atau pencerobohan dan kemudiannya
menghantar pesanan kepada telefon
bimbit penghuni.
Saiz robot yang dikenaii sebagi Banyu
itu ialah 80 sentimeter (cm) tinggi, panjang
satu
meter, lebar
I 70cm dan
beratnya 40 kilogram
Robot ini boleh bergerak dengan keiajUan
15 meter seminit yang boleh diang-
-
gap cukup laju bagi pergerakan di
daiam rumah yang terhad, kata Sanyo.
Banyu jUga boleh melangkah halantiga
mod operasi
'aitu mod penjagaan
iaitu ia
akan meronda
sekitar
r rumah dan
melaporkan (
sebarang aktiviti
luar biasa atau mengesan asap.
Bagi mod kawalan jauh akan
membolehkan pengguna menghantar
arahan atau menerima m;
lumat dari telefon bimbit.
Mod binatang peliharaan pula akan
menjadikan Banyu sepelti kucing atal
anjing iaitu akan mengikut arahan pel
iiknya seperti arahan duduk, berdiri d;
sebagainya.
Maklumat lanjut boleh diperolehi da
laman web http:lh.banryu.jpl.
Arus pasang surut punca elektrik
I
Grafik menunjukkan bagaimana
klpas gergasl di dalam alr mampu
memberikan tenaga elektrik melalui
I aliran arus lautanr
' t
BEKALAN elektrik di rumah-rumah kita kebiasaannya disalurkan dari stesen-stesen
penjana elektrik yang berasaskan minvak, emDanaan hidro atau arano batu.
Usaha para siintiidalam mendapai sumbei elkrik secara bersih Gdak pernah
mengenal elti jemu seperti menggunakan sumber kincir angin, cahaya solar atau
tenaga nuklear.
Kini, kaedah baru pula dicuba oleh para saintis untuk membolehkan tenaga elektrik
terhasii dari sumber baru iaitu pergerakan arus air di daiam laut yang pasang-surut.
Bagaimanapun, projek menggunakan bilah-bilah turbin sepetti kincir angin di
dalam air laut untuk menghasiikan tenaga elektrik tersebut telah dimulakan akhir
bulan lepas di kawasan Kvalsund, Norway.
Pengarah urusan Hammerfest Stroem (syarikat yang mengendalikan projek itu),
Harald Johansen berkata, projek tersebut akan menjadikan negaranya sebagai
negara peltama di dunia menggunakan sumber laut untuk membekalkan elektrik.
Pengkajian penggunaan arus pasang surut air untuk menjadi sumber tenaga telah
dilakukan di beberapa negara sebelum ini sepelti Perancis, Kanada dan Rusia yang
mana mereka membina halangan bagi memerangkap air dalam lagun ciptaan ketika
air Dasano.
dpabilaair su~t dan keluar dari perangkap itu, tenaga graviti akan menghisap air
melalui turbin yang seterusnya menjana tenaga elektrik melalui putaran bilah-bilahnva
. .,-.
Bagaimanapun, projek mewujudkan empangan gergasi itu agak ketinggalan zaman
kerana ia boleh menjejaskan sistem ekologi sungai dan pesisir pantai.
Penggunaan turbin di tepi laut seperti yang dijalankan di Norway bagaimanapun
adalah senyap dan sukar dilihat serta membolehkan ikan-ikan berenana sekitarnva.
Turbin di laut Norwav itu akan mem~unvai kaoasiti membekalkan 306 kilowatt '
~ - - - . . -. .
pada awal permuiaan operasinya dan'dijangka ditingkatkan sehingga mampu mernbekalkan
tenag: a-kira 1,000 rumah.

. . . . . . - .
K hasil tiunyl metnim
KATAK jantan yang bersembunyi di di lubang pokok tersebut mamp; men- but, katak itu akan membuat panggi-
I.
lubang-lubang pokok didapati meng- geluarkan bunyi khas disebabkan Ian khusus dan memendekkan masa
gunakan persekitarannya itu untuk biasan daripada lubang pokok yang bunyian bagi memudahkan ia menumenghasilkan
bunyi yang merdu bagi mempunyai sedikit air di dalamnya. jukan bunyian tersebut, kata Lardner
memikat katak-katak betina. Pengkaji dari University of Lund, dan Maklarin Lakim dari Pusat
Satu kajian yang dijalankan di Sweden, Bjorn Lardner berkata, Pendidikan dan Penyelidikan Taman
Sabah, mendapati, - katak-katak jantan ini kebiasaannya Sabah.
katak-katak
muan menjalankan "Jika mereka telah mendapat tempo
aktiviti mereka di dikehendaki, yang merupakan satu
sebelah malam den- bonus, katak-katak itu akan berulanggan
menghasilkan ulang mengeluarkan bunyi yang sama
J
komposisi bunyi- bagi menunjukkan kejantanannya,"
bunyian merdu kata Lardner.
tersebut. Penyelidikan ini mendapati katak
Ketika men- merupakan speisis binatang yang
jalankan aktiviti mempunyai keupayaan menguji dan
1 mengeluarkan bunyian mengubahsuai bunyi-bunyinya menutersebut,
katak jantan itu rut tujuan tersendiri.
akan meninggi dan meren- Bagi mengkaji katak di dalam
dahkan nada bunyi sehingga lubang pokok ini, Lardner dan
ia mendapat satu bunyian yang Maklarin telah merakamkan beratusdicarikan
untuk tujuan memikat. ratus bunyi katak di dalam hutan
Selepas mendapat bunyi terse- Sabah pada malam hari.

1 -
PA sebmmya bahan yang membentuk gigi anda? GIQ sebenarnya
Rahsia gigi I
terdiri darpda empat tisu yang berbeza iaitu Enamel yang berwarna
prtih melapisi bahagian luar gigi. la adalah bahan yang pallng keras
h ti. Tmu kedua ialah Dentin yng bsrada di dalam Enamel. la
sepett! tulang betwama kuning yang mempunyai beberapa saraf Jika anda
mempunyai kavltl ia menyebabkan lubang di dalam Enamel, sekali gus Dentin
Tw kettga ielah Pulpa yay terletak di bahagian tengah gigi. la mempunyai
saluran darah dan mf. la juga mrupakan pusat mklumt utama kepada otak Mta.
ntum. la mel~put~ akar 991 kiia 1a.h bahagian yang terletak berhampiran kulit, yang menghubungkn-
lapisan Berapakah usia bulan?
pertama tanah bumi
UNTUK membentuk iapisan peltama tanah be~k~ran 2.5 sen-
DIPERCAYAI bulan terbentuk bra-kira empat bilion tahun
van"
,-'.a lalu '- -
Ahli geologi bulan mempunyai banyak andaian mengetimeter
menqambil masa 500 tahun melalui proses semula iadi. nai asal usul bulan.
I I
I Pada umimnya iapisan iuar bumi diliputi oleh tanah yang ter- I Namun yang paling popular menyebut bahawa kira-kira
I
bentukdaripada hadsan batu, tumbuhan dan haiwan yang reput. 4.5 bilion tahun yanglalu, bumi telah terpecah dan bulan
Bakteria dan kulat memecahkan bahan-bahan organik untuk I terbentuk melalui semihan-semihannva.
. -.
menukarkannya menjadi tanah dan akar tumbuh-tumbuhan
membantu memecahkan batu untuk tujuan yang sama.
Binatang @I tikus membantu membentuk tanah apabila
mereka menggali lubang sekali gus mencampurkan bahan-bahan
menjadi tanah.
Cacing tanah pula menyuburkan tanah melalui pencemaan
bahan-bahan organik dan mengitar nutrien yang ada.
Secara purata, tanah terbentuk daripada 45 peratus mineral,
25 peratus air, 25 peratus udara dan lima peratus bahan organik.
Gunung
berapi
terbesar
di dunia
GUNUNG berapi yang terbesar
ialah Mauna Loa, di Hawaii.
Gunung berapi gergasi ini
meliputi sebahagian daripada
pulau Hawaii dan telah meietus
sebanyak 15 kaii sejak 1900.
Sebanyak 84 peratus daripa-
da gunung berapi ini terletak di
dasar laut
Kali temkhir ia meletus ialah
pada 1984.
C
4
Manakala ada pihak mengawkan bahawa bulan adalah
asteroid yang dikuasai oleh graviti bumi.
Menurut teori itu, sewakiu bumi masih dalam usia yang
muda, ia berpusing terlalu pantas.
Justeru bumi mengeluarkan sejenis bahan untuk men-
stabilkan pusingannya.
Bahan itu idah bulan.
Bagaimanapun para saintis tidak bersetuju dengan teori-
teori yang dinyatakan nu dan sehingga kini masih mencali-
tali asal usul bulan.
Bagaimana kaca kalis
peluru diperbuat
RAHSIA sebenar untuk membuat kaca kalis pelurn
ialah plastik yang dikenaii sebagai lamina (lamiate).
Setiap struktur yang mempunyai kaca kalis pelunr
mempunyai tiga lapisan iaitu kaca, plastik dan
kaca yang iebih tebal daripada kaca biasa.
Plastik di dalam lamina diperbuat daripada
bahan polikarbonat yang kuat tetapi boleh dilihat
melaiuinya.
Apabila pelurn diiernbak ke arah tingkap kalis
peluru, peluru itu akan melalui lapisan kaCa terlebih
dahuiu.
Kemudian lapisan plastik akan menyerap tenaga
peluru itu dan peluru berkenaan akan terhenti.
Ini bermakna pelu~ berkenaan tidak boleh
meiepasi iapisan akhir iaitu kaca berkenaan.
... . . t
estk

I
Ice magic
USING some simple science. vou can do
an amazing magic trick
empty spiderweb
\
;k your frii& if they ca
le ice cube out of the WL
r with the string. They are
Ot allowed to use their fin-
TO do this project,
. . is still wet, bring tl
j
paper up ag inst
the web, so
web sticks t
paper. Yo've
Sewed one
great works
cube out.
When
your friends admit defeat, you simply rest
g on top of the ice cube.
e some salt over the cube
ew seconds. Lift the other
string and the ice
111 be lifted from the
b 7 water.lstickino to the
he reason this works
the water has dis-
ice, the ice cube

'&a 14611 aql lsn! u! JOJJ!W aql al6ue noA 41
'puaq ll!M l! 'JaleM q6no~q1 sassed
y sv JaleM aql q6no1ql ssed pue JOJJ!~ aql
WOJ) 13a1ia~ II!M 3q6!1 a41 'JOJJ!~ aql sly pue
aql 46no~ql sassed I! se sal6ue lua~ajgp
ye 14611 aul q3w 01 ~ ~ pue 0 y3eq 1 JOJJ!~ aul
@I AIMO~S 'JaleM 40 ued aqi pue MOPU!M aql
umaq laded ay1.4~ 40 laaqs E ploq 'WaN
'#We@ eKa aul rrpro
-#LC 'M1OEn W JWW
a~op
dod
pue dn

AHLl Kelab Ellt
Aeroangkasa SMKA
Kuala Abana.
Dungun, ~ ekn~~anu
mellhat pelan
pemasangan model
kapal terbang
kawalan jauh dl
SMKA, Kuala Abang,
Terengganu.
& jadi 'mainan' pelajar
SMKA Kuala Abang
Pesawat ringan
a Oleh SAlFULfZAM MOHAMAD
UNGKIN ramai yang tidak mengetah1
Sekolah Menengah Kebangsaan A
(SMKA) Kuala Abang, Dungun Kua
,,, .
Terengganu mempunyai kelab aeroanakasa van
bergerak aktif sejak ia ditubuhkan emsat tahbn I
L Kelab yang mempunyai 56 ahli itu ditubuhl
untuk menarik minat pelajar sekolah
tersebut terhadap teknologi aeroangkr
Mereka vana meniadi ahli kelab
tersebut akandidedahkan dengan
pelbagai perkara mengenai
aeroangkasa melalui aktiviti-aktiviti yan
dijalankan termasuk mengendalikan pesawa
.. . ~
.. .., .
kecii kawalan iauh.
Mereka juga diberi peluang menialani latihan
' SIMULATOR yang sebagai seorang peniandu pesawat sebenar di
dlgunakan untuk
pendedahan kepada
pelajar mengenai
dalam sebuah kokpit simulator ciptaan sendiri ya
disediakan di dalam bilik kelab tersebut.
Selain diajar mengendaiikan pesawat kecii
kawalan jauh, setiap ahli juga didedahkan denga
kaedah memasang badan pesawat serta enjinny
kerana komponen pesawat itu datang secara
berasingan dan tidak sekaligus.
Yang jelasnya, dengan pendedahan-pendedat
c

I TEROWONG angln yang digunakan untuk mengujl keselmbangan kapal terbang I
yang dilalui oleh setiap ahli ia telah "Sekiranya berlaku kerosakan dikehendaki mencantumkannya
menimbulkan minat ke~ada bidana terulama di bahaqian badan, saya akan berdasarkan pelan yang dibekalkan.
aeroangkasa secara tidak langsuig meminta ahli-ahlisendiri membaikinya," "Dl siniiah kami, ahli-ahli kelab
dan kebanyakan daripada mereka katanya lagi. belajar bagaimana memasang badan
menjadikan permainan pesawat Beliau berkata, pihak kelab turut pesawat kawalan jauh.
kawalan jauh sebagai hobi. memberi tunjuk ajar kepada semua ahli "Jika salah pasang pesawat tidak
Penasihat kelab berkenaan, Johari cara membaiki badan pesawat yang akan terbang dengan baik," ujarnya.
Abdul Samad, menaakui hobi bermain
pesawat kawalan j&h adalah terlalu
asina baai ~elaiar sekoiah.
~iiak ieiab i$tanya, sentiasa
telah rosak serta cara menyelenggara - -
enjin pesawat dengan betui.
"lni ~entina kerana kita tidak mahu
mere& hania pandai bermain sahaja
Selepas siap dicantum, badan
pesawat akan disalutkan dengan
kepinaan filem yana . - diberi nama solar
filem $ang menampakkan badan
memberi gaiakan kepada setiap ahli tetapi tidak tahu menyelenggaranya pesawat ini seolah-olah dicat.
agar menjadikan permainan itu sebagai dengan baik," ujarnya.
"Selepas siap enjin pesawat akan
hobi semasa waktu terluang.
Sementara itu Pengerusi kelab diletakkan. Pesawat kawalan jauh
"Kebiasaannya ahli-ahli kelab akan tersebut, Luqman Mohd. Nawawi biasanya menggunakan enjin two
bermain pada setiap waktu ko-
berkata, Desawat yang digunakan oleh strokes glow plug," katanya lagi.
kurikulum. Selain itu ada juga di kelabnya ialah adalah-dahpada dua Dalam bentuk ARF pula katanya,
kalangan ahli yang bermain pada waktu ienis iaitu ARF atau dalam bentuk kit. badan pesawat telah siap di pasang
luar kelas iaitu ~ada huiuna minaau. Kaiau dalam bentuk sebegitu cuma ia perlu diletakkan enjin.
'Saya galakkan mereka bermaii katanya, badan pesawat haiya Selain pesawat berenjin, ahli-ahli
, selalu untuk memahirkan diri didatanakan dalam bentuk seke~ina- kelab iuaa diaiar cara membuat dan
. -
sekepiG dan ahli-ahli kelab menge&alikan pesawat kecil tanpa
eniin vana lebih dikenali denaan alider.
. . . . . . . - -- -. -.
- . . . - - - . - - - . . - .
kawalan Jauh yang lerda t dl !
Kelab Ellt Aeroanakasa &A 1
supaya ia mudah diterbangkan seperti
kayu balsa.
'Tetapi kayu balsa mahal dan kita
aunakan alternatif lain iaitu
Di ielab tersebut, terowong angin
(wind tunnel) yang juga dicipta oleh
tenaga pengajar sekolah itu akan
digunakan bagi menguji kemampuan
glider sebelum diterbangkan:
Untuk melancarkan penerbangan,
glider tambahnya ia akan dimasukkan
enjin asas yang dikenali dengan nama
babe bee 049'.

Lelratkan .
gambar anda
Alma. 83, RwmaA
71 300 Rembm, Ne
seklan: s&om KeQen@sm (SIZJ
Chmbne 71300, AplmBazc,
t4amMm
I
Nurhananl Hashim
Alamat: No. 47 Jalan Mma, Taman Sri
Duyuna, 75460 Melaka
Sekolah: Sekolah Menengan Infant Jesus,
Convent, Melaka.
Umur: 15 tahun
Bidang saing yang diminati: Perubatan.
1
Haeran Sinnaiah
Alamat: 46, Jalan Undan, Taman Perling,
81200 Johor Bharu.
Sekolah: SK Sen Perling 2, Johor Bahru.
Umur: 11 tahun
E-mel: Scan@hotmail.com
Bidang sains yang diminati: Sins umum.
- Syed Ismall Syed Mohd. Zulkarn
Alamat: D20, Jalan Permatang Gedong,
Taman Seiati Indah. 08M)O Sunaai -
1
Petani. ~edah.
I
~ekolah: SMK Ibrahim, 08000 Sungai
Petargi, Kedah. I
Umu: 17 tahun
Biarg sains yang diminati: Sains
Y^-......:L.~-:
Mohanuui Azmi Jurul
KUbng, 98700 Limbang, Sarawak.
U~U: 22 tahun
E-met: Tarzan-cute@hotmaiI.com
BidPng saim yang diminati: Astrmi bRekacL7M.
Bidang sains yang diminati:
Fatimah Zaharah Ali
Alamat: No. 1489 Taman Mutiara, Jalal
Sultanah. 05350 Alor Setar. Kedah.
?
eko1ah:Sekolah ~enen~ah (SM) Tekl
an Stadium, Jalan Stadium, 05100
r Setar, Kedah.
ur: 16 tahun
E-mel: imahraharahBhotmail.com
Bidang sains yang diminati: Sains alam
1
Hoor Nurul Shuhada Sukrl
Atamat: Blok F5. Tingkat 1, Pintu 1, Kel
Lok Kawi, 81580 Kota Kinabalu, Sabah
Sekolah: SK Kem Lok Kawi, Sabah
Umur: H tahun
Bidang sains yang diminati: Astronomi
dan Sains Sukan.
T
AWt: No. 7, Jslan Penyiaran 44, Tam
URiveWi, 81300 Skudai, Joflor Bahru,
Sekolah: SWM Skudsi, Job Bahru, Johor
Umur: 18 tahun
R i m saina yang diminati: Perubatan dan
Nur Ain Mohd. Noh
Alamat: PKU 82, Kampung Anjung Batu
2 84900 Tangkak, Johor.
Wolah: SMK Tun Mamat, 84900
Mgkak, Johor.
Umur: 13 tahun
BMang sains yang diminati: Sains Alam
Sekitar dan Rekacipta.

z!&~&~~~7m:E*~&%:~s~~:
DANG aeroangkasa (UTM).
syarikat membuka ba
pekerjaan di dalam industri penerba
noan. Siswazah-siswazah dalam
bidano keiuruteraan aeronautik ini
juga 6oleh bekerja di dalam bidang
kejuruteraan mekanikal.
Kepada mereka yang berminat
li negara ini kini
semakin berkernbang
pesat. Buktinya,
1: Malaysia sudahpun mampu mengeluarkan
pesawat ringannya sendiri yang I dikenali sebaqai Eagle ARV.
: Bidang incmemerlukan ramai
' tenaga mahir dalam bidang kejuruteraan,
pengurusan penerbangan,
Pada mulanya, ia dikelolakan
secara bersama oleh UTM dan
Tentera Udara Diraja Malaysia
(TUDM).
TUDM mash memerlukan tenaga
manusla untuk mengendali, menyelenggara,
membaik~ulih, mengawas
serta mengurus pesawat terbang.
Manakala Jabatan Penerbangan
dalam biiang akademik dan penyelidikan,
peluang terbuka untuk mere
meniadi ,.~.~ tutor/oensvarah di rnana-
.-....r ~ -~ ~~ ~
;&a institusi vano . " menialankan kuM sus bidang aeronautik. 6eberapa u
ver~iti - -. -. .. dan . .. institt~si lain . aanarti --r - . ..
Malaysia Airline Academy telah me
uiakan kursus bidang aeronautik.
Universiti Putra Malaysia juga
kawalan trafik udara dan juruterbang.
Pelajar yang berminat dalam
: bidang ini mestiiah mempunyai kelulu-
Awam (DCA) sentiasa mernerlukan
tenaga mahir untuk menyelia aktiviti
penerbangan di Malaysia.
telah memulakan kursus dalam
bidang aeronautik yang di beri nam
san baik dalam subjek-subjek sains Oleh itu pembantu teknik dan
teknologi-teknologi penerbangan dan
2.lhmZdlbtWmm
No 1,Tingkat 2, Biok A,
5. Which element has the symbol
I thick and min black lines that con- Answer .................
I tains coded information and is used
industri penerbangan negara
. .........
(ASM) dan Utusan Melayu (M) Bhd. tidak layak meng-
hantar penyertaan. I
I
I

"Portal Pendidikan Utusan amat bermanfaat untuk calon-
calon Ujian Pencapaian Sekolah Rendah (UPSR), Penilaian
Menengah Rendah (PMR), Sijil Pelajaran Malaysia dan Sijil
Tinggi Persekolahan Malaysia (STPM), guru dan ibu bapa."
- Menteri Pendidikan, TAN SRI MUSA MOHAMAD
I Setiap hari aSetiap masa
Pembelajaran yang lebih berstruktur, nota
lengkap dan nota ringkas, papan diskusi,
bank soalan. latih tubi. contoh soalan-soalan
sekolah-sekolah ternarna, peperiksaan dan
sebagainya.
Sebanyak 22 mata pelajaran:
Ujian Pencapaian Sekolah Rendah (UPSR)
Bahasa Melayu
Bahasa lnggeris
a Matematik
a Sains
Penilaian Menengah Rendah (PMR)
a Bahasa Melayu
a Bahasa lnggeris
a Sains
a Matematik
Sejarah
Geografi
Sijil Pelajaran Malaysia (SPM)
Bahasa Melayu
Bahasa lnggeris
Sains Teras
a Matematik
a Matematik Tambahan
Sejarah
a Kimia
Biologi
Fizik
Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia (STPM)
a Bahasa Melayu
Pengajian Am
Ekonomi
Karni ada cara
I
rumber rujukan rerta bank roalan bagi
rrtlap wakfu pembeiajaran menqikut bulan.
Di bawah ruansan In,, dnrednakan recar.
ienskap hura~an rukatan pelalaran,
rancanqan mensalar, bahan penqalaran
pembelajaran IPBPi dan luqa rupkan y
boleh diqunakan guru bagi melancarkan
lap? proses pensalarannya dl daiam kel.
Basi penjaga, mampu membantu mere1
membuat pemantauan, menyemak
perancansan atau tvrut rama menjadi
pembimbins kepada anak-anak denqan
cars menqqunakan bahan yanq diredial
rebasai rat" rokonsan pembelajaran
di rumah.
Ruanpan kerjaya, kaunrelinq, berita,
akfiviti, ke mana bercuti, kelab aqama
album rekolah, kel diripiin, pekelilinq
kemeoterian, rains dan teknologi,
PrOqram 3K, pedasoqi, kerfas-kerfar ke
iru-iru pendiditan dan pautan rekalah.