`oqros siaSi~ xelisuflebis favoritebi Sevlen~ - banksandfinance.ge
`oqros siaSi~ xelisuflebis favoritebi Sevlen~ - banksandfinance.ge
`oqros siaSi~ xelisuflebis favoritebi Sevlen~ - banksandfinance.ge
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
#159<br />
ivnisi<br />
ivnisi<br />
- - batono batono daviT, daviT, Tqven Tqven ambobT, ambobT,<br />
ambobT,<br />
rom rom eleqtroenergiis eleqtroenergiis sabiTumo sabiTumo fasi<br />
fasi<br />
3,5 3,5 TeTria, TeTria, mosaxleobisTvis mosaxleobisTvis ki<br />
ki<br />
tarifitarifi 13, 13, 16 16 da da 17 17 TeTriT TeTriT ganganisazRvreba.isazRvreba.isazRvreba.<br />
ratomaa ratomaa ase ase Zviri Zviri momo-<br />
mxmareblisTvis mxmareblisTvis eleqtroenergia eleqtroenergia da<br />
da<br />
iqneb iqneb agvixsnaT, agvixsnaT, rogor rogor miiReba miiReba da<br />
da<br />
iangariSeba iangariSeba arsebuli arsebuli arsebuli tarifi?<br />
tarifi?<br />
- tarifs aqvs md<strong>ge</strong>nelebi, es aris<br />
<strong>ge</strong>neracia, gadacema - dispeCerizacia<br />
da ganawileba. yvelaze didi md<strong>ge</strong>ne-<br />
lia ganawilebis wili Cvens qveyana-<br />
Si, normalur situaciaSi ganawilebis<br />
wili 25-30 procenti unda iyos,<br />
xolo CvenTan es cifri 65%-ia. Tvi-<br />
Ton es procentic miuTiTebs imaze,<br />
rom samomxmareblo tarifi arajansaRad<br />
aris gadanawilebuli. <strong>ge</strong>neraciis<br />
anu warmoebis xarjebis wili<br />
tarifSi Zalian mcirea, xolo ganawilebis<br />
Zalian didi, Tavdapirvelad<br />
am tendencias safuZveli Cauyara<br />
`eiesis~ Semosvlam, tradicia<br />
gaagrZela `raom~, xolo Semdgom<br />
Cvenma xelisuflebam `energo prosac~<br />
igive tarifi misca. rodesac<br />
gaerTianebuli sadistribucio kompaniis<br />
gayidvis sakiTxi dadga, saxelmwifom<br />
CaTvala, rom maRali tarifis<br />
dawesebis SesaZlebloba waaxalisebda<br />
myidvels. ase rom, Cven gvaqvs<br />
ganawilebis Zalian maRali mar-<br />
Ja, romelic realur xarjebze ar<br />
aris dafuZnebuli. es tarifis araobieqturi<br />
nawilia.<br />
- - aRd<strong>ge</strong>nili aRd<strong>ge</strong>nili aRd<strong>ge</strong>nili mcire mcire hesebi,<br />
hesebi,<br />
romelicromelic samTavrobo samTavrobo piaris piaris erTerTerTierTierTi<br />
Zlieri Zlieri mxarea, mxarea, Warb Warb eleqtroeleqtro-<br />
energias energias ver ver yidian, yidian, amis amis gamo<br />
gamo<br />
garkveuli garkveuli maTgani maTgani gaCerda gaCerda gaCerda kidec. kidec.<br />
kidec.<br />
Warbi Warbi Warbi eleqtroenergiis eleqtroenergiis gamoyenebas,<br />
gamoyenebas,<br />
romelic romelic samomxmareblo samomxmareblo fasTan<br />
fasTan<br />
SedarebiT SedarebiT gacilebiT gacilebiT iafia, iafia, verc<br />
verc<br />
mosaxleoba mosaxleoba mosaxleoba axerxebs. axerxebs. axerxebs. ratom ratom ratom ver<br />
ver<br />
xdebaxdeba mcire mcire mcire hesebis hesebis SesaZleblobeSesaZleblobe-<br />
bis bis srulad srulad gamoyeneba gamoyeneba gamoyeneba da da Cveni Cveni<br />
Cveni<br />
resursebisresursebis mosaxleobis mosaxleobis yofaze yofaze asaxasaxva,va,<br />
ra ra sakanonmdeblo sakanonmdeblo da da praqtikupraqtiku-<br />
li li li barierebi barierebi arsebobs?<br />
arsebobs?<br />
- ara marto mcire hesebis, aramed<br />
didi hesebis simZlavreebis gazrda<br />
am <strong>xelisuflebis</strong> pirobebSi namdvilad<br />
moxda. problemaa zedmeti<br />
eleqtroenergiis gasaReba imitom,<br />
rom TviTon samomxmareblo tarifia<br />
maRali. imis gamo, rom moxda<br />
datacebebis maqsimalurad Semcireba<br />
da tarifi Zalian maRalia, msyidvelobiTunarianoba<br />
ki Zalian dabali,<br />
amis gamo mosaxleoba ver<br />
iTvisebs eleqtroenergiis im moculobas,<br />
ra simZlavreebic qveyanas aqvs.<br />
TiTqos eleqtroenergia yvelas aqvs,<br />
Tumca is Zalze Zviria da moxmareba<br />
ver xerxdeba. am sakiTxis gadawyvetis<br />
mTavari gza aris ganawilebis<br />
marJis Semcireba da tarifis sworad<br />
gansazRvra. meti simZlavreebis<br />
gamomuSaveba swori gzaa, raxan misi<br />
eqsporti SesaZlebelia.<br />
- - - mcire mcire hesebis hesebis warmatebiT<br />
warmatebiT<br />
amuSavebaSiamuSavebaSiamuSavebaSi erT-erTi erT-erTi erT-erTi mTavari mTavari saksakiTxiaiTxia<br />
investiciebi, investiciebi, rogori rogori sakanonsakanon-<br />
mdeblomdeblo baza baza da da realuri realuri mdgomarmdgomareobaeoba<br />
xvdeba xvdeba aq aq investors, investors, ra ra kokompaniebiampaniebia<br />
ukve ukve ukve Semosuli Semosuli saqarTvelo-<br />
saqarTvelo-<br />
saqarTvelo-<br />
Si?<br />
Si?<br />
- CvenTan samarTlebriv bazaSia<br />
problemebi, aseve mniSvnelovania es<br />
sakiTxi rogorc biznesi. isev <strong>ge</strong>neraciis<br />
problemas davubrundebi.<br />
warmoebis tarifi aris Zalzed dabali.<br />
aseTi tarifis pirobebSi axali<br />
warmoebebis Seqmna ar aris waxalisebuli.<br />
marTalia, kanonmdeblo-<br />
ba iZleva saSualebas, rom axali<br />
<strong>ge</strong>neraciebi Zveli tarifiT aRar<br />
daregulirdes, magram arsebuli<br />
sistema mainc moqmedebs axal <strong>ge</strong>neraciebze.<br />
meore sakiTxia perspeqtiva<br />
da momavali am warmoebebis, saqarTvelos<br />
bazari Zalian pataraa. raxan<br />
warmoebis tarific Zalzed dabalia.<br />
am situaciaSi investoris daintereseba<br />
unda iyos eqsportze energiis<br />
gatana. es uflebebi garkveulwilad<br />
arsebobs, magram am sferoSi bevri<br />
gaurkvevlobacaa. eleqtroenergia da<br />
hidroresursi ar aris definicirebuli,<br />
rogorc bunebrivi resursi,<br />
iseve rogorc navTobi an bunebrivi<br />
airi, Sesabamisad, es bunebrivi efeqtebi<br />
fuWad ikar<strong>ge</strong>ba da saxelmwifo<br />
misgan arafers iRebs. TiTqos es situacia<br />
investorisTvis kargia, magram<br />
saqmisadmi aseTi damokidebuleba imdenad<br />
araracionaluria, rom investorebSi<br />
gaurkvevlobis gancdas<br />
iwvevs. cxadia, rom zogadad energiis<br />
fasi matulobs, sazogadoebaze es<br />
procesi mtkivneulad aisaxeba da<br />
mTavrobis am politikis pirobebSi<br />
SeiZleba amas daZabulobac mohyves.<br />
hidroresursebSi ganxorcielebuli<br />
investicia nebismier SemTxvevaSi gr-<br />
Zelvadiania, amitom investorisTvis<br />
www.<strong>banksandfinance</strong>.<strong>ge</strong><br />
mniSvnelovania ara marto sakanonmdeblo<br />
baza, aramed am sakiTxisadmi<br />
saxelmwifoebrivi damokidebuleba.<br />
erTi sityviT, bevri ramaa gasaTvaliswinebeli<br />
- politikuri stabiluroba,<br />
mezobeli qveynebis bazrebi,<br />
satranzito saSualebebi.<br />
- - Tqven Tqven Tqven isaubreT isaubreT Zalian Zalian sain- sain- sain- sain-<br />
tereso tereso da da TiTqos TiTqos ucnaur ucnaur Temaze<br />
Temaze<br />
arsebuliarsebuliarsebuli teqnologiebis teqnologiebis gamoygamoy-<br />
enebiT enebiT enebiT eleqtroenergiiT eleqtroenergiiT gaTboba<br />
gaTboba<br />
ufro ufro ufro iafi iafi jdeba, jdeba, vidre vidre vidre bunebrivi<br />
bunebrivi<br />
airiT,airiT, agvixseniT, agvixseniT, agvixseniT, ra ra unda unda gavakegavake- gavake- gavakegavake- ToT, ToT, rom rom ufro ufro iafad iafad gavTbeT?<br />
gavTbeT?<br />
- Cemi es mosazreba ar aris<br />
`xelisuflebam miznad dasaxa qveynis<br />
gazifikacia, rasac araswor nabijad vTvli~<br />
``hidroresursebis ``hidroresursebis efeqtiani efeqtiani gamoyenebis<br />
gamoyenebis<br />
SemTxvevaSi SemTxvevaSi bunebrivi bunebrivi airi airi airi aRar aRar dagvWirdeba``<br />
dagvWirdeba``<br />
ener<strong>ge</strong>tika<br />
gamowveuli mxolod axali teqnologiebiT.<br />
me vakritikeb mTlianad saxelmwifo<br />
politikas, romelic gacxadda<br />
winasaarCevno periodSi. xelisuflebam<br />
miznad dasaxa qveynis gazifikacia,<br />
rasac araswor nabijad vTvli.<br />
xelisuflebam ganacxada, rom<br />
gazifikacia aris gamosavali, xelisuflebam<br />
icis, rom es procesi gazrdis<br />
samomxmareblo tarifebs, magram<br />
mainc ambobs, rom gazi iafi iqneba,<br />
vidre eleqtroenergia, es ar aris<br />
swori. me ramdenime argumenti maqvs.<br />
1 kuburi metri bunebrivi gazis Semcveloba<br />
es aris 8,8 kilovati. Cven<br />
Tu SevadarebT fasebs - bunebrivi<br />
airi 1 kb/m Rirs 51 TeTri. xolo<br />
erTi kilovati eleqtroenergia 13-<br />
17 TeTri. ase gamodis, rom eleqtroenergia<br />
ufro Zviri jdeba. magram<br />
aseTi midgoma arasworia. Cven erTmaneTs<br />
unda SevadaroT energiis <strong>ge</strong>neraciis<br />
Rirebulebebi, erTi kb/m<br />
gazis fasi daaxloebiT 30 TeTria,<br />
xolo erTi kilovatis 3,5 TeTri,<br />
martivi gadamravlebiTac Cans, rom<br />
eleqtroenergia gacilebiT iafia.<br />
amasTan erTad bunebriv airze mo-<br />
``Cven ``Cven ``Cven gvaqvs gvaqvs daaxloebiT daaxloebiT ori ori miliardi miliardi kuburi<br />
kuburi<br />
metri metri bunebrivi bunebrivi airis airis Semcveli Semcveli hidroresursi. hidroresursi. es<br />
es<br />
Zalian Zalian seriozuli seriozuli resursia resursia da da mas mas racionaluri<br />
racionaluri<br />
gamoyeneba gamoyeneba gamoyeneba sWirdeba``<br />
sWirdeba``<br />
interviu interviu yofil yofil yofil energoombucmen energoombucmen daviT daviT ebraliZesTan<br />
ebraliZesTan<br />
muSave gamaTbobeli xelsawyoebis margi<br />
qmedebis koeficienti daaxloebiT<br />
mxolod 40-50 procentia, amas<br />
Tan erTveba isic, rom miwodebisas<br />
danakar<strong>ge</strong>bi gacilebiT maRalia bunebrivi<br />
airis gamoyenebisas. eleqtroenergiis<br />
aTviseba ki 100%-iT xdeba.<br />
anu, Cven erTi kuburi metri bunebrivi<br />
airis Sesabamisi energiis miReba<br />
gvijdeba gacilebiT Zviri, vidre Sesabamisi<br />
energiis miReba eleqtroenergiis<br />
gamoyenebidan. garda amisa,<br />
dRevandeli teqnologiebi, Tanamedrove<br />
splitsistemebi (`zimaleta~),<br />
romlebic ukve Cvens bazarzec aris<br />
warmod<strong>ge</strong>nili, iZleva saSualebas,<br />
rom yovel daxarjul kilovatze,<br />
miviRoT 3-4 kilovatis Sesabamisi<br />
energia. am sakiTxebs davumatoT erTi<br />
sayuradRebo niuansi. bunebriv<br />
airSi gadaxdili Tanxa midis sxva<br />
qveyanaSi, eleqtroenergiaSi<br />
gadaxdili Tanxis didi nawili<br />
ki, miuxedavad imisa, rom igi<br />
araqarTul kompaniebs<br />
ekuTvnis,<br />
rCeba qarTul<br />
ekonomikaSi.<br />
yvela am<br />
niuansesbis gaTvaliswinebiT swored<br />
saxelmwifom unda dasaxos swori prioritetebi.<br />
dRevandel situaciaSi<br />
momxmarebels, ra Tqma unda, bunebrivi<br />
airi ufro iafi ujdeba, vidre<br />
eleqtroenergia, magram es saxelmwifos<br />
araswori politikis Sedegia.<br />
amas swori Sefasebebisa da gaTvlebis<br />
gakeTeba sWirdeba. Cveni saxelmwifos<br />
strategia unda iyos<br />
hidroresursebis maqsimaluri aTviseba<br />
da misi saxelmwifosa da xalxis<br />
samsaxurSi Cayeneba.<br />
- - Cven Cven gvaqvs gvaqvs uzarmazari<br />
uzarmazari<br />
hidroresursebi,hidroresursebi, romlis romlis saSusaSualebiTalebiT<br />
gacilebiT gacilebiT gacilebiT iafi iafi eleqtroeleqtroenergiisenergiisenergiis<br />
gamomuSaveba gamomuSaveba SegviZlia, SegviZlia, SegviZlia, vividredre<br />
Cvens Cvens Cvens mezoblebs, mezoblebs, mezoblebs, romlebic romlebic enen-<br />
ergiis ergiis ergiis misaRebad misaRebad sxva sxva ufro ufro Zvir<br />
Zvir<br />
saSualebebs saSualebebs iyeneben. iyeneben. garda garda garda amisa,<br />
amisa,<br />
Tqven Tqven isaubreT isaubreT imaze, imaze, imaze, rom rom eleqtro- eleqtroeleqtroenergiisenergiisenergiis warmoebas warmoebas Cvenma Cvenma saxelmsaxelm-<br />
wifom wifom prioriteti prioriteti unda unda mianiWos,<br />
mianiWos,<br />
rogor rogor viyenebT viyenebT realurad realurad am<br />
am<br />
resurss?<br />
resurss?<br />
- sxva qveynebSi, azerbaijanSi,<br />
ruseTsa da TurqeTSi eleqtroenergiis<br />
sawarmoeblad iyeneben bunebriv airs.<br />
iq, bunebrivia, gazis moxmareba ufro<br />
iafia, magram saqarTvelo am kuTxiT<br />
specifikuria. Cven eleqtroenergiis<br />
misaRebad bunebrivi airi ar gvWirdeba.<br />
momavalSi, roca gazi kidev ufro<br />
gaZvirdeba, eleqtroenergia kidev<br />
ufro konkurentuli gaxdeba bunebriv<br />
airTan. amitom, Cveni saxelmwifos<br />
strategia unda iyos hidroresursebis<br />
maqsimaluri gamoyeneba-aTviseba. unda<br />
Seiqmnas kidev ufro meti simZlavreebi<br />
da es qveynis sasikeTod movixmaroT<br />
7<br />
da ara ise, rogorc dRes xdeba. Cven<br />
hidroresursebis potencials vyidiT<br />
da sanacvlod arafers viRebT. Tu<br />
CavxedavR ener<strong>ge</strong>tikis saministros mier<br />
gamocxadebul pirobebs, romlis<br />
mixedviTac apireben<br />
hidroresursebis gayidvas,<br />
cxadi xdeba, rom erTaderTi,<br />
rasac iTxoven,<br />
aris is, rom mwarmoeblebma<br />
warmoebuli<br />
eleqtroenergiis mcire<br />
nawili datovon<br />
saqarTvelo-<br />
Si. bolo<br />
periodSi Turqebma SeiZines aWaraSi 7<br />
hesis mSeneblobis ufleba. maT mimarT<br />
saxelmwifos mxridan erTaderTi moTxovna<br />
aris, rom zamTarSi warmoebuli<br />
energiis 40% datovon saqarTveloSi.<br />
es faqtobrivad gaCuqebaa, radgan Cveni<br />
hesebi zamTarSi arafers gamoimuSaveben.<br />
ZiriTadi gamomuSaveba xdeba<br />
gazafxulsa da Semodgomaze. investorebs<br />
ar uCndebaT dagrovebiTi hesebis<br />
aSenebis motivic, ratom daagrovebs<br />
zamTrisTvis, roca sxva periodSi<br />
mTlianad SeeZleba gatana. saqmis-<br />
``Tu ``Tu CavxedavT CavxedavT ener<strong>ge</strong>tikis ener<strong>ge</strong>tikis saministros saministros mier<br />
mier<br />
gamocxadebul gamocxadebul pirobebs, pirobebs, romlis romlis mixedviTac mixedviTac apireben<br />
apireben<br />
hidroresursebis hidroresursebis gayidvas, gayidvas, cxadi cxadi xdeba, xdeba, rom<br />
rom<br />
erTaderTi, erTaderTi, rasac rasac iTxoven, iTxoven, aris aris is, is, rom<br />
rom<br />
mwarmoeblebma mwarmoeblebma warmoebuli warmoebuli eleqtroenergiis eleqtroenergiis mcire<br />
mcire<br />
nawili nawili datovon datovon saqarTveloSi``<br />
saqarTveloSi``<br />
admi aseTi midgomis Sedegad<br />
saqarTveloSi araferi ar darCeba. ar<br />
vgulisxmob mxolod energias. radgan<br />
eleqtroenergia ar aris bunebrivi<br />
simdidre, masze gadasaxadi ar aris,<br />
aseve ar aris dRg, radgan eqsporti<br />
ar ibegreba. erTaderTi, rac kanonis<br />
mixedviT investorma unda gadaixados,<br />
aris mo<strong>ge</strong>bis gadasaxadi, magram axali<br />
investiciebi mo<strong>ge</strong>bas 10-15 wlis<br />
ganmavlobaSi ar aCvenebs. ase rom, xdeba<br />
Cveni hidroresursebis ganiaveba.<br />
Cven realurad SegviZlia Zviri bunebrivi<br />
airi CavanacvloT eleqtroenergiiT,<br />
magram am SesaZleblobas ver<br />
viyenebT. saxelmwifo unda amovides<br />
iqidan, rom hidroresursebis perspeqtiva<br />
udidesia, Cven gvaqvs daaxloebiT<br />
ori miliardi kuburi metri<br />
bunebrivi airis Semcveli hidroresursi.<br />
es Zalian seriozuli resursia<br />
da mas racionaluri gamoyeneba<br />
sWirdeba.<br />
esaubra<br />
esaubra<br />
zurab zurab zurab kukulaZe<br />
kukulaZe<br />
kukulaZe<br />
TurqeTi mzadaa `Sah-denizis~ sabadodan<br />
mopovebuli gazis mTliani moculoba Seisyidos<br />
TurqeTi azerbaijanuli `Sah-denizis~ sabadodan mopovebuli gazis mTliani moculobis Sesyidvis iniciativiT<br />
gamodis.<br />
amis Sesaxeb azerbaijanis mrewvelobisa da ener<strong>ge</strong>tikis ministrma natik alievma ganacxada, iuwyeba azerbaijanuli<br />
sainformacio saa<strong>ge</strong>nto Trend Capital.<br />
`rogroc Turqulma mxrem ganacxada, is mzad aris azerijanuli gazis sruli moculoba Seisyidos. azerbaijani<br />
airCevs im SeTavazebas, romelic yvelaze ufro mor<strong>ge</strong>buli iqneba qveynis interesebs,~ - ganacxada alievma.<br />
azerbaijanuli gazis Sesyidvis survili garda TurqeTisa ruseTma, iranma, saberZneTma, italiam, Sveicariam,<br />
bulagreTma da sxva qveynebmac gamoTqves.<br />
azerbaijanuli gazis ruseTisaTvis, an iranisTvis SesaZlo miyidvasTan dakavSirebiT, alievma aRniSna, rom<br />
azerbaijans `Sah-denizis~ proeqtis farglebSi gaaCnia sakuTari gazsadeni baqo-Tbilisi-erzerumi, romelic<br />
gazis saWiro moculobis gareSe ver darCeba.