literaturan murgildurik ahozko euskal literatura ... - Nagusia

3. jarduera. Erromantzeak, kantak eta eresiak.
DBHko 2 maila.. Hizkuntzen Trataera Bateraturako Materialak
Euskal Hizkuntza Eta Literatura
Ahozko Euskal Literatura. Jendaurreko azalpena.
Aspaldiko garaietan, gaur egun bezalaxe, jazotzen ziren gertaerak, hilketak, familia
arteko liskarrak, maiteminduen arteko gorabeherak... Horietako batzuk baino ez
zaizkigu heldu, ordea. Nola baina?
Garai hartako euskaldunak, beste baliabiderik ezean, gehienek ez baitzekiten idazten,
zenbait generori buruzko daturik garrantzitsuenak kantuz, ahoz aho, erromantze
izeneko poema narratiboen bidez, joan ziren zabaltzen . (Ostadar)
Hona hemen erromantze bat. Bi bertsio ematen dizkizuegu. Irakasleak jarriko
dizkizue eta letra hemen duzue:
Bereterretxe (Erramun Martirikorena) Bereterrretxe ( Mikel Laboa)
letra
Haltzak eztu bihotzik,
ez gaztanberak ezürrik;
enian uste erraiten ziela Aitunen semek gezürrik.
Andozeko ibarra
ala zer ibar luzia!
Hiruretan ebaki zaitan armarik gabe bihotza.
Berterretxek oheti
neskatuari eztiki:
- Abil eta so'gin ezan gizonik denez ageri.
Neskatuak berala
ikusi zian bezala:
hirur dozena bazabiltzala borta batetik bestera.
Berterretxek leihoti
jaun kuntiari goraintzi:
ehün behi bazereitzola bere zezena ondotik.
Jain kuntiak berala
traidore batek bezala:
- Berterretx, bortala, ützüliren hiz berala.
- Ama, indazüt atorra,
mentüraz sekulakua,
bizi denak ohit ükenen dü Bazko-gaiherdi-ondua.
Mari-Santzen lasterra
Bost-mendietan behera!
bi belañez herresta sartü da Lakarri Buztanobira.
-Buztanobi gaztia,
ene anaie maitia,
hitzaz hunik ezpalinbada, ene semia juan da!
- Arreba, hago ixilik,
ez, otoi, egin nigarrik;
hire semia bizi ba-da, Mauliala dun juanik.
21