28.06.2014 Views

Benediqte Balavadze.pdf - The Georgian National Academy of ...

Benediqte Balavadze.pdf - The Georgian National Academy of ...

Benediqte Balavadze.pdf - The Georgian National Academy of ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

enediqte balavaZe<br />

Tbilisi<br />

2009


saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademia<br />

mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis instituti<br />

benediqte balavaZe<br />

Tbilisi<br />

2009


wigni eZRvneba gamoCenili qarTveli mecnierge<strong>of</strong>izikosis<br />

akademikos benediqte balavaZes<br />

dabadebidan 100 da samecniero, pedagogiuri da<br />

sazogadoebrivi moRvaweobis 75 wlisTavs.<br />

saiubileo-saorganizacio komiteti:<br />

n. Rlonti (Tavmjdomare)<br />

l. daraxveliZe (mdivani)<br />

T. WeliZe, j. lominaZe, v. abaSiZe, p. mindeli,<br />

j. qiria, z. xvedeliZe, r. Ciqovani,<br />

arqimandriti elise (wereTeli)<br />

Semdgenlebi: v. abaSiZe, l. daraxveliZe, j. qiria, T. kobaxiZe<br />

redaqtori: n. Rlonti<br />

4


winasityvaoba<br />

2009 wlis 25 ivniss dabadebidan 100 weli Seusrulda<br />

gamoCenil mecniers da sazogado moRvawes, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikoss, mecnierebis<br />

damsaxurebul moRvawes, fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtors,<br />

saqarTvelos saxelmwifo premiis laureats, pr<strong>of</strong>esor<br />

benediqte konstantines Ze balavaZes.<br />

qarTulma samecniero sazogadoebam farTod aRniSna sasiqadulo<br />

mecnieris RirsSesaniSnavi TariRi – saukunovani<br />

iubile. sxdoma Catarda saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis sxdomaTa darbazSi. xandazmulobis<br />

gamo batonma benom, marTalia darbazSi mosvla ver SeZlo,<br />

magram Sekrebis organizatorebis mcdelobiT man sakuTari<br />

binidan, pirdapiri CarTviT, monawileoba miiRo sxdomis<br />

msvlelobaSi, rac sakmaod moulodneli da sasiamovno siurprizi<br />

iyo ara marto iubilarisTvis, aramed damswre<br />

sazogadoebisTvisac.<br />

sazeimo sxdoma gaxsna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis prezidentma akademikosma Tamaz gamyreliZem.<br />

Mmcire Sesavlis Semdeg man sityva moxsenebisaTvis –”benediqte<br />

balavaZis cxovreba da moRvaweoba” gadasca, iubilaris<br />

erT-erT mowafes, fiz.-maT. mecnierebaTa doqtors,<br />

pr<strong>of</strong>esor vaxtang abaSiZes.<br />

iubilars miesalmnen da adresebi gadasces:<br />

sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis ilia II<br />

saxeliT _ sionis taZris winamZRvarma, protopresviterma<br />

giorgi zviadaZem;<br />

saqarTvelos ganaTlebis da mecnierebis saministros…saxeliT<br />

_ mecn. Aakad. Ddoqtorma nugzar Citaiam,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis da<br />

dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebis akademikos-mdivanma<br />

akad. Eerekle gamyreliZem;<br />

mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorma, mecn.<br />

Aakad. doqtorma nugzar Rlontma;<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis reqtorma, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis wevr-korespondentma, pr<strong>of</strong>esorma<br />

arCil frangiSvilma;<br />

5


iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakultetis<br />

dekanis m/S, fiz.-maT. mec. doqtorma, pr<strong>of</strong>esorma ramaz<br />

boWoriSvilma;<br />

iv. javaxiSvilis saxelobis Tsu y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis<br />

kaTedris TanamSromelTa saxeliT mecn. Aakad. doqtorma<br />

jemal sonRulaSvilma;<br />

iv. javaxiSvilis saxelobis Tsu y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis<br />

kaTedris gamgem fiz.-maT. mecn. doqtorma, pr<strong>of</strong>ma zurab<br />

xvedeliZem;<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis sainJinro geodeziis<br />

departamentis xelmZrvanelma teqn. Mmecn. doqtorma,<br />

pr<strong>of</strong>esorma merab TevzaZem;<br />

aleqsandre janeliZis geologiuri institutis direqtorma<br />

geol.-min. mecn. doqtorma Tamar Wuwunavam;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis wevrkorespondentma,<br />

pr<strong>of</strong>esorma mirian T<strong>of</strong>CiSvilma;<br />

vaxuSti bagrationis geografiis institutis direqtorma<br />

mecn. Aakad. doqtorma nana bolaSvilma;<br />

kiriak zavrievis samSeneblo meqanikisa da seismomedegobis<br />

institutis samecniero sabWos Tavmjdomarem, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis wevr-korespondentma,<br />

pr<strong>of</strong>esorma guram gabriCiZem;<br />

hidrometeorologiis institutis direqtorma mecn. Aakad.<br />

doqtorma Tengiz cincaZem;<br />

ekologiuri usafrTxoebis sazogadoebis Tavmjdomarem,<br />

fiz.-maT. mecn. doqtorma zurab cqvitiniZem;<br />

mecnierebis istoriis saqarTvelos sazogadoebis saxeliT<br />

teqn. mecn. doqtorma, pr<strong>of</strong>esorma rafiel Ciqovanma;<br />

bunebismetyvelebisa da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomaris<br />

moadgilem, pr<strong>of</strong>esorma pavle asaTianma;<br />

samtrediis raionis Raniris sajaro skolis saxeliT<br />

pedagogma cisana Mmebukem;<br />

asociacia “savanes” prezidentma xaCatur varTaniancma<br />

iubilars saqarTvelos saukunis adamianTa asocoacia “savanes”<br />

saxeliT gadasca sigeli da “savanes” warmomadgenlis<br />

poet mzia xeTaguris mier iubilarisadmi miZRvnili<br />

leqsis teqsti;<br />

6


iubilaris saxelze miRebuli telegramebis Sinaarsi<br />

sxdomas gaacno saorganizacio komitetis Tavmjdomarem,<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorma nugzar Rlontma (telegramebis<br />

sruli sia da Sinaarsi Sesulia wignSi);<br />

wignSi Sesulia agreTve iubilaris saxelze samecniero<br />

da periodul gamocemebSi bolodroindeli gamoqveynebuli<br />

masala.<br />

saiubileo krebuli mTavrdeba ilustraciebiT.<br />

7


fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtori,<br />

pr<strong>of</strong>esori vaxtang abaSiZe<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

wevr-korespondenti, pr<strong>of</strong>esori Tamaz WeliZe<br />

8<br />

benediqte balavaZis cxovreba<br />

da moRvaweoba<br />

(dabadebidan 100 wlisTavis gamo)<br />

batono Tavmjdomare, qalbatonebo da batonebo!<br />

arsebobs Tbiliseli aSuRis ieTim gurjis aseTi gamoTqma<br />

,,kaci imiTa fasobdes, rac cocxliv dauTesia~. baton benos<br />

ki Zalian bevri aqvs daTesili da gakeTebuli. mis saxelTan<br />

dakavSirebulia qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />

ganviTarebis saxelovani furclebi. xangrZlivi da dauRalavi<br />

SromiT batonma benom mniSvnelovani wvlili Seitana<br />

Cvens respublikaSi ge<strong>of</strong>izikis dargSi axali mimarTulebebis<br />

ganviTarebasa da kadrebis aRzrdis saqmeSi. man pirvelma<br />

Cauyara safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erT-erTi mniSvnelovani<br />

dargis – gravimetriis ganviTarebas respublikaSi da amiT<br />

didi wvlili Seitana kavkasiis regionSi dedamiwis qerqis<br />

agebulebis, fizikuri Tvisebebisa da dinamikis Seswavlis<br />

saqmeSi.<br />

b. balavaZe daibada 1909 wlis 25 ivniss samtrediis raionis<br />

s<strong>of</strong>. RanirSi, pedagogisa da sazogado moRvawis batoni<br />

konstantine balavaZis da qalbaton s<strong>of</strong>io CimakaZis ojax-<br />

Si. dawyebiTi ganaTleba batonma benom miiRo Raniris Svidwlian<br />

skolaSi, xolo saSualo skola daamTavra q. quTais-<br />

Si, romlis Semdeg Sevida Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

fizika-maTematikis fakultetze da daamTavra igi<br />

1931 wels. universitetis damTavrebisTanave, pr<strong>of</strong>. m. nodias<br />

miwveviT, muSaoba daiwyo karsnis magnitur observatoriaSi<br />

da monawileobas Rebulobda saqarTvelos teritoriis<br />

magnitur agegmvaSi. male, leningradSi, ruseTis mecnierebaTa<br />

akademiis seismologiis institutSi, daarsda daCqarebuli<br />

aspirantura, sadac pr<strong>of</strong>. mixeil nodias rekomen-


daciiT gaigzavna axalgazrda kadrebi saqarTvelodan, romel-<br />

Ta Soris batoni benoc gaxldaT. batoni mixeilis survili<br />

da windaxeduleba iyo, rom wargzavnilebi aspiranturaSi<br />

swavlis periodSi ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva dargs<br />

unda dauflebodnen, raTa momavalSi saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izika<br />

srulad ganviTarebuliyo. es marTlac ase moxda, rac<br />

baton mixeil nodias udidesi damsaxurebaa.<br />

batonma benom leningradSi seismologiuri institutis<br />

direqtoris, pr<strong>of</strong>. p. nikiforovis rCeviTa da xelmZRvanelobiT<br />

gravimetriis dargSi daiwyo muSaoba. 1933 wels, aspiranturis<br />

damTavrebis Semde, is brundeba saqarTveloSi da<br />

akad. n. musxeliSvilTan, akad. wevr-kor., pr<strong>of</strong>. p. nikiforovTan<br />

da pr<strong>of</strong>. m. nodiasTan erTad ayalibebs sakavSiro mecnierebaTa<br />

akademiis amierkavkasiis filialis saqarTvelos<br />

gany<strong>of</strong>ilebaSi ge<strong>of</strong>izikis instituts, romlis erT-erTi<br />

laboratoriis, kerZod, gravimetriis laboratoriis<br />

(SemdgomSi gany<strong>of</strong>ilebis) gamged Tavadve iniSneba. am dRidan<br />

moyolebuli baton benos erTi dRec ar ucxovria<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis gareSe, iyo ra gany<strong>of</strong>ilebis gamge,<br />

direqtoris moadgile Tu wlebis manZilze institutis<br />

direqtori. is yovelTvis cdilobda aRezarda da asparezze<br />

gamoeyvana axalgazrda kadrebi, gaefarToebina institutis<br />

kavSirebi sxva mowinave analogiur dawesebulebebTan<br />

da gaezarda institutis samecniero potenciali.<br />

batoni benos Tanamdebobrivi ierarqia Semdegnairad gamoiyureba:<br />

saqarTveloSi axlad daarsebul mecnierebaTa akademiis<br />

sistemaSi 1941 wels ge<strong>of</strong>izikis instituti Sevida fizikisa<br />

da ge<strong>of</strong>izikis institutis saxelwodebiT da batoni beno<br />

balavaZe iniSneba dedamiwis qerqis fizikis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

gamged (1941-1943 ww.). Semdeg igi gadahyavT gaerTianebuli<br />

institutis direqtoris moadgiled samecniero nawilSi<br />

(1943-1950 ww.); 1950 wels es instituti gaiyo fizikisa da<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutebad da batoni beno iniSneba ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis direqtorad. 1953 w., doqtoranturaSi swavlis<br />

gagrZelebis gamo, igi tovebs direqtoris posts da<br />

gadadis gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebis gamged. 1972-1987 ww.<br />

batoni beno kvlav ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoria.<br />

1987 wels igi sakuTari iniciativiT tovebs Tanamdebobas<br />

9


da akademiis prezidiumis dadgenilebiT gadadis institutis<br />

direqciis mrCevlad. am movaleobas igi, miuxedavad<br />

soliduri asakisa, dResac pirnaTlad asrulebs.<br />

batoni b. balavaZis adreuli Sromebi sasargeblo namarxTa<br />

Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis damuSavebasa da gamoyenebas<br />

Seexeba. man daadgina gravimetriuli meTodis gamoyenebis<br />

SesaZlebloba axalcixis qvanaxSiris fenobrivi sabados<br />

ZiebisaTvis da amoxsna gravimetriis pirdapiri<br />

amocanebi. es gamokvlevebi safuZvlad daedo b. balavaZis<br />

sakandidato disertacias, romelic man warmatebiT daicva<br />

1937 wels moskovSi fizikis institutis sadisertacio sabWos<br />

sxdomaze, romelsac Tavmjdomareobda akademikosi s.<br />

vavilovi.<br />

meore ms<strong>of</strong>lio omis dros batonma benom, urTules<br />

pirobebSi, warmatebiT gamoiyena Ziebis eleqtrometriuli<br />

da variometriuli meTodebi azerbaijanis kobaltis sabadoze,<br />

rac safuZvlad daedo axali gamadnebuli zonebis<br />

aRmoCenas. im droisaTvis am kvlevis Sedegebs metalurgiuli<br />

mrewvelobisaTvis uaRresad didi mniSvneloba hqonda,<br />

radgan konservaciisTvis gamzadebuli sabado samamulo<br />

omis pirobebSi kvlav daubrunda metalurgiul mrewvelobas.<br />

omis Semdgom wlebSi batonma b. balavaZem kvleviTi saqmianoba<br />

miuZRvna kavkasiisa da misi mimdebare zRvebis akvatoriebis<br />

gravitaciuli velis, dedamiwis qerqis agebulebis,<br />

qanebis fizikuri Tvisebebisa da misi dinamikis sakiTxebis<br />

Seswavlas. am saqmisTvis man Tavis irgvliv Semoikriba axalgazrdebi,<br />

romlebmac, maswavleblis msgavsad, titanuri<br />

Sroma gaswies 1949-1964 wlebSi yovelwliur gravimetriul<br />

eqspediciebSi, sadac Sesrulda zedmiwevniT rTuli samecniero-kvleviTi<br />

samuSao – metad mniSvnelovani regionis -<br />

kavkasiis teritoriis (didi kavkasionis CaTvliT) gravimetriuli<br />

agegmva maRali sizustiT da Catarda didi moculobis<br />

gamoTvlebi. gravimetriuli gazomvebis paralelurad,<br />

WaburRilebidan da gaSiSvlebebidan grovdeboda<br />

qanebis nimuSebi simkvriveTa gansasazRvravad, rom gamoTvlebSi<br />

diferencirebulad Sesuliyo maTi mniSvnelobebi.<br />

batoni beno erT-erTi pirvelTagani gaxldaT, romelmac<br />

Seiswavla simZimis Zalis vertikaluri gradientis varia-<br />

10


ciebi saqarTvelos sxvadasxva regionisaTvis da miuTiTa<br />

kvlevebSi misi gaTvaliswinebis aucileblobaze. aseve, igi<br />

erT-erTi pirvelTagani gaxldaT y<strong>of</strong>il sabWoTa mecnier-<br />

Ta Soris, romelmac Caatara simZimis Zalis anomaliis raodenobrivi<br />

interpretacia, romlis dros gamoiyena mis mier<br />

damuSavebuli originaluri meTodika, romelic iTvaliswinebda<br />

sxva ge<strong>of</strong>izikur da geologiur monacemTa kompleqsur<br />

gamoyenebas. Catarebuli kvlevebis Sedegebze 1955<br />

wels man moskovSi dedamiwis fizikis institutSi, sadac<br />

mas gavlili hqonda doqtorantura, warmatebiT daicva disertacia<br />

fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtoris samecniero<br />

xarisxis mosapoveblad. sainteresoa aRiniSnos, rom,<br />

sxdomis <strong>of</strong>icialuri nawilis damTavrebis Semdeg, institutis<br />

uxucesma pr<strong>of</strong>esorma viaCeslav bonCkovskim waikiTxa<br />

da sazeimo viTarebaSi gadasca disertants 54 mecnieris<br />

mier xelmowerili adresi, romelSic naTqvami iyo: ,,Zvirfaso<br />

benediqte konstantines Zev! Cven yvelani didad<br />

vafasebT Tqvens RirsSesaniSnav adamianur Tvisebebs, Tqvens<br />

Tavazianobas, megobrul gulisxmierebas da princi pulobas<br />

mniSvnelovani sakiTxebis gadawyvetaSi da gisurvebT<br />

Tqven, garda warmatebebisa mecnierebaSi, xangZlivsa da Sinaarsian<br />

sicocxles, aRsavses sixaruliTa da bednierebiT~.<br />

mogvianebiT, batoni benos mier ge<strong>of</strong>izikuri meTodebiT<br />

kavkasiaSi miRebuli dedamiwis qerqis agebulebis axali<br />

Sedegebi moxsenebul iqna ge<strong>of</strong>izikis, geodeziisa da<br />

geologiis saerTaSoriso forumebze: torontoSi (kanada,<br />

1957 w), helsinkSi (fineTi, 1960 w), kopenhagensa (dania, 1960 w)<br />

da moskovSi, ramac mis avtors saerTaSoriso aRiareba moutana.<br />

aRsaniSnavia, rom am kvlevebis pirvelive Sedegebi<br />

saqveynod cnobilma mecnierebma h. jefrisma da b. gutenbergma<br />

TavianT klasikur monografiebSi Seitanes.<br />

1975 wels b. balavaZis xelmZRvanelobiTa da redaqtorobiT<br />

stamburi wesiT gamoica kavkasiis teritoriis<br />

gravimetriuli ruka buges arasrul topografiul reduqciaSi,<br />

romelmac didi gamoxmaureba hpova y<strong>of</strong>ili sabWoTa<br />

kavSiris masStabiT.<br />

batoni beno mravalwliani mecnieruli moRvaweobis periodSi<br />

yovelTvis iyo axlis ZiebaSi da maSinve uRebda<br />

alRos Tu ra iyo aqtualuri im dros mecnierebisaTvis.<br />

11


ase magaliTad, 1957-58 saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikuri wlis dros,<br />

romelmac Tavisi masStabebiTa da mniSvnelobiT udidesi<br />

roli Seasrula Cveni planetis Seswavlis saqmeSi, batoni<br />

benos xelmZRvanelobiTa da uSualo monawileobiT mamadaviTis<br />

mTis qveS Seiqmna dedamiwis qerqis mimoqcevebis<br />

Semswavleli miwisqveSa laboratoria, romelic SemdgomSi,<br />

sxvadasxva sistemis xelsawyoTa monacemebis unifikaciis<br />

TvalsazrisiT, saerTaSorisi centrad iqna aRiarebuli<br />

y<strong>of</strong>ili socialisturi qveynebis akademiebs Soris.<br />

1965 wels, am laboratoriis bazaze, ge<strong>of</strong>izikis institutSi<br />

Catarda iuneskos TaTbiri seismologiur sakiTxebze,<br />

romlis monawilenic iyvnen ms<strong>of</strong>lios TiTqmis yvela<br />

gamoCenili mecnieri amerikis SeerTebuli Statebidan, iaponiidan,<br />

safrangeTidan, belgiidan da sabWoTa kavSiris respublikebidan.<br />

isini kmay<strong>of</strong>ilebiT gaecnen laboratoriis<br />

muSaobas da aRniSnavdnen misi aRWurvilobis maRal dones<br />

da did SesaZleblobebs kvleviTi samuSaoebis farTod<br />

gaSlisTvis. SemdgomSic, aRniSnul laboratorias xSirad<br />

stumrobdnen ms<strong>of</strong>lios gamoCenili mecnierebi: amerikeli<br />

pr<strong>of</strong>esorebi i. vakie da d. gilberti; sabWoTa kavSiris<br />

mecnierebaTa akademiis prezidentebi akademikosebi v. keldiSi<br />

da a. aleqsandrovi; ruseTis mecnierebaTa akademiis<br />

akademikosebi m. sadovski, v. straxovi, n. pariiski, i. bulanJe,<br />

romelTanac baton benos mWidro samecniero da megobruli<br />

urTierToba hqonda; saqarTvelos mecnierebaTa akademiis<br />

prezidentebi akademikosebi n. musxeliSvili, i. vekua da e.<br />

xaraZe. stumrebi STabeWdilebis wignSi tovebdnen mowonebis<br />

sityvebs. sailustraciod moviyvanT erT-erT maTgans:<br />

,,saucxoo dawesebulebaa, Taviseburad erTaderTi, romelic<br />

mimoqceviTi deformaciebis uzustesi aparaturis gamoyenebiT<br />

swavlobs Cveni dedamiwis sunTqvas. saqarTvelos mecnierebaTa<br />

akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutis koleqtivma b. balavaZis<br />

xelmZRvanelobiT umokles droSi SeZlo Seeqmna ma-<br />

Ralkulturuli gravimetriuli laboratoria, romelic<br />

awarmoebs didi Rirebulebis samecniero samuSaos~ (akademikosi<br />

a. mixailovi da ukrainis mecnierebaTa akademiis<br />

wevr-korespondenti z. aqsentieva. 26.IV.1967 w.).<br />

aseve, samocian wlebSi, roca dasavleT saqarTveloSi md.<br />

engurze ms<strong>of</strong>lioSi unikaluri maRlivi TaRovani kaSx-<br />

12


lis mSenebloba daiwyo, batoni beno pirveli iyo, romelmac,<br />

sxva samuSaoebTan erTad, ge<strong>of</strong>izikuri dakvirvebebis<br />

aucilebloba daasabuTa. misi iniciativiT 1967 wels Seqmnil<br />

specialur laboratoriaSi dResac tardeba ge<strong>of</strong>izikuri<br />

monitoringi dedamiwis qerqis teqtonikuri da teqnogenuri<br />

deformaciuli procesebis droSi mimdinareobis<br />

Sesaswavlad. 1995 wlidan stacionaruli dakvirvebebi<br />

mimdinareobs kaSxalzec. dReisTvis, aRniSnul laboratoriaSi<br />

miRebul unikalur masalas didi samecniero da saxalxo-sameurneo<br />

mniSvneloba aqvs hesis usafrTxo eqpluataciis<br />

mizniT. aq miRebulma Sedegebma saerTaSoriso aRiarebac<br />

hpova. amJamad engurze funqcionirebs saerTaSoriso<br />

poligoni, romelic Sedis evropis sabWos didi katastr<strong>of</strong>ebis<br />

Semswavlel qselSi.<br />

batoni benos damsaxurebaa agreTve ge<strong>of</strong>izikis institutSi<br />

Camoyalibebuli gamoTvliTi centri. amasTan dakav-<br />

SirebiT, ar SeiZleba ar aRiniSnos batoi benos udidesi<br />

alRo: gamoecno da farTo gza mieca mecnierebaSi niWieri<br />

mkvlevarebisTvis. aq pirvel rigSi mosaxsenebelia akad. m.<br />

aleqsiZe, romlis ge<strong>of</strong>izikiT daintereseba da institutSi<br />

moyvana batoni benos damsaxurebaa. batoni merabis mier<br />

(romelic samwuxarod tragikuli brma SemTxveviT 1993 wels,<br />

63 wlis asakSi gardaicvala) danergili maTematikuri me-<br />

Todebis gamoyenebam axal doneze aiyvana da aamaRla ge<strong>of</strong>izikuri<br />

kvlevebis done da efeqturoba.<br />

aRsaniSnavia, agreTve, rom batoni benos iniciativiT<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis sistemaSi daarsda<br />

muzeumi, romelic Cvens respublikaSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />

ganviTarebas aSuqebs. aq warmodgenilia XIX saukunis<br />

dasawyisidan Seqmnili da xmarebaSi arsebuli sxvadasxva<br />

saxis ge<strong>of</strong>izikuri aparatura, gamoCenili mecnierebis<br />

suraTebi, werilebi, wignebi da sxva eqsponatebi. muzeums<br />

mravali mnaxveli hyavda. erT-erTma maTganma, sakavSiro mecnierebaTa<br />

akademiis dedamiwis fizikis institutis direqtorma<br />

akademikosma m. sadovskim, muzeumis daTvalierebis<br />

Semdeg, aseTi Sinaarsis mogoneba Cawera STabeWdilebaTa<br />

wignSi: ,,Cven gvevaleba gvaxsovdes Cveni winamorbedebi.<br />

Tqvenma mSvenierma muzeumma momaniWa didi sixaruli da<br />

amave dros gulistkivili, romelsac aucileblad ganicdi,<br />

13


odesac xedav bevri Zvirfasi, magram ukve gardacvlili<br />

megobris suraTs~.<br />

mravalferovania batoni benos samecniero-organizaciuli<br />

da sazogadoebrivi moRvaweoba. amas adasturebs ubralo<br />

CamoTvla im saqmianobisa, romelsac is wlebis man-<br />

Zilze asrulebda: igi iyo evropis y<strong>of</strong>ili socialisturi<br />

qveynebis mecnierebaTa akademiebis mravalmxrivi TanamSromlobis<br />

,,planetaruli ge<strong>of</strong>izikuri gamokvlevebi~ (kaod)<br />

komisiis <strong>of</strong>icialuri warmomadgeneli sabWoTa kavSiridan,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis saredaqcio-sagamomcemlo<br />

sabWos Tavmjdomaris moadgile, ssrk mecnierebisa<br />

da teqnikis saxelmwifo komitetis dedamiwis wiaRis Seswavlisa<br />

da zeRrma burRvis problemuri sabWos wevri, ssrk<br />

mecnierebaTa akademiis geologiis, ge<strong>of</strong>izikis da geoqimiis<br />

gany<strong>of</strong>ilebis dedamiwis qerqis da zeda mantis kompleqsuri<br />

Seswavlis sabWos kavkasiis seqciis Tavmjdomare,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis samecniero sabWos Tavmjdomare, al. janeliZis<br />

geologiuri da amierkavkasiis hidrometeorologiuri<br />

samecniero-kvleviTi institutebis samecniero<br />

sabWoebis wevri, Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

fizikisa da geografia-geologiis fakultetebis samecniero<br />

sabWoebis wevri, amave universitetis didi sabWos wevri,<br />

saqarTvelos geologiuri da geografiuli sazogadoebaTa<br />

sapatio wevri, saqarTvelos mecnierebaTa akademiis dedamiwis<br />

Semswavlel mecnierebaTa istoriis seqciis Tavmjdomare,<br />

amave mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebis biuros wevri, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis prezidiumTan arsebuli bunebismetyvelebisa<br />

da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomare<br />

da sxva. batoni benos didi damsaxurebaa, rom am sabWos<br />

iniciativiT amerikis mecnierebis istoriis sazogadoebaSi<br />

Seiqmna qarTveli mecnierebis fundamentur naSromTa sainformacio<br />

banki, romelic regularulad qveyndeba am sazogadoebis<br />

gamocemebSi.<br />

batoni beno mecnierebaTa akademiis sazogadoeba ,,codnis~<br />

daarsebidan iyo misi ucvleli wevri, 1978 wlidan -<br />

gamgeobis wevri, bolo wlebis manZilze ki – am sazogadoebis<br />

Tavmjdomare. 1973 wels batonma benom daaarsa dedami-<br />

14


wis Semswavlel mecnierebaTa saxalxo universiteti, romlis<br />

reqtoric iyo wlebis ganmavlobaSi.<br />

calke aRniSvnis Rirsia batoni benos maRali adamianuri<br />

Tvisebebi; esaa misi zrunva mSobliuri s<strong>of</strong>lis<br />

skolaze da pativiscema misi pirveli maswavleblebis xsovnisadmi.<br />

1978 wlidan ge<strong>of</strong>izikis instituti Sefobs samtrediis<br />

raionis s<strong>of</strong>el Raniris saSualo da dawyebiT skolebs,<br />

sadac batoni beno Tavidanve eziara sazogadoebaSi cxovrebis<br />

qcevis wesebs. batoni benos zrunviT es skolebi<br />

maragdeboda literaturiTa da swavlisaTvis saWiro aparaturiT.<br />

iq Seiqmna kompiuteruli kabineti, romelic im periodSi<br />

did iSviaTobas warmoadgenda. batoni benos zrunva<br />

mSobliuri skolebisadmi SeumCneveli ar darCenia raionis<br />

adgilobriv xelmZRvanelobas da batoni benediqte 1985<br />

wels arCeul iqna q. samtrediis sapatio moqalaqed.<br />

b. balavaZem ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze<br />

muSaobis periodSi, zemoT CamoTvlil damsaxurebebTan<br />

erTad, mniSvnelovani wvlili Seitana miwisZvrebis<br />

prognozis damuSavebis programebis ganxorcielebaSi,<br />

romelSic monawileobda respublikis ramodenime samecniero-akademiuri<br />

da sawarmoo organizacia. maT saqmianobas<br />

koordinacias uwevda saqarTvelos mecnierebisa da teqnikis<br />

saxelmwifo komitetisa da mecnierebaTa akademiis prezidiumTan<br />

daaarsebuli miwisZvris prognozis saproblemo<br />

sabWo da kavkasiis regionaluri centri b. balavaZis TavmjdomareobiT.<br />

marTalia, miwisZvris problema jer kidev Sorsaa gadawyvetisagan,<br />

magram zemoTxsenebulma sabWom da centrma mniSvnelovnad<br />

ganaviTares gamokvlevebi am mimarTulebiT:<br />

kavkasiis respublikebSi moewyo seismo-prognozuli poligonebi,<br />

gaumjobesda ge<strong>of</strong>izikuri dakvirvebis done da safuZveli<br />

Caeyara masalebis manqanur damuSavebas, iqmneboda seimo-daraionebisa<br />

da grZelvadiani seismo-prognozuli<br />

rukebi, gamoicemoda seismuri biuletenebi da Sromebi.<br />

1967 w. benediqte balavaZe arCeul iqna saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis wevr-korespondentad, xolo 1974 w.<br />

– namdvil wevrad. 1977-78 ww. igi asrulebda mecnierebaTa<br />

akademiis dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebis<br />

akademikos–mdivnis movaleobas, 1978-88 ww. iyo akademi-<br />

15


kos–mdivnis moadgile da bolos - gany<strong>of</strong>ilebis biuros<br />

wevri.<br />

batoni benos mravalmxrivi samecniero da sazogadoebrivi<br />

saqmianoba aRniSnulia mTavrobis araerTi jildoTi.<br />

misi mecnieruli moRvaweobis damsaxurebul aRiarebad unda<br />

CaiTvalos saxelmwifos umaRlesi jildo – saqarTvelos<br />

saxelmwifo premia, romelic man Tavis kolegebTan da mowafeebTan<br />

erTad miiRo 1994 wels mravalwliani naSromisaTvis<br />

,,geologiuri, ge<strong>of</strong>izikuri da sainJinro amocanebis<br />

gadawyvetis gravimetriuli meTodebis damuSaveba da realizacia~<br />

(1978-1992 ww.).<br />

nay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevebs igi mudmivad uTavsebda<br />

pedagogiur moRvaweobas. is 1938 wlidan miwveuli iyo Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi,sadac kiTxulobda leqciebs<br />

fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedraze, romlis xelmZRvaneli<br />

TviTonve gaxldaT 1976-1991 wlebSi, xolo manamde,<br />

maSindeli reqtoris akad. i. vekuas mxardaWeriT, 1968 w.<br />

geografia-geologiis fakultetze man daaarsa Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri<br />

meTodebis kaTedra, romelsac TviTonve xelmZRvanelobda<br />

1976 wlamde. mravalwliani pedagogiuri moRvaweobis<br />

Sedegad man samSoblos aRuzarda mravali Taoba.<br />

dRes ge<strong>of</strong>izikis nebismier dargSi ver naxavT specialists,<br />

romelic batoni benos madlier mowafed ar Tvlides Tavs.<br />

mis mowafeTa Soris 6 mecnierebaTa doqtori, akademiis ori<br />

wevri da 20-ze meti mecniereTbaTa kandidatia. maTi umravlesoba<br />

dRes Tavad agrZelebs da anviTarebs batoni benos<br />

mier ramodenime aTeuli wlebis win dawyebul saqmes.<br />

batoni beno 250-mde samecniero Sromis avtoria. maT Soris<br />

oTxi monografiisa da gravimetriaSi klasikuri saxelmZRvanelosi,<br />

romelic gadamuSavebuli saxiT orjer gamoica<br />

da romelzedac ramdenime aTeuli Taoba aRizarda. aqve<br />

unda aRiniSnos, rom batoni benos didi Zalisxmevis Sedegad<br />

Sedgenil da gamocemul iqna qarTul-rusuli da<br />

rusul-qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis leqsikoni,<br />

romelic samagido wignad iqca yvela ge<strong>of</strong>izikosisaTvis.<br />

Ddasasrul, minda udidesi pativiscemiT movixsenio uaRresad<br />

keTilSobili adamiani - qalbatoni dinara nakaSiZe,<br />

romelTanac batonma benom Seqmna SesaniSnavi da samagali-<br />

To ojaxi. maTi Svilebi - marina da miSa da SviliSvilebi<br />

16


- s<strong>of</strong>io da marina, romlebic dRes aq gveswrebian, niWierebiTa<br />

da maRali adamianuri TvisebebiT Semkuli pirovnebebi<br />

arian.<br />

vusurvoT Cvens Zvirfas iubilars - baton benediqtes<br />

kidev didxans gaexarebinos mravalricxovani Tayvanismcemlebi,<br />

aRzrdilebi da megobrebi.<br />

gmadlobT yuradRebisaTvis.<br />

17


misalmebani<br />

19


sionis taZris winamZRvari,<br />

protopresviteri giorgi zviadaZe<br />

baton benediqte balavaZes<br />

guliTadad gilocavT dabadebidan 100 wlisTavs.<br />

Tqven, Tqveni mamuliSvilobiT, pr<strong>of</strong>esionalizmiT da saqmisadmi<br />

erTgulebiT magaliTi xarT TaobebisTvis.<br />

MmiiReT Cveni dalocva da saukeTeso survilebi, raTa janmrTeloba<br />

da Semdgomi mravalJamier sicocxle mogmadloT<br />

ufalma RvTisa da qveynis samsaxurad.<br />

ilia II sruliad saqarTvelos<br />

kaTolikos-patriarqi<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis prezidenti<br />

akademikosi T. gamyreliZe, dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ilebis akademikos-mdivani akademikosi e. gamyreliZe<br />

20<br />

didad pativcemulo, Zvirfaso batono benediqte,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia, dedamiwis Semswavlel<br />

mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba guliTadad da mxurvaled<br />

gilocavT Tqven, gamoCenil qarTvel mecniers, saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis namdvil wevrs, aqtiur sazogado<br />

moRvawes, WeSmarit mamuliSvils, SesaniSnav pirovnebas dabadebis<br />

100 wlisTavs.<br />

Tqven mniSvnelovani roli SeasruleT saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis<br />

axali mimarTulebebis ganviTarebasa da mecnieruli kadrebis<br />

momzadebaSi, pirvelma CauyareT safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erTerTi<br />

wamyvani dargis gravimetriis ganviTarebas saqarTvelo-<br />

Si da amiT arsebiTi wvlili SeitaneT kavkasiis regionSi dedamiwis<br />

qerqis agebulebis, fizikuri Tvisebebisa da dinamikis Ziri-<br />

Tad problemaTa SeswavlaSi.<br />

wlebis manZilze warmatebiT xelmZRvanelobdiT ge<strong>of</strong>izikis<br />

instituts, romelic dedamiwis myari tanis fizikis, atmosferos


fizikis, mze-dedamiwis kavSirebis fizikis da ge<strong>of</strong>izikis sxva<br />

dargebis ganviTarebis centrad iqca ara marto Cvens qveyanaSi,<br />

aramed amierkavkasiaSi.<br />

Tqven iyaviT im samuSaoTa aqtiuri monawile da erT-erTi<br />

xelmZRvaneli, romelic wlebis manZilze sruldeboda saerTa-<br />

Soriso da sakavSiro programebis mixedviT da miznad isaxavda<br />

dedamiwis qerqisa da zeda mantiis agebulebis Seswavlas. sakav-<br />

Siro mecnierebaTa akademiis, ukrainis mecnierebaTa akademiis<br />

da saqarTvelos mecnierebaTa akademiis mecnierTa monawileobiT<br />

gamoica am mniSvnelovani problebemisadmi ramdenime fundamenturi<br />

monografia.<br />

saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur welTan (1957-1958 ww.) dakavSirebiT,<br />

romelic udidesi masStabisa da mniSvnelobis movlena iyo<br />

sabunebismetyvelo mecnierebis istoriaSi, Tqveni iniciativiT<br />

gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebaSi pirvelad moewyo gravimetriuli<br />

dakvirvebebi dedamiwis mimoqcevebze, romlebic droebiT mimdinareobda<br />

Tbilisis seismuri sadguris sardafSi, xolo Semdeg<br />

gadatanil iqna mamadaviTis mTis qveS agebul laboratoriaSi.<br />

Tqven uzrunvelyaviT am laboratoriis unikaluri aparaturiT<br />

aRWurva, ramac didi SesaZleblobebi Seqmna kvleviTi<br />

samuSaoebis farTod gaSlisaTvis. 1965 wels am laboratoriis<br />

bazaze Catarda iuneskos TaTbiri seismologiis sakiTxebze.<br />

Gge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze muSaobis<br />

periodSi mniSvnelovani wvlili SeitaneT miwisZvris prognozis<br />

damuSavebis programebis ganxorcielebaSi, romelSic<br />

monawileobda respublikis ramdenime organizacia. sakavSiro<br />

mecnierebaTa akademiam swored Tqven gTxovaT miwisZvris prognozis<br />

kavkasiis regionaluri centris Tavmjdomareoba.<br />

Tqveni iniciativiT Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

geografia-geologiis fakultetze daarsda Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri<br />

meTodebis kaTedra, romlis pirveli xelmZRvaneli iyaviT. Aaq<br />

Tqveni xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva dargSi araer-<br />

Ti maRalkvalificiuri specialisti aRizarda.<br />

samecniero da samecniero-organizaciul moRvaweobasTan er-<br />

Tad, Tqven yovelTvis aqtiurad monawileobdiT sazogadoebriv<br />

saqmianobaSi.^ wlebis manZilze iyaviT sakavSiro mecnierebaTa<br />

akademiis geologiis, ge<strong>of</strong>izikis da geoqimiis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

dedamiwis qerqisa da zeda mantiis kompleqsuri Seswavlis sab-<br />

Wos kavkasiis seqciis Tavmjdomare, saerTaSoriso komisiis –<br />

21


“planetaruli ge<strong>of</strong>izikuri gamokvlevebi” – <strong>of</strong>icialuri warmomadgeneli<br />

sabWoTa kavSiridan, saqarTvelos geologiuri da<br />

geografiuli sazogadoebis sapatio wevri da sxv.<br />

Tqveni didi damsaxurebaa, rom TanaavtorTan erTad, daasruleT<br />

da 1987 wels gamoeciT orenovani ge<strong>of</strong>izikuri terminologia.<br />

Tqveni mravalferovani moRvaweoba araerTxel iyo aRniSnuli<br />

saxelmwifo jildoebiT, mravali saxelobiTi medlebiT<br />

da sapatio diplomebiT.<br />

Zvirfaso batono beno, kidev erTxel gilocavT saxelovan<br />

iubiles, gvjera, rom Tqven, Cveni qveynis sasiqadulo mamuliSvili<br />

da gamorCeuli pirovneba kvlav moemsaxurebiT qarTuli<br />

mecnierebisa da kulturis Semdgomi ganviTarebis saqmes.<br />

mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtori<br />

mecn. Aakad. Ddoqtori n. Rlonti<br />

22<br />

Rrmadpativcemulo batono beno,<br />

Gge<strong>of</strong>izikis institutis koleqtivi siamayis grZnobiT mogesalmebaT<br />

da suliTa da guliT mogilocavT saxelovan TariRs<br />

– saukunes Tqveni dabadebis dRidan!<br />

Tqvens mier gavlili asi weliwadi qveynisaTvis, qarTuli<br />

mecnierebis aRmavlobisaTvis gaweuli Tavdauzogavi Sromis<br />

TvalsaCino magaliTia. Tqveni biografia saocrad mdidaria, moRvaweoba<br />

ki – farTo da mravlismomcveli. did erudiciasTan<br />

erTad, Tqven gamoirCeviT maRali zneobrivi TvisebebiT, ris<br />

gamoc yovelTvis misabaZi magaliTi brZandebiT Tqveni kolegebisa<br />

da moswavleebisaTTvis. es naTlad gamoCnda ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutSi Tqveni moRvaweobis periodSi. es is institutia, romlis<br />

daarsebaSi, mecnierul saqamianobasa da sazogadoebriv cxovrebaSi<br />

udidesi Rvawli migiZRviT. Seufasebelia Tqveni wvlili<br />

qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebaSi: Tqven<br />

pirvelma CauyareT safuZveli saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis erTerT<br />

mniSvnelovan dargs – grvimetrias, daarseT mimoqcevebisa<br />

da dedamiwis neli moZraobebis laboratoriebi, Tqveni TaosnobiTa<br />

da iniciativiT daiwyo dedamiwis qerqis moZraobebze


dakvirveba engurhesis kaSxalze, Tqven SehqmeniT saqarTveloSi<br />

miwisZvris prognozis sauwyebaTaaSoriso saproblemo sabWo,<br />

riTac xeli SeuwyveT miwisZvris prognozis programebis damuSavebas,<br />

daarseT Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedra Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi da a.S., romeli erTi CamovTvaloT;<br />

Tqven farTo da mravalmxrivi mecnieruli saqmianobiT popularoba<br />

moipoveT ara marto saqarTveloSi, aramed mis farglebs<br />

gareTac.<br />

Aar SeiZleba ar aRiniSnos Tqveni gulisxmieri damokidebuleba<br />

axalgazrda Taobis mimarT, Tqveni zrunva da yuradReba<br />

arasodes mohklebia studentobas; yoveli Tqveni rCeva axalgazrdebis<br />

mimarT fasdaudebeli da uTuod gasaTvaliswinebeli<br />

iyo maT Semdgom samecniero saqmianobaSi, Tqven yovelTvis<br />

mzad iyaviT samecniero konsultaciebi gagewiaT kolegebisaTvis<br />

disertaciebis momzadebaSi, gansakuTrebiT gravimetriis darg-<br />

Si. Tqvens aRzrdilebis Soris aris 6 mecnierebaTa doqtori,<br />

maT Soris 2 mecnierebaTa akademiis wevri da 2 aTeulze meti<br />

mecnierebaTa kandidati.<br />

Bbatono beno, mecnierebaSi Tanadgomis garda, Tqven<br />

yovelTvis siTboTi da siyvaruliT iyaviT gamsWvaluli Tanam-<br />

Sromlebis mimarT, arasodes dagrCeniaT yuradRebis miRma maTi<br />

gasaWiri da raoden sasixaruloa, rom xandazmulobis miuxedavad,<br />

dResac siamovnebiT agrZelebT am tradicias.<br />

MmaRal pr<strong>of</strong>esionalur TvisebebTan erTad, Tqven yovelTvis<br />

gamoirCeodiT SesaSuri organizatoruli niWiT, rac naTlad<br />

gamoixata ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze<br />

Tqveni mravalwliani moRvaweobis periodSi. Tqven udidesi amagi<br />

migiZRviT institutSi gamoTvliTi centris Camoyalibebasa da<br />

misi Tanamedrove teqnikiT dakompleqtebis saqmeSi. swored<br />

Tqveni damsaxurebaa institutSi grtavimetriis, atmosferos fizikis,<br />

kosm<strong>of</strong>izikisa da ge<strong>of</strong>izikis sxva dargebSi kvlevebis Casatareblad<br />

axladSeqmnili samecniero eqsperimentuli laboratoriebis<br />

aRWurva uaxlesi aparaturiT.<br />

Gge<strong>of</strong>izikis institutis winaSe gaweuli RvawlisaTvis udidesi<br />

madlierebis grZnobiT aRvsilni, Cven – ge<strong>of</strong>izikis institutis<br />

TanamSromlebi, romlebic momswreni da monawileni varT Tqveni<br />

mravalmxrivi samecniero da sazogadoebrivi moRvaweobisa,<br />

vimedovnebT, rom janmrTeloba kvlavac SegiwyobT xels Cveuli<br />

SemarTebiT ganagrZoT urTierToba Tqvens mSobliur in-<br />

23


stitutTan; kidev erTxel gilocavT am RirsSesaniSnav TariRs,<br />

gisurvebT dRegrZelobasa da simxneves!<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis reqtori,<br />

saq. sainJinro akademiis prezidenti, saq. Mmecn. akad.<br />

wevr.-kor. pr<strong>of</strong>esori a. frangiSviliP<br />

24<br />

akademikosi benediqte balavaZe – mecnierebis raindi<br />

saqarTvelos teqnikuri universiteti qveynis farTo akademiur<br />

wreebTan erTad udides pativs miagebs sasiqadulo mamuliSvilis,<br />

erovnuli samecniero sazogadoebis uxuces warmomadgenels,<br />

sayovelTaod aRiarebul pedagogsa da sazogado moRvawes,<br />

akademikos benediqte balavaZes dabadebidan 100 wlisTavTan<br />

dakavSirebiT.<br />

benediqte balavaZe miekuTvneba qarTvel mecnierTa im kohortas,<br />

romelTa saxelebTanaa dakavSirebuli Cvens qveyanaSi<br />

ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis, rogorc erT-erTi umniSvnelovanesi<br />

sabunebismetyvelo mimarTulebis dafuZneba da ganviTareba.<br />

jer kidev sruliad axalgazrdam gasuli saukunis 30-ian wleb-<br />

Si ruseTis mecnierebaTa akademiis leningradis seismologiuri<br />

institutis aspiranturaSi swavlisas, ms<strong>of</strong>lioSi gamoCenili<br />

mecnierebis gverdiT Rirseulad warmoaCina Tavisi niWiereba<br />

da urTulesi samecniero problemebis farTomasStaburi da<br />

originaluri gadawyvetis unari. Aaq gaiTavisa man gravimetriis<br />

saidumloebani da siRrmiseulad Cawvda misi saSualebiT<br />

sasargeblo wiaRiseulisa da dedamiwis qerqis agebulebis Seswavlis<br />

problemebs. swored am mimarTulebiT Catarebulma kvlevebma<br />

moutanes axalgazrda mecniers sayovelTao aRiareba<br />

da avtoriteti.<br />

samSobloSi dabrunebisTanave igi gverdSi amoudga akademikos<br />

niko musxeliSvils da pr<strong>of</strong>esor mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis Camoyalibebis saqmeSi, sadac 1933 wels saTavaSi Caudga<br />

gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebas. Aam periodidan moyolebuli batonma<br />

benediqtem mTeli Tavisi Segnebuli cxovreba qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri<br />

skolis winsvlisa da Rirseuli mecnieruli kadrebiT<br />

Sevsebis saqmes miuZRvna. Mmis saxelTanaa dakavSirebuli qarTuli<br />

gravimetriuli skolis Seqmna, romelic am dargis 20-ze meti


mecnierebis kandidatis, 6 mecnierebaTa doqtorisa da saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis 2 namdvili wevriTaa warmodgenili.<br />

GgansakuTrebiT aRsaniSnavia is faqti, rom niWieri ge<strong>of</strong>izikosis<br />

benediqte balavaZis sadoqtoro SromaSi “simZimis Zalis<br />

veli da dedamiwis qerqis agebuleba kavkasiaSi”, romelic man<br />

1955 wels q. moskovSi dedamiwis fizikis institutSi daicva, miRebuli<br />

Sedegebi ms<strong>of</strong>lioSi cnobilma ge<strong>of</strong>izikosebma b. gutenbergma<br />

da p. jefrisma klasikurad qceul TavianT monografieb-<br />

Si Seitanes.<br />

Nnay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevebs batoni benediqte mudmivad<br />

uTavsebda umaRles saswavleblebSi samecniero pedagogiur<br />

moRvaweobas. 1938 wlidan miwveuli iyo Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi, sadac 1968 wels geografia-geologiis fakultetze<br />

safuZveli Cauyara Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedras,<br />

xolo 1976 wlidan fizikis fakultetze xelmZRvanelobda ge<strong>of</strong>izikis<br />

kaTedras. Bbaton benediqtes mWidro kavSiri hqonda<br />

saqarTvelos politeqnikur institutTanac, sadac wlebis man-<br />

Zilze kiTxulobda leqciebis kurss.<br />

Tavisi RrmadSinaarsiani da nay<strong>of</strong>ieri saukunovani cxovrebis<br />

manZilze batonma benediqtem 250-ze meti mecnieruli naSromi,<br />

monografia da saxelmZRvanelo Seqmna. 1962 wels Rvawlmosil<br />

mkvlevars saqarTvelos mecnierebisa da teqnikis damsaxurebuli<br />

moRvawis sapatio wodeba mieniWa.<br />

1967 wels igi arCeul iqna saqarTvelos mecnierebaTa akademiis<br />

wevr-korespondentad, xolo 1974 wels ki akademikosad,<br />

rac erovnuli mecnierebis winaSe udidesi damsaxurebis dadastureba<br />

iyo. 1972 wlidan didi xnis manZilze batoni benediqte<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis ge<strong>of</strong>izikis instituts xelmZRvanelobda,<br />

ramac am samecniero kvleviT dawesebulebas<br />

udidesi saerTaSoriso aRiareba da avtoriteti SesZina. igi<br />

gadaiqca sakavSiro Tu saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur RonisZiebeb-<br />

Si aqtiurad monawile samecniero dawesebulebad. Mmisi xelmZRvanelobiT<br />

institutSi warmatebiT viTardeboda iseTi sferoebi,<br />

rogoricaa dedamiwis myari tanis fizika, atmosferos fizika,<br />

mze-dedamiwis kavSirebi da sxva.<br />

bolos kidev erTxel mivesalmebiT qarTuli mecnierebis bermuxas,<br />

moazrovnesa da mecnierebis rainds XX saukunidan, romel-<br />

25


ic yvelas gasaxarad dabadebidan me-100 wlisTavs Sexvda mxned,<br />

qveynisa da xalxis keTildReobaze ganuwyvetel fiqrSi.<br />

Bbatono benediqte, icocxleT da ixareT Tqvens lamaz ojax-<br />

Tan erTad.<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa<br />

fakultetis dekanis m/S, fiz.-maT. mecn. doqtori,<br />

pr<strong>of</strong>esori r. boWoriSvili<br />

akademikos benediqte balavaZes<br />

Rrmad pativcemulo, Zvirfaso batono beno!<br />

Mmaqvs didi pativi ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa<br />

fakultetis TanamSromlebis saxeliT guliTadad mogesalmoT<br />

da mogilocoT dabadebis 100 da samecniero-pedagogiuri<br />

da sazogadoebrivi moRvaweopbis 75-e wlisTavi.<br />

Tqven didi roli SeasruleT saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis axali<br />

mimarTulebis – gravimetriis ganviTarebasa da mecnieruli<br />

kadrebis momzadebaSi. Tqven iyaviT pirveli qarTveli ge<strong>of</strong>izikosi,<br />

romelmac naTeli mohfineT Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis<br />

gamoyenebiT wiaRiseuli sabadoebis Seswavlisa da aTvisebis<br />

saqmes. KkerZod Tqven mier iqna gemovlenili axalcixis mura<br />

naxSiris sabados geologiuri agebuleba. Aaseve mniSvnelovani<br />

iyo daSqesanis sabados kobaltis gamadnebis dakarguli zolis<br />

aRmoCena. pirvelma Tqven daadgineT sufsa-foTi-anaklias nav-<br />

TobSemcveli struqturebis Cawolis siRrme da maTi mimarTulebebi.<br />

GgansakuTrebiT didia Tqveni damsaxureba dedamiwis qerqisa<br />

da zeda mantiis agebulebisa da misi fizikuri Tvisebebis SeswavlaSi.<br />

Tqven xom yovelTvis iyaviT amgvari kvlevebis ara marto<br />

monawile, aramed misi uSualo xelmZRvaneli.<br />

Ddidi mniSvnelobisaa Tqven mier SemuSavebuli mTagoriani<br />

regionebis zogadi gravimetriuli agegmvis meTodika da asaeve<br />

Tqveni da Tqveni TanamSromlebis mier Sedgenili gravimetriuli<br />

ruka, romelsac mecnierul wreebSi didi mowoneba xvda.<br />

GgisurvebT Zvirfaso batono beno janmrTelobas da kidev<br />

didi xnis sicocxles.<br />

26


ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis<br />

kaTedris TanamSromelTa saxeliT<br />

mecn. Aakad. doqtori j. soloRaSvili<br />

baton benediqte balavaZes, saukunovan iubileze<br />

batono benediqte, mokrZalebiT mogesalmebiT da guliTadad<br />

gilocavT gamoCenil mecniersa da sazogado moRvawes, did organizatorsa<br />

da qarTuli gravimetriuli skolis fuZemdebels,<br />

dedamiwis gravitaciuli velis ms<strong>of</strong>lioSi aRiarebul mkvlevars,<br />

rCeul pedagogsa da pr<strong>of</strong>esors, saqarTvelos mecniereba-<br />

Ta akademiis akademikoss, friad gamorCeul da Rirseul saiubileo<br />

TariRs, dabadebidan 100 wlis da samecniero-pedagogiuro<br />

moRvaweobis 75 wlisTavs!<br />

Bbatono benediqte, TqvenTvis da yvela Tqveni kolegisaTvis<br />

dadga es didad sasurveli TariRi, roca Cvens aRiarebul maswavlebelsa<br />

da ufros kolegas, erovnuli mecnierebisa da kulturis<br />

did moamages, sasiqadulo mamuliSvils, Rvawlmosil mecniers,<br />

qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis gamorCeul amagdars<br />

da qarTuli enis uzado mcodnes, ge<strong>of</strong>izikosTa mravali<br />

Taobis aRmzrdels SegisruldaT 100 weli da Tqvens ganvlil<br />

gzas da naRvaws ara mxolod damsaxurebuli siamayiT gahyurebT,<br />

aramed kvlavac yoveldRiurad hmatebT brwyinvalebas da mecnierisaTvis<br />

Cveuli ritmiT agrZelebT aqtiur SemoqmedebiT<br />

cxovrebas.<br />

batono benediqte, Tqveni rogorc mecnierisa da Semoqmedis,<br />

gauxunari xelwera da avtoriteti amCnevia bevr karg da rCeul<br />

erovnul saqmes, romlis CamoTvlac ki mxolod miaxloebiT Sei-<br />

Zleba: Tqven CamoayalibeT gravimetriis gany<strong>of</strong>ileba saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutSi, Tqveni iniciativiT<br />

Seiqmna dedamiwis qerqis deformaciebis Semswavleli<br />

laboratoria mTawmindaze, Tqven CamoayalibeT sasargeblo namarxTa<br />

Zebna-Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedra Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis geografia-geologiis fakultetze, Tqven<br />

didxans edeqiT saTaveSi fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedras<br />

da Tqveni xelmZRvanelobiT bevri warmatebuli nabiji gadaidga,<br />

Tqven SeqmeniT ms<strong>of</strong>lioSi saxelganTqmuli qarTuli<br />

gravimetriuli skola.<br />

27


Bbatono benediqte, Tqveni, rogorc mecnierisa da pedagogis,<br />

xibli imiTacaa TvalsaCino, rom Tqveni xelmZRvanelobiT Sesrulebulia<br />

mravali sadoqtoro da sakandidato disertacia;<br />

Tqveni aRzrdili mecnierebi warmatebiT udganan saTaveSi qarTuli<br />

ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis sxvadasxva kvleviT Tu sarewao<br />

ge<strong>of</strong>izikur centrs. codniT gajerebuli da tkbilqarTuli xmiT<br />

wakiTxuli Tqveni leqciebi yovelTvis bevris mimcemi iyo msmenelisaTvis,<br />

Tqveni saxelmZRvaneloebi gravimetriaSi da mravali<br />

samecniero naSromi Tu monografia avsebs Tanamedroveobis<br />

oqros fonds ge<strong>of</strong>izikis mecnierebaSi.<br />

Bbatono benediqte, Tqveni cxovreba gaciskrovnebulia Tqveni<br />

ojaxiT, saxeldobr, SvilebiT da SviliSvilebiT, romelTa<br />

winaSec gulwrfel madlierebas gamovTqmavT Tqvens mimarT<br />

gamovlenili erTgulebisa da siyvarulisaTvis. samwuxarod,<br />

didi xania, mxars veRar gimSvenebT Tqveni meuRle, qalbatoni<br />

dinara nakaSiZe, Tumca misi amagi, ra Tqma unda, didad dafasebulia.<br />

batono benediqte, Tqvendami didi siyvarulisa da Rrma pativiscemis<br />

niSnad, Tqveni kolegebi m<strong>of</strong>erebiT xSirad mogmar-<br />

Tavdnen ase: “batono beno”. exlac neba gviboZeT, kvlavac am formiT<br />

gamovxatoT Tqvendami siTbo, siyvaruli, mokrZaleba, m<strong>of</strong>ereba,<br />

Tayvaniscema da mogmarToT:;<br />

batono beno, qarTvel ge<strong>of</strong>izikosTa erT-erTi didi RvTiuri<br />

wyalobaa, gonierebasTan erTad, dRegrZeloba, Tumca aqamde<br />

sicocxlis xangrZlivobis sazomad saukune ver damkvidrda.<br />

Tqven am mxrivac gvaZlevT saukeTeso da misabaZ magaliTs. Tqven<br />

xom jerjerobiT mxolod erTi saukune SegisruldaT. Tqveni<br />

RvTiTboZebuli fizikuri SesaZleblobebi da genetika gvaimedebs,<br />

rom bolos da bolos, amieridan ge<strong>of</strong>izikosTa sicocxlis sazom<br />

etalonad iqneb gamoiyenebodes es lamazi cneba – “saukune”.<br />

gisurvebT, rom icxovroT didxans, kvlavac iyoT janmrTeli<br />

da Semomqmedi!<br />

Uufals ebarebodeT!<br />

28


Tbilisis saxelmwifo universitetis y<strong>of</strong>ili<br />

ge<strong>of</strong>izikis kaTedris gamge, fiz.-maT. mecn. doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>esori z. xvedeliZe<br />

yovelmxriv misabaZi pirovneba<br />

arseboben pirovnebebi, romlebic TavianTi movaleobis Sesrulebas,<br />

sazogadoebisadmi valis moxdas, akeTeben wynarad<br />

udidesi pr<strong>of</strong>esoinalizmiT da saqmis ganuzomeli siyvaruliT.<br />

AaseT pirovnebaTa pleadaSi gansakuTrebul TvalsaCino adgilze<br />

brZandeba batoni beno – udidesi mecnieri, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis akademikosi, saqarTveloSi gravimetriuli<br />

mecnierebis patriarqi. araCveulebrivi pedagogiuri midgomiT<br />

da alRoTi dajildoebuli batoni beno student-axalgazrdobis<br />

usayvarlesi leqtori iyo da aris. igi yovel leqcia-seminarze<br />

axal Tanamedrove cxovrebiseuli magaliTebiT<br />

avsebda da avsebs mecnierulad Rrma Sinaarsis yovel saubars<br />

da metad sainteresos xdis mas.<br />

me TviTon mqonda bedniereba vy<strong>of</strong>iliyavi batoni benos studenti,<br />

kolega da TanamSromeli. MmasTan yoveli Sexvedra mecnierul<br />

atmosferoSi Tu sazogadoebriv saqmianobaSi iyo da<br />

aris metad sasiamovno da mravlis momcemi.<br />

Cemi gacnoba baton benosTan moxda Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi studentobisas. Mme-4 kursze gravimetriis kursis<br />

leqciaze SemosvlisTanave mogvajadova Tavisi mamakacuri<br />

silamaziT da leqciis wakiTxvis sifaqiziT. samwuxarod, batoni<br />

beno male leningradSi gaemgzavra da SemdgomSi rogorc leqtori<br />

veRar Sevxvdi. Bbatonma benom pirvelsave leqciaze dagvmoZRvra<br />

da gvisurva warmatebebi swavlaSi da ratomRac sport-<br />

Si. sportis ra mogaxsenoT, magram swavlaSi marTlac jgufis<br />

arcerT students ar Seurcxvenia, maTi absoluturi umravlesoba<br />

gamoCenili mecnierebi gaxdnen ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva darg-<br />

Si. Aase moxda Cemi da batoni benos gacnoba da Semdeg ukve 50<br />

welze metia erTad varT da me mudam vgrZnobdi da vgrZnob mis<br />

maswavleblur, megobrul da kolegialur damokidebulebas saqmis<br />

siyvaruliT da principulobiT, risTvisac didi madloba<br />

baton benos.<br />

Bbatoni beno ori aTeuli weli xelmZRvanelobda Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedras. Mme ki misi<br />

29


moadgile gaxldiT. Aam xnis ganmavlobaSi kaTedram kidev ufro<br />

ganimtkica universitetis erT-erTi wamyvani kaTedris saxeli,<br />

rogorc mecnierul kvlevebSi, aseve Tanamedrove donis specialist-ge<strong>of</strong>izikosebis<br />

momzadebaSi.<br />

Bbaton benosTan sjabaasi, kamaTi rogorc mecnierul, aseve<br />

yoveldRiur cxovrebiseul sakiTxebze mudam iyo da aris mimzidveli<br />

da aragadamRleli – es ki mosaubris unikaluri Tvisebaa.<br />

Bbatoni beno swored unikaluri pirovnebaa. mis unikalurobas<br />

gansazRvravs ojaxis, Svilebis, SviliSvilebis, samsaxuris,<br />

megobrebis, kolegebis, maswavleblobis, mecnieruli xelmZRvanelobis<br />

gansakuTrebuli, mxolod misTvis Cveuli da mis<br />

arsebaSi gamjdari grZnobebi da Cvevebi.<br />

naTqvamia, pirovnebebi, romlebic weren wignebs, Taviseburad<br />

ukvdavni arian. Bbatonma benom aseTi ukvdaveba didi xania miiRo.<br />

Mmis mier Seqmnil da gamoqveynebul samecniero statiebze<br />

da saxelmZRvaneloebze izrdeboda, izrdebian da gaizrdebian<br />

mravali studenturi Taoba. Ees Taoba Seicnobs am amags da<br />

Rvawls, Sedegebs ki momavalSi gamoiyenebs qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri<br />

mecnierebis aRmasvlisaTvis<br />

minda aseve siamovnebiT movigono batoni benos saocari<br />

Tbili da amave dros principuli damokidebuleba samecniero<br />

xarisxis maZiebel disertantebTan. Ggasuli saukunis 70-80-ian<br />

wlebSi amierkavkasiis da Sua aziis respublikebisTvis samecniero<br />

xarisxebis mimniWebeli sabWo iyo mxolod Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi. sabWos xelmZRvanelobda pr<strong>of</strong>esori giorgi<br />

sulaqveliZe, moadgile iyo batoni beno, me ki am sabWos swavluli<br />

mdivani viyavi Camoyalibebidan 5 wlis ganmavlobaSi. swored<br />

aq gamomJRavnda batoni benos kidev erTi wminda adamianuri<br />

Tviseba. es gamoixateboda disertantTan damokidebulebaSi, rac<br />

SeiZleba nakleb enerviula disertants dacvis dros da rom<br />

mas mkacr moTxovnilebasTan erTad egrZno keTilganwyobileba.<br />

amas batoni beno brwyinvaled asrulebda, roca sabWos sxdoma<br />

mas mihyavda.<br />

Bbatoni beno dResac SemarTebiT aris CvenTan, udides daxmarebas<br />

gviwevs da ganicdis y<strong>of</strong>ili kaTedris misi TanamSromlebis<br />

arsebul mdgomareobas. Mme am kaTedris yvela TanamSromlis<br />

saxeliT did madlobas movaxseneb baton benos gaweuli<br />

amagisaTvis da vusurveb janmrTelobas.<br />

30


Ddidi ilias naTqvami: “adamiani sanTeliviT unda moqmedebdes,<br />

TviT iwvodes da sxvas gzas unaTebdes” swored Seesabameba<br />

batoni benos mTlian 100-wlian moRvaweobas. kidev did xans gvinaTebdes<br />

Cveni cxovrebis gzas batoni benos uaRresad adamianuri,<br />

humanuri, mecnieruli azrebiT savse goneba. janmrTeloba<br />

mas!<br />

mineraluri resursebis saerTaSoriso akademiis<br />

vice-prezidenti, stu sainJinro geodeziis<br />

departamentis xelmZRvaneli, teqn. Mmecn. doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>esori m. TevzaZe<br />

Rrmad pativcemuli batoni benos saxeli CvenTvis Zalzed axlobelia<br />

da iseTive Zvirfasi, rogorc Cveni ganuy<strong>of</strong>eli ojaxis<br />

wevrisa. igi gaxlavT Cemi Zvirfasi mSoblebis Tanaklaseli<br />

da erT-erTi saukeTeso megobari. saamayoa, rom maTTan erTad<br />

q. quTaisis qarTul gimnaziaSi erT jgufSi swavlobdnen Cveni<br />

qveyynis saxelovani pirovnebebi, akademikosebi giorgi ZoweniZe<br />

da rafiel dvali, pirveli qarTveli namdvili biznesmeni “rionis<br />

napirebidan” (rogorc mas uwodeben) rafiel eligulaSvili,<br />

cnobili iuristi mixeil alxaziSvili, saxelganTqmuli eqimi anatoli<br />

togoniZe da mravali sxva Rirseuli mamuliSvili, romlebic<br />

wina saukunis ocian wlebSi erTad Camovidnen q.<br />

quTaisidan da sicocxlis bolomde uangaroTa da didi siyvaruliT<br />

emsaxuren Tavis samSoblos.<br />

rogorc aRvniSne batoni beno gaxlavT Cemi mamis, nikoloz<br />

TevzaZis bavSvobis megobari da miuxedavad amisa, me kargad maxsovs,<br />

rodesac baton benos Txoves misi saxelmZRvanelos “sain-<br />

Jinro geodeziis” aTtomeulis recenzentoba, man Cveuli principulobiTa<br />

da TiToeuli sakiTxis Rrma analizis safuZvelze,<br />

WeSmaritad mecnieruli ganxilvis Semdeg dadebiTi daskvna misca<br />

naSroms da aqve aRniSna, rom “avtorma titanuri Sromis garda,<br />

gamoamJRavna Zalzed maRali mecnieruli done da mravalmxrivi<br />

ganswavluloba geodeziis momijnave mTel rig dargeb-<br />

Si: maTematikaSi, fizikaSi, astronomiaSi, gravimetriaSi, samTo<br />

saqmeSi, markSeideriaSi da sxv.”<br />

Bbatoni benos cxovreba da mravalferovani moRvaweoba samecniero<br />

da sazogadoebrivi saqmianobis asparezze imas adasturebs,<br />

31


azedac misi Tanamedrove kolegebi da sxvani ase aRfrTovanebiT<br />

weren TavianT mogonebebSi.<br />

Bbaton benos wilad xvda bedniereba Tavisi didi wvlili<br />

Seetana saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis, rogorc samecniero-praqtikuli<br />

dargis Camoyalibeba-ganviTarebis saSviliSvilo saqmeSi.<br />

CvenTvis kargad aris cnobili Tu rogori rudunebiTa da mecnieruli<br />

principulobiT hqmnida TanamoazreTa did koleqtivebs<br />

saxelmwifo universitetsa Tu erovnuli akademiis ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutSi.<br />

CemTvis gansakuTrebiT saamayoa, rom ager ukve oTxi aTeuli<br />

welia baton benos Camoyalibebul ge<strong>of</strong>izikosTa saxelovan<br />

da maRalkvalificiur jgufTan erTad (jgufis xelmZRvaneli<br />

gaxlavT misi mowafe, pr<strong>of</strong>esori vaxtang abaSiZe) samecnieroteqnikur<br />

samuSaoebs vasrulebT ms<strong>of</strong>lioSi unikaluri enguris<br />

TaRovani kaSxlis monitoringis saqmeSi.<br />

UuZvirfasesi adamianis, didi mecnierisa da cnobili sazogado<br />

moRvawis baton benos Sesaxeb Zalian bevria mosagonari da<br />

mosaferebeli, magram me imedi maqvs misi moRvaweobis Sesaxeb<br />

ufro detalurad mravalricxovani kolegebi da mowafeebi aRweren<br />

mis cxovrebas, me ki isRa damrCenia, rom Cveni didi ojaxis<br />

axlobelsa da keTilismsurvels, did mecniersa da WeSmarit mamuliSvils,<br />

baton benediqte balavaZes erTjer kidev gulmxurvaleT<br />

miuloco saukunovani iubile, usurvo janmrTeloba, didxans<br />

sicocxle da gaxareba mis SesaniSnav SvilebTan da SviliSvilebTan<br />

erTad.<br />

MmravalJamier brZandebodeT Cemo Zvirfaso batono beno!<br />

aleqsandre janeliZis geologiis institutis direqtori<br />

geol.-min. mecn. doqtori T. wuwunava<br />

Rrmad pativcemulo batono benediqte!<br />

aleqsandre janeliZis geologiis institutis direqcia,<br />

samecniero sabWo da mecnier TanamSromlebi mxurvaled<br />

mogesalmebaT da gilocavT dabadebis saukunovan iubiles!<br />

32


saqarTvelos samecniero sazogadoeba Tqven gicnobT,<br />

rogorc ge<strong>of</strong>izikis dargis erT-erT uTvalsaCinoes warmomadgenels,<br />

romlis samecniero naSromebi da gamokvlevebi<br />

mniSvnelovani monapovaria qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />

saganZurSi. fasdaudebelia Tqveni Rvawli rogorc<br />

ge<strong>of</strong>izikis, aseve dedamiwis Semswavleli mecnierebebis sxva<br />

dargebis ganviTarebaSi. Tqven ekuTvniT gamoCenili qarTveli<br />

mecnierebis im pirvel pleadas, romelmac mecniereba<br />

saqarTveloSi maRal doneze aiyvana da romelTa Sromebma<br />

farTo aRiareba moipova rogorc saqarTvelosa da y<strong>of</strong>il<br />

sabWoTa qveynebSi, aseve maT sazRvrebs gareTac.<br />

batono benediqte, mTeli Tqveni cxovreba mecnierebis<br />

uangaro samsaxuris SesaniSnavi magaliTia. Znelia Seafaso<br />

is energia da Zala, romelic Tqven moaxmareT ge<strong>of</strong>izikis<br />

dargis ganviTarebas. mraval damsaxurebaTa Soris, ar Sei-<br />

Zleba gansakuTrebiT ar aRiniSnos is, rom Tqven pirvelma<br />

CauyareT safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erT-erTi mniSvnelovani<br />

dargis – gravimetriis ganviTarebas saqarTveloSi. jer<br />

kidev ocdaaTian wlebSi, Tqveni xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutSi Seiqmna unikaluri gravimetriuli laboratoria,<br />

romelic SemdgomSi gany<strong>of</strong>ilebad Camoyalibda<br />

da saqarTveloSi am mimarTulebiT kvlevebisa da momavali<br />

specialistebis aRzrdis samecniero centrad iqca. aq mimdinareobda<br />

intensiuri muSaoba mecnierebis sxvadasxva<br />

fundamenturi da gamoyenebiTi problemis gadasaWrelad.<br />

Tqveni xelmZRvanelobiT da redaqtorobiT Sedga da gamoica<br />

kavkasiis gravimetriuli ruka arasrul topografiul<br />

reduqciaSi. Tqvens kalams ekuTvnis mravali samecniero<br />

naSromi Tu monografia, maT Soris, gravimetriis saxelmZRvanelo<br />

da Zalian mniSvnelovani Sroma, romelic<br />

rusul-qarTuli da qarTul-rusuli ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis<br />

Seqmnas exeba.<br />

batono benediqte! Znelia CamoTvalo is wvlili, rac<br />

Tqven migiZRviT mecnierebis winaSe, magram aranakleb mniSvnelovania<br />

Tqveni moRvaweoba adminisraciul-organizaciul<br />

sferoSi. ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorad warmatebiT<br />

muSaobis periodSi, Tqven ganaviTareT iseTi dargebi,<br />

rogoricaa dedamiwis myari tanis fizika, atmosferos fizika<br />

da mzededamiwis kavSirebis fizika, gaaZliereT samecni-<br />

33


ero kvleviTi bazebi, aqtiuri kontaqtebi daamyareT monaTesave<br />

institutebTan, intensiurad monawileobdiT yvela sa-<br />

Sinao Tu saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur RonisZiebaSi. gansakuTrebiT,<br />

aRvniSnavT mWidro TanamSromlobas geologiis<br />

institutTan, ris Sedegadac gadawyda kavkasiis regionis<br />

miwis qerqis siRrmuli agebulebis araerTi sakiTxi. Tqveni<br />

xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis instituti Camoyalibda<br />

erT-erT mowinave samecniero dawesebulebad. Tqven brZandebiT<br />

mravali sakavSiro da saerTaSoriso samecniero<br />

programis ara marto xelmZRvaneli, aramed aqtiuri Semsrulebeli<br />

da sulisCamdgmeli. Tqven brZandebiT mravali<br />

dargobrivi komitetis, sabWos da samecniero sazogadoebis<br />

wevri da monawile.<br />

gansakuTrebiT aRsaniSnavia Tqveni nay<strong>of</strong>ieri pedagogiuri<br />

moRvaweoba da is didi Rvawli, rac Tqven migiZRviT momavali<br />

Taobebis aRzrdasa da mecnierspecialistebad CamoyalibebaSi.<br />

Znelia daasaxelo vinme Tqvens dargSi, vinc amdeni<br />

mowafe aRzarda.<br />

Zvirfaso batono benediqte! nay<strong>of</strong>ieri mecnieruli da<br />

sazogadoebrivi saqmianobiT da keTilSobiluri adamianuri<br />

bunebiT, Tqven daimsaxureT didi pativiscema da siyvaruli<br />

ara marto Tqvens mowafeebsa da kolegebSi, aramed<br />

mTel dedamiwis Semswavlel mecnierTa sazogadoebaSi.<br />

kidev erTxel gilocavT am RirsSesaniSnav TariRs da<br />

gisurvebT janmrTelobas, janmrTelobas da kidev janmrTelobas!<br />

yvelafers danarCens Tqven ukve miaRwieT!<br />

saqarTvelos mecn. erovnuli akademiis wevr.-korespondenti,<br />

pr<strong>of</strong>esori m. T<strong>of</strong>CiSvili<br />

34<br />

gamoCenili mecnieris akademikos<br />

beno balavaZis 100 wlisTavi<br />

qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri skolis uTvalsaCinoesma warmomadgenelma,<br />

gamoCenilma mecnierma da sazogado moRvawem –<br />

batonma beno balavaZem sapatio adgili daimkvidra im swavlulTa<br />

Soris, romlebmac saqarTveloSi gansakuTrebuli


oli Seasrules calkeuli mecnieruli mimarTulebis<br />

dasaxvasa da ganviTarebaSi. batonma benom saqarTveloSi<br />

safuZveli Cauyara ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis iseTi dargebis<br />

ganviTarebas, rogoricaa gravimetria, dedamiwis mimoqcevebi<br />

da dedamiwis qerqis dinamika.<br />

didi madlierebiT minda aRvniSno, rom baton benos Tavisi<br />

xangrZlivi mecnieruli moRvaweobis yvela etapze WeSmaritad<br />

megobruli urTierToba akavSirebda mecnier-geologebTan.<br />

Mmas kargad hqonda gaTviTcnobierebuli, rom ge<strong>of</strong>ozika<br />

da geologia mWidrod aris erTmaneTTan dakav-<br />

Sirebuli da seismurad aqtiuri kavkasiis teritoriis siRrmuli<br />

agebulebis umniSvnelovanesi problemebis maRal<br />

mecnierul doneze gadaWra geologiuri informaciis gareSe<br />

SeuZlebelia.<br />

saqarTvelos da azerbaijanis madneuli da navTobis<br />

sabadoebis kompleqsuri Seswavlis procesSi batonma benom<br />

daamuSava da danerga sasargeblo namarxebis Zebna-Ziebis<br />

axali ge<strong>of</strong>izikuri meTodebi. maRal mecnierul doneze<br />

Seiswavla kavkasiis da mosazRvre regionebis dedamiwis<br />

qerqis da zeda mantiis fizikuri Tvisebebis, siRrmuli<br />

agebulebisa da dinamikis problemebi. mis mier damuSavebuli<br />

meTodis safuZvelze, romelic iTvaliswinebda geologiur<br />

monacemebsac, Catarda did farTobze simZimis Zalis<br />

anomaliebis raodenobrivi interpretacia. mimoqcevebis<br />

movlenebze dakvirvebebis Sedegad batonma benom Seiswavla<br />

dedamiwis Siga agebulebis da drekadobis Tvisebebi da<br />

amiT dasabami misca globalur ge<strong>of</strong>izikur kvlevebs, romel-<br />

Ta Sedegebi aisaxa ramodenime monografiaSi.<br />

gansakuTrebul mniSvnelobas iZens batoni benos xelmZRvanelobiT<br />

Catarebuli kvlevebi, romelTa mizans warmoadgenda<br />

teqtonikuri da teqnogenuri procesebis gavlenis<br />

dadgena msxvil hidronagebobaTa mdgradobaze.<br />

batoni benos xelmZRvanelobiT da uSualo monawileobiT<br />

Seiqmna da gamoica uaRresad didi mniSvnelobis mecnieruli<br />

naSromebi kavkasionisa da amierkavkasiis miwis<br />

qerqis siRrmuli agebulebis Sesaxeb, romlebic geologebs<br />

did samsaxurs uweven geodinamikuri modelebis SeqmnaSi.<br />

misi aqtiuri monawileobiT Sedgenilia kavkasiis seismuri<br />

daraionebis da miwisZvrebis grZelvadiani prognozis ruke-<br />

35


i. Mmisve redaqtorobiT gamoqveynda 1:1000000-ani masStabis<br />

kavkasiis pirveli gravimetriuli ruka, romelmac gamosvlisTanave<br />

didi mowoneba daimsaxura.<br />

didia batoni benos, rogorc umaRlesi skolis pedagogis<br />

Rvawlic. Tbilisis saxelmwifo universitetSi man Camoayaliba<br />

da saTaveSi Caudga Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis<br />

kaTedras, sadac aRizarda araerTi saxelovani mecnieri.<br />

Zalze faseulia misi damsaxureba ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />

qarTuli terminologiis SeqmnaSi.<br />

yovelive zemoT Tqmuls ar SeiZleba ar davumatoT batoni<br />

benos gamorCeuli piraduli Tvisebebi – saocari<br />

kacTmoyvareoba, keTilSobileba da gulisxmiereba.<br />

gamovxatav ra uRrmes pativiscemas batoni benosadmi, minda<br />

didi mowiwebiT mivuloco mas es SesaniSnavi TariRi da<br />

vusurvo kvlavac mxned y<strong>of</strong>na da janmrTeloba.<br />

vaxuSti bagrationis geografiis institutis<br />

direqtori, geografiis akademiuri<br />

doqtori n. bolaSvili,<br />

samecniero sabWos Tavmjdomare, geogr. mecn. doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>esori r. gobejiSvili<br />

36<br />

baton benediqte balavaZes<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikoss,<br />

fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtors, saqarTvelos<br />

mecnierebis damsaxurebul moRvawes, saqarTvelos saxelmwifo<br />

premiis laureats, pr<strong>of</strong>esor benediqte konstantines<br />

Ze balavaZes 100 weli Seusrulda. mecnierul Sroma-<br />

Si, ojaxis, megobrebisa da samSoblos siyvarulSi gatarebuli<br />

wlebi - ramdenis mTqmelia es 100 weli. es xom er-<br />

TeulTa xvedria!<br />

mis saxelTan dakavSirebulia qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri<br />

mecnierebis ganviTarebis saxelovani furclebi - xangr-<br />

Zlivi da dauRalavi SemoqmedebiTi SromiT beno balavaZem<br />

mniSvnelovani wvlili Seitana ge<strong>of</strong>izikis axali mimarTulebis<br />

ganviTarebisa da kadrebis aRzrdis saqmeSi. man<br />

pirvelma Cauyara safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erT-erTi mniS-


vnelovani dargis – gravimetriis ganviTarebas saqarTveloSi<br />

da amiT didi wvlili Seitana kavkasiis regionSi dedamiwis<br />

qerqis agebulebis, fizikuri Tvisebebisa da dinamikis<br />

SeswavlaSi.<br />

benediqte balavaZis xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis institutSi<br />

Seiqmna gravimetriuli laboratoria (SemdgomSi gany<strong>of</strong>ileba),<br />

romelic saqarTveloSi am dargis kvlevebisa da<br />

mecnieruli kadrebis momzadebis mTavar centrad iqca.<br />

batonma benom ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze<br />

muSaobis periodSi mniSvnelovani wvlili Seitana<br />

institutSi warmodgenili dargebis: dedamiwis myari tanis<br />

fizikis, atmosferos fizikisa da mze-dedamiwis kavSirebis<br />

fizikis ganviTarebaSi. gaaZliera samcniero-kvleviTi bazebi<br />

da kontaqtebi monaTesave organizaciebTan, instituti gaxda<br />

erT-erTi mowinave samecniero dawesebuleba, romelic aqtiurad<br />

monawileobda yvela sakavSiro da saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur<br />

RonisZiebaSi.<br />

aRsaniSnavia beno balavaZis pedagogiuri moRvaweoba iv.<br />

javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi,<br />

romelsac igi 1938 wlidan eweva fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis<br />

kaTedraze. man aRzarda 20-ze meti mecnierebis kandidati,<br />

romelTagan eqvsma daicva sadoqtoro disertacia. mecnierTa<br />

am pleadis erTi nawili xelmZRvanel rols asrulebs<br />

saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebaSi.<br />

mravalferovania batoni beno balavaZis samecniero-organizaciuli<br />

da sazogadoebrivi moRvaweoba. amas adasturebs<br />

Tundac ubralo CamoTvla im saqmianobisa, romelsac is wlebis<br />

manZilze asrulebda da axlac asrulebs.<br />

xangrZlivi da aqtiuri samecniero, pedagogiuri da sazogadoebrivi<br />

muSaobisTvis igi dajildoebulia ordenebiT,<br />

diplomebiTa da premiebiT.<br />

CvenTvis gansakuTrebiT sasiamovnoa imis aRniSvna, rom baton<br />

benos didi megobroba akavSirebda misi Taobis cnobil<br />

qarTvel geografebTan.<br />

vaxuSti bagrationis geografiis institutis direqcia, samecniero<br />

sabWo da mecnier-TanamSromlebi guliTadad gilocavT,<br />

batono beno, RirsSesaniSnav TariRs – dabadebidan 100<br />

wlisTavs. gisurvebT janmrTelobas, mxneobasa da xangrZliv<br />

sicocxles.<br />

37


kiriak zavrievis samSeneblo meqanikisa da seismomedegobis<br />

institutis direqtori, teq. Mmecn. Ddoqt. Pp. rekvava,P<br />

samecniero sabWos Tavmjdomare, saq. mecn. akad. wevr.-kor.<br />

pr<strong>of</strong>esori g. gabriCiZe<br />

38<br />

Rrmad pativcemulo batono benediqte!<br />

Kkiriak zavrievis saxelobis instituti mogesalmebaT didi<br />

pativiscemiT da siyvaruliT Tqvens mSvenier iubileze. Tqvens<br />

axalgazrdul wlebs daemTxva Cveni institutisa d Tqveni mSobliuri<br />

institutis, ge<strong>of</strong>izikis institutis Camoyalibeba. MmaT<br />

Soris TanamSromlobam Tavidanve SeiZina saqmiani da megobruli<br />

urTierTobebis forma. Cven erTdros erT SenobaSic vsaxlobdiT<br />

da bevri Cveni TanamSromeli erTmaneTs piradad icnobda<br />

da megobrobda.<br />

samocdaaT welze meti gavida mas mere da Cveni institutebis<br />

TanamSromloba kvlav nay<strong>of</strong>ierad grZeldeba. Yyvelaferi ki<br />

daiwyo imiT, rom, jer kidev Cveni institutebis Camoyalibebamde,<br />

Cveni institutis damaarsebeli, samSeneblo meqanikisa da seismomedegi<br />

mSeneblobis cnobili specialisti, kiriak zavrievi<br />

erTis mxriv, da meores mxriv, cnobili seismologi evgeni biusi<br />

mogvevlinen im or pirovnebad, romlebmac ZiriTadad itvirTes<br />

da SesZles unikaluri istoriuli da udidesi praqtikuli mniSvnelobis<br />

dokumentis Seqmna: «Òåõíè÷åñêèå óñëîâèÿ<br />

ïðîåêòèðîâàíèÿ è ïîñòðîéêè â ñåéñìè÷åñêèõ ðàéîíàõ ÇÑÔÑÐ<br />

ãðàæäàíñêèõ è èñêóññòâåííûõ ñîîðóæåíèé.» am dokumentisadmi<br />

miZRvnil ganmartebiT xasiaTis masalaSi Tqven naxavT brwyinvale<br />

azrebs da Tamam gancxadebebs. MmiwisZvrebisas Cveni qalaqebis,<br />

dasaxlebuli punqtebisa da mosaxleobis usafrTxoeba gaxda<br />

Cveni ori institutis saerTo sazrunavi wlebis ganmavlobaSi.<br />

Tqvens mier da Tqveni iniciativiT ganxorcielebuli kvlevebis<br />

Sedegebi dedamiwis qerqis dinamikis dargSi, seismologiisa da<br />

miwisZvris prognozirebis sferoSi, Zvirfasi SenaZenia am mimarTulebiT.<br />

Aamas unda daumatoT enguris kaSxalTan ganlagebuli laboratoriis<br />

mravalwliani dakvirvebebis unikaluri monacemebi,<br />

saqarTvelos teritoriis seismuri daraionebis albaTuri rukebi,<br />

seismologiuri dakvirvebebis sadgurebis qseli da sxva mravali<br />

sasikeTo saqmeebi, ganxorcielebuli Tqveni institutis mier.


Bbatono beno, mebaReoba y<strong>of</strong>ila Tqveni sayvareli saqmianoba.<br />

MmSvenieri gatacebaa – mebaReoba adamianis bunebas gamoxatavs<br />

da raRacis movlasa da gaxarebas gulisxmobs. GgadaxedeT<br />

Tqvens mravalwlian moRvaweobas mebaRis TvaliT da naxavT, rom<br />

misi Sedegebi mSvenieria. icocxleT da ixareT!<br />

hidrometeorologiis institutis direqtori,<br />

mecn. akad. doqtori T. cincaZe,<br />

samecniero sabWos Tavmjdomare, fiz.-maT. mecn.<br />

doqtori n. begaliSvili<br />

K<br />

didad pativcemulo batono beno!<br />

dabadebis esoden mniSvnelovani TariRis aRsaniSnavad<br />

hidrometeorologiis institutisTvis udidesi pativi da<br />

sixarulia mogesalmoT Tqven, qarTuli ge<strong>of</strong>izikis patriarqsa<br />

da erT-erT gamoCenil fuZemdebels.<br />

mecnierebaSi Tqveni fundamenturi wvlilis fonze Cven<br />

aRvniSnavT mxolod im momentebs, romlebic uSualodaa<br />

dakavSirebuli hidrometeorologiis institutis 56-wlian<br />

saqmianobasTan.<br />

Tqven Rirseulad gaagrZeleT Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi pr<strong>of</strong>. mixeil nodias mier Camoyalibebuli<br />

ge<strong>of</strong>izikis kaTedris xelmZRvaneloba, ramac uzrunvelyo<br />

am dargSi mravali mecnierisa da praqtikosis momzadeba.<br />

aTeuli wlebis manZilze es specialistebi ganapirobebdnen<br />

saqarTveloSi iseTi aqtualuri dargebis ganviTarebas,<br />

rogoricaa seismologia, saZiebo ge<strong>of</strong>izika, Rrublebis<br />

fizika da naleqebze xelovnuri zemoqmedeba, dedamiwisa da<br />

atmosferos fizikis sxva mniSvnelovani mimarTulebebi.<br />

kerZod, Tqveni xelmZRvanelobis periodSic ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis TaosnobiT warmoebulma setyvasTan brZolis<br />

ms<strong>of</strong>lioSi aRiarebulma samuSaoebma ganviTareba hpova,<br />

raSic instituts saqmian partniorobas uwevda hidrometeorologiis<br />

instituti.<br />

umniSvnelovanes faqtorad migvaCnia Tqveni upirobo da<br />

mudmivi mxardaWera Cveni institutisa im uTanasworo brZo-<br />

39


laSi, romelic Cvenma koleqtivma gadaitana bolo wlebis<br />

manZilze agresiuli Seviwrovebisa da daTrgunvis Sedegad.<br />

am brZolaSi gadamwyveti roli Seasrula Tbilisis<br />

ge<strong>of</strong>izikuri observatoriis Senobis arsebobam, romlis<br />

rogorc istoriuli da arqiteqtoruli Zeglis SenarCuneba-<br />

Si Tqveni roli daufasebelia. institutis direqtorTan<br />

akad. givi svaniZesTan erTad Tqven udidesi Rvawli gaswieT<br />

am SenobaSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis muzeumis SeqmnaSi,<br />

ramac garkveuli wvlili Seitana hidrometeorologiis<br />

institutis fizikur gadarCenaSi.<br />

didi madlierebiT gvinda aRvniSnoT, agreTve, Tqveni ubadlo<br />

enTuziazmiT savse saqmianoba ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis<br />

leqsikonis Sesaqmnelad, raSic Tqven Rirseul daxmarebas<br />

giwevdnen Cveni institutis Rvawlmosili mecnierebi.<br />

Cveno Zvirfaso maswavlebelo da kolegav, yovelive zemoTqmulidan<br />

gamomdinare kidev erTxel mogesalmebiT Tqvens<br />

aswlian iubileze da madlobas mogaxsenebT yvela im saqmeebisTvis,<br />

romlis Sesrulebac SesZeliT mecnierebaSi da<br />

sazogadoebriv cxovrebaSi xangrZlivi da nay<strong>of</strong>ieri moRvaweobis<br />

gzaze.<br />

ekologiuri usafrTxoebis sazogadoebis Tavmjdomare<br />

fiz.-maT. mecn. doqtori z. cqvitiniZe<br />

Rrmadpativcemulo batono benediqte!<br />

G<br />

gilocavT RirsSesaniSnav TariRs, romelic emTxveva dabadebis<br />

100 da samecniero-pedagogiuri moRvaweobis dawyebis 75<br />

wlisTavs!<br />

Tqvens mier gavlili saukunovani cxovrebis gza efuZneba<br />

rogorc erovnuli, aseve ms<strong>of</strong>lio masStabis samecniero da pedagogiuri<br />

moRvaweobis Sedegebs. Ees gza dakavSirebulia udidesi<br />

Sromismoyvareobisa da adamianuri sikeTis gamovlenasTan.<br />

igi moicavs TqvenTvis damaxiasiaTebel – dakisrebul movaleobaTa<br />

udidesi pasuxismgeblobiT da TavdadebiT Sesrulebas. is<br />

cocxali propagandaa im udidesi RvTiuri madlisa, romelsac<br />

iZleva ganaTleba, agreTve adamianebTan da bunebasTan uSualo<br />

da uangaro urTierToba.<br />

40


Tqvens saxelTanaa dakavSirebuli qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />

aRorZinebis da ganviTarebis saxelovani furclebi.<br />

GgansakuTrebulia Tqveni wvlili ge<strong>of</strong>izikis perspeqtiuli mimarTulebebis<br />

Camoyalibebisa da axalgazrda kadrebis aRzrdis<br />

saqmeSi. GgansakuTrebiT mniSvnelovania Tqvens mier ganxorcielebuli<br />

kvlevebi – sasargeblo wiaRiseulisa da dedamiwis<br />

qerqis agebulebis gravimetriuli meTodikebis damuSavebis,<br />

simZimis Zalis pirdapiri da Sebrunebuli amocanebis amoxsnis,<br />

dedamiwis qerqis mimoqceviTi deformaciebisa da dinamikis saqme-<br />

Si, rasac Tan axlavs miRebuli Sedegebis aRiareba. AaRsaniSnavia<br />

Tqveni gamokvlevebi kavkasiis regionis dedamiwis qerqis<br />

da zeda mantiis agebulebisa da fizikuri Tvisebebis dadgenis<br />

mimarTulebiT.<br />

Tqveni xangrZlivi da mravalmxrivi moRvaweobidan ikveTeba<br />

gansakuTrebuli wvlili erovnuli garemosdacviTi koncefciisa<br />

da ekologiuri usafrTxoebis CamoyalibebisaTvis myari<br />

mecnieruli da sakadro safuZvlebis Seqmnis mxriv. Tqveni moqalaqeobrivi<br />

da pr<strong>of</strong>esiuli magaliTi erT-erTi ganmsazRvreli<br />

safuZvelia qveynis garemosdacviTi pr<strong>of</strong>ilis saxelmwifo<br />

da arasamTavrobo struqturebSi gaerTianebuli qarTveli<br />

ekologebis nay<strong>of</strong>ieri TanamSromlobisaTvis – Cveni samSoblos<br />

erovnuli faseulobis, unikaluri bunebis dacvisa da misi<br />

simdidris racionaluri gamoyenebis saqmeSi.<br />

Bbatono benediqte!<br />

kidev erTxel suliTa da guliT gilocavT amagdar mecniersa<br />

da mamuliSvils, ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis WeSmarit qomagsa da<br />

patriarqs – saxelovan saukunovan iubiles. xangrZliv da nay<strong>of</strong>ier<br />

cxovrebiseul gzaze Tqvens mier ganxorcielebuli praqtikuli<br />

saqmianoba da samecniero-pedagogiuri moRvaweoba samagaliToa<br />

qarTveli ge<strong>of</strong>izikosebisa da ekologiis sxvadasxva<br />

dargebSi moRvawe pr<strong>of</strong>esionalebisaTvis.<br />

Eekologiuri usafrTxoebis sazogadoebis saxeliT gisurvebT<br />

janmrTelobasa da simxneves!<br />

41


saqarTvelos mecnierebaTa istoriis<br />

sazogadoebis prezidenti teqn. Mmecn. doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>esori r. Ciqovani<br />

42<br />

batono beno, saxelovano mecniero da dido<br />

mamuliSvilo!<br />

M mecnierebis istoriis saqarTvelos sazogadoeba guliTadad<br />

gilocavT Tqven, gamoCenil mecniers saqarTvelos mecniereba-<br />

Ta erovnuli akademiis Rvawlmosil wevrs, saxelmwifo premiis<br />

laureats, SesaniSnav pedagogs, sazogado moRvawes da didbunebovan<br />

pirovnebas unikalur dResaswauls – 100 wlis iubiles.<br />

Bbatono beno, Tqven udidesi Rvawli dasdeT saqarTveloSi<br />

ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebas. Tqven brZandebiT Tqvens<br />

mier Camoyalibebuli da ganviTarebuli samecniero mimarTulebis<br />

- gravimetriis ucvleli Tavkaci.<br />

saocrad mravalferovani da farToa Tqveni SemoqmedebiTi<br />

moRvaweobis areali, rac Tqveni xangrZlivi mecnieruli, organizatoruli<br />

da sazogadoebrivi saqmianobis Tvalis odnav gadavlebiTac<br />

dasturdeba. Tbilisis saxelmwifo universitetsa<br />

da saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiaSi Tqveni nay<strong>of</strong>ieri<br />

moRvaweobis CamonaTvali Sors wagviyvanda. AaRvniSnavT<br />

mxolod, rom yvelgan datoveT originaluri kvali, didi<br />

sikeTis kvali, romelic kolegebis uRrmesi pativiscemiTa da<br />

siyvaruliTaa gaSuqebuli.<br />

Bbatono beno, mTeli sazogadoebis, vityodi, mTeli xalxis<br />

gulwrfeli siyvaruli ganapiroba ara marto titanuri SromiT<br />

miRweulma mecnierulma Sedegebma, aramed saukeTeso pirovnulma<br />

Tvisebebmac: Ggasaocari Tavmdabloba, kacTmoyvareoba, sidinje,<br />

axalgazrdebze zrunva da Tqveni xasiaTis mravali sxva Tviseba.<br />

YyovelTvis aRtacebas iwvevda yvelaSi, RvTisnieri adamianiao,<br />

amboben aseTze da Tqven namdvilad RvTisnieri brZandebiT.<br />

Tqveni aqtiuri mravalmxrivi moRvaweoba dadasturebulia<br />

mravali jildoTi, romlebic Tqven mogeniWaT.<br />

Mmecnierebis istoriis saqarTvelos sazogadoeba siamovnebiT<br />

aRniSnavs Tqvens moRvaweobas saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis prezidiumTan arsebuli bunebismetyvelebisa<br />

da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomared y<strong>of</strong>nis dros.


Tqveni broSurebi da statiebi mecnierebis popularizaciis xaziT<br />

misabaZi magaliTia.<br />

GgverwmuneT, ar daviRlebiT Tqvendami pativiscemisa da siyvarulis<br />

grZnobis gamoxatvaSi. Mmagram neba momeciT uSualod<br />

gadavide madlobebze.<br />

Bbatono beno:<br />

madloba, rom brZandebiT CvenTan, qveynisaTvis gaweuli Sromis<br />

Sedegad miRebuli mdidari WirnaxuliT, Tqveni 100 wlis iubileze.<br />

madloba, rom sicocxlis xangrZlivobiT r e k o r d s m e n i<br />

gaxdiT bunebismetyvelebisa da teqnikis sferoSi moRvawe mecnierebs<br />

Soris. Aamas adasturebs Cvens mier Catarebuli specialuri<br />

Zieba ms<strong>of</strong>lios gamoCenil mecnierTa sicocxlis xangr-<br />

Zlivobis dasadgenad. ramac gviCvena, rom yvelani ukan CamoitoveT,<br />

odnav mogiaxlovdaT gamoCenili fizikosi lui de<br />

broili.<br />

Mmadloba, rom Cvens mxcovan mecnierebs mieciT didi imedi<br />

xangrZlivi cxovrebisa da stimuli aqtiuri moRvaweobisa 100<br />

wlamde mainc, miT umetes, rom maT mxrebzea is didi samecniero<br />

potenciali, romelic jer kidev gaaCnia saqarTvelos. AamasTan<br />

dakavSirebiT, xom ar iqneboda samarTliani Semotaniliyo mecnieris<br />

sicocxlis da moRvaweobis xangrZlivobis etaloni – 2b.<br />

(gavSifrav – b.b. anu benediqte balavaZe 100).<br />

vusurvebT yvela qarTvel mecniers mxned moswrebodes erTi<br />

sruli etalonis Sesabamis iubiles.<br />

Tqven ki, batono beno, gisurvebT Tqvens ojaxTan erTad didxans<br />

janmrTelobas da bednierebas.<br />

bunebismetyvelebisa da teqnikis istoriis sabWos<br />

Tavmjdomaris moadgile, saq. sainJinro akademiis<br />

wevr.-kor., pr<strong>of</strong>esori p. asaTiani<br />

D<br />

didad pativcemulo batono benediqte!<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis bunebismetyvelebisa<br />

da teqnikis istoriis sabWos saxeliT gilocavT<br />

Tqven da mTlianad qarTul samecniero sazogadoebas am RirsSesaniSnav<br />

dRes – Tqvens 100 wlisTavs.<br />

43


Tqven iubilesTan erTad Cven dRes, xom vzeimobT Cveni qarTuli<br />

mecnierebis matianis iubilesac.<br />

Tqvens mier gavlili SesaniSnavi gza mecnieris, pedagogisa<br />

da sazogado moRvawisa, es xom qarTuli mecnierebis cocxali<br />

istoriaa da Cven dRes udaod bednierebi varT, rom Tqvens moRvaweobaze<br />

Tqveni100 wlisTavisadmi miZRvnil saiubileo sxdomaze<br />

vlaparakobT awmyo droSi, momavali perspeqtivebis WrilSi.<br />

45 weli gavida, rac saqarTvelos mecnierebaTa akademiis prezidentis<br />

akad. niko musxeliSvilis gankargulebiT gaixsna sabWo,<br />

romlis muSaobaSi da ganviTarebaSi Tqven CaebiT TqvenTvis Cveuli<br />

energiiTa da SemarTebiT akad. r. dvalTan da pr<strong>of</strong>. v. parka-<br />

ZesTan erTad 1964-1998 ww. 1998 w. ki Tqven arCeuli iyaviT am<br />

sabWos Tavmjdomared da sabWom Tqveni xelmZRvanelobiT daiwyo<br />

principulad axali samecniero mimarTuleba. sabWoSi mecnierebis<br />

da teqnikis istoriis meTodologiis safuZvelze<br />

muSavdeba informaciis sistemebis erTiani meTodologia. Aaq<br />

Cven vxedavT kanonzomier korelacias Tqvens SemoqmedebiT interesebSi<br />

– ge<strong>of</strong>izikaSi modelirebidan Tqven gadaerTed informaciul<br />

sistemebis modelirebis samecniero saorganizacio<br />

momsaxureobaze, romelsac energiis dauzigavad dResac agr-<br />

ZelebT, maSinac ki, rodesac ase vaJkacurad upirispirdebiT Tqveni<br />

mSvenieri asakis gamowvevas da amiT amtkicebT adamianis resursebis<br />

primats mis fizikur mdgomareobasTan mimarTebaSi.<br />

Ddae didxans, mravali wlis manZilze mogveces saSualeba<br />

mogilocoT Tqveni dabadebis dRe TqvenTan da Tqvens mSvenier<br />

ojaxTan erTad.<br />

Raniris sajaro skolis pedagogi c. mebuke<br />

44<br />

qalbatonebo da batonebo!D<br />

CemTvis didi pativia am RirsSesaniSnav dRes samtrediis<br />

raionis gamgeobis, Raniris sajaro skolis pedagogiuri koleqtivisa<br />

da moswavle axalgazrdobis saxeliT gulTbilad mogesalmoT<br />

da Cvens saxelovan Tanamemamules baton benediqte balavaZes<br />

mivuloco dabadebis 100 weli.<br />

100 weli. . . batono beno! cxovrebis ra grZeli gza ganvleT,<br />

ramdeni nay<strong>of</strong>ieri Sroma da jafa gaswieT, rogorc Tqven


ambobT: “miyvarda Sroma da zogjer zomaze metadac.” swored<br />

aseTma dauRalavma Sromam migiyvanaT mecnierebis umaRles<br />

karibWesTan!<br />

Zvirfaso megobrebo, Cveni dRevandeli iubilari batoni benediqte<br />

didi pativiscemiTa da siyvaruliT sargeblobs mSobliur<br />

s<strong>of</strong>elSi. Cven dRes mxolod ramdenime kacisagan Semdgari<br />

delegacia CamovediT, magram Tan CamovitaneT mTeli raionis,<br />

s<strong>of</strong>lis udidesi siTbo, uRrmesi siyvaruli da gulTbili pativiscema<br />

sayvareli mamuliSvilisadmi.<br />

D dRes am darbazSi ramdeni Tbili sityva da tkbili mogonebebi<br />

iRvreba, ramdeni mquxare taSi da ovacia gaismis es namdvilad<br />

daimsaxura batonma benom Tavisi maRali adamianuri<br />

TvisebebiT, romelic mas axasiaTebs yvelas mimarT Tavmdabloba,<br />

saTnoeba, siTbi, siyvaruli, patiosneba da keTilSobileba.<br />

amis dasadastureblad is faqtic sakmarisia, rom mas mSobliur<br />

s<strong>of</strong>elTan kavSiri ar gauwyvetia, arc mSobliuri skolisaTvis<br />

dauklia yuradReba da gulisxmiereba. Aam darbazSi br-<br />

Zandebian ge<strong>of</strong>izikis institutis TanamSromlebi, romelTac kargad<br />

axsovT albaT ge<strong>of</strong>izikis institutis Sefoba Raniris sajaro<br />

skolasTan. MmaTi iniciativiT ganmtkicda skolis materialur<br />

– teqnikuri baza, kabinet – laboratoriebi Seivso TvalsaCino<br />

xelsawyo – iaraRebiT da rac mTavaria moewyo informatikisa<br />

da gamoTvliTi teqnikis kabineti, rac im periodSi iSviaToba<br />

iyo.<br />

swored amitom gamovxatavT did madlierebas da uRrmes pativiscemas<br />

batoni benosadmi.<br />

Aam da sxva keTilSobiluri saqmianobisaTvis batoni beno 1985<br />

wels airCies samtrediis raionis sapatio moqalaqed.<br />

Taoba Taobas cvlis.<br />

Mminda davarwmunoT batoni benediqte, rom misi mSobliuri<br />

skolis pedagogiuri koleqtivi kvlavac saxelovan tradiciebze<br />

aRzrdian momaval Taobebs, rom maT amayad iaron winaparTa<br />

mier gakvalul gzaze.<br />

Bbatono beno! EerTxel kidev minda gulTbilad mogesalmoT,<br />

uRrmesi pativiscema da siyvaruli gamovxato Tqvendami.<br />

MmogilocavT iubiles da gisurvebT kvlav da kvlav mzegrZelobas,<br />

dRegrZelobas Cveni erisa da samSoblos sakeTildReod.<br />

45


“ dRegrZel sicocxles naziareb guls!”<br />

(eZRvneba baton benediqte balavaZis<br />

100 wlis iubiles)<br />

Cveni qveynis saxeli rom<br />

qveyanaze ganTqmulia,<br />

bevris sisxliT Cveni qveynis<br />

tramalebi morwyulia.<br />

Ggaixarebs Cveni miwa<br />

cas miswvdeba sixaruli,<br />

yvelas Senebr rom gaaCndes<br />

am mamulis siyvaruli.<br />

Sen asi wlis ver iqnebi,<br />

Sen yoveldRe ibadebi,<br />

momavali Taobebi<br />

aris Seni debi, Zmebi.<br />

mogilocavT iubiles<br />

s<strong>of</strong>eli da Cveni skola,<br />

marTlac rom saamayoa<br />

SenisTana Svilis yola.<br />

kidev erTi asi weli,<br />

rom dagvixvde codnis farad,<br />

Taobebma Seni gzebiT<br />

rom iaron sul win marad.<br />

LlaSa gvalia<br />

Raniris sajaro skolis IX klasis moswavle.<br />

46


asociacia “savanes”-s prezidenti<br />

xaCatur varTanianci<br />

saqarTvelos saukunis adamianTa<br />

asociacia “savane”-s<br />

sigeli<br />

asi wlis iubilars, baton benediqte balavaZes, SesaniSnav<br />

pirovnebas, saxelovan fizikoss, akademikoss, did moRvawes da<br />

did inteligents.<br />

Bbatono benediqte, Tqven 100 weli icxovreT kacurad, Rirseulad,<br />

100 weli iRvaweT mecnierebisa da samSoblos sakeTildReod,<br />

dauRalavad, SemarTulad, muxlmoudreklad.<br />

Uufali yvelas ar aZlevs am wlebs, mxolod Tqven mogecaT<br />

im RvawlisaTvis, rac Tqven gaswieT 12 wlis manZilze, saqarTvelos<br />

uxucesTa sabWoSi, “savaneSi”, rodesac iyaviT misi Seucvleli<br />

Tavmjdomare.<br />

RmerTsa da bunebis Zalas vTxov, rom SemdgomSic kvlav ase<br />

energiulad SegZlebodeT xalxisa da mecnierebisaTvis samsaxuri.<br />

. .<br />

MmravalJamier. . .<br />

100 wlis iubile - kavkasiis xalxTa megobrisa!<br />

Ffizikoss, akademikoss, did moRvawesa<br />

Dda SesaniSnav pirovnebas,<br />

Bbaton benediqte balavaZes,<br />

B batono benediqte, marTlac rom batono,<br />

sikeTe daberda, sul cota 100 wliT,<br />

Tqven ar giberdebaT eg guli arodes<br />

da Tqven kavkasias Tavs adgas arwivi!<br />

maSinac, rodesac gava 100 weli,<br />

Tqven gamogaCenen saqmeni saqveynod<br />

da sulSi ifrenen laRi arwivebi<br />

47


winaT rom sivrce da simaRle ar eyoT!<br />

Bbatono benediqte, dRes Tqveni rTvelia,<br />

uxvia, Zvirfaso, Tqveni mosavali,<br />

fizikis kanoniT, siyvaruls frTebians<br />

izidavs warsulis didi momavali!!!<br />

Mmzia xeTaguri<br />

2009 wlis 25 ivnisi, Tbilisi<br />

saorganizacio komitetis Tavmjdomare,<br />

mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis<br />

direqtori, mecnierebaTa akademiuri<br />

doqtori nugzar Rlonti<br />

Rrmadpativcemulo sazogadoebav!<br />

mxcovani mecnieris saukunovanma iubilem farTo gamoxmaureba<br />

hpova rogorc Cveni, aseve ucxo qveynebis mecnierTa<br />

Soris. saiubileo TariRTan dakavSirebiT mosulia misaloci<br />

depeSebi da werilebi, romelTa wakiTxva sakmao dros<br />

moiTxovs. Aamitom, neba momeciT Semosuli misalocebi gadavce<br />

batoni benos ojaxs da me Semovifarglo mxolod sazRvargareTidan<br />

Semosuli depeSebis CamoTvliT:<br />

1. baton benos aswlovan iubiles ulocavs ruseTis<br />

mecnierebaTa akademiis dedamiwis fizikis institutis direqtori,<br />

akademikosi a. gliko;<br />

2. moskovidan movida misaloci depeSa nina da azar<br />

gamburcevebis ojaxidan;<br />

3. q. kievidan saiubileo TariRs ulocavs ukrainis mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtori,<br />

akademikosi v. starostenko;<br />

4. misaloci depeSa miRebulia q. baqodan, romelsac xels<br />

awers azerbaijanis erovnuli akademiis seismuri samsax-<br />

48


uris respublikuri centris generaluri direqtori – g.<br />

eTirmiSli;<br />

5. mexikodan misaloci depeSa gamoagzavna batoni benos<br />

y<strong>of</strong>ilma studentma, mexikos ge<strong>of</strong>izikis institutis pr<strong>of</strong>esorma<br />

– b-ma a. gogiCaiSvilma;<br />

6. slovakiidan – doqtori lako holko ulocavs b-n<br />

benos dabadebis 100 wlisTavs;<br />

7. planetis dedamiwis korporaciis saerTaSoriso weli<br />

– aRmasrulebeli direqtori – eduardo de madleri –<br />

saukeTeso survilebiT ulocavs b-n benos saiubileo TariRs;<br />

8. misaloci depeSa gamogzavna geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis<br />

saerTaSoriso kavSiris Tavmjdomarem, pr<strong>of</strong>esorma alik<br />

ismail-zadem;<br />

9. sainteresoa, rom q. kievidan ala da taras lebedevebma<br />

misaloci depeSa leqsis saxiT gamogzavnes.<br />

Mminda gacnoboT, rom sxdomaze wakiTxuli misalocebis<br />

garda, Semosulia aTeuli misaloci adresebi sxvadasxva<br />

organizaciebidan, romlebTanac uSualo kavSiri hqonda da<br />

aqvs b-n benos.<br />

Mminda visargeblo SemTxveviT da saorganizacio komitetis<br />

saxeliT uRrmesi madloba movaxseno saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis prezidiums da piradad<br />

Tqven batono prezidento, saiubileo sxdomis momzadebaSi<br />

moraluri da materialuri mxardaWerisaTvis; aseve, didi<br />

madloba minda vuTxra iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis SemoqmedebiT jgufs, romelmac<br />

gadaiRo, daamontaJa da warmogvidgina dokumentiuri<br />

filmi, romelic Tqven sxdomis dasawyisSi ixileT.<br />

uRrmesi madlierebis grZnoba minda gamovxato b-n benos<br />

Svilebis – qalbatoni marinasa da b-ni mixeilis mimarT,<br />

romlebic yoveldRiur kontaqtSi iyvnen saorganizacio<br />

komitetTan, rom dRevandeli dRisaTvis lamazad movmzadebuliyaviT;<br />

Tu rogor gamogvivida es, ukve sxva saqmea.<br />

uRrmes madlobas movaxsenebT samtrediis raionis s<strong>of</strong>.<br />

Raniris delegacias, romlebmac marTlac rom mSobliuri<br />

milocva moumzades b-n benos. madloba minda vuTxra saorganizacio<br />

komitetis wevrebs, romlebmac yvelaferi iRones,<br />

49


om dRevandel iSviaT saiubileo TariRs sadResaswaulo<br />

xasiaTi mieRo.<br />

Ddabolos, minda madloba vuTxra dRevandel saiubileo<br />

sxdomaze gamosul pativcemul mecnierebs da ara marto<br />

mecnierebs. madloba minda giTxraT Tqven, Rrmadpativcemulo<br />

damswre sazogadoebav mobrZanebisaTvis da saiubileo<br />

sxdomaSi monawileobis miRebisaTvis. survils gamovTqvam<br />

TiToeuli Tqvengani y<strong>of</strong>iliyos sakuTari saukunovani iubiles<br />

momswre da monawile. TqvenTan erTad kidev erTxel<br />

vulocav Cvens saamayo xandazmul mecniers, baton benos<br />

dRevandel dRes da vusurveb kvlavac misTvis Cveuli energiiT<br />

y<strong>of</strong>iliyos qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis samsaxurSi.<br />

gmadlobT yuradRebisaTvis.<br />

M ucxoeTidan miRebuli misalmebani<br />

Èç Ìîñêâû:<br />

Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />

Ñ ðàäîñòüþ è áëàãîãîâåíèåì ïîçäðàâëÿåì Âàñ, ñòàðåéøåãî<br />

ñîâåòñêîãî, ãðóçèíñêîãî ãåîôèçèêà, ó÷åíîãî ñ ìèðîâûì èìåíåì,<br />

êëàññèêà ìèðîâîé ãåîôèçèêè, ñî ñëàâíûì 100-ëåòíèì þáèëååì!<br />

Âàøè çàñëóãè â îáëàñòè ãåîôèçèêè âåëèêè. Âû ñòîÿëè ó èñòîêîâ<br />

ñòàíîâëåíèÿ ãðàâèìåòðè÷åñêèõ èññëåäîâàíèé â Ñîâåòñêîì Ñîþçå,<br />

ïðîâåëè ïåðâûå ãðàâèìåòðè÷åñêèå ñúåìêè Êàâêàçà, ñîçäàëè<br />

óíèêàëüíûå ìåòîäèêè ãðàâèìåòðè÷åñêèõ èññëåäîâàíèé â ãîðíîé<br />

ìåñòíîñòè. Òðóäíî ïðåóâåëè÷èòü è Âàø âêëàä â ðàçâèòèå ìåòîäîâ<br />

òåîðåòè÷åñêîé ãðàâèìåòðèè, èíòåðïðåòàöèè àíîìàëèé ñèëû<br />

òÿæåñòè, òåîðèè çåìíûõ ïðèëèâîâ. Âû ñäåëàëè î÷åíü ìíîãî è äëÿ<br />

óñïåøíîãî ðàçâèòèÿ ðàáîò ïî ñåéñìè÷åñêîé áåçîïàñíîñòè Êàâêàçà.<br />

Âàøó íàó÷íóþ äåÿòåëüíîñòü, òåñíîå ñîòðóäíè÷åñòâî ñ<br />

Ðîññèéñêèìè ó÷åíûìè ìû ïîìíèì è î÷åíü âûñîêî öåíèì. Èíñòèòóò<br />

ôèçèêè Çåìëè ÐÀÍ ãîðäèòñÿ, ÷òî èìåííî â åãî ñòåíàõ Âû, â<br />

50


àòìîñôåðå èñêðåííåãî äðóæåëþáèÿ, çàùèòèëè êàíäèäàòñêóþ è<br />

äîêòîðñêóþ äèññåðòàöèè.<br />

Ñîòðóäíèêè Èíñòèòóòà ôèçèêè Çåìëè ÐÀÍ, ñðåäè êîòîðûõ åñòü<br />

òàêèå, êîòîðûì ïîñ÷àñòëèâèëîîñü ðàáîòàòü, êîíòàêòèðîâàòü è<br />

äðóæèòü ñ Âàìè, ñ áîëüøîé òåïëîòîé âñïîìèíàþò Âàñ è æåëàþò<br />

Âàì äîáðà è ñ÷àñòüÿ!<br />

Ìû èñêðåííå íàäååìñÿ, ÷òî òâîð÷åñêèå è äðóæåñêèå ñâÿçè ìåæäó<br />

ãåîôèçèêàìè íàøèõ ñòðàí ñîõðàíÿòñÿ íà äîëãèå ãîäû.<br />

Îò èìåíè ñîòðóäíèêîâ Èíñòèòóòà ôèçèêè Çåìëè ÐÀÍ<br />

Äèðåêòîð ÈÔÇ ÐÀÍ<br />

Àêàäåìèê À.Î. Ãëèêî<br />

Èç Ìîñêâû:<br />

Äîðîãîé Âåíî Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />

Ìû – âñÿ ñåìüÿ Ãàìáóðöåâûõ – ñåðäå÷íî ïîçäðàâëÿåì Âàñ,<br />

äîñòîéíåéøåãî, âûäàþùåãîñÿ ó÷åíîãî è íàøåãî äîðîãîãî äðóãà ñî<br />

ñïàâíûì þáèëååì. Æåëàåì Âàì çäîðîâüÿ, òâîð÷åñêèõ óñïåõîâ è<br />

áîëüøèõ ðàäîñòåé.<br />

Ìû Âàñ î÷åíü ëþáèì, ÷àñòî âñïîìèíàåì, ðàññêàçûâàåì î Âàñ<br />

íàøèì âíóêàì.<br />

Îò ñåìüè – Íèíà è Àçàðèé Ãàìáóðöåâû.<br />

Èç Êèåâà:<br />

Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèåíîâè÷!<br />

Èíñòèòóò ãåîôèçèêè ÍÀÍ Óêðàèíû, âñå ãåîôèçèêè Óêðàèíû<br />

ñåðäå÷íî ïîçäðàâëÿþò Âàñ ñ âûäàþùèìñÿ þáèëååì – 100-ëåòèåì<br />

ñî äíÿ ðîæäåíèÿ. Âû – ïàòðèàðõ è êëàññèê ñîâåòñêîé è ãðóçèíñêîé<br />

51


ãåîôèçèêè è ìû ðàäû è ñ÷àñòëèâû òåì, ÷òî ìíîãî è ïðîäóêòèâíî<br />

ñîâìåñòíî ðàáîòàëè, ÷òî íàøè îòíîøåíèÿ âñåãäà áûëè òåïëûìè è<br />

äðóæåñòâåííûìè.<br />

Ìû, äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷, âîñõèùàåìñÿ Âàìè êàê<br />

÷åëîâåêîì è ïðîôåññèîíàëîì.<br />

Èñêðåííå æåëàåì Âàì è Âàøèì áëèçêèì âñåãî ñàìîãî-ñàìîãî<br />

äîáðîãî è ñâåòëîãî, ìû ëþáèì Âàñ.<br />

Äèðåêòîð<br />

Èíñòèòóòà ãåîôèçèêè ÍÀÍ Óêðàèíû,<br />

Àêàäåìèê ÍÀÍ Óêðàèíû Â.È. Ñòàðîñòåíêî<br />

52<br />

Èç Áàêó:<br />

Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />

Îò èìåíè êîëëåêòèâà Ðåñïóáëèêàíñêîãî Öåíòðà<br />

Ñåéñìîëîãè÷åñêîé Ñëóæáû Íàöèîíàëüíîé Àêàäåìèè Íàóê<br />

Àçåðáàéäæàíà è îò ñåáÿ ëè÷íî ñåðäå÷íî ïîçäðàâëÿþ Âàñ, íàøåãî<br />

ãîðÿ÷î ëþáèìîãî äðóãà è ñîðàòíèêà ñ 100-ëåòèåì ñî äíÿ ðîæäåíèÿ.<br />

Ýòî ïîèñòèíå çíàìåíàòåëüíàÿ äàòà â Âàøåé æèçíè, âêëþ÷àåò â<br />

ñåáÿ èòîã Âàøåé ÿðêîé íàó÷íîé, ïåäàãîãè÷åñêîé è îáùåñòâåííîé<br />

äåÿòåëüíîñòè. Îãðîìíóþ çíà÷èìîñòü èìåþò ðåçóëüòàòû Âàøèõ<br />

íàó÷íûõ èññëåäîâàíèé â îáëàñòè ãåîäèíàìèêè â ïîíèìàíèè<br />

òåêòîíè÷åñêèõ ïðîöåññîâ â ñåéñìè÷åñêè àêòèâíûõ ðåãèîíàõ.<br />

Ñîâìåùàÿ îãðîìíóþ ïàëèòðó îáÿçàííîñòåé â ðÿäå íàó÷íîïðîèçâîäñòâåííûõ<br />

ñîâåòîâ, èíñòèòóòîâ, êîìèòåòîâ è ñåêöèé, Âû<br />

âíåñëè áîëüøîé âêëàä â ðàçâèòèå îáùåñòâåííûõ è íàó÷íîîðãàíèçàöèîííûõ<br />

ñâÿçåé ìèðîâîãî ìàñøòàáà.<br />

Áåçãðàíè÷íàÿ ëþáîâü è óâàæåíèå ê Âàì Âàøèõ ìíîãî÷èñëåííûõ<br />

ó÷åíèêîâ è ïîñëåäîâàòåëåé – ýòî ðåçóëüòàò Âàøåé ïëîäîòâîðíîé<br />

äåÿòåëüíîñòè ïî ïîäãîòîâêå âûñîêîêâàëèôèöèðîâàííûõ íàó÷íûõ<br />

êàäðîâ â îáëàñòè ãåîôèçèêè.<br />

Âàøè çàñëóãè ïåðåä îòå÷åñòâîì âûñîêî îöåíåíû<br />

ïðàâèòåëüñòâåííûìè íàãðàäàìè è ÷åëîâå÷åñêîé ëþáîâüþ.


 äåíü Âàøåãî þáèëåÿ îò âñåé äóøè æåëàåì Âàì êðåïêîãî<br />

çäîðîâüÿ è óâåðåíû, ÷òî íàøà äðóæáà è âïðåäü áóäåò ðàçâèâàòüñÿ<br />

è ñïîñîáñòâîâàòü åùå áîëüøåìó ñáëèæåíèþ íàøèõ áðàòñêèõ<br />

íàðîäîâ.<br />

Êðåïêî Âàñ îáíèìàåì è öåëóåìþ<br />

Ñ óâàæåíèåì<br />

Ãåíåðàëüíûé äèðåêòîð Ã.Ä. Åòèðìèøëè.<br />

Mmexikodan:<br />

batono Tamaz!<br />

(mimarTavs pr<strong>of</strong>esor Tamaz WeliZes)<br />

gTxovT gadasceT Cemi gulwrfeli milocva akademikos benediqte<br />

balavaZes RirsSesaniSnav iubilesTan dakavSirebiT. wilad<br />

mxvda didi bedniereba baton benos studenti vy<strong>of</strong>iliyavi 1991-<br />

1993 wlebSi. Mminda yuradReba gavamaxvilo amjerad baton benos<br />

udides pedagogiur Rvawlze da mis uangaro Rvawlze Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi, rameTu misi udidesi da pioneruli<br />

kontribucia fundamentalur ge<strong>of</strong>izikaSi isedac udavoa.<br />

batoni beno gaxlavT samagaliTo moZRvari, enTuziazmiT savse<br />

miuxedavad misi asakisa. DdRevandel axalgazrda maswavleblebs<br />

SeSurdebodaT misi muxti da ganumeorebeli improvizacia. Mmisi<br />

leqciebi iyo absoluturad aratrivialuri da Rrma inteleqtiT<br />

daxunZluli. Gge<strong>of</strong>izikis kaTedris yvela studentis<br />

saxeliT minda gamovxato didi madlierebis grZnoba baton benos<br />

mimarT. Aaqve unda aRvniSno samwuxarod ge<strong>of</strong>izikis savalalo<br />

mdgomareoba – anu faqtiurad misi ararseboba qveynis pirvel<br />

universitetSi. vTxov, saqarTvelos ge<strong>of</strong>izikur sazogadoebas,<br />

mecnierebaTa akademias, mTlianad saqarTvelos inteleqtualur<br />

sazogadoebas da TviT akademikos benediqte balavaZes gadadgan<br />

gadamWreli nabijebi ge<strong>of</strong>izikis dasabruneblad Cvens<br />

erovnul universitetSi. Ddae, batoni benos asi wlisTavi y<strong>of</strong>iliyos<br />

dasabami am saSviliSvilo saqmisa. AalbaT es iqneba<br />

yvelaze didi saCuqari baton benosTvis.<br />

53


Mmarad Tqveni<br />

Ppr<strong>of</strong>. avTo gogiCaiSvili<br />

Gge<strong>of</strong>izikis instituti, mexiko<br />

LABORATORIO INTERINSTITUCIONAL DE MAGNETISMO NAT-<br />

URAL (LIMNA)<br />

INSTITUTO DE GEOFISICA, UNAM – Campus Morelia<br />

Slovakia<br />

Dear pr<strong>of</strong>. Chelidze,<br />

Thank you for the jubillee information. I wish Mr. <strong>Balavadze</strong> all the best on<br />

the occasion <strong>of</strong> his birthday.<br />

All the best to you and your colleagues,<br />

Dr. Laco Holko<br />

Slovakia<br />

(Zvirfaso pr<strong>of</strong>. WeliZe<br />

gmadlobT iubiles Sesaxeb informaciis mowodebisaTvis. vusurveb<br />

baton balavaZes yovelive kargs.<br />

yovelive saukeTeso Tqven da Tqven kolegebs.<br />

doqtori lako holko.<br />

slovakia.)<br />

54<br />

Ed de Mulder<br />

Dear Tamaz,<br />

Please convey my best wishes to Pr<strong>of</strong>. Benedict <strong>Balavadze</strong> for his 100 th<br />

birthday. I hope the party will be great!<br />

Kind resards<br />

Eduardo de Mulder,<br />

Executive Director,


International Year <strong>of</strong> Planet Earth Corporation.<br />

(Zvirfaso Tamaz,<br />

gTxovT gadaceT Cemi saukeTeso survili pr<strong>of</strong>. Bbenediqte<br />

balavaZes misi 100 wlis iubilesTan dakavSirebiT. vimedovneb,<br />

rom wveuleba saukeTeso iqneba!<br />

saukeTeso survilebiT<br />

eduardo de madleri,<br />

aRmasrulebeli direqtori,<br />

planetis dedamiwis korporaciis saerTaSoriso weli.)<br />

UNION GEODESIQUE ET GEOPHYSIQUE INTERNATIONALE<br />

INTERNATIONAL UNION OF GEODESY AND GEOPHYSICS<br />

Dear Academician <strong>Balavadze</strong>,<br />

IUGG Secretary General<br />

Karlsruhe, Germany<br />

It is my great pleasure to warmly and sincerely congratulate you on your<br />

100 th Birthday!<br />

For many years, your pioneering works on the gravite field, deep structure<br />

and geodynamics <strong>of</strong> the Caucasus region and your organization <strong>of</strong> the International<br />

Underground Laboration <strong>of</strong> Earth Tides add the Geodynamical Lab at<br />

the Enguri High Arc Dam have added significantly to the geophysical science.<br />

Your deep involvements in scientific research <strong>of</strong> the <strong>Georgian</strong> <strong>Academy</strong> <strong>of</strong><br />

Sciences and in education <strong>of</strong> the Tbilisi State University have been very fruitful.<br />

Moreover, a few people <strong>of</strong> your talent are so disposed to share themselves<br />

as you have done in your efforts to help gifted scientists to make a successful<br />

scientific career.<br />

On behalf <strong>of</strong> the International Union <strong>of</strong> Geodesy and Geophysics, I would<br />

to thank you for your many outstanding international contributions to the field<br />

<strong>of</strong> geophysics.<br />

I hope that you will enjoy good health and your indefatigable energies for<br />

more years to come.<br />

55


Yours sincerely,<br />

Pr<strong>of</strong>essor Alik Ismail-Zadeh<br />

(geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis<br />

saerTaSoriso kavSiri<br />

Zvirfaso akad. balavaZe,<br />

didi siamovnebiT Tbilad da gulwrfelad gilocavT Tqvens<br />

100 wlisTavs.<br />

mravali wlis ganmavlobaSi Tqveni pioneruli Sromebi<br />

kavkasiis regionis mizidulobis velze, siRrmul struqturaze<br />

da geodinamikaze da Tqvens mier dedamiwis mimoqcevis saerTa-<br />

Soriso miwisqveSa laboratoriisa da geodinamikuro laboratoriis<br />

organizeba enguris kaSxalze didi wvlili iyo ge<strong>of</strong>izikur<br />

mecnierebaSi. Tqveni monawileoba saqarTvelos mecnierebaTa<br />

akademiis mecnierul kvlevebSi da Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis ganaTlebaSi Zalian Sedegiani iyo. Uufro metic,<br />

Tqveni talantis mqone adamianebidan Zalian cotaa ganwyobili<br />

ise, rom Zala ar daiSuros niWieri mecnierebis dasaxmareblad,<br />

raTa maT warmatebuli mecnieruli kariera gaikeTon, rogorc<br />

es Tqven qeniT. Ggeodiziisa da ge<strong>of</strong>izikis saerTaSoriso kav-<br />

Siris saxeliT me msurs madloba gadagixadoT Tqveni mravali<br />

TvalsaCino saerTaSoriso Rvawlis gamo ge<strong>of</strong>izikis sferoSi.<br />

vimedovneb, rom janmrTelad da energiulad iqnebiT iqnebiT<br />

mraval wels.<br />

Êèåâ. Óêðàèíà<br />

Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />

Íàø äîáðûé ñòàðûé äðóã Áåíî,<br />

Âàñ î÷åíü ëþáèì ìû äàâíî,<br />

À â ñåé Ñòîëåòíèé þáèëåé<br />

Ñïåøèì ïîçäðàâèòü ïîñêîðåé!<br />

Ppr<strong>of</strong>esori alik ismail-zade)<br />

56


Íàì âåäü ñîâñåì íå âñå ðàâíî:<br />

Óðà! Ñåãîäíÿ 100 Áåíî!<br />

Åãî ìû äîëãî-äîëãî çíàåì<br />

Ëåëååì, öåíèì, îáîæàåì.<br />

È ïîæåëàåì îò äóøè<br />

Âàì ñ÷àñòüÿ â çîëîòå ðóíî!<br />

Äåÿíüÿ Âàøè õîðîøè –<br />

Ãîðäèòüñÿ èìè âñåì äàíî!<br />

Êðåïêî-êðåïêî îáíèìàåì, ëþáèì è öåëóåì.<br />

Âñåãäà èñêðåííå Âàøè äðóçüÿ<br />

Òàðàñ è Àëëà Ëåáåäåâû.<br />

57


gamoxmaureba samecniero da<br />

periodul gamocemebSi<br />

58<br />

mecn. akad. doqtori, asocir.<br />

pr<strong>of</strong>esori Tamaz ebanoiZe<br />

,,artoobis” asi weli<br />

akademikosi benediqte balavaZe 100 wlisaa!<br />

,,art” inglisuri sityvaa da ase iTargmneba ,,xelovneba”,<br />

,,codna”, ,,unari”, ,,simamace”... aqedan Tu SevTxzavT sityvas<br />

,,artooba”, vfiqrob, is yvela gagebiT miesadageba batoni<br />

benediqte balavaZis fenomens...<br />

kaci roca saukunis xnisa moiyreba, es rasakvirvelia, bunebis<br />

saswaulia; mecnieri kacis SemTxvevaSi – ormagi saswauli!<br />

,,benediqte” laTinuri sakuTari saxelia da Turme niSnavs<br />

,,dalocvils”, ,,kurTxeuls”. batoni beno (rogorc SemoklebiTa<br />

da siyvaruliT mimarTavs yvela) diaxac, rom RvTis<br />

rCeulia, ciT dalocvili da kurTxeuli.<br />

. . . 1955 weli, moskovi, ssr kavSiris mecnierebaTa akademiis<br />

dedamiwis fizikis institutis saaqto darbazi. 46 wlis<br />

qarTveli mkvlevari-ge<strong>of</strong>izikosi benediqte balavaZe brwyinvaled<br />

icavs sadoqtoro Sromas “simZimis Zalis veli da<br />

dedamiwis qerqis agebuleba kavkasiaSi”. Ddisertants erTxmad<br />

eniWeba saZiebeli xarisxi fizika-maTematikis mecnierebaTa<br />

doqtorisa. institutis uxucesma pr<strong>of</strong>esorma v. bon-<br />

Ckovskim dacvis <strong>of</strong>icialuri nawilis dasrulebis Semdeg<br />

iTxova sityva, waikiTxa da samxreTel stumars sazeimod<br />

gadasca adresi, xelmowerili iqauri 54 wamyvani mecnieris<br />

mier (iSviaTi SemTxveva sadisertacio Sromebis dacvis<br />

praqtikaSi!): `Zvirfaso benediqte konstantines Zev! Cven<br />

yvelani didad vafasebT Tqvens SesaniSnav adamianur Tvisebebs,<br />

Tavazianobas, gulisxmierebasa da principulobas mniSvnelovani<br />

sakiTxebis gadawyvetaSi. mecnierebaSi warmatebebTan<br />

erTad gisurvebT xangrZlivsa da Sinaarsian sicocxles,<br />

aRsavses sixaruliTa da bednierebiT~. cxonebuli


onCkovski TiTqos jadosnur sarkeSi iyureboda – ise agixdeT<br />

yvelaferi, rogorc baton benos ausrulda egzom<br />

keTili survilebi: mecnierebaSi didi warmatebebiT, xangr-<br />

Zlivi da Sinaarsiani sicocxliT, romelic sixaruliTa da<br />

bednierebiTac iyo gajerebuli. . .<br />

aqve saTqmelad: sadoqtoro SromaSi miRebuli ramdenime<br />

ZiriTadi Sedegi beno balavaZem ori wlis Semdeg qalaq<br />

torontoSi (kanada) Semdgar geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis<br />

saerTaSoriso asambleis sesiaze moaxsena. forumis monawile<br />

gamoCenilma ucxoelma specialistebma b. gutenbergma<br />

da p. jefrisma qarTveli mkvlevaris es Sedegebi Seitanes<br />

Semdgom klasikurad qceul TavianT monografiebSi.<br />

friad mniSvnelovania saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis akademikosis beno balavaZis roli Cvens qveyanaSi<br />

ge<strong>of</strong>izikis axal mimarTulebaTa ganviTarebaSi, iseve<br />

rogorc mecnieruli kadrebis momzadebaSi. Ees man Cauyara<br />

saZirkveli saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis erT-erT mTavar dargs<br />

– gravimetrias, romlis ganviTarebas mohyva arsebiTi wvlilis<br />

Setana kavkasiis regionSi dedamiwis qerqis agebulebis,<br />

fizikuri Tvisebebis, dinamikis ZiriTadi problemebis<br />

SeswavlaSi. Ees man daakvaliana da daafrTiana gamWriaxi<br />

gonebis, farTo erudiciis, momTxovnelobasa da principulobasTan<br />

Serwymuli yuradRebianobis wyalobiT mravali<br />

maRalkvalificiuri specialisti – mecnierebaTa kandidati<br />

Tu doqtori.<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze wlobiT<br />

y<strong>of</strong>nisas kargad gamoCnda batoni benos organizatoruli<br />

niWic. Mmisi xelmZRvanelobiT institutSi warmatebiT<br />

viTardeboda iq wardgenili iseTi sferoebi, rogoric<br />

dedamiwis myari tanis fizikaa, atmosferos fizikaa, mzededamiwis<br />

kavSirebia. misi unariani gaZRoliT gaZlierda<br />

samecniero-kvleviTi bazebi, monaTesave organizaciebTan<br />

kontaqtebi, instituti gadaiqca mowinave, sakavSiro Tu saer-<br />

TaSoriso ge<strong>of</strong>izikur RonisZiebebSi aqtiurad monawile<br />

samecniero dawesebulebad.<br />

...,,ase gadis dro, wlebs wlebi emateba, aRaraa babu ise<br />

mxarmTeli....”. es jansuR Carkvianis adreuli leqsidanaa.<br />

Ddiax, wlebs wlebi miemata da Zvirfasi iubilarisaTvis<br />

ukve saukune Seadgina. Bbatoni beno gareT veRar gamodis –<br />

59


im aswleuls zidva xom unda... Jurnalisturi kiTxvari Sin<br />

gavugzavne saxelovani vaJis, SesaniSnavi maTematikosi-topologis,<br />

fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtoris mixeil<br />

balavaZis xeliT, Tan SemTxveviT visargeble da vTxove:<br />

Svilis TvaliT ,,danaxvadi” mamis Sesaxeb miTxari oriode<br />

sityva-meTqi.<br />

- TavdaWeriloba da simSvide yovelTvis axasiaTebda,<br />

magram araCveulebrivi Sinagani sijiutec, roca amas saWirod<br />

miiCnevs. . . dRegrZeloba genetikurad mosdevs – mama 95<br />

wlisa gardaecvala. principuloba da momTxovneloba<br />

Svilebis mimarTac (da-Zma varT) mudam sCveoda, swavla da<br />

Sroma gaxldaT misi ,,mSobliuri” devizi. TviTonac saocrad<br />

principuli iyo: xeli ar moawera saxarovis gasakicx da<br />

damgmob werils; sastikad aRudga atomuri elsadguris<br />

mSeneblobas afxazeTSi, galis raionSi. Ees im fonze, roca<br />

proeqts amdeni momxre hyavda respublikaSi – moskovidan<br />

didZali Tanxa Semogvivao.<br />

kiTxvebis gatanebidan sul ramdenime dReSi miviRe savsebiT<br />

,,garCevadi” kaligrafiiT, aukankalebeli xeliT koxtad<br />

Camowerili pasuxebi da Sevinaxav kidevac saxsovrad...<br />

- batono beno, ukan dagrCaT sasaxelo cxovrebis mTeli<br />

saukune; Tu ar vcdebi, dauviwyari akaki SaniZis Semdeg<br />

Tqven brZandebiT saqarTveloSi meore akademikosi, vinc me-<br />

11 aTwleulSi gadaabijebs; rogor aRwerT adamianisaTvis<br />

aseT fantastikur mijnaze Tqvens mdgomareobas?<br />

- Cemi asakis gaTvaliswinebiT janmrTelobas namdvilad<br />

ar vuCivi. Ees albaT imis wyalobiTaa, rom cxovreba-<br />

Si yovelTvis da yvelaferSi vicavdi zomierebas erTis<br />

garda: eg Sroma iyo.<br />

- Sinidan gamousvlelad ramdenad axerxebT cxovrebis<br />

sxvadasxva sferosTvis Tvalyuris midevnebas da Tu axerxebT,<br />

ra aris Tqveni yuradRebis sagani gamorCeulad?<br />

saerTod, rogor ekidebiT qveyanaSi Seqmnil amJamindel<br />

viTarebas?<br />

- Mmaqsimalurad vcdilob saqarTveloSi mimdinare<br />

procesebisaTvis Tvalis devnebas. Zalian mawuxebs Seqmnili<br />

mdgomareoba, gansakuTrebiT teritoriebis dakargva, rac<br />

CvenisTana patara qveynisaTvis erTob mtkivneulia; Tumca<br />

imedi maqvs, rom davibrunebT am teritoriebs.<br />

60


- Tqveni mravalmxrivi da mdidruli naRvawidan romel<br />

mecnierul miRwevebs gamohy<strong>of</strong>diT, gansakuTrebiT ra geamayebaT?<br />

- Cemi naRvawidan yvela miRweva Zvirfasia, magram maTgan<br />

gamovy<strong>of</strong>di naSroms “simZimis Zalis veli da dedamiwis<br />

qerqis agebuleba kavkasiaSi”, razec sadoqtoro disertacia<br />

davicavi. Semdeg am gamokvlevis Sedegebi warvudgine kanadaSi<br />

geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis saerTaSoriso kongress,<br />

romelsac eswrebodnen ms<strong>of</strong>lioSi aRiarebuli mecnierebi<br />

gutenbergi amerikidan da jefrisi inglisidan. mere maT<br />

Cemi naSromi TavianT monografiebSi moixsenies, rac CemTvis<br />

didi pativi gaxldaT.<br />

- Tu akvirdebodiT saqarTveloSi bolo wlebSi mimdinare<br />

reformebs ganaTlebisa da mecnierebis dargebSi –<br />

rogori Sexedulebisa xarT maTze?<br />

- reformebi TavisTavad kargia, Tu isini gonivrulad<br />

xorcieldebian. vfiqrob, rom ganaTlebasa da mecnierebaSi<br />

reformebi xarvezebiT mimdinareobdnen, Tumca imedi maqvs,<br />

rom droTa ganmavlobaSi yvelaferi gamoswordeba da daixveweba.<br />

- xom ar isurvebT am ori sferos Sedarebas or sxvadasxva<br />

xanaSi – sabWoursa da postsabWourSi?<br />

- Mme, rogorc im xanis warmomadgeneli, mgonia, rom<br />

sabWoTa periodSi mecnierebisa da ganaTlebis ganviTarebas<br />

meti yuradReba epyroboda, Tumca araerTi sakiTxi<br />

saWiroebda Secvlas; oRond rogorc zemoTac mogaxseneT,<br />

axlandeli reformebisa kmay<strong>of</strong>ili ara var.<br />

- Tu gyavT ideali mecnierebaSi, Tu gyavT moniSnuli<br />

sayvareli romanisti, poeti, kompozitori, politikosi,<br />

sportsmeni<br />

- mecnierebaSi Cemi idealia sakavSiro mecnierebaTa<br />

akademiis akademikosi niko musxeliSvili, mweralTa Soris<br />

gamovy<strong>of</strong> Wabua amirejibs, poetTagan galaqtions, kompozitorebSi<br />

– rezo laRiZes; sayvareli politikosi margaret<br />

tetCeri, sportsmeni – vaxtang balavaZe.<br />

- pr<strong>of</strong>esor levan mgalobliSvilis sagulisyuro<br />

wigni ,,SesaniSnavi Svideulis” erT-erTi gmiri Tqvenc br-<br />

ZandebiT. Aam naSromSi laparakia ssr kavSiris mecniereba-<br />

Ta akademiis aspiranturis pirvel Svid kursdamTavrebulze<br />

61


– Semdgom saqarTvelos mecnierebaTa akademiis akademikosebze;<br />

xom ar gaixsenebT im drosa da Tqvens ,,Tanaaspirantelebs?”<br />

- 1931 wlidan daiwyo axalgazrda mecnierTa gagzavna<br />

leningradsa da moskovSi. Cven momzadeba gaviareT sakav-<br />

Siro mecnierebaTa akademiis institutebSi. Ppirvel aspirantebs<br />

Soris viyaviT ilia vekua, evgeni xaraZe, giorgi wereTeli,<br />

viqtor kupraZe, SoTa ZiZiguri, sergi jiqia da me.<br />

Mmaxsendeba, rogori jansaRi atmosfero sufevda Cvens irgvliv.<br />

QqarTvel aspirantebs yvela piroba gvqonda Seqmnili<br />

sruly<strong>of</strong>ili ganaTlebis misaRebad im dargebSi, romlebic<br />

saqarTveloSi jer kidev naklebad iyvnen ganviTarebulni.<br />

saqmisadmi aseTma midgomam namdvilad dadebiTi<br />

Sedegi gamoiRo: Cven respublikaSi iwyo Camoyalibeba samecniero-kvleviTma<br />

institutebma, ris safuZvelzec Semdgom<br />

daarsda saqarTvelos mecnierebaTa akademia.<br />

- gaisad 80 weli sruldeba tragikulad daRupuli<br />

akademikosis merab aleqsiZis dabadebidan, romlis megobrobis<br />

pativic me mqonda da romelic, me es kargad vici,<br />

Tqveni didi pativismcemeli gaxldaT, Tqveni kolega da<br />

TanamSromeli. . .<br />

- merabi Tavisi gany<strong>of</strong>ilebiT gadmovida niko musxeliSvilis<br />

saxelobis gamoTvliTi maTematikis institutidan<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutSi, romlis direqtoric me viyavi. Mmas<br />

daevala gamoTvliTi maTematikis ganviTareba da gamoyeneba<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis TematikaSi, rasac marjved da warmatebiT<br />

akeTebda. institutidan Cemi wasvlis Semdeg me mas<br />

rekomendacia gavuwie direqtoris Tanamdebobaze dasaniSnavad.…naadrevi<br />

tragikuli sikvdili rom ara, kidev bevr<br />

sasikeTo saqmes moaswrebda. . .<br />

- xom ar gagondebaT Tqvens saxelovan asi wlisTavze<br />

kolumbieli nobelianti mwerlis gabriel markesis gaxmaurebuli<br />

romani ,,martoobis asi weli” – Tu rasakvirvelia,<br />

wakiTxuli gaqvT?<br />

- Cemda dasananad, ara maqvs wakiTxuli.<br />

. . . CemTvis cnobilia, rom esoden xangrZlivi da esoden<br />

nay<strong>of</strong>ieri sicocxlis gayolebiT Cveni didebuli iubilari<br />

,,saqarTvelos respublikisa” da misi winamorbedis<br />

aqtiuri mkiTxvelic brZandeboda da mudam sasurveli stu-<br />

62


maric gazeTis furclebze: Tavisi daucxromeli moRvaweobiT<br />

araerTgzis moucia aseTi stumrobis sababi, kerZod, am<br />

striqonebis avtorisTvisac; amitomac mivcem Tavs nebas<br />

,,saqarTvelos respublikis” saxeliTac mivuloco aswleulis<br />

baraqiani da STambeWdavi mostumreba da kvlavac vusurvo<br />

saRgonebiani da saRmexsierebiani sicocxlis dReni.<br />

. .…<br />

dRes zeimis zarma CvenTvis mZlavrad dahkra,<br />

didi beno aris yvelas maspinZeli.<br />

martoobis asi weli ara, magram<br />

mivulocoT “artoobis” asi weli!<br />

gaz. ,,saqarTvelos respublika” #123, 18 ivnisi,<br />

2009 weli.<br />

mecn. akad. doqtori, asocir.<br />

pr<strong>of</strong>esori Tamaz ebanoiZe<br />

qarTuli mecnierebis aswlovani bermuxa<br />

MmarTlac rom Rirseulad aRniSna Cvenma mecnierebaTa<br />

erovnulma akademiam Tavisi sasiqadulo namdvili wevris,<br />

saxelgansmenili ge<strong>of</strong>izikosis, pedagog-aRmzrdelisa da<br />

mecnierebis organizatoris, akademikos benediqte balavaZis<br />

saukunovani iubile.<br />

saaqto darbazSi mosul uamrav, sicxiT ver “SeSinebul”<br />

stumars skamebze “sr”-is 18 ivnisis nomeri daxvda, sadac<br />

erovnuli mecnierebis am cocxal legendas vrceli werili<br />

mieZRvna.<br />

Sekrebis organizebis teqnikurma jgufma ise iyoCaRa, rom<br />

scenis kuTxeSi gaWimul did ekranze batoni beno sakuTari<br />

binidan pirdapiri CarTviT mogvivlina, saidanac yuradRebiT<br />

gvismenda. Mmosasmeni ki, gagixariaT, bevri da sul sasiamovno<br />

hqonda. . .<br />

iyo akademiis prezidentis Sesavali sityva, moxseneba<br />

saxelovani iubilaris cxovrebis gzis Sesaxeb, iyo mis-<br />

63


almebaTa da milocvaTa mTeli nakadi–pirovnebaTagan, kvleviTi<br />

institutebidan, universitetebidan, sxvadasxva organizaciebidan<br />

Tu sabWodan, TbilisSi army<strong>of</strong>ma patriarqma<br />

gulTbili adresi gamougzavna medReobes. am jerze xelisuflebamac<br />

moicala da ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros warmomadgenlis ena-piriT miuloca baton<br />

benos. saxelovani Svili arc mSobliuri samtrediis raionis<br />

s<strong>of</strong>el Ranirs daviwyebia, romlis skolasac agreTve<br />

arguna man Tavisi sikeTis madli . . .<br />

erTma gamomsvlelma gonebamaxvilurad SemogvTavaza sicocxlis<br />

xangrZlivobis sazomad “ori-bes” (beno balavaZe)<br />

SemoReba – Tu londonelebs parlamentis Senobaze saaTi<br />

“didi beni” aqvT da imiT Tavi moswonT, Cven TbilisSi didi<br />

beno gvyavs, sulierebis ase gamlamazebeli da saamayo. . .<br />

TiTqmis Tanamedrove teqnikisa raRa unda gagikvirdes,<br />

magram roca ekranidan Zvirfasma iubilarma mxurvale madloba<br />

gadaixada, gamogitydebiT, me piradad erTob gulaCuyebuli<br />

davrCi. . .<br />

exla veeberTela tortad “gansxeulebul” b. balavaZis<br />

“gravimetriis saxelmZRvanelos” ar ikiTxavT, romelic mere<br />

gamarTul simpoziumze (wveulebaze!) Semoitanes? netav genaxaT<br />

da gegemaT. . .<br />

diax, didebuli zeimoba gamovida akademiis sxdomaTa<br />

darbazSi da mis gareTac, oRond erTi Crdili mainc darCa:<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorma wyeniT SemomCivla –<br />

yvela telearxs vTxove da arc erTma ar ineba mosvlao. . .<br />

ex, televizielebo, netav ukeTesi siuJeti sad unda gamogeCxrikaT,<br />

aseTi bunebisa da cxovrebis saswaulis fasi,<br />

aseTi legendis fasi ar unda gesmodeT?. . .<br />

Ddae, kvlav didxans darCes Cvens Soris es kaci-legenda,<br />

dae, kvlav iSrialos sicocxlis zeimad qarTuli mecnierebis<br />

am aswlovanma bermuxam. . .<br />

gaz. “saqarTvelos respublika” 2 ivlisi,<br />

2009 weli<br />

64


mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis<br />

direqtori, mecn. akad. doqtori n. Rlonti,<br />

institutis samecniero sabWos Tavmjdomare,<br />

mecn. akad. wevr-kor., pr<strong>of</strong>esori T. WeliZe<br />

uSreti energiis mqone mxcovani mecnieri<br />

(akademikos b. balavaZis dabadebidan<br />

100 wlisTavis gamo)<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikoss,<br />

mecnierebis damsaxurebul moRvawes, saqarTvelos saxelmwifo<br />

premiis laureats, fizika-maTematikis mecniereba-<br />

Ta doqtors, pr<strong>of</strong>esor benediqte balavaZes 2009 wlis 25<br />

ivniss dabadebidan 100 weli Seusrulda. qarTuli mecnierebis<br />

istoriaSi iSviaTobaa sami cifris momcveli asakis<br />

mqone mecnieri, romelic, xandazmulobis miuxedavad, gamoirCeodes<br />

warmoudgenlad saRi azrovnebiT, saocari mexsierebiT<br />

da mudmivad zrunavdes qarTuli mecnierebis ganviTarebaze.<br />

xangrZlivi SemoqmedebiTi moRvaweobiT batonma benom<br />

Tavisi sityva Tqva saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis axali mimarTulebis<br />

ganviTarebis saqmeSi. man pirvelma Cauyara safuZveli<br />

ge<strong>of</strong>izikis umniSvnelovanesi dargis – gravimetyriis<br />

ganviTarebas Cvens qveyanaSi, riTac didi wvlili Seitana<br />

kavkasiis regionSi dedamiwis qerqis agebulebis, fizikuri<br />

Tvisebebisa da dinamikis SeswavlaSi.<br />

b. balavaZem dawyebiTi ganaTleba samtrediis raionSi,<br />

Tavisi mSobliuri s<strong>of</strong>lis Raniris skolaSi miiRo; Semdeg<br />

swavla quTaisis meore saSualo skolaSi ganagrZo. Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis fizika-maTematikis fakultetis<br />

damTavrebis Semdeg muSaoba daiwyo Tbilisis magnitur<br />

observatoriaSi. 1931 wels batoni beno Cairicxa sakav-<br />

Siro mecnierebaTa akademiis leningradis seismologiuri<br />

institutis aspiranturaSi gravimetriis specialobiT, romlis<br />

damTavrebis Semdeg dainiSna amave akademiis saqarTvelos<br />

filialis ge<strong>of</strong>izikis institutis gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

gamged. mis Semdeg misi mecnieruli moRvaweoba<br />

ZiriTadad ge<strong>of</strong>izikis instituts ukavSirdeba. igi sxvadasxva<br />

dros muSaobda institutis gany<strong>of</strong>ilebis gamged,<br />

65


swavlul mdivnad, direqtoris moadgiled. wlebis ganmavlobaSi<br />

iyo institutis direqtori, dabolos – institutis<br />

direqciis mrCeveli.<br />

b. balavaZe mravalmxriv samecniero moRvaweobas eweoda<br />

ge<strong>of</strong>izikis mimarTulebiT. misi mniSvnelovani mecnieruli<br />

gamokvlevebi moicavs saZiebo, regionuli da globaluri<br />

ge<strong>of</strong>izikis, dedamiwis qerqis dinamikisa da miwisZvris prognozis<br />

dargebs.<br />

1937 wels b. balavaZem q. moskovSi daicva sakandidato<br />

disertacia, romelsac safuZvlad daedo misi Sromebi<br />

sasargeblo wiaRiseulTa Ziebis gravimetriuli meTodebis<br />

damuSavebisa da gamoyenebis Sesaxeb. man, eqspediciis<br />

masalebze dayrdnobiT, daadgina aRniSnuli meTodis gamoyenebis<br />

SesaZlebloba fenovani sabados ZiebisaTvis da amoxsna<br />

gravimetriis pirdapiri da Sebrunebuli amocanebi. batoni<br />

benediqtes mier damuSavebuli Ziebis eleqtrometriuli<br />

da gravimetriuli meTodebi warmatebiT iqna gamoyenebuli<br />

azerbaijanSi, kobaltis sabadoze, ris Sedegadac aRmoCnda<br />

gamadnebis axali zonebi, romelsac uaRresad didi mniSvneloba<br />

hqonda metalurgiuli mrewvelobis ganviTarebis<br />

saqmeSi.<br />

sakmaod mniSvnelovani da efeqturi iyo b. balavaZis<br />

xelmZRvanelobiT Catarebuli variometruli gamokvlevebi<br />

kolxeTis samxreT-dasavleT regionSi navTobis Semcveli<br />

struqturebis Ziebis mizniT. aRniSnuli kvlevebis safuZvelze<br />

dadgenil iqna am teritoriaze arsebuli antiklinuri<br />

struqturebis mimarTeba da misi Cawolis siRrmis<br />

cvlileba, rac didi sizustiT daadastura burRvis monacemebma.<br />

amasTanave, anakliasTan aRmoCenil iqna TaRovani<br />

struqtura, romelic sainteresoa savaraudo gaz-navTobis<br />

TvalsazrisiT.<br />

dedamiwis qerqis agebulebisa da dinamikis gamokvlevis<br />

mizniT b. balavaZis xelmZRvanelobiT daiwyo kavkasiisa da<br />

mosazRvre zRvebis gravitaciuli velis Seswavla. am mizniT<br />

man Camoayaliba mravalwliani (1949-1964 ww.) gravimetriuli<br />

eqspedicia. am periodSi damuSavda mTagoriani raionebis<br />

zogadi grvimetriuli agegmvis meTodika; did da moklediapazoniani<br />

gravimetrebis etalonirebisaTvis Seiqmna<br />

poligonebi da laboratoriuli baza; aigo specialuri<br />

66


Termokamera gravimetrebis temperaturuli sareduqcio<br />

mrudebis dasadgenad; Seiqmna kavkasiis teritoriaze I da<br />

II klasis sayrdeni gravimetriuli qseli da sxv.<br />

1955 wels b. balavaZe warmatebiT icavs sadoqtoro disertacias<br />

maSindeli sakavSiro akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutSi.<br />

<strong>of</strong>icialuri oponentebi iyvnen akademikosebi, g. gamburcevi,<br />

v. magnicki da i. bulanJe. saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur<br />

welTan (1957-1958 ww.) dakavSirebiT, b. balavaZis xelmZRvanelobiT<br />

gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebaSi moewyo<br />

gravimetriuli dakvirvebebi dedamiwis mimoqcevebze, romelmac<br />

dasabami misca mTawmindaze dedamiwis qerqis dinamikis<br />

unikaluri laboratoriis Seqmnas. igi TandaTanobiT aRi-<br />

Wurva zemaRali sizustis mqone gravimetriuli aparaturiT.<br />

amave laboratoriaSi, dedamiwis qerqis dinamikis Seswavlis<br />

mizniT, Seiqmna izostaziis anu dedamiwis qerqis<br />

wonasworobis modeli, romlis analizis safuZvelze aRmoCnda,<br />

rom kavkasiis maRalmTian zonaSi dadebiTi izostaziuri<br />

anomaliebis siWarbea, xolo mTaTaSueTSi (rionimtkvris<br />

depresia) – uary<strong>of</strong>iTis, rac imaze miuTiTebs, rom<br />

mimdinareibs antiizostaziuri moZraoba. izostaziuri velis<br />

es da sxva Taviseburebani SeiZleba gamoyenebul iqnes<br />

geoteqtonikuri daraionebisas. aRsaniSnavia, rom evropis<br />

qveynebis mecnierebaTa akademiebis mier laboratorias<br />

daekisra daxrebis sazomi xelsawyoebiT dakvirvebebis<br />

unifikaciis saerTaSoriso centris funqcia.<br />

1975 wels b. balavaZis xelmZRvanelobiT Sedgenil iqna<br />

da misive redaqtorobiT gamoica kavkasiis gravimetriuli<br />

ruka arasrul topografiul reduqciaSi (1:1000000 masStabiT).<br />

saqarTveloSi engurhesis mSeneblobis dawyebasTan dakav-<br />

SirebiT b.BbalavaZem dasva sakiTxi mSeneblobisaTvis<br />

gankuTvnili teritoriis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebiT Seswavlis<br />

aucileblobis Sesaxeb. am mizniT engurhesis kaSxlisa<br />

da wyalsacavis mSeneblobis maxloblad gayvanil gvirabebSi<br />

daidga jer fotoeleqtruli daxrismzomebi, xolo<br />

Semdeg eqstenzometrebi da hidrostatikuri donis sazomebi,<br />

riTac safuZveli Caeyara xangrZliv unikalur eqsperiments<br />

– geodinamikuri procesebis kompleqsuri ge<strong>of</strong>izikuri<br />

meTodebiT Seswavlas.<br />

67


. balavaZe 1950-1953 da 1972-1987 wlebSi gaxldaT ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis direqtori. am Tanamdebobaze muSaobis<br />

periodSi man mniSvnelovani wvlili Seitana ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutSi warmodgenili dargebis: dedamiwis myari tanis<br />

fizikis, atmosferos fizikisa da mze-dedamiwis kavSirebis<br />

fizikis, zRva-xmeleTi-atmosferos sistemaSi mimdinare fizikuri<br />

da ekologiuri procesebis kvlevebis ganviTarebaSi.<br />

1967 wels b. BbalavaZe arCeul iqna saqarTvelos mecnierebaTa<br />

akademiis wevr-korespondentad, xolo 1974 wels<br />

mis namdvil wevrad. 1977-1978 wlebSi b. balavaZe asrulebda<br />

mecnierebaTa akademiis dedamiwis Semswavlel mecniereba-<br />

Ta gany<strong>of</strong>ilebis akademikos-mdivnis movaleobas, xolo 1978-<br />

1988 wlebSi iyo akademikos-mdivnis moadgile.<br />

mravalferovania akademikos b. balavaZis samecnieroorganizatoruli<br />

da sazogadoebrivi moRvaweoba. igi sxvadasxva<br />

dros iyo mravali saerTaSoriso da adgilobrivi<br />

dawesebulebebis samecniero sabWoebis wevri, xarisxebis<br />

mimniWebeli sabWoebis wevri da Tavmjdomare, kerZod: ge<strong>of</strong>izikisa<br />

da geoqimiis gany<strong>of</strong>ilebis dedamiwis qerqisa da zeda<br />

mantiis kompleqsuri Seswavlis sabWos kavkasiis seqciisa<br />

da saqarTvelos mecnierebaTa akademiis dedamiwis Semswavlel<br />

mecnierebaTa istoriis seqciis Tavmjdomare; ssr kav-<br />

Siris mecnierebisa da teqnikis saxelmwifo komitetis<br />

dedamiwis wiaRis Seswavlis problemuri sabWos, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis ge<strong>of</strong>izikisa da geologiis<br />

institutebis samecniero sabWoebis, amierkavkasiis regionaluri<br />

institutis samecniero sabWos, Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis samecniero sabWos da saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis prezidiumTan arsebuli bunebismetyvelebisa<br />

da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomare.<br />

igi wlebis ganmavlobaSi (1959 wlidan dRemde) aris samecniero-referirebuli<br />

Jurnalis ,,mecniereba da teqnologiebis”<br />

saredaqcio kolegiis wevri da sxv.<br />

batoni benediqte nay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevas warmatebiT<br />

uTavsebda pedagogiur saqmianobas. aTeuli wlebis ganmavlobaSi<br />

b. balavaZe kiTxulobda leqciebs Tsu fizikis<br />

fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedraze, romlis xelmZRvanelic<br />

TviTon iyo 1976-1991 wlebSi. 1968-1976 wlebSi ganagebda<br />

sasargeblo wiaRiseulis Zebna-Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTode-<br />

68


is kaTedras, romelic mis mier iqna daarsebuli. b. balavaZem<br />

aRzarda mravali mecnierebaTa kandidati da doqtori<br />

ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva specialobiT.<br />

akademikosi b. balavaZe 250-mde samecniero Sromis avtoria,<br />

maT Soris oTxi monografiisa da gravimetriis saxelmZRvanelosi.<br />

1994 wels mas, kolegebTan da moswavleebTan<br />

erTad, saqarTvelos saxelmwifo premia mieniWa.<br />

batoni benediqte yovelTvis iyo da kvlavac rCeba CvenTvis<br />

misabaZ pirovnebad, ufros megobrad da maswavleblad,<br />

risTvisac udides madlobas vuxdiT mas.<br />

Jurn. “mecniereba da teqnologiebi”.<br />

#4-6, 2009, gv. 57-59.<br />

Jurnal ~saqarTvelos navTobisa da gazis~ mTavari<br />

redaqtori, fiz.-maT. mecn. doqtori,<br />

pr<strong>of</strong>esori i. goguaZe<br />

vulocavT dabadebis 100 wlis<br />

iubiles gamoCenil<br />

mecniers, pedagogs da sazogado moRvawes<br />

baton benediqte balavaZes<br />

dabadebidan 100 weli Seusrulda saqarTvelos mecnierebaTa<br />

akademiis akademikoss, mecnierebis damsaxurebul moRvawes,<br />

saqarTvelos saxelmwifo premiis laureats, fizikamaTematikis<br />

mecnierebaTa doqtors, pr<strong>of</strong>esor benediqte<br />

balavaZes. igi im saxelovan mecnierTa rigebs miekuTvneba,<br />

romelTac TavianTi moRvaweobiT Sors gauTqves saxeli<br />

qarTul mecnierebas. mTeli Tavisi Segnebuli cxovreba man<br />

saqarTvelos ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis Camoyalibebas, ganvi-<br />

Tarebas da am dargSi maRalkvalificiuri erovnuli kadrebis<br />

momzadebas moaxmara.<br />

69


Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis fizikamaTematikis<br />

fakultetis<br />

damTavrebis Semdeg muSaoba<br />

daiwyo karsnis magnitur<br />

observatoriaSi. 1931<br />

wels Cairicxa sakavSiro<br />

mecnierebaTa akademiis<br />

leningradis seismologiuri<br />

institutis aspiranturaSi<br />

- gravimetriis<br />

specialobiT, romlis<br />

damTavrebisTanave daniSnes<br />

am akademiis saqarTvelos<br />

filialis ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis gravimetriis<br />

gany<strong>of</strong>ilebis gamged. aRsaniSnavia, rom b.balavaZis<br />

mecnieruli moRvaweoba, ZiriTadad, am institutSi mimdinareobda<br />

da fasdaudebeli amagi dado mis zrdaganviTarebas:<br />

iyo am institutis swavluli mdivani, gany<strong>of</strong>ilebis gamge,<br />

direqtoris moadgile da direqtori wlebis manZilze, am-<br />

Jamad igi institutis direqciis mrCevelia.<br />

batoni benediqtes adreuli Sromebi sasargeblo wiaRiseulTa<br />

Ziebis gravimetriuli meTodebis damuSavebasa da<br />

gamoyenebas Seexeba. man, eqspediciebis masalebze dayrdnobiT,<br />

daadgina am meTodis gamoyenebis SesaZlebloba fenobrivi<br />

sabados ZiebisaTvis da amoxsna gravimetriis pirdapiri<br />

da Sebrunebuli amocanebi. es gamokvlevebi safuZvlad<br />

daedo b. balavaZis sakandidato disertacias, romelic<br />

moskovSi daicva 1937 wels. samamulo omis dros mkvlevarma<br />

warmatebiT gamoiyena Ziebis eleqtrometriuli da<br />

variometriuli meTodebi azerbaijanSi, kobaltis sabadoze.<br />

amis Sedegad aRmoCnda gamadnebis axali zonebi, rasac uaRresad<br />

didi mniSvneloba hqonda metalurgiuli mrewvelobisaTvis.<br />

1949 wlidan b. balavaZe intensiurad ikvlevda kavkasiisa<br />

da misi mosazRvre zRvebis teritoriis siRrmul agebulebas,<br />

dinamikas, dedamiwis qerqis qanebis fizikur Tvisebebs.<br />

amasTan dakavSirebiT misi xelmZRvanelobiT da uSualo<br />

70


monawileobiT Catarda aRniSnuli teritoriis gravimetriuli<br />

agegmva, romlis dros paralelurad muSavdeboda savele<br />

samuSaoebis meTodika. SemdgomSi is warmatebiT gamoiyenes<br />

yirimis, uralis da Sua aziis mTiani regionebis gravimetriuli<br />

agegmvis samuSaoebSi. es farTomasStabiani samuSao<br />

dagvirgvinda imiT, rom 1975 wels gamoica zemoaRniSnuli<br />

teritoriis gravimetriuli ruka arasrul topografiul<br />

reduqciaSi, romelmac didi gamoyeneba hpova rogorc Cven<br />

respublikaSi, ise mis farglebs gareT.<br />

erT-erTi pirvelTagani iyo batoni benediqte, romelmac<br />

Caatara simZimis Zalis anomaliis raodenobrivi interpretacia,<br />

amisaTvis gamoiyena mis mier damuSavebuli originaluri<br />

meTodika. am kvlevebis Sedegebi moxsenda saerTa-<br />

Soriso forumebis sesiebze torontoSi, helsinkSi, kopenhagenSi,<br />

moskovSi, TbilisSi, ramac mis avtors, dRevandel<br />

iubilars, saerTaSoriso aRiareba moutana.<br />

b. balavaZem mravali naSromi miuZRvna dedamiwis qerqis<br />

mimoqceviTi deformaciebis Seswavlas. misi xelmZRvanelobiT<br />

da uSualo monawileobiT TbilisSi 1958 wels mamadaviTis<br />

mTis qveS Seiqmna dedamiwis qerqis mimoqceviTi movlenebis<br />

Semswavleli miwisqveSa laboratoria, romelic aR-<br />

Wurvilia maRali sizustis Tanamedrove xelsawyoiaraRebiT<br />

da saukeTeso eqsperimentuli bazaa mecnierebis am dargSi<br />

kvlevebisaTvis. sagulisxmoa,rom es laboratoria sxvadasxva<br />

sistemis xelsawyoTa monacemebis unifikaciis TvalsazrisiT<br />

saerTaSoriso centrad iqna aRiarebuli y<strong>of</strong>ili socialisturi<br />

qveynebis mecnierebaTa akademiebs Soris.<br />

1967 wlidan b. balavaZis iniciativiT engurhesis raion-<br />

Si dedamiwis qerqis teqtonikuri da teqnogenuri xasiaTis<br />

deformaciuli procesebis Sesaswavlad Seiqmna specialuri<br />

stacionaruli laboratoria. aqauri kvlevis Sedegebs<br />

uaRresad didi mniSvneloba hqonda am unikaluri<br />

hidroteqnikuri nagebobis usafrTxo eqspluataciis kriteriumebis<br />

dasadgenad. misive damsaxurebaa ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutSi Camoyalibebuli gamoTvliTi centri, romelsac<br />

wlebis manZilze saTaveSi edga akad. m. aleqsiZe. am<br />

centrma mniSvnelovnad aamaRla ge<strong>of</strong>izikuri kvlevebis<br />

done da efeqturoba, xeli Seuwyo gamoTvliTi kadrebis<br />

momzadebas ge<strong>of</strong>izikis dargSi.<br />

71


atoni benediqte nay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevas mudmivad<br />

uTavsdeba pedagogiur moRvaweobas. 1938 wlidan igi sistematurad<br />

kiTxulobs leqciebs Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedraze, romlis<br />

xelmZRvaneli TviTonve iyo 1976-1991 wlebSi. 1968-1976<br />

wlebSi ganagebda sasargeblo wiaRiseulTa Zebna-Ziebis<br />

ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedras, romelic TviTonve daarsa<br />

da aRWurva ge<strong>of</strong>izikis yvela dargis saswavlosamecniero<br />

laboratoriebiT. misi leqciebi gamoirCeva mimzidvelobiT<br />

da sagnis Rrma codniT. igi yovelTvis gulisxmieria<br />

studentebis mimarT, amave dros principuli da<br />

momTxovni. b. balavaZem aRzarda mecnierebaTa mravali kandidati<br />

da doqtori. ge<strong>of</strong>izikis nebismier dargSi naxavT<br />

specialists, romelic mis madlier mowafed Tvlis Tavs.<br />

batoni beno aris mravali saerTaSoriso da adgilobrivi<br />

dawesebulebebis samecniero sabWoebis aqtiuri wevri,<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis samecniero xarisxebis mimniWebeli<br />

sabWos ucvleli wevri da wlebis manZilze misi Tavmjdomare.<br />

b. balavaZe mis mier Seqmnil qarTuli<br />

gravimetriuli skolis warmomdgenlebTan<br />

72


aRsaniSnavia agreTve, rom batoni beno bunebismetyvelebisa<br />

da kerZod, ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis aqtiuri popularizatoria.<br />

igi erTxans sazogadoeba ~codnis~ wevri da er-<br />

TerTi wamyvani xelmZRvaneli iyo. misi iniciativiT, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis sistemaSi daarsda muzeumi,<br />

romelic Cven respublikaSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebas<br />

aSuqebs XIX saukunidan dRemde.<br />

b. balavaZe 250-ze meti samecniero Sromis avtoria. maT<br />

Soris oTxi monografiis da gravimetriis saxelmZRvanelosi,<br />

romelic ramdenjerme gamoica umaRles saswavlebelTa<br />

studentebisaTvis. misi mecnieruli da sazogadoebrivi<br />

moRvaweoba aRniSnulia araerTi jildoTi. 1994 wels ki<br />

mas, kolegebTan da mowafeebTan erTad, saqarTvelos saxelmwifo<br />

premia mieniWa.…<br />

miuxedavad soliduri asakisa, batoni benediqte dResac<br />

didi pasuxismgeblobiT da saqmisadmi siyvaruliT ganagr-<br />

Zobs samocdaTxuTmeti wlis win dawyebul mecnierul, pedagogiur<br />

da sazogadoebriv saqmianobas. amiT igi Cven axalgazrda<br />

Taobas moqalaqis da mecnieris moralis saucxoo<br />

magaliTs aZlevs.<br />

stu samTo-geologiuri fakulteti.<br />

Jurn. ~saqarTvelos navTobi da gazi~ #24, 2009, gv.14-17.<br />

ÐÓÊÎÂÎÄÈÒÅËÜ ÀÑÑÎÖÈÀÖÈÈ ÄÎËÃÎÆÈÒÅËÅÉ<br />

ÃÐÓÇÈÈ ÕÀ×ÀÒÓÐ ÂÀÐÒÀÍßÍÖ<br />

Ñòî ëåò è äàëåå<br />

 àññîöèàöèè äîëãîæèòåëåé Ãðóçèè, ÷åñòü âîçãëàâèòü êîòîðóþ<br />

âûïàëà ìíå – ãîòîâÿòñÿ îòìåòèòü òîðæåñòâåííîå ñîáûòèå. Îäíîìó<br />

èç àêòèâèñòîâ íàøåé îðãàíèçàöèè, àêàäåìèêó Áåíåäèêòó<br />

Êîíñòàíòèíîâè÷ó Áàëàâàäçå 25 èþíÿ èñïîëíÿåòñÿ 100 ëåò.<br />

Ê ñâîåìó âåêîâîìó þáèëåþ ó÷åíûé ñóìåë ñîõðàíèòü è áîäðîñòü<br />

äóõà è íåçàìóòíåííîñòü ïàìÿòè. Åäèíñòâåííî, ÷åãî íèêàê íå<br />

âñïîìèíàåò Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷, - êòî ïåðâûì â õîäå<br />

73


äðóæåñêèõ çàñòîëèé ïîæåëàë åìó «ñòà ëåò áåç êàïèòàëüíîãî<br />

ðåìîíòà». Âïðî÷åì, ýòîò «ãðåõ» ñ ðàäîñòüþ âîçüìåò íà ñåáÿ<br />

âñÿêèé, êòî õîòÿ áû îòäàëåííî çíàêîì ñ íûíåøíèì þáèëÿðîì. Òàê,<br />

÷òî ñåãîäíÿ ìíå ñàì Áîã âåëåë ñêàçàòü î íåì äîáðûå ñëîâà. . . Ó<br />

ìåíÿ ïîä ðóêîé áðîøþðêà, â êîòîðîé ñîáðàíû âñå íàó÷íûå<br />

äîñòèæåíèÿ àêàäåìèêà. Ñêàçàòü ïî ñîâåñòè, ìíå, ÷åëîâåêó,<br />

äàëåêîìó îò íàóêè, ìíîãîå èç ïðî÷èòàííîãî ñêàçàëîñü<br />

íåïîñòèæèìûì. Îäíàêî äëÿ ëþäåé ñâåäóùèõ êîðîòêî ñêàæó î<br />

ãëàâíîì.<br />

 êîíöå 20-ûõ ãîäîâ æàæäà çíàíèé ïðèâåëà ïàðåíüêà èç ñ. Ãàíèðè<br />

Ñàìòðåäñêîãî ðàéîíà íà ôèçèêî-ìàòåìàòè÷åñêèé ôàêóëüòåò<br />

Òáèëèññêîãî ãîñóäàðñòâåííîãî óíèâåðñèòåòà. Óæå â òå ãîäû<br />

îäàðåííîãî ñòóäåíòà âçÿëè íà ðàáîòó â íàðêîìàò òÿæåëîé<br />

ïðîìûøëåííîñòè, à çàòåì, ïîñëå îêîí÷àíèÿ Óíèâåðñèòåòà, â<br />

ìàãíèòíûé îòäåë Òáèëèññêîé ãåîôèçè÷åñêîé îáñåðâàòîðèè íà<br />

äîëæíîñòü ìëàäøåãî íàó÷íîãî ñîòðóäíèêà. Ýòî áûë ïåðèîä, êîãäà<br />

ñòðåìèòåëüíî ðàçâèâàëàñü ïðèêëàäíàÿ ãåîôèçèêà, ñòàâÿùàÿ<br />

öåëüþ ðàçâåäêó ïîëåçíûõ èñêîïàåìûõ. Îäíàêî òåîðèÿ è ìåòîäèêà<br />

äîáû÷è â ýòîé îáëàñòè áûëè åùå ñëàáî ðàçðàáîòàíû, íå áûëî<br />

êâàëèôèöèðîâàííûõ êàäðîâ. Äëÿ èõ ïîäãîòîâêè â Ñåéñìîëîãè÷åñêîì<br />

èíñòèòóòå Àêàäåìèè íàóê ÑÑÑÐ áûëà îðãàíèçîâàíà ò.í.<br />

óñêîðåííàÿ àñïèðàíòóðà. Ñþäà â êîíöå 1931 ãîäà èç Ãðóçèè áûëè<br />

êîìàíäèðîâàíû íàó÷íûå ñîòðóäíèêè Ãåîôèçè÷åñêîé îáñåðâàòîðèè,<br />

ðàáîòàâøèå â ðàçëè÷íûõ îòäåëàõ ãåîôèçèêè.  èõ ÷èñëå áûë è<br />

Áåíåäèêò Áàëàâàäçå, èçáðàâøèé ñïåöèàëèçàöèþ â îáëàñòè<br />

ãðàâèìåòðèè.<br />

 íîÿáðå 1933 ãîäà â Ãðóçèè áûë îñíîâàí Èíñòèòóò ãåîôèçèêè.<br />

 íåì è ñîçäàë Á. Áàëàâàäçå ãðàâèìåòðè÷åñêóþ ëàáîðàòîðèþ,<br />

ñòàâøóþ â ðåñïóáëèêå Öåíòðîì íàó÷íûõ èññëåäîâàíèé è<br />

ïîäãîòîâêè êàäðîâ ïî ãðàâèìåòðèè.<br />

 1940 ãîäó Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷ íàçíà÷àåòñÿ çàâåäóþùèì<br />

îòäåëîì çåìíîé êîðû, â êîòîðûé âõîäèëè ëàáîðàòîðèè ïî<br />

ãðàâèìåòðèè, ñåéñìîìåòðèè, ýëåêòðî-ðàäèîìåòðèè è<br />

ìàãíèòîìåòðèè. Îòäåëîì áûëè ñîâåðøåíû ìíîãî÷èñëåííûå<br />

íàó÷íûå ýêñïåäèöèè ïî ðàçðàáîòêå è ñîâåðøåíñòâîâàíèþ<br />

ãåîôèçè÷åñêèõ ìåòîäîâ ïîèñêè è ðàçâåäêè ïîëåçíûõ èñêîïàåìûõ.<br />

Ñ èñïîëüçîâàíèåì ãðàâèìåòðè÷åñêîãî ìåòîäà Á. Áàëàâàäçå<br />

áûëè ðàçâåäàíû íåôòåíîñíûå ñòðóêòóðû â Øèðàêè è Êîëõèäå. Ïðè<br />

ýòîì áûëè óñîâåðøåíñòâîâàíû ñïîñîáû ïðîèçâîäñòâà<br />

74


âûñîêîòî÷íûõ âàðèîìåòðè÷åñêèõ íàáëþäåíèé è êîìïëåêñíîé<br />

èíòåðïðåòàöèè àíîìàëüíûõ ïîëåé, ÷òî è îáóñëîâèëî óñïåõ<br />

èññëåäîâàíèé â Êîëõèäå, â êîðíå èçìåíèâøèé ãåîëîãè÷åñêîå<br />

ïðåäñòàâëåíèå î ìåñòîðîæäåíèÿõ ýòîé ìåñòíîñòè. Ñëåäîì, â 1936<br />

ãîäó â ñ. Âàëå ïîä ðóêîâîäñòâîì ó÷åíîãî áûëà ïðîâåäåíà îïûòíàÿ<br />

âàðèîìåòðè÷åñêàÿ ðàçâåäêà ìåñòîðîæäåíèé áóðîãî óãëÿ.<br />

Ðåçóëüòàòû ýòèõ èññëåäîâàíèé ëåãëè â îñíîâó åãî íàó÷íîé<br />

äèññåðòàöèè. Êñòàòè ñêàçàòü, ýòîò òðóä áûë îòìå÷åí ñïåöèàëüíûì<br />

äèïëîìîì Àêàäåìèè íàóê ÑÑÑÐ.<br />

 ïåðèîä Âåëèêîé îòå÷åñòâåííîé âîéíû Á. Áàëàâàäçå âûïîëíÿë<br />

îòâåòñòâåííîå çàäàíèå îáîðîííîãî çíà÷åíèÿ. Çàêëþ÷àëîñü îíî â<br />

èññëåäîâàíèè â Àçåðáàéäæàíå Äàøêåñòàíñêîãî êîáàëüòîâîãî<br />

ìåñòîðîæäåíèÿ, îáíàðóæåíèè «èñ÷åçíóâøåé» â óñëîâèÿõ ñëîæíîãî<br />

ðåëüåôà çîíû êîáàëüòîâîãî îðóäíåíèÿ. Ýòà ÷ðåçâû÷àéíî ñëîæíàÿ<br />

çàäà÷à áûëà óñïåøíî ðåøåíà. Áûëè íàéäåíû òðè çîíû îðóäíåíèÿ,<br />

ñóùåñòâîâàíèå êîòîðûõ â äàëüíåéøåì ïîäòâåðæäåíî ãîðíûìè<br />

âûðàáîòêàìè, ñóëèâøèìè óáåðå÷ü ìåñòîðîæäåíèå îò êîíñåðâàöèè.<br />

Ìîíîãðàôèÿ Á. Áàëàâàäçå «Ãðàâèòàöèîííîå ïîëå è ñòðîåíèå<br />

çåìíîé êîðû â Ãðóçèè», îñíîâàííàÿ íà ìíîãî÷èñëåííûõ<br />

èññëåäîâàíèÿõ ó÷åíîãî, ëåãëà â îñíîâó äèññåðòàöèè íà ñîèñêàíèå<br />

ó÷åíîé ñòåïåíè äîêòîðà ôèçèêî-ìàòåìàòè÷åñêèõ íàóê, êîòîðóþ<br />

çàùèòèë â 1955 ãîäó â Ãåîôèçè÷åñêîì èíñòèòóòå ÀÍ ÑÑÑÐ.<br />

 1956 ãîäó Á.Ê. Áàëàâàäçå áûëî ïðèñâîåíî çâàíèå ïðîôåññîðà,<br />

20 èþíÿ 1961 ãîäà – çâàíèå çàñëóæåííîãî äåÿòåëÿ Ãðóçèè. Âñëåä<br />

çà ýòèì ïîñëåäîâàëî èçáðàíèå åãî ÷ëåíîì-êîððåñïîíäåíòîì<br />

Àêàäåìèè íàóê Ãðóçèè, à 29 ìàðòà 1974 ã. – åå äåéñòâèòåëüíûì<br />

÷ëåíîì.  1985 ãîäó æèòåëè ðîäíîãî Ñàìòðåäèà óäîñòîèëè åãî<br />

çâàíèÿ ïî÷åòíîãî ãðàæäàíèíà ãîðîäà.<br />

 òå÷åíèå ìíîãèõ ëåò îí ÿâëÿëñÿ äèðåêòîðîì, à çàòåì<br />

êîíñóëüòàíòîì Èíñòèòóòà ãåîôèçèêè ÀÍ Ãðóçèè, â êîòîðîì<br />

ðàçðàáàòûâàëèñü ïðîáëåìû ôèçèêè Çåìëè, ôèçèêè àòìîñôåðû,<br />

ìîðÿ è êîñìîôèçèêè. Èíñòèòóò ïðè Á.Ê. Áàëàâàäçå âñåãäà<br />

ïîëüçîâàëñÿ ðåïóòàöèåé ïåðåäîâîé íàó÷íîé îðãàíèçàöèè, òåñíî<br />

ñâÿçàííîé ñ ðîäñòâåííûìè èíñòèòóòàìè çàðóáåæíûõ ñòðàí.<br />

Áëàãîòâîðíûé òðóä ó÷åíîãî íà íèâå íàóêè îòìå÷åí îðäåíàìè<br />

Òðóäîâîãî Êðàñíîãî Çíàìåíè è ×åñòè, ìíîãèìè ìåäàëÿìè è<br />

ïî÷åòíûìè äèïëîìàìè. Èç-ïîä êðûëà àêàäåìèêà Áàëàâàäçå âûøëî<br />

íåìàëî ãåîôèçèêîâ âûñîêîé êâàëèôèêàöèè, ìíîãèå èç êîòîðûõ<br />

ñòàëè êàíäèäàòàìè è äîêòîðàìè íàóê.<br />

75


Îñòàâøèñü ïî æèçíè îäèíîêèì, Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷<br />

ïðèøåë â íàøó Àññîöèàöèþ äîëãîæèòåëåé Ãðóçèè, ñòàâ åå äóøîé è<br />

àêêóìóëÿòîðîì çàìå÷àòåëüíûõ èäåé. Ýòî ñ åãî ïîäà÷è Àññîöèàöèÿ<br />

óñòðîèëà âåí÷àíèå - ôàýòîíàìè, êèíòî, îðãàíîì è ïðî÷åé ñòàðîé<br />

òáèëèññêîé àòðèáóòèêîé – íàøèõ Òîìû è Ìàðèàì Öèêëàóðè, ðàíåå<br />

ìíîãî ëåò ñîñòîÿâøèõ â ãðàæäàíñêîì áðàêå. À ÷åãî ñòîèò<br />

ïðîâåäåííûé ó íàñ êîíêóðñ êðàñîòû ëþäåé, êîòîðûì ïåðåâàëèëî<br />

äàëåêî çà 80. È â ýòîì òîæå çàñëóãà Áåíåäèêòà Êîíñòàíòèíîâè÷à.<br />

Âîò òàêîãî íåçàóðÿäíîãî ÷åëîâåêà áóäåì ìû ÷åñòâîâàòü â äåíü<br />

åãî âåêîâîãî þáèëåÿ. Êñòàòè ñêàçàòü, àêàäåìèê Á.Ê. Áàëàâàäçå óæå<br />

íåñêîëüêî ðàç ñòàíîâèëñÿ îäíèì èç ãëàâíûõ ïåðñîíàæåé ôèëüìîâ<br />

î äîëãîæèòåëÿõ, îòñíÿòûõ êèíåìàòîãðàôèñòàìè ßïîíèè.<br />

Ìíå îñòàåòñÿ îò äóøè ïîçäðàâèòü Áåíåäèêòà Êîíñòàíòèíîâè÷à<br />

ñ åãî âåêîâûì þáèëååì, ïîæåëàòü íå îñòàíàâëèâàòüñÿ íà<br />

äîñòèãíóòîì è åùå ìíîãî ëåò ðàäîâàòü íàñ ñâîåé äðóæåñêîé,<br />

÷åëîâå÷åñêîé îòçûâ÷èâîñòüþ.<br />

Ãàç. «Ñâîáîäíàÿ Ãðóçèÿ», ¹45-46, 20 èþíÿ 2009 ã.<br />

Jurnali “mecniereba da teqnologiebi”-s<br />

redaqcia<br />

Jurnal “mecniereba da teqnologiebi”-s redaqciis<br />

TanamSromlebi da saredaqcio kolegiis wevrebi dabadebidan<br />

100 wlis iubiles vulocavT gamoCenil qarTvel<br />

mecniers, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

wevrs, mecnierebis damsaxurebul moRvawes, saqarTvelos<br />

saxelmwifo premiis laureats, fizika-maTematikis mecnierebaTa<br />

doqtors, pr<strong>of</strong>esor benediqte balavaZes da<br />

vusurvebT janmrTelobasa da didxans sicocxles.<br />

Jurnali “mecniereba da teqnologiebi~<br />

#4-6, 2009, gv. 60<br />

76


ilustraciebi<br />

77


mSoblebTan. ukana rigSi mamis gverdze dgas 5 wlis beno.<br />

gverdiT da win Zmebi giga da vaso. q. quTaisi 1914<br />

79


dinara da beno uweraSi, 1962<br />

80<br />

2001 w. SviliSvilebTan mari da s<strong>of</strong>osTan.<br />

marina balavaZe, miSa balavaZe, irina CiburdaniZe


sauniversiteto ganaTlebis pirveli pr<strong>of</strong>esorebi:<br />

marcxnidan andria razmaZe, arCil xaraZe,<br />

giorgi nikolaZe, niko musxeliSvili, 1929<br />

akademikosi ir. WumburiZesTan: b. balavaZe, l. gudiaSvili,<br />

i. abaSiZe, d. WiWinaZe<br />

81


ssrk mecnierebaTa akademiis prezidumis wevrebi stumrad ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis dedamiwis mimoqcevis laboratoriaSi.<br />

marcxnidan: ssrk mecnierebaTa akademiis prezidenti akad. v. keldiSi,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis prezidenti akad. n. musxeliSvili<br />

da prezidiumis wevrebi.<br />

laboratoriis muSaobis Sesaxeb axsna-ganmartebas iZleva b. balavaZe<br />

(marjvniv), Tbilisi, 1967<br />

82


amerikeli magnitologi pr<strong>of</strong>. vakie (zis) da b. balavaZe. saubroben<br />

dedamiwis mimoqcevis laboratoriis muSaobis Sedegebze, Tbilisi 1970<br />

83


akad. a. tixonovi da akad. b. balavaZe a. tixonovis 70<br />

wlisTavis saiubileo sesiaze moskovSi<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebaSi marcxnidan<br />

pr<strong>of</strong>. g. TvalTvaZe, ssrk mecn. akad. wevr-kor. pr<strong>of</strong>. i. rizniCenko,<br />

pr<strong>of</strong>. b. balavaZe<br />

84


qarTveli gravimetristebis erTi jgufi: marcxnidan i.<br />

aivazaSvili, v. abaSiZe, g. Sengelaia, p. mindeli, b. balavaZe, k.<br />

qarTveliSvili, Tbilisi 1997<br />

Tbilisis sax. universiteti. ge<strong>of</strong>izikis kaTedris morigi<br />

sxdoma<br />

85


Tsu y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis kaTedris TanamSromlebisagan<br />

baton benosadmi iubileze (wveulebaze) mieTmeuli torti<br />

misive `gravimetriis kursi~-s formiT (avtori JuJuna<br />

boWoriSvili)<br />

86


s a r C e v i<br />

winasityvaoba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />

v. abaSiZe da T. WeliZe – benediqte balavaZis cxovreba da<br />

moRvaweoba (dabadebidan 100 wlisTavis gamo). . . . . . . . . . . . . . 8<br />

misalmebani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqi ilia II –<br />

– baton benediqte balavaZes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20<br />

T. gamyreliZe, e. gamyreliZe – didad pativcemulo, Zvirfaso<br />

batono benediqte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20<br />

n. Rlonti – Rrmad pativcemulo batono beno. . . . . . . . . . . . 22<br />

a. frangiSvili – akademikosi benediqte balavaZe – mecnierebis<br />

raindi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />

r. boWoriSvili – Rrmad pativcemulo, Zvirfaso batono beno. . ..26<br />

j. soloRaSvili – baton b. balavaZis saukunovan iubileze . . 27<br />

z. xvedeliZe – yovelmxriv misabaZi pirovneba. . . . . . . . . . . . . 29<br />

m. TevzaZe – WeSmariti mamuliSvili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />

T. wuwunava – Rrmad pativcemulo batono benediqte . . . . . . . . 32<br />

m. T<strong>of</strong>CiSvili – gamoCenili mecnieris akademikos<br />

beno balavaZis 100 wlisTavi . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . .34<br />

n. bolaSvili, r. gobejiSvili – baton benediqte balavaZes. . . 36<br />

b. rekvava, g. gabriCiZe – Rrmad pativcemulo batono benediqte . . 38<br />

T. cincaZe, n. begaliSvili – didad pativcemulo<br />

batono beno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />

z. cqvitiniZe – Rrmad pativcemulo batono benediqte. . . . . . 40<br />

r. Ciqovani – batono beno, saxelovano mecniero da dido<br />

mamuliSvilo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

p. asaTiani – didad pativcemulo batono benediqte . . . . . . . 43<br />

c. mebuke – saxelovani Tanamemamule . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />

l. gvalia – dRegrZel sicocxles naziareb guls (leqsi). . . . .46<br />

x. varTanianci – saqarTvelos saukunis adamianTa asociacia<br />

‘savanes” sigeli (teqsti) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />

m. xeTaguri – baton beno balavaZes (leqsi) . . . . . . . . . . . . . . 47<br />

n. Rlonti – ûsaorganizacio komitetis Tavmjdomare - daskvniTi<br />

sityvaô. . . . . . .ê. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48<br />

ucxoeTidan miRebuli telegramebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />

gamoxmaureba samecniero da periodul gamocemebSi . . . . . . . . . 58<br />

T. ebanoiZe – “artoobis” asi weli<br />

akademikosi benediqte balavaZe 100 wlisaa. . . . . . . . . . . . . . . .58<br />

T. ebanoiZe – qarTuli mecnierebisAaswlovani bermuxa. . . . . . . 63<br />

n. Rlonti, T. WeliZe – uSreti energies mqone<br />

mxcovani mecnieri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />

87


i. goguaZe – vulocavT dabadebis 100 wlis iubiles baton<br />

benediqte balavaZes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />

x. varTanianci – 100 weli da kidev meti (rusul enaze) . . . . . . 73<br />

Jurnal ~mecniereba da teqnologiebi~-s redaqcia . . . . . . . . . 76<br />

ilustraciebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

88

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!