13. Zenbakia - Lea-Artibai Amankomunazgoa

ikerketa
tea, gauza publikoak direla-eta kezkatu
eta arduratzea, noizbait arrisku hartzen
jakitea…, horiek guztiak ere beharrezkoak
baitira bai emakumezkoak bai gizonezkoak
egokiro gara daitezen.
Jolastea eta olgatzea, horixe da haurraren
zeregina, horixe da bizitzako lehen
urteetako betebeharra, jakina denez,
jolasteak asko lagunduko baitio umeari,
esaterako, bere gaitasunak garatzen, eta
balore positiboak bereganatzen (besteak
beste, emakumezkoen eta gizonezkoen
sozializazio-prozesutik sortutako balore
positiboak bereganatzen); ea, bada,
aurrerantzean heziketa osoagoa ematen
diegun haurrei, azken batean, irizpide
sexistetan oinarrituta ez baita inoiz hezkuntza
osoa lortuko.
Jostailuak tresna eraginkorrak izan
litezke egiteke dagoen pertsona-eredu
berria osatzeko orduan ere. Horregatik,
jostailuak erosterakoan, irizpide batzuk
argi izatea komeni da:
- Izan daitezela taldean jolasteko
modukoak eta elkarrekin konpartitzeko
modukoak.
- Ez dezatela eduki osasunerako kaltegarri
izan litekeen materialik.
- Ez ditzatela betiko rol sexistak errepikatu;
izan daitezela neskak zein mutilak
erabiltzeko modukoak.
jolas gomendagarriak
garriak dira.
0tik 5 urte bitarteko
umeentzat gomendagarri
diren jostailu batzuk:
- 0tik 1era bitartean,
objektu mugikorrak,
musikalak, arrastrekoak
eta ekintzetarako
mantak gomenda-
- 2 eta 3koentzat, enkajeak, dominoa,
behatzeko ipuinak, eraikitzeko gauzak..
- 3tik gorakoentzat, aurrekoan aipatutako
ezaugarriak barneratzen dituzten
jostailuak eta norbere trebetasunak
garatzen dituztenak.
Jostailuak honako hauek adibidez:
- Ez dezatela ez emakumearen ez eta
gizonaren irudia gutxietsi.
- Ez diezaiotela ingurumenari kalterik
egin; errespeta ditzatela animalien bizitza
eta beharrak.
- Ez daitezela gerrazaleak izan; aldiz,
bultza dezatela elkartasuna eta indarkeriaren
aurkako jarrera.
- Ez dezatela inongo joera arrazistarik
erakutsi; aldiz, lagundu dezatela beste
etnia batzuetako eta egoera berezietako
haurrak hobeto ulertzen eta onartzen.
- Neska eta emakumeak ere izan daitezela
ipuinetan protagonista; ez daitezela
agertu beti bigarren mailan, tradizioz
egokitutako roletan. Ipuinek erakuts
dezatela umeek egiten dutena polita eta
garrantzitsua dela, neskato zein mutiko
izan.
- Izan daitezela tresna egokiak, neskentzat
zein mutilentzat, gizakiaren
gaitasunak garatzeko: euren gorputza
ezagutzeko, zentzumenak garatzeko eta
bestelako gaitasunak lantzeko (mugimendua,
sormena, inteligentzia, sentsibilitatea,
autonomia pertsonala…).
- Izan daitezela gaitasunak garatzen
ikasteko (musika egiten, pentsatzen,
sentitzen, hunkitzen, barrukoa adierazten,
pintatzen… ikasteko).
• "El frutal". Joku kooperatiboa. Ume
bakoitzak frutak hartu behar ditu beleak
eraman aurretik.
• "Avanti mare". Joku
kooperatiboa. Ume
bakoitzak arrainak
itsasora heltzen saiatu
behar du, baten batek
arrantzatu aurretik.
• "Pico bello".
Pintzez betetako
otzara batekin jolasten
dute, arropa
eskegitzen dute...
• "El nino conillo".
Erbiak
euren gordelekutik
salbatu
behar dituzte.
Irizpide asko dira, bai, eta, azkenean,
heziketa-lan gogorra izan liteke jostailuak
erostea; are gogorragoa, gainera,
kontuan hartzen badugu merkatu
erraldoi honetan era askotako jostailuak
daudela, asko eta asko beste irizpide
batzuen arabera sortutakoak; eta
horietako batzuk, ondotxo dakigunez,
irizpide horien kontrakoak. Baina, hala
ere, jende heldu askok erosten ditu era
horretako jostailuak, ardura handirik
gabe, beste barik, asko pentsatu gabe…
eta, era horretan, ohiko jarrera kontsumista
horiek aurrera doaz: jendea beti
presaka, ez dago inoiz astirik, eta,
errazenera jota, jendearentzat, oraindik
ere, garestiena izaten da onena,
antza.
Gizakiaren garapen osoa izan behar
dugu helburu, eta bide horretatik ez doazen
jostailuak merkatu-ikuspegitik errentagarri
izan ez daitezen lagundu dezakegu
guztion artean, langintza horretan
denok sartuta: familia, eskola, komunikabideak,
hezitzaileak oro har, erakundeak…
Ez da erraza, baina gustuko lanean,
aldaparik ez! •
Juegos y juguetes
Lo que todavía queda pendiente es la
reflexión sobre las posibilidades que
tiene el juego y el juguete de favorecer
otro sistema de valores, diferente del
que actualmente se transmite y cuestionar
así el status actual del desvalorizado
simbólico femenino y el omnipresente
simbólico masculino.
El juego, actividad fundamental en las
primeras etapas de la vida, puede colaborar
a que las niñas y los niños empiecen
a desarrollar esas capacidades y
vayan asumiendo todos los valores positivos
heredados del proceso de socialización
de las mujeres y del de los hombres,
que colaboren a superar el desarrollo
parcial que produce la educación
desde criterios sexistas.
Los juguetes pueden ser eficaces instrumentos,
en la creación de este nuevo
modelo de persona que está por hacer.
Egiteko Prest! 13. zenbakia 2 0 0 4 k o n e g u a
5