13. Zenbakia - Lea-Artibai Amankomunazgoa
13. Zenbakia - Lea-Artibai Amankomunazgoa
13. Zenbakia - Lea-Artibai Amankomunazgoa
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
11ra<br />
6tik 11 urtera<br />
Enrique Saracho<br />
Psikiatra eta komunitate-eskuartzean aditua • EDIREN Osasun Kooperatibako zuzendaria<br />
• GASTEIZ<br />
Nerabe asaldatuak eta<br />
guraso ikaratuak<br />
Nerabeari hazten lagundu garai erakargarri honi buruz ikasten dugun bitartean.<br />
Ate-kolpeak eta "utz nazazu<br />
bakean" bezalako garrasiak<br />
entzuten den familietan<br />
seguruenik nerabe bat<br />
aurkituko dugu. "Jasanezina<br />
zaude", "A zer itxura<br />
daramazun!" edota "Urte<br />
batzuk igaro eta ea pasatzen<br />
zaizun, badut gogoa<br />
eta", horrelakoak entzuten<br />
badizkiegu gurasoei, seguruenik<br />
nerabe bat dago<br />
familian.<br />
Zer egin behar dute gurasoek<br />
Semea edo alaba psikologoarengana<br />
eraman ala pazientzia hartu<br />
eta itxaron bolada txar hori pasatu<br />
arte<br />
Pubertaroa gauza arrunta da baina ez<br />
garrantzirik gabekoa. Bizitzako aldi<br />
bat da non hazkunde prozesurako<br />
erabakigarriak izango diren gertakariak<br />
emango diren. Bai gurasoek<br />
eta bai seme-alabek ez badute behar<br />
bezala ulertzen prozesu hori, familietan<br />
egonezinak sortzen dira.<br />
Artikulu honen helburua da sarritan<br />
ukatuta daukagun bizitzako aldi bati<br />
buruz gurasoei ohartaraztea eta<br />
beren etxeetan gertatzen ari denari<br />
izena jartzen laguntzea.<br />
Pubertaroa deitzen duten hori,<br />
zer da<br />
Aldaketa handiko aldia da pubertaroa,<br />
haustura-aldia, egongaiztasun handikoa<br />
11 eta 15 urte bitartean ematen<br />
dena. Ugaltzeko gaitasuna eta sexuezaugarriak<br />
iristen dira ordu arte<br />
haur-gorputzak izan direnetara. Egun<br />
baten, abisatu gabe, iratzargailu<br />
biologikoa martxan jartzen da burmuinetan<br />
eta seinalea igortzen die<br />
obarioei eta barrabilei iturria ireki<br />
eta odolera sexu-hormonak isuri<br />
ditzaten. Hormona horiek gorputzeko<br />
zelula guztiak hankaz gora jarri eta<br />
aldatu egingo dituzte<br />
Aipatutako iratzargailua 10 eta 13 urte<br />
bitartean jartzen da martxan neskengan<br />
eta 12 eta 15 urte bitartean mutilengan,<br />
hain justu ere gorputzen jabe<br />
sentitzen hasi direnean gure protagonistak.<br />
Urteetako borroka eta gero,<br />
korrika egitea lortu dute, jauziak gero<br />
eta handiagoak, bizikletan ibiltzea, eta<br />
gomarekin zein baloiarekin sekulakoak<br />
egitea. Eskolan ere gauza asko<br />
ikasi dute, lagunik onenak egin ere<br />
eta gurasoak harro sentiaraztea ere<br />
lortu izan dute. Baina une batetik bestera,<br />
egonkortasun hori apurtu egingo<br />
da.<br />
Inork ez die baimenik eskatu, inork<br />
ez die galdetu orain itxuraldatu<br />
nahi duten ala beranduago. Eta<br />
inork ez die ziurtatzen zein izango<br />
den azken emaitza, inork ez baitie<br />
erakusgai eta aukeran jartzen euren<br />
bizitza guztirako izango dituzten gorputzeko<br />
atal bakoitzeko tamaina eta<br />
forma. Halaber, inork ez die galdetu<br />
neska edo mutil izan nahi duten.<br />
Eta egoera are konplikatuagoa egiteko,<br />
gaur egungo neska-mutilak ohituta<br />
daude, gero eta gehiago, dena<br />
aukeratzen. Egungo gizarteak ea nahi<br />
duten guztia lortzen uzten die, baina<br />
haientzat garrantzi gehien duena,<br />
gorputza, alegia, irudia eta pertsonalitatea<br />
ere, ezin dute aukeratu, guzti<br />
hori inposatuta daukate. Zozketan<br />
egokitu zaie, eta nola sentitzen dira<br />
haurrak euren artean zerbait zozke-<br />
6<br />
Egiteko Prest! <strong>13.</strong> zenbakia 2004ko negua
Change language