Standard Activity GIS - Malaysia Geoportal

AKTIVITI STANDARDISASIMAKLUMAT GEOGRAFI DIMALAYSIAHASAN BIN JAMILhasan@jupem.gov.myJABATAN UKUR & PEMETAAN MALAYSIASEMINAR STANDARDISASI DALAM SISTEM MAKLUMAT GEOGRAFI (GIS) ZON TIMURHOTEL GRAND CONTINENTAL, KUANTAN, PAHANG22-23 MAC 2010

SKOP PEMBENTANGAN12345• PENGENALAN• ORGANISASI & JAWATANKUASA• AKTIVITI STANDARDISASIMAKLUMAT GEOGRAFI:• Standardisasi UPI• Pelaksanaan Pemakaian MS1759• Standardisasi Metadata• Penyediaan Garis Panduan DQ• Spesifikasi Alamat• Sistem Penomboran & Tanda Jalan• Standardisasi Nama Geografi• DOKUMEN MS ISO• PENUTUP

Maklumat Geografi (GI)/Data Geospatial adalahmaklumat berkaitan lokasi di atas muka bumi GIS adalah mekanisme yang digunakan untukmenguruskan data spatial melalui perkongsiandata di kalangan organisasi Untuk memudahkan perkongsian data spatial,standardisasi adalah diperlukan dalam pelbagaiaspek GI

Rasional StandardisasiMemudahkan proses perkongsian data geospatialMengelakkan duplikasi dalam urusan penyediaandata geospatialMenyelaraskan kaedah pengkodan (coding) datageospatialMewujudkan keseragaman dalam penerbitan bagidata geospatial

Organisasi & JawatankuasaSEMINAR STANDARDISASI DALAM SISTEM MAKLUMAT GEOGRAFI (GIS) ZON TIMURHOTEL GRAND CONTINENTAL, KUANTAN, PAHANG22-23 MAC 2010

Organisasi dan jawatankuasa yang terlibat dalam mereka bentuk, mendraf,meneliti dan mengesahkan standard maklumat geografi (GI) di Malaysia:1• JPDSN (Jawatankuasa Pemetaan & Data Spatial Negara)2• MaCGDI(Pusat Infrastruktur Data Geospatial Negara)3• MAMPU (Unit Pemodenan Tadbiran & Perancangan Pengurusan M’sia)4• JKNG(Jawatankuasa Kebangsaan Nama Geografi)5• TC2/SIRIM(Technical Committee 2 / SIRIM)6• JABATAN STANDARD MALAYSIA

J/Kuasa KebangsaanNama Geografi(JKNG)ISO/TC 211Jabatan StandardMalaysia(JSM)Technical Committee2 SIRIM(TC2 SIRIM)Majlis Tanah Negara(MTN)J/Kuasa TeknikalNama GeografiKebangsaan(JTNGK)J/Kuasa DataDictionary SektorAwam (DDSA)J/Kuasa PemetaanData Spatial Negara(JPDSN)J/Kuasa PenyelarasMyGDI Kebangsaan(JPMK)Kump. KerjaPangkalan DataNama Geografi& GazetirKebangsaan(KKPDNG)Kump. Kerja 4DataDictionarySektorAwam(WG 4 DDSA)J/KuasaTeknikalStandard& PertukaranData(J/KTSPD)J/KuasaTeknikalPemetaan Automasi& PengurusanFasiliti(AM/FM)J/KuasaTeknikalStandardMyGDI(JTSM)J/KuasaTeknikalFrameworkMyGDI(JTFM)J/KuasaTeknikalClearinghouseMyGDI(JTCM)

Jawatankuasa Pemetaan & Data SpatialNegara (JPDSN)• Dibentuk pada Mac 1965 oleh Kabinet• Dipengerusikan oleh Ketua Pengarah JUPEM• Berperanan untuk menyelaras aktiviti pemetaan dan dataspatial negara• Lima (5) Jawatankuasa Teknikal :i. JK Teknikal Pengurusan Sumber Tanah dan Alam Sekitar;ii. JK Teknikal Standard dan Pertukaran Data;iii. JK Teknikal Pembangunan Sumber Manusia;iv. JK Teknikal Pemetaan Automasi dan Pengurusan Fasiliti; danv. JK Teknikal Dasar dan Isu-isu Institusi.

Pusat Infrastruktur Data Geospatial Negara(MaCGDI)•Menyediakan infrastruktur bagi menyokong perkongsianmaklumat antara pembekal dan pengguna datageospatial dan juga untuk menyelaras pengumpulandan penghasilan data geospatialJPMKJK Penyelarsan MyGDI KebangsaanJTCMJK TeknikalClearinghouseMyGDI*JTSMJK Teknikal StandardMyGDIJTFMJK TeknikalFramework MyGDI* JTSM berperanan dalam mengetuai dan menyelaras pembangunan Standard Malaysia berkaitan GI

Jawatankuasa Kebangsaan Nama Geografi(JKNG)• Bertanggungjawab:I. Merangka garis panduan penentuan nama geografikebangsaan;II.Membangunkan Pangkalan Data Nama Geografi danGazetir Kebangsaan (PDNG);III. Menggalakkan penggunaan nama-nama rasmi; danIV. Menyelaraskan input mengenai aktiviti tatanama negaradengan aktiviti tatanama di peringkat antarabangsa.

STRUKTUR ORGANISASIJAWATANKUASA NAMA GEOGRAFIJKNGJawatankuasaKebangsaan NamaGeografiJTNGKJawatakuasa TeknikalNama GeografiKebangsaanJNNGJawatankuasa NegeriNama GeografiKKGPPNGKKPDNGKKNPELPJTNGNKumpulan KerjaGaris PanduanPenentuan NamaGeografiKumpulan KerjaPangkalan DataNama Geografi &Gazetir KebangsaanKumpulan KerjaNama Pulau &Entiti GeografiLuar PesisirJawatankuasaTeknikal NamaGeografi Negeri

Jawatankuasa Teknikal 2 (TC2/SIRIM)Berperanan menggubal, menggalakkan danmenyelaras draf Standard GI di MalaysiaMisi•Membangunkan Standard GI negara, untukkegunaan pembekal dan pengguna data spatial.•Memberikan komen terhadap draf serta menghadirimesyuarat di peringkat antarabangsa (ISO/TC211)Polisimengambil dan menyesuaikan standard antarabangsayang sesuai sebagai asas dalam membangunkanStandard GI di Malaysia.

ISO/TC211 Organisasi di peringkat antarabangsa, yangmengkoordinasi dan membangunkan standardantarabangsa yang akan menyokongpemahaman dan penggunaan maklumatgeografi.Malaysia adalah ahli bagi TC211 dan berstatusParticipating Member (P- Member).

Aktiviti-aktiviti StandardisasiMaklumat GeografiSEMINAR STANDARDISASI DALAM SISTEM MAKLUMAT GEOGRAFI (GIS) ZON TIMURHOTEL GRAND CONTINENTAL, KUANTAN, PAHANG22-23 MAC 2010

Standardisasi Nama dan Kod Sempadan PentadbiranTanah – Unique Parcel Identifier (UPI)Pelaksanaan Pemakaian Malaysian Standard forGeographic Information/Geomatics - Feature andAttribute Codes (MS1759)Standardisasi dan Pelaksanaan Pemakaian MalaysianMetadata Standard (MMS)Penyediaan Garis Panduan Penilaian Kualiti DataGeospatial (DQ)

Aktiviti-aktiviti lain:Standardisasi Spesifikasi AlamatSpesifikasi Standard bagi Sistem Penomboran danTanda Jalan - RNSStandardisasi Nama Geografi dalam PangkalanNama Geografi & Gazetir Kebangsaan - PDNGKajian Dokumen yang telah menjadi StandardMalaysia – MS ISO

UPI• Standardisasi nama dan kod sempadan pentadbirantanah (UPI) adalah bagi tujuan memudahkan pertukarandata geospatial berkaitan tanah di antara agensi sertapengguna data geospatial• Struktur kod UPI (Semenanjung Malaysia) meliputi:◦ Tanah Milik Yang Belum Diukur - QT◦ Tanah Milik Yang Telah Diukur - FT◦ Petak Hakmilik Strata( 20 aksara)( 16 aksara)( 28 aksara)

MS1759 Memudahkan perkongsian data spatial Menetapkan kaedah pengkodan datageospatial dan menyediakan deskripsifeatures and attributes yang berkaitanbagi pertukaran data spatial maklumatgeografi Menggantikan Dokumen MalaysianStandard Code of Practice for theExchange of Digital Feature CodeMapping Data (MS1074)

MS1759MS1759 telah diterima pakai pada 2004Diguna pakai oleh Agensi PembekalDataTelah dibuat penambahbaikan- hasil maklum balas/mesyuaratMembuat Pindaan (Addendum) – SIRIMPromosi & Penggunaan MS1759- taklimat/bengkel

12 KATEGORI MS 1759MS1759ABDGHRSTUVXZAeronauticalBuilt EnvironmentDemarcationGeologyHydrographyHypsographySoilTransportationUtilityVegetationSpecial UseGeneral

MS1759JenisButiran• Jalan• SungaiAgensimempunyaikodtersendiriPenyeragamanmelaluiMS1759TA0060ROADHH0040RIVER

MMS Metadata adalah‘data mengenai data’ Berasaskan Dokumen ISO 19115 : 2003Geographic Information – Metadata Memberi maklumat mengenai kandungan,kualiti, sumber yang digunakan, sifat-sifat, sertasejarah penyediaan data geospatial

MMSISO 19115(G.I - Metadata)MalaysianMetadata StandardMyGDI Metadata-Template

MMSMaCGDI telah membangunkan Modul metadata entry,updating dan metadata search melalui aplikasi MyGDIMemudahkan pengesanan serta capaian kepada datageospatial

DQ‣ Menetapkan kaedah dan prosedur bagimelaksanakan kerja-kerja penilaian kualitidata geospatial mengikut spesifikasi yangditetapkan khususnya untuk memastikankesahihan butiran dan atribut

DQElemen DQ1. KESEMPURNAAN- Kewujudan dan ketidakwujudan butiran, atribut dan hubungannya2. KETEKALAN LOGIK- Tahap pematuhan kepada peraturan logik sesuatu struktur data,atribut dan hubungannya3. KETEPATAN POSISI- Ketepatan bagi posisi sesuatu butiran4. KETEPATAN TEMPORAL- Ketepatan ukuran berkenaan tempoh masa bagi atribut dan tempohhubungannya5. KETEPATAN TEMATIK- Ketepatan bagi atribut kuantitatif, kebenaran bagi atribut bukankuantitatif dan pengkelasan bagi butiran serta hubungannya

MS 2039 : Addresses Standard Format –RequirementsMenggariskan pelbagai jenis alamat yang digunakan di negara inidan memberi panduan kepada pengguna dalam menulis alamatyang betul dan selaras. Menyelaraskan spesifikasi;Alamat jalan (street addresses)Alamat bukan jalan (non-street addresses) Alamat peti surat (post office box addresses)

RNS• MS 1987 : Route Numbering System And Guide Signs• Menerangkan berkenaan sistem penomboran jalan serta tanda jalanyang digunakan dengan menjelaskan kategori jalan, klasifikasiguide signs serta kod-kod jalan.• Pihak JKR telah menyiapkan Brosur Route Numbering System and Guide Signs (RNS) Buku Panduan Ringkas Sistem Papan Tanda Jalan• Projek perintis penggunaan papan tanda yang seragam sedangdilaksanakan di Shah Alam.

PDNG‣Pangkalan Data Nama Geografi merupakan bank datauntuk menyimpan nama geografi, lokasi, sejarah dannotifikasi gazetir yang sah untuk kegunaan kerajaan danpengguna awam

PDNG‣ Garis panduan bagistandardisasi ini telahditerbitkan oleh JUPEM padatahun 2005 dikenali sebagaiGaris Panduan PenentuanNama Geografi.‣ Pangkalan Data NamaGeografi dan GazetirKebangsaan (PDNG) puladibangunkan oleh MaCGDI

DOKUMEN ISO/TC211 YANGTELAH DITERIMA PAKAI SEBAGAISTANDARD MALAYSIA (MS)SEMINAR STANDARDISASI DALAM SISTEM MAKLUMAT GEOGRAFI (GIS) ZON TIMURHOTEL GRAND CONTINENTAL, KUANTAN, PAHANG22-23 MAC 2010

2003MS ISORingkasan1 19101 : 2003 Reference ModelMenerangkan mengenai rangka kerja (framework) standardisasi dalam bidangmaklumat geografi. Model rujukan ini menerangkan keseluruhan keperluanuntuk standardisasi dan prinsip fundamental yang digunakan dalampembangunan dan penggunaan standard dalam maklumat geografi.2 19105 : 2003 Conformance and TestingMenetapkan rangka kerja, konsep dan metodologi untuk menguji kriteria yangdiperlukan bagi pematuhan, menyediakan rangka kerja untuk menentukanabstract test suites dan menetapkan prosedur. Pematuhan boleh dibuat bagidata, perisian, perkhidmatan ataupun spesifikasi termasuklah profil dan fungsistandard.3 19107 : 2003 Spatial SchemaMenetapkan skema conceptual dalam menerangkan sifat spatial butirangeografi.4 19108 : 2003 Temporal SchemaMenetapkan konsep untuk menerangkan sifat temporal maklumat geografi;menyediakan asas takrifan bagi atribut butiran temporal, operasi butiran, danfeature associations dan untuk mentakrifkan aspek temporal metadatamengenai maklumat geografi.

MS ISORingkasan20035 19111 : 2003 Spatial Referencing by CoordinatesMenetapkan skema conceptual untuk penerangan mengenai rujukan spatial dengan koordinat;menerangkan data minimum yang diperlukan untuk mentakrifkan satu, dua atau tiga dimensisistem rujukan koordinat; menerangkan maklumat yang diperlukan untuk transformasi nilaikoordinat daripada satu sistem rujukan kepada sistem rujukan yang lain.6 19112 : 2003 Spatial Referencing by Geographic IdentifiersMenetapkan skema conceptual untuk rujukan spatial berdasarkan pengecaman geografi;menentukan model umum untuk rujukan spatial menggunakan pengecaman geografi;mentakrifkan komponen sistem rujukan spatial; mentakrifkan komponen yang perlu untukgazetir.7 19113 : 2003 Quality PrinciplesMenentukan prinsip untuk menerangkan kualiti data geografi dan menetapkan komponenlaporan maklumat kualiti.8 19114 : 2003 Quality Evaluation ProceduresMenyediakan rangkakerja bagi prosedur untuk menentukan dan menilai kualiti yang dapatdigunakan kepada dataset geografi digital, konsisten dengan prinsip data kualiti; menetapkanrangkakerja untuk penilaian dan laporan keputusan data kualiti.9 19115 : 2003 Metadata Referencing by CoordinatesMenentukan skema yang diperlukan untuk menerangkan maklumat geografi dan perkhidmatan;menyediakan maklumat mengenai pengenalan; had, kualiti, skema spatial dan temporal, rujukanspatial dan pengedaran data geografi digital.

2006MS ISORingkasan1 19106 : 2006 ProfilesBertujuan untuk menentukan konsep profil bagi standard maklumat geografiyang telah dibangunkan oleh ISO/TC 211. Ia juga menyediakan garis panduanbagi pewujudan profil. Hanya komponen tertentu dalam spesifikasi yangmemenuhi definisi profil boleh diambilkira untuk dipertimbangkan melaluimekanisma yang dijelaskan dalam standard ini.2 19110 : 2006 Methodology for Feature CataloguingMentakrifkan metodologi untuk mengkatalogkan jenis butiran. Ianya menetapkanbagaimana pengelasan jenis butiran disusun menjadi katalog butiran dandipersembahkan kepada pengguna set data geografi. Standard ini digunakankhususnya untuk mengkatalogkan jenis butiran dalam bentuk digital. Walaubagaimanapun prinsip ini juga boleh digunakan untuk mengkatalogkan datageografi dalam bentuk yang lain.3 19116 : 2006 Positioning ServicesMenentukan struktur data dan kandungan antaramuka yang membenarkankomunikasi antara alat penentu kedudukan dan alat pengguna kedudukan. Iniadalah supaya alat tersebut dapat memperolehi dan menafsir maklumatkedudukan dengan jelas dan seterusnya menentukan samada keputusantersebut menepati keperluan penggunaan.

MS ISO4 19117 :20065 19118 :20066 19119 :20067 19125-1 :20068 19125-2 :2006Ringkasan2006PortrayalMenentukan skema untuk menerangkan pemaparan maklumat geografi dalam bentuk yangmudah difahami oleh manusia. Ini termasuklah metodologi untuk menerangkan simbol danpemetaan skema kepada aplikasi skema.EncodingMenentukan keperluan untuk mewujudkan kaedah pengkodan berdasarkan skema UnifiedModelling Language (UML), di samping menentukan keperluan untuk mewujudkanperkhidmatan pengkodan dan juga menentukan pemberian maklumat berdasarkan kaedahpengkodan XML untuk pertukaran data geografi.ServicesMenentukan pendekatan untuk mentakrifkan perkhidmatan yang digunakan dalam siri standardISO 19100.Simple Feature Access –Part 1 : Common ArchitectureMenerangkan rekabentuk biasa bagi butiran geometri yang ringkas. Model objek butirangeometri ringkas adalah Distributed Computing Platform neutral dan menggunakan notasi UML.Simple Feature Access –Part 2 : SQL OptionMenentukan skema standard Structured Query Language (SQL) yang menyokongpenyimpanan, retrieval, pertanyaan dan pengemaskinian pengumpulan butiran melalui SQL CallLevel Interface (SQL/CLI) (ISO/IEC 9075-3:2003).

MS ISORingkasan20071 19109 : 2007 Rules for Application SchemaMentakrifkan kaedah mewujudkan dan dokumentasi aplikasi skema,termasuklah prinsip definisi butiran. Aplikasi skema menyediakanpenerangan terperinci mengenai struktur data dan kandungan yangdiperlukan oleh satu atau lebih aplikasi. Ia juga mengandungi peneranganmengenai data geografi dan data-data berkaitan yang lain.2 19123 : 2007 Schema for Coverage Geometry andFunctionsMenentukan skema conceptual untuk sifat liputan spatial. Liputanmenyokong pemetaan daripada spatial, temporal atau spatiotemporaldomain untuk nilai atribut butiran di mana jenis atribut butiran adalah biasakepada semua kedudukan geografi dalam lingkungan domain.3 19128 : 2007 Web Map Server InterfaceMentakrifkan mengenai Web Map Service (WMS) yang mengeluarkan petarujukan spatial secara dinamik dari maklumat geografi. Ia menentukanproses untuk mendapatkan penerangan mengenai peta yang ditawarkanoleh server dimana ianya boleh digunakan untuk retrieval peta danpertanyaan mengenai butiran yang dipaparkan dalam peta berkenaan.

2007MS ISORingkasan4 19133 : 2007 Location -Based Services –Tracking and NavigationMemberikan penerangan mengenai data dan perkhidmatan yang diperlukanbagi menyokong jejak dan navigasi untuk mobile clients. Ia menerangkanmengenai jenis data dan proses yang berkaitan untuk pelaksanaanperkhidmatan jejak dan navigasi. Ianya direkabentuk untuk menetapkanperkhidmatan web wayarles melalui aplikasi web-resident proxy.5 19135 : 2007 Procedures for Item RegistrationMenentukan prosedur yang perlu diikuti dalam mewujudkan, mengekalkandan menerbitkan daftar pengenalpastian yang unik, jelas dan kekal bersertamaksud yang telah diberikan terhadap item maklumat geografi berkenaan.

MS ISOGeographic Information (GI)20081 19134 : 2008 Location - Based Services –Multimodal Routing and NavigationMenentukan jenis data dan operasi berkaitan pelaksanaanperkhidmatan berasaskan multimodal location untuk navigasidan routing. Standard ini direkabentuk khusus untukperkhidmatan laman web yang membolehkan penggunaanperalatan wayarles melalui aplikasi web-resident proxy.2 19136 : 2008 Geography Markup Language (GML)Merupakan pengkodan XML yang mematuhi ISO 19118 untukpemindahan dan penyimpanan maklumat geografi yang telahdibentuk berdasarkan rangka kerja conceptual modeling yangdigunakan dalam siri ISO 19100. Ini termasuklah kedua-duabutiran spatial dan non-spatial.3 19137 : 2008 Core Profile of the Spatial SchemaMenentukan teras profil bagi skema spatial yang telahdijelaskan dalam ISO 19107, merujuk kepada ISO 19106, setminima elemen geografi adalah diperlukan untuk keberkesananpewujudan aplikasi schemata.

2008MS ISORingkasan4 19138 : 2008 Data Quality MeasuresSpesifikasi teknikal ini menerangkan mengenai penilaian kualiti data.5 19139 : 2008 Metadata - XML Schema ImplementationSpesifikasi teknikal ini menerangkan mengenai pengkodan GeographicMetadata XML (gmd) yang mana pelaksanaan skema XML diperolehidaripada ISO 19115.6 19141 : 2008 Schema for Moving FeaturesMenentukan skema conceptual yang menumpukan kepada butiran berubahcontohnya butiran yang berubah lokasi dari masa ke semasa. Skema initermasuklah kelas, atribut, hubungan dan operasi yang menyediakanrangkakerja conceptual yang dilaksanakan untuk menyokong pelbagaiaplikasi bagi butiran berubah.

2009MS ISORingkasan1 19131 : 2009 Data Product SpecificationMenerangkan keperluan spesifikasi bagi produk data geografiberdasarkan konsep standard MS ISO 19100 yang lain. Ia jugamembantu dalam rekabentuk spesifikasi produk data supaya ianyamudah difahami bagi kegunaan yang dikehendaki oleh mereka.

Pembangunan Standard maklumat geografi amatpenting bagi menentukan perkongsian danpertukaran data geospatial antara agensi dapatdilaksanakan dengan berkesan.Kejayaan pembangunan standard ini juga banyakbergantung kepada kerjasama dan komitmendaripada agensi-agensi pembekal dan penggunadata geospatial.

SEMINAR STANDARDISASI DALAM SISTEM MAKLUMAT GEOGRAFI (GIS) ZON TIMURHOTEL GRAND CONTINENTAL, KUANTAN, PAHANG22-23 MAC 2010