1. PENGENALAN Garis panduan ini memberikan panduan ...

1. PENGENALANGaris panduan ini memberikan panduan mengenai prosedur permohonansijil Good Manufacturing Practice (GMP) daripada Kementerian KesihatanMalaysia (KKM). Permohonan untuk mendapatkan sijil ini adalah terbukakepada semua jenis pengusaha premis makanan samada pemprosesan,pembungkusan, penyimpanan dan pengedaran makanan. Pemohonhendaklah melaksana dan mengamalkan semua elemen GMP yangterkandung di dalam buku Garis Panduan Amalan Pengilangan YangBaik. Proses pensijilan melibatkan audit kecukupan, pematuhan danpemantauan oleh juruaudit yang dilantik oleh Bahagian Keselamatan danKualiti Makanan (BKKM).Skim pensijilan ini adalah bertujuan untuk memberi pengiktirafan ke ataspremis makanan yang melaksanakan GMP. Pengiktirafan ini akanmeningkatkan keyakinan pengguna ke atas produk yang dikeluarkan danmembantu industri dalam meluaskan pasaran mereka.2. OBJEKTIFMemberi pengiktirafan rasmi kepada premis makanan yang telah berjayamelaksana dan mengamalkan semua kriteria skim pensijilan GMP.3. SKOPGaris panduan ini boleh digunakan oleh semua jenis pengusaha premismakanan samada pemprosesan, pembungkusan, penyimpanan danpengedaran makanan di Malaysia.4. DEFINISIBagi tujuan skim ini, definisi berikut adalah terpakai:4.1 Premis MakananBangunan atau kilang yang digunakan untuk penyediaan, pengawetan,pembungkusan, penyimpanan, pengedaran dan penjualan makanan, ataupelabelan semula, pemprosesan semula, pembungkusan semula ataupembentukan semula (reconditioning) makanan.4.2 SyarikatInstitusi perusahaan atau perniagaan (yang dimiliki secara perseoranganatau berkumpulan), perkongsian (dalam perniagaan) atau firma.4.3 Industri Makanan

Perusahaan untuk membuat, menghasilkan, mengeluarkan baranganmakanan, pembungkusan, bahan pembungkus makanan, bekas makananatau untuk keperluan perusahaan lain.4.4 Manual GMPDokumen yang menjelaskan aktiviti perlaksanaan GMP di dalam premisberkenaan.4.5 Implementasi Manual GMPPelaksanaan manual GMP secara menyeluruh dan diselenggarakansecara berterusan.4.6 JuruauditIndividu yang berkebolehan secara teknikal berkenaan sistem GMP danaudit, khususnya mengenai teknologi atau bidang pemprosesan makanandan dilantik secara formal oleh KKM.4.7 AuditPemeriksaan berasaskan bukti, yang dilakukan secara bebas dansistematik, dilakukan oleh anggota terlatih, bagi mengenalpasti samadaaktiviti elemen GMP dan keputusan yang berkaitan mematuhiperancangan yang disusun, dan sama ada ianya dilaksanakan secaraefektif dan bersesuaian dalam mencapai objektif keselamatan makanan.4.8 Audit KecukupanAudit dokumen untuk menyemak kandungan Manual GMP dan dokumensokongan bagi mengesahkan semua elemen GMP dipenuhi.4.9 Senarai SemakanSenarai yang mengandungi perkara/elemen yang diperlukan dan dijadikanpanduan semasa penilaian. Digunakan sebagai aide-memoire untukmewujudkan penilaian yang seragam.4.10 PensijilanProsedur di mana KKM sebagai badan bertanggungjawab yang memberipengiktirafan formal secara bertulis kepada premis yang berjayamematuhi keperluan Skim Pensijilan GMP.4.11 PematuhanSemua elemen GMP dilaksanakan secara efektif dan berterusan.

4.12 Audit PematuhanAktiviti untuk mendapatkan bukti bahawa elemen GMP telah dijalankansecara efektif dan pelan GMP telah dilaksanakan dengan betul, sertadapat dikekalkan. Ini termasuklah audit kecukupan (adequacy), auditlapangan (on-site) dan audit susulan (follow-up). Audit pematuhandijalankan secara bebas, adil dan secara objektif bertujuan untukmemastikan segala kriteria Skim Pensijilan GMP dapat dipatuhisepenuhnya.4.13 KepatuhanKepatuhan bermakna aktiviti yang dijalankan adalah mengikut prosedurproseduryang ditetapkan sebagai mana di Manual GMP dan dokumensokongan.4.14 KetidakpatuhanAktiviti yang dijalankan tidak mematuhi atau mengikut prosedur yangsedia ada.4.15 Kategori Ketidakpatuhan / Non-Conformance (NC)a. Minor - Penyimpangan daripada elemen GMP yang tidakmenjejaskan keselamatan makanan.b. Major - Penyimpangan daripada elemen GMP yang bolehmenjejaskan keselamatan makanan.4.16 Arahan Tindakan Pembetulan / Corrective Action Request(CAR)Ketidakpatuhan yang didokumenkan oleh juruaudit dan memerlukantindakan pembetulan yang memuaskan oleh pihak yang diaudit. SemuaKetidakpatuhan (CAR) mestilah ditutup sebelum pensijilan GMP diberikan.4.17 Audit LapanganAudit yang dijalankan di kawasan premis pihak yang diaudit.4.18 Audit SusulanAktiviti susulan adalah untuk mendapatkan bukti atau keterangan bahawaketidakakuran yang diberikan sebagai CAR telah diambil tindakanpembetulan yang memuaskan dan dilaksanakan, serta elemen GMP telahdapat dikekalkan. Audit susulan boleh dijalankan sama ada melalui auditlapangan atau audit dokumen.

4.19 Audit PemantauanAudit lapangan yang dijalankan oleh juruaudit pemantauan di syarikatyang telah memperolehi pensijilan GMP bagi mengesahkan sistem GMPdijalankan secara efektif dan berterusan di syarikat tersebut.4.20 Penilaian SemulaAudit pematuhan yang dijalankan ke atas pemohon bagi tujuanpembaharuan sijil.5. KRITERIA PERMOHONANIndustri makanan yang memohon Sijil GMP perlu memenuhi kriteriakriteriaberikut:a. Syarikat yang berdaftar dengan Suruhanjaya Syarikat Malaysia ;b. Premis mempunyai lesen atau kelulusan daripada kerajaan tempatanatau agensi kerajaan yang lain;c. Mempunyai Manual GMP dengan kandungan minimum seperti diLampiran 1 ; dand. Program GMP telah dilaksanakan SEKURANG-KURANGNYA dua (2)bulan sebelum permohonan dikemukakan.6. PROSEDUR PERMOHONAN6.1 Permohonan6.1.1 Permohonan hendaklah dibuat dengan menggunakanborang SGMP1 - 1/06. (rujuk Lampiran 2).Borang ini boleh diperolehi daripada:i. Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan,Kementerian Kesihatan Malaysia, atauii. Jabatan Kesihatan Negeri seperti di Lampiran 5.6.1.2 Borang permohonan SGMP1-1/06 yang lengkap hendaklahdikemukakan bersama-sama dua (2) salinan manual GMPdan bayaran pemprosesan sebanyak RM130.00 (RinggitMalaysia: Seratus dan Tiga Puluh Ringgit Sahaja) ke alamatberikut:

PengarahBahagian Keselamatan dan Kualiti MakananKementerian Kesihatan MalaysiaAras 3, Blok E7, Kompleks E, Presint 1Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan62590 Putrajaya.6.2 BayaranPemohon perlu mengemukakan bayaran seperti di Lampiran 3 dalam dua(2) peringkat iaitu bayaran pemprosesan dan bayaran pensijilan. Bayaranpemprosesan perlu dikemukakan semasa permohonan manakala bayaranpensijilan dikemukakan setelah makluman keperluan bayaran untukmendapatkan sijil pengiktirafan diberikan Bayaran pemprosesan danpensiijilan hendaklah dibayar atas nama “Ketua Setiausaha, KementerianKesihatan Malaysia” melalui bank draf, kiriman wang atau wang posdan bayaran tidak akan dikembalikan.6.3 Permohonan Tidak LengkapPermohonan yang tidak lengkap akan dikembalikan semula kepadapemohon untuk dilengkapkan. Jika pemohon gagal mengemukakan apaapamaklumbalas dalam tempoh enam (6) bulan, permohonan akanterbatal dengan sendirinya, dan pemohon perlu mengemukakanpermohonan baru beserta dengan bayaran pemprosesan.7. PROSEDUR PENSIJILAN7.1 Semakan Borang PermohonanBorang permohonan yang diterima akan disemak dengan menggunakansenarai semak seperti DILAMPIRKAN BERSAMA di BORANGPERMOHONAN SGMP1-1/06. Surat pemberitahuan penerimaanpermohonan dan akuan penerimaan bayaran akan dikeluarkan dandihantar kepada pemohon.7.2 Carta Alir Proses PensijilanSeperti di Lampiran 4.7.3 Pengauditan7.3.1 Audit Pematuhan7.3.1.1 BKKM akan melantik dua (2) orangjuruaudit pematuhan untuk menjalankan pengauditan

dan memaklumkan kepada pemohon. Auditpematuhan merangkumi audit kecukupan, auditlapangan dan audit susulan.7.3.1.2 Sekiranya terdapat ketidakpatuhansemasa audit dijalankan, CAR(s) akan dikeluarkan.Tindakan pembetulan perlu dilakukan.7.3.1.3 Jika perlu audit susulan akan dijalankanbagi mengesahkan semua ketidakpatuhan telahdiambil tindakan pembetulan oleh pemohon (jikaperlu).7.3.1.4 Kegagalan pemohon mengambiltindakan pembetulan ke atas ketidakpatuhan dalamtempoh enam (6) bulan dari tarikh CAR dikeluarkanakan menyebabkan permohonan dibatalkan.7.3.1.5 Laporan audit akan dikemukakan olehJuruaudit ke BKKM untuk dipertimbangkan olehJawatankuasa Pensijilan GMP.7.3.1.6 Tarikh audit akan dipersetujui bersamadi antara juruaudit dan pemohon. Kegagalanpemohon mempersetujui tarikh audit pematuhandalam tempoh tiga (3) bulan, akan menyebabkanpermohonan terbatal dengan sendirinya.7.3.2 Audit PemantauanPihak BKKM akan menjalankan audit pemantauansecara berkala untuk memastikan premis yangdiiktiraf mengekalkan kriteria pensijilan danperlaksanaan elemen GMP. Kekerapan pengauditanjuga bergantung kepada keperluan semasa.Contohnya jika berlaku penolakan eksport dan aduanpelanggan..7.3.3 Tindakan Terhadap Ketidakpatuhan (NC)7.3.3.1 MinorCARs yang diberikan perlu diambil tindakanpembetulan mengikut tempoh masa yang telahdipersetujui. Audit susulan akan dijalankan bagimemastikan tindakan pembetulan telah dibuat.Kegagalan melaksanakan tindakan pembetulan bolehmelambatkan proses pengeluaran/pembaharuan sijil.

7.3.3.2 MajorCARs yang diberikan perlu diambil tindakan segera.Audit susulan akan dijalankan bagi memastikantindakan pembetulan telah dibuat. Kegagalanmelaksanakan tindakan pembetulan menyebabkansijil GMP tidak akan diluluskan/diperbaharui atauditarikbalik.8. JAWATANKUASA PENSIJILAN GMP8.1 Jawatankuasa Pensijilan GMP yang dipengerusikan oleh PengarahBKKM, bertanggungjawab untuk menilai laporan pengauditan bagitujuan meluluskan setiap permohonan.8.2 Jawatankuasa Pensijilan GMP akan mengadakan mesyuaratsekurang-kurangnya sekali dalam sebulan atau lebih kerap (jikaperlu).8.3 Jawatankuasa berhak membatalkan kelulusan sekiranya pemohontidak mengemukakan BAYARAN PENSIJILAN dalam tempoh tiga (3)bulan daripada tarikh surat pemberitahuan.9. TEMPOH SAHLAKUTempoh sahlaku sijil GMP adalah tiga(3) tahun daripada tarikh sijildikeluarkan.10. PEMBAHARUANSijil perlu diperbaharui tiga (3) tahun sekali. Bagi tujuan pembaharuan,penilaian semula (reassessment) akan dijalankan ke atas premis.Pemohon perlu mengemukakan Borang Permohonan SGMP1-1/06beserta Bayaran Pembaharuan Sijil (Lampiran 3).11. PEMBATALAN SIJILSijil akan terbatal dengan sendirinya sekiranya pemohon gagal mematuhiapa-apa syarat dan keperluan yang telah ditetapkan dalam SkimPensijilan. Ini termasuk larangan penggunaan logo GMP pada labelsekiranya persijilan terbatal.

12. RAYUANPihak pemohon boleh mengemukakan rayuan kepada Timbalan KetuaPengarah Kesihatan Jabatan Kesihatan Awam (JKA) dalam tempohempat belas (14) hari bekerja daripada tarikh pembatalan sijil GMP.13. FAEDAH SKIM PENSIJILAN GMP13.1 Meningkatkan taraf industri makanan terutama industri kecil dansederhana supaya mampu berdaya saing di peringkatglobal/antarabangsa melalui pengiktirafan yang diberikan.13.2 Memudahkan industri mendapat pengiktirafan dalam berurusandengan agensi kewangan dalam urusan insentif atau bantuankewangan.13.3 Memastikan industri mematuhi piawaian di peringkat domestik danluar negara.13.4 Meningkatkan pasaran dan keyakinan pengguna terhadap produkmelalui pengguna logo GMP pada label produk makanan.13.5 Meningkatkan kredibiliti dan imej industri makanan.13.6 Memberi kemudahan dalam mendapatkan Sijil Kesihatan sijil-sijileksport yang lain.14. PERTANYAANMaklumat lanjut berkaitan skim dan borang permohonan boleh didapatidaripada:Seksyen IndustriBahagian Keselamatan dan Kualiti MakananKementerian Kesihatan MalaysiaAras 3, Blok E7, Parcel E, Presint 1Pusat Kerajaan Persekutuan62590 PutrajayaTel : 03 – 8883 3558Fax : 03 – 8889 3815

15. RUJUKANCodex Basic Food Hygiene Texts/Annex to CAC/RCP 1-1969, Rev.3.Codex Alimentarius (1997).Food Act 1983 and Food Regulations 1985, Malaysia.Guidance on Regulatory Assessment of HACCP Report of a JointFAO/WHO Consultation on the Role of Government Agencies inAssessing HACCP, Geneva (1998).Laboratory Accreditation Scheme of Malaysia. Department of StandardsMalaysia.Malaysian Standard MS 1480:1999.Food Safety According to HazardAnalysis and Critical Control Point (HACCP) System. Department ofStandards Malaysia. (1999).Guidelines on Good Hygiene Practice for Small and Medium Scale FoodIndustries Towards HACCP (2002).

LAMPIRAN 1Kandungan Minima Manual GMP1. Syarikat dan polisi keselamatan makanan• Profail syarikat• Carta organisasi• Pelan Kilang – aliran perjalanan pekerja, aliran bahan mentah serta pemprosesandan kedudukan kemudahan sanitasi• Polisi Pengurusan berkaitan Keselamatan Makanan2. Manual GMP perlu mengandungi beberapa perkara berikut:i. Penjelasan setiap elemen GMPii. Program pengawalan dan pemantauan dari aspek keselamatan dankebersihan makanan di setiap elemeniii. Dokumen sokongan seperti jadual pembersihan, Standard SanitationOperation Procedure(SSOP), proedur/program kawalan danpenyelengaraan, rekodElemen GMPElemenBangunan,persekitarankemudahandanSub – elemenLokasi, rekabentuk dan struktur bangunan, siling, lantai,dinding, tingkap, dapur, stor penyimpanan, pengudaraan,pencahayaan, perparitan, bekalan airKemudahan sanitasi Kedudukan tandas, kemudahan tempat basuh tangan, bilikpersalinanPeralatan Rekabentuk dan pemasangan, penyelenggaraan dankalibrasiKawalan OperasiPenerimaan Bahan mentah- Spesifikasi bahan mentah, pengawalan penerimaanbahan mentah, prosedur pengurusan pengggunaanbahan mentah (FIFO)Pemprosesan- kawalan suhu dan masa, kawalan pencemaran silangPembungkusan- jenis pembungkus, kawalan proses pembungkusanPenyimpanan- kawalan suhu dan masa stor penyimpanan, kawalanmakhluk perosak, tempat penyimpanan bahan mentah danbahan diproses yang berasinganSistem Penarikanbalik Produk- prosedur dan rekodAir,ais dan stim- pembekal, bekalan dan kualiti

Verifikasi ProdukSiapPenyelenggaraandan sanitasiPekerjaPengangkutan danpengedaranPengesanan Produk(traceability)Informasi ProdukPemeriksaanDalamanAudit DalamanLatihanProgram dan rekodProgram penyelengaraan, pembersihan dan sanitasi,kawalan makhluk perosak, kawalan bahan kimia,pengurusan sisa cecair dan pepejalKebersihan diriPelawatProgram dan rekod kawalan dan pemantauanPengenalpastian batch/lot, maklumat berkaitan produkpelabelanProsedur dan rekodRekod dan jadualDokumen Sokongan seperti Sanitation Standard Operating Procedure (SSOP), pelankilang dan lain-lain prosedur disertakan2.1 Ruangan B (Panduan mendokumentasikan Manual GMP)Contoh:Elemen Objektif SkopTindakan Kawalan & Pemantauan(SSOP/Prosedur)PegawaiBertugasRekod/DokumenJenis dan caratindakanKekerapanNota:i. Kandungan minima manual GMP ini adalah berdasarkan GaripanduanAmalan Pengilangan Yang Baik..ii. Ruangan B adalah sebagai panduan kepada pemohon. Caramendokumentasikan elemen GMP adalah bebas.

Borang permohonan. Rujuk microsoft excel.Lampiran 2

LAMPIRAN 3Jadual 1 : Kadar Bayaran Skim Pensijilan GMPJenis IndustriPermohonan BaruPembaharuanBayaranBayaran PensijilanPemprosesanIndustri besar (IB) 130 2000 1500Enterprise 130 800 700sederhanaEnterprise kecil 130 400 300Mikro-enterprise 130 200 100DefinisiJENIS INDUSTRIIndustri BesarDEFINISIMempunyai 150 orang pekerjaJualan Pulangan Tahunan lebih daripada RM25jutaEnterprises Kecil dan SederhanaEnterprisesederhanaMempunyai bilangan pekerja tetap antara 51 hingga 150orangJualan Pulangan Tahunan antara RM10 juta dan RM25jutaEnterprise kecil Mempunyai bilangan pekerja tetap antara 5 hingga 50orangJualan Pulangan Tahunan antara RM 250,000 dan kurangdaripada RM10jutaMikro-enterpriseMempunyai bilangan pekerja tetap kurang daripada 5 orangJualan Pulangan Tahunan kurang daripada RM 250,000Nota: Tambang kapalterbang, makanan, tempat tinggal, tambangperjalanan dan lain-lain perbelanjaan oleh juruaudit termasuklahpengauditan susulan di lokasi/premis akan ditanggung oleh pihak syarikat.

Lampiran 4Carta alir permohonan Sijil GMPPeringkat 1MaklumkepadaPemohonTerima Permohonan Dan BayaranPemprosesanSemakKeperluan Permohonan1. Borang permhonanSGMP1-1/06 dandokumen sokongan2. Dua (2) Manual GMP3. Bayaran PemprosesanTidak LengkapLengkapMengenalpasti Juruaudit2 MingguMaklum Juruaudit dan PemohonPeringkat 2Proses Pengauditan1 hari/ mengikut keperluanPeringkat 3Laporan Pengauditan olehJuruaudit3 BulanMaklumkepadaPemohonMesyuaratPensijilan GMPSekali Setiap Bulan/KeperluanTidakLulusLulusMaklum Pemohon BerkenaanKeperluan Bayaran Pensijilan2 MingguTerima Bayaran SijilPengeluaran Sijil GMP

LAMPIRAN 5Alamat Jabatan Kesihatan NegeriAlamat No. Telefon No. FaksPengarahJabatan Kesihatan Negeri Perlis,Tingkat 8, Bangunan Persekutuan,Persiaran Jubli Emas,01000 Kangar, Perlis04-9773333 / 404-976107204-9760764PengarahJabatan Kesihatan Negeri Kedah,Jalan Sultanah05350 Alor Star, KedahPengarahJabatan Kesihatan Negeri Pulau PinangTingkat 37, KOMTAR,10590 Pulau Pinang04-7335533 04-731493604-2625533 04-262337104-2613508PengarahJabatan Kesihatan Negeri Perak,Jalan Panglima Bukit Gantang Wahab,30590 Ipoh, PerakPengarahJabatan Kesihatan Negeri SelangorTingkat 10 & 11, Wisma SunwaymasLot 1, Jalan Persiaran Kayangan,40100 Shah Alam, Selangor05-253348905-253301203-5123735003-5123735103-5123735205-255764605-242756403-51237309PengarahJabatan Kesihatan Negeri SembilanJalan Lee Sam,70590 Seremban,Negeri Sembilan06-7625231 06-7675506PengarahJabatan Kesihatan Negeri MelakaTingkat 6, Wisma PersekutuanJalan Hang Tuah,75300 MelakaPengarahJabatan Kesihatan Negeri JohorTingkat 3, Blok B, Wisma Persekutuan,Jalan Air Molek,80590 Johor Bahru, Johor06-282631906-282834407-2245180 / 807-224518906-283923307-2277577PengarahJabatan Kesihatan Negeri PahangTingkat 12, Wisma Persekutuan,Jalan Gambut,25000 Kuantan, Pahang09-5148608 09-5142951

Alamat No. Telefon No. FaksPengarahJabatan Kesihatan Negeri TerengganuTingkat 5, Wisma PersekutuanJalan Sultan Ismail,20920 Kuala Terengganu, Terengganu09-6226028 09-6221385PengarahJabatan Kesihatan Negeri KelantanTingkat 5, Wisma PersekutuanJalan Bayam,15590 Kota Bharu, KelantanPengarahJabatan Kesihatan Negeri WilayahPersekutuan Kuala LumpurJalan Cenderasari,50590 Kuala LumpurPengarahJabatan Kesihatan Negeri SabahTingkat 3, Wisma PersekutuanJalan Mat Salleh,88814 Kota Kinabalu, SabahPengarahJabatan Kesihatan Negeri SarawakJalan Tun Abang Haji Openg,93590 Kuching,SarawakPengarahJabatan Kesihatan Negeri Wilayah PersekutuanLabuanPeti Surat 8083287018 Wilayah Persekutuan Labuan09-7483288 09-747281809-744133303-26940701 03-26938760088-256749 088-217740082-417995 082-258849087-411702 087-419011