1 SULUK HARTATI PANGKUR 1. Ki Hartati medhar sabda ...

www.alangalangkumitir.wordpress.com 

oleh : Mas Kumitir 1 


oleh : Mas Kumitir 

SULUK HARTATI 

PANGKUR 

1. Ki Hartati medhar sabda, sadurunge kaki sira dumadi, 

aneng pundi dunungipun, yektine saking ora, bapa biyung 

dadi lantaran tumuwuh, tan nedya yoga mring sira, mung 

nekakken hardeng kapti. 

2. Tibaning kang rahsa mulya,neng manikem urip lawan 

pribadi, bunder samrica binubut, kumedut salaminya, 

sumrambah ing angga bisa dadi wujud, bayi lair ing 

wetengan, dadi manungsa sejati. 

3. Sadurunge pancadriya, pamiyarsa, pangganda lan 

pangeksi, pangucap lawan cipta-nung, nanging durung tetela, 

awit durung kadunungan rahsa tuhu, ri wus nyantuk rahsa 

tama, mundhak-mundhak saben ari. 

4. Nganti prapta ing dewasa, pancadriya jumeneng lawan titi, 

bisa angambu angrungu, weruh lawan pangucap, tampa saka 

Isbatu-jait liripun, yeku warah saking liyan, mula jimatun 

wus tampi. 

5. Aran tetep tinetepan, luwih elok dayaning sanubari, bedabeda 

ciptanipun, kang aran joharngalam, lamun sira nyipta 

barang kang durung wruh, joharparid lamun sira, nyipta 

barang kang wus uning. 

6. Lawan Datu-Molana, lamun sira nyipta angganta kaki, 

pininta mlaku lan lungguh, aneng panggonan liyan, 

sakeclapan neng kene, sayekti suwung, katon ngalih aneng 

kana, byaring tyas wus krasa ngalih. 

7. Jebeng padha piyarsakna, ingsun karya gita pralambang 

jati, supadi nenangi sagung, kang dahat punggung-mudha, 

purwaning kang pralambang mangkya winuwus, isining kang 

wuluh wungwang, suwung obah keneng agin.



8. Tapakaing kuntul anglayang, manuk miber muluk 

ngungkuli langit, kalawan gigiring panglu, kuda ngrap ing 

pandengan, wekasane langit lan jaladri agung, tanggal pisan 

kapurnaman, senteg pisan anigasi. 

9. Kabeh dayaning budaya, anganakken cipta lan siring ati, 

pinindha na watesipun, lan ana tilasira, apadene kinira 

sapisan tundhuk, kalawan pancering nala, rampunge 

(m)babar pisani. 

10. Pralambang bumi pinetak, duhkiteng tyas lumengket tan 

ngindhani, kanang pawana tiniyup, yeku bantering manah, 

cipteng nala lumaku rosaning banyu, amet geni adedamar, 

wong ngangsu pukulan warih. 

11. Yeku padhanging tyas tama, gung ngupadi undhaking 

kawruhneki, atanapi banyu kinum, angungkuli adheme kang 

tirta salju, dahana murub binakar, ya iku panasing ati. 

12. Luwih panasing dahana, lan srengenge pne padhanging 

ati, sumeblak nora kabendung, dening ima manampak, lawan 

malih pralambang galihing kangkung, iku hawa datan obah, 

ngendhem sajroning ginaib. 

13. Susuh angin ngendi (n)ggennya, upadinen ing dalil Kur’an 

muni, wa ladahu wa karibun, min kabaril wa rita, Gusti Allah 

reraketan dunungipun, lan rahsa nikmat mupangat, aneng 

(ng)gon rahsa winadi. 

14. Kusuma anjrah ing tawang, pindha kumbang angejap 

taleng sepi, iku tirtaning kemumu, lamun tedhuh kawuryan, 

lir angganing kapuk kataman ing bayu, mratani madyaning 

jagad, rasekna tumekeng ati. 

15. sambung kang wus kawedhar, sinukarta rinambahaken 

malih , kodhok ngemuli lengipun, raga mangka canthuka, 


oleh : Mas Kumitir



aneng ngerong yeku nyawa isbatipun, karsane kang karya 

gita, raga angemuli urip. 

16. Kang rangka manjing curiga, munggeng jiwa isbate 

punang ragi, yeku angglungguhi suwung, mangka lamun 

supena, antuk jaman sayektine nora metu, upama bisa 

umahya, murut marang tepet sukci. 

17. Randhu-alas nut sembukan, randhu-alas isbate punang 

ragi, sembukan nyawa liripun, kalamun raganira , pisah 

lawan jiwanta sayekti layu, bali maring ananira, yeku 

sampurnaning pati. 

18. Ana manuk bago buthak, lamun ngendhog neng 

ngenthak-enthak sepi, dene kalamun jinupuk, juga obah 

sadaya, kang kadyeku awang-awang uwung-uwung, kang 

dinumuk ora kena, aneng jagad anglimputi. 

19. Suwunge amengku ana, kang winengku udara lawan 

angin, udara nora lumaku, angin katon lumampah, angin 

saking kasorotan Sang Hyang Bayu, bisa nagekaken 

panas,udara obah dadya ngin. 

20. Cublak suweng suwengira, sigelenter mambu 

ketundhung mundhing, empak empong lira-liru, ing suwung 

kang mengku ana, mungguh sajroning ngaurip. 

21. Cebol arsa (ng)gayuh lintang, jalma lumpuh bisa ngideri 

bumi, angen-angen jatinipun, lan maneh ingkang wisma, 

kang tan mambu gagaman apa liripu, iyake ciptaning manah, 

nganakkeng rupaning panti. 

22. Beda ingkang aran wisma, dudu wisma yektine 

suwungneki, lawan malih suwalipun, endi guru sanyata, tan 

lyan angin-anginira wit amengku, pangadilan amongraga, 

jaksa pati pangulu ji. 


oleh : Mas Kumitir



23. Lan maneh ki bale-atma, emoh lara kalawan emoh mati, 

mangka raga kang katempuh, kena ing lara pejah, marma 

kaki denawas tibaning semu, nangulang karsa murbengrat, 

wit raganta kang nglakoni. 

24. Anadene kang udara, jagat gedhe kalawan jagat cilik, yakti 

tan na bedanipun, napas metu ing grana, nupus metu tutuk 

abab yektinipun, tanapas metu ing karna, anpas ing netra 

umijil. 

25. Apussakum metyeng raga, renggangane kanang swanita 

mijil, wuta duduh *) marga tuhu, pangambu antuk ganda, 

katampan ing ati weruh dunungipun, sinidikken datan cidra, 

yekti gandaning mamanis. (*) Peayoginipun/tuduh// 

26. Kang aran talining gesang, swasananta tan kandheg rina 

wengi, tanpa pakon lampahipun, iyaku aran nyawa, balik 

sapa iya ingkang ngajak turu, lawan ingkang ngajak gesang, 

tunggale kang ngajak mati. 

27. Sapa kang karya ambegan, wit udara meneng datan 

lumaris, obahe iku ketundhung, dening maujud liyan, iya iku 

tunggale kang ngajak lampus, nebut enenging udara, 

dadyambekan manjing miji. 

28. Lira-liru tan apegat, tuhu majing Allah wedalireki, apan 

Daim aranipun, puji tan keneng pegat, cedhak lawan susuh 

angin dunungipun, yeku marga parapatan, kumpuling rahsa 

sakalir. 

29. Sigeg ing pamaosira, pangkur barang tumbuk rarasing 

gendhing, tetangga estri myang jalu, ingkang samya miyarsa, 

sru karenan kang radi tebih angruruh, labet katemben 

miyarsa, swara rum amuluh rujit. 

30. Lawan lagu jroning praja, titih cetha rentes tatas 

dumeling, kathah kang samyarsa (n)dulu, marang kang darbe 


oleh : Mas Kumitir



swara, ana kandheg ing plataran ana laju, mring (n)dhapa 

tumut lingihan, estri laju maring panti. 

31. Panglocitaning wardaya, timbang temen swara lan 

warnaneki, ki santri dasare bagus, besuse manut sarak, ana 

ingkang kawetu pangalemipun, rencange nambungi sabda, 

iku durung animbangi. 

32. Lawan kae ingkang ana, lore caket kang (ng)gigit jambe 

wangi, e e iya kalah bagus, lawan kalah guwaya, mau ssore 

adan ana masjid agung, swara rum renyah ngumandhang 

cengket-cengket amantesi. 

33. Sing maca iku kang kamad *), ora besus lagune 

anyantreni, nahan para dyah keh kayungyun, mumuji 

lestarinya, neng Kajoran dumadya kembanging kidung, wus 

kendel dennira maca, kang miyat wus samya mulih. (*) 

Prayonipun kamat. 

34. Mas Cebolang long lingira, ulun uning Serat Suluk 

Hartati, dereng meningi satuhu, ingkang kados punika, sinten 

ingkang medharken suraosipun, engger ing saestunira, inggih 

Panembahan ngriki. 

35. Manthuk-manthuk Mas Cebolang, e lah kados murad 

raosnya mathis, kalamung dereng linuhung, sok kaduk 

kadhang kirang, sanes ingkang kula aturken ounika, wonten 

ciri etang Bangas, lawan etang kang ari. 

36. Winastan dinten gesang , dinten sedheng kalawan dinten 

lalis, kadiparan etangipun, saweg nembe punika, ulun uning 

etangan kadi puniku, ki wisma mesem lingir , SEKAR 

Lonthang gumanti. 

Sumber : Serat Centhini Jilid III, Pupuh 207 Pangkur. 

Yasandalem KGPAA Amengkurat III (Ingkang Sinuwun paku 

Buwana V) ing Surakarta. 


oleh : Mas Kumitir



Alang Alang Kumitir. 


oleh : Mas Kumitir

1 SULUK HARTATI PANGKUR 1. Ki Hartati medhar sabda ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?