30.01.2013 Views

Untitled

Untitled

Untitled

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ<br />

ÍÉÍÏ ÂÄÃÄÅÀÍÉÛÅÉËÉ<br />

ÓÀÒÄÃÀØÝÉÏ ãÂÖ×É:<br />

ÌÀÍÀÍÀ ÊÀÝÀÞÄ<br />

ÈÄÏÍÀ ÝÉÒÃÀÅÀ<br />

ÉÆÏËÃÀ ÉÀÍÅÀÒÀÛÅÉËÉ<br />

ÈÄÏÍÀ ÚÀ×ËÀÍÉÛÅÉËÉ<br />

ÃÀÅÉÈ ÏÙÒÀÐÉÛÅÉËÉ<br />

ÌÉÌÏÆÀ ÛÄÚËÀÛÅÉËÉ<br />

ÍÉÍÏ ÈÅÀËÀÅÀÞÄ<br />

ÂÉÏÒÂÉ ÂÖÂÖËÀÛÅÉËÉ<br />

ÈÀÈÉÀ ÄËÉÆÁÀÒÀÛÅÉËÉ<br />

ÌÉÒÀÍÃÀ ÍÀÁÀáÔÄÅÄËÉ<br />

ÒÖÓÖÃÀÍ ãÙÀÒÊÀÅÀ<br />

×ÏÔÏÒÄÐÏÒÔÉÏÒÉ<br />

ÈÀÌÈÀ ÁÄÒÉÞÄ<br />

ÃÉÆÀÉÍÉ<br />

ÈÀÌÀÒ ÙÖÃÖÛÀÖÒÉ<br />

ÌÀÅÒÀ ÁÀÍÝÖÒÉ<br />

ÊÏÍÓÖËÔÀÍÔ-áÄËÌÞÙÅÀÍÄËÉ<br />

ÌÀÍÀÍÀ ÃÏËÄÍãÀÛÅÉËÉ<br />

ÂÀÌÏÌÝÄÌÄËÉ<br />

ÌÀÒÊÄÔÉÍÂÖËÉ ÃÀ ÌÄÃÉÀ<br />

ÊÏÌÖÍÉÊÀÝÉÄÁÉÓ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ<br />

© ÍÀÍÀ ÀÌÉÒÀÍÀÛÅÉËÉ<br />

ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ: ÈÁÉËÉÓÉ,<br />

ÀÊÀÊÉ ßÄÒÄÈËÉÓ ÂÀÌÆ. N1.<br />

ÔÄË.: 347366<br />

ÄË-×ÏÓÔÀ: info@mmci.edu.ge<br />

ÅÄÁÂÅÄÒÃÉ: www.mmci.edu.ge<br />

ÔÉÒÀÑÉ: 200<br />

ÛÉÍÀÀÒÓÉ<br />

ÐÒÉÏÒÉÔÄÔÉ – ÂÀÍÀÈËÄÁÀ 2<br />

ÛÖØÉÀ À×ÒÉÃÏÍÉÞÄ: „ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉÊÀ ÓÀ×ÖÞÅËÉÀÍ ÂÀÍÀÈËÄÁÀÆÄ<br />

ÏÒÉÄÍÔÉÒÄÁÖËÉ ÐÒÏ×ÄÓÉÀÀ“<br />

ÂÄÏÐÏËÉÔÉÊÀ ÃÀ ÂÄÏÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÔÒÀÔÄÂÉÄÁÉ 6<br />

ËÉÁÄÒÀËÖÒÉ ÓÀÁÀÆÒÏ ÄÊÏÍÏÌÉÊÀ _ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ<br />

ÖÓÀ×ÒÈáÏÄÁÉÓ ÄÒÈÀÃÄÒÈÉ ÂÆÀ<br />

ÀÉ ÉÓÔÏÒÉÀ 9<br />

„ßÉÂÍÉ ØÀÒÈËÉÓ ÝáÏÅÒÄÁÀ“<br />

ÌÈÀßÌÉÍÃÀ ÜÀ×ÉØÒÄÁÖËÀ 10<br />

ÏÈÀÒ àÉËÀÞÉÓ ÂÀáÓÄÍÄÁÀ<br />

ÐÏËÉÔÉÊÀ 12<br />

ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ ÐÒÉÏÒÉÔÄÔÉ ÌÛÅÉÃÏÁÀÀ<br />

ÓÀáÀËáÏ ÃÉÐËÏÌÀÔÉÀ 13<br />

ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ 14 ÐÖÍØÔÉ<br />

ØÀÒÈÖËÉ ÓÀÄÊËÄÓÉÏ ÌÉÍÀÍØÀÒÉ 14<br />

ÄÊËÄÓÉÀÛÉ ÄËÄÌÄÍÔÀÒÖËÉÝ ËÏÝÅÉÈ ÊÄÈÃÄÁÀ<br />

CV _ ÀÅÔÏÁÉÏÂÒÀ×ÉÀ 15<br />

ÐÒÏ×ÄÓÉÖËÉ ÏÓÔÀÔÏÁÉÓÈÅÉÓ<br />

ÌÖÓÉÊÀ ÃÀ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÓÔÉËÉ 17<br />

ÒÀÓ ÅÖÓÌÄÍÈ?<br />

ÁÒÉÔÀÍÖËÉ ÒÏÊÉÓ ÌÏÍÀÒØÉ _ QVEEN<br />

ÐÀÒÀËÄËÖÒÉ ÓÉÅÒÝÄÄÁÉ 20<br />

ÄÒÈÉ ÁÉËÄÈÉ ÓÀÌÏÈáÄÌÃÄ, ÈÖ ÐÉÒÉØÉÈ?<br />

„ÛÖÀ ØÀËÀØÛÉ“ ÀÍÖ ÓÉÝÉËÉÓ ÉÓÔÄÒÉÀ<br />

ÅÉ×ÉØÒÏÈ ØÀÒÈÖË ÍÀÂÀÆÆÄ 22<br />

ÌÄÁÒÞÏËÉ, ÌÝÅÄËÉ, ÌÄÂÏÁÀÒÉ<br />

ÀÓÔÒÏËÏÂÉÖÒÉ ÐÒÏÂÍÏÆÉ 23<br />

ÒÏÝÀ ÉÖÐÉÔÄÒÉ ÅÄÍÄÒÀÓ ÖÄÒÈÃÄÁÀ<br />

ÄÓ ÓÀÉÍÔÄÒÄÓÏÀ 24<br />

ÒÀÔÏÌ ÜÉÍÖÒÉ ÜáÉÒÄÁÉÈ?<br />

ÓÀÌÏØÀËÀØÏ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉÊÀ 25<br />

ÍÖ ÛÄÉÞÖËÄÁ ÌÄÃÉÀÓ, ÂÀáÃÉ ÌÄÃÉÀ!<br />

ÃÒÏÓ ÂÀÖÈÀÅÃÀ ÚÅÀÅÉËÄÁÉ 27<br />

ÌÝÉÒÄ ÁÄÃÍÉÄÒÄÁÀÝ ÁÄÃÍÉÄÒÄÁÀÀ!<br />

ÛÄÌÏÃÂÏÌÉÓ ÌÄÔÀ×ÏÒÀ<br />

ÌÏÃÉÓ ÊËÀÓÉÊÀ 29<br />

ÌÏÃÀ, ÒÏÌÄËÉÝ ÅÄÒ ÀÙßÄÅÓ ØÖÜÀÌÃÄ, ÀÒ ÀÒÉÓ ÌÏÃÀ<br />

ÄÓ ÓÀÉÍÔÄÒÄÓÏÀ 30<br />

ÚÅÄËÀÆÄ ÝÍÏÁÉËÉ ÈÀÂÅÉ<br />

ÀÃÀÌÉÀÍÄÁÉ, ÃÒÏ, ÌÀÍÞÉËÉ 31<br />

ÃÄÃÀ ÚÏÅÄËÈÅÉÓ ØÀËÙÌÄÒÈÓ ÈÀÌÀÛÏÁÃÀ<br />

ÓÐÏÒÔÉ 33<br />

ÓÀáËÉÓ ÌÛÄÍÏÁËÏÁÀ ÓÀÞÉÒÊÅËÉÃÀÍ ÃÀ ×ÄáÁÖÒÈÉ<br />

ÁÉÆÍÄÓÉÓ “ÈÄÏÒÉÀÛÉ“<br />

ÀÓÄÝ áÃÄÁÀ 34<br />

ÖÜÅÄÖËÏ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÐÒÏÝÄÓÄÁÉ<br />

ÏÓÔÀÔÏÁÉÓ ÓÊÏËÀ 35<br />

14 ÐÒÉÍÝÉÐÉ ÈÀÅÀÆÉÀÍÉ ÐÒÏÂÒÀÌÉÓ ÛÄÓÀØÌÍÄËÀÃ<br />

ÒÏÂÏÒ ÃÀÅßÄÒÏÈ ÓÔÀÔÉÀ<br />

ÈÀÒÂÌÀÍÉ 42<br />

ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÓÉáÀÒÁÄ,<br />

ÀÍÖ ÒÀÌÃÄÍÉÌÄ ÛÄÊÉÈáÅÀ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÄÁÓ


2<br />

Tanamedrove realobaSi axal komunika ciur<br />

procesebTan xdeba qa r Tuli enis gamomxatvelobiTi<br />

saSualebebis adaptacia, sainteresoa<br />

Tqve ni azri, rogor icvleba qarTuli<br />

enis buneba, metyvelebisa da weri lo bi Ti<br />

formebis TvalsazrisiT.<br />

_ sizustisaTvis jer gavarkvioT, ra igulisxmeba<br />

gamoTqmaSi enis bu neba. ena xom mraval<br />

mxa res moicavs: bgeriT struqturas, gramatikul<br />

wyo bas, le q si kur Sema d genlobas,<br />

frazeologias, stilistikas... ratomRac<br />

mgo nia, rom Tqveni kiTxva arc bgerebs unda<br />

gulisxmobdes da arc gra ma ti kul wyo bas. aq<br />

ar se bi T cvli le bebs nakleb un da mo ve lo ­<br />

deT: gra ma ti ku li wyoba yve la ze mdgradi,<br />

yve la ze ne la da Zne lad cva le badi uba nia<br />

eni sa. amitom „axal komu ni ka ci ur pro ce seb<br />

Tan qa rTu li enis gamo m xa t ve lo biT saSuale<br />

baTa adap ta ci aze“ la pa ra ki am Se m T x ve va­<br />

Si ar mo g vi xde ba.<br />

vfiqrob, Tqven mier dasmuli kiTxva unda<br />

exebodes ufro le qsikas, anu enis si t y vier<br />

marags, metadre _ terminologias, sxva da s x va<br />

sa xis ne o lo gi z mebs am sferoSi, sityvaTa sesxebas<br />

da da mo ki de bu le bas yvela am sa ki T xi sa ­<br />

d mi. aq ki marTlac zo gi ram aris sa T q me li.<br />

yovel epoqas, romelsac gar k ve u li socialureko<br />

no mi kuri da kul tu ruli Zvrebi ga n sazRvravs,<br />

axali viTarebis kvalobaze, moaqvs<br />

misi am sa x veli le qsikac. es gardauvali procesia.<br />

aki Tqva Cvenma didma poetma: „dro,<br />

dro aR niSne!“<br />

magram axali sityvebis wa r mo qmnas win uZ Rvis<br />

sazo ga do e brivi mo ti va cia: jer Cnde ba<br />

axa li cne bis Se q m nis sa Wi ro eba, moTxovnileba,<br />

rasac Se mdgom mohyveba misi ga fo r me ba<br />

sa Ta na do sityvebiT.<br />

enaSi axali ucxouri leqsikis Semosvla mecnierebisa<br />

da teqnikis ga nviTarebis Tanmdevi<br />

da mudmivi procesia. mTavaria vicodeT,<br />

ris xarjze, ra gziT vamdidrebT dedaenas:<br />

uc xo u ri le qsikis xe la RebiT, meqanikurad<br />

Semotanis gziT, Tu ucxour te r mi ne b ze go ­<br />

ne b ri vi muSaobis Sedegad _ sakuTarisa da<br />

ucxouris go ni v ru li Se r wymiT. ganmartebiTi<br />

leqsikonis rva to me u l i ara qar Tu li<br />

war mo ma vlobis leqsikidan umetesad swored<br />

amgvar masalas Se icavs.<br />

ÐÒÉÏÒÉÔÄÔÉ _ ÂÀÍÀÈËÄÁÀ<br />

Jurnalistika<br />

safuZvlian ganaTlebaze<br />

orientirebuli profesiaa<br />

Suqia afridoniZe _ profesori, 150-ze meti samecniero naSromis, maT<br />

Soris monografiis avtori.<br />

samecniero interesebi: qarTuli enis sintaqsi, leqsikologialeqsikografia,<br />

saliteraturo enis normalizacia-standartizacia,<br />

qarTuli enis swavleba araqarTvelTaTvis, metyvelebis kultura, ena da<br />

kultura, mwerlis ena. krebul ,,qarTuli sityvis kulturis sakiTxebis"<br />

(VI-XII t.) redaqtori.<br />

britaneTis mTavrobis grantiT dafinansebuli didi qarTul-inglisuri<br />

leqsikonis saredaqcio kolegiis wevri.<br />

qarTul enas Zveli da Zli e ri tra di ci e bi<br />

aqvs nasesxeb erTeulTa qarTulad gadmocemisa:<br />

gavrce le bu lia, erTi mxriv, terminebis<br />

e. w. internacionalizmebiT uSualod gafor ­<br />

me bis tra di cia (filosofia, geologia...) an<br />

ma Ti warmoeba qa rTulisave sa Su a lebebiT<br />

(bu ne bis me t y veleba, ena Tmec ni e re ba...), zogjer<br />

ki erTi da ima ve cne bis aR sa ni S na vad<br />

gvaqvs pa ra le lu ri sa Sualebebi (socialuri<br />

_ sa zo ga doeb ri vi, interna cio na lu ri _<br />

saer Ta Soriso, filanTropia _ ka c T mo y va ­<br />

re oba...).<br />

araqarTuli enobrivi masalis gaqarTulebis<br />

procesi TvalnaTliv Cans saqarTveloSi<br />

qristianobis gavrcelebis adreuli periodidanve,<br />

ro de sac qa r Tu l enas unda gadaeWra<br />

amocana _ adekvaturad gadmo eca ise Ti<br />

cne be bi, ro go ri caa dRes CvenSi esoden far­<br />

Tod gavrcelebuli: mac xo va ri, RvTismSobeli,<br />

naT li s Re ba, sameba da sxv.<br />

igi ve iTqmis filosofiuri terminologiis<br />

Sesa xe bac. Sua saukuneebSi giorgi da eqv Ti me<br />

aTonelebma, ioane petriwma, efrem mcirem da<br />

sxve b ma didi Rva wli da sdes qarTul fi losofiur<br />

terminTa SemuSavebis saq mes, xolo<br />

XX s­Si uni versitetTan saterminologio<br />

komi te tis Seqm nam sa me c ni e ro­teqnikuri<br />

ter mi nologiis ganviTareba axal sa fe xu rze<br />

ai y va na.<br />

arc dRes unda daviviwyoT ucxour enebTan<br />

urTierTobisas qarTu li sali te raturo<br />

enis ganvi Ta re bi sadmi Cveni saxelovani winaprebis<br />

zo mi eri mi d gomis es tradiciebi.<br />

rogor SeafasebT qarTuli Jurnalistikis<br />

enas _ rogorc beW durs, ise radio­ da telemediaSi?<br />

_ am kiTxvaze erTmniSvnelovani pasuxis gacema<br />

Znelia. avtorebi sxva da s x va ganaTlebisa<br />

da SemoqmedebiTi unaris mqone pirebi arian<br />

da Se fa sebasac sxva dasxvas imsaxureben. piradad<br />

Cemi azri Tu gainteresebT, eno brivi<br />

TvalsazrisiT met­na k lebad mi r Ce v nia Semdegi<br />

gazeTebi: 24 saa Ti, rezonan si, kviris<br />

pa litra, li tera tu ru li saqar T ve lo, saqarT<br />

velos respublika.<br />

radiogadacemebidan yvelas vamjobineb<br />

Tavi suflebas. sru li da r wmunebiT unda<br />

movix senio misi mesveurebi da wamyvanebi<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


i Zi na ra miSvili da daviT kakabaZe. orive<br />

SesaniS navi _ gamar Tuli da daxvewili qa ­<br />

r Tu liT metyvelebs, mo mwons maTi mSvidi<br />

intona ciac da masalis mo wo de ba­da lagebis<br />

maTeuli stilic. amas roca vambob, sulac<br />

ar vgulisx mob, rom analizur nawilSi maT<br />

yvelaferSi uyoymanod veTanxmebi, magram mi ­<br />

maC nia, rom maTi gadacemebis stili yvelaze<br />

metad uax lovd e ba sa e r Ta So ri so sta n dartebs.<br />

aq albaT arcTu ukanaskneli (Tu gadamwyveti<br />

ara) mniSv ne lo ba eniWeba maT ojaxebs,<br />

kerZod, mSoblebs, romelTac saTanado<br />

ga na T le ba mi sces Svilebs da ge mo v nebac<br />

ganuviTares.<br />

ramdenadac vaxerxeb Tvalyuris devnebas<br />

mediis sxvadasxva saSua le bebisaTvis, SemiZlia<br />

vTqva, rom radios sazogadoebrivi arxis<br />

gada ce me bis zepiri metyvelebis ena jer<br />

kidev sjobia televiziisas, magram imaves<br />

ver vityvi ra di os zogierTi damo u ki debeli<br />

arxis enis Sesaxebac, ro me lTa wamyvanebs<br />

we si er qveyanaSi mikrofonTan arc miuSvebdnen.<br />

isini swo redac rom arR ve ven enis bunebas<br />

qarTuli enisaTvis arabunebrivi ga mo Tq<br />

me bis xmarebiT.<br />

ma ga li Tad, misalmebis formulebidan qar­<br />

Tul Si sityva „mSvidobis“ ga mo yenebiT ix mare<br />

ba dila mSvidobisa da saRamo mSvidobi sa.<br />

dRe mSvi do bi sa (miT ufro SuadRe mSvidobisa)<br />

qarTulma ar icis, ese ni evropuli ene bi s ­<br />

Tvi saa damaxasiaTebeli. rac Seexeba gamoT qmas<br />

Rame mSvidobisa, igi qarTulSi ki ix ma reba,<br />

oRond mxolod gamo sal mebisas (!). da es asea<br />

mso f li os enaTa ume tesobaSi, romelSic ki<br />

saerTod ixmareba dRe­Ramis aRm ni Svneli<br />

sityvebi, maT Soris evropul enebSic. Cveni<br />

diqtorebi ki sru li ad gaumarTlebeli TavdajerebiT<br />

gvicvlian saukuneebiT gamotarebul<br />

eno briv formulebs. da raoden gasakviria,<br />

rom am gamosam Svidobebel fo r mulas<br />

(Rame mSvidobisa) ase ve uadgilod (mosalmebisas)<br />

xmarobs sa te le vizio „Ra mis Sous“<br />

erT­erTi SesaniSnavi wamyvani g. janeliZe).<br />

saerTod, televizias, romelic popularobiT<br />

mediis sxva saxeobebs sjobnis, yvelaze<br />

meti pasuxismgebloba akisria, rasac, me<br />

mgoni, sa Ta na dod ver iTvaliswineben Cveni<br />

teleJurnalistebi. raki frazeologiaze<br />

Camovarda sityva (ukeT, me Camovagde), aqve<br />

unda gavixsenoT, rom am Jamad ga vrcelebuli<br />

ra mdenime enobrivi Secdoma swored cnobili<br />

te le wa m y va ne bis ki se r zea (aq maT ar da vasa<br />

xe leb, Tumca Zalian kargad ma xsovs yove li<br />

ma Tganis sa xel­gvarebi). es Secdomebi maTive<br />

ze piri metyvelebisgan mo m di nare obs.<br />

pir vel yov li sa, vgu lisxmob iseT frazeologiur<br />

Secdomas, ro go ri caa ma dloba mou<br />

xa da _ nacvlad swori Sesityvebisa _ madloba<br />

gada u xa da. zmna mouxada (mouxdis...)<br />

mudam si t yva bodiS­Tan gamoiyeneba: bo di Si<br />

mo uxada, ma g ram: ma dloba ga dau xa da. ese ni<br />

yoveldRiurad saxmari ga mo T q me bia da si rc<br />

x vi lia, sayovelTaod gavrcelebuli, sayve<br />

l puro ga mo Tqmebi erT ma ne TSi gve reodes.<br />

zmniswinebis aRrevasTan dakavSirebiT ar SemiZlia<br />

ar vaxseno am za fxuls quCis bilbordebze<br />

gamosaxuli gamagrilebeli sasmelebis<br />

sare k la mo mowodeba: agrildi! yvela qarTvelisaTvis<br />

cnobilia, rom sityvebi agrile­<br />

ÐÒÉÏÒÉÔÄÔÉ _ ÂÀÍÀÈËÄÁÀ<br />

ba da aciveba zogadad amindze iTqmis, xolo<br />

Tu konkretul su li er Tu usulo saxelebze<br />

vlaparakobT, iq sxva (ga­, Se­) zmniswinebs viye<br />

nebT (gaciveba, gagrileba, Segrileba...);<br />

da am formebs imdenad buneb ri vad vxmarobT,<br />

rom verc ki vifiqrebdiT, rom amis<br />

sagangebo Sexseneba da g vWirdeboda. magram<br />

aki dagvWirda! arada, reklamis enas meti<br />

yuradReba un da mieqces, raTa arasworma<br />

formebma Tavisi xSiri gameorebiT dau m saxu<br />

rebeli adgili ar daimkvidron mosaxleobis<br />

metyvelebaSi.<br />

vfiqrob, Jurnalistebma unda isargeblon<br />

maTTvis miniWebuli meo T xe xelisuflebis<br />

uflebebiT da msgavsi enobrivi kuriozebis<br />

winaaRmdeg sa Wiroebisamebr gamoiyenon maT<br />

xelT arsebuli mediis asparezi.<br />

Jurnalistur stilSi eTavseba enis ori<br />

fun qcia: samauw ye b lo da zemoqmedebiT­eqspresiuli.<br />

ramdenad sworad axerxeben qarTveli<br />

Jurnali s tebi saliteraturo enis<br />

nor mebis dacvis TvalsazrisiT am ori funqci<br />

is realizebas?<br />

_ am funqciebs erTmaneTisagan mowyvetiT ver<br />

ganvixilavT. ramde ni me wlis winaT (ru sulad)<br />

wavikiTxe cnobili amerikeli mwer lis _<br />

artur heilis (cno bili romanebis „aeroportis“,<br />

„otelisa“ da sxvaTa avtoris) romani<br />

„Вечерние новости“. am na wa r moeb Si aRwerilia<br />

ori konkurenti tele kom paniis JurnalistTa<br />

rTuli profesiuli mu Saobis ambebi. mraval<br />

sain te reso epizod s Soris gansakuTrebiT<br />

gamovyofdi im adgils, sadac aRwe ri lia,<br />

rogor muSaobdnen Jurnalistebi gadasacem<br />

teqstze, sityvaTa Tanamimdevrobaze, zmnis<br />

adgilze, intonaciaze, raTa xaz gasasmeli<br />

sit y ve bi ufro efeqturad wa moe wiaT win da<br />

CaebeWdaT msmenel­mayurebelTa go ne baSi.<br />

Zalian vnanob, rom is adgi li ar vTargmne da<br />

ar gamovaqveyne Cve ni Jurnalistebis sayuradRebiod<br />

da samaga liTod.<br />

rac Seexeba<br />

enobriv<br />

normebsa da<br />

Secdomebs:<br />

w i n a s w a r<br />

unda iTqvas,<br />

rom uneblie<br />

Secdomebisagan<br />

aravin<br />

aris da z Rve<br />

u li, isini yvelas mos dis, metadre _ gaukontrolebel<br />

zepir mety ve le baSi. magram<br />

mTava ri es ki ar aris, aramed is, rom saxelmZ­<br />

Rvanelo orientirebi da Rire bu le be bi,<br />

TviT midgoma me t yvelebis ku l turisa da sa ­<br />

li te ra tu ro enis no r mebis dacvis sakiT xebi<br />

sadmi sworad gvqon des SemuSavebuli.<br />

amasTan dakavSirebiT maxsendeba, am ramdenime<br />

wlis winaT, qarTuli eni sa d mi miZRvnil<br />

„sa ToTxmetaprilo“ tra di ci ul te le gada ­<br />

ce maSi Jur na li stebs mimar Tes ki TxviT, ramdenad<br />

icav d nen isini Ta vianT ga da ce mebSi<br />

sa li teraturo enis normebs. pa su xebs So ­<br />

ris yu radReba mi ipyro er Ti friad xmauriani<br />

te le Jurnalistis pa su x ma, ro me lsac<br />

rito ri ku li kiTxvis forma hqonda: infor­<br />

gagrZeleba me­4 gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

3


4<br />

gagrZeleba<br />

macias roca gada v cem, normebze vi fi q ro Tu<br />

TviTon gadasacem ma salazeo.<br />

ra unda iTqvas am gancxadebaze? saliteraturo<br />

enis normebze abst ra qtuli fiqri ki<br />

ara, normebis praqtikuli codna da dauflebaa<br />

saWiro.<br />

gu laxdilad vTqvaT, gana ramdeni Jurnalisti<br />

icnobs qarTu li salite ra tu ro enis<br />

normebs? an ramden Jurnalists wauki T xavs<br />

da Seus wa vlia „Ju r na listis stilistikuri<br />

cnobari“, romelic am ramdenime wlis wi naT<br />

mo va mzadeT qarTvelma ena Tmecnierebma sagangebod<br />

Cveni Jur na lis te bi sa T vis es wi g n i<br />

be vr sa sargeblo cnobas Seicavs: tipobrivi<br />

Secdomebis sias ga s wo re bi TurT, punqtuaciis<br />

wesebs, ZiriTad abreviaciebs, ucxouri ene bis<br />

bge re bi sa da kompleqsebis qarTulad gadmocemis<br />

wesebs, gae rTi a ne bul er Ta organizacia­<br />

Si Semavali qveynebis, dedaqalaqebisa da valu<br />

tis sa xelwodebani da cnobebi am qveynebSi<br />

gavrcelebul enaTa Sesa xeb.<br />

Tqven axseneT, rom es cnobari karg samsa xurs<br />

uwevs Jurnalistebs, magram, Tu Tqveni naTqvami<br />

sinamdviles Seesabameba, saidanRa modis<br />

amdeni Secdoma­gaugebrobani Jurnalistebis<br />

zepir Tu weriTs metyvelebaSi?<br />

karga xania, momwifda am cnobaris ganmeorebiT<br />

gamocemis sakiTxi, miT ufro, rom maSin<br />

igi ar gayidula: ufasod daurigda redaqciebs<br />

moT xo vnisamebr. arc ti ra Ji iyo maincdamainc<br />

didi. ma gram ganmeorebiT ga mo ce mis<br />

saqme ga ugebrad ga Wi anurda, Tumca TviT<br />

Ju r na li s te bis daJinebuli mo T xo v na rom<br />

yofiliyo, es uTu od daaC qa rebda mis gamocemas.<br />

Jur na li s te bi ki ra to mRac ar Cqaroben...<br />

vi Tom ar sWirdebaT da imitom?<br />

albaT dagveTanxmebiT, rom qarTul enaze<br />

aisaxa sistemuri cvli le bebis da teqnikuri<br />

progresis Sedegebi, vgulisxmobT sabWoTa<br />

sistemis de montaJis Semdeg dasavluri Rirebulebebis<br />

Semosvlis tendencias, ra funqcia<br />

ekisreba am drois Jurnalistikas?<br />

_ dRes, roca msoflios xalxTa da kultura<br />

Ta daaxloebis pro ce si eg zom intensiu ri<br />

gaxda, kidev ufro meti gasaqani mi eca sa er­<br />

Ta Soriso si t yvebs, e. w. internaciona lizmebs,<br />

romlebic ber Z nul­la Ti nu ri warmo So ­<br />

bis co c xali ev ro puli enebidan ise sxa TviT<br />

aRmo sa v lu r ma ene b mac da ra gasak vi ria, isini<br />

SeeTvisebina qri s ti a nu li kul tu ris mra ­<br />

valsauku no va ni tra dici e bis mqone saqarTve<br />

los saxelmwifo enas?!<br />

am procesSi nebismieri msesxebeli ena da,<br />

cxa dia, qarTulic, dgeba dilemis winaSe: ra<br />

formiT miiRos man axal ga Ce ni li cne bis gamo<br />

mxatveli te rmini: pir da pir gadmoiRos<br />

sa Tanado si t y va uc xo enidan da qa rTuli<br />

aso e biT gadmosces, Tu gaaqarTulos isini<br />

sruli an nawilobrivi Ta r g m nis gziT? aq<br />

sxva dasxva enam SeiZleba sesxebis gansxvavebul<br />

gzebs mi ma r Tos. m agaliTad, iseTi sayo<br />

vel Taod cnobili internacionalizmi,<br />

ro goricaa universiteti, somxurma ar<br />

mii Ro da imave mniSvnelobiT sakuTari sityva<br />

warmoebis gziT miiRo somxuri sit y va<br />

hamalsaran. meore mxriv, sa b Wo ur epoqaSi,<br />

ru su li со вет sityvis _ aRsaniSnavad verc<br />

ÐÒÉÏÒÉÔÄÔÉ _ ÂÀÍÀÈËÄÁÀ<br />

erTi mokavSire res pu b li kis enam ver daaRwia<br />

am fuZes Tavi (maT Soris somxurmac),<br />

qar Tu lma ki bWobs zmnisgan awarmova saku­<br />

Tari ter mi nebi sab Wo da misgan nawarmoebi<br />

sabWoTa, sabWouri...<br />

mogvianebiT, roca gorbaCovis xe li suflebaSi<br />

yofnisas sa xe l m Z R va ne lo lozungebad<br />

„perestroika“ da „glasnost“ iqna wamo ye nebu<br />

li, da sa v le Tis mediam isini uTargmneli<br />

datova: saTanado qveynebSi marTvis de mo kratiuli<br />

wesebi imdenad bunebrivi iyo, rom<br />

maT sagangebo terminebi arc sWi rdeboda.<br />

qarTulma ki Seqmna azrobrivi<br />

ekvivalentebi: „ga r da q m na“ da „sa ­<br />

ja ro o ba“. ase gamoxata saqarTvelom<br />

Tavisi enobrivi politika...<br />

sazogadoebriv­politikur cxovrebaSi<br />

Jurnalistikis roli Zalze<br />

mniSvnelovania. mis upi r ve le s<br />

mo wo debad da pa su xis mge blobad<br />

me saxeba saxelm wifo inte re sebis<br />

da c va da saa misod sazoga do eb rivi<br />

azris Seqmna.<br />

dasasrul,<br />

Jur nalistoba,<br />

Cemi<br />

warmodgeniT,<br />

u r T u l e s i<br />

profesiaa,<br />

ro me lic niSnavs<br />

fa r To<br />

ganaT le basa<br />

da eru di cias, Rrma ana li zis unars, miu ke r­<br />

Zoeb lo bas, gambedaobas, enisa da kalmis simaxviles...<br />

guliT vusurvebdi yvela am Tvisebis SeZenas<br />

Cvens Ju r nalis tebs.<br />

sruliad darwmunebuli var, rom, Tu Cveni axalgazrda<br />

Jurna li s te bi kargad gaecno bian<br />

ilia WavWavaZis publicistikas, Caswv de bian<br />

misi sta ti e bis mi zans da maTi agebis iliaseul<br />

stils, es maT bevrs miscems ro gorc inteleqtu<br />

a lu ri, ise teqnikuri TvalsazrisiT. jer<br />

marto rad Rirs „nuTu?!“ _ qarTuli Jurnalistikis<br />

es namdvili mSveneba!<br />

xSirad sayveduroben Jurnalistebs, rom<br />

isini sworad ar mety ve le ben teleekranidan,<br />

ismis gramatikuli Tu stilistikuri<br />

Secdomebi, mo Zalebulia Jargonizmebi,<br />

slen gi; SeimCneva ganaTlebis deficiti...<br />

ras it yviT am sakiTxebze, Tqveni azriT, ra<br />

aris gamosavali?<br />

_ gamosavali is aris, rom, Ju r na li s ti ka­<br />

Si un da muSaobdes mowo de biT Jurnalisti<br />

(da ara Worebs ayolili, ska n da lur ambebze<br />

monadire), ni Wi eri da maxvili, fa r Tod ganaT<br />

le bu li, da mo u kideblad moazrovne da<br />

fa qtebis damoukideblad mom po ve beli, saTqme<br />

lis pirSi mTqm eli, oRond obi eqturad da<br />

maxvilad mTqmeli.<br />

amasTan, mimaCnia, rom karga xania dadga dro,<br />

rom Cveni media mTli a nad dargobriv Jurnali<br />

s tikaSi muSaobis wesze gadavides. sxvagva<br />

rad WeSmariti pro fesionalizmis miRweva<br />

SeuZlebeli gaxdeba da davr Ce biT oden<br />

provincialuri Worebis gamavrcelebeli<br />

Jurnalistikis amara.<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


dargobrivi Jurnalistikis nakleboba gansakuTrebiT<br />

sagrZnobia Cve ni po litikursocialuri<br />

da ekonomikuri cxovrebisaTvis,<br />

rac safuZ ve lia yvela eris arsebobisaTvis.<br />

ma gram mxolod normebis dacva ar aris sakmarisi.<br />

sakuTari enis ga m di d re ba da mis siRrmeebSi<br />

SeRwevaa saWiro, ra sac yovel dRi u ­<br />

ri gu l mo d gine mu Saoba sWirdeba. amisaTvis<br />

ki yvelaze Sedegiani saSualebaa qa r Tu li<br />

kla sikuri da Ta na me drove li teraturis,<br />

kargi mecnieruli sta ti e bi sa Tu cnobili<br />

eseistebisa Tu memuaristebis saukeTeso nimuSebis<br />

re gu la ru li kiTxva. sxva g varad ver<br />

gavimdidrebT enas, romelic unda mo va x maroT<br />

Ju rna lis ti kas..<br />

enaze Jur na li s ti mudmivad unda<br />

muSaobdes. iqneba is mxatvruli, sa mecniero<br />

Tu publicistur­eseisturi.<br />

mTavaria, rom Cve ni sa metyvelo ba za<br />

wi na s war iyos Sem za de bu li nebis mie<br />

ri te qstis ga ma rTuli eniT ga da sace<br />

mad, orient i re buli un da vi yoT<br />

swormetyve le ba ze.<br />

rac mTavaria:<br />

roca<br />

Jurnalistispasuxismgebl<br />

o b a z e<br />

vmsjelobT,<br />

pi r vel<br />

yovlisa,<br />

is unda gvqondes mxedvelobaSi, rom misi metyveleba<br />

re gu la ruli sixSi riT xvdeba yurs.<br />

amitom mas gadamdebi Zala aqvs da xSirad gameorebuli<br />

Se c do ma meqanikurad Cvens metyvelebaSic<br />

inergeba. es rom na m dvilad asea,<br />

iqidanac Cans, rom zemoT moyvanili maxinji<br />

gamoTqma mad lo ba mouxada am Ju rnalistebTan<br />

kulturulad moubar respondentebsac ki wamoscdaT.<br />

aq ki Jurnalistis uf le bebsac unda Se ve xoT:<br />

ra ufleba aqvs Sec do mebiT me tyvel Jurnalists<br />

es Secdomebi Tavs moaxvios kultu rulad<br />

me tyvel Tanamosaubres da mTels tele­<br />

Tu radio au di torias? es is Se m T xvevaa, roca<br />

enobrivi Secdoma samarTlebrivi msjelobis<br />

sagani xde ba.<br />

gasa ge bia, rom yvela ver iq ne ba maswavlebeli<br />

an mkvle va ri, magram de da enis ka rgad<br />

codna da li te ra turulad ga marTul enaze<br />

me ty ve le ba yve la mo qa la qisaTvis Rirsebis<br />

sa kiTxad mi ma C nia, Jurna li s ti sa Tvis ki _<br />

or magad, vinaidan mas usmenen, uyu reben da<br />

ki Txuloben.<br />

mekiTxebiT, gamosavali ra ariso.<br />

ase gipasuxebdiT: Cemi Rrma rwmeniT, gamosavali<br />

SeiZleba iyos mu d mi vi swrafva sa fuZvliani<br />

ganaTlebis misaRebad da sistematu ri,<br />

CaRr ma ve bu li kiTxva mSo b li uri li teraturis<br />

saukeTeso nimuSebisa, iseve ro gorc<br />

gamoCenil qarTvel mTargmnelTa mi er Tar g ­<br />

m nili uc xo u ri lite ra tu risa. Tu am receptiT<br />

ixelmZRvanelebs Jurnalisti da qarTul<br />

(qa r Tu le novan) literaturas daewafeba, Tavad<br />

darwmundeba am sityvebis simar T le Si.<br />

Tqveni araerTi naSromi exeba qarTuli enis<br />

siwmindis dacvis sa ki Txebs, Jurnalistebs<br />

ÐÒÉÏÒÉÔÄÔÉ _ ÂÀÍÀÈËÄÁÀ<br />

karg samsaxurs uwevs „Jurnalistis stilistikuri<br />

cno baric“. fiqrobT Tu ara am mimarTulebiT<br />

muSaobis gagrZelebas? ki dev<br />

risi gakeTeba SeiZleba?<br />

_ am mimarTulebiT muSaobis gagrZeleba Cemi<br />

erT­erTi (Tumca ara erTaderTi) movaleoba<br />

da pasuxismgeblobaa WavWavaZis sax. univer site<br />

t Sic da kvle viT (ena T me c ni erebis) institutSic.<br />

sainteresoa, rom SarSan uni ver sitetSi,<br />

garda filo logebisa, sociologTa<br />

Jurnalisturi ganx ris stu de ntebsac ekiTxe<br />

bo daT qarTuli enis praqtikuli kursi.<br />

insti tu tis xaziT ki metyvelebis kulturis<br />

ganyofileba amzadebs pa ro nimebis<br />

leqsikons, romelic male gamova. sa ga ngebo<br />

leqsikonis saWiroeba gansa z R vra, Jurnalistebis<br />

mier, pirvel yovlisa, swored<br />

uc xo sityvebis uma r Tebulo xmarebam, rac<br />

am sityvebis ucodinarobiTaa gamowveuli.<br />

gau ge ba ria, vin aZalebs Jurnalistebs im<br />

ucxouri sityvebis gamoyenebas, ro me l Ta<br />

mniSvnelobac maTTvis gaugebaria.<br />

Jurnal „dromikosis“ mkiTxvels vauwyeb<br />

imasac, rom ga su li wlis bo los ba kur sulakauris<br />

gamom ce mlobam ga mo aqveyna axali<br />

(III) gamocema Cemi wi g ni sa „Cve ni ena qar Tu li“,<br />

romelsac safuZvlad daedo wlebis win Cemi<br />

sa av to ro telegadacemaTa ciklis masala.<br />

es gamocema sagrZnoblad gada xa li s da da Sei<br />

v so axa li masaliT: daemata ramdenime Tema,<br />

agreTve _ pu n q tu a ci is, abre vi a ci is (SemoklebaTa)<br />

da sityvaTa damarcvla­gadatanis<br />

we se bi Tav­Tavisi sa va r jiSoebiT, swori pasuxebiTa<br />

da literatu ri T urT.<br />

Tu Jurnalistebi Caixedaven am wignSi, vfiqrob,<br />

araerT sasargeblo cno bas ipo vian masSi<br />

da airideben araerT usiamovno Secdomas...<br />

magram zemoTqmuli imas rodi niSnavs, rom<br />

mxolod wminda enobrivi _ grama ti ku li Tu<br />

stilistikuri Se cdomebis arideba Jurnalists<br />

profe si o na lad aqcevs, Tumca arc es<br />

iqneboda umniSvnelo profesio na li z mi saken<br />

mimaval gzaze.<br />

qarTulma saliteraturo enam iseTi istoria<br />

gamoiara, iseT gi ga n tebs gamouyenebiaT<br />

igi TavianTi enamzeobis saasparezod, rom<br />

dRes ara vis ara aqvs ufleba daudevrobiT<br />

da ugulisyurobiT quCuri enis do ne m de<br />

daiyvanos igi. Jargonizmebs, slengs, TviT<br />

uwmawur, skabrezul metyve le ba sac ki SeiZleba<br />

gamosayenebeli sfero aRmoaCndes,<br />

Tuki mwerali ga ni z ra xavs saTanado so ci aluri<br />

wris metyvelebisa da qcevis daxasia­<br />

Te bas. am saxis leqsikis gamoyeneba aq stilis<br />

sakiTxebSi inacvlebs. amas ga rda, es le qsi<br />

ka srulad unda asaxos yvelaze vrcelma<br />

leqsikonebma. ma gram ma so brivi informaciis<br />

saSualebebSi amgvari leqsikis tiraJireba,<br />

ra Tqma un da, sruliad miuRebelia. inglisurSi<br />

arsebobs gamoTqma (TviT le q si ko nSic<br />

aris Sesuli!): unprinted words, anu „daubeWdavi<br />

sityvebi“. igu li s x me ba, rom masobrivi<br />

mkiTxvelisa da msmenelisaTvis am sityvebis<br />

xi l va da mo smena ar egebis.<br />

amiT yvelaferia naTqvami...<br />

rubrikis redaqtori<br />

qristine boWoriSvili<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

5


6<br />

ÂÄÏÐÏËÉÔÉÊÀ ÃÀ ÂÄÏÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÔÒÀÔÄÂÉÄÁÉ<br />

liberaluri sabazro ekonomika _<br />

saqarTvelos ekonomikuri usafrTxoebis<br />

intervius dagegmvisas gaviTvaliswineT ZiriTadi<br />

gamowvevebi, romlebic globali zaciis<br />

konteqstSi qveynis winaSe dgas, xSirad<br />

dasmuli da zogjer pasuxgaucemeli kiTxvebi<br />

geopolitikis, ekonomikis, kulturuli<br />

mentalobis sferodanac ki. aRniSnulis<br />

Sesa xeb gvesaubreba socialuri kvlevebisa<br />

da politikuri analizis saerTaSoriso centris<br />

asocirebuli eqsperti, araerTi samecniero<br />

naSromisa da monografiis avtori,<br />

pedagogi da mkvle vari giorgi kvinikaZe.<br />

xSirad ismis, rom `geopolitikas~ enacvleba<br />

axali strategia – `geoekonomika~.<br />

geopolitikurad feTqebadsaSiS regionSi<br />

mdebare Cvens qveyanaSi axali realobis mimarT<br />

didia interesi. upirvelesad gTxovT,<br />

gangvimartoT geoekonomikis arsi da misi<br />

mimarTeba geopolitikasTan.<br />

daviwyoT imiT, rom Tanamedrove geoekonomika<br />

swavlobs kavSirebs, romlebic yalibdeba<br />

ekonomikis, politikisa da geografiuli<br />

sivrcis urTierTqmedebis procesSi, sadac<br />

dominantia ara politika, aramed ekonomika.<br />

ufro konkretulad ki, es aris mecnieruli<br />

codnis dargi, romlis fokusSi eqceva<br />

msof lios Zalismieri dapirispirebebisa da<br />

konf liqtebis ekonomikis sferoSi gadatanis<br />

tendencia. dRes msoflios ganviTareba Si<br />

aSka rad gamoikveTa mimarTuleba, romelsac<br />

sam xedro­politikuri konfliqti ga daaqvs<br />

konf liqtebis gansakuTrebul tipSi — geoeko<br />

nomikur koliziebSi, anu xatovnad rom<br />

vTqvaT, `geoekonomikis~ cneba seriozu lad<br />

aviwroebs geopolitikis cnebas. e. i. momaval­<br />

Si saqme gveqneba geoekonomikur omebTan.<br />

saqarTvelom ukve daiwyo funqcionireba<br />

msof lio geoekonomikur koordinatTa siste<br />

maSi. misi geografiuli mdebareobidan<br />

ga mom di nare da kidev ruseTis faqtoris<br />

gaT va lis wi nebiT, sruliad koreqtulma<br />

Tezis ma – `po li ti ka aris ekonomikis konstruqciuli<br />

gamoxatuleba~, CvenTvis unda<br />

erTaderTi gza<br />

SeiZinos Semdegi saxe: „saqarTvelos geopolitika<br />

aris geoekonomikis konstruqciuli<br />

gamoxatuleba~. geoekonomikuri TvalsazrisiT,<br />

kargad unda gavacnobieroT, rom<br />

qveynis saxelmwifoebrivi Zliereba sul<br />

ufro metadaa damokidebuli, erTi mxriv,<br />

mis konkurentunarianobaze da, meore mxriv,<br />

xelisuflebis unarze – swrafi, adekvatu ri<br />

qmedebebi ganaxorcielos msoflio geoekonomikur<br />

sivrceSi integraciisaTvis, raTa<br />

maqsimaluri sargebeli miiRos am situaciidan.<br />

mxedvelobaSi maqvs is garemoeba,<br />

rom saqarTvelo im SemTxvevaSi SeZlebs sakuTari<br />

mosaxleobis dasaqmebas da keTildReobas,<br />

Tu qveyana moizidavs teqnologiebsa<br />

da finansebs, romelzec dRes msoflioSi<br />

daundebeli brZola mimdinareobs. amisTvis<br />

ki saqarTvelos sWirdeba geoekonomikuri<br />

strategiis axali paradigmis SemuSaveba,<br />

romelic daefuZneba neoliberaluri ekonomikis<br />

models da praqtikulad iqneba ganvi­<br />

Tarebis strategiis baza. aseTi baza ki unda<br />

gulisxmobdes erovnuli ekonomikis Sezrdas<br />

msoflios geoekonomikur sistemasTan,<br />

rac saSualebas mogvcems uzrunvelvyoT<br />

qveynis monawileoba msoflio Semosavlebis<br />

formirebisa da gadanawilebis procesSi.<br />

geoekonomikuri omebi axseneT, iqneb gangvimartoT<br />

maTi arsi?<br />

daakvirdiT msoflios ganviTarebas. TviT<br />

iaraRis tipic ki icvleba dRes, samxedro<br />

iaraRi TandaTan iZens ekonomikur Sinaarss.<br />

mxedvelobaSi maqvs zusti wertilovani<br />

dartymis iaraRis saxeobebis masobrivi<br />

war moqmna, rac niSnavs imas, rom e. w. cxeli<br />

konfliqtis ganviTarebis samizne xdeba ara<br />

mosaxleoba, aramed saxelmwifoTa strategiuli<br />

da gansakuTrebiT ekonomikis obieqti,<br />

meore mxriv ki, geoekonomikuri omi niSnavs<br />

qveynis ekonomikis dasustebisaken mizanmimarTul<br />

qmedebebs, kerZod: adamiani Sei­<br />

Zleba ar mokla, magram umeSevari datovo,<br />

sawarmo ar dabombo, magram daxuro da a.S.<br />

aqve unda SevniSnoT, rom amJamad sam xedro<br />

(geopolitikuri) omebis geoekonomikur omebad<br />

transormaciis process imde nad daxvewil<br />

organizacias ukeTeben, rom msoflio<br />

Tanamegobroba xSirad ara Tu ver amCnevs,<br />

aramed, nebsiT Tu uneblied, Tan xmobasac<br />

ki aZlevs omis warmmarTvelebs. gaixseneT<br />

ruseT­saqarTvelos dapirispireba, romelic<br />

geoekonomikuri omiT daiwyo (embargos<br />

daweseba qarTul produqtze, gaz sa denis<br />

afeTqeba da a. S.) da rogorc am om Si warumatebulma<br />

qveyanam, ruseTma, es omi – klasikuri<br />

geopolitikiT, samxedro agresiiT<br />

gaagrZela, rac Cveni qveynis terito riis<br />

nawilis okupaciiT dasrulda.<br />

ra aris dRevandel msoflioSi stabilurobis<br />

garanti, ra gzas unda daadges saqarT­<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


ÂÄÏÐÏËÉÔÉÊÀ ÃÀ ÂÄÏÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÔÒÀÔÄÂÉÄÁÉ<br />

velo, ruseTTan omgadaxdili qveyana?<br />

mimaCnia, rom qveynebs Soris urTierTdamoukideblobis<br />

maRali xarisxi da demokratia<br />

aris mSvidobis garantia. rac meti qveyana<br />

daadgeba ekonomikis liberalizaciisa da<br />

de mokratiis gzas, msoflio gacilebiT stabi<br />

luri gaxdeba. Tanamedrove msoflio Si<br />

arsebuli situacia met Sanss iZleva progre<br />

suli msoflio geoekonomikuri wesrigis<br />

Camosayalibeblad. ekonomikuri liberalizmi<br />

unda Sendebodes yvela qveynis swraf viT<br />

keTildReobis maRali donis misaRwevad,<br />

rac unda gaxdes upirvelesi mizani. es niSnavs,<br />

rom stabiluroba momavalSi unda damyardes<br />

ara imdenad samxedro ZaliT, ramdenadac<br />

liberaluri geoekonomikuri wesrigiT,<br />

sadac yvela qveyana daicavs TamaSis saerTo<br />

wesebs.<br />

rac Seexeba geoekonomikuri konfliqtebis<br />

Ta vidan acilebas, aq sam etapze SeiZleba<br />

sa u bari: 1. uSualo kavSirebis damyareba<br />

geo ekonomikur TanamSromlobasa da ekonomikur<br />

keTildReobas Soris; 2. geoekonomiku<br />

ri urTierTdamokidebulebis zrda; 3.<br />

geo po litikuri TanamSromlobis gafar­<br />

Toeba geoekonomikuri blokebis CarCoebSi.<br />

rogoria saqarTvelos ekonomikis arsebuli<br />

mdgomareoba geoekonomikis kuTxiT da ra<br />

safrTxeebis winaSe dgas Cveni qveyana?<br />

saqarTvelos ekonomikur ganviTarebas maSin<br />

eqneba istoriuli perspeqtiva, roca masSi<br />

daculi iqneba garkveuli etapobrioba da,<br />

rac mTavaria, SenarCundeba strategiuli<br />

manevrebis unari. qveynis ekonomikis gadasvla<br />

geoekonomikur modelze or etapad<br />

SeiZleba ganxorcieldes. pirveli etapi yalibdeba<br />

im strategiuli koniunqturis anali<br />

zis Sedegad, rasac qmnis arsebuli safrTxeebi,<br />

gamowvevebi da qveynis realuri<br />

resursebi, xolo meore etapi ukavSirde ba<br />

qveynis ekonomikuri garRvevis sabazo wertilebis<br />

formirebas, ekonomikur zrdas,<br />

aseve erovnuli ekonomikis transnacionalizebul<br />

ekonomikad gardaqmnis strategiis<br />

SemuSavebasa da mis realizacias.<br />

dReisaTvis saqarTvelos ekonomika arc organizaciulad<br />

da arc meTodologiurad<br />

mzad araa msoflio ekonomikis transnacionaluri<br />

Zalebis konkurenciisaTvis. amitom<br />

qveynis SigniT prioriteti unda mieniWos<br />

Tanamedrove ekonomikuri centrebis Camoyalibebas,<br />

rac stimuls miscems msoflios<br />

geoekonomikur sistemaSi qveynis integraciis<br />

procesis daCqarebas.<br />

rac Seexeba safrTxeebs, geoekonomikuri<br />

Tval sazrisiT, prioriteti ekuTvnis ruse­<br />

Tis geoekonomikur (da ara marto samxedro)<br />

miswrafebas, rom mTel postsabWoTa siv r ce Si<br />

kvlav aRadginos energetikuli resurse bis<br />

wyaroebze Tavisi kontroli. ro gorc Cans,<br />

man miznad daisaxa ara mxolod daiqvemdebaros<br />

am resursebis eqspluatacia sakuTari<br />

ekonomikis konkurentunaria nobis zrdisTvis<br />

msoflio geoekonomikur sistemaSi, aramed<br />

maqsimalurad Seecados, ar dauSvas saqar­<br />

Tvelo msoflio Semosavlebis formirebisa<br />

da ganawilebis procesSi. aSkarad ikveTeba<br />

tendencia, rom ruseTis samxedro manqanis<br />

saqmianoba uSualod aris dakavSirebuli am<br />

amocanis SesrulebasTan (2008 w. 1­el ivniss<br />

ruseTisa da e. w. afxazeTis prezidentebma<br />

xeli moaweres xelSekrulebas gudauTis rai<br />

onSi navTobis saZiebo samuSaoebis Sesaxeb,<br />

xolo 2008 wlis agvistoSi ganxorcielda<br />

sam xed ro agresia saqarTvelos winaaRmdeg).<br />

ruseTi saqarTvelos mimarT iye nebs yvela<br />

saSualebasa da berkets dawye buli samxed ro<br />

politikidan, damTavrebuli maRali geoekono<br />

mikuri teqnologiebiT. kavkasiaSi arsebuli<br />

krizisi cxadyofs, rom geoekonomikuri<br />

omis meqanizmebi aqtiurad eTanawyoba samxedro<br />

saSualebebs, romlis mizania kavkasiis<br />

qvey nebis ekonomikuri inf rastruqturis<br />

ngre va (gaixseneT rusuli TviTmfrinavidan<br />

gaSvebuli raketa, rome lic baqo­jeihanis<br />

mil sadenze iyo damiznebuli) da kavkasiis<br />

qveynebs Soris ekonomikuri kavSirebis moSla<br />

(ruseTis mier provocirebuli yarabaRis<br />

konfliqti).<br />

ramdenad realurad migaCniaT, rom ruseTma<br />

SeZlos Zveli geopolitikuri sivrcis aRdgena?<br />

im meTodebiT, rasac ruseTi dRes mimarTavs,<br />

vfiqrob, es SeuZlebelia, vinaidan qveynis<br />

Sida problemebi (ekonomika, politika da<br />

socialuri problemebi) mas amis SesaZleblobas<br />

ar aZlevs. Tanac yuradReba miaqcieT<br />

erT garemoebas: dRevandel ruseTs, ase<br />

vTqvaT, gaSlil frontze brZola ukve aRar<br />

SeuZlia da igi iyenebs e. w. wertilovan geopolitikur<br />

da geoekonomikur darty mebs.<br />

magaliTad, aseTi dartyma man miaye na CeCneTs<br />

(qveynis SigniT), saqarTvelos (postsab­<br />

WoTa sivrceSi), ingliss (msoflio masStabiT).<br />

roca ruseTi sjida CeCneTs, aranakleb<br />

seriozuli problema hqonda mas TaTreTis<br />

avtonomiur respublikaSi da ukanasknels<br />

wauyrua. roca sjida saqarTve los, azerbaijanma<br />

praqtikulad gayara Tavisi qveynidan<br />

ruseTis SeiaraRebuli Zalebi (da ara marto),<br />

roca sjida ingliss, nato sjida mis,<br />

albaT, erTaderT mokavSire iugoslavias,<br />

serbeTs da a. S. amdenad, ruseTi ufrTxis<br />

pirdapir konkurencias da Ria dapirispirebas<br />

iseT geoekonomikur organizaciebTan,<br />

rogoricaa CrdiloeT amerikis Tavisufali<br />

vaWrobis zona, evrokavSiri da a.S. imperiis<br />

aRdgena, rogorc mxareTa SeTan xmebiT, aseve<br />

Zalis gamoyenebiT, ruseTs sakmaod Zviri<br />

daujdeba, rasac moskovi ise ver SeZlebs,<br />

rom Sida safrTxeebis saSiSroeba gamoricxos.<br />

sxvanairad es misTvis katastrofiT<br />

damTavrdeba.<br />

dasasruli me­8 gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

7


8<br />

dasasruli<br />

ÂÄÏÐÏËÉÔÉÊÀ ÃÀ ÂÄÏÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÔÒÀÔÄÂÉÄÁÉ<br />

rogor SeiZleba ganviTardes msoflios<br />

geo ekonomikuri momavali?<br />

mecnierebi da eqspertebi XXI saukunis pir vel<br />

naxevarSi varaudoben msoflios ganviTarebas,<br />

rogorc minimum, sami geoekonomikuri<br />

sce nariT: 1. konkretuli dialogis Semdgomi<br />

gafarToeba ganviTarebul samyarosa da danarCen<br />

msoflios Soris; 2. konkurenciis axali<br />

bipolaruli konstruqciis aRmoce neba; 3.<br />

msoflio geoekonomikuri sivrcis fragmentacia<br />

ramdenime kulturul da geo ekonomikur<br />

regionad, romlebic xangrZliv konfliqtsa<br />

da konkurenciaSi iqneba erTmaneTTan. Ti­<br />

Toeuli scenari realizdeba sxvadasxva<br />

globaluri procesebis Sedegad, kerZod:<br />

a) SeiZleba moxdes konsolidacia im qveynebisa,<br />

romlebic sakuTar adgils ver monaxa ven<br />

msoflio geoekonomikur sistemaSi da isini,<br />

albaT, gaagrZeleben sakuTari ganviTarebis<br />

gzebis Ziebas. Tu es Zieba Sedegiani aRmoCnda,<br />

maSin Tanamedrove geoekonomikur lider<br />

qveyanas da regions SeiZleba Seumcirdes<br />

kulturuli pasuxismgeblobis zonebi;<br />

b) `civilizaciaTa Sejaxebis~ Sedegad konfliqtebi<br />

SeiZleba warmoiqmnas, rogorc<br />

kulturuli pasuxismgeblobis periferiuli<br />

zonis SenarCunebisaTvis konkurentu li<br />

brZolidan gamomdinare, aseve TviT geoekonomikuri<br />

scenaris erTianobis uzrunvelsayofadac<br />

(saubari araa maincadamainc<br />

globalur konfliqtebze an omze);<br />

g) msoflio geoekonomikuri sivrcisa da misi<br />

centris mSeneblobis procesSi geopoli tikis<br />

modernizaciis Sedegad sruliad SesaZ lebelia<br />

msoflios axali geoekonomikuri zonebis<br />

gamoyofa. aqve getyviT, rom ganviTa rebis<br />

erTi modelidan meoreze gadas vla (mxedvelobaSi<br />

maqvs industriulidan inovaciur<br />

ekonomikaze gadasvla) ar iqneba umtkivneulo.<br />

magaliTad, 1997­98 wlebSi aziis finansurma<br />

da 2008­2009 wlebis msoflio ekonomikurma<br />

krizisma aCvena, rom es krizisebi mxolod<br />

pirveli simptomebi iyo im mosalodneli<br />

ekonomikuri krizisisa, romelic moaswavebs<br />

didi ekonomikuri cik lis dasasruls.<br />

garkveulwilad, Tqven SeexeT kulturis<br />

globalizaciis sakiTxebs, rac erTgvarad<br />

sazogadoebis didi nawilis SiSsac ganapirobebs.<br />

sainteresoa Tqveni azri, rogor<br />

aisaxeba es procesebi Cvens kulturul cxovrebaze,<br />

qarTul mentalobaze?<br />

amasTan dakavSirebiT relevanturia ori<br />

sakiTxis gamijvna, kerZod, ras warmoadgens<br />

kulturuli difuzia da riT gansxvavdeba<br />

igi kulturis globalizaciisagan.<br />

kulturis globalizacia, rasac am cneba­<br />

Si gulisxmoben, sruliad axali fenomenia<br />

da gulisxmobs erTiani zenacionaluri,<br />

globaluri kulturis Camoyalibebas, xolo<br />

kulturis difuzia yovelTvis mimdinareobda<br />

da igi nebismieri erovnuli kulturis<br />

Camoyalibebisa da ganviTarebis mTavar, ganm<br />

sazRvrel faqtoradaa miCneuli.<br />

praqtikulad, kulturis globalizacia niSnavs<br />

faseulobaTa gadafasebas, Zvel Rirebulebebze<br />

uaris Tqmasa da axlis SeTvisebas,<br />

rac TavisTavad niSnavs cxovrebis wesisa da<br />

mentalobis Secvlas. Tumca is Rirebulebebi,<br />

romlebic mkvidrdeba globalizaciis<br />

Se de gad, arc axalia da arc kosmopolituri.<br />

igi, faqtobrivad, warmoadgens im faseulobaTa<br />

sis temas, romelic dasavluri<br />

ci vi li zaciisaTvis aris damaxasiaTebeli<br />

(ves ter nizacia). amas qarTuli sazogadoebis<br />

nawili kulturul imperializmad da<br />

aSkara eqspan siad aRiqvams. modiT kiTxva<br />

davsvaT ase: ras warmoadgens is ZiriTadi<br />

Rirebulebebi, romlebic aseT mZafr reaqcias<br />

iwvevs aradasavluri civilizaciebis<br />

mqone qveynebSi da maT Soris CvenTanac?<br />

daviwyoT imiT, rom mTeli dasavluri samyaros<br />

civilizaciisa da kulturis safuZveli<br />

individualizmia. feodalizmis dasavlurma<br />

modelma, miwaze kerZo sakuTrebam,<br />

burJuaziis gabatonebam da a. S. Camoayaliba<br />

iseTi pirovnuli mentaliteti, roca<br />

pirovneba Tavisufalia da adamianTa urTierTobebs<br />

aregulirebs mxolod kanoni. amitom<br />

dasavlur kulturaSi kanonis uzenaesoba<br />

aucilebeli pirobaa da kanonis winaSe<br />

yvela Tanasworia, mdgomareobisa da cenzis<br />

miuxedavad. sxva civilizaciebsa da kulturaSi<br />

ki pirovnebaze maRla dgas koleqtivi,<br />

religia da a. S., anu pirovneba eqvemdebareba<br />

maT interesebs, vinaidan am kulturaSi miwa<br />

Temuri sakuTreba iyo. Sesabamisad, dRes<br />

aseT sazogadoebaSi pirovnebis Tavisufleba<br />

koleqtivzea damokidebuli da sazogadoebriv<br />

urTierTobebs saxelisuflebo elita,<br />

religiuri Temebi an gvarovnuli klanebi<br />

war marTaven. Tumca koleqtivizmi yvelgan<br />

araa erTnairi formiT warmodgenili. Tu<br />

rusuli koleqtivizmi mTel saxelmwifoze<br />

batonobs, rac imas niSnavs, rom saxelmwifos<br />

xelmZRvanels yvela morCilad unda emsaxurebodes,<br />

qarTuli koleqtivizmi ar moicavs<br />

mTel ers an saxelmwifos. igi vrceldeba<br />

iseT kategoriebze, rogoricaa naTesav­megobari,<br />

samezoblo da a. S. Cveni tragedia isaa,<br />

rom swored aRniSnuli kategoriis winaSe<br />

Tvlis Tavs pasuxismgeblad qarTveli da maT<br />

interesebs saxelmwifo interesebsa da kanonebze<br />

maRla ayenebs. vfiqrob, swored amiTaa<br />

gamowveuli is gaRizianeba, rasac dasavleTi<br />

iwvevs aradasavluri mentalitetis sazogadoebaSi.<br />

saubars uZRveboda<br />

manana kacaZe<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


arcTu iSviaTad, Cveni mezoblebis, xSirad<br />

keTilmosurneTa istoriis wignebSic ki,<br />

saqarTvelos sazRvrebi ilaxeba, am sityvis<br />

pirdapiri da gadataniTi mniSvnelobiT. es<br />

wignebi jer mSobliur, Semdeg ki ucxo, `moZme­<br />

Ta~ enebze vrceldeba da mere `istoriul~<br />

siyalbes istoriul WeSmaritebad Tavadve<br />

aRiqvamen da amis damtkicebas mTeli arsebiT<br />

cdiloben. am garemoebis pasuxad, ing lisur<br />

enaze gamoica da male rusul enazec iTargmneba<br />

„saqarTvelos istoria~, matiane Cveni<br />

qveynis dasabamidan dRevan dlamde: brZolebis,<br />

mtrebis mogeriebis, sazRvrebis dacvis,<br />

eris kulturis, eris TviTSegnebis da eris<br />

TviTgadarCenis istoria.<br />

aseTi ucxoenovani wignis Seqmnis aucileblobis<br />

Sesaxeb saubari karga xania mimdina reobda<br />

qarTul sazogadoebriv Tu samecni ero<br />

wreebSi, raTa pasuxi gascemoda is to riis<br />

gam yalbebel `regionalur mecnier­istorikosTa~<br />

teritoriul da kulturo logiur<br />

am biciebs. da ai, aseTi wigni ukve Cvens xel­<br />

Taa, lakoniuri, WeSmariti da mecnieruli<br />

obieqturobiT aRsavse. Cven wignis erT­erT<br />

avtors, baton oTar janeliZes vTxo veT moeTxro<br />

wignis Seqmnis Taobaze, mis mniSvnelobasa<br />

da daniSnulebaze:<br />

idea gaCnda i. WavWavaZis saxelobis ucxo<br />

enaTa universitetSi ramdenime wlis win, sadac<br />

me da profesori nodar asaTiani erTad<br />

vmuSaobdiT saqarTvelos istoriis kaTedraze.<br />

gadavwyviteT, Segvedgina saqarTve los<br />

istoriis wigni, jer qarTul enaze, bunebrivia,<br />

da Semdeg gveTargmna inglisu rad. es<br />

iyo ramdenime wlis win. SeiZleba iTqvas, rom<br />

Cveni wigni xangrZlivi Sromis nayofia.<br />

batono oTar, qarTveli mkiTxveli Tavisi<br />

qveynis istoriiT kargad aris informirebuli,<br />

isev da isev, saxelmZRvaneloebisa<br />

da istoriuli prozis wyalobiT, romlis<br />

uqonlobasac namdvilad ar vuCiviT. Tqveni<br />

wigni ra siaxles sTavazobs qarTul da<br />

ucxo enovan, dainteresebul mkiTxvels?<br />

ÀÉ ÉÓÔÏÒÉÀ<br />

`wigni qarTlis cxovreba~<br />

avtorebi: prof. oTar janeliZe<br />

prof. nodar asaTiani<br />

redaqtorebi: prof. giuli alasania<br />

prof. ken gofi (aSS)<br />

recenzentebi: prof. dimitri SveliZe<br />

prof. avTandil sonRulaSvili<br />

mTargmnelebi: elene faRava, ia iaSvili<br />

rukebi da ilustraciebi momzadebulia manana SeyilaZis mier<br />

suraTebi aRebulia profesor buba kudavas fotoalbomidan<br />

dizaineri: irakli SeSeliZe<br />

kompiuteruli uzrunvelyofa: beqa da irakli janeliZeebis<br />

es wigni iwyeba uZvelesi periodiT, dmanisis<br />

aRmoCenebiT, moicavs Zvel da axal epoqebs<br />

da sruldeba uaxlesi movlenebiT, 2008<br />

wlis ruseT­saqarTvelos omiT.<br />

ucxoel mkiTxvels, albaT, gansakuTrebiT<br />

ga nacvifrebs dmanisis eqsponatebi, `oqromravali~<br />

kolxuri miTebi, Suasaukuneebis<br />

qarTuli humanizmi, qarTvelTa gamZleobis<br />

ma galiTebi. cxadia, gauWirdeba am yovelives<br />

dakavSireba `qarTul agresiasTan~. Tu aris<br />

moTxrobili wignSi Cveni qveynis teritoriaze<br />

gaCaRebul eTnokonfliqtebze...<br />

ra Tqma unda, aris. es sakiTxebi calke paragrafebad<br />

gamovyaviT. erTi aseTi saTauric<br />

ki gvaqvs: „saqarTvelo eTnokonfliqtebis<br />

cecxlSia gaxveuli~.<br />

cxadia, wigni informaciulad Zalze datvir­<br />

Tulia, misma formatma ramdenad mogcaT<br />

mkiTxvelis interesis dakmayofilebis sa­<br />

Sualeba? vin unda waikiTxos es wigni?<br />

wigni gankuTvnilia farTo mkiTxvelis Tvis.<br />

aq ar aris mecnieruli kvleva. mTavari mizani<br />

ki ucxoelebisaTvis Cveni qveynis rac<br />

SeiZleba ukeT gacnobaa. ucxoeli, rom waikiTxavs,<br />

aucileblad keTilganwyobili gaxdeba<br />

Cven mimarT da `georgia~ amerikis saxelmwifos<br />

erT­erTi Stati ar egoneba. am<br />

saxis literaturiT ucxoelebs unda gavacnoT<br />

Cveni istoria da kultura, warsuli da<br />

Tanamedroveoba.<br />

am wigns qarTveli mkiTxveli Tu gamoiyenebs?<br />

saqarTveloSi, madloba RmerTs, qarTul<br />

enaze gvaqvs Cveni istoria da, Sesabamisad,<br />

ar dasWirdebaT, magram ucxoeTSi, Tu romelime<br />

qveyanaSi aswavlian saqarTvelos warsuls,<br />

maSin, ra Tqma unda, gamoadgebaT,<br />

radgan aseTi wigni, faqtobrivad, sxva ar<br />

arsebobs.<br />

dasasruli me­10 gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

9


10<br />

dasasruli<br />

rogor miiRo qarTulma da ucxourma sazogadoebam<br />

wigni? mohyva Tu ara gamoxmaureba?<br />

am wigns reklama gaukeTda internetiT.<br />

gada cemac miuZRvna sapatriarqos telekompania<br />

`erTsulovnebam~. sxva arxebs, rogorc<br />

Cans, jerjerobiT, ar scaliaT. saqarTvelos<br />

saelCoebs da mTavar biblioTekebs gavugzavneT.<br />

Tumca, Cvenda samwuxarod, daintereseba<br />

gacilebiT didia sazRvargareT, vidre<br />

saqarTveloSi. igi gadaecaT ucxoeTis cnobil<br />

biblioTekebs da universitetebs. vcdilobT,<br />

gavacnoT farTo sazogadoebas. es<br />

wigni ukve aqvT TeTr saxlSi.<br />

dRes stereotipi gaCnda, rom kulturuli<br />

da samecniero RonisZiebebi saqvelmoqmedo<br />

xasiaTs unda atarebdes, rom aseTi ram<br />

mecenatTa saqmea, asea am SemTxvevaSic?<br />

wigni daafinansa `saerTaSoriso saqvelmoqmedo<br />

fondma `qarTum~. Cvens qveyanaSi<br />

saxelmwifo msgavs sakiTxebze naklebad zrunavs.<br />

magaliTad, me am dReebSi miviRe da gave<br />

cani latviis istoriis wigns, romelsac,<br />

arc meti arc naklebi, prezidentisa da sagareo<br />

saqmeTa ministris winasityvaoba aqvs<br />

darTuli, anu es sakiTxi litvaSi saxelmwifoebriv<br />

donezea ayvanili, CvenTan ki, samwuxarod,<br />

es ase ar xdeba.<br />

galaktion tabiZis xsovnas<br />

dResac grZeldeba, dResac asea:<br />

qari, siCume da foTolcvena...<br />

da me vgrZnob, rogor micvlis xasiaTs<br />

qari, siCume da foTolcvena.<br />

me, SeiZleba, dRes damewera<br />

is, rac mawvalebs gaCenis dRidan,<br />

magram Cems Tvalwin motyda kenwero,<br />

romelsac qari guSin verc xrida.<br />

ÀÉ ÉÓÔÏÒÉÀ<br />

ÌÈÀßÌÉÍÃÀ ÜÀ×ÉØÒÄÁÖËÀ<br />

rogorc CemTvis cnobilia, `saqarTvelos istoria~<br />

mcire tiraJiT gamoica, es mizeruli<br />

cifria. albaT, moTxovna didi iqneba da misi<br />

xelaxla gamocema gaxdeba saWiro...<br />

imedi maqvs. es wigni aucileblad gaikvalavs<br />

gzas ucxoeTSi da saWiro gaxdeba misi xelaxla<br />

gamocema. am etapze 600 cali daibeWda<br />

da, bunebrivia, Cven marto amiT did sainformacio<br />

garRvevas ver movaxdenT. gadawyvetili<br />

gvaqvs misi rusul enaze Targmnac.<br />

saqarTvelos istoria rusulad 20­25 welia<br />

ar gamosula. ruseTSi axali Taobis umravlesobas<br />

warmodgena ara aqvs saqarTveloze.<br />

maT aq isev sabWoTa kavSiri hgoniaT da<br />

saqarTvelos ruseTis nawilad aRiqvamen. am<br />

wigns mSobliur enaze rom waikiTxaven, ra­<br />

Racas mixvdebian. ase rom, misi rusul enaze<br />

gamocema aucilebelia ara marto ruse­<br />

Tis, aramed yofili sabWoTa kavSiris sxva<br />

qveynebisTvisac.<br />

`saqarTvelos istoriis~ axali wigni, dReisaTvis<br />

ani­dan hae­mde rom asaxavs Cveni qveynis<br />

istorias, ukve daiwera. daiwera globalur,<br />

wignier msoflioSi saqar T ve los gzamkvlevis<br />

misiis Sesasruleblad.<br />

esaubra<br />

Teona cirdava<br />

oTar WilaZis<br />

gaxseneba<br />

da isev quCebs vubruneb Tvalebs,<br />

TiTqos mdinares vubruneb Tevzebs,<br />

da vicdi, radgan vici, rom male<br />

amtkivdebian fiqrebi Senze.<br />

dResac asea, dResac asea:<br />

qari, siCume da foTolcvena...<br />

da me vgrZnob rogor micvlis xasiaTs<br />

qari, siCume da foTolcvena.<br />

1959<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


galaktion tabiZes<br />

quCebSi wvimda. me viyav marto.<br />

vusmendi wvimas da TuTuns vwevdi.<br />

da oTxkedelSi moqceul farTobs<br />

wvima avsebda sakuTar sevdiT.<br />

me Cemi mqonda da msurda mSvidad<br />

meZebna Cemi sevdis mizezi,<br />

magram viRaca saxuravs mxdida<br />

da Camdioda wvima kiserSi.<br />

me vfxizldebodi da didi baRi<br />

brwyinavda wvimis yalbi mZivebiT.<br />

brwyinavda kuboc, romelsac xalxi<br />

Tan miyveboda, rogorc imedi.<br />

me aRar maxsovs, ra moxda adre,<br />

an Cems siyvaruls vis vaZalebdi,<br />

me maxsovs mxolod, rom beber Wadrebs<br />

ekida wvimis mZime zarebi.<br />

da gareubnis nacrisfer Rrublebs<br />

SeSfoTebuli ucqerda xalxi,<br />

ucqerda Cumad da sveli kubo<br />

mihqonda, rogorc Camqrali WaRi.<br />

quCebSi wvimda da wvimis wveTebs<br />

ar awuxebdaT cocxlebis xvedri<br />

da yvelaferi moCanda mkveTrad<br />

wvimiT gaJRenTil sikvdilis gverdiT.<br />

1962<br />

daviwyebuli motivi<br />

netav, vin aris es Savosani<br />

pirquSi qali,<br />

joxis amara<br />

rom dasdgomia ukacur biliks,<br />

kabis kalTiT rom auTrevia<br />

misive ConCxis magvari ZeZvi<br />

da midis, midis, arc icis, saiT.<br />

iqneb bedkruli saqarTveloa,<br />

Cvens gulebidan gamodevnili?!<br />

CaWidebuli JamTasvlis borbals<br />

Cveni gulisTvis da, pirvel rigSi,<br />

isev Cvenganve uaryofili?!<br />

is aris albaT. sxva vin iqneba?!<br />

aba, rad SevkrTiT wamiT yvelani,<br />

rad Segvacocda, morieliviT,<br />

SiSi gankiTxvis da aRsasrulis?!<br />

albaT mobezrda Cveni fusfusi,<br />

arafris gamo da arafrisTvis,<br />

Cveni uazro Jivil­xivili,<br />

Cveni umizno ayal­mayali...<br />

da midis, midis, arc icis, saiT,<br />

rom daeyudos gamwyral xativiT,<br />

sadme, kldeebSi da yinulebSi.<br />

mainc ar aris Cveni saSveli,<br />

Tu isev iman ar mogvaqcia<br />

gzasacdenilni da daqsaqsulni.<br />

Tu isev iman ar gagvaxsena,<br />

rani viyaviT da rani davrCiT.<br />

Tu isev iman ar gvapatia<br />

es gulgriloba gasaocari.<br />

magram jer midis... jer gamoxedvac<br />

ar unda Cvensken...<br />

1998<br />

ÌÈÀßÌÉÍÃÀ ÜÀ×ÉØÒÄÁÖËÀ<br />

gardaicvala ana kalandaZe!<br />

ucnauria, magram ver vgrZnob danakliss.<br />

arada, aucileblad unda vgrZnobde – aResrula<br />

WeSmaritad didi poeti da, Tanac,<br />

Cveni qveynisTvis uaRresad mZime da saxifaTo<br />

periodSi. dRes nebismieri Cvenganis sikvdili<br />

aunazRaurebeli danaklisia, radgan jer<br />

kidev gadasarCenad gvaqvs saqme da, rogorc<br />

arasdros, ise vWirdebiT erTmaneTsac da<br />

qveyanasac. Cvens cxovrebaSi moulodnelad<br />

gaCenili nebismieri sicariele saxifaToa<br />

CvenTvis, rogorc kidev erTi, Tundac umniSvnelo<br />

bzaris gaCena isedac CasaZirad ganwirul<br />

xomaldze. sicariele, romelsac gardacvlili<br />

adamiani tovebs, gacilebiT Zneli<br />

amosavsebia da, rac mTavaria, sakmaod did<br />

dros moiTxovs. magram, Cemda gasakvirad,<br />

ufro sworad ki, Cemda gasaxarad, am samwuxaro<br />

cnobam sruliad sapirispiro SegrZneba<br />

aRZra CemSi – TiTqos uniWieresi poeti da<br />

uerTgulesi TanamebrZoli ki ar gamoaklda<br />

samSoblosTvis TavgadadebulTa rigebs, piri<br />

qiT – miemata; sicarielis grZnoba ki ar<br />

gaaCina, aramed sisavsisa; ganwirulobisa<br />

ki ara – rwmenisa da imedisa... es anomaliuri<br />

sikvdilia, Zvels ki ar amTavrebs, axals<br />

iwyebs. diax, dRes daiwyo ana kalandaZis ukvdaveba<br />

– Cvens samSoblos kidev erTi didebuli,<br />

diadi, saamayo Svili Seemata; saqarTvelos<br />

cixe­galavans – kidev erTi uryevi,<br />

Seuvali burji... darwmunebuli var, bevr miwier<br />

siZulvils, Surs, sisastikes moigeriebs<br />

es burji saukuneTa manZilze, amgvarad maradiul<br />

brZolebSi ukve araerTgzis gamarjvebul<br />

mis saTayvanebel winamorbedTa msgavsad.<br />

ana kalandaZem, rogorc axalma varskvlavma,<br />

qarTveli xalxis nebiT, saqarTvelos maradiul<br />

caze dRes samaradisod daikava miwieri<br />

tanjva­wvalebiT mopovebuli adgili...<br />

oTar WilaZe<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

* * *<br />

XXI saukunis 10­iani wlebis miwuruls `gamoitana<br />

bunebam msjavri~: `anomaliuri sikvdiliT~<br />

daiwyo oTar WilaZis ukvdavebac!<br />

XX saukunis gasaocar romanebSi igi araerTxel<br />

„saubrobda“ ilias mkvlelobasa da<br />

ilias dak rZalvaze mTeli saqarTvelodan<br />

Tbi lisisaken daZruli xalxis simravliT<br />

gakvirvebuli sazogadoebis kiTxvas svamda:<br />

`amdeni Tu viyaviT, aqamde sad viyaviTo~.<br />

XX saukuneSi is galaktionis sikvdilze<br />

werda: `brwyinavda kuboc, romelsac xalxi<br />

Tan miyveboda, rogorc imedi~.<br />

XXI saukunis 10­iani wlebis miwuruls...<br />

gulsatkenad dacotavebuli Canda oTar<br />

WilaZisa da ana kalandaZis `Wirisufali<br />

saqarTvelo~!<br />

gverdis redaqtori<br />

TaTia elizbaraSvili<br />

11


12<br />

pirovnebas gauCnda gaucnobierebeli<br />

SiSi viRacis an<br />

raRacis mimarT. amas emateba<br />

Tavsmoxveuli konfliqtebi.<br />

igi SiSSi cxovrobs­meTqi,<br />

namdvilad ver vityvi, magram<br />

mSvidobas rom Cqari nabijiT<br />

surs miuaxlovdes, es<br />

aSkaraa. aseTi siCqariT mSvidobisken<br />

swrafva, TiTqosda<br />

raRac gibiZgebdes misken,<br />

kargis niSani unda iyos. kargi<br />

albaT isaa, rom mSvidoba<br />

gvsurs. kidev is, rom molaparakebebi<br />

mimdinareobs.<br />

,,prioriteti mSvidobis mosa<br />

poveblad TviTon mSvidobaa.<br />

Sesabamisad, mSvidobis<br />

prio riteti unda iyos mSvidoba~<br />

– vfiqrob, saWiro<br />

aRaraa pirveli kiTxvis ga meoreba, romelic<br />

politolog, eqsperts samxedro sakiTxebSi,<br />

kaxa kacitaZes davusviT.<br />

aSS­is prezidenti barak obama gaxda nobelis<br />

premiis laureati mSvidobis dargSi,<br />

man jildo msoflio erebis mSvidobisaTvis<br />

brZolaSi gaerTianebis mowodebad Seafasa,<br />

xolo ruseTis prezidentma, dimitri medvedevma<br />

misaloc werilSi xazgasmiT aRniSna,<br />

rom nobelis premia gaxdeba stimuli obamamedvedevis<br />

erToblivi muSaobis dasawyebad<br />

saerTaSoriso politikaSi.<br />

ras niSnavs is, rom amerikas hyavs mSvidobis<br />

dargSi nobelis premiis laureati prezidenti?<br />

es aris mowodeba obamasadmi da saerTod yvelasadmi,<br />

rom mSvidobaze orientirebuli<br />

po litika gatardes saerTaSoriso urTi er­<br />

TobaTa sistemaSi. sxva SemTxvevaSi, iqneba<br />

qaosuri mdgomareoba. laparakia imaze, rom,<br />

rac globalur doneze ar amarTlebs, aseve<br />

ar gaamarTlebs regionalur doneze.<br />

dRes saubari gaxSirda raketsawinaaRmdego<br />

sistemebTan dakavSirebiT... ratom?<br />

Tavdapirvelad reiganma daiwyo am sistemaze<br />

saubari. mas Semdeg xan aqtiurad msjelobdnen,<br />

xan mineldeboda xolme, magram realurad<br />

yovelTvis iyo am sistemaze laparaki.<br />

adre daobdnen, yofiliyo Tu ara? dRes<br />

ki saubroben, rogori unda iyos, ra konfiguracia<br />

unda hqondes da vin unda iyvnen<br />

monawileebi?<br />

rogor SeiZleba ganvixiloT ganiaraRebis<br />

modeli, Tu bevr saxelmwifos gaaCnia birTvuli<br />

iaraRi?<br />

rodesac birTvuli saxelmwifo gaxdeba irani,<br />

es jaWvur Sedegs gamoiRebs, im wuTSive<br />

ÐÏËÉÔÉÊÀ<br />

mSvidobis prioriteti mSvidobaa<br />

birTvuli iaraRis damzadebas<br />

daiwyebs saudis arabe­<br />

Ti, mas aqvs amis resursebi,<br />

aucileb lad maT mihyveba<br />

egvipte da SeiZleba Turqe­<br />

Tic. isic Se iZ leba, rom am<br />

jaWvur reaq ciaSi iaponiac<br />

CaerTos. iapo nia sul sxvagvari<br />

birTvuli saxelmwifo<br />

iqneba. Tu iaponiam gadawyvita<br />

birTvuli iaraRis Seqmna,<br />

ori varianti rCeba: pirveli<br />

– msoflio unda SeeCvios<br />

birTvul saxelmwifoSi cxovrebas,<br />

meore – SemuSavdes ise­<br />

Ti qmediTunariani sistema,<br />

rom misi gavrceleba ar<br />

moxdes. vinc aseTi iaraRis<br />

Seqmnas Seecdeba, sanqciebi<br />

daekis ros. es ukve msoflio<br />

Tanamegobrobis gadasawyvetia.<br />

Crdi loeT koreaSi Zalian uWirT, Tumca<br />

birTvuli iara Ri aqvT.<br />

rogori diplomatia „muSaobs“ XXI saukune­<br />

Si da vis rogor esmis diplomatia?<br />

realobis cvlis siswrafe bevrad uswrebs<br />

win diplomatiis wesebis cvlis siswrafes.<br />

Cven Tu XXI saukuneSi vimyofebiT, diplomatia<br />

XIX saukunis bolosaa da cdilobs cvlilebebs<br />

daewios.<br />

rusuli diplomatiis mTavari problema,<br />

rac yvela diplomatias exeba, is aris, rom<br />

gacilebiT CamorCeba im tempebs, rac dResaa.<br />

amas emateba isic, rom rusma diplomatebma<br />

ician, ruseTi imperiuli qveyana veRar iqneba,<br />

Tumca isic ar undaT, araimperiulebi<br />

iyvnen. amitom xdeba maTi gaoreba.<br />

Cven ruseTs vTvliT amerikis tolfas saxelmwifod.<br />

sinamdvileSi ase aRar aris, radgan<br />

ruseTma Cven mimarT omi ganaxorciela, raRac<br />

kompleqsebi gvaqvs. msoflio politikuri<br />

gavlenis mxriv, ruseTi daaxloebiT, indoeTisa<br />

da braziliis donezea. ruseTs `qrobad<br />

saxelmwifos~ uwodeben, mas jerjerobiT<br />

aRmavlobis araferi etyoba, „muxlebidan wamomdgari<br />

ruseTi~ ki mxolod piaria.<br />

amerikas jorj buSis prezidentobis periodSi<br />

Zalis demonstrirebaze mimarTuli<br />

diplomatia hqonda. exla amerikelebi „moqnil<br />

diplomatiaze“ gadavidnen. cdiloben<br />

gonivruli politika awarmoon.<br />

da bolos, ras gvetyviT saqarTveloze?<br />

saqarTvelos gamosavali Wkvianur politikaze<br />

gadasvlaa. politikaze, romelic xangrZliv,<br />

droze orientirebul gaTvlebs emyareba.<br />

Cveni mTavari safrTxea is, rom Sors<br />

mimavali strategia ver Camogviyalibebia.<br />

esaubra<br />

izolda ianvaraSvili<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


2009 wlis maisSi rondineSi, franCesko asizelis<br />

taZarSi, italiis sagareo saqmeTa<br />

saministrosa da franko vakaris mier daarsebuli<br />

arecos „mSvidobis citadelis” organizebiT<br />

Catarebul saerTaSoriso konferenciaze<br />

miRebul iqna kavkasieli axalgazrdebis<br />

– daviT WumburiZis, giga kaWaravas, xatia<br />

beniZis, kan tanias, alan voubas, Cermen kelexsaevis<br />

da sxvaTa 14 punqtiani mimarTva. konferencia<br />

metad warmomadgenlobiTi iyo da,<br />

maspinZlebis garda, masSi monawileobdnen<br />

stumrebi amerikis SeerTebuli Statebidan,<br />

evrokavSiridan, ruseTidan da kavkasiis yvela<br />

qveynidan Tu avtonomiuri regionidan.<br />

qarTvelma axalgazrdebma wamoayenes „ganiaraRebis“<br />

iniciativa, romelsac afxazebis,<br />

somxebis da Cerqezebis zogierTma warmomadgenelmac<br />

ki dauWira mxari. ruseTis elCis<br />

winaaRmdegobis miuxedavad, romelic „Zalis<br />

argamoyenebis princips“ icavda, saerTaSoriso<br />

– rogorc amerikis, aseve evrokavSiris<br />

TiTqmis yvela warmomadgenelis – mxardaWera<br />

gadamwyveti aRmoCnda da saboloo dokumenti<br />

im variantiT miiRes, romelic qarTveli<br />

da afxazi axalgazrdebis erToblivi samSvidobo<br />

ZalisxmeviT Camoyalibda.<br />

da ai, 2009 wlis oqtomberSi, saxalxo diplomatiis<br />

sicocxlisunarianobam da qarTveli<br />

axalgazrdebis mSvidobisadmi swrafvam kidev<br />

erTi gamarjveba izeima: romis papma kavkasieli<br />

axalgazrdebisa da akademiis warmomadgenel­<br />

Ta 14 punqtian mimarTvas sajarod dauWira<br />

mxari. mimarTvis teqsti vudro uilsonis<br />

mSvi dobis 14 punqtis analogs warmoadgens<br />

da rondines samSvidobo procesis seriozuli<br />

dokumentia, romelic sxva iniciativebiT<br />

gagrZeldeba. gTavazobT rondines mSvidobis<br />

mimarTvis qarTul versias:<br />

1. sazogadoebrivi azris mxardaWera kavkasiasa<br />

da msoflioSi, rac ubiZgebs mTavrobebs<br />

konfliqtSi CarTul mxareTaSoris molaparakebaTa<br />

mudmivmoqmedi magidis Seqmnisaken<br />

– politikur, ekonomikur da socialur sferoSi<br />

arsebuli winaaRmdegobebis mSvidobiani<br />

gadawyvetis gzebis dasaxvisTvis.<br />

2. kavkasiis regionSi konfliqtSi CarTuli<br />

TiToeuli mxarisaTvis mowodeba nebismieri<br />

uTanxmoebis molaparakebaTa magidaze gadatanisaken,<br />

raTa arsebobdes Zalis gamoyenebis<br />

gareSe konfliqtebis gadawyvetis saSualeba.<br />

3. xelsayreli pirobebis Seqmna imisTvis, rom<br />

molaparakebaTa mudmivmoqmedi magida gardaiqmnas<br />

adgilad, sadac SesaZlebeli iqneba yvela<br />

Zalisxmevis gaerTianeba, humanitaruli, kulturuli,<br />

ekonomikuri da politikuri zrdisa<br />

da ganviTarebisaTvis, regionis etapobrivi da<br />

koordinirebuli ganiaraRebis imediT.<br />

4. regionis konfliqtebSi dazaralebulebisaTvis<br />

socialuri statusisa da uflebebis aRdgena,<br />

dabrunebis uflebis gaTvalis winebiT<br />

yvelasaTvis, vinc omis Sedegad iZulebuli<br />

iyo daetovebina sakuTari saxli, yvela mxarisaTvis<br />

usafrTxoebis garantiiT, dialogisa<br />

da sxva nebismieri mSvidobiani saSualebiT.<br />

5. pirobebis Seqmna, romlebic kavkasiis sxvadasxva<br />

teritoriis sawarmoTaSoris Tanam­<br />

Sromlobas gaamartivebs da safuZvels Cauyris<br />

erTiani kavkasiuri ekonomikuri sivrcis<br />

Seqmnas, xels Seuwyobs ekonomikur integraciasa<br />

da adamianebis, kapitalis, nawarmisa<br />

da momsaxurebis Tavisufal gadaadgilebas,<br />

bunebrivi garemos dacvis garantiiT.<br />

ÓÀáÀËáÏ ÃÉÐËÏÌÀÔÉÀ<br />

mSvidobis<br />

14 punqti<br />

6. regionSi saerTaSoriso, pirvel rigSi, evro<br />

puli kompaniebis Semosvlis pirobebis gamar<br />

tiveba, romlebsac surT Tavisi wvlili<br />

Se i tanon kavkasiuri ekonomikis ganviTareba­<br />

Si, aseve SemuSaveba finansuri stimulebis<br />

gegmisa, romelic regionis ekonomikuri da socialuri<br />

ganviTarebisaken iqneba mimarTuli.<br />

7. saerTo proeqtebis ganviTareba mecnierebis,<br />

ganaTlebisa da kulturis sferoSi, dialogisa<br />

da tolerantobis mxardasaWerad,<br />

romelic saWiroa sirTuleebisa da araswori<br />

azris gadasalaxad, rac erTmaneTis kargad<br />

arcnobazea damyarebuli.<br />

8. saerTo kulturaTaSorisi proeqtebis<br />

mxar daWera, romlebic moicavs enebisa da saza<br />

fxulo, adgilobriv da saerTaSoriso skoleb<br />

sa da banakebs, romlebsac eqnebaT SeTanx<br />

mebuli programebi, rac sxvadasxva eris<br />

war mo madgenlebs miscems erTmaneTis gacnobis,<br />

kulturebisa da enebis gansxvavebulobis<br />

aRqmisa da SenarCunebis saSua lebas.<br />

9. sauniversiteto iniciativebis mxardaWera,<br />

rogorc regionis SigniT maswavleblebisa da<br />

studentebis gacvliTi programebis organizebisaTvis,<br />

aseve kavkasiel studentTa gasagzavnad<br />

sazRvargareTis universitetebSi,<br />

da sauniversiteto kursebisa da kvleviTi<br />

proeqtebis Sesaqmnelad mSvidobisa da konfliqtebis<br />

gadawyvetis Temaze.<br />

10. pluralisturi, mravalenovani da region­<br />

TaSorisi xasiaTis tele­radio arxebisa da<br />

sxva masobrivi sainformacio saSualebebis<br />

dafinanseba da mxardaWera.<br />

11. gaerTianebis erT­erT saSualebad saer­<br />

TaSoriso sportuli RonisZiebebis organizeba,<br />

xmelTaSuazRvis TamaSebis modeliT.<br />

12. kulturuli iniciativebisa da festival<br />

„kavkasiis dReebis“ Catareba (kinematografiis,<br />

Teatris, folkloris, xelovnebis, literaturis,<br />

eTnografiis, arqeologiis), rac<br />

xels Seuwyobs gacnobasa da xazs gausvams<br />

regionis saerTo kulturul fonds, yoveli<br />

xalxis Taviseburebebis pativiscemiT.<br />

13. rondines studentTa gamocdileba daedos<br />

safuZvlad kavkasiaSi arasamTavrobo<br />

organizaciebis qselis moRvaweobas, rac<br />

SesaZlebels gaxdis regionis yvela xalxis<br />

erTiani axalgazrduli forumis Camoyalibebas,<br />

romlis erT­erT xelSemwyobad SeiZleba<br />

gamoyenebul iqnes internet­saiti, romelic<br />

gaamartivebs regionis sxvadasxva enaze informaciis<br />

gacvlas da uzrunvelyofs problemebis<br />

Sesaxeb obieqturi da damoukidebeli<br />

informaciis xelmisawvdomobas.<br />

14. religiaTaSorisi dialogis ganviTarebis<br />

mxardaWera saerTo mSvidobisa da ZmobisaTvis.<br />

pressa.ge­s masalebis mixedviT<br />

momzadebulia<br />

madona axalaias mier.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

13


14<br />

ØÀÒÈÖËÉ ÓÀÄÊËÄÓÉÏ ÌÉÍÀÍØÀÒÉ<br />

eklesiaSi elementarulic<br />

minanqris xelovneba Sua saukuneebidan aiTvleba<br />

saqarTveloSi. qarTul qristianul<br />

kulturaSi, xuroTmoZRvrebisa da kedlis<br />

mxatvrobis gverdiT, mas gamorCeuli adgili<br />

ukavia. gansakuTrebiT cnobilia<br />

qarTuli tixruli minanqari. zogadad,<br />

tixruli minanqris warmoSobis Sesaxeb<br />

sxvadasxva mosazreba arsebobs, mis sam­<br />

Soblod asaxeleben Zvel egviptes,<br />

sparseTsa Tu bizantias. Cven ki, danamdvilebiT<br />

viciT, rom qarTuli minanqari<br />

unikaluria da misi Tvalsa­<br />

Cino nimuSebi xelovnebis msoflio<br />

saganZuris mniSvnelovan koleqcias warmoadgenen.<br />

magaliTad, xaxulis karedi,<br />

TavisTavad, tixruli minanqris mTeli<br />

muzeumia da mas ara marto veneciis pala<br />

doros gverdiT asaxeleben, aramed gansakuTrebul<br />

adgilsac aniWeben. xaxulis<br />

karedi gansacvifrebelia masze datanili<br />

minanqris simravliTa da daxvewilobiT:<br />

100­ze meti firfita VIII­XII saukuneebis<br />

mxatvruli nimuSebiT, minanqrebis<br />

dinamikuri ganawilebiTa da Weduri ornamentebis<br />

harmoniuli ansambliT, epoqis<br />

brwyinvalebas gadmoscems.<br />

tradiciulad, saqarTveloSi tixrul minanqarze<br />

sasuliero pirebi mu Sa ob dnen. maTi<br />

Semoqmedebaa dRes saqarTvelos xelovnebis<br />

saxelmwifo muzeumSi dacu li VIII­XV<br />

saukuneebiT daTariRebuli Zeglebi. aqvea<br />

bizantiu ri nimuSebic. yvela maRali sinjis<br />

oqroTia Sesrulebuli da sim didris,<br />

dekora tiulobis, cxovel xatulobisa da<br />

dina mi kis momentebiT epo qis saerTo tendenciebs<br />

gamoxatavs. qarTuli Zeglebi ni­<br />

Sandoblivia saxe Ta gansakuTrebuli sicxo<br />

veliT, zog SemTxve vaSi, garRveulia<br />

re ligiuri dogmatizmis Stampi da wmindanTa<br />

individualizebuli portretebis mTeli<br />

ga lereaa warmodgenili. am TvalsazrisiT,<br />

sainteresoa gelaTis macxovris xatis medalionebi<br />

qarTuli warwerebiT,<br />

romlebic<br />

mTeli sicxadiT warmogviCens<br />

qarTuli<br />

minanqruli xelovnebis<br />

damoukidebeli<br />

evoluciis process.<br />

saqarTvelos<br />

koleqciis minanqruli<br />

Zeglebi, qarTulic<br />

da bizantiuric,<br />

iveriis RvTismSoblis<br />

xati<br />

locviT keTdeba<br />

umdidres da umniSvnelovanes<br />

masalas<br />

warmoadgens Sua sau­<br />

jvarikuneebis<br />

tixruli minanqruli xelovnebis<br />

istoriisTvis.<br />

Tanamedrove etapze ara erTma qarTvelma<br />

mxa t varma mosinja Zalebi tixruli minanqris<br />

ostatobaSi, bevrmac warmatebiT, magram<br />

erTeulTa `SemoqmedebiT wvas~ ar hqonda<br />

am unikaluri xelovnebis dargis ganvi­<br />

TarebisTvis saWiro organizebuli<br />

xasiaTi. saeklesio tixruli minanqris<br />

aRorZinebis ideas uwmin desisa<br />

da unetaresis, srulid saqarTvelos<br />

kaTalikos­patriarqis, ilia<br />

II locva­kurTxeviT Caeyara safuZveli.<br />

sagulisxmoa, rom am saSviliSvilo<br />

saqmes xelmZRvanelobs mxatvari daviT<br />

kakabaZe (umcrosi), didi daviT kakaba­<br />

Zis SviliSvili. XXI saukunis saeklesio<br />

tixruli minanqris nimuSebi SegiZliaT<br />

ixiloT Sardenze, galerea „fokanSi“.<br />

misi saxeli ukavSirdeba javaxeTSi arsebul<br />

wminda ninos saxelobis fokis deda­<br />

Ta monasters, sadac ukve funqcionirebs<br />

tixruli minanqrisa da saoqromWedlo<br />

saxelosno.<br />

dRes Cvens Jurnals sapatio stumari hyavs<br />

javaxeTis fokis wminda ninos saxelobis dedaTa<br />

monastridan, deda SuSaniki, romelic<br />

tixruli minanqris aRorZinebis Sesaxeb gvesaubreba:<br />

,,Cven gvaqvs Sua saukuneebis<br />

tixruli minanqari,<br />

Semdeg saukuneebSi<br />

ar Cans, TiTqos gaqra da<br />

am bolo periodSi isev<br />

aRorZinda. didi xnis ganmavlobaSi<br />

kamaTobdnen,<br />

pirveli tixruli minanqari<br />

qarTuli iyo Tu bizantiuri.<br />

saerTod, saeklesio<br />

minanqris aRorZinebis idea<br />

momdinareobs uwmindesisgan,<br />

radgan saeklesio<br />

minanqari ar aris far­<br />

Tod gavrcelebuli. minanqris<br />

ostatebis umravlesoba<br />

samkaulze barZimi<br />

muSaobs. uwmindess<br />

surs, rom es dargi aRorZinebuli iyos ara<br />

marto fokis eklesiaSi, aramed sxva ganac,<br />

radgan amis tradicia saqarTveloSi namdvilad<br />

arsebobs.<br />

Tavidan gvqonda survili, rom Cveni eklesia<br />

Segvemko minanqris nakeTobebiT, xatebiT,<br />

im nivTebiT, rac RvTismsaxurebisTvis aris<br />

saWiro. amitom vifiqreT, minanqarze muSao­<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


a Segveswavla. gaixsna saxelosno.<br />

fokis wminda ninos monastris<br />

winamZRvarma, deda elisabedma,<br />

monazoni deda nino avazaSvili<br />

gamoagzavna Tbilisis im skolaSi,<br />

sadac daviT kakabaZe aswavlida.<br />

Semdeg Cven davaarseT saxelosno<br />

fokaSi. iaraRebi, saWiro<br />

nivTebi viyideT da waviReT monasterSi.<br />

gaCnda pirveli nake­<br />

Tobebi: patara jvari, xati da a.<br />

S. minanqarze muSaobisas raime<br />

gansakuTrebuli proceduris<br />

dacva ar aris saWiro. eklesiaSi<br />

ele mentarulic locviT keTdeba,<br />

miTumetes, roca xats qmni, mets loculob.<br />

gagvikeTebia Zveli xatebis aslebi.<br />

xats aqvs Tavisi kano nika, bevr axal koreqtivs<br />

ver Seitan. xats namdvilad sWirdeba<br />

is feri, moxazuloba, rac aqvs kanonikaSi,<br />

axals, radikalurs ver gaakeTeb, Tu xats<br />

qmni, amitom SezRuduli xar am yvelaferSi.<br />

Cven mier Seqmnili yvela xati xelnakeTia,<br />

axla gvinda Seiqmnas naklebfasiani, magram<br />

maRali xarisxis Camosxmuli nakeTobebi. rac<br />

mets vSromobdiT, miT did masStabs iZenda<br />

Cveni saqmianoba, amitom idea daibada, TbilisSic<br />

gagvexsna saxelosno, sadac ramdenime<br />

oqromWedelma daiwyo muSaoba. roca minanqari<br />

keTdeba, minanqris xelosnis garda,<br />

saWiroa iuveliric.<br />

Cven axla viyenebT ferebs, romelic mzaddeba<br />

safrangeTSi, limoJis qarxanaSi. arsebobs<br />

aseve iaponuri, avstriuli ferebi.<br />

es aris mina, masSi bevri pigmenti da sxva­<br />

ØÀÒÈÖËÉ ÓÀÄÊËÄÓÉÏ ÌÉÍÀÍØÀÒÉ<br />

dasxva naerTia gareuli. ramdenime<br />

teqnologia arsebobs – midu­<br />

Rebis da Cawebebis. Cven vakeTebT<br />

CawebebiT, TumcaRa, es ar aris<br />

teqnologiis xazi. jerjerobiT,<br />

Tanamedrove teqnologiebi ar<br />

gvaqvs, Zveladac pincetiT muSaobdnen,<br />

rogorc dRes Cven.<br />

aseve vqmniT mozaikur nimu Sebs. am<br />

xelovnebis ganviTarebac patriarqis<br />

idea iyo, radgan saqarTveloSi<br />

ar aris farTod gavrcelebuli,<br />

mxo lod gvaqvs gelaTis<br />

RvTismSoblis mozaikuri xati da<br />

ramodenime eklesiaSi fragmentebi. uwmindesma<br />

daviT kakabaZes sTxo va, rom gaego, sad<br />

SeiZleboda dauflebodnen am xelovnebas.<br />

deda elisabedma specialistebi gaagzavna<br />

italiaSi, sadac maT sakuTari TvaliT na xes,<br />

rogor mzaddeboda mozaika da wamoiRes<br />

masala aq dasamkvid reblad. es CvenTvis<br />

sruliad axali dargia. amJamad vaarsebT<br />

did saxelosnos, romelic ramdenime dargs<br />

gaaerTianebs, es iqneba mozaika, minanqari,<br />

iuveliris ostatoba, igive saoqromWedlo<br />

xelovneba. Cven gvaqvs kidev erTi, „faiansis“<br />

saxelosno. viZenT sxvadasxva xarisxis<br />

TeTr WurWels. aseve maRali xarisxis frangul<br />

faifurs da xdeba maTi moxatva ornamentebiT.<br />

amJamad mzad deba axali koleqcia.<br />

Cven ramdenime gamofena gvqonda. swored am<br />

dargebs gaaerTianebs „fokani“.<br />

masala moamzada<br />

nino TvalavaZem<br />

profesiuli ostatobisTvis<br />

CV (Curiculum Vittae) _ reziume Sen Sesaxeb.<br />

gaCnda ramdenime TariRi Cvens avtobiografiaSi,<br />

romelic MMCI­is ukavSirdeba. es<br />

TariRebi rom SinaarsiT aris datvirTuli,<br />

amas qvemoT warmodgenil studentTa Sesaxeb<br />

cnobebi metyvelebs. maT pirveli profesiuli<br />

„ganacxadi“ gaakeTes. icnobdeT:<br />

saxeli: Teona<br />

gvari: imnaZe<br />

dabadebis TariRi:<br />

1989 wlis 3 marti<br />

ojaxuri mdgomareoba:<br />

da saojaxebeli<br />

ganaTleba – marketinguli<br />

da media komunikaciebis<br />

instiuti (MMCI) – samar­<br />

Talmcodneobis specialoba, IV kursi.<br />

CV _ ÀÅÔÏÁÉÏÂÒÀ×ÉÀ<br />

gamocdileba:<br />

2008 – q. qobuleTi, sajaro reestrSi erT­<br />

Tviani praqtika<br />

2009 – uzenaesi sasamarTlos imitirebuli<br />

procesi<br />

2009 – Zveli Tbilisis sammarTvelos VII<br />

ganyofileba, gamomZieblis TanaSemwe<br />

hobi: kiTxva, cekva<br />

kompiuteruli programebi: saofise programebi<br />

(Access, Excel, Word, Powerpoint)<br />

enebi: mSobliuri (kargad), rusuli (saSualod),<br />

inglisuri (kargad)<br />

sayvareli fraza: „kanonis Zala es aris,<br />

brZanos, akrZalos, neba darTos da<br />

dasajos~.<br />

pirovnuli Tvisebebi: Sromismoyvare, komunikabeluri.<br />

dasasruli me­16 gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

15


16<br />

dasasruli<br />

saxeli: maia<br />

gvari: pataraia<br />

dabadebis TariRi: 1989<br />

wlis 7 maisi<br />

ojaxuri mdgomareoba:<br />

da saojaxebeli<br />

ganaTleba: – marketinguli<br />

da media komunikaciebis<br />

instituti (MMCI)<br />

sa marTalmcodneobis<br />

spe cialoba, IV kursi.<br />

gamocdileba:<br />

2008 – afxazeTis sanotaro biuro<br />

2009 – uzenaesi sasamarTlos patronaJiT<br />

Cata rebuli imitirebuli procesi<br />

2009 _ (agvisto­seqtemberi) – saqarTvelos<br />

saqalaqo sasamarTlos sisxlis samar­<br />

Tlis kolegiis staJiori<br />

2009 – q. Tbilisis Zveli Tbilisis sasamarTlos<br />

VII ganyofileba, gamomZieblis<br />

TanaSemwe<br />

hobi: cekva<br />

kompiuteruli programebi: saofise programebi<br />

(Access, Excel, Word, Powerpoint)<br />

enebi: mSobliuri (kargad), rusuli (saSualod),<br />

inglisuri (kargad)<br />

sayvareli fraza: „arca, rac normiT dgindeba,<br />

arca, rac kanonma ineba, mTavari<br />

mxolod is aris, rac ufliT „ganeCineba~.<br />

pirovnuli Tvisebebi: Sromismoyvare, kontaqturi,<br />

kreatiuli.<br />

saxeli: sofio<br />

gvari: zarulua<br />

dabadebis TariRi: 1989<br />

wlis 4 ivlisi<br />

ojaxuri mdgomareoba:<br />

dasaojaxebeli<br />

ganaTleba: marketinguli<br />

da media komunikaciebis<br />

instituti (MMCI),<br />

sa marTal mcodneobis<br />

spe cia loba, IVkursi.<br />

gamocdileba:<br />

2008 – Tbilisis mTavari sammarTvelos mkvle ­<br />

lobis ganyofileba, 4­Tviani praqtika<br />

2008 – samoqalaqo reestris saagentos zugdidis<br />

samsaxuri<br />

2009 – q. Tbilisis didube­CuRureTis sammarTvelos<br />

VII ganyofileba, gamomZieblis<br />

TanaSemwe<br />

hobi: kiTxva, cekva<br />

kompiuteruli programebi: saofise programebi<br />

(Access, Excel, Word, Powerpoint)<br />

enebi: mSobliuri (kargad), inglisuri (kargad)<br />

sayvareli fraza: „rac ufro meti ici, miT<br />

ufro meti SegiZlia~.<br />

pirovnuli Tvisebebi: energiuli, bejiTi.<br />

CV _ ÀÅÔÏÁÉÏÂÒÀ×ÉÀ<br />

saxeli: maTuTa<br />

gvari: Sedania<br />

dabadebis TariRi: 1988<br />

wlis 10 noeberi<br />

ojaxuri mdgomareoba:<br />

da saojaxebeli<br />

ganaTleba – marketinguli<br />

da media komunikaciebis<br />

instituti (MMCI),<br />

sa marTalmcodneobis specialoba,<br />

IV kursi.<br />

gamocdileba:<br />

2008 – samoqalaqo reestriis saagentos<br />

zugdidis samsaxuri<br />

2009 – samegrelo­zemo svaneTis mTavari<br />

sam xareo sammarTvelo<br />

2009 – uzenaesi sasamarTlos imitirebuli<br />

pro cesi<br />

2009 – zugdidis raionuli sasamarTlo<br />

2009 – didube­CuRureTis meoTxe ganyofileba,<br />

gamomZieblis TanaSemwe<br />

hobi: simRera, cekva<br />

kompiuteruli programebi: saofise programebi<br />

(Access, Excel, Word, Powerpoint)<br />

enebi: mSobliuri (kargad), inglisuri (kargad)<br />

sayvareli fraza: „Tu ginda ipovo damnaSave,<br />

eZebe is, visac Cadenili danaSauli<br />

sargebels moutanda~.<br />

pirovnuli Tvisebebi: komunikabeluri,<br />

ener giuli.<br />

saxeli: Teona<br />

gvari: aslaniZe<br />

dabadebis TariRi: 1988<br />

wlis 10 dekemberi.<br />

ojaxuri mdgomareoba:<br />

dasaojaxebeli<br />

ganaTleba _ „marketinguli<br />

da media komunikaciebis~<br />

institutis biznesis<br />

marTvis fakulteti<br />

– tu rizmis menejeris<br />

specialoba.<br />

gamocdileba:<br />

2007­08 – turistuli kompania „maski~, turituristuli<br />

agenti<br />

2008 – sam­Tviani praqtika, turistuli kompania<br />

„sakvoiaJi~<br />

2009 – 24­27 aprili, Ziudos federacia,<br />

Tarjimnis asistenti<br />

2009 – profesiuli praqtika, turistuli<br />

saa gento Galaxy City<br />

hobi: kiTxva da istoriuli adgilebis monaxuleba<br />

kompiuteruli programebi: saofise programebi<br />

(Access, Exsel, Word, Powerpoint)<br />

enebi: mSobliuri (kargad), rusuli (saSualod),<br />

inglisuri (kargad)<br />

sayvareli fraza: ar maqvs.<br />

pirovnuli Tvisebebi: kontaqturi, energiuli.<br />

rubrikis redaqtori<br />

miranda nabaxteveli<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


ÌÖÓÉÊÀ ÃÀ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÓÔÉËÉ<br />

ras vusmenT?<br />

qarTvelebs musikis niWi rom gvaqvs, amaze<br />

ar vdaobT, Tumca sakiTxavia, ramdenad swor<br />

mimarTulebas vaZlevT am niWs. dRes qarTul<br />

scenaze mdgar momReralTa umravlesobas<br />

mis mier Sesrulebuli an dawerili nawarmoebebi<br />

ar moswons, Tavs ki imiT imarTlebs,<br />

rom msmeneli ugemovno musikas iTxovs da<br />

maTac sxva ra gza aqvT, weren da mRerian.<br />

me imas ar vambob, rom qarTvelebi yvelaze<br />

gemovnebiani eri varT msoflioSi, Tumca<br />

arc yvelafris msmenelze gadabraleba iqneboda<br />

marTali.<br />

arc imis Tqma minda, rom TiTqos kargi musika<br />

aRar iwereba, ki iqmneba Rirebuli nawarmoebebi,<br />

magram rTulia maTi msmenelamde<br />

mitana. swored es gaxlavT mTavari mizani im<br />

festivalebisa, romlebic ukanasknel wlebSi<br />

intensiurad tardeba TbilisSi da organizatorebi<br />

mudmivad cdiloben maT saerTa­<br />

Soriso donis festivalebTan miaxlovebas.<br />

modiT, daviwyoT Tavidan: „art­geni“, festi<br />

va li, ro me lic 2004 wels Catarda da mas<br />

Semdeg yo vel wliu rad imar Te ba Tbi li sis<br />

eTnog ra fiul mu zeum Si. mi za ni ki erTia: Sevi<br />

nar Cu noT qar Tu li ge ni, qar Tu li is toria<br />

da rac mTa va ria, namd vi li mu si ka. festi<br />

val Si mo na wi leo ben sxva da sxva kuTxidan<br />

Camosuli folk lo ruli ansam b le bi, romlebic<br />

Tavian Ti kuTxis Tvis dama xasia Te bel<br />

kul tu ras war moad ge nen, es iq ne ba: rew va,<br />

sam za reu lo Tu sxva, mag ram yve la ze mniSv nelo<br />

va ni mainc fol klo ria.<br />

art­genma SeZlo daemsxvria azri, rom axalgazrdobas<br />

Tavisi fesvebi aRar ainteresebs.<br />

vinc art­gens erTxel mainc daswrebia, mixvdeba,<br />

rom organizatorTa mTavari mizani<br />

miRweulia.<br />

dro midis, icvleba gemovneba, stili, msmeneli<br />

TandaTan interesdeba qarTveli rok­<br />

SemsruleblebiT. rokis mZime specifikidan<br />

gamomdinare, qarTvelma msmenelma nel­nela<br />

auwyo fexi. swored aseTi Semsruleblebis<br />

da msmenelTa mozidvas Seecadnen 2009 wlis<br />

maisSi festival Open air­is organizatorebi.<br />

koncertebi sami dRe grZeldeboda:<br />

Sek rebis adgili – ipodromi, didi sivrce<br />

da uamravi xalxi. festivals ucxoeli msmenelebic<br />

estumrnen da aRfrTovanebac ver<br />

damales: „es zeimi unda gagrZeldes“ – aseTi<br />

iyo maTi STabeWdileba.<br />

da asec iqneba. igi yovelwliurad Catardeba<br />

da daixveweba kidec. wels ki ucxoel<br />

SemsruleblebTan erTad qarTvelma rokjgufebmac<br />

miiRes monawileoba: Smile, Play<br />

Paranoid, String, qarTvelebisTvis es udidesi<br />

gamocdileba da SesaZlebloba gaxda saku­<br />

Tari Semoqmedebis farTo msmenelisaTvis<br />

gasacnobad.<br />

„TbilisSi saswaulic SeiZleba moxdes da es<br />

uTuod jaz­festivali iqneba“, ase afaseben<br />

Tbilisis jaz­festivals, romelsac didi<br />

tradiciebi aqvs. es iyo yvelaze masStaburi<br />

da jazis varskvlavebiT savse festivali.<br />

jeims karteri, kurt elingi, markus mileri<br />

jgufi<br />

„sinaTlis<br />

weliwadi“<br />

– es mcire CamonaTvalia im virtuozTa, romlebic<br />

Tbiliss ewvivnen da dauviwyari saRamoebi<br />

aCuqes jazis moyvrulebs.<br />

rogorc vnaxeT, namdvili da Rirebuli musikis<br />

mosmena sulac ar aris rTuli. mTavaria,<br />

amis saSualeba gvqondes. aq igulisxmeba,<br />

pirvel rigSi, Rirebuli musikis arseboba<br />

da meorec, misi dafinanseba.<br />

da bolos, minda gagacnoT jgufi, romelic<br />

2004 wels Seiqmna da sruliad gansxvavebuli<br />

stili daamkvidra, jgufi „sinaTlis weliwadi“<br />

da misi solisti gigi gegelaSvili.<br />

gTxovT, gviamboT Tqveni jgufis Sesaxeb,<br />

rogor SeikribeT da saidan daiwyeT?<br />

yvelaferi spontanurad moxda. damTavrebuli<br />

maqvs Teatraluri universiteti da imis<br />

magivrad, rom gamegrZelebina samsaxiobo<br />

kariera, ratomRac jgufis Seqmna gadavwyvite.<br />

jgufis prezentacia meriaSi Sedga da<br />

metad originaluri iyo, radgan violinosa<br />

da Celos sinTezi aqamde ar yofila. mokled,<br />

yvelaferma Zalian kargad Caiara da gadawyda<br />

muSaoba. Tumca, verc ki vifiqrebdiT, rom<br />

or weliwadSi Tbilisis operis TeatrSi<br />

kapelasTan erTad gavmarTavdiT koncerts,<br />

sadac 150 musikosi miiRebda monawileobas.<br />

es iyo udidesi miRweva.<br />

Janrobivad Tqveni musikaluri mimdinareobaa<br />

roki, Tumca aerTianebT rogorc<br />

folks, aseve simfoniur musikas. da mainc, ra<br />

Janris musikas ukravT?<br />

Cveni musika Janrobrivad aris progresuli<br />

roki, anu am Janrs aqvs mravali ganxra, aris<br />

rogorc jaz­rokis, aseve simfoniuri rokis<br />

elementebi da, Sesabamisad, klasikasTanac<br />

Zalian axlosaa. swored amitom bevri Cveni<br />

nawarmoebi warmoadgens 15­wuTian piesas. es<br />

aris gemovnebiani musika da rokisadmi midgomac<br />

ufro inteleqtualuria.<br />

monawileobT Tu ara saerTaSoriso festivalebSi?<br />

diax, am etapze gvqonda ori gasvla erevanSi,<br />

sadac gaimarTa Cveni solo koncerti da sakmaod<br />

didi warmateba movipoveT. axla gvaqvs<br />

gegmaSi, rom gavaerTianoT Cveni kapela da<br />

maTi simfoniuri orkestri, koncerti ki<br />

erevanSi CavataroT.<br />

ratom daarqviT jgufs „sinaTlis weliwadi“?<br />

dasasruli me­18 gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

17


18<br />

dasasruli<br />

Cemi sayvareli mwerali oTar WilaZea da mas<br />

aqvs erTi genialuri poema „sinaTlis weliwadi“,<br />

roca vfiqrobdiT jgufis saxelze,<br />

bevri varianti gaCnda, magram bolos gadavwyviteT,<br />

rom Cven unda vyofiliyaviT „sinaTlis<br />

weliwadi“.<br />

rogor daaxasiaTebdiT Tqvens msmenels?<br />

me vfiqrob, rom dRes Cvens msmenels warmoadgenen<br />

is adamianebi, visac uyvars kiTxva<br />

da inteleqtualuri musika.<br />

ÌÖÓÉÊÀ ÃÀ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÓÔÉËÉ<br />

gaqvT Tu ara axali proeqti?<br />

axla vqmniT patara proeqts, romelsac<br />

speqtaklis saxe eqneba da daidgmeba marjani­<br />

Svilis TeatrSi. es iqneba Teatralizebuli,<br />

erTsaaTiani musika, sadac msaxiobebic da<br />

musikosebic Cven viqnebiT. Zalian didi survili<br />

gvaqvs, rom es proeqti Teatris repertuarSi<br />

„Cajdes“.<br />

gisurvebT warmatebas!<br />

mimoza SeylaSvili<br />

britanuli rokis monarqi _ QVEEN<br />

erT­erT axal gazr<br />

dul JurnalSi<br />

da i beWda patara<br />

sandras werili:<br />

`saocari mkurnali~,<br />

sadac gogona<br />

ityobineboda _<br />

`avad viyavi, didxans,<br />

didxans momiwia<br />

wola. bolos<br />

erTi megobari mewvia<br />

da uZvirfasesi<br />

saCuqari momarTva<br />

_ ansambl Queen­is<br />

firfita. misi danaxvisTanavegamovjanmrTeldi.<br />

es moxda mxolod imitom, rom me miyvars<br />

Queen­i. SeiZleba es faqti vinmes banalurad<br />

moeCvenos, magram imis sailustraciod namdvilad<br />

gamodgeba, Tu rogor uyvarda da uyvars<br />

msmenels es ansambli.<br />

Zalian bevrs Queen­is gagonebaze inglisSi,<br />

da aramarto iq, dedofali ki ar axsendeba,<br />

aramed cnobili rok­jgufi.<br />

diax, dRes mogiTxrobT Queen­ze da mis<br />

legendarul solistze, fredi merkurze.<br />

vfiqrobT, dainteresdebian fanebi.<br />

jgufi oTxi wevrisgan Sedgeboda: fredi<br />

merkuri, braina mei, rojer teilori da<br />

jon dikoni. fredi merkuris namdvili<br />

saxeli da gvaria frederik bulsara. warmoSobiT<br />

iraneli daibada afrikaSi, qalaq<br />

zanzibarSi, 1946 wlis 5 seqtembers. 1959<br />

wels mSoblebTan da umcros dasTan, qaSmirasTan<br />

erTad, inglisSi gadavida. bavSvo ba<br />

metad egzotikur garemoSi gaatara. swavlob<br />

da indoeTSi, ardadegebs atarebda<br />

tan zaniis dedaqalaq dar­es­salamSi. skolis<br />

damTavrebis Semdeg swavla londonis<br />

samxat vro kolejSi mxatvar­dizaineris specialobiT<br />

ganagrZo.<br />

Zalian uyvarda sporti da musika. indoeTSi<br />

fortepianos 5 klasi gaiara. misi sayvareli<br />

kompozitori iyo Sopeni.<br />

swavlis periodSi sxvadasxva jgufebSi monawileobda:<br />

pirvelad `reqijSi~ (`mar cxis Sedegad<br />

miRebuli~) riCard tom psonsa da kliv<br />

armiteijTan erTad, Semdeg _ `sour milqsSi~<br />

(`Sededebuli rZis zRva~), sadac pianistoba<br />

da momRerlis funqciebi SeaTavsa.<br />

fsevdonimi `merkuri~ fredim Tavisi astrologiuri<br />

simbolos, planeta merkuris<br />

mixedviT oficialurad 1970 wels dairqva.<br />

misi metsaxelia pluto. am periodSi is<br />

xSirad trialebda jguf `smailis~ irgvliv<br />

da so listis adgili male daikava.<br />

fredi ambobda, rom saxeli winaswarmetyveluri<br />

niSanicaa! im droisaTvis jgufis­<br />

Tvis saxeli bevrs niSnavda, amitom didxans<br />

fiqrobdnen. sul male ki gaCnda Queen­i, rac<br />

inglisurad dedofals niSnavs.<br />

jgufis oTxive wevri studentobisas xelmok<br />

led cxovrobda. fredi Tavis naxatebs<br />

hyidda. mere rojerTan erTad londonis<br />

dasavleT nawilSi, feSenebelur raionSi,<br />

kensingtonze, tansacmlis patara maRaziaSi<br />

muSaobda. biWebi yidulobdnen Zvel tansacmels,<br />

aaxlebdnen da ise hyiddnen. TiTqmis<br />

yvela kostiumi, riTac isini publikis winaSe<br />

gamodiodnen, maTi Sekerili iyo.<br />

jgufis wevrebma eqsperimentebi daiwyes<br />

gana TebiT, kostiumebiT, sasceno moZraobebiT,<br />

rac ufro aZlierebda STabeWdilebas.<br />

Queen­is Semoqmedebas eqspresia ar aklda.<br />

pirveli firfita `mokrZalebuli~ tiraJiT<br />

gavrcelda. 1973 wlis 6 ivliss gamoCnda<br />

pir veli singli. daaxloebiT, erTi kviris<br />

Semdeg gamovida pirveli didi firfitac _<br />

Queen, romelSic aTi simRera Sevida da moulodnelad<br />

moxvda aSS­is saukeTeso firfitebis<br />

katalogSi. es gaxldaT sruli sensacia.<br />

metic, inglissa da amerikaSi gayiduli<br />

firfitebis raodenobiT Queen­is pirvelma<br />

albomma jildod `oqros firfita~ daimsaxura.<br />

firfitebis konvertis gaformebaSi<br />

monawi leobdnen braiani da fredi.<br />

konverts amSvenebs dedoflis simboloebi,<br />

Wadrakis figura da banqos saTamaSo qaRaldis<br />

„yvavis qali“. zeda nawilis SuagulSi<br />

fredi merkuris mier Queen­Tvis Seqmnili<br />

metad originaluri emblemaa gamosaxuli.<br />

mis centrSi Casmulia aso _ Q, romelic gars<br />

artyia gvirgvins. asos marjvena da marcxena<br />

mxares ori lomi amSvenebs, zemoT – kiborCxala,<br />

qvemoT ki ori qalwulia gamosaxuli.<br />

kompozicia moicavs jgufis wevrebis astrologiur<br />

niSnebs.<br />

braian meis mier gitaraze Sesrulebul saocar<br />

musikas sinTezatoris efeqtebs miawerdnen.<br />

amis gamo, protestis niSnad ramdenime<br />

firfitaze gaCnda warwera: `aravin ar<br />

ukravs sinTezatorze~.<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


pirvelma turnem kargi Sedegi gamoiRo, male<br />

Queen­s aramarto inglisa da aSS­Si, aramed<br />

msoflioSic gaicnoben. jguf `Queen~­is<br />

simRerebs da albomebs araerTi jildo aqvs<br />

miRebuli, maTi yvela kompozicia hitia.<br />

`Bohemia rhapsody~ (bohemuri rafsodia) aris<br />

gamorCeuli simRera, romelic merkurma<br />

dawera. simReraSi gadmocemulia erTi sabralo<br />

biWis monologi. igi dedasTan aRiarebs<br />

– kaci Semomakvdao! amis gamo, mas ewyeba<br />

koSmaruli halucinaciebi da iTxovs<br />

Sebralebas. es simRera Sevida klasikuri<br />

rok­piesebis siaSi. recenzentebma `patara<br />

vokalur­simfoniuri Sedevri~ uwodes. sim­<br />

Reram `oqros firfita~ daimsaxura.<br />

`bohemuri rafsodia~ aris Taviseburi suita,<br />

romelic zogierTma recenzentma `popklasikas~<br />

miakuTvna. STabeWdileba imdenad<br />

Zlieri iyo, rom isini sagonebelSic Cavardnen:<br />

`nuTu amis Semdeg kidev rame iqnebao~?<br />

marTlac, maTi TqmiT, es iyo raRac `axali,<br />

Tanamedrove simfonia, klasikuri musikis<br />

gansxvavebuli nimuSi~.<br />

amas mohyva fredi merkuris solo albomi<br />

`Barselona~ (1988 w.), sadac Sevida cnobili<br />

dueti espaneli sopranos, monserat kabaliesTan<br />

erTad, rac aseve rokisa da operis<br />

SesaniSnavi sinTezi iyo.<br />

Queen­is legendaruloba maT ganumeoreblobaSia.<br />

yvela simRera warmatebulia, magram<br />

maTgan udavo popularobiT sargeblobs:<br />

`We are the champions~ (Cven varT Cempionebi),<br />

`We will rock you~ (SegazanzarebT)...<br />

`Cven varT Cempionebi~ inglisur safexbur To<br />

klub `kosmosis~ himni iyo, xolo `SegazanzarebT~<br />

kalaTburTelTa matCebze sruldeboda.<br />

es simRerebi ismis sxvadasxva sportul<br />

Sejibrebebze.<br />

merkurisa da misi jgufis wevrebis Cacmuloba<br />

yovelTvis yuradRebas iqcevda. metic,<br />

dadioda Worebi merkuris aratradiciul<br />

seqsualur orientaciaze. amasTan dakav­<br />

SirebiT, fredim erT­erT Jurnalists uTxra:<br />

`rac Seexeba Cems bioseqsualur imijs, es<br />

mxolod xumrobaa – es Soua. ar msurs Semovifarglo<br />

erTi CarCoTi da ganvacxado – ai, me<br />

sul esa var! xSirad es mistikuroba scenaze<br />

unda warmosdges, rom ufro saintereso iyo.<br />

vicvamT imas, rac gagvaCnia, Cveni survilebis<br />

mixedviT da zogierTebis gaocebis riskiT~.<br />

pol makartni ambobda: `Queen­is RerZi<br />

fredia. misi SesaniSnavi da unikaluri xma<br />

mTavaria jgufSi, xolo maTi Sou mxolod<br />

scenisTvis aris gankuTvnili. dRegrZeli<br />

iyos `mefe~ merkuri~.<br />

simRerebs werdnen rogorc fredi, aseve<br />

braiani da rojeri. rojeris dawerili sim­<br />

Rera `Radio Ga Ga~ saocari popularobiT<br />

sargeblobda. klipSi Sesrulebul taSiscemas,<br />

kerZod, xelebis moZraobis stils,<br />

SemdgomSi Queen­is koncertebze `Radio Ga<br />

Ga~­s gaJRerebisas mayurebeli yovelTvis<br />

unaklod asrulebda.<br />

fredi merkurs Zalian uyvarda katebi. man<br />

erTgul megobars miuZRvna simRera saxelmwodebiT<br />

`dilaila~... fredis jon lenonTan<br />

erTadac hqonda Cawerili simRera `Cool cat~<br />

(`gulgrili kata~).<br />

ÌÖÓÉÊÀ ÃÀ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÓÔÉËÉ<br />

1982 wels `ginesis rekordebis wignSi~<br />

Queen­i Sevida, rogorc yvelaze maRalanazRaurebadi<br />

jgufi.<br />

maTi Tayvanismcemeli iyo Tavad dedofali<br />

elizabet II, romelic samefo loJaSi fexze<br />

adgomiT da taSiT ajildoebda musikosebs.<br />

Queen­is wevrebi araerTxel miuwvevia dedofals<br />

samefo karze.<br />

erTi tradicia hqonda fredi merkurs, yoveli<br />

koncertis dasasrul simReras is dedoflis<br />

didi mosasxamiT, skiptriT da gvirgviniT<br />

asrulebda...<br />

Queen­i aqtiur daxmarebas uwevda `bavSvTa<br />

dacvis saerTaSoriso fonds~. merkuris<br />

cxov rebaSi iyo bevri lamazi qali... Tumca<br />

ojaxi arc erT maTganTan ar Seuqmnia, amis<br />

saSiSroeba meri ostinTan da barbara valentinTan<br />

Seiqmna, Tumca...<br />

`Show most go on~ SinaarsiTac simbolurad<br />

JRers, is ansamblis bolo kompozicia aRmoCnda.<br />

fredi merkuri SidsiT daavadda. ukve iseTi<br />

aqtiuri aRar iyo scenaze, rogorc adre. metic,<br />

is TandaTan erideboda xalxSi gamosvlas.<br />

merkuri 45 wlis asakSi, 1991 wels gardaicvala.<br />

mas fanebma didi pativi miages.<br />

merkuris gardacvaleba iyo Soki msoflio<br />

musikaluri samyarosaTvis. Queen­is musika<br />

sakuTari interpretaciiT Sesrulebuli<br />

TiTqmis yvela cnobili musikaluri stilis<br />

sinTezia: simfo­roki, jazi, panki, saorkestro<br />

aranJireba da, rac mTavaria, vokaluri<br />

da sagitaro soloebi. misi musika mimom xilvelebma<br />

monaTles, rogorc aristokratiuli<br />

da pompezuri roki. jgufisTvis mTavari<br />

iyo ara kritika mimomxilvelebisa, aramed<br />

Tayvanismcemlebis mTeli armia. armia, romelic<br />

Tan dahyveboda yvela turneze da erTsa<br />

da imave repertuars mravaljer ismenda.<br />

fredis niWierebas da gansakuTrebulobas<br />

erTxmad yvela aRiarebs, yvela SesaniSnavi<br />

musikosi, rokisa da zogadad gemovnebiani<br />

msmeneli. dResac imarTeba Queen­is koncertebi,<br />

sadac fredis soloebs misi megobrebi<br />

asruleben. yoveli aseTi koncerti<br />

msmenelSi did emocias aRZravs. is iyo legenda,<br />

legendadqceul adamianebs ki msoflio<br />

ar iviwyebs.<br />

`me sakmaod viwvnie Cemi wili marcxi, magram<br />

gavuZeli, Cven Cempionebi varT, Cemo megobrebo!~<br />

f. merkuri (We are the champions).<br />

mimoxilva moamzada<br />

nino gedevaniSvilma<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

19


20<br />

ÐÀÒÀËÄËÖÒÉ ÓÉÅÒÝÄÄÁÉ<br />

rubrikis stumrebi arian Tbilisis ivane javaxiSvilis saxelobis saxelmwifo<br />

universitetis socialur da politikur mecnierebaTa fakultetis studentebi:<br />

SexedeT amaT, erTad rom Sek rebilan da<br />

vnebamoreuli sa xiT gahyvirian mis saxels.<br />

duJ mo mdgarni, eqstazSi Sesulni, sruliad<br />

dabin dviaT go neba da braznarevi aRgznebulobiT<br />

surT sakuTari egos dakmayofileba!<br />

is ki am dros gamWoli tkivilebiT itanjeba,<br />

civi ofli asxams da rodesac mis lamaz,<br />

Taflisfer TvalebSi uzomo sikeTesa da<br />

sibraluls vxedav, uneburad survili miCndeba,<br />

Sublze ofli movwmindo da davumegobrde...<br />

Tumca, yvelaferi gacilebiT adre<br />

daiwyo...<br />

civi dekembris susxian Rames axlad dabadebulma<br />

Cvilma gamxmari balaxisa da civi miwis<br />

surneli SeigrZno da sulmouTqmelad<br />

atirda, Tavisi sikvdili gamoitira, magram<br />

bolos am sacodaobas isev dedis ZuZu arCia<br />

da Tavisi patara, funCula xelebi mWidrod<br />

SemoaWdo dedis sxeuls... varskvlaviani<br />

Rame iyo, iisfrad bzinavda Tovli mTvaris<br />

Suqze da patara boCola mTeli Rame madianad<br />

axramunebda bagaSi Cayril Calas.<br />

rogori unda iyos patara biWis cxovreba,<br />

romelsac mama durgali hyavs da deda –<br />

ubralo diasaxlisi? albaT, didad arafriT<br />

gansakuTrebuli... isic mudam mamikos<br />

saxelosnoSi daZvreboda, swavlobda,<br />

rogor unda gamoeCorkna skami, magida. saxlSi<br />

mosuls naxer xian tansacmelze deda<br />

mudam sayvedurobda, Semdeg mzrunveli<br />

xelebiT TviTon uwmendda xolme perangs.<br />

Raribi cxovrebiT icxovra, magram bed ze<br />

erTi sayvedu ri ar das cdenia.<br />

cotne Wanturia da zviad barqaia<br />

erTi bileTi samoTxemde, Tu piriqiT?<br />

Cven xSirad vsaub robT, TiTqmis yo veldRe.<br />

am dros Cemi mezobe li zu ra Tavis dawre ­<br />

til venebs gamwa re buli eZebs da colis be­<br />

WdiT naSovn ukanasknel gra mebs iCxiravs,<br />

me ki mas vesaub rebi Cemze, Cems problemebze,<br />

warmatebasa da uiRblobaze, dedaze,<br />

mamaze da Tqvenzec, vesaubrebi imitom,<br />

rom is kargi msmenelia da yovelTvis mzad<br />

aris megobrulad mogisminos da daxmarebis<br />

xeli gamogiwodos, swored amitomac<br />

vmegobrob masTan. erTaderTi, rac ar uyvars,<br />

es bevri laparakia. saerTod, sityvaZunwi<br />

mosaubrea, urCevnia gamudmebiT<br />

dagakvirdes, vidre zedmeti kiTx vebi dagisvas<br />

da Tavi mogabezros. Sev cqeri mas da<br />

warmovidgen, rogori vnebiT Sehyureben<br />

qalebi mis Taflisfer Tvalebsa da oqrosfer<br />

kululebs. uneblied vxvdebi, rom igi<br />

idealuri mamakacia: daxvewili manerebiT,<br />

momxibleli garegnobiTa da Rirseuli cxovrebis<br />

wesiT.<br />

igi maswavlis, rogor miyvardes, rogor movefero,<br />

vapatio da gavuRimo, gulSi Cavikra<br />

da davumegobrde. me is siyvaruls maswavlis<br />

da amitomac yvelaze did geniosad mimaCnia<br />

mTel duniaze, radganac Cven yvelani siyvarulidan<br />

movdivarT... magram xandaxan amas<br />

mniSvneloba ara aqvs: SexedeT am brbos, er­<br />

Tad rom Sekrebilan da vnebamoreuli saxiT<br />

gahyvirian mis saxels. duJmomdgarni, eqstaz­<br />

Si Sesulni, sruliad dabindviaT goneba da<br />

braznarevi aRgznebiT surT sakuTari ego<br />

daikmayofilon! mis Taflisfer TvalebSi ki<br />

am dros siyvaruli krTis da monatreba. enatreba<br />

albaT sayvareli deda, misi mofe reba,<br />

mamis WaRara wveri da is patara boCola,<br />

mTeli Rame madianad rom axramunebda bagaSi<br />

Cayril Calas...<br />

zuram ki yovelive es ar icis da swored amitomac<br />

_ zura narkotikebTan megobrobs, me<br />

kidev ieSuasTan, romlis saxelia qriste!<br />

cotne Wanturia<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


sicili adamianis refleqsia, arsebobs bednierebisgan<br />

sicili, ubedurebisgan xiTxiTi,<br />

megobrebTan sicili, megobrebze sicili, sakuTar<br />

Tavze sicili, gayiduli sicili, sakonkurso<br />

Rimili, nayidi sicili da bolos,<br />

sicili yvela am mizezis gaTvaliswinebiT.<br />

mTeli kvira daiRaleT muSaobiT da uflis<br />

Tu ara, ufrosis naCuqari week-end­ze gindaT<br />

inetaroT?! maSin daelodeT saRamos aT<br />

saaTs, telekompania „imedi“ gTavazobT iumoristul<br />

teleserials `Sua qalaqSi~.<br />

rogorc yvela axali Sou, `Sua qalaqic~ afeTqebiT<br />

da iumoris zeobiT daiwyo. pirvelive<br />

kviras aalaparaka mTeli qalaqi. profesionali<br />

msaxiobebis da ubralod iumoris mqone<br />

adamianebis tandemi Sedga, namdvilad gemovnebiani,<br />

Tumca umravlesobaze gaTvlili xumrobiT.<br />

scenaristebi igonebdnen sloga nebs,<br />

ro melic nawilobriv teqstualuri, na wilob<br />

riv iumoristuli datvirTviT sar geblob<br />

da.<br />

`Sua qalaqSi~, iseve rogorc ga sarTobi<br />

Souebis umralesoba, amerikuli pro eqtia.<br />

unda aRiniSnos, rom misi gadmoqarTuleba<br />

warmatebulia, sxva Souebisgan gan sxvavebiT<br />

aq ar SeiniSneba kalki. kargad aris morgebuli<br />

erovnul fsiqologias da xumrobebi<br />

swored am cnobierebisTvisaa da werili.<br />

Tumca sinqronulad iumoris erT doneze SenarCuneba<br />

rTuli saqmea. es `xumrobis kanoni~<br />

`Sua qalaqsac~ Seexo da xSiria erTi da igive<br />

uxarisxo iumori...<br />

serialis mTavar prob lemad mainc akviatebas<br />

miviCnev. erTi slogani an sityva iqamde<br />

meordeba, vid re mosabezrebeli ar gaxdeba,<br />

magaliTad, `oTxkariaan~ an `gavyidi Cem naxatebs~<br />

Tavdapirvelad efeqturi gamonaTqvamebi<br />

iyo, Tumca aT seriaSi situaciebis<br />

am sityvebisTvis Seqmna namdvilad ar iyo,<br />

rbilad rom vTqvaT, iumo ris Sedevri. roca<br />

serials moakldeba mayurebeli, xSiria<br />

popularul adamianTa xarjze dakarguli<br />

auditoriis mobrunebis mcdeloba. Tundac,<br />

avTandil cqvitiniZe, romelic mTlianad<br />

iyo amovardnili Tavisi ampluidan da<br />

qmnida ara bu neb riv auras, rac TavisTavad<br />

sasacilo faqtia. gmirebisaTvis erTi sti­<br />

ÐÀÒÀËÄËÖÒÉ ÓÉÅÒÝÄÄÁÉ<br />

`Sua qalaqSi~<br />

anu sicilis isteria<br />

lis rolebis morgeba ki, cota ar iyos, mosabezrebelia.<br />

suleli sandrodan dawyebuli,<br />

qalaqelobis survi liT Sepyrobili Worikana<br />

debi RlontebiT damTavrebuli, yvela<br />

gmirs garkveuli niSa aqvs da xSirad maTi<br />

iumoristuli reaqciebi winaswar ganWvretadia,<br />

es Sous uinteresos xdis.<br />

rac Seexeba Temebs, romelzec xumrobebi iwereba,<br />

ZiriTadad araaqtualuria an mxolod<br />

SigadaSig gaiJRerebs raime problematuri<br />

sakiTxi. Sous Rirsebad mis arapolitizirebas<br />

miviCnev. miuxedavad imisa, rom es is Temaa,<br />

romelic erT­erT yvelaze momgebianad Sei­<br />

Zleba CaiTvalos. sainteresoa aseve axali saxeebis<br />

Semoyvana, magaliTad, vaxos roli Tamaris<br />

cxovrebaSi. Tumca Cveuli gajanjleba da<br />

situaciis erT scenaSi gayinva iers ukargavs<br />

iumors. saWiroa meti inovacia. problemaa<br />

ase ve reklamebi, vinaidan igi yvelaze yu rebad<br />

Soud iTvleba, reklamebis raodenobam imata<br />

serialis drois xarjze.<br />

miuxedavad xarvezebisa, es seriali mainc yvelaze<br />

warmatebulad iTvleba qarTul telesivrceSi.<br />

mosalodnelia situaciis gauareseba,<br />

droTa ganmavlobaSi moZvelebuli<br />

iu mo ris ganaxlebas Seecdebian, rac TavisTavad<br />

xarisxze imoqmedebs da mayurebelic „ar<br />

iyidis“ am `sicilis fxvnils~.<br />

zviad barqaia<br />

21<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ


22<br />

adamians Tu didi Zalisxmeva sWirdeba<br />

dResdReobiT `Tavis gasatanad~, aranakleb<br />

mZime dReSi aRmoCndnen Cveni erTguli megobrebi,<br />

ZaRlebi. Tumca arian adamianebi,<br />

romlebic uvlian da inaxaven maT. SeimCneva<br />

jiSTa simravlec, magram iSviaTad SexvdebiT<br />

Cvens unikalur jiSis ZaRls – `nagazs~,<br />

gamorCeuls TanamoZmeTa Soris.<br />

sityva `nagazi~ rom mxolod qarTuli sityvaa<br />

da igi qarTul ZaRls hqvia, sulxan­saba<br />

orbelianic gvidasturebs: „ZaRli ZaRlTa<br />

da mxecTa mamalsa xvadi da dedasa Zu da<br />

SvilTa maTTa lekvis swodebian; asak mciresa<br />

ZaRlsa – ciba, vieTni gomiSas uxmoben; mis<br />

udidessa da cudsa – cibabi, vieTni finias<br />

uxmoben; didsa ZaRlsa midamos mcvelsa<br />

– TarTi, mekvlesa – meZebari; swrafsa da<br />

gvariansa – mwevari, mwevarisa da TarTisagan<br />

Sobilsa – nagazi, meZebarisa da TarTisagan<br />

Sobilsa – yazila. Tumca nagazi mglisa<br />

mier iSoba, igi umjobesia ZaRlTa samTa<br />

naTesavTa wodebisa: xmlisasa, zRvisasa da<br />

varskvlavTa erTsa~.<br />

saqarTveloSi ZaRli odiTganve megobrad<br />

mo ixsenieba. aviRoT legenda, sadac<br />

erTguli `yurSa~ amiranis jaWvs lokviT<br />

aTxelebda.<br />

mkvlevarTa azriT, qarTuli ZaRlis jiSi<br />

aleqsandre makedonelis CineTidan da indoeTidan<br />

ukan daxevis dros warmoiSva:<br />

qarTvelebma tibeturi jiSis sabrZolo<br />

ZaR li Turme adgilobriv ZaRls Seujvares<br />

da xangrZlivi SerCeva­gadarCevis Semdeg<br />

Camoya libda nagazi. es erovnuli jiSi<br />

unikaluria rogorc sayaraulo ZaRli,<br />

amasTan, masSi erTdroulad aris ganvi­<br />

Tarebuli guSagis, faris devnis, nadirTan<br />

mebrZolis, ucxosadmi undoblobis Cvevebi.<br />

nagazi yovelgvar klimatur pirobebs kargad<br />

egueba, itans xangrZliv mogzaurobas,<br />

ÅÉ×ÉØÒÏÈ ØÀÒÈÖË ÍÀÂÀÆÆÄ<br />

mebrZoli, mcveli,<br />

megobari...<br />

gamoirCeva didi RoniT, orientaciis unariT.<br />

Senaxvis gansakuTrebul pirobebs ar<br />

moiTxovs, patronis erTgulia, ar erCis<br />

bavSvebsa da qalebs.<br />

gasuli saukunis damlevs germanel zoolog<br />

miulers amierkavkasiaSi umogzauria. yvelaze<br />

lamazs, Zliersa da TiTqmis 80 sm<br />

simaRlis ZaRls mxolod saqarTveloSi<br />

Sexvedria. igi aRfrTovanebuli wers:<br />

„dReisTvis yvelaze maRali ZaRli germanuli<br />

dogia, magram Ria cis qveS ver Zlebs.<br />

qarTuli `nagazi~ odnav flementuria. Cemi<br />

azriT, es flementuroba mas saSualebas<br />

aZlevs, mwiri sakvebiTac SeinarCunos energia~.<br />

qarTuli ZaRli stiqiurad mravldeboda da<br />

TandaTan iwyo gadagvareba. sagrZnoblad<br />

Semcirda raodenobac. mTianeTSi naga zis<br />

gadaSenebis mizezad yofiTi problema miiCneva.<br />

mwyemsebi TviTon aWmevdnen, aravin<br />

gaiRebda ZaRlis Sesanax xarjs. ekonomiuri<br />

pirobebis gamo, mwyemsebma daTmes nagazi,<br />

ramac daRi daasva qarTul meZaRleobas.<br />

nagazisadmi interesi ki yovelTvis didi<br />

iyo. cnobilia, rom mas kavkasiis sxvadasxva<br />

regionSi mwarmoeblad iyenebdnen da memkvidreebs<br />

`TuSurs~ uwodebdnen. damtkicebulia<br />

da praqtikulad Semowmebulia,<br />

rom erT mwyemssa da erTi kargi jiSis nagazs<br />

SeuZlia 2500­3000 cxvars, 500­600<br />

furs mouaros.<br />

nagazTan mwyemsebs hqondaT urTierToba<br />

da rac mwyemsma icoda, is icoda ZaRlmac:<br />

mglisadmi undobloba, mtroba, faris yarauloba,<br />

misi Segroveba. nagazs uyvars<br />

Tavisuf leba, nebismier amindSi SeuZlia<br />

gareT dgoma, maSin roca, imave zomisa da<br />

ufro uxvbalniani `germanuli avCarka~,<br />

`serbernari~ Tbil binebSi taxtze wamowolili<br />

nebivroben.<br />

SevinarCunoT, davibrunoT qarTuli ZaRli,<br />

ganvumtkicoT mas qarTuli saxeli – `nagazi~.<br />

nagazi marto cxvris ZaRli araa, is<br />

aris mebrZolic, Sinmouravic, dovlaTis<br />

mcvelic da saimedo megobaric. gadavarCinoT<br />

nagazi!<br />

xatia gunia<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


atono mixeil, ras gvTavazobs 2010 weli?<br />

daviwyoT iqidan, rom 2010 wlis 14 Tebervals,<br />

6 saaTsa da 40 wuTze, Tbilisis droiT,<br />

iwyeba yviTeli feris, liTonis stiqiis vefxvis<br />

weliwadi. es zodiaqos niSani aRmosavlur<br />

naturfilosofiaSi gamosaxavs Zalas,<br />

iRbals, Zalauflebas, amitom iTvleba erTerT<br />

yvelaze Zlier niSnad aRmosavluri<br />

astrologiur­zodiaquri niSnebidan. aRmosavleTSi<br />

amboben, rom `vefxvis weliwadi<br />

saWiroa imisTvis, rom Cven Soris saukeTeso<br />

gamovlindes~. amitom wels mosalodnelia<br />

ara marto ganwmenda `mavne naerTebisgan~,<br />

aramed warsulis gamocdilebis gadaxedvisTvis<br />

xelis Sewyoba, axali gzebis Zieba da<br />

globaluri masStabebis problemebis gadawyveta.<br />

wels adamianebi ufro metad SeZleben<br />

nebisyofis, Seupovrobis gamoCenas,<br />

damoukideblad moqmedebas. vefxvis weliwadSi<br />

moimatebs seq sualurobisa da SemoqmedebiTi<br />

niWis ga mov lenis unari.<br />

eqneba Tu ara vefxvis xasiaTs gavlena Cvens<br />

aqtivobaze?<br />

ra Tqma unda, aucileblad da es adamianis<br />

saqmianobaSi aisaxeba. saerTod, es weli aris<br />

reformebis, axali gegmebis, ideebis ganxorcielebis<br />

weli.<br />

ramdenad xelsayreli weliwadia piradi<br />

cxov rebisa da karierisTvis?<br />

es weliwadi sasikeToa sarisko moqmedebe bis<br />

da kardinaluri cvlilebebisTvis pirad<br />

cxov rebaSi, karieraSi. igi moutans warmatebebs<br />

im adamianebs, romlebic gamoiyene ben<br />

SesaZleblobebis maqsimums. adamianebi, romlebic<br />

ar endobian intuicias da romlebsac<br />

ar gaaCniaT saTanado cxovrebiseuli<br />

ga mocdileba, vefxvis weliwadSi xSirad<br />

uSve ben Secdomebs, avlenen sulswrafobas.<br />

yvelaze bednierad am welSi Tavs igrZnoben<br />

Tevzebis, kirCxibis, morielis zodiaqos niSnis<br />

qveS dabadebulni. isini cxovrebis harmoniul<br />

ferxulSi moeqcevian, gaumjobesde­<br />

ÀÓÔÒÏËÏÂÉÖÒÉ ÐÒÏÂÍÏÆÉ<br />

roca iupiteri<br />

veneras uerTdeba<br />

gasuli 2009, xaris weliwadi, 2010 ­Si vefxvis<br />

weliwadma Secvala. Sesabamisad, siaxleebia sxvadasxva<br />

zodiaqos niSnis qveS dabadebul adamianTa pirad<br />

cxovrebaSi, ka rieraSi, qveynis yofaSi. yoveli axali<br />

wlis moaxloebisTanave, bunebrivad Cndeba kiTxva:<br />

rogori iqneba damdegi weli? keTdeba sxvadasxva<br />

xasiaTisa da Sinaarsis progno zi, dawyebuli amindidan,<br />

ekonomikiT, politi kiT damTavrebuli. dagveTanxmebiT,<br />

saaxalwlo ganwyobas momavlis mimarT mosaxleobis<br />

pozitivze gaTvlili survilebi kvebavs. vfiqrobT,<br />

amgvar interess daakmayofilebs Cveni interviu cnobil<br />

astrolog, baton mixeil cagarelTan, romlis<br />

`wi nas war mety veleba~ 2010 wlisTvis gansakuTrebiT<br />

damaimedebelia.<br />

ba maTi moraluri mdgomareoba. kirCxibebi<br />

Soreuli mogzaurobisas ipovnian meore naxevars,<br />

morielTa siyvaruli metad bednieri<br />

iqneba, STambeW davi da sasiyvarulo<br />

cxov re ba elodebaT ver Zebsa da qalwulebs,<br />

sir Tuleebi eliT lomebsa da merwyulebs.<br />

sa Wi roa sifrTxile da gadawyvetilebebis<br />

windaxedulad miReba. saintereso weli<br />

iqneba sasworis niSnis qveS dabadebulTaTvis.<br />

rogorc saxlSi, aseve samsaxurSi isini<br />

SeZleben diplomatiuri niWis metad gamovlenas,<br />

yuradReba esaWiroeba jan mrTelobas.<br />

samagierod, janmrTelobas ga i umjobeseben<br />

kuroebi, romlebic stabilurobas miaRweven<br />

samsaxurSi, wlis dasawyisSi mosalodnelia<br />

finansuri mdgomareobis gaumjobeseba. tyupebs<br />

am wels mouxdebaT garTobis gadadeba,<br />

sa ma gierod, winsvla eq nebaT karieraSi.<br />

mSvil dosnebisTvis xelsayrelia ojaxis<br />

Seq mna, mowesrigdeba maTi sacxovrebeli piro<br />

bebi, risTvisac ukeTesi pe riodia wlis<br />

pir veli naxevari. drois es monakveTi aseve<br />

mniSvnelovania Txis rqisTvis, mis cxovreba­<br />

Sic am periodSi gaCndebian saintereso nacnobebi,<br />

miiRebs mniSvnelovan informaciebs.<br />

zodiaqos romel niSnebze aisaxeba sasike­<br />

Tod vefxvis weliwadi?<br />

metad sasikeTo zegavlenas axdens igi adamianebze,<br />

romlebic daibadnen ZaRlis, cxenis,<br />

katis weliwadSi. mSvid cxovrebas hpirdeba<br />

vefxvi Txas, xars da drakons. met sirTuleebs<br />

uqmnis igi maimunsa da gvels.<br />

rogor unda movawyoT saxli vefxvis weliwadSi?<br />

axal wels da saerTod mTeli wlis ganmavlobaSi,<br />

dadebiTi muxtis Semosatanad aucilebelia<br />

saxlis samxreT­dasavleT da CrdiloaRmosavleT<br />

nawilSi movaTavsoT keramikuli<br />

nakeTobebi, miwis da mTis suraTebi da gamosaxulebebi.<br />

aucilebelia viqonioT vefxvis<br />

dasasruli 24­e gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

23


24<br />

dasasruli<br />

aRmniSvneli simboloc, es xels Seuwyobs saxlSi<br />

meti dadebiTi muxtis arsebobas.<br />

rogori weli iqneba sasiyvarulo urTier­<br />

TobebisTvis?<br />

radgan vefxvis weliwadi dgeba siyvarulis<br />

(valentinobis) dRes, 14 Tebervals, amitom<br />

xels Seuwyobs siyvarulis Temis wina planze<br />

wamowevas mTeli wlis ganmavlobaSi, mosalodnelia<br />

pirad urTierTobebSi sasikeTo<br />

cvlilebebi, urTierTobis oficialurad<br />

gaformeba.<br />

ramdenad myari iqneba vefxvis weliwadSi<br />

Seq mnili ojaxi?<br />

wels `didi bednierebis~ planeta iupiteri<br />

SeuerTdeba `patara bednierebis~ planeta<br />

veneras, rac xels Seuwyobs myari ojaxebis<br />

Seqmnas. 2010 wels, zogadad, saojaxo urTierTobebi<br />

metad warmatebuli aRmoCndeba.<br />

janmrTelobis TvalsazrisiT, ras gvpirdeba<br />

vefxvis weliwadi?<br />

janmrTeloba bevrad iqneba damokidebuli<br />

imaze, Tu ramdenad harmoniulad SeZlebT<br />

fizikuri Zalis Sexamebas inteleqtualur<br />

monacemebTan. wlis energiebi xels uwyobs<br />

filtvebis gadatvirTvas da spazmis Seqmnas<br />

swor nawlavSi, iTvleba, rom cxvris xorci<br />

da brinji negatiur gavlenas moaxdens,<br />

zogadad ki, janmrTelobaze dadebiTad<br />

aisaxeba varjiSi.<br />

rogorc viciT, xaris weliwadi politikurad<br />

metad negatiuri iyo, rogori iqneba<br />

am TvalsazrisiT da, saerTod, vefxvis weli<br />

saqarTvelosTvis?<br />

daviwyoT iqidan, rom vefxvis wlebSi Sesam­<br />

Cnevia didi raodenobiT Tanamdebobidan<br />

gadadgoma, axali saxeebis daniSvna, moulodneli<br />

cvlilebebis ganxorcieleba,<br />

axali tendenciebis gamovlena diplomatiaSi<br />

da axali saxeebis gamoCena biznesSi.<br />

ratom Cinuri CxirebiT?<br />

ÀÓÔÒÏËÏÂÉÖÒÉ ÐÒÏÂÍÏÆÉ<br />

Cinuri CxirebiT sakvebis<br />

miReba erTi SexedviT rTuli<br />

pro cesia.<br />

uZvelesi droidan CineTsa<br />

da iapo niaSi<br />

Wamisas Cxirebs xmarobdnen.<br />

man tradiciuli<br />

Canglis daniSnuleba ori mizezis gamo<br />

SeiZina: jer erTi, Cxirebi mosaxerxebeli<br />

iyo mogzaurisTvis, mas SeeZ lo nebismieri<br />

ÄÓ ÓÀÉÍÔÄÒÄÓÏÀ<br />

amitom es weli rTulia yvela saxis xelmZ­<br />

Rvaneli pirisa da saxelmwifo liderisaTvis.<br />

2010 rogorc politikaSi, aseve ekonomikaSi<br />

cvli lebebis weli iqneba, amitom<br />

xels uwyobs masebis aqtiurobasa da axali<br />

uSiSari liderebis gamov lenas. savaraudoa<br />

msxvi li politikuri skandalebi, dapirispirebebi,<br />

interesTa Sejaxeba, samxedro<br />

ga dat ria leba, mowinaaRmdegis Zaladobri<br />

vi gziT moSoreba, kanonebis Secvla. es<br />

marto saqar Tvelos ar exeba. aseTi viTareba<br />

sxva qveyne bis politikur cxovrebaSic aris<br />

mosalod neli. vefxvis weliwadi tradiciulad<br />

iwye ba dinamikurad, aRmosavleTSi amboben<br />

rom: `vefxvi Setavaze gadadis wlis<br />

pirvel naxevarSi, meo reSi ki monadirebul<br />

msxverpls bolomde miirTmevs“ . amitom wlis<br />

dasawyisSi maqsimaluri yuradReba saWiroa<br />

axali winadadebebis, situaciebis mimarT.<br />

liTonis stiqia aRmosavleTSi dakavSirebulia<br />

Semodgomis periodTan, amitom wlis<br />

am dros SeiZleba gamovlindes ZiriTadi<br />

pozitiuri da negatiuri tendenciebi da,<br />

saerTod, vefxvis weliwadSi upirvelesad<br />

unda gvqondes sakuTari Tavisa da iRbalis<br />

imedi.<br />

intervius uZRveboda<br />

Teona yaflaniSvili<br />

saredaqcio jgufis<br />

minaweri:<br />

rogorc interviudan gaxda<br />

cnobili, vefxvis weli pozitiur<br />

cvlilebebs gvpirdeba karieraSi,<br />

gansakuTrebiT Segviwyobs xels siyvarulsa<br />

da bednierebaSi. gvinda Cvens mkiTxvels<br />

gavumxiloT, rom am intervius avtoris<br />

– Teona yaflaniSvilisTvis bednierebis<br />

momtani iyo 2009 – xaris welic. man da<br />

zurab WeliZem siyvaruli ojaxis<br />

SeqmniT daagvirgvines. vulocavT<br />

bednier wyvils SeuRlebas, vusurvebT<br />

harmoniul Tanacxovrebas,<br />

sixarulsa da profesiul<br />

winsvlas.<br />

xisagan gamoeTala da dana­Cangali mogzaurobisas<br />

ar etarebina da meore, CxirebiT<br />

Wama sasargebloa, misi meSveobiT swored<br />

imden sakvebs iReb, rac erT lukmad geyofa.<br />

Cineli medikosebi ir wmunebian, rom adamiani,<br />

romelic Wamis dros Cxirebs iyenebs,<br />

sakve bis erTi porciis aRebis dros xelebze<br />

arsebul, daaxloebiT, 40 sasicocxlo<br />

wertils ukeTebs masaJs.<br />

iaponeli eskulapebi ki miCneven, rom bavSvebi,<br />

romlebmac CxirebiT daiwyes Wama, im<br />

bavSvebze swrafad da ukeT viTardebian,<br />

vinc kovzs xmaroben.<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


dReisaTvis metad popularulia intensiuri<br />

komunikaciuri instrumenti – blogi<br />

(web.log). igi erTi avtoris an avtorTa<br />

jgufis eleqtronuli Jurnal­forumia, sadac<br />

weren TavianT mosazrebebs sxvadasxva<br />

Temaze. blogebi Seicavs momentebs ZiriTadi<br />

axali ambebidan, romlebic originalur wyaroebs<br />

eyrdnoba da maTSi mkiTxveli Tavis<br />

damokidebulebas gamoxatavs. specialuri<br />

terminic ki SemuSavda `blogosfero~ da<br />

is sruliadac ar warmoadgens homo faberebis<br />

mier `internetSi bolomde dasakargad~<br />

gamogonil saSualebas. mis mimarT interesi<br />

TandaTan izrdeba, ramdenadac sakuTari informaciis<br />

globaluri qseliT gavrcelebis<br />

damatebiT arxs warmoadgens.<br />

martivad rom giTxraT, blogi es Cemi dRiuria,<br />

sadac CemTvis saintereso faqtebsa da<br />

movlenebze vwer da Tqvenc gaZlevT wakiTxvisa<br />

da komentaris datovebis saSualebas.<br />

termini ,,blogi~ warmoiSva internet­blogisagan<br />

da gulisxmobs garkveuli tipis<br />

saits, romelic qronologiuri TanmimdevrobiT<br />

ganaxlebas eqvemdebareba. pirveli<br />

blo gi 1990­ian wlebSi Seiqmna, Tumca popularoba<br />

mxolod 2003 wels moipova. dRes<br />

mravali internet­gazeTi, gamoCenili pirebisa<br />

da prezidentebis saitebic ki blo gebs<br />

moicavs, sadac yoveldRiurad an yovelkvireulad<br />

axali monacemebi qveyndeba sxvadasxva<br />

enaze. misi SeqmnisaTvis saWiroa<br />

gavecnoT kompiuterul programebs. ewvieT<br />

popularul portalebs: http://blogger.com da<br />

http://wordpress.com.<br />

blogebisTvis damaxasiaTebelia Tematuri<br />

mravalferovneba. aqedan gamomdinare, sanam<br />

blogs SevqmniT, winaswar unda ganvsazRvroT,<br />

raze vwerT – politikaze, ekonomikaze,<br />

socialur sakiTxebze, kulturaze,<br />

eko lo giasa Tu ubralod pirad dRiurs vawar<br />

moebT. dRes piradma dRiurmac Seicvala<br />

saxe. rveuli droTa ganmavlobaSi Zvelde­<br />

ÓÀÌÏØÀËÀØÏ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉÊÀ<br />

nu SeiZuleb medias, gaxdi media!<br />

ba, fotoebi xundeba, internetSi ki es yvelaferi<br />

gamoricxulia. aranairi cenzura,<br />

ris gamoc gansakuTrebiT didi gavrceleba<br />

hpova iseT qveynebSi, sadac SezRudulia<br />

sityvis Tavisufleba. blogebSi yvela saxis<br />

informaciis naxva da mosazrebis gamoqveynebaa<br />

SesaZlebeli. sakmao popularobiT<br />

sargeblobs literaturuli blogebi. ufro<br />

xSirad aq vxvdebiT damwyeb mwerlebs, Tumca<br />

cnobili mwerlebic aTavseben TavianT<br />

nawarmoebebs. SeiZleba magaliTis moyvana:<br />

http://blogafisha.uz warmoadgens koleqtiur<br />

blogs, romelic araerTxel dajildovda<br />

uzbekeTis deda qalaq taSkentis kulturuli<br />

cxovrebis aqtiuri gaSuqebisaTvis.<br />

aris blogebi, romlebic sxvadasxva mentalobis<br />

adamianTa interesebs akmayofilebs.<br />

rogorc wesi, politika calkea, magram<br />

vxvde biT mravalferovan Tematikasac.<br />

blogi megakhuimyak­i qselSi arcTu didi<br />

xania `trialebs~, Tumca 2007 wels yvelaze<br />

cnobili blogeri gaxda misi avtori (yandex.ru­s<br />

informaciaze dayrdnobiT). is profesiiT<br />

ekologia, magram wers rogorc ekologiaze,<br />

aseve ekonomikasa da politikaze<br />

(megakhuimyak.livejournal.com). socialuri<br />

mniS vne lobis saitia Diesel.Elcat.kg. mas yirgizeTSi<br />

popularoba biSkekis 2005 wlis<br />

martis movlenebma SesZina, rodesac forumis<br />

saSualebiT qalaqSi morodiorobisgan<br />

dasacavad moxaliseTa brigadebi Seiqmna.<br />

aris SemTxvevebi, roca organizaciebi interesdebian<br />

blogebis avtorebiT da maT<br />

samuSaod iwveven.<br />

fotoblogi es blogosferos kidev erTi<br />

mimarTulebaa, sadac, Canaweris garda, fotoebis<br />

ganTavsebac aucilebelia. Khosoof.<br />

com erT­erTi yvelaze gavrcelebuli fotoblogia<br />

iranSi. misi zogierTi foto BBCis<br />

eTerSi gavida da `voSington pos tSic~<br />

ki gamoqveynda. am blogiT gavrcelebu li<br />

iraneli qali­aqtivistebis fotom erT<br />

dReSi 50000­ze meti adamianis yuradReba<br />

miipyro. msgavsi tipis blogebi im adamianebis<br />

Tvisaa (da aramarto maTvis), visac `ilustrirebuli<br />

saubari~ urCevnia. saintereso<br />

fotoebs naxavT da gamoaqveynebT http://flikr.<br />

com­sa da http://picsa.com­ze.<br />

blogebis saSualebiT dRes Tqven teleprogramebsac<br />

SeqmniT. Tu Tqven sakuTari tele­<br />

Sous gavrceleba gindaT internetiT, pirvel<br />

rigSi, dagWirdebaT 100$, Semdeg kompiuteri,<br />

interneti, kamera da idea SousTvis.<br />

dasasruli 26­e gv.<br />

25<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ


26<br />

dasasruli<br />

`komedi­Sous~ tipis gadacemebSi po pu larobiT<br />

sargeblobs axalgazrda jgu fis mier<br />

momzadebuli Something to be desired, romelic<br />

yoveldRiuri internet­komediaa.<br />

Tqveni ar vici, magram Cven xSirad movxvedril<br />

varT iseT situaciaSi, sadac gvinatria,<br />

netav axla kamera gvqondes­Tqo. mobiluri<br />

te lefoniT dRes saqarTvelos mosaxleobis<br />

arcTu mcire nawili sargeblobs da gveZ leva<br />

Sansi, saWiro dros saWiro adgilze moxvedris<br />

SemTxvevaSi, davafiqsiroT nebis mi eri<br />

faqti Tu movlena da Semdeg ganvaTav soT WIT-<br />

NESS video Hub­is saitze. aq gvxvde ba iseTi<br />

videorgolebi da fotoebi, sadac asaxulia<br />

adamianis uflebebis rRvevis faqtebi. nebismieri<br />

masala da dokumenti<br />

SegiZliaT anonimurad<br />

ganaTavsoT www.witness.<br />

org/hub­ze. Bloger.com da<br />

wordpress­i qmnian did<br />

ojaxs, sadac, fotoblogerebi<br />

sa da teleprog ramebis<br />

garda, SexvdebiT<br />

`pod kas tebs~. pirvel rig­<br />

Si, getyviT, rom es aris<br />

radioprogramebis axa li<br />

internet­saxeoba. Tvi Ton<br />

sityva ,,podkasti” broadcastisa<br />

(mauwybloba) da ipod­is<br />

(mp3­pleiris) kom bi na ciaa.<br />

internetSi teleprogramebis<br />

gasacno bad kompiuters<br />

unda mivusxdeT,<br />

xolo `podkasti~ SegviZlia Tan vataroT mp3is<br />

saSualebiT. Cveulebrivi radiosagan<br />

isini er Ti saintereso niSniT gansxvavdeba,<br />

kerZod, Tu programis romelime nawili ar<br />

mog ve woneba, SegviZlia gadavaxvioT.<br />

erT­erTi cnobili qarTveli blogeria<br />

dodo xarxeli (dodka.ge) wordpress.com­ze.<br />

igi axali socialuri mediis da internet­marketingis<br />

specialistia. mas internetiT davukavSirdiT<br />

da interviuc CamovarTviT.<br />

dodo xarxeli: `5­6 wlis win Sevityve zogadad<br />

blogingis arsebobis Sesaxeb. gadavawydi<br />

ramdenime ucxour blogs da maT vkiTxulobdi,<br />

Semdeg mec gamiCnda blogis gaxsnis<br />

survili.<br />

rodidan werT wordpress.com­ze?<br />

pirveli blogi 2005 wels gavxseni, Semdeg<br />

gavauqme. dodka.ge 2006 wlidan maqvs.<br />

rogor fiqrobT, rodis da ratom gaxdiT<br />

popularuli?<br />

Cemi blogiT droTa ganmavlobaSi dainteresdnen,<br />

Tavidan mxolod megobrebi `Semodiodnen~,<br />

mere nel­nela, rac ukeT vwerdi,<br />

ufro meti xalxi kiTxulobda. Tumca vT­<br />

ÓÀÌÏØÀËÀØÏ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉÊÀ<br />

vli, rom gardamtexi momenti agvistos omis<br />

perio di iyo. Cemi meuRle moxalised wavida<br />

omSi da iqidan migzavnida SMS­ebs, romlebsac<br />

blogze vaqveynebdi, yvela megobars calcalke<br />

rom ar daereka `ras Sveba, cocxalias”<br />

sakiTxavad. ZiriTadad, jariskacebis emociur<br />

ganwyobas iwereboda xolme, rac yvelas<br />

ainteresebda. im periodSi bevrma gaigo<br />

Cemi blogis arsebobis Sesaxeb, zogi ki mudmiv<br />

mkiTxveladac darCa.<br />

romeli TemebiT interesdeba dRes sazogadoeba<br />

blogze?<br />

rogorc wesi, yvelaze aqtualuri mimdinare<br />

movlenebia xolme – omi, saprotesto aqciebi,<br />

skandaluri ambebi, helo vinis darbeva iqneba,<br />

Tu sxv. aseT dros blogebze bumia.<br />

ras usurvebdiT damwyeb<br />

blogerebs?<br />

vusurvebdi, rac SeiZleba<br />

meti blogi ikiTxon da<br />

meti weron Tavadac. yvelaze<br />

kargi maswavlebeli<br />

sakuTari Tavi, praqtika<br />

da Secdomebia. aseve sxvebze<br />

dakvirveba. da bolos,<br />

Cems erT­erT usayvarles<br />

frazas mivuZRvni yvela<br />

damwyeb blogers: Don’t<br />

hate the media, become<br />

the media – Jello Biafra<br />

(nu SeiZuleb medias, Tavad<br />

gaxdi media – jeilo<br />

biafra).<br />

ra Tqma unda, es yvelaferi ver cvlis<br />

tra diciul Jurnalistikas, radgan Jurnalisti<br />

Tavisi saqmis profesionalia da<br />

ukeT grZnobs sazogadoebis majiscemas.<br />

blogebis arseboba, albaT, virtualuri<br />

Jurnalistikis axali eraa; diurnarebs,<br />

macne­ordina rebs, interviuerebs, korespondentebs,<br />

reportiorebs axla blogerebic<br />

Seematnen.<br />

dRes Jurnalistikis aSkara daintereseba<br />

igrZnoba marketingiTa da divertismentiT.<br />

informaciuli SimSili marto sazogadoebas<br />

ki ara, Tavad Jurnalistebsac awuxebT.<br />

sazogadoeba ki, roca informaciul `Sim­<br />

Sils~ ganicdis, Tavad eswrafvis `gadaxar­<br />

Sos~ da sakuTari arxebiT gaavrcelos mopove<br />

bu li cnobebi. blogerebi samoqalaqo<br />

Jurna listikas qmnian da Jurnalistebis<br />

Canacvlebas ar eswrafvian, Tumca profesionalizmisa<br />

da Jurnalisturi eTikis<br />

principebis dacvisken gvibiZgeben; garda<br />

amisa, maT eZlevT saSualeba gamoyon is<br />

adrenalini, rasac informaciis mopoveba,<br />

damuSaveba da gavrceleba hqvia.<br />

nino gedevaniSvili<br />

mimoza SeylaSvili<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


Tbilisis xandazmulTa pansionati“<br />

1979 wels gaixsna. 30<br />

wlis iubileze pansionatis<br />

ezoSi taZris saZirkveli Caasxes,<br />

romelic wmida markos efeselis<br />

saxelze ikurTxa.<br />

`mcire bedniereba – yvelasaTvis<br />

kargia!... magram ar aris adamiani,<br />

romlisTvisac mcire bedniereba<br />

iyos sakmarisi~ (maqsim gorki).<br />

albaT, gaxsovT es sityvebi. adre<br />

mec veTanxmebodi. megona, adamiani<br />

RvTisgan boZebul bednierebas<br />

saTanadod ver afasebda. xSir<br />

SemTxvevaSi, asec aris, Tumca<br />

arsebobs adgili, sadac mxolod<br />

keTili sityvebia sakmarisi bednierebisTvis.<br />

aq, sadac adamia nebs<br />

bevri aqvT saerTo, mosagonari _<br />

ufro meti, istoria ki – gansxvavebuli:<br />

ana bebo, profesiiT stomatologi: „didi<br />

ubedureba damatyda Tavs. erT TveSi ori<br />

Svili dameRupa. mere sacxovreblad Svili­<br />

SvilTan gadavedi, romelsac oTxi Svili<br />

hyavs. amdeni xalxi, sicil­xarxari, aurzauri,<br />

ver gavCerdi da aq wamovedi.<br />

yvelaferi pirveli STabeWdilebidan iwyeba:<br />

direqtoris kabineti SevaRe, TamTa adga,<br />

momesalma, skamze damsva, Tbilad mimiRo,<br />

gaiTavisa Cemi ubedureba. ise Sevebrale,<br />

miTxra, dRes orSabaTia, paraskevs mobrZandiT<br />

da oTaxi mzad iqnebao. ai, ori welia, rac<br />

am saxlSi vcxovrob. Zalian kmayofili var~.<br />

SoTa biZinaSvili: `Tujis Camomsxmelad vmu­<br />

Saobdi. mere meuRle gardamecvala da cxovreba<br />

gamiZnelda. aq weliwad­naxevaria rac<br />

movedi, kurortze var, araferi maklia. miyvars<br />

mxiaruleba, pianinoze dakvra. Tqven warmoidgineT,<br />

televizori ise ar maintere sebs,<br />

rogorc musika, xatva, axla gamovZerwe vaJafSavela.<br />

tkivils xelovneba mataninebs~.<br />

qeTino bebia, profesiiT eqTani: `siZem Cais<br />

biznesi wamoiwyo, ar gaumarTla da bina<br />

gayida. valebis gasastumreblad Cemi binac<br />

mivayoleT da naqiravebSi gadavediT. ase rodemde<br />

unda gvecxovra da Cemi siZe samuSaod<br />

espaneTSi wavida. or welSi SviliSvili<br />

cekvidan espaneTSi waiyvanes da Cemi Svilic<br />

gavayole. iqidan fuls ki migzavnida, ekonomiurad<br />

ar miWirda, magram fexi barZayis<br />

yelSi motexili maqvs da ver davdiodi. Tan<br />

naqiravebSi viyavi da vifiqre, amdeni gadasaxadebiT<br />

rogor daagroveben saxlisTvis<br />

fuls­meTqi da es TavSesafari movZebne. ukve<br />

sakuTar saxlSi vgrZnob Tavs, me xom eqvsi<br />

welia, rac aq var. SarSan Cemi Svili ori<br />

TviT iyo Camosuli, mominaxula. dolarebs<br />

yovelTvis migzavnis. axla Roris gripis<br />

meSinia da gareT ar gavdivar. televizors<br />

vuyureb an Jurnalebs vkiTxulob~.<br />

2007 wlis 25 ianvars pansionatis xelmZRvanelad<br />

TamTa demuriSvili dainiSna. moxucebi<br />

direqtors uZRvnian leqsebs, Canaxatebs,<br />

samadlobel werilebs ugzavnian da Txovnebsac<br />

miayoleben xolme.<br />

ÃÒÏÓ ÂÀÖÈÀÅÃÀ ÚÅÀÅÉËÄÁÉ<br />

mcire bednierebac bednierebaa!<br />

TamTa demuriSvili: ianvarSi,<br />

sami weli Sesruldeba, rac am<br />

dawesebu lebas vxelmZR vanelob.<br />

kargad Semxvdnen, magram garemo<br />

damTrgunveli iyo. moxucebi<br />

karCaketilni Candnen, gamarjobas<br />

ar ambobdnen. erT­erTma<br />

kiTx va damisva: es ici ra adgiliao?<br />

aq axalgazrda gogos ra<br />

unda, aq xom Cven sikvdils ve lode<br />

bi To. maSin mivxvdi, es saSineleba<br />

iyo da gadavwyvite, gamexalisebina<br />

isini.<br />

iciT, riT daviwye? SemosasvlelSi<br />

dadgmuli xelovnuri<br />

yvavilebi bunebriviT Sevcva le,<br />

Camovkide Sindisferi fardebi<br />

da aqauroba gavawiTle. jer<br />

ramdenime koncer ti gavmarTeT,<br />

irma soxaZec moviwvieT moxu ce bis gasaxaliseblad,<br />

aseve, bav SvTa Teat ri dadioda,<br />

dgamda speqtaklebs. mere moxu cebi `gareTac~<br />

gaviyvane. TveSi orjer sxva dasxva speqtaklebs<br />

veswrebiT. siaruli cota ezarebaT,<br />

magram Cemi xaTriT modian. did siyvaruls<br />

da siTbos vgrZnob. bednieri var, roca maT<br />

kmayo filebs vxedav da Zveleburad sikvdils<br />

aRar elodebian. maxsovs, ra mZime iyo, rodesac<br />

Cemi pirveli samuSao dRe daRamda da<br />

miTxres, erTi moxuci gardaicvalao... or<br />

dReSi sami moxuci gamogvaklda da Teberval­<br />

Si ukve xuTi gardacvlili! Tavzari dameca.<br />

davinteresdi sxva wlebis mdgomareo biT:<br />

2006 wels ocdaoTxi moxuci iyo gardacvli<br />

li, 2007­Si es ricxvi Tvrametamde davida,<br />

dResdReisobiT ki eqvsi gamogvaklda.<br />

gardac vlils Tu meurvem ar moakiTxa, panaSvidisa<br />

da dakrZalvis organizaciasac Cven<br />

vaxdenT. Zalian gvimZims amaze saubari. da<br />

gadavwyviteT sicocxlis gaxangrZlivebis­<br />

Tvis gvezruna. pirvel rigSi, samedicino<br />

gamok vlevebis aucilebloba argumentirebulad<br />

unda dagvesabuTebina, rom saxelmwifo<br />

dafinansebac gazrdiliyo da biznesmenebis<br />

daxmarebac. axla moxucebs eqvs TveSi erTxel<br />

samedicino kvlevebi utardeba, diag nozs usvamen,<br />

daniSnulebas aZleven. maT mkurnaloba­<br />

Si CarTulia janmrTelobis dacvis, Sromisa<br />

da socialuri uzrunvelyofis saministro,<br />

medikamentebs ki `aversi~ gvawvdis.<br />

pansionatSi sul samocdaCvidmeti moxucia,<br />

maTgan meurvis gareSe eqvsia. iseTebic ari an,<br />

romlis meurvesac ar unda, aq hyavdes mama an<br />

deda, magram fizikurad saSualeba ar aqvs.<br />

samagierod, yoveldRe akiTxaven. aseve, myavs<br />

moxucebi, romlis meurveebic sami welia,<br />

TvaliT ar minaxavs. pirvelad rom movedi,<br />

vikiTxe, moxucebi Tu iyvnen monaTluli, aRmoCnda<br />

rom xuTi iyo mosanaT li, aqedan oris<br />

naTlia Tavad gaxlavarT. gvinda, SevamsubuqoT<br />

maTi mdgomareoba, rom mSvidi sibere<br />

hqon deT, vzrunavT maT janmrTe lobaze,<br />

higienaze, yovel diliT maTTan damlagebeli<br />

Sedis, romelic alagebs oTaxs. SeaqvT<br />

sauzme, lanCi da vaxSami. yvelaferze zrunavs<br />

Cveni personali, es iqneba dalageba,<br />

garecxva, dauToveba, dabanva. moxucebi ki ec­<br />

dasasruli 28­e gv.<br />

27<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ


28<br />

dasasruli<br />

nobian presas, kiTxuloben wignebs, uyureben<br />

televizors. imarTeba Cempionati nardSi,<br />

TamaSoben dominos, qsoven. aseve, gvaqvs Sexvedrebis<br />

oTaxi, sadac saubroben, TavianT<br />

daweril leqsebs erTmaneTs ukiTxaven, mRerian,<br />

cekvaven. pansiona tis erT­erTi binadari,<br />

murman xaWapuriZe am saxlis Sesaxeb wigns<br />

wers. igi 69 wlis gaxlavT, profesiiT Jurnalistia.<br />

batoni murmani dainteresda im adamianebiT,<br />

romlebic am saxlSi cxovrobdnen<br />

da cxovroben, bevri saintereso pirovnebac<br />

aRmoaCina. wignis prezentacia male gaimar­<br />

Teba da moxucebi didi interesiT elian.<br />

Semodgomis metafora<br />

jer kidev kargad gaTenebuli ar iyo, rodesac<br />

babu sawolidan adga. aqeT­iqiT dadioda,<br />

etyoba emzadeboda. bebiasac gamoeRvi­<br />

Za. wamodga, joxi moimarjva da babusTan<br />

erTad fusfusi daiwyo. patara xurjinSi<br />

puri, yveli da cota nugbari Cauwyo. babum<br />

xurjini aiRo da Tan raRacas butbutebda.<br />

albaT, rogorc yovelTvis, eubneboda, male<br />

movalo. xurjinis zurgze mokidebaSi bebia<br />

daexmara da WiSkramde miacila. babu<br />

gzas gaudga. juzic yefa­yefiT mihyveboda.<br />

sofels jer kidev eZina, rodesac aRmarTs<br />

miadga. iqve dasayrdnobad xis toti moZebna<br />

da aRmarTis asavlelad welSi gaimarTa. 80<br />

wlis babum ise aiara aRmarTi, rom erTxelac<br />

ar Seusvenia. male misi baRic gamoCnda. sevdiani<br />

TvalebiT gadaxeda aremares. mis meti<br />

am trial mindvradqceul teritoriaze aravin<br />

iyo. yvelas mietovebina miwaze muSaoba,<br />

mxolod babu ver eleoda miwas. daniSnul<br />

ad gilze rom mivida, xis totebisgan gake­<br />

Te buli baRis kari gaaRo da Sig Sevida. sagul<br />

dagulod damaluli Toxi da bari aiRo<br />

da muSaoba daiwyo. TiTqmis sul dabara<br />

uzarmazari miwis nakveTi, cotac da male<br />

daTesvas daiwyebs. rodesac daRla igrZno,<br />

baris tars daeyrdno da gzas gaxeda. aravin<br />

moCanda, Tumca kargad gaTenebuliyo.<br />

...lizim koka aiRo da baRisken gaeSura, aRmarTTan<br />

axlos Widan wyali amoiRo da koka­<br />

Si Caasxa. gzaSi ramdenjerme Seisvena. kokidan<br />

wyalic dalia. babu Soridan dainaxa.<br />

moxucma icno bilikze momavali lizi da gae­<br />

Rima. SviliSvili baRs miuaxlovda da babus<br />

dauZaxa. gaxarebulma berikacma waiRiRina,<br />

_ „babu giJdeba SviliSvilebisTvis, Svili­<br />

ÃÒÏÓ ÂÀÖÈÀÅÃÀ ÚÅÀÅÉËÄÁÉ<br />

P.S. cnobilia, rom moxucTa saxlze moTxovna<br />

gaizarda. asormocdaaTi moxuci rigSi<br />

dgas, raTa am didi ojaxis binadari gaxdes.<br />

vakansiebi ki iSviaTad, `gansakuTrebul Sem­<br />

TxvevaSi~ gamoCndeba xolme. Tbilisis gar da,<br />

saxelmwifo dafinanseba vrceldeba quTaisis<br />

moxuce bulTa TavSesafarzec, ro me lic asocdaaT<br />

binadarzea gaTvlili. bevri mo xu ci<br />

uars am bobs qu Tais Si was vla ze, roca iq adgili<br />

`gaTa vi suf ldeba~: Tbilis Si daba de buli,<br />

gazrdili, quTaisSi ver wavalo. al baT,<br />

quTaiselsac ar moun de ba TbilisSi. vi Racam<br />

SeiZleba gaifiqros, Tu saxelmwifos gan<br />

ginda daxmareba, uzrunveli sibere, maSin<br />

adgils ar unda arCevdeo, magram... am Sem­<br />

TxvevaSi mravali `magram~ amo tiv tiv deba safuZvliani<br />

argumentebiT. ze moT SemTxveviT<br />

ar dagvifiqsirebia am mo xuc Ta vinaoba, profesiebi.<br />

isini cxovrobdnen, Sromobdnen da<br />

garkveulwilad Seqmnes Tavian Ti `epoqis~<br />

istoria, romelic qveynis isto riis nawilia,<br />

amitom Cven maTac unda gavugoT. Cemi yvelaze<br />

didi survili isaa, rom moxucTa saxlebis ki<br />

ara, mzrunveli, uzrunvelyofili oja xebis<br />

ricxvi izrdebodes saqarTveloSi da is saxlebi,<br />

romlebic axla funqcionirebs, ganvi­<br />

Tarebuli qveynebis moxucTa saxlebs tols<br />

ar udebdes.<br />

ia kikaZe<br />

Svilebi babusTvis~. kokidan wyali dalia da<br />

lizis gauwoda, Tan uTxra: „mzes moaride da<br />

kaklis CrdilSi dadgio~.<br />

kaklis ZirSi lizim sufra daafina. zed xurjin<br />

Si Cawyobili sanovage amoalaga da sasauz<br />

med miixmo. `cotac damacadeo~, babus ar<br />

undoda muSaoba Seewyvita, magram bebiisgan<br />

darigebuli lizi ar moeSva. sauzmeze ba bum<br />

warsuli gaixsena, awmyozec ilaparaka, momavalze<br />

ki... komunistebma bevrjer sca des mis­<br />

Tvis danaSauli daebralebinaT, mag ram ve rafers<br />

gaxdnen, misi cxovrebis gza sufTa iyo.<br />

saxelmwifo samsaxurSi mTeli pasuxismgeblobiT<br />

muSaobda.<br />

moxuci sauzmes rom morCa, kvlav saqme ganagrZo.<br />

yovelTvis ambobs: „Tu ar viSromeb, Cemi<br />

sicocxlec dasruldebao~. Sromobs da SromaSi<br />

xedavs sicocxles, mis Zalasa da madls.<br />

rodesac binddeba, Sin mxolod maSin brundeba,<br />

juzisTan da xandaxan SviliSvilTan<br />

erTad. bebia ki babus molodinSi saxlSi<br />

vaxSams amzadebs. juzi pirveli maxarobelia,<br />

rom babu gzaSia, misi WiSkarSi Semosvla<br />

niSnavs, rom male daRlili babu saxlSi<br />

iqneba, ivaxSmebs da rogorc TviTon ambobs,<br />

ukanasknel cnobebs mousmens.<br />

misi yoveli dRe ase iwyeba da sruldeba.<br />

strategia ki ucvleli aqvs, _ „Tu ar viSrome,<br />

Cemi sicocxle dasruldebao~. mas<br />

yvelaze metad Sroma uyvars. Semodgomaze<br />

mosavals iRebs da abinavebs. am dros gamarjvebuli<br />

sardlis gamometyveleba aqvs. amayia<br />

da mxiaruli. babus filosofia aseTia:<br />

„rasac dRes dasTes, imas moimki momavalSi~.<br />

momavali misTvis Semodgomis metaforaa.<br />

izolda ianvaraSvili<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


modis istoria iseTive Zvelia, rogorc Cacmulobis.<br />

tansacmeli adamianis cxovrebis<br />

ganuyofeli nawili gaxda mas Semdeg, rac<br />

gaC nda sircxvilis grZnoba. kacobriobis<br />

istoriis dasabamidan adamianebi cdilobdnen<br />

Seeq mnaT iseTi samosi, romelic advilad<br />

saxmari iyo da met­naklebad jdeboda maT<br />

gemovnebaSi. odiTganve tansacmeli sxeulis<br />

safarTan erTad simbolur mniSvnelobas<br />

atarebs, garkveulwilad, adamianis saidumlo<br />

azrebs amxels. is Cveni cxovrebis<br />

ganuyofeli nawi lia, TiToeuli qveyana da<br />

eri ganviTarebis sxvadasxva periodSi samosze<br />

gansazRvrul zegavlenas axdenda...<br />

drosTan erTad icvleboda Sexedulebebi,<br />

gemovneba, Cacmis stili, normebic... adamianebi<br />

droTa ganmavlobaSi iqidan, ,,Tu ra<br />

iyo saWiro~, gadavidnen imaze, `Tu ra moswondaT~.<br />

yoveli epoqa cdilobs adamia nis<br />

sxeulis esTetikuri idealebis saku Tari<br />

masStabebi Seqmnas da modis ganviTarebaSi<br />

Tavisi wvlili Seitanos. samosi adamia nis<br />

sxeulis gansazRvrul nawilebs usvams xazs<br />

da koreqtirebas ukeTebs, Tumca zogjer, ra<br />

Tqma unda, piriqiTac xdeba, roca adamianebi<br />

cdiloben garkveuli Cacmis stiliT TavianTi<br />

sxeulis naklovanebebi damalon.<br />

albaT, TiToeul Cvengans ainteresebs, Tu<br />

sad aRmocenda da sad daedo modas saTave...<br />

rogorc 1865 wels erT­erTi cnobili<br />

Jurnali Tavisi furclebidan mkiTxvels<br />

atyobinebda: „parizi iyo modis rezidencia,<br />

saidanac mbrZanebeli qalbatoni agzavnida<br />

Tavis miTiTebebs“. garkveulwilad, parizi<br />

marTlac aris da iyo Tavdapirveladac<br />

modis centri, Tumca, sanam moda parizSi<br />

aRmocendeboda da ganviTardeboda, moiara<br />

espaneTi, italia da sxva qveynebi.<br />

dResdReobiT, yvelaze cnobili dizainerebi<br />

arian: dolCe da gabana, versaCe, Saneli,<br />

diori, guCi da a.S. modis saxli `versaCe~<br />

TiTqmis 30 wliani istoriiT gansakuTrebul<br />

stils amkvidrebs da dResac msoflios bevr<br />

pretenziul qalbatons karnaxobs modis tendenciebs.<br />

misi damfuZnebelia jani versaCe.<br />

igi daibada 1946 wlis 2 dekembers, italiaSi.<br />

dedamisi profesionali mkeravi iyo. aqedan<br />

gamomdinare, mas bavSvobidanve uxdeboda<br />

naWrebTan urTierToba. droTa ganmavlobaSi<br />

jani dedis damxmare gaxda da mTeli grZno­<br />

ÌÏÃÉÓ ÊËÀÓÉÊÀ<br />

moda, romelic ver aRwevs quCamde,<br />

ar aris moda<br />

biT CaerTo tansacmlis SeqmnaSi. dedis atelie<br />

gaxda misi skolac da universitetic.<br />

igi tansacmels fantaziisa da modis gaTvaliswinebiT<br />

qmnida. sistematurad eswreboda<br />

Cvenebebs sxvadasxva qveyanaSi da garkveul<br />

gamocdilebasac iRebda. gza warmatebisken,<br />

rogorc yovelTvis, grZeli da rTuli iyo.<br />

1978 wels jani sakuTari modis saxls qmnis<br />

da amkvidrebs brends _ GIANN VERSACE. erTi<br />

wlis mere ki Tavisi sakuTari koleqcia gaaqvs<br />

sakuTari markiT milanSi. safirmo niSnad<br />

versaCem airCia meduzis Tavi da rogorc Tvi­<br />

Ton ganmarta, es arCevani ganpirobebuli iyo<br />

imiT, rom meduza simbolizir deba silamazesa<br />

da antikur Zvel berZnul klasikasTan.<br />

versaCe yovelTvis Tavisi eqsperimentebiT<br />

gamoirCeoda, is uerTebda mgrZnobiare tyavs<br />

naz abreSums, jinss ki maqmanebs. igi cnobili<br />

iyo gabeduli gadawyvetilebebiT da swored<br />

amiT uswrebda win yovelTvis Tavis konkurentebs.<br />

yvela mis modelSi iyo iseTi raRac,<br />

rac ganasxvavebda mis klients masisgan.<br />

modelioris fantazia, ra Tqma unda, ar Semoi<br />

fargla mxolod tansacmlis SeqmniT.<br />

masve ekuTvnis Teatraluri eskizebi, aqsesuarebi,<br />

sunamoebi, faifuri da dekoratiuli<br />

kafeli. janim Seucvleli adgili daikava<br />

Tavisi gulaxdili, eleganturi, eqstravaganturi,<br />

seqsualuri samosiT. man 50 wlis<br />

asakSi daamTavra si cocxle.<br />

dizainerebma versaCes axali barokos mefe<br />

uwodes da Tanamedrove barokos mefedac<br />

moixse nieben.<br />

cnobili dizaineri kristian diori 1905<br />

wlis 21 ianvars safrangeTSi, kerZod normandiaSi<br />

daibada. 1935 wels eskizebis gayidviT<br />

dizainerma faqtiurad daiwyo Tavisi<br />

kariera. sazogadoebis mowonebas mis mier<br />

Seqmnili qudebis eskizebi imsaxurebda, Tumca<br />

TviTon ufro met koncentrirebas kabebis<br />

dizainze axdenda.<br />

1947 wels diorma pirveli koleqcia, Zalian<br />

cnobili NEW LOOK anu `axali xedva~ Seqmna.<br />

momrgvalebuli mxrebi, viwro weli da qveda<br />

bolo iyo dioris pirveli koleqciis mTavari<br />

Strixebi, romelic Semdgom msofliom<br />

aRiara.<br />

dasasruli 30­e gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

29


30<br />

dasasruli<br />

1957 wels italiaSi gulis<br />

SeteviT kristian diori<br />

ucabedad gardaicvala. igi<br />

Sanelisgan gansxvavebiT cnobilia,<br />

rogorc metad romantikuli<br />

qaluri stilis damkvidrebiT.<br />

misi ko leqciebi<br />

ufro fufunebis ken iyo<br />

midrekili, vidre komfortisken.<br />

koko Saneli, anu igive gabriel<br />

boner Saneli daibada<br />

1883 wels dasavleT safrangeTSi.<br />

izrdeboda monasterSi,<br />

sadac Seiswavla Wrakerva.<br />

SesaniSnavi qalbatoni<br />

bedis da gulis karnaxiT<br />

aRmoCnda modis cva lebad<br />

samyaroSi da Tavisi waruSleli<br />

kvalic datova. 1910 wels parizSi<br />

koko Sanelma gaxsna sakuTari patara maRazia.<br />

igi qalebs ufro praqtikul da mosaxerxebel<br />

tansacmels sTavazobda.<br />

Tavisi individualuri stilis, calkeuli<br />

proporciebis, ferTa gamis, qsovilis faqturis<br />

damuSavebis garda, koko qmnida dama­<br />

erTi kompiuteruli<br />

legendis mixedviT,<br />

kompiuteris Tagvi Seqmnes<br />

qseroqsis laboratoriaSi,<br />

meores Tanaxmad<br />

_ kompania Apple­s SekveTiT.<br />

sinamdvileSi ki Tagvi, igive kompiuteruli<br />

manipulatori, 1964 wels Seiqmna. misi<br />

gamomgonebelia duglas karl engelbarti,<br />

stenfordis kvleviTi institutidan.<br />

pirveli kompiuteruli Tagvi warmoadgenda<br />

xis kolofs, romlis SigniT iyo ori<br />

perpendikularuli borbali da knopi.<br />

Tagvis moZraobisas borbali gadaadgildeboda<br />

magidaze da mowyobilobis moZraobis<br />

mimarTulebisa da sididis gansazRvris sa­<br />

Sualebas iZleoda. es monacemebi emTxveoda<br />

ekranze kursoris moZraobas.<br />

1968 wlis 9 dekembers pirvelad moxda NLSsistemisa<br />

da masTan erTad Tagvis prototipis<br />

demonstrireba. 1970 wels ki karl engelbartma<br />

miiRo patenti „displeis sistemis<br />

x da y koordinatebis indikatorze~.<br />

karl engelbarti manipulatoris Seqmnaze<br />

marto ar muSaobda, man mxolod Tagvi gamoigona,<br />

idea ki praqtikulad ganaxorciela misma<br />

aspirantma bil ingliSma. mogvianebiT, jef<br />

ralifsonma arsebiTad gaaumjobesa Tagvis<br />

konstruqcia da misTvis SeimuSava programuli<br />

uzrunvelyofa. Semdgomi nabiji 1972<br />

ÌÏÃÉÓ ÊËÀÓÉÊÀ<br />

tebiT aqsesuarebs da biJuteriasac.<br />

legen darulma<br />

kuwuriem icocxla 87 weli<br />

da gardaicvala 1971­Si.<br />

Sanelis stili ki dResac<br />

cocxlobs da warmoadgens<br />

modis xelovnebaSi eleganturobis<br />

nimuSs.<br />

dolCe & gabana _ italiuri<br />

modis saxlia, romlis samossac<br />

atareben sofi loreni,<br />

uitni histoni, madona, monika<br />

beluCi, kaili minougi<br />

da a. S.<br />

domeniko dolCe 1958 wels<br />

palermoSi daibada, siciliaze.<br />

stefano gabana ki 1962<br />

wels _ milanSi. es ori adamiani<br />

erTmaneTs 1980 wels<br />

Sexvda milanSi, ro de sac<br />

atelieSi asistentad mouwiaT muSaoba. maTi<br />

gac noba warmatebuli aRmoCnda. 1982 wels<br />

maT moduri studia Seqmnes. sul raRac erT<br />

welSi gamofines qalis mza tansacmeli, ramac<br />

msoflio aRiareba moutanaT. brendi wvivsakravebis,<br />

azRudebis, sacurao kostiumebis<br />

da sxva aqsesuarebisgan Sedgeboda.<br />

rusudan jQRarkava<br />

ÄÓ ÓÀÉÍÔÄÒÄÓÏÀ<br />

yvelaze cnobili Tagvi<br />

wels gadaidga Xerox PARC-is kvleviT centrSi,<br />

paloaltoSi. mis gaumjobesebazec<br />

bil ingliSma izruna.<br />

XX s­is 80­ian wlebam de Tagvi egzotikur mowyobilobad<br />

rCeboda. 1983 wels arsebobda<br />

misi sxvadasxva mode lis mwar moebeli aTamde<br />

kompa nia. magram sakmaod Zvi ri Rirda,<br />

magaliTad, kompania The Mouse House­is Tagvebi<br />

Xerox­dizainiT da patentiT 400 dola<br />

ramde Rirda. ma Ral fass ganapirobebda<br />

rTuli, meqanikuri mowyobiloba.<br />

1970 wels kompania Apple­m Seqmna Macintosh<br />

da Lisa. maTTvis stiv jobma dizainerul kompania<br />

Hovey-Kelley Design­s 20­30$­iani Tagvi<br />

SeukveTa. kompiuterulma Tagvma popularoba<br />

Apple Macintosh­is kompiuterebis meSveobiT<br />

moixveWa, xolo 1984 wels manve ganapiroba<br />

Macintosh­is kompiuteris warmateba.<br />

karl engelbarti aRniSnavda: „ar vici, ratom<br />

SevarCieT saxelwodebad Tagvi, es uecrad<br />

moxda da mere aRarc Segvicvlia~.<br />

1968 wels engelbartma Tavisi gamogonebisaTvis<br />

miiRo 10 000$. 2000 wlis pirvel dekembers<br />

ki dajildovda teqnologiis nacio naluri<br />

medliT (The National Medal of Technology), umaRlesi<br />

amerikuli jildoTi mecnierebaSi, ker­<br />

Zod, IT­is feroSi miRwevebisTvis.<br />

moamzada<br />

nino gedevaniSvilma<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


saxalxo artist aleqsandra<br />

ToiZis SemoqmedebiTi diapazoni<br />

mniSvnelovnad farTo<br />

iyo. amas amtkicebdnen mis<br />

mier didi ostatobiT Sesrulebuli<br />

mkveTrad saxasiaTo<br />

rolebi, romlebSic cxovrebaze<br />

dakvirvebis unari<br />

gamosWvivis.<br />

1925 wels, TbilisSi kinosuraT<br />

`dina­ZaZus~ gadasaRebad<br />

Camovida ruseTis munji<br />

kinos cnobili ostati i. Jeliaburski.<br />

reJisori moxibla<br />

aleqsandra ToiZis SesaniSnavma<br />

garegnobam da, rac<br />

mTavaria, misma uSualobam,<br />

mimzidvelobam. filmSi man<br />

Seqmna Tavisuflebismoyvare,<br />

mamaci bunebis Svilis, svani qalis, uaRresad<br />

romantikuli saxe. gTavazobT misi qali­<br />

Svilis, maia maWavarianis mogonebebs:<br />

„dina­ZaZu“ monadireTa qalRmerTi da amave<br />

dros svaneTis erT­erTi gamorCeuli RvTaeba<br />

iyo. „dina“ svanurad qalwul RmerTs<br />

niSnavs, romelsac ZaZu erqva. es simbolurad<br />

icavda svaneTis „qalwulobas“. am filmis<br />

naxvis Semdeg, svanebma dedaCemi miiRes<br />

rogorc qalRmerTi. am dros is TamaSobda<br />

nadirTa qalRmerTs, daxtoda kldeebze,<br />

tyavebiT gawyobili, originaluri tansacmeli<br />

ecva. deda pirvelad 17 wlis asakSi<br />

gadaiRes da msaxiobi am filmis wyalobiT<br />

gaxda. aman, faqtobrivad, gadawyvita misi<br />

bedi. „dina­ZaZu“ jer moskovSi uCvenes, Semdeg<br />

saqarTveloSi. es iyo erT­erTi filmi,<br />

romelmac holivudSi gaiTqva saxeli.<br />

aleqsandra ToiZe Turme bavSobaSi saSinao<br />

warmodgenebSic monawileobda, reJisorob­<br />

ÀÃÀÌÉÀÍÄÁÉ, ÃÒÏ, ÌÀÍÞÉËÉ<br />

deda yovelTvis qalRmerTs<br />

TamaSobda<br />

da kidec am warmodgenebs,<br />

mag ram ratomRac msaxiobobaze<br />

ar ufiqria...<br />

maia maWavariani: „is ar apirebda<br />

msaxiobobas. metis metad<br />

seriozuli iyo. garegnoba<br />

mis Sinagan bunebas<br />

abso luturad ar See fe rebo<br />

da. lamazi qalebi sul<br />

kek lucoben, dedas ki Tavis<br />

si cocxleSi pudric ar wausvams<br />

sa xeze. mxolod speqtaklis<br />

dros ikeTebda msubuq<br />

makiaJs. deda arasodes zrunavda<br />

Tavis Tavze, rogorc<br />

msaxiobze. „kariera“, es sityva,<br />

misTvis ar arsebobda, Tumca,<br />

igi yovelTvis qalRmerTs<br />

TamaSobda~.<br />

1937 wels aleqsandre ToiZe rusTavelis<br />

Teatris saxelmoxveWili dasis wevri gaxda.<br />

ase daiwyo misi cxovreba TeatrSi...<br />

maia maWavariani: „deda kinomsaxiobi iyo da<br />

Teatrze ar uocnebia. TeatrSi Zalian gvian<br />

miiwvies. is Tvlida, rom Teatris msaxiobi<br />

an Teatralur institutSi unda swavlobdes,<br />

an specialurad reJisorebTan muSaobdes.<br />

TeatrSi Sen TviTon xar yvelaferi,<br />

verc erTi reJisori ver giSvelis. amisi dedas<br />

Zalian eSinoda“...<br />

da mainc, erTmaneTs mihyva speqtaklebi:<br />

„ote lo“, „Ralati“, „samSoblo“, „ezoSi avi<br />

ZaRlia“, „ekaterine WavWavaZe“, „udanaSaulo<br />

damnaSaveni“, „Tofiani kaci“, „bogdan<br />

xmelnicki“, „didi xelmwife“...<br />

maia maWavariani: „me, Zalian miyvarda „gaiane“,<br />

radgan patriotuli iyo. speqtakli mudam<br />

anSlagiT mimdinareobda. veravin warmoidgenda,<br />

rom vinc dezdemonas TamaSobda,<br />

is gaiane iqneboda. pirvelad speqtakls rom<br />

daveswari, ise damTavrda, dedaCemi ver vicani...<br />

absoluturad gansxvavebuli iyo<br />

garegnobiT, TamaSiT, manerebiT.<br />

faixoSis tipaJi dedaCemma Cemgan aiRo. namdvili<br />

sparsuli miniatura viyavi, Zalian<br />

gamxdari da odnav SeerTebuli warbebiT.<br />

es roli metad gansxvavebuli iyo dezdemonasa<br />

da gaianesgan. is TamaSobda Sahis qali­<br />

Svils, romelic iyo avadmyofi, ganebivrebuli<br />

da Seuyvarda qarTveli biWi... „ezoSi<br />

dasasruli 32­e gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

31


32<br />

dasasruli<br />

avi ZaRlia“ _ man ZaRli rom iTamaSa, yvelas<br />

egona dubliori gamovida scenaze. avi ZaRli<br />

gaianes, dezdemonas da faixoSis Semdeg!<br />

dedas yovel rolze darbazSi erTmaneTs<br />

ekiTxebodnen, vin aris es msaxiobio, ver cnobdnen.<br />

afiSaze rom ewera saxeli, yvela erTmaneTs<br />

ekiTxeboda, Sura rodis gamovao“.<br />

aleqsandra ToiZisTvis, yvelaze sayvareli<br />

scenuri saxe ekaterine WavWavaZe iyo.<br />

misma SesaniSnavma TamaSma am rolSi maRali<br />

Sefa seba daimsaxura: „es saxe msaxiobis<br />

mTeli SemoqmedebiTi biografiis erT­erTi<br />

umniS vnelovanesi monapovaria“ (kritikosi<br />

b. Jrenti).<br />

maia maWavariani: ekaterine WavWavaZes rom<br />

TamaSobda, darbazi fexze adgomiT egebeboda.<br />

mamamisi (mxatvari mose ToiZe) yoveldRe<br />

exveweboda, ekaterine minda davxatoo. deda<br />

ki Zalian ucnauri qali iyo... bolos, ZaliT<br />

miiyvana, yvela kari Caketa da daxata. vinc<br />

am Sedevrs naxulobda, yvelas egona, rom<br />

ekate rine WavWavaZis portrets umzerda,<br />

arada Sura ToiZe iyo“.<br />

aleqsandra ToiZe didi kulturis mqone<br />

Semoqmedi gaxldaT. igi kargad icnobda<br />

Tanamedrove literaturas, mxatvrobas,<br />

musikas... SesaniSnavad grZnobda kostiums,<br />

gadmogvcemda sxvadasxva xasiaTis, asakisa<br />

da drois qalTa individualur, mxolod<br />

maTTvis damaxasiaTebel Tvisebebs.<br />

maia maWavariani: Tavdapirvelad rols ecnoboda,<br />

dadioda biblioTekebSi. ar iyo ubralod<br />

gardasaxvis msaxiobi. is qmnida mTel<br />

epoqas, tipaJs. ganaTlebuli adamiani gaxldaT.<br />

flobda ucxo enebs, uyvarda kiTxva,<br />

absoluturad yvelafris saqmis kursSi iyo.<br />

garda Teatraluri moRvaweobisa, iyo SesaniSnavi<br />

adamiani. erTmaneTTan ori sxva dasxva<br />

tipi Serwymuliyo. scenur qmnilebebSi Warbad<br />

igrZnoboda misi sinaze, kdemamosileba<br />

da romantikuloba. es yovelive arc pirad<br />

cxovrebaSi aklda. gars ertya Tayvanismcem­<br />

ÀÃÀÌÉÀÍÄÁÉ, ÃÒÏ, ÌÀÍÞÉËÉ<br />

lebis didi armia, uZRvnidnen poeziis sauke­<br />

Teso striqonebs, simRerebs... magram, misi siyvaruli<br />

daaxloebiT 12 wlis asakidan daiwyo.<br />

mama cametis, deda Tormetis iyo, erTmaneTs<br />

quCaSi rom Sexvdnen. aqedan moyolebuli, mama<br />

mis yvelaze erTgul Tayvanismcemlad darCa<br />

bolomde. deda iyo mamaCemis kerpi. ar maxsovs,<br />

maT eCxubaT. mamaCemi uyurebda dedaCems<br />

rogorc RvTaebas. rame rom gamebeda dedisTvis,<br />

mama risxvas damatexda. meTxuT mete<br />

xarisxovani viyavi ojaxSi, dedaCemisTvis<br />

unda momevlo. saxlidan, rom gadioda, yvela<br />

fanjara Ria iyo da yvela eTayvaneboda.<br />

giorgi leoniZe, irakli abaSiZe, galaktion<br />

tabiZe, yvela icnobda, magram aravis dedas­<br />

Tvis siyvaruli ar auxsenia, imitom rom yvelam<br />

icoda maTi siyvarulis ambavi.<br />

msaxiobis sicocxleSi ixiblebodnen misi<br />

keTilSobiluri, natifi garegnobiT, cocxali<br />

mSvenieri TvalebiT, qaluri sinaziT,<br />

romlis SenarCunebac man gardacvalebis<br />

Semdegac moaxerxa. is faraonis qaliSvilad<br />

gardaiqmna da sicocxlis maradiuli kandeli<br />

aanTo.<br />

maia maWavariani: rodesac, dedam Teatrs<br />

Tavi daaneba da mamamisis, mose ToiZis, muzeumi<br />

daaarsa, mTeli Tbilisi modioda mis<br />

sanaxavad. mose ToiZis muzumi dedaCemis ukanaskneli<br />

SemoqmedebiTi Sedevri iyo, amitom<br />

gadavwyvite, deda damesvenebina muzeumSi.<br />

igi maisSi gardaicvala... momqonda iasamnebi,<br />

vardebi da vrTavdi oTaxs. SuaSi qali esvena,<br />

romelzedac veravin ityoda, gardacvliliao.<br />

deda cocxaliviT iwva, Tan iseTi<br />

lamazi, rogoric sicocxleSi arasodes<br />

yofila. panaSvidze xalxis ganuwy veteli nakadi<br />

modioda. axla rom saerTod aravis axsovs,<br />

aravin icis, aseTi msaxiobi iyo Tu ara,<br />

maSin dilidanve, rogorc ki transporti<br />

amoZravdeboda, iwyeboda mosvla...<br />

gamovawyve, vercxlisferi kaba Cavacvi,<br />

yelze margalitebi gavukeTe, is faraonis<br />

qaliSvilad gardaisaxa da yvelas cocxli<br />

egona. dRemde sul mgonia, rom cocxali<br />

deda davmarxe... deda 78 wlis asakSi gardaicvala.<br />

aleqsandra ToiZem ormocze meti scenuri<br />

saxe Seqmna. misi ukanaskneli namuSevrebidan<br />

gansakuTrebiT gamoirCeva blaJekis „mesame<br />

survilSi~ Sesrulebuli roli. msaxiobma<br />

ramodenime saintereso saxe Seqmna kinofilmebSi:<br />

„dRe ukanaskneli, dRe pirveli“, „Wri­<br />

Wina“, „canis xeobis saunje“, „pirveli dRe“,<br />

„JuJunas mziTevi“, „gayra“, „ukanaskneli saa­<br />

Ti“, „qeTo da kote“.<br />

es iyo maSin. dRes ki, mose ToiZis muzeum­<br />

Si, mamisa da Zmebis SesaniSnavi namuSevrebis<br />

gverdiT, aleqsandra ToiZis etiudebic<br />

mogxiblavT...<br />

saubari Caiwera<br />

ia kikaZem<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


ÓÐÏÒÔÉ<br />

33<br />

saxlis mSenebloba saZirkvlidan da<br />

fexburTi biznesis "TeoriaSi"<br />

Seicvalnen fexbur­<br />

Tis federaciis<br />

prezidenti da saqarTveloserovnuli<br />

nakrebis mTavari<br />

mwvrTneli!<br />

sakadro cvlilebebi Cven Si aravis ukvirs,<br />

arc qarTuli fexburTis gulSematkivari<br />

aRvsebula saswaulis molodiniT! da mainc<br />

arian adamianebi, romlebic Tvlian, rom<br />

qarTul fexburTSi mniSvnelovani cvlilebebi<br />

moxda. maT ricxvs am statiis avtorebic<br />

vuerTdebiT. meti damajereblobisTvis<br />

sity vas gadavcemT sportis eqspert daviT<br />

bana naSvils da Tbilisis 35­e safexburTo<br />

skolis direqtors, arCil arvelaZes:<br />

d. bananaSvili: cvlilebebs fexburTis federaciaSi<br />

imedis TvaliT vuyureb. Cemi azriT,<br />

wina federaciis SemadgenlobaSi diletantizmi<br />

iyo gamefebuli. Rrmad mwams, rom<br />

axal Semadgenlobas SeuZlia mdgomareobis<br />

gamosworeba. federaciis axali prezidenti,<br />

zviad siWinava Zalian mondomebulia,<br />

Sestkiva guli qarTul fexburTze, aqvs<br />

kompetenturi samoqmedo programa, romlis<br />

mniSvnelovani nawilia bavSvTa ufaso safexburTo<br />

akademiebis gaxsna, maTi ekipireba,<br />

moednis mSenebloba, mindvris safarebis<br />

gamocvla, erovnuli Cempionatis mniSvnelobis<br />

gaZliereba, rac ukve igrZnoba kidec:<br />

erTgundiani Cempionati xom jer arsad<br />

Catarebula. minimum, sami­oTxi gundi unda<br />

ibrZodes Cempionis titulisaTvis, Tundac<br />

rusTavis `olimpi~, `zestafoni~, `vitjorjia~<br />

da Tbilisis `dinamo~...<br />

ar. arvelaZe: ase pirdapir Znelia imis Tqma,<br />

warmatebuli iqneba Tu ara federaciis<br />

muSaoba. ZiriTadad federaciis saqmianoba<br />

aRiqmeba erovnuli nakrebis SedegiT. vTvli,<br />

rom Cvens fexburTs warmateba ar eqneba, Tu<br />

erovnuli Cempionatis done ar aiwevs. ranairadac<br />

ar unda iTamaSon ucxoeTSi Cvenma<br />

fexburTelebma, mainc ar aris sportsmenTa<br />

is raodenoba, rom pirvelma, meorem da mesame<br />

nakrebma srulfasovani Sevseba miiRos.<br />

gavixsenoT Tundac is faqti, rom Sotlandias<br />

movugeT da maltis damarcxeba ver<br />

movaxerxeT. es isaa, rac problemas uqmnis<br />

mwvrTnelsac da zogadad nakrebsac. Tuki<br />

gundebis Sevseba iqneba adekvaturi, gacilebiT<br />

naklebi problemebi gveqneba, gavixsenoT<br />

kviprosis, israelis magaliTebi, maTi<br />

Cempionati ukeTes Sedegebs iZleva.<br />

problemis xseneba iyo da saubari bavSvTa<br />

fexburTs Seexo. Zveli didebis dabrunebis<br />

gasaRebi, rogorc aRmoCnda, bavSvTa fexburTis<br />

ganviTarebaSi unda moiZebnos.<br />

d. bananaSvili: vinaidan saxlis mSenebloba<br />

saZirkvlidan iwyeba da ara saxuravidan,<br />

isev da isev bavSvTa fexburTi unda ganvavi­<br />

TaroT da aqedan miviRoT ZiriTadi cvla.<br />

mivaqcioT yuradReba asakobriv nakrebebs,<br />

romlebsac eqnebaT pirobebi, iTamaSeben<br />

karg moedanze, minimum, xelovnursafariani<br />

moednebi mainc unda arsebobdes bavSvebisaTvis.<br />

ar. arvelaZe: aucilebelia infrastruqtura!<br />

stadionze moTamaSes maqsimaluri komforti<br />

unda hqondes. vgulisxmob mayurebelsac.<br />

rogorc TeatrSi msaxiobs sWirdeba<br />

ma yu rebeli, asevea fexburTSic. dawyebulia<br />

stadionebis mSenebloba rusTavSi, mcxeTaSi,<br />

quTaisSi, baTumSi, zugdidSi, qobuleTsa da<br />

zestafonSi da amis Semdeg, Cemi azriT, cota<br />

meti mayurebeli eyoleba TamaSebs da fexburTelebsac<br />

cota meti motivacia eqnebaT.<br />

aseve mniSvnelovania finansuri daintereseba<br />

– Tu fexburTels ar gadauxade, marto enTuziazmiT<br />

ver iTamaSebs. anazRaureba imdeni<br />

mainc unda iyos, rom ojaxuri problemebi ar<br />

hqondes Tavsmoxveuli fexburTels. biznesmensac<br />

unda mieces fulis `Cadebis~ saSualeba<br />

fexburTSi. sityvaze – erTi milionidan<br />

naxevari gadaixade sagadasaxadoSi da meore<br />

naxevari mimarTe sportSi, CemTvis sulerTi<br />

iqneba, biujetSi Seva is fuli, Tu sportSi.<br />

roca erTi biznesmeni `Cadebs~ fuls<br />

da warmatebas miaRwevs, meorec gabedavs<br />

da konkurencia iarsebebs, rac sabolood<br />

qarTul fexburTs waadgeba sasikeTod.<br />

isev qarTuli fexburTis dRevandelobas<br />

davubrundiT. visaubreT erovnul nakrebze,<br />

msoflio Cempionatis SesarCev ciklSi<br />

mis warumatebel gamosvlaze, mizezebze...<br />

d. bananaSvili: mizezi? albaT, ufro araprofesionalizmia,<br />

saqmisadmi gulgrili<br />

midgoma. yvelafris mwvrTnelze gadabraleba<br />

ar SeiZleba. heqtor raul kuperze veravin<br />

ityvis, rom profesionali ar iyo an Tavisi<br />

saqme ar icoda. ase rom yofiliyo, „valensiasTan“<br />

da „maliorkasTan“ erTad CempionTa<br />

ligisa da uefas Tasis finalebis TamaSs ver<br />

moaxerxebda. Cemi azriT, mentaluri gaugebroba<br />

iyo, Tan am yvelafers tramvebic daemata.<br />

erTxelac ver Sekriba nakrebi sruli<br />

SemadgenlobiT. modiT, isev fexburTelebSi<br />

da Cvens TavSi veZeboT mizezebi.<br />

ar. arvelaZe: marcxi ZiriTadad gamoiwvia<br />

arastabilurobam, fexburTelebis xSirma<br />

cvlam, ZiriTadi birTvis Camouyalibeblobam<br />

da tramvianobam.<br />

saubarma logikurad migviyvana fexburTis<br />

erovnuli nakrebis mTavari mwvrTnelis<br />

– Temur qecbaias saqmianobasTan, kiTxvac<br />

daisva: SeZlebda ki is nakrebis krizisidan<br />

gamoyvanas? varaudic gamoiTqva, erTgvari<br />

prognozic gakeTda...<br />

d. bananaSvili: rTuli saTqmelia, SeZlebs<br />

Tu ara, magram faqtia – Temur qecbaia aris<br />

namdvili profesionali da fexburTis patri<br />

o ti. rac mTavaria, simkacre da momTxovneloba<br />

ar aklia, es Cvens fexburTelebs<br />

Zalian sWirdebaT. TemurTan nacnobobiT<br />

nak rebSi moxvedra gamoricxulia. roca is<br />

„anor Tosisis“ mwvrTneli iyo, Tavisi megobari<br />

giorgi qinqlaZe gundidan gauSva. Tavi­<br />

dasasruli 34­e gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ


34<br />

dasasruli<br />

danve nu movTxovT gundis gayvanas msoflios<br />

an evropis Cempionatebze, mTavaria, ukeTesi,<br />

mesame adgilisaTvis vibrZoloT da Semdeg<br />

ukve yvelaferi SeiZ leba moxdes.<br />

ar. arvelaZe: Temuri Zalian emociuria, energiuli,<br />

imedi maqvs, rom es dadebiTad aisaxeba<br />

nakrebze. mwvrTneloba rom SeuZlia, es<br />

man saqmiTac daamtkica. darwmune buli var,<br />

aTjer ukeTesi Sedegi eqneba. rogorc ki<br />

Sedegs ver mivaRwevT, Cveni xasiaTidan gamomdinare,<br />

yvela ukmayofilo iqneba, ase midgoma<br />

arasworia. dRes nakrebs ar ZaluZs gasvla<br />

finalur etapze im martivi mizezis gamo,<br />

rom Zalian Zlieri unda iyo, raTa gadaaswro<br />

jgufSi moTamaSe or evropul grands...<br />

uCveulo da sasacilo sasamarTlo proce sebs<br />

dRes seriozulad ekidebian. magaliTad,<br />

sasamarTloSi sarCelis Setana SegiZliaT<br />

RmerTze, televiziaze, SeiZleba sarCelis<br />

mizezi NASA­s kosmosuri programisadmi<br />

uaryofiTi damokidebuleba gaxdes an saer­<br />

Todac dasaSvebia qmris (an sayvarlis) dadanaSauleba<br />

intimuri cxov rebis erTferovnebaSi<br />

da kidev, vin moTvlis... dRes ramdenime<br />

magaliTs gagacnobT.<br />

2007 wlis seqtemberSi nebraskis Statis gubernatorma,<br />

erni Cembersma, sasamar TloSi<br />

Seitana sarCeli RmerTis winaaRmdeg, radgan<br />

igi xalxs ugzavnida stiqiur ubedurebebs,<br />

katastrofebs da sxv. es da sxva bevri<br />

kazusi, romelic qveyndeba Times­Si aCve nebs,<br />

rom iumori iseT konservator adamia nebsac<br />

ar RalatobT, rogorebic iuristebi arian.<br />

2004 wels vinme timoTi damuSelma, viskonsinis<br />

Statidan, sarCeli Seitana adgilobrivi<br />

televiziis winaaRmdeg im motiviT,<br />

rom misi coli gasuqda, bavSvebi ki gadaiqcnen<br />

televizoris usulo pultis monebad.<br />

man ganacxada: „me sruliad darwmunebuli<br />

var, rom Cemi loTobis da colis gasuqebis<br />

mizezi aris is, rom 4 wlis ganmavlobaSi<br />

yoveldRe televizors vuyurebdiT~. am saqmis<br />

mwarmoebelma iuristebma ver SeZles<br />

saqmis umaRles sasamarTloSi gadatana. netavi<br />

ratom, demokratias xom ar aqvs problemebi?!<br />

brazilieli qalbatoni Seeecada gaesamar­<br />

Tlebina Tavisi sayvareli sasiyvarulo<br />

urTierTobebSi gancdili fiaskos gamo. man<br />

brali dasdo sayvarels, rom ar surda seqsis<br />

dros qalisTvis siamovnebis miniWeba da is<br />

xSirad Zils da xvrinvas amjobinebda. Temam<br />

presaSi didi gamoxmaureba hpova, Tumca<br />

sasamarTlom ar miiRo aRniSnuli sarCeli.<br />

ÓÐÏÒÔÉ<br />

ÀÓÄÝ áÃÄÁÀ<br />

qarTul fexburTSi es administraciuli<br />

cvlileba, rogorc Cans, specialistebisTvis<br />

diletantizmis dasasrulad aRiqmeba. saubridan<br />

isic gairkva, rom erovnul nakrebs<br />

marto mwvrTnelis problema ar awuxebs.<br />

fexburTSi fundamenturi Zvrebia mosaxdeni,<br />

dawyebuli fexburTelebis aRzrdidan,<br />

infrastruqturis ganviTarebiTa da gulSematkivriT<br />

damTavrebuli. arada, gvsmenia,<br />

rom saqarTveloSi karg, ufro metic, teqnikurs<br />

rom Tavi davaneboT, `inteleqtualur~<br />

fexburTs TamaSobdnen, yovelSemTxvevaSi,<br />

gulSematkivroba mainc vicodiT!<br />

daviT oRrapiSvili,<br />

giorgi gugulaSvili<br />

uCveulo sasamarTlo procesebi<br />

2005 wels rusma astrologma marina baim Seitana<br />

sarCeli NASA­s winaaRmdeg da „mTeli<br />

samyaros balansisTvis motanili zianis ga mo~<br />

moiTxova 165 mln dolari. kerZod, man brali<br />

dasdo kosmosuri zondis, Deep Impact­is misias,<br />

romelic agrovebda samecnie ro masalas<br />

kometebze (zondidan unda ga mo yofiliyo<br />

spe cialuri aparati, romelic Seejaxeboda<br />

kometas da aafeTqebda). man mo maval afeTqebas<br />

uwoda `teroristuli aqti msoflios winaaRmdeg~.<br />

gagikvirdebaT da, sarCelis dakmayofilebaze<br />

masac uari ganucxades.<br />

2006 wels Sanxaeli ymawvili aRmoCnda<br />

iuri diul gaurkvevlobaSi, radgan man Tavisi<br />

suli on­lain auqcionze gayida. mepatroneebma<br />

reklama qselidan amoiRes, gamyidveli<br />

ki daamSvides, rom rogorc ki „sulis<br />

patroni“ warmoadgenda werilobiTi formis<br />

Tanxmobas uzenaesi Zalebisagan, loti isev<br />

gamovidoda gasayidad.<br />

2006 wels nevadis umaRlesi sasamarTlo<br />

ga ni xilavda las­vegasSi miRebul kanons<br />

strip ti zis Sesaxeb. kanoni ukrZalavda<br />

strip ti zio rebs cekvis dros mayureblis<br />

„mo fe re ba sa da alerss seqsualuri aRgznebis<br />

misaRwe vad~. mowinaaRmdegeni amtkicebdnen,<br />

rom teq s ti Seicavda „gaurkvevel azrebs~<br />

da iyo arakonstituciuri, amitom misi<br />

ZalaSi Sesv la ar SeiZleboda. Sesabamisad,<br />

gamocdili iuristebi didxans msjelobdnen,<br />

striptizi orebis romeli qceva iyo<br />

winaswar ganzraxuli da romeli ara (muxlze<br />

Camojdoma, barZayze nazi mofereba, Tu<br />

mkerdiT SemTxve viT Sexeba). sasamarTlom<br />

kanoni CaTvala samarTlianad da iuridiuli<br />

Zalis mqoned, radgan sasamarTlo organoebs<br />

Sesa niSnavad SeuZliaT SemTxveviTi da<br />

ganzraxuli qmedebebis garCeva.<br />

Seadgina<br />

nino gedevaniSvilma<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


stenfordis universitetis profesorebi<br />

kliford nasi (Clifford Nass) da bairon rivzi<br />

(Byron Reeves) Seecadnen SeeswavlaT adamianis<br />

reaqcia kompiuterze. socialuri<br />

fsiqologiis klasikuri meTodis gamoyenebiT,<br />

maT adamianis qcevebSi raRac saintereso<br />

aRmoaCines. maTi muSaobis Sedegebi<br />

gamoqveynebulia wignSi The Media Equation,<br />

sadac amtkiceben, rom adamiani iseve reagirebs<br />

kompiuterze, rogorc zogadad<br />

adamianebze. amitom Cven gaucnobiereblad<br />

maT adamianebiviT vepyrobiT, maSinac ki,<br />

roca amas uazrobad vTvliT. sxva sityvebiT,<br />

adamiani flobs garkveul instinqtebs,<br />

romlebic karnaxobs, rogor moiqces sxva<br />

mgrZnobia re qmnilebaTa sazogadoebaSi.<br />

rogorc ki romelime obieqti gamoavlens<br />

gansazRvrul SemecnebiT niWs, es instinqtebi<br />

amoqmeddeba da Cven iseve vreagirebT<br />

am obieqtze, rogorc adamianebze. es gaucnobierebeli<br />

da gardauvali reaqcia yovel<br />

adamianSi „muSaobs“.<br />

nasi da rivzi testirebas atarebdnen kompiuteris<br />

kargad mcodne mraval student­<br />

Tan, romelTac sakmarisi gamocdileba<br />

hqondaT saimisod, rom TviTon daeweraT<br />

testuri programa. es studentebi iyvnen<br />

maRalganviTarebuli, momwifebuli individuumebi.<br />

amis miuxedavad, yvela, gamonaklisis<br />

gareSe, aRniSnavda, rom TavianTi<br />

SemecnebiTi niWis wyalobiT, programebi ma­<br />

Tze emociurad zemoqmedebdnen. Tumca, dakvirvebis<br />

Sedegebi udavod sawinaaRmdegos<br />

amtkicebda. am gamokvlevidan mniSvnelovani<br />

daskvna SeiZleba gakeTdes: Tu gvsurs, rom<br />

Cveni programa moewonos momxmarebels, Cven<br />

misi qceva unda mivamsgavsoT adamianis qcevas.<br />

sakmaod martivia, ara? nasi da rivzi<br />

ÏÓÔÀÔÏÁÉÓ ÓÊÏËÀ<br />

14 principi Tavaziani<br />

programis Sesaqmnelad<br />

(ibeWdeba SemoklebiT)<br />

amtkiceben, rom programa unda iyos `Tavaziani~,<br />

radgan Tavazianoba – universaluri<br />

adamianuri Tvisebaa, – Tumca moqmedebebi,<br />

romelic SeiZleba CaiTvalos Tavazianad,<br />

erT kulturas ganasxvavebs meorisgan, es<br />

Tviseba nebismier kulturas gaaCnia. maRali<br />

SemoqmedebiTi niWis warmoebis produqtebi,<br />

magaliTad, programebi, unda icavdnen am<br />

wess da Tavazianni unda iyvnen.<br />

adamiani midrekilia Secdomebisken, zozina<br />

da impulsuria, magram es rodi niSnavs,<br />

rom am Tvisebebis matarebeli programa<br />

karg programad CaiTvlos. adamiani flobs<br />

sxva mraval Tvisebasac, romlebsac profesionalis<br />

rols kargad usadagebs – rols,<br />

programaTa umravlesoba rom asrulebs.<br />

mravali kargi programisti sruliad ver<br />

erkveva TavazianobaSi. programistebi ukiduresad<br />

gamomxatvelni da zustni arian.<br />

praqtikaSi maTi urTierTobis niWi imdenad<br />

zustia, rom SeiZleba urTierTobis armcodned<br />

mogveCvenon. Tavazianobis koncefcia<br />

an adamianurobisac ki, SeiZleba programistebisTvis<br />

dabrkolebis lodi aRmoCndes.<br />

isini ver igeben aseT bundovan koncefcias,<br />

ebrZvian ideebs, rom kompiuterebi gaxadon<br />

adamianebis msgavsi, radgan, kompiuterul<br />

mowyobilebebTan SedarebiT, adamianebs<br />

sust da arasrulyofil arsebad Tvlian.<br />

me vkiTxe Cems megobar qeiT pliss (Keith Pleas),<br />

cnobil programist­eqsperts, romelic samomxmareblo<br />

interfeisis amave sakiTxebze<br />

muSaobda, Tu ras fiqrobda ufro adamianur<br />

programebze. qeiTma programisTvis<br />

adamia nurobis damateba aRiqva, rogorc<br />

urTier TqmedebaSi gaurkvevlobis damateba.<br />

Tu gavzrdiT adamianurobas, Cven unda<br />

Sevamci roT, Sesabamisad, `kompiuteruloba~.<br />

progra mistis gadmosaxedidan qeiTis<br />

pasuxi bunebrivad JRers.<br />

adamiani flobs mraval Tvisebas, romelic<br />

mas `Tavazians~ xdis, magram maTi gansaz­<br />

Rvreba bundovania. ai, Cemi sia im CamonaTvalisa,<br />

rac aumjobesebs urTierTgavlenis<br />

xarisxs, rogorc sxva adamianebTan, ise programebTan.<br />

Tavaziani programa interesdeba<br />

CemiT. Cemi megobari yovelTvis interesdeba<br />

CemiT da Cemi upiratesobebiT. is imaxsovrebs<br />

ra miyvars, rom momavalSi siamovneba<br />

momaniWos. nebismieri adamiani, romelic<br />

gagrZeleba 36­e gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

35


36<br />

gagrZeleba<br />

vinmes sTavazobs nebismier momsaxurebas,<br />

Seecdeba daimaxsovros Tavisi klientebi da<br />

maTi saxelebi. programebis umravlesobam<br />

araferi icis imaze, Tu vin sargeblobs ma­<br />

TiT. TiToeuli programa unda ecados, daimaxsovros<br />

Cemi Cvevebi da kerZod yvelaferi,<br />

rasac veubnebi.<br />

programisti realur samyaros informaciis<br />

samyarod Tvlis da rogorc programas moe­<br />

Txoveba raRac informacia, is ubralod amas<br />

sTxovs momxmarebels. magram uazro programa<br />

iviwyebs am informacias, radgan miaCnia,<br />

rom Tu saWiro gaxdeba, yovelTvis SeuZlia<br />

Tavidan moTxovna. kompiuterebi informaciis<br />

yvelaze ukeT Semnaxvelebi ari an, bolos<br />

da bolos, amis daviwyeba uxerxulia. magali­<br />

Tad, Cemi eleqtronuli fostis programaSi<br />

11 adamiania deivis saxeliT. maT umravlesobasTan<br />

me iSviaTad vurTierTob, magram am<br />

siaSia deiv karliki (Dave Carlick), romelsac<br />

werilebs mudmivad vugzavni. rodesac me<br />

vwer axal werils da vbeWdav `deivs~ grafaSi<br />

`vis~, veli, rom Cemi adrindeli qcevis<br />

safuZvelze programa mixvdeba, rom mxedvelobaSi<br />

myavs deiv karliki. Tu mendomeba<br />

werilis gagzavna sxva deivTan (magaliTad,<br />

deiv fore), me davwerdi deiv f, deivfore<br />

da a. S., rom meCvenebina Cemi araordinaruli<br />

arCevani. amis sanacvlod, programa iqceva<br />

sakmaod sulelurad da saWiro deivis mosa­<br />

Zebnad yovelTvis mTavazobs fanjaras 11<br />

variantiT.<br />

programa ubralod agdebulad meqceva,<br />

is ise mepyroba, rogorc ucxos, Tumca me –<br />

erTaderTi adamiani var, visac is icnobs.<br />

Tavaziani programa CemTan sxvagvarad moiqceoda,<br />

vidre sxvebTan. momsaxurebis sferos<br />

nebismieri kargi warmomadgeneli pativiscemiT<br />

epyroba Tavis klients. mas esmis, rom is,<br />

visac emsaxureba – misi bosia, da bosi, rasac<br />

moiTxovs, unda mieces. araTavaziani programa<br />

akontrolebs momxmareblis moqmedebas,<br />

romelic mas arakompetenturi eCveneba.<br />

araferia saSineli imaSi, rom programam<br />

gamoxata Tavisi azri, rom me Secdoma davuSvi,<br />

magram man, araviTar SemTxvevaSi, ar unda<br />

gansajos Cemi qceva. magaliTad, prog ramas<br />

SeuZlia damimtkicos, rom me ver gavgzavni<br />

SekveTas, sanam Cemi socialu ri dazRvevis<br />

nomers ar Seviyvan, magram Tu mainc movindomeb<br />

amis gareSe gavgzav no SekveTa, programam<br />

ise unda gaakeTos, rogorc me vetyvi.<br />

Tavaziani programa windaxedulia. Tu aeroportis<br />

mosamsaxures vekiTxebi, romeli<br />

gasasvlelidan SemiZlia movxvde 729­e reisze,<br />

veli, rom is aramarto kiTxvaze mipasuxebs,<br />

aramed mniSvnelovan informaciasac<br />

momawvdis – reisi 729­is gafrena yovndeba<br />

20 wuTiT. Tu Cems teqstur procesors<br />

ÏÓÔÀÔÏÁÉÓ ÓÊÏËÀ<br />

vTxov dokumentis amobeWdvas, is arasdros<br />

Sematyobinebs, rom qaRaldi cota darCa an,<br />

rom 40 sxva dokumenti dgas rigSi.<br />

Cemma asistentma icis, rom sastumroSi unda<br />

dajavSnos oTaxi, rodesac konferenciaze<br />

mivdivar sxva qalaqSi, imis miuxedavad, rom<br />

specialurad ar gamifrTxilebia. man isic<br />

icis, rom mWirdeba wynari oTaxi da yovelgvari<br />

Sexsenebis gareSe ukveTavs aseTs. asistenti<br />

iTvaliswinebs Cems saWiroebebs. Cemi<br />

web­brauzeri ki Tavisi drois did nawils<br />

cariel molodinSi atarebs, vidre me vaTvaliereb<br />

CatvirTul gverdebs. Tumca mas<br />

SeuZ lia Zalian martivad gaiTvaliswinos<br />

Cemi moTxovnebi da moemzados. ratom ar<br />

unda isargeblos am droiT, rom winaswar<br />

CatvirTos gverdebi, romlebzec Setyobineba<br />

fanjaraSi moCans. savsebiT SesaZlebelia,<br />

maleve movTxovo brauzers ama Tu im gzavnilis<br />

CatvirTva. advilia moTxovnis SeCereba,<br />

Tu is saWiro ar aRmoCnda, vidre elodo mis<br />

Sesrulebas.<br />

Cveulebriv, kompiuterze dayenebuli maqvs<br />

ekrani 1024х768. rodesac mimyavs prezentacia,<br />

aucileblad droebiT unda Sevcvalo<br />

800х600­iT, raTa is Seesabamebo des Cemi video­proeqtoris<br />

dabal sixSires. mravali<br />

gaSvebuli programa, Windows 95­is CaTvliT,<br />

reagirebs daSvebis cvlaze zomis, formis da<br />

Tavisi fanjris mdebareobis cvliT. Tumca,<br />

rodesac me vaZlev brZanebas _ „ukan“, fanjara<br />

ar ubrundeba Tavis zomebs. amaze informacia<br />

advilad misawvdomia, Tumca programa<br />

ar zrunavs Cems morig saWiroebebze. Tavaziani<br />

programa aCumaTebs Tavis problemebs.<br />

barSi, salonSi da fsiqiatriul kabinetSi<br />

barmeni, parikmaxeri da eqimi ar saubroben<br />

sakuTar problemebze da interess iCenen<br />

Tqvensaze. aseTia momsaxurebis sferos buneba.<br />

prog ramebic unda dumdnen TavianT problemebze<br />

da interesdebodnen TqveniT.<br />

programebi yovelTvis mRlis dasabu Tebis<br />

SetyobinebebiT da mdgomareobis Sesa xeb<br />

zedmeti striqonebiT. me ar minda codna,<br />

ramdenad rTulia kompiuteris muSaoba. ar<br />

mainteresebs programis garTulebebi, ro­<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


dis gaiwmindos `kalaTi~. me ar minda mosmena<br />

im grZeli ambis, rom is araa darwmunebuli,<br />

Tu sad unda Caiweros diskze faili. me ar<br />

minda gavigo modemis stvena an davakvirde<br />

monacemTa gadacemis siCqaris informacias.<br />

aqedan ori daskvnis gakeTeba SeiZleba:<br />

programa marto ki ar unda dumdes<br />

Tavis problemebze, aramed maTi gadaWrac<br />

unda SeeZlos. Tavaziani programa kargad<br />

informirebulia. meore mxriv, Cven yvelam<br />

unda vicodeT, ra xdeba. restoranSi barmeni<br />

mexmareba Cem win kedelze gakruli fasebis<br />

siiT. maRaziis mflobelebs TavianTi myidvelebi<br />

saqmis kursSi unda hyavdeT imaze,<br />

ramac SeiZleba isini daainteresos. me ar<br />

minda vicode, rom 21 noembers, madlierebis<br />

dRisTvis xorcis fardulSi indauri gaTavda.<br />

me minda vicode mxolod, rom saqonlis<br />

partiis moculoba SezRudulia da Sekve­<br />

Tis micema winaswar aucilebelia.<br />

rodesac veZeb internetSi informacias sa­<br />

Ziebeli manqanis saSualebiT, ar SemiZlia<br />

dar wmunebuli viyo, rom ar wavawydebi<br />

daumuSavebel Setyobinebas. me virCev CemTvis<br />

saWiro monacemebs da viReb sawinaaRmde go<br />

Setyobinebas Secdomaze: `404 Link Not Found“.<br />

gana saZiebeli manqana ver SeZlebs periodulad<br />

gadaamowmos TiToeuli gzavnili? Tu<br />

gzavnili arasworia, is siidan SeiZleba amoiSalos<br />

da dro aRar damekargos misi CatvirTvis<br />

molodinSi. programebi mudmivad<br />

mTavazoben SesarCev variantebs, romlebic<br />

sxvadasxva mizeziT, am momentisaTvis miuwvdomelia.<br />

programam es unda icodes da isini<br />

ekranze ar unda gamohqondes.<br />

Tavaziani programa Tadarigiania. niuiorkis<br />

otelis, sadac me xSirad vCerdebi,<br />

konsierJma SeniSna Cemi interesi brodveis<br />

Sous mimarT. mas Semdeg am otelSi roca<br />

vCerdebi, konsierJi Cemi Txovnis gareSe<br />

tovebs programas Cems oTaxSi. mTel ek ran ze<br />

vxsni fanjaras nebismieri gaSvebuli programisTvis.<br />

Semdeg vsargeblob amocanebis<br />

paneliT gaSvebul damatebebs Soris gadasarTvelad.<br />

magram programebi ver amCneven<br />

am faqts. me ise xSirad vukeTeb maqsimizirebas<br />

fanjaras, rom upiratesobis miniWeba<br />

maTTvis cxadi da erTmniSvnelovani unda<br />

iyos. sxva momxmareblebi programebTan patara<br />

fanjaraSi muSaoben, raTa xedavdnen<br />

samuSao magidas. programisaTvis ase ufro<br />

gasagebia mom xmareblis moqmedeba.<br />

Tavaziani programa Tavdajerebulia. me velodebi<br />

TanamSromlebisagan, romlebTanac<br />

vurTierTob, garkveul siTamames da Tavdajerebas.<br />

Tu dainaxaven, rom sapirfareSodan<br />

gamovdivar gaxsnili SarvliT, minda,<br />

rom vinmem swrafad, gasagebad da akviatebis<br />

gareSe miTxras es, vidre darbazSi Seval<br />

sityvis warmosaTqmelad. amisTvis saWiroa<br />

ÏÓÔÀÔÏÁÉÓ ÓÊÏËÀ<br />

garkveuli siTamame, magram es siTamame dafasdeba.<br />

me Tu vTxov kompiuters, waSalos<br />

faili, ar minda, rom man mkiTxos: `darwmunebuli<br />

xarT~? ra Tqma unda, darwmunebuli<br />

var, sxvanairad ar vTxovdi. me minda, rom mas<br />

hqondes siTamame, Tavdajereba da waSalos<br />

faili. meore mxriv, Tu kompiuters eeWveba,<br />

rom SeiZleba Sevcde – rac yovelTvis SesaZlebelia<br />

– man unda gaiTvaliswinos es da<br />

moemzados failis SesaZlo aRdgenisTvis,<br />

Tuki gadavifiqreb. nebismier SemTxvevaSi,<br />

programa darwmunebuli unda iyos Tavis<br />

moqmedebebSi da ar unda gadmoitanos pasuxismgebloba<br />

Cemze. Zalian xSirad dokumentebTan<br />

xangrZlivi muSaobis Semdeg xels va­<br />

Wer Rilaks `beWdva~ da mivdivar Wiqa yavis<br />

dasalevad. Semdeg vbrundebi da ras vxedav:<br />

ekranis SuagulSi uazro da SemaSinebeli<br />

dialogis fanjaras kiTxviT – „Tqven namdvilad<br />

gsurT dabeWdva?~ aseTi daurwmunebloba<br />

ubralod aRmaSfoTebelia da Tavaziani<br />

qcevis antiTezaa.<br />

Tavaziani programa ar iZleva zedmet kiTxvebs.<br />

rodesac vukveTav salaTs karg restoranSi,<br />

me viReb karg salaTs. mesamexarisxovan<br />

restoranSi me maZleven axlis<br />

nac vlad Zvels, Tan mayrian kiTxvebs: `ispanaxiT?,<br />

xaxviT?, naficxari puriT?, yvelmoyrili?,<br />

sruli ulufa Tu saSualo?, franguli<br />

Tu italiuri zeTiT? mTavari kerZis win<br />

mogarTvaT Tu Semdeg?~ yvelaze momTxovni<br />

gurmanic ki araviTar salaTs aRar isurvebs,<br />

aseTi damokidebulebis gamo. Tumca,<br />

prog ramebic swored ase iqcevian. araTavaziani<br />

programa iZleva uamrav aRmaSfoTebel<br />

kiTxvas. rodesac arCevans gTavazoben<br />

ZaliT – es mZime gamocdaa. amorCeva SeiZleba<br />

sxvadasxva saSualebiT. magaliTad, aviRoT<br />

maRaziis vitrinebis daTvaliereba. Cven<br />

Cveulebriv vitrinas vuyurebT interesiT,<br />

dafiqrebiT, saqonlis amorCevis an ignorirebis<br />

grZnobiT. meore mxriv, xandaxan<br />

dasasruli 38­e gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

37


38<br />

dasasruli<br />

ZaldatanebiT gvTavazoben<br />

arCevansac, rogorc magali­<br />

Tad, sabaJoze: `Tqven gaqvT<br />

raime, rac saWiroebs deklaraciaSi<br />

miTiTebas~?<br />

Tavaziani programa mwyobria.<br />

rodesac in for maciis<br />

xeliT damuSavebis sistema<br />

Segvaqvs kompiuterSi, ra­<br />

Rac yovelTvis ikar ge ba.<br />

sistema kompiuterizdeba<br />

yvela ze xSirad damuSavebuli<br />

informaciis mo cu lobis<br />

gasazrdelad da ara Tavisi<br />

fun qci o nalurobis Se sacvlelad. magram<br />

xe liT momuSave siste mebs hqondaT mis Tvis<br />

damaxasiaTebeli moqniloba – Tviseba, romlis<br />

gamoyofa danar Cenebisagan ase marti vi<br />

ar aris. Tumca avtomatizirebul sistemebs<br />

SeuZ liaT milionjer meti SekveTis damuSaveba,<br />

vidre ubralo mosamsaxu res, romelsac<br />

yovelTvis SeuZlia aawyos sistemis muSaoba.<br />

avtomatizirebul sistemaSi es SesaZlebloba<br />

ikargeba. praqtikulad ar arsebobs ama<br />

Tu im funqciis muSaobis Secvlis aranairi<br />

saSualeba. rodesac mosamsaxures gayidvebis<br />

ganyofilebidan urekavs nacnobi da uxsnis,<br />

rom SeiZleba mii Ros didi mogeba, Tu es<br />

SekveTa swrafad damuSavdeba, is daaCqarebs<br />

mis damuSavebas. rodesac Sexvdeba romeliRac<br />

SekveTa arasruli informaciiT, mas<br />

SeuZlia daamuSavos is da ukan daubrunos,<br />

mogvianebiT informaciis Sesavsebad. aseTi<br />

moqniloba sruliad warmoudgenelia komputerul<br />

sistemebSi.<br />

kompiuteruli sistemebi SeiZleba iyos mxolod<br />

or mdgomareobaSi: ararsebobis an sruli<br />

Sesabamisobis. nebismieri Sualeduri<br />

mdgomareoba ar miiReba an ignorirebulia.<br />

`xelis~ sistemas gaaCnia ganusazRvrelobis<br />

mniSvnelovani, magram paradoqsuli mdgomareoba<br />

(romelzec ar saubroben, mag ram<br />

xSirad iyeneben), rodesac SeiZleba miRebul<br />

iqnes transaqcia, magram mTlianad jer kidev<br />

ar iyos damuSavebuli. operatori am mdgomareobas<br />

sakuTar TavSi qmnis. magaliTad,<br />

avtomatizirebul sistemaSi informacias<br />

klientsa da mis SekveTaze imitom iTxoven,<br />

rom gaweron angariSi. rogor gamowers angariSs<br />

mosamsaxure, Tu ar eqneba sruli<br />

informacia klientze. avtomatizirebuli<br />

sistema ver SeZlebs iseTi moTxovnis Sesrulebas,<br />

romelsac ar surs angariSis<br />

gamowera. me adamianis am SesaZleblobas<br />

vuwodeb informaciis damuSavebis ararsebuli<br />

sqemiT moqmedebas manamde, vidre yvela<br />

aucilebeli rekviziti iqneba xelmisawvdomi<br />

mwyobri sistemisTvis. am Tvisebis arqona<br />

– erT­erTi mTavari mizezia kompiuteruli<br />

ÏÓÔÀÔÏÁÉÓ ÓÊÏËÀ<br />

sistemebis araadamianurobisa.<br />

esaa mode lis xorcSesxmis<br />

pirdapiri Sedegi.<br />

prog ramistebi veraviTar<br />

rezons ver xedaven Sualeduri<br />

mdgomareobis SeqmnaSi,<br />

imitom rom isini<br />

kom piuterSi araa saWiro.<br />

mag ram momxmarebels xom<br />

unda hqondes sistemis advilad<br />

`Sesworebis~ SesaZleb<br />

loba. erT­erTi upiratesoba<br />

mwyobri sistemisa<br />

– Secdomebis ricxvis Semcirebaa.<br />

arsebul sistemaSi<br />

patara droebiTi Secdomis<br />

daSveba da adamianze mindoba imisa, rom is<br />

mogvianebiT maT gamoasworebs, ufro seriozul<br />

Secdomebs agvacilebda. Tumca, kompiuteruli<br />

sistemebidan gamomdinare, wesebis<br />

umravlesoba mimarTulia iqiTken, rom ar<br />

iqnas daSvebuli es patara Secdomebi. aseTi<br />

mouqneli wesebi adamiansa da programas metoqeebad<br />

xdian da ramdenadac adamians ar<br />

aqvs maTi `mwyobrSi moyvanis~ SesaZlebloba<br />

didi Secdomebis asacileblad, is swrafad<br />

wyvets zrunvas ufro seriozuli problemebisgan<br />

programis dacvaze. rodesac aseTi<br />

wesebi gamoiyeneba adamianis mimarT, orive<br />

mxare zaraldeba.<br />

Tanawyoba – adamianis erT­erTi Tvisebaa,<br />

dakavSirebuli TavazianobasTan, ro melic<br />

rTulad xvdeba kompiuterul sistemaSi.<br />

Tanawyoba interfeisisgan iTxovs did SesaZ<br />

leblobebs. imisaTvis, rom sistema iyos<br />

awyobili, Sinagani procesi xelmi sawvdomi<br />

unda gaxados gamocdili momxma reblisTvis.<br />

mosamsaxures ar SeuZlia doku mentis gadaadgileba<br />

nusxis TavSi, vidre naTlad<br />

ar dainaxavs am nusxas, dasawyissa da dasasruls,<br />

dokuments da mis mdebareobas rigSi.<br />

Semdeg misTvis xelmisaw vdomi unda iyos instrumentebi<br />

siidan dokumentebis gamosatanad<br />

da TavSi gansaTavseblad. Tanwyo bis<br />

fizikuri realizacia moiTxovs Canaweris<br />

Senaxvis specialur saSualebas.<br />

Tavaziani programa siamovnebis momniWebelia.<br />

programirebaSi Znelia miaRwio dakmayofilebas.<br />

kompiuteri ar akeTebs arafers,<br />

vidre uzarmazar Zalisxmevas ar daxarjavT<br />

programis dasawerad. amitom programistebi<br />

qmnian zustad aseTsave programebs. maTi<br />

programebi momxmarebels aiZuleben Seitanon<br />

mTeli SesaZlo informacia, TviTon ki<br />

TiTsac ar gaanZreven. Tavaziani programa<br />

STaagonebs ndobas. megobrebi endobian erTmaneTs,<br />

erTmaneTze damokidebulobis gamo<br />

da yovelTvis mzad arian Tavic gaswiron.<br />

rodesac kompiuterebi sruliad umarTavad<br />

iqcevian da daudevrad asruleben momxma reblis<br />

davalebas, aq ndobaze ar SeiZ leba iyos<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


saubari. me vendobi bankis muSaks, imitom<br />

rom is miRimis, magram yovelTvis gadaviTvli<br />

xolme fuls bankomatis Semdeg, radgan<br />

ubralod ver vendobi Clung manqanas.<br />

programebi gvaRizianeben SesaZleblobebis<br />

ukmarisobis da ara Tavazianobis uqonlobis<br />

gamo. rogorc warmodgenili daxasiaTeba<br />

gviCvenebs, xSir SemTxvevaSi, Tavaziani programis<br />

Seqmna araTavazianze Zneli ar aris.<br />

ubralod, vinmem unda gaiTvaliswinos urTierToba,<br />

TanamgrZnobi da mzrunveli mego­<br />

axali ambebi, interviu,<br />

reportaJi<br />

Jur na lis tikis informaciuliJanrebia.<br />

statia analitikuri<br />

Janria,<br />

rom lis meSveobiTac Jurnalisti ara mxolod<br />

gadmoscems faqtebs da mohyavs mosazrebebi,<br />

aramed azogadebs maT, xsnis kanonzomierebebs,<br />

akeTebs daskvnebs da prognozebs.<br />

paradoqsia, magram „statiebs“ werda yvela,<br />

Tumca es Janri bevr sxvaze rTulia. mxedvelobaSi<br />

maqvs saskolo Txzulebebi, romlebSic<br />

aseve aris faqtebi, mosazrebebi,<br />

analizic da daskvnebic, Tumca, Txzulebis<br />

Tematika, rogorc wesi, Semofarglulia<br />

literaturiT. Tqven ki, rogorc Jurnalists,<br />

SegiZliaT daweroT statia nebismier,<br />

maT Soris mwvave, aqtualur Temaze.<br />

mTavaria struqtura<br />

erTi mwerali ambobda, _ „JurnalisaTvis<br />

unda davwero teqsti, aRmafrena ki ar maqvs.<br />

momiwevs „ostatobis“ amoqmedeba“.<br />

modiT, vnaxoT, ras gulisxmobs „ostatoba“.<br />

samuSao gegma, romelic statiis daweris win<br />

iqmneba, moicavs xuT Tanmimdevrul etaps:<br />

Temis SerCeva<br />

faqtebis Segroveba<br />

faqtebis analizi da statiis gegmis Sedgena<br />

„Savi piris“ damuSaveba<br />

teqstis gadamuSaveba da redaqtireba.<br />

axalbeda avtorebma am Tanmimdevrobas unda<br />

misdion da icodnen, mocemul momentSi<br />

muSaobis romel etapze arian.<br />

ÏÓÔÀÔÏÁÉÓ ÓÊÏËÀ<br />

bris imitirebuli Tviseba. CamoT vlilTagan<br />

arc erTi daxasiaTeba ar gan sxvavdeba sxva,<br />

sainformacio biznesis ufro Cveulebrivi<br />

miznebisagan. adamianuri qceva ki yvelaze<br />

naTeli mizania.<br />

alan kuperi<br />

Targmna<br />

m. dolenjaSvilma<br />

wyaro: www.zpu-journal.ru/2008/4<br />

rogor davweroT<br />

statia<br />

nabiji 1. Temis SerCeva<br />

skolaSi advilia: iq Temebis saTaurs gviweren<br />

dafaze. isRa dagvrCenia, rom avir­<br />

CioT. JurnalistikaSi ki:<br />

Temas gvkarnaxobs cxovreba.<br />

Jurnalisti sagangebod eZebs Temas, romelsac<br />

jer ar Sexebian konkurenti kolegebi,<br />

Tanac iseTs, rom mkiTxvelis interesi gamoiwvios.<br />

yvela SemTxvevaSi moqmedebs universaluri<br />

moTxovna nebismieri Jurnalisturi masalis<br />

mimarT: man unda gvacnobos axali, mniSvnelovani,<br />

saintereso. warmovidginoT, rom<br />

Tqven dainteresdiT fiWuri telefonebiT<br />

kontentur bazarze. ringtonebze (zarebze),<br />

dayenebul suraTebze, TamaSebze reklamebi<br />

mravladaa. mimoxilviTi statiebic iwereba,<br />

magram situacia TiTqmis yovel kvartal­<br />

Si icvleba, ase rom, axali masala zedmeti<br />

aras dros iqneba. es Temebi auditoriisTvisac<br />

sainteresoa.<br />

nabiji 2. faqtebis Segroveba<br />

riT daviwyoT? ra Tqma unda, cifrebiT.<br />

J’son & Partners, telekomunikaciebis sfero­<br />

Si wamyvanma samecniero­analitikurma kompaniam,<br />

albaT icis, Tu ramdeni fuli davxarjeT<br />

Cven 2004 wels ringtonebze. zustad<br />

icis: 300 milioni funti. 450 milionamde<br />

dav xarjavT 2005 wels, da a. S. es kinogaqiravebis<br />

bazarze metia.<br />

ra Tqma unda, unda gadavfurcloT sareklamo<br />

Jurnalebi ringtonebis Sesaxeb. isini beWdaven<br />

melodiebis popularobis reitingebs.<br />

dasasruli me­40 gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

39


40<br />

dasasruli<br />

saWiroa aviRoT interviu kontent<br />

– provaiderebis warmomadgenlebisagan,<br />

romle bic<br />

`acxo ben“ satelefono kontents,<br />

rogorc minimum, ors<br />

– samisgan. vkiTxoT, saidan melodiebi<br />

da suraTebi? ramden<br />

procents uxdian isini avtorebs.<br />

momxmareblis ra asak ze<br />

arian orientirebulni?<br />

zedmeti ar iqneba, rom davigrovoT<br />

piradi STabeWdilebebi.<br />

es advilia, gansxvavebuli<br />

zarebi gaismis yoveli mxridan.<br />

kidec rom ar gindodes,<br />

mainc gaigoneb, mTavaria davafiqsiroT,<br />

rom ar dagvaviwydes.<br />

amrigad, statiisaTvis faqtebis<br />

Segrovebisas gamoiyeneba samive wyaro:<br />

sabuTebi, interviu, piradi dakvirvebebi.<br />

xSirad moqmedebs `koleqcioneris kanoni“,<br />

Znelia pirveli egzemplarebis povna. Semdeg<br />

„koleqcia“ Tavad izidavs nivTebs, romlebic<br />

aRmoCndebian xolme yvelaze daujerebel<br />

adgilebSi, msgavsi dinamika elis<br />

ke Til sindisier Jurnalists faqtebis Segro<br />

vebisas. am etapze Tqven jer kidev ar<br />

iciT, Tu romeli faqtebi Seva saboloo teqstSi.<br />

amitom faqtebi da mosazrebebi unda<br />

SeagrovoT, rac SeiZleba meti. Tu statiaSi<br />

Seva yvela faqti Tqveni ubis wignakidan, es<br />

niSnavs, rom Tqven isini dagakldaT.<br />

nabiji 3. faqtebis analizi da statiis gegmis<br />

Sedgena<br />

statiis gegma, es aris masalis gadmocemis<br />

logika. aranairi gansakuTrebuli logika ar<br />

gWirdebodaT Tqven axali ambebis dawe risas.<br />

intervius logika, es aris cocxali saubris<br />

logika winaswar momzadebuli kiTxvebis<br />

mixedviT. reportaJis gegma iwereba<br />

momxdaris qronologiis dacviT. statiaSi<br />

Tqven TviTon qmniT logikas. rogorc wesi,<br />

ukve faqtebis Segrovebis etapze Jurnalistis<br />

gonebaSi lagdeba mini komponirebis<br />

savaraudo wesrigi. dgeba momenti, roca<br />

unda miujdeT magidas an kompiuters da<br />

Camoaya liboT momavali statiis gegma `myar<br />

RerZze“.<br />

sasargebloa, sakuTar Tavs vkiTxoT: `raSi<br />

mdgomareobs statiis kvintesencia?, `ras<br />

Seexebaa is?“, `ras vamcnob auditorias<br />

axals, mniSvnelovans, sainteresos?“.<br />

SeiZleba statiis arsis formulireba erT<br />

winadadebaSi, sxvaTa Soris, aseTi winadadebidan<br />

zedmeti sityvebis mocilebis Semdeg<br />

SeiZleba gamovides kargi saTauri.<br />

axalbedebi uSveben or Sec domas: isini<br />

cdiloben „Ca tion“ statiaSi yvela faqti,<br />

romelic moipoves da msgavs faqtebs fan­<br />

ÏÓÔÀÔÏÁÉÓ ÓÊÏËÀ<br />

taven yvela statiaSi, maSin,<br />

roca sa Wiroa maTi dajgufeba<br />

da miwo deba azrobrivi blokebis<br />

saxiT.<br />

zogierTi Jurnalisti muSaobis<br />

dawyebisas Segrovil faqtebs<br />

or jgufad ganalagebs:<br />

faqtebi, romlebic aucileblad<br />

unda moxvdes sta tiaSi da<br />

yvela danarCeni. es amsubu qebs<br />

faqturis SerCevas da xels<br />

uwyobs masalis moculobis<br />

optimizacias.<br />

Tqveni gegma SeiZleba hgavdes<br />

saskolo Txzu lebis gegmas:<br />

da sawyisSi mogyavT sagnis Sesa<br />

xeb arsebuli Sexedulebebi,<br />

Semdeg wamowevT Tqvens<br />

msjelobas, moaxdenT mis argumentirebas,<br />

akeTebT daskvnas.<br />

Zalze xSirad gamoiyeneba `gadabrunebuli<br />

piramida“. yvelaze mniSvnelovani faqtebi<br />

da msjelobebi koncentrirebulia lidSi.<br />

argumentebi da yvela danarCeni informacia<br />

ganlagebulia TanmimdevrobiT, mniSvnelobis<br />

klebis Sesabamisad.<br />

aranakleb xSirad gamoiyeneba piriqiTa sqema:<br />

jer moyvanilia dakvirvebebi, msjelobebi,<br />

faqtebi, Semdeg isini fokusirdeba gansazRvrul<br />

daskvnaSi. aseTi struqturisas<br />

unda gvaxsovdes, rom mkiTxvels ar uyvars<br />

lodini. azri, ris gamoc Tqven werT statias,<br />

ar Rirs gadadoT statiis finalisken.<br />

rekomendebulia, rom is formulirebuli<br />

iyos araugvianes mexuTe abzacisa, aseT<br />

abzacs uwodeben `kakal abzacs”, amis Semdeg<br />

kvlav SegiZliaT gaagrZeloT Tqveni argumentireba.<br />

statiis logikuri gegmis Sedgenisas SeiZleba<br />

aRmoaCinoT, rom romeliRac informacia<br />

ar gyofniT, maSin Tqven urekavT sakuTar<br />

informatorebs an kvlav xvdebiT maT.<br />

nabiji 4. Savi piri<br />

Tu ar iciT, riT daiwyoT, rame mainc dawereT,<br />

xelic moawereT da Txrobac TavisiT<br />

„wava“, oRond Tvalwin gqondeT gegma.<br />

gaxsovdeT, Tqven ar akeTebT graviuras<br />

oqroTi marmariloze. teqstis meore, mesame,<br />

mexuTe variantis dakuWva da urnaSi<br />

gadaSveba savsebiT normaluria. Tu werT<br />

kompiuterSi, nu waSliT dawunebul abzacebs,<br />

ukeTesia isini gadainaxoT, masalis bolos<br />

SesaZloa Tqven maT kvlav miubrundeT.<br />

teqstis pirveli versiis daweris etapze<br />

SeiZleba gamoikveTos gegmis xarvezebi. nu<br />

`daakonservebT“ arasrulyofil gegmas.<br />

miubrundiT mesame etaps da gegmaSi SeitaneT<br />

koreqtivebi. es Tqven dros dagizogavT<br />

momavalSi.<br />

nabiji 5. teqstis gadamuSaveba da redaqtireba<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


oca dasvamT saboloo wertils, teqsti mogeCvenebaT<br />

srulyofili. cxadia, es ase ar<br />

aris. Tqven ubralod, Tvali miaCvieT teqsts.<br />

Jurnalistebi urCeven statiis `gayinvas“,<br />

Tundac meore dRemde. diliT Tqven statia­<br />

Si SeiZleba dainaxoT xarvezebi, romlebic<br />

wina dRes ver SeamCnieT.<br />

praqtikam gamoimuSava mTeli rigi konkretuli<br />

moTxovnebi (principebi, niSnulebi)<br />

Jurnalisturi teqstisTvis. movitan<br />

maT `centraluri da aRmosavleT evropis<br />

Jurnalistebis cnobaridan“. rekomendaciis<br />

avtorebi arian gamocdili amerikeli<br />

repor tiorebi malkolm f. meleTi, jeims j.<br />

kilpatriki, don miurei.<br />

kargi stilis rekvizitebi:<br />

gamoiyeneT moqmedebiTi gvari, is ufro energiulia,<br />

vidre vnebiTi.<br />

ZiriTadad daeyrdeniT arsebiT saxelebs da<br />

zmnebs. zedsarTavi saxelebi da zmnizedebi<br />

gamoiyeneT iSviaTad. Zlieri, energiuli<br />

zmnebi ukeTesad qmnian „suraTs“ mkiTxvelis<br />

warmosaxvaSi. magaliTad: ara „manqanam<br />

daartya xes”, aramed „yviTeli folksvageni<br />

SeeCexa uzarazar muxas“. zmna meore variantSi<br />

ufro gamomxatvelobiTia. manqanisa da<br />

xis damaxasiaTebeli niSnebi aseve uwyobs<br />

xels suraTis Seqmnas.<br />

ZiriTadad wereT martivi, TxrobiTi winadadebebiT:<br />

qvemdebare, Semasmeneli da damateba.<br />

isargebleT ubralo, mokle sityvebiT.<br />

erideT moduri, arakeTilxmovani sityvebis,<br />

Stampebis, biurokratizmebisa da nebismieri<br />

profesiuli Jargonis gamoyenebas.<br />

isargebleT mokle frazebiT, magram ise<br />

gamoiyeneT maTi moculoba, rom masala ar<br />

JRerdes monotonurad. erTi azri – erTi<br />

winadadeba. winadadebis saSualo sigrZe _<br />

araumetes 18 sityvisa. kvlevebi gviCvenebs,<br />

rom mkiTxvelis mier teqstis gageba martivdeba<br />

winadadebebisa da sityvebis raodenobis<br />

SemcirebiT, magram umjobesia yoveli<br />

winadadeba iyos mokle, xolo rTul, grZel<br />

winadadebebs saerTod veridoT. Tu Tqven<br />

sargeblobT aseTi winadadebebiT, moZebneT<br />

Sesabamisi kavSirebi – yvelaze ukeTesia `da“<br />

da `magram“. rTuli qvewyobili winadadebebi<br />

gadaakeTeT rTul Tanwyobilad.<br />

SeamowmeT zmnebis droTa SeTanxmeba.<br />

erideT zedmet detalizebas, gansakuTrebiT<br />

lidSi. isini SeiZleba gadaaadgiloT momdevno<br />

abzacebSi.<br />

gamoiyeneT sagangebo `TxrobiTi“ detalebi,<br />

raTa mkiTxvelma momxdari ambebis<br />

monawiled igrZnos Tavi.<br />

ganmarteT yvela termini, romelic mkiTxvelisTvis<br />

SeiZleba gaugebari iyos.<br />

aRwereT aucilebeli winaistoria. yoveli<br />

masala myar safuZvelze unda idges.<br />

rTuli movlenebis asaxsnelad gamoiyeneT<br />

analogiebi.<br />

ÏÓÔÀÔÏÁÉÓ ÓÊÏËÀ<br />

Tu Tqven statiis dasawyisSi mkiTxvels<br />

vinmes acnobT, gaakeTeT es kidev erTxel am<br />

adamianis gvar­saxelis da profesiis xsenebiT.<br />

magaliTad: `buRalteri, jonsi“.<br />

ar datovoT pasuxis gareSe arcerTi SekiTxva.<br />

ecadeT upasuxoT maT maSinve, kiTxvebis<br />

dasmisTanave.<br />

nu mimarTavT gadawyvetil mtkicebulebebs,<br />

magaliTad, Tu Tqven saubrobT adamianis<br />

gonierebaze, moiyvaneT metyveli magaliTi.<br />

dramatul masalebSi daicaviT TavSekavebuli<br />

toni.<br />

ki ar moyveT, aCveneT. magaliTad, nu dawerT:<br />

`is aRSfoTebuli iyo“, aramed dawereT: ­<br />

`is muStebs urtyamda magidas da Tvalebidan<br />

naperwklebs yrida“.<br />

yvelaze mniSvnelovani sityvebi moaTavseT<br />

winadadebis dasawyisSi da bolos.<br />

borotad nu gamoiyenebT pirdapir citirebas.<br />

moiyvaneT citatebi mxolod im SemTxvevaSi,<br />

Tu raRac iyo naTqvami Taviseburi<br />

maneriT, an Tu aris frazis zustad moyvanis<br />

aucilebloba. Cveulebrivi perefrazireba<br />

ekonomiurad gamogvayenebinebs sityvebs.<br />

citatis moyvanis win miuTiTeT wyaro.<br />

moacileT yvela arasaWiro detali. gamomsaxveli<br />

stili ­ moklea.<br />

nu gawelavT masalas. Temebis umravlesoba<br />

saWiroebs ubralo da lakoniur gadmocemas.<br />

masalis erTi nawilidan meoreze gadasvlisas<br />

gamoiyeneT makavSirebeli sityvebi da<br />

winadadebebi.<br />

waikiTxeT statia xmamaRla, ase ufro advilad<br />

aRmoaCenT gaumarTav adgilebs.<br />

Tu Tqven gaiTvaliswinebT am rCevebs, Tqveni<br />

teqsti, romelic mZimewoniani, mravalsityviani<br />

da gafantuli iyo, SeiZens sizustes,<br />

lakoniurobas da sicxades. es sami ram Jurnalistikis<br />

qvakuTxedia.<br />

igor borisovi<br />

Targmna<br />

mari wereTelma<br />

wyaro: www. http://voxfree.narod.ru/journ/<br />

journ_051121.html<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

41


42<br />

amboben, rom masobrivi informaciis saSualebebi<br />

meoTxe xelisuflebad iqca parlament­<br />

Tan, mTavrobasa da iusticiis organoebTan<br />

erTad. es Tanmimdevroba sinamdviles ar<br />

Seesabameba, ramdenadac dRes meoTxe an Tundac<br />

pirvel xelisuflebasac ki ekonomika<br />

warmoadgens. Tumca, masobrivi informaciis<br />

saSualebebi, romlebic TviTonac ekonomikis<br />

nawilad gvevlineba, ufro Zlevamosili<br />

da gavleniani xdeba. is kritikas afrqvevs<br />

da Tavad masac mwvaved akritikeben. Tu masmedias<br />

surs damajerebeli iyos, sakuTar naklovanebebs<br />

politikosebisa da ekonomistebisaze<br />

aranakleb mkafiod unda xedavdes.<br />

mas xom axal aTwleulSi adrindelze ufro<br />

Zlieri zegavlena eqneba: magaliTad, mileniumi<br />

– esaa movlena, romelic TviTon masobrivi<br />

informaciis saSualebebma Seqmna.<br />

ra aris masobrivi informaciis saSualebebi?<br />

bundovania misi gansazRvreba, romelic<br />

ar Tanxvdeba „Jurnalistikis“ gagebas. igi<br />

eZebs ara Sinaarsis gamosaxvis saSualebebs,<br />

aramed Sinaarss gamosaxvis saSualebebisaTvis<br />

– mas sWirdeba kontent provaideri, rac<br />

specialistebis Jargonze „informaciis mimwodebels“<br />

niSnavs.<br />

modis, turistuli, kompiuteruli an avtomobilebis<br />

yvela Jurnali „pirobiTad<br />

damoukidebel“ gamocemebad gvevlineba.<br />

isini iSviaTad akritikeben im firmebis<br />

produqcias, romelTa wyalobiT maT Seu­<br />

ZliaT gamoaqveynon sareklamo gancxadebebi,<br />

samagierod, sistematurad aqveyneben maTze<br />

saqebar statiebs. aseTi gamocemebi dakavebulni<br />

arian ufro marketingiT, vidre JurnalistikiT<br />

da es cnobilia.<br />

magram cotam Tu icis, rom sainformacio<br />

saSualebebis nawili, romelic ganadidebs<br />

varskvlavebs, emorCileba ucnaur kanonebs.<br />

msoflioSi cnobili saxeebis impresario<br />

ÈÀÒÂÌÀÍÉ<br />

masobrivi informaciis saSualebebis<br />

sixarbe, anu ramdenime kiTxva Jurnalistebs<br />

winaswar aTanxmebs, romeli kiTxvebis dasma<br />

ekrZalebaT Jurnalistebs, sxvanairad interviu<br />

ubralod CaiSleba. isini, agreTve,<br />

wyveten, TavianTi klientebis romeli fotos<br />

dabeWdva SeiZleba. bevri redaqcia<br />

emorCileba saxelganTqmulobis am rbolas<br />

da qeds ixris mis winaSe..<br />

Cndeba Jurnalistikis gansakuTrebuli tipi,<br />

romelic realobas ki ar asaxavs, aramed mis<br />

inscenirebas axdens an xalisiT uSvebs am<br />

inscenirebas yvela dargSi – pop­musikidan<br />

politikamde. saCvenebeli iyo gsdp­is yriloba<br />

1998 wels: TviT sainformacio saSualebebis<br />

kritikac ki forumis misamarTiT<br />

am Seryvnil­srulyofili inscenirebis<br />

nawili gaxda. partiam SeZlo sazogadoebis<br />

yuradRebis gadatana mTavaridan – misi<br />

ideis uqonlobis dafarva. „divertismenti“,<br />

– amaze ityvis frangi, rac niSnavs, rogorc<br />

Tavis daZvrenas, ise garTobas.<br />

kargi Jurnalisti erTdroulad informirebulicaa<br />

da sainteresoc: kiTxvis siyvaruli<br />

da codnisadmi swrafva avsebs erTmaneTs.<br />

cnobismoyvareoba gznebaa, dramatizmi –mgznebare<br />

survili, romelsac sityva da suraTebi<br />

presis gaCenamde jer kidev didi xniT<br />

adre swyuroda. magram amJamad nulovani<br />

informaciis Jurnalistika yvavis. ramdenadac<br />

axla arseboben ufro meti sainformacio<br />

saSualebebi, vidre Tavad informacia.<br />

amas ki mivyavarT or Sedegamde: erTi mxriv,<br />

informaciis gasavrceleblad daundobel<br />

brZolamde, meore mxriv, mravali sainformacio<br />

saSualeba qmnis xelovnur informacias:<br />

dgeba xelovnuri Sinaarsis Jurnalistikis<br />

era.<br />

Sinaarsis wyurvili narkotikis morigi<br />

dozis wyurvils emsgavseba, romelsac umniSvnelo<br />

ambebis dramatizaciamde mivyavarT.<br />

masobrivi informaciis saSualebebis<br />

sazogadoeba wvrilman ambebs gadaaqcevs<br />

mniSvnelovan movlenad, mniSvnelovans ki –<br />

umniSvnelo ramed. qreba pativiscema: gadatvirTuli<br />

informaciiT saqonels sTavazoben<br />

ara sazogadoebas, aramed moqalaqeebs. raki<br />

msgavsi sainformacio saSualebebis informaciuli<br />

SimSili imdenad Zlieria, rom maT<br />

ar hyofniT „informacia, romlis gayidvac<br />

SeiZleba“, isini iwyeben movlenis gamogonebas,<br />

rac realurobidan Zalian Sorsaa.<br />

xdeba ra am ararealuri samyaros tyve,<br />

mravali Jurnalisti, romelic, Tavisi profesiis<br />

xasiaTidan gamomdinare, valdebulia,<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


asaxos sinamdvile, ufro metad Sordeba<br />

rea lur cxov rebas, vidre misi publika. idealistebis<br />

mcire jgufi, romlis miswrafebaa<br />

samyaros Secvla, masobrivi informaciis<br />

saSualebebis maRali tiraJisaTvis rbola­<br />

Si ieriSebs uTmobs uprincipo cinikosebis<br />

ar mias. maT ainteresebT mxolod efeqti da<br />

yvelaze naklebad unda velodoT daxmarebas<br />

imaSi, rac namdvilad gardauvalia, orientaciaSi.<br />

faqtebis moZieba, Semowmeba, gadmocema, axsna,<br />

awonva, Tav­Tavis adgilze ganTavseba<br />

– es aris Jurnalistikis mTavari amocana.<br />

Tumca internetSi axla Tavisuflad vrceldeba<br />

xmebi da Worebi mniSvnelovani politikuri<br />

faqtebis saxiT, ramac avbediTi roli<br />

iTamaSa Tundac monika levinskis afioris<br />

dReebSi. es gaxda apogea naCqarevi Jurnalistikisa:<br />

rodesac masobriv sainformacio<br />

saSualebebs ar SeuZliaT lodini.<br />

Jurnalistika, rac SeiZleba davinaxoT misi<br />

saxelwodebidan, yovelTvis iyo swrafi<br />

profesia. magram Jurnalistika kidev ufro<br />

aCqarebuli xdeba mediuri demokratiis ganviTarebis<br />

mSfoTvare pirobebSi: igi iwyebs<br />

reagirebas sinamdvileze da ara mis asaxvaze.<br />

ekonomikas, maRali mogebisaTvis rbolaSi<br />

aseve exuTeba suli: xSirad amosunTqva<br />

Zlivs hyofnis birJidan momdevno telereportaJamde,<br />

romelic sul ufro da ufro<br />

emsgavseba latariis gaTamaSebis teleSous.<br />

Tumca, gana SeiZleba ipovo raime ufro saintereso,<br />

vidre wina kviras latariaSi mogebulTa<br />

saxelebia.<br />

vai, im politikoss an menejers, romelsac<br />

metismetad uyvars sainformacio saSualebebi:<br />

federalurma kanclerma (yofilma<br />

– mTarg.) gerhard Srioderma es sakuTari<br />

gamocdilebiT icis. informaciuli manqana<br />

Sobs gamorCeulebs, magram maT TviTonve<br />

anadgurebs: sainformacio dargSi ainteresebT<br />

ara simtkice, principuloba, aramed<br />

dramaturgia, saukeTeso dramaturgia ki,<br />

ÈÀÒÂÌÀÍÉ<br />

sofoklesa da Seqspiris epoqebidan moyolebuli,<br />

mdgomareobs mizanmimarTul frenaSi<br />

da aranakleb mizanmimarTul dacemaSic. informacia<br />

aq saWiroa imdenad, ramdenadac<br />

emsaxureba garTobis miznebs: amaSia interteimentis1<br />

, ufro zustad, infoteimentis<br />

arsi.<br />

informacia eqvemdebareba sam wess: pirveli,<br />

is personificirdeba. msaxiobebis ukan mdgomi<br />

struqturebi da interesebi praqtikulad<br />

ar Suqdeba ise, rogorc amisTvis aucilebelia<br />

Zalebis xarjva da kompetenturoba; meore,<br />

SeiniSneba saintereso Temebis „inflacia“,<br />

magaliTad, telereportaJi qalebiT<br />

vaWrobaze ufro met yuradRebas iqcevs, vidre<br />

gamoZieba dabrkolebebisa, romlebiTac<br />

biurokratebi gzas uRobaven damwyeb mewarmeebs;<br />

mesamec, masalis lamazad SefuTva<br />

ufro mniSvnelovania, vidre misi keTilsindisierad<br />

momzadeba, TiTqos informaciis<br />

gadacemis xarisxi Sinaarsis naklovanebebis<br />

sakompensaciod iyos mowodebuli.<br />

infoteimenti politikis produqtad gvevlineba,<br />

rogorc triukebis politika da<br />

teqnikuri ileTi, romliTac itanjeba germaniis<br />

social­demokratiuli partia da<br />

riTac dazaralda Srioderi. infoteimenti<br />

gaxda daZabulobis simbolo politikosebisa<br />

da JurnalistebisaTvis. maT ar SeuZliaT<br />

Tvali gausworon problemebis kompleqsurobas<br />

da amitom eZeben xsnas simartivesa<br />

da konferansies zedapirul rolSi.<br />

magram izrdeba ukmayofileba sainformacio<br />

saSualebebis aseTi ganviTarebiT, maRalia<br />

maTze mijaWvuli im moqalaqeebis moTxovnebi,<br />

romlebic sul ufro da ufro kritikulad<br />

ekidebian yvela masobriv sainformacio<br />

saSualebas. Sejibri migviyvans ara marto<br />

xalturamde, aramed xarisxis amaRlebamdec.<br />

germaniis wamyvani telekompaniebi zogadad<br />

da mTlianad ki ar gauaresdnen, aramed<br />

gaumjobesdnen da amitom maTi mayurebelTa<br />

auditoria izrdeba. radioeTerSi xarisxis<br />

damcvelebs rCebaT „doiClandfunki“,<br />

„doiCland radio berlin“ da sxva bevri<br />

samauwyeblo radiosadguri. TiTqmis yvela<br />

msxvili gazeTi aZlierebs Tavis redaqcias<br />

poziciebis gasamagreblad da msof lios kompleqsurobis<br />

saqmis codniT gasaSuqeblad.<br />

gazeTebis – „ziuddoiCe caitung“, „fac“,<br />

„velt“, „xandelsblat“, „berliner cai­<br />

1 infoteimenti ori terminis Serwymis Sedegad miRebuli<br />

kompozitia: informaciis (information) da gar­<br />

Tobis (entertainment). igi gamoxatavs prodiuserTa<br />

mizanswrafvas, axali ambebi gadmoscen gasarTobi gadacemis<br />

an TamaSis saxiT. aSS­Si Caisaxa gasuli saukunis<br />

80­ian wlebSi, maSin, roca ecemoda sainformacio<br />

programebis reitingi da Jurnalistebi iZulebuli<br />

gaxdnen axali ambebis formati SeecvalaT.<br />

dasasruli 44­e gv.<br />

¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ<br />

43


44<br />

dasasruli<br />

tung“, „tagesSpigel“ da germanuli gamomcemloba<br />

„fainenSl taimsi“ _ redaqciebis<br />

gafarToebiT federaluri publika cxovrobs<br />

maRalxarisxovani presis ayvavebis periodSi.<br />

marTalia, am gamocemaTa Jurnalistebsac<br />

emuqrebaT sxvadasxva saSiSroeba,<br />

kerZod, pativmoyvareobis maradiuli safrTxe,<br />

politikur msaxiobebTan me tismeti<br />

siaxlovis Zveli saSiSroeba da axali – piaris<br />

strategebisa da marketingis ideolog­<br />

Ta gavlenis qveS moxvedra. Tumca, isini<br />

ufro met gamokvlevas awarmoeben, ar kargaven<br />

zomierebis grZnobas da ar eZlevian<br />

uadgilo investigativur Jurnalistikas.<br />

maT gareSe, rogorc gviCvena presis Seucvleli<br />

muSaobis magaliTma afioris dReebSi,<br />

qristian­demokratiul kavSirSi finansuri<br />

darRvevebis irgvliv rom datrialda, verc<br />

erTi demokratia ver gava fons, mxolod er­<br />

Ti, Tundac yovelkvireuli „Spigelis“ mosyidviT.<br />

germanias, vidre romelime nebis mier<br />

sxva qveyanas, aqvs meti maRalxarisxovani<br />

erovnuli da regionuli gazeTi; misi kapitali<br />

– mkiTxvelebia, romelTa cudi xarisxiT<br />

dakmayofileba SeuZlebelia.<br />

es didi Sewevnaa respublikisaTvis, magram<br />

ar SeiZleba iyos TviTdamSvidebis safuZveli.<br />

Tu adre presis Tavisuflebas safr­<br />

Txes uqmnida saxelmwifo, axla amas akeTeben<br />

TviTon masobrivi informaciis saSualebebi.<br />

gana SeiZleba presis Tavisuflebis saxeliT<br />

daicva „ufrosi Zmis“ tipis telegadacema,<br />

romelSic adamianebis jgufi mravali kviris<br />

manZilze konteinerSi gamomwyvdeuli rCeba<br />

da maT dRe­Ramis ganmavlobaSi tualetSic<br />

ki akvirdebian kamerebi? gana mizanSewonilia<br />

calobiT gayidva adamianuri Rirsebisa,<br />

Tundac Tavisuflebis saxeliT, gana amis­<br />

Tvis ibrZodnen haine da biuxneri?<br />

ÈÀÒÂÌÀÍÉ<br />

yuradRebis miqcevisaTvis swrafvaSi masobrivi<br />

informaciiis saSualebebi, romlebic<br />

ase frTxilad TamaSoben moralistebis<br />

rols, zRvars zRvarze arRveven. isini<br />

Tavs yvelafris uflebas aZleven, rac ki ar<br />

eqvemdebareba sisxlis samarTlis pasuxismgeblobas<br />

da imowmeben konstituciiT<br />

miniWebul privilegiebs. magram ZiriTadi<br />

kanoni kargavs Tavis legitimulobas, Tu<br />

mis ganmartebas angarebiT miudgebian. presis<br />

sabWosa da sxva organoebis mier ganxorcielebuli<br />

TviTkontroli sakmarisi ar<br />

aris, redaqciebi da mediakoncernebi unda<br />

amagrebdnen mas. masobrivi informaciis sa­<br />

Sualebebis TviTkritika ufro da ufro xmamaRla<br />

JRers da es sust imeds badebs, „ufrosi<br />

Zmis“ kvalze ki, xom ar gvelodeba raRac<br />

ufro groteskuli? masobrivi informaciis<br />

saSualebebi mowodebuli unda iyvnen, rom<br />

es ar dauSvan.<br />

rojer de veki<br />

Targmna<br />

manana RuduSaurma<br />

wyaro: www.mediasprut.ru/.../gier.shtml<br />

ÃÒÏÌÉÊÏÓÉ ¹1, 2010, ÉÀÍÅÀÒÉ


MMCI da partniorebi:<br />

ltlfmfkfmb<br />

ekonomikis evropuli skola<br />

EUROPEAN SCHOOL of ECONOMICS<br />

www.eselondon.ac.uk info@eselondon.ac.uk info@mmci.edu.ge<br />

iswavleT MMCI-Si da ekonomikis evropuli skola<br />

Tqveni partnioric gaxdeba.<br />

damoukidebel JurnalistTa saerTaSoriso aliansi<br />

INTERNATIONAL ALLIANCE of INDEPENDENT JOURNALISTS<br />

Tbilisi , rusTavelis gamziri #48 , tel. : 995 665; 990 225<br />

www.caucasus.ge info@caucasus.ge<br />

satelevizio gadacemebis („sadiskusio klubi“ , „me maqvs<br />

ufleba...“ , momzadeba da internet televiziiT iTV Caucasus<br />

(www.caucasus.ge) gadacema. sertificirebuli saswavlo<br />

kursebis Catareba (piari , reklama , videomontaJi , vebdizaini)<br />

marketinguli komunikaciebisa da<br />

satelevizio-sainformacio saagento<br />

MTVi Agency<br />

Tbilisi , rusTavelis gamziri #48 , tel.:990 225; 982 372<br />

www.mtvi.ge info@mtvi.ge<br />

piar da sareklamo strategiebiis SemuSaveba da realizeba,<br />

sareklamo videorgolebis , klipebis damzadeba. nebismieri<br />

sirTulis internet-saitebis damzadeba , internetSi ganTavseba<br />

da saerTaSoriso saZiebo sistemebSi CarTva.<br />

telekompania „rioni“ (q. quTaisi)<br />

www.rioni.ge<br />

telemauwyebloba dasavleT saqarTvelos mraval regionSi.<br />

sareklamo rgolebis damzadeba da sakuTar satelevizio<br />

eTerSi ganTavseba.<br />

telekompania „dedaqalaqi“ (Tbilisi)<br />

Tbilisi , varkeTili 3 , III mkr. dvalis q. 11. tel. : 795 731 , 790 755<br />

okriba_TV@mail.ru<br />

SemecnebiT-gasarTobi gadacemebis , sareklamo videorgolebis,<br />

moZravi striqonis momzadeba da gaSveba.<br />

iuristTa saerTaSoriso klubi<br />

saadvokato ofisi da misi xelmZRvaneli<br />

jimSer tyebuCava dagexmarebaT<br />

problemebis gadawyvetaSi.<br />

Tbilisi , marjaniSvilis q. 47. tel. : 953 192; 899 224488.<br />

sastumro „JurnalistTa saxli“<br />

wyneTi , rusTavelis pr. 35. tel. : 22 82 92 , 899 772854.<br />

daisveneT komfortulad!

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!