m a r t o s u l o b i s n a T e l

More documents

Recommendations

Info

naTel-Crdili buli iyo da arafrad Rirda avtoriteti _ arc asakis da gamocdilebis, arc talantisa da codnis, saxifaTo Seiqna warmomavloba da gvariSviloba... 1934-is agvisto-seqtemberSi gamarTul sabWoTa mwerlebis pirvel yrilobazeve aSkara gaxda, rom literaturasa da xelovnebaSi bolo moeRo azris Tavisuflebas, SemoqmedebiT Ziebebsa da eqsperimentebs. amieridan partiuli loialobiT icdeboda sityvisa da funjis ostati. mkvidrdeboda erTaderTi mimdinareoba _ socrealizmi. yvela sxva mimarTuleba Tu ìzmi~ mZvinvare `wiTeli teroris~ msxverpli xdeboda... lado gudiaSvilsac, iseve rogorc sazRvargareT wrTvnagamovlil yovel xelovansa Tu codnaSeZenil mecniers, eWvis TvaliT _ almacerad da undoblad uyurebda oficiozi. raRa Tqma unda, sulierad daZabuli ganicdida ostati am saxifaTo aTvalwunebas, frTxili iyo, rameTu icoda _ SeiZleboda erTi mavani Cinovnikis umecari sityva sabediswero aRmoCeniliyo nebismieri xelovanis ara martoden SemoqmedebisaTvis, aramed sicocxlisaTvisac; rom `naivisti~ xalxuri mxatvris _ Salom koboSvilis warmodgena e.w. `revoluciamdeli primitivistis~ _ firosmanis mimdevrad, maTi mxatvruli Taviseburebebis, Tundac pirobiTad, erT sibrtyeze dayeneba, uTuod aRiqmeboda socrealizmisaTvis ucxo, raRac sxva mimdinareobis aRiarebad. es ki, aSkarad, yofna-aryofnis garduval safrTxes Seuqmnida orive mxatvris memkvidreobas. amitomac _ oRond gadaerCina, oRond aeridebina maTTvis tiraniis boroti bazari Zvel ierusalimSi. mxatvari mordexai janaSvili Tvali, _ gaTiSa isini: firosmani warsuls Seafara da iq datova saimedod, xolo koboSvilis mniSvneloba viTomda oden eTnografiuli suraTebis fermwerobiT Semofargla, ris Sedegadac, uneburad, huriaTa qarTvelTa pirveli mxatvris memkvidreoba jer istoriuleTnografiuli muzeumis viwro sivrceSi moeqca, Semdeg ki, ager naxevari saukunea, e.w. samuzeumo mxatvrul fondTa sacav- Sia Caketili. bedisweraa swored, saxeze gudiaSvilis qaragmuli `freskis Rimili~ rom dahfenia. aba sxvagvarad rogor warmovidginoT `wamebis gzaze~ maTi gadarCena. kamara mecamete dasabamidan iyoo sityva... TumcaRa, albaT, martoden sityva ara. sityviT iqmna naTeli, romelmac naTelhyo feric. amitomaa, rom xelovanTa suli im- TaviTve erTnairad wamebulia sityviT da feriT, rameTu erTic da meorec uxsovar Jamidanve dagznebuli cecxlia da sawuTroc, es sityviTa da feriT naZerwi sakvirveleba, am cecxlSia gamotarebuli da nawrTobi. oRondac, is kia, rom igi maradiuli mSvenierebis ziari maSin xdeba, Tu WeSmariti mxatvris xilvebi- Taa sadReoze gamoxmobili. Salom koboSvilis unikaluri mexsierebis gamo, Tavis droze, legendebi daiareboda Turme. araerTgzis msmenia mis TanamedroveTagan: Saloms sakuTar sulwiaRSi hqonda davanebuli sruliad samcxe-javaxeTis, metadre _ axalcixel ebraelTa saukuneebSi moxveWili ganZi _ uZvelesi qarTuli ZarRviani sityvebi, kilokavebi, kolorituli saxiani Tqmani. da isini, rogorc Zvel zandukSi SemorCenili dedis namziTvari nivTebi, iseTive siyvaruliT da Cumi siamayiT amohqonda mexsierebidan da afenda samzeozeo. vixseneb: rodesac mweralma akaki gelovanma, _ Tavad saxviTi xelovnebisa da xelovanTa trfialma, _ werili miuZRvna megobari mxatvris, miSa (mordex) janaSvilis xsovnas, SeumCneveli ar darCenia qarTvel ebraelTagan pirveli profesionali fermweris pieTeti da mowiwebiT pativiscema misi winamorbedi Tanatomeli xalxuri mxatvrisadmi, romlis memkvidreobasac igi `qviSaSi napovn oqros marcvlebs~ uZaxda Turme. _ miSam kargad icoda, ra amagic dasdo lado gudiaSvilma firosmanis saqvey- nod aRiarebas, _ sagangebod aRniSnavda mwerali, _ da amitomac Txova erTxel maestros: _ egeb dageweraT rame Salom koboSvilze saxelovnebo JurnalisTviso. maSin lados upasuxia: `me namdvilad didad vafaseb Salom koboSvilis Semoqmedebas, magram statia Tqven unda daweroT, radgan Salomis memkvidreoba mTlianad erovnuli xasiaTisaa da Tqven ufro SegiZliaT misi sulis gaxsna (xazi Cemia. o.s.). Salomis Semoqmedebas ar sWirdeba avtoritetis moSvelieba, is TviTonaa avtoriteti~. (etyoba miSas gulTan axlo miutania ufrosi kolegis rCeva da mogvianebiT vrceli statiac dauweria Salom koboSvilze, romelic israelSi, qarTulenovan gazeT `samSoblos~ sam nomerSi gamouqveynebia 1985 wels. statiaSi miSa acxadebs: koboSvilis mogonebebis safuZvelze ukve Seqmnili maqvs ferweruli suraTi _ `firosmanisa da Salomis Sexvedra tfilisis Rvinis sardafSi~, xolo akaki gelovanis TqmiT, miSa janaSvils, imavdroulad, èbraelTa firosmanis~ 25-mde naxatis aslebic Seusrulebia zeTis ferebSi... aSkaraa, rom profesional mxatvars afiqrebda da adardebda xalxuri Semoqmedis naxelqmnaris _ akvarelisa da guaSis saRebavebiT qaRaldze daxatuli suraTebis momavali bedi, maTi `susti fizikuri gam- Zleobis~ gamo... _ sad aris axla miSa janaSvilis is namuSevrebi? xom Sesa- Zloa, maT Soris aRmoCeniliyo aslebi koboSvilis im suraTebisa, amJamad rom aRarsad Cans?!). uTuod, Zneli warmosadgenia Salom koboSvilis mxatvruli memkvidreoba erovnuli sawyisebisagan, ZirZveli ebrauli tradiciebisagan mowyvetilad, rameTu ebraelTaTvis erovnulisa da religiuris gageba identuria da ganucalkevebeli. amdenad, ar egebis ebrauli yofa Toris mcnebebis gareSe, romelSic winaparTa sulia gamJRavnebuli. Salomis SemoqmedebaSi ki, `huriaTa qarTvel- Ta~ yofa-cxovrebisa da sarwmunoebrivi wes-adaTebis marTlad asaxvasTan erTad, gansakuTrebiT mniSvnelovania folklorul motivebTan, xalxuri xelovnebis esTetikasTan bunebrivi siaxlove, SeiZleba iTqvas, RviZli naTesaoba. albaT, imitomac vdumdi didxans, rom lamis SeuZleblad meCveneboda Salom koboSvilis naxatebis sulieri Zirebis rkveva, maTSi wvdoma, an maT gamo sxvaTa mier ukve TqmulTan SedarebiT raime gansxvavebulis Tqma, maTi qarTvel ebraelTa zepirsityvierebis nimuSebTan, ufro ki _ axalcixelTa folklor- Tan kavSirSi ganxilvis gareSe. magram sad iyo is nimuSebi, rom xeli mimwvdomoda? vicodi, Tavis droze muzeumis TanamSromlebi savele eqspediciebze, maT Soris samcxe-javaxeTSic rom iwerdnen moxuc ebrael xalxur mTqmelTagan Zvel simRerebs, leqsebs, Tqmulebebs, Sairebsa Tu Selocvebs. magram, rogorc Cans, ma- Sin maTi publikacia muzeumis erTad erT beWdviT gamocemaSi _ `SromebSi~ ver moxerxda, xolo omis damTavrebis Semdeg oden erTi (mesame) tomiRa gamovida `Sromebisa~ _ 1945-Si. mere ki, mZvinvare saxelmwifo antisemitizmis viTarebaSi vis SeeZlo, an vin gabedavda sityvis daZvras ebraelTa istoriasa Tu kulturaze, Tundac _ xalxur Semoqmedebaze. samwuxarod, ganukiTxaoba da daviwyebis mtveri aRmoCnda im, vin icis, ra rudunebiT Segrovil folkloruli ganZis xvedri. da dRemde gaurkvevelia, 1951-Si, muzeumis likvidirebis dros, romel arqivsa Tu fondSi moxvda an STainTqa qarTvel ebraelTa TviTmyofi kulturis, maTi mxatvruli warmosaxvis mowme da dasturi zepirsityvierebis Canawerebi... TumcaRa, moxda ki ise, Tavis soflis samduravSi rom uTqvams rusTvels: `magram RmerTi ar gaswiravs~ Sengan ganawirsao. gaumxelel imedsa da molodinSi gamoxda mravali weli, icvleboda Jamni da vin ifiqrebda, rom aq, amerikaSi gazeT `daviTis faris~ redaqtori simon krixeli gamacnobda Tavisi mamis, didi xnis win gardacvlil filolog aron krixelis arqivSi axlaxans mignebul xelnawer naSroms _ `qarTvel ebraelTa xalxuri Semoqmedeba~, romelSic axalcixelTa folkloris sagulisxmo nimuSebic aRmoCnda. da miuxedavad imisa, rom naSroms aSkarad aklia profesionali folkloristis xeli, CemTvis es qifuris dRe mxatvari mordexai janaSvili 13 semk mainc iyo... ar vici _ ra? _ albaT, saswauli!.. 2006 wlis zafxuli idga. is-is iyo TbilisSi, qarvaslis sagamofeno darbazSi moewyo Salom koboSvilis dabadebis 130 wlisTavis aRsaniSnavi misi naxatebis saiubileo vernisaJi da gamoica feradovani albomi-katalogi _ gamofenis moTavis, xelovnebaTmcodne lela wiwuaSvilis winasityvaobiT. am RirsSesaniSnav movlenas win uswrebda israelSi rusulenovan gazeTSi (`novosti nedeli~. 21.07.05) dabeWdili cnobili radioJurnalistis, mixeil fiCxaZis werili koboSvilis gamo, sa- TauriT _ ìs firosmani ar aris, igi sxvaa~. am publikaciasTan dakavSirebiT umal Tavi gamoido TbilisSi qarTulenovanma gazeTma `menoram~ (31.05.06) da misma redaqtorma, dramaturgma guram ba- TiaSvilma Ria weriliT mimarTa saqarTvelos erovnuli muzeumis generalur direqtors, profesor daviT lorTqifaniZes. gazeTi, faqtobrivad, ebrauli kulturis qomagis poziciidan Txovda adresats, mkiTxvelebisaTvis gaecno, Tu ra mdgomareobaSia amJamad misi uwyebis fondSi daculi koboSvilis naxatebi. Temam ganapiroba da, werilis avtori saTiTaod asaxelebda saqarTvelos ebraelTa muzeumis yvela yofil direqtors _ omamdels Tu Semdgomdroindels, magram ratomRac sul ar gaxsenebia swored is pirovneba, romlis direqtorad muSaobis Jamsac gauqmda despoturi reJimis mier likvidirebuli qarTvel ebraelTa es ukanaskneli kulturuli kera; ar uxsenebia ilia papisimedovi, romelmac pirvelma SeniSna da amagi dasdo Tanatomeli xalxuri mxatvris niWis gamovlenas, misi naxelqmnaris dafasebas da mofrTxilebas. sxvaTa Soris, manve dawera da 1940 wels, mxatvris sicocxleSive, gamoaqveyna muzeumis `SromebSi~ pirveli da dRemde erTaderTi narkvevi Salom koboSvilis cxovrebasa da Semoqmedebaze. Tundac es naSromi xom mainc unda scodnoda namdvil gulSematkivars?! da marTalia, maSin araerTgzis gamxsenebia sulmnaT akademikos ivane javaxiSvilis ander- ZiviT Tqmuli: `mterze uaresia uvicoba da ufro metad _ vaimcodneobao~, magram _ gamogitydebiT _ Cemze araviTari zegavlena ar mouxdenia arc `menoras~ TvalSisacem `gulmaviwyobas~ da arc im xarvezebs, romelTagan dazRveuli, samwuxarod, sxva publikaciebic ar aRmoCnda. CemTvis namdvili sixaruli da STagoneba iyo axalcixel ebraelTa folkloris is axalmignebuli _ arc- Tu uxvi, magram uTuod sagulisxmo _ nimuSebi, romelTa wyalobiTac ukve Sei- Zleboda Salom koboSvilis Semoqmedebis ramdenadme gansxvavebul aspeqtSi danaxva da gaazreba. oTar sefiaSvili xelovnebis damsaxurebuli moRvawe niu iorki
14 moambe saqarTvelos ebraelTa istoriis muzeumi muzeumis aRorZinebis sabWo uxmobs qtitor-SemwirvelT: gadavarCinoT erovnul-saerTaSoriso mniSvnelobis muzeumis avariuli Senoba dangrevisagan ebra elTa isto ri ul-eTnogra fi uli mu ze u mi Ca moya libda sa qarTve los Ra rebko mis gamge o bis 1932.30.11 dadgenile biT ro gorc sa uwye bo orga nizacia _ mSro mel ebra elTa kultba zis farglebSi; ofi ci a lurad da arsda 1933.23.11 _ sa qarTve los ga naTle bis sa xalxo ko misa ri a tis brZa nebiT. Tavda pirve lad mu ze u mi ganTavsda ebra elTa kultba zis Se noba Si (amJa mad, g. abe saZis q.10), xo lo 1940 wli dan e.w. `gumba Tovan si nago gaSi~ (amJa mad, anton ka Tali kosis q.3); XX s. 10-ia ni wle bis Su a xanebSi aSe nebu li mu ze u mis Se noba _ agu risaa, ga redan mra valkuTxa, SigniT wri uli (3 afsi diT), romlis pe rimetrze, 8 wyvil svetze da fuZne bulia rki nabe toni save ori, di di da mci re gumba- Ti; ga dake Teba Ta Se degad na gebo ba 3 sarTu li a nia, da axlo e biT 20 metri sigrZe-si gani sa da 21 metri si maRlis. ssrk-Si mimdi nare anti semi turi moZra o bis talRa ze mu ze u mi da i xura 1951 wels. sa qarTve los mecni e reba Ta akademi is qarTul-ebra ul urTi erTo baTa aso ci a ci is wardge nis sa fuZvelze aRdga sa qarTve los mTavro bis 1992.30.11 #1017 dadge nile biT da mi e niWa cnobili ra bini sa da sa zoga do moRvawis da viT ba a zovis sa xeli. mu ze u mi Se vida sa qarTve los kultu ris saministros daqvemde bare baSi; sa qarTvelos mecni e reba Ta aka demi as da e vala sa mecni e ro xelmZRva nelo ba; 2000-2004 wlebSi mu ze u mi sa qarTve los kulturis sa ministro sa da q. Tbi lisis meri is daqvemde bare baSia. umwva ves ava ri ul mdgo mare o baSi arse buli isto ri u li na gebo bisa da erovnul-sa erTa Sori so mniSvne lobis sa muze u mo da wese bule bis ga darCenisaTvis, mu ze u misa da qarTul-ebraul urTi erTo baTa aso ci a ci is mimarTvis sa fuZvelze, sa qarTve los pre zidentis 2004 wlis 25 ivli sis #654 gankargu lebiT _ `da viT ba a zovis sa xelo bis sa qarTve los ebra elTa isto ri ul-eTnogra fi u li mu ze u mis aRdge na-re konstruqci is Ro nisZi e baTa Se saxeb~, da i saxa mu ze u mis, ro gorc ebra elTa sa qarTve loSi cxovre bis mra valsa u kuno vani isto ri is ganZTsacavi sa da qarTul-ebra ul urTi erTobaTa Semswavle li uni kalu ri sa mecnie ro centris funqci o nire bisa da rekonstruqci is Ro nisZi e bebi. sa qarTve los pre zidentis 2006 wlis 17 agvistos #493 brZa nebu lebiT ga nisazRvra mu ze u mis axa li samarTlebri vi sta tusi da sa xelwo deba _ da viT ba a zovis sa qarTve los ebraelTa isto ri is mu ze u mi~. sa qarTvelos kultu ris, ZeglTa dacvi sa da sportis sa ministros da e vala masze sa xelmwi fo ebri vi ze damxedve loba. mu ze u mi mflo belia mra vali eqspo nati sa da ra rite tisa _ epigrafiku li, xelna weri, arqe o logi u ri, eTnogra fi u li, isto ri u li, mxa t vruli, arqi vebi sa da a.S., romle bic 1951 wels, mu ze u mis ga uqme bis Semdeg, gan- Tavsda sxva dasxva mu ze umSi, institutsa da sa cavSi. sa qarTve los pre zidentis 2004 wlis #654 gankargu lebiT gansazRvrulia Se nobis re konstruqci is damTavrebisTa nave mu ze u mis kuTvni li ma salebis dabru neba. ga moce mulia ebra isti ka _ qarTvelolo gi i saTvis mniSvne lova ni samecni e ro `Sro mebis~ eqvsi to mi (I-1940, II-1941, III-1945, IV-2006, V-2008, VI-2010); Ca tare bulia eqspe dici e bi sa qarTvelos sxva dasxva mxa reSi; ga mofe nebi; sa erTa Sori so konfe renci e bi, miZRvnili sa qarTve los ebra elTa, sa qarTvelo-pa lesti nisa da qarTul-ebra ul urTi erTo baTa isto ri is sa kiTxebisadmi. mu ze u mis sa eqspo zicio koncefcia da Te matu ri gegma (isi ni safuZvlad da e do sa qarTve loSi ebraelTa damkvidre bis 2600wlo vani isto ri i sadmi miZRvnil sa i u bileo ga mofe nas 1998 wels sa qarTve los erovnul ga lere a Si) de vizi: Tu da giviwyo ie ruSa laim... Tu da giviwyo sa qarTve lo... kavka sia da sa kuTriv sa qarTvelo, ge o poli tiku ri, stra tegi u li, eko nomi kuri, eko logi u ri, konfe siu ri Tvalsazri siT, isto ri u ladac da gansa kuTre biT dRes, Ta visi mravale rovnu lobi Ta da mra valkonfe siur-re ligi u robiT me tad feTqe bad da àqti u ri ve lis~ re gi ons warmo adgens. Se saba misad, erTa Sori si urTi erTobani erT-erTi upirve lesi problemaa da mi si harmo ni u lad Ca moya libeba, ro gorc qveynis, ise re gi o nisa da msofli o saTvi sac umniSvne lova nes amo cana Ta rigSi rCe ba. am mxriv, qarTul-ebra ul urTierTo bebs, ga da u Warbeblad Se iZle ba iTqvas, ba dali iSvi a Tad, Tu sru li adac ar mo e Zebne ba msofli os isto ri a- Si. sa qarTve los isto ri am Se mogvi naxa ori uZve lesi eris mra valsa u kuno vani mSvi dobi a ni urTi erTo bis ma gali Ti da mi si Cve neba qarTvel ebra elTa da mTli a nad, sa qarTve los ebra elTa isto ri is fonze, ga mofe nis erT-erTi umTavre si amo canaa. bibli u ri, arqe o logi u ri, istori u li da enaTmecni e ruli mo nace mebis sa fuZvelze ga mofe naze Suqde ba: * sa qarTve lo (kavka sia)-pa lestinis isto ri ul-kultu ruli urTierTo bani (qvis, brinja os, anti kuri da Su a sa u kune e bis pe ri o debis), rac sa erTo isto ri ul-kultu ruli are alis arse bobiT aixsne ba; * sa qarTve loSi ebra elTa mosv- gazeTi Seicavs Toris wminda sityvebs. gTxovT gaufrTxildeT! lis, gansaxle bisa da damkvidre bis sxva dasxva pe ri o di: Zv.w. VIII s. _ salmi nasa ris, Zv.w. VI s. (586 w. Semdeg) na buqo dono sor II-is, Zv. w. II-I ss. _ a.w. I s., VI-VII ss., XIX-XXss.; *qarTve li ebra e lis fe nomeni (anTro polo gi u ri, eTni kuri, soci a luri, iu ridi u li, konfe si u ri, kultu ruli, eTnogra fi u li...); * qarTvel ebra elTa Rvawli saqarTve los sa xelmwi fo ebriv, ekonomi kur, kultu rul, sa mecni e ro sfero ebSi; * qarTveli ebra elebi sa qarTveloSi qristi a nobis gavrce lebis dros; * qarTu li su li e ri da ma teri a- 2008 wlis 18 noembers, Tel-avivSi, israelis mweralTa saxlSi, israelis mweralTa kavSirebis federaciis, saqarTvelos ebraelTa msoflio kongresisa da daviT baazovis saqarTvelos ebraelTa istoriis muzeumis mier Catarebul saRamoze muzeumis daarsebidan 75-e wlisTavisa da muzeumis samecniero `Sromebis~ IV da V tomebis gamocemasTan dakavSirebiT saqarTvelos ebraelTa msoflio kongresis prezidentis batoni moSe (miSiko) mirilaSvilis werilobiTi sityva: `saqarTvelodan mowveulo Zvirfaso stumrebo, sruliad israelis mweralTa kavSirebis federaciis Tavmjdomarev, batono efraim, Cemo sayvarelo damswre sazogadoebav, mTeli msoflios qarTvel ebraelTa saxeliT, guliTadad mogesalmebiT da gilocavT saqarTvelos ebraelTa istoriuleTnografiuli muzeumis 75 wlisTavis iubiles da muzeumis "Sromebis" me-5-e tomis gamosvlas. rogorc CemTvis cnobili gaxda, am tomSi Sesuli masalebis TiTqmis 80% dawerilia qarTveli ebraelebis mier an qarTveli ebraelebis Sesaxeb. udidesi siamovnebiT aRvniSnav, rom Tavisi xangrZlivi da nayofieri moRvaweobis periodSi, muzeumma didi roli Seasrula, rogorc saqarTvelos ebraelTa istoriis kvlevis, aseve maTi sazogadoebriv- kulturuli winsvlisa da erovnuli TviTSegnebis gaRvivebis saqmeSi. muzeumis namoRvawarma, muzeumis xelmZRvanelobis Tavdadebuli mcdelobis Sedegad, gauZlo zogierTi avbediTi periodis susxian politikur situaciebs da cxadad Tu malulad Cvenamde moaRwia. xolo, am oci wlis winaT, roca sabWoTa kavSiris respublikebSi jer kidev mZlavrobda komunisturi reJimi, TbilisSi, saqarTvelos mecnierebaTa akademiasTan daarsda qarTul-ebraul urTierTobaTa asiciacia. amas SeiZleba vuwodoT sazogadoebrivi gmiroba. asociaciis meSveobiT Cvens or qveyanas Soris ganviTarda "saxalxo diplomatia" da gaido megobruli urTierTobis myari xidi. am xidis konstruqtorebic da mSeneblebic iyvnen aw gansvenebuli akademikosi andria afaqiZe da profesori givi RambaSiZe, profesor Salva wiwuaSvilTan erTad. baton Salva wiwuaSvilis israelSi amosvlis Semdeg, orive zemoaRniSnul dawesebulebas xelmZRvanelobs batoni givi RambaSiZe, romelic sanimuSod da sanaqebod uZRveba Tavis maRal xalxTaSoriso misias. batoni givi israelisa da ebraeli xalxis didi qomagia da uSurvelad iRvwis Cveni ori qveynisa da ori xalxis megobrobis Semdgomi gaRrmavebisaTvis. batono givi, didad gmadlobT am TanadgomisaTvis! darwmunebuli var, rom Tqvendami daqvemdebarebuli muzeumis koordinatori da sainformacio ganyofilebis ufrosi q-ni Tamari [RambaSiZe] mibaZavs da kidev ofro sanimuSos gaxdis Tqvens magaliTs. qalbatono Tamar, gisurvebT did warmatebebs Tqvens keTilSobilur saqmianobaSi. dae, hfaravdes Cveni didi winaprebis abraamis, icxakisa da iaakobis madli israelsa da saqarTvelos!~ luri kultu ris Zegle bi `wmi da miwaze~; * sa qarTve los me feTa warmomavlo bis izo Te istu ri Te o ria (romlis mi xedvi Tac qarTve li me feni _ bagra ti onni ebra elTa bibli u ri mefe e bis da viTisa da so lomo nis STamomavle bi ari an]; * bibli ur me fe da viT winaswarmetyvelTan [‚‚david hamelex‚‚] da kavSi rebu li simbo lo e bi (heqsagrama, bagra tovanTa gerbi) Su a sa u kune ebis qarTul ma teri a lur kultu raSi; * sa qarTve los ebra elTa su li eri da ma teri a luri kultu ris Zeglebi, re ligi u ri cxovre ba, tra dici e bi; * sa qarTve los ebra elTa yo fa da kultu ra; * ratom ar yofila sa qarTve loSi, isto ri u lad da sa xelmwi fo ebri vad, anti semi tizmi. aRi niSne ba qarTvelTa Tavda deba XX saukunis da sawyisSi ru seTSi mimdinare `pogro mebi s~ dros, ebra e li tyve e bis ga darCe na II msoflio omis periodSi da sxv. * sa qarTve lodan ebra elTa istori ul samSoblo Si dabru nebis pe rio debi _ XIX s. _ XX s. da sawyi si, XX s-is 70-ia ni wle bidan... axsni lia am movle nis me tafi ziku ri, isto ri uli, so ci a lur-po liti kuri aspeqtebi; sa qarTve losTan qarTve li ebra elobis da moki debu lebis mniSvne lovani faqte bi, sa qarTve lo-isra e lis Tanamedro ve sa xelmwi fo ebri vi, sa mecnie ro-kultu ruli da sa zoga do ebri vi urTi erTo bani; * sa qarTve loSi moRva we ebra uli, qarTul-ebra u li sa xelmwi fo da sa zoga do ebri vi orga niza ci e bi; * ga mofe naze warmodge nili iqneba mra valfe rova ni fo to, teqstobrivi, sagnobri vi ma sala: sa qarTve loSi ebra elTa isto ri u li gansaxle bis ru kebi, pe i zaJe bi, ubne bi, sa suli e ro da sa e ro na gebo bebis, sa safla o e bis xe debi, de mogra fi u li mo nace mebi, mdi dari isto ri u li, arqe o logi u ri, eTnogra fi u li, epigra fiku li, xelnaweri, beWdvi Ti ma sala, ni Wi e ri qarTveli ebra e li `pri miti visti~ mxatvris S. ko boSvi lis, msofli o Si cno bili ebra e li mxatvris s. gerSo visa (romlis udi desi ko leqci ac ina xeba saqarTve loSi) da sxva mxatvre bis namuSevre bi. ga mofe nis la itmo tivi _ qarTvelma ebra e lobam Rirse u lad ganvlo sa qarTve loSi cxovre bis mra valsa ukuno vani gza da mtki ced da imkvidra Ta vi mis isto ri a Si, rac ori ve eris to leranto bis, bibli u ri sibrZnis na- Teli ga movle naa. yo veli ve amis ga mo, sa qarTve los sru li sa fuZve li aqvs msofli os auwyos da aRniSnos erTa mSvi dobi a ni Ta na arse bobis isto ri uli fe nome ni. givi RambaSiZe muzeumis direqtori qarTul-ebraul urTierTobaTa asociaciis prezidenti minaweri: saqarTvelos ebraelTa muzeumis Senoba avariul mdgomareobaSia. Svela ki jerjerobiT arsaidan Cans. Sedgenilia muzeumis restavraciisa da funqcionirebis proeqti, romelSic gaTvaliswinebulia muzeumis muSaobisaTvis saWiro yvela niuansi. Cvenc SevitanoT Cveni wvlili am ke- TilSobilur saqmeSi. muzeumi xom saqarTvelos ebraelTa istoriis matianea. d-ri Salva wiwuaSvili saqarTvelos ebraelTa muzeumis yofili direqtori redaqciisagan: WeSmaritad, _ ‚‚muzeumi istoriis matianea‘‘ _ warsulis utyuari sarke. warsulis daviwyeba ki fesvebidan mowyvetas niSnavs, rac TviTmkvlelobis tolfasia. saqarTvelos ebraelTa istoria xom msoflio ebraelTa istoriis erT-erTi gamorCeuli furcelia. amasTan igi, Tavisi TiTqmis samiaTaswlovani siZveliT, saqarTvelos istoriis nawilicaa. vexmianebiT ra winamdebare publikaciis paToss, migvaCnia, rom yvelaferi unda gakeTdes avariuli Senobis gadasarCenad, sxvadasxva sacavSi gadaxiznuli unikaluri sulier-materialuri Zeglebis Tavmosayrelad da erT adgilze gansaTavseblad. SemovunaxoT momaval Taobebs qarTul-ebrauli kulturis es umniSvnelovanesi kera _ saqarTveloSi Cveni ocdaeqvssaukunovani cxovrebis yvelaze metyveli niSansveti! ganaxlebuli muzeumi bunebrivad Caiwereba Tbilisis istoriul konteqstSi. igi CarTuli iqneba turistul marSrutebSi da, ori eris mravalsaukunovani Tanaarsebobis gamocdilebidan gamomdinare, qalaqis erT-erT savizito baraTad iqceva. muzeumis Temas Cven kidev davubrundebiT. gazeTis uaxloes nomrebSi gaTvaliswinebuli gvaqvs b-n Salva wiwuaSvilis vrceli masalis publikacia.
Page 1: mxatvari cisana janaSvili 12 moambe
Page 5 and 6: 16 moambe erTi wlis winaT axlobeli
Page 7 and 8: 18 moambe SavuoTi gazeTi Seicavs To
Page 9 and 10: 20 moambe niu iorkis "karnegi holis

m a r t o s u l o b i s n a T e l

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?