11.04.2013 Views

visualizza - Società Messinese di Storia Patria

visualizza - Società Messinese di Storia Patria

visualizza - Società Messinese di Storia Patria

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

SOCIETÀ MESSINESE DI STORIA PATRIA<br />

ARCHIVIO SORICO<br />

MESSINESE<br />

- 71 -<br />

vol. 7]D dalla fondazione<br />

MESSINA 1996


MARIA AUBRANDI INTERSIMONE<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA<br />

DI MESSINA<br />

La donazione <strong>di</strong> Giacomo Longo (1731)<br />

Introduzione<br />

La prima Biblioteca pubblica <strong>di</strong> Messina fu fondata da<br />

Giacomo Longo che, con atto del 13 <strong>di</strong>cembre 1731 rogato<br />

dal notaio Giuseppe Palumbo <strong>di</strong> Palermo 1 , "volendo provvedere<br />

alla pubblica utilità degli stu<strong>di</strong>", come egli stesso<br />

<strong>di</strong>chiara espressamente, donò "al pubblico e a tutti i Citta<strong>di</strong>ni<br />

<strong>di</strong> Messina, affinché potessero coltivare più agevolmente<br />

gli stu<strong>di</strong>", la sua biblioteca costituita da opere "<strong>di</strong><br />

lettere humane ed universalmente <strong>di</strong> tutte le facoltà cossì<br />

Biblici, Santi Padri, Spositori, Pre<strong>di</strong>cabili, Ascetici, Morali,<br />

Politici, Istorie Ecclesiastiche e profane, Filosofia, Me<strong>di</strong>cina,<br />

Legge Civile e Canonica, Retorici, varie eru<strong>di</strong>zioni e<br />

humanità e vari tomi <strong>di</strong> manoscritti cossì legali come <strong>di</strong><br />

altre facoltà e giuris<strong>di</strong>zionali".<br />

Si trattava <strong>di</strong> una biblioteca, come il donatore mette in<br />

rilievo, costituita da buoni libri, raccolti "per multos annos<br />

cum magno labore" e con una spesa ingente, superiore alle<br />

tremila onze, pregevole per la varietà e il numero delle<br />

opere (n. 4.264, per un totale <strong>di</strong> n. 5.799 pezzi).<br />

l Cfr. Appen<strong>di</strong>ce, documento n. 1.


VI MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Giacomo Longo nella sua donazione detta tutte le clausole<br />

atte a garantire che !'istituzione della biblioteca si possa<br />

concretizzare in tempi brevi e secondo regole che valgano<br />

ad assicurarne il buon funzionamento, la perpetuità della<br />

destinazione ad uso pubblico e la tutela dei libri.<br />

Dispone, infatti, che la donazione della sua biblioteca<br />

alla città <strong>di</strong> Messina sia sottoposta al vincolo che non possa<br />

mai essere venduta, né usata per altro fine che non sia la<br />

consultazione da parte del pubblico per ragioni <strong>di</strong> stu<strong>di</strong>o;<br />

in caso contrario la donazione dovrà intendersi revocata e<br />

la biblioteca dovrà essere assegnata al Seminario dei chierici<br />

dei padri Teatini <strong>di</strong> Messina, sempre rimanendo invariata<br />

la con<strong>di</strong>zione della sua destinazione pubblica.<br />

Stabilisce che, per incrementare la consistenza della<br />

biblioteca, dopo la sua morte i suoi fidecommissari dovranno<br />

vendere a giusto prezzo le copie invendute della<br />

<strong>Storia</strong> dell'abate Francesco Maurolico, per la cui ristampa<br />

ha speso circa 260 onze, ed impiegare il ricavato nell'acquisto<br />

<strong>di</strong> libri mancanti; a tale scopo dovranno essere destinati<br />

anche i proventi che saranno introitati dalla ven<strong>di</strong>ta dei<br />

pochi duplicati esistenti e delle librerie che non risulteranno<br />

adattabili ai nuovi locali.<br />

In caso <strong>di</strong> sua premorienza la consegna dei libri alla città<br />

<strong>di</strong> Messina dovrà essere effettuata dai suoi fidecommissari<br />

testamentari, don Francesco Averna e don Gregorio Melia,<br />

che provvederanno a scegliere la sede per la Biblioteca (che<br />

potrà essere la collegiata della chiesa <strong>di</strong> S. Gioacchino 2 o un<br />

2 La chiesa <strong>di</strong> S. Gioacchino in via Monte <strong>di</strong> Pietà, eretta dal Senato nel<br />

1645, fu ingran<strong>di</strong>ta e decorata con numerose opere d'arte dal sacerdote<br />

Domenico Fabris, morto nel 1737, che fondò in essa una collegiata <strong>di</strong><br />

preti e raccolse nella sua biblioteca preziosi manoscritti, che andarono<br />

<strong>di</strong>spersi dopo l'abolizione delle corporazioni religiose nel 1867 (cfr.<br />

"Messina e <strong>di</strong>ntorni" - Guida a cura del Municipio, Messina, tipo erupi,<br />

1902, p. 291).


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... VII<br />

altro locale più idoneo), ad arredarla e a nominare il bibliotecario,<br />

a cui consegnare la biblioteca stessa, re<strong>di</strong>gendone<br />

un inventario che dovrà essere rinnovato annualmente.<br />

Il Longo dona 200 onze per adattare i locali che<br />

saranno prescelti per la Biblioteca, per arredarli e collocare<br />

in essi il materiale librario, ed esorta il precitato abate don<br />

Francesco Averna ad attuare il proposito, espresso in<br />

<strong>di</strong>verse lettere, <strong>di</strong> seguire il suo esempio, donando all'uso<br />

pubblico anche la sua biblioteca, e <strong>di</strong> assegnare una ren<strong>di</strong>ta<br />

<strong>di</strong> 30 onze l'anno all'istituenda Biblioteca pubblica per il<br />

pagamento del salario del bibliotecario e per altre spese<br />

necessarie al suo funzionamento.<br />

Pur delegando ai suoi fidecommissari la stesura <strong>di</strong> un<br />

regolamento per il servizio bibliotecario, il Longo da parte<br />

sua stabilisce che la Biblioteca dovrà essere aperta al pubblico<br />

per 4 ore al giorno, due <strong>di</strong> mattina e due <strong>di</strong> pomeriggio,<br />

e vieta il prestito dei libri, anche per mezza giornata,<br />

comminando per il bibliotecario inadempiente la per<strong>di</strong>ta<br />

del salario per un anno e le altre penalità che il pontefice<br />

vorrà stabilire nei confronti <strong>di</strong> coloro che attenteranno alla<br />

integrità della Biblioteca.<br />

Ma la sua <strong>di</strong>sposizione più importante riguarda la scelta<br />

delle autorità pubbliche che nel tempo dovranno presiedere<br />

a tale istituzione, curando la nomina del bibliotecario e<br />

tutti gli altri adempimenti connessi al buon funzionamento<br />

della medesima. A tal fine designa come "deputati perpetui"<br />

all'amministrazione della Biblioteca coloro che pro<br />

tempore rivestiranno le <strong>di</strong>gnità <strong>di</strong> Decano, Arci<strong>di</strong>acono e<br />

Cantore della Chiesa protometropolitana <strong>di</strong> Messina, ritenendo<br />

così, da buon ecclesiastico, <strong>di</strong> garantire nel tempo la sua<br />

fondazione; contemporaneamente si preoccupa <strong>di</strong> assicurarne<br />

l'in<strong>di</strong>pendenza dalla gerarchia ecclesiastica o secolare,<br />

<strong>di</strong>sponendo che né l'arcivescovo, né altre autorità religiose o<br />

laiche dovranno ingerirsi nella sua amministrazione.<br />

Un'ultima <strong>di</strong>sposizione riguarda una raccolta particola-


VIII MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

re della sua biblioteca, costituita da libri la cui lettura è<br />

vietata dalla Chiesa; si tratta <strong>di</strong> n. 132 opere, alcune particolarmente<br />

importanti, come si può rilevare scorrendo<br />

l'elenco in appen<strong>di</strong>ce, per la cui lettura egli detiene regolare<br />

"<strong>di</strong>spensa". Il Longo stabilisce che il bibliotecario dovrà<br />

curare scrupolosamente la loro conservazione in un<br />

apposito arma<strong>di</strong>o chiuso a chiave e chiedere al Pontefice la<br />

<strong>di</strong>spensa necessaria per poterle destinare alla lettura.<br />

Queste sono le <strong>di</strong>sposizioni più importanti contenute<br />

nell'atto <strong>di</strong> donazione che, come si è detto, è conservato<br />

presso l'Archivio <strong>di</strong> Stato <strong>di</strong> Palermo.<br />

Vita e opere <strong>di</strong> Giacomo Longa<br />

Poche sono le notizie biografiche che posse<strong>di</strong>amo su<br />

Giacomo Longo ed essenzialmente sono quelle riferite dal<br />

Mongitore 3 , dal Gallo, che gli de<strong>di</strong>ca uno dei profili degli<br />

uomini illustri fioriti in Messina che intercala alla sua<br />

narrazione annalistica degli eventi messinesi 4 , e dal Galluppi,<br />

che nel suo "Nobiliario" traccia una breve storia della<br />

famiglia Longo, soffermandosi soprattutto sul suo membro<br />

più illustre, Giacom0 5 •<br />

Le stesse notizie vengono riportate da quegli storici ed<br />

eru<strong>di</strong>ti che fanno cenno all'istituzione della prima Biblioteca<br />

pubblica, cui è legato il suo nome, o che nei trattati <strong>di</strong> bibliografia<br />

storica siciliana elencano le sue pubblicazioni 6 .<br />

3 Antonino MONGITORE, Bibliotheca sicula, t. I, Panormi, ex typographia<br />

Didaci Bua, 1708, pp. 300-30l.<br />

4 Caio Domenico GALLO, Annali della città <strong>di</strong> Messina, continuati da<br />

Gaetano Oliva, Messina, tipografia Filomena, 1889, val. IV, p. 312.<br />

5 Giuseppe GALLUPPI, Nobiliario della città <strong>di</strong> Messina, Napoli 1877, pp.<br />

113-115.<br />

6 Cfr., in particolare, Alessio NARBONE, Bibliografia sicola sistematica,<br />

Palermo, stamperia G. Pedone, 1851, val. II, pp. 58, 157, 176 e 196 e<br />

Giuseppe Maria MIRA, Bibliografia siciliana, Palermo, tipografia Gau<strong>di</strong>ano,<br />

1881, val. I, pp. 527-528.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... IX<br />

Nato a Messina il 21 aprile 1658 da antica famiglia elevata<br />

al rango nobile per l'esercizio <strong>di</strong> cariche nobilitanti,<br />

quali quella <strong>di</strong> senatore e <strong>di</strong> console del mare, da parte <strong>di</strong><br />

suoi membri, che vennero insigniti del titolo <strong>di</strong> baroni della<br />

Corte, si de<strong>di</strong>cò dapprima a stu<strong>di</strong> letterari e poi a stu<strong>di</strong><br />

giuri<strong>di</strong>ci, laureandosi nel 1685. Trasferitosi a Palermo,<br />

scelse come professione l'avvocatura ed acquistò grande<br />

fama per la profonda competenza <strong>di</strong>mostrata nell'esercizio<br />

dell'attività forense e per la sua vasta dottrina, sicché<br />

nell'anno 1694, per i suoi meriti, gli venne conferita la<br />

carica <strong>di</strong> giu<strong>di</strong>ce del Tribunale del Concistoro della Sacra<br />

Regia Coscienza 7 e fu chiamato a far parte del Sacro Regio<br />

Consigli0 8 . Nel1699 fu nominato giu<strong>di</strong>ce della Magna Regia<br />

Curia 9 e, mentre ricopriva tale carica, ebbe assegnati dal<br />

Viceré due importanti incarichi, venendo inviato come<br />

legato munito <strong>di</strong>jus g/a<strong>di</strong>i, cioé <strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto <strong>di</strong> vita e <strong>di</strong> morte,<br />

prima a Mezzojuso, per sedare una rivolta popolare, e poi<br />

a Corleone, da dove grassatori e predoni con le loro scorrerie<br />

turbavano tutto il Val <strong>di</strong> Mazara: in entrambi i casi il<br />

Longo, assolvendo egregiamente il mandato affidatogli,<br />

ristabilì la tranquillità e restaurò la legalità, comminando<br />

pene severe ai colpevoli.<br />

7 Questo Tribunale, costituito da un presidente e tre giu<strong>di</strong>ci biennali,<br />

a seguito delle riforme giu<strong>di</strong>ziarie del 1569 aveva competenza <strong>di</strong><br />

appello nelle sentenze pronunciate dalla Gran Corte in sede civile, dal<br />

Tribunale del Real Patrimonio e dal Tribunale della Regia Monarchia;<br />

giu<strong>di</strong>cava, inoltre, le cause delegategli dal Viceré.<br />

8 Era questo un organo composto da 29 membri, scelti tra i massimi<br />

esponenti della magistratura e della burocrazia, e dal secolo XV svolgeva<br />

una funzione <strong>di</strong> collaborazione all'attività del Viceré nelle <strong>di</strong>verse<br />

materie <strong>di</strong> sua competenza.<br />

9 La Magna Regia Curia o Tribunale della Gran Corte, supremo organo<br />

giu<strong>di</strong>ziario con competenza civile e criminale, era costituita da sei<br />

giu<strong>di</strong>ci, tre civili e tre criminali, che duravano in carica tre anni. Nei<br />

processi civilì le sue sentenze erano appellabili al Tribunale del Concistoro<br />

della Sacra Regia Coscienza, mentre nei processi penali le sue sentenze<br />

erano inappellabili.


x MARIA AL/BRANDI INTERSIMONE<br />

Abbracciò lo stato ecclesiastico, probabilmente con l'intenzione<br />

<strong>di</strong> ritirarsi a vita contemplativa, e fu eletto abate<br />

<strong>di</strong> S. Maria Terrana.<br />

Di sentimenti antispagnoli, nel clima generale <strong>di</strong> rinnovamento<br />

che accompagnò la dominazione sabauda in Sicilia<br />

(1713-1718) fu favorevole all'avvio <strong>di</strong> riforme in campo<br />

sociale ed economico.<br />

Difese insieme ad altri intellettuali il privilegio sovrano<br />

dell'Apostolica Legatio e il Tribunale della Monarchia nell'annosa<br />

<strong>di</strong>sputa con la Santa Sede, che sarà risolta con la<br />

bolla <strong>di</strong> Benedetto XIII del 27 settembre 1729, che attraverso<br />

il compromesso della cosidetta "pax bene<strong>di</strong>ctina"<br />

riconoscerà il <strong>di</strong>ritto dei re siciliani al mantenimento delle<br />

loro prerogative.<br />

Nel 1714 il re Vittorio Amedeo or<strong>di</strong>nò una ristretta compilazione<br />

delle Prammatiche e leggi municipali del regno, <strong>di</strong><br />

cui il primo volume fu redatto da Giacomo Longo ed il secondo<br />

da Francesco Quingles: entrambi i volumi si con'servano<br />

manoscritti presso la Biblioteca Comunale <strong>di</strong> Palermo 10 •<br />

Nel 1716, sostenuto dall'incoraggiamento e dai consigli<br />

<strong>di</strong> Giambattista Caruso e Girolamo Settimo, curò la ristampa<br />

del Sicanicarum rerum compen<strong>di</strong>um del Maurolico, che<br />

continuò dal 1559, anno in cui si arrestava la narrazione<br />

mauroliciana degli eventi, sino a11714. Come <strong>di</strong>ce il Mira, "vi<br />

premesse alcune eru<strong>di</strong>te prolegomini, e vi aggiunse in fine<br />

tutti quelli frammenti del Maurolico che non avevano avuto<br />

luogo nella prima e<strong>di</strong>zione, ma erano stati pubblicati separatamente<br />

nel voI. 2 delle Miscellanee <strong>di</strong> Stefano Baluzio"ll.<br />

Nei Pro!egomena il Longo condannava le vuote e sterili<br />

<strong>di</strong>spute scolastiche ed esaltava l'attività delle accademie<br />

IO NARBONE, Bibliografia sicola sistematica, cit., voI. Il, p. 58.<br />

II Cfr. MIRA, Bibliografia Siciliana, cit., p. 528.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... XI<br />

fiorentine, francesi, tedesche, inglesi ed olandesi, volte a<br />

liberare gli ingegni dalle pastoie delle scuole, raffinando il<br />

gusto letterario e promuovendo la ricerca della verità in<br />

campo filosofico, storico e teologico. Invitava gli stu<strong>di</strong>osi a<br />

seguire l'opera dei bollan<strong>di</strong>sti nell'agiografia, <strong>di</strong> Noel Alexandre<br />

nella teologia dommatica, <strong>di</strong> Tillemont e dei Maurini nella<br />

storia ecclesiastica, e soprattutto i principi contenuti nelle<br />

"Riflessioni sopra il buon gusto" del MuratorP2.<br />

Successivamente, in omaggio all'opera muratoriana, il<br />

Longo intitolò "Accademia del Buon Gusto" l'accademia<br />

fondata nel 1718 insieme al Caruso e al Settimo, con sede<br />

nel Palazzo Filangeri <strong>di</strong> Palermo.<br />

I principi a cui s'ispirava tale Accademia ed i programmi<br />

che intendeva perseguire, illustrati dal Longo il 29 settembre<br />

1718 in una "Oratio ad Siculos", che si conserva manoscritta<br />

presso la Biblioteca Comunale <strong>di</strong> Palermo, consistevano<br />

nel trattare temi <strong>di</strong> "vera eloquenza e buona filosofia"<br />

in tutte le branche <strong>di</strong> quest'ultima (logica, morale, metafisica,<br />

matematica e fisica sperimentale), partendo dal presupposto<br />

che gli accademici fossero liberi <strong>di</strong> seguire qualsiasi<br />

scuola <strong>di</strong> pensiero, per potere cercare dappertutto la<br />

verità senza preconcetti o pregiu<strong>di</strong>zi.<br />

La breve parentesi della restaurazione spagnola (1718-<br />

1720) determinò la sospensione della sua attività, che riprese<br />

con più vigore durante il governo austriaco, con l'effetto <strong>di</strong><br />

creare nuovi fermenti in personalità importanti della cultura<br />

politica isolana, quali il Campailla, il Caruso, H Settimo, il<br />

Prescimone ed altri, che sotto il domino spagnolo si erano<br />

12 Cfr. in proposito e sul ruolo svolto dal Longo nell'ambito letterario<br />

e politico del suo tempo, Giuseppe Giarrizzo, La Sicilia dal Cinquecento<br />

all'Unità d'Italia, in <strong>Storia</strong> d'Italia, <strong>di</strong>retta da Giuseppe Galasso, XVI,<br />

Vincenzo D'ALESSANDRO e Giuseppe GIARRIZZO, La Sicilia dal Vespro all'Unità<br />

d'Italia, Torino, UTET, 1989, pp. 378-381.


XII MARIA ALiBRANDI INTERSIMONE<br />

sentite avulse dalle correnti culturali europee, presenti solo<br />

spora<strong>di</strong>camente sullo sfondo attraverso la Napoli austriaca.<br />

Messina, città antispagnola a <strong>di</strong>fferenza <strong>di</strong> Palermo, fu<br />

sul punto <strong>di</strong> <strong>di</strong>venire il centro principale dell'isola soprattutto<br />

nel settore commerciale, secondo un progetto che si<br />

sarebbe dovuto realizzare attraverso lo sfruttamento della<br />

concessione del porto franco e l'istituzione <strong>di</strong> una Compagnia<br />

<strong>di</strong> commercio dei tessuti <strong>di</strong> seta, per esercitarne il<br />

monopolio sull'estrazione, e che naufragò per vari motivi,<br />

fra cui l'ostilità delle città isolane.<br />

Il Longo appoggiò l'in<strong>di</strong>rizzo della politica austriaca, che<br />

per fini <strong>di</strong> accentramento e <strong>di</strong> controllo intese limitare i<br />

privilegi dei nobili, convinto, però, che per conseguire lo<br />

sviluppo dell'isola era necessario che il governo rompesse<br />

la <strong>di</strong>pendenza dal baronaggio e stringesse legami col ceto<br />

produttivo e commerciale.<br />

Nel settore che gli era più congeniale, quello giuri<strong>di</strong>co e<br />

giurisprudenziale, il Longo fu convinto assertore della necessità<br />

<strong>di</strong> riformare i Tribunali siciliani e, mettendo in evidenza<br />

i <strong>di</strong>fetti delle leggi e della giurisprudenza, pose l'accento<br />

sul problema della formazione <strong>di</strong> legisti e <strong>di</strong> magistrati.<br />

A tale scopo, insieme al Caruso, indusse Agostino Pantò<br />

a progettare un'Accademia per lo sviluppo delle scienze<br />

giuri<strong>di</strong>che, i cui membri avrebbero dovuto essere <strong>di</strong>stinti<br />

secondo il loro grado <strong>di</strong> conoscenza delle leggi in alunni<br />

or<strong>di</strong>nari ed onorari. Quest'Accademia s'ispirava, però, a<br />

principi così rigorosi riguardo alla dottrina e alla morale,<br />

che il Muratori, cui il progetto fu sottoposto, la ritenne <strong>di</strong><br />

ardua realizzazione 13 .<br />

Nel 1734 venne riportato alla vita attiva, perché gli fu<br />

conferito l'elevatissimo incarico <strong>di</strong> giu<strong>di</strong>ce del supremo<br />

13 Ve<strong>di</strong>, in proposito, GIARRIZZO, La Sicilia nel Cinquecento, cit., p. 383.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA. .. XIII<br />

Tribunale della Regia Monarchia 14 "in tempi molto critici e<br />

rivoltosi", come mette in rilievo il Gallo. Successivamente<br />

fu nominato Presidente del Tribunale del Concistoro della<br />

Sacra Regia Coscienza. Morì nel mese <strong>di</strong> maggio del 1736 e<br />

non del 1738, come erroneamente riferito dal Gallo e dal<br />

Mira, perché dal testo del documento n. 5, pubblicato in<br />

appen<strong>di</strong>ce, risulta inoppugnabilmente che fin dal 26 maggio<br />

1736 da parte dei suoi esecutori testamentari fu dato<br />

l'avvio alle procedure necessarie per concretizzare la donazione<br />

della biblioteca alla città <strong>di</strong> Messina.<br />

Nell'inventario della biblioteca Longo alla sezione<br />

MANUSCRIPTI vengono elencati <strong>di</strong>versi suoi lavori <strong>di</strong> carattere<br />

storico e giuri<strong>di</strong>co; sappiamo, altresì, che lasciò manoscritti<br />

22 volumi <strong>di</strong> sue produzioni legali relative a cause da lui patrocinate,<br />

serie così rubricata: "Allegationum volumina XXII<br />

in quibus uti causarum patronus pro clientibus declamavit"15.<br />

Le principali opere e<strong>di</strong>te sono strettamente legate alle<br />

sue esperienze <strong>di</strong> avvocato e <strong>di</strong> giu<strong>di</strong>ce delle massime<br />

magistrature statali, eccezion fatta per la ricordata e<strong>di</strong>zione<br />

del Compen<strong>di</strong>um del Maurolico, e sono le seguenti:<br />

- Linea triumphans de gradu in primogenialibus feudorum<br />

successionibus, sive decisio supremi Tribunalis M.R. C. Regni<br />

Sicilia e, in causa successionis principatus Buterae, Petraepertiae,<br />

comitatus Mazareni, aliorumque feudorum, ac titulorum,<br />

cum <strong>di</strong>gnitate Magnatis Hispaniarum.<br />

- Codex rerum ju<strong>di</strong>catarum supremorum Regni Tribunalium<br />

ex causis executivis usu frequentibus compiIatum, in<br />

quibus vel uti judex definivit, vel ut advocatus obtinuit.<br />

14 Questa magistratura trasse la sua origine dall'istituto della Apostolica<br />

Legatio, cioé della prerogativa, concessa nel 1098 dal papa Urbano<br />

II al conte Ruggero ed ai suoi successori, <strong>di</strong> legati a latere del pontefice<br />

nel Regno <strong>di</strong> Sicilia. Era competente a giu<strong>di</strong>care degli appelli e dei ricorsi<br />

sulle sentenze pronunciate dai tribunali ecclesiastici.<br />

15 Cfr. NARBONE, Bibliografia sicola, cit., p. 196.


XIV MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Le opere del Longo sono l'espressione della formazione<br />

culturale e dell'esperienza professionale dell'autore e s'inquadrano<br />

perfettamente nella produzione giuri<strong>di</strong>ca del<br />

tempo, sensibilmente con<strong>di</strong>zionata dall'ambiente.<br />

La tra<strong>di</strong>zione, consolidatasi a Messina e in generale in<br />

Sicilia nei secoli XVI e XVII, prevedeva uno stretto legame,<br />

e in alcuni casi l'identità, tra il ceto <strong>di</strong>rigente e le é/ites<br />

culturali. Il binomio intellettuali-classe <strong>di</strong>rigente <strong>di</strong>venne<br />

col tempo sempre più inscin<strong>di</strong>bile: in particolare, essendo<br />

le più alte cariche pubbliche appannaggio dei legum doctores,<br />

costoro vennero assumendo un ruolo dominante non<br />

solo nell'ambito citta<strong>di</strong>no, ma in quello siciliano, in quanto,<br />

anche a livello centrale, alla <strong>di</strong>rezione delle principali<br />

magistrature ed uffici venivano chiamati i giurisperiti più<br />

insigni <strong>di</strong> Messina, così come <strong>di</strong> Palermo e <strong>di</strong> Catania.<br />

La cultura giuri<strong>di</strong>ca veniva pertanto a costituire non solo<br />

un tratto sociale <strong>di</strong>stintivo, dal momento che i giurisperiti<br />

erano considerati una categoria a sé stante e privilegiata,<br />

ma rappresentava soprattutto uno strumento <strong>di</strong> avanzamento<br />

nella vita pubblica, poiché consentiva l'immissione<br />

nei ranghi più alti dell'apparato dello Stato.<br />

Per questi motivi, come messo in risalto dal Romano per il<br />

periodo precedente, tra il Sei e il Settecento manca a Messina<br />

una scienza giuri<strong>di</strong>ca, poche sono le pubblicazioni rilevanti,<br />

mentre tutta la produzione è generahnente riconducibile,<br />

come avviene per le opere del Longo, a due filoni <strong>di</strong>stinti:<br />

- opere <strong>di</strong> consolidazione normativa, dettate dall'esigenza<br />

<strong>di</strong> selezionare e rendere conoscibile la legislazione vigente<br />

(raccolte <strong>di</strong> capitoli regi e <strong>di</strong> consuetu<strong>di</strong>ni ed e<strong>di</strong>zioni <strong>di</strong><br />

prammatiche e <strong>di</strong> regolamenti);<br />

- opere <strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto, volte soprattutto alla pratica forense, che<br />

consistono principalmente in raccolte <strong>di</strong> materiali giurisprudenziali<br />

e trattati <strong>di</strong> feu<strong>di</strong>stica 16 •<br />

16 Cfr. Andrea ROMANO, Élites culturali, élites politiche e cultura giuri-


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... XV<br />

In conclusione, la produzione del Longo, come quella<br />

della maggior parte dei giuristi a lui contemporanei, corrisponde<br />

a finalità pratiche e in essa non si riscontrano opere<br />

rilevanti per dottrina o per contenuti innovativi. Fu, però,<br />

il Longo uomo <strong>di</strong> vasta cultura professionale e generale, i<br />

cui interessi dai settori giuri<strong>di</strong>co, letterario, teologico e<br />

filosofico, che erano congeniali ai suoi stu<strong>di</strong> e alla sua duplice<br />

figura <strong>di</strong> giurista e <strong>di</strong> sacerdote, spaziavano in <strong>di</strong>versi<br />

campi dello scibile (me<strong>di</strong>cina, scienze naturali, astronomia<br />

etc.). Ciò è deducibile dall'esame dei titoli delle opere che<br />

componevano la sua biblioteca, opere che, non essendo state<br />

da lui ere<strong>di</strong>tate o acquistate a caso, ma, come viene affermato<br />

con accenti <strong>di</strong> sincerità nel suo testamento, raccolte con cura<br />

ed amore, senza badare a spese, ci forniscono un sicuro in<strong>di</strong>zio<br />

dei suoi interessi culturali, dei suoi orientamenti ideologici,<br />

dei suoi gusti letterari e della sua curiosità verso i fermenti<br />

scientifico-naturalistici che dominavano la cultura<br />

del momento.<br />

Il Longo visse negli anni che videro il maturarsi <strong>di</strong> quella<br />

situazione politico-sociale che avrebbe determinato la<br />

rivolta <strong>di</strong> Messina contro la Spagna ed il suo tragico epilogo,<br />

<strong>di</strong>sastroso per le conseguenze che apportò alla città<br />

in termini <strong>di</strong> per<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> uomini illustri, <strong>di</strong> spoliazione dei<br />

beni ed impoverimento delle risorse economiche, <strong>di</strong> soppressione<br />

dei <strong>di</strong>ritti, dei privilegi e soprattutto delle sue tre<br />

istituzioni più prestigiose, considerate destabilizzanti del<br />

sistema: la Curia Straticoziale, il Senato e l'Università.<br />

La soppressione dell'Università provocò certamente<br />

l'isterilirsi dei fermenti presenti nella vita culturale messinese<br />

del Seicento, soprattutto in campo naturalistico-scien-<br />

<strong>di</strong>ca a Messina fra Cinque e Seicento, in "Atti dell'Accademia Peloritana dei<br />

Pericolanti - Classe <strong>di</strong> Scienze Giuri<strong>di</strong>che, Economiche e Politiche" - Supplemento<br />

I al volume LXI, Anno Accademico CCLXIII (1992), pp. 131-147.


XVI MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

tifico. Nella prima metà del Settecento soltanto le Accademie,<br />

costituite a partire dal 1690, dopo la soppressione <strong>di</strong> quelle<br />

esistenti al tempo della rivolta, svolgevano un ruolo nel<br />

mantenimento <strong>di</strong> una vita culturale citta<strong>di</strong>na, pur se ridotta.<br />

E per ciò assai meritoria appare l'iniziativa del Lon-go, che<br />

con l'istituzione <strong>di</strong> una Biblioteca pubblica intese offrire ai<br />

suoi concitta<strong>di</strong>ni, come più volte egli sottolinea nel suo<br />

testamento, uno strumento <strong>di</strong> elevazione culturale, tanto più<br />

importante se rapportato alle scarse possibilità che offriva<br />

l'ambiente, in sintonia con il risveglio culturale che si manifestava<br />

in tutta l'Europa e <strong>di</strong> cui giungevano gli echi in Sicilia.<br />

Messina fu la prima città siciliana ad avere una Biblioteca<br />

pubblica, precedendo Palermo, in cui verrà istituita nel<br />

1760 per la munificenza e l'impegno dei nobili, che ottennero<br />

per la sua realizzazione la collaborazione dell'arcivescovo<br />

e del senato, e il fiorire <strong>di</strong> tali istituzioni, come mette<br />

in rilievo il Mortillaro, è determinato dal fatto che "avveratosi<br />

il felice Risorgimento delle lettere in Sicilia tutto era<br />

sollecitu<strong>di</strong>ne e pensiero per quelle, e tutti impegnavansi con<br />

singolare esempio a prestarsi scambievolmente gli aiuti e<br />

cooperavano affinché in grande onore appo noi le medesime<br />

venissero. Si fù, allora, che la mancanza si conobbe <strong>di</strong> una<br />

pubblica libreria"l7.<br />

Verso l'apertura<br />

Presso l'Archivio <strong>di</strong> Stato <strong>di</strong> Messina si conservano numerosi<br />

atti notarili che ci consentono <strong>di</strong> ricostruire, almeno<br />

in parte, le tappe fondamentali della realizzazione pratica<br />

dell'istituzione voluta dal Longo.<br />

17 Vincenzo MORTILLARO, Breve ragguaglio della Libreria del Comune <strong>di</strong><br />

Palermo, in ID., Opere, Palermo, Dalla stamperia Oretea, 1843, val. I, p. 73.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... XVII<br />

Dopo la morte del Longo, il 12 ottobre 1736 il sacerdote<br />

Pietro La Guidara, dottore in Sacra Teologia, nominato esecutore<br />

testamentario in sostituzione del defunto abate<br />

Francesco Averna, e il sacerdote Placido Melia, nella sua<br />

qualità <strong>di</strong> procuratore del secondo esecutore testamentario,<br />

il dottor don Gregorio Melia, ricevono da Vincenzo Natoli,<br />

giu<strong>di</strong>ce del Tribunale della Gran Corte Criminale, 200 onze<br />

e tutte le opere che costituivano la biblioteca donata alla<br />

città <strong>di</strong> Messina, racchiuse in 82 casse 18 .<br />

In ossequio alla volontà del Longo, i primi deputati della<br />

Biblioteca furono i canonici Diego Migliorino, Bartolomeo<br />

Castello e Gregorio Melia, nelle loro qualità rispettive <strong>di</strong> decano,<br />

cantore e arci<strong>di</strong>acono della Chiesa <strong>di</strong> Messina; costoro<br />

il 15 gennaio 1737 prendono in affitto da Domenico Di<br />

Giovanni per 24 onze l'anno una casa in via S. Agostino,<br />

costituita da due appartamenti, uno superiore e uno inferiore,<br />

da a<strong>di</strong>bire a sede della Biblioteca pubblica, in attesa<br />

<strong>di</strong> potere <strong>di</strong>sporre <strong>di</strong> locali adeguati e definitivP9.<br />

Il 19 gennaio 1737 il canonico don Antonio Colica dona<br />

il suo palazzo, ubicato nella Palazzata in prossimità della<br />

porta dei "cocoli"20, perché sia a<strong>di</strong>bito a sede della Biblioteca;<br />

la donazione avrà effetto, però, dopo la morte della<br />

madre e della sorella del donante, usufruttuarie dell'immobile.<br />

Il Colica mette in rilievo che il suo gesto è ispirato<br />

dall'amore "che porta alla sua <strong>Patria</strong> e persone letterate";<br />

amore che lo spinge a potenziare un'istituzione così utile<br />

18 Cfr. Appen<strong>di</strong>ce, documento n. 2.<br />

19 Cfr. Appen<strong>di</strong>ce, documento n. 3.<br />

20 La porta dei "cocoli", e<strong>di</strong>ficata nel 1623 e poi denominata anche<br />

"Alberta" dal Santo cui era de<strong>di</strong>cata (S. Alberto carmelita), era una delle<br />

18 porte, che si aprivano nella Palazzata o Teatro marittimo per<br />

consentire l'accesso alla città. Era ubicata presso la <strong>di</strong>scesa dell'attuale<br />

Teatro Vittorio Emanuele.


XVIII MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

per il progresso degli stu<strong>di</strong>, assicurandole una degna sede<br />

posta "in loco nobile e cospicuo" ed affrancandola dall'onere<br />

del pagamento del canone <strong>di</strong> affitto. Dispone, inoltre,<br />

una ren<strong>di</strong>ta annua perpetua <strong>di</strong> 24 onze a favore della Biblioteca,<br />

assoggettata, però, all'onere del mantenimento della<br />

Cappella esistente nel suo palazzo e della celebrazione<br />

quoti<strong>di</strong>ana <strong>di</strong> una messa 21 •<br />

La documentazione finora ritrovata non ci consente <strong>di</strong><br />

conoscere se mai la Biblioteca abbia avuto sede in questo<br />

palazzo, anche perché Messina subì nel1783 un <strong>di</strong>sastroso<br />

terremoto, che, pur se non causò un grande numero <strong>di</strong> vittime,<br />

provocò gravissime <strong>di</strong>struzioni. Nella zona centrale<br />

della città pochi e<strong>di</strong>fici rimasero illesi e la stessa Palazzata<br />

o Teatro Marittimo fu <strong>di</strong>strutta. Sappiamo che, per affrettare<br />

la ricostruzione, furono demoliti tutti gli e<strong>di</strong>fici pubblici<br />

e privati gravemente lesionati e, per rie<strong>di</strong>ficare la città<br />

in maniera più razionale, con vie più larghe e meno tortuose,<br />

piazze più ampie e costruzioni più regolari, furono<br />

eseguiti espropri e venne spostata l'ubicazione <strong>di</strong> alcune<br />

istituzioni ed ufficF2, con la conseguenza che nel nuovo<br />

assetto urbanistico messinese non rimase memoria della<br />

loro ubicazione precedente.<br />

Che la prima sede della Biblioteca Longo fosse in via S.<br />

Agostino, viene attestato in maniera incontrovertibile non<br />

soltanto dal contratto d'affitto, <strong>di</strong> cui si è detto, ma anche<br />

dall'atto del 2 novembre 1738, che fornisce il resoconto<br />

delle spese sostenute per il trasporto dei libri del Longo da<br />

Palermo a Messina e per l'adattamento a biblioteca dei locali<br />

<strong>di</strong> via S. Agostino, spese che ammontarono a 229 onze,<br />

21 Cfr. Appen<strong>di</strong>ce, documento n. 4.<br />

22 Cfr. Vincenza CALASCIBETTA, Messina ne/1783, 2 a ed. a cura <strong>di</strong> Giovanni<br />

Molonia, Messina, <strong>Società</strong> <strong>Messinese</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong>, 1995, pp. 73-81.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... XIX<br />

6 tarì e lO granF3. La somma maggiore (188 onze e 9 tarì)<br />

fu impiegata per l'arredamento in noce, descritto minutamente<br />

nel precitato documento, soprattutto per quanto<br />

riguarda la scaffalatura che, con i suoi pie<strong>di</strong>stalli d'or<strong>di</strong>ne<br />

dorico, capitelli, pilastri, architravi, fregi e cornice doveva<br />

costituire un complesso notevole, anche perché il lavoro<br />

venne eseguito da Domenico Biondo, famoso scultore in<br />

legno ed intagliatore del secolo XVIII, <strong>di</strong> cui allo stato attuale<br />

degli stu<strong>di</strong> si posseggono scarse notizie 24 •<br />

Il Regolamento<br />

I deputati della Biblioteca nominati dal Longo, dopo<br />

avere risolto tutti i problemi inerenti alla sede, all'arredamento<br />

della stessa e al trasporto dei libri, il 3 novembre<br />

1738 procedono alla nomina del primo bibliotecario nella<br />

persona del sacerdote Giuseppe Vinci, dottore in teologia,<br />

protopapa del clero greco <strong>di</strong> Messina 25 , prescelto per assolvere<br />

tale incarico per fede, coscienza, dottrina ed onestà,<br />

e il 23 <strong>di</strong>cembre 1738 emanano con atto pubblico un<br />

regolamento, costituito da tre partF6.<br />

La prima parte, intitolata "Istruzioni per li Deputati perpetui",<br />

enuncia in 14 articoli gli adempimenti che competono<br />

ai deputati e che consistono nella vigilanza sul funzionamento<br />

della biblioteca, sulla qualità del servizio prestato<br />

al pubblico, sul controllo sistematico della consistenza<br />

del materiale librario, per preservarne l'integrità (con-<br />

23 Cfr. Appen<strong>di</strong>ce, documento n. 5.<br />

24 L'opera più significativa che del Biondo ci è pervenuta è la berlina<br />

senatoria in legno, conservata nella Sala XII del Museo Regionale <strong>di</strong><br />

Messina. Cfr. Sebastiano DI BELLA, Su alcuni intagliatori in legno a Messina<br />

nel sec. XVIII, in A.S.M. 62, alla nota 6.<br />

25 Cfr. Appen<strong>di</strong>ce, documento n. 6.<br />

26 Cfr. Appen<strong>di</strong>ce, documento n. 7 ..


xx MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

trollo che dev'essere esplicato accertando perio<strong>di</strong>camente,<br />

attraverso l'inventariazione, che non si siano verificate sottrazioni),<br />

e sull'esecuzione accurata della pulizia e della spolveratura<br />

dei libri onde preservarli dal deterioramento e dai<br />

tarli. È previsto, altresì, che le nomine del bibliotecario e del<br />

tesoriere spettino ai deputati, che si dovranno riunire tutti i<br />

giovedì e ogni volta che se ne avvertirà l'esigenza, per trattare<br />

gli affari concernenti l'amministrazione della Biblioteca.<br />

È interessante rilevare che nel regolamento viene statuito<br />

che, nel caso <strong>di</strong> un <strong>di</strong>saccordo tra i deputati sulle decisioni<br />

da adottare, dovranno essere chiamati a partecipare alla<br />

riunione i tre Giu<strong>di</strong>ci e l'Avvocato Fiscale della Regia U<strong>di</strong>enza.<br />

Questa <strong>di</strong>sposizione è in<strong>di</strong>ce della grande rilevanza che<br />

rivestiva l'istituto Biblioteca pubblica per coloro che lo ponevano<br />

in essere, al punto da prevedere l'intervento della<br />

maggiore magistratura messinese per <strong>di</strong>rimere eventuali<br />

controversie o comporre <strong>di</strong>saccor<strong>di</strong> tra i suoi amministratori,<br />

che avrebbero potuto paralizzare la sua esistenza futura<br />

o con<strong>di</strong>zionare negativamente il suo funzionamento.<br />

Si <strong>di</strong>spone, inoltre, che i deputati dovranno re<strong>di</strong>gere un<br />

in<strong>di</strong>ce generale <strong>di</strong> tutti i libri e i manoscritti, in duplice<br />

copia, una per uso degli stu<strong>di</strong>osi e l'altra per uso dell'Arci<strong>di</strong>acono,<br />

ed imprimere all'inizio e alla fine <strong>di</strong> ogni opera la<br />

stampiglia: "Bibliothecae Publicae Messanae".<br />

Nella seconda parte, intitolata "Regolamento dello stu<strong>di</strong>o",<br />

in 15 articoli si stabilisce che la Biblioteca dovrà restare<br />

aperta per quattro ore tutti i giorni, ad eccezione del<br />

giovedì e <strong>di</strong> alcune festività che vengono elencate, e si <strong>di</strong>sciplina<br />

il comportamento degli utenti, che saranno tenuti<br />

ad osservare il silenzio, a non danneggiare i libri, a non<br />

prenderli <strong>di</strong>rettamente dagli scaffali, ma a richiederli al bibliotecario,<br />

che non potrà dare in consultazione contemporaneamente<br />

allo stesso utente più <strong>di</strong> due volumi per volta,<br />

a meno che non si tratti <strong>di</strong> un'opera in più tomi.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... XXI<br />

La terza parte, costituita da 18 articoli, contiene il "Regolamento<br />

per il bibliotecario". In esso si prevede che il<br />

bibliotecario dovrà essere prescelto tra i sacerdoti messinesi<br />

e che, prima <strong>di</strong> assumere la carica, dovrà prestare una<br />

mallevadoria <strong>di</strong> 200 onze, somma veramente considerevole<br />

se si tiene conto che il suo stipen<strong>di</strong>o annuo ammonterà<br />

a 24 onze; d'altra parte, però, gli viene garantito che non potrà<br />

essere sollevato dal suo incarico, se non per una giusta causa.<br />

Gli vengono conferite la potestà <strong>di</strong> scegliere uno o due sottobibliotecari<br />

e la custo<strong>di</strong>a delle chiavi <strong>di</strong> tutti gli arma<strong>di</strong>, in<br />

particolare <strong>di</strong> quello che contiene i libri proibiti, che potrà<br />

dare in lettura soltanto a coloro in possesso della prescritta<br />

licenza. Egli avrà inoltre veste <strong>di</strong> procuratore della Biblioteca<br />

e ne riscuoterà le ren<strong>di</strong>te e i suoi doveri principali consisteranno<br />

nel curare la buona tenuta dei libri e delle suppellettili,<br />

sovraintendere al lavoro dei sottobibliotecari, controllare<br />

che non vi siano libri fuori posto, consentire senza esclusione<br />

<strong>di</strong> sorta l'accesso alla consultazione da parte del pubblico e<br />

non fare uscire dalla Biblioteca i libri neppure per un giorno,<br />

sotto pena della per<strong>di</strong>ta del salario <strong>di</strong> un anno, a meno che<br />

non sia necessario sottoporli a rilegature e restauro.<br />

Varato il regolamento, i deputati della Biblioteca, con<br />

atto del 24 <strong>di</strong>cembre 1738, <strong>di</strong>chiarano <strong>di</strong> avere ricevuto dai<br />

fidecommissari ed esecutori testamentari <strong>di</strong> Giacomo Longo<br />

la biblioteca del defunto e gli scaffali che la contenevano,<br />

che sono stati collocati nei locali <strong>di</strong> via S. Agostino, affittati<br />

per essere a<strong>di</strong>biti a sede della Biblioteca pubblica 27 • Dall'atto<br />

del 30 gennaio 1741, con cui i deputati provvedono ad<br />

effettuare la riconsegna delle chiavi dei locali e a pagare<br />

posticipatamente l'ultimo quadrimestre dell'affitto, si desume<br />

l'avvenuto cambio <strong>di</strong> sede, presumibilmente per aver<br />

27 Cfr. Appen<strong>di</strong>ce, documento n. 8.


XXII MARIA ALiBRANDI INTERSIMONE<br />

la Biblioteca preso possesso del palazzo sito nella Palazzata,<br />

donatogli dal Canonico Colica 28 •<br />

Queste sono le notizie sulle vicende che accompagnarono<br />

l'istituzione della prima Biblioteca pubblica messinese,<br />

che ci vengono fornite dai documenti pubblicati in appen<strong>di</strong>ce<br />

e che servono ad integrare quelle riferiteci dai pochi<br />

stu<strong>di</strong>osi, come il Mazziotta 29 , che hanno accennato all'argomento<br />

o a correggere tal une loro affermazioni errate.<br />

Segnaliamo, tra queste ultime, quella concernente l'amministrazione<br />

della Biblioteca, da alcuni definita "comunale",<br />

da altri "soggetta all'autorità vescovile", mentre era e rimase<br />

per lungo tempo un'entità autonoma, governata, come si è<br />

detto, da coloro che rivestivano le tre più importanti cariche<br />

del Capitolo messinese che, però, nell'esercizio <strong>di</strong> questa<br />

loro funzione non <strong>di</strong>pendevano in alcun modo né dall'arcivescovo,<br />

né da altra autorità secolare o laica.<br />

Le vicende successive dell'istituto sono, invece, strettamente<br />

legate ad eventi importanti per la Sicilia e per Messina;<br />

eventi tali da influenzarne l'evoluzione e causarne il<br />

cambiamento delle strutture.<br />

La cacciata dei Gesuiti dalla Sicilia determinò la destinazione<br />

ad uso pubblico degli e<strong>di</strong>fici e delle biblioteche loro<br />

confiscati.<br />

In particolare, per quanto riguarda Messina, la Casa Professa<br />

venne a<strong>di</strong>bita in parte ad ufficio postale e in parte a<br />

Convitto per i meno abbienti. Nel 1778 Fer<strong>di</strong>nando I decretò<br />

l'apertura al pubblico delle biblioteche gesuitiche e,<br />

poiché a Messina già esisteva una Biblioteca pubblica, la<br />

<strong>di</strong>sposizione regia comportò la fusione tra la Biblioteca<br />

28 Cfr. Appen<strong>di</strong>ce, documento n. 9.<br />

29 Francesco MAzzloTTA, Le Biblioteche <strong>di</strong> Messina, in "Archivio Storico<br />

<strong>Messinese</strong>", XVI-XVII (1915-1916), pp. 89-92.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... XXIII<br />

Longo e quella gesuitica sotto la <strong>di</strong>rezione <strong>di</strong> mons. Gaetano<br />

Grano, dotto latinista e grecista: così, "nelle gran<strong>di</strong> aule del<br />

Collegio primario", <strong>di</strong>ce l'Oliva nella sua continuazione<br />

degli Annali <strong>di</strong> Messina del Gallo, "surse la pubblica biblioteca<br />

della città che va tuttora conosciuta sotto la denominazione<br />

<strong>di</strong> Biblioteca Universitaria"30. E infatti, dal 1838,<br />

anno in cui, con re scritto del 29 agosto <strong>di</strong> Fer<strong>di</strong>nando II <strong>di</strong><br />

Borbone, venne ripristinata l'Università degli stu<strong>di</strong> <strong>di</strong> Messina,<br />

la Biblioteca perse la sua autonomia e fu amministrata<br />

dalla Deputazione degli stu<strong>di</strong>, assumendo anche il ruolo <strong>di</strong><br />

Biblioteca Universitaria.<br />

Per queste vicende, il nucleo originario della prima Biblioteca<br />

pubblica costituito dalla donazione Longo, già arricchitosi<br />

nel tempo in virtù del <strong>di</strong>spaccio del 23 gennaio 1761,<br />

con cui il viceré marchese Giovanni Fogliani <strong>di</strong> Aragona<br />

fece obbligo a tutti gli stampatori del Regno <strong>di</strong> donare alla<br />

Biblioteca pubblica <strong>di</strong> Messina un esemplare <strong>di</strong> tutte le opere<br />

da loro stampate, si confuse dapprima con il materiale<br />

bibliografico della biblioteca dei Gesuiti e successivamente<br />

con quello provenuto dalle corporazioni religiose soppresse,<br />

ricco <strong>di</strong> pregevoli manoscritti e <strong>di</strong> pubblicazioni rare. È<br />

probabile, inoltre, che <strong>di</strong>verse opere siano andate <strong>di</strong>strutte<br />

o <strong>di</strong>sperse in frangenti particolari, quali i terremoti del 1783<br />

e del 1908, i cambiamenti <strong>di</strong> sede ed il trasferimento fuori<br />

Messina dei fon<strong>di</strong> librari durante gli ultimi eventi bellici.<br />

La consistenza libraria<br />

Ad enucleare le opere che facevano parte della donazione<br />

Longo nell'attuale Biblioteca Regionale Universitaria<br />

soccorre la cosidetta "Giuliana", redatta dal bibliotecario<br />

30 Cfr. C.D. GALLO, Annali <strong>di</strong> Messina, cit., voI. V, p. 130.


XXIV MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Giuseppe Vinci e depositata agli atti del notaio Domenico<br />

Guerrera ilIO marzo 1742, in cui vengono inventariate tutte<br />

le pubblicazioni, avvalendosi contemporaneamente dei meto<strong>di</strong><br />

alfabetico e per materia: infatti le opere sono or<strong>di</strong>nate<br />

alfabeticamente, facendo riferimento al nome (e non al cognome)<br />

dell'autore secondo l'uso del tempo, ma entro ogni<br />

singola lettera sono raggruppate in serie per materia ed<br />

elencate alfabeticamente all'interno delle singole serie 3l •<br />

La lunghezza della "Giuliana", che occupa nel volume<br />

notarile 108 carte, per un totale <strong>di</strong> 216 facciate, elencando<br />

più <strong>di</strong> quattromila opere, tra libri a stampa e manoscritti,<br />

ha richiesto verosimilmente, per una più rapida stesura,<br />

un'opera <strong>di</strong> collaborazione almeno tra due persone, che si<br />

sono <strong>di</strong>vise i compiti <strong>di</strong> dettare i titoli e <strong>di</strong> trascriverli: questo<br />

spiegherebbe i numerosi errori che si riscontrano nelle<br />

denominazioni degli autori e nei titoli, specie per quanto<br />

concerne le opere in lingua francese o latina, <strong>di</strong> cui la biblioteca<br />

abbondava.<br />

È sufficiente un sommario esame dei titoli contenuti<br />

nella "Giuliana", per rilevare che la biblioteca Longo comprendeva<br />

quasi tutte le opere più importanti e significative<br />

nei settori principali dello scibile, presenti nel circuito culturale<br />

dell'epoca. Per questo colpisce il fatto che nel settore<br />

letterario, che è particolarmente ricco ed annovera accanto<br />

ai più importanti autori italiani, latini e greci anche autori<br />

secondari, non sia presente alcuna opera <strong>di</strong> Dante, neanche<br />

la Divina Comme<strong>di</strong>a.<br />

L'assenza <strong>di</strong> opere <strong>di</strong> Dante è stata riscontrata anche<br />

nella biblioteca del messinese Michele Romano 32 , ma nel<br />

31 Cfr. Appen<strong>di</strong>ce, documento n. 10; la Giuliana, parte integrante <strong>di</strong><br />

questo doc, è trascritta separatamente qui appresso.<br />

32 Giuseppe LIPARI, Una biblioteca messinese del '600, Messina, Sicania<br />

ed., 1990, p. 17.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... XXV<br />

caso della biblioteca Longo risulta ancora più sorprendente,<br />

in considerazione della sua consistenza quantitativa<br />

ben più <strong>di</strong> <strong>di</strong>eci volte superiore a quella della biblioteca<br />

Romano, costituita da appena 410 testi.<br />

È da rilevare che il tema della conoscenza e della <strong>di</strong>ffusione<br />

dell'opera <strong>di</strong> Dante a Messina è stato trattato da Ludovico<br />

Perroni Grande, che all'approfon<strong>di</strong>mento <strong>di</strong> questo<br />

argomento ha de<strong>di</strong>cato alcuni articoli, nei quali ha esposto<br />

tutte le prove via via raccolte a sostegno della sua tesi che<br />

sin dal Trecento nella città dello Stretto il culto <strong>di</strong> Dante sia<br />

stato più vivo che in altre parti dell'isola. In uno dei suoi<br />

stu<strong>di</strong> riconosce, però, che tale culto, com'è avvenuto nelle<br />

altre città italiane, si sarebbe affievolito fino a venir meno<br />

nel periodo rinascimentale, epoca in cui i dotti, invasi dalla<br />

febbre dell'antichità e dal culto della civiltà classica, ripu<strong>di</strong>arono<br />

il Me<strong>di</strong>oevo, considerato epoca <strong>di</strong> barbarie e <strong>di</strong><br />

oscurantismo 33 •<br />

Successivamente, come nota lo stesso Perroni Grande e<br />

come si rileva dall'abbondante produzione <strong>di</strong> commenti e<br />

<strong>di</strong> esegesi soprattutto della Divina Comme<strong>di</strong>a, gli stu<strong>di</strong><br />

danteschi ripresero con rinnovato fervore negli ultimi decenni<br />

del Settecento, come nel resto dell'Italia, per impulso <strong>di</strong><br />

quel movimento <strong>di</strong> idee, che darà origine al Risorgimento, e<br />

che, attribuendo alla letteratura una missione nazionale e<br />

civile, portò ad una rivalutazione del periodo me<strong>di</strong>evale e<br />

alla celebrazione <strong>di</strong> Dante come simbolo della genialità italiana<br />

e espressione della speranza <strong>di</strong> rinascita della nazione<br />

dalla decadenza morale e civile.<br />

La spiegazione che la mancanza delle opere <strong>di</strong> Dante<br />

possa essere collegata ad un certo <strong>di</strong>spregio per la lettera-<br />

33 Ludovico PERRONI GRANDE, Della varia fortuna <strong>di</strong> Dante a Messina,<br />

Messina, Libreria ed. V. Muglia, 1900, pp. 11-14.


XXVI MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

tura me<strong>di</strong>evale, insito nella cultura e nelle idealità artistiche<br />

del tempo, appare plausibile, anche in considerazione<br />

del fatto che nella biblioteca Longo si rileva l'assenza non<br />

solo delle opere <strong>di</strong> Dante, ma anche delle opere <strong>di</strong> tutti i<br />

poeti anteriori al Quattrocento, ad eccezione del Petrarca,<br />

precursore dell'Umanesimo, <strong>di</strong> cui il Longo possedeva tutte<br />

le opere.<br />

Questo e molti altri argomenti <strong>di</strong> riflessione offre la "Giuliana"<br />

agli stu<strong>di</strong>osi e il suo esame consentirà <strong>di</strong> trarre molte<br />

ed utili conclusioni, non solo sulla personalità e sugli interessi<br />

culturali <strong>di</strong> Giacomo Longo, ma in genere sulla figura dell'intellettuale<br />

siciliano e sulla storia della cultura e della circolazione<br />

libraria a Messina tra il Sei ed il Settecento.


GIULIANA DEI LIBRI<br />

DI<br />

GIACOMO LONGO


Anonymi Historicorum<br />

Monachi<br />

HISTORICI<br />

Vie des Sants tomi 4<br />

Appen<strong>di</strong>x Theatri Abrahami Ortelij<br />

Memorie Geografiche della Morea<br />

Carte Geografiche della Sicilia<br />

Cronicon Paschale<br />

Cronicon Orientale<br />

De Familij [sic] Bizantinis<br />

Constantinopolis Christiana<br />

Notitia Dignitatum Imperii Romani<br />

Breviarium Fidei<br />

Notitia Provinciarum Africae<br />

Praedestinatus refutatus<br />

Appen<strong>di</strong>x Co<strong>di</strong>cis Theodosiani<br />

Epistolae Conciliorum Italiae<br />

Consecratio Caroli Calvi, et Ludovici filii<br />

Relatio motionis inter Maximum monacum<br />

A 54 a 57<br />

A 90<br />

A 105<br />

A 108<br />

G4<br />

G 18<br />

G 23<br />

C 23<br />

G 19<br />

C 34<br />

C 34<br />

C 34<br />

C 34<br />

C 34<br />

C 36<br />

et socium eius C 36<br />

Hypomnesticum de Anastasio Apocristario C 36<br />

Triplex nummus antiquus C 37<br />

Historia Miscella C 65<br />

Leges Longobar<strong>di</strong>ae S.M. C 66<br />

Ordo Episcopi Suffraganei Ecclesiae Me<strong>di</strong>o-<br />

lanensis C 66<br />

Historia excerpta ex Kalendario membrana-<br />

ceo Bibliothecae Ambrosianae C 66<br />

Chronicon Saracenum Siculum C 66<br />

Specilogium Ravennatis Historiae C 66<br />

Supplementum Concilii Romani Anno 863 C 67<br />

Oratio habita in Concilio Romano Anno 864 C 67<br />

Acta Concilij Ticinensis Anno 878 C 67<br />

Opuscola tria<br />

C 67<br />

Chronicon Monasterij Novacilensis C 67<br />

Kalendaria duo<br />

Variantes Lectiones ad Historiam Luitpran<strong>di</strong><br />

C 67<br />

Diaconi<br />

C 67<br />

Verona rithmica descriptio<br />

C 67


4 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Salernitani Emendationes paralipomenon C 67<br />

Carmen Panegiricum Berengarij Augusti C 68<br />

Synodus Ticinensis C 68<br />

Annales Regum Francorum C 68<br />

Egloga historica de rebus Bizantinis C 1<br />

Chronographica narratio C6<br />

Dissertatio invectiva contra Iconomachum C17<br />

Loca sancta C 26<br />

Vitae romanorum pontificum C 69<br />

Catalogus archiepiscopatus me<strong>di</strong>olanensis C 70<br />

Chronica duo regum Italiae C 70<br />

Cassinenses Chronicon C 71<br />

Historia Longobardorum C71<br />

Chronicon normanicum C71<br />

Vita comitissae Matil<strong>di</strong>s C71<br />

Exci<strong>di</strong>um comense C 71<br />

Translatio Sancti Geminiani C72<br />

Chronica Pisana C72<br />

Vitae quatuor abbatum cavensium C72<br />

Liberatio Messanae a Saracenis C72<br />

Chronicon Cremonense C73<br />

Chronicon Fossae Novae C 73<br />

Chronicon Atienensis Ecclesiae C73<br />

Chronicon Cavense C73<br />

Vita comitis Ricciar<strong>di</strong> C 74<br />

Chronica Ferrariensis C 74<br />

Historia Sicula C 74<br />

Historia Dulcini Heresiarchae C 75<br />

Chronicon Parmense C 75<br />

Me<strong>di</strong>olanensis Dissertatio Chronographiae Italiae C 76<br />

Chronicon Siciliae C 76<br />

Ticinensis De lau<strong>di</strong>bus Papiae C77<br />

Annales Mutinenses C77<br />

Annales Pistorienses C77<br />

Ad<strong>di</strong>tamenta ad Chronicon Cortussiorum C 78<br />

Annales Caesanates C 80<br />

Chronicon Estense C 81<br />

Ephemerides Urbevetanae C 81<br />

Chronicon Ariminense C 81<br />

Monumenta Pisana C 81<br />

Vitae Episcoporum et <strong>Patria</strong>rcharum<br />

Aquilejenses [sic] C 82


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ...<br />

Breviarum Italiae Historiae<br />

Annales Me<strong>di</strong>olanenses<br />

Chronicon parvum Ripaltae<br />

Annales Senenses<br />

Continuatio Historiae Miscellae Bononiensis<br />

Historia FIorentina<br />

Annales Forolivienses<br />

Diarium Parmense<br />

Pierres Antiques<br />

Gesta Dei per Francos<br />

Gesta Francorum<br />

Historia Hierosolimitana<br />

Recuperatio Terrae Sanctae<br />

Notitia <strong>Patria</strong>rcharum Antiochiae et<br />

Hierosolimae<br />

Historia Hierosolimitana<br />

Capitoli dell'Ospedale <strong>di</strong> Palermo<br />

Description de l'Afrique<br />

Lettera del Senato <strong>di</strong> Messina<br />

Ritratti <strong>di</strong> 100 Capitani Illustri<br />

Privilegii dell'Archiconfraternita <strong>di</strong> S. Maria<br />

dell' Itria <strong>di</strong> Roma<br />

Relacion por el Nacimento de Luis d'Espana<br />

Biblioteca Card. Imperialis<br />

Dissertatio ad epithaphium Severae Martyris<br />

Descrizione de' fuochi <strong>di</strong> Sicilia<br />

Fasciculus temporum<br />

Tariffe delle monete <strong>di</strong> Sicilia<br />

Antichità <strong>di</strong> Caltagirone<br />

Essai d'Architeture historique<br />

Squitinio della libertà Veneta<br />

Capitoli della Tavola <strong>di</strong> Palermo<br />

Acclamazione <strong>di</strong> Carlo VI in Messina<br />

Compen<strong>di</strong>um Mamertinae Nobilitatis<br />

Vita <strong>di</strong> D. Agostino Grimal<strong>di</strong><br />

Risposta alla pretenzione <strong>di</strong> Messina<br />

Mercure In<strong>di</strong>en<br />

Raggioni Apologetiche <strong>di</strong> Messina<br />

Historia <strong>di</strong> Luiggi XIV. t. 4<br />

Instruzione della Scala Franca <strong>di</strong> Messina<br />

C 82<br />

C 82<br />

C 83<br />

C 85<br />

C 84<br />

C 85<br />

C 88<br />

C 88<br />

D3<br />

D 34<br />

D 34<br />

D 34<br />

D 35<br />

D 34<br />

D 34<br />

D 62<br />

D 112<br />

D 137<br />

D 138<br />

D 151<br />

D 181<br />

E 52<br />

E 65<br />

E 120<br />

E 135<br />

E 141<br />

E 147<br />

A 94<br />

E 174<br />

E 187<br />

E 188<br />

E 189<br />

E 211<br />

E 212<br />

E 232<br />

E218:122<br />

F6a9<br />

F 54<br />

5


6 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Ingresso <strong>di</strong> Carlo Borbone in Messina F 64<br />

Dissertatio de Inter<strong>di</strong>ctu Siciliae F 66<br />

Historia della Monarchia <strong>di</strong> Sicilia F 67<br />

Dominio temporale <strong>di</strong> Comachio F 118/119<br />

Trattati <strong>di</strong> Pace d'Utrecht F 146<br />

Historia del Card. Alberoni F 147<br />

Flores legum F 170<br />

Relation del'Olande Fl73<br />

Relazione degli Elettori dell'Imperio F 189<br />

Istoria de Concilij Ecumenici t. 2. F 206/207<br />

De iussu Henrici III ab<strong>di</strong>catione F 166<br />

Persecutio Anglicana F 209<br />

Lettere Annue del Giappone F 214:H 200<br />

Lettere Annue d'Etiopia F 210<br />

Medailles de Louis le Grad. G 1<br />

Osservazioni sopra li midaglioni antichi G2<br />

Historia Diplomatica G5<br />

Prontuario delle Medaglie G13<br />

Dissertatio ad nummum Anniae Faustinae G 14<br />

Vitae Imperatorum, et Caesarum G 29<br />

Scienza delle Medaglie G 33<br />

Notitia rei nummariae G 36<br />

Istoria della Lega <strong>di</strong> Cambrai G 76<br />

Sicilia in prospettiva t. 3. G 109/111<br />

Istoria <strong>di</strong> Toscana H 17<br />

Defesa de la Monarchia <strong>di</strong> Sicilia H 53/1 56<br />

Defesa de la Juris<strong>di</strong>cion H 55<br />

Funerale dell'Imperatrice Eleonora H 62<br />

Istoria del Card. Alberone t. 2. H 65/66<br />

Tratado de Pax de Savoia H 79<br />

Manifesto dell'Elettor <strong>di</strong> Baviera H 84<br />

Progressi dell' Armi Spagnole in Messina H 80/122<br />

Vite de' Re <strong>di</strong> Francia, e Duchi <strong>di</strong> Milano H 86<br />

Istoria dell'Elezione, e Coronazione de' Re<br />

de Romani H92<br />

Istoria dell'Imperio Ottomano H 94<br />

Annotazioni all'Istoria del Giovio H 106<br />

Origine delli Barbari H 120<br />

Simpatie della città <strong>di</strong> Messina con l'Aquila<br />

Augusta H 123


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 7<br />

Vie de François de Salignac Archeveque de<br />

Cambraj<br />

Raccolta dell'Istoria <strong>di</strong> Francia<br />

Relazione delle <strong>di</strong>fferenze <strong>di</strong> Mr. Duca<br />

d'Umena, e Stati Generali<br />

Conte Ruggiero Sovrano <strong>di</strong> Calabria<br />

Index Bibliothecae Collegii Panormitani<br />

Raccolta <strong>di</strong> scritture sopra gli affari della<br />

S. Sede Apostolica e la Francia<br />

Vita <strong>di</strong> Carlo V Duca <strong>di</strong> Lorena<br />

Origine del Danubio t. 2.<br />

Memoriale <strong>di</strong> Filippo 4.<br />

Viri<strong>di</strong>co <strong>Messinese</strong><br />

Salute d'Europa<br />

Cronologia Veneta<br />

Morea combattuta<br />

Flosculi Historiarum<br />

Diario della Guerra <strong>di</strong> Sicilia<br />

Censura contro Rocco Pini<br />

Eternità delle conversioni felici<br />

Histoire de D. Jean d'Autriche<br />

H 177<br />

H 190<br />

H 187<br />

H 188<br />

H 190<br />

H 197<br />

H 199<br />

H 204/205<br />

H 214<br />

H 224<br />

H 223<br />

H 234<br />

H 235<br />

H 246<br />

I 15<br />

I 19<br />

134<br />

I 70<br />

Concordata inter Leonem X. [et] Franciscum I 74<br />

Voiages de Lahontan t. 3. I 79-81<br />

Enfans celebres par leurs Estudes I 99<br />

Vie des Peintres I 101<br />

Historia Flagellantium I 103<br />

Histoire du Duc de Loraine I 108<br />

Metode de la lecture des Peres de l'Englise [sic] I 105<br />

Origine du Rojaume de Sicile et de Naples<br />

Vie du Prince Eugene de Savoje<br />

Guerre d'Espagne t. 2.<br />

Histoire de Loris XIV. [sic] t. 7.<br />

Ambregé de l'Histoire de France t. 10.<br />

Histoire de Venise t. 2.<br />

Histoire universel des Voiages<br />

Acta Eru<strong>di</strong>torum Lipsiae ab anno 1682 ad<br />

1732. cum supplemento et in<strong>di</strong>ce t. 63.<br />

Titoli del Regno <strong>di</strong> Sicilia<br />

Considerazioni sopra le riflessioni della causa<br />

della China<br />

I 106<br />

I 111<br />

I 115/116<br />

I 113/138<br />

I 150/159<br />

I 166/167<br />

I 185<br />

I 190 a 253<br />

1357<br />

I 391


8 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

La verità, e l'innocenza de' Missionarij della<br />

China 1392<br />

Lettera a Mons. <strong>di</strong> Lione sopra il libello dei<br />

Padri Gesuiti<br />

Apologia per la causa della China<br />

Lettera d'avviso intorno ai Riti, e Ceremonie<br />

Cinesi<br />

Difesa del giu<strong>di</strong>zio della Sede Apostolica<br />

per li Riti Cinesi<br />

Memorie istoriche de culti chinesi<br />

Disinganno sopra l'Affari della China<br />

Inganno sopra l'Affari della China<br />

Prattica della Chiesa nel propagar la fede<br />

nelle controversie de' Missonarij<br />

Aggiunta alla <strong>di</strong>fesa de' Missionarij cinesi<br />

Estratto circa il culto, e riti de cinesi<br />

Difesa de' Missionarij cinesi<br />

Apologia de' Padri Domenicani Missionarij<br />

della China<br />

Documenta Missionariorum imperij Sinici<br />

Atti autentici tra l'Imperator de la Chini, et<br />

il car<strong>di</strong>nal Tournon<br />

Stato presente della Chiesa cinese<br />

Expositio facti de Sinensibus controversiis<br />

Sovrani del mondo t. 4.<br />

Istoria della Chiesa t. 4.<br />

Istoria profana t. 6.<br />

Expostulatio pro Societate Jesu<br />

Respublica Hungarica<br />

Respublica Imperii Romani Germanici<br />

Respublica Danica et Norvergica<br />

Respublica Leo<strong>di</strong>ensis<br />

Respublica Suecica<br />

Respublica Chinensis<br />

Respublica Mongolica<br />

Respublica Civitatum Foederatorum<br />

Respublica Hispanica<br />

Respublica Helvetica<br />

Respublica Russia Moschovitica<br />

Respublica Polonica<br />

1393<br />

1396<br />

1397<br />

1398<br />

I 400/401<br />

I 402/403<br />

1404<br />

1409<br />

1411<br />

1411<br />

1412<br />

1413<br />

1413<br />

1414<br />

1416<br />

1415<br />

K 65/68<br />

K 101/104<br />

K 105/110<br />

K 119<br />

K 298<br />

K 299<br />

K 300<br />

K 304<br />

K 309<br />

K 310<br />

K 315/349<br />

K 316<br />

K317/324<br />

K 318<br />

K 320<br />

K 323


Anonymi SS.<br />

Patruum<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 9<br />

Respublica Arabica<br />

Respublica Persica<br />

Respublica Scotica, et Hibernica<br />

Respublica Turcica<br />

Respublica Sabau<strong>di</strong>ca<br />

Respublica Romana<br />

Respublica Gallica<br />

Respublica Foederata<br />

Respublica Italica<br />

Respublica Novergica<br />

Respublica T artarica<br />

Respublica Ottomannica<br />

Vojage d'Espagne<br />

SANCTI PATRES<br />

K 325<br />

K 327<br />

K 331<br />

K 332<br />

K 334<br />

K 335<br />

K 338<br />

K 339<br />

K 340<br />

K 343<br />

K 344<br />

K 346<br />

K 417<br />

Index generalis Bibliothecae Sanctorum<br />

Patruum<br />

A3<br />

Testamenta XII. <strong>Patria</strong>rcharum A 4<br />

Antitheses A 14<br />

Fides recta Armenorum A 14<br />

Encomium in S. Johannem Baptistam A 14<br />

Martyrium S. Martini Papae A 14<br />

Motio in S. Maximum A 14<br />

Relatio de Dogmatibus A 14<br />

Chronicon Alexandrinum A 14<br />

Narratio de Imagine Dominica A 14<br />

Captivitas Persica A 14<br />

Narratio de Passionis, et Vestis deiparae<br />

in Balchernis A 14<br />

Encomium in Zonam Deiparae A 14<br />

Collectanea contra Severianos A 15<br />

Ordo Romanus A 15<br />

Miraculum imaginis Domini Nostri Jesu<br />

Christi A 15<br />

De Reichersperzensis laude Virginitatis B 3<br />

Apologeticus B 3<br />

Liber de Fide B 7


10<br />

Anonymi Interpretes<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Opera<br />

Commentariolus de laudando Deo<br />

Oppositio Severianorum cum responsione<br />

Tractatus contra Graecos<br />

Collectanea de Haeresibus<br />

Carmen de Baptismo Bebiani et obitu Aprae<br />

Carmen de Lau<strong>di</strong>bus Domini<br />

De cantico Moysis<br />

De <strong>di</strong>e Paschatis<br />

De <strong>di</strong>e Ascensionis<br />

Collectanea in Iudeos<br />

Narratio<br />

Liturgia Graecorum<br />

Missa Ethyopica<br />

Missa Ethiopyca<br />

Missa Graecorum<br />

Missa Mozarabum<br />

Missa et ordo officii Gothici<br />

Missa et ordo officii Mustarabum<br />

Regni Malabarici apud Indos Orientales<br />

Missales orationes ex manuscripto gotthico<br />

vetustissimo<br />

Ordo ethyopicus baptismi, et confraternitatis<br />

Ordo bene<strong>di</strong>ctionis purpurae ethiopum<br />

INTERPRETES<br />

Esaie en François<br />

Fontes biblici<br />

Sacerdotale t. 2.<br />

Noveau Testament t. 6.<br />

Observations sur le teste, et les versions du<br />

Noveau Testament<br />

Biblia sacra vulgatae e<strong>di</strong>tionis<br />

Biblia sacra cum notis Vitreus t. 2.<br />

Biblia sacra cum notis t. 6.<br />

Vulgatae e<strong>di</strong>tionis ex typographia<br />

Vaticana 1592.<br />

B7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B7<br />

B7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B7<br />

B7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B 7<br />

I 9<br />

I 17<br />

G 18/19<br />

I 32 ad 37<br />

G3<br />

A8<br />

E 14/15<br />

I 11 a 16<br />

A 11


Missale<br />

Anonymi Ascetici<br />

et Conciones<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 11<br />

Idem Venetiis Pezzana 1688:<br />

Variarum translationum<br />

Cum concordantiis 1519.<br />

Cum annotationibus et Hebraeorum com-<br />

mentariis<br />

Biblia Hispanica<br />

Ambrosianum<br />

Gallicanum<br />

Romanum 1572.<br />

Psalmi Davi<strong>di</strong>ci cum notis ex commentariis<br />

A 14<br />

A13<br />

A 12<br />

A lO<br />

A 15<br />

A9<br />

A 18<br />

A 17<br />

Hebraeorum I 29<br />

Pseaumes en François I lO<br />

ASCETICI<br />

Principiante de S. Francois de Sales<br />

Dies ecclesiastica<br />

E 41<br />

E 45<br />

Instruzioni in forma <strong>di</strong> catechismo F 30<br />

Motivi d'amare Id<strong>di</strong>o F 44<br />

Vita del Padre Salvatore della Pantellaria F 45<br />

Prattiche della presenza <strong>di</strong> Dio F 51<br />

Cristiano interiore F 57<br />

Fasti Mariani F 64<br />

Fascetto mistico <strong>di</strong> fiori F 66<br />

Coronella del Santissimo Ecce Homo F 70<br />

Vita della madre Anna G 2<br />

Vita della Beata Catarina <strong>di</strong> Genova G Il<br />

Difesa de' libri liturgici del Car<strong>di</strong>nale Tomasi G 23<br />

Veufue Chretienne G 27<br />

Viator christianus in patria m G 24<br />

Cristo appassionato G 71<br />

Maria Vergine H 25<br />

Sermones H 51<br />

Para<strong>di</strong>s des Ames Chretiennes H 60<br />

Flores operum D. Bernar<strong>di</strong> H 61<br />

Praxis industriae spiritualis<br />

H71<br />

Raccolta della vita de' Santi t. 2. H 72:73


12<br />

Anonymi Theologi et<br />

dogmatici<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Morale de l'Ecriture Sainte<br />

Homelies mOl'ales t. 4.<br />

Pre<strong>di</strong>cateur Evangelique t. 7.<br />

J ar<strong>di</strong>nier Solitaire<br />

Cura Salutis<br />

Divozioni <strong>di</strong> S. Francesco <strong>di</strong> Paola<br />

Rituale Antiquum<br />

Cathechismae de la Penitencia<br />

Principato <strong>di</strong> S. Michiele<br />

Scientia Sanctorum t. 2.<br />

Seneca Cristiano<br />

THEOLOGI, ET DOGMATICI<br />

Perpetuitè de la foy catholique touchant<br />

l'eucharistie t. 3.<br />

Reversement de la morale de Jesus Christ<br />

par les Calvinistes<br />

Discursus theologicus ad bullam contra<br />

nepotismum<br />

I 1<br />

12 a 5<br />

I 16 a 22<br />

124<br />

129<br />

138<br />

E 52<br />

140<br />

K 20<br />

K 27/28<br />

F 59<br />

E 30 ad 32<br />

E 33<br />

F 36<br />

Augustiniana ecclesiae romanae doctrina G 14<br />

Poussance de l'Eglise G 17<br />

Critique des Lettres Pastorales de M.r Jurieu G 45<br />

Difesa della scolastica teologia<br />

Defence de l'Eglise romaine<br />

Les anciennes liturgies<br />

Creance de l'Eglise greque sour la transub·<br />

stantiation<br />

Recuil pour la defence della moral de Jesus<br />

Christ t. 2.<br />

Lettres pour la Doctrine Catholique<br />

Identitas Cathedrae Sancti Petri<br />

Unité de l'Eglise contre M.r Jurieu<br />

Aforismus de Controverse<br />

Dissertation sur les mots de S. Augustin<br />

(causa finita est)<br />

Manifesto agli Amici<br />

G 52<br />

H 42<br />

I 6<br />

123<br />

I 29/30<br />

140<br />

I 41<br />

145<br />

152<br />

Kll<br />

K 23


Anonymi Canonistae<br />

Gallodoni<br />

Gerbais<br />

Anonymi humanistae<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 13<br />

Il curioso appagato ne' dubii circa il<br />

Giansenismo<br />

Cento et una propositione dannate<br />

Catholique queremonia<br />

CANONISTAE<br />

K27<br />

K 28<br />

K 35<br />

Ecumenica Cathedrae Apostolicae auctoritas<br />

Ragionamento della libertà della Chiesa in<br />

E 1<br />

promulgar le sue leggi<br />

Responsa de privilegio Nicolai V ad Ducem<br />

F 22<br />

Sabau<strong>di</strong>ae t. 2.<br />

F 25/26<br />

L'Estude des conciles<br />

F27<br />

Jugemens Canoniques<br />

F 35<br />

Vin<strong>di</strong>ciae resolutionis DD. Lovan Gl<br />

Regula Sancti Patris Bene<strong>di</strong>cti<br />

G 32<br />

Ceremoniale episcoporum<br />

G 35<br />

Tractatus de regalia<br />

G 55<br />

Motivum juris in causa Quesnel<br />

G 56<br />

De libertatibus ecclesiae Gallicanae t. 2. H 6/7<br />

Disquisitio theologica ad episcopos Gallicae H 8<br />

Cathechismus Romanus H 23<br />

Causa regaliae explicata F 29<br />

Acta in causa Car<strong>di</strong>nalis Coscia F 17<br />

Concilium Tridentinum cum notis M.S.<br />

Concilium Tridentinum cum declarationibus<br />

F 7<br />

Car<strong>di</strong>nalium G 3<br />

Corpus juris Canonici t. 4.<br />

F 30 ad 33<br />

De controversia civitatis Montis Regalis<br />

Traité pacifique du pouvoir de l'Eglise, et<br />

H 18<br />

des Princes sur le Mariage<br />

F 23<br />

HUMANISTAE<br />

Maniere de precher<br />

Appen<strong>di</strong>x ad curas posteriores Cellarij<br />

H 53<br />

H 89


14<br />

Accademici Accesi<br />

Academici della Crusca<br />

Academici Geniali<br />

Academici della Fucina<br />

Academici Infecon<strong>di</strong><br />

Variorum Auctorum<br />

Autori Varij<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Pragmatica regia<br />

Poesie Francesi<br />

Entretiens sur les Sciences<br />

Maniere de pader Francoise<br />

Recuil des orations funebres t. 3.<br />

Grammatica Generale et raissonnée<br />

Arte de la langue Francoise<br />

La costanza fedele<br />

Poesis picta<br />

Le staffilate al Stigliani<br />

Dictionarium octo linguarum<br />

Critique des Aventures de Telemaque<br />

Mausoleum regis Hungariae<br />

Dame suvivante<br />

Novo metodo della lingua latina<br />

Eloquence Chritienne<br />

Componimenti <strong>di</strong>versi<br />

Componimenti varij<br />

Corpus Veterum Poetarum Latinorum t. 3.<br />

Epiteti Enchiri<strong>di</strong>on<br />

Entretiens sur les sciences secretes<br />

Messina Gallica, et grammatica Italiana, e<br />

Francese<br />

Oracula Sibilliana<br />

Vida y Hechos de Don Quixote de la<br />

Mancha t. 2.<br />

Raccolta <strong>di</strong> componimenti <strong>di</strong>versi<br />

Rime <strong>di</strong>verse<br />

Trattenimenti d'Aristo, et Eugenio<br />

Miscellanea Humanistarum<br />

Rime t. 2.<br />

Vocabulario Toscano t. 4.<br />

Componimenti <strong>di</strong>versi<br />

Prose<br />

Poesie vulgari t. 2.<br />

Poesie<br />

Panegirici veteres<br />

Opuscula Mythologica, Phisica, et Ethica<br />

Ritratti, et Elogii <strong>di</strong> Homini Illustri<br />

H92<br />

H 93<br />

H 13<br />

120<br />

123 ad 25<br />

128<br />

I 61<br />

162<br />

I 106<br />

I 107<br />

I 119<br />

K 38<br />

Cll<br />

D 42<br />

D 59<br />

D71<br />

C 32<br />

C 34<br />

H 8 ad lO<br />

136<br />

G 62<br />

G 66<br />

F 56<br />

D 38/39/64<br />

C 24<br />

E 70<br />

F 89<br />

D 61<br />

C 36 ad 37<br />

D 7 ad lO<br />

D 82<br />

E 35<br />

G 70/71<br />

G 53<br />

F 17<br />

G 18<br />

F 38


Anonymi Me<strong>di</strong>corum<br />

Anonymi philosophae<br />

Anonymi Mathematae<br />

Anonymi Jurisperitae<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 15<br />

MEDICI<br />

Ephemerides Me<strong>di</strong>co Phisicae t. 13.<br />

Miscellanea Me<strong>di</strong>co Phisica<br />

Antidotarium Hospitalis Messanensis<br />

Chymica Vannus<br />

Arcarum Philosophiae Hermeticae<br />

Scuola salernitana<br />

De potu chafé et thé<br />

Usage du China china<br />

Me<strong>di</strong>ci alla censura<br />

Pharmacopaeia amstellodamensis<br />

Coplum philosophorum<br />

PHILOSOPHI<br />

Phisicorum<br />

Mison academique<br />

Enchiri<strong>di</strong>on physicum<br />

Philosophia Burgun<strong>di</strong>ca t. 6.<br />

Recherche de la Verité t. 3.<br />

Artes de penser<br />

Magie<br />

Opuscola Philosophica<br />

Lettres Philosophique<br />

MATHEMATICI<br />

Penseés <strong>di</strong>verses<br />

G3<br />

Formazione, e misura <strong>di</strong> tutti i Celi D 3<br />

Discorsi sopra il modo d'alzar l'acque E 5<br />

JURISPERITI<br />

Leggi, e costituzioni <strong>di</strong> Savoia B 1<br />

G lO ad 22<br />

H7<br />

H 21<br />

H 22<br />

12<br />

ID<br />

122<br />

I 21<br />

K3<br />

K 16<br />

I 3<br />

C 20<br />

G 34<br />

H3<br />

H 35 ad 40<br />

H 45 ad 47<br />

H 48<br />

H 50<br />

I 19<br />

G 36


16<br />

Anonymi Politicorum<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Capitula Regni Siciliae<br />

Constitutiones neapolitanae<br />

Codex legum antiquarum<br />

Pragmaticarum Regni Siciliae t. 5.<br />

Capitoli del Consolato della Seta<br />

Prammatica <strong>di</strong> Marco Antonio Colonna<br />

Scala Franca <strong>di</strong> Messina<br />

Immunitas gabellae pro Messanensibus<br />

Capitoli della città <strong>di</strong> Palermo<br />

Oratio historico legalis<br />

Capitoli della città <strong>di</strong> Messina<br />

Dissertatio de jure majestatico<br />

Questioni <strong>di</strong> Savoia con la Corte Romana<br />

Consuetu<strong>di</strong>nes Panormi<br />

Compen<strong>di</strong>um juris<br />

Regolamento para la infantaria y Cavalleria<br />

Corpus juris civilis t. 6.<br />

Ordonancas para l'Armada del Mar Oceano<br />

POLITICI<br />

Histoire des Ministres d'Estat<br />

Respuesta d'Espana al trattado de Francia<br />

Iura reginae christianissimae in Ducatum<br />

Brabantiae<br />

Idea, e procedere <strong>di</strong> Francia doppo la Pace<br />

<strong>di</strong> Nimega<br />

Traitez de paix, treves, et neutralité entre<br />

Espagne, et Francie<br />

Traité generaI de la Regalie<br />

Centuries des question du Bureau d'Adresse<br />

Risposta alle raggioni della Francia sopra il<br />

Brabante<br />

Jus commercij in In<strong>di</strong>js Orientalibus<br />

Politico soldato Monferrino<br />

Traitez des droits du domaine de la<br />

Coroune de Francie<br />

Capitolaciones de la Paz del 1604.<br />

B 45 C 15/32<br />

C 5<br />

C 12<br />

C 25/29<br />

E2<br />

E5<br />

E 7<br />

ED<br />

E 15<br />

E 18<br />

E 23<br />

GlI<br />

Hl<br />

H 32<br />

K 21<br />

K 39/40<br />

G 1 a 6<br />

H 64<br />

DI<br />

D8<br />

D9<br />

D lO I 12<br />

E 8<br />

E 17<br />

E 18<br />

E 22<br />

E 27<br />

E 33<br />

F 1<br />

F 27


Abrahami Bzovij<br />

Ortelij<br />

Adolphi Brachelij<br />

Thauldeni<br />

Adriani Houtuyn<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 17<br />

Laurus actorum publicorum Europae<br />

Projets pour rendre la paix en Europe<br />

HISTORICI<br />

Pius V Pontifex Maximus<br />

Theatrum orbis terrarum<br />

Epitome theatri<br />

T abulae geographicae<br />

Historia<br />

Historia Nostri temporis<br />

Historia<br />

Respublica Hebraica<br />

G3<br />

t. 2. G 11/12<br />

G13<br />

Histoire de 1'origine de la Royauté<br />

Observationes ministerij Car<strong>di</strong>nalium<br />

Richelei et Mazzarini t. 2.<br />

G 17/18<br />

Discoprimento delle falsità del scrittor francese G 30<br />

Interessi dell'Inghilterra nella guerra del 1704. G 34<br />

Avvertimenti d'un padre ad un giovane nobile<br />

Resposte a quelques ecrits que les Espagnol<br />

G 35<br />

ont publié G 38<br />

Epilogo de' dogmi politici G 39 K 26<br />

Noveau Cynee<br />

18<br />

Lettere politiche t. 2.<br />

I 19/20<br />

Remarques critiques<br />

K6<br />

Memoires de la Cour de Vienne<br />

K9<br />

Testament politique du Marquis de Louvois<br />

Lettres politiques d'un Suisse à un<br />

K13<br />

François t. 3.<br />

K 15 ad 17<br />

Defensa de Estado<br />

K 18<br />

Secrete politique des J ansenistes<br />

K 19<br />

Manuale politicum<br />

K 21<br />

Traité politique<br />

K 23<br />

Legatio Marchionis Lavar<strong>di</strong>ni<br />

K 33<br />

Athleta politicum<br />

K 37<br />

Defensio regia pro Carolo L<br />

K 40<br />

Interessi de' Principi d'Europa<br />

K 42<br />

Aulicus inculpatus<br />

K 48<br />

A 32<br />

A 98<br />

1358<br />

A 99<br />

F 154<br />

K 19<br />

F 155<br />

K 306


18 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Baillet Iugemens des Savens t. 8.<br />

Egigij Menagij Historia mulierum philosopharum<br />

Valckenier Itinerarium Hispanicum et Lusitanicum<br />

Elij Lampri<strong>di</strong>j Historia<br />

S partiani Historia<br />

Eliani Variae Historiae<br />

Eneae Gazei Theophrastus<br />

Silvij Piccolomini Opera<br />

Commentaria rerum memorabilium<br />

Epistolae<br />

Agathiae Historia<br />

Scholastici De Imperio Iustiniani<br />

Epigrammata<br />

Agostino Inveges Annali <strong>di</strong> Palermo t. 3.<br />

Apparatus ad Annales Siculos<br />

Cartagine Siciliana<br />

Lengueglia Ritratti della Prosapia Moncada<br />

Mayerberg Viaggio <strong>di</strong> Moscovia<br />

Alberti Piccolo De Antiquo jme Ecclesiae Siculae<br />

Alberti<br />

Alberto Lazzari<br />

Alberti Albertis<br />

Albertini Mussatae<br />

Albrigeti Cortusia<br />

Arimi Aviti<br />

Alexandri Pontifex Maximus<br />

Telesini<br />

Donati<br />

Scultetri<br />

Locatelli<br />

Zilioli<br />

De Ros<br />

Guagnini<br />

Sar<strong>di</strong><br />

Al<strong>di</strong> Manutij<br />

Allain Mallet<br />

Alfonso Dajoli<br />

Alphonsi Ciacconij<br />

Chronicon Hierosolimitanum<br />

Motivi delle guerre d'Europa t. 3.<br />

Vin<strong>di</strong>ciae adversum Scioppium<br />

Gesta Enrici VII Imperatoris<br />

Gesta Italica post Enricum<br />

Historia<br />

Opera<br />

Epistolae ad Petrum Abbatum<br />

Gesta Rogerij Siculi<br />

Roma vetus ac recens<br />

Chronographia<br />

Racconto della Guerra Veneta<br />

Historie Memorabili<br />

Catalugna desenganada<br />

Res Polonicae<br />

De moribus et Rithibus Gentium<br />

De quesitis per Epistolam<br />

Description de l'Univers t. 5.<br />

Vita del Mazzarino, e Cromuele<br />

Vitae Pontificum Romanorum t. 4.<br />

F 76 ad 83<br />

171<br />

I 123<br />

D 96 E 160<br />

D 96 E 160<br />

1368<br />

K 121<br />

E 126<br />

E 127<br />

E 128<br />

C 65<br />

C 3<br />

C 3<br />

E 66 ad 68<br />

113<br />

H 43<br />

F 13/14<br />

H 226<br />

D 162 H 88<br />

et I lO<br />

D 34<br />

F 88 ad 90<br />

H 251<br />

C 76<br />

C 76<br />

C 78<br />

C 35<br />

C 36<br />

C 71 F 41<br />

D 143<br />

E 90<br />

F 68<br />

G 53<br />

H 104<br />

K 32<br />

K 58<br />

F 177<br />

I 127 ad 131<br />

H 231<br />

D 63/66


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 19<br />

Alfonso Solarzano Vida del Rey Don Pedro D'Aragon F 212<br />

Ulloa Vita <strong>di</strong> Carlo V H 105<br />

Alka<strong>di</strong> Sciohaba<strong>di</strong>n Continuatio Historiae Saracenorum in<br />

Sicilia C 66<br />

Alfonso Ovaglie Historia del Cile P 84<br />

Aloysij Lippomani De vitis sanctorum t. 6. F 105 110<br />

Alvaro Semedeo Relazione della Cina E 173<br />

Ambrosij Leonis Nolae descriptio E 42<br />

Amolonis Archiepiscopi Epistola G 35<br />

Ammiani Marcellini Res Gesta D 40/96<br />

Anastasij Exigui Exilium S. Martini PP. C 36<br />

Anastasij Bibliothecarij Historia Ecclesiastica A 74 C 20<br />

Anastasij Bibliothecarij Vitae Romanorum pontificum G96<br />

Anastasij Bibliothecarij Collectanea G 36<br />

Epitome Monachorum Cassinensium G 58<br />

Apocrisarij Epistola G 38<br />

Andrea Agnelli Vitae Pontificum Ravennatum G 68<br />

Dandoli Chronicon Venetum G 78<br />

De Gataris Chronicon Patavinum G 83<br />

Billis Historia G 85<br />

Raclusiis Chronicon Tarvisinum G 85<br />

Alciati Magistratus Civiles D96<br />

Minutoli Memorie del Gran Priorato <strong>di</strong> Messina E 7<br />

Poca Lengua Antiqua d'Espana E 171<br />

La Mostolfo Catania vin<strong>di</strong>cata E 195<br />

Valiero Guerra <strong>di</strong> Can<strong>di</strong>a F11<br />

Mugnotij Eremus Camaldulensis F 42<br />

Marchese Parlamenti Generali <strong>di</strong> Sicilia F 43<br />

Cirino De Urbe Romae F 105<br />

De venatione H 85<br />

Schotti ltinerarium Italiae H 250<br />

Pocili Rivoluzioni <strong>di</strong> Palermo t. 2. I 27/28<br />

Angeli Turae Chronicon Senense G 81<br />

Quirini Dissertatio Monastica Italiae 132<br />

Annae Comnenae De rebus ab Alexio gestis G 12<br />

Antonii Pagi Critica Annalium Baronij t. 4. A 28 a 31<br />

Go<strong>di</strong> Chronica G 74<br />

Astesani Carmen de varietate fortunae G 80<br />

Bellonij Vitae et gesta <strong>Patria</strong>rcharum Aquileae G 82<br />

Anselmi Desingi Compen<strong>di</strong>um eru<strong>di</strong>ctionis K 118


20<br />

Antonij Sabellici<br />

Massa<br />

Sanfelice<br />

Foresti<br />

Augusti<br />

Agostini<br />

San<strong>di</strong>ni<br />

Gratiani<br />

De Ferrariis<br />

Campano<br />

Summonte<br />

Campano<br />

Doria<br />

Riccoboni<br />

Car<strong>di</strong>n<br />

Boneti<br />

BaIdassari<br />

Cirini<br />

La Guidara<br />

Bulison<br />

Graziani<br />

Sanderi<br />

Gran<strong>di</strong><br />

Brignole Sale<br />

Passevini<br />

Antonij Sabellici<br />

Herrera<br />

Pro<strong>di</strong>ni<br />

Me<strong>di</strong>na<br />

Campo<br />

Passevini<br />

Solis<br />

Trillo<br />

Amico<br />

Antonii Amico<br />

Viperani<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Venetia et Aquilea<br />

Faliscorum origo<br />

Campania<br />

Mappamondo istorico t. 14.<br />

Itinerarium<br />

Discorso sopra le Medaglie<br />

Familiae Romanae<br />

Historia Apostolica<br />

De Casibus virorum illustrium<br />

Successi dell' Armata Turchesca<br />

Vita <strong>di</strong> Braccio Fortebraccio<br />

Istoria del Regno <strong>di</strong> Napoli<br />

Vita <strong>di</strong> Nicolò Piccinino<br />

Compen<strong>di</strong>o delle cose occorse in tempo<br />

<strong>di</strong> Carlo V<br />

Fragmenta historica variorum Authorum<br />

Latinorum<br />

Relazione del Giappone<br />

Viaggio <strong>di</strong> Costantinopoli<br />

Historia compen<strong>di</strong>osa de Concilijs t. 2.<br />

Descrizione del Isola delle Gerbe<br />

Anacoreta Zalcleo<br />

IournaI du Vojage de Philippe V<br />

Bellum Cypricum<br />

Elogia Car<strong>di</strong>naIium<br />

Historia ecclesiastica<br />

Historia spagnola<br />

Apparatus ad historiam<br />

Rapso<strong>di</strong>a<br />

Novus orbis<br />

Descriptio Regni Hiberniae<br />

Viaggio <strong>di</strong> Terra Santa<br />

Cremona descritta<br />

Bellum Monferratense<br />

Conquista del Messico<br />

Historia de la Rebellion de Flandes<br />

Dissertatio de urbe Siracusae<br />

Archiepiscopatu<br />

Cronologia de los virreyes de Sicilia<br />

Bellum Militense<br />

F 42<br />

F 42<br />

F 42<br />

F 91 ad 104<br />

F 215<br />

G 20<br />

D 19 E 40<br />

F 195<br />

G 41<br />

G 100<br />

G 112<br />

H 118 a 21<br />

G 112<br />

H 116<br />

H 179<br />

H 198<br />

H 202<br />

H 221/222<br />

H 228<br />

H 247<br />

190<br />

193<br />

194<br />

197<br />

1255<br />

K 89<br />

D 97<br />

D 86<br />

D 163<br />

D 164<br />

E27<br />

E 48<br />

E 64<br />

E 158<br />

E 170<br />

E 194<br />

E 156


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 21<br />

Philolthei Topographiae Etnae<br />

Bombar<strong>di</strong>ni De antiquo usu carceris<br />

San<strong>di</strong>ni Animadversiones Anticriticae de Sacra<br />

Familia<br />

Antonini Archiepiscopi FIorentini Historia t. 3.<br />

Mongitore Bibliotheca Sicula t. 2.<br />

Antonini Mongitore<br />

Ad<strong>di</strong>tio ad Siciliam sacra m Rocchi Pirri<br />

Privilegia Ecclesiae Panormitanae<br />

Parlamenti <strong>di</strong> Sicilia<br />

Atto publico <strong>di</strong> fede<br />

Palermo penitente<br />

Istoria del Monasterio de 7 Angeli<br />

Historia Mansionis SS. Trinitatis<br />

Titoli del Regno <strong>di</strong> Sicilia<br />

Fondazione del Monasterio <strong>di</strong> S. Vito<br />

Apollinaris Sidonij Opera<br />

Antonino Mirello, e Mora Discorsi delle Glorie <strong>di</strong> Messina<br />

Appiano Alessandro Historia de' Romani<br />

Bella civilia<br />

t. 2.<br />

Arn Clamparij<br />

De arcanis rerum publicarum<br />

Athanasij Kircherij Monumenta Chinae<br />

Museum Kircherianum<br />

Rituale cophticum<br />

Arcangelo Lamberti Relazione della Colchide<br />

Arnulphi Sagiensis Schisma post Honorium II Pontificem<br />

Maximum<br />

Me<strong>di</strong>olanensis Historia sui temporis<br />

Augustini Tornielli Annales sacri t. 2.<br />

Riboti Florus Christianus<br />

Athenagorae<br />

Resurrectio mortuorum<br />

Aurelij Cassidori Chronicon<br />

Aurelij Cassidori Chronica<br />

Ansi<br />

Genio vagante t. 3.<br />

Idem t. 4.<br />

Authorum Variorum Imperium Orientale t. 2.<br />

Corpus Historiae Bizantinae<br />

Chronographica narratio<br />

t. 26.<br />

Antiquitates Constantinopolitanae<br />

Miscellanea Historica<br />

E 208 F 42<br />

E 235<br />

E 236<br />

E 130 a 132<br />

D 103-104<br />

E3<br />

E 19<br />

E 63<br />

E 121<br />

E 167<br />

E 185<br />

F 57<br />

H 52<br />

H 32<br />

C 34<br />

E 221<br />

G 39-40<br />

I 36 K 59<br />

K 294<br />

A 108<br />

A 109<br />

C 26<br />

D 178<br />

C 69<br />

C 70<br />

F 106-107<br />

I87<br />

K 125<br />

D 95 E 160<br />

E 133<br />

H 236 a 238<br />

H 240-243<br />

C 24-25<br />

G 1 a 26<br />

C6<br />

C 24-25<br />

D 123-130


22<br />

Authorum Variorum<br />

Authorum Variorum<br />

Arriani<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Novi ot·bis descriptio<br />

Historia miscellanea<br />

Memorie sopra la causa dei riti cinesi<br />

Expe<strong>di</strong>tio Alexandri Magni<br />

Accademici della Peloritana Accademia <strong>di</strong> Messina<br />

Spiegazioni <strong>di</strong> due mazze antiche <strong>di</strong> ferro<br />

ritrovate in Messina nell'anno 1733 C 92<br />

Eneae Gazei<br />

E tre<strong>di</strong> Rievallensis<br />

Adelagi Bremensis<br />

Adelmani Brixiensis<br />

Adonis Viennensis<br />

Agobar<strong>di</strong> Lugdunens<br />

Agnelli Ravennatis<br />

Agapiti<br />

Ailerani<br />

Alcini Aviti<br />

Alexij Comneni<br />

Alexandri Lycopolitae<br />

Algeri Leo<strong>di</strong>censis<br />

Altheboni Schinburgi<br />

Amalarij Metensis<br />

Alvari Cordubensis<br />

Alexandri III P.M.<br />

Ambrosij<br />

Autperti<br />

Amedei Lausanensis<br />

Ammonij<br />

Amphilochij Iconiensis<br />

Amulonis Lugdunensis<br />

Anastasij Abbatis<br />

Antiocheni<br />

Apocrisarij<br />

Bibliothecarii<br />

Anastasij Monachi<br />

SANCTI PATRES<br />

Theophrastus<br />

Opuscula<br />

Epistola<br />

De veritate Corporis Christi in Eucharistia<br />

Opuscula<br />

Opuscula<br />

Epistola<br />

Paraenesis<br />

Interpretatio pro genitorum Domini Jesu<br />

Christi<br />

Opera<br />

Bulla Aurea<br />

Tractatus contra Manichaeos<br />

Opuscula<br />

Opuscula<br />

Opera<br />

Epistola<br />

Epistola<br />

Opera t. 2.<br />

Excerpta<br />

Homiliae<br />

Hm'monia in IV Evangelia<br />

Opera<br />

Epistolae<br />

Liber contra Iudaeos<br />

Opera<br />

Epistola<br />

Collectanea<br />

Epistola<br />

E8<br />

D174ad176<br />

I394<br />

E 238<br />

AlO<br />

B 3<br />

A 19<br />

A 20<br />

A 38<br />

A 18<br />

AlO<br />

A11<br />

A 14<br />

A Il<br />

A 21<br />

B7<br />

B 1<br />

A 15<br />

A 16<br />

A 17<br />

B4<br />

C 19/20<br />

A 15<br />

A 22<br />

1.5<br />

1.7<br />

A 16<br />

A 15<br />

Al3<br />

A 14<br />

A 14<br />

A 14


Anastasij Sinaite<br />

Andreae Caesariensis<br />

Hierusalemitani<br />

Andronici Costantino­<br />

politani<br />

Antonij<br />

Campani<br />

Antonij Abbatis<br />

Anselmi Lucensis<br />

Anselmi Luxoviensis<br />

Antiochi Monachi<br />

Apollinarij<br />

Sydonij<br />

Apponij<br />

Aratoris Sub<strong>di</strong>aconi<br />

Aristeas<br />

Arnobij<br />

Aretae Caesariensis<br />

Arnol<strong>di</strong> Carnotensis<br />

Arnulphi Lexoviensis<br />

Arsenij Diaconi<br />

Asterij Amaseensis<br />

Athanasij<br />

Athenagoras<br />

S. Augustini<br />

Aurelij Prudentij<br />

Cassidori<br />

Auxilij<br />

Agostino Calmet<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 23<br />

Opera<br />

Commentariaum in Apochalypsim<br />

Opera<br />

Dialogus<br />

Epistola<br />

Opuscula<br />

Epistolae et Sermones<br />

Opuscula<br />

Opel'a<br />

Commentaria in Cantica<br />

Opuscula<br />

Methaphasis<br />

Opel'a<br />

Expositio Canticorum<br />

Opel'a<br />

Historie LXXII. Sacrae Scripturae<br />

Intel'pretum<br />

Disputationes<br />

Adversus Gentiles<br />

Commentariaum in Apocalypsim<br />

Opuscula<br />

Opuscula<br />

Opuscula<br />

Homilia<br />

Opera t. 5.<br />

Apologia pro Christianis<br />

Opera t. 9.<br />

Opera<br />

Opera<br />

De Or<strong>di</strong>nationibus<br />

INTERPRETES<br />

Tesoro dell'antichità sacre e profane t. 4.<br />

Commentaire Litteraire sur la Bible t. 9.<br />

Dictionarium Sacrae Scripturae cum<br />

supplemento t. 3.<br />

Prolegomena in Sacram Scripturam<br />

All<br />

A7<br />

A 12<br />

B 6<br />

AlO<br />

B 6<br />

A6<br />

A 20 B 7<br />

D 22<br />

A17<br />

A 14<br />

A7<br />

A8<br />

A 16<br />

A 12<br />

A4<br />

Hll<br />

H8A5<br />

All<br />

B 2<br />

B2<br />

B 7<br />

A7<br />

C 5 ad 9<br />

A4<br />

D 1 ad 9<br />

A7<br />

AD<br />

A 19<br />

G 7 ad 10<br />

B 1 ad 9<br />

D 8 ad 10<br />

D 11/12


24<br />

Alphonsi Tostati<br />

Antonio Per alta<br />

Alessandro Calamato<br />

Sperelli<br />

a S. Francisco<br />

Alfonso Gaetano<br />

Vigliegas<br />

Rodriquez<br />

Angela della Croce<br />

Angelo Celestino<br />

Angelico Spadafora<br />

Annibale Marchetti<br />

Antonio Laguidara<br />

Andrea Caviari<br />

Antonio Massoulie<br />

Mongitore<br />

Beatillo<br />

Bran<strong>di</strong><br />

Ibarra<br />

Olivia <strong>di</strong><br />

Sucquet<br />

Mancuso<br />

Natale<br />

Vieria<br />

S. Augustini<br />

Inveges<br />

Aurelio Grattarola<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Commentarium in Sacram Scripturam t. 27. E 1 ad 27<br />

Exposicion de los Siete Psalmos I 18<br />

ASCETICI<br />

Avvento <strong>di</strong> Cristo<br />

H 37<br />

Croce <strong>di</strong> Gesù e Maria<br />

H3<br />

Paradossi moralli t. 2.<br />

D 62/63<br />

Manuale Pauperum<br />

E 39<br />

Vita <strong>di</strong> Francesco Gaetano<br />

F 60<br />

Leggendario de' Santi<br />

E 29<br />

Esercizio <strong>di</strong> perfezione<br />

G 37<br />

Avvisi spirituali<br />

G 46<br />

Pre<strong>di</strong>che<br />

E 36<br />

Maria unigenita della Gratia<br />

E 28<br />

Id<strong>di</strong>o rintracciato<br />

G6<br />

Avvocato ravveduto<br />

G 19<br />

Ritiramento spirituale t. 2.K 10/11<br />

Vera orazione I 49<br />

Amor <strong>di</strong> Dio<br />

I50<br />

Me<strong>di</strong>tazioni<br />

E 47<br />

Trattato dell' orazione<br />

E 48<br />

Vita <strong>di</strong> D. Giuseppe Filingeri<br />

Vita <strong>di</strong> Monsignor Gasch Arcivescovo<br />

H 28<br />

<strong>di</strong> Palermo<br />

H 35<br />

Vita <strong>di</strong> S. Nicolò <strong>di</strong> Bari<br />

H 17<br />

Vita <strong>di</strong> S. Filippo d'Argirò<br />

H 74<br />

Para todos<br />

D 61<br />

Anno doloroso<br />

D 29<br />

Via vitae Eternae<br />

E 34<br />

Istoria <strong>di</strong> S. Rosalia<br />

H9<br />

Glorie del Sacedozio<br />

H 76<br />

Pre<strong>di</strong>che t. 2.<br />

H 33/34<br />

Quaresimali<br />

F 31/40<br />

Opusculum ad fratres in eremo<br />

F 54<br />

Historia para<strong>di</strong>si terrestris<br />

H6<br />

Successi miracolosi <strong>di</strong> S. Carlo<br />

G 16


Alani Copi<br />

Alexandri Burgos<br />

Aloysij Granatens<br />

Andreae Mendo<br />

Piscara<br />

Saussay<br />

Angeli Clavasio<br />

Antonij Celestri<br />

Arnal<strong>di</strong><br />

Charlas<br />

Diana<br />

Monroy<br />

De Panormo<br />

Reginal<strong>di</strong><br />

Archibal<strong>di</strong> Hamiltonij<br />

Archibal<strong>di</strong> Hamiltonij<br />

Archevesque de Cambrai<br />

Augustini Le Blanc<br />

Steuchij<br />

Matthaeucci<br />

Abbatis Panormitae<br />

Alessandro Sperelli<br />

Anastasij Germonij<br />

Andreae Saussai<br />

Angeli Cherubini<br />

Serij<br />

Antonij Augustini<br />

Arnauld<br />

Champanaci<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 25<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Dialoghi sex<br />

Institutionum theologicarum syntagma<br />

Cathechismus in Symbolum fidei<br />

De or<strong>di</strong>nibus militaribus<br />

Praxis Caeremoniarum<br />

Panoplia sacerdotalis<br />

Summa Angelica<br />

Religio Christiana demstrata<br />

De frequenti comunione<br />

Disputatio theologica de opinionum delectu<br />

Summa Diana<br />

Resolutiones morales<br />

Dogmaticus<br />

Apologia sopra l'autoridad de los SS. Padres<br />

De scrutinium doctrinarum<br />

De Mente Concilij Tridentini<br />

Circa gratiam<br />

Demonstratio Calvinianae confusionis<br />

Lettres<br />

Historia congregationis de auxiliis<br />

Opera theologica t. 3.<br />

Opus dogmaticum<br />

CANONISTAE<br />

Commentarium in decretales t. 9.<br />

Il vescovo t. 2.<br />

Opuscula<br />

Panoplia episcopalis<br />

Bullarium Romanum t. 3.<br />

Appen<strong>di</strong>x ad Constitutiones Urbani VIII<br />

F 29 H 68<br />

K 14<br />

F 34<br />

E7<br />

E 18<br />

D 34<br />

K 15<br />

K 17<br />

E 36<br />

F 44<br />

F 27/33<br />

D3<br />

D 18<br />

G 27<br />

B 36<br />

E6<br />

G 40<br />

I53<br />

A 20<br />

D 26 a 28<br />

E 37<br />

C 16 ad 24<br />

F 2/3<br />

G 37<br />

E 30<br />

C 6 ad 8<br />

C 25<br />

Libellus suplex F 40<br />

Epitome vetereum iuricum Pontificum t. 2. E 23/24<br />

Tra<strong>di</strong>ction de l'Eglise sur la penitence H 20<br />

De vocatione rninistrorum H 22<br />

Traité des serninaires L9


28<br />

Mattioli<br />

Baccij<br />

Vessa1ij<br />

Vetrano<br />

Antonij Betti<br />

Persio<br />

Casini<br />

Calmenero<br />

Magini<br />

Averrois<br />

Abrahami Porta<br />

Agricola<br />

Alberti Magni<br />

Alfonsi Borelli<br />

Andreae Cirino<br />

Annaei Senecae<br />

Antoni Le Grand<br />

Antonij Possevini<br />

Zara<br />

Aristotelis<br />

Athanasij Kircherij<br />

Augustini Niphi<br />

Aurelij Severini<br />

Autori Varij<br />

Alexander De Angelis<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Discorsi<br />

De thermis<br />

Fabrica corporis Immani<br />

Trutina apologetica<br />

Commentarius in Avicennam<br />

Costume del bever caldo<br />

Emendazione del Mattioli<br />

Della cioccolata<br />

De usu <strong>di</strong>erum criticorum<br />

Opera<br />

PHILOSOPHI<br />

Dialogi de Ruvo<br />

Agricolture parfaite<br />

Opera philosophica<br />

Motiones naturales<br />

Venatio heronum t. 2.G 1/2<br />

Natura canum<br />

Opera<br />

Apologia pro Renato des Cartes<br />

P. Institutio Cartesiana<br />

Historia naturae<br />

Apparatus ad philosophiam<br />

Anatomia ingeniorum<br />

De secretis<br />

Ars Magna t. 2.<br />

Mundus subterraneus t. 2.<br />

De arte magnetica<br />

Phonurgiae<br />

Opera<br />

Opuscula<br />

Opuscoli scientifici t. 5.<br />

MATHEMA TICI<br />

In astrologos coniectores<br />

F4<br />

F 12<br />

F9<br />

H 35<br />

E 15<br />

I 8<br />

G 23<br />

KlO<br />

G 30<br />

ED<br />

G 12<br />

G 16<br />

C 6/28<br />

F 26<br />

G3<br />

B 2/16<br />

H 26<br />

F 30<br />

G 15<br />

I 3<br />

E 20<br />

Fll<br />

BIO/Il<br />

B 12/13<br />

B 14<br />

B 15<br />

C 8<br />

C 15<br />

H 14 ad 18<br />

D 12


Allain Mallet<br />

Alphonsi Borelli<br />

Archime<strong>di</strong>s<br />

Athanasij Kircherij<br />

Egi<strong>di</strong>j Ferramoscae<br />

Adami Kelleri<br />

Alexandri ab Alexandro<br />

Alexij Salga<strong>di</strong><br />

Alphonsi Olea<br />

Amatoris Rodoriquez<br />

Andreae Schefferi<br />

Annaei Roberti<br />

Antonij Adriani<br />

Antonij Fabri<br />

Antonij Clari<br />

Antonij Massa<br />

Antonij Spinotto<br />

Antonij Virgilio<br />

Antoine Le Maistre<br />

Arnol<strong>di</strong> Corvini<br />

Arthuri Duck<br />

Aucthores<br />

Auctorum Diversorum<br />

Aymari Rivellij<br />

Augustini Pantò<br />

Adriani Houtuyri<br />

Alexandri luzon De<br />

Millares<br />

Patricio<br />

Ros<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 29<br />

Travaux de Mars t. 3.<br />

Euclides restitutus<br />

Opera mathematica<br />

ltinerarium estaticum t. 2.<br />

De sphera caelesti<br />

IURISPERITI<br />

Officia iuri<strong>di</strong>co-politica<br />

Dies geniales<br />

Regimen iu<strong>di</strong>cum<br />

De cessione jurium<br />

De concursu cre<strong>di</strong>torum<br />

Questiones juris<br />

Rerum iu<strong>di</strong>catarum<br />

Dissertatio iuris et facti<br />

Codex Fabrianus<br />

Commentarium ad leges Romanas<br />

Obligatio cameralis<br />

Oratio juri<strong>di</strong>ca<br />

De legitimatione personarum<br />

PIaciti aringhi t. 3.<br />

Summarium juris prudentiae Romanae<br />

Digesta per aphorismos<br />

De usu juris civilis<br />

Finium regundorum<br />

Decisiones, et tractatus de mercatura<br />

Commentarij in XII. Tabulas<br />

De iure adcrescen<strong>di</strong><br />

POLITICI<br />

Politica<br />

Idea Politica veri christiani<br />

Marte franches<br />

Catalogna <strong>di</strong>singannata<br />

D 18 ad 20<br />

D 24<br />

A 3/C1<br />

D 5/6<br />

G 16<br />

H 38<br />

C4<br />

H 40<br />

B 8<br />

H 52<br />

H 66<br />

G 18 K 5<br />

E 20<br />

B 62<br />

H2<br />

H 44<br />

E 24<br />

C 37<br />

H 35 a 37<br />

G14<br />

K 22<br />

K 1<br />

N 31<br />

B 39<br />

K 14<br />

H 65<br />

G lO<br />

D5<br />

F 12 G 36<br />

E3


30<br />

Alfonso Pajola<br />

Armato Danio<br />

Andres Ferrer<br />

Angelo Sera valle<br />

Tarachia<br />

Antonij Le Grand<br />

Aubeari<br />

Forti<br />

Anzalone<br />

Collufari<br />

Guevaro<br />

Bulifon<br />

Collurafi<br />

Baldassare Varienti<br />

Baldricij<br />

Bartholomei Neocastro<br />

Pugliola<br />

Platina<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Vita del Car<strong>di</strong>nale Mazarino, e <strong>di</strong><br />

Oli vero Cromuele<br />

Discorso<br />

Tempio de la Fama<br />

Scoprimento del Mondo Novo<br />

Carcere illuminato<br />

De monarchia<br />

Theopolitica physiognomonica<br />

Il cavaliere<br />

L'occhio sopra lo scettro<br />

Vita <strong>di</strong> Marco Aurelio<br />

Scienza degli Uomini Illustri<br />

Disinganni politici<br />

Memoires du Car<strong>di</strong>nal Richeliu<br />

HISTORICI<br />

Tacito illustrato<br />

Historia Hierosolimitana<br />

Historia Sicula<br />

Historia miscella Bononiensis<br />

Vita Nerei Capponij<br />

Historia Mantuae<br />

Opera<br />

Cassanei Cathalogus gloriae mun<strong>di</strong><br />

Scappi Arte <strong>di</strong> cucinare<br />

Ferro Istoria delle missioni de Teatini t. 2.<br />

Gramondo Historia Galliae<br />

De Argenzola Annales de Aragon<br />

Muscia Sicilia nobilis<br />

Facij Gesta Alfonsi Regis<br />

Germon De veteribus hereticis co<strong>di</strong>cum corruptoribus<br />

Chiappa Conquista dell'In<strong>di</strong>e<br />

Marliani Ritratto <strong>di</strong> Roma antica<br />

Rogatis Historia <strong>di</strong> Spagna t. 7.<br />

Bene<strong>di</strong>cti Genonis Vitae patrum occidentalis<br />

Accoliti Recuperatione del Santo Sepolcro<br />

K 35<br />

G2<br />

F 16<br />

E<br />

K 36<br />

G 24 K 1<br />

K 41<br />

F 26<br />

G5<br />

F 23<br />

G 41<br />

F 14<br />

AI<br />

C 45<br />

D 34<br />

C 79<br />

C 84<br />

C 86<br />

C 86<br />

E 92 G 84<br />

et H 239<br />

D 124<br />

D 183<br />

E 41/42<br />

E 51<br />

E 138<br />

F 181<br />

I-I 64<br />

H 124<br />

117<br />

K 20<br />

K 74 a 80<br />

D 46<br />

F 183


Chiarello<br />

Salvago<br />

Bernar<strong>di</strong> Montfaucon<br />

Thesaurarij<br />

Daccanzani<br />

Giustiniani<br />

Sacci<br />

Lamy<br />

Bernardo Giustiniani<br />

Masbel<br />

Rutilij<br />

Bernarde Desclot<br />

Bentivoglio Car<strong>di</strong>nale<br />

Beroso<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 31<br />

Memorie sagre <strong>di</strong> Messina<br />

Apologia pro pietate Messanensium<br />

Antiquité expliqué en figures t. 15.<br />

Acquisitio Terrae Sanctae<br />

Scisma d'Inghilterra<br />

Monarchia spagnola<br />

Historia Ticinensis<br />

Paque des Juifs<br />

Apparatus Biblicus<br />

Istoria degll' or<strong>di</strong>ni militari t. 2<br />

Descrizione della Sicilia<br />

Vitae iuris consultorum<br />

Istoria della Cataluiia<br />

Relazione delle Provincie unite<br />

Guerra <strong>di</strong> Fiandra<br />

Antichità<br />

Bizar<strong>di</strong>ere<br />

Historia gestorum memorabilium in Ecclesia<br />

Biagio Terzi<br />

Siria sacra<br />

Boicontri Morigiae Chronicon modetiense<br />

Bonaventurae Castelionis Insubrum antiqua sedes<br />

Bonifacij de Morano Chronicon Mutinense<br />

Brunonis Neusser Prodromus velitaris<br />

Burcar<strong>di</strong><br />

Exci<strong>di</strong>um Me<strong>di</strong>olanense<br />

Bachiarij<br />

Barnabae<br />

Barlaami Gyracensis<br />

Balthassaris Corderij<br />

S. Basilij Magni<br />

Imper.<br />

Seleuciensis<br />

Belisarij<br />

Bene<strong>di</strong>cti Abbatis<br />

Bernar<strong>di</strong> Carthusiensis<br />

SANCTI PATRES<br />

Epistolae<br />

Epistolae<br />

Epistolae<br />

Catena Patruum Graecorum<br />

Opera t. 3.<br />

Opuscula<br />

Descriptio vitae asceticae<br />

Opera<br />

Acrostichij<br />

Opera<br />

Epistolae<br />

H23<br />

I 19<br />

C 43 a 57<br />

C73<br />

E 152<br />

F5<br />

F 42<br />

152<br />

E 183<br />

D 121/122<br />

E 55<br />

H 194<br />

D 160<br />

E 150<br />

F 10<br />

I 32/374<br />

et 375<br />

169<br />

E 88<br />

C 78<br />

F 42<br />

C77<br />

E 122<br />

C72<br />

A8<br />

A4<br />

B6<br />

E 1<br />

C 16 a 18<br />

A 18<br />

B2<br />

AlO<br />

A8<br />

All<br />

B 4


32<br />

S. Bernar<strong>di</strong><br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Opera t. 2.<br />

Berengosi<br />

Opuscula<br />

Bernar<strong>di</strong> Fontiscali<strong>di</strong> Contra Valdenses<br />

Bernonis<br />

Opuscula<br />

Bertrami<br />

Bessarionis Costantino-<br />

Opuscula<br />

politani Car<strong>di</strong>nalis de Eucharistia<br />

Bibliotheca Homiliarium sanctorum Patruum t. 5.<br />

Maxima sanctorum Patrium t. 27.<br />

Bonifacij Angli Epistolae<br />

Brunonis Herbipolensis Commentaria<br />

Signiensis Opuscula<br />

Bene<strong>di</strong>cti Man<strong>di</strong>nae<br />

Bernar<strong>di</strong> Lamy<br />

Briani Val toni<br />

Balthassar Campucano<br />

Baptistae Cecotti<br />

Bartholomaei Sco bar<br />

Bene<strong>di</strong>cti Canfel<strong>di</strong><br />

Rogacci<br />

XIII. Pontifex<br />

Sanbenedetti<br />

Bernar<strong>di</strong> Amico<br />

Roberti<br />

Bernar<strong>di</strong>ni Rosignoli<br />

Bernieres Lovigni<br />

INTERPRETES<br />

Commentaria in Evang. quadrag.<br />

In Harmon. Evangelicam<br />

Apparatus chronologicus<br />

Apparatus biblicus<br />

Tabernaculum Foederis<br />

Apparatus biblicus<br />

ASCETICI<br />

PIaneta catolico<br />

Apparatus ad me<strong>di</strong>tationes<br />

Conciones<br />

Regula perfectionis<br />

Introduzione all'uno necessario<br />

Sermoni sopra il Purgatorio<br />

Vita <strong>di</strong> Fra. Bernardo <strong>di</strong> Corleone<br />

Vita <strong>di</strong> S. Francesca Romana<br />

Itinerarium animae<br />

Actiones virtutis<br />

Opere spirituali<br />

D 19/20<br />

A 14<br />

B4<br />

A 22<br />

A 17<br />

B 6<br />

E 3 a 7<br />

A 3 a 22<br />

et B 1 ad 7<br />

A 15<br />

A 20<br />

A 22<br />

F3<br />

G 1<br />

G2<br />

I23<br />

B13<br />

D7<br />

G 40<br />

H 53<br />

F4<br />

H 66<br />

K 26<br />

F 14<br />

D 68 G 38<br />

G lO<br />

C8<br />

G 22<br />

F 55


Balthassaris Francolini<br />

Bartholomaei ab Angelo<br />

Sibyllae<br />

Torres<br />

Wer<strong>di</strong>nger<br />

Bene<strong>di</strong>cti XIII. P.M.<br />

Benedetto Aletino<br />

Balsamonis<br />

Barnabae Duranti<br />

Bartholomei Gavanto<br />

Bene<strong>di</strong>cti Bacchinij<br />

Chiavetta<br />

XII. P.M.<br />

Bernar<strong>di</strong> Espenij<br />

Baldassare Pisani<br />

Paglia<br />

Barezzo Barezzi<br />

Barnabae Brissonij<br />

Bartolomeo Cavalcanti<br />

Battista Gelli<br />

Marino<br />

Personae<br />

Bau<strong>di</strong>j<br />

Bayle<br />

Bene<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 33<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

De dolore ad sacramentum poenitentiae<br />

necessario<br />

Tirocinium theologicum<br />

Examen confessariorum<br />

Speculum peregrinarum questionum<br />

Commentaria in XVII questiones Divi<br />

Thomae de Trinitate<br />

Dialogi pro statu Petrino seu Ecclesiastico<br />

Constitutiones tres<br />

Lettere apologetiche<br />

CANONISTAE<br />

Commentari a in nomocanonem Photij<br />

Praesentatio curati<br />

Praxis visitationis episcopalis<br />

Dissertatio de originibus ecclesiasticae<br />

hierarchiae<br />

Consultationes canonicae et morales t. 2<br />

Concilium romanum<br />

Opera omnia t. 2.<br />

HUMANISTAE<br />

Poesie liriche t. 3.<br />

Epigrammata<br />

Proprinopio istorico<br />

Formulae populi romani<br />

Rettorica<br />

La Circe<br />

Lettere<br />

H 40<br />

K 33<br />

H 36<br />

155<br />

F6<br />

I 21<br />

E 28<br />

158<br />

G 26<br />

111<br />

G 25<br />

F 39<br />

G 27/28<br />

F 16<br />

G 4/5<br />

F 95 a 97<br />

197<br />

G 34<br />

G3<br />

F2<br />

G 51<br />

H77<br />

Noctes solitariae H 33<br />

Oratio K 30<br />

Dictionaire historique cum supplemento t. 4. B 6 a 9<br />

Commento alla Gerusalemme del Tasso C 41


34<br />

Bernar<strong>di</strong>ni Stephonij<br />

Bernar<strong>di</strong> Pezij<br />

Bernardo Lamy<br />

Biaggio Garofala<br />

Bonifacij Rho<strong>di</strong>gini<br />

Bracciolino Api<br />

Bruni<br />

Bernar<strong>di</strong> Montfaucon<br />

Baldassare Pisanelli<br />

Bartolomei Castelli<br />

Petragrassa<br />

Bernar<strong>di</strong> Caesij<br />

Bernar<strong>di</strong>ni Zendrini<br />

Bernar<strong>di</strong> Swalve<br />

Bertandri<br />

Bruno Cibal<strong>di</strong><br />

Bonafede Vitali<br />

Baptistae Fiacre<br />

Bernar<strong>di</strong> Lavinheta<br />

Bernier<br />

Ramazzini<br />

Bessarionis Car<strong>di</strong>nalis<br />

Budei<br />

Barremé<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Trage<strong>di</strong>ae<br />

Epistolae apologeticae<br />

Rettorica<br />

Poesie degli Ebrei<br />

Historia ludrica<br />

Scherno degli Dei<br />

Epistolae<br />

Paleographia graeca<br />

Natura de' cibi<br />

MEDICI<br />

Lexicon me<strong>di</strong>cum<br />

Methodus me<strong>di</strong>cinalis<br />

Politica me<strong>di</strong>ca<br />

Mineralia<br />

De China Chinae<br />

Querela ventriculi<br />

Reflessions sur l'acide et alcali<br />

Acqua vitae per conservar la vita<br />

Discorso academico<br />

Opuscula<br />

Opera omnia<br />

PHILOSOPHI<br />

De fontibus mutinensibus<br />

Abrege de la philosophie de Gassen<strong>di</strong><br />

Philosophie platonica<br />

Physica<br />

MATHEMATICI<br />

Grand banquier<br />

192<br />

F 56<br />

K5<br />

F 39<br />

F 22<br />

G72<br />

I 115<br />

C 1<br />

K 1<br />

F 23<br />

H 32<br />

F 14<br />

H 20<br />

H 24<br />

128<br />

123<br />

K11<br />

H2<br />

C 19<br />

G22<br />

H5<br />

t. 7. H 28 a 34<br />

C13<br />

C4<br />

E9


Benedetto Castelli<br />

Bene<strong>di</strong>cti Castronij<br />

Blasij Spucces<br />

Bitainvieu<br />

Blasij Militello<br />

Baptista Fragosi<br />

Barnabae Brissonij<br />

Bartolomeo Chioccarelli<br />

Bene<strong>di</strong>cti Carpzonij<br />

Baldassare Graziano<br />

Bene<strong>di</strong>cti Moriega<br />

Varchi<br />

Berlingero Gessi<br />

Coelestini V. Pont. M.<br />

Caesaris Baronij<br />

Glorierij<br />

Orlan<strong>di</strong>j<br />

Baronij<br />

Caietani Passarelli<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 35<br />

Misura dell' Acque correnti<br />

Episagegicon geometricum<br />

Ingegnoso ritrovato <strong>di</strong> fortificare<br />

Horographia universalis<br />

Exoticum problema<br />

Arsenale matematico<br />

Prospectiva problemata<br />

Art. universel des fortifications<br />

IURISPERITI<br />

Lucubratio pro Magno Admiratu<br />

Regimen Reipublicae Christianae t. 2.<br />

Opera legalia<br />

Archivio della Regia Giuris<strong>di</strong>zione<br />

Disceptationes historico politicae t. 3.<br />

Commentarium in Legem Regni Germaniae<br />

Asylum debitorum<br />

POLITICI<br />

D 21<br />

D 25<br />

E2<br />

C 3<br />

C4<br />

C 5<br />

G 15<br />

D 1<br />

E 16<br />

B 42/43<br />

G 10<br />

H 29<br />

H 58 a 62<br />

H 59<br />

H 60<br />

Uomo <strong>di</strong> Corte t. 2.<br />

G 14/15<br />

Injustitia belli austriaci contra Philippum V. E 28<br />

Seneca de benefizij tradotto G 31<br />

Spada d'onore I 18<br />

Opus metricum<br />

Martyrologium<br />

HISTORICI<br />

Historia Romae expugnatae<br />

Senarum antiquitas<br />

Annales Ecclesiastici t. 12.<br />

Bellum Lusitanum<br />

C 69<br />

D 158<br />

E 142<br />

F 42<br />

A 1 a 12<br />

D 87


36<br />

Camilli Peregrini<br />

Tutini<br />

Cantarini<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Historia Principum Longobardorum<br />

Officii sette del Regno <strong>di</strong> Napoli<br />

Annali delle guerre d'Europa t. 2.<br />

Guerra contro il Turco t. 2<br />

Congiura de Baroni del Regno <strong>di</strong> Napoli<br />

Annales genuenses<br />

Scriptores clericorum regularium<br />

Capitula syno<strong>di</strong>ca<br />

Portio<br />

C affari<br />

Caietani Cottoni<br />

Caroli Calvi<br />

III. Regis Francorun Capitula<br />

Patini Numismata Romanorum Imperatorum<br />

Croyaci Numismata Regum, et Imperatorum<br />

Du Fresne Historia Bizantina<br />

Sigonij De Regno Italiae<br />

Borelli Vindex Neapolitanae Nobilitatis<br />

Sigonij Lex curiata<br />

Morabito Annales ecclesiae Messanensis<br />

Imbonati Chronicon tragicum<br />

Patin Relations historiques de vojages<br />

Sigonij Opera t. 3.<br />

Carlo Delfini Compen<strong>di</strong>o istorico<br />

Malvasia Vite de pittori bolognesi t. 2.<br />

Butler Compen<strong>di</strong>o della storia universale<br />

Casimiro Frescot Viaggi <strong>di</strong> M. Spon. t. 2.<br />

Castelli de Castello<br />

Origine della rovina del Calvinismo<br />

Chronicon Bergomense<br />

Castonis Me<strong>di</strong>olanensis Synodus provincialis<br />

Caterino d'Avila Guerre civili <strong>di</strong> Francia<br />

Cesare Baronio<br />

Compen<strong>di</strong>o degli annali ecclesiastici<br />

Campana Vita <strong>di</strong> Filippo II. re <strong>di</strong> Spagna<br />

Istoria del mondo t. 2.<br />

Benvenuti<br />

Famiglie nobili <strong>di</strong> Spagna<br />

Vita comune de Chierici<br />

Vergara<br />

Monete del Regno <strong>di</strong> Napoli<br />

Ceriziers<br />

Historia <strong>di</strong> Francia<br />

Christiani Adricomij Theatrum Terrae Sanctae<br />

Matthia Prodromus ad quatuor monarchias<br />

Char<strong>di</strong>n<br />

Journal du vojage t. 2.<br />

Chevreau<br />

Istoria del mondo t. 2.<br />

Christophori Besol<strong>di</strong> Series rerum gestarum a regibus Hierosolymarum<br />

Neapolis et Siciliae<br />

Historia Constantinopolitano-turcica<br />

C 68<br />

F 19<br />

F 1/2<br />

F 69/70<br />

H 109<br />

C72<br />

E 55<br />

C 36<br />

C 36 I 97<br />

D4<br />

D5<br />

D 28<br />

E 117/118<br />

E 179<br />

E 207<br />

F 63<br />

G 59<br />

I 118<br />

C 27/29<br />

A 96/97<br />

H 56/57<br />

A96<br />

H 223/224<br />

I 7<br />

C 82<br />

C 75<br />

H 15<br />

D 144<br />

D 177<br />

G 90/91<br />

H 117<br />

E 91<br />

G 91<br />

F 186<br />

D 106<br />

K 321<br />

I 186/187<br />

H 89<br />

I 188<br />

I 189


Christiani Matthiae<br />

Christophori Cellarij<br />

Battelli<br />

Moya<br />

Scanello<br />

Hartknoch<br />

Hendreich<br />

Christiani Ernesto<br />

Christophori Cellarij<br />

Cipriano Manente<br />

Clau<strong>di</strong>j Morisoti<br />

Chiffletij<br />

Clau<strong>di</strong>j Salmasij<br />

Boussiers<br />

Salmasij<br />

Fleury<br />

Tolomeo<br />

Conforti Pulicis<br />

Conra<strong>di</strong> Monachi<br />

Constantij Lan<strong>di</strong><br />

Constantini Manassis<br />

Roncaglia<br />

Callurafi<br />

Cornelij Taciti<br />

Nepotis<br />

Crapeoli<br />

Cuperi Harpocrat<br />

S. Caecilij Cypriani<br />

Coelestini V. P.M.<br />

Coelij Sedulij<br />

Caesarij<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 37<br />

Theatrum historicum<br />

Hitoria nova Zosimi<br />

Expositio numismatis Heracliani<br />

Apologia por la catedra de Sagovia<br />

Cronica <strong>di</strong> Sicilia<br />

Respublica polonica<br />

Respublica cartaginensis<br />

Notizia del Peloponneso<br />

Orbis antiquus t. 2.<br />

Istoria<br />

Orbis maritimi historia<br />

De numismate antiquo<br />

Vita Ammiani Marcellini<br />

De re militari<br />

Istoria del Reame <strong>di</strong> Sicilia, e Napoli<br />

Regiones suburbicariae<br />

Cathechisme historiae<br />

Geografia<br />

Historiae Vicentinae fragmenta<br />

Epistola ad Episcopum Catanensem<br />

Numismata selecta<br />

Breviarium historicum<br />

Effetti della pretesa riforma<br />

Tumulti <strong>di</strong> Palermo<br />

Opera<br />

Annales t. 4.<br />

Vitae Imperatorum Romanorum<br />

Epistola ad Vitalem<br />

Monumenta antiqua<br />

Opera<br />

Opuscula<br />

Opera<br />

Dialogi<br />

SANCTI PATRES<br />

F 21 H 28<br />

E 227<br />

G 24<br />

H 34<br />

H 230<br />

K296<br />

R 295<br />

G96<br />

G 67/68<br />

H 16<br />

D 36<br />

G 38<br />

G 57<br />

G 97<br />

K 14<br />

G 81<br />

1418<br />

D 153<br />

C 79<br />

C 66<br />

G 12<br />

Cl3<br />

F 185<br />

E96<br />

C 33 D 96<br />

H 159 a<br />

162/Z 369<br />

E 31 et<br />

I 172/381<br />

C 34<br />

C 25<br />

D 21<br />

A 22<br />

A8<br />

A7


38<br />

C aesaris Arela tensis<br />

Callisti II. P.M.<br />

Capreoli Cartaginensis<br />

Cassiodori<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Opera<br />

Homiliae<br />

Sermones<br />

Epistolae<br />

Opera t. 2.<br />

Opera<br />

Catena Patruum Graecorum in Job. Patricij Juni<br />

Barthass. Corderij<br />

Catena Sanctorum Patruum Graecorum<br />

Cerealij<br />

De SS. Trinitate<br />

Christiani Druthmari Commentarium in Evangelia<br />

Chromatij Aquilejensis Homiliae de Beatitu<strong>di</strong>nibus<br />

Chrysippi<br />

Sermo de beata Maria<br />

Clementis Alexandrini Opera<br />

Papae Recognitiones castigationes, et epistolae<br />

Clau<strong>di</strong>ani Mamerti Opera<br />

Clau<strong>di</strong>j T aurinensis Commentari a<br />

Columbani Scoti Opera<br />

Commo<strong>di</strong>ani<br />

Instructiones adversos gentilium deos<br />

Cleri Ravennatis Epistola<br />

Constantini Hermenopoli Opuscula<br />

Cosmae Hierosolimitae Hymni<br />

Cresconij Africani Breviarium Canonum<br />

Cumeani<br />

Mensura poenitentiarum<br />

Cajetani Potestatis<br />

Cornelij a Lapide<br />

INTERPRETES<br />

Historia Evangelica<br />

In Apocalypsim<br />

t. 2.<br />

Commentaria in sacram scripturam t. 11.<br />

ASCETICI<br />

Carlo Gregorio Rosignoli Meraviglie <strong>di</strong> Dio t. 6.<br />

Verità eterne<br />

Esercizi <strong>di</strong> S. Ignazio<br />

B 7<br />

AlO<br />

A 22<br />

A9<br />

D 15/16<br />

H3<br />

E2<br />

E 1<br />

D lO<br />

AlO<br />

A 17<br />

A7<br />

A13<br />

E 13/A 5<br />

A4<br />

A8<br />

A 16<br />

A 14<br />

B7<br />

A 18<br />

A 21<br />

A 14<br />

A11<br />

A 14<br />

F 4/5<br />

E5<br />

C 11 ad 22<br />

D 52 a 57<br />

D 58<br />

D 59


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 39<br />

Carlo Zucchi Panegirico della Sagra Lettera<br />

Cm'oli Scribani Amor <strong>di</strong>vinus<br />

Thomasij Annus Bonaventurae<br />

Santa Caterina <strong>di</strong> Siena Dialogo<br />

Claude Colombiere Retraitte spirituelle<br />

Sermons t. 5.<br />

Dausquij Sanctitudo Pauli Apostoli<br />

Clementis XI. P.M. Homiliae<br />

Cornelio Musso Pre<strong>di</strong>che<br />

Constant. Notari Citta<strong>di</strong>no del cielo<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Caietani Benitez. De Lugo Concursus Dei praevius et efficax<br />

Can<strong>di</strong><strong>di</strong> Parthenotirni Votum pro Immaculata Conceptione<br />

Caroli de Baucio<br />

Coelestini Sfondrati<br />

Clau<strong>di</strong>j La Croix<br />

Fleury<br />

Du Verte<br />

Caesaris Carena<br />

Marullo<br />

Caroli Antonelli<br />

Borromaei<br />

De ju<strong>di</strong>cio universali<br />

Innoccentia vin<strong>di</strong>cata<br />

Nodus praedestinationis <strong>di</strong>ssolutus<br />

Theologia moralis t. 2.<br />

Cathechismo istorico<br />

Explicacion des ceremonies de 1'eglise<br />

CANONISTAE<br />

De Officio Inquisitionis<br />

Synodus Panormitana<br />

De regimine eccles. episcopo<br />

Acte ecclesiae Me<strong>di</strong>olanensis t. 3.<br />

VIII. Regis Francorum Pragmatica Sanctio<br />

Christiani Lupi Doctrina synodorum t. 12.<br />

Christian Catholicus Trattato della Scisma<br />

Clementis VIII. P .M. Bulla parochiarum Panorrni<br />

Clementis XI. P.M.<br />

Claude Fleury<br />

Constitutiones syno<strong>di</strong> Cameriensis<br />

Bullarium<br />

Institution au droit ecclesiatique t. 2.<br />

F 56<br />

H 67<br />

H 70<br />

K 16<br />

H 55<br />

16 a 10<br />

D 30<br />

H 41<br />

E 42<br />

G 42<br />

B 15<br />

K 13<br />

156<br />

E 22·<br />

G13<br />

E 9/10<br />

G 51<br />

15<br />

F 1<br />

G 133<br />

G 49<br />

G 38 a 40<br />

et H 11<br />

CD<br />

E 5 a 16<br />

H 31<br />

H5<br />

G 42<br />

Gl<br />

I 12/13


40<br />

C. Barthi<br />

Coelij Curionis<br />

Rodhjgini<br />

Caesaris Scaligeri<br />

Cajetani Giar<strong>di</strong>na<br />

Calogero Marino<br />

Camillo Ettori<br />

Caroli Aquino<br />

De Notariis<br />

Du Fresne<br />

Neapolis<br />

Paschalis<br />

Scribani<br />

Sthepani<br />

Maggi<br />

Casimiro Costa<br />

Catullus<br />

Césare Ou<strong>di</strong>n<br />

Chapelle<br />

Christophori Cellarij<br />

Longolij<br />

Ivanovic<br />

Ciro des Pers<br />

Clau<strong>di</strong>o Archillini<br />

Clau<strong>di</strong>ani<br />

Dausquij<br />

Fleury<br />

Clau<strong>di</strong>o J acobis<br />

Cornelij Schreuellij<br />

Columelle<br />

Constantini Luscaris [sic]<br />

De Notari<br />

Conra<strong>di</strong>j Lycosthenis<br />

Cyrano Bergerac<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

HUMANISTAE<br />

Fabulae Esopicae<br />

Thesaurus Linguae Latinae t. 3.<br />

Lectiones Antiquae<br />

Poemata<br />

Animadversiones Criticae<br />

Statuta <strong>di</strong> Vittorio Amadeo Poema<br />

Buon Gusto<br />

Costantino il Grand Poema<br />

Lexicon militare t. 3.<br />

Glossarium grecitatis t. 2<br />

Latinitatis t. 3.<br />

Aaptysis ad fastos Ovi<strong>di</strong>j<br />

Coronae<br />

Adolescens pro<strong>di</strong>gus<br />

De prima scriben<strong>di</strong> origine<br />

Dictionarium<br />

Rime varie t. 4.<br />

Poema del Pellegrino<br />

Opera<br />

Tresor des lengues t. 2.<br />

OEvres t. 2.<br />

Curae posteriores<br />

Epistolae<br />

Minerva al tavolino t. 2.<br />

Poesie t. 2.<br />

Rime, e prose<br />

Opera<br />

Ortographia<br />

Metodo degli stu<strong>di</strong>j<br />

Grammatica italiana e francese<br />

Lexicon graeco latinum<br />

Agricolatio<br />

Grammatica greca<br />

Duello dell'Ignoranza<br />

Apophtegmata<br />

Histoire comique<br />

K 32<br />

E 29 a 31<br />

D 31<br />

K 33<br />

H 99<br />

F 86<br />

H 47<br />

C 22<br />

E 18 a 20<br />

E 11/12<br />

E 25 a 27<br />

A2<br />

I 5<br />

F 70<br />

K 26<br />

F23<br />

E 49/52<br />

D 49<br />

I 109<br />

G 30/31<br />

E 61/62<br />

H 85<br />

G 46<br />

F 98/99<br />

F 52/53<br />

177<br />

I 44/113<br />

C9<br />

F 79<br />

K 36<br />

G 26<br />

F 26<br />

153<br />

C 21<br />

H 42<br />

F 62


Caroli Paggi<br />

Castore Durante<br />

Cornelij Gemmae<br />

Coelestini Bruni<br />

Caesaris Scaligeri<br />

Camus<br />

Cesare Merli<br />

Chambre<br />

Clau<strong>di</strong>j Eliani<br />

Conibricenses<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 41<br />

MEDICI<br />

Enchiri<strong>di</strong>on Me<strong>di</strong>co-Astro-Chimicum<br />

Erbario<br />

Tesoro della Sanità<br />

Ars cyclognomonica<br />

Logica Parva<br />

Subtilitas<br />

Traite des forces<br />

PHILOSOPHI<br />

Prattica de' sogni<br />

Arte <strong>di</strong> conocer gli Uomini<br />

Caratteri delle Passioni t. 5.<br />

De animalium natura<br />

Campanella Astralogicorum<br />

Christophori Bambergensis In sphaeram<br />

De generatione, et corruptione<br />

MATHEMATICI<br />

Clau<strong>di</strong>s de Chales Mundus mathematicus t. 4.<br />

Croix<br />

Salmasij<br />

Camilli Mella<br />

Charles Loyseau<br />

Christophori Crespi<br />

Clau<strong>di</strong>j Salmasij<br />

Conra<strong>di</strong> Rittershusij<br />

De annis climatericis<br />

Novelle metode pour la geographie t. 5.<br />

IURISPERITI<br />

Decisiones Rotae Novae<br />

Livres du Droit des Offices<br />

Observationes t. 2.<br />

Usurae<br />

Expositio Novellarum Iustiniani<br />

H11<br />

F7<br />

I 19<br />

F 22<br />

G7<br />

G 23<br />

H4<br />

16<br />

H 21<br />

I 14 a 18<br />

122<br />

F 21<br />

111<br />

I 1<br />

A 5/8<br />

G1<br />

G 7 a 11<br />

G 31<br />

H 25<br />

C 1/2<br />

K 20<br />

K 30


44<br />

Dominici Macrì<br />

Daniello Bartoli<br />

Didaci Vega<br />

Zunica<br />

Domenico Marchese<br />

Pasini<br />

T agliaferri<br />

Didaci Duarte<br />

Sanchez<br />

D. B.<br />

Dionjsij Petavij<br />

Dominici Bannes<br />

David<br />

Montagniolo<br />

Segneri<br />

Viva<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Hierolexicon t. 2.<br />

Notitia de vocaboli ecclesiastici<br />

ASCETICI<br />

Pensieri sagri<br />

Povertà contenta<br />

Vita <strong>di</strong> S. Francesco Borgia<br />

E ternità consigliera<br />

Due eternità dell'uomo<br />

Vita del Card. Roberto Bellarmino<br />

Conciones quadragesimales<br />

Esercizio sopra gli evangelij<br />

Para<strong>di</strong>so de la gloria<br />

Esercizio santo<br />

Fà per tutti<br />

Diario domenicano t. 6.<br />

Vita <strong>di</strong> Fra Vincenzo Ferreri<br />

Diario sagro<br />

THEOLOGI et DOGMATICI<br />

Expositio Damnatarum Propositionum<br />

Duplex antidotus<br />

Vin<strong>di</strong>ciae e<strong>di</strong>tionis S. Augustini<br />

Theologia dogmatica t. 6.<br />

De fide, Spe, et charitate<br />

Commentarium scholasticum in prima parte<br />

F 12/13<br />

G 14<br />

F 53<br />

F 67<br />

G 12<br />

G 49<br />

G 58<br />

H7<br />

H 44<br />

H13<br />

H 18<br />

G 43<br />

G 50<br />

E 7 ad 12<br />

H 24<br />

G 51<br />

K 18<br />

K 20<br />

I 51<br />

B 8 a 13<br />

D 32<br />

Divi Thomae D 33<br />

Disputatio de valore et fructu missae<br />

Opus Dei admirabile<br />

Theses damnate t. 2.<br />

CANONISTAE<br />

Responce aux remarque de Launoy<br />

K 19<br />

G 1<br />

G 10/11<br />

H27


Diversorum Authorum<br />

Doria J oannectini<br />

Synod.<br />

Durand<br />

Guilielmi<br />

Duranti Barnabae<br />

Daniele Bartoli<br />

Danielis Heinsij<br />

Demostenis<br />

Diego Saavedra<br />

Diogenis Laertij<br />

Dionis Chrisostomi<br />

Dionjsij Petavij<br />

Domenico Aulisio<br />

Doni<br />

Daniel Clerc<br />

Sennerti<br />

Domenico Bottone<br />

Domergue<br />

Dominici Beneti<br />

Chabraei<br />

Guglielmini<br />

Scala<br />

Zerilli<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 45<br />

Rotae romanae cum compen<strong>di</strong>o<br />

Synodus panormitana L<br />

Synodus Panormitana III<br />

Origo iuris<strong>di</strong>ctionis ex legibus<br />

Rationale <strong>di</strong>vinorum officiorum<br />

Presentatio curati<br />

HUMANISTAE<br />

Homo <strong>di</strong> lettere<br />

Ortografia Italiana<br />

Orationes<br />

Opera<br />

Le Filippiche<br />

Idea del principe politico cristiano<br />

Republica li teraria<br />

Vita philosophorum<br />

Vita de filosofi<br />

Orationes<br />

Trage<strong>di</strong>ae<br />

Scuole sacre degli Ebrei<br />

Cancelliere<br />

Mon<strong>di</strong><br />

Infermi<br />

MEDICI<br />

Histoire de la Me<strong>di</strong>cine<br />

Opera t. 3.<br />

Preserve del mal contagioso<br />

Mojens ponr conserver la santé<br />

Opus Me<strong>di</strong>co-Morale t. 2.<br />

Icones stirpium<br />

Dissertatio de Salibus<br />

Phlebotomia damnata<br />

Causae mortis repentinae<br />

t. 23. A 1/23 et<br />

B 1 a 7<br />

I 3<br />

H 12<br />

H13<br />

G 57<br />

111<br />

G 49<br />

H 97<br />

143<br />

Al<br />

H 45<br />

E 80/81<br />

H 26<br />

D 85 FIO/lI<br />

F 78<br />

D3<br />

I 110<br />

C27<br />

F 48<br />

F 49<br />

F 50<br />

F 17<br />

A lO a 12<br />

H23<br />

126<br />

F 27/28<br />

F 3<br />

G 33<br />

G 38<br />

G 26


46<br />

Donati Altomari<br />

Domenico Bottone<br />

Daniello Bartoli<br />

Diego Funes<br />

Dominici Bannes<br />

Bottoni<br />

Delfino<br />

Daniello Bartoli<br />

Debeatiano d'Icaria<br />

Davi<strong>di</strong>s Mevij<br />

Denys Simon<br />

Didaci Boleri<br />

Medrano<br />

Dionysij Gothophre<strong>di</strong><br />

Desiderij Crescentij<br />

Didaci Saavedra<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Methodus<br />

Animadversioni sopra il salasso<br />

Exercitationes de arthritide<br />

PHILOSOPHI<br />

Suono<br />

Historia des aves y animales<br />

Commentarium de generatione et<br />

cotruptione<br />

Pyrologia topographica<br />

Sommario delle scienze<br />

MATHEMA TICI<br />

La tensione, e pressione <strong>di</strong>sputati<br />

Scuola geografica<br />

IURISPERITI<br />

Decisiones t. 2.<br />

Bibliotheque historique du droit t. 2.<br />

Decotio debitorum<br />

De concUl'SU connubi ali<br />

Corpus juris civilis cum notis t. 3.<br />

POLITICI<br />

Ars regen<strong>di</strong> respublicas<br />

Idea principis politici christiani<br />

Corona Gothica, et Castellana y Austriaca<br />

K 12<br />

H 30<br />

H 34<br />

G 17<br />

F 17<br />

F 27<br />

F9<br />

G27<br />

G 17<br />

G 18<br />

B 9/10<br />

K 7/8<br />

E 8<br />

A 27<br />

G 7 a 9<br />

K 46<br />

D 2 E 11/26<br />

et K 38<br />

E 34


Domenico Ban<strong>di</strong>ni<br />

De La Cruz<br />

Edmun<strong>di</strong> Marthene<br />

Eduar<strong>di</strong> Bernar<strong>di</strong><br />

Egesippi<br />

Emanuelis Schelestratae<br />

Enea Vico<br />

De Meteren<br />

Tesauro<br />

Emanuelis Dartenaj<br />

Enrico Bacco<br />

Ephiphanij Hagiopolitae<br />

Eryci Puteani<br />

Estevan Garibaj<br />

Esubeio Filopatro<br />

Estevan Garibay<br />

Eugesippi<br />

Ermol<strong>di</strong> Nigelli<br />

B. Eugenij<br />

Evangelistae Manelmi<br />

Eusebij Pamphilij<br />

Eutropij<br />

Ebrar<strong>di</strong><br />

Nierimbergi<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 47<br />

Governante politico cristiano<br />

Savio politico<br />

HISTORICI<br />

Thesaurus anecdotorum t. 5.<br />

Collectio veterum scriptorum t. 6.<br />

De mensuris et ponderibus antiquis<br />

De exci<strong>di</strong>o urbis Hierosolymitanae<br />

Catalogus Romanorum Pontificum<br />

Histoire des Pays Bas<br />

Campegiamenti <strong>di</strong> Piamonte<br />

Istorie <strong>di</strong> Torino t. 2.<br />

Regno d'Italia<br />

Nobiltà delle medaglie antiche<br />

Commentarij historici<br />

Regno <strong>di</strong> Napoli descritto<br />

Syria<br />

Pecuniae Romanae Ratio<br />

Illustraciones genealogicas de los Reyes<br />

d'Espafia<br />

Istoria del Regno <strong>di</strong> Napoli t. 2.<br />

Compen<strong>di</strong>o de la Historia d'Espafia t. 4.<br />

Distantia locorum Terrae Sanctae<br />

De rebus gestis Ludovici Pij<br />

Opuscula<br />

Brixiae obsi<strong>di</strong>o<br />

Opuscula<br />

Historia ecclesiastica<br />

Chronica<br />

Historiae naturae<br />

Historia Romana<br />

SANCTI PATRES<br />

Contra valdenses<br />

G 1<br />

G 20<br />

A 40 a 44<br />

A 45 a 50<br />

K 1<br />

F 12 K 37<br />

C 69<br />

D 111<br />

E 79<br />

F 181/182<br />

K 70<br />

G 30<br />

163<br />

F 205<br />

C 26<br />

G 38<br />

D 105<br />

G71/72<br />

F 22 a 25<br />

C 26<br />

C 67<br />

C 35<br />

F72<br />

C 34<br />

E72<br />

E 133<br />

E 49<br />

D 95 et I 385<br />

B 4


52<br />

Vita<br />

Bianchini<br />

Piacenza<br />

Lombar<strong>di</strong><br />

Abela<br />

Guicciar<strong>di</strong>ni<br />

Ficoroni<br />

Scoto<br />

Moja<br />

Pippini<br />

De Ficorone<br />

Crucxij<br />

Porteri<br />

Bion<strong>di</strong><br />

Francisci Sansovino<br />

Garzia<br />

Agostino<br />

Loschi<br />

Tarizzo<br />

Paggi<br />

Mellarij<br />

Sanders<br />

Savasta<br />

Menestrier<br />

De Ropet<br />

Noel<br />

Van Ranst.<br />

Fiderici Spanhemi<br />

Frossar<strong>di</strong><br />

F.D.C. Lynnois<br />

Fulcherij Carnotensis<br />

Filippo Porco<br />

Facun<strong>di</strong> Hermicensis<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Innesto istorico<br />

Istoria universale<br />

Istoria dell' arcipelago<br />

Aquae puteolane<br />

Malta illustrata<br />

Istoria d'Italia<br />

T ali, ed altri instrumenti lusorij<br />

Itinerario d'Italia<br />

Trionfo dell'Elba<br />

Chronicon<br />

Bolla d'oro<br />

Antichità <strong>di</strong> Roma<br />

Historia Canadensis<br />

Compen<strong>di</strong>um Annalium Hiberniae<br />

Istoria delle guerre civili d'Inghilterra<br />

Chronologia<br />

Antichità <strong>di</strong> Beroso Caldeo<br />

Istoria dell'Isole Mariane<br />

Corona Reale <strong>di</strong> Savoja t. 2.<br />

Compen<strong>di</strong>j historici t. 2.<br />

Raguaglio istorico della città <strong>di</strong> Torino<br />

Breviarium Chronologicum Romanorum<br />

Pontificum t. 4.<br />

Vita S. Philippi Argirensis<br />

Vita <strong>di</strong> Giacomo Secondo<br />

Caso <strong>di</strong> Sciacca<br />

Metode du Blason<br />

Histoires tragiques<br />

Memoriale circa permissum rituum sinensium<br />

Historia hereticorum<br />

Introductio ad historiam sacram t. 2.<br />

Historia gallica<br />

Histoire des Larrons<br />

Gesta peregrinationis francorum<br />

Istoria degli Azzurri<br />

Opera<br />

SANCTI PATRES<br />

E 219<br />

F 12<br />

F 18<br />

F 42<br />

F 50<br />

F71<br />

F 74<br />

E 168<br />

E 163<br />

C 75<br />

G 15<br />

G 19<br />

G 51<br />

G 61<br />

G 94<br />

G 103<br />

H71<br />

G 105<br />

H 29/30<br />

H 72/73<br />

H 108<br />

H 163/166<br />

H 175<br />

H 225<br />

124<br />

I 191/117 et<br />

L 183<br />

L 181<br />

1388<br />

K 100<br />

E 107/109<br />

1365<br />

F 125<br />

D 34<br />

D 184<br />

A 12


Fausti Regiensis<br />

Faustini Diaconi<br />

Flodar<strong>di</strong> Remensis<br />

FIori Lugdunensis<br />

Flosculi SS.PP.<br />

Franci Secun<strong>di</strong><br />

Freculphi Fuldensis<br />

Fredegarij Scholastici<br />

Fulgensij Ferran<strong>di</strong><br />

Rupensis<br />

Fulberti Carnotensis<br />

Francisci Lucae<br />

Riberae<br />

Are. Rothomagi<br />

Fabio Glissenti<br />

Fer<strong>di</strong>nando Zucconi<br />

Francesco Arena<br />

Casini<br />

Giral<strong>di</strong><br />

Della Croce<br />

Andaloro<br />

Monacelli<br />

Maggio<br />

Riccio<br />

Monaco<br />

Roma<br />

Nepuero<br />

Di Sales<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 53<br />

Opera<br />

De Trinitate<br />

Historia remensis<br />

Opera<br />

] oannis Russaliere t. 5.<br />

Opuscola<br />

Historiae<br />

Chronicon<br />

Opera<br />

Opera<br />

Epistolae, et sermones<br />

INTERPRETES<br />

Commentatium in quatuor evangelia<br />

In XII prophetas<br />

Apologia evangelij<br />

ASCETICI<br />

Discorsi morali<br />

Lezzioni sacre t. 5.<br />

Panegirici sacri<br />

Pre<strong>di</strong>che t. 3.<br />

Età dell'uomo<br />

Campagne militari dell' arti <strong>di</strong>aboliche<br />

Disinganni per vivere, e morire bene t. 4.<br />

Canestro simbolico<br />

Figure morali sopra la scrittura<br />

Disquisitiones asceticae<br />

Sacerdote in solitu<strong>di</strong>ne<br />

Panegirico <strong>di</strong> S. Tomaso<br />

Istoria <strong>di</strong> S. Giovanni Battista<br />

Pensieri cristiani t. 4.<br />

Maniera <strong>di</strong> prepararsi alla morte<br />

Opere spirituali t. 5.<br />

AlO<br />

A7<br />

A 19<br />

A 17<br />

Ila 5<br />

B 1<br />

A 16<br />

AD<br />

A11<br />

A 11 B 7<br />

A 20<br />

F2<br />

G11<br />

A 16<br />

E 33<br />

F 9 a 13<br />

F 39<br />

F5a7<br />

K 35<br />

G 15<br />

D 15 a 18<br />

H 57<br />

K 12<br />

G 52<br />

F 65<br />

F 1<br />

E 14<br />

144 a 47<br />

148<br />

152 a 56


56<br />

Salignac<br />

Petrarchae<br />

Santinelli<br />

Carrera<br />

Francisci<br />

Maggio<br />

Re<strong>di</strong><br />

Quevedo<br />

Remon<strong>di</strong><br />

Sanetij<br />

Serra<br />

Scorsi<br />

Suaertii<br />

Vetrani<br />

Friano Forbetta<br />

Fulvio Testi<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Avventure <strong>di</strong> Telemaco<br />

De reme<strong>di</strong>j utriusque fortunae<br />

Poesie<br />

Pantheon siculum<br />

Pyramis elegiaca<br />

Lyricorum<br />

Syntagmata linguarum orientalium<br />

Bacco in Toscana<br />

Obras t. 2.<br />

Orationes panegiricae<br />

Minerva sanctiana<br />

Apparatus synonymorum<br />

Latium christianum<br />

Athenae Belgicae<br />

Poemata de rebus <strong>di</strong>vinis<br />

Cigno provocato<br />

Poesie<br />

MEDICI<br />

Felicis Plateri<br />

Observationes me<strong>di</strong>cae<br />

Praxis me<strong>di</strong>ca t. 3.<br />

Fer<strong>di</strong>nan<strong>di</strong> Weinhart Nucleus me<strong>di</strong>cinae t. 3.<br />

Fortunati Fidelis De relationibus me<strong>di</strong>corum<br />

Patrocinium me<strong>di</strong>cinae<br />

Fortunij Liceti<br />

Causae mostrorum<br />

Francisci Cupani Hortus catholicus<br />

Supplementum horti catholici<br />

Deleboe<br />

Opera me<strong>di</strong>ca<br />

Hernandez Thesaurus rerum. me<strong>di</strong>carum<br />

De Leiva y Aguilar Desengano del mal uso del tabacco<br />

Glissoncij Anatomia hepatis<br />

Frederici Deckers Praxis barbettiana<br />

Florentij Volusani<br />

PHILOSOPHI<br />

Tranquillitas animi<br />

I 48/52<br />

189<br />

H 86<br />

D 51<br />

E73<br />

G 43<br />

F 1<br />

E 64<br />

G 22/23<br />

G 63<br />

H 39 K 31<br />

G 35<br />

H 61<br />

F 30<br />

G 59<br />

D 53<br />

G 88<br />

H 47<br />

G 2 a 4<br />

H 48 a 50<br />

G 31<br />

H 20<br />

G 41<br />

H 18<br />

H5<br />

F 1<br />

F5<br />

HlO<br />

K5<br />

127<br />

F 29


Font anelli<br />

Francisci Baconi<br />

Gregorij<br />

Massarij<br />

Petrarca<br />

Re<strong>di</strong><br />

Senò<br />

Toleti<br />

Quevero<br />

Vieri<br />

Famiano Michelini<br />

Finetto Oberti<br />

FIorenti Le Conte<br />

Francisci Baconis<br />

Lana<br />

Maurolyci<br />

Francisci Beltrani<br />

Castillo<br />

Rocco<br />

Salemi<br />

Stephani<br />

Fabio Albergati<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 57<br />

Entretiens sur la pluralité des mondes<br />

Opera<br />

De harmonia mun<strong>di</strong><br />

Castigationes Plinianae<br />

Opera<br />

Experimenta naturalia<br />

Uso delle passioni<br />

Commento t. 3.<br />

Epictedo<br />

Meteore<br />

MATHEMATICI<br />

Direzione de' Fiumi<br />

Agiustamento universale <strong>di</strong> pesi e misure<br />

Cabinet d'architetture t. 3.<br />

Nova Atlantis<br />

Prodromo<br />

Aritmeticorum<br />

Theoremata<br />

Photismi De lumine, et umbra<br />

IURISPERITI<br />

Exemplar sine exemplo t. 2.<br />

Decisiones<br />

De officiis<br />

Consilia<br />

Disceptationes<br />

. POLITICI<br />

H 42<br />

B5<br />

C9<br />

G lO<br />

B8<br />

113<br />

H 22<br />

F 23 a 25<br />

120<br />

H 24<br />

D4<br />

G 19<br />

G 12/14<br />

G 21<br />

C7<br />

D17<br />

D 23<br />

E4<br />

E 10/11<br />

E6<br />

E 12<br />

E 14<br />

G 12<br />

Republica regia t. 2.<br />

F 4/5<br />

Modo <strong>di</strong> ridurre a pace le inimicizie private F 6


58<br />

Fabio Albergati<br />

Fadrique Moles<br />

Ferrier<br />

Francesco Baccon<br />

Petrarca<br />

Galaz<br />

Lanario<br />

Quevedo<br />

Filippo Bonini<br />

Federici Marseleur<br />

Gabrielis Barri<br />

Sionitae<br />

Bucelini<br />

Symeoni<br />

Gramoundo<br />

Bremond<br />

Galeazzo Gualdo<br />

Galvanei FIamma<br />

Gasparis Contareni<br />

Gaudentij Merula<br />

Gaufri<strong>di</strong> Malaterra<br />

Gauterij Cancellarij<br />

Georgij Braun<br />

Monachi<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Discorsi politici<br />

Il Car<strong>di</strong>nale<br />

Defectos en la elecion<br />

Il Cattolico <strong>di</strong> Stato<br />

Opere morali<br />

Rime<strong>di</strong>j dell'una, e l'altra fortuna<br />

Paradoxas<br />

Discurso<br />

Politica des Dios<br />

Ciro politico<br />

Legatus<br />

HIS'fORICI<br />

Calabriae antiquitas<br />

Rithus Maronitarum<br />

Aquila imperij bene<strong>di</strong>ctina<br />

Nucleus variae lectiones<br />

Rerum hispanicarum chronologia<br />

Rerum anglicarum chronologia<br />

Rerum italicarum chronologia<br />

Chronologia Germaniae<br />

Illustrazione degl' epitafij, et medaglie<br />

Historia prostrata<br />

Viaggi d'Egitto<br />

Istoria <strong>di</strong> Leopoldo Imperatore t. 3.<br />

Istoria <strong>di</strong> Leopoldo<br />

Istoria <strong>di</strong> suoi tempi t. 5.<br />

Relazione delle città Ansiatiche<br />

Istoria della pace <strong>di</strong> Francia e Spagna<br />

Historia Me<strong>di</strong>olanensis<br />

Opusculum<br />

Respublica Veneta<br />

Origo Gallorum Cisalpinorum<br />

Historia sicula<br />

Bella Antiochena<br />

Civitates orbis terrarum t. 5.<br />

Chronographia<br />

F 7<br />

F8<br />

F lO<br />

G7<br />

K 44<br />

18 K 49<br />

F 24<br />

G 23<br />

E 24 G 29<br />

E 35<br />

E 19<br />

F 42<br />

C 26<br />

D 16<br />

H 215/216<br />

H 217<br />

H 218<br />

H 219<br />

H 220<br />

G 21<br />

G 48<br />

F 184<br />

E 43 a 45<br />

F 17<br />

H 35 a 39<br />

H 249<br />

K 45<br />

C 75<br />

C 78<br />

K 341<br />

F 42<br />

C 71 F 41<br />

D 34<br />

A 100 a 104<br />

C5


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 59<br />

Gualterij Tabulae Antiquae Siciliae<br />

Cedreni Compen<strong>di</strong>um Historicum<br />

Pachymeris Michael Paleologus<br />

Andronicus Paleologus<br />

Curopalata De officiis ecclesiae Constantinopolitanae<br />

Georgij Agrepolitae Historia<br />

Monachi Vitae recentiorum Imperatorum<br />

Co<strong>di</strong>ni<br />

De antiquitatibus Constant.<br />

Phranca Chronicon<br />

Trapezuntij Epistola ad loannem Imperatorem<br />

Stella<br />

Annales Genuenses<br />

BrendIacht Historia pacificationum<br />

Vasari<br />

Vite de Pittori<br />

Geoffrij de Ville Arduin Histoire de 1'empire de Constantine<br />

Geran<strong>di</strong> Maurisij Gesta Eccelini de Romano<br />

Vossij<br />

De theologia gentilium<br />

Stocken Amoenitates historiae t. 2.<br />

Mercatoris Atlas minor<br />

Giacinto Falletti Trattato della corte romana<br />

Gimma Historia dell'Italia letterata t. 2.<br />

Giacomo Bonanni Siracuse antiche<br />

Fiorelli Monarchia d'Oriente<br />

Marcello Cronologia dell'lstoria ecclesiastica<br />

Gini Genebrar<strong>di</strong> Chronographia<br />

Giovanni Angelo Canini Iconografia<br />

Giovambattista Caruso Memorie istoriche <strong>di</strong> Sicilia<br />

Crispo Vita <strong>di</strong> Sanazzaro<br />

Birago Turbolenze d'Europa<br />

Colonna Congiura de Ministri <strong>di</strong> Spagna<br />

Birago Istoria africana<br />

Pagani Metodo <strong>di</strong> computare i tempi<br />

Birago Disunione <strong>di</strong> Portogallo, et alla corona<br />

<strong>di</strong> Castiglia<br />

Pacichelli Viaggi d'Europa t. 5.<br />

Memorie t. 2.<br />

Giovan Battista Ramusio Navigazioni t. 3.<br />

Guarneri Zolle istoriche catenae<br />

Giov. Giacomo d'Ischia Imperio dell'Alemagna<br />

Giov. Francesco Gemelli Giro del mondo t. 8.<br />

Giov. Stefano Menochio Stuore eru<strong>di</strong>te t. 6.<br />

H 44<br />

C 78<br />

C 14<br />

C 15<br />

C 19<br />

C 13 D 41<br />

C 17<br />

C 18<br />

C 26<br />

C 26<br />

C 83<br />

164<br />

D 139<br />

C 22<br />

C 74<br />

E 162<br />

H 46/47<br />

144<br />

D 56<br />

G 51/52<br />

F 47 H 118<br />

F 59<br />

F73<br />

D 110<br />

D 26<br />

D 53<br />

F 178<br />

F 179<br />

G 106<br />

111<br />

H 31<br />

H 184<br />

H 206-210<br />

H 247/248<br />

E 59 a 61<br />

E 151<br />

H 107<br />

F 156/163<br />

H 95 a 100


60<br />

Giovanni Ortolano<br />

Fiore<br />

Boccaccio<br />

Cottone<br />

Crasset<br />

Conzalez<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Trionfo <strong>di</strong> fede<br />

Calabria illustrata<br />

Monti, selve etc.<br />

Festa <strong>di</strong> Trapani<br />

Istoria della Chiesa del Giappone<br />

Istoria della China<br />

t. 4.<br />

Villani Istoria de' suoi tempi<br />

Achillino Viridario<br />

Botero Relazioni universali del mondo<br />

Sagredo Memorie de monarchi otto mani<br />

Bovet Istoria de l'Imperador de la Cina<br />

Girolamo de Franchi Unione <strong>di</strong> Portugallo alla Castiglia<br />

Branchi Discorso de privilegi <strong>di</strong> Palermo<br />

Matranga Atto publico <strong>di</strong> fede<br />

Solennità lugubri, e liete per Filippo IV.<br />

Surita Annales de Aragon t. 8.<br />

Negro Soldato francese<br />

Lunardo Relazione della Corte Romana<br />

Ferrari Notizie istoriche<br />

Pollini Rivoluzioni d'Inghilterra<br />

Busoni Campagna dell'Ungheria<br />

Giulio Capocoda Amore <strong>di</strong> CarIo Conzaga<br />

Ossequente Pro<strong>di</strong>gij<br />

Gilseni Busbequij Opera<br />

Giuseppe Prescimone Fenice risorta<br />

Giuseppe Bonfiglio Messina<br />

Istoria Siciliana<br />

<strong>di</strong> S. Teresa Istoria del Brasile<br />

<strong>di</strong> Gesù Maria Raguaglio della Sacra Lettera<br />

Carnevale Istoria <strong>di</strong> Sicilia<br />

Perimezi Difesa della Sacra Lettera t. 2.<br />

Bonafede Palermo <strong>Patria</strong> <strong>di</strong> S. Agata<br />

Per<strong>di</strong>caro Vite de' Santi Siciliani<br />

Marascia Resoluzioni <strong>di</strong> due SS. Mamiliani<br />

Orleans Rivoluzioni d'Inghilterra t. 3.<br />

Godofri<strong>di</strong> Viterbiensis Pantheon<br />

Goffri<strong>di</strong>j Abbatis Opera<br />

Gorelli Aretini<br />

Gesta in Civitate Aretina<br />

Gregorij<br />

Constantinus Dux<br />

D 133<br />

E 110<br />

E 172<br />

E 192<br />

F 197 a 200<br />

F 211 et<br />

I 388/1 395<br />

H 14<br />

H 86<br />

H 129<br />

I 18<br />

1405<br />

19<br />

E 146<br />

E 164<br />

F 117<br />

F 31 a 38<br />

F 204<br />

F 216<br />

H4<br />

H 68<br />

I 12<br />

1354<br />

F 201 I 370<br />

Z 376<br />

D 126<br />

D 170<br />

H 102<br />

E 89<br />

G 200/226<br />

H 110<br />

G 77/78<br />

H 111<br />

H 112<br />

126<br />

G 153/155<br />

cn<br />

C 36<br />

C 81<br />

C 17


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 61<br />

Grimal<strong>di</strong> Istoria delle leggi, e Magistrati <strong>di</strong> Napoli t. 2. D 131/132<br />

XIII. P. M. Martyrologium D 172<br />

Lopez Excellencias d'Espana E 140<br />

Guido de Colonne Guerra <strong>di</strong> Troja I29<br />

Gueucle Ville Atlas Historique t. 7. A 67 a 73<br />

Guilielmi Appuli Poema Histor. Normannorum C 76<br />

Venturae Chl'onica Astensia C77<br />

Noeli Elementa Historiae I 78<br />

Burij Notitia Romanorum Pontificum K 81<br />

Choul Religione antica de romani E 53<br />

Col'tusij Historia C 78<br />

Guibel'ti Abbatis Gesta Dei per Fl'ancos D 34<br />

SANCTI PATRES<br />

G. Lugdunensis Epistola A 18<br />

Gaffri<strong>di</strong> Car<strong>di</strong>nalis Epistolae B 1<br />

Galidonis Prudentij Opuscula A 17<br />

Galli Abbatis Opusculum AD<br />

Epigrammata B7<br />

Gasparis Varrerij Censura in Berosum A4<br />

Gaudentij Brixiensis Opera A7<br />

Gelasij Papa De duabus naturis Christi AlO<br />

Georgij Nicomedensis Opuscula A 14<br />

Psides Opus sex <strong>di</strong>erum A 14<br />

Scholarij Ol'ationes B 6<br />

Gerar<strong>di</strong> Zurfanij Opuscula B6<br />

Germani C.P. Oratio A 22<br />

Opuscula A 15<br />

Gildae Sapientis Exci<strong>di</strong>um Britanniae AlO<br />

Gl'egentij Tephrensis Opera A8<br />

Gl'egorij Antiocheni Oratio A 14<br />

S. Gregorii Magni Opera t. 4. C 1 a 4<br />

S. Gregorii Nazianzeni Opera t. 2. B 20/21<br />

Thaumaturgi Opuscula A5<br />

Florentij Opera AD<br />

Palmae Opuscula B6<br />

Guanici Sel'mones B3


62<br />

Guiberti T ornacensis<br />

Guigonis Carthusiensis<br />

Guilielmi Arverni<br />

Cathalaunens<br />

Guilielmi Cluniacensis<br />

Guitmun<strong>di</strong><br />

Georgij Vicelij<br />

Guilielmi<br />

Minoritae<br />

Bolluci<br />

Gabriello Fiamma<br />

Galeazzo Gualdo<br />

Geremia Drexellio<br />

Geronimo Flaconi<strong>di</strong>s<br />

Gratiani<br />

Turano<br />

Bascapè<br />

Ercolani<br />

Giacinto Campolo<br />

Giacomo Bacci<br />

Bossuet<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Tractatus<br />

De exci<strong>di</strong>o Cellae<br />

Opuscula<br />

Gallia Christiana<br />

De adventu Messiae<br />

Libellus<br />

Opuscola<br />

Opuscula<br />

INTERPRETES<br />

Postilla t. 2.<br />

Concordantia scripturarum t. 2.<br />

Rationale Divinorum officiorum<br />

ASCETICI<br />

Pre<strong>di</strong>che<br />

Memoria della morte<br />

Trismegistro Cristiano<br />

Tribunal Christi<br />

Mercoledì <strong>di</strong> S. Teresa<br />

Disciplina regolare<br />

Vita <strong>di</strong> Soro Maria Crocifissa<br />

Efemeri<strong>di</strong> Sacre t. 6.<br />

Regia delle vedove t. 2.<br />

Tesoro del Santissimo Rosario<br />

Vita <strong>di</strong> S. Filippo Neri<br />

Massime sopra la come<strong>di</strong>a<br />

Istruzioni sopra l'orazione<br />

Politica della Sacra Scrittura t. 2.<br />

Istruzioni pastorali<br />

Istruzioni del novo Testamento<br />

Catechismo<br />

Me<strong>di</strong>tazioni t. 4.<br />

Relazioni del quietismo<br />

B 5<br />

B 4<br />

B2<br />

B5<br />

A 22<br />

B2<br />

B5<br />

A 20<br />

E 7/8<br />

G 16/17<br />

F 6<br />

G 53<br />

G 66<br />

G 68<br />

H 68<br />

F 62<br />

H 52<br />

H 18<br />

F 23 a 28<br />

D 64<br />

H 15<br />

E 32<br />

D 31<br />

D 32<br />

D 33/34<br />

D 35<br />

D 36<br />

D 37<br />

D 38 a 41<br />

D 42


Alexandri<br />

Lubrani<br />

Giordano Cascini<br />

Giovanni Avila<br />

Grasset<br />

Giovanni Grasset<br />

Groiset<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 63<br />

Maniera d'u<strong>di</strong>r la S. Messa<br />

Spiegazione della profezia d'Esaja<br />

Response<br />

Exposition de la doctrine catholique<br />

Spiegazione sopra l'orazione della Messa<br />

Lettera morale<br />

Pre<strong>di</strong>che quaresimali<br />

Vita <strong>di</strong> S. Rosalia<br />

Trattato del Santissimo Sagramento<br />

Ragionamenti sopra il Santissimo Sagramento<br />

Considerazioni Cristiane t. 4.<br />

Manna del deserto<br />

Trattenimenti dolci t. 2.<br />

Morte dolce, e santa<br />

Metodo dell' orazione<br />

Ritiramento spirituale t. 2.<br />

Riflessioni cristiane t. 2.<br />

Giovanna Fremiot Lettere spirituali<br />

S. Giovanni della Croce Opere spirituali<br />

Falconi Alfabeto per saper leggere in Cristo<br />

Senault Homo caduto<br />

D 43<br />

D 44<br />

E 36<br />

H 56 K 22<br />

K 18<br />

G 45<br />

F 33<br />

E6<br />

H 26<br />

E 43 G 47<br />

K 1 a 4<br />

K5<br />

K 6/7<br />

K 8/36<br />

K9<br />

K 29/30 et<br />

F 47<br />

K 31/32<br />

F 21<br />

F 15<br />

E 44<br />

L 51<br />

Giovan Battista Barberio Compen<strong>di</strong>o della Vita <strong>di</strong> S. Giov. Capistrano D 65<br />

Sangiuré Erario della vita cristiana t. 4. D 1/4<br />

Me<strong>di</strong>tazioni G 54<br />

Eletti <strong>di</strong> Gesì"I Cristo in croce E 40<br />

Palermo Prattica per evitar li peccati<br />

H 20<br />

Mattioli Selva d'esempij<br />

G 14<br />

Giov. Gregorio <strong>di</strong> Gesù Dottrina <strong>di</strong> Gesù Crocifisso<br />

F 63<br />

Giuseppe Leocata Via illuminativa<br />

H 32<br />

Per<strong>di</strong>caro Privilegi <strong>di</strong> Maria Vergine<br />

F 46<br />

Perimezzi Vita della Beata Eustochio<br />

G 25<br />

Visconti Postiglione <strong>di</strong> S. Francesco <strong>di</strong> Paola G 61<br />

Raynal<strong>di</strong> Cibo dell'anima<br />

H 62<br />

Giulio Recupito Industrie per ben morire<br />

F 48<br />

San Gregorij Magni Vita <strong>di</strong> S. Bene<strong>di</strong>cti G.L.<br />

G9<br />

Guillaume Beveridge Pensees secretes<br />

K 19


64<br />

Gasparis Iuenin<br />

Hurtado<br />

Georgij Stengelij<br />

Germani Philaletis<br />

Germain<br />

Giacomo Bossuet<br />

Giuseppe Orsi<br />

G. Wicelij<br />

Guilielmi Estij<br />

Rossei<br />

Monsieur Gou<strong>di</strong>n<br />

Gabrielis Alvarez<br />

Palaeotti<br />

Garsiae Loaisa<br />

Gaspar Cor<strong>di</strong>er<br />

Georgij Gulli<br />

Gerbais<br />

Giovanni Chiericato<br />

Giuseppe Crispino<br />

Perimez<br />

Giovan Battista Luca<br />

Gregorio Barbarigo<br />

Lopez<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Commentarius Historicus dogmaticus<br />

de Sacramentis<br />

Institutiones theologicae t. 7.<br />

Theologia in compen<strong>di</strong>o redacta<br />

De matrimonio, et censuris<br />

Opus de iu<strong>di</strong>cijs <strong>di</strong>vinis t. 4.<br />

Auctoritas contra phisicam praedeterminationem<br />

Tra<strong>di</strong>tion de l'Eglise nominè sur la<br />

predestination<br />

Della communione sotto le due specie<br />

Dissertatione dommatica e morale contro<br />

l'uso materiale delle parole<br />

De moribus veterum haereticorum<br />

Commentaria in libros Sententiarum t. 2.<br />

De auctoritate Reipublicae Christianae in<br />

Reges Impios<br />

Defence de controverse du Card. Richelieu<br />

CANONISTAE<br />

Iudex perfectus<br />

De consultationibus concistorij<br />

Archiepiscopale Bonaniense<br />

Collectio conciliorum Hispaniae<br />

La Rang. des Abbez<br />

Defensio Fidei Nicaenae<br />

Potestas Ecclesiae, et Principum in<br />

Impe<strong>di</strong>mentis matrimonij<br />

Spighe raccolte<br />

Età del mondo<br />

Visita pastorale<br />

Allegazioni canoniche t. 2.<br />

Vescovo prattico<br />

Lettere pastorali<br />

Las siete partida del Sabio t. 4.<br />

B 14<br />

H 44 a 50<br />

I46<br />

G 33<br />

F 47 a 50<br />

K 34<br />

H 37 a 39<br />

G 35<br />

E 38<br />

G 50<br />

A 28/29<br />

G 38<br />

Z 19<br />

D 23<br />

E 19 G 50<br />

E 20<br />

E 29<br />

G13<br />

G 30<br />

F 23<br />

F 41<br />

F 42<br />

G 36<br />

G 47/48<br />

Hl<br />

G 45<br />

C 26/29


Alexandri<br />

Lubrani<br />

Giordano Cascini<br />

Giovanni Avila<br />

Grasset<br />

Giovanni Grasset<br />

Groiset<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 63<br />

Maniera d'u<strong>di</strong>r la S. Messa<br />

Spiegazione della profezia d'Esaja<br />

Response<br />

Exposition de la doctrine catholique<br />

Spiegazione sopra l'orazione della Messa<br />

Lettera morale<br />

Pre<strong>di</strong>che quaresimali<br />

Vita <strong>di</strong> S. Rosalia<br />

Trattato del Santissimo Sagramento<br />

Ragionamenti sopra il Santissimo Sagramento<br />

Considerazioni Cristiane t. 4.<br />

Manna del deserto<br />

Trattenimenti dolci t. 2.<br />

Morte dolce, e santa<br />

Metodo dell' orazione<br />

Ritiramento spirituale t. 2.<br />

Riflessioni cristiane t. 2.<br />

Giovanna Fremiot Lettere spirituali<br />

S. Giovanni della Croce Opere spirituali<br />

Falconi Alfabeto per saper leggere in Cristo<br />

Senault Homo caduto<br />

D 43<br />

D 44<br />

E 36<br />

H 56 K 22<br />

K 18<br />

G 45<br />

F 33<br />

E6<br />

H 26<br />

E 43 G 47<br />

K 1 a 4<br />

K5<br />

K 6/7<br />

K 8/36<br />

K9<br />

K 29/30 et<br />

F 47<br />

K 31/32<br />

F 21<br />

F 15<br />

E 44<br />

L 51<br />

Giovan Battista Barberio Compen<strong>di</strong>o della Vita <strong>di</strong> S. Giov. Capistrano D 65<br />

Sangiuré Erario della vita cristiana t. 4. D 1/4<br />

Me<strong>di</strong>tazioni G 54<br />

Eletti <strong>di</strong> Gest; Cristo in croce E 40<br />

Palermo Prattica per evitar li peccati<br />

H 20<br />

Mattioli Selva d'esempij<br />

G 14<br />

Giov. Gregorio <strong>di</strong> Gesù Dottrina <strong>di</strong> Gesù Crocifisso<br />

F 63<br />

Giuseppe Leocata Via illuminativa<br />

H 32<br />

Per<strong>di</strong>caro Privilegi <strong>di</strong> Maria Vergine<br />

F 46<br />

Peri mezzi Vita della Beata Eustochio<br />

G 25<br />

Visconti Postiglione <strong>di</strong> S. Francesco <strong>di</strong> Paola G 61<br />

Raynal<strong>di</strong> Cibo dell'anima<br />

H 62<br />

Giulio Recupito Industrie per ben morire<br />

F 48<br />

San Gregorij Magni Vita <strong>di</strong> S. Bene<strong>di</strong>cti G.L.<br />

G9<br />

Guillaume Beveridge Pensees secretes<br />

K 19


64<br />

Gasparis Iuenin<br />

Hurtado<br />

Georgij Stengelij<br />

Germani Philaletis<br />

Germain<br />

Giacomo Bossuet<br />

Giuseppe Orsi<br />

G. Wicelij<br />

Guilielmi Estij<br />

Rossei<br />

Monsieur Gou<strong>di</strong>n<br />

Gabrielis Alvarez<br />

Palaeotti<br />

Garsiae Loaisa<br />

Gaspar Cor<strong>di</strong>er<br />

Georgij Gulli<br />

Gerbais<br />

Giovanni Chiericato<br />

Giuseppe Crispino<br />

Perimez<br />

Giovan Battista Luca<br />

Gregorio Barbarigo<br />

Lopez<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Commentarius Historicus dogmaticus<br />

de Sacramentis<br />

Institutiones theologicae t. 7.<br />

Theologia in compen<strong>di</strong>o redacta<br />

De matrimonio, et censuris<br />

Opus de iu<strong>di</strong>cijs <strong>di</strong>vinis t. 4.<br />

Auctoritas contra phisicam praedeterminationem<br />

Tra<strong>di</strong>tion de 1'Eglise nominè sur la<br />

predestination<br />

Della communione sotto le due specie<br />

Dissertatione dommatica e morale contro<br />

1'uso materiale delle parole<br />

De moribus veterum haereticorum<br />

Commentaria in libros Sententiarum t. 2.<br />

De auctoritate Reipublicae Christianae in<br />

Reges Impios<br />

Defence de controverse du Card. Richelieu<br />

CANONISTAE<br />

Iudex perfectus<br />

De consultationibus concistorij<br />

Archiepiscopale Bonaniense<br />

Collectio conciliorum Hispaniae<br />

La Rang. des Abbez<br />

Defensio Fidei Nicaenae<br />

Potestas Ecclesiae, et Principum in<br />

Impe<strong>di</strong>mentis matrimonij<br />

Spighe raccolte<br />

Età del mondo<br />

Visita pastorale<br />

Allegazioni canoniche t. 2.<br />

Vescovo prattico<br />

Lettere pastorali<br />

Las siete partida del Sabio t. 4.<br />

B 14<br />

H 44 a 50<br />

146<br />

G 33<br />

F 47 a 50<br />

K 34<br />

H 37 a 39<br />

G 35<br />

E 38<br />

G 50<br />

A 28/29<br />

G 38<br />

Z 19<br />

D 23<br />

E 19 G 50<br />

E 20<br />

E 29<br />

G13<br />

G 30<br />

F 23<br />

F 41<br />

F 42<br />

G 36<br />

G 47/48<br />

H 1<br />

G 45<br />

C 26/29


Guilielmi Bevergij<br />

Duran<strong>di</strong><br />

Gabriele Chiabrera<br />

Gaetano Tremigliozi<br />

Gasparis Scioppij<br />

Suiceri<br />

Gerar<strong>di</strong> Vossij<br />

Geronimo Ruscelli<br />

Victorie<br />

Brusoni<br />

Ghilini<br />

Germano<br />

Gratiani<br />

Preti<br />

Giacinto Ialimi<br />

Giacomo Pergamini<br />

Sannazaro<br />

Giovanni della Casa<br />

Ciampoli<br />

Crescimbeni<br />

Fabriani<br />

Giovanni Miranda<br />

Ortolano<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 65<br />

Canones apostolorum t. 2.<br />

Codex canonum Ecclesiae primitivae<br />

vin<strong>di</strong>catus<br />

Rationale <strong>di</strong>vinorum officiorum<br />

HUMANISTAE<br />

Rime<br />

Nova staffetta <strong>di</strong> Parnasso<br />

Grammatica philosophica<br />

Infamia Famiani<br />

Thesaurus Ecclesiasticus t. 2.<br />

Grammatica latina<br />

Rethorica<br />

Opera t. 6.<br />

De vitiis sermonum<br />

Imprese illustri<br />

Tesoro de tres langues<br />

Elucidario poetico<br />

Teatro <strong>di</strong> uomini letterati<br />

Vocabolario greco<br />

Conquisto <strong>di</strong> Granata<br />

Il Cromuele Trage<strong>di</strong>a<br />

La Cleopatra Poema<br />

Rime<br />

Tratto alla bilancia<br />

Memoriale della lingua italiana<br />

Arca<strong>di</strong>a<br />

Parto della Vergine<br />

Opere t. 2.<br />

Frammenti<br />

Poesie funebri, e morali<br />

Rime scielte<br />

Prose<br />

Istoria della volgar poesia<br />

Commento <strong>di</strong> Orazio FIacco<br />

Osservazioni della lingua Castigliana<br />

Epinicio<br />

C 2/3<br />

E 38<br />

G 57<br />

Z 65<br />

E 65<br />

I49<br />

I 76<br />

G 7/8<br />

K8<br />

I 41<br />

D 11/16<br />

D 58<br />

F 33<br />

H 15<br />

H 91<br />

G 36<br />

K 29<br />

H 50<br />

I 86<br />

H 81<br />

G 61<br />

G 68<br />

D 33<br />

G 65<br />

D 37 H 82<br />

G 40/41<br />

H 63<br />

H 64<br />

E 63<br />

H 13/87<br />

G 25<br />

D 52<br />

160<br />

D 69


66 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Giovanni Ventimiglia Poeti Siciliani<br />

Giov. Antonio Viperano Poetica<br />

Giovan Battista Manzini Opere<br />

Palatino<br />

Porta<br />

Spada<br />

Vallegio<br />

Zappi<br />

Giovan Giacomo Riccio<br />

Giulio Camillo<br />

Marini Rime<br />

Strage dell'Innoccenti<br />

Lira t. 2.<br />

Sampogna<br />

Epitalami<br />

Vita del Torquato Tasso<br />

Galleria<br />

Alfabeto antico e moderno<br />

Georgio Trage<strong>di</strong>a<br />

Giar<strong>di</strong>no degli epiteti<br />

L'elvagio Poema<br />

Rime t. 2.<br />

Maritaggio delle Muse<br />

Idee dell' orazione<br />

Annotazioni sopra il Petrarca<br />

Opere<br />

Giulio Cesare Capaccio Segretario<br />

Apologi<br />

Giuseppe Artale Enciclope<strong>di</strong>a poetica t. 3.<br />

Battista Poetica<br />

Poesie t. 2.<br />

Cafora La colomba svenata Trage<strong>di</strong>a<br />

Galeano Pelagio Poema<br />

Garsia Modo <strong>di</strong> scrivere lettere<br />

Squillaci Ener linda<br />

Giusto Fontanini Biblioteca italiana<br />

Eloquenza italiana<br />

Guido Casoni<br />

Opere<br />

Guilielmi Waha Labores Herculis christiani<br />

Gabrielis Fontani<br />

Galeni<br />

Gasparis Bauhini<br />

MEDICI<br />

Me<strong>di</strong>cina<br />

Opera omnia t. 7.<br />

Pinax theatri botanici<br />

D 48 F 46<br />

E 34<br />

H 106<br />

164<br />

172<br />

I 80/81<br />

182<br />

I 83<br />

184<br />

I 108<br />

D 68<br />

H 78<br />

B2<br />

E 36<br />

E 68/69<br />

193<br />

E 35<br />

H 90<br />

190<br />

H 84<br />

H 24<br />

G 81 a 83<br />

G 56<br />

H 69 a 70<br />

H 62<br />

D 73 E 41<br />

H 83<br />

168<br />

G 24<br />

G 39<br />

F 87<br />

K 15<br />

G 25<br />

A 3 a 9<br />

F 19


Georgij Baglivi<br />

Gerar<strong>di</strong> Blasij<br />

Gerar<strong>di</strong> Columbae<br />

Giovanni Imperiale<br />

Georgij Hortij<br />

Guilielmi Harraei<br />

Galileo Galilei<br />

Gasparis Schotti<br />

Gerar<strong>di</strong><br />

Giacinto Gimma<br />

Giovanni Bo<strong>di</strong>no<br />

Huarte<br />

Girolamo Franchetta<br />

Giacinto Gimma<br />

Giuseppe Barbapiccola<br />

Gulielmi Haruei<br />

Galileo Galilei<br />

Gasparis Schotti<br />

Geminiano Montanari<br />

Giovan Battista Nicolosi<br />

Giuseppe Palla vicini<br />

Guilielmi Blaeu<br />

Gabrielis Paleoti<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 67<br />

Opera me<strong>di</strong>ca<br />

Anatomia hominis<br />

Cognatio febris pestilentis<br />

Notti beriche<br />

De natura thermarum<br />

Exercitationes de generatione animalium<br />

PHILOSOPHI<br />

Saggiatore<br />

Opera philosophica t. 5.<br />

Philosophie des Gens de Cour<br />

Fisica sotterranea t. 2.<br />

Demonomania<br />

Esame degli Ingegni<br />

Espositione <strong>di</strong> Lucretio<br />

Dissertationes academicae<br />

Principij della filosofia<br />

Exercitationes anatomicae<br />

De genere animalium<br />

MATHEMA TICI<br />

Dialogo<br />

Opere t. 2.<br />

Pantometrum Kircherianum<br />

Astrologia convinta<br />

Guida allo stu<strong>di</strong>o geografico<br />

Scherma illustrata<br />

Institutio astronomica<br />

IURISPERITI<br />

De nothis, et spuriis<br />

F 26<br />

117<br />

H 36<br />

G1<br />

G 35<br />

G27<br />

F 22<br />

F 31 a 36<br />

H 41<br />

F 5/6<br />

G 26<br />

G 35<br />

G 21<br />

F 7<br />

F4<br />

111<br />

I 12<br />

D7<br />

D 15/16<br />

D22<br />

D13<br />

E6<br />

A4<br />

E7<br />

K 12


68<br />

Garsiae Mastrillo<br />

Gasparis Klockij<br />

Mansi<br />

Georgij Schmid<br />

Gerar<strong>di</strong> Maynar<strong>di</strong><br />

Giovan Battista De Luca<br />

Godefri<strong>di</strong> de Pexchwitz<br />

Gregorij Tholosani<br />

Galeazzo Gualdo<br />

Gaspari Ziegleri<br />

Geronimo Camargo<br />

Giacomo Natta<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Decisione<br />

Decisiones t. 3.<br />

De erario<br />

De contributionibus<br />

Debitorum patrocinium<br />

Dissertatio<br />

Nutus<br />

Controversiae forenses<br />

Dottor volgare t. 19.<br />

Represalia<br />

De usuris<br />

POLITICI<br />

Istoria del Car<strong>di</strong>nal Mazzarino t. 3.<br />

Regici<strong>di</strong>um Anglorum<br />

Respuesta a la junta de los ecdesiasticos<br />

de Francia<br />

Riflessioni contro il Maffei<br />

Giovan Battista Birago Risposta giuri<strong>di</strong>co politica<br />

Comazzei Morale de principi<br />

De Luca<br />

Possevino<br />

Giovanni Bellincini<br />

Ribero<br />

Turrini<br />

Giuseppe Grimal<strong>di</strong><br />

Passi<br />

Girolamo Franchetta<br />

Gisberti Cokquij<br />

Gregorij Tholosani<br />

Guicciar<strong>di</strong>ni<br />

Guilielmi Assonlevilla<br />

Bardaj<br />

Hazi Aliphe Mustafà<br />

Mente del savio<br />

Il cavaliere e la dama<br />

Dialogo dell' onore<br />

Giunta alla scienza cavalleresca<br />

Anatomia delli regni <strong>di</strong> Spagna<br />

Costumi de' popoli d'Europa<br />

Asta d'Achille<br />

Difetti delle donne<br />

Seminario de governi <strong>di</strong> Stato<br />

Vin<strong>di</strong>ciae pro lege, imperio, et religione<br />

De Republica t. 2.<br />

Detti, e fatti piacevoli<br />

Atheomastix<br />

Regnum, et realis potestas<br />

HISTORICI<br />

Chronologia Arabica<br />

G 24<br />

G 38 a 40<br />

B 67<br />

B 73<br />

K 15<br />

K9<br />

K 18<br />

G13<br />

H 4 a 22<br />

K 17<br />

K2<br />

G 43 a 45<br />

K 20<br />

FU<br />

G 21<br />

F2<br />

G 25<br />

G 32<br />

E 12<br />

I 7<br />

G8<br />

F 25<br />

K 28<br />

F 36<br />

F 18<br />

E7<br />

G 46<br />

F 30/31<br />

K3<br />

G6<br />

E8<br />

C 66


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 69<br />

Henrici Spondani Continuatio Annalium Baronij t. 2. A 23/24<br />

Epitome Annalium Baronij t. 2. A 25/26<br />

Annales sacri A27<br />

Cemeteria sacra H 24<br />

Noris Dissertatio de duobus nummis E6<br />

Historia Pelagiana E 129<br />

Dissertatio E 224<br />

Cenothapia Pisana D 74<br />

De epochis Syromacedonum H 168<br />

Fasti consulares H 168<br />

Dissertatio de Cyclo Pastoralis H 168<br />

Hanses Sche<strong>di</strong>atma de commentarijs historicis I 33<br />

Heremperti Longobar<strong>di</strong> Chronicon C71<br />

Hermanni Contracti Chronica E 133<br />

Conrigij Dynastia Asiae et Egypti E 193<br />

Hermant Histoire des Conciles t. 4. L 59 a 62<br />

Hero<strong>di</strong>ani Historia F 176<br />

Heriberti Rosuei<strong>di</strong> Vitae patruum orientis D 45<br />

Herodoti Alicarnas Historia D 115<br />

Henrici Van Schoel Effigies variae D 134<br />

Hesichij Milesij De rebus Constantinopolitanis G1<br />

Hieronjmi Foroliviensis Chronicon foroliviense C 85<br />

Mascarenas Viage d'Espana D 182<br />

Chronica E 133<br />

Surita In<strong>di</strong>ces rerum Aragoniae F 41<br />

Baruffal<strong>di</strong> Dissertatio de praeficis F 193<br />

Aleandro Refutatio H 70<br />

Renda Bibliotheca vetus Siciliae H 114<br />

Honore' <strong>di</strong> S. Maria Reflessiones sur les regles de la critique t. 3. H 147/149<br />

Horatij Tursellini Historia lauretana E 60<br />

Epitome historiarum K 38<br />

Huet Origines des Romans I 102<br />

Huberti Golzij Numismata Graeciae D 20<br />

Fasti D 23<br />

Hugonis Grotij Respublica Hollan<strong>di</strong>a K 319<br />

SANCTI PATRES<br />

Halitgarij Cameracensis Opuscula A 16


70 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Hegesippi Bellum iudaicum<br />

Hermas Pastoralis liber<br />

Hermias Tractatus contra gentiles<br />

Hermanni Contracti Chronicon<br />

Herivevi Remensis Opusculum<br />

Hesychij Hyerosolimitani Opuscula<br />

Hidelberti Archiepiscopi Epistolae<br />

S. Hieronymi Opera t. 5.<br />

Hieronymi a S. Fide<br />

S. Hilarij<br />

Hildegar<strong>di</strong>s<br />

Arelatensis<br />

Hippolyti Episcopi<br />

Homiliae<br />

Thebani<br />

Portuensis<br />

Epistola<br />

Tractatus<br />

Opera t. 2.<br />

Opera<br />

Opuscula<br />

Opera<br />

Chronicon<br />

Opera<br />

Honorij Romani Pontificis Epigramma<br />

Hugonis Carnotensis<br />

Humberti<br />

Hyperchij<br />

Augustunensis Opuscula<br />

Eteriaxi<br />

Rothomag.<br />

Romensis<br />

Sanctorum Patruum Homiliae<br />

De corpore et sanguine Domini<br />

Opuscula<br />

Opuscula<br />

Opuscula<br />

Opera<br />

Adhortatio<br />

INTERPRETES<br />

Henrici Philippi Chronologia Veteris Testamenti<br />

Hieronymi Pra<strong>di</strong> Explatationes in Ezechielem t. 3.<br />

Renda Ragusa Pentatheuc Mosys<br />

Hadriani Lyraei<br />

Henrici Engelgrare<br />

ASCETICI<br />

Imitatio Christi patientis<br />

Coeleste Pantheon t. 2.<br />

A7<br />

A4<br />

A6<br />

AlO<br />

A 19<br />

A 14<br />

B 1<br />

C 1 a 15<br />

H6<br />

B 6<br />

D 13/14<br />

A9<br />

B 3<br />

A5<br />

A 17<br />

B 7<br />

E 22<br />

A 14<br />

A<br />

A 20<br />

B2<br />

B2<br />

A 20<br />

B 5<br />

B7<br />

I20<br />

B lO a 12<br />

130<br />

E 23<br />

G 31/32


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 71<br />

Coelum Empyreum t. 2.<br />

Lux Evangelica t. 2.<br />

Boudon Secours de la <strong>di</strong>vine providence<br />

Dieu SeuI<br />

Amour de Iesus<br />

Vie Cachèe avec Iesus en Dieu<br />

Sainctè de 1'etat ecclesiastique<br />

Malcleur du monde<br />

Regne de Dieu<br />

Voyes Saintes de la croix<br />

Science Sacrée<br />

Pratique<br />

Conduite de la <strong>di</strong>vine providence<br />

Hieronymi Barnabei Vita Car<strong>di</strong>nalis Caesaris Baronij<br />

Savonarolae Triumphus Crucis<br />

Epistolae<br />

Hieremiae Drexellij Tribunal Christi<br />

Trismegistro Cristiano<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Henrici- VIII. Regis Angl. Assertio Septem Sacramentorum<br />

contra Lutherum<br />

Noris Car<strong>di</strong>nalis Dissertatio de uno ex trinitate passo<br />

Hieronymo Loreto Sylva Allegoriarum t. 2.<br />

Honorati Tournely Praelectiones Theolog. de gratia<br />

CANONISTAE<br />

Henrici Henriquez De clave Romanis Pontificus<br />

Herveus Natalis De potestate populi, et regali<br />

Hieronymi Albani Potestas Papae<br />

Campanili Diversorium Iuris Canonici<br />

Plati De <strong>di</strong>gnitate, et officio car<strong>di</strong>nalis<br />

Venero Examen episcoporum<br />

Zannettini Diversitates iuris civilis, et canonici<br />

G 33/34<br />

G 35/36<br />

G 44<br />

H 77 I 37<br />

H 78<br />

123<br />

126<br />

127<br />

128<br />

132<br />

134<br />

135<br />

139<br />

D 66<br />

G 55<br />

K 15<br />

H 68<br />

A 68<br />

G 29<br />

138<br />

G 19/20<br />

E 39<br />

F13<br />

H13<br />

H9<br />

F6<br />

G 54<br />

E 22<br />

H 25


72<br />

Hadriani Iunij<br />

Heliodori<br />

Henrici Cornelii Agrippa<br />

Spelmanni<br />

Heremitagge<br />

Hermes Stampa<br />

Hieroclis<br />

Hieronymi Mercuriali<br />

Ragusa<br />

HOl·atij Flacci<br />

Tescanella<br />

Tursellini<br />

Homeri<br />

Hugonis Grotij<br />

Hamel<br />

Hieronymi Cardani<br />

Hieronymi Vitalis<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Nomenclator<br />

Ethiopica<br />

HUMANISTAE<br />

Incertitudo scientiarum<br />

Thesaurus linguae Graeciae t. 4.<br />

Lettere <strong>di</strong> raguaglio<br />

Poesie<br />

Comment. in Carmina Pythagorae<br />

Ars gymnastica<br />

Elogia Syculorum<br />

Opera cum commentariis<br />

Epitheta Ciceroniana<br />

Particulis<br />

Opera Graeca<br />

Epistolae ad Gallos<br />

MEDICI<br />

Helvatius<br />

Traité des mala<strong>di</strong>es<br />

Hieronymi Aquapendente Chirurgia<br />

Bar<strong>di</strong> Me<strong>di</strong>cus politicus Catholicus<br />

Hippocratis<br />

Opera<br />

PHILOSOPHI<br />

De mente Immana<br />

De subtilitate<br />

De astrorum iu<strong>di</strong>ciis<br />

De sanitate tuenda<br />

MATHEMATICI<br />

Lexicon mathematicum<br />

H 35<br />

I 38<br />

I 102<br />

E 21 a 24<br />

G 49<br />

G 78<br />

G 57<br />

I 2<br />

F 99<br />

G 13 et<br />

H 29/59<br />

H 105<br />

H96<br />

B 1<br />

H 103<br />

I 7<br />

A 14<br />

H 46<br />

A 24<br />

H 51<br />

C 16<br />

G 18<br />

G 17<br />

D 14


Hoste<br />

Huges Sambin<br />

Hugolino Martelli<br />

Helfrici Hunnij<br />

Henningi Arnisaei<br />

Hermenegil<strong>di</strong> Roxas<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 73<br />

Recueil des traites de matematique t. 3.<br />

Oeuvre des termes<br />

Chiave del calendario gregoriano<br />

De iuris<strong>di</strong>ctione<br />

IURISPERITI<br />

De iure maestatis<br />

De incompatibilitate regnorum et<br />

majoratuum<br />

Hieronymi Pantzsch'mma Declaratio contra locationes<br />

Questiones iuris controversia e<br />

Renda Ragusa De filiis sacrilegis<br />

Rocca<br />

Hugonis Grotij<br />

Henningij Arnisei<br />

Hieronymi Donzellini<br />

Hippoliti d'Este<br />

à Lapide<br />

Hugonis Grotij<br />

lacobi Sirmon<strong>di</strong><br />

Disputationes selecta t. 2<br />

De iure belli et pacis<br />

De mari libero<br />

POLITICI<br />

De autoritate principum in populum<br />

De ira compescenda<br />

N. Secretes ecclesiastique politique<br />

Dissertatio de ratione status<br />

De dominio maris<br />

HISTORICI<br />

Propempticum hist.<br />

Opera varia t. 5.<br />

De ecclesia, et regionibus suburbicaniis<br />

De canone arausicano<br />

Dissertatio de Dyonisio Parisiensi et<br />

Areopogitae<br />

Historia praedestinatiana<br />

G 4 à 7<br />

C2<br />

G2<br />

K 19<br />

H 50<br />

B 66<br />

H 46<br />

H 47<br />

H 26<br />

C 8/9<br />

C 7 H 53<br />

ClO<br />

F17<br />

E2<br />

E3<br />

K 39<br />

K 25<br />

K 115<br />

C 34 à 35<br />

C 37<br />

C 37<br />

C 37<br />

C 37


74<br />

Gl'esteri<br />

Goal'<br />

Voragine<br />

Malvecij<br />

De Delayto<br />

Zenij<br />

Vitriaci<br />

Gaulterij<br />

Saliani<br />

Usserij<br />

Cassani<br />

Strada<br />

Gordani<br />

Becmani<br />

Gutherij<br />

Iacobi Gutherij<br />

Masenij<br />

Thuani<br />

Thomasini<br />

Lamparij<br />

Iacopo Bassio<br />

Moronessa<br />

Iacobi Schiffletij<br />

Iaques Bossuet<br />

Iean Blaen<br />

" Morin<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Antichristu C 37<br />

Historia poenitentiae publicae C 37<br />

Disquisitio de azimo C 37<br />

Diatribae de anno syno<strong>di</strong> firminiensis C 37<br />

Antiquae inscriptiones C 37<br />

Praefationes et epistolae C 37<br />

Syntagma de imaginibus à San Luca pictis,<br />

et manu non factis<br />

Notitiae graecorum archiepiscoporum<br />

Chronicon brixianum genuense<br />

Chronicon brixianum<br />

Annales extenses<br />

Vita Caroli Zenij<br />

Historia Hierosolymitana<br />

T abulae chronologicae<br />

Chronographia ecclesiae<br />

Annales veteris testamenti t. 60<br />

Epithomae annalium<br />

Anales veteris ac novi testamenti<br />

Hiatus obstructus<br />

Epitomae antiquitatum<br />

Chronicon<br />

Historia orbis terrarum<br />

De officiis domus Augustae<br />

Ius manium Histo<br />

Historia Caroli Vo et Fer<strong>di</strong>nan<strong>di</strong> L<br />

Historiae t. 5 o<br />

Tesserae hospitalitatis<br />

Respubo Romano Germanico<br />

Croce trionfante<br />

Modello <strong>di</strong> Martino Lutero<br />

Linthea sepulcralia<br />

Discours SUl' l'histoire universel to 20<br />

idem Italiae<br />

Variations des potestates to 20<br />

idem I taliae t o 3 o<br />

Avvertimenti e protestanti to 20<br />

Descrizion du Royaume de France<br />

Histoire de la delivrance de l'Eglise<br />

par Constantin<br />

C 19<br />

C 19<br />

C 75<br />

C 80<br />

C 84<br />

C 85<br />

D 34<br />

D 107<br />

E 29<br />

E 99 à 104<br />

E 105<br />

E 113<br />

E 171<br />

G7<br />

D 109<br />

G 82<br />

G 44<br />

I 104<br />

G 62<br />

I 35 a 39<br />

I 361<br />

H 335<br />

D 50<br />

H 178<br />

H 59<br />

I 16/17 et<br />

K 51/52<br />

H 183<br />

172/73<br />

K 46 a 48<br />

K 49 à 50<br />

A 84<br />

C 63


Scheffer<br />

Thiers<br />

Iamblici<br />

Iean Baptistae Thiers<br />

Idatij Epist.<br />

Idoplare Copa<br />

Ignatij Georgij<br />

Graveson<br />

Salnitro<br />

Iannotij Manetto<br />

Ioachim Vachiani<br />

Ioannis Palatij<br />

Ioannis Palatij<br />

Blèau<br />

Spedo<br />

Lobkowitz<br />

Bollan<strong>di</strong><br />

Curopalata<br />

Zonara<br />

Cantacuzen<br />

Mabillon<br />

Bollan<strong>di</strong><br />

Diaconi<br />

Monachi<br />

Berar<strong>di</strong><br />

Cinnami<br />

Meursij<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 75<br />

Histoire de la Laponie<br />

Dissertations ecclesiastique<br />

Egiptyorum mysteria<br />

Histoire des Peruques<br />

Chronicon<br />

Idra decapitata<br />

Inspectiones anticriticae pro Insula Melita<br />

Historia ecclesiastica t. 11.<br />

Funerale del Principe <strong>di</strong> Piemonte<br />

Chronicon Pistoriense<br />

Epitome trium partium terrae<br />

Aquila Austriaca t. 2.<br />

Aquila Sveva<br />

Aquila Franca hist.<br />

Aquila Interlilia<br />

Aquila Sancta<br />

Aquila Sassonica<br />

Aquila Romana<br />

Aquila Vaga<br />

Gesta Romanorum Pontificum<br />

Fasti ducales<br />

Theatrum orbis terrarum t. 2<br />

Theatrum britanicum<br />

Philippus prudens<br />

Acta sanctorum t. 34.<br />

Continuatio historiae Cedreni<br />

Annales t. 2.<br />

Historia<br />

Analecta vetera<br />

Annales or<strong>di</strong>nis S.P. Bene<strong>di</strong>cti t. 5.<br />

Praefationes, et <strong>di</strong>ssertationes<br />

Notizia SS. Januarij, et Februarij<br />

Martyrium SS. Procopij episcopi<br />

Thauromenitani<br />

D 145<br />

I 100<br />

1363<br />

158<br />

C 35<br />

E 56<br />

G 92<br />

I 45 a 55<br />

D 173 et<br />

E 148<br />

C 85<br />

F 202<br />

A 75/76<br />

A77<br />

A 78<br />

A 79<br />

A 80<br />

A 81<br />

A 82<br />

A 83<br />

A 75 à 78<br />

G4<br />

A 85/86<br />

A 93<br />

A 107<br />

B 1 a 34<br />

C8<br />

C 10/11 I 30<br />

C 16<br />

C 30<br />

C 58 a 62<br />

H 127<br />

E 228<br />

C 66<br />

Chronicon episcoporum Ecclesiae Neapolis C 66<br />

Vita S. Athanasij Episcopi Neapoli C 67<br />

Chronicon vulturnense<br />

Chronicon Caesauriense<br />

Historia Bizantina<br />

Res Constantinopolitanae<br />

Regnum Atticum<br />

C 66<br />

C 67<br />

C 12<br />

C 1<br />

E 182


76 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Hierosolim. Narractio C 17<br />

Cameniatae De exci<strong>di</strong>o Thessalonicensis C17<br />

Joannis Malalae Chronographia Hist. C 26<br />

Phocae Loca Antiochiam inter et hierosol. C 26<br />

Anagnotae Exci<strong>di</strong>um Thessolicense C 26<br />

Ciampiani Examen libri Pontificalis C 69<br />

De Cermaniate Historia Urbis Ambrosianae C 75<br />

De Cornazanis Historia Parmensis fragmenta C 78<br />

Villani Historia Universalis C 79<br />

De Bazzano Chronicon Mutinense C 81<br />

De Mussis Chronicon Placentinum C 82<br />

Cambij Chronicon Lucense C 84<br />

Campani Vita Brachij Petrusini C 85<br />

Ban<strong>di</strong>ni Historia Senensis C 86<br />

Ebermayer Thesaurus Gemmarum DI<br />

Vaillant Numismata ere a D2<br />

Historia Ptolomaeorum D 24<br />

Numismata Imperatorum D 25<br />

Luckij SyIIogis numismatum D27<br />

Lorichij Historia Augusta D 83<br />

Lunigi Codex <strong>di</strong>plomaticus Italiae t. 2. D 91/92<br />

De Laet Descriptio Americae D 119<br />

Rho Historiae variae virtutum D 150 H 152<br />

De Laet De origine gentium Americanarum F 169<br />

Rho De esercitiis S. Ignatij E 143<br />

ChiffIetij Genealogiae Franciae t. 2. E 9/10<br />

Vin<strong>di</strong>ciae Hispanicae G 57<br />

Stubnero Introductio in historiam Ecclesiasticam E 111<br />

Nieuhovij Legatio batavica E 134<br />

Marshami Canon chronicus E 155<br />

Dieterichij Historia Augusti, et Tiberij E 196<br />

Schefferi De re vehicularia E 203<br />

Ioannis Iuvenis Tarentinorum Antiquitates I-Iist. E 42<br />

Tarentinorum delectus F 42<br />

Amato Templum Panormitanum F 52<br />

Saportael Commentarius F 170<br />

Staleni Papissa mostruosa FI72<br />

Arduini De nummis antiquis G6<br />

De nummis Hero<strong>di</strong>anum G 28<br />

SeIdeni De nummis G 37


De Bussieres<br />

Gratiani<br />

Imperialis<br />

Maffei<br />

Cluverij<br />

P. P.<br />

Holsati<br />

Pearsonij<br />

Veri<br />

Caramuelis<br />

Gualtieri<br />

Boecleri<br />

Betelini<br />

Clerici<br />

Henrici<br />

Kischman<br />

Bisleij<br />

Werdenhagen<br />

Ioannis Sleidani<br />

Leonis<br />

Gramaye<br />

Werdenhagen<br />

Ioannis Baptistae Carusi<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 77<br />

Synedria t. 3.<br />

De iure naturali et gentium<br />

Historia Francica t. 2.<br />

Flosculi historiarum<br />

Gesta Francisci Mauroceni<br />

Museum Bistor. et Phisicum<br />

Historiae In<strong>di</strong>ae<br />

Epitome Historiarum<br />

Apologia pro Honorio PP.<br />

De scriptoribus Hist ... Phiae ..<br />

Opera posthuma Chronologica<br />

Rerum venetarum<br />

Praecedentia Cistercentium<br />

Chronicon chronicarum t. 4.<br />

Bellum macedonianum<br />

Gesta Principum Transilvaniae<br />

Ars critica t. 3.<br />

Mercurius italicus<br />

De funeribus romanorum<br />

Medulla historica t. 6.<br />

Introductio in omnes Respublicas<br />

Respublicae Anseaticae t. 4.<br />

Monarchiae quatuor summae<br />

Africae descriptio<br />

Respublica Africana t. 2.<br />

Respublica Namurcensis<br />

Respublica Anseatica<br />

Historia Saracenico Sicula<br />

Bibliotheca Historica Regni Siciliae<br />

Egnatij Principes Romani I:-Iist.<br />

Exempla virorum illustrium<br />

De Grossis Decacon catanense<br />

Catana sacra<br />

Agatha catanensis<br />

Ricciolij Chronologia<br />

Casalij Rithus egyptiorum<br />

Abelini Mercurius Gallo, et Belgicus<br />

Ioannis Petri Puricelli Dissertatio de clero Me<strong>di</strong>olanensi<br />

Ioannis Chrisostomi<br />

Zanchij Origo Orobiorum, et Canomanorum<br />

H 48/50<br />

L 162<br />

G 46/47<br />

et L 83 a 86<br />

H 201<br />

G 43<br />

G 56<br />

G 58 L 16<br />

H 45<br />

C 36<br />

B 89<br />

H 128<br />

H 185<br />

123<br />

L 40 a 43<br />

196<br />

L 126<br />

K 15 a 17<br />

K 33<br />

K72<br />

K 83 a 88<br />

K 295<br />

K 311/314<br />

K 322<br />

K 326<br />

K 350/351<br />

K 329<br />

K 337<br />

C 66<br />

t. 3. D 59 a 61<br />

D 96 H 179<br />

L 366<br />

E 12<br />

E 25<br />

E 26<br />

E 98<br />

E 145<br />

H 174<br />

C 70<br />

F 42


80<br />

Iulij Firmici<br />

Africani<br />

Ivonis Carnotensis<br />

Iusti Orgelitani<br />

I uliani T oletani<br />

Iusti Cisterciensis<br />

Iuvenci Presbiteri<br />

Iustini<br />

Iacobi Bossuet<br />

Boulduc<br />

Tirini<br />

Ignatij Graveson<br />

Ioannis Lorini<br />

Pineda<br />

Chrysostomi<br />

Sylveira<br />

L R. Hamel<br />

a Iesu Maria<br />

L Stephani Menochij<br />

Ioannis Val1alpan<strong>di</strong><br />

Ioseph Marn<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

De errore prophanarum religionum<br />

Opera<br />

Epistolae<br />

Commentarium in Canticum canticorum<br />

Opuscula<br />

Sermo<br />

Historia evangelica<br />

Opera<br />

INTERPRETES<br />

Liber psalmorum cum notis<br />

Salomonis<br />

Apocalypse<br />

De ecclesia ante legem<br />

Comment. in Sacram Scripturam<br />

Historia ecclesiastica veteris testamenti<br />

Comment. in psalmos t. 3.<br />

Salomon praevius<br />

De sacramento Altaris<br />

Commento in textum evang. t. 6.<br />

Opuscula<br />

In acta apostolorum<br />

Apologia carmelitana<br />

Commento in apocalypsim t. 2.<br />

Interpretatio cantici canticorum<br />

Notae in Bibliam Sacram<br />

Commento in sacram scripturam t. 2.<br />

Explanatio in Ezechielem t. 3.<br />

Actus Apostolorum cum notis<br />

Car<strong>di</strong>nalis Thomasij Psalterium cum canticis<br />

Turre Institutio ad intelligentiam verbi Dei<br />

ASCETICI<br />

Iacobi Graffiri Sermones spirituales<br />

A6<br />

A 12<br />

H 12<br />

Al1<br />

A 14<br />

B 6<br />

A6<br />

A 4 D 23<br />

124<br />

125<br />

126<br />

G13<br />

B 16<br />

G4<br />

C 1 a 3<br />

F 1<br />

G 15<br />

D 17 a 22<br />

D 23<br />

D 24<br />

D 24<br />

D 25/26<br />

L 28<br />

A7<br />

D 5/6<br />

B 10 a 12<br />

L 19<br />

L 22<br />

t. 4. D 13 a 16<br />

G17


Salianc<br />

Fuligatti<br />

Iacopo Mazza<br />

Ignatio Mancusi<br />

Ioan Aranda<br />

Formento<br />

Ioannis Cartagena<br />

Pico<br />

Busaei<br />

Ioseph Castalion<br />

Maraviglia<br />

Iulij Recupiti<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 81<br />

Amor Dei<br />

Vita Car<strong>di</strong>nalis Roberti Bellarmini<br />

Scala de' virtuti<br />

Vita <strong>di</strong> S. Rosolia<br />

Lugares communes<br />

Vida y milagros de S. Rosalia<br />

Homiliae<br />

Vita Hieronymi Savonarola<br />

Panarion<br />

Vita Sylvij Antoniani<br />

Proteus ethicus politicus<br />

Signa praedestinationis<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Iacobi Bleda<br />

Defensio fidei in causa moriscorum<br />

H 25<br />

Bossuet<br />

De nova questione<br />

G 36<br />

Conference<br />

I 32 K 30<br />

Me<strong>di</strong>tations sur la remission des pechez I54<br />

Explication sur le prieres de la messa L 57<br />

Bojleau<br />

Historia confessionis auricularis<br />

L 34<br />

De adoratione eucharistiae<br />

L 42<br />

Iacobi Hyacinthi Serry Exercitationes criticae de Christo<br />

F 10/31<br />

Vin<strong>di</strong>ciae Ambrosij Catherini<br />

F 46<br />

D. Augustinus vin<strong>di</strong>catus<br />

G 42<br />

Iacobi Gaitte<br />

De usura, et fenore<br />

F 14<br />

Fontanae Constitutio unigenitus propugnata t. 4. B 16 a 19<br />

Ignatii Hyacinthi Graveson De scriptura sacra<br />

G3<br />

Epistolae theolog. Hist. Polem. t. 3. B4a6<br />

Ioannis Caramuel Leptotatos<br />

B 21<br />

Gersonij Opera omnia t. 4.<br />

Bla4<br />

Caramuel Critica Philosophica<br />

B 22<br />

Moralis, seu politica logica t. 2.<br />

B 23/24<br />

Crites seu Iudex arbiter<br />

B 25<br />

Theologia moralis fundamentalis<br />

B 26<br />

Trismegistus theologicus<br />

B27<br />

Sigalion sive harpocrates<br />

B 28<br />

G3<br />

H5<br />

D71<br />

H 22<br />

D 70<br />

E 35<br />

G 29<br />

K 13/14<br />

H 43<br />

D 67<br />

C6<br />

G 26


82<br />

Caramuel<br />

Bona Card.<br />

Martinez<br />

Ioannis De Lugo<br />

Ioannis De Lugo<br />

Morini<br />

De La Cruz<br />

Mabillon<br />

Tabiensis<br />

Sanguens<br />

Forsteri<br />

Nicolai<br />

Thiers<br />

Goritij<br />

Pittonij<br />

Ioannis Antonij Viperani<br />

Ioannis Tomasij Rocaberti<br />

Jean Iaub De Barrault<br />

Pierre Camus<br />

Ioseph Saens de Aguirre<br />

Langij<br />

Ioseph Thomasij<br />

Ioseph Saens Aguirre<br />

de Voissin<br />

Vicecomitis<br />

Iudochi Ravestein<br />

Iacobi Bossuet<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Theologia intentionalis<br />

Theologia Regularis<br />

Opera omnia<br />

Discursus theologi et politici<br />

Disputat. scholast. et morales<br />

De incarnatione dominica<br />

Responsa moralia<br />

De fide <strong>di</strong>vina<br />

De sacramentis in genere<br />

De iustitia et iure t. 2.<br />

Commentarius hist. dogmat. de Sacramento<br />

poenitentiae<br />

De sacramento or<strong>di</strong>nis<br />

Directorium conscientiae<br />

Liturgia gallicana<br />

Summa moralis t. 2.<br />

Sistema eucharisticum<br />

De conciliis in genere<br />

De baptismo antiquo usu<br />

De retinenda voce paraclytus<br />

De invocatione sanctorum<br />

Decreta sacrae congregationis rituum<br />

De <strong>di</strong>vina providentia<br />

Biblioteca maxima pontif. t. 21.<br />

Bouclier de la foy catholique<br />

La demolition des fondaments de<br />

la doctrine protestant.<br />

Philosophia moralis ab Aristotile tra<strong>di</strong>ta<br />

De virtutibus et vitiis <strong>di</strong>sputationes ethicae<br />

Florilegium magnum t. 2.<br />

Synopsis theologica veterum patruum<br />

Institut. Theolog. antiquorum PP. t. 3.<br />

Theologia S. Anselmi cum commento t. 3.<br />

Theologia iudeorum<br />

Observationes ad ritus baptismi<br />

Apologia catholicae confutationis t. 3.<br />

CANONISTAE<br />

Defensio declarationis potestatis<br />

ecclesiasticae t. 2.<br />

B 29<br />

F 28<br />

D 35<br />

D 39<br />

C 29<br />

C 30<br />

C 31<br />

C 32<br />

C 33<br />

C 34/35<br />

E8<br />

G2<br />

E5<br />

F 12<br />

G 21/22<br />

H 18<br />

I 37<br />

K 16<br />

K 29<br />

K 31<br />

K 32<br />

F 26<br />

C 3 a 23<br />

D 1/2<br />

C 34<br />

C 1<br />

C2<br />

D 30/31<br />

D 19<br />

H 29 a 31<br />

E 15 a 17<br />

G9<br />

150<br />

I 47 a 49<br />

E 20/21


Ignatij Lupi<br />

Simanea<br />

Sbrozzij<br />

Vernanu<br />

Pignatelli<br />

Ioannis Beltrani<br />

Cabassutij<br />

Clericati<br />

Cockier<br />

Harduini<br />

Launoj<br />

Morini<br />

Scarfantoni<br />

Parisiensis<br />

Filesaci<br />

Spinola<br />

Ioannis Thiers<br />

Ioannetti Doria<br />

Ioseph Migliaccio<br />

Saens<br />

Paltinerij<br />

Iusti Redn<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... 83<br />

Praxis haereseos<br />

De vicariis episcopi<br />

Defence de l'auctorité du Pape<br />

Consultationes canonicae t. 9.<br />

Lux nova in e<strong>di</strong>ctum SS. Inquisitionis<br />

Propugnaculum ecclesiae libertatis<br />

Notitia conciliorum<br />

Notitia ecclesiastica<br />

Theoria juris canonici<br />

Decisiones de matrimonio<br />

Decisiones de sacramento eucharistiae<br />

Erotermata ecclesiastica<br />

Decisiones sacramentales<br />

Decisiones de sacramento or<strong>di</strong>nis<br />

Institutiones iuris canonici<br />

Decisiones miscellaneae<br />

Decisiones de sacrificio missae<br />

Commento in Regu!. Cancellar.<br />

De iuris<strong>di</strong>tione or<strong>di</strong>narij in exemptos<br />

Vin<strong>di</strong>ciae libertatis ecclesiasticae<br />

De baptismo quaestio triplex<br />

Index erratorum P.<br />

Commento de sacris or<strong>di</strong>nationibus<br />

Exercitationes ecclesiasticae<br />

Animadversio ad lucubrationes canonices<br />

De potestate papali, et regali<br />

Uxor juxta<br />

Synodus Mazzariensis<br />

Exposition du sacramento de l'Aute!.<br />

Disceptatio de stola gestanda a Paroc.<br />

Defentio contra appen<strong>di</strong>cem Launoj<br />

Synodus Panormitana tertia<br />

Synodus Panormitana prima<br />

Synodus Messanensis<br />

Synopsis Conciliorum<br />

Dissertationum trias<br />

Opus conco Politico t. 3.<br />

I 7<br />

G 31<br />

G7<br />

D 7 a 15<br />

E 21<br />

G 44<br />

H 28<br />

C 32<br />

C 33<br />

G 14<br />

G 16<br />

G 15<br />

G 18<br />

G 19<br />

G 20<br />

G 21<br />

G 22<br />

H3<br />

H17<br />

LI<br />

G2<br />

F 28<br />

C 15<br />

G5<br />

t.2. E 17/18<br />

H13<br />

L5<br />

G 49<br />

H 29<br />

H 30<br />

H 16<br />

L3<br />

H 12<br />

F 24<br />

L 14<br />

G 29<br />

D 37 a 39


84<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

HUMANISTAE<br />

Iacobi Bidermanni E pistolae selectae<br />

L 95<br />

Sylvarum<br />

L 118<br />

Chiffletij Thesaurus sepulcralis<br />

G2<br />

Facciolati Orationes<br />

K4<br />

Nota ad orationes Ciceronis D 34 H 42<br />

Hoffmanni Lexicon universale cum continuatione t. 4. D 21/24<br />

Lubrani<br />

Suavilu<strong>di</strong>a<br />

E 44<br />

Masenij<br />

Palestra oratoria<br />

H 44<br />

Sadoleti<br />

Opera<br />

H 36<br />

Thomasini Elogia<br />

H 31<br />

Pontani<br />

Symbolae in Virgilium<br />

C2<br />

Tipotij<br />

Symbola <strong>di</strong>vina, et humana<br />

H 98<br />

Ioannis Bardaj<br />

Argonis<br />

H 37 K 6/13<br />

Brancaccio Ars memoriae vin<strong>di</strong>cata<br />

L 29<br />

Russierres Miscellanea poetica<br />

L 33<br />

Deckeri Coniecturae de scripti adeptis<br />

130<br />

Cruci<br />

Mercurius Batavus<br />

I 78<br />

Iani Gruteri<br />

Polyanthea t. 2.<br />

D 25/26<br />

Ignatij Mazzara<br />

Sudori al merigio<br />

E 82<br />

Ioannis Lucchesini Specimen Carminis<br />

H 100<br />

Ioannis Baptistae Gandutij Descriptiones poeticae<br />

F73<br />

Ioannis Gronovij Notae ad Senecas<br />

K 10<br />

Mabillon Stu<strong>di</strong>a monastica<br />

G5<br />

Moursij Graecia lu<strong>di</strong>bunda<br />

L 19<br />

Ioannis Baptistae<br />

Athena Batavae<br />

H27<br />

Paciuchelli<br />

Larva capillamenta chirotecae<br />

F 66<br />

Ioannis Pinciani Epigrammata<br />

L 67<br />

Riccioli Amaltheum proso<strong>di</strong>cum<br />

L 32<br />

Calvini<br />

Lexicon iuris<br />

D 29<br />

Scapula Lexican graecolatinum<br />

E 29<br />

Ioannis Seldni<br />

De Diis Syris<br />

E72<br />

Textoris Epitheta<br />

F 44<br />

Epitome<br />

F 54<br />

Santolij Opera poetica<br />

F 58<br />

Ioannis Baptistae Ursi Inscriptiones<br />

F3<br />

Ioseph Laurentij Amalthea ono mastica t. 2.<br />

H 6/7<br />

Prescimoni Clades innocentium<br />

E 55


Ignatij Lupi<br />

Simanea<br />

Sbrozzij<br />

Vernanu<br />

Pignatelli<br />

Ioannis Beltrani<br />

Cabassutij<br />

Clericati<br />

Cockier<br />

Harduini<br />

Launoj<br />

Morini<br />

Scarfantoni<br />

Parisiensis<br />

Filesaci<br />

Spinola<br />

Ioannis Thiers<br />

Ioannetti Doria<br />

Ioseph Migliaccio<br />

Saens<br />

Iusti Redn<br />

Paltinerij<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... 83<br />

Praxis haereseos<br />

De vicariis episcopi<br />

Defence de l'auctorité du Pape<br />

Consultationes canonicae t. 9.<br />

Lux nova in e<strong>di</strong>ctum SS. Inquisitionis<br />

Propugnaculum ecclesiae libertatis<br />

Notitia conciliorum<br />

Notitia ecclesiastica<br />

Theoria juris canonici<br />

Decisiones de matrimonio<br />

Decisiones de sacramento eucharistiae<br />

Erotermata ecclesiastica<br />

Decisiones sacramentales<br />

Decisiones de sacramento or<strong>di</strong>nis<br />

Institutiones iuris canonici<br />

Decisiones miscellaneae<br />

Decisiones de sacrificio missae<br />

Commento in Regul. Cancellar.<br />

De iuris<strong>di</strong>tione or<strong>di</strong>narij in exemptos<br />

Vin<strong>di</strong>ciae libertatis ecclesiasticae<br />

De baptismo quaestio triplex<br />

Index erratorum P.<br />

Comment. de sacris or<strong>di</strong>nationibus<br />

Exercitationes ecclesiasticae<br />

Animadversio ad lucubrationes canonices<br />

De potestate papali, et regali<br />

Uxor juxta<br />

Synodus Mazzariensis<br />

Exposition du sacramento de l'Autel.<br />

Disceptatio de stola gestanda a Paroc.<br />

Defentio contra appen<strong>di</strong>cem Launoj<br />

Synodus Panorrnitana tertia<br />

Synodus Panormitana prima<br />

Synodus Messanensis<br />

Synopsis Conciliorum<br />

Dissertationum trias<br />

Opus conco Politico t. 3.<br />

I 7<br />

G 31<br />

G7<br />

D 7 a 15<br />

E 21<br />

G 44<br />

H 28<br />

C 32<br />

C 33<br />

G 14<br />

G 16<br />

G 15<br />

G 18<br />

G 19<br />

G 20<br />

G 21<br />

G 22<br />

H3<br />

H 17<br />

L 1<br />

G2<br />

F 28<br />

C 15<br />

G5<br />

t.2. E 17/18<br />

H13<br />

L5<br />

G 49<br />

H 29<br />

H 30<br />

H 16<br />

L3<br />

H 12<br />

F 24<br />

L 14<br />

G 29<br />

D 37 a 39


84<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

HUMANISTAE<br />

Iacobi Bidermanni E pistolae selectae<br />

L 95<br />

Sylvarum<br />

L 118<br />

Chiffletij Thesaurus sepulcralis<br />

G2<br />

Facciolati Orationes<br />

K4<br />

Nota ad orationes Ciceronis D 34 H 42<br />

Hoffmanni Lexicon universale cum continuatione t. 4. D 21/24<br />

Lubrani<br />

Suavilu<strong>di</strong>a E 44<br />

Masenij<br />

Palestra oratoria<br />

H 44<br />

Sadoleti<br />

Opera<br />

H 36<br />

Thomasini Elogia<br />

H 31<br />

Pontani<br />

Symbolae in Virgilium<br />

C2<br />

Tipotij<br />

Symbola <strong>di</strong>vina, et humana<br />

H 98<br />

Ioannis Bardaj<br />

Argonis<br />

H 37 K 6/13<br />

Brancaccio Ars memoriae vin<strong>di</strong>cata<br />

L 29<br />

Russierres Miscellanea poetica<br />

L 33<br />

Deckeri Coniecturae de scripti adeptis<br />

I30<br />

Cruci<br />

Mercurius Batavus<br />

I78<br />

Iani Gruteri<br />

Polyanthea t. 2.<br />

D 25/26<br />

Ignatij Mazzara<br />

Sudori al merigio<br />

E 82<br />

Ioannis Lucchesini Specimen Carminis H 100<br />

Ioannis Baptistae Gandutij Descriptiones poeticae<br />

F73<br />

Ioannis Gronovij Notae ad Senecas<br />

K lO<br />

Mabillon Stu<strong>di</strong>a monastica<br />

G5<br />

Moursij<br />

Graecia lu<strong>di</strong>bunda<br />

L 19<br />

Ioannis Baptistae<br />

Athena Batavae<br />

H27<br />

Paciuchelli<br />

Larva capillamenta chirotecae<br />

F 66<br />

Ioannis Pinciani Epigrammata<br />

L 67<br />

Riccioli<br />

Amaltheum proso<strong>di</strong>cum<br />

L 32<br />

Calvini<br />

Lexicon iuris<br />

D 29<br />

Scapula<br />

Lexican graecolatinum<br />

E 29<br />

Ioannis Seldni<br />

De Diis Syris<br />

E 72<br />

Textoris Epitheta<br />

F 44<br />

Epitome<br />

F 54<br />

Santolij<br />

Opera poetica<br />

F 58<br />

Ioannis Baptistae Ursi Inscriptiones<br />

F3<br />

Ioseph Laurentij Amalthea onomastica t. 2.<br />

H 6/7<br />

Prescimoni Clades innocentium<br />

E 55


Ippolito Falcone<br />

Irminio<br />

Isacci Vossij<br />

Iuan Tarsis<br />

Iulij Delminij<br />

Scaligeri<br />

Iunij Iuvenalis<br />

Iusti Lipsij<br />

Zinzerlingi<br />

Iacobi Mangeti<br />

Sponij<br />

Ioannis Boccanelli<br />

Curionis<br />

Carrozza<br />

Davini<br />

Elmontii<br />

Freitagij<br />

Guterrij<br />

Ionstonij<br />

Merenda<br />

Pecqueti<br />

Peyeri<br />

Valver<strong>di</strong><br />

Ioannis Baptistae<br />

Minadois<br />

Ioseph Galeani<br />

Mancusi<br />

Isbran<strong>di</strong> Diemembroeck<br />

Iuan Fragoso<br />

Iulij Clau<strong>di</strong>ni<br />

" Guelfalioni<br />

" Pontederae<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 85<br />

Pindo sacro<br />

Fremiti del Mar Sicano<br />

Sybillina<br />

Obras<br />

Oratio<br />

Poetica<br />

Satyre cum comento ad usum Delphini<br />

Opera t. 4.<br />

Criticorum promulsis<br />

MEDICI<br />

Biblioteca anatomica t. 2.<br />

Aphorismi novi<br />

De censura me<strong>di</strong>corum<br />

Me<strong>di</strong>cina salernitana<br />

Anthropologia<br />

De potu vini cali<strong>di</strong><br />

Hortus me<strong>di</strong>cinae<br />

Opuscula<br />

Secta Sennerto paracelsica<br />

De fascino<br />

Idea me<strong>di</strong>cinae<br />

Ratio evacuan<strong>di</strong><br />

Experimenta anatomica<br />

Anatomia<br />

Anatomae COl'poris humani<br />

Tractatus me<strong>di</strong>cus<br />

Examen smilacis asperae<br />

Politica me<strong>di</strong>ca<br />

De partu non legitimo<br />

Anatome corpOl'is humani<br />

Cirugia<br />

Discursos da las cosas aromatic<br />

De ingressu ad infirmos<br />

Epistolae me<strong>di</strong>cinales<br />

Anthologia<br />

C17<br />

L 104<br />

L 35<br />

D 62<br />

D 40<br />

H 41<br />

F 20 G 87<br />

et L 91<br />

D 3 a 6<br />

F 93<br />

A 15/16<br />

L 16<br />

K13<br />

K 14<br />

H 19<br />

G 32<br />

F 16<br />

Z 14<br />

H 51<br />

G 24<br />

H 44<br />

L 20<br />

H 28<br />

L 12<br />

F8<br />

H 25<br />

H 29/37<br />

H 15<br />

H4<br />

E 20<br />

Fll<br />

K7<br />

G 34 H 8<br />

G9<br />

F 21


86 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

PHILOSOPHI<br />

Iacobi De Back Dissertatio de corde<br />

Bernaulli Dissertatio<br />

Gaffarelli Curiositates inau<strong>di</strong>tae<br />

Thomasij Plagium literarium<br />

Iamblichij Mysteria egyptiorum<br />

Iean Huarte Des exprits ex amen<br />

" Indagine Chiromance, et phisonomiae<br />

Ignazio Gaston Par<strong>di</strong>es Anima delle bestie<br />

Innocenzio Ringheri Cento giochi<br />

Ioannis Antonij Ambrosini Enchiri<strong>di</strong>on phi1osophicum<br />

Ioannis Argyropoli Ethicorum Aristotelis<br />

Alste<strong>di</strong>j Comp. lexici philosophici<br />

Carrozza Sceptismus<br />

Ionstonij Constantia naturae<br />

Merbitzij Varietas faciei humanae<br />

Monte Summae parisienses<br />

Ioannis Baptistae Portae Physognomia<br />

Ptolomei Philosophia<br />

Ioachimi Becheri Physica subterranea<br />

Ioseph Gonzalez Duplex terra<br />

Isaacci Cardoso Phi1osophia<br />

Iulij Gemelli Gyri mirabiles<br />

MATHEMA TICI<br />

Ioannis Baptistae Morini Astrologia Gallica<br />

Riccioli Geographia<br />

Iacobi Cujacij<br />

Gothofre<strong>di</strong><br />

Longo<br />

Mistertij<br />

IURISPERITI<br />

Opera omnia t. 11.<br />

Codex Theodosianus t. 6.<br />

Linea triumphans de gradu<br />

Selectae iuris<br />

t. 3.<br />

L11<br />

H7<br />

G 33<br />

G13<br />

G 18<br />

L5<br />

H 49<br />

H 20<br />

G 28<br />

L 8 a lO<br />

LI<br />

G 30<br />

G6<br />

L 23<br />

G 14<br />

G 19<br />

G23<br />

B3<br />

G 32<br />

F 18<br />

G5<br />

G4<br />

A2<br />

Al<br />

B 48 a 58<br />

B2a7<br />

E3<br />

K23


Molleri<br />

Thomingi<br />

Ignatij Gastone<br />

Ioannis Belloni<br />

Bourikij<br />

Engelbrechti<br />

Escobar<br />

Felden<br />

Grysphiand.<br />

Leunclai<br />

Milazzo<br />

Molani<br />

Seldeni<br />

Solorzani<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 87<br />

De cornutis<br />

Dedsiones<br />

Disceptationes fiscales t. 2.<br />

Antinomiae iuris <strong>di</strong>ssolutae<br />

De offido iu<strong>di</strong>ds<br />

Leges Locrensium<br />

De nobilitate probanda<br />

Ad notata in Hugonem Grotium<br />

De insulis<br />

Iuris universi EgIoca<br />

Miscellanea<br />

De testamentis<br />

Mare clausum<br />

Uxor Hebraica<br />

Successiones haebreorum<br />

De iure in<strong>di</strong>arum t. 2.<br />

Stamm. Servitus personalis<br />

Ioannis Baptistae Grossis Ad const. comitis de Castro<br />

De Luca Theatrum veritatis et iustitiae<br />

Summa t. 15,<br />

Ioseph Palumbo<br />

Rosa<br />

Urceoli<br />

Scoma<br />

Isidori Terrana<br />

Iulien Peleus<br />

Iulien Peleus<br />

Notariorum theorica<br />

Consultationes selectissimae<br />

Consultationes<br />

De transactionibus<br />

Patrocinium iuris decimae et tareni<br />

Discursus<br />

Actions forenses<br />

Questions illustres<br />

POLITICI<br />

Iacobi Gotofre<strong>di</strong> De dominio maris<br />

Schalleri Dissertatio<br />

Iean Colbet Testament politique<br />

" Coppin Bouclier de l'Europe<br />

Ioannis Chokier Thesaurus politicorum<br />

Tractatus de legato<br />

Mariana De rege<br />

t. 23.<br />

H 54<br />

H 63<br />

C 17/18<br />

K 45<br />

H 45<br />

H 56<br />

B 60<br />

K 43<br />

H 48<br />

C 16<br />

C 21<br />

K 16<br />

H 41<br />

H 67<br />

K 42<br />

B 63/64<br />

K4<br />

C 20 E 17<br />

B 11 a 32<br />

K 24 a 38<br />

H 55<br />

C11<br />

B 59<br />

B 61<br />

E 26<br />

E9<br />

H 23<br />

H 24<br />

K 25<br />

K 20<br />

K7<br />

E 10<br />

F 20<br />

F 28<br />

F 34


88 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Morelli Iocus politicus E 23<br />

Solorzani Emblemata regio-politica Dll<br />

Werdenhagen Synopsis de republica L 17<br />

Zavaleta Emperador commodo L 15<br />

Ioannis Iacobi Chiffletij Vin<strong>di</strong>dae hispanicae D4<br />

Iulij Padj De dominio maris K 25<br />

Iusti Lipsij Politicorum K 47<br />

HISTORICI<br />

Karlo Manni Capitola C 36<br />

K<br />

K<br />

SS. PATRES<br />

INTERPRETES<br />

ASCETICI THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Kempis Thomae Imitatio Christi arabica lingua F 42<br />

CANONISTAE<br />

K /<br />

HUMANISTAE<br />

Kircherij Athanasij Prodromus coptus G 33


Lamberti Schafnaburgi<br />

Landhulphi Sagacis<br />

Senioris<br />

Laonici Chalcacondyle<br />

De Laurea Car<strong>di</strong>nal<br />

Laugier T assy<br />

Laurentij De Monachis<br />

Begeri<br />

Pataroli<br />

Toppeltini<br />

Pignorij<br />

Leodrisij Cribelli<br />

Leonar<strong>di</strong> Aretini<br />

Begeri<br />

Leonar<strong>di</strong> Orlan<strong>di</strong>ni<br />

Augusti<br />

Leandro Alberti<br />

De Larrey<br />

Leonis Grammatici<br />

Allatij<br />

Hostiensis<br />

Grammatici<br />

Leccini Apollonij<br />

Leporij Praesbyteri<br />

Lenain De Tillemont<br />

Lenain De Tillemont<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 89<br />

HISTORICI<br />

Historia gel'manorum<br />

Ad<strong>di</strong>tamentum ad historiam miscellam<br />

Luitpran<strong>di</strong> Diaconi<br />

Historia<br />

Historia<br />

Historia me<strong>di</strong>olanensis<br />

Historia<br />

Index ad Annales Baronij<br />

Historia del Regno <strong>di</strong> Argel<br />

Ezelinus III.<br />

Numismata antiqua<br />

Series Augustorum<br />

Origines Transilvanorum<br />

De servis<br />

Vita Sfortiae me<strong>di</strong>olanensis<br />

Commentarius<br />

Specilegium antiquit.atis<br />

Trapani descritto<br />

Gemmae antiquae<br />

Descrizione d'Italia<br />

Histoire de Louis XIV t. 9.<br />

Chronographia<br />

Varia de ritibus graecorum<br />

Papissa fabulosa<br />

De antiquitatibus etruscis<br />

<strong>Patria</strong> Homeri<br />

Chronicon cassinense<br />

Vitae recentiorum imperatorum<br />

Inventio perutae<br />

Libellus emendationis<br />

Histoire des Empereurs t. 5.<br />

Histoire ecclesiastique<br />

Lettres<br />

t. 16.<br />

Lorenzo Grasso Istoria de' poeti greci<br />

Lopez Vega<br />

Triunfo de' la fé<br />

Louis de Saincte Marthe Histoire de la Mayson de France t. 2.<br />

Le Conte Memoires sur 1'etat present de la Chine t. 3.<br />

Lucae De Linda Descriptio orbis<br />

Relazioni universali<br />

K 56<br />

C 65<br />

C 68<br />

C 70<br />

C71<br />

C 17 D 41<br />

D 196<br />

182<br />

C 74<br />

G8<br />

G 22<br />

H 229<br />

K 21<br />

C 85<br />

C 85 E 80<br />

D 21<br />

E 184<br />

G 26<br />

H 90<br />

I 141 a 149<br />

C6<br />

C 26<br />

C 26<br />

G 101<br />

198<br />

C 70<br />

C6<br />

H 193<br />

C 34<br />

F 124 a 128<br />

F 129 a 144<br />

F 167<br />

E 124<br />

H 203<br />

C 39/40<br />

I 406/408<br />

K 29<br />

H 101


90<br />

Lucij FIori<br />

Lucae D'Achery<br />

Holstenij<br />

Ludovici Muratori<br />

Bonconti<br />

D'Orleans<br />

Gothofre<strong>di</strong><br />

Guicciar<strong>di</strong>ni<br />

Dolce<br />

Luiggi Lucino<br />

Lupi Protopatae<br />

Lactantij Firmiani<br />

Lanfranci Cantauriensis<br />

Laurentij Iustiniani<br />

Novariensis<br />

Leandri Hispalensis<br />

Leidru<strong>di</strong> Lugdunensis<br />

Lepotij Monachi<br />

Leonis Magni<br />

Leontij Bizantini<br />

Cyprij<br />

Liberij<br />

Lini<br />

Liturgia<br />

Lucae<br />

Iudensis<br />

Lugdunensis<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Epitomae<br />

Collectio veterum scriptorum t. 3.<br />

Abbassynorum communio sub unica specie<br />

Sabathium flumen<br />

Rerum italicarum scriptores t. 2.<br />

Emendationes ad historiam Luitpran<strong>di</strong><br />

Fragmenta annalium Romanorum<br />

Cogitationes in annales Taciti<br />

Arconthologia comica<br />

Descrizione de Paesi Bassi<br />

Vita <strong>di</strong> Carlo V.<br />

Vita <strong>di</strong> Fer<strong>di</strong>nando I<br />

Vite degli Imperatori Romani<br />

Esame e <strong>di</strong>fesa del decreto del Car<strong>di</strong>nale<br />

<strong>di</strong> Tournon<br />

Chronicon<br />

Chronicon Barense<br />

SS. PATRES<br />

Opera<br />

Opera<br />

Opera<br />

Homiliae<br />

Regula Virginum<br />

Epistolae<br />

Opera<br />

Opera t. 2.<br />

Opera<br />

Opuscula<br />

Herostichis<br />

De passione Petri et Pauli<br />

Liturgia Graecorum<br />

Commento in Canticum Canticorum<br />

Opera<br />

Ecclesiae liber<br />

D 95 E 206<br />

1385<br />

A 51 a 53<br />

C 26<br />

C 26<br />

C 65 a 90<br />

C 68<br />

C 78<br />

D 39<br />

D 43<br />

E 83<br />

H 78<br />

H 93<br />

H 113<br />

L 390<br />

C71<br />

C 71<br />

A5Fl<br />

A 20<br />

E11<br />

A11<br />

A 14<br />

A 16<br />

A9<br />

D 17/18<br />

et A 9<br />

A11<br />

A 14<br />

A8<br />

A4<br />

B7<br />

A 16<br />

B 5<br />

A 17


Luciferi Sar<strong>di</strong>n Episcopi Opuscula<br />

Luitberti Moguntiensis Epistola<br />

Lupol<strong>di</strong> Bemburgij Liber<br />

Ludovici BaIlester<br />

Thomasin<br />

Laureano Carcamo<br />

Lazaro Sorba<br />

Leonar<strong>di</strong> Lessij<br />

Di Capoa<br />

Lorenzo Zamora<br />

Lucas Fernandez<br />

Holstenij<br />

Ludovico Muratore<br />

Da Ponte<br />

Luis De Granada<br />

Laurentij Portel<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 91<br />

INTERPRETI<br />

A6<br />

A 18<br />

B 6<br />

Declaratio nominum Sacrae Scripturae<br />

Methode d'estu<strong>di</strong>r la grammaire, et les langues<br />

G 12<br />

par rapport à l'Ecriture Sainte t. 2. I 1/2<br />

Methode d'estu<strong>di</strong>r les Histoires profanes<br />

par rapport à la religion chretiene et<br />

au ecritures t. 3.<br />

13 a 5<br />

Methode d'etu<strong>di</strong>er les histoires phiIosophie<br />

et grammaire t. 3.<br />

I 6 a 8<br />

ASCETICI<br />

Assuntos pre<strong>di</strong>cabiles<br />

Raggionamenti sopra le stimmate <strong>di</strong> S. Francesco<br />

Considerationes de nomÌnibus Dei<br />

Vita <strong>di</strong> D. Andrea Cantelmo<br />

Quaresimale<br />

Vida y muerte de l'Anticristo<br />

Codex regularum S. P. Bene<strong>di</strong>cti<br />

Carità Cristiana<br />

Esercizi Spirituali<br />

Compen<strong>di</strong>o de me<strong>di</strong>tazioni<br />

Sacerdote perfetto<br />

Guia de peccatores<br />

Me<strong>di</strong>tationes<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Responsiones morales t. 2.<br />

Dubia regularia<br />

D 69<br />

G72<br />

F 61<br />

H lO<br />

G 18<br />

H 21<br />

G 24<br />

F3<br />

H 54<br />

F 43/69<br />

K 24<br />

E 30<br />

E 49<br />

H 19/20<br />

H 21


92<br />

Lazare And. Bocquillos<br />

Laelij Zecchij<br />

Leonar<strong>di</strong> Lexij<br />

Liberij à Iesu<br />

Louis Thomassini<br />

Lucae Fenech<br />

Ludovici de la Cerda<br />

Marracci<br />

Molina<br />

Abbelly<br />

Turriani<br />

Du Pin<br />

Laurentij Franchis<br />

Lelij Zecchij<br />

Ludovici Bail<br />

Cellotij<br />

à Cruce<br />

Gomes<br />

Odespun<br />

Paramo<br />

Thomassini<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Liturgie sacrae<br />

I 18<br />

De Statu, et munere episcopali<br />

F 37<br />

De iustitia, et iure<br />

E5<br />

Controversiae dogmaticae<br />

Traité dogmatique et historique cum<br />

D 36<br />

supplemento t. 3.<br />

F 15 a 17<br />

Memoires sur la Grece t. 2<br />

F 18/19<br />

Dogmata theologica t. 3.<br />

C 24 a 26<br />

Traité de l'Unité de l'Eglise t. 2<br />

I 8/9/36<br />

Festes de l'Eglise I 11<br />

Traité du negoce, et usure I 10<br />

Discipline de l'Eglise I 12<br />

Traité de l'aumone I 13<br />

Traité de la verité du nensogne et iuremens I 14<br />

De l' office <strong>di</strong>vin I 15<br />

Flores casuum conscientiae<br />

K9<br />

Adversaria sacra<br />

B 20<br />

Alcoranus refutatus cum prodromo<br />

C 27/28<br />

Concor<strong>di</strong>a arbitrij cum gratia<br />

E 43<br />

Medulla theologica t. 2.<br />

H 32/33<br />

Verità de la fede cattolica<br />

K7<br />

Disputationes selectae<br />

D 29<br />

Traité de la doctrine cretienne<br />

I 7<br />

CANONISTAE<br />

Controversiae inter episcopos et Regulares<br />

Explicatio casuum reservatorum<br />

Summa conciliorum t. 2.<br />

De hierarchia et hierachis<br />

Disputationes in Bullam Cruciatae<br />

Commento in regui. cancellar.<br />

Concilia novissima Galliae<br />

De inquisitione Sicula<br />

Vetus, et nova Eccesiae <strong>di</strong>sciplina t. 3.<br />

Dissertatio in concilia generalia et particularia<br />

D 32<br />

I 8<br />

C 34/35<br />

C9<br />

G 12<br />

H2<br />

C 31<br />

G 52<br />

B 9 a 11<br />

F 37


Langlet<br />

Latini Latini<br />

Laurentij Beyerlinck<br />

Pataroli<br />

Vallae<br />

Lazarae Ferro<br />

Leone Alberici<br />

Allacci<br />

Ebreo<br />

Li<strong>di</strong>o Parterio<br />

Lilij Gyrar<strong>di</strong><br />

Lorenzo Abbate<br />

Crasso<br />

Loreto Mattei<br />

Louis Moreri<br />

Lucij Apulei<br />

Franciosini<br />

Lucio Spinoza<br />

Lucretij Cari<br />

Ludovico Ariosto<br />

Cellotij<br />

Thomasini<br />

Luciani Samosat<br />

Ludovici Vivis<br />

Ludovici Muratori<br />

Spina<br />

Luigi Groto<br />

Luis de Gongora<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 93<br />

HUMANISTAE<br />

Metodo per stu<strong>di</strong>ar la storia<br />

Bibliotheca sacra et prophana<br />

Theatrum vitae umanae t. 8.<br />

Orationes<br />

De eleganti a linguae latinae<br />

Arte d'insegnare la lingua francese<br />

Poesie<br />

Poeti antichi<br />

Dialoghi<br />

Trattenimenti sopra le scienze t. 2.<br />

De Dies gentium<br />

Vita <strong>di</strong> S. Alberto<br />

Epistole eroiche<br />

Declamazioni<br />

Poesie<br />

Elogij <strong>di</strong> capitani illustri<br />

Elogij d'homini letterati t. 2.<br />

Gramatica Italiana e Spagnola<br />

V ocabulario Italiano e Spagnolo<br />

Salmista toscano<br />

Theorica del verso volgare<br />

Dictionaire historique cum supplemento<br />

Asinus aureus cum commento<br />

Opera omnia<br />

Ocios morales<br />

Opera ad usum Delphini<br />

Orlando furioso<br />

Panegirici et orationes<br />

Glossarium universale hebraicum<br />

Opera<br />

Opera t. 2.<br />

Vita <strong>di</strong> Carlo Maggi<br />

Perfetta poesia italiana t. 2<br />

Maestro italiano<br />

Orazioni<br />

Obras<br />

D 79/80<br />

A 12<br />

E 1 a 8<br />

124<br />

F4<br />

126<br />

F77<br />

F 72 K 14<br />

G 55<br />

K 11/12<br />

D 17<br />

D 43<br />

E 79<br />

H 102<br />

H 101<br />

F 32<br />

E 36 37<br />

G 74 H 21<br />

H 19/20<br />

F 76<br />

K 34<br />

A 3 a 7<br />

F 27<br />

G 64 I 51<br />

K 1<br />

F 18 I 116<br />

Hl<br />

I 40<br />

D 20<br />

B lO<br />

A 13/14<br />

F 61<br />

G 6/7<br />

F 67<br />

F 47<br />

E 56


94<br />

Laurentij Bellini<br />

Lazari Riverij<br />

Leonardo <strong>di</strong> Capua<br />

Longavilla Harcovetti<br />

Luigi Tozzi<br />

Ludovici Lemosij<br />

Lamin<strong>di</strong> Pritani<br />

Liberij Bacileri<br />

Leonar<strong>di</strong> <strong>di</strong> Capua<br />

Ludovici Boccaferri<br />

à Turre<br />

Locke<br />

Lucae Antonij Portij<br />

Lorenzo Anania<br />

Leonar<strong>di</strong> Cimini<br />

Ludovici Hernikus<br />

Lorenzo Graciani<br />

Lucretia Marinelli<br />

Luigi Giuglaris<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

MEDICI<br />

Opera me<strong>di</strong>ca<br />

Opera<br />

Raggionamenti t. 2.<br />

Lezioni delle mofete<br />

Istoria della longa vita<br />

Opera t. 2.<br />

Ratio prae<strong>di</strong>can<strong>di</strong><br />

PHILOSOPHI<br />

Moderatio ingeniorum<br />

In Aristotelem<br />

Trattato delle Mofete<br />

Opera<br />

Conclusiones philosophicae<br />

Essai philosophique<br />

De motu corporum<br />

MATHEMATICI<br />

Fabrica del mondo<br />

IURISPERITI<br />

Praxis paragrafi 57<br />

De iure posterum<br />

POLITICI<br />

Obras politicas t. 2.<br />

Nobiltà delle donne<br />

Scuola della verità<br />

G7<br />

A 19<br />

H 39/40<br />

H 41<br />

H 16<br />

F 29/30<br />

I 9<br />

F2<br />

C 30<br />

E 19<br />

C 14<br />

C 1<br />

F 16<br />

H 25<br />

DlO<br />

H 57<br />

K6<br />

E 14/15<br />

F 19<br />

L 11 K 8


Maimburg<br />

Marci Boxhornizeri<br />

Marcellini<br />

Comitis I1lyriciani<br />

Marco Battaglini<br />

Guavazzo<br />

Gan<strong>di</strong>ni<br />

Marci Antonii Sestini<br />

Malatesta<br />

Majolino Bisaccioni<br />

Mambrino Roseo<br />

Mariano Valguarnera<br />

Falce<br />

Marij Aretij<br />

Vipera<br />

Mariani Sanuti<br />

Martini Martonij<br />

Brenneri<br />

Becani<br />

Mauritij<br />

Matthaei Wert<br />

Spinelli<br />

Palmerij<br />

Villani<br />

De Griffonibus<br />

Palmerij<br />

Paris<br />

Matthaei Raderi<br />

Palmerij<br />

Ferchij<br />

Paris<br />

Boleran<br />

S. Maximi M.<br />

Michaelis Glyca<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 95<br />

HISTORICI<br />

Pontificatus de S. Leon<br />

Respublica Moscovica<br />

Libellus praecum<br />

Chronicon<br />

Annali del sacerdozio, e dell'Imperio t. 4.<br />

Istoria de' Concilij t. 2.<br />

Istoria de' suoi tempi<br />

Opere <strong>di</strong> Senofonte<br />

Dialoghi<br />

Tromba <strong>di</strong> rebellione spezzata<br />

Guerre <strong>di</strong> Germania<br />

Guerre d'Alemagna<br />

Istoria <strong>di</strong> Napoli<br />

Antichità <strong>di</strong> Palermo<br />

Patrocinium Monarchiae Siculae<br />

Situs Siciliae<br />

Chronologia Archiepiscoporum Ecclesiae<br />

Beneventanae<br />

Vita ducum Venetorum<br />

Secreta fidelium crucis<br />

Atlas novus sinensis<br />

Decades rerum Ungaricarum<br />

De potestate regis, et Pontificis<br />

Tractatus philosophicus<br />

Flores Historiarum<br />

Ephemerides Neapolitana<br />

Gesta Nicolaj Acciajoli<br />

Historia<br />

Cronica<br />

Memoriale historicum rerum Bononiensium<br />

Captivitas Pisarum<br />

Historia<br />

Commentarium in Historiam Curtij<br />

Chronica<br />

Vita Ioannis Schoti<br />

Azioni Istoriche<br />

Florus Sanctus<br />

Epistola<br />

Annales<br />

192<br />

K 308<br />

C 34<br />

C 35<br />

D 79 a 82<br />

D 84/85<br />

F 190<br />

I 1<br />

E 209<br />

H 81<br />

G 54<br />

H 33<br />

H 22/67<br />

H 75 121<br />

H 60<br />

E 177 F 42<br />

H 115<br />

C 88<br />

D 35<br />

A 87<br />

E5<br />

H 136<br />

L 182<br />

C 64<br />

C 73<br />

C 79<br />

C 80<br />

H13<br />

C 84<br />

C 85<br />

D 30<br />

I 125<br />

E 133<br />

F213<br />

G 83<br />

I 88<br />

C 36<br />

C9


96<br />

Monachi<br />

De Vio<br />

Melchioris Inchofer<br />

Michaelis Abbisselt<br />

Toscanini<br />

Muti<br />

Messala Concini<br />

Michaelis Ducis<br />

Moderati Fonte<br />

Monachi Patavini<br />

Nonantulani<br />

Monr.<br />

Moysis Bergomensis<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Vita S. P. Theodori stu<strong>di</strong>tae<br />

Privilegia urbis Panormi<br />

Eunuchismus<br />

Veritas vin<strong>di</strong>cata et conjectationes t. 2.<br />

Descrizione del Tempio <strong>di</strong> Morreale<br />

Istoria Veneta<br />

Sagra lega contro il Turco t. 3.<br />

Progenies Augusti<br />

Historia Bizantina<br />

Merito delle donne<br />

Chronicon<br />

Opusculum<br />

Memoires Politiques de la paix de Ryswick<br />

t. 4.<br />

Laudes Bergomi<br />

SS. PATRES<br />

Macarij Seno Monachi Homiliae<br />

Manuelis c.P.<br />

Dialogus<br />

Calecae Opera<br />

II. Imperatoris Oratio<br />

Marbon<strong>di</strong><br />

Epistola<br />

Marcellini Illiciani Chronicon<br />

Maphevegij Laudensis Opuscula<br />

Marci<br />

Vita S. Barnabae Apostoli<br />

Eremitae Opuscula Theologica<br />

Marculfi Opera<br />

Martialis Epistolae<br />

Marij Mercatoris Opera<br />

Martini I. Romani Pontificis Epistolae<br />

Dumiensis<br />

Turonensis<br />

De Laudumis<br />

Maximi Planu<strong>di</strong>s<br />

T aurinensis<br />

Meliti Sar<strong>di</strong>c. Episcopi<br />

Merobau<strong>di</strong>s Scholastici<br />

Opera<br />

Professio Fidei<br />

Epistola Parenetica<br />

Oratio<br />

Opera<br />

Homiliae<br />

De transitu Beatae Mariae Virginis<br />

Carmen de Christo<br />

C 37<br />

D 57<br />

C 26<br />

F 44-45<br />

E 17<br />

H5<br />

H 169 a 171<br />

D 95 I 385<br />

C 20<br />

E 166<br />

C 74<br />

C 66<br />

I 65 a 68<br />

C71<br />

A6<br />

B2<br />

B 6<br />

B6<br />

B 1<br />

All<br />

B6<br />

A4<br />

A7<br />

A 14<br />

A4<br />

B 7<br />

A 14<br />

A 12<br />

A7<br />

B7<br />

D7<br />

A 14<br />

A8<br />

A4<br />

B7


Metho<strong>di</strong>j Tiri Episcopi Opera<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 97<br />

Opuscula<br />

Michaelis Choniatis Mono<strong>di</strong>a<br />

Gliscae Disputationes<br />

Pselli Opuscula<br />

Micrologi Observationes ecclessiasticae<br />

Michaelis Lyncelli Opusculum<br />

Minutij Felicis Dialogus<br />

Moddoini Augustodunensis Carmen<br />

Moysis Assirii<br />

Moysis Barcefa<br />

Mitra Ethjopica<br />

Missa Graecorum<br />

Mozarabicum<br />

et ordo officij<br />

Regni<br />

Missales Orationes<br />

Missale Ambrosianum<br />

Mallebrance<br />

Gallicanum<br />

Romanum 1572<br />

Marco Antonio Palau<br />

S. Maria De Agreda<br />

S. Maria Crocifissa<br />

Manuale Calaxibetta<br />

Matteo Guerrera<br />

Marsilio Ficino<br />

Matteo Petrucci<br />

Opuscola<br />

Opuscula<br />

gothici mustarabum<br />

Malabarici apud Indos orientales<br />

Ex manuscripto gothico vetustissimo<br />

INTERPRETES<br />

ASCETICI<br />

Conversations chretiennes<br />

Difesa Domenicana per la SS. Concezione<br />

Mystica ciudad de Dios t. 3.<br />

Lettere spirituali<br />

Rosa <strong>di</strong> Palermo<br />

Conjuros contra tempestades<br />

Religione cristiana<br />

Lettere spirituali e mistici<br />

Spirituali<br />

Nulla, e tutto<br />

A5<br />

A 16<br />

B5<br />

B2<br />

A 19<br />

A 20<br />

A 16<br />

A5<br />

A 16<br />

B 6<br />

A 19<br />

B7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B 7<br />

B 7<br />

A9<br />

H 18<br />

A17<br />

136<br />

H23<br />

E 20 a 22<br />

G 41<br />

H27<br />

F 52<br />

K 23<br />

F 34/35<br />

G 30<br />

G 56


98<br />

Melchioris Inchofer<br />

Michaele Bergara<br />

Calvo<br />

Mutio Justinopolitano<br />

Manuelis Rodriguez<br />

Marij Diana<br />

Martini Azpilcueta<br />

Becani<br />

Bonacine<br />

Wigan<strong>di</strong><br />

Bonacinae<br />

Mathieu Bouchart<br />

Martini Vival<strong>di</strong><br />

Matthaei Scriveneri<br />

Melchior Cani<br />

Michaelis Amati<br />

Modesti Taumbegalli<br />

Michaelis Ferro<br />

Mutio Justonopolitano<br />

Marci Pauli Leone<br />

Marij Curtelli<br />

Martini Leon<br />

Del Rio<br />

Mira<br />

Matthaei A. S. Stephano<br />

Michaelis Ferro<br />

Thomasij<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Contemplazione mistica<br />

Magi evangelici<br />

Vita interiore <strong>di</strong> Giovanni Palafox<br />

Assunti pre<strong>di</strong>cabili t. 2.<br />

Vite de' Santi<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Summa casuum conscientiae t. 2.<br />

Idea iurium interioris fori<br />

Opus theologicum<br />

Manuale de' Confessori<br />

Analogia veteris ac novi testamenti<br />

Opera moralia t. 3<br />

Tribunal confessariorum<br />

Compen<strong>di</strong>um theologicum<br />

De l'origine du service des reliques<br />

Candelabrum aureum<br />

Apologia pro SS. PP. et contra schisma<br />

anglicanum<br />

Opera theologica<br />

Dissertationes quatuor<br />

Dissertatio de opobalsamo ad Chrisma<br />

Apologeticus adversus umbras oratij<br />

Questiones morales resolutae<br />

Selva odorifera<br />

CANONISTAE<br />

Praxis ad literas paenitentiariae<br />

De immunitate ecclesiae<br />

Synodus Panormitanae ecclesiae<br />

Disquisitiones magicae<br />

Synodus Cephalu<strong>di</strong>tana<br />

Synodus Cephalu<strong>di</strong>tana<br />

De praecedentijs, et praelationibus<br />

ecclesiasticis<br />

De conciliis provincialibus et Diocaensis<br />

K 25<br />

F 38<br />

G4<br />

H 11/12<br />

H 39<br />

G 23/24<br />

F9<br />

G 25<br />

G 26<br />

G 39<br />

E11e13<br />

G 12<br />

H 127<br />

H 35<br />

G 18<br />

F 39<br />

F 24<br />

F 43<br />

K 12<br />

L 20<br />

G 15<br />

F 41<br />

G 46<br />

E 46<br />

G 59<br />

G6<br />

L3<br />

H 14<br />

G 51<br />

HlO


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 99<br />

HUMANISTAE<br />

Macrobij Saturnalia, et Somnium Scipionis 145<br />

Maffei Barberini Poemata C 20<br />

Marci Fundani Phrases Z 87<br />

Tuili Ciceronis Opera t. 2. D 1/2<br />

Rethorica cum commento D 32<br />

Epistolae ad usum Delphini F8<br />

Epistolas familiares F 74<br />

Quaestiones Tusculanae H 55<br />

De officiis K 20<br />

Plauti Opera cum comento G4<br />

Maretti L'Arianna G 73<br />

Marij Nizolij Thesaurus Ciceronianus A 17<br />

Idem t. 2. E 16/17<br />

Reitani Rugero in Sicilia E 74<br />

Le selve, e Scilla E 75<br />

Opere 199<br />

Michaelis Pexenfelden Apparatus eru<strong>di</strong>tionis 14<br />

Martiani Capellae Satyricon D 74<br />

Martini du Cigne Explanatio rethoricae H 43<br />

La Farina Trage<strong>di</strong>e sacre, e morali G 52<br />

Matthaei Donia Panormi quaestus G 47<br />

Martinij Lexicon phiIosophicum t. 2. C 3/4<br />

Mauritij Neoporli Votum can<strong>di</strong>dum F 57<br />

Melchioris Cerda Campus eloquentiae E 59<br />

Pomeo La lira à due corde E 54<br />

Michaelis Apostolij Paremia G 25<br />

Baudrand Lexicon geographicum t. 2. A 8/9<br />

MEDICI<br />

MarceIli Malpighi Consultationes me<strong>di</strong>cae G 29<br />

Opera A13<br />

Opera posthuma E 24<br />

Marci Antonij AIayrni Succedanea me<strong>di</strong>camentorum H13<br />

Consigli politico me<strong>di</strong>ci H13<br />

Severini Vipera pithia G 37


100<br />

Nicolicchia<br />

Mariae Sibillae Merian<br />

Marsilij Cagnati<br />

Matthaei Giorgi<br />

Grado<br />

Patti<br />

Michaelis Ettmulleri<br />

Tilli<br />

Verij<br />

Marcello Bonito<br />

Marco Bassato<br />

Marsilij Ficini<br />

Michael de Montaigne<br />

Marci Manilij<br />

Vitruvij<br />

Mercurij Britannici<br />

Marci Antonij Sabelli<br />

Marij Cutelli<br />

Giurba<br />

MARIA ALlBRANDI INTERSIMONE<br />

Uso, et abuso del tabacco<br />

Generatio insectorum surinamensium<br />

Sanitas tuenda<br />

Phlebotomia liberata<br />

Praxis in almansorem<br />

Pretia me<strong>di</strong>camentorum Magni Hospitalis<br />

Messanae<br />

Opera t. 3.<br />

Compen<strong>di</strong>um<br />

Cathalogus plantorum<br />

Specimina artis chimicae<br />

PHILOSOPHI<br />

Terra tremante<br />

Giar<strong>di</strong>no <strong>di</strong> agricoltura<br />

Theologia platonica<br />

Opera t. 2.<br />

Essais<br />

MATHEMATICI<br />

Astronomicon<br />

Opera<br />

Mundus alter, et idem<br />

IURISPERITI<br />

Summa <strong>di</strong>versorum tractatuum t. 6.<br />

Codex legum Sicularum P.<br />

Decisiones<br />

De donationibus<br />

Decisiones<br />

Consilia<br />

K6<br />

Al<br />

H3<br />

G 28<br />

F 25<br />

H 33<br />

A 21/23<br />

G6<br />

F2<br />

H 38<br />

F8<br />

G 29<br />

H6<br />

B 6/7<br />

C2<br />

D2<br />

C6<br />

G 21<br />

B 33 a 38<br />

C 38<br />

E 19<br />

B 74<br />

B 65<br />

B 68


Muta<br />

Marini Freccia<br />

Martini Schomberg.<br />

Matthiae Berlichis<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 101<br />

Decisiones<br />

Pragmatica Regni Siciliae<br />

De subfeu<strong>di</strong>s, et investituris<br />

Advocatia armata<br />

Decisiones aureae<br />

Maximiliani Aschaffenburgt. Consilia pro erario<br />

Michaelis Cortiada Decisiones t. 4.<br />

Majolino Bisaccioni<br />

Mario Zito<br />

Martini Schoockij<br />

Matthaei Lopez<br />

Miguel Lanuza<br />

Motta<br />

Muzio Ziccata<br />

Natalis Alexandri<br />

N athanaelis Soutelli<br />

Loy Idea pactorum et contractuum<br />

Nicefori Archiepiscopi<br />

Briennij<br />

Gregora<br />

<strong>Patria</strong>rchae<br />

Callisti<br />

Nicetae Choniatae<br />

Nicolaj Aragonis<br />

Smeregij<br />

Iampsilla<br />

Botrontiensis<br />

Sensi ci vili<br />

Bilancia critica<br />

POLITICI<br />

De dominio maris<br />

De rege<br />

Seneca impugnando<br />

Instruzioni de Prencipi<br />

Scuola de prencipi e cavalieri<br />

Consigliero <strong>di</strong> Stato<br />

HISTORICI<br />

Historia ecclesiastica t. 7.<br />

Biblioteca Societatis Iesu<br />

Chronographia<br />

Breviarium historicum<br />

Commentarium de rebus Bizantinis<br />

Historia bizantina t. 2.<br />

Breviarium chronographicum<br />

Historicam ecclesiastica<br />

Historia<br />

Vitae romanorum Pontificum<br />

Chronicon<br />

Gesta Fiderici Secun<strong>di</strong><br />

Iter Henrici VII Imperatoris<br />

C 22<br />

C 36<br />

C 30<br />

B 46<br />

H 42<br />

C 3<br />

B 69 a 72<br />

K3<br />

E 31<br />

G 28<br />

K 25<br />

F 21<br />

E 29<br />

G 37<br />

G 40<br />

E 32<br />

A 33 a 39<br />

E 57<br />

C5<br />

C 7 E 165<br />

C 7<br />

C 21/22<br />

D 41 E 144<br />

C 5<br />

E71<br />

C13<br />

C 79<br />

C 74<br />

C 74<br />

C 75


102<br />

Specialis<br />

Tegrini<br />

Nourri<br />

Harpsfel<strong>di</strong>j<br />

Antonij<br />

Rayaei<br />

Serarij<br />

Giannettasij<br />

Sanderi<br />

Leonici<br />

Trigautij<br />

Caussini<br />

Reusneri<br />

Nicolò Pallavicino<br />

Gennaro<br />

Branciforte<br />

Nicolò Berengani<br />

Doglioni<br />

Nirei Donati<br />

Nieuport<br />

Naveratij Stu<strong>di</strong>tae<br />

Nemesij Philosophi<br />

Nicephori Cartophilaci<br />

c.P.<br />

Nicetae Choniatis<br />

David<br />

Nicolai Cabasilae<br />

Claravallens<br />

Nourry<br />

Methonensis<br />

Oresmij<br />

Niconis Graeci<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Historia Sicula<br />

Vita Castrucci Antelminelli ducis<br />

Apparatus<br />

Historia Ecclesiastica Anglicanae<br />

Bibliotheca Hispanica vetus t. 4.<br />

Responsio ad memoriale pro Carmelitis<br />

Trierensium<br />

Historia Neapolitana t. 3.<br />

De origine et progressu Schismaticis<br />

Anglicani<br />

Historia varia<br />

De Christiana expe<strong>di</strong>tione apud sines<br />

De Symbolica Egyptiorum sapientia<br />

De Italia<br />

Prosperità della Chiesa Cattolica<br />

Risposta per la Monarchia <strong>di</strong> Sicilia<br />

Testamento<br />

Istoria delle guerre d'Europa t. 2.<br />

Compen<strong>di</strong>o historico universale<br />

Ungheria piegata<br />

Anfiteatro d'Europa<br />

Annales Senenses<br />

De ritibus Romanorum<br />

SS. PATRES<br />

Encyclica<br />

De natura hominis<br />

Opuscula<br />

Opuscula<br />

Opera<br />

Orationes<br />

Opuscula<br />

Epistolae<br />

Apparatus ad Bibliothecam Patruum<br />

De corpore, et sanguine Domini<br />

Tractatus<br />

Fragmenta<br />

C 76<br />

C 77<br />

D 70<br />

E 38<br />

E 73 a 76<br />

F 87<br />

F 174<br />

H 40 a 42<br />

H 172<br />

I386<br />

I 399<br />

K 18<br />

K 31<br />

D 166<br />

E 69<br />

E 165<br />

F 3/4<br />

F 20<br />

I 12<br />

H 130<br />

C 81<br />

G 32<br />

A 16<br />

AlO<br />

A 14<br />

A 16<br />

B5<br />

B7<br />

B6<br />

B 1<br />

A 1/2<br />

B3<br />

B6<br />

B5


Nili Monachi<br />

Norberti Archiepiscopi<br />

Nonni Panopolitani<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 103<br />

Opera<br />

Sermo<br />

Opera<br />

Novati Monachi Catholici Homiliae<br />

Natalis Alexandro<br />

Nicolai Lira<br />

Serarij<br />

Nicolai Avancini<br />

à Jesu Maria<br />

Nicolò Alberti<br />

Causino<br />

INTERPRETI<br />

Commentarium in epistolas D. Pauli et<br />

Catholicas<br />

Expositio in quatuor Evangelia<br />

Glossa in Vetus, et Novum Testamentum<br />

t. 6.<br />

Prolegomina Biblica<br />

ASCETICI<br />

Vita Iesu Christi<br />

Apologia perfectionis vitae spiritualis<br />

Essais de morale t. 10.<br />

Instructions sur le Symbole t. 2.<br />

Instructions sur le sacremens t. 2.<br />

Instructions sur les theologiques<br />

Traité de la priere t. 2.<br />

Commento sopra la vita <strong>di</strong> Gesù Cristo<br />

Compen<strong>di</strong>o della vita <strong>di</strong> Gesù Cristo<br />

Decalogo prattico da Gentili<br />

Opere morali t. 7.<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Natalis Alexandri Theologia dogmatica et moralis<br />

Vin<strong>di</strong>ciae Alexandrinae<br />

De confessione Sacramentali<br />

t. 2.<br />

Abrege de la foi t. 2.<br />

Nicolay de Causa Card. Opera theologica t. 3.<br />

A9B7<br />

B 1<br />

All<br />

A7<br />

D3<br />

D4<br />

A 1 a 6<br />

F 8<br />

G 48<br />

H 42<br />

D 5 a 14<br />

I 12/13<br />

I 14/13<br />

125<br />

I 30/31<br />

ED<br />

G 20/21<br />

H 38<br />

D 45 a 51<br />

B 5/6<br />

I 16<br />

I 17<br />

I 43/44<br />

E 24 a 26


104<br />

Nicole<br />

Gennaro<br />

Fulleri<br />

Gennaro<br />

Palla vicino<br />

Riccioli<br />

Sanderi<br />

Natalis Alexandri<br />

Natalis Alexandri<br />

Comitis<br />

Donadei<br />

Nathanael Duez<br />

Nicolai Calliachi<br />

Clenar<strong>di</strong><br />

Giannettasij<br />

Mortier<br />

Franco<br />

Nicolai Hobokeni<br />

Leoniceni<br />

Lemery<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Explicationes adversus sanguines<br />

Miscellanae theologica<br />

Usura detecta in contractibus<br />

Difesa del Pontificato Romano t. 3.<br />

Evidente Merito della fede cattolica<br />

Enchiri<strong>di</strong>on veritatum catholicarum<br />

De visibili Monarchia Ecclesiae<br />

Instrutions theologiques sur le decalogue t. 2.<br />

Instrutions theologiques sur le sacrements<br />

Instrution theologiques sur le simboles t. 2.<br />

CANONISTAE<br />

Dissertationum trias<br />

HUMANISTAE<br />

Institutio concionatoria<br />

Mythologia<br />

De bello Christi<br />

Dizionario italiano e francese<br />

De lu<strong>di</strong>s scenicis<br />

Gramatica graeca<br />

Bellica<br />

Halientia<br />

Ver herculanum<br />

Piscatoria et nautica<br />

E tymologicum sacrum<br />

Li dui petrarchisti<br />

Lettere<br />

MEDICI<br />

Anatomia secun<strong>di</strong>nae vitulinae<br />

Apologia<br />

Trattato degli elementi<br />

H 17<br />

G 31<br />

F8<br />

B 33 a 35<br />

F 38<br />

F 35<br />

B 32<br />

K 1. 2/4<br />

K 3/4<br />

K 5/6<br />

H 15<br />

I 3<br />

I 39<br />

D 81<br />

C 37<br />

F 43<br />

F 41 D 60<br />

et H 11<br />

E 45<br />

E 46<br />

E 47<br />

E 48<br />

A lO<br />

D 76<br />

F 88<br />

I 1<br />

H 27<br />

K4


Nicolai Mangelij<br />

Nicolai Causini<br />

Holsati<br />

Coppola<br />

Nicolai Castiglione<br />

Hemelij<br />

Nicolò Belli<br />

Brietij<br />

Corbelli<br />

Serpetro<br />

Olai Magni<br />

Octavij Cajetani<br />

Beltrani<br />

Ferrarij<br />

Sar<strong>di</strong><br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 105<br />

PHILOSOPHI<br />

Analogia Microcosmi<br />

MATHEMATICI<br />

Angelus pacis<br />

Institutionum astronomicarum<br />

Proposizioni problematiche<br />

IURISPERITI<br />

Oratio iuri<strong>di</strong>ca<br />

Discursus iuri<strong>di</strong>cus<br />

Ius dotalium<br />

POLI1;:rCI<br />

Politicarum <strong>di</strong>ssertationum<br />

De Republica<br />

Mondo geografico, e politico<br />

Observazioni politiche<br />

HISTORICI<br />

De rebus septentrionalibus<br />

Breviarium historicum<br />

Vitae Sanctorum siculorum t. 2.<br />

Cultus Deiparae in Sicilia<br />

Idea<br />

Isagoge ad historiam saCl'am Siculam<br />

Descrizione del regno <strong>di</strong> Napoli<br />

Res vestiaria<br />

Istoria delle chiese protestanti<br />

B 1<br />

G 20<br />

D9<br />

E3<br />

C6<br />

E 1<br />

H 43<br />

F 33<br />

G4<br />

K 29<br />

K 35<br />

E 20<br />

1360<br />

D 51/52<br />

E 168<br />

H 54<br />

H 76<br />

H 119/83<br />

H 51<br />

F 148


106<br />

Odorici Raynal<strong>di</strong><br />

Ogeri Alpherij<br />

Oliverij Scholastici<br />

Odorico Rainal<strong>di</strong><br />

Onuphrij Panvinij<br />

Othonis Frisingensis<br />

de Sancto Blasio<br />

Morena<br />

Me<strong>di</strong>olanensis<br />

Sperlingij<br />

Oddonis Astensis<br />

O<strong>di</strong>lonis<br />

Odonis<br />

T ornacensis<br />

Olympiodori<br />

Optati Mileuitani<br />

Orentij Illiberitani<br />

Oresiensis Monachi<br />

Otfri<strong>di</strong><br />

O<br />

Orazio Barbato<br />

Ottavio Gravina<br />

Octavij à S. Ioseph<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Continuatio Annalium Baronij t. 10.<br />

Chronica Astensia<br />

Captio Damiatae<br />

Annali ecclesiastici t. 4.<br />

Fastorum<br />

Gesta Fiderici L Imperatoris<br />

Chronicon<br />

Historia rerum Laudensium<br />

Synodus provincialis<br />

Dissertatio de nummis non Cusis<br />

Dissertatio ad nummum furiae Sabinae<br />

SS. PATRES<br />

Opusculum in psalmos<br />

Sermones<br />

Opuscula<br />

Opuscula<br />

Commentarium in Ecclesiasten<br />

De schismate donatistarum<br />

Commonitorium<br />

Institutio monachorum<br />

Opusculum<br />

INTERPRETES<br />

/<br />

ASCETICI<br />

Pre<strong>di</strong>ca per S. Carlo Borromeo<br />

Conforto degli afflitti<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Interrogationes, et responsiones morales<br />

A 13 a 22<br />

C77<br />

D 34<br />

F 120 a 123<br />

E 137<br />

C72<br />

C72<br />

C72<br />

C 74<br />

G 27<br />

G 37<br />

A 22<br />

A 19<br />

A 19<br />

B 1<br />

A 20<br />

A 6 C 20<br />

AlO<br />

A6<br />

A 18<br />

E 37<br />

H 33<br />

H 33


o<br />

Oliva Paolo<br />

Orsato Sertorio<br />

Ortelij Abrahami<br />

Ottinij Roscij<br />

Ortolano Giovanni<br />

Ovi<strong>di</strong>j<br />

Olai Borrichij<br />

Onuphrij Fortini<br />

Oswal<strong>di</strong> Cro1lij<br />

Othonis Brunfelsij<br />

O<br />

Octavij Caraccioli<br />

Corsetti<br />

O<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 107<br />

CANONISTAE<br />

HUMANISTAE<br />

Lettere t. 2.<br />

Marmi eru<strong>di</strong>ti<br />

Synonymia<br />

Thesaurus geographicus<br />

Elogia militaria<br />

Epinicio<br />

Epistola et ... Nasonis<br />

MEDICI<br />

Sapientia Hermetis<br />

De saIubritate aeris Panormitani<br />

Basilica chimica<br />

Opera<br />

PHILOSOPHI<br />

MATHEMATICI<br />

/<br />

IURISPERITI<br />

Decisiones<br />

Consilia feudalia<br />

POLITICI<br />

C 29/30<br />

G 38<br />

F 40<br />

H 17<br />

F 42<br />

D 69<br />

188<br />

H 14<br />

G 36<br />

I 15<br />

C 24<br />

E 22<br />

C 35


108<br />

Pandolfo Colenuccio<br />

Paolo Pedrusi<br />

Chiaranda<br />

Emilio<br />

Giovio<br />

Paschalis L Papae<br />

Pausania<br />

Parisij Cereta<br />

Pauli Varnefri<strong>di</strong><br />

Diaconi<br />

Silentiarij<br />

Emilij<br />

Ramnusij<br />

Iovij<br />

Belli<br />

Stranskij<br />

Orosij<br />

Petri Lambecij<br />

" Sub<strong>di</strong>aconi<br />

Pauli Vergerij<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

HISTORICI<br />

Istoria <strong>di</strong> Napoli<br />

Cesari t. lO.<br />

Piazza Città <strong>di</strong> Sicilia<br />

Impresa Sacra <strong>di</strong> Terra Santa<br />

Vita <strong>di</strong> Fernando Consalvo de Cordova<br />

Bulla ad patroc. Arch. Ravennatense<br />

Graecia Descriptio<br />

Chronicon Veronense<br />

De gestis longobardorum<br />

Fragmenta historicae longobar<strong>di</strong>cae<br />

Gesta romanorum<br />

Descriptio ecclesiae S. Sophiae<br />

Gesta Francorum<br />

Bellum Constantinopolitanun<br />

Descriptio lacus Larij<br />

Gloria messanensium<br />

Respublica Boemica<br />

Opera<br />

Annales Lambecij seu Francorum<br />

Viri Cassinensis<br />

Vitae Carrariensis Principum<br />

Orationes et Epistolae<br />

Gesta Principum Vicecomitum<br />

Ordo funeris Johannis Galeatij Vicecomitis<br />

Epistolae<br />

Chronicon Regiense<br />

" Azarij<br />

" De Castelletto<br />

" Ab. Cellensis<br />

" de Gazata<br />

" Mauroceni Thesaurus Numismatum<br />

" Can<strong>di</strong><strong>di</strong> Decembrij Vita Philippi Vicecomitis<br />

Vita Francisci Sfortiae<br />

Petri Can<strong>di</strong><strong>di</strong> Decembris Oratio pro funere Nicolai Picinini<br />

de Marca Historia Cathaloniae<br />

Dissertatio posthumae<br />

Ribadeneira Biblioth. Soc. Iesu<br />

Baptista Burgi De Dignitate Reipublice Genuensis<br />

Opmeri<br />

Ansalonij<br />

Historia Martyrum Betavicorum<br />

Familiae<br />

Cornuti Tabulae Historicae<br />

Joseph Cantelij Historia urbium Metropolitanorum<br />

Respublica Romana<br />

H 22/67<br />

D 6 a 15<br />

E 210<br />

E 231<br />

F 118<br />

C 68<br />

D 120<br />

C 74<br />

C 65<br />

C 66<br />

D 95 1385<br />

C 12<br />

D 97<br />

E 47<br />

F 42<br />

F 65<br />

K 328<br />

G 113<br />

C 67<br />

C72<br />

C 82<br />

C 82<br />

C 82<br />

C 82<br />

C 36<br />

C 84<br />

G 17<br />

C 86<br />

C 86<br />

C 86<br />

D 29<br />

G 75<br />

E 57<br />

E 119<br />

E 119<br />

F 51<br />

G 42<br />

H 151<br />

In


Berthault<br />

Cunei<br />

Gillij<br />

Pet<strong>di</strong>ccae Phefesij<br />

Petro La Placa<br />

Montuano<br />

Messia<br />

Carrera<br />

Vitale<br />

Menniti<br />

Abaria<br />

Antonio T orna mira<br />

Petri Seguini<br />

" Felini<br />

" Girol<strong>di</strong><br />

" Garzoni<br />

" Galtruchio<br />

Petro Mariz<br />

Mattei<br />

Santibastoli<br />

Morecion<br />

Gazotti<br />

Pezron<br />

Petri Caselle<br />

Pfanneri<br />

Philippi Labbé<br />

Villani<br />

Bonanni<br />

Labbè<br />

Cluverij<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 109<br />

Florus Gallicus<br />

Florus Francicus<br />

Respublica Hebraica<br />

Respublica Constantinopolitana<br />

Respublica Thracica<br />

Hierosolyma<br />

Capitoli della città <strong>di</strong> Palermo<br />

Advertencias a 'la Historia de Mariana<br />

Selva <strong>di</strong> varia lezione<br />

Memorie storiche <strong>di</strong> Catania t. 2.<br />

Acclamazione <strong>di</strong> Vittorio Amedeo<br />

Acclamazione <strong>di</strong> Filippo V.<br />

Tra<strong>di</strong>zione della Sacra Lettera<br />

Annales Hist. de Aragon t. 2.<br />

Historia Monastica <strong>di</strong> S. Benedetto<br />

Numismata Antiqua<br />

Antiquitades de Roma<br />

Historia <strong>di</strong> Torino t. 2.<br />

Historia della Repub. Veneta t. 2.<br />

Istoria Santa t. 2.<br />

Idem<br />

Dialogos de varia Historia<br />

Opere Historiche t. 2.<br />

Istoria <strong>di</strong> Francia<br />

Istoria d'Elio Sejano<br />

Istoria delle guerre <strong>di</strong> Francia e Spagna<br />

Colonna Troiana<br />

Lettera annua del Giappone<br />

Istoria delle guerre d'Europa t. 2.<br />

Antiquité des temps<br />

De primis Italiae Colonis<br />

Historia pacis<br />

Notae historicae in varios auctores Graecos<br />

Notitia Dignitatum Imperij Romani<br />

Geographiae Royale<br />

Historia<br />

Numismata Pontificia t. 2.<br />

Historia Templi Vaticani<br />

Bibliotheca Bibliothecarum<br />

Sicilia Antiqua<br />

Italia Antiqua<br />

H 191 K 7<br />

187<br />

K 307/348<br />

K 301 347<br />

K 345<br />

C 26<br />

D 129<br />

D 148<br />

D 155<br />

E 23/24<br />

E 58<br />

E 81 115<br />

F 16<br />

F 29/30<br />

F 116<br />

G 18<br />

F 175<br />

F 181/182<br />

G 63/64<br />

G 73/74<br />

et H 11<br />

K113<br />

C 79/80<br />

H 131<br />

H 186<br />

16<br />

H 150<br />

H 212<br />

I 4/5<br />

F 194<br />

K 54<br />

K 82<br />

C 1<br />

C 19<br />

I 110<br />

C 80<br />

D 16/17<br />

E 108<br />

G 34<br />

D 32 I 169<br />

I 168/179


110<br />

Philippi Alegambe<br />

Quorli<br />

Philaleti Orethei<br />

Philippi Cominaei<br />

Brietij<br />

Philonis Iudei<br />

Photij<br />

Pij II. Pont. Max.<br />

Placido Samperi<br />

Caraffa<br />

Reina<br />

Chiarello<br />

Plinij II.<br />

Plutarchi<br />

Polidori Virgilij<br />

Plutarchi<br />

Polidori Virgilij<br />

Polibij<br />

Pigij<br />

Pomponij Melae<br />

Laeti<br />

Polidori Virgilij<br />

Pompilio Zotti<br />

Porcelli<br />

Procopij Caesariensis<br />

Prosperi Aquitanici<br />

Procli<br />

Prideaux<br />

Ptolomaei Lucensis<br />

Publij Victorij<br />

Pufendoof<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Germania Antiqua<br />

Introductio in Geographia<br />

Bibliotheca Societatis Iesu<br />

Historia Concilij Tridentini<br />

<strong>Patria</strong> S. Sylviae<br />

Gesta Ludovici XI.<br />

Annales Mun<strong>di</strong> t. 8.<br />

Opera t. 2.<br />

Bibliotheca<br />

Commentaria<br />

Iconologia <strong>di</strong> Maria Vergine<br />

Chiave dell'Italia<br />

Descriptio Sicaniae<br />

Notizie Istoriche <strong>di</strong> Messina t. 3.<br />

Avvenimenti notabili<br />

Historia naturalis<br />

Opera omnia t. 2.<br />

Historia anglicana<br />

Vitae Romanorum Illustrium<br />

Pro<strong>di</strong>gij<br />

Historia t. 2.<br />

Historia florentina<br />

De situ orbis<br />

Compen<strong>di</strong>um Romanorum Historiae<br />

De nagistratibus romanorum<br />

Rerum inventoribus<br />

Elogij <strong>di</strong> Capitani Illustri<br />

Commento Iacobi Picinini<br />

Historia<br />

Historia sui temporis<br />

Historia arcana<br />

De e<strong>di</strong>ficiis Iustiniani<br />

Memoriale potestatum regiens<br />

Chronica<br />

In Timeum Platonis<br />

I 170<br />

I 359<br />

et K 112<br />

E 57<br />

E 154<br />

H 213<br />

1365<br />

K 89 a 96<br />

K 120/121<br />

D 31<br />

HlO<br />

E 70<br />

E 216<br />

E 222<br />

F 60 a 62<br />

I 109<br />

D 33<br />

C 31/32<br />

E 233<br />

F 111<br />

F 201 I 370<br />

L 163 a 164<br />

et 369<br />

C 86<br />

E 165 F 192<br />

D96<br />

F 170<br />

K71<br />

G 102<br />

C 86<br />

C 2/65<br />

Cl<br />

C 2 F 204<br />

C2<br />

C 74<br />

E 133<br />

E 62<br />

Histoires des juifs t. 5. K 2 a 6<br />

Historia ecclesiastica C 77 F 41<br />

Regiones urbis Romae D 96<br />

Introduction a l'histoire de l'Univers t. 6. K 39 a 44


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 111<br />

SS. PATRES<br />

Paciani Barcinonensis Epistolae contra Novatianos et exortatio<br />

ad Poenitentias A6<br />

Pachomij Monachi Regula monachorum A6<br />

Pantaleonis Diaconi Sermones A 14<br />

Paschasij Diaconi Adversus Macedonium A lO<br />

Corbejensis Opera A 16<br />

Patricij lunij Catena PP. Graecorum in lobo E2<br />

Paterij Legatio ad Hiberniam A lO<br />

Pauli Diaconi Opuscula A 15<br />

Homiliae B7<br />

" Orosij Opera A8<br />

Paulini Nolani Opera A8<br />

Peregrini Lauriacensis Symbolum fidei A 19<br />

Petri Darniani Opera E 14<br />

" Apostoli Missa A4<br />

" Chrysologi Opera A9<br />

" Diaconi De incarnatione ad Fulgentium AlI<br />

" Lao<strong>di</strong>censis Expositio in orationem dorninicam A 14<br />

" Collatini Exci<strong>di</strong>um hierosolymae A 14<br />

" Siculi Historia Manicheorum A 18<br />

" Alphonsi DiaIogus B 1<br />

" Diaconi Opusculum B 1<br />

" Mauritij Opuscula B2<br />

" Pictaviensis Panegiricus B2<br />

" Cellensis Opuscula B2<br />

" Blesensis Opuscula B4<br />

" Bertran<strong>di</strong> Opuscula B6<br />

PhiIastrasi Brissiensis De haeribus A7<br />

Philonis Carpathij Commentarium in Cantica A7<br />

Philippi Solitarij Dioptra B 1<br />

PhiIothei Constantinopolitani<br />

Opuscula B6<br />

Polycarpi Epistola ad Philippenses A4<br />

Porcharij Abbatis Epistola B7<br />

Pothonis Libelli B 1<br />

Primasij Adrumentini Opera A 12<br />

Probae Falconiae Virgilio centones A7<br />

Pro<strong>di</strong> Opera A8<br />

Prochori Vita, et Miracula S. loannis A4


112<br />

Prosperi Aquitanici<br />

Ptolomaei Lucensis<br />

Petri Danielis Hvetij<br />

Petri Vega<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Opera<br />

Annales<br />

INTERPRETES<br />

Demonstratio evangelica<br />

Declaratio psalmi. Paenitentialis<br />

ASCETICI<br />

Paolo Barry<br />

Scuola celete<br />

Solitu<strong>di</strong>ne <strong>di</strong> Filagia<br />

Olia<br />

Pre<strong>di</strong>che T. 2. t. 2.<br />

Sermoni do estici T. lO. t. lO.<br />

Segneri<br />

Opere T. 2. t. 2.<br />

Patres Soc. Iesu<br />

Discoro <strong>di</strong> Maria Vergine<br />

Orationes de morte Christi <strong>di</strong>vini<br />

Pedro Me<strong>di</strong>na<br />

Verdad<br />

Petri Ala<br />

Advocatus christianus<br />

Bessei<br />

Conciones t. 6.<br />

Zini<br />

Exempla naturae et legis, et gratiae<br />

Calderon<br />

Autos sacramentales<br />

Ceretini<br />

Vita <strong>di</strong> S. Rosa <strong>di</strong> Viterbo<br />

Special<br />

Relacion de la octava de S. Pedro de<br />

Alcantara<br />

Tornamira Vita <strong>di</strong> S. Rosalia<br />

Ribadeneira Flos sanctorum t. 2.<br />

Pinamonti Opere<br />

Vanni<br />

Esercizio della presenza <strong>di</strong> Dio<br />

Gallitia<br />

Vita <strong>di</strong> S. Francesco <strong>di</strong> Sales<br />

Passidonio dello Spir. SantoRicordanze salutevoli<br />

Prospero <strong>di</strong> S. Giuseppe Discorsi claustrali<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Patricij Duffij Theologia bajojanseniana<br />

AlO<br />

B 5<br />

Cll<br />

F 14<br />

G73<br />

E 46<br />

E 15/16<br />

D 19 a 28<br />

E 2/3<br />

G 70<br />

F 49<br />

G2<br />

H 36<br />

H 45 a 50<br />

K17<br />

H8<br />

H 40<br />

H 29<br />

H 31<br />

G 7/8<br />

E 7<br />

E 38<br />

G 1<br />

G 63<br />

E2<br />

E27


Pauli M. Quarti<br />

Petri Annati<br />

" Aurelij<br />

" Arcu<strong>di</strong>j<br />

" Le Brun<br />

" Bassaei<br />

" De Bergomo<br />

" Ledesma<br />

" Passarini<br />

" Daniel Huetij<br />

Prosperi Fagnani<br />

Pauli Lancellotti<br />

" Squillante<br />

Petri Palude<br />

Petri Passerini<br />

Philippi Labei<br />

Photij<br />

Pompeo Sarnelli<br />

Prosperi Fagnani<br />

Pyrri COlTa<strong>di</strong><br />

Pantaleonis Bartolomei<br />

Papini Statij<br />

Patres Societatis Iesu<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 113<br />

Commentarium in rubricas missalis<br />

Apparatus ad positivam theologiam t. 2.<br />

Opera theologica<br />

Concor<strong>di</strong>a ecclesiae occidentalis et orientalis<br />

Explication des cerimonies de la messe t. 4.<br />

Regulae sacerdotium<br />

Tabula aurea operum Dianae<br />

Theologia moralis<br />

De statibus et officis hominum<br />

De electione canonica<br />

Commentarium in 3 a p. d. Thomae<br />

Concor<strong>di</strong>a rationis, et fidei<br />

De opinione probabili<br />

CANONISTAE<br />

Institut. Iuris Canonici<br />

Obligationes clericorum<br />

De potestate ecclesiastica et audentia<br />

confessionum<br />

Commentarium in libros decretales t. 4.<br />

De indulgentiis<br />

De electione Summi Pontificis<br />

Tribunal regulare<br />

Collectio maxima Conciliorum t. 17.<br />

Nomocanon cum commentario Balsamonis<br />

Lettere ecclesiastiche t. 3.<br />

Lume a' principianti<br />

Commentarium in decretalium t. 3.<br />

Praxis <strong>di</strong>spensationum<br />

HUMANISTAE<br />

Ratio carminum<br />

Opera<br />

Palatium eloquentiae<br />

F4<br />

E 34/35 13<br />

D 20<br />

F13<br />

I 1 a 4<br />

KlO<br />

D 38<br />

H 23<br />

13 D 13 a 15<br />

D 18<br />

D 17<br />

G 16<br />

H 41<br />

F 43<br />

IlO<br />

H13<br />

E 39 a 42<br />

E 43<br />

E 44<br />

E 45<br />

B 12 a 29<br />

G 26<br />

G 8 a lO<br />

GlI<br />

D 29 a 31<br />

F8<br />

H 107<br />

I 111<br />

GlO


114<br />

Pauli Iovij<br />

Manutij<br />

Tarsia<br />

Olivia<br />

Pedro Messia<br />

Bembo<br />

Pelisson<br />

Persij Flacci<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Trage<strong>di</strong>ae selectae<br />

Elogia<br />

Adagia<br />

Europa<br />

Lettere t. 2.<br />

Silva de varia lécion<br />

Rime<br />

Historia de l'Academie François<br />

Satyrae cum commento ad usum Delphini<br />

Petri Criniti<br />

Opera<br />

Firmiani<br />

Gyges Gallus<br />

Labbè<br />

Elogia<br />

Sautelli<br />

Luxus poetici<br />

Ardoino<br />

Sonetti<br />

Metastasio Opere drammatiche t. 4.<br />

Michele<br />

Rime t.2.<br />

Sanclemente<br />

Dipaccio <strong>di</strong> Venere<br />

Arte degli amanti<br />

Le muse siciliane t. 4.<br />

Petrucci<br />

Poesie sacre<br />

Petri Scarlatti<br />

Rachisio<br />

Philippi Brietij<br />

Dieta poetarum<br />

Muncheri De intercalatione<br />

Picinelli Elogia<br />

Rubeni Electorum<br />

Pietro Petro [sic] Bembo Lettere<br />

Pierij Valeriani<br />

Hyerogliphica egiptiorum<br />

Pierre Forgiet<br />

Sentimens universelles<br />

Placi<strong>di</strong> Spadafora Patronymica<br />

Phraseologia t. 2.<br />

Proso<strong>di</strong>a italiana t. 2.<br />

Plutarchi<br />

Vita Cieeronis<br />

Pogij FIorentini Opera<br />

Pompeo Figari<br />

Salmista penitente<br />

Prisciani<br />

Grammatica<br />

Propertius<br />

Opera<br />

Prosperi Cappella Odarum<br />

Poetarum Graecorum Opera t. 2.<br />

194<br />

F 24<br />

G 16<br />

G 50<br />

C 29/30<br />

F 81<br />

F 104 I 105<br />

127<br />

F 20/25 et<br />

G 87<br />

F 34<br />

I54<br />

H 46<br />

G 58<br />

D 63<br />

H 2 a 4<br />

G 44/45<br />

H 94<br />

I70<br />

G 94 a 97<br />

E 43<br />

E 40<br />

I 16<br />

I9<br />

K 16<br />

F 35<br />

C 45<br />

E 28<br />

C 28<br />

H 28<br />

I 56/57<br />

I 58/59<br />

I 1<br />

G 15<br />

I96<br />

H 25<br />

I 109<br />

H 67<br />

A 15/16


Pauli Sorbait<br />

" Zacchiae<br />

Petri Aquenza<br />

" Bellonij<br />

" Castelli<br />

" Fabri<br />

" Fuscone<br />

" Pereda<br />

" Poterij<br />

" Toleti<br />

Philippi Bonanni<br />

Ingrassia<br />

Prosperi Alpini<br />

Pauli Scala<br />

Petri Gregorij<br />

" Danielis Huetij<br />

" Hurtato<br />

" Martae<br />

" Pomponatij<br />

" Passi<br />

Platonis<br />

Plutarchi<br />

Pietro Opezinghi<br />

Pauli Zacchia<br />

Petri Gro<strong>di</strong>j<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 115<br />

MEDICI<br />

Commentarium in aphorismos Hippocratis<br />

Mali hipochondriaci<br />

De missione sanguinis<br />

De arboribus coniferis<br />

Abusus phlebotomiae<br />

Pharmacopea<br />

Bere caldo<br />

Metodo del Pascasio<br />

Opera<br />

De morbis puerorum<br />

Observationes viventium<br />

Iatropologia<br />

Me<strong>di</strong>cina egyptiorum<br />

PHILOSOPHI<br />

Miscellanea<br />

Ars mirabilis<br />

Syntaxis artis mirabilis<br />

Censura philosophiae Cartesianae<br />

Philosophia universa<br />

Logica<br />

Opera<br />

Arte magica<br />

Opera<br />

Libellus<br />

MATHEMATICI<br />

Pensieri militari<br />

IURISPERITI<br />

Questiones me<strong>di</strong>co-Iegales t. 2.<br />

Pandettae<br />

H9<br />

H 12<br />

111<br />

Hl<br />

I 5<br />

H 43<br />

H17<br />

I 4<br />

H 42<br />

H 52<br />

G5<br />

I 18<br />

F 18<br />

G11<br />

121<br />

G 24<br />

H 27<br />

F3<br />

C3<br />

C 14<br />

H 23<br />

D9<br />

F 28<br />

E8<br />

B 40/41<br />

B 44


116 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Bellugae Speculum principum C 19<br />

Corsetti Propugnatio vectigalis G 19<br />

Fonsi Leges selectae K 46<br />

Consalez Examen veritatis E4<br />

De Gregorio Commentarium de censibus C 33<br />

Luna Selecta iuri<strong>di</strong>ca Siculorum C 34<br />

Mulleri Iurisprudentia elementaris H 39<br />

Peckij De iure sisten<strong>di</strong>, et manumiectione Kll<br />

Philippi Camarata Responsa decisiva C 23/24<br />

Ingrassia Constitutiones prothome<strong>di</strong>cales H 44<br />

Pierre Guenois Loix abregees H 28<br />

Pietro Vitale Deputazione delle nove gabelle <strong>di</strong> Palermo E 25<br />

Pufendorf Droit de la nature, et des genus t. 2. G 15/16<br />

POLITICI<br />

Paris De Puteo De re militari I 5<br />

Petri Andree Canoneherij Questiones in Tacitum<br />

F 22<br />

De Vineis Opus historiarum politicae<br />

K5<br />

Navarra Logros de la monarquia F 15<br />

Marchi Politica de conquistatori I 13<br />

Charron De la sagesse K 43<br />

Philippi. Honorij<br />

Pietro Ribadeneira<br />

Portocarrero<br />

Quintini Haedui<br />

Quinto Curtio<br />

Q. Iulij Hilarionis<br />

Thesaurus politicl1s t. 2. E 4/5<br />

Trattato della religione, e virtù del Prencipe F 13<br />

Car<strong>di</strong>n politiql1e K 12<br />

HISTORICI<br />

Melitae descriptio<br />

Fatti d'Alessandro Magno<br />

Chronicon<br />

SS. PATRES<br />

F 42<br />

H 233<br />

et I 180/371<br />

A8


Q.<br />

Q.<br />

Q.<br />

Q.<br />

Q.<br />

Quirini Rivini<br />

Q.<br />

Q.<br />

Q.<br />

Q.<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 117<br />

INTERPRETES<br />

/<br />

ASCETICI<br />

/<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

/<br />

CANONISTAE<br />

/<br />

HUMANISTAE<br />

/<br />

MEDICI<br />

Introductio in rem herbariam<br />

PHILOSOPHI<br />

/<br />

MATHEMATICI<br />

/<br />

IURISPERITI<br />

/<br />

POLITICI<br />

/<br />

A2


118<br />

Rabani Archiepiscopi<br />

Radulphi Cadomensis<br />

Raffaele Filamondo<br />

Ramasay<br />

Raphai<strong>di</strong>j Caresini<br />

Raymun<strong>di</strong> Agiles<br />

Rayneri de Grancis<br />

Reaux<br />

Richar<strong>di</strong> de S. Germano<br />

Simeonis<br />

Riencourt<br />

Ricolbal<strong>di</strong> Ferrariensis<br />

Rinaldo Carli<br />

Roberti Monachi<br />

Baillij<br />

Bel1armino<br />

Rolando Natin<br />

Robert Knox<br />

Rolan<strong>di</strong>ni Patavini<br />

Rollin<br />

Romual<strong>di</strong> Salernitani<br />

Rocchi Pirri<br />

Rutgeri Hermannide<br />

Radulphi Flaviacensis<br />

De Rivo<br />

Riccar<strong>di</strong> Pampolitani<br />

Remigij<br />

Antissiodorensis<br />

Roberti Sorbonebsis<br />

Ruricij Senioris<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

HISTORICI<br />

Epistolae tres<br />

Gesta Tancre<strong>di</strong> Principis<br />

Gesta Fiderici I Imperatori<br />

Genio <strong>di</strong> Napoli<br />

Vojages de Cyrus t. 4.<br />

Chronicon<br />

Historia francorum<br />

Poema de Praeliis Tusciae<br />

Vojage de Can<strong>di</strong>e<br />

Chronicon<br />

Criticae t. 4.<br />

Histoire de la Monarchie françois t. 3.<br />

Idem lat. serm ..<br />

Pomarium Ecclesiae Ravennatis<br />

Historia cronologica <strong>di</strong> Mustafà<br />

Historia hierosolymitana<br />

Opus historicum, et chronologicum<br />

Risposta apologetica<br />

Alteraciones de los Flandres<br />

Vojage de Ceylan t. 2.<br />

Facta marchiensia<br />

Historia antica t. 6.<br />

Chronicon<br />

Notitiae siciliensis t. 4.<br />

Respublica Danica t. 2.<br />

Respublica germanica t. 2.<br />

SS. PATRES<br />

Commentarium in Leviticum<br />

Liber<br />

Opuscula<br />

Explicationes in Epistulam D. Pauli<br />

Opuscula<br />

Opuscula<br />

Epistolae<br />

C 35<br />

C71<br />

C72<br />

E 82<br />

F 149/152<br />

C 78<br />

D 34<br />

cn<br />

F 187<br />

C 73<br />

G 149/152<br />

I 157 a 159<br />

C 74<br />

C 75<br />

G 99<br />

D 34<br />

E 136<br />

H 69<br />

E 178<br />

I 75/76<br />

C 74<br />

K 22/27<br />

C73<br />

E 13/16<br />

K 352/355<br />

K 354/355<br />

A 19<br />

D6<br />

D6<br />

AlO<br />

A 18<br />

B5<br />

AlO


Rustici Diaconi<br />

Helpi<strong>di</strong>j<br />

R.<br />

R. Dognon<br />

Rernigio Fiorentino<br />

René Milleran<br />

Roberti Bellarrnini<br />

Rocco Gambacorta<br />

Raymun<strong>di</strong> Lumbier<br />

Sabunde<br />

Richar<strong>di</strong> Arsdekin<br />

Roberti Bellarrnini<br />

M. Rosselli<br />

Regis Hispaniarum<br />

Renati Choppiani<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 119<br />

Disputatio<br />

Carmina<br />

INTERPRETES<br />

/<br />

ASCETICI<br />

Laboreur<br />

Epistolae, et Evangelij<br />

Discours sur l'humilité<br />

Ars bene morien<strong>di</strong><br />

Septem verba Christi in cruce<br />

Doctrina Christiana<br />

Declarazione del simbolo<br />

Foro interiore<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Noticia de las proposiciones condenadas<br />

Theologia naturalis<br />

Theologia tripartita<br />

Controversiae Christianae fidei t. 4.<br />

Vario rum operum collectio<br />

Commentarium in Psalmos<br />

De scriptoribus' Ecclesiasticis<br />

Temoignage des Protestantes en faveur de<br />

la religion Catholique<br />

CANONISTAE<br />

Memoriale ad Urbanum VIII P.M.<br />

Monasticon<br />

De sacra politica Forensi<br />

A 12<br />

A11<br />

111<br />

F 37<br />

133<br />

G 57/59<br />

G 69<br />

G 74<br />

F 58<br />

G13<br />

F 45<br />

K8<br />

E 42<br />

A 21/24<br />

A 25<br />

A 26<br />

A 27 E 41<br />

G 32<br />

F 14<br />

E 32<br />

F 36


120<br />

Rogerij Vinddringtoni<br />

Racine<br />

Regner Abbe<br />

Remigio Fiorentino<br />

Rollin<br />

Roscij Ortinij<br />

Rasis<br />

Richar<strong>di</strong> Morton<br />

Renati des Cartes<br />

Roberti Boyle<br />

Ronphyle<br />

Regneri Sixtini<br />

Reinol<strong>di</strong> Curicke<br />

Renati Choppini<br />

Rolan<strong>di</strong> à Valle<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Discussio <strong>di</strong>scussionis decreti Concilii<br />

Lateranensis<br />

HUMANISTAE<br />

Aures t. 2.<br />

Livre primier de l'Iliade<br />

Orazioni militari<br />

Maniera d'insegnar le belle lettere t. 4.<br />

Eloquenza del Foro<br />

Elogia militaria<br />

Opera<br />

Opera<br />

MEDICI<br />

PHILOSOPHI<br />

Me<strong>di</strong>tationes philosophicae<br />

Principes de la philosophie t. 2.<br />

Opera varia t. 6.<br />

Experimenta, et considerationes<br />

Chyromantie Naturelle<br />

IURISPERITI<br />

De regalibus<br />

Privilegia<br />

De dominio Franciae<br />

De lucro dotis<br />

H 31<br />

F 68/69<br />

D 66<br />

H 14<br />

K 21 a 24<br />

K 35<br />

F 42<br />

E13<br />

H6<br />

G5H2<br />

H 43-44<br />

F 10 a 15<br />

I 7<br />

H 52<br />

H 51<br />

K 20<br />

B 47<br />

K13


Raffaello della Torre<br />

Raimondo Riccardo<br />

Roberti Bellarmini<br />

Keucherij<br />

Rogier de Rabutin<br />

Sabbae Malespini<br />

Sabino Olphei<br />

Sagacij de Gazata<br />

Samson<br />

Sallustij Crispi<br />

Sebastiano Erizo<br />

Scevola<br />

Secondo Lancellotti<br />

Scipionis Mazzella<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 121<br />

POLITICI<br />

Astrolabio <strong>di</strong> Stato<br />

Riflessioni Belgiche<br />

De officio principis Christiani<br />

Excursus politici<br />

Memoires t. 3.<br />

HISTORICI<br />

Rerum Sicularum<br />

Mecina Escarmentada<br />

Chronicon regiense<br />

Tavole della geografia<br />

Vojage de Perse<br />

Opera<br />

Discorso sopra le medaglie<br />

Histoire de la Mayson de France t. 2.<br />

Hoggidl<br />

Farfalloni<br />

Putevoli et Cumae<br />

Antichità <strong>di</strong> Puzzolo<br />

Historia Fiorentina t. 3.<br />

Opera t. 3.<br />

Chronica Historica<br />

Opera<br />

Breviarium<br />

Vite delli Imperatori Romani t. 3.<br />

Quaestiones tres<br />

Chronicon<br />

Dies caniculares<br />

Annales<br />

Bibliotheca Sancta<br />

Histoire des Indes orientales<br />

Ammirato<br />

Samuelis Bocharti<br />

Secun<strong>di</strong>ni Ventura<br />

Sexti Aurelij Victoris<br />

Sexti Rufi<br />

Serviez<br />

Servati Lupi<br />

Sicardli Cremonensis<br />

Simeonis Majoli<br />

Simeonis Logothetae<br />

Sixti Senensis<br />

Souchu de rennefort<br />

Sozomeni Pistor. Praesb. Specimen historiae<br />

Spirito Flechier Historia del Car<strong>di</strong>nal Ximenes<br />

Sforzia Palla vicino Historia del Concilio <strong>di</strong> Trento<br />

Stephani Balutij Miscellanea t. 5.<br />

t. 2.<br />

t. 2.<br />

EU<br />

E9<br />

G 22<br />

K 22<br />

K 2 a 4<br />

C 74<br />

E 180<br />

C 109<br />

E 109<br />

I 184<br />

I 173 D 97<br />

C 23<br />

G 39-40<br />

FI96<br />

F 203<br />

F 42<br />

K 57<br />

E 85/87<br />

D71a73<br />

C77<br />

D 95 I 355<br />

D 97 I 385<br />

K 97 a 99<br />

C 35<br />

C73<br />

E 54<br />

C17<br />

D 44<br />

D 147<br />

C 82<br />

K 62/63<br />

D 93/94<br />

et E 11<br />

I 174 a 178


122<br />

Pighi<br />

Stephani Ealutij<br />

Stefano Mauro<br />

Abbate<br />

Stephanar<strong>di</strong> Vico<br />

Strabonis<br />

Svetonij Tranquilli<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Annales Romanorum t. 2.<br />

Vitae paparum t. 2.<br />

Messina Protometropoli<br />

Squittinio delle <strong>di</strong>scolpe<br />

Mercante Poema<br />

De situ orbis t. 2.<br />

XII. Caesares<br />

SS. PATRES<br />

Salomonis Constansiensis Carmina<br />

Salonij Commentarium<br />

Salviani<br />

Opera<br />

Massiliensis Opera<br />

Samonae Gazensis De veritate corporis, et sanguinis Domini<br />

Samuelis Afri<br />

De adventu messiae<br />

Seba<strong>di</strong>er<br />

Liber contra Arianos<br />

Sedati<br />

Homilia de epiphania<br />

Sancti Patres<br />

Septem tubae sacerdotales<br />

Serapionis Episcopi Liber adversus Manichaeos<br />

Servati Lupi<br />

Opuscula<br />

Securi Alesandrini De ritibus Eaptismi<br />

Rethoris<br />

Carmen bucolicum<br />

Severini Galbalensis De Cruce<br />

Doctrina<br />

Severiani Episcopi Opuscula<br />

Simeonis Iunioris Opuscula<br />

Thessalonicensis M ystagogiae<br />

Stylita Sermo<br />

Septimij Tertulliani Opera<br />

Sibyllarum<br />

Sifiud<br />

Silvestri II. Rom. P.<br />

Sixti II. Papae<br />

" Rom. P.<br />

Sophronij Damasceni<br />

Oracula<br />

Professio Fidei<br />

Epistolae<br />

Liber sententiarum sexti philosophi<br />

Opera<br />

Orationes<br />

D 47/48 et<br />

E 18<br />

D 135/136<br />

E 197<br />

H 57<br />

C 75<br />

I 119/120<br />

D 42/46 et<br />

F 15 I 378<br />

K 60<br />

A 18<br />

A lO<br />

H9<br />

AlO<br />

A 20<br />

A 20<br />

A6<br />

AD<br />

Hl<br />

A6<br />

A17<br />

A 14<br />

A8<br />

A7<br />

E7<br />

E 7<br />

E2<br />

E2<br />

A9<br />

D 24<br />

A4<br />

E6<br />

A 19<br />

A5<br />

A9<br />

A 14


Sophronij Hierusalemitani<br />

Socratis<br />

Sozomeni<br />

Sgmarag<strong>di</strong><br />

Stephani Augustodun.<br />

Stephani Calmeto<br />

Temblier<br />

Tornacensis<br />

Sulpitij Severini<br />

Symmachi<br />

Synesij Cyrenenis<br />

Simonis Corroy<br />

Stephani Morini<br />

Serafino Ban<strong>di</strong>ni<br />

Sforzia Palla vicino<br />

Simplicio Gorla<br />

Stefano Pepe<br />

Sventoslai Niwicki<br />

Salvatoris Mont' Albani<br />

Scipionis Henrici<br />

Sebastiani Me<strong>di</strong>ce<br />

Silvestri Prierij<br />

Stephani Abbate<br />

Fagundez<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 123<br />

Peregrinationes SS. Apostolorum Petri<br />

et Pauli<br />

Historia ecclesiastica<br />

Historia ecclesiastica<br />

Opuscula<br />

De sacramento altaris<br />

Epistolae<br />

Rescriptus<br />

Epistolae<br />

Opera<br />

Epistola<br />

Opera<br />

INTERPRETES<br />

Pandectae legis evangelicae<br />

Exercitationes de lingua primeva<br />

ASCETICI<br />

Vita <strong>di</strong> S. Rosa <strong>di</strong> Lima<br />

Del Bene<br />

Pre<strong>di</strong>che Quaresimali<br />

Maraviglie <strong>di</strong> S. Gaetano<br />

Hebdommada Sancta<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Opus Theologicum in Immaculatam<br />

Conceptionem t. 3.<br />

Censura adversus Petrum Suavem poI.<br />

De promoven<strong>di</strong>s Episcopis<br />

Rosa Aurea<br />

Theologus principis<br />

In quinque Ecclesiae praecepta<br />

A7<br />

A9<br />

A9<br />

A 18<br />

A 22<br />

B 4<br />

B5<br />

B5<br />

A8H7<br />

H2<br />

F4A8<br />

I 31<br />

I21<br />

H4<br />

D 60<br />

F 32<br />

F 41<br />

H 75<br />

E 19 a 21<br />

K 26<br />

I 31<br />

H 34<br />

Fll<br />

D 23


124<br />

Simonis Starovolscij<br />

Simplicij Caffarelli<br />

Stanislai Hosij<br />

Stephani Balutij<br />

Samuelis Pitisco<br />

Sancij Policastri<br />

Sancti Pagnini<br />

Scipione Errico<br />

Maffei<br />

Sebastiani Brant<br />

Sertorio Quattromani<br />

Orsato<br />

Sforza Pallavicino<br />

Silverio Sortino<br />

Simone Rau<br />

Socratis<br />

Sophoclis<br />

Stephani Ritteri<br />

Stopini<br />

Sanctorij Sanctorij<br />

Sebastiani Badei<br />

Serapionis<br />

Sorani Ephesij<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

CANONISTAE<br />

Epitome Conciliorum<br />

Synodus Cassinensis<br />

Opera<br />

Supplementum ad collectionem Concilij<br />

Philippi Labei<br />

HUMANISTAE<br />

Lexicon Rom. Antiq. t. 3.<br />

Oceanus veborum<br />

Thesaurus Linguae Sanctae<br />

Guerra Troiana<br />

Dialogo<br />

Poema<br />

Rime, e prose<br />

Mauro stultifera<br />

Opere<br />

Marmi eru<strong>di</strong>ti<br />

Stile del <strong>di</strong>alogo<br />

Virgilio mascherato<br />

Rime<br />

Epistola<br />

Opera t. 2.<br />

Cosmographia<br />

Capriccia Maccarronica<br />

MEDICI<br />

Commentari a me<strong>di</strong>ca<br />

Me<strong>di</strong>cina statica<br />

Defensio Chinae Chinae<br />

Opera<br />

Opera<br />

G 37<br />

I4<br />

E2<br />

B 30<br />

D 13 a 15<br />

F 45<br />

G 21<br />

D 44<br />

I 74<br />

I 75<br />

C 21<br />

D 57<br />

K27<br />

G 38<br />

F 75<br />

H72<br />

G 85<br />

H 23<br />

L lO 11<br />

G17<br />

H 48<br />

G8<br />

K2<br />

G 40<br />

FU<br />

F 16


Severini Boetij<br />

Sexti Empirici<br />

Svessanus<br />

Silvio Belli<br />

Scipionis Theodori<br />

Silvestri Zacchiae<br />

Simonis van Leeuwen<br />

Stephani Narthen<br />

Sciatres<br />

Scipione Ammirato<br />

Maffei<br />

Secondo Lancillotti<br />

Sexti Frontini<br />

Silhon<br />

Stefano Guazo<br />

Stephani Iunij<br />

Terasij <strong>Patria</strong>rchae<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 125<br />

PHILOSOPHI<br />

Consolatio Philosophiae<br />

Opera<br />

Opera<br />

De coelo et mundo<br />

MATHEMATICI<br />

Della proportionalità<br />

IURISPERITI<br />

Allegationes<br />

De obligatione camerali<br />

Censura iuris civilis<br />

Iustitia vulnerata<br />

POLITICI<br />

Genio tiranno de Galli<br />

Discorsi sopra Tacito<br />

Scienza Cavalleresca<br />

Prudenza umana fallacissima<br />

Stratagematum<br />

Ministro <strong>di</strong> Stato t. 2.<br />

Conversazione civile<br />

Vin<strong>di</strong>ciae contra tyrannos<br />

Chronographia<br />

HISTORICI<br />

F 1 G 25<br />

C 7 25<br />

B4<br />

C lO<br />

E lO<br />

E 21<br />

C 14<br />

G 17<br />

H 49<br />

G9<br />

E 25<br />

G 16<br />

G 27<br />

K 32<br />

E 20/21<br />

I 16<br />

G 33<br />

C 5


126<br />

Theodori Gaza<br />

Monachi<br />

Stu<strong>di</strong>tae<br />

Theodorici Ruinart<br />

Theodulphi Episcopi<br />

Theophanis<br />

Theophilacti Simocattae<br />

Theophili Spizelij<br />

M. Thevenot<br />

Thomae de Angelis<br />

Smith<br />

Fazelli<br />

Dempsteri<br />

Stanlei<br />

Blount<br />

Mori<br />

Smith<br />

Tuci<strong>di</strong><strong>di</strong>s<br />

Titi Livij Patavini<br />

Titi Pompe Phrisij<br />

Tomaso Garzoni<br />

Porcacchi<br />

Tomaso Porcacchi<br />

Costo<br />

De Sanctis<br />

Costo<br />

Di Dio<br />

Alfani<br />

Torelli Sarayne<br />

Tostado<br />

Tristani Caraccioli<br />

Trobellij Pollionis<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Origo Turcarum<br />

Epistola de Syracusae urbis expugnatione<br />

Chronica Synopsis<br />

Adversus Iconomachos<br />

Epistolae<br />

Acta Martyrum<br />

Vita Joannis Mabilloni<br />

Persecutio vandalica<br />

Opera<br />

Chronographia<br />

T extus cum variis lectionibus<br />

Historia<br />

Res literaria Sinensium<br />

Vojage du Levant<br />

Annales Ecclesiae Siculae<br />

De statu ho<strong>di</strong>erno Ecclesiae Graecae<br />

De rebus Siculis<br />

Idem Italicae<br />

De Antiquitatibus Romanis<br />

Historia Philosophiae t. 2.<br />

Censura scriptorum<br />

Utopia<br />

Respublica Angliae<br />

Opera<br />

Bellum Peloponesiacum<br />

Historia Romana<br />

Historia Romana t. 6.<br />

De operibus servorum<br />

Piazza Universale<br />

Nobiltà <strong>di</strong> Como<br />

Funerali antichi<br />

Istoria <strong>di</strong> Napoli<br />

Tumulti <strong>di</strong> Napoli<br />

Apologia del Regno <strong>di</strong> Napoli<br />

Santuario Palermitano<br />

Istoria degli anni santi<br />

Origo Veronae<br />

Commentarium supra Eusebio t. 2.<br />

Opuscula historica<br />

Historia<br />

C 26<br />

C 66<br />

C 38<br />

C 38<br />

C 38<br />

E 123<br />

E 190<br />

F 75<br />

C 35<br />

C6<br />

C6<br />

C3<br />

K 355<br />

D 154<br />

E 21<br />

E 237<br />

F 58<br />

F 46 H 61<br />

G 49<br />

G 65/66<br />

H 12<br />

1387<br />

K 305<br />

D 114<br />

167<br />

D 38 95<br />

H 153/158<br />

L 124<br />

D 159<br />

D 180<br />

F 53<br />

H 22/67<br />

H 91<br />

H 103<br />

1356<br />

K 117<br />

F 42<br />

F 26 à 28<br />

C 88<br />

D 96 E 161


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 127<br />

SS. PATRES<br />

Tatiani Harmonia quatuor evangelistorum<br />

T ertulliani De praescriptionibus contra haereticos<br />

Opera<br />

Thetra<strong>di</strong>s Arelatensis Regula monachorum<br />

Thalasij Praesbyteri Commentarium de incarnatione. Opuscula<br />

Theodori Praesbyteri Commentarium de incarnatione<br />

L Romani Pont. Epistolae<br />

Stu<strong>di</strong>tae Sermones<br />

Abucara Opuscula<br />

Lectoris<br />

Theodoreti Cytinensis<br />

Theodosij<br />

Theodoti Ancirani<br />

Theoduli<br />

Theodulphi ltali<br />

Theophani Ceramei<br />

Theophili Alexandri<br />

Sexti<br />

Theophilati<br />

Bulgarensis<br />

Theophri<strong>di</strong>j<br />

Tichonij<br />

Theoriani<br />

Timothei Hierosolymitani Homilia de Simeone<br />

Alexandrini Responsa canonica<br />

Titi Bogtrensis Opera<br />

Turcij Rufi Carmina<br />

Thomae Le Blanc<br />

Malvenda<br />

Collectanea historiae<br />

Opera t. 2.<br />

Scholion<br />

Opera<br />

Opuscula<br />

Opera<br />

Opera<br />

Opera<br />

Commentarium in quatuor evangelia et<br />

contra calumniatores christianae religionis<br />

Fragmentum<br />

Epistolae<br />

Sermones<br />

De regulis<br />

Dialogi<br />

INTERPRETES<br />

Commentarium in Psalmos t. 6.<br />

Commentarium in Sacram scripturam<br />

De Antichristo<br />

ASCETICI<br />

A3<br />

H4<br />

D 24<br />

AlO<br />

A 14<br />

AlO<br />

A 14<br />

A 16<br />

A 18<br />

B6<br />

F 2/3<br />

A 14<br />

B7<br />

AlO<br />

A 16<br />

E 17<br />

A7<br />

A3<br />

A7<br />

A 20<br />

A 14<br />

A8<br />

B2<br />

A7<br />

A7<br />

A6<br />

All<br />

C 4 a 9<br />

t. 4. E 28 a 31<br />

F 10<br />

Teodoreto Discorsi H 34


128<br />

S. Teresa <strong>di</strong> Gesi:t<br />

Tobia Lohner<br />

Theophili Rytonilli<br />

Thomae Massutio<br />

à Kempis<br />

T omaso <strong>di</strong> Gesù<br />

Roccabella<br />

D. Thomae Aquinatis<br />

Campanella<br />

à Kempis<br />

Campanella<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Opere Spirituali t. 5.<br />

Bibliotheca concionatoria t. 2<br />

Enchiri<strong>di</strong>on Sacrum<br />

Vita S. Pauli Apostoli<br />

Imitatio Christi arabicae linguae<br />

Travagli <strong>di</strong> Gesù<br />

Id<strong>di</strong>o operante<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Opera omnia t. 14.<br />

Summa theologica t. 5.<br />

De praedestinatione electi et reprobi<br />

Opera omnia<br />

Atheismus triumphatus<br />

Tamburini Opera omnia moralia<br />

De Vio Cajetani Opuscula<br />

Theodori Eleutherij Historia Congregationis de auxiliis<br />

Thyrsi Gonzalez<br />

Theophili Raynal<strong>di</strong><br />

Thomae Marini<br />

Turri<br />

Vio Card.<br />

Alfani<br />

Tanaquilli Fabri<br />

Tarquinio Galluzzi<br />

Fundamenta theologiae moralis<br />

Corona aurea super mitram Romani<br />

Pontificis<br />

De Martyrio per pestem<br />

CANONISTAE<br />

Synodus Syracusana<br />

Autoritas legatorum à latere<br />

Potestas Papalis, et Regalis<br />

Vita, et offizij del Vescovo<br />

HUMANISTAE<br />

Futilitas poeticas<br />

Rinovazione della trage<strong>di</strong>a<br />

F 16 a 20<br />

E 4/5<br />

G 60<br />

F8<br />

F 42<br />

F 29<br />

G 28<br />

A 1 a 14<br />

A 15 a 19<br />

F 32<br />

H 26<br />

E 29<br />

D 37<br />

B 37<br />

B7<br />

H 22<br />

E 40<br />

G3<br />

Fll<br />

H4<br />

H13<br />

H 19<br />

I 14<br />

G 19


Teocrito<br />

Terentij<br />

Theodore Parrhase<br />

Thomae Reinesij<br />

Thomae Corneillae<br />

Thomae Bartholini<br />

Tibullus<br />

Farnabij<br />

Horne<br />

Tomaso Balli<br />

Caraffa<br />

Stigliani<br />

Torquato Tasso<br />

Trimegisti<br />

Tullia <strong>di</strong> Aragona<br />

Thomae Lanzij<br />

Thomae Bartolini<br />

Burnet<br />

Sydenham<br />

Willis<br />

Tomaso Bovio<br />

Theodoro Guarnerio<br />

Thomae Aquinatis<br />

Cajetani<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 129<br />

Tradotto<br />

Opera<br />

Parrhasiana<br />

Variarum lectionum<br />

Dictionaire universel t. 3.<br />

Dissertatio de libris legen<strong>di</strong>s<br />

Index rethoricus<br />

Ianua linguarum<br />

Opera<br />

Palermo liberato<br />

Dicerie poetiche<br />

Rimario<br />

Apologia dell' aratro<br />

Gerusalemme conquistata<br />

Liberata<br />

Rime t. 4.<br />

Mondo creato<br />

Dialogus<br />

Dialogo<br />

E 76 - F 28 - G 86<br />

Mantissa consultationum et orationum<br />

Anatome<br />

MEDICI<br />

Me<strong>di</strong>cina Danorum<br />

Thesaurus me<strong>di</strong>cinae practicae t. 2.<br />

Opera me<strong>di</strong>ca<br />

Opera<br />

Fulmine contro me<strong>di</strong>ci<br />

Fontane<br />

PHILOSOPHI<br />

In Aristotilem t. 2.<br />

In Aristotilem<br />

F 84<br />

H 33<br />

E 42<br />

H 22<br />

B3a5<br />

150<br />

163<br />

146<br />

I 109<br />

D 35<br />

198<br />

E 58<br />

G 65<br />

D 60<br />

C 16<br />

G 89 a 92<br />

185<br />

I 51<br />

173<br />

C 44<br />

H 16<br />

110<br />

124/25<br />

H 45<br />

F6<br />

K8<br />

I 2<br />

C 21/22 et 29<br />

C 26


130<br />

Cornelij<br />

Fieno<br />

Campailla<br />

Garzoni<br />

Thomae Campanella<br />

T.<br />

Thomae Lansij<br />

Tomaso Roccabella<br />

Trajano Boccalini<br />

Troilo Lancetta<br />

Vaillant<br />

Du Val<br />

S. Valeriani<br />

Valerij Flacci<br />

Maximi<br />

Vallemont<br />

Varillas<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Progymnasmata Physca<br />

De viribus immaginationibus<br />

L'Adamo poema filosofico<br />

Problemi naturali<br />

Serraglio del mondo<br />

Civitas Solis<br />

MATHEMATICI<br />

IURISPERITI<br />

/<br />

POLITICI<br />

Consultatio de Principatu<br />

Principe deliberante<br />

Avvisi <strong>di</strong> Parnasso<br />

Ragguagli <strong>di</strong> Parnasso t. 2.<br />

Disciplina civile <strong>di</strong> Platone<br />

HISTORICI<br />

Historia Regum Syriae<br />

Numismata selectiora<br />

Numismata Romanorum Imperatorum<br />

Historia Regum Parthorum<br />

Geographie universelle t. 2.<br />

Homiliae<br />

Argonautica<br />

Opera<br />

Elemens de l'histoire t. 3.<br />

Istoria dell' eresie t. 2.<br />

G 34<br />

H 53<br />

C 12<br />

G9<br />

F 37<br />

G 21<br />

F 32<br />

K 34<br />

G 26<br />

19/10<br />

D3<br />

G9<br />

G 10<br />

Gll<br />

G 32<br />

I 139/140<br />

G 34<br />

E 198<br />

E 129 I 384<br />

K 8 a 13<br />

H 6/7


Uberti Folectae<br />

Ubonis Emmij<br />

Vellei Paterculi<br />

Verbis<br />

Ver<strong>di</strong>er<br />

Ugonis Falcan<strong>di</strong><br />

Grotij<br />

Victorini Afri<br />

Victoris III. R.P.<br />

Vincenzo Coronelli<br />

Auria<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 131<br />

Neapolis laudes<br />

Historia Europae<br />

De sacro phoedere<br />

Respublica Graecorum t. 2.<br />

Historia Romana<br />

T abulae Geographicae<br />

Istoria Generale de Turchi<br />

Historia Sicula<br />

Mare liberum<br />

Liber contra Manicheos<br />

Dialogi<br />

Corso geografico<br />

Atlante Veneto<br />

Isolario t. 2.<br />

Cronologia Universale<br />

Biblioteca Universale t. 5.<br />

Isola <strong>di</strong> Ro<strong>di</strong><br />

Isola <strong>di</strong> Negroponte<br />

Cronologia de Vicerè <strong>di</strong> Sicilia<br />

Origine dell' antichità <strong>di</strong> Cefalù<br />

Vincenzo Auria Sicilia inventrice<br />

<strong>di</strong> S. Catarina Viaggi dell'In<strong>di</strong>a<br />

Solito Termine Himerese<br />

Talamanca Elenco universale<br />

Ferrarotto<br />

Mirabella<br />

Ber<strong>di</strong>ni<br />

Garzia<br />

Littara<br />

Virginij Valsechij<br />

Viti Maria Amico<br />

Willebran<strong>di</strong> Oldenbourg<br />

Willielmi Tyrij<br />

Wicquefort<br />

W olfangi Latij<br />

Valafri<strong>di</strong> S trabonis<br />

Preminenza del straticò <strong>di</strong> Messina<br />

Siracuse antiche t. 2.<br />

Istoria <strong>di</strong> Palestina<br />

Vita <strong>di</strong> S. Maria Salvadora Perez<br />

De rebus netinis<br />

Tribunitia potestas Elijgabali<br />

Notitia abbatiarum Siciliae<br />

Itinerarium Terrae Sanctae<br />

Bellum sacrum<br />

Ambasadeur et ses fontions t. 2.<br />

Respublica Romana<br />

De mutatione linguarum<br />

Opuscula<br />

SS. PATRES<br />

F 42<br />

G 55<br />

D 151<br />

K 302/303<br />

D 95 1385<br />

A 95<br />

G 93<br />

C 73 et D 149<br />

1380<br />

C 34<br />

H 180<br />

A 88<br />

A 89<br />

A 90/92<br />

A 110<br />

A 111 a 115<br />

E 230<br />

F 156<br />

E 18<br />

E 175<br />

H 121<br />

D17<br />

E 153<br />

E 172<br />

E 214<br />

E 48<br />

I 2<br />

I 107<br />

H 196<br />

H 63 etD 169<br />

E4<br />

C 26<br />

D 34<br />

H 125/126<br />

D 49<br />

E 112<br />

A 17


132<br />

Valdrami Argentoratensis<br />

Udalrici<br />

Valeriani Cemeltensis<br />

Venantij Fortunati<br />

Victoris Episcopi<br />

Vitensis<br />

Victorini Pitabionensis<br />

Episcopi<br />

Afer<br />

Victoris Antiocheni<br />

Victorini Massilensis<br />

Vicentij Lerinensis<br />

Virgilij T apsiensis<br />

Victoris III. Rom. P.<br />

Urbani IV. Rom. P.<br />

V.<br />

Vescovo <strong>di</strong> Cartagena<br />

Vincenzo Giliberto<br />

Nobile<br />

Sassetti<br />

Vincentij Baronij<br />

Can<strong>di</strong><strong>di</strong><br />

Filliucij<br />

Lud. Gotti<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Carmina<br />

Scholia<br />

Homiliae<br />

Opera<br />

Consonantia IV evang. aliqua opera<br />

Historia persecutionis Africanae<br />

Commentarium in Apocalypsim<br />

Opera<br />

Commentarium in Marcum<br />

Commentarium in Genesim<br />

Commentarium<br />

Opera<br />

Miracula S. Bene<strong>di</strong>cti<br />

Expositio in psalmos<br />

INTERPRETES<br />

/<br />

ASCETICI<br />

Viva Gesù Sermone<br />

Corone sagre<br />

Tesoro nascosto<br />

Scoltura sagra t. 2.<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Theologia moralis t. 2.<br />

Disquisitiones morales<br />

Questiones morales t. 3.<br />

Theologia scholastica dogmatica t. 12.<br />

Vera Chiesa <strong>di</strong> Cristo t. 3.<br />

De vera religione eligenda<br />

A 18<br />

A 16<br />

A lO<br />

A 12<br />

A5<br />

A lO<br />

A5<br />

A6<br />

A6<br />

A lO<br />

A9<br />

A lO<br />

A 20<br />

B5<br />

E 31<br />

G5H2<br />

G 62<br />

E 50/51<br />

G 43/44<br />

E 14<br />

G 21 à 23<br />

Alà 12<br />

H 13 à 15<br />

H 28


Vincentij Petra<br />

Viti Piclùer<br />

Valerij Flacci<br />

Martialis<br />

Maximi<br />

Marcellini<br />

Valois<br />

Varronis<br />

Uberti Folietae<br />

Venerone<br />

Vincentij Colocasij<br />

Libassi<br />

Littara<br />

Filicaja<br />

Gravina<br />

Virgilij<br />

V.<br />

Vallemont<br />

Vincentij Fassari<br />

W olfer<strong>di</strong>j Senguer<strong>di</strong>j<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 133<br />

CANONISTAE<br />

Comment. ad Constit. Apost. t. 5<br />

Ius canonicum<br />

HUMANISTAE<br />

Argonauta<br />

Epigramata<br />

Dieta, et facta notabilia<br />

Diamerone<br />

Valesiana<br />

De re rustica<br />

Subsiciva<br />

Metre italien<br />

Bellum punicum quartum<br />

Hortus musarum<br />

De literis, et accentibus<br />

Poesie toscane<br />

Orationes<br />

Trage<strong>di</strong>e<br />

Opera tradotto italiano<br />

Opera cum commentario<br />

MEDICI<br />

/<br />

PHILOSOPHI<br />

Curiositez de la Nature<br />

Disputationes philosophicae<br />

Philosophia naturalis<br />

D 24 à 28<br />

D 21<br />

F 83<br />

H 76<br />

E 29<br />

D 54<br />

F 65<br />

F 26/51<br />

134 H 34<br />

I 15<br />

F 100<br />

Gn<br />

H 66<br />

D 75<br />

F92<br />

F 91<br />

G 99 E 60<br />

G 14 F 12<br />

G 11 H 40<br />

et75I17/18<br />

Hl<br />

C 27<br />

G8


134<br />

Vincenzo Coronelli<br />

Vitale T errarossa<br />

Valentini Forsteri<br />

Vincentij Gravina<br />

W. Lauterbachij<br />

Vauban<br />

Vincenzo T anara<br />

Xenophontis<br />

X.<br />

X.<br />

X.<br />

X.<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

MATHEMATICI<br />

Epitome cosmografica<br />

Riflessioni geografiche<br />

IURISPERITI<br />

Historia iuris romani<br />

Origo iuris civilis t. 2.<br />

Iuris compen<strong>di</strong>um<br />

POLITICI<br />

Testament politique t. 2<br />

Economia del cittta<strong>di</strong>no in villa<br />

Opera<br />

HISTORICI<br />

SS. PATRES<br />

/<br />

INTERPRETES<br />

/<br />

ASCETICI<br />

/<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

/<br />

E11<br />

D8<br />

H3<br />

H 33/34<br />

H 68<br />

K 10/11<br />

F3<br />

D 113


x.<br />

x.<br />

x.<br />

x.<br />

x.<br />

x.<br />

x.<br />

Y nca Garcilasso<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 135<br />

CANONISTAE<br />

/<br />

HUMANISTAE<br />

/<br />

MEDICI<br />

/<br />

PHILOSOPHI<br />

/<br />

MATHEMATICI<br />

/<br />

Istoria del Perù<br />

IURISPERITI<br />

/<br />

POLITICI<br />

/<br />

HISTORICI<br />

SS. PATRES<br />

Zachariae Concor<strong>di</strong>a evangelistarum<br />

Hierosolimitani Epistola<br />

Mitylensis Opera<br />

Zenonis<br />

Sermones<br />

D 125<br />

A 21<br />

A 14<br />

Alt<br />

A5


136<br />

Z.<br />

Zachariae Lexoviensis<br />

Zachariae Boverij<br />

Pasqualigi<br />

Zachariae Pasqualigi<br />

Zoroasti<br />

Zaccuti Lusitani<br />

Z.<br />

Z.<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Christus patiens<br />

INTERPRETES<br />

/<br />

ASCETICI<br />

THEOLOGI ET DOGMATICI<br />

Dcmostrationes symbolorum t. 3.<br />

De sacrificio novae legis t .. 2<br />

Observationes<br />

CANONISTAE<br />

HUMANISTAE<br />

Oracula magica G.L.<br />

MEDICI<br />

Historia me<strong>di</strong>ca t. 2.<br />

PHILOSOPHI<br />

/<br />

MATHEMATICI<br />

/<br />

F 22<br />

E 2 à 4<br />

B 3.31<br />

D 32<br />

D77<br />

A 17/18


Z.<br />

Zambeccari<br />

Anonymi<br />

Talon<br />

Simon<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 137<br />

IURISPERITI<br />

/<br />

POLITICI<br />

Uomo del Re, e del Papa<br />

PROHIBITI<br />

Autoritas Concilij supra Papam<br />

Vita <strong>di</strong> Paolo IIII.<br />

Raggionamenti del Regno <strong>di</strong> Napoli nella<br />

causa delli benefici ecclesiastici<br />

Raccolta istorica <strong>di</strong> Bolle et Brevi<br />

Autorità delli Concilij Generali, e del Papa<br />

Trattato della potestà ecclesiastica e temporale<br />

Risposta alle lettere <strong>di</strong> Benedetto Aretino t. 3.<br />

Giuris<strong>di</strong>zione del Re sopra la Chiesa<br />

Fallibilitè des Papes<br />

Appellazioni de' Vescovi alla Bolla Unigenitus<br />

Spirito <strong>di</strong> Gersone<br />

Raccolta per l'Istoria <strong>di</strong> Errico III<br />

Corte <strong>di</strong> Roma persequitante, e persequitata<br />

Anima <strong>di</strong> Ferrante Pallavicino<br />

Conclave per la morte <strong>di</strong> Alessandro VIII<br />

Istoria del Giansenismo t. 3.<br />

Autorità del Papa t. 2.<br />

Spia delle Corti t. 6.<br />

Elogium Ioannis Launti<br />

Responsio<br />

Ius Bonorum Ecclesiasticorum<br />

Falso schisma dell' Appellanti<br />

Nascita del Giansenismo<br />

Istoria della Chiesa t. 4.<br />

Ingiustizia delle commende<br />

Autorità de' Re sopra la Chiesa<br />

Lettere critiche<br />

K27<br />

B 87<br />

B 33<br />

B 39<br />

B 41<br />

B 52<br />

B 55<br />

B 89 ad 91<br />

B 95<br />

B 104<br />

B 105<br />

C5<br />

C 26<br />

C 25<br />

C 31<br />

C 3<br />

D 3 a 5<br />

D 11 à 12<br />

D 19 ad 24<br />

D 25<br />

D27<br />

D 50<br />

D 28<br />

D 31<br />

D 32 ad 35<br />

D 49<br />

C6<br />

C 14


138<br />

Antonij Reiseri<br />

Amadei Guimenij<br />

Artemi<strong>di</strong>ori<br />

Antonij Arnar<strong>di</strong><br />

Adami Pisetzcky<br />

Abbate Gual<strong>di</strong><br />

Bernar<strong>di</strong> Vanespen<br />

Casimiri Ou<strong>di</strong>ni<br />

Cornelij Iansenij<br />

Canstantino Grimal<strong>di</strong><br />

Danielis Sculteri<br />

Eliae Dupin<br />

Edmun<strong>di</strong> Richerij<br />

Erasmi Roterodami<br />

Emici Mulleri<br />

Episcoporum Septem<br />

Eliae Vejelij<br />

Francisci Salgado<br />

Filippi Melantonis<br />

Fiderici Kettneri<br />

Gregorio Leti<br />

Georgij Vicelij<br />

Guilelmi Barclai<br />

Georgij Buchamnani<br />

Giliberti Burnecti<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Launoius vin<strong>di</strong>catus<br />

Opiniones Iesuitarum<br />

De insomniis<br />

De authoritate Romani Pont.<br />

Dissertatio de Religione non vi propaganda<br />

Vita <strong>di</strong> D. Olimpia Maldachini<br />

Promulgatio legum ecclesiasticarum<br />

De scriptoribus ecclesiasticis t. 3.<br />

Trias <strong>di</strong>ssertationum politicarum<br />

Supplementum<br />

Augustinus<br />

Discussioni istoriche t. 3<br />

Considerazioni all' e<strong>di</strong>tti reali<br />

Anti<strong>di</strong>dagma<br />

Biblioteca Universale<br />

Antica ecclesiae <strong>di</strong>sciplina<br />

Bibliotheca ecclesiastica opera duplicata<br />

Supplemento t. 3.<br />

Potestas ecclesiastica, et politica t. 2.<br />

Vin<strong>di</strong>ciae doctrinae scholae Parisiensis t. 3.<br />

De pace Ecclesiae restituenda<br />

Concor<strong>di</strong>a ecclesiae<br />

De coniugio clericorum<br />

Epistola ad Innoccentium XIII. pro<br />

constitutione unigenitus<br />

Dissertatio in Historiam naturalem ab Alex<br />

Retentio Bullarum<br />

De pace ecclesiae restituenda<br />

De religione prudentum<br />

Monarchia della Casa <strong>di</strong> Francia<br />

Vita <strong>di</strong> Filippo II. t. 2.<br />

Ceremoniale t. 6.<br />

Teatro Brittanico t. 5.<br />

Monarchia Universale t. 2.<br />

Italia regnante t. 4.<br />

Vita <strong>di</strong> Sisto V.<br />

De pace ecclesia restituenda<br />

Potestas Papae<br />

Historia rerum Iscoticarum<br />

Memoriae historicae t. 3.<br />

B 25<br />

B 27<br />

B 93<br />

B 106<br />

C 28<br />

C 29<br />

B 20<br />

A 4 ad 6<br />

B 50<br />

B 51<br />

A8<br />

B 13 ad 15<br />

B 26<br />

B 101<br />

A lO B 30<br />

B 43<br />

A 12 ad 29<br />

A 32 ad 34<br />

B 22 et 23<br />

B 34 ad 36<br />

B 46<br />

B 88<br />

B 56<br />

B 92<br />

B 103<br />

A7<br />

B 48<br />

B 48<br />

A9<br />

B 28 29<br />

B 107 ad 113<br />

D 6 ad 10<br />

D 13 et 14<br />

D 42 ad 45<br />

D 29 et H 2<br />

D 46/47<br />

B 46<br />

B 94<br />

B96<br />

B 98 ad 100


Gio. Batta Marino<br />

Ioannis Launoi<br />

Ioannis Launoi<br />

Ioannis Peassonij<br />

Bardai<br />

Solarzani<br />

Borgemanni<br />

Bardai<br />

Clerici<br />

Iacobi Usserij<br />

Becmanni<br />

Isaaci Casauboni<br />

Luiggi Maimburg<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 139<br />

Adone t. 4.<br />

Potestas regia in matrimonium<br />

Privilegia, et exemptiones<br />

Inquisitio in monasterium S. Merar<strong>di</strong><br />

Historia gimnasij parisiensis t. 2.<br />

Epistolarum t. 8.<br />

Author professionis fidei<br />

Iu<strong>di</strong>cium de Basilicis<br />

Correptio breviarij Romani defensa<br />

Censura<br />

Assertio immunitatis S. Germani<br />

Privilegium S. Merar<strong>di</strong><br />

Appulsus Sanctorum Lazari, et Magdalenae<br />

Auctor libri de imitatione Christi<br />

Fortuna Aristotilis<br />

Notio Concilij plenarij<br />

C 34 ad 37<br />

A 30<br />

A 31<br />

A 35<br />

B 4 et 5<br />

B 58 ad 65<br />

B 66<br />

B 67<br />

B 68<br />

B 69<br />

B 70<br />

B71<br />

B72<br />

B73<br />

B 74<br />

B 75<br />

Dissertationes tres B 76<br />

Privilegium Monasterij Vindociensis B 77<br />

Cura ecdesiae pro miseris, et pauperibus B 78<br />

Mens Concilij Tridentini de contrictione et<br />

satisfactione B 69<br />

Intelligentia Can. VI Concilij Niceni B 80<br />

De duobus Dionysiis B 81<br />

Canon omnis utriusque sexus B 82<br />

Scholae celebriores Caroli Magni B 83<br />

Auctoritas argumenti negantis<br />

B 84<br />

De Simonia<br />

B 85<br />

Opera Chronologica<br />

Satyricon<br />

Memoriale<br />

Annotationes ad Grotium<br />

Euformion Satyricus<br />

Questiones Hieronymianae<br />

Historia dogmatica<br />

Antiquitates ecdesiarum Britannicarum<br />

Syntagmata <strong>di</strong>gnitatum t. 2.<br />

De rebus sacris<br />

Commentarius ad Polybium<br />

Decadenza dell'Imperio<br />

Istoria dell' Arrianismo t. 2<br />

B 19<br />

B 40<br />

B 45<br />

B 47<br />

C 3.<br />

D 41<br />

B 18<br />

B 53<br />

B 32/33<br />

B 17<br />

B 86<br />

A 11 D 1 et 2<br />

D 39/40


140<br />

Luiggi Maimburg<br />

Montalto<br />

Michaelis Amati<br />

Martini Rumerini<br />

Metlini Cocai<br />

Nicolò Macchiavelli<br />

Petri De Marca<br />

Pithaoi<br />

Giannone<br />

Petronij Arbitri<br />

Paolo Sarpi<br />

Ricar<strong>di</strong> Simonis<br />

Samuelis Besnagij<br />

Var<strong>di</strong><br />

Salvatore Rosa<br />

Settano<br />

Traiano Boccalini<br />

Thomae Burnet<br />

Rodolphi Goclenij<br />

Hugonis Grotij<br />

N. Bolleville<br />

De BIonde!<br />

Iacobi Longo<br />

MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Istoria delle Crociate t. 4.<br />

Istoria dell'Iconoclasti t. 2.<br />

Pontificato <strong>di</strong> S. Gregorio Magno t. 2.<br />

Istoria de! calvinismo t. 2.<br />

Veri principij per convincere i protestanti<br />

Rime sopra il Trattato della Chiesa <strong>di</strong> Roma<br />

Lettere Provinciali t. 3.<br />

De esu piscium, et avium<br />

Dissertatio ad Bullam Auream Caroli IIII.<br />

Maccarronicorum<br />

Opere<br />

Historia Fiorentine t. 4.<br />

Concor<strong>di</strong>a Sacerdotis et Imperij Dupl.<br />

Opera<br />

Istoria de! Regno <strong>di</strong> Napoli t. 4.<br />

Satyricon<br />

Fragmenta<br />

Opera t. 6.<br />

Historia critica Novi Testamenti t. 2.<br />

Exercitationes criticae<br />

Disceptatio de Baptismo infantili<br />

Satire<br />

Satire<br />

Bilancia Politica t. 3.<br />

Status Mortuorum, et resurgentium<br />

Morosophia<br />

Imperium Summarum potestatum circa sacra<br />

Risposta alli sentimenti de teologi d'Olanda<br />

Formula regnante Christo<br />

IURISPERITI<br />

Allegationes t. 22.<br />

Index allegationum et decisionum<br />

Decisiones<br />

Diversorum allegationes<br />

Collectanea conclusionum legalium<br />

G 9 ad 12<br />

C 7 et 8<br />

C 1 et 2<br />

C 3 et 4<br />

G13<br />

C 25<br />

D 30 etD 36<br />

et 38<br />

B 42<br />

B 54<br />

D 52<br />

B 24<br />

C 15 ad 18<br />

A 2 à 3<br />

B 21<br />

B 9 ad 12<br />

B 1 et 49<br />

D 57<br />

C 19 ad 24<br />

B 2 et 3<br />

B3<br />

B 97<br />

C 30 et D 51<br />

B 113 D 7<br />

et D 26<br />

B 6 ad 8<br />

B 38<br />

D 18<br />

D 45<br />

B 16<br />

B 44<br />

T. 1<br />

T. 21<br />

T.37<br />

T. 1


Andreae Dispenza<br />

Marij Carid<strong>di</strong><br />

Diversorum auctorum<br />

Marij Gimba<br />

Ioannis Razari<br />

Varia DD.<br />

Actibus humanis<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 141<br />

Allegationes<br />

Miscellanea legali a<br />

Repertorium criminale<br />

Monumenta varia<br />

Tractatus varij<br />

Allegationes contra politiam saecularem<br />

et regiam<br />

Allegatio pro comit. S. Marci<br />

Nodus topograficus nepotismus, et allegatio<br />

pro archimandrita Messanae<br />

Compen<strong>di</strong>un doctrinarum<br />

Dissertatio ad exclusionem dotis de paraggio<br />

Ritus Regni Siciliae<br />

De censibus<br />

Siculorum<br />

Controversiae forenses<br />

De detractionibus in genere<br />

Allegationes pro Monarchia Sicula t. 12.<br />

Allegazioni per D. Isidoro T errana<br />

Bilancia del Stato Luigi Belsac<br />

MANUSCRIPTI<br />

Continuatio chronici Maurolyci Iacobi Longo<br />

Collectanea historica<br />

T.6<br />

T.3<br />

T.2<br />

T. 1<br />

T. 1<br />

T.1<br />

T. 1<br />

T. 1<br />

T. 1<br />

T.1<br />

T. 1<br />

T.4<br />

T. 4<br />

T.2<br />

T. 1<br />

K96<br />

K 21 ad 32<br />

K 20<br />

K 105<br />

K 14<br />

K 19<br />

Collirio<br />

K 42<br />

Cose pertinenti all'Inquisitore <strong>di</strong> Sicilia<br />

K 43<br />

Cessione del Regno <strong>di</strong> Sicilia<br />

K 44<br />

Compen<strong>di</strong>o delli privilegi <strong>di</strong> Messina<br />

K 59<br />

Compen<strong>di</strong>o delle legi <strong>di</strong> Sicilia, Giacomo Longo<br />

K72<br />

Creso Trage<strong>di</strong>a<br />

Difesa dell' elezione fatta dal Padre Preposito de Gesuiti fidecommissario<br />

K 85<br />

dell'ere<strong>di</strong>tà del Conte <strong>di</strong> Naso K 82<br />

Discorsi dell' Abbate Flemi K 67<br />

Discorso dommatico per 1'orazione domenicale<br />

K 79<br />

Dissertatio de legatia Sicula Iacobi Longo<br />

K 40<br />

Documenti per affari <strong>di</strong> Catania<br />

K 33


142 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Co<strong>di</strong>cus auropeius ad sinas Nicolai Gennaro<br />

Epistola expurgatoria Prosperi Fabrij<br />

Estrazioni, e tratte <strong>di</strong> Sicilia Rosario Frangipane<br />

Famiglie baronali <strong>di</strong> Sicilia Giuseppe Settimo<br />

Guerre civili <strong>di</strong> Messina Francesco Cascio<br />

Historia ecclesiae Siculae seculu sextus Iacobi Longo t. 2.<br />

et seculum 7-8-9-10-11 et 12 t. 6.<br />

Historia Sicula Bartholomei Castro<br />

Historia Sicula<br />

Istoria del Rey D. Alonzo<br />

Istoria dell'Interdetto siciliano t. 3.<br />

Istoria Siciliana t. 3.<br />

Istoria <strong>di</strong> Sicilia Francesco Cascio<br />

Istoria <strong>di</strong> Spagna Pietro Lopez de Ayala<br />

In<strong>di</strong>ce delle cedule reali esecutoriate<br />

Iuvenalis<br />

Lugrezia Trage<strong>di</strong>a<br />

Leopadra Trage<strong>di</strong>a<br />

Memorie istoriche <strong>di</strong> Sicilia Gaetano Giar<strong>di</strong>na<br />

Memorie istoriche <strong>di</strong> Sicilia Sagre, e profane<br />

Memorial de Rey Catolico al Santo Padre Urbano<br />

Messana illustrata Placido Samperi t. 2.<br />

Medoro Trage<strong>di</strong>a<br />

Manuduzione per le regalie <strong>di</strong> Sicilia Nicolò Gennaro<br />

Monumenti per la suffraganeità <strong>di</strong> Lipari a Messina<br />

Monumenti varij <strong>di</strong> regali e del Regno<br />

Miscellanea Istorica<br />

Il nepotismo<br />

Notizie istoriche <strong>di</strong> Messina Placido Reina<br />

Notizie della Scala franca <strong>di</strong> Messina<br />

Origine del Regno <strong>di</strong> Sicilia, e Napoli Clau<strong>di</strong>o Bouffiers<br />

Palermo ristorato Vincenzo <strong>di</strong> Giovanni<br />

Prarafrasi dell' istoria siciliana<br />

Pareri degli accademici pericolanti sopra le mazze <strong>di</strong> ferro ritrovate<br />

in Messina l'anno 1733<br />

Prammatiche per la Monarchia<br />

Patronato del Re <strong>di</strong> Sicilia Ignazio Perlongo<br />

Privilegia urbis Messanae<br />

Privilegio della residenza del Vicerè in Messina<br />

Pregiu<strong>di</strong>zij contro li Calvinisti<br />

K 65<br />

K 87<br />

K 69<br />

K 100<br />

K 53<br />

K 4-5<br />

K 6 ad 11<br />

et 16<br />

K 56<br />

K 98-101<br />

K 1<br />

K 35 à 37<br />

K 46 ad 48<br />

K 53<br />

K 62<br />

K 70<br />

K 102<br />

K 86<br />

K 83<br />

K77<br />

K 132<br />

K 41<br />

K 49-50<br />

K 84<br />

K 34<br />

K 15<br />

K 12<br />

K 88<br />

K 104<br />

K 51<br />

K 58<br />

K 61<br />

K71<br />

K 95<br />

K 1<br />

K 38<br />

K 39<br />

K 52<br />

K 90<br />

K 92


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 143<br />

Propugnaculum maioris Aetatis Ioannis Baptistae Arceri<br />

Raccolta <strong>di</strong> lettere attinenti alla Monarchia <strong>di</strong> Sicilia<br />

Raccolta <strong>di</strong> monumenti per la Monarchia <strong>di</strong> Sicilia<br />

Reassunto del Governo <strong>di</strong> Messina<br />

Relazione delle Chiese <strong>di</strong> Regio Patronato<br />

Riforma delle doti <strong>di</strong> Paragio <strong>di</strong> Giacomo Longo<br />

Sovranità del Regno <strong>di</strong> Sicilia - Giacomo Settimo<br />

Titolo del Re <strong>di</strong> Gierusalemme Michele Lo Giu<strong>di</strong>ce<br />

De Zancles origines Petri Guerrera<br />

Zelador GeneraI Miguel Alvarez<br />

Zibaldone D. Giacomo Longo<br />

Zibaldone del Padre Tomaso d'Angelo<br />

K 68<br />

K2<br />

K3<br />

K 60<br />

K 66<br />

K 91<br />

K 76<br />

K 55<br />

K 54<br />

K 54<br />

K 18-45-62-73-74-75-78-80-81 et 99<br />

K 89


APPENDICE


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 147<br />

Documento n. 1<br />

Die decimo tertio Decembris decimae In<strong>di</strong>ctionis<br />

millesimo septingentesimo trigesimo primo.<br />

In Dei Nomine Misericor<strong>di</strong>s Amen.<br />

Notum sit omnibus qualiter Illustrissimus et Reveren<strong>di</strong>ssimus Dominus utriusque ju­<br />

ris doctor don J acobus Longo ad presens Preses Tribunalis Concistorij Sacrae Regiae Con­<br />

scientiae mihi notario cognitus coram nobis considerans et attendens quod multum esset<br />

pium et laudabile pro deo eiusque anima ac peccatorum remissione providere ad publicam<br />

utilitatem stu<strong>di</strong>orum cum erectione publicae Bibliothecae ad hoc ut virtutes et scientiae<br />

colerentur et ad maiorem Dei gloriam, cuius amore per multos annos cum magno labore<br />

Bibliothecam bonis libris refertam ipse Illustrissimus de Longo collexit et magnam impen­<br />

sam supra uncias termille, ut licet arbitrare, erogavi t ad fine m tanti boni operis. Propterea<br />

sub hoc precipuo fine <strong>di</strong>ctus Illustrissimus Preses de Longo decrevit ad infrascriptam dona­<br />

tionem et assignationem Bibliothecae bonarum literarum mo<strong>di</strong>s et con<strong>di</strong>tionibus quibus<br />

infra devenire aliter non devenisset qua de causa ea donatione et assignatione quae <strong>di</strong>citur<br />

mera pura simplex et revocabilis ut infra vigore presentis sub legibus et con<strong>di</strong>tionibus in­<br />

frascriptis titulo donationis et assignationis revocabilis ut supra sponte de<strong>di</strong>t et assignavit<br />

ac donavit ac dat et donat pariter et assignat ipsiusque donationis et assignationis revocabi­<br />

lis ut supra titulo et causa habere licere concessi t et conce<strong>di</strong>t Publico omnibusque Civibus<br />

urbis Messanae ad hoc ut stu<strong>di</strong>a facilius colerentur et pro eis loco e!igendo per ipsum Illu­<br />

strem donantem et assignantem in <strong>di</strong>cta urbe Messanae ve! per alium actum ab extra ve!<br />

in eius testamentaria <strong>di</strong>spositione declarandum absentibus me notario pro eis stipulante<br />

et titulo donationis et assignationis revocabilis ut supra in perpetuum recipiente totam eius<br />

Bibliothecam ut <strong>di</strong>citur <strong>di</strong> lettere humane ed universalmente <strong>di</strong> tutte le facoltà cossì Bibli­<br />

ci, Santi Padri, Spositori, Pre<strong>di</strong>cabili, Ascetici, Morali, Politici, Istorie Ecclesiastice e pro­<br />

fane, Filosofia, Me<strong>di</strong>cina, legge Civile e Canonica, rettorici varie eru<strong>di</strong>tioni ed Humanità<br />

e vari tomi <strong>di</strong> manoscritti cossì legali come <strong>di</strong> altre facoltà e giuris<strong>di</strong>zionali benchè non<br />

fossero notati sin ora nello in<strong>di</strong>ce generale, una con sei stipi gran<strong>di</strong> d'intaglio ed ebbano<br />

e gradette <strong>di</strong> ramo e suoi pie<strong>di</strong> e cornicione deorati <strong>di</strong> falso e nero, come pure tutte le scaffe<br />

<strong>di</strong> tavole or<strong>di</strong>narie e <strong>di</strong> cipresso omnia demum includendo et nihil excludendo quella mede­<br />

ma tutta integra appunto come sta <strong>di</strong> casa <strong>di</strong> detto Illustrissimo Presidente Longo meglio<br />

descritta in un volume in foglio che acchiude il Catalogo <strong>di</strong> essi libri e giusta il Catalogo<br />

o libro dell'In<strong>di</strong>ce Generale, consignando o a me infrascritto notaro o ad altro notaro a detto


148 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Illustrissimo Presidente Longo benvisto o vero all'infrascritti Fidecommissari e persone in­<br />

fra scritte o ad altre persone che per tale effetto eligerà. Ita che consignato o non con signa­<br />

to per detto Illustrissimo Presidente detto catalogo seu in<strong>di</strong>ce sempre et omni futuro tempore<br />

la presente donatione vuole che habbij d'havere il suo effetto e vigore e non altrimente.<br />

Totam etc.<br />

Francam etc.<br />

Constituens etc.<br />

Ad habendum per <strong>di</strong>ctum Publicum omnesque Cives Urbis Messanae et ibi habitantes<br />

et pro eis <strong>di</strong>ctum locum per <strong>di</strong>ctum Illustrissimum donantem et assignantem e!igendum ut<br />

supra me notario pro eis stipulante <strong>di</strong>ctam Bibliothecam superius revocabiliter donata m<br />

a <strong>di</strong>e mortis ipsius Illustrissimi Presi<strong>di</strong>s donantis et assignantis post longevos annos ve! an­<br />

te si placuerit et ab inde in anthea et cunctis futuris temporibus et in perpetuum tenendam<br />

possidendam utifruendam et gaudendam etc. non autem vendendam amovendam nec alie­<br />

nandam prout infra. Cedens propterea et in totum transferens pre<strong>di</strong>ctus Illustrissimus Pre­<br />

ses de Longo donans et assignans prefato Publico omnibusque Civibus Messanae Urbis et<br />

habitantibus et pro eis <strong>di</strong>cto loco ut supra per <strong>di</strong>ctum Illustrissimum de Longo designando<br />

me notario pro eis stipulante et in perpetuum recipiente omnia et singula jura omnesque<br />

actiones rationes et causas reales personales etc. quae et quas habuit habebat et habet ac<br />

potest et spera t habere etc. in <strong>di</strong>cta Bibliotheca superius revocabiliter donata et assignata<br />

et in eius exercitio et manutentione ac petitione recuperatione et consecutione contra et<br />

adversus omnes et quosvis heredes <strong>di</strong>cti Illustrissimi Presi<strong>di</strong>s quomodolibet obligatos ad<br />

ipsius consignationem etc.<br />

Constituens etc. Et ponens etc. Utamodo etc.<br />

Et voluit iussit et expresse mandavit et mandat donans ipse quod pre<strong>di</strong>cta facultas<br />

revocan<strong>di</strong> debet exerceri expresse per actum ab extra non autem per cIausolas generales<br />

in testamento faciendo et de more apponendas vel aliter quin imo si aliter non fuerit per<br />

<strong>di</strong>ctum actum ab extra revocata ex nunc pro tunc presens donatio intelligitur inrevocabilis<br />

et non aliter quoniam sic voluit et vult ac si a sui principio esset fatta inrevocabilis ex patto<br />

etc. Leges vero et con<strong>di</strong>tiones de quibus desuper fuit fatta mentio sub quibus eisque prece­<br />

dentibus fuit per <strong>di</strong>ctum Illustrem Presidem de Longo ad presentem deventum aliter mini­<br />

me devenisset et primo che da detto Publico e Citta<strong>di</strong>ni Messinesi e habitanti e luogo come<br />

sopra eligendo non s'habbia ne possa mai amoversi, vendersi ne alienarsi sudetta libraria<br />

come sopra donata et assignata cossÌ in tutto come in parte ma che resti e debba restare<br />

sudetta libraria sempre per uso de! stu<strong>di</strong>o <strong>di</strong> tutti li litterati citta<strong>di</strong>ni e <strong>di</strong> ogn' altro stu<strong>di</strong>oso<br />

senza che da detto Publico e Citta<strong>di</strong>ni Messinesi e luogo come sopra designando ed Ufficia­<br />

li subalterni s'impe<strong>di</strong>sca lo stu<strong>di</strong>o publico in detta libraria nella forma <strong>di</strong> sopra descritta.<br />

E controvenendosi da detto Publico, Citta<strong>di</strong>ni, luogo e persona designanda per Bi­<br />

bliothecario e suoi subalterni in tutto o in parte o quanto <strong>di</strong> sopra s'have expressato, in<br />

tal caso vuole detto Illustrissimo Presidente Longo che detto Publico, Citta<strong>di</strong>ni luogo e<br />

persone come sopra designande succedendo il caso <strong>di</strong> sudetta controventione in tutto o


150 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

ga per l'effetto sudetto sino alla somma <strong>di</strong> onze duecento tantum et dumtaxat ad effetto<br />

d'eseguire cossì esso donante in vita come li detti signori d'Averna e Melia la sudetta vo­<br />

lontà e <strong>di</strong>spositione esigendosi da esso donante Illustrissimo Presidente o dalla sua here<strong>di</strong>tà<br />

la sudetta somma e poichè cossì vuole e non altrimente etc.<br />

E perchè il detto Reveren<strong>di</strong>ssimo d'A verna con più lettere ha monstrato ad esso Illu­<br />

strissimo donante la volontà <strong>di</strong> giungere la sua libraria con la sudetta <strong>di</strong> sopra donata e<br />

per l'istesso effetto ed amore del bene publico, intanto esso illustrissimo donante have esortato<br />

ed esorta a detto Reveren<strong>di</strong>ssimo Signor Abbate Averna a pratticare sudetta buona volon­<br />

tà come lo spera dal suo zelo ed amore verso li litterati.<br />

E perchè per haver tutta la buona esecuzione tutta questa pia opera e volontà vi biso­<br />

gna un Bibliotecario Sacerdote ed il medemo che assiste sudetta libraria due ore la mattina<br />

e due ore il doppo pranzo per facilitare li litterati e studenti ed a ciò fare il riferito Signor<br />

Abbate Averna s'ha esibito ad esso Illustrissimo donante con più lettere missive assignarci<br />

una ren<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> onze trenta l'anno o all'incirca pertanto esso Illustrissimo <strong>di</strong> Longo donante<br />

have esortato ed esorta a detto Signor Abbate Averna a pratticare cossì buon fine senza<br />

il quale non si può havere la commo<strong>di</strong>tà per lo stu<strong>di</strong>o sudetto.<br />

Di più vuole ed espressamente comanda detto Illustrissimo Signor Presidente Longo<br />

che della ren<strong>di</strong>ta che funderà detto Signor Abbate Don Francesco Averna per l'effetto su­<br />

detto a parte del salario assignando al Bibliotecario del remanente annuale frutto d'essa<br />

ren<strong>di</strong>ta fundanda ed assignanda da detto Signor Abbate Averna s'habbia e debba impie­<br />

garsi per detti Fidecommissarij in compra <strong>di</strong> novi libri ad eletione ed arbitrio <strong>di</strong> essi Fide­<br />

commissarij come sopra descritti e non altrimente etc.<br />

Di più esso Illustrissimo donante prohibisce a detto Bibliotecario ed altri che pro tem­<br />

pore saranno d'accommodare o mutuare i libri che saranno ezian<strong>di</strong>o che fussero per menzo<br />

giorno sotto la pena <strong>di</strong> perdere il salario <strong>di</strong> un anno oltre la pena che accor<strong>di</strong>rà il Sommo<br />

Pontefice ad instantiam <strong>di</strong> esso Illustrissimo donante e suoi successori nell' assistenza <strong>di</strong><br />

sudetta libraria come pure che il sudetto Bibliotecario e suoi successori in perpetuum che<br />

tengono in custo<strong>di</strong>a li sudetti libri habbiano e debbano con tutta <strong>di</strong>ligenza e custo<strong>di</strong>a pre­<br />

servarli dal tarlo e poichè cossì vuole e non altrimente etc.<br />

Di più vuole or<strong>di</strong>na ed espressamente comanda detto Illustrissimo Presidente Longo<br />

donante che nella porta della libraria sudetta s'habbia e debba da metter tabella che <strong>di</strong>ca<br />

esser libero ai citta<strong>di</strong>ni con la presenza del Bibliotecario lo stu<strong>di</strong>are due ore la mattina e<br />

due ore il doppo pranzo e poichè cossÌ vuole e non altrimenti etc.<br />

Di più vuole esso Illustrissimo Presidente Longo donante che li stipi e tavoli <strong>di</strong> scaffe<br />

<strong>di</strong> sopra expressi che saranno inservibili al luogo dove sarà situata detta libraria s'habbiano<br />

e debbano vendersi ed il prezzo d'essi applicarsi in far le scaffe in detta stanza dove si si­<br />

tuerà sudetta libraria e poichè cossÌ vuole e non altrimente etc.<br />

Di più vuole esso Illustrissimo donante che per la perpetua cura <strong>di</strong> detta libraria ed<br />

esequire quanto in questa presente donatione si espone o per altro contratto apparte s'ag­<br />

giungerà come in virtù della presente se ne ha riservato e riserva la facoltà <strong>di</strong> puoter la presente


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 151<br />

donatione ed assignatione mutare variare ed altrimente <strong>di</strong>sporre toties quoties esso donan­<br />

te vorrà e le piacerà. Vuole or<strong>di</strong>na prove de ed expressamente comanda esso Illustrissimo<br />

donante che fussero perpetui deputati <strong>di</strong> detta libraria cossì per haverne la cura ed osser­<br />

vanza della presente donatione come per l'eletione del Bibliotecario li tre <strong>di</strong>gnità <strong>di</strong> detta<br />

Protometropolitana Chiesa <strong>di</strong> Messina cioè Decano Arci<strong>di</strong>acono e Cantore che de presenti<br />

sono e che pro tempore saranno usque in infinitum et in perpetuum e che la presente dona­<br />

tione s'habbia e debba registrarsi nell' atti capitolari <strong>di</strong> detta Chiesa per essere notoria a<br />

tutti e poichè cossì vuole e non altri mente etc.<br />

Di più vuole or<strong>di</strong>na ed espressamente comanda esso Illustrissimo Presidente Longo<br />

donante per la buona custo<strong>di</strong>a <strong>di</strong> essa libraria cossì il primo Bibliotecario eligendo come<br />

tutti l'altri successori in perpetuum et infinitum habbiano e debbano da fare atto publico<br />

<strong>di</strong> ricevuta <strong>di</strong> detta libraria con la relatione al Catalogo e lista che esso IllustriSSImo donan­<br />

te consignerà quale lista e Catalogo s'habbia e debbia da conservare cioè una copia nella<br />

Biblioteca ed altra copia in potere del Reveren<strong>di</strong>ssimo Arci<strong>di</strong>acono Melia e successori per<br />

confruntarsi ogni volta che si muta il Bibliotecario o per morte o per altra giusta causa dalli<br />

tre <strong>di</strong>gnità della Cattedrale come sopra e che detto Catalogo s'habbia e debbia rifarsi con<br />

or<strong>di</strong>ne <strong>di</strong> materia giacchè quello che vi è fatto e per alfabetto, scritto <strong>di</strong> pugno parte del<br />

Signor Abbate Don Francesco Maria Longo nipote <strong>di</strong> esso Illustrissimo donante e parte<br />

<strong>di</strong> esso Illustrissimo donante, con che essendosi alcuni libri dupplicati <strong>di</strong> poco numero co­<br />

me vi sono si possano quelli dupplicati cambiare con altri libri necessarij col parere delli<br />

sudetti fidecommissarij <strong>di</strong> sopra nominati, come pure che ogn'anno li sud etti Fidecommis­<br />

sarij <strong>di</strong> sopra nominati presenti e che pro tempore saranno habbiano e debbano far l'inven­<br />

tario dei libri consignati al sudetto Bibliotecario poichè cossì vuole e non altrimente etc.<br />

Di più vuole or<strong>di</strong>na ed expressamente comanda detto Illustrissimo Presidente Longo<br />

donante che se durante la sua vita non haverà consignato la detta libraria al sudetto Publi­<br />

co e Citta<strong>di</strong>ni Messinesi et habitanti seu alloco <strong>di</strong> sopra designando donatario o per non<br />

haversi trovato loco decente o per sua volontà in tal caso vuole che tutto quello che s'havrà<br />

da pratticare in Messina per la totale esecutione della presente l'habbij da fare il Reveren­<br />

<strong>di</strong>ssimo Arci<strong>di</strong>acono Don Gregorio Melia ed il Signor Abbate Don Francesco Averna ed<br />

in suo defetto il Sacerdote Don Pietro La Guidara; e perchè questa libraria si ritrova qui<br />

e deve trasportarsi in Messina, pertanto vuole che non trovandosi trasportata nè fussero<br />

esecuturi il Reverendo Padre Francesco Santocanale Prete dell'Oratorio <strong>di</strong> S. Filippo Neri<br />

<strong>di</strong> questa città unitamente col Giu<strong>di</strong>ce della Regia Gran Corte seniore che si troverà messi­<br />

nese in questa città <strong>di</strong> Palermo alli quali per questo effetto l'have constituito e constituisce<br />

suoi procuratori acciò eseguiscano questo trasporto a spese dell'here<strong>di</strong>tà <strong>di</strong> esso Illustrissi­<br />

mo Presidente donante con tutta cautela in casse ben con<strong>di</strong>zionate e con l'In<strong>di</strong>ce che si<br />

ritrova in casa e che il Notaro che stipula questa donatione sequita la morte <strong>di</strong> detto Illu­<br />

strissimo Presidente donante l'habbia e debba notificare il presente patto e poichè cossÌ<br />

vuole e non altrimente etc.<br />

E perchè vi sono alcuni libri prohibiti (stante ritrovarsi detto Illustrissimo Presidente


152 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

donante la legittima licenza), pertanto vuole esso illustrissimo Presidente donante che s'habbij<br />

d'ottenere altra licenza da Sua Santità per il bene publico e fra tanto detti libri s'habbiano<br />

e debbano serrarsi in un stipo sin che verrà la sudetta licenza come è solito alle publiche<br />

librarie con che sempre dovessero stare serrati nel stipo con tutta la licenza e la chiave deve<br />

restare in puotere del sudetto Bibliothecario poichè cossÌ vuole e non altri mente etc.<br />

E finalmente esso Illustrissimo Presidente donante have <strong>di</strong>chiarato e <strong>di</strong>chiara che in<br />

questa donatione e quanto in essa si contiene non s'habbia nè debba mai ingerirsi l'Illu­<br />

strissimo e Reveren<strong>di</strong>ssimo Monsignor Arcivescovo <strong>di</strong> essa città <strong>di</strong> Messina nè altra perso­<br />

na in suo nome nè altro superiore si ecclesiastico come seculare nè per or<strong>di</strong>nare o <strong>di</strong>spensare<br />

all' accommodo <strong>di</strong> sudetti libri <strong>di</strong> sopra donati poichè vuole ed espressamente or<strong>di</strong>na e co­<br />

manda esso Illustrissimo Presidente donante che non ha fatto questa donatione ad altro<br />

fine che per il bene publico della città <strong>di</strong> Messina acciochè nessun Superiore si ecclesiastico<br />

come seculare s'avesse d'intromettere ingerire e <strong>di</strong>spensare alle leggi nella presente descrit­<br />

ti ma solo s'habbij d'esequire quanto in questa donatione si contiene poichè cossì vuole<br />

ed espressamente detto Illustrissimo Presidente donante comanda e non altrimente etc.<br />

Quam quidem presentem donationem etc.<br />

Sub hypotheca etc.<br />

Testes don Nicolaus Rinal<strong>di</strong>, don Honophrius Milazzo et don Matteus Longo. Don Jaco­<br />

bus Longo Preses Tribunalis Concistorij Sacrae Regiae Conscientiae confirmo ut supra.<br />

Archivio <strong>di</strong> Stato <strong>di</strong> Palermo, notaio Giuseppe Palumbo, voI. 13834, cc 8591'.-8641'.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 153<br />

Documento n. 2<br />

Die duodecimo mensis ottobris decime quinte In<strong>di</strong>ctionis<br />

millesimo septingentesimo trigesimo sexto 1736.<br />

Presenti innante noi Notaro e Testimonij infrascritti il molto Reverendo Sacerdote<br />

nella Sacra Teologia Dottor Don Pietro La Guidara ed il molto Reverendo Sacerdote Don<br />

Placido Milia <strong>di</strong> questa Nobile Fidelissima ed Esemplare Città <strong>di</strong> Messina da me Notaro<br />

conosciuti etc. intervenendo a questo cioè esso molto Reverendo <strong>di</strong> La Guidara come ese­<br />

cutore sustituto del fu Illustrissimo e Reveren<strong>di</strong>ssimo utriusque iuris dottore Don Giaco­<br />

mo Longo doppo la morte del fu Reveren<strong>di</strong>ssimo Abbate Don Francesco Averna dell'infra<br />

enuncianda donatione ed esso molto Rev.do <strong>di</strong> Milia come Procuratore sustituto dal Rev.mo<br />

Dottore dell'una e l'altra legge Don Gregorio Milia Canonico Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> questa Pro­<br />

tometropolitana Chiesa suo fratello parimente <strong>di</strong> detta donatione esecutore in virtù <strong>di</strong> pro­<br />

cura colla potestà <strong>di</strong> sustituire fatta nella Città <strong>di</strong> Napoli sotto li 26 del mese <strong>di</strong> maggio<br />

del presente anno 1736 e sottoscritta dal sudetto Rev.mo Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> Milia come per<br />

fede fatta in pede della medesima procura da Francesco Barbato Regio Notaro Apostolico<br />

<strong>di</strong> detta Città <strong>di</strong> Napoli rogato dal sudetto Rev.mo Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> Milia e transuntata<br />

ad instantiam <strong>di</strong> esso molto Rev.do Don Placido Milia in virtù <strong>di</strong> transunto fatto e stipula­<br />

to nell' atti infrascritti sotto li 5 del prossimo preterito mese <strong>di</strong> giugno del presente anno<br />

1736 allo quale etc. sponte etc. in virtù del presente <strong>di</strong>cto nomine confessano aver avuto<br />

e ricevuto dal molto Spettabile utriusque iuris doctor Don Vincenzo Natoli olim Giu<strong>di</strong>ce<br />

del Tribunale della Regia Gran Corte Criminale assente ed io Notaro per esso stipulante<br />

etc. onze duecento in danaro contante <strong>di</strong> moneta corrente in questo Regno <strong>di</strong> Sicilia <strong>di</strong><br />

giusto peso e numero come <strong>di</strong>ssero l'enunciando etc. cioè quelle medesime per esso Spetta­<br />

bile <strong>di</strong> Natoli come procuratore <strong>di</strong> essi Reveren<strong>di</strong> <strong>di</strong> La Guidara e Milia in virtù <strong>di</strong> procure<br />

stipulate per 1'atti infrascritti sotto li cinque del prossimo preterito mese <strong>di</strong> luglio del pre­<br />

sente anno 1736 esatte dalli ere<strong>di</strong> del sudetto fu Illustre <strong>di</strong> Longo e per detto Spettabile<br />

<strong>di</strong> Natoli doppo le sudette onze 200 pagate in quanto ad onze 30 a Don Giuseppe Barresi<br />

in virtù <strong>di</strong> lettera missiva fatta da essi Reveren<strong>di</strong> <strong>di</strong> La Guidara e Milia sotto li 14 settem­<br />

bre 1736 e l'altre onze 170 in virtù <strong>di</strong> lettera si cambio fatta da essi Reveren<strong>di</strong> <strong>di</strong> La Gui­<br />

dara e Milia sotto li 18 <strong>di</strong> detto mese <strong>di</strong> settembre e pagabili ad uso all'or<strong>di</strong>ne suo proprio<br />

delli Signori Giovan Nicolò Domenico Calapai per la valuta avuta contanti dalli medesimi.<br />

E parimente avere avuto e ricevuto essi Reveren<strong>di</strong> <strong>di</strong> La Guidara e Milia dal sudetto<br />

Spettabile <strong>di</strong> Natoli la libraria del sudetto fu illustre <strong>di</strong> Longo consistente in casse n. 82<br />

incassate e ben con<strong>di</strong>zionate cioè casse 71 le medesime che si trovavano incassate doppo<br />

la morte del detto fu Illustre <strong>di</strong> Longo consistente <strong>di</strong> libri <strong>di</strong> lettere humane ed universal­<br />

mente <strong>di</strong> tutte le facoltà cossÌ biblici Santi Patri sposi tori, pre<strong>di</strong>cabili, ascetici, morali, po­<br />

litici, historie ecclesiastice e profane, filosofia, me<strong>di</strong>cina, legge civile e canonica, rettorici,


154 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

varie eru<strong>di</strong>ttioni ed Immanità e varij tomi <strong>di</strong> manuscritti cossì legali come d'altre facoltà<br />

e giuris<strong>di</strong>tioni e casse numero un<strong>di</strong>ci <strong>di</strong> libri, che si ritrovarono parte in sei stipi d'intaglio<br />

d'ebbano e parte nelle scaffe nella camera <strong>di</strong> negotio cum dui in<strong>di</strong>ci e ciò in loro potere<br />

per consegnate come <strong>di</strong>ssero renunciando etc.<br />

Sono sudette onze 200 <strong>di</strong> danaro e libraria consistente come sopra per quelli medesimi<br />

donati dal sudetto fu Illustre <strong>di</strong> Longo al Publico e tutti li Citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> questa Città in virtll<br />

<strong>di</strong> donatione stipulata nell'atti <strong>di</strong> Notar Giuseppe Palumbo della città <strong>di</strong> Palermo sotto lì<br />

13 <strong>di</strong>cembre 1731 et non aliter et ita iuraverunt tacto pectore etc. Unde etc.<br />

Presentibus Iohanne Vasilli et Stella et Clerico Don Joseph Elia testibus.<br />

Archivio <strong>di</strong> Stato <strong>di</strong> Messina, notaio Domenico Guerrera, val. 993, cc. 143r.-144r.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 155<br />

Documento n. 3<br />

Die decimo quinto mensis J anuarij decimae quintae In<strong>di</strong>ctionis<br />

millesimo septingentesimo trigesimo septimo 173 7.<br />

Presente innante noi notaro e testimonii infrascritti Don Domenico <strong>di</strong> Giovanne del<br />

fu Don Francesco nobile messinese da me notaro conosciuto etc. sponte etc. in virtù del<br />

presente gabellò e gabella per esso etc. alli Rev.mi utriusque juris Dottore Don Diego Mi­<br />

gliorino Canonico Decano, Rev.mo utriusque juris Dottore Don Bartolomeo Castello, Cantore<br />

Canonico antiquiore e Vicario Generale della Gran Curia Arcivescovile <strong>di</strong> questa nobile<br />

fedele ed esemplare Città <strong>di</strong> Messina, ed al Rev.mo utriusque juris Dottore Don Gregorio<br />

Milia Canonico ed Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> questa Protometropolitana Chiesa e per esso al Reve­<br />

rendo Sacerdote Don Placido Milia, suo fratello Commendatario nomine, e coll'infrascrit­<br />

ta promissione <strong>di</strong> rato <strong>di</strong> esso Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> Milia come Deputati eletti dal fu Ill.mo Rev.mo<br />

Don Giacomo Longo, olim Presidente del Tribunale del Concistoro della Sacra Regia Co­<br />

scienza e Giu<strong>di</strong>ce della Regia Monarchia et Apostolica Legazia in questo Regno <strong>di</strong> Sicilia<br />

<strong>di</strong> quella Libraria del detto fu Ill.mo <strong>di</strong> Longo, donata al Pubblico ed a tutti li citta<strong>di</strong>ni<br />

<strong>di</strong> questa sudetta Città in virtù <strong>di</strong> donazione stipulata nell' atti <strong>di</strong> notar Giuseppe Palumbo<br />

della città <strong>di</strong> Palermo sotto li 13 <strong>di</strong>cembre 1731 alla quale etc. nec non al sudetto Rev.mo<br />

Canonico Archi<strong>di</strong>acono Don Gregorio Milia e per esso al sud etto Don Placido Milia suo<br />

fratello Commendatario <strong>di</strong>cto nomine, e coll'infrascritta pro missione <strong>di</strong> rato, ed al Rev.<br />

Sacerdote in Sacra Teologia Dottor Don Pietro La Guidara come fidecommissari della su­<br />

detta libraria eletti dal sudetto fu Ill.mo e Rev.mo <strong>di</strong> Longo in virtll della precitata dona­<br />

zione, tutti presenti da me notaro conosciuti etc. ed in gabella conducenti e stipulanti etc.<br />

tutta ed integra una casa grande consistente in dui appartati gran<strong>di</strong>, uno inferiore con setti<br />

finestre che guardano la strada mastra con suo porticato e scala <strong>di</strong> pietra, altro appartato<br />

superiore dalla parte <strong>di</strong> <strong>di</strong>etro <strong>di</strong> detta casa unito all' appartato inferiore consistente tutti<br />

sudetti dui appartati inferiore e superiore in <strong>di</strong>verse stanze, camere et officine et altre offi-<br />

cine nel porticato, posta in questa sudetta Città nella contrada <strong>di</strong> S. Agostino ... omissis ...<br />

ad averla per anni quattro <strong>di</strong> fermo integri, continui e completi ... omissis ... per ragione<br />

<strong>di</strong> gabella <strong>di</strong> onze 24 l'anno ...<br />

In presentia Clerici Don Joseph Elia et Johannis Vasilli et Stella testium.<br />

Archivio <strong>di</strong> Stato <strong>di</strong> Messina. Notaio Domenico Guerrera, voI. 993, cc. 534r.-539v.


156 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Documento n. 4<br />

Die decimo nono mensis Januarij decime quinte In<strong>di</strong>ctionis<br />

millesimo septingentesimo trigesimo septimo 173 7.<br />

Per il presente publico strumento sia a tutti noto e manifesto qualmente avendosi fat­<br />

to dal fu Illustrissimo e Reveren<strong>di</strong>ssimo Don Giacomo Longo olim Giu<strong>di</strong>ce del Tribunale<br />

della Regia Monarchia ed Apostolica Legazia e Presidente del Tribunale del Concistoro<br />

donazione ed assignazione al Publico ed a tutti li Citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> questa Nobile Fidelissima<br />

ed Esemplare Città <strong>di</strong> Messina <strong>di</strong> tutta la sua libraria una cum sei stipi gran<strong>di</strong> d'intaglio<br />

e d'ebbano, e gradette <strong>di</strong> l'amo, e suoi pie<strong>di</strong>, e cornicioni dorati <strong>di</strong> falso e nero e <strong>di</strong> tutte<br />

le scaffe <strong>di</strong> tavole e <strong>di</strong> cipresso cioè quella medesima tutta intiera che stava in sua casa,<br />

ed era descritta detta libraria in un volume in foglio che acclude il catalogo <strong>di</strong> tutti gli libri<br />

<strong>di</strong> detta libraria e con <strong>di</strong>versi patti, clausole, obligazioni, elezione <strong>di</strong> Deputati ed altri con­<br />

tenti ed espressati nella sudetta donazione stipulata nell'atti <strong>di</strong> Notar Giuseppe Palumbo<br />

della Città <strong>di</strong> Palermo sotto li 13 del mese <strong>di</strong> Dicembre dell' anno 1731 alla quale etc.<br />

Ed avendo il sudetto Ill.mo e Rev.mo <strong>di</strong> Longo nel mese <strong>di</strong> Maggio del presente anno<br />

1736 so<strong>di</strong> sfatto il commun debito con aver passato da questa a miglior vita venne questo<br />

Publico in vigor della precitata donazione a consequire la sudetta libraria ed altri <strong>di</strong> sopra<br />

espressati, quale sudetta libraria si dovrà situare in questa Città ed in quelloco ben visto<br />

dal Rev.mo utriusque juris Doctore Don Gregorio Milia Canonico Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> questa<br />

Protometropolitana Chiesa e dal Rev.do Sacerdote in Sacre Teologie Doctore Don Pietro<br />

La Guidara esecutore della sudetta donazione. E considerando il Rev.mo Canonico Don<br />

Antonino Colica quanto <strong>di</strong> beneficio ed utile sia al Clero <strong>di</strong> questa Città la sudetta libraria<br />

per la <strong>di</strong> cui situazione è necessario un loeo nobile e cospicuo che non si potrà avere e ma­<br />

nutenersi se non che con <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>j considerabili, ha deliberato per l'amore che porta alla<br />

sua <strong>Patria</strong> e persone letterate, come pure per servigio <strong>di</strong> Dio, e beneficio dell'anima sua,<br />

acciocchè in futuro la sudetta libraria fosse situata in parte più nobile, ed ,esentarsi nel me­<br />

desimo tempo dell'affitto delloco donare l'infrascritto suo Palazzo al publico ed ha tutti<br />

li citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> questa Città e per essi alli Deputati presenti, e che in futuro saranno della<br />

sudetta libraria e questo dal giorno della morte <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica e delli<br />

infrascritte suoi madre e sorella, e come meglio infra si <strong>di</strong>chiarerà e con l'infrascritti patti,<br />

leggi, clausole e con<strong>di</strong>zioni del modo e forma come infra.<br />

Che però oggi il giorno <strong>di</strong> sopra esposto presente innante noi Notaro e testimonj infra­<br />

scritti il Rev.mo Don Antonino Colica Canonico della Protometropolitana Chiesa <strong>di</strong> que­<br />

sta Nobile Fidelissima ed Esemplare Città <strong>di</strong> Messina da me Notaro conosciuto etc.<br />

considerando ed attendendo quanto sia profittevole e <strong>di</strong> risparmio al Clero e Persone lette­<br />

rate <strong>di</strong> questa sudetta Città avere illoco proprio per situarsi le sudetta libraria, pertanto<br />

ea donatione et assignatione, que <strong>di</strong>citur mera, pura, simplex et revocabilis ut infra sponte etc.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 157<br />

in virtù del presente e sotto le leggi e con<strong>di</strong>zioni infrascritti e non altrimenti in quanto<br />

alla proprietà da oggi in poi, ed in quanto all'usufrutto dal giorno della morte <strong>di</strong> esso Rev.mo<br />

Canonico e <strong>di</strong> SOl'O Diega Colica Monaca crucifera sua madre, come pure SOl'O Angela Co­<br />

lica sua sorella Monaca crucifera in poi donò ed assignò conforme dona ed assigna titulo­<br />

que et causa huiusmo<strong>di</strong> donationis et assignationis revocabilis ut supra habere, licere concessit<br />

et conce<strong>di</strong>t per esso etc. al publico, ed a tutti e singoli Citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> questa sudetta Città<br />

<strong>di</strong> Messina e per essi alli Rev.mo utriusque juris dottor Don Diego Migliorino Canonico<br />

Decano, Rev.mo utriusque juris dottor Don Bartolomeo Castello Cantore e Canonico anti­<br />

co e V.E. della Gran Corte Arcivescovile e Rev.mo UJ.D. Don Gregorio Milia Canonico<br />

Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> questa Protometropolitana Chiesa Deputati eletti dal sudetto Ill.mo e<br />

Rev.mo <strong>di</strong> Longo della sudetta libraria ed alli futuri Deputati che pro tempore saranno<br />

servata la forma della precitata donazione assegnatari ed io Notaro per esso stipulante et<br />

titulo donationis et assignationis revocabilis ut supra in perpetuum recipiente.<br />

Tutto ed integro quell'appartato superiore del Palazzo posto nel Teatro della marina<br />

nella contrada della porta delli cocoli consistente in quattro balconi dell' or<strong>di</strong>ne superiore<br />

e quattro finestrelle supra detti balconi cum suoi stanze, membri ed officini, magazeno,<br />

carrettaria, acqua corrente al numero <strong>di</strong> due penni, cioè quel medesimo dove esso Rev.mo<br />

Canonico al presente habita confinante da un lato cum la sudetta porta delli co coli seu veri­<br />

ni con il Palazzo del <strong>di</strong>voto Monastero delli Repentiti e dall'altro lato cum il Palazzo delli<br />

Ere<strong>di</strong> <strong>di</strong> Don Mario Romeo, quell'istesso Palazzo per il Tribunale della Regia Giunta delli<br />

beni confiscati in questa Città <strong>di</strong> Messina e per li Spettabili Ministri della Regia Corte pre­<br />

cedenti li soliti sollennità ad <strong>di</strong>scursum venduto a Francesco Antonelli pro persona, seu<br />

personis da esso semper et quandocumque da nominarsi e dalla sudetta Regia Corte incor­<br />

porato da potere <strong>di</strong> Don Giuseppe e <strong>di</strong> Don Placido Romeo nobili messinesi ed al sudetto<br />

d'Antonelli come ultimo oblatore venduto e liberato in virtù <strong>di</strong> contratto <strong>di</strong> ven<strong>di</strong>tione<br />

fatto nell'atti del Spettabile Protonotaro <strong>di</strong> questo Regno <strong>di</strong> Sicilia, et esemplato <strong>di</strong> mano<br />

del fu Notaro Giovanne Chiatto sotto li 4 Febraro 1698, e doppo per detto Francesco An­<br />

tonelli invim della sudetta facoltà e potestà <strong>di</strong> nominare declarato spettare a Coriolano Or­<br />

succi in virtù <strong>di</strong> declaratione e cessione stipulata nell' atti <strong>di</strong> Notar Michele <strong>di</strong> Gaetano sotto<br />

li 5 del sudetto mese <strong>di</strong> Febraro 1698 e per detto <strong>di</strong> Coriolano Orsucci venduto al fu Alber­<br />

to Colica in virtù <strong>di</strong> ven<strong>di</strong>tione stipulata nell'atti <strong>di</strong> Notaro Diego Bausoti sotto li 3 Otto­<br />

bre 1717 et altri contratti e scritture in actis etc. <strong>di</strong>ebus etc. et ad esso Rev.mo Canonico<br />

<strong>di</strong> Colica spettante come erede universale del sudetto fu Alberto Colica suo olim Padre<br />

cum beneficio legis et inventarij in virtù <strong>di</strong> testamento a relazione <strong>di</strong> schedula presentato<br />

nell'atti <strong>di</strong> Notar Domenico Bruno sotto li 16 Settembre 1718 et inventario ere<strong>di</strong>tario fat­<br />

to dal sudetto rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica e stipulato nell'atti del sudetto Notaro <strong>di</strong> Bruno<br />

sotto li 21 Settembre 1718 alli quali etc. e questo una con tutti li invitriati e suoi tilara<br />

alli balconi e finestre del sudetto Palazzo.<br />

E parimente esso Rev.mo Canonico donò e dona a detto publico e per esso alli sud etti<br />

Deputati e futuri Deputati che pro tempore saranno assegnatari ed io Notaro per essi


158 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

stipulante etc. tutti li superlettili per servitio della Cappella esistenti in detto Palazzo, fio­<br />

ri, vasi, rame <strong>di</strong> qualsivoglia sorte, can<strong>di</strong>leri dorati, vasi dorati, avanz' altari, calice, patena,<br />

missale, casupri, ammitti, cammisci, purificaturi, tovaglie, cera e tutto quello e quanto per<br />

servizio della Santa Messa si troverà esistente nella morte <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico e <strong>di</strong><br />

dette suoi Madre e Sorella.<br />

Con tutti e singoli suoi ragioni etc. e coll'onore solamente <strong>di</strong> pagare annualmente su­<br />

detti Deputati e nel mese d'agosto d'ogni anno onze dodeci tarì 22.10 <strong>di</strong> danari alla Vene­<br />

rabile Cappella <strong>di</strong> Nostra Signora della Sacra Lettera esistente nella Matrice Chiesa <strong>di</strong> questa<br />

Città, e per essa alli tre Deputati <strong>di</strong> essa che pro tempore saranno, o al legittimo Procurato­<br />

re <strong>di</strong> detta Venerabile Cappella per la novena della natività della Vergine Santissima nel<br />

mese <strong>di</strong> Settembre e per esso Rev.mo Canonico sudetta ren<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> onze 12.22.10 l'anno<br />

donata alla sudetta Venerabile Cappella in virtù <strong>di</strong> donazione stipulata nell'atti del fù No­<br />

taro Giuseppe Arrigo sotto lì 22 Gennaro 1723 e che li sudetti Deputati <strong>di</strong> detta libraria<br />

publica non sijno obligati a pagare attrassi, o decorsi che vi fossero della sudetta ren<strong>di</strong>ta<br />

in tempo della morte <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica e <strong>di</strong> dette suoi Madre e Sorella,<br />

ma solamente li sudetti Deputati presenti e che pro tempore saranno <strong>di</strong> detta libraria devo­<br />

no pagare la prima annualità, che incontrerà in Agosto doppo la morte <strong>di</strong> esso Rev.mo Ca­<br />

nonico e <strong>di</strong> dette suoi Madre e Sorella.<br />

E per tanto esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica li dona alli sudetti Deputati presenti e<br />

che pro tempore saranno <strong>di</strong> detta libraria assegnatari ogni gius e dominio etc. delli quali<br />

etc. costituendosi e ponendosi per il semplice constituto etc. Ad habendum per essi Depu­<br />

tati presenti e che pro tempore saranno <strong>di</strong> detta libraria a nome <strong>di</strong> detto publico, in quanto<br />

alla proprietà da oggi in poi, ed in quanto all'usufrutto dal giorno della morte <strong>di</strong> essi Rev.mo<br />

Canonico <strong>di</strong> Colica e <strong>di</strong> dette suoi Madre e Sorella in poi, et in perpetuum et in infinitum<br />

tenendum, possidendum, utifruendum et gaudendum, non autem vendendum nec alienan­<br />

dum etc. ut supra.<br />

Cedendoli e trasferendoli etc. alli quali sia lecito etc.<br />

Quale sudetto Palazzo ed altri <strong>di</strong> sopra donati, come pure l'infrascritte onze 24 annue<br />

assignande siano e si intendano per esso Rev.mo Canonico donati ed assignati sotto le in­<br />

fra scritte leggi, patti, clausole e con<strong>di</strong>zioni, altrimente non averebbe devenuto alla presen­<br />

te donazione ed assignazione.<br />

E primieramente esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica volse e vole ed espressamente or<strong>di</strong>­<br />

nò ed or<strong>di</strong>na che la sudetta facoltà <strong>di</strong> revocare la presente donazione ed assignazione del­<br />

l'infrascritte onze 24 annue si debba esercitare per atto ab extra tanto se fosse atto inter<br />

vivos, quanto se fosse atto d'ultima volontà, con questo però che l'atto revocante sia valido<br />

e vestito <strong>di</strong> tutte le sollennità ricercate dalle leggi e che la sudetta facoltà non si senta gia­<br />

maj esercitata per clausole generali, o altre solite apponersi a stilo <strong>di</strong> Notaro, ma che si<br />

facci espressa et in<strong>di</strong>vidua mentione della soprainserta donazione colla giornata e Notaro,<br />

e della facoltà <strong>di</strong> revocare in essa donatione inserta anzi vole esso Rev.mo Canonico che<br />

se detta donazione sarà altrimenti revocata d'ora per allora la presente donazione ed assi-


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 159<br />

gnazione sia e s'intenda irrevocabile, e non altrimenti, poichè cossì volse e vole esso Rev.mo<br />

Canonico che fosse fatta dal suo principio irrevocabile cossì <strong>di</strong> patto etc.<br />

Di più esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica donante vole, or<strong>di</strong>na ed espressamente co­<br />

manda <strong>di</strong> non potersi ullo unquam futuro tempore aggrecare e ricevere ad tempus, nè meno<br />

per una sol volta tantum qualsivoglia Accademia instituita in questa Città sotto qualsivo­<br />

glia pretesto che fosse, o altra Accademia che forse in avvenire si potrà fare ed instituire<br />

etiam ancorchè fosse d'Ecclesiastici, poichè esso Rev.mo Canonico intende donare sudetto<br />

Palazzo per uso e servitio <strong>di</strong> detta libraria publica tantum e che solamente si possano aggre­<br />

care in detta libraria publica tutti quelli libri che saranno in futuro lasciati da altre persone,<br />

itache aggrecandosi accademia, che in tale caso la presente donazione sia e s'intenda fatta<br />

a favore dell'herede universale <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica e suoi etc. tanto per<br />

testamento, come ab intestato, conforme esso Rev.mo Canonico eveniente casu pre<strong>di</strong>cto<br />

e d'ora per allora sudetto Palazzo ed altri <strong>di</strong> sopra donati li donò e dona per esso etc. allo<br />

sudetto suo herede universale assente ed io Notaro per esso stipulante etc. e questo con<br />

tutti quelli oneri, legati ed altri da farsi per esso Rev.mo Canonico nel suo testamento, poi­<br />

chè esso Rev.mo Canonico sotto questa clausola sola e con<strong>di</strong>zione ha devenuto <strong>di</strong> fare la pre­<br />

sente donazione altrimenti non averebbe devenuto e non altrimente nè in altro modo etc.<br />

Di più esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica vole ed espressamente or<strong>di</strong>na e comanda che<br />

doppo la morte <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico e <strong>di</strong> dette suoi Madre e Sorella li sudetti Deputati<br />

e futuri Deputati che pro tempore saranno <strong>di</strong> detta libraria debbano mettere a spese e con<br />

le ren<strong>di</strong>te <strong>di</strong> detta libraria acquistate e da acquistarsi sopra il Portone <strong>di</strong> detto Palazzo nella<br />

porta <strong>di</strong> fuori la sequente inscrizione<br />

D.O.M.<br />

Publici Juris Bibliothecam<br />

Ab Illustrissimo et Reveren<strong>di</strong>ssimo Don Iacobo Longo Messanense Sacrae Regiae<br />

Monarchiae a consiliis Praesidente Tribunalis Sacrae Regiae Conscientiae ac<br />

Tribunalis Apostolicae Legatiae Ju<strong>di</strong>ce<br />

Fundatam<br />

Privatis pridem in ae<strong>di</strong>bus sitam Reveren<strong>di</strong>ssimus Don Antoninus Colica Messanensis<br />

S. Protometropolitanae Ecclesiae Canonicus Publicae Commo<strong>di</strong>tati Prospiciens Propriis ae­<br />

<strong>di</strong>bus liberaliter donatis<br />

Vere Publicam Fecit<br />

A.D.<br />

E controvenendosi dalli sudetti Deputati e futuri Deputati <strong>di</strong> mettersi sopra detto por­<br />

tone la sudetta inscrittione, o pure mettendosi venisse ad essere alterata la sudetta inscrit­<br />

tione, o vero cadesse dal sudetto loco e si rompesse, o si guastassero le lettere col decorso


160 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

del tempo e per qualsivoglia accidente, sempre li sudetti Deputati presenti e che pro tem­<br />

pore saranno siano tenuti ed obligati coll'introiti e ren<strong>di</strong>te <strong>di</strong> detta libraria rifarla <strong>di</strong> novo<br />

e riponerla sopra detto portone, altrimente controvenendosi dalli sudetti Deputati presenti<br />

e che pro tempore saranno che in tale caso la presente donatione s'intenda fatta come sopra<br />

a favore dell'erede universale <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico tanto per testamento, come ab in­<br />

testato e coll'oneri e legati che esso Rev.mo Canonico farà nel suo testamento e questo<br />

non solo in pena della controventione, ma perchè ha inteso, come intende esso donante<br />

aver devenuto come deviene alla presente donatione coll'obligo e con<strong>di</strong>tione d'adempirsi<br />

quanto nella presente sta or<strong>di</strong>nato e <strong>di</strong>sposto da esso donante per modo <strong>di</strong> con<strong>di</strong>tioni, sen­<br />

za le quali sin dal principio non intese mai esso donante devenire a donatione alcuna ed<br />

atto <strong>di</strong> translatione <strong>di</strong> dominio e possessione, e questa <strong>di</strong>chiaratione d'animo volse e vole<br />

esso donante che s'intenda repetita in ogni e qualsivoglia con<strong>di</strong>tione sopra ed infra espres­<br />

sande, e non altrimenti nè in altro modo etc.<br />

E perchè nel sudetto Palazzo vi è la Cappella, quale desidera esso Rev.mo Canonico<br />

che in perpetuo si conservasse nel medesimo modo, che da esso Rev.mo Canonico si man­<br />

tiene. Pertanto esso Rev.mo Canonico vole ed espressamente or<strong>di</strong>na e comanda che li su­<br />

detti Deputati <strong>di</strong> detta libraria publica e futuri Deputati che pro tempore saranno statim<br />

sequita la morte <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico e <strong>di</strong> dette suoi Madre e Sorella dovessero fare<br />

tutte le possibili <strong>di</strong>ligenze per ottenere Breve dalla Santa Sede Apostolica a spese dell'in­<br />

troiti e ren<strong>di</strong>te della sudetta libraria, acciochè la sudetta Cappella fosse publica per cele­<br />

brarsi giornalmente la Santa Messa o vero ottenere breve acciochè il Bibliotecario che pro<br />

tempore sarà <strong>di</strong> detta libraria publica potesse celebrare la sudetta messa coti<strong>di</strong>ana nella su­<br />

detta Cappella, quale messa vole esso Rev.mo Canonico che si celebrasse a sua intentione,<br />

per la celebratione della quale messa coti<strong>di</strong>ana esso Rev.mo Canonico d'ora per allora etc.<br />

ed in perpetuo ed in infinito assignò ed assigna per esso etc. al sudetto Bibliotecario che<br />

pro tempore sarà e per detti Deputati presenti e che pro tempore saranno eligendo assenti<br />

ed io Notaro per esso stipulante etc. e sopra li primi frutti, introiti e proventi che ogn'anno<br />

si pagheranno <strong>di</strong> detta ren<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> grano uno che esso Rev.mo Canonico tiene e possiede<br />

sopra il Regio Campo <strong>di</strong> Vittovaglie <strong>di</strong> questa Città, nella quale esso Rev.mo Canonico<br />

è assentato in virtù <strong>di</strong> mandato d'assento sotto lì... ed altri atti, contratti e scritture nel<br />

sudetto mandato d'assento calendati in actis etc. <strong>di</strong>ebus etc. la somma <strong>di</strong> onze ventiquattro<br />

<strong>di</strong> danaro l'anno cioè onze 18 per la sudetta messa coti<strong>di</strong>ana per detto Bibliotecario da<br />

celebrarsi, ed onze sei per il mantenimento <strong>di</strong> detta Cappella, superlettili et altro che biso­<br />

gnerà, come pure per la conservatione del pavimento della sudetta Cappella e pittura, con<br />

questo però che avanzando annualmente denaro delle sudette onze sei annue tale somma<br />

che avanzerà deve restare in potere del Tesoriero eligendo per servitio <strong>di</strong> deta biblioteca,<br />

il quale deve tenere conto a parte delle sudette onze 6 annue dovendosi spendere ed eroga­<br />

re per solo uso <strong>di</strong> detta Cappella a mandati delli tre Deputati presenti e che pro tempore<br />

saranno <strong>di</strong> detta libraria, e cossì si habbia da osservare in perpetuo ed in infinito. Volendo<br />

esso Rev.mo Canonico che la sudetta Cappella, sempre ed in perpetuo ed in infinito si man-


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 161<br />

tenesse <strong>di</strong> bono in meglio e con tutti li superlettili necessiteranno, dando e concedendo<br />

in virtù del presente esso Rev.mo Canonico al sudetto Bibliotecario che pro tempore sarà<br />

assente come se fosse presente etc. conforme d'ora per allora etc. Li dona e concede l'auto­<br />

rità, potestà e facoltà <strong>di</strong> potersi sudetto Bibliotecario assentare sopra li primi frutti della<br />

sudetta ren<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> grano uno per l'esattione delle sudette onze 24 annue destinate come<br />

sopra, Rogando etc. Volendo ed espressamente or<strong>di</strong>nando esso Rev.mo Canonico che in<br />

nessun conto li sudetti Deputati presenti e che pro tempore saranno detta messa coti<strong>di</strong>ana<br />

possano fare celebrare da altro Sacerdote, ma che in perpetuo ed in infinito sudetta messa<br />

coti<strong>di</strong>ana la deve celebrare il Bibliotecario che ipso fatto sarà eletto dalli sudetti Deputati,<br />

dovendosi dal medesimo Bibliotecario esigere in virtù del suo assento da farsi e dalli primi<br />

introiti del sudetto grano uno sopra il Regio Campo le sudette onze ventiquattro annue<br />

delle quali in quanto ad onze 18 l'abbia da consequire il sudetto Bibliotecario per la celebratione<br />

<strong>di</strong> detta messa coti<strong>di</strong>ana e l'altre onze 6 si devono erogare per solo uso <strong>di</strong> detta<br />

Cappella e della maniera <strong>di</strong> sopra espressata, conchè le spese che necessiteranno per l'as­<br />

sento sudetto le debbano fare li sudetti Deputati dell'introiti e ren<strong>di</strong>te della libraria e questo<br />

semper et quandocumque et ogni volta che succederà il caso <strong>di</strong> farsi detto assento tanto<br />

per causa <strong>di</strong> morte quanto per causa <strong>di</strong> mutatione <strong>di</strong> Bibliotecario, itache controvenendosi<br />

dalli sudetti Deputati presenti e che pro tempore saranno in tutto o in parte <strong>di</strong> quanto <strong>di</strong><br />

sopra sta espressato, che statim la presente donatione sia e s'intenda fatta a favore del sudetto<br />

suo Erede universale tanto per testamento, come ab intestato conforme esso Rev.mo<br />

Canonico eveniente casu pre<strong>di</strong>cto e d'ora per allora etc. sudetto Palazzo, come pure li sudetti<br />

superlettili e dette onze 24 annue etc., li donò e dona per esso etc. al sudetto suo<br />

Erede universale assente ed io Notaro per esso stipulante etc. e questo con tutti quell'oneri<br />

e legati che da esso Rev.mo Canonico si faranno nel suo testamento, poichè esso Rev.mo<br />

Canonico sotto questa clausola e con<strong>di</strong>tione ha devenuto <strong>di</strong> fare la presente donatione ed<br />

assignatione revocabile e con la facoltà <strong>di</strong> sopra espressata, altrimenti non averebbe devenuto<br />

e non altrimente nè in altro modo etc.<br />

E volendo esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica che in perpetuo ed in infinito il sudetto<br />

Bibliotecario che pro tempore sarà <strong>di</strong> detta libraria dovesse conseguire le sudette onze 24<br />

annue etc. sopra li primi frutti ed introiti del sudetto grano uno sopra il Regio Campo come<br />

sopra si è detto. Pertanto vole esso Rev.mo Canonico che se in futuro il sudetto grano uno<br />

rendesse meno delle sudette onze 24 che in tale caso il sudetto Bibliotecario il supplemento<br />

delle sudette onze 24 annue l'abbia e debbia conseguire ed avere in perpetuo ed in infinito<br />

sopra tutti li beni <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico presenti e futuri acquisiti ed acquiren<strong>di</strong> confor­<br />

me esso Rev.mo Canonico eveniente casu pre<strong>di</strong>cto e d'ora per allora etc. per il supplemento<br />

sudetto obligò ed hipotecò, conforme obliga ed hipoteca per esso etc. tutti e singoli suoi<br />

beni presenti e futuri, acquisiti ed acquiren<strong>di</strong>, e per obligati ed hipotecati volse e vole che<br />

fossero in perpetuo ed in infinito al supplemento delle sudette onze 24 annue poichè esso<br />

Rev.mo Canonico vole che annualmente ed in perpetuo ed in infinito il sud etto Bibliotecario<br />

dovesse conseguire le onze 24 annue per la causa <strong>di</strong> sopra espressata constituens se per<br />

simplex constitutum et constituti nomine tenere et possidere etc.


162 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Di più esso Rev.mo Canonico vole ed espressamente comanda che dalli sudetti Depu­<br />

tati presenti e che pro tempore saranno della sudetta libraria doppo la morte <strong>di</strong> esso Rev.mo<br />

Canonico e <strong>di</strong> dette suoi Madre e Sorella se ne dovesse fare inventario delli sudetti super­<br />

lettili <strong>di</strong> detta Cappella remasti doppo la morte <strong>di</strong> essi, con doverli doppo consegnare al<br />

Bibliotecario che pro tempore sarà coll'obligo che ogn'anno il sudetto Bibliotecario ne deb­<br />

ba dare il <strong>di</strong>stinto conto alli sudetti Deputati dell' erogatione delle sudette onze 6 annue<br />

<strong>di</strong> sopra assignate per uso e servitio della sudetta Cappella come pure delli sudetti superlet­<br />

tili e cossì si habbia d'osservare in perpetuo ed in infinito e non altrimente etc.<br />

E perchè la presente donatione deve avere il suo effetto doppo la morte <strong>di</strong> esso Rev.mo<br />

Canonico e <strong>di</strong> dette suoi Madre e Sorella, pertanto esso Rev.mo Canonico vole che se dop­<br />

po la sua morte le sudette suoi Madre e Sorella volessero continuare ad abitare nel sudetto<br />

palazzo, che in tale caso sijno le Padroni ad abitare nel sud etto Palazzo, con questo però<br />

che le sudette suoi Madre e Sorella non lo possano piggionare, nè inprentare, nè dare ad<br />

altri sotto qualsivoglia pretesto, nè possano mutare le stanze, nè tampoco possano mutare<br />

la Cappella e sua porta, come pure l'altare ed altro, che esiste in detta Cappella, ma vole<br />

ed espressamente or<strong>di</strong>na e comanda esso Rev.mo Canonico che dovesse restare sudetto Pa­<br />

lazzo del modo che si troverà nel tempo della morte <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico, poichè sotto<br />

questa con<strong>di</strong>tione esso Rev.mo Canonico ha devenuto <strong>di</strong> lasciare alle sudette suoi Madre<br />

e Sorella l'abbitazione del sud etto Palazzo durante la loro vita e nel caso le sudette Soro<br />

Diega e Soro Angela Colica suoi Madre e Sorella se ne uscissero dal sudetto Palazzo per<br />

mutare casa, o pure entrassero in qualche monastero, che statim dal giorno che se ne usci­<br />

ranno dal sudetto Palazzo o entreranno nel monastero sia e s'intenda donato alli sudetti<br />

Deputati presenti e che pro tempore saranno il sudetto Palazzo una con li superlettili della<br />

sudetta Cappella <strong>di</strong> sopra espressati, come pure dal sudetto giorno in poi s'intendano assi­<br />

gnate al Bibliotecario <strong>di</strong> detta libraria le sudette onze 24 annue sopra li primi frutti esigen­<br />

<strong>di</strong> della sudetta ren<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> grano uno sopra il Regio Campo per la celebratione <strong>di</strong> detta messa<br />

coti<strong>di</strong>ana e per il mantenimento della sudetta Cappella, ed altro come sopra sta declarato<br />

e con la potestà <strong>di</strong> sopra attribuita <strong>di</strong> potersi sud etto Bibliotecario assentare per le sudette<br />

onze 24 annue e sopra li primi frutti della sudetta ren<strong>di</strong>ta; restando d'allora in poi l'onere<br />

alli sudetti Deputati perpetui della detta libraria <strong>di</strong> pagare le sudette onze 12.22.10 annue<br />

alla detta Venerabile Cappella <strong>di</strong> Nostra Signora della Sacra Lettera e non altrimente etc.<br />

Di più esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica per la presente donatione proibisce alli sudetti<br />

Deputati e futuri Deputati che pro tempore saranno <strong>di</strong> detta libraria <strong>di</strong> non poter sotto<br />

qualsivoglia pretesto o necessità della sudetta libraria inponere sopra sudetto Palazzo sog­<br />

giogatione, o quello, o parte <strong>di</strong> esso pignorare, o altro onere inponere nè tampoco affittare<br />

sudetto Palazzo, o pure l'officini <strong>di</strong> questo, nè meno le camere dell'appartato del terzo or­<br />

<strong>di</strong>ne tanto dalla parte della marina quanto dalla parte <strong>di</strong> <strong>di</strong>etro detto Palazzo, come pure<br />

li magazzeni, stalla ed officini, che sono nella scala, nè quelli in tutto o in parte pigionare,<br />

ma solamente sudetto Palazzo deve inservire, conforme esso Rev.mo Canonico intende do­<br />

narlo a beneficio della sudetta libraria e per commodo abitatione del Bibliotecario che pro


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 163<br />

tempore sarà come infra viene <strong>di</strong>sposto e con la proibitione sudetta e nel caso che dalli<br />

sudetti Deputati presenti e che pro tempore saranno si controvenisse dall'osservanza <strong>di</strong><br />

quanto <strong>di</strong> sopra sta espressato, che in tale caso la presente donatione sia e s'intenda fatta<br />

a favore del sudetto Erede universale <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico tanto per testamento come<br />

ab intestato, conforme esso Rev.mo Canonico evenientibus casibus pre<strong>di</strong>ctis, aut unoquoque<br />

ex eis e d'ora per allora etc. e con tutti quelli oneri, legati ed altri per esso da farsi nel suo<br />

testamento donò e dona per esso etc. al sudetto suo Erede universale tanto per testamento<br />

come ab intestato assente ed io Notaro per esso stipulante etc. il sudetto Palazzo con detti<br />

superlettili come pure le sudete onze 24 annue come sopra assignate al sudetto Bibliotecario,<br />

poichè sotto questa con<strong>di</strong>tione ha devenuto alla presente donatione e non altrimenti come<br />

sopra si è detto. Restando solamente a <strong>di</strong>sposizione delli sudetti Deputati presenti e che pro<br />

tempore saranno <strong>di</strong> mutare le stanze e camere dell' appartato superiore, seu secondo or<strong>di</strong>ne<br />

dej quattro balconi, quanto dell' appartato del terzo or<strong>di</strong>ne delle finestrelle e questo per mag­<br />

gior servitio et uso della libraria a riserva sempre della detta Cappella che mai si possa mutare<br />

per situarsi in altro loco, ma che sempre deve stare in perpetuo ed in infinito nel medesimo<br />

loco e nella stessa maniera e forma che al presente si trova e non altrimente etc.<br />

Si procede <strong>di</strong> patto etc. che li sudetti Deputati presenti e che pro tempore saranno<br />

<strong>di</strong> detta libraria devono fare con l'introiti <strong>di</strong> detta libraria tutte le conze e ripari necessarij<br />

nel sudetto Palazzo, e conservare parimente l'uso dell'acqua nè possano sudetti Deputati<br />

affittare, nè dare a qualsivoglia persona le camere <strong>di</strong> tutto il corpo <strong>di</strong> detto Palazzo, nè<br />

li officini, ma nel sudetto Palazzo solamente deve stare ed abitare il Bibliotecario con sua<br />

famiglia e con detta espressa con<strong>di</strong>tione esso Rev.mo Canonico ha devenuto alla presente<br />

donatione e non altrimenti, ed in caso <strong>di</strong> controventione la presente donatione sia e s'in­<br />

tenda fatta a favore del sudetto herede universale <strong>di</strong> esso Rev.mo Canonico tanto per te­<br />

stamento come ab intestato, conforme esso Rev.mo Canonico evenientibus casibus pre<strong>di</strong>ctis,<br />

aut unoquoque ex eis e d'ora per allora etc. donò e dona per esso etc. al sudetto suo Erede<br />

universale tanto per testamento come ab intestato assente ed io Notaro per esso stipulante<br />

etc. il sudetto Palazzo con detti superlettili, come pure le sudette onze 24 annue come so­<br />

pra assignate al sudetto Bibliotecario e questo con tutti quell' oneri, legati ed altri che sa­<br />

ranno <strong>di</strong>sposti e lasciati da esso Rev.mo Canonico nel suo testamento cossì <strong>di</strong> patto etc.<br />

Si procede <strong>di</strong> patto etc. che il Bibliotecario eligendo dal fidecommissario o fidecom­<br />

missarij e futuro tempore dalli Deputati della sudetta libraria secondo la donatione fatta<br />

dal sudetto fù Illustrissimo <strong>di</strong> Longo debba essere <strong>Messinese</strong> nativo e non debba essere<br />

Canonico nè coa<strong>di</strong>utore <strong>di</strong> Canonico o <strong>di</strong>gnità, nè prete della Matrice Chiesa, nè Parroco<br />

o Cappellano <strong>di</strong> Monastero o sustituto <strong>di</strong> Cappellano, nè Cappellano <strong>di</strong> congregationi, ora­<br />

torij o compagnie, ed essendo Bibliotecario e fosse eletto in una delle sud et te <strong>di</strong>gnità e cari­<br />

che che ipso fatto s'intenda e debba cessare dalla carica <strong>di</strong> Bibliotecario, come pure della<br />

celebratione della sudetta messa coti<strong>di</strong>ana, dovendosi quella celebrare da quel Biblioteca­<br />

rio che eligendo dalli sudetti Deputati, con doversi tale Bibliotecario assentare come sopra<br />

si è detto nelle sudette onze 24 annue <strong>di</strong> sopra assignate cioè onze 18 per la sudetta messa


164 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

coti<strong>di</strong>ana ed onze 6 per il mantenimento e superlettili della detta Cappella come sopra,<br />

e controvenendosi dalli sudetti Deputati presenti e che pro tempore saranno in tutto o in<br />

parte <strong>di</strong> quanto <strong>di</strong> sopra sta esposto che statim la presente donatione sia e s'intenda fatta<br />

a favore del sudetto suo erede universale tanto per testamento, come ab intestato, confor­<br />

me esso Rev.mo Canonico eveniente casu pre<strong>di</strong>cto e d'ora per allora etc. sudetto palazzo<br />

con detti superlettili e le sudette onze 24 annue li donò e dona per esso etc. al sudetto<br />

suo erede universale assente ed lo Notaro per esso stipulante etc. e con tutti quell'oneri,<br />

legati ed altri da esso Rev.mo Canonico da farsi nella sua testamentaria <strong>di</strong>spositione; riser­<br />

vandosi però esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica in tempo <strong>di</strong> sua vita potere <strong>di</strong>spensare a det­<br />

ta con<strong>di</strong>tione e proibitione per una sol volta tantum e per un bibliotecario solamente, quale<br />

potesse essere tale non ostante che fosse constituto in Dignità o ottenesse delle cariche<br />

sudette tanto prima, quanto poi che fosse eletto bibliotecario, itache sudetto bibliotecario<br />

debba essere sempre messinese nativo, mentre cosÌ vole esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> doversi<br />

osservare in perpetuo dalli sudetti Deputati presenti e che pro tempore saranno della su­<br />

detta libreria e non altri mente etc. cossÌ <strong>di</strong> patto etc.<br />

E perchè trattandosi <strong>di</strong> publica libraria è necessario che questa venghi regolata da quelle<br />

leggi più convenevoli, per le quali possa sostentarsi per il servigio delli letterati e publico<br />

sudetto senza minima confusione e senza timore che detta libraria potesse guastarsi o <strong>di</strong>mi­<br />

nuirsi come si prattica in altre consimili librarie e considerando esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong><br />

Colica che nella donazione fatta dal detto fu Illustrissimo <strong>di</strong> Longo esso non espressò lege<br />

alcuna per il regolamento <strong>di</strong> detta libraria, ma solo lasciò in generale la cura <strong>di</strong> essa libraria<br />

alle prime tre Dignità del Capitolo Decano Cantore ed Archi<strong>di</strong>acono. Intanto esso Rev.mo<br />

Canonico <strong>di</strong> Colica in virtù della presente donatione volse e vole e con questa previa con<strong>di</strong>­<br />

zione alla presente donazione ha devenuto e deviene e non altrimenti ne in altro modo,<br />

che assolutamente prima <strong>di</strong> aprirsi la libraria sudetta al Publico, anzi prima <strong>di</strong> consegnarsi<br />

detta libraria alle sudette tre Dignità debbano le medesime tre Dignità stabilire e formare<br />

per atto <strong>di</strong> publico Notaro le leggi e regolamenti da osservarsi in perpetuo nel servitio <strong>di</strong><br />

detta libraria e nel ministrare alli letterati il commodo <strong>di</strong> poter stu<strong>di</strong>are, come pure nell'e­<br />

lettione delli bibliotecarij et altre persone necessarie, loro salarij ed ogn' altro che si deve<br />

considerare in simili regolamenti conche dette leggi e regolamenti debbano formarsi e sta­<br />

bilirsi dalle sudette tre Dignità coniunctim et non <strong>di</strong>visim, itache se fossero <strong>di</strong>scor<strong>di</strong> fra<br />

<strong>di</strong> loro ancorchè la <strong>di</strong>scor<strong>di</strong>a provenisse da un solo, in tal caso nella formatione <strong>di</strong> dette<br />

leggi e regolamenti debbano intervenire tutti li tre Giu<strong>di</strong>ci <strong>di</strong> questa Regia U<strong>di</strong>enza <strong>di</strong> Messina<br />

insieme coll' Avvocato Fiscale <strong>di</strong> essa, quali unicamente con dette tre Dignità debbano trat­<br />

tare e formare le sudette leggi e regolamenti sud etti ed in caso <strong>di</strong> <strong>di</strong>scor<strong>di</strong>a si debba stare<br />

al maggior numero <strong>di</strong> voti e questo sempre s'osservasse in futuro ogni volta che necessitas­<br />

se per il maggior servitio delli letterati e publico e maggior utile della libraria mutarsi dette<br />

legi e regolamenti già formati e stabiliti in miglior forma secondo mostrerà la necessità in<br />

futurum quali leggi già formati si debbano registrare in un libro che dovrà tenere il biblio­<br />

tecario <strong>di</strong> detta libraria per averne la cognitione il sudetto bibliotecario per la puntuale


MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE 165<br />

osservanza delli medesimi e questo tante volte, quante volte succederà il caso <strong>di</strong> mutatione<br />

o regolamento <strong>di</strong> leggi, o altro che occorresse per servigio <strong>di</strong> detta libraria. Con questa lege<br />

e con<strong>di</strong>zione esso Rev.mo Canonico ha devenuto e deviene alla presente donatione, perchè<br />

è padrone della robba sua e ne può <strong>di</strong>sponere a suo arbitrio e non altrimenti, non osservate<br />

però tutte le sudette con<strong>di</strong>zioni, in tal caso la sudetta donatione s'abia d'ora per allora etc.<br />

per non fatta e nelli beni <strong>di</strong> sopra donati debba succedere l'erede universale <strong>di</strong> esso Rev.mo<br />

Canonico <strong>di</strong> Colica tanto per testamento, come ab intestato come sopra si è detto e con<br />

l' obligo <strong>di</strong> so<strong>di</strong>sfare l'oneri e legati sudetti e non altri mente etc.<br />

Si procede d'altro patto etc. che se la sudetta libraria in futuro si levasse dallo sudetto<br />

palazzo e si trasportasse in altra parte, o veramente si abbolisse l'uso della libraria per qual­<br />

sivoglia causa che fosse, che in tale caso, o alcuno <strong>di</strong> essi la presente donazione sia e si<br />

intenda fatta a favore del detto suo erede universale come sopra ed il sudetto palazzo con<br />

detti superlettili come pure le sudette onze 24 annue etc. statim debbano andare e perveni­<br />

re al sudetto suo erede universale e con l' obligo <strong>di</strong> so<strong>di</strong>sfare l'oneri e legati sudetti cossì<br />

<strong>di</strong> patto etc.<br />

Di più esso Rev.mo Canonico vole ed espressamente or<strong>di</strong>na e comanda che controve­<br />

nendo li sudetti Deputati presenti e futuri a quanto nella presente donatione si contiene<br />

che statim caschino dalla presente donatione ed il sudetto palazzo con detti superlettili e<br />

le sudette onze 24 l'anno siano e si intendano donati al detto suo erede universale, si come<br />

esso Rev.mo Canonico nel caso sudetto e d'ora per allora etc. li donò e dona al detto suo<br />

erede universale assente ed io Notaro per esso stipulante etc. e coll' obligo <strong>di</strong> so<strong>di</strong>sfare l'o­<br />

neri e legati sudetti e non altrimente etc.<br />

Di più esso Rev.mo Canonico <strong>di</strong> Colica donante vole ed espressamente or<strong>di</strong>na e co­<br />

manda che subito secuta la sua morte dal suo erede universale si dovessero consegnare alli<br />

sudetti Deputati presenti e che pro tempore saranno <strong>di</strong> detta libraria tutte le scritture che<br />

concernono ed appartengono alla compra del sudetto palazzo e dell'uso dell'acqua ad effet­<br />

to che dalli sud etti Deputati si facessero fare le copie delle sudette scritture e doppo resti­<br />

tuiirle allo sudetto suo erede universale e non altrimente etc.<br />

E finalmente per la presente donazione esso Rev.mo Canonico si riservò e riserva la<br />

potestà e facoltà <strong>di</strong> potere eligere per una sol volta tantum cossì per testamento quanto<br />

per altro publico stromento un Sacerdote ad esso benvisto ad effetto <strong>di</strong> celebrare doppo<br />

la sua morte sudetto Sacerdote per esso eligendo la sudetta messa coti<strong>di</strong>ana nella sudetta<br />

Cappella per tutto il tempo che viverà detto Sacerdote ad intentione <strong>di</strong> esso Rev.mo Cano­<br />

nico, al quale Sacerdote s'intendano assignate le sudette onze ventiquattro l'anno e con<br />

la potestà <strong>di</strong> poter si il sudetto Sacerdote eligendo assentare sopra li primi frutti, introiti<br />

e proventi della sudetta ren<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> grano uno sopra il Regio Campo delle quale onze 24<br />

annue in quanto ad onze 21 devono inservire per la celebratione <strong>di</strong> detta messa coti<strong>di</strong>ana,<br />

come pure per ostia, cera, vino e lavature <strong>di</strong> robbe bianche e l'altre onze tre annue per<br />

il mantenimento <strong>di</strong> detta Cappella, superlettili, biancaria, casupre, vasi, fiori, can<strong>di</strong>leri ed<br />

altri, come pure per la conservatione del pavimento <strong>di</strong> detta Cappella e pitture con dovere


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 167<br />

Documento n. 5<br />

Die secundo mensis Novembris secunde In<strong>di</strong>ctionis millesimo<br />

septingentesimo trigesimo octavo 1738.<br />

Presente innante noi Notaro e testimonij infrascritti mastro Domenico Biondo del fu<br />

Santo intagliatore <strong>di</strong> questa nobile fidelissima ed esemplare città <strong>di</strong> Messina da me notaro<br />

conosciuto etc. sponte etc. in virtù del presente confessa avere avuto e ricevuto, conforme<br />

hebbe e ricevette, dal Reveren<strong>di</strong>ssimo utriusque juris dottore Don Gregorio Milia canoni­<br />

co arci<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> questa protometropolitana Chiesa e per esso dal reverendo sacerdote Don<br />

Placido Milia suo fratello come suo procuratore in virti! <strong>di</strong> procura fatta dal sudetto reve­<br />

rendo arci<strong>di</strong>acono nella città <strong>di</strong> Napoli e per mano <strong>di</strong> notar Francesco Barbato della città<br />

<strong>di</strong> Napoli sotto 1126 maggio 1736 e transuntata per l'atti infrascritti sotto lì 5 giugno 1736,<br />

alla quale etc. e dal reverendo sacerdote in Sacra Teologia dottore Don Pietro la Guidara<br />

come fidecommisarij eletti dal fu illustrissimo e reveren<strong>di</strong>ssimo Don Giacomo Longo oli m<br />

Presidente del Tribunale del Concistoro della Sacra Regia Coscienza e Giu<strong>di</strong>ce della Regia<br />

Monarchia et Apostolica Legazia in questo Regno <strong>di</strong> Sicilia <strong>di</strong> quella libraria dal detto fu<br />

illustre <strong>di</strong> Longo donata al Publico ed a tutti li citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> questa sudetta città, in virti!<br />

<strong>di</strong> donatione stipulata nelli atti <strong>di</strong> notar Giuseppe Palumbo della città <strong>di</strong> Palermo sotto<br />

lì 3 <strong>di</strong>cembre 1731, alla quale etc. presenti etc. da me notaro conosciuti etc., onze centot­<br />

tantotto e tarì novi in danari contanti <strong>di</strong> moneta corrente in questo Regno <strong>di</strong> Sicilia <strong>di</strong><br />

giusto peso e numero cioè onze otto e tarì 9 presentialmente e manualmente innante noi<br />

etc. come consta etc. ed onze centottanta in pii! volte a partire come <strong>di</strong>sse renunciando<br />

etc. e <strong>di</strong> quelle onze 200 <strong>di</strong> danaro dal sudetto fu illustre <strong>di</strong> Longo lasciate per servigio<br />

della sudetta libraria in virtù della precitata donatione.<br />

Sono dette onze 188,9 <strong>di</strong> danari ed esso <strong>di</strong> Biondo li riceve dalli sudetti reveren<strong>di</strong>ssi­<br />

mo arci<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> Milia e rev. Sacerdote in Sacra Teologia Dottor <strong>di</strong> La Guidara per avere<br />

fatto tutta l'ossatura all'intorno della libraria con quella ligname, travicelli, tavole et altri<br />

per assettarsi tutte le scaffe <strong>di</strong> tavole d'abbìto <strong>di</strong> S. Stefano, con avervi poi fortificato detti<br />

scaffi con vitoni <strong>di</strong> ferro e sue piangie <strong>di</strong> <strong>di</strong>etro con sue coglie, e questi in tutto al numero<br />

trecento fortificati dette piangie con detta ossatura, ed altri e per sua mastria <strong>di</strong> mastro<br />

d'ascia in tutto per la somma <strong>di</strong> onze quarantacinque <strong>di</strong>co onze 45.<br />

Per avere fatto l'adorno in fronte <strong>di</strong> dette scaffe d'opera <strong>di</strong> noce scorniciate d'archi­<br />

tettUl'a d'or<strong>di</strong>ne dorico con formare un primo zocculo seu pie<strong>di</strong>stallo che camina tutto al­<br />

l'intorno <strong>di</strong> detta libraria e questo con sua basa e cimasa scorniciata, e nel sfundo del dado,<br />

portato con suo pannello scorniciate <strong>di</strong> rilievo, sopra del quale primo zoccolo piantò doppo<br />

un or<strong>di</strong>ne dorico reale tutto <strong>di</strong> detta opera <strong>di</strong> noce ben lavorata consistente in suoi pie<strong>di</strong>­<br />

stalli, base dritto <strong>di</strong> pelastri, capitelli, architravi, freggio e corniciame tutto <strong>di</strong> bona mode­<br />

ratura e nel fronte delle scaffe fatte come sopra, fatto le sue baccelle scorniciate anche <strong>di</strong>


168 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

noce, come pure fatto un anteporto dell'istessa opera <strong>di</strong> noce lavorato trasforato, e nel <strong>di</strong><br />

dentro all' entrare <strong>di</strong> detta libraria all' altezza <strong>di</strong> detta porta portata insoffittata con suoi pan­<br />

nelle scorniciate come pure all' altre due porte nella medema stanza della libraria portate in­<br />

soffittate della conformità <strong>di</strong> quella <strong>di</strong> sopra, ma senza anteportici. Parimente per aver fatto<br />

all'intorno dell'ovato marmoreo col ritratto del sudetto illustre fu Presidente Monsignore Don<br />

Giacomo Longo e sua lapide marmorea <strong>di</strong> sotto coll'iscrizione il suo adorno seu brachettone<br />

bene intagliato con fogliaci e pellami con suo finimento <strong>di</strong> sopra portato <strong>di</strong> buona moderatu­<br />

ra, et all'intorno <strong>di</strong> detta iscrizione anche fatto la sua moderatura scorniciata con sua centina<br />

in mezzo ed all'impiede <strong>di</strong> detta fatto un tavolino stabile tutto d'intaglio d'opera <strong>di</strong> noce<br />

portato <strong>di</strong> buon gobbo, e per aver fatto numero nove banconi <strong>di</strong> tavoli <strong>di</strong> noce con sue spalle­<br />

re ben contornate, ed altri numero sei banconi <strong>di</strong> tavole <strong>di</strong> noce per scrivere in tutto per<br />

tavoloni e tavole <strong>di</strong> noce, colla, chio<strong>di</strong>, taccioni ed altri, e per ma stria <strong>di</strong> mastro intagliatore,<br />

e mastro <strong>di</strong> ascia per la somma <strong>di</strong> onze cento tarì 26,7 <strong>di</strong>co onze 100, 26, 7.<br />

Per avere fatto per non restar libere le dette scaffe della libraria le sue ingra<strong>di</strong>gliate<br />

<strong>di</strong> ramo giallo lavorate ad occhio <strong>di</strong> pernice e fortificati con suoi tacci attorno che in tutto<br />

per ramo giallo, tacci e mastria per la somma <strong>di</strong> onze <strong>di</strong>ciotto, <strong>di</strong>co onze 18.<br />

Per aver indoblonato per aprire, e chiudere le portelline colle gradette innante dette<br />

scaffe con sue ciappette ben accusturate, e doppo ad ogni portella fatto, ed assettata la<br />

sua firma tura, e fatto quattro chiavi per aprire dette firmature che in tutto per ciappetti,<br />

firmature, e mastria per la somma <strong>di</strong> onze <strong>di</strong>eci <strong>di</strong>co onze lO.<br />

Per aver dato più mani <strong>di</strong> buona vernice sopra tutta la sudetta opera <strong>di</strong> noce, intagli,<br />

corniciame e lasciata finita <strong>di</strong> tutto punto, che in tutto per vernice, e mastria per la somma<br />

<strong>di</strong> onze otto <strong>di</strong>co onze 8.<br />

Di più perchè la stanza principale della sudetta libraria non fu suffettura per ripostarsi<br />

tutta la quantità delli libri, che però fu necessario farsi in una seconda stanza (benchè rusti­<br />

ca, e non adorna come la prima) con aversi armato in questa la sua ossatura <strong>di</strong> legname<br />

d'abbeto all' addritta, e poi con altra legname fattosi tutte le sue contro <strong>di</strong>visioni fortificate<br />

nelli mura, e con quella all' inpiede per posar le scaffe con aversi poi assettato le sue scaffe<br />

e fortificate con suoi chio<strong>di</strong>, benchè per le scaffe aversi servito <strong>di</strong> quelli istesse N. 84 casse<br />

nei quali venne la detta libraria, e solamente averle accomodato, e ridotto in scaffe con<br />

aversi posto quel mancamento <strong>di</strong> tavole che n'abbisognò, per la quale seconda stanza per<br />

tutti attratti cioè legname, tavole, chio<strong>di</strong> <strong>di</strong> peso e <strong>di</strong> centinaro, gisso, altri attratti e ma­<br />

stria finita <strong>di</strong> tutto punto come al presente si vede si spesero in tutto onze sei tarì 12, 13<br />

<strong>di</strong>co onze 6, 12, 13.<br />

In tutto sudetto sorvizzo fatto ascendere alla sudetta somma <strong>di</strong> onze 188, 9 <strong>di</strong> danaro<br />

per quanto fu stimato ed apprezzato dal rev. Sacerdote don Francesco Margariti Ingignero<br />

<strong>di</strong> questa sudetta Città oretenus eletto dalli sud etti reveren<strong>di</strong> <strong>di</strong> La Guidara e Milia <strong>di</strong>ctis<br />

nominibus, e dal sud etto <strong>di</strong> Biondo presente etc. da me notaro conosciuto etc. e con il suo<br />

giuramento tacto pectore more sacerdotali referendo a me notaro infrascritto innante l'in­<br />

frascritti testimonij d'avere tutto sudetto sorvizzo visto, revisto e <strong>di</strong>ligentemente osserva-


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 169<br />

to, e d'essere stato fatto dal sudetto <strong>di</strong> Biondo magistrevolmente secondo ricerca l'arte,<br />

e quello avere stimato ed apprezzato esso Reverendo <strong>di</strong> Margariti alla sudetta somma <strong>di</strong><br />

onze centoottant' otto e tarì nove e non altrimente etc.<br />

Dichiarando in virtù del presente essi predetti Reveren<strong>di</strong> <strong>di</strong> La Guidara e Milia <strong>di</strong>ctis<br />

nominibus con il loro giuramento etc. avere respettivamente speso per servigio <strong>di</strong> detta<br />

libraria la somma <strong>di</strong> onze duecentoventinovi tarì 6, lO <strong>di</strong> danaro, cioè onze 24 pagati al<br />

fL! Don Domenico <strong>di</strong> Giovanni per anno uno d'affitto <strong>di</strong> casa dove si situò sudetta libraria<br />

in virtù <strong>di</strong> confessione esistente nel contratto <strong>di</strong> gabella fatto dal sudetto fu Don Domeni­<br />

co <strong>di</strong> Giovanni in persona delli deputati <strong>di</strong> detta libraria e stipulata per l'atti infrascritti<br />

sotto lì 15 Gennaro 1737, onze 16,27, lO per l'infrascritte spese fatte per servigio <strong>di</strong> detta<br />

libraria, ed onze 188, 9 quell'istesse come sopra pagate a mastro Domenico Biondo. Quale<br />

sudette onze 229, 6, lO in quanto ad onze 200 sono quell'istesse ricevute dalli Ere<strong>di</strong> del<br />

fu Illustre presidente Don Giacomo Longo in virtù della precitata donazione, ed onze 29,<br />

6, lO pagate da esso Rev. <strong>di</strong> Milia delli denari in potere <strong>di</strong> esso Rev. <strong>di</strong> Milia pervenuti<br />

dallo scasciato delli Preti delli terzi <strong>di</strong> <strong>di</strong>cembre 1736 e 173 7 per sussi<strong>di</strong>o della sudetta li­<br />

braria, quale sudette onze 16, 27, lO spese per servigio della sudetta libraria consistono<br />

nelle cose infrascritte come dall'infrascritta nota si vedono cioè.<br />

Si inserisca la nota <strong>di</strong> dette spese e non altri mente etc. et ita juraverunt etc. <strong>di</strong>ctique<br />

Reveren<strong>di</strong> Sacerdotes tacto pectore etc. Unde etc. Presentibus clerico Don Joseph Elia et<br />

J ohanne Vasilli et Stella testibus.<br />

SPESE PER CONTO DELLA LIBRARIA<br />

DELLE ONZE 200 DI MONSIGNOR LONGO<br />

Per il corredo Serio mandato in Palermo a Don Gioseppe Barresi colle procure neces­<br />

sarie per recuperare la Librada dall'Here<strong>di</strong> del quondam Monsignor Don Giacomo Longo<br />

onze 2,12.<br />

Per fatture e copie <strong>di</strong> procure, copia della donazione ed altri scritture che si mandaro<br />

col sudetto corriero onze 0, 16.<br />

Per fattura e copia della procura a Don Vincenzo Natoli onze 0,3.<br />

Per cOl·<strong>di</strong>na per ligarsi 82 casse <strong>di</strong> libri col suggello del Santo Officio rotola 4. onze 0,6.<br />

Per cera <strong>di</strong> Spagna per siggillarsi le sudette casse oncie 8 onze 0, lO.<br />

Per otto ho mini per <strong>di</strong>sbarcare le sudette casse, liga<strong>di</strong> e riposta<strong>di</strong> onze 0,28.<br />

Per <strong>di</strong>eci carrate per portarsi le sudette casse in casa <strong>di</strong> Don Placido Milia onze 0,8.<br />

Per regalo al portero del Santo Officio per siggillare dette casse onze 0,4.<br />

Per la confessione delle onze 200 e libraria mandata al Signor Don Vincenzo Natoli<br />

fattura e due copie onze 0,4.<br />

Per <strong>di</strong>sbarcare li sei armaroni e 4 scaffe <strong>di</strong> cipresso dalla lanterna e portarsi al luogo<br />

destinato onze 0,9.


170<br />

ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ...<br />

Per due copie della ricevuta della libraria dell'here<strong>di</strong> una data al Signor Don Vincenzo<br />

Natoli altra mandata in Messina per atti <strong>di</strong> Notar Palumbo onze 0,6.<br />

Per portarsi le scaffe ed armaroni dalla casa del fu Monsignor Longo sino al molo <strong>di</strong><br />

Palermo onze 0,8.<br />

Per levarsi il sequestro all' armaroni fatto ad istanza <strong>di</strong> Don Francesco Corra<strong>di</strong> onze 0,1.<br />

Per un volantino per andare il signor Don Giuseppe Barresi al signor Don Vincenzo<br />

Natoli alli colli <strong>di</strong> Palermo quando si rimise la procura onze 0,8.<br />

Per il portiero del signor Natoli Giu<strong>di</strong>ce della Gran Corte Civile per chiamare <strong>di</strong>versi<br />

pretensori <strong>di</strong> libri onze 0,4.<br />

Per il paggio del signor Don Vincenzo Natoli per dette comparse onze 0,3.<br />

Per il giovane del Notaro per pigliare l'assenso del signor Natoli così della ricevuta<br />

Libraria come delle spese nolo onze 0,2.<br />

0,2,10.<br />

Per scrivano che fece il borro ne del mandato e due copie per pigliar si le onze 200 onze<br />

Per li tre Giu<strong>di</strong>ci per il benestat sopra il mandato a tarì 3 per ognuno onze 0,9.<br />

Per li sudetti per il passari nonostante qualsivoglia impe<strong>di</strong>mento onze 0,3.<br />

Per il paggio del Spettabile <strong>di</strong> Raddusa per notata dal mandato onze 0,1.<br />

Per il portiero che citò l'Abbate Longo Barone Longo Don Antonino e Don Giuseppe<br />

Controsceri sua moglie e Donna Maria Visconte e Paglia per la spe<strong>di</strong>zione <strong>di</strong> detto manda­<br />

to e farlo vedere alli professori delli sudette persone onze 0,6.<br />

Per il staffetto del Signor N atoli che assistì quando si consignava la Libraria onze 0,3.<br />

Per il paggio del sudetto per una sera <strong>di</strong> torcia al Signor Don Gioseppe Barresi onze 0,1.<br />

Per una copia <strong>di</strong> libri inventariati nella stanza del fu Presidente Longo onze 0,2.<br />

Per il Mastro Notaro della Gran Corte per il <strong>di</strong>sbrigo registro e copia del mandato<br />

delle onze 200 onze 0,6.<br />

Per l'attuario per uscir d'impe<strong>di</strong>mento del mandato onze 0,1.<br />

Per copia <strong>di</strong> alcuni notamenti mandati da Palermo attinenti alla libraria onze 0,2.<br />

Per regalo al Signor Don Gioseppe Barresi che assistì alla consegna della Libraria spe-<br />

<strong>di</strong>zione del mandato delle onze 200 tutto quello che necessitò in Palermo onze 3.<br />

Totale onze 10,18,10.<br />

Per il Breve ottenuto dalla Sede Apostolica <strong>di</strong> Scomunica per non esser derubati i libri del­<br />

la libraria e sua Esecutoria in Regno onze 4,8.<br />

Per porto <strong>di</strong> casse n. 84 della libraria dalla casa <strong>di</strong> Don Placido Milia, sino alla casa<br />

a S. Agatuzza affittata dal quondam Don Domenico <strong>di</strong> Giovanne onze 1,25.<br />

Totale onze 16,21,10.<br />

Per copia, e fattura della presente Confessione al notar Domenico Guerrera tarì 0,6.<br />

Totale onze 16,27,10.<br />

Archivio <strong>di</strong> Stato <strong>di</strong> Messina, Notaio Domenico Guerrera, voI. 995, cc. 318r-320v.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 171<br />

Documento n. 6<br />

Die tertio mensis Novembris secunde In<strong>di</strong>ctionis millesimo<br />

septingentesimo trigesimo ottavo 1738.<br />

Presens coram Nobis etc. Admodum Reverendus Sacerdos Don Placidus Milia huius<br />

nobilis fidelissimae et exemplaris urbis Messanae a me Notario cognitus etc. interveniens<br />

tamen ad hec uti procurator generalis Reveren<strong>di</strong>ssimi utriusque juris Doctoris Don Grego­<br />

rij Milia archi<strong>di</strong>acono canonici huius Protometropolitanae Messanensis Ecclesiae virtute<br />

procurationis fattae per <strong>di</strong>ctum Reveren<strong>di</strong>ssimum de Milia datae Neapoli <strong>di</strong>e 26 mensis<br />

Maij 1736 et per manu notarij Francisci Barbato pre<strong>di</strong>ctae civitatis Neapolis et transump­<br />

tatae per atta mea <strong>di</strong>e quinto mensis Junij 1736 cui etc. <strong>di</strong>ctique Reveren<strong>di</strong>ssimi utriusque<br />

juris Doctoris archi <strong>di</strong>aconi de Milia uti fidecommissarij electi per quondam Illustrissimum<br />

et Reveren<strong>di</strong>ssimum Don Jacobum Longo olim Praesidentem Tribunalis Concistorij Sacrae<br />

Regiae Conscientiae et Ju<strong>di</strong>cem Tribunalis Regiae Monarchiae et Apostolicae Legatiae in<br />

hoc Siciliae Regno illius bibliotecae per <strong>di</strong>ctum quondam Illustrissimum et Reveren<strong>di</strong>ssimum<br />

de Longo donatae Publico omnibusque civibus huius pre<strong>di</strong>ttae urbis Messanae virtu­<br />

te donationis stipulatae in attis notarij Joseph Palumbo Panormi <strong>di</strong>e 13 mensis Decembris<br />

1731 cui etc. confisus <strong>di</strong>cto nomine ad plenum de fide, conscientia, doctrina, morumque<br />

probitate Reveren<strong>di</strong> Sacerdotis Sacrae Theologiae Doctoris DonJoseph Vinci huiusmet ur­<br />

bis Messanae sponte etc. Virtute presentis stante facultate et potestate per <strong>di</strong>ctum quon­<br />

dam Illustrissimum et Reveren<strong>di</strong>ssimum de Longo <strong>di</strong>cto Reveren<strong>di</strong>ssimo utriusque juris<br />

Doctori archi<strong>di</strong>acono de Milia concessa in <strong>di</strong>cto donationis instrumento <strong>di</strong>ctum Reveren­<br />

dum Sacerdotem Sacrae Theologiae Doctorem de Vinci licet absentem tamquam presen­<br />

tem etc. elegit, et eligit ac nominavi t et nominat in Bibliotecarium pre<strong>di</strong>ctae bibliotecae<br />

et hoc cum salario eidem Reveren<strong>di</strong> Sacerdoti Sacrae Theologiae Doctori de Vinci uti bi­<br />

bliotecario pre<strong>di</strong>cto costituendo et per <strong>di</strong>ctum Reverendum Sacrae Theologiae Doctorem<br />

de Vinci conseguendo a <strong>di</strong>e quo biblioteca pre<strong>di</strong>cta erit aperienda et hoc cum omnibus illis<br />

clausolis, con<strong>di</strong>ctionibus, obligationibus et aliis ad <strong>di</strong>ctum manus bibliotecarij imponen<strong>di</strong>s<br />

et per <strong>di</strong>ctum Reverendum Sacerdotem de Vinci observan<strong>di</strong>s, servata forma tam praecita­<br />

tae donationis factae per <strong>di</strong>ctum quondam Illustrissimum et Reveren<strong>di</strong>ssimum de Longo<br />

quam instructionum sive legum pre<strong>di</strong>ctae bibliotecae facendarum et non aliter etc. que omnia<br />

etc. l'enunciando etc. et pre<strong>di</strong>ctae attendere etc. et ita iuravit etc. unde etc.<br />

Presentibus Johanne Vasilli et Stella, et clericus Don Joseph Elia testibus.<br />

Archivio <strong>di</strong> Stato <strong>di</strong> Messina, notaio Domenico Guerrera, voI. 995, cc. 324 l'-v.


172 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Documento n. 7<br />

Die vigesimo tertio mensis Decembris secunde In<strong>di</strong>etionis<br />

millesimo septingentesimo trigesimo ottavo 1738.<br />

Presentes coram nobis etc. Reveren<strong>di</strong>ssimus utriusque juris Doctor Don Diclacus Mi­<br />

gliorino Canonicus Decanus, Reveren<strong>di</strong>ssimus utriusque juris Doctor Don Stephanus Lof­<br />

frecla Canonieus Cantor huius Sanctae Protometropolitanae Messanensis Ecclesiae et<br />

admoclum Reverenclus Sacerclos Don Placidus Milia uti procurator Reverenclissimi Sacrae<br />

Theologiae et utriusque juris Doctoris Don Gregorij Milia Archicliaconi Canonici ipsius<br />

Protometropolitanae Ecclesiae eius fratris virtute procurationis date Neapolis c1ie 23 men­<br />

sis februarij anni proximi preteriti 173 7 et subscsriptae a c1ieto Reverenclissimo de Milia<br />

et in actis notarij Francisci Barbato pre<strong>di</strong>etae civitatis Neapolis et transumptatae per acta<br />

mea c1ie 4 mensis martij <strong>di</strong>cti anni 1737, cui etc. a me notario cogniti etc. intervenientes<br />

ad hec ipsi Reverenclissimi de Migliorino, Loffrecla et Milia uti <strong>di</strong>gnitates Reveren<strong>di</strong>ssimi<br />

Capituli preclictae Sanctae Protometropolitanae Messanensis Ecclesiae, <strong>di</strong>etoque nomine<br />

ficlecommissarij perpetui, ac Deputati Bibliothecae publicae huius nobilis ficlelissime et exem­<br />

plaris urbis Messanae electi et orclinati per quondam Illustrissimum et Reverenclissimum<br />

dominum Don J acobum Longo olim Iuclicem Regiae Monarchiae huius Siciliae Regni in<br />

instrumento c1onationis per c1ictum Illustrissimum et Reveren<strong>di</strong>ssimum c1e Longo facte fa­<br />

vore civium huius preclictae urbis Messanae et stipulato Panormi c1ie 13 mensis Decembris<br />

decime inclictionis 1731 in actis notarij Joseph Palumbo Panormitae, quin etiam eiusdem<br />

Bibliothecae nomine ad infrascritta intervenientes uti donatarij domus magnae seu palatij<br />

clonati preclictae Bibliothecae publicae per Reverenclissimum Don Antoninum Colica Ca­<br />

nonicum pariter Sanctae Protometropolitanae Messanensis Ecclesiae vigore c1onationis suo<br />

tempore aclimplenclae et effectum scritturae stipulatae in actis infrascrittis c1ie 19 mensis<br />

Januarij 15 in<strong>di</strong>ctionis 173 7 insinuatae inde in officio Illustrissimi Senatus huius Urbis <strong>di</strong>e<br />

20 eiusdem mensis et anni quibus etc. attendentes in hac parte commoclum et utilitatem<br />

<strong>di</strong>ctae Bibliothecae publicae, consiclerantes ipsam minime regi posse et gubernari nisi sta­<br />

tutis quibusclam legibus et capitulis in usu Bibliothecae tum a Bibliothecario eiusque sub­<br />

stituto vel substitutis, cum a quolibet civium, qui acl studenclum accesserit observan<strong>di</strong>s et<br />

hoc servata forma precitatarum binarum donationum, c1ecreverunt infrascrittas leges et ca­<br />

pitula per ipsos matura poncleratione firmata in actis publicis re<strong>di</strong>gere, non solum ut ibi­<br />

dem conservarentur secl etiam ut quilibet civium scientiam et notitiam habeat eorunclem<br />

ad effectum illa quatenus ad se spectat, et pertinet aclimplencli et observancli. Qua de causa<br />

ipsi pre<strong>di</strong>cti Reveren<strong>di</strong>ssimi de Migliorino et Loffreda, <strong>di</strong>ctusque aclmoclum Rev. Don PIa­<br />

ciclus Milia procuratorio quo supra nomine sponte etc. virtute presentis exhibuerunt et pre­<br />

sentaverunt infrascrittas inserendas leges et capitula consistentia in sex papyri foliis aliena<br />

manu scriptis usque acl paginas c1ecem cum c1imi<strong>di</strong>a et subscriptis coram nobis notario et


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 173<br />

testibus infrascriptis manu propria ipsorum Reverendorum de Migliorino et Loffreda <strong>di</strong>cti­<br />

que Reveren<strong>di</strong> de Milia pracuratorio <strong>di</strong>cto nomine, tenor quarum legum et capitulorum<br />

talis est ut infra sequitur videlicet.<br />

Inserantur leges et capitula et hoc ad effectum conservan<strong>di</strong> et in actis meis re<strong>di</strong>gen<strong>di</strong><br />

et ut quilibet civium scientiam et notitiam habeat eorundem ad effectum illa quominus<br />

ad se spectat et pertinet a<strong>di</strong>mplen<strong>di</strong> et observan<strong>di</strong>, et de eis copiam una m seu plures ad<br />

instantiam cuiuscumque petentis et interesse quomodolibet habentis extrahen<strong>di</strong> et non ali­<br />

ter etc. et ita iuraverunt tacto pectore etc. unde etc.<br />

Presentibus Reverendo Sacerdote Don Francisco Danieli, Johanne Vasilli et Stella,<br />

et Clerico Don Joseph Elia testibus.<br />

ISTRUZIONI PER LI DEPUTATI PERPETUI<br />

1<br />

Le tre Dignità della Santa Protometropolitana Chiesa <strong>di</strong> questa Città, cioè Reveren<strong>di</strong>ssimi<br />

Decano, Cantore ed Archi<strong>di</strong>acono sono Deputati perpetui della Libraria publica secondo<br />

la donazione dell'Illustrissimo e Reveren<strong>di</strong>ssimo Monsignore Don Giacomo Longo fonda­<br />

tore della medesima.<br />

2<br />

Li Signori Deputati invigileranno colla loro attenzione al maggior decoro della Libraria,<br />

al suo avanzo, ed al commodo dè Letterati, osservando, se il Publico resta bene assistito<br />

nell'uso della medema e se alli Letterati s'appresta il necessario commodo a tenore delle<br />

regole stabilite.<br />

3<br />

Li Signori Deputati attenderanno a che annualmente nel mese <strong>di</strong> Gennaio si facesse l'In­<br />

ventario della libraria per vedere, se vi fosse mancanza, regolandosi coll'In<strong>di</strong>ce esistente<br />

in mani del Reveren<strong>di</strong>ssimo Archi<strong>di</strong>acono che pro tempore sarà, che deve essere consimile<br />

all'altro, che resterà nella Libraria per commodo dè Letterati, come pure nel mese <strong>di</strong> Giu­<br />

gno farà pulire tutte le scaffe della Libraria, e spolverare li libri, per preservar si dalla polve­<br />

re e tarlo, vacando la libraria dallo Stu<strong>di</strong>o publico.<br />

4<br />

Li Signori Deputati elegeranno in futuro il Bibliotecario a tenore della donazione <strong>di</strong> Mon­<br />

signor Don Giacomo Longo, e del Reveren<strong>di</strong>ssimo Canonico Don Antonino Colica per at­<br />

to <strong>di</strong> publico Notara assigneranno li condecenti salarii al Bibliotecario già eletto dalli


174 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Fidecommissarii, come pure al suo Sottobibliotecario, quali salarii si dovranno pagare alli<br />

medemi <strong>di</strong> mese, in mese posposti.<br />

5<br />

Il Reveren<strong>di</strong>ssimo Arci<strong>di</strong>acono che pro tempore sarà, dovrà curare, che ogni qualvolta sor­<br />

tisse permuta <strong>di</strong> libri, nova compra d'essi o acquisto si notassero li libri ugualmente nell'In­<br />

<strong>di</strong>ce della libraria publica, che resta per servizio delli Studenti e nell' altro che resta<br />

perpetuamente presso <strong>di</strong> lui.<br />

6<br />

Li Signori Deputati nel governo della libraria e nell'intimare li loro congressi anderanno<br />

in giro un anno per uno incominciando il Reveren<strong>di</strong>ssimo Signor Decano, doppo il Reve­<br />

ren<strong>di</strong>ssimo Signor Cantore, ed appresso il Reveren<strong>di</strong>ssimo Signor Arci<strong>di</strong>acono quale giro<br />

dovrà principiare dal primo del mese <strong>di</strong> Gennaro d'ogni anno.<br />

7<br />

Li congressi delli Signori Deputati si faranno nella casa della libraria stabilmente il Giove­<br />

dì, o vero in altro giorno secondo l'occorrenza che si trattasse d'affare premuroso, in qual<br />

caso si giunteranno in una stanza della suddetta Casa ove sarà situata la libraria, e doven­<br />

dosi giuntare in essa stanza ove è situata la libraria, vacherà lo Stu<strong>di</strong>o, sederanno a tavola<br />

rotonda con se<strong>di</strong>e uguali come pure il Bibliotecario quando dovesse intervenirvi.<br />

8<br />

Quando li Signori Deputati saranno <strong>di</strong>scor<strong>di</strong> nell'affari della libraria entreranno à <strong>di</strong>rimere<br />

li voti li tre Giu<strong>di</strong>ci della Regia U<strong>di</strong>enza con l'Avvocato Fiscale d'essa, quali interverranno<br />

alli congressi soltanto in caso <strong>di</strong> <strong>di</strong>scor<strong>di</strong>a sederanno ugualmente con li Signori Deputati<br />

à tavola rotonda senza luogo.<br />

9<br />

Occorrendo che nell' acquisti si faranno d'altri libri, se ne trovassero raddoppiati, e li Si­<br />

gnori Deputati stimassero opportuno venderli, ò permutarli, giamai toglieranno dalla libra­<br />

ria quelli, che furono lasciati dall'Illustrissimo Fondatore Monsignore Don Giacomo Longo,<br />

e ciò per un giusto riguardo alla memoria del medemo.<br />

lO<br />

Li Signori Deputati elegeranno un Tesorero per indennità della libraria, e questo senza sa­<br />

lario, quale dovrà essere un negoziante <strong>di</strong> questa Città, o un Prete Seculare benestante,


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 175<br />

in potere del quale perverrà tutto il danaro della libraria quale si dovrà spendere a mandati<br />

delli Signori Deputati coniunctim et non <strong>di</strong>visim, dovendo dare il conto il Tesoriero del suo<br />

introito, ed esito in ogn' anno per tutti li 31 del mese <strong>di</strong> <strong>di</strong>cembre quale conto dal Biblioteca­<br />

rio si dovrà registrare in un libro assieme con li mandati, che si spe<strong>di</strong>ranno dalli Deputati<br />

e lo dovranno sottoscrivere tutti li tre Deputati, restando però a libera <strong>di</strong>sposizione <strong>di</strong> tutti<br />

tre li Deputati se per tesorero volessero eligere il Bibliotecario, che pro tempore sarà.<br />

11<br />

Li Signori Deputati mentre vive il Bibliotecario non possono eligere un suo sustituto tanto<br />

per assistere alla libraria quanto per entrare Bibliotecario doppo la sua morte, ma che mor­<br />

to il Bibliotecario o l'enunciando il medesimo o faltanto dalla sua carica eliggere altro Bi­<br />

bliotecario e cossì ogni qual volta succederà il caso.<br />

12<br />

Li Signori Deputati dovranno invigilare alla puntuale osservanza <strong>di</strong> quanto si contiene nel­<br />

la donazione fatta dal Reveren<strong>di</strong>ssimo Canonico Don Antonino Colica della sua Casa e<br />

delle onze 24 annui stipulata per atti <strong>di</strong> Notar Domenico Guerrera sotto iì 19 Gennaro<br />

173 7 e ciò per non decadere dalla sudetta donazione.<br />

13<br />

Li Signori Deputati dovranno fare dui in<strong>di</strong>ci generali <strong>di</strong> tutti li libri e manuscritti, li quali<br />

saranno segnati con una stampiglia Bibliothecae Publicae Messanae nel principio e nel fine<br />

d'ogni libro doppo il finis, e questo per non essere cambiati quale stampiglia dovrà teneri a<br />

l'Archi<strong>di</strong>acono pro tempore che sarà, e dovranno segnarsi con la suddetta stampiglia tutti<br />

li libri che saranno donati alla libraria, come pure quelli che cambieranno, e compreranno<br />

li Deputati, deIli quali due in<strong>di</strong>ci uno resterà per commodo delli Studenti per avere la co­<br />

gnizione de' libri, altro in mano dell' Arci<strong>di</strong>acono pro tempore, che dovranno essere sotto­<br />

scritti da tutti tre li Deputati.<br />

14<br />

Li Signori deputati possono far vacare la libraria dello Stu<strong>di</strong>o publico neIli giorni che si<br />

deve fare l'Inventario, pulire la libraria, e suoi scaffe, spolvirare li libri, come pure se si<br />

avessero a ricevere libri nuovamente legati, o donati, che per ogn'altra occorrenza, e neces­<br />

sità profittevole alla libraria.


176 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

REGOLAMENTO DELLO STUDIO<br />

1<br />

Starà aperta la libraria al publico commodo, e beneficio ore quattro al giorno cioè due la<br />

mattina, ed altre due il doppo pranzo secondo la designazione dell'ora qui sotto notate co­<br />

me sieque.<br />

Ore designate al commodo de' Letterati<br />

Mattina Sera<br />

Gennaro s'aprirà ad ore 16 Gennaro ad ore 21<br />

Fabbrajo 15 Fabbrajo 21<br />

A 15 detto 14 1/2 A 15 Marzo 201/2<br />

Marzo 14 Aprile 20 1/2<br />

A 15 detto 13 1/2 Maggio 20 1/2<br />

Aprile 13 Giugno 20 1/2<br />

A 15 detto 12 1/2 Luglio 20 1/2<br />

Maggio 12 Agosto 20 1/2<br />

Giugno 12 A 15 Settembre 21<br />

Luglio 12 Ottobre 21<br />

Agosto 12 1/2 Novembre 21<br />

A 15 detto 13 Decembre 21<br />

Settembre 13 1/2<br />

A 15 detto 14<br />

Ottobre 14 1/2<br />

A 15 detto 15<br />

Novembre 16<br />

Decembre 16<br />

2<br />

Coloro che verranno a stu<strong>di</strong>are nella libraria non dovranno in conto alcuno accostarsi alle<br />

scaffe per prendere da se i libri.<br />

3<br />

Li libri, e manuscritti si domanderanno al Bibliotecario, ò vero al Sotto Bibliotecario, e<br />

doppo che si saranno posti a sedere li saranno consignati, quanto però a manuscritti sia<br />

in totale arbitrio del Bibliotecario il permettere, o negarne la lettura tenendosi li medesimi<br />

servati nelli stipi della libraria.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 177<br />

4<br />

Nessuno scriva, ò vero postilli li libri, e manuscritti, ne meno ar<strong>di</strong>sca <strong>di</strong> piegare li <strong>di</strong> loro<br />

fogli sotto pena d'essere per sempre escluso dal commodo della libraria come rozzo ed inet­<br />

to al maneggio d'essi e con obligo <strong>di</strong> rifare ancora li danni patllti per tale caggione.<br />

5<br />

Osserveranno il silenzio per non interrompere l'altrui stu<strong>di</strong>o, che se non si <strong>di</strong>porteranno<br />

con quiete verranno esclusi dalla libraria.<br />

6<br />

Si darà alli Letterati il solo commodo <strong>di</strong> calamaio con penne, e renaruolo, non già <strong>di</strong> carta.<br />

7<br />

Se alcuno rubasse qualsisia libro, ò manllscritto, li Signori Deputati cureranno che fosse<br />

castigato restando in ogni tempo dalla medema escluso.<br />

Il Giovedì d'ogni settimana sarà vacanza stabile.<br />

8<br />

9<br />

Se vi saranno Funzioni reali, Feste <strong>di</strong> Città, ed altre estraor<strong>di</strong>narie Funzioni vacherà la libraria.<br />

lO<br />

Li Studenti non potranno avere innanzi <strong>di</strong> se più <strong>di</strong> due libri, e richiedendo il terzo dovran­<br />

no restituire uno delli due.<br />

11<br />

Si terrà un In<strong>di</strong>ce sopra li banchi ad effetto <strong>di</strong> essere pronto alli studenti per sapere li libri<br />

sono nella libraria.<br />

12.<br />

Saranno vacanze stabili li sequenti giorni. Dal primo <strong>di</strong> Gennajo sino All'Epifania inclusive.<br />

Dall'ultima Domenica <strong>di</strong> Carnovale sino alla mattina della ceneri inclusive.<br />

Dalla Domenica delle Palme sino al mercoleì <strong>di</strong> Pasqua exclusve.<br />

Dalli 31 <strong>di</strong> Maggio sino alli 4 <strong>di</strong> Giugno.<br />

Dalla Vigilia della Natività <strong>di</strong> Nostro Signore sino alli 31 <strong>di</strong> Decembre.


178 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

13<br />

Se qualched'uno volesse stu<strong>di</strong>are un corpo intiero <strong>di</strong> libri <strong>di</strong> più tomi resta ad arbitrio del<br />

Bibliotecaro dargli il permesso.<br />

14<br />

Finito che sarà lo stu<strong>di</strong>o ogn'uno de' Letterati consegnerà il libro a mani proprie del Biblio­<br />

tecaro, o suoi ministri.<br />

15<br />

Terminate le due ore assignate allo stu<strong>di</strong>o se ne darà il segno col campanello ad effetto<br />

<strong>di</strong> serrarsi la libraria.<br />

REGOLE PER IL BIBLIOTECARIO<br />

1<br />

li Bibliotecario dovrà essere un Sacerdote messinese per nascita e non per privileggio, da eliger­<br />

si dalle Tre Dignità del Reveren<strong>di</strong>ssimo Capitolo della Santa Protometropolitana Chiesa <strong>di</strong> questa<br />

città, ed a tenore della donazione del Reveren<strong>di</strong>ssimo Canonico don Antonino Colica.<br />

2<br />

I! Bibliotecario sarà perpetuo senza poter essere rimosso dalla sua carica senza causa legitti­<br />

ma, e dovranno concorrere alla sua rimozione tuti li tre Deputati coniunctim, et non <strong>di</strong>visim.<br />

3<br />

I! Bibliotecario prima d'entrare in possesso della carica dovrà prestare sicurtà in onze 200<br />

per atti <strong>di</strong> publico notaro ben visto a tutti li tre Deputati coniunctim et non <strong>di</strong>visim per<br />

stare a fronte d'ogni mancanza succedesse nella libraria.<br />

4<br />

I! Bibliotecario averà presso <strong>di</strong> se cinque libri. I! primo sarà l'In<strong>di</strong>ce generale <strong>di</strong> tutti li<br />

libri, e manuscritti della libraria.<br />

I! secondo sarà delli libri che verranno <strong>di</strong> tempo in tempo ad incorporarsi alla libraria ò<br />

per donazione, o per legati le saranno fatti.<br />

I! terzo sarà per notarsi li libri si compreranno dalli Signori Deputati.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 179<br />

Il quarto sarà per notare li libri che si venderanno, ò permuteranno dalli Signori Deputati<br />

Il quinto sarà à cura del Bibliotecario mettere da donazioni della libraria e casa dell'Illustrissimo<br />

Don Giacomo Longo, e del Reveren<strong>di</strong>ssimo Canonico Don Antonino Colica, ove<br />

anderà pure mettendo tutte l'altre donazioni, legati <strong>di</strong> libri, atti publici, elezioni <strong>di</strong> Biblio­<br />

tecari, stabilimenti della libraria, regolamenti <strong>di</strong> leggi, affitti <strong>di</strong> case tutto quello, che li<br />

Deputati faranno <strong>di</strong> scritture publiche per servizio della sudetta libraria, come pure le pre­<br />

senti leggi già stabilite per atti <strong>di</strong> publico Notaro à tenore della donazione del Reveren<strong>di</strong>ssimo<br />

Canonico Don Antonino Colica, quali scritture dovranno essere originali, e tutti li<br />

sopradetti cinque libri debba tenerli in un stipo della libraria.<br />

5<br />

Il Bibliotecario dovrà per atti <strong>di</strong> publico Notaro fare confessione dell'In<strong>di</strong>ce de' libri, e<br />

manuscritti e <strong>di</strong> tutto quello che serve per uso della libraria, come fossero banchi, se<strong>di</strong>e,<br />

tavole, scaffe n. 6 <strong>di</strong> Monsignor Longo, calamai, rinaruoli come d'ogni altra cosa che resta<br />

à suo carico, ed in caso <strong>di</strong> morte resteranno tenuti li suoi ere<strong>di</strong> alla consegna delli libri e<br />

manuscritti à tenore dell'In<strong>di</strong>ce consignatoli come pure alla mancanza.<br />

6<br />

Il Bibliotecario e l'altri subalterni debbono assistere personalmente alla libraria senza pote­<br />

re sostituire altri in suo luogo, e ciò senza espressa licenza <strong>di</strong> tutti tre li Deputati.<br />

7<br />

Il Bibliotecario eligerà una, o due persone per sotto Bibliotecarii a' sua libera volontà e <strong>di</strong>sposizione<br />

e duraturi nel servizio della libraria al <strong>di</strong> lui beneplacito, se però sarà sufficiente<br />

per servizio della libraria uno per sotto Bibliotecario, o dui, resti ciò ad arbitrio <strong>di</strong> tutti tre<br />

li deputati, restando sempre l'elezione a <strong>di</strong>sposizione del Bibliotecario, quali dovranno conti­<br />

nuamente assistere nella libraria per commodo delli Letterati nel consignar loro li libri richie­<br />

sti e riporli al loro luogo restando a carico del Bibliotecario tutte le <strong>di</strong> loro mancanze.<br />

8<br />

Il Bibliotecario dovrà avere cura speciale <strong>di</strong> far pulire la libraria, le scaffe, libri, vetriate, banche,<br />

se<strong>di</strong>e e stanze della medema, come pure accomodare li calamaj, rinaruoli e penne e ciò<br />

dalli sotto Bibliotecarii.<br />

9<br />

Il Bibliotecario terrà in suo potere le chiavi delli libri come pure delli libri proibiti e manuscritti<br />

e questi si daranno a' stu<strong>di</strong>are alle persone a lui benviste, quelli però a coloro che ave­<br />

ranno facultà <strong>di</strong> legerli, che dovranno esibirla per vedersi se sia spirata, ò se li libri sono<br />

dell' eccettuati.


180 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

lO<br />

Il Bibliotecario finito il tempo designato allo stu<strong>di</strong>o dovrà far rimettere i libri a suo luogo<br />

in maniera tale, che quando s'aprirà la libraria non si trovi libro veruno fuori <strong>di</strong> scaffa.<br />

11<br />

Il Bibliotecario starà nella libraria con una se<strong>di</strong>a e tavolino invigilando, à che niente mancas­<br />

se <strong>di</strong> commodo, ed assistenza alli Letterati, come pure li sotto Bibliotecarii staranno à sedere<br />

nelli banchi con una tavola d'innanzi per ricevere li libri, che li si restituiranno dalli Letterati.<br />

12<br />

Si il Bibliotecario sotto qualsivoglia pretesto impe<strong>di</strong>sse l'uso dello stu<strong>di</strong>o publico e non tenes­<br />

se la libraria aperta nell' ore designate s'intende ipso facto privato dalla carica e potranno<br />

li Deputati eligerne altro in suo luogo, che resti obligato alle presenti leggi ed Instruzioni.<br />

13<br />

Il Bibliotecario non possa per conto alcuno estraere qualsisia libro e manuscritto, nemmeno<br />

per un sol giorno, nemmeno ciò possano permettere li Deputati e facendo il contrario perde­<br />

rà un anno <strong>di</strong> suo salario che si converterà in beneficio della libraria, e questo à tenore della<br />

donazione del fu Illustrissimo Monsignor Don Giacomo Longo questo capitolo però non s'in­<br />

tende nel caso <strong>di</strong> doversi legare libri <strong>di</strong> nuovo, o accommodarsi.<br />

14<br />

In caso <strong>di</strong> doversi accommodare li libri, o vero legarsi <strong>di</strong> nuovo l'estraeranno con facultà delli<br />

Deputati inscritto, che resterà al Bibliotecario per sua cautela, quale si lacererà al ritorno<br />

delli medesimi.<br />

15<br />

Il Bibliotecario non possa impe<strong>di</strong>re alli Sacerdoti si Secolari, come regolari la cappella per<br />

<strong>di</strong>re la Santa Messa, questo però s'intende quando porteranno seco chi risponde la Santa<br />

Messa, al che non sarà obligato veruno dell' assistenti alla libraria.<br />

16<br />

Il Bibliotecario dovrà celebrare una Santa Messa coti<strong>di</strong>ana nella Cappella della Casa del Re­<br />

veren<strong>di</strong>ssimo Canonico Don Antonino Colica à tenore della donazione fatta dal medemo per<br />

atti <strong>di</strong> Notaro Domenico Guerrera sotto lì 19 Gennajo 1737 mentre durerà nella sua carica,<br />

ed ancorchè sia a sufficienza <strong>di</strong>chiarato che il Bibliotecario non possa essere eletto se prima


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... 181<br />

non sarà Sacerdote non <strong>di</strong> meno à maggior chiarezza si <strong>di</strong>chiara che nessuno possa or<strong>di</strong>narsi<br />

a titolo <strong>di</strong> detta Messa coti<strong>di</strong>ana tanto per essere detta carica <strong>di</strong> Bibliotecario amovibile, quanto<br />

per essere intenzione <strong>di</strong> detto Signor Canonico che a ciò non possa supplirsi, nè per via d'at­<br />

to d'elezione perpetuo, nè da auttorità <strong>di</strong> veruno Superiore Ecclesiastico, ò Seculare ezian<strong>di</strong>o<br />

Supremi.<br />

17<br />

Il Bibliotecario sarà oltre il Procuratore della libraria esigendo le <strong>di</strong> lei ren<strong>di</strong>te tanto delle<br />

onze 15 sopra l'Università <strong>di</strong> Francaviglia lasciate dal fu Abbate Signor Don Francesco Averna,<br />

quanto del tarì uno sopra il 3 <strong>di</strong> Decembre d'ogni anno contributo dal Reverendo Clero <strong>di</strong><br />

questa Città sopra le Franchezze del Frumento, come pure le onze 6 lasciate dal Reveren<strong>di</strong>s­<br />

simo Canonico Don Antonino Colica per il mantenimento delle superlettili, ed altro della<br />

Cappella nella sua casa donata al servizio della libraria e qualsivoglia altro denaro spettante<br />

alla detta libraria, che dovrà l'emettere in mano del Tesorero <strong>di</strong> essa con farsene fare cautela<br />

per sua indennità e questa procura dovra farla gratis.<br />

18<br />

Restando però sempre li Deputati perpetui nella piena libertà <strong>di</strong> giungere, togliere e mutare<br />

o in tutto, o in parte le sopradette Instruzioni secondo richiederà l'occasione, ed il maggior<br />

accerto della publica libraria.<br />

Diego Migliorino Canonico Decano confirmo come sopra.<br />

Canonico Cantore Don Stefano Loffreda Deputato confirmo come sopra.<br />

Don Placido Milia Procuratorio nomine confirmo come sopra.<br />

Archivio <strong>di</strong> Stato <strong>di</strong> Messina, notaio Domenico Guerrera, voI. 995, cc. 517-5301'.


182 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Documento n. 8<br />

Die vigesimo quarto mensis Decembris secundae In<strong>di</strong>ctionis<br />

millesimo septingentesimo trigesimo ottavo 1738.<br />

Presenti innante Noi Notaro e Testimonii infrascritti li Reveren<strong>di</strong>ssimi utriusque juris<br />

Doctor Don Diego Migliorino Canonico Decano, utriusque juris Doctor Don Stefano Lof­<br />

freda Canonico Cantore della Santa Protometropolitana Chiesa <strong>di</strong> questa Nobile Fidelissima<br />

ed Esemplare Città <strong>di</strong> Messina, ed il Molto Reverendo Sacerdote Don Placido Milia vice<br />

procuratore del Reveren<strong>di</strong>ssimo utriusque juris Doctor Don Gregorio Milia Canonico ed Ar­<br />

chi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> questa Santa Protometropolitana Chiesa suo fratello in virtù <strong>di</strong> procura colla<br />

podestà <strong>di</strong> sustituire fatta nella città <strong>di</strong> Napoli sotto li 26 Maggio 1736 e sottoscritta dal<br />

sudetto Reveren<strong>di</strong>ssimo Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> Milia come per fede fatta in pede della medema<br />

procura da Francesco Barbato Regio Notaro Apostolico <strong>di</strong> detta città <strong>di</strong> Napoli rogato dal<br />

sudetto Reveren<strong>di</strong>ssimo Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> Milia, e transuntata in atti infrascritti sotto li 5 Giugno<br />

1736 alla quale etc. da me Notaro conosciuti etc. ed essi Reveren<strong>di</strong>ssimi <strong>di</strong> Migliorino, Lof­<br />

freda, e Milia intervenendo a questo come Deputati perpetui eletti, e nominati nella donatio­<br />

ne della Libraria fatta al publico e Citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> questa sudetta Città dal fu Illustrissimo e<br />

Reveren<strong>di</strong>ssimo Don Giacomo Longo olim Giu<strong>di</strong>ce del Tribunale della Regia Monarchia ed<br />

Apostolica Legazia e Presidente del Tribunale del Concistoro in virtì! <strong>di</strong> donatione stiptÙata<br />

in atti <strong>di</strong> Notaro Giuseppe Palumbo <strong>di</strong> Palermo sotto li 13 Dicembre 1731 alla quale etc.<br />

sponte etc. in virtì! del presente <strong>di</strong>cto nomine confessano aver avuto e ricevuto dal Reveren­<br />

do Sacerdote in Sacra Teologia Dottor Don Pietro la Guidara e sudetto Reverendo Sacerdo­<br />

te Don Placido Milia vice procuratore del sudetto Reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Milia suo fratello in<br />

virtù della precitata procura e detto Reverendo <strong>di</strong> la Guidara come esecutore sustituto dal<br />

sudetto fu Illustrissimo e Reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Longo doppo la morte del fu Reveren<strong>di</strong>ssimo<br />

Abbate Don Francesco Averna della sudetta donatione ad esso Reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Milia pari­<br />

mente <strong>di</strong> detta donatione esecutore anco presenti etc. da me Notaro conosciuti etc. tutta<br />

ed integra la sudetta libraria donata a publico e Citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> questa sudetta Città una con<br />

alcuni libri dupplicati esistenti in detta libraria, e registrati nell'In<strong>di</strong>ce nuovo della medema<br />

libraria donata dal sudetto fu Illustrissimo e Reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Longo in virtù della precitata<br />

donatione consistente nell'In<strong>di</strong>ce generale <strong>di</strong> detta libraria, nec non in n. 6 scaffe d'ebbano<br />

negre con sue gradette, cioè quell'istessa libraria dalli sudetti Reveren<strong>di</strong> la Guidara e Milia<br />

<strong>di</strong>cto nomine confessata dal Spettabile utriusque juris Doctor Don Vincenzo Natoli consi­<br />

stente allora in scaffe 82 incassate e ben con<strong>di</strong>zionate cioè casse 71 le medeme che si trovava­<br />

no incassate doppo la morte del detto fu Illustrissimo e Reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Longo consistenti<br />

<strong>di</strong> libri <strong>di</strong> lettere umane e <strong>di</strong> tutte le facoltà cossÌ biblici, Santi Padri, Spositori, pre<strong>di</strong>cabili,<br />

ascetici, morali, politici, Istorie Ecclesiastiche, e profane, filosofia, me<strong>di</strong>cina, legge civile e<br />

canonica, rettorici, varie eru<strong>di</strong>zioni d'umanità, e vari tomi <strong>di</strong> manuscritti cossÌ legali come


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA ... 183<br />

d'altre facoltà e giuris<strong>di</strong>zioni, e casse n. 11 <strong>di</strong> libri che si ritrovavano parte in detti sei stipi<br />

d'intaglio d'ebbano, come pure nelle scaffe nella camera <strong>di</strong> negozio con dui In<strong>di</strong>ci in virtù<br />

<strong>di</strong> confessione stipulata per 1'atti infrascritti sotto li 12 Ottobre 1736 alla quale etc. e ciò<br />

in loro potere per consegnata, ed al presente esistenti nella casa ove loherio nomine e posta<br />

sudetta libraria, come <strong>di</strong>ssero renunciando etc. e non altrimente etc. et ita iuraverunt tacto<br />

pectore etc. unde etc.<br />

Presentibus Iohanne Vasilli et Stella, et Clerico Don Joseph Elia Testibus.<br />

Archivio <strong>di</strong> Stato <strong>di</strong> Messina, notaio Domenico Guerrera, voI. 995, cc. 535r-536v.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 185<br />

Documento n. 10<br />

Die decimo mensis martij quinte in<strong>di</strong>ctionis millesimo<br />

septingentesimo quadragesimo secundo - 1742<br />

Presente innante noi notario e testimonij infrascritti il reverendo sacerdote in Sacra<br />

Teologia dottore don Giuseppe Vinci <strong>di</strong> questa nobile fidele ed esemplare città <strong>di</strong> Messina<br />

da me notaro conosciuto intervenendo a questo come Bibliotecario eletto della libraria publica<br />

donata dal fù illustrissimo e reveren<strong>di</strong>ssimo don Giacomo Longo olim Giu<strong>di</strong>ce della<br />

Regia Monarchia al publico e citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> questa sudetta città <strong>di</strong> Messina in virtù <strong>di</strong> tale<br />

atto d'elettione fatto dal reverendo sacerdote don Placido Milia come procuratore del reveren<strong>di</strong>ssimo<br />

utriusque juris ed in Sacra Teologia dottore don Gregorio Milia Canonico<br />

Archi<strong>di</strong>acono della Protometropolitana Chiesa <strong>di</strong> questa sudetta città fidecommissario eletto<br />

dal sudetto fù illustrissimo e reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Longo nella donazione della sudetta libraria<br />

celebrata nell'atti <strong>di</strong> notaro Giuseppe Palumbo della città <strong>di</strong> Palermo sotto li 13 <strong>di</strong>cembre<br />

1731. È stipulato sudetto atto d'elettione <strong>di</strong> Bibliotecario nell' atti miei sotto li tre del mese<br />

<strong>di</strong> novembre dell'anno 1738. Sponte etc. in virtù del presente confessa avere avuto e<br />

ricevuto dalli reveren<strong>di</strong>ssimo utriusque juris dottore don Diego Migliorino Canonico Deca­<br />

no reveren<strong>di</strong>ssimo utriusque juris dottore don Stefano De Simone e Loffreda Canonico<br />

Cantore della Protometropolitana Chiesa <strong>di</strong> questa sudetta città <strong>di</strong> Messina, e dal reverendo<br />

sacerdote don Placido Milia come Procuratore del sudetto reveren<strong>di</strong>ssimo canonico archi<strong>di</strong>acono<br />

don Gregorio Milia suo fratello in virtù <strong>di</strong> procura fatta nella città <strong>di</strong> Napoli<br />

sotto li 23 febraro 173 7 e per mani <strong>di</strong> notaro Francesco Barbato della sudetta città <strong>di</strong> Napoli<br />

transuntata nell' atti infrascritti sotto li 4 del mese <strong>di</strong> marzo <strong>di</strong> detto anno come <strong>di</strong>gnità<br />

del reveren<strong>di</strong>ssimo Capitolo <strong>di</strong> detta Protometropolitana Chiesa e nel nome sud etto come<br />

fidecommisarij perpetui, e Deputati della sudetta libraria publica eletti nella precitata do­<br />

natione fatta dal sudetto fu illustrissimo e reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Longo presenti da me notaro<br />

contati li infrascritti libri esistenti nella libraria publica donata dal sud etto fu illustrissimo<br />

e reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Longo descritti, ed annotati nell'infrascritta giuliana sottoscritta da<br />

esso reverendo <strong>di</strong> Vinci del tenor che siegue cioè:<br />

S'inserisca sudetta giuliana [ ... ]1'<br />

Sac. S. Th. Dr. D. Ioseph Vinci Bibliotheca Publica Prefectus<br />

E ciò in suo potere per consegnati, visti, e rivisti cioè li istessi libri descritti nelli dui<br />

in<strong>di</strong>ci esistenti uno in potere del sudetto Reveren<strong>di</strong>ssimo Canonico Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> Milia,<br />

e l'altro nella sudetta libraria conforme viene prescritto, ed or<strong>di</strong>nato nella relata donazione<br />

fatta dal sudetto fu Illustrissimo e Reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Longo e stipulata nell'atti del sudetto<br />

notario Gioseppe Palumbo il giorno <strong>di</strong> sopra espressato.<br />

;, Il testo della Giuliana, parte principale dell'intero documento, è qui trascritto alle pp. 1-143.


186 MARIA ALIBRANDI INTERSIMONE<br />

Dichiarando essi Reveren<strong>di</strong>ssimi <strong>di</strong> Migliorino e Loffreda Deputati sudetti, come pure<br />

esso Reverendo <strong>di</strong> Vinci Bibliotecario col loro giuramento esservi inclusi nella preinserta giu­<br />

liana l'opera intitulata Biblioteca Sanctorum Patrum torni ventisetti, che esisteva in potere<br />

del sudetto Reveren<strong>di</strong>ssimo Canonico Archi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> Milia e parimenti la Biblioteca Bizan­<br />

tina tomi ventisej, che era in potere <strong>di</strong> esso Reverendo Don Placido Milia a <strong>di</strong>sposizione del<br />

sudetto fu Illustrissimo e Reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Longo, quali Biblioteca Sanctorum Patrum tomi<br />

27, e Biblioteca Bizantina tomi 26 al presente esistono in detta libraria. E parimente essi<br />

Reveren<strong>di</strong>ssimi Deputati col loro giuramento <strong>di</strong>chiarono esserli state consegnate li centodo­<br />

deci corpi opere dell' Abbate Marali che esistevano in potere del sudetto Reveren<strong>di</strong>ssimo Ar­<br />

chi<strong>di</strong>acono <strong>di</strong> Milia, e <strong>di</strong>chiarate dal sudetto fu Illustrissimo e Reveren<strong>di</strong>ssimo <strong>di</strong> Longo nella<br />

precitata donazione, quali sudetti centodeci corpi dell'opera del sudetto Abate Maroli al pre­<br />

sente esistono nelle stanze <strong>di</strong> detta libraria, dove si trovano altri corpi consimili.<br />

Quali sudetti libri descritti nella preinserta giuliana esso Reverendo <strong>di</strong> Vinci Biblioteca­<br />

rio sponte etc. in virtù del presente s' obligò, ed obliga per esso etc. consegnare ad essi Reve­<br />

ren<strong>di</strong>ssimi Deputati presenti come sopra conosciuti, e futuri Deputati, che pro tempore saranno<br />

<strong>di</strong> essa libraria assegnatari ed io Notario per essi stipulante, et ad ogni prima semplice, et<br />

oretenus richiesta <strong>di</strong> essi Reveren<strong>di</strong>ssimi Deputati, e futuri Deputati che pro tempore saran­<br />

no della sudetta libraria, ed in caso <strong>di</strong> mancanza <strong>di</strong> libri sia tenuto, ed obligato esso Reveren­<br />

do <strong>di</strong> Vinci comprarli a sue proprie spese, e riponerli in detta libraria, e che mai possa essere<br />

ammesso <strong>di</strong> pagare il prezzo, siccome esso Reverendo <strong>di</strong> Vinci succedendo il caso <strong>di</strong> mancan­<br />

za <strong>di</strong> detti libri, e d'ora per all' ora ed al contrario sponte etc. in virtù del presente renuncian­<br />

do etc. s' obligò, ed obliga per esso etc. alli sudetti Reveren<strong>di</strong>ssimi Deputati presenti, e futuri<br />

Deputati che pro tempore saranno della sudetta libraria assegnatari ed io Notario per essi<br />

stiptùante <strong>di</strong> comprare a sue proprie spese sudetti libri che all' ora mancheranno, e riponerli<br />

nella sudetta libraria senza essere ammesso esso Reverendo <strong>di</strong> Vinci <strong>di</strong> pagare il prezzo <strong>di</strong><br />

essi libri ogni eccettione <strong>di</strong> legge, e fatto dall'intutto remota, e l'enunciata, coll' esecuzione<br />

<strong>di</strong> farsi contro esso Reverendo <strong>di</strong> Vinci e suoi etc. col patto de non opponendo ed altri come<br />

infra.<br />

Ed a maggior cautela <strong>di</strong> essi Reveren<strong>di</strong>ssimi Deputati, e futuri Deputati che pro tem­<br />

pore saranno <strong>di</strong> detta libraria per la consegna delli sudetti libri come sopra confessati da<br />

esso Reverendo <strong>di</strong> Vinci, e compra <strong>di</strong> essi, nel caso <strong>di</strong> mancanza come sopra si è detto,<br />

ed a tutto quello, e quanto esso Reverendo <strong>di</strong> Vinci in virtll del presente è tenuto ed obliga­<br />

to, ed a preghiere e compiacenza <strong>di</strong> esso Reverendo <strong>di</strong> Vinci sponte etc. in virtù del presen­<br />

te una simul et insolidum l'enunciando col loro giuramento etc. Beneficio novarum<br />

constitutionum de duobus, vel pluribus reis deben<strong>di</strong>, Epistolae Divi Adriani, beneficio <strong>di</strong>­<br />

visionis, authentice presente co<strong>di</strong>ce de fidejussoribus et juri de primo principale conveniendo<br />

e tutt' altri beneficij legali certi etc. dei quali promisero e promettono col loro giUl'amento<br />

etc. non letarsi in giu<strong>di</strong>zio e fuori, pleggiarono, e pleggiano per essi etc. Ignazio ZaUl'do<br />

del fu Placido Aromatario <strong>Messinese</strong>, e Nicolò Russo del fu Orazio librario Napolitano,<br />

ed abitante in questa città <strong>di</strong> Messina presenti da me Notario conosciuti.


ALLE ORIGINI DELLA BIBLIOTECA UNIVERSITARIA... 187<br />

Que omnia etc. sub hypoteca etc. etiam viaticas etc. et variari possit etc. et non pos­<br />

sint se opponere etc. et in casu executionis bona et pignora etc. renunciando etc. et pre<strong>di</strong>c­<br />

ta attendere etc. et ita iuraverunt etc. unde etc.<br />

Presentibus Notario Johanne Vasilli et Stella, et Clerico Don Joseph Elia testibus.<br />

Archivio <strong>di</strong> Stato <strong>di</strong> Messina, notaio Domenico Guerrera, voI. 998, cc. 1042r-1154r.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!