19.05.2013 Views

biologia IX klasi III turi

biologia IX klasi III turi

biologia IX klasi III turi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

iologia <strong>IX</strong> <strong>klasi</strong> <strong>III</strong> <strong>turi</strong><br />

1. SeadareT erTmaneTs limfisa da sisxlis mimoqcevis sistemebi:^<br />

1. ra mimarTulebiT moZraobs sisxli da limfa?<br />

2. ra ganapirobebs sisxlis da ra - limfis moZraobas ZarRvebSi?<br />

3. ra gansxvavebaa sisxlisa da limfis kapilarul sistemebs Soris?<br />

4. wvrili nawlavis xaoebis romel kapilarebSi (limfurSi Tu sisxlis)<br />

xdeba glicerinis, cximovani mJavebis, aminomJavebisa da monosaqaridebis<br />

Sewova.<br />

pasuxi: 1. sisxli moZraobs organoebidan gulisaken da piriqiT, gulidan<br />

organoebisaken; limfa mxolod organoebidan gulisaken.<br />

2. sisxlis moZraobas ZarRvebSi ganapirobebs sxvadasxva ubanze wnevaTa<br />

sxvaoba (an gulis parkuWebis SekumSvis Zala), kunTebis SekumSva da<br />

sarqvelebi venebSi; limfis moZraobas - kunTebis SekumSva da sarqvelebi.<br />

3. sisxlis kapilarebi warmoqmnian kapilarul qsels, limfis kapilarebi<br />

ki brmad bolovdebian qsovilur siTxeSi.<br />

4. sisxlis kapilarebSi Seiwoveba aminomJavebi da monosaqaridebi;<br />

limfur kapilarebSi - glicerini da cximovani mJavebi.<br />

2. Cveni organizmis mudmivi tempera<strong>turi</strong>s SenarCuneba damokidebulia<br />

siTbos warmoqmnasa da mis gacemaze.<br />

1. romel organoebSi xdeba SedarebiT didi raodenobiT siTbos<br />

warmoqmna?<br />

2.romeli organoidebis simravlea mosalodneli am organoebis<br />

ujredebSi?<br />

3. axseniT, romeli organoebi da rogor uzrunvelyofen Warbi siTbos<br />

gamoyofas organizmidan.<br />

pasuxi: a) ConCxis kunTebi, RviZli;<br />

b) mitoqondriebi;<br />

g) kani da filtvebi. kani - sisxlZarRvebis gafarToebiT da oflis<br />

gamoyofiT; filtvebi - haeris amosunTqviT.<br />

3. 1. daasaxeleT cxoveluri organizmebis maregulirebeli sistemebi.<br />

2. qvemoT CamoTvlilTagan romeli xorcieldeba TiToeuli<br />

maregulirebeli sistemis monawileobiT ?<br />

1. sunTqvis SeCerebisas xdeba uneblie CasunTqva.<br />

2. hidras sxeuli Sexebis sapasuxod swrafad ikumSeba.<br />

3. adrenalinis gavleniT icvleba gulis muSaobis riTmi.<br />

4. sakvebis danaxvisas ZaRls gamoeyofa kuWis wveni.<br />

5. Tu maZRari ZaRlis sisxls SeviyvanT mSieri ZaRlis venaSi, am<br />

ukanasknels uxvad gamoeyofa kuWis wveni.<br />

pasuxi: a) nervuli da humoruli sistemebi.<br />

b) 1. 3, 5 – humoruli; 2, 4 – nervuli.<br />

1


4. aRwereT filtvis, RviZlisa da Tirkmlis sisxliT momaragebis<br />

Taviseburebebi.<br />

pasuxi: 1. filtvSi _ arteriiT Sedis venuri da veniT gamodis arteriuli<br />

sisxli;<br />

2. RviZlSi _ Sedis rogorc vena (karis vena) ise arteria (RviZlis<br />

arteria), gamodis mxolod vena (RviZlis vena).<br />

3. TirkmelSi _ nefronSi gorglis kapilarul qselSi Sesuli<br />

arteriuli sisxli ar gardaiqmneba venurad da TiToeul kafsulidan<br />

gamosuli arteriola kvlav qmnis kapilarul qsels (anu nefronSi<br />

orjer warmoiqmneba kapilaruli qseli: pirvelad xdeba filtracia,<br />

xolo Semdeg organos kveba.<br />

5. 1. daasaxeleT da aRwereT RviZlis oTxi funqcia.<br />

2. daasaxeleT RviZlisa da elenTis saerTo funqciebi.<br />

pasuxi: 1. barieruli, naRvelis warmoqmna, eriTrocitebis daSla,<br />

sisxlis depo. (glikogenis dagroveba, Tboregulacia).<br />

2. eriTrocitebis daSla, sisxlis depo.<br />

<strong>biologia</strong> X <strong>klasi</strong> <strong>III</strong> <strong>turi</strong><br />

1. CamoTvlilTagan romeli procesi axasiaTebs anaerobul baqteriebs?<br />

1. mitozi 2. sporebiT gamravleba 3. sporebiT gavrceleba<br />

4. fagocitozi 5. dnm-s replikacia 6. glikolizi 7. ujreduli sunTqva.<br />

pasuxi: 3, 5, 6.<br />

2. baqteriebi gazardes sakveb areze, romelic Seicavda azotis,<br />

gogirdisa da fosforis mZime izotopebs. CawereT da axseniT axlad<br />

warmoqmnili baqteriebis romel polimerebSi aRmoCndeba es izotopebi?<br />

pasuxi: 1. 15 N aRmoCndeba cilebsa da dnm-Si(rnm-Si), radgan maTi<br />

monomeruli erTeulebi - aminomJava da nukleotidi Sesabamisad Seicaven<br />

aminojgufs da azotovan fuZes.<br />

2. 32 P aRmoCndeba dnm-Si(rnm-Si), radgan misi monomeruli erTeuli<br />

nukleotidi Seicavs fosformJavas naSTs.<br />

3. 35 S aRmoCndeba cilebSi, radgan erT-erTi aminomJavas (cisteinis)<br />

radikali Seicavs gogirds.<br />

3. hormoni insulini, romelic Sedgeba ori polipeptiduri jaWvisgan,<br />

Seicavs 51 aminomJavur naSTs. isini erTmaneTTan dakavSirebuli arian<br />

ori Ddisulfiduri bmiT.<br />

CawereT da axseniT:<br />

2


1. ramdeni nukleotidi gansazRvravs am cilis struqturas dnm-is<br />

molekulaSi.<br />

2. wylis ramdeni molekula gamoiyofa insulinis erTi molekulis<br />

sinTezis dros?<br />

pasuxi : 1. erT aminomJavas Seesabameba sami nukleotidi - 3 x 51 = 153.<br />

2. ori aminomJavis erTmaneTTan dakavSirebisas gamoiyofa erTi molekula<br />

wyali. amdenad, 51 aminomJavuri naSTiT agebuli orWimiani polipeptiduri<br />

jaWvis sinTezisas gamoiyofa 49 molekula wyali.<br />

4. rogor icvleba sxeulis temperatura, gulis cemis sixSire da<br />

nervuli sistemis aqtiuroba 1. hiper - da 2. hipoTireoidizmis dros?<br />

pasuxi: 1. – izrdeba, izrdeba, Zlierdeba.<br />

2. – mcirdeba, mcirdeba, sustdeba.<br />

5. kuWqveSa jirkvlis normaluri funqcionirebis da sisxlSi insulinis<br />

normaluri koncentraciis miuxedavad adamians SeiZleba ganuviTardes<br />

diabeti (e.w. meore tipis diabeti).<br />

1. ra SeiZleba iyos amis mizezi?<br />

2. ra darRvevebia mosalodneli am daavadebis dros nivTierebaTa cvlis<br />

procesebSi?<br />

pasuxi: 1. cila-receptori ver aRiqvams insulins;<br />

2. a) ar moxdeba glukozis gardaqmna glikogenad;<br />

b) ar moxdeba glukozis SeTviseba ujredebis mier da misi Jangva;<br />

g) Seneldeba cilebisa da cximebis sinTezi.<br />

6. CawereT sisxlis romeli jgufis mixedviT SeiZleba iyos adamiani:<br />

1. homozigo<strong>turi</strong> genebis matarebeli?<br />

2. heterozigo<strong>turi</strong> genebis matarebeli?<br />

3. rogorc homozigo<strong>turi</strong> aseve heterozigo<strong>turi</strong> genebis matarebeli?<br />

sisxlis romeli jgufis arsebobis SemTxvevaSi aqvs adgili:<br />

4. kodominantobas ?<br />

5. genTa srul dominirebas?<br />

6. rogori genebis urTierTqmedebas aqvs adgili kodominantobis dros?<br />

pasuxi : 1. I, II, <strong>III</strong>.<br />

2. II, <strong>III</strong>, IV.<br />

3. II da <strong>III</strong>.<br />

4. IV.<br />

5. II da <strong>III</strong>.<br />

6. dominan<strong>turi</strong> aleluri<br />

3


7. kbilebis gamuqeba SeiZleba gamowveuli iyos autosomuri dominan<strong>turi</strong><br />

(A) AgeniT an aseve dominan<strong>turi</strong> (B) geniT, romelic moTavsebulia X<br />

qromosomaSi.<br />

mSobelTagan erT-erTis muqkbilianoba gamowveulia mxolod X<br />

qromosomaSi moTavsebuli dominan<strong>turi</strong> geniT, xolo meorisa autosomaSi<br />

moTavsebuli dominan<strong>turi</strong> geniT. muqkbila mSoblebs SeeZinaT TeTrkbila<br />

gogona.<br />

gansazRvreT:<br />

1. gogonas genotipi;<br />

2. mamis genotipi;<br />

3. dedis genotipi;<br />

4. mSoblebis gametebi; .<br />

5. am ojaxSi janmrTeli (TeTrkbila) bavSvis dabadebis albaToba.<br />

pasuxi : 1. aaX b X b<br />

2. AaX b Y<br />

3. aaX B X b<br />

4. mSoblebis gametebi; dedis aX B , aX b ;<br />

mamis AX b ,AY , aX b , aY.<br />

5. 1/4.<br />

<strong>biologia</strong> XI _XII <strong>klasi</strong> <strong>III</strong> <strong>turi</strong><br />

1. CawereT romeli Canasaxovani furclidan viTardeba TiToeuli:<br />

1. badura 2. mxedvelobis nervi 3. Tvalis mamoZravebeli kunTebi<br />

4. Tvalis mkvebavi sisxlZarRvebi.<br />

pasuxi:<br />

badura da mxedvelobis nervi viTardeba eqtodermidan.<br />

Tvalis mamoZravebeli kunTebi da Tvalis mkvebavi sisxlZarRvebi<br />

viTardeba mezodermidan.<br />

2. 1. daasaxeleT ori nivTiereba, romelic warmoqmnis ribosomas;<br />

2. romeli procesebis Sedegad warmoiqmneba TiToeuli maTgani?<br />

3. sad warmoiqmneba ribosomis suberTeulebi?<br />

pasuxi: 1. cila, r-rnm;<br />

2. cila warmoiqmneba translaciis (transkripciisa da translaciis),<br />

r-rnm ki transkripciis Sedegad;<br />

3. ribosomis suberTeulebi warmoiqmneba birTvakSi;<br />

3. Roris gripis gamomwvev virusTan brZola sakmaod gaZnelebulia.<br />

msoflioSi iqmneba gripis sawinaaRmdego preparatebi, magram virusi<br />

4


swrafad ganicdis mutacias da medikamentebisadmi mdgrad, axal formebad<br />

gardaiqmneba. ra aris virusis aseTi formebis Camoyalibebis mizezi?<br />

pasuxi: bunebrivi gadarCevis mamoZravebeli forma.<br />

4. CamoTvlilTagan romel ujredebSia SedarebiT didi raodenobiT:<br />

a. granularuli endoplazmuri bade?<br />

b. citoplazmaSi Tavisuflad ganlagebuli ribosomebi?<br />

1. kunTovani ujredi 4. sanerwyve jirkvlis ujredi<br />

2. kuWqveSa jirkvlis ujredi 5. kvercxujredi<br />

3. limfociti<br />

pasuxi: 1. kuWqveSa jirkvalSi, sanerwyve jirkvalsa da limfocitebSi<br />

ganviTarebulia granularuli endoplazmuri bade.<br />

2. kunTovan ujredsa da kvercxujredSi citoplazmaSi Tavisuflad<br />

ganlagebuli ribosomebis SedarebiT didi raodenobaa.<br />

5. 1. daasaxeleT cxovelis sasqeso jirkvlis zonebi.<br />

2. ra procesebi mimdinareobs TiToeul maTganSi?<br />

pasuxi: 1. gamravlebis, zrdis, momwifebis.<br />

2. gamravlebis zonaSi _ mitozi, zrdis zonaSi _ zrda,<br />

momwifebis zonaSi _ meiozi.<br />

6. 1. homozigo<strong>turi</strong> ruxi da yviTeli drozofilebis SejvarebiT<br />

miRebulia Semdegi Sedegebi:<br />

a. ruxi mdedrisa da yviTeli mamris SejvarebiT gaCndnen mxolod ruxi<br />

individebi.<br />

b. ruxi mamrisa da yviTeli mdedris Sejvarebis Sedegad aRmoCnda, rom<br />

yvela mamri yviTelia, xolo yvela mdedri ruxi.<br />

CawereT:<br />

1. mSobliuri formebis genotipebi I Sejvarebisas;<br />

2. STamomavlebis genotipebi I Sejvarebisas;<br />

3. mSobliuri formebis genotipebi II Sejvarebisas;<br />

4. STamomavlebis genotipebi II Sejvarebisas.<br />

pasuxi: 1. ruxi mdedri – X A X A , yviTeli mamri – X a Y<br />

2. ruxi mdedri – X A X a , ruxi mamri -X A Y<br />

3. ruxi mamri – X A Y, yviTeli mdedri – X a X a<br />

4. yviTeli mamri – X a Y, ruxi mdedri – X A X a<br />

7. virTxis muqbewvianobis (A) da wiTeli Tvalebis (d) ganmsazRvreli<br />

genebi moTavsebulia erT qromosomaSi, xolo TeTrbewvianobisa (a) da<br />

vardisferi Tvalebis (D) – mis homologiurSi.<br />

profaza I-is dros sasqeso ujredebis 26%-Si xdeba A da a genebis<br />

Sesabamisi monakveTebis gacvla.<br />

5


diheterozigo<strong>turi</strong> individi Seajvares dihomozigotur TeTrbewvian<br />

vardisferTvalebian individs.<br />

1. CawereT mSobliuri formebis genotipebi;<br />

2. CawereT mSobliuri formebis mier warmoqmnili gametebi;<br />

3. CawereT hibridebis genotipebi da TiToeuls miuwereT warmoqmnis<br />

albaToba procentebSi;<br />

4. CawereT miRebuli genotipebi da TiToeuls miuwereT Sesabamisi<br />

fenotipebi;<br />

5. CawereT miRebuli fenotipebi da TiToeuls miuwereT warmoqmnis<br />

albaToba procentebSi.<br />

pasuxi: 1. AaDd x aaDD<br />

2. AD, Ad, aD, ad da aD.<br />

3. AaDD – 13% , AaDd – 37% , aaDD – 37% , aaDd – 13% .<br />

4. AaDD – muqi vardisferTvalebiani, AaDd – muqi<br />

vardisferTvalebiani, aaDD – TeTri vardisferTvalebiani,<br />

aaDd – TeTri vardisferTvalebiani.<br />

5. muqi vardisferTvalebiani – 50%, TeTri vardisferTvalebiani –<br />

– 50%.<br />

aaDD<br />

AaDd an AaDd<br />

26% 74%<br />

AD ad Ad aD<br />

13% 13% 37% 37%<br />

AaDd<br />

AD - 13% Ad - 37% aD - 37% ad – 13%<br />

aD AaDD – 13% AaDd – 37% aaDD – 37% aaDd – 13%<br />

muqi vardisferTvaleba 50% TeTri vardisferTvaleba 50%<br />

6

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!