03.06.2013 Views

CS GEORGIA Georgian - Reintegration Caritas

CS GEORGIA Georgian - Reintegration Caritas

CS GEORGIA Georgian - Reintegration Caritas

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

saxelmwifos Sesaxeb qvemoT moyvanili informacia, warmoadgens specialuri xelSewyobili<br />

nebayoflobiTi dabrunebis (sxnd) proeqtis (Tailor-Made Assisted Voluntary Return Project)<br />

nawils. proeqtis farglebSi, SesaZlo repatriantebisaTvis da maTi mrCevlebisaTvis,<br />

“karitasi” agrovebs ganaxlebul da konkretul informacias reintegraciis sakiTxebze.<br />

reintegraciis sakiTxebze TqvenTvis saintereso informaciis misaRebad, romelic ar aris<br />

moyvanili am dokumentSi, SegiZliaT mimarToT “karitas interneSinal belgia”-s (<strong>Caritas</strong><br />

International Belgium) damxmare sainformacio samsaxurs:<br />

el. el. fosta: fosta: fosta: reintegration@caritasint.be<br />

informacia saxelmwifos Sesaxeb<br />

ianvari 2010<br />

saqarTvelo<br />

sxnd proeqti dafinansebulia evrokavSiris da<br />

“fedasil”-is (belgia) mier.<br />

evrokavSiri da/an “fedasili” ar arian pasuxismgebelni<br />

dokumetSi arsebuli informaciis gamoyenebaze.<br />

pasuxismgebloba ekisreba uSualo Semsrulebels.<br />

1


daTqma<br />

daTqma<br />

dokumenti Seqmnilia sainformacio miznebisaTvis, misi Sinaarsi ar<br />

uzrunvelyofs uflebis miniWebas da ar warmoqmnis valdebulebebs.<br />

“karitas interneSinali” yvelafers iRonebs raTa dokumentSi moyvanili<br />

informacia iyos swori, dazustebuli, gamWvirvale da ganaxlebuli, Tumca, ver<br />

iqneba pasuxismgebeli am informaciis sizusteze da srulyofilebaze. “karitas<br />

interneSinali” aranairi formiT ar iRebs pasuxismgeblobas am dokumentSi<br />

moyvanil informaciaze an misi gamoyenebis Sedegad miRebul zarals / zians.<br />

es dokumenti Seqmnilia adgilobriv partniorebTan TanamSromlobiT.<br />

es dokumenti Seicavs bmulebs veb-gverdebze, romelic sxvadasxva<br />

organizaciebis mier imarTeba. “karitas interneSinali” ar iRebs<br />

pasuxismgeblobas aRniSnuli veb-gverdebis Sinaarsze.<br />

damatebiTi informaciisaTvis mogvmarTeT el. fostiT: reintegration@caritasint.be<br />

informacia saxelmwifos Sesaxeb momzadebulia sajarod xelmisawvdomi informaciis da<br />

adgilobrivi partniorebis mier mopovebuli informaciis safuZvelze, es informacia<br />

periodulad ganaxldeba.<br />

Cveni partniorebi saqarTveloSi arian:<br />

• “vorld vizioni” (World Vision): TbilisSi ganTavsebuli organizaciaa, romelsac<br />

warmomadgenlobebi regionebSic gaaCnia. organizacia muSaobs: unarSezRuduli<br />

bavSvebis da zogadad bavSvebis sakiTxebze; eTnikuri umciresobis<br />

warmomadgeneli axalgazrdebis integraciaze; quCis axalgazrdebis dacvaze;<br />

ganaTlebaze Sidsis Temebze; adamianis uflebebis sakiTxebze; qarTveli<br />

emigrantebis reintegraciaze (www.worldvision.org).<br />

• saia: organizacia romelic warmodgenilia saqarTvelos sxvadasxva regionSi da<br />

mTavari ofisi TbilisSi aqvs. saia moqmedebs rogorc Suamavali samTavrobo<br />

organizaciebsa da migrantebsa Soris, uwevs ra maT samarTlebriv da<br />

humanitarul daxmarebas. saia icavs adamianis uflebebs da adgilobriv da<br />

centralur xelisuflebasTan TanamSromlobiT monawileobas iRebs<br />

kanonSemoqmedebiT procesSi (www.gyla.ge).<br />

2


sarCevi sarCevi<br />

sarCevi<br />

2222 teritoriaze teritoriaze teritoriaze teritoriaze Sesvla Sesvla Sesvla Sesvla ...................................................................................................... 5<br />

2.1 2.1 dok dokumentacia<br />

dok dokumentacia<br />

umentacia ............................................................................................................................ 5<br />

2.1.1<br />

2.1.2<br />

dokumentebi romelic dambruneblebs sWirdebaT ................................................................... 5<br />

dasabrunebel qveyanaSi saWiro dokumentebi (mag. cxovrebis nebarTva, piradobis<br />

damadasturebeli mowmoba)........................................................................................................................ 6<br />

2.1.3 rogor miviRoT saWiro dokumentebi (pirobebi, vadebi) .................................................... 11<br />

2.1.4 dokumentebis gacemasTan dakavSirebuli gadasaxadebi......................................................... 12<br />

2.2 2.2 mgzavroba mgzavroba............................................................................................................................. mgzavroba<br />

13<br />

2.2.1 TviTmfrinaviT ............................................................................................................................. 13<br />

2.2.2 xmeleTiT...................................................................................................................................... 19<br />

2.2.3 zRviT ............................................................................................................................................ 20<br />

2.3 Sesvlis Sesvlis procedurebi procedurebi (saxelmwifo (saxelmwifo organo, organo, dakiTxva, dakiTxva, kontroli, kontroli, dakaveba,<br />

dakaveba,<br />

qrTam qrTami qrTam qrTami<br />

i da da a.S.) a.S.) ................................................................................................................................ 20<br />

2.3.1 TviTmfrinaviT ............................................................................................................................. 21<br />

2.3.2 xmeleTiT...................................................................................................................................... 21<br />

2.3.3 zRviT ............................................................................................................................................ 21<br />

2.4 Sesvlis Sesvlis Sesvlis dros dros Zveli Zveli samarTlebrivi samarTlebrivi aqtebis aqtebis da da normebis normebis zegavlena zegavlena .................... 22<br />

2.4.1 ltolvilobis an dacvis qveS myofis statusis zegavlena .............................................. 22<br />

ar aris informacia .................................................................................................................................. 22<br />

2.4.2 TavSesafris moTxovnis warumatebeli moTxovna .................................................................. 22<br />

2.4.3<br />

2.4.4<br />

dasabrunebeli qveynidan aralegalurad gasvlis zegavlena .............................................. 22<br />

dasabrunebeli qveynis gareT Cadenili danaSaulis zegavlena (ormagi pasuxismgeblobis<br />

sakiTxi) ...................................................................................................................................................... 23<br />

2.5 sabaJo sabaJo regulaciebi regulaciebi .......................................................................................................... 23<br />

2.6 2.6 gadaadgilebis gadaadgilebis Tavisufleba<br />

Tavisufleba............................................................................................. Tavisufleba<br />

Tavisufleba<br />

24<br />

2.6.1<br />

2.6.2<br />

SezRudvebi Sida gadaadgilebisas ........................................................................................... 24<br />

teritoriebi sadac saxifaToa an SeuZlebelia Sesvla (naRmebi, bunebrivi<br />

kataklizmebi) ............................................................................................................................................ 28<br />

2.6.3 Sida satransporto saSualebebi (sakontaqto da praqtikuli informacia, fasebi) .... 31<br />

3333 fizikuri fizikuri fizikuri fizikuri usafrTxoeba................................................................................................. usafrTxoeba<br />

usafrTxoeba<br />

usafrTxoeba<br />

32<br />

3.1 mimdinare mimdinare SeiaraRe SeiaraRebuli SeiaraRe buli konfliqtebi<br />

konfliqtebi ............................................................................... 33<br />

3.2 usafrTxoebisaTvis usafrTxoebisaTvis maRali maRali riskis riskis regionebi regionebi (politikuri (politikuri eTnikuri eTnikuri an<br />

an<br />

religiuri religiuri daZabulobebi) ............................................................................................................ 35<br />

3.3 krimina kriminali krimina li ............................................................................................................................ 39<br />

3.3.1 kriminalis maRali donis mqone regionebi (safrTxe fizikuri usafrTxoebisaTvis)... 39<br />

3.3.2 trefikingis msxverplad gaxdomis safrTxe.......................................................................... 40<br />

3.3.3 iZulebiT prostituciaSi CarTvis riski............................................................................... 45<br />

3.3.4 dacvis efeqturoba (SesaZleblobebi, efeqturoba, korufcia) ......................................... 45<br />

4444 socialuri socialuri socialuri socialuri usafrTxoeba usafrTxoeba usafrTxoeba usafrTxoeba da da da da reintegracia<br />

reintegracia reintegracia<br />

reintegracia .............................................................. 48<br />

4.1 reintegraciis<br />

reintegraciis reintegraciis da dabrunebis SesaZleblobis ar mqone regionebi regionebi.............................. regionebi<br />

48<br />

4.2 dasaxleba dasaxleba da da keTilmowyoba<br />

keTilmowyoba............................................................................................ keTilmowyoba<br />

keTilmowyoba<br />

48<br />

4.2.1 qonebis anazRaureba da/an kompesacia (yofil konfliktur Tu katastrofis zonebSi)<br />

48<br />

4.2.2 dasaxlebis programebi dabrunebisas ...................................................................................... 49<br />

4.2.3 saxlis mSeneblobis SesaZleblobebi ...................................................................................... 51<br />

4.2.4 uZravi qonebis SeZenis SesaZleblobebi.................................................................................. 52<br />

4.2.5 saxlis Tu binis gaqiraveba ...................................................................................................... 53<br />

3


4.2.6 dasaxlebis sxva SesaZleblobebi (TavSesafrebi, arasamTavroboebi, eklesia) ................ 55<br />

4.2.7 droebiTi TavSesafrebi SesaZlebeli didi xniT dasaxlebis SemTxvevaSi ....................... 55<br />

4.3 saarsebo saarsebo wyaro wyaro -gadarCenis gadarCenis - ZiriTadi saSualebebi<br />

saSualebebi................................................. saSualebebi<br />

55<br />

4.3.1 dasaqmeba ....................................................................................................................................... 55<br />

4.3.2 sakontaqto informacia sxvagan miRebuli ganaTlebis Sesaxeb.......................................... 58<br />

4.3.3 ganaTeleibisa da perekvalifikaciis programebi (misawvdomoba da fasi) ....................... 58<br />

4.3.4 axali biznesis dawyeba.............................................................................................................. 62<br />

4.3.5 socialuri garantiebi............................................................................................................... 67<br />

4.3.6<br />

4.3.7<br />

zogadi xasiaTis saqvelmoqmedo organizaciebi (servisebi, sakontaqto informacia)... 70<br />

sayofacxovrebo danaxarjebis gamoTvlisaTvis saWiro informacia (benzis da sawmlis<br />

fasebi da a. S.) ......................................................................................................................................... 70<br />

4.4 janmrTeloba<br />

janmrTeloba....................................................................................................................... janmrTeloba<br />

71<br />

4.4.1<br />

4.4.2<br />

zogadi mdgomareba regionebis mmixedviT............................................................................... 71<br />

sasmeli wyali da sanitaria regionebis mixedviT, gaTbobis systemebi (Tu arsebobs)<br />

73<br />

4.4.3 jandacvis sistema (fsiqologiuri daxmarebis CaTvliT)................................................... 73<br />

5555 ggggansakuTrebuli ansakuTrebuli ansakuTrebuli ansakuTrebuli saWiroebis saWiroebis saWiroebis saWiroebis mqone mqone mqone mqone migrantebi migrantebi migrantebi migrantebi ......................................................... 78<br />

5.1 qalebi qalebi ...................................................................................................................................... 78<br />

5.1.1 gansakuTrebuli riskebi romlebsac qalebi awydebian ........................................................ 78<br />

5.1.2 rTul situaciebSi qalebisaTvis specialuri daxmarebis formebi .................................. 83<br />

5.2 mamakacebi mamakacebi............................................................................................................................. mamakacebi mamakacebi<br />

86<br />

5.2.1 gansakuTrebuli riskebi romlebsac mamakacebi awydebian (Tu aseTebi arsebobs).......... 86<br />

5.2.2 samxedro samsaxuri.................................................................................................................... 86<br />

5.3 bavSvebi bavSvebi................................................................................................................................<br />

93<br />

5.3.1 bavSvebi zogadad......................................................................................................................... 93<br />

5.3.2 gancalkevebuli bavSvebi............................................................................................................ 94<br />

5.3.3 oblebi .......................................................................................................................................... 95<br />

5.4 xanSiSesulebi xanSiSesulebi .................................................................................................................... 97<br />

5.4.1 sapensio sistema zogadad, SesaZlebelia Tu ara saSualo pensiaze cxovreba .............. 97<br />

5.4.2 Sesabamisoba pensiasTan da sxva benefitebTan ....................................................................... 98<br />

5.4.3 pensiebze pasuxismgebeli organoebis sakontaqto informacia........................................... 99<br />

5.4.4 moxucebulebis TavSesafrebi (saxelmwifo, arasamTavrobo) ............................................ 100<br />

5.5 SezRuduli SezRuduli SezRuduli SesaZleblobebisa da da fsiqikuri fsiqikuri aSlilobis aSlilobis mqone mqone pirebi pirebi ............... 101<br />

5.5.1 specializirebuli institutebi da saxelmwifos valdebuleba (samarTlebrivi<br />

regulaciebi da praqtika) .................................................................................................................... 101<br />

5.5.2 specializirebuli institutebis xelmisawvdomoba da mzrunveloba samSobloSi<br />

dabrunebulTaTvis................................................................................................................................... 105<br />

5.5.3 saqvelmoqmedo da mzrunvelobiTi organizaciebi qveyanaSi............................................ 108<br />

informacia ar aris warmoadgenili .................................................................................................... 108<br />

5.6 5.6 pirebi pirebi fsiqikuri fsiqikuri aSlilobebiTa aSlilobebiTa da da daavadebebiT<br />

daavadebebiT..................................................... daavadebebiT<br />

108<br />

5.6.1 specializirebuli institutebi da saxelmwifo valdebulebebi (samarTlebrivi<br />

regulacia da praqtika)........................................................................................................................ 108<br />

5.6.2 samSobloSi dabrunebulTaTvis specializirebuli institutebi da mzrunvelobis<br />

xelmisawvdomoba...................................................................................................................................... 112<br />

5.6.3 saqvelmoqmedo da mzrunvelobiTi organizaciebi qveyanaSi............................................ 113<br />

5.7 umciresobebi<br />

umciresobebi..................................................................................................................... umciresobebi<br />

113<br />

5.7.1 seqsualuri ................................................................................................................................ 113<br />

5.7.2 eTnikuri ..................................................................................................................................... 118<br />

5.7.3 religiuri.................................................................................................................................. 121<br />

4


2 ter teritoriaze<br />

ter itoriaze Sesvla<br />

Sesvla<br />

2222....1111 dokumentacia<br />

dokumentacia<br />

dokumentacia<br />

dokumentacia<br />

2.1.1 dokumentebi dokumentebi romelic romelic dambruneblebs dambruneblebs sWirdebaT<br />

sWirdebaT<br />

dambrunebeli SesaZlebelia iyos piri romelmac SeinarCuna an dakarga saqarTvelos<br />

moqalaqeoba. dambruneblisaTvis, saqarTveloSi dasabruneblad saWiro dokumentebis<br />

gansasazRvrad, mniSvnelovania cnobili iyos mas SenarCunebuli aqvs, Tu ara,<br />

saqarTvelos moqalaqeoba. sazRvargareT cxovreba da / an ltolvilis statusis<br />

mopoveba ar SeiZleba CaiTvalos moqalaqeobis dakargvis samarTlebriv safuZvlad.<br />

saqarTvelos organuli kanonis “saqarTvelos moqalaqeobis Sesaxeb” 1 32-e muxlis<br />

Sesabamisad, piri dakargavs moqalaqeobas Tu:<br />

saqarTvelos kompetenturi organoebis unebarTvod Seva ucxo saxelmwifos<br />

samxedro samsaxurSi, policiaSi, iusticiis organoebSi da mmarTvelobis sxva<br />

organoebSi an saxelmwifo xelisuflebis organoebSi;<br />

mudmivad cxovrobs sxva saxelmwifoSi da arasapatio mizeziT ar dadga sakonsulo<br />

aRricxvaze 2 wlis ganmavlobaSi;<br />

saqarTvelos moqalaqeobas SeiZens yalbi dokumentebis wardgenis gziT;<br />

miiRebs sxva saxelmwifos moqalaqeobas.<br />

saqarTvelos moqalaqis pasporti aris saqarTvelos moqalaqis piradobis da moqalaqeobis<br />

damadasturebeli dokumenti rogorc saqarTvelos teritoriaze, ise mis farglebs gareT 2 .<br />

saqarTvelos moqalaqis pasporti gaicema sazRvargareT gamgzavrebis, sazRvargareT<br />

gadaadgilebis da saqarTveloSi dabrunebis mizniT.<br />

Tu, saqarTvelos moqalaqis damadasturebeli samgzavro dokumentis moqmedebis<br />

vadagasulia an daikarga, an mgzavrobisTvis uvargisia (gacveTa, dazianeba) mis sanacvlod<br />

saqarTveloSi dabrunebis mizniT moqalaqes SeuZlia mimarTos saqarTvelos sakonsuloebs<br />

sazRvargareT “dasabrunebeli mowmobis” misaRebad. “saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis<br />

Sesaxeb debulebis damtkicebis Taobaze” 3 saqarTvelos prezidentis brZanebulebis<br />

Sesabamisad, dasabrunebeli mowmoba aris ucxoeTidan saqarTveloSi dasabrunebeli<br />

droebiTi samgzavro dokumenti. dasabrunebeli mowmoba gaicema Tu piri waradgens:<br />

- saqarTvelos piradobis mowmobas;<br />

- vadagasul saqarTvelos moqalaqis pasports, romlis moqmedebis vadis gagrZeleba<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad ar SeiZleba;<br />

- saqarTvelos binadrobis mowmobas;<br />

- mezRvauris wignaks;<br />

- mfrinavis mowmobas.<br />

dasabrunebeli mowmoba gaicema pirebze, romelTa saqarTvelos moqalaqeobisadmi<br />

kuTvnileba damajereblad ivaraudeba. saqarTvelos moqalaqeoba SeiZleba damajereblad<br />

ivaraudebodes Semdegi dokumentebis wardgenisas:<br />

- samxedro bileTi (an misi asli);<br />

- marTvis mowmoba (an misi asli);<br />

- dabadebis mowmoba (an misi asli);<br />

1 saqarTvelos organuli kanoni #5 “saqarTvelos moqalaqeobis Sesaxeb”, 25 marti 1993, muxli<br />

32;<br />

2 saqarTvelos kanoni # 323 “saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa<br />

registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis<br />

wesis” Sesaxeb 27 ivnisi 1996, muxli 20<br />

5<br />

1<br />

(1);<br />

3<br />

3 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba #1048 “saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis Sesaxeb<br />

debulebis damtkicebis Taobaze” 14 dekemberi 2005, muxli 8 (1);


- saqarTvelos moqalaqis piradobis mowmobis an pasportis asli;<br />

- turistuli jgufis xelmZRvanelis werilobiTi dadastureba piris vinaobis<br />

Sesaxeb.<br />

dasabrunebeli mowmoba gaicema SesaZlo umokles vadaSi, magram ara ugvianes gancxadebis<br />

(momarTvis) miRebidan 45 dRisa 4 .<br />

rogorc wesi dambrunebels sWirdeba viza Tu, is saqarTvelos moqalaqe ar aris.<br />

“ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis” Sesaxeb saqarTvelos kanonis me-2 muxlis, 5 “b”<br />

punqtis Sesabamisad “viza aris dadgenili formis aRniSvna samgzavro dokumentSi,<br />

romelic adasturebs ucxoelis uflebas Semovides da imyofebodes saqarTveloSi an<br />

tranzitiT gadakveTos misi teritoria”. imave kanonis me-2 muxlis “v” punqtis<br />

Sesabamisad “samgzavro dokumenti aris pasporti, misi Semcvleli sxva samgzavro<br />

dokumenti, agreTve saqarTvelos kanonmdeblobiT an saerTaSoriso xelSekrulebis<br />

safuZvelze aRiarebuli piradobis damadasturebeli dokumenti, romelic vargisia<br />

mgzavrobisaTvis”.<br />

2.1.2 dasabrunebel dasabrunebel qveyanaSi qveyanaSi saWiro saWiro dokumentebi dokumentebi (mag. (mag. cxovrebis cxovrebis nebarTva, nebarTva, piradobis<br />

piradobis<br />

damadasturebeli damadasturebeli mowmoba)<br />

mowmoba)<br />

“saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa registraciis, piradobis<br />

(binadrobis) mowmobisa da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis wesis” Sesaxeb<br />

saqarTvelos kanonis me-3 muxlis Sesabamisad 6 , saqarTvelos moqalaqe da saqarTveloSi<br />

mcxovrebi ucxoeli 14 wlis asakis miRwevidan ara ugvianes 6 Tvisa valdebuli arian<br />

gaiaron registracia sacxovrebeli adgilis mixedviT, 7 xolo Tu maT aqvT ramdenime<br />

sacxovrebeli adgili - erT-erTi sacxovrebeli adgilis mixedviT, da miiRon piradobis<br />

(binadrobis) mowmoba. ucxoeTSi mcxovrebi saqarTvelos moqalaqeebma unda mimarTon<br />

saqarTvelos diplomatiur da sakonsulo dawesebulebs registraciisaTvis da piradobis<br />

(binadrobis) mowmobis misaRebad.<br />

ucxoelebs SeuZliaT mimarTon saqarTvelos diplomatiur da sakonsulo dawesebulebs<br />

vizis an binadrobis mowmobis misaRebad. arsebobs ramdenime saxis viza: diplomatiuri<br />

samsaxureobrivi, ordinaluri, saswavlo da sacxovrebeli.<br />

diplomatiuri diplomatiuri da da da samsaxureobrivi samsaxureobrivi vizebi vizebi gaicema 360 dRis moqmedebis vadiT vadiT an 90<br />

dRis moqmedebis vadiT.<br />

gamonaklis SemTxvevebSi diplomatiuri da samsaxureobrivi vizebi SesaZlebelia gaices 15<br />

wlamde vadiTac.<br />

diplomatiuri da sakonsulo misiebis, aseve sxva amgvari warmomadgenlebis ucxoel<br />

TanamSromlebs viza sWirdebaT saqarTveloSi pirveli Semosvlis dros. akreditaciis<br />

periodSi isini kveTen saqarTvelos sazRvars maTi saakreditacio baraTiT, romelic<br />

gaicema saqarTvelos sagareo saqmeTa saministros mier dadgenili wesiT, Tu sxva rame ar<br />

aris gansazRvruli saerTaSoriso SeTanxmebebiT.<br />

ordinaluri ordinaluri vizebi gaicema saqarTvelos diplomatiur da sakonsulo uwyebebSi, da<br />

rogorc wesi iTvaliswinebs mravaljerad Semosvlas da maTi moqmedebis vadaa 360 dRe.<br />

4 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba #1048 “saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis Sesaxeb<br />

debulebis damtkicebis Taobaze” 14 dekemberi 2005, muxli 12<br />

5 saqarTvelos kanoni #2535 “ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis” 27 dekemberi 2005;<br />

6 saqarTvelos kanoni # 323 “saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa<br />

registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis<br />

wesis” Sesaxeb 27 ivnisi 1996, muxli 3;<br />

7 saqarTvelos iusticiis ministris brZaneba # 1398 “saqarTvelos moqalaqeTa, saqarTveloSi<br />

mcxovreb ucxoelTa da ltolvilTa piradobis dadasturebisa da saqarTvelos moqalaqis<br />

pasportis (samgzavro pasportisa da dokumentis) gacemis Sesaxeb instruqciis damtkicebis”<br />

Taobaze.<br />

6


sacxovrebeli sacxovrebeli viza viza gaicema ucxoelebze, visac SesaZlebelia ukve aqvs an apirebs miiRos<br />

saqarTveloSi cxovrebis nebarTva da vidre elodeba nebarTvas, cxovrobs saqarTvelos<br />

farglebs gareT.<br />

sacxovrebeli viza gaicema erT wlamde vadiT (yofnis vada aris 180 dRe). sacxovrebeli<br />

vizis gacemaze gadawyvetilebas iRebs saqarTvelos iusticiis saministro.<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi viza / Semosvlis nebarTva sam<br />

Tvemde vadiT SesaZlebelia gaices saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros sasazRvro<br />

samsaxuri mier saqarTvelos saxelmwifo sazRvarze arsebul gamSveb punqtebSi.<br />

saqarTvelos vizis gacemis dros samgzavro dokumentis vada, sul cota sami TviT unda<br />

aRematebodes vizis moqmedebis vadas.<br />

diplomatiuri samsaxureobrivi kategoriis vizis gagrZeleba saqarTvelos teritoriaze<br />

SesaZlebelia da amaze uflebamosilia saqarTvelos sagareo saqmeTa saministro.<br />

ordinaluri vizis mflobelma gansazRvrul vadaze meti xniT saqarTvelos teritoriaze<br />

darCenis SemTxvevaSi, kanonierad yofnis vadis amowurvamde unda mimarTos saqarTvelos<br />

iusticiis saministros samoqalaqo reestris saagentos (www.cra.gov.ge) vakisa da<br />

saburTalos raionul samsaxurebs, droebiTi an mudmivi binadrobis nebarTvis misaRebad 8 .<br />

misamarTi:<br />

- budapeStis q. #2<br />

- irakli abaSiZis q. #68<br />

- wereTlis gamziri #67a<br />

vizaze ganacxadis Setanis Semdgom, vizis moqmedebis periodSi ucxoels ar sWirdeba sxva<br />

raime nebarTvis aReba saqarTveloSi sacxovreblad. saqarTveloSi Semosasvlelad da 90<br />

dRemde yofnisaTvis viza ar esaWiroebaT Semdegi qveynebis moqalaqeebs:<br />

- evrokavSiris wevri saxelmwifoebi;<br />

- amerikis SeerTebuli Statebis;<br />

- kanadis;<br />

- iaponiis;<br />

- Sveicariis konfederaciis;<br />

- listenSteinis samTavros;<br />

- norvegiis samefos;<br />

- israelis saxelmwifos;<br />

- wminda saydris (vatikanis);<br />

- andoris samTavros;<br />

- san-marinos respublikis;<br />

- islandiis respublikis;<br />

- arabTa gaerTianebuli saamiroebis;<br />

- quveiTis saxelmwifos;<br />

- koreis respublikis;<br />

- kataris saxelmwifos;<br />

- bahreinis samefos;<br />

- omanis sasulTnos;<br />

- brunei-darusalamis saxelmwifos;<br />

- singapuris respublikis;<br />

- avstraliis Tanamegobrobis;<br />

- monakos samTavros;<br />

8 saqarTvelos kanoni #2535 “ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb” 27 dekemberi 2005,<br />

muxlebi 5-10<br />

7


- axali zelandiis;<br />

- bahamis kunZulebis Tanamegobrobis;<br />

- barbadosis;<br />

- antigua da barbudis;<br />

- trinidadis da tobagos respublikis;<br />

- seiSelis kunZulebis respublikis;<br />

- botsvanis respublikis;<br />

- xorvatiis respublikis;<br />

- Ciles respublikis;<br />

- sant-kitsis da nevisis federaciis;<br />

- argentinis respublikis;<br />

- malaiziis federaciis;<br />

- meqsikis SeerTebuli Statebis;<br />

- aRmosavleTi respublika urugvais;<br />

- mavrikis respublikis;<br />

- panamis respublikis;<br />

- kosta-rikis respublikis;<br />

- samxreT afrikis respublikis;<br />

- braziliis federaciuli respublikis;<br />

- tailandis samefos;<br />

- belizis;<br />

- saudis arabeTis samefos.<br />

qveynebis CamonaTvali, romlebTanac saqarTvelos gaaCnia ormxrivi SeTanxmebebi<br />

diplomatiuri, samsaxureobrivi an specialuri pasportebis mflobelebisaTvis uvizo<br />

mimosvlis Sesaxeb 9 :<br />

qveyana qveyana uvizo uvizo uvizo mgzavrobisaTvis mgzavrobisaTvis saWiro<br />

saWiro<br />

pasportis pasportis tipi<br />

tipi<br />

uvizod uvizod yofnis<br />

yofnis<br />

maqsimaluri maqsimaluri vada<br />

vada<br />

azerbaijani azerbaijani yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

belorusi belorusi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

bulgareTi bulgareTi bulgareTi diplomatiuri 90 dRe<br />

egvipte egvipte egvipte diplomatiuri, samsaxurebrivi<br />

da specialuri<br />

30 dRe<br />

TurqeTi TurqeTi yvela tipis pasporti 90 dRe<br />

TurqmeneTi TurqmeneTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

irani irani diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

moldova moldova yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

rumineTi rumineTi<br />

somxeTi somxeTi<br />

diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

tajikeTi tajikeTi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

uzbekeTi uzbekeTi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

ukraina ukraina yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

yazaxeTi yazaxeTi yazaxeTi yvela tipis pasporti 90 dRe<br />

yirgizeTi yirgizeTi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

ungreTi ungreTi ungreTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

CineTi CineTi CineTi diplomatiuri, samsaxurebrivi<br />

da specialuri<br />

30 dRe<br />

serbeTi serbeTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 90 dRe<br />

slovakeTi slovakeTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 90 dRe<br />

estoneTi estoneTi diplomatiuri 90 dRe<br />

9 sagareo saqmeTa saministro, http://www.mfa.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=386 2010<br />

wlis ivnisis mdgomareobiT;<br />

8


singapuri singapuri diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

latvia latvia diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

yatari yatari diplomatiuri 90 dRe<br />

kviprosi kviprosi diplomatiuri da samsaxurebrivi 90 dRe<br />

diplomatiuri da samsaxurebrivi vizis miRebisaTvis aucilebelia, Sesabamisi qveynis<br />

diplomatiuri warmomadgenlobisa an sakonsulo dawesebulebis momarTva. diplomatiuri,<br />

samsaxurebrivi, ordinaluri an saswavlo vizebi gaicema gancxadebis Setanidan 7 dRis<br />

ganmavlobaSi. es vada SesaZlebelia gaizardos araumetes erT Tvemde.<br />

mxolod 18 wels miRweul srulwlovans SeuZlia Seitanos ganacxadi cxovrebis<br />

nebarTvisaTvis. arasrulwlovanTaTvis cxovrebis nebarTvis gacemis sakiTxi ganixileba maT<br />

mSoblis an sxva samarTlebriv warmomadgenlebis gancxadebasTan erToblivad.<br />

binadrobis nebarTva SesaZlebelia iyos mudmivi an droebiTi 10 . droebiTi binadrobis<br />

nebarTva gaicema 6 wlamde vadiT da pirobebi gansazRvrulia “ucxoelTa samarTlebrivi<br />

mdgomareobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis 19 muxlSi. pirobebia Semdegi:<br />

romelic saqarTveloSi axorcielebs SromiT saqmianobas saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesis Sesabamisad, maT Soris, Tavisufali profesiis<br />

adamianze;<br />

romelic saqarTveloSi Camosulia samkurnalod an saswavleblad;<br />

romelic mowveulia Sesabamisi dargobrivi samTavrobo dawesebulebis mier,<br />

rogorc maRalkvalificiuri specialisti an xelovnebis moRvawe, da romlis<br />

mowveva ukavSirdeba saxelmwifo interesebs;<br />

romelic aris saqarTvelos moqalaqis meurve an mzrunveli;<br />

romelic imyofeba saqarTvelos moqalaqis meurveobis an mzrunvelobis qveS;<br />

romelic aris saqarTvelos moqalaqis an binadrobis nebarTvis mqone ucxoelis<br />

meuRle, mSobeli, Svili, SviliSvili, mSvilebeli, Svilobili, da, Zma, papa an<br />

bebia;<br />

romlis Sesaxeb arsebobs safuZvliani varaudi, rom is SeiZleba iyos adamianiT<br />

vaWrobis (trefikingis) danaSaulis msxverpli, dazaralebuli -adamianiT vaWrobis<br />

(trefikingis) winaaRmdeg brZolis Sesaxe b saqarTvelos kanoniT gaTvaliswinebul<br />

SemTxvevebSi;<br />

romelic monawileobs restituciisa da kompensaciis komisiis an komisiis<br />

komitetis mier misi gancxadebis ganxilvaSi.<br />

saqarTveloSi droebiTi binadrobis nebarTva aseve SeiZleba gaices pirze, romelsac<br />

Seuwyda saqarTvelos moqalaqeoba.<br />

mudmivi binadrobis nebarTva gaicema ucxoelze, Tu igi:<br />

saqarTveloSi kanonier safuZvelze cxovrobda bolo 6 wlis ganmavlobaSi.<br />

saqarTvelos moqalaqis meuRles, mSobels, Svils, SviliSvils, mSvilebels,<br />

Svilobils, das, Zmas, papas an bebias;<br />

mecnierebis dargis maRalkvalificiur specialist-teqnikosebs, sportsmenebs da<br />

xelovnebis moRvaweebs, romelTa Camosvla Seesabameba saqarTvelos interesebs.<br />

pirs, romlis mimarTac restituciisa da kompensaciis komisiam an komisiis<br />

komitetma miiRo gadawyvetileba qonebrivi restituciis, adekvaturi (sanacvlo)<br />

uZravi qonebis dabrunebis an qonebrivi zianis kompensaciis Sesaxeb;<br />

pirs, romelsac Seuwyda saqarTvelos moqalaqeoba.<br />

“ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis 21-e muxli<br />

iTvaliswinebs binadrobis nebarTvis gacemis saerTo wesidan gamonakliss, romelic<br />

10 saqarTvelos kanoni “ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb” me-16 muxlis me-2 punqti;<br />

9


SeiZleba miesadagos konkretulad saqarTveloSi dambrunebel pirebs. saqarTveloSi<br />

mudmivi binadrobis mowmobis misaRebad specialuri nebarTva ar esaWiroebaT pirebs,<br />

romlebic 1993 wlis 27 martisaTvis mudmivad cxovrobdnen saqarTvelos teritoriaze<br />

da saqarTvelos moqalaqeebad ar CaiTvalnen, Tu 1993 wlis 27 martis Semdeg ar<br />

moxsnilan saqarTveloSi mudmivi registraciidan.<br />

21-e muxlis me-2 punqtis Sesabamisad, Tu, pirs miRebuli aqvs saqarTveloSi mudmivad<br />

binadrobis nebarTva am muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli specialuri pirobebis<br />

Sesabamisad, binadrobis miRebis Semdeg misi moqmedebis vadis Sewyvetis SemTxvevaSi<br />

Sesabamisi piris mimarT 21-e muxlis pirveli punqtiT dadgenili pirobebi xelmeored<br />

aRar gamoiyeneba.<br />

ucxoeli, romelsac aqvs saqarTveloSi binadrobis nebarTva, valdebulia saqarTveloSi<br />

Semosvlidan, xolo Tu igi imyofeba saqarTvelos teritoriaze, - Sesabamisi nebarTvis<br />

miRebidan 1 TveSi gaiaros registracia saqarTvelos iusticiis saministros samoqalaqo<br />

reestris Sesabamis teritoriul samsaxurSi, sacxovrebeli adgilis. ucxoelze,<br />

romelmac miiRo binadrobis nebarTva, saagento gascems Sesabamis mowmobas.<br />

binadrobis miRebis Sesaxeb ganacxads Tan unda daerTos Semdegi dokumentebi 11 :<br />

ucxoelis pasportisa an samgzavro dokumentis asli;<br />

misi saqarTveloSi legalurad yofnis damadasturebeli dokumentis asli<br />

(saqarTvelos viza, Stampi romelic aRniSnavs, rom man legalurad gadmokveTa<br />

saqarTvelos sazRvari);<br />

dokumenti romelic akmayofilebs zemo CamoTvlil romelime pirobas, romlebic<br />

savaldebuloa binadrobis nebarTvis misaRebad;<br />

2 foto suraTi (3X4);<br />

saxelmwifo baJis an sakonsulo mosakreblis gadaxdis damadasturebeli<br />

dokumenti;<br />

legaluri Semosavlis damadasturebeli dokumenti<br />

binadrobis sertifikatis misaRebad aucilebel dokumentTa CamonaTvali 12 :<br />

dokumenti, romelic adasturebs rom ucxoeli aris sxva qveynis moqalaqe an<br />

moqalaqeobis armqone piri;<br />

ori fotosuraTi (3.5X4.5);<br />

saqarTveloSi misi legalurad yofnis damadasturebeli dokumenti;<br />

sacxovrisis sakuTrebis damadasturebel dokuments an sacxovrisis mesakuTris<br />

Tanxmobas, rac niSnavs sacxovrisis mesakuTris an saxelmwifo sakuTrebaSi myofi<br />

sacxovrisis damqiraveblis werilobiT Tanxmobas, Sesabamisad sakuTrebis an<br />

qiravnobis damadasturebeli dokumentis wardgenis an sanotaro wesiT damowmebis<br />

gareSe<br />

11 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 400 ,,saqarTveloSi binadrobis nebarTvis miniWebis<br />

sakiTxTa ganxilva- gadawyvetis wesis Sesaxeb” debulebis damtkicebis Taobaze, 28 ivnisi 2006,<br />

muxli 3;<br />

12<br />

saqarTvelos iusticiis ministris brZaneba #1398 “saqarTvelos moqalaqeTa, saqarTveloSi<br />

mcxovreb ucxoelTa da ltolvilTa piradobis dadasturebisa da saqarTvelos moqalaqis<br />

pasportis (samgzavro pasportisa da dokumentis) gacemis Sesaxeb instruqciis damtkicebis<br />

Taobaze” 12 noemberi 2004 wlis, me-8 muxli (7);<br />

10


2.1.3 rogor rogor miviRoT miviRoT saW saWiro saW saW iro dokumentebi dokumentebi (pirobebi, (pirobebi, vadebi)<br />

vadebi)<br />

saqarTvelo saqarTvelo moqalaqis moqalaqis moqalaqis pasporti pasporti gaicema da misi moqmedebis vada grZeldeba sazRvargareT<br />

saqarTvelos diplomatiuri da sakonsulo dawesebulebebis mier. moTxovnas pasportis<br />

miRebis Taobaze Tan unda axldes:<br />

- saqarTvelos moqalaqis piradobis damadasturebeli mowmoba, an an moqalaqeobis ar<br />

mqone piris binadrobis nebarTva;<br />

- 2 foto (3.5X4.5) (feradi axali fotoebi);<br />

- bankis oficialuri Ceki;<br />

Tu, pasportis momTxovni arasrulwlovania an unarSezRuduli damatebiT saWiroa Semdegi<br />

dokumentebi:<br />

notarialurad damowmebuli meurveobis damadasturebeli dokumenti (Tu arasrulwlovani<br />

legalurad imyofeba qorwinebaSi, mas es dokumenti ar sWirdeba)<br />

- 16 wlis asakis umcrosebisaTvis dabadebis mowmobis dedani;<br />

- 16 wlis da daaxloebiT am asakis pirebisaTvis piradobis damadasturebeli<br />

mowmoba;<br />

- 2 foto (3.5X4.5) (feradi axali fotoebi);<br />

- bankis oficialuri Ceki;<br />

sazRvargareT pasportis gacemisaTvis dadgenili vadaa moTxovnidan 30 dRe.<br />

saqarTveloSi saqarTveloSi dasabrunebeli dasabrunebeli mowmoba mowmoba mowmoba gaicema saqarTvelos diplomatiuri da sakonsulo<br />

dawesebulebebis mier. dasabrunebeli mowmoba gaicema saqarTvelos moqalaqeebze,<br />

moqalaqeobis armqone pirebze romlebic mudmivad saqarTvelos teritoriaze cxovroben,<br />

saqarTveloSi mudmivad mcxovreb ucxoelebze, romelTa piradobis damadasturebeli<br />

samgzavro dokumentis moqmedebis vadagasulia an daikarga, an mgzavrobisTvis uvargisia<br />

(gacveTa, dazianeba). dasabrunebeli mowmoba gaicema Tu piri waradgens:<br />

- saqarTvelos piradobis mowmobas;<br />

- vadagasul saqarTvelos moqalaqis pasports, romlis moqmedebis vadis gagrZeleba<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad ar SeiZleba;<br />

- saqarTvelos binadrobis mowmobas;<br />

- mezRvauris wignaks;<br />

- mfrinavis mowmobas.<br />

saqarTvelos moqalaqeobis dasamtkiceblad SesaZlebeli Semdegi dokumentebis wardgena:<br />

- samxedro bileTi (an misi asli);<br />

- marTvis mowmoba (an misi asli);<br />

- dabadebis mowmoba (an misi asli);<br />

- saqarTvelos moqalaqis piradobis mowmobis an pasportis asli;<br />

- saxelmwifo organos mier gacemuli mowmoba;<br />

- turistuli jgufis xelmZRvanelis werilobiTi dadastureba piris vinaobis<br />

Sesaxeb.<br />

Tu, kompetenturi piri warmodgenili dokumentaciis safuZvelze ar darwmundeba piris<br />

saqarTvelos moqalaqeobaSi, SesaZlebelia mas Cautardes interviu.<br />

11


dasabrunebeli mowmobis moqmedebis vadaa erTi Tve, moqmedebis vada SesaZloa gagrZeldes<br />

erTxel, erTi Tvis vadiT. dasabrunebeli mowmoba gaicema SesaZlo umokles vadaSi, magram<br />

araugvianes gancxadebis (momarTvis) miRebidan 45 dRisa.<br />

ucxoelebi saqarTveloSi SesaZloa imyofebodnen vizis an binadrobis nebarTvis (droebiTi<br />

an mudmivi) safuZvelze. saqarTvelos teritoriaze SesaZloa gagrZeldes mxolod<br />

diplomatiuri da samuSao vizebi (am vizebis gagrZelebas uzrunvelyofs saqarTvelos<br />

sagareo saqmeTa saministro).<br />

vizebi gaicema saqarTvelos diplomatiuri an sakonsulo dawesebulebebis mier.<br />

o qveynebis CamonaTvali, romlebTanac saqarTvelos gaaCnia ormxrivi SeTanxmebebi<br />

diplomatiuri, samsaxureobrivi an specialuri pasportebis mflobelebisaTvis<br />

uvizo mimosvlis Sesaxeb SegiZliaT ixiloT punqtSi # 1.1.2.<br />

ordinaruli vizis mflobelma gansazRvrul vadaze meti xniT saqarTvelos teritoriaze<br />

darCenis SemTxvevaSi, kanonierad yofnis vadis amowurvamde unda mimarTos saqarTvelos<br />

iusticiis saministros samoqalaqo reestris saagentos droebiTi droebiTi an mudmivi mudmivi binadrobis<br />

nebarTvis misaRebad 13 ;<br />

droebiTi droebiTi an mudmivi mudmivi mudmivi binadrobis nebarTvis gacemis Sesaxeb gadawyvetileba miiReba 30<br />

dRis vadaSi mas Semdeg, rac yvela saWiro dokumenti iqneba wardgenili saqarTvelos<br />

iusticiis saministros samoqalaqo reestris saagentoSi.<br />

piradobis piradobis mowmoba mowmoba mowmoba gaicema saqarTvelos moqalaqeebze, saqarTvelos sakonsulo da<br />

diplomatiur dawesebulebebSi, moTxovnidan erTi Tvis vadaSi. piradobis mowmobaSi<br />

miTiTebulia piris moqalaqeoba, saxeli da gvari, sacxovrebeli adgili. piradobis<br />

mowmobis misaRebad, pirma unda warmoadginos dabadebis mowmoba an nebismier sxva<br />

dokumenti romelic adasturebs mis piradobas da aseve fotosuraTi. Tu, mis mier<br />

warmodgenili dokumentebi, ar Seicavs informacias piris moqalaqeobis Sesaxeb man<br />

damatebiT unda warmoadginos dokumenti romelic Seicavs aseT informacias an<br />

informacias saqarTveloSi misi legalurad yofnis Sesaxeb.<br />

2.1.4 do dokumentebis do<br />

kumentebis kumentebis gacemasTan gacemasTan dakavSirebuli dakavSirebuli gadasaxadebi<br />

gadasaxadebi<br />

- saqarTvelos moqalaqis pasportis gacema - 60 aSS dolari;<br />

- saqarTvelos moqalaqis pasportis vadis gagrZeleba - 15 aSS dolari 14 ;<br />

- saqarTvelos moqalaqis piradobis mowmobis gacema - 20 aSS dolari;<br />

- saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis gacema - 35 aSS dolari 15 ;<br />

gadasaxadebi gadasaxadebi saqarTvelos vizebis gacemi gacemisaTvis<br />

gacemi<br />

saTvis<br />

- erTjeradi ordinaluri viza 90 dRemde - 20 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 90 dRemde - 30 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 360 dRiT 50 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 5 wlamde - 200 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 10 wlamde - 400 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 15 wlamde - 600 aSS dolari;<br />

- erTjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 5 aSS dolari;<br />

- orjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 10 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 30 aSS dolari;<br />

13 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 400 ,,saqarTveloSi binadrobis nebarTvis miniWebis<br />

sakiTxTa ganxilva- gadawyvetis wesis Sesaxeb” debulebis damtkicebis Taobaze, 28 ivnisi 2006,<br />

muxli 7;<br />

14 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />

15 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />

12


- sacxovrebeli viza - 50 aSS dolari;<br />

- saswavlo viza – igive rac ordinaluri vizebi;<br />

- vizis gadatana axal pasportSi - 5 aSS dolari 16 ;<br />

gadasaxadebi saqarTvelos vizebis gacemisaTvis sasazRvro gamSveb punqtebze:<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 360 dRiT - 100 lari;<br />

- erTjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 10 lari;<br />

- orjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 20 lari;<br />

droebiTi da mudmivi binadrobis nebarTvis gancxadebaze gadawyvetilebisaTvis<br />

momsaxurebis safasuri me-20 dRes gadaixdevineba 300 lari da 30-e dRes 180 lari 17 .<br />

saqarTvelos moqalaqis registraciisaTvis da piradobis damadasturebeli mowmobis<br />

gacemisaTvis, sakonsulo mosakrebeli warmoadgens 20 aSS dolars 18 .<br />

2222....2222 mgzavroba mgzavroba mgzavroba mgzavroba<br />

2.2.1 TviTmfrinaviT<br />

TviTmfrinaviT<br />

"jorjian "jorjian earvei earveis" earvei s" pirdapiri pirdapiri frenebi<br />

frenebi<br />

gTxovT gaiTvaliswinoT:<br />

frenebi 19<br />

16 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />

17 samoqalaqo reestris saagentos veb-gverdi http://www.cra.gov.ge/index.php?sec_id=5&lang_id=GEO<br />

(2010 wlis Tebervlis mdgomareobiT);<br />

18 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />

19 qvemoT moyvanili informacia eyrdnoba “saqarTvelos aviaxazebis” veb-gverdze mocemul<br />

informacias http://www.georgian-airways.com/<br />

13


• fasebi ar aris zusti;<br />

• ganaxlebuli valutis kursi SegiZliaT ixiloT saqarTvelos bankis veb-gverdze:<br />

www.nbg.gov.ge<br />

Tbilisidan Tbilisidan da da<br />

da<br />

Tbilisamde<br />

Tbilisamde<br />

xa xangrZlivoba<br />

xa grZlivoba fasi<br />

fasi<br />

parizi 7:40 505 evro<br />

moskovi, kievis gavliT 5:05 250 evro<br />

franqfurti 5.30 420 evro<br />

minski 4:30 215 evro<br />

amsterdami 8:10 470 evro<br />

kievi 4:55 220 evro<br />

dubai 4:10 255 evro<br />

aTeni 4:45 420 evro<br />

Telavivi 8:05 248 evro<br />

vena 5:40 415 evro<br />

sankt-peterburgi, kievis<br />

gavliT<br />

_ 300 evro<br />

avia bileTebis zusti fasebis dasadgenad mimarTeT Tbilisis aeroportis ganTavsebul<br />

salaros: (995 32) 48 55 77.<br />

avia bileTebi ZalaSia mgzavrobis dawyebidan erTi wlis ganmavlobaSi, Tu sxva rame ar<br />

aris gaTvaliswinebuli Tqvens mier SeZenil bileTSi. zusti TariRebi miTiTebuli iqneba<br />

Tqvens bileTze. "jorjian earveis" nawilobriv an srulad gamouyenebeli bileTisaTvis,<br />

kompensaciis miReba SesaZlebelia im saagentoSi romelSic SeZenilia. biznes da ekon<br />

klasis erTwliani gamouyenebeli bileTebi SesaZlebelia srulad anazRaurdes.<br />

saqarTvelos aviaxazebi pirveli qarTuli gadamzidavia romelic klientebs eleqtronul<br />

bileTebs sTavazobs.<br />

Cvilebi Cvilebi da da da bavSvebi<br />

bavSvebi<br />

a) Cvilebi Cvilebi 2 wlamde<br />

wlamde<br />

rogorc wesi Cvilebi mgzavroben 90%-iani fasdaklebiT, Tu maTi Tanmxlebi pirebi imave<br />

klasiT mgzavroben. Tumca maT calke adgili ar ekuTvniT.<br />

b) bavSvebi bavSvebi bavSvebi 2-dan dan 11 11 wlamde<br />

wlamde<br />

rogorc wesi bavSvebi mgzavroben 50%-iani fasdaklebiT: 5 wlamde asakis bavSvebi unda<br />

mgzavrobdnen Tanmxleb pirebTan erTad (sasurvelia naTesavebTan); 5 wels zeviT bavSvebs<br />

SeuZliaT damoukideblad unda imgzavron, "jorjian earveis"-is TanamSromlebi maT<br />

gansakuTrebuli yuradRebas miaqceven, rogorc frenis dros, aseve aeroportSi.<br />

g) axalgazrduli axalgazrduli da da da studenturi studenturi tarifebi tarifebi<br />

tarifebi<br />

12-dan 24 wlamde axalgazrdebisaTvis bevr mimarTulebaze arsebobs fasdaklebebi. 18-25<br />

wlis axalgazrdebma detalebisTvis damatebiT unda mimarTon avia kompanias.<br />

ufaso ufaso bargi<br />

bargi<br />

"jorjian earveis"-iT mgzavrobisas ufaso bargis limiti ekonom klasisaTvis aris 20 kg.<br />

xolo bizness klasisaTvis 30 kg.<br />

14


aseve, neba darTulia erTi xelCanTa (5 kg.) TiToeul mgzavrze. bizness klasis<br />

mgzavrebisaTvis ki ori xelCanTa.<br />

damatebiTi damatebiTi ufaso ufaso bargi<br />

bargi<br />

yvela saerTaSoriso reisebze rogorc damatebiTi xelbargi SesaZlebelia ufasod<br />

gadatanil iqnes: 1 qolga, 1 qurTuki, 1 xelCanTa, patara kamera, 1 Wogriti, gonivruli<br />

raodenobis sakiTxavi literatura, Cvilis saWmeli da Cvilis etli. unarSezRudul<br />

pirebs damatebiT ufasod SeuZliaT gadaitanon maTi etli (rogorc bargi).<br />

damatebiTi damatebiTi damatebiTi bargi<br />

bargi<br />

bargi romelic aRemateba daSvebul wonas SesaZlebelia gadaziduli iqnes rogorc<br />

damatebiTi bargi. damatebiTi bargis gadasaxadi daangariSdeba ekonm klasis bileTis fasis<br />

mixedviT. fasebi sxvadasxva mimarTulebiT gansxvavebulia.<br />

specialuri specialuri bargi<br />

bargi<br />

specialuri bargis gadasaxadebia: Txilamurebis, velosipedis, serfingis dafis<br />

gadazidvisaTvis.<br />

bargis bargis gadatana gadatana Tan Tanmxlebi Tan<br />

mxlebi piris gareSe<br />

SesaZlebelia zenormatiuli bargis transportireba gareSe Tu igi gaigzavneba statusiT:<br />

bargi Tanmxlebi piris gareSe an aviafraxtiT. am SemTxvevaSi, bargi aeroportis<br />

satvirTo samsaxurs unda miewodos gamgzavrebamde ramodenime dRiT adre. aseT<br />

SemTxvevaSi, bargi eqvemdebareba aviagadazidvebis specialur pirobebs - sabaJo da<br />

importis wesebi SeiZleba gansxvavebuli iyos Cveulebrivi da Tanmxlebi piris gareSe<br />

transportirebuli bargisaTvis.<br />

bargis bargis bargis da da da Tqveni Tqveni usafrTxoeba<br />

usafrTxoeba<br />

specialuri regulaciebi arsebobs cxovelebis, iaraRis, civi iaraRis da feTqebad saSiSi<br />

nivTebis (asafeTqebeli nivTierebebi, SeiaraReba, maSxalebi, sawvavi, sanTebelas gazis,<br />

Sxam-qimikatebis, peroqsidebis, akumulatorebis, merkuris da sxva koroziuli<br />

nivTierebebis) gadatanisaTvis. asanTi da sanTebela, dana da basri nivTebis xelbargiT<br />

gadatana akrZalulia.<br />

tvirTi<br />

tvirTi<br />

aviakompania "jorjian earveis" momxmarebels sTavazobs satvirTo momsaxureobasac, tvirTi<br />

unda akmayofilebdes Semdeg parametrebs:<br />

boingi boingi 737 737-500 737<br />

500<br />

satvirTo satvirTo satvirTo ganyofilebis ganyofilebis karebis karebis karebis zomebi zomebi - 1.2 1.20m 1.2 0m × 0.89m 0.89m 0.89m - win win 7m3 7m3 - 1 570kg, ukan ukan ukan 15m3 -<br />

2889kg 2889kg. 2889kg<br />

satvirTo satvirTo ganyofilebis<br />

ganyofilebis ganyofilebis saerTo saerTo zomebi zomebi zomebi - 22 22 m3, m3, 4461 4461 kg<br />

kg<br />

boingi boingi boingi 737 737-400 737<br />

400<br />

satvirTo satvirTo satvirTo ganyofilebis ganyofilebis karebis karebis zomebi zomebi -1.20m 1.20m × × 0.89m 0.89m - win win 17.2m3 - 3304kg, ukan ukan ukan 21.9m3 -<br />

4187kg 4187kg. 4187kg 4187kg<br />

satvirTo satvirTo ganyofilebis ganyofilebis saerTo saerTo saerTo zomebi zomebi - 39.1 39.1 m3, m3, 7491 7491 7491 kg<br />

kg<br />

15


Sinauri cxovelebis da frinvelebis gadayvana SesaZlebelia specialur galiebSi romelic<br />

satvirTo ganyofilebaSi ganTavsdeba.<br />

eleqtronuli eleqtronuli xelsawyoebi<br />

eleqtro xelsawyoebma SeiZleba xeli SeuSalon TviTmfrinavis usafrTxo frenas.<br />

gansakuTrebiT es exeba gadamcem / mimReb saSualebebs, saTamaSoebs distanciuri marTvis<br />

pultiT, portatul kompiuters printeriTa da umavTulo mausiT. aRniSnuli nivTebiT<br />

sargebloba bortze akrZalulia. TviTmfrinavis bortze yofnisas saWiroa mobiluri<br />

telefonis gaTiSva.<br />

mgzavrebs SeuZliaT bortze isargeblon iseTi nivTebiT, rogoricaa: videokamera,<br />

portatuli magnitofoni yursasmeniT, portatuli kompiuterebi zemoT aRniSnuli<br />

aqsesuarebis gareSe, im SemTxvevaSi, Tu tablo -SeikariT usafrTxoebis qamrebi"<br />

gamorTulia. gTxovT yovelTvis daicvaT bortgamcilebelTa instruqciebi. dawvrilebiTi<br />

informaciis miReba SegiZliaT "jorjian earveis" -is ofisSi.<br />

cxovelebis cxovelebis gadayvana<br />

gadayvana<br />

cocxali cxovelebis gadayvana SesaZlebelia mxolod maTTvis gankuTvnili specialuri<br />

konteinerebiT, sakmarisi saventilacio pirobebiTa da gamZle fskeriT. "jorjian<br />

earveis" -s aqvs ufleba moiTxovos veterinaris Tanxmoba cxovelis gadayvanis an misi<br />

konteinerSi moTavsebis Taobaze, Tu misi gamoyeneba aucilebelia. mgzavrma winaswar unda<br />

moaxdinos aviakompaniis informireba cxovelis gadayvanis Sesaxeb aviabileTis dajavSnisas.<br />

freneb frenebze freneb frenebze<br />

ze mowevis mowevis akrZalva<br />

akrZalva<br />

"jorjian earveis" yvela reisze moweva akrZalulia. ar damorCilebis SemTxvevaSi<br />

"jorjian earveis" itovebs uflebas gamoiyenos sanqciebi da jarima damrRvevis winaaRmdeg.<br />

pretenziebi<br />

pretenziebi pretenziebi bargTan bargTan dakavSirebiT<br />

dakavSirebiT<br />

bargTan dakavSirebiT yvela pretenzia ganixileba varSavis konvenciisa da misi damatebebis<br />

Tanaxmad, romlebic adgenen aRniSnul pretenziebTan dakavSirebul pasuxismgeblobis<br />

limits aviakompaniisaTvis. bargi (da misi Semadgenloba) fasdeba wonis da ara misi<br />

Rirebulebis mixedviT. kompensacia dakargul bargze gaicema maqsimum 20 a.S.S. dolari<br />

bargis yovel 1 kilogramze, bargis aRnusxvis formaSi miTiTebuli nivTebis safuZvelze.<br />

igive wesi vrceldeba dazianebul bargze da mis Semadgenlobaze. yvela sapretenzio<br />

sakiTxze pasuxismgebloba ekisreba - saboloo gadamzidvels.<br />

Tqvenive bargis usafrTxoebis mizniT nu moaTavsebT registrirebul bargSi Semdeg<br />

nivTebs: msxvrevad, malefuWebad, Zvirfas sagnebs da metalebs; pirad da saqmian<br />

dokumentebs; sakonferencio masalebs da sxvadasxva naSromebs, fuls da fasian qaRaldebs,<br />

foto da videoaparaturas, mobilur telefonebs da eleqtro mowyobilobebs.<br />

(zemoaRniSnuli nivTebis dakargvis SemTxvevaSi, aviakompania ixsnis pasuxismgeblobas maT<br />

faseulobaze).<br />

dagvianebuli dagvianebuli bargi<br />

bargi<br />

aviakompania "jorjian earveisi" yvela SesaZlo zomas mimarTavs Tqveni bargis<br />

adgilsamyofelis dasadgenad da mis umokles droSi dasabruneblad. amisaTvis<br />

aviakompaniis dakarguli da moZebnili bargis Sesabamisi samsaxuris personals sWirdeba<br />

maqsimaluri informacia Tqveni bargis Sesaxeb. aviakompania ar iZleva informacias im<br />

dagvianebul bargze, romlis transportireba ganxorcielda sxva gadamzidavis mier. aseT<br />

SemTxvevaSi, daukavSirdiT Sesabamis gadamzidvels.<br />

16


argis dagvianebis SemTxvevaSi dauyovnebliv mimarTeT aviakompaniis warmomadgenels an<br />

aeroportis safeldegero agents, romelic SegivsebT araswori gzavnilobis oqms.<br />

bargis miRebamde unda SeinaxoT: araswori gzavnilobis oqmi, bargis saWde,<br />

aviabileTi,Casxdomis baraTi, zenormatiuli bargis qviTari. (winaaRmdeg SemTxvevaSi<br />

pretenzia ar miiReba).<br />

dazianebuli dazianebuli ba bargi ba rgi<br />

aviakompania "jorjian earveisi" da misi partniori kompaniebi ar iReben pasuxismgeblobas<br />

mcire dazianebebze, gacveTil, mcired gaWuWyianebul an gaWril bargze. sxva dazianebis<br />

SemTxvevaSi aeroportSi CamofrenisTanave unda ganacxadoT dazianebuli bargis Taobaze<br />

aviakompaniis warmomadgenelTan, moiTxovoT dazianebis oqmis Sevseba da Semdgom<br />

werilobiT mimarTod aviakompaniis momxmarebelTa sapretenzio samsaxurs bargis<br />

Camosvlidan araugvianes 7 dRisa; bargis dagvianebis SemTxvevaSi-bargis miRebidan<br />

araugvianes 21 dRisa.<br />

sakontaqto sakontaqto<br />

sakontaqto<br />

sakontaqto informacia: informacia:<br />

informacia:<br />

informacia: rusTavelis rusTavelis<br />

rusTavelis<br />

rusTavelis gamziri gamziri gamziri gamziri 12, 12, 12, 12, Tbilisi Tbilisi Tbilisi Tbilisi saqarTvelo<br />

saqarTvelo<br />

saqarTvelo<br />

saqarTvelo<br />

tel.: tel tel tel.:<br />

.: .:<br />

++++ 99532 99532 99532 99532 485560 485560 485560 485560 //// 485577;;;; 485577 485577 485577 ++++ 99532 99532 99532 99532 999 999 999 999 130 130 130 130<br />

faqsi:::: faqsi faqsi faqsi<br />

++++ 99532 99532 99532 99532 999 999 999 999 660 660 660 660<br />

el fosta:<br />

Info@georgian-airways.com<br />

booking@georgian-airways.com<br />

ofisebi ofisebi sazRvargareT<br />

sazRvargareT<br />

ARMENIA<br />

Yerevan<br />

Ruben Bagdasarov<br />

Tel: 37 491418644<br />

Fax: 37410538796<br />

E-mail: baghdasarov@yahoo.com<br />

BELARUS<br />

MINSK - ALEKO BAIDOSHVILI<br />

Tel: (+37529)168768<br />

PLANETA GRIO<br />

Add: 33 KARL MARKS STR., OFFICE 3<br />

Tel: (+37517)3286266, 2272640<br />

ALATAN TOUR<br />

Add: 21 YANKY KUPALA STR.<br />

Tel: (+37517)2272858<br />

E-mail: minsk@georgian-airways.com<br />

AUSTRIA<br />

Elena Gaiashvili<br />

Parking 12A,2<br />

1010 Vienna<br />

Tel.: + 43 1 214 78 77<br />

Fax: + 43 1 218 30 80<br />

E-mail: airzenavie@aen.at<br />

FRANCE<br />

Merab Khorguani<br />

12, boulevard Bonne Nouvelle<br />

750140 Paris, France<br />

Tel.: + 33 14 801 67 24<br />

Fax: + 33 14 801 67 58<br />

E-mail : khorguani@georgian-airways.com<br />

17


GERMANY<br />

Gia Okujava - Frankfurt<br />

Pfälzer Weg 11<br />

D-65474 Bischofsheim<br />

Tel : +49 ( 0 ) 6144-402 408<br />

Fax : +49 ( 0 ) 6144-402 9958<br />

mail: gia@georgian-airways.com<br />

ISRAEL<br />

TEL-AVIV<br />

Giorgi Shengelia<br />

Add:124,Ben Yehuda Str. TEL-AVIV 63401 Israel<br />

Fax: 9 72 35 29 13 49<br />

Tel: 9 72 35 29 13 48<br />

E-mail: georgian@zahav.net.il<br />

RUSSIA<br />

Moscow: Gela Gventsadze<br />

58.Plyushikha street. Moscow<br />

Te\Faxl.: +495 937 65 26<br />

Airport Domodedovo<br />

Tel: + 7 495 540-86-64<br />

Fax: + 7 495 258-93-07<br />

Email: gela@ georgian-airways.com<br />

St. Petersburg: Sandro Zaldastanishvili<br />

Tel: 7 962 684 68 42<br />

E-mail: zam200707@rambler.ru<br />

UNITED ARAB EMIRATES<br />

Dubai<br />

Zviad Mukbaniani<br />

Add:DNATA travel center<br />

Sheikh Zayd Roud, Dubai.U.A.E<br />

Tel: 97143166981<br />

Tel: 97143166666<br />

Fax: 97142273027<br />

E-mail: zviad@georgian –airways.com<br />

"karlson karlson karlson vagonliti vagonliti”<br />

vagonliti<br />

” ” pirdapiri pirdapiri frenebi<br />

frenebi 20<br />

GREECE<br />

Athens<br />

Nika Lomtatidze<br />

Add:Sygrou ave.7, 11743,Athen.<br />

Fax: 30 21 09 21 33 85<br />

Tel: 30 21 09 21 34 00<br />

E-mail: nick@amphitrion.gr<br />

NETHERLANDS<br />

Amsterdam -Lia Kevkhishvili<br />

Add:Westelijke Randweg 59<br />

118CR Luchthaven Schipol<br />

P.O. Box 75569<br />

Fax: 31 204 53 77 07<br />

Tel: 31 203 41 11 29<br />

Tel: 31 621 43 56 01<br />

E-mail: Amsterdam@georgian-airways.com<br />

USA<br />

Washington, DC - Speciaol Fares<br />

Tel:1 800 220 31 06<br />

Fax: 1301 315 23 86<br />

E-mail:michael@specialfares.webmail.com<br />

NY - Panorama Travel, Suite1019<br />

New York 10010,U.S.A<br />

Tel: 1 212 741 0033<br />

Fax: 1 212 645 6276<br />

E-mail: vera@panoramatravel.com<br />

UKRAINE<br />

Kiev<br />

IEV/Borispol<br />

Tamaz Metreveli<br />

Add:Rustaveli str. 22-a.01001.kiev.<br />

Tel/Fax: 38 04 42 87 23 56<br />

Tel/Fax: 38 04 42 87 44 37 (Travel agency)<br />

qvemoT mocemulia evropidan Tbilisamde mgazvrobis fasebi, pirdapiri frenebi erTi<br />

mimarTulebiT. fasebi ar Seicavs aeroportis gadasaxadebs, rac daaxloebiT 120 aSS<br />

dollars Seadgens.<br />

20 sakontaqto informacia: 44/II leseliZis q. 0105,Tbilisi, saqarTvelo; tel.: +995 32 999<br />

333, faqsi +995 32 998 009, mobiluri: +995 77 750 355; mflobeli Sps CTS, Tbilisi<br />

saqarTvelo; el.fosta: keti@carlsonwagonlit.com.ge, reservations@carlsonwagonlit.com, veb misamarTi:<br />

www.carlsonwagonlit.com<br />

18


saidan saidan sad sad<br />

fasi fasi<br />

kompania kompania / wyaro<br />

wyaro<br />

vena Tbilisi EUR 416 saqarTvelos aviaxazebi<br />

frankfurti Tbilisi EUR 421 saqarTvelos aviaxazebi<br />

amsterdami Tbilisi EUR 422 saqarTvelos aviaxazebi<br />

aTeni Tbilisi EUR 425 saqarTvelos aviaxazebi<br />

parizi Tbilisi EUR 509 saqarTvelos aviaxazebi<br />

londoni Tbilisi EUR 1300 BMI<br />

vena Tbilisi EUR 882 Austrian Airlines<br />

miunxeni Tbilisi EUR 1546 Lufthansa<br />

stamboli Tbilisi EUR 223 Turkish Airlines<br />

praRa Tbilisi EUR 550 Czech Airlines<br />

dubai Tbilisi EUR 244 saqarTvelos aviaxazebi<br />

riga Tbilsi EUR 180 Air Baltic<br />

Telavivi Tbilisi EUR 235 saqarTvelos aviaxazebi<br />

minski Tbilisi EUR 196 Belavia<br />

kievi Tbilisi EUR 97 <strong>Georgian</strong>Airlines,Aerosvit,Ukraine<br />

International<br />

baqo Tbilisi EUR 131 Azerbaijan Airlines<br />

2.2.2 xmeleTiT xmeleTiT<br />

21<br />

avtobusiT 22<br />

avtobusiT<br />

avtobusiT<br />

saidan saidan sad sad xangrZlivoba xangrZlivoba fasi<br />

fasi<br />

21 sakontaqto informacia: Tbilisis rkinigzis sadguris sainformacio samsaxuri, tel.:(995 32)<br />

56-47-60, (995 32) 56-35-66<br />

22 sakontaqto informacia: Tbilisis avto sadguris sainformacio samsaxuri, tel.:( 995 32) 75-<br />

34-33<br />

19


aTumi Tbilisi 6.30 saaTi 15 lari<br />

foTi Tbilisi 6 saaTi 13 lari<br />

qobuleTi Tbilisi 6 saaTi 14 lari<br />

zRviT 23<br />

2.2.3 zRvi<br />

zRvi<br />

porti porti “burgasi” “burgasi” (bulgareTi bulgareTi bulgareTi) bulgareTi S.p.s. S.p.s. evrazia evrazia Sipingi<br />

Sipingi<br />

saidan saidan sad sad xangrZlivoba xangrZlivoba rodis rodis<br />

fasi<br />

fasi<br />

burgasi foTi 48 saaTi yovel oTxsabaTs 150 evro<br />

stra 24<br />

S.p.s. S.p.s. in instra in stra<br />

saidan saidan saidan sad sad xangrZlivoba xangrZlivoba rodis rodis fasi<br />

fasi<br />

iliCovski,<br />

ukraina<br />

foTi 40 saaTi yovel 140 USD - C klasi<br />

samSabaTs<br />

160 USD - B klasi,<br />

240 USD - A klasi.<br />

2222....3333 Sesvlis Sesvlis Sesvlis Sesvlis procedurebi procedurebi<br />

procedurebi<br />

procedurebi (saxelmwifo (saxelmwifo<br />

(saxelmwifo<br />

(saxelmwifo organo,,,, organo organo organo dakiTxva, dakiTxva, dakiTxva, dakiTxva, kontroli, kontroli, kontroli, kontroli, dakaveba, dakaveba, dakaveba, dakaveba, qrTami qrTami qrTami qrTami da da da da<br />

a.S.)))) a.S. a.S. a.S.<br />

pirs saqarTvelos sazRvris gadakveTa SeuZlia mxolod sasazRvro gamSveb punqtebze 25 .<br />

saqarTvelos kanoni saxelmwifo sazRvris Sesaxeb 26 ganmartavs, rom sasazRvro<br />

gamtari punqti aris - saerTaSoriso mimosvlisaTvis nebadarTuli gzatkecilis an<br />

gzis monakveTi, rkinigzis sadguris, portis, navsadguris, aeroportis<br />

(aerodromis) teritoriis nawili, sadac xorcieldeba sazRvris gadakveTasTan<br />

dakavSirebuli sasazRvro da saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili sxva saxis<br />

kontroli. pirebi, avtosatransporto saSualebebi, bargi da sxva nivTebi,<br />

saxelmwifo sazRvris gadmokveTis dros gadian sasazRvro da sabaJo kontrols.<br />

Cveulebisamebr saimigracio, fito-sanitaruli, veterinaluri kontroli da<br />

xelovnebis nimuSebTan da eqsponatebTan dakavSirebuli kontroli ar<br />

xorcieldeboda sasazRvro gamSveb punqtze, Tu amgvari kontrolis Catarebis<br />

aucileblobas gansazRvravs sasazRvro da sabaJo samsaxurebi.<br />

saqarTvelos sasazRvro policia pirebs nebas rTavs gadmolaxon saqarTvelos saxelmwifo<br />

sazRvari Tu maT gaaCniaT moqmedi piradobis damadasturebeli mowmoba, da maT xelT<br />

arsebuli uZravi da moZravi qonebis kuTvnilebis damadasturebeli dokumeti. sasazRvro<br />

gamSveb punqtebze samgzavro dokumentSi keTdeba daTariRebuli aRniSvnebi “Semosvla” da<br />

23 sakontaqto informacia: foTis porti, saqarTvelo –S.p.s.evrazia sipingi ltd. 21 gegedzes q.<br />

tel: (8 293)7 03 70; sakontaqto piri - lena sidnikova;<br />

(995 77) 401 2 01 irakli cekvaSvili – samogzauro agenti; (995 77) 411 1 71 roza nivanovi -<br />

samogzauro agenti; el. fosta: brokerburgas2@intershipping-bg.com<br />

porti burgasi, bulgareTi, ( 359) 56 844 279; faqsi: 56 840 255; veb misamarTi:<br />

www.intershipping.net<br />

24 sakontaqto informacia: foTis porti – S.p.s. instra ltd. 20 gegedzes q. tel: (8 293) 2 19<br />

98;<br />

25 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 676 saxelmwifo sazRvris reJimisa da dacvis wesis<br />

damtkicebis Sesaxeb 20 dekemberi 1999, muxli 2 (1);<br />

26 saqarTvelos kanoni #1536 saqarTvelos saxelmwifo sazRvris Sesaxeb 17 ivlisi 1998, muxli<br />

2(i);<br />

20


“gasvla” (samgzavro dokuments warmoadgens pasporti saqarTvelos viziT an<br />

arasrulwlovnis SemTxvevaSi dabadebis mowmoba). 27<br />

2.3.1 TviTmfrinaviT<br />

TviTmfrinaviT<br />

sasazRvro kontroli sahaero xomaldebisaTvis romlebic asruleben saerTaSoriso<br />

frenebs xorcieldeba saerTaSoriso aeroportebSi an aeroportebSi romlebsac aqvT<br />

ufleba miiRon saerTaSoriso frenebi. 28 ucxoelebi romlebsac ar gaaCniaT samgzavro<br />

dokumenti an saqarTvelos viza ver gadmolaxaven saqarTvelos sazRvars. maT daakavebs<br />

sasazRvro policia da gadascems gadamyvan kompanias ukan dasabruneblad, im qveyanaSi<br />

romelSic isini avidnen bortze. gamomgzavrebis qveyanaSi dasabrunebeli dokumentebi<br />

ivseba Cikagos me-9 konvencias danarTis Sesabamisad.<br />

2.3.2 xmeleTiT<br />

xmeleTiT<br />

avtomobilebisaTvis gansazRvrul sasazaRvro punqtebze, pirebi romlebic mgzavroben<br />

avtobusiT, kontrols gadian avtobusis salonSi, an sapasporto kontrolis jixurSi.<br />

sazRvris ukanono gadmolaxvis SemTxvevebis aRmosafxvrelad sasazRvro policia<br />

aTvalierebs avtobusebis da mikro avtobusebis yvela sabarguls. 29 sasazRvro policia<br />

SesaZlebelia gamoiyenos Zalebi da specialuri mowyobilobebi avtomobilebis Semowmebis<br />

dros. daxuruli bargis Semowmeba xdeba mflobelis TandaswrebiT. Semowmebis proceduris<br />

Semdgom dgeba administraciuli aqti, romelic asaxavs Semowmebis Sedegebs. Tu zogadi<br />

Semowmebis dros gamovlenili iqna ukanonod sazRvris gadmokveTis mcdeloba an<br />

akrZaluli nivTebis transportireba sasazRvro policia ganaxorcielebs avtomobilis<br />

detaluri inspeqtirebas.<br />

matarebliT mgzavrobis dros mgzavrebi sasazRvro Semowmebas gadian specialur adgilas<br />

romelic mowyobilia saxelmwifo sazRvris dacvis departamentTan da sabaJo<br />

samsaxurebTan SeTanxmebiT. yvela matarebeli gadis Sida da gare daTvalierebas. adgilebi<br />

sadac SesaZlebelia daimalos adamiani an damalul iqnes nivTebi gadian detalur<br />

daTvalierebas. mgzavrebis dokumentebis Semowmeba mimdinareobs im periodSi rodesac<br />

matarebeli gadaadgildeba saxelmwifo sazRvridan sazRvarTan mdebare sadgurSi. 30<br />

2.3.3 zRviT<br />

zRviT<br />

saerTaSoriso naosnobisaTvis gankuTvnili ucxoeTisa da saqarTvelos gemebis sasazRvro<br />

kontroli xorcieldeba misadgomebTan an saWiroebis SemTxvevaSi - reidze. 31<br />

sazRvargareTidan momavali samgzavro gemebis sasazRvro kontroli SeiZleba moxdes<br />

saqarTvelos teritoriul zRvaSi gemebis navsadgurSi Sesvlamde. aseT SemTxvevaSi<br />

teritoriuli zRvis daTqmul adgilze an saqarTvelos Sida wylebSi gemebs xvdeba<br />

komisia. 32 navsadgurSi Semosuli gemi, romelic ar emorCileba sabaJo organos<br />

sanitariul-sakarantino kontrolis ganmaxorcielebeli TanamSromlis moTxovnebs,<br />

SeiZleba gaSvebul iqnes zRvaSi, xolo tvirTis gadmotvirTva da mgzavrebis gadmosvla<br />

SeiZleba im pirobiT, Tu maT gaewiaT sanitariuli kontroli. Tu gemis sanitariulepidemiuri<br />

mdgomareoba iwvevs eWvs, Sesabamisi personali uflebamosilia daaTvalieros<br />

mTeli gemi da misi mgzavrebi, rac miznad isaxavs saSiSi infeqciiT daavadebul pirTa<br />

27 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 676 saxelmwifo sazRvris reJimisa da dacvis wesis<br />

damtkicebis Sesaxeb 20 dekemberi 1999, muxli 2(10);<br />

28 igive, muxli 4(2);<br />

29 igive, muxli 3(2);<br />

30 igive, muxli 6(1);<br />

31 igive, muxli 8(1);<br />

32 igive, muxli 9(2)<br />

21


gamovlenas da dadgenas gaiares Tu ara ekipaJis wevrebma savaldebulo vaqcinacia da<br />

samedicino daTvaliereba.<br />

ucxoel moqalaqeebs an moqalaqeobis armqone pirebs, romlebic navsadgurSi ucxouri<br />

gemiT Semodian da aqvT vadagasuli an saerTod ar gaaCniaT saqarTveloSi SemosvlisTvis<br />

saWiro sabuTebi, ar eZlevaT napirze gadmosvlis neba. 33 gemidan mgzavrTa gadmosvlisas<br />

sabuTebi mowmdeba trapTan an sapasporto kontrolis jixurSi. am mgzavrTa napirze<br />

gadmosvlis kontroli warmoebs erovnuli pasportebisa da siebis mixedviT.<br />

sazRvris ukanono gadmokveTisaTvis mosyidvis an qrTamis micemis warmatebuli faqti<br />

cnobili ar aris. meqrTameoba isjeba saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT. sisxlis<br />

samarTlis danaSauli rogorc qrTamis aReba34 rac isjeba 3-dan 6 wlamde patimrobiT<br />

aseve qrTamis micema 35, rac iTvaliswinebs jarimas an gamosasworebel samuSaoebs.<br />

2222....4444 Sesvlis Sesvlis Sesvlis Sesvlis dros dros dros dros Zveli Zveli Zveli Zveli samarTlebrivi samarTlebrivi<br />

samarTlebrivi<br />

samarTlebrivi aqtebis aqtebis aqtebis aqtebis da da da da normebis normebis normebis normebis zegavlena zegavlena zegavlena zegavlena<br />

2.4.1 ltolvilobis ltolvilobis an an an dacvis dacvis dacvis qveS qveS qveS myofis myofis statusis statusis zegavlena<br />

zegavlena<br />

ar ar aris ris informacia<br />

informacia<br />

2.4.2 TavSesafris avSesafris moTxovnis moTxovnis warumatebeli warumatebeli moTxovna<br />

moTxovna<br />

ltolvilis statusis mqone an TavSesafris moTxovniT warumatebeli cdis Semdgom<br />

pirebze saqarTvelos kanonmdeblobiT ar vrceldeba raime SezRudva qveyanaSi dabrunebis<br />

dros. CvenTvis ar aris cnobili faqti rodesac aseTi pirebis winaaRmdeg ganxorcielda<br />

raime saxis devna.<br />

2.4.3 dasabrunebeli dasabrunebeli qveynidan qveynidan aralegalurad aralegalurad gasvlis gasvlis gasvlis zegavlena<br />

zegavlena<br />

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 344-e muxlis Sesabamisad sazRvris ukanono<br />

gadakveTa isjeba samidan xuT wlamde Tavisuflebis aRkveTiT. es muxli ar vrceldeba<br />

saqarTveloSi gadmosul ucxo qveynis moqalaqeze an moqalaqeobis armqone pirze,<br />

romelic saqarTvelos konstituciis Sesabamisad TavSesafars sTxovs xelisuflebas, Tu<br />

mis qmedebaSi ar aris sxva danaSaulis niSnebi. es muxli agreTve ar vrceldeba pirze, Tu<br />

aRniSnuli qmedeba man Caidina adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplad yofnis gamo<br />

adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplis statusis mopovebamde 36 . saqarTvelos<br />

administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 190 2 muxlis Sesabamisad “sasazRvro<br />

gamSvebi punqtebis reJimis darRveva iTvaliswinebs jarimas 50-100 laris odenobiT”.<br />

“sazRvris ukanono gadmokveTa” gansxvavdeba “sasazRvro gamSvebi punqtebis reJimis<br />

darRvevisagan”. pirvel ufro did danaSauls warmoadgens vidre meore. pirvel<br />

SemTxvevaSi piri sruliad aridebs Tavs gamSveb punqtebs, xolo meore SemTxvevaSi is<br />

gadis sasazRvro punqts magram arRvevs gaTvaliswinebul procedurebs (mag. ojaxSi<br />

gakeTebuli Rvinis gadatana, maSin rodesac dadgenilia rom SesaZlebelia mxolod<br />

sertificirebuli sasmelebis gadatana).<br />

Sesabamisad pirveli warmoadgens sisxlis samarTlis danaSauls xolo meore<br />

administraciuls da iTvaliswinebs sxvadasxva sasjels.<br />

ukanonod sazRvris gadakveTa iqoniebs Tu ara zegavlenas dambrunebelze damokidebulia<br />

imaze Tu ra simZimis danaSauli Caidana man sazRvris ukanonod gadakveTis dros. Tu pirma<br />

33 igive, muxli 15(1)<br />

34 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 338<br />

35 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 339<br />

36 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 344(1)<br />

22


Caidina sisxlis samarTlis danaSauli maSin mas daakaveben da dakiTxaven. Tumca<br />

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 71-e muxlis Sesabamisad mcire danaSaulisaTvis<br />

(romlis maqsimaluri sasjeli ar aRemateba 5 wels 37 ) xandazmulobis vada gansazRvrulia<br />

6 wliT. maSasadame Tu ukanono sazRvris gadakveTa ganxorcielda 6 welze meti xniT<br />

adre mas ar moyveba samarTlebrivi devna.<br />

2.4.4 dasabrunebeli dasabrunebeli qveynis qveynis gareT gareT Cadenili Cadenili danaSaulis danaSaulis danaSaulis zegavlena zegavlena (ormagi ormagi<br />

pasuxismgeblobis pasuxismgeblobis sakiTxi)<br />

sakiTxi)<br />

sisxlis samarTlis kodeqsis me-5 muxlis Sesabamisad sisxlis-samarTlebrivi<br />

pasuxismgebloba sazRvargareT Cadenili danaSaulisaTvis ekisreba:<br />

1. saqarTvelos moqalaqes, agreTve saqarTveloSi mudmivad mcxovreb moqalaqeobis armqone<br />

pirs, romlebmac sazRvargareT Caidines saqarTvelos kodeqsiT gaTvaliswinebuli iseTi<br />

qmedeba, romelic danaSaulad iTvleba im saxelmwifos kanonmdeblobiT, sadac is<br />

Cadenilia.<br />

2. saqarTvelos moqalaqes, agreTve saqarTveloSi mudmivad mcxovreb moqalaqeobis armqone<br />

pirs, romlebmac sazRvargareT Caidines saqarTvelos kodeqsiT gaTvaliswinebuli iseTi<br />

qmedeba, romelic danaSaulad ar iTvleba im saxelmwifos kanonmdeblobiT, sadac is<br />

Cadenilia, sisxlis-samarTlebrivi pasuxismgebloba daekisrebaT am kodeqsiT, Tu es aris<br />

saqarTvelos interesebis winaaRmdeg mimarTuli mZime an gansakuTrebiT mZime danaSauli 38<br />

anda Tu sisxlis-samarTlebrivi pasuxismgebloba am danaSaulisaTvis gaTvaliswinebulia<br />

saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebiT.<br />

3. sazRvargareT danaSaulis Camden ucxo qveynis moqalaqes, agreTve moqalaqeobis armqone<br />

pirs, romlebic mudmivad ar cxovroben saqarTveloSi, sisxlis-samarTlebrivi<br />

pasuxismgebloba daekisrebaT saqarTvelos kodeqsiT, Tu es aris saqarTvelos interesebis<br />

winaaRmdeg mimarTuli mZime an gansakuTrebiT mZime danaSauli anda Tu sisxlissamarTlebrivi<br />

pasuxismgebloba am danaSaulisaTvis gaTvaliswinebulia saqarTvelos<br />

saerTaSoriso xelSekrulebiT.<br />

samarTlebrivi principi romelic aRkveTs piris orjer dasjas erTidaigive<br />

danaSaulisaTvis saqarTvelosTvis warmoadgens samarTlebriv princips da<br />

gaTvaliswinebulia saqarTvelos konstituciis 42- muxliT. Sesabamisad<br />

dambrunebelTaTvis dambrunebelTaTvis ar ar arsebobs arsebobs ormagi ormagi pasuxismgeblobis pasuxismgeblobis safrTxe safrTxe. safrTxe<br />

2222....5555 sabaJo sabaJo sabaJo sabaJo regulaciebi<br />

regu regu regulaciebi<br />

laciebi laciebi<br />

saqarTvelos sabaJo kodeqsis 90-e muxlis Sesabamisad 39 , mgzavrs (fizikur pirs)<br />

saqarTvelos sabaJo sazRvris gadmokveTis dros SeuZlia daubegravad da sabaJo<br />

deklaraciis Seuvseblad, Semoitanos Semdegi nivTebi Tu am nivTebis importi 24 saaTis<br />

ganmavlobaSi xorcieldeba 40 :<br />

500 laris saerTo Rirebulebis sakvebi, romlis wona ar aRemateba 30 kgs,<br />

kerZod bostneuli, xili, rZe, rZis produqtebi, burRuleuli da sxva<br />

mza produqcia, Txili, Saqari, tkbileuli da a.S.<br />

37 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 12(2)<br />

38 sisxlis samarTlis kodeqsi, (muxli 12) mZime danaSaulisaTvis iTvaliswinebs 10 wlian<br />

patimrobas, xolo gansakutrebiT mZime danaSaulisaTvis 10 welze xangrZliv patimrobas.<br />

39 Act of Georgia N3545 – rs on customs code of Georgia, 25 July 2006, article 90(1)<br />

40 saqarTvelos sagadasaxado kodeqsi, muxli 270 5 .<br />

23


piradi moxmarebis sxvadasxva saqoneli (romelic ar aris gankuTvnili<br />

ekonomikuri saqmianobisaTvis) romlis Rirebuleba ar aRemateba 500 lars<br />

romlis saerTo wona ar aRemateba 30 kilograms.<br />

4 litri alkoholuri sasmeli da 200 Reri sigareti 41 ;<br />

piradi moxmarebis sxvadasxva saqoneli romlis Rirebuleba ar aRemateba<br />

15000 lars, Tu is brundeba saqarTveloSi sazRvargareT yofnis 6 Tviani<br />

periodis Semdgom;<br />

pirdapiri moxmarebis nivTebi maT Soris aveji, saxlis mowyobilobebi, da<br />

avtomobili Tu igi saqarTveloSi sacxovreblad Camodis;<br />

rotaciis wesiT diplomatiur da sakonsulo warmomadgenlobebSi<br />

wargzavnil diplomatiur personalis piradi nivTebi (maT Soris: 1<br />

avtomobili, 1 macivari, 1 televizori, 1 personaluri kompiuteri ojaxze).<br />

Tu Semotanili saqonlis Rirebuleba an wona aRemateba dasaSveb zRvars pirma unda<br />

Seavsos sabaJo deklaracia da gadaixados mosakrebeli. kerZod:<br />

o sabaJo mosakrebeli - 5 evro (eqvivalenti erovnul valutaSi) Tu nivTebis<br />

saerTo Rirebuleba ar aRemateba 3000 lars; xolo Tu aRemateba maSin 60 evro<br />

(eqvivalenti erovnul valutaSi) 42 ;<br />

o sabaJo gadasaxadi – 0%-dan 12%-mde (sxvadasxva tarifi saqonlis gvareulobis<br />

mixedviT);<br />

o dRg – 18%.<br />

sabaJo deklaracia unda Seivsos Tu Semosatani nivTebi saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

saWiroebs specialur nebarTvas. esenia:<br />

o sxvadasxva saxis samkauli, rogoric aris Zvirfasi liTonebi da qvebi,<br />

antikvariati, xelovnebis nimuSebi, xatebi, suraTebi qandakebebi. amgvari nivTebis<br />

transportirebisaTvis saWiroa saqarTvelos kulturis, sportisa da ZeglTa<br />

dacvis saministros nebarTva. Tumca Tu samkaulebis saerTo Rirebuleba ar<br />

aRemateba 1000 lars (3000 lars sahaero transportis SemTxvevaSi) deklaraciis<br />

Sevseba ar aris aucilebeli da zepiri deklarireba sakmarisia.<br />

o yvela saxis iaraRi, tyviebi, SeiaraReba, aalebadi nivTierebebi, wamlebi,<br />

fsiqotropuli, Zlieri da momwamvleli nivTierebebi, radioaqtiuri nivTierebebi,<br />

maRali sixSiris radio mowyobilobebi, aseve sakomunikacio saSualebebi da<br />

cocxali cxovelebi.<br />

saqarTvelos sabaJo departamenti axorcielebs saqarTveloSi Semosatan cxovelebis da<br />

frinvelebis veterinarul kontrols, mcenareebis fitosanitarul Semowmebas. naRdi<br />

fuli romelic aRemateba 30000 lars an mis eqvivalents sxva valutaSi saWiroebs<br />

deklarirebas.<br />

2222....6666 ggggaaaadaadgilebis<br />

daadgilebis daadgilebis<br />

daadgilebis Tavisufleba<br />

Tavisufleba<br />

Tavisufleba<br />

Tavisufleba<br />

2.6.1 SezRudvebi SezRudvebi Sida Sida gadaadgilebisas<br />

gadaadgilebisas<br />

2.6.1.1 administraciuli administraciuli SezRudvebi<br />

SezRudvebi<br />

41 es norma ar exeba arasrulclovani (18 wlamde) fizikuri pirebis mier Semotanil alcohols da sigarets.<br />

42 saqarTvelos kanoni sabaJo mosakreblebis Sesaxeb, muxli 5(a)<br />

24


saqarTvelos konstitucia uzrunvelyofs gadaadgilebis Tavisuflebas yvela pirisaTvis<br />

vinc legalurad imyofeba saqarTvelos teritoriaze 43 . ucxoelebisaTvis gadaadgilebis<br />

Tavisuflebas aseve uzrunvelyofs ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb<br />

saqarTvelos kanonis 41-e muxli. Tumca es ar aris absoluturi ufleba da SesaZlebelia<br />

SezRuduli iqnes usafrTxoebis mizniT. sagangebo 44 da samxedro 45 mdgomareobis dros<br />

wesdeba SezRudvebi qveynis teritoriaze Sesasvlelad. saWiroebis SemTxvevaSi<br />

moqalaqeebs, moqalaqeobis ar mqone pirebs da ucxoelebs SesaZlebelia aekrZaloT<br />

sacxovreblis datoveba specialuri nebarTvis gareSe. aRsaniSnavia, rom saqarTveloSi<br />

sagangebo mdgomareoba iSviaTad cxaddeba. “vardebis revoluciis” 2003 wlis 23 noembers<br />

sapasuxod aslan abaSiZem aWaraSi sagangebo mdgomareoba gamoacxada, raTa xeli SeeSala<br />

axali prezidentisaTvis, mixeil saakaSvilisaTvis ar gaekontrolebina aWaraSi mimdinare<br />

procesebi da aWaris adgilobrivi mTavroba aslan abaSiZis meTaurobiT 46 . mas Semdeg rac<br />

amas ar mohyva mxardaWera ruseTidan sagangebo mdgomareoba maleve gauqmda 47 .<br />

TbilisSi demonstraciis Zalismieri darbevis Semdgom, prezidentis dekretiT 48 7 noembers<br />

15 dRiT, saqarTveloSi, sagangebo mdgomareoba gamoacxada, 49 parlamentma aRniSnuli<br />

gadawyvetileba daamtkica or dReSi. sagangebo mdgomareoba gauqmda 16 noembers, vadis<br />

amowurvamde ramdenime dRiT adre 50 , gankargulebaSi naTqvami iyo rom adgili hqonda<br />

saxelmwifo gadatrialebis mcdelobas 51 . saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciis –<br />

saia azriT demonstraciis darbeva xelyofda adamianis konstituciur uflebebs. 52<br />

afxazeTis konfliqti warmoadgens saqarTvelos yvelaze did problemas. daaxloebiT<br />

240 000 iZulebiT gadaadgilebuli piria wamosuli afxazeTidan. saqarTveloSi<br />

humanitaruli mdgomareoba SesaZlebelia Sefasdes rogorc “gangrZobiT sagangebo”. 15<br />

wliani devnilobis Semdgom, iZulebiT gadaadgilebuli pirebi kvlav mZime socialur<br />

mdgomareobaSi imyofebian. devnilebis daaxloebiT 42 % cxovrobs kompaqtur<br />

dasaxlebebSi sadac ar aris uzrunvelyofili Sesabamisi pirobebi, danarCeni 52 %<br />

cxovrobs naTesavebTan an naqiraveb sacxovrebelSi 53 . xarisxiani ganaTleba da<br />

sazogadoebrivi servisebis xelmisawvdomoba problemas warmoadgens devnilTa da iZulebiT<br />

gadaadgilebul pirTa umravlesobisaTvis. 54<br />

43 saqarTvelos konstitucia, 24 agvisto 1995, muxli 22(1)<br />

44 saqarTvelos kanoni # 972 sagangebo mdgomareobis Sesaxeb, 17 oqtomberi 1997,muxli 4 (g,d)<br />

45 saqarTvelos kanoni # 1032 samxedro mdgomareobis Sesaxeb, 31 oqtomberi 1997,muxli 4 (g,d)<br />

46 vikipedia, ufaso enciklopedia, aslan abaSiZe: http://en.wikipedia.org/wiki/Aslan_Abashidze 2010<br />

wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

47 axali ambebi da analizi internet gamocema Pravda.Ru, uaxloes momavalSi aslan abaSiZe ar<br />

apirebs gaauqmos sagangebo mdgomareoba aWaraSi, 22 marti 2004;<br />

48 saqarTvelos prezidentis oficialuri veb gverdi-http://www.president.gov.ge/PDF/decree.pdf<br />

2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

49 samauwyeblo konpania rusTavi 2<br />

http://rustavi2.com/news/news_text.php?id_news=23397&ct=25&im=main&ddd=&ddd2=&month=12&year=<br />

2007&srch_w=&srch=&wth=&rec_start=&rec_start_nav=&ddd2=23-11-07&month=12&year=07<br />

2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

50 samauwyeblo konpania rusTavi 2 -<br />

http://rustavi2.com/news/news_text.php?id_news=23397&ct=25&im=main&ddd=&ddd2=&month=12&year=<br />

2007&srch_w=&srch=&wth=&rec_start=&rec_start_nav=&ddd2=23-11-07&month=12&year=07<br />

, 2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

51 saqarTvelos prezidentis oficialuri veb gverdi -http://www.president.gov.ge/PDF/decree.pdf<br />

2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

52 saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia - http://www.gyla.ge/?display=news&view=604 2010<br />

wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

53 ltolvilTa da gansaxlebis saministros oficialuri veb gverdi<br />

http://www.mra.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=127 2010 wlis Tebervlis mdgomareobiT<br />

54 norvegiis ltolvilta sabWo - http://www.nrc.no/?aid=9168163 2010 wlis Tebervlis<br />

mdgomareobiT<br />

25


2008 wlis agvistos omis Sedegad 133000 adamiani aRmoCnda iZulebiT gadaadgilebuli<br />

piri. aqedan 78000 dabrunda sakuTar sacxovrebel adgilebSi. ruseTis oficialuri<br />

pirebis gancxadebiT CrdiloeT oseTSi imyofeba mxolod 2000-mde adamiani, im 30000-dan<br />

romlebic agvistos omis dros gadavidnen CrdiloeT oseTSi 55 ( norvegiis ltolvilTa<br />

sabWos informaciis mixedviT 1500-mde adamianma datova kodoris xeoba, afxazeTis nawili<br />

romelic kontroldeboda saqarTvelos centraluri xelisuflebis mier. iZulebiT<br />

gadaadgilebul pirTa udidesi nawili eTnikurad qarTveli iyo.) 56 .<br />

ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi daaxloebiT 45000-55000-mde adamiani spontanurad<br />

dabrunda galis raionSi, afxazeTSi 57 . warsulSi am regionSi adamianebis usafrTxoebis da<br />

kanonis uzenaesobis uzrunvelyofa ver xerxdeboda. qarTuli da afxazuri SeiaraRebuli<br />

jgufebi aSinebdnen, Zarcvavdnen da klavdnen ukan dabrunebul pirebs.<br />

saqarTvelos oficialuri pirebis braldebis miuxedavad, afxazeTis de faqto<br />

xelisuflebis warmomadgenlebi amboben rom aravin iqneba iZulebuli miiRos afxazeTis<br />

moqalaqeoba 58 magram, arCevnebSi monawileobis ufleba mieniWebaT mxolod im pirebs visac<br />

gaaCniaT moqalaqeoba. 59 xolo rac Seexeba afxazuri moqalaqeobis ar mqone pirebis sxva<br />

uflebebs (mag.: sakuTrebis ufleba, socialuri uflebebi) es sakiTxi kvlav gadauwyveti<br />

rCeba. 60<br />

nebismieri afxazs romelic sazRvargareT cxovrobs aqvs ufleba miiRos afxazeTis<br />

moqalaqeoba. afxazebi qarTvelebs ar rTaven Tavisufali gadaadgilebis nebas . 61 aucilebelia<br />

nebarTvis miReba, rac saWiroebis mgzavrobis miznis ganmartebas afxazeTis de faqto<br />

usafrTxoebis da sagareo saministroebisaTvis. rogorc Cans erTi an or dRiani<br />

mgzavroba problemas ar warmoadgens, xolo ufro xangrZlivi periodiT mgzavrobis<br />

nebarTva Znelad aris mosapovebeli. arasamTavroboebis azriT es gadawyvetilebebi ar<br />

aris samarTliani.<br />

2008 wlis 23 oqtombers saqarTvelos parlamentma 62 okupirebul teritoriebad<br />

gamoacxada: a) afxazeTis avtonomiuri respublikis teritoriebi; b) cxinvalis regioni<br />

(yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis teritoriebi); g) Sav zRvaze: ruseTis<br />

federaciasTan saqarTvelos saxelmwifo sazRvris mdinare fsoudan samxreTiT mdinare<br />

enguris Sav zRvasTan Caedineba administraciuli sazRvris gaswvriv mimdebare sazRvao<br />

akvatoriaSi Semavali saqarTvelos Sida wylebi da teritoriuli zRva, maTi fskeri da<br />

wiaRi, d) sahaero sivrce am teritoriebis Tavze.<br />

okupirebul teritoriebze gamocxadebulia sagangebo mdgomareoba. aseve SezRudulia<br />

gadaadgileba, ekonomikuri saqmianoba da uZravi qonebiT vaWroba.<br />

ucxoelebisaTvis an moqalaqeobis ar mqone pirebisaTvis okupirebul teritoriebze<br />

Sesvla SesaZlebeli mxolod goris da zugdidis municipalitetis mier kontrolirebadi<br />

55 gaeros ltolvilTa umaRlesi komisari , http://www.unhcr.org/news/NEWS/48f862c52.html, 2010<br />

wlis Tebervlis mdgomareobiT.<br />

56 norvegiis ltolvilta sabWo - http://www.nrc.no/?did=9315034, 2010 wlis Tebervlis<br />

mdgomareobiT.<br />

57 norvegiis ltolvilta sabWo - http://www.nrc.no/?aid=9168163 2010 wlis Tebervlis<br />

mdgomareobiT.<br />

58 igive<br />

59 igive<br />

60 kanonebi romlebic aregulireben am sakiTxs ar arsebobs, Crisis Group-is fokus jgufi, adgilobrivi<br />

arasamTavroboebi, soxumi, ivlisi 2006.<br />

61 galis raionis mosaxleobas ufro advilad SeuZliaT gadmokveTon administraciuali sazRvari,<br />

magram maT unda gadaixadon 50 lrusuli rubli. aseve unda gadaixadon sabaJo gadasaxadebi nebismieri<br />

nivtis “importisatTvis” an ”eqsportisaTvis”. Crisis Group-is interviuebi, gali, ivnisi 2006.<br />

62 kanoni # 431 okupirebuli teritoriebis Sesaxeb, 23 oqtomberi 2008.<br />

26


teritoriebidan. sxva mxridan okupirebul teritoriebze Sesvla akrZalulia da isjeba<br />

kanoniT. 63 gamonaklis SemTxvevebSi ucxoelebze gaicema specilur nebarTva, Tu maTi<br />

Sesvla okupirebul teritoriaze emsaxureba saqarTvelos saxelmwifo interesebs,<br />

deokupacias an humanitarul miznebs.<br />

pasuxismgebloba adamianis uflebebis darRvevebze dakisrebulia ruseTze.<br />

2.6.1.2 praqtikuli praqtikuli winaRobebi<br />

winaRobebi<br />

Sida gadaadgilebis praqtikuli winaRobebi dakavSirebulia Sida adgilobrivi<br />

transportis infrastruqturis ganuviTareblobasTan. ra Tqma unda arsebobs avtobusis<br />

da mikro avtobusebis reisebi regionaluri administraciuli centrebidan TiTqmis yvela<br />

sxva qalaqamde an soflamde, magram isini ar asruleben pirdapir reisebs. rogorc wesi<br />

mogzaurebi jer unda Cavidnen administraciul centrSi da Semdgom iqidan ganagrZon<br />

mgzavroba sxva transportiT ufro moSorebul soflebamde. aqve aRsaniSnavia, rom xSir<br />

SemTxvevebSi transportis moZraobis grafiki xSir SemTxvevaSi mouxerxebelia (mag.:<br />

avtobusi gadis diliT adre da brundeba gvian RamiT).<br />

klimaturi pirobebma SesaZlebelia zegavlena iqonion gadaadgilebis grafikze, zog<br />

SemTxvevaSi transporti sezonurad moZraobs. zamTris periodSi didTovlobis da dabali<br />

temperaturis regionebSi (svaneTi, TuSeTi, da a.S.) SezRudulia sagzao gadaadgileba. am<br />

regionebis daSorebuli soflebisaTvis vertmfreni warmoadgens erTaderT satransporto<br />

saSualebas zamTris periodSi. yofila SemTxvevebi rodesac gazafxulze xSiri wvimebis<br />

periodSi mewyers da wyaldidobas Seuferxebia moZraoba imereTSi, guriaSi da aWaraSi<br />

agvistos omis Semdgom SeuZlebelia usafrTxo gadaadgileba okupirebul teritoriebze.<br />

Tomas hamerbergma, evropis sabWos adamianis uflebaTa komisarma Tqva rom “ar aris<br />

kmayofili” oseTis de faqto xelisuflebis gadawyvetilebiT ar darTos neba iZulebiT<br />

gadaadgilebul pirebs dabrundnen TavianT sacxovrebel adgilebSi 64 .<br />

damatebiT:<br />

• “samxreT oseTis policia Tavs gavida da Tavs esxmis axal goris eTnikurad<br />

qarTvel mosaxleobas” axlaxans ganacxada Human Rights Watch-ma, da mouwoda<br />

ruseTs dauyovnebliv miiRos zomebi konfliqtis zonaSi qarTvelebis eTnikuri<br />

wmendis SesaCereblad. maT ganacxades rom maT gaaCndaT dokumenturi masala Tu<br />

rogor mimdinareobs qarTvelebis Seviwroeba axal gorSi da mis SemogarenSi 65 ;<br />

• 2008 wlis 16 noembers evrokavSiris sadamkvirveblo misiis wevrebs esroles<br />

afxazeTis da samegrelos regionis sazRvris siaxloves 66 ;<br />

• kidev erT incidents adgili hqonda 2008 wlis 17 noembers, daiRupa ori<br />

qarTveli policieli rodesac saqarTvelos teritoriaze rusuli upiloto<br />

safreni aparati Camovarda 67 ;<br />

• 2009 wlis 21 ivniss evrokavSiris sadamkvirveblo misiis patruls Tavs daesxnen<br />

afxazeTis administraciul sazRvarTan, am SemTxvevis dro daiRupa media klubis<br />

63 sazRvris ukanono gadakveTa isjeba samidan xuT wlamde patimrobiT (saqarTvelos sisxlis<br />

samarTlis kodeqsi muxli 344).<br />

64 http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19966, 2009 wlis 1 ivnisis mdgomareobiT.<br />

65 Human Rights Watch, http://www.hrw.org/en/news/2008/11/25/russia-protect-civilians-occupied-georgia,<br />

2009 wlis 1 ivnisis mdgomareobiT.<br />

66 Associated Press, http://news.yahoo.com/s/ap/20081116/ap_on_re_eu/eu_georgia_observers, 2009 wlis 1 ivnisis<br />

mdgomareobiT.<br />

67 http://news.yahoo.com/s/afp/20081117/wl_afp/georgiarussiaconflict_081117204052, 2009 wlis 1 ivnisis mdgomareobiT.<br />

27


Tanmxlebi avtomobilis mZRoli xolo evrokavSiris sapatrulo manqana<br />

dazianda 68 .<br />

2.6.2 teritoriebi teritoriebi sadac sadac saxifaToa saxifaToa an an SeuZlebelia SeuZlebelia Sesvla Sesvla (naRmebi, (naRmebi, (naRmebi, bunebrivi<br />

bunebrivi<br />

kataklizmebi)<br />

kataklizmebi)<br />

stiqiuri stiqiuri ubedurebebi<br />

ubedurebebi<br />

saqarTvelosaTvis rogorc mTagoriani qveynisaTvis zvavebi da mewyrebi sakmaod xSiria.<br />

arsebobs 10000 potenciuri mewyersaSiSi adgili romlidanac 3000 Zalze aqtiuria maTi<br />

umravlesoba mdebareobs dasavleT saqarTveloSi sadac tenianoba ufro maRalia. 69<br />

saqarTveloSI SesaZlebelia gamovyoT oTxi mewyersaSiSi zona. yvelaze ufro didi<br />

saSiSroeba aris imereTSi (zemo imereTi aris imereTis mTiani raioni), afxazeTi, raWaleCxumi<br />

da aWara.<br />

1989 wlis aprilSi, aWaraSi Zlieri Tovlis Semdgom (Tovlis safarma 3 metrs miaRwia)<br />

Cveulma Tbilma gazafxulma gamoiwvia Tovlis swrafi galRoba ramac Tavis mxriv<br />

gamoiwvia didi mewyeri. am mewyerma daaziana aWaris didi nawili da gamoiwvia msxverpli<br />

da infrastruqturis ganadgureba, mosaxleobis nawils mouwia saqarTvelos sxva<br />

regionebSi gadasaxleba.<br />

saqarTveloSi arsebobs 1000 meti adgili sadac didi wvimebis dros SesaZloa mewyeri<br />

Camovides, Tavis mxriv es potenciuri safrTxis qveS ayenebs 300 km rkinigzas da 400 km<br />

saavtomobilo gzebs, aseve hidro eleqtro sadgurebs yvarelSi, lagodexSi da mestiaSi.<br />

saqarTveloSi arsebobs ramdenime saxis zvavsaSiSi zona<br />

68<br />

http://www.eumm.eu/en/press_and_public_information/press_releases/1530/, 2009 wlis 24 ivnisis<br />

mdgomareobiT;<br />

69 saqarTvelos geofizikosTa sazogadoeba, saqarTvelos bunebri katasrofebis adgilebi, 2002<br />

www.ggs.org.ge/others-natural.htm (2008 wlis 20 noembris mdgomareobiT)<br />

28


1. umniSvnelod saSiSi – patara mTebze mcire kavkasionze da didi kavkasionis samxreT<br />

ferdobebze.<br />

2. saSualod saSiSi – maRalmTian raionebSi;<br />

3. Zalian saSiSi – didi kavkasionis maRali regionebi; aq zvavebi xSirad Camodis. zvavebi<br />

ZiriTadad (70 %) Camodis ianvridan martamde periodSi; zvavis saSiSroeba maRldeba Tu<br />

Tovlis safari miaRwevs an gadaaWarbebs 1 metrs. bolo wlebis ganmavlobaSi kavkasionze<br />

tyis ukontrolo gakafvam zvavis Camowolis albaToba gaizrdeba.<br />

1987 wlis ianvarSi, Zlieri ciklonis gamo dasavleT saqarTvelos mTebi daifara sqelis<br />

Tovlis safariT (3-5 metri svaneTSi). aman gamoiwvia giganturi zvavi rasac emsxverpla<br />

aTobiT sicocxle, ganadgurda infrastruqtura da mwyobridan gamoiyvana sakomunikacio<br />

saSualebebi.<br />

bevri adamiani svaneTSi usaxlkarod darCa da maT sxva regionebSi gadasaxleba mouwiaT.<br />

analogiur SemTxvevas hqonda adgili 1989 wels, ramac Zlier daaziana aWaris da<br />

imereTis regioni.<br />

qvemoT moyvanili suraTze naCvenebia zvavsaSiSi zonebi. saqarTvelos maRal regionebSi<br />

daaxloebiT 1100 zvavsaSiSi wertilia, maTi naxevari safrTxes uqmnis dasaxlebul<br />

punqtebs. bevri regioni romelic zvavsaSiSia carieldeba 2-3 TviT. saqarTvelos samxedro<br />

gza ixureba erTi an ori TviT am safrTxis gamo. 70<br />

wyaro : www.ggs.org.ge/others-natural.htm<br />

naRmebi naRmebi naRmebi saqarTveloSi<br />

saqarTveloSi<br />

afxazeTSi da oseTSi SeiaraRebuli konfliqtebis Sedegad saqarTveloSi arsebobs naRmebi<br />

da omis feTqebad saSiSi narCenebi. amas daemata 2008 wlis agvistos omis Sedegad<br />

gaCenili naRmebi, maT Soris klasterulebic.<br />

70 saqarTvelos geofizikosTa sazogadoeba, saqarTvelos bunebri katasrofebis adgilebi, 2002<br />

www.ggs.org.ge/others-natural.htm (2008 wlis 20 noembris mdgomareobiT);<br />

29


afxazeTSi naRmebi SemorCa 1992-1993 wlis konfliqtidan, romlis drosac frontis xazi<br />

gasdevda Savi zRvis sanapiros mdinare gumisTidan mdinare enguramde. saqarTveloSi<br />

naRmebis umravlesoba ganTavsebuli mdinare enguris siaxloves, mdinare enguri yofs<br />

afxazeTs danarCeni saqarTvelodan. aseve arsebobs informacia rom naRmebi aris kodoris<br />

xeobaSi zemo afxazeTSi mimaval gzaze. rusuli sainformacio wyaroebis mixedviT 2008<br />

wlis 17 ivniss saqarTvelos Tavdacvis saministros kojris samxedro bazis siaxloves<br />

gzis SekeTebaze momuSaveebma aRmoaCines, rusuli warmoebis naRmebis 6 yuTi. kojris baza<br />

saqarTvelos dedaqalaqidan – Tbilisidan 30 kilometrSi mdebareobs 71<br />

2008 wlis agvistos konfliqtis Semdgom HALO Trust-i imyofeboda kodoris xeobaSi da am<br />

periodisaTvis aRmoaCina 32 danaRmuli adgili romelic saWiroebs gawmendas. 2009 wels<br />

muSaoba gagrZeldeba raTa dadgindes Tu ra maStabis gannaRmviTi samuSaoebia<br />

Casatarebeli 72 .<br />

aseve safrTxes warmoadgens naRmebi romelic ganlagebulia yofili da arsebuli rusuli<br />

samxedro bazebis irgvliv. rogorc minimum xuTi baza saWiroebs gannaRmvas Tumca<br />

Sesabamisi Canawerebis ar arsebobis gamo SesaZlebeli maTi ricxvi bevrad ufro meti<br />

iyos. rusuli samxedro bazebi saqarTvelos mier kontrolirebad teritoriaze daixura<br />

da gadaeca saqarTvelos; bolo aseTi baza saqarTvelos gadaeca 2007 wlis noemberSi.<br />

saqarTvelos Tavdacvis saministros informaciiT saqarTvelos apirebs gannaRmos yvela<br />

danaRmuli adgili. arsebobs yofili sabWoTa samxedro baza gudauTaSi, afxazeTis<br />

teritoriaze, romlis gamoyenebasac ganagrZobs ruseTis samxedro Zalebi.<br />

2008 wlis agvistoSi ruseTis SemoWram saqarTvelos teritoriaze gaaCina axali<br />

danaRmuli adgilebi romelic ZiriTadad ganTavsebuli gori-cxinvalis koridorSi (Sida<br />

qarTlis regioni). 73 miuxedavad imisa rom, teritoriebi ar danaRmula konfliqtis dros,<br />

xSirma sahaero da saartilerio dabombvebma datoves didi odenobiT aufeTqebeli naRmebi<br />

maT Soris klasterulebi. miuxedavad imisa rom, konfliqtis epicentrs warmoadgenda<br />

cxinvali daibomba sxva adgilebic, rogoric aris kodoris xeoba. amgvari dabombvebi<br />

atarebda erTeul xasiaTs da maT Sedegad darCenili feTqebad saSiSi nivTebi swrafad<br />

gaiwminda. aRsaniSnavia rom, zog SemTxvevebSi dabombvis samiznes warmoadgenda iaraRis<br />

sawyobebi da aman gamoiwvia didi safrTxe radgan didi teritoriaze gafanta namsxvrevebi.<br />

magaliTisaTvis HALO Trust-ma aRmoaCina da gaanadgura 15000 amgvari namsxvrevi kodoris<br />

xeobaSi.<br />

amgvarad dabinZurebuli teritoriis udidesi nawili ganTavsebulia goridan cxinvalamde<br />

mimavali gzis 20 kilometris radiusSi, aq mimdinareobda yvelaze Zlieri brZolebi.<br />

adgilobrivi mosaxleobisaTvis yvelaze did safrTxes warmoadgens klasteruli naRmebi,<br />

S-8 tipis raketebi da mitovebuli SeiaraReba. sul amgvari safrTxis winaSe imyofeba 18<br />

sofeli 74 .<br />

konfliqtis mimdinareobis adgilebSi arsebobs ori ZiriTadi safrTxe.<br />

1. arsebobs dabinZurebis sxvadasxva tipi, pirveli - klasteruli bombebiT<br />

dabinZurebuli iseTi adgilebi romelic geografiulad aris izolirebuli da HALO<br />

Trust-ma aRmoaCina da daitane ruqaze. am adgilebSi akrZalulia sxva organizaciebis<br />

71 saxmeleTo naRmebis monitori, saqarTvelo 2008<br />

http://www.icbl.org/lm/2008/countries/georgia.php (2009 wlis 7 maisis mdgomareobiT);<br />

72 HALO Trust, http://www.halotrust.org/georgia.html (2009 wlis 7 maisis mdgomareobiT);<br />

73 HALOTrust Georgia , naRmebis mdgomareobis analizi (23 agvisto 2008);<br />

74 HALOTrust, http://www.halotrust.org/georgia.html (2009 wlis 7 maisis mdgomareobiT);<br />

71 .<br />

30


saqmianoba (300 metris radiusSi) vinaidan SemTxveviTi afeTqebis safrTxe yovelTvis<br />

maRalia.<br />

2. meore - aris sagzao koridoris SemogarenSi mitovebuli teqnika, romelic Zalian<br />

didi odenobiT aris dagrovili. am SemTxvevaSi SemTxveviT afeTqebis safrTxe dabalia,<br />

magram adgilobrivi mosaxleoba xSirad cdilobs mitovebul teqnikas moacalos xis an<br />

rkinis iseTi detalebi, sakuTari gamoyenebisaTvis, aman SesaZloa gamoiwvios msxverpli<br />

wyaro: http://www.halogeorgia.org/Gori-Tskhinvali.jpg<br />

2.6.3 Sida Sida satransporto satransporto saSualebebi<br />

saSualebebi saSualebebi (sakontaqto<br />

sakontaqto da da praqtikuli praqtikuli informacia,<br />

informacia, informacia, fasebi fasebi) fasebi<br />

saqarTveloSi Sida gadaadgilebisaTvis SegiZliaT gamoiyenoT avtobusi, mikro avtobusi<br />

da matarebeli. aRsaniSnavia rom, Sida gadaadgileba sakmaod advilia nebismierisaTvis.<br />

TbilisSi arsebobs ramdenime avto da rkinigzis sadguri saidanac SeZlebT CaxvideT<br />

saqarTvelos nebismier raionSi:<br />

31


avto avto sadguri<br />

sadguri<br />

1. “okriba” karaleTis q. 4, Tbilisi<br />

tel: +995 32 34 26 92<br />

2. “didubis avtosadguri” karaleTis q. 4, Tbilisi<br />

tel: +99532 356017, +99532 344924, +99532 347239 sainformacio biuro;<br />

3. “nige” karaleTis q. 4, Tbilisi<br />

tel: +995 32 34 06 61<br />

4. Tbilisis centraluri avtosadguri (“orTaWala”) guluas q. 1 Tbilisi<br />

tel: 995 32 75-04-20, +995 32 75 34 33, +995 32 75 45 35; sainformacio<br />

biuro;<br />

5. “dedaqalqi” vagzlis moedani, Tbilisi<br />

tel: +995 32 56 61 13 sainformacio biuro;<br />

6. “gldani” l. vekuas q. 10 Tbilisi<br />

tel: +995 32 62 65 15 sainformacio biuro;<br />

7. “navTluxi” moskovis gamziri 2, Tbilisi<br />

tel: +995 32 74 83 03<br />

rkinigzis rkinigzis sadguri<br />

sadguri<br />

1. rkinigzis sadguri, vagzlis q. 2, Tbilisi<br />

tel: +995 32 566420, +995 32 564760, +995 32 563566 sainformacio biuro;<br />

fasebi: fasebi: avtobusis avtobusis avtobusis fasi fasi mikro ikro ikro avtobusis avtobusis fasi fasi matarebeli<br />

matarebeli<br />

Tbilisi - baTumi 19.00-20.00 20.00 20.00-25.00<br />

Tbilisi - axalcixe - 12.00 -<br />

Tbilisi - zugdidi 15.00 20.00 20.00<br />

Tbilisi - quTaisi 12.00 10.00-12.00 5.00- 10.00<br />

Tbilisi - ozurgeTi 15.00 15.00 15.00<br />

Tbilisi - mcxeTa 3.00 3.00 -<br />

Tbilisi - rusTavi 3.00 3.00 -<br />

Tbilisi - Telavi 6.00 8.00 -<br />

Tbilisi - yazbegi - 10.00 -<br />

Tbilisi - duSeTi 4.00 5.00 -<br />

Tbilisi - gori 5.00 7.00 -<br />

Tbilisi - marneuli 1.50 3.00 -<br />

Tbilisi - tyibuli 12.00 12.00 -<br />

Tbilisi - mestia - 20.00 -<br />

Tbilisi - borjomi 7.00 10.00 -<br />

3 fizikuri fizikuri usafrTxoeba<br />

usafrTxoeba<br />

32


3333....1111 mimdinare mimdinare mimdinare mimdinare SeiaraRebuli SeiaraRebuli<br />

SeiaraRebuli<br />

SeiaraRebuli konfliqtebi<br />

konfliqtebi<br />

konfliqtebi<br />

konfliqtebi<br />

separatistuli regionebi afxazeTi 75 da samxreT oseTi 76 ar imyofebian Tbilisis<br />

kontrolis qveS. Sesabamisad informacia romelic saqarTvelozea mowodebuli ar asaxavs<br />

afxazeTSi da samxreT oseTSi arsebul mdgomareobas.<br />

bolo cameti wlis ganmavlobaSi Tbiliss ar gaaCnda politikuri, samxedro an<br />

ekonomikuri zegavlena afxazeTze, romelic TviTon aviTarebda sakuTar institutebs.<br />

saqarTvelos aqvs survili aRadginos sakuTari teritoriuli mTlianoba. 2004 wlis<br />

ianvarSi xelisuflebaSi mosvlis Semdgom prezident saakaSvilma ganacxada rom<br />

saqarTvelos teritoriuli mTlianobis aRdgena misi cxovrebis mizania, da Sehpirda<br />

sazogadoebas rom uzrunvelyofda gamTlianebas 2009 wlisaTvis.<br />

“2006 wlis Sua periodidan ruseT-saqarTvelos Soris urTierTobebis gafuWebam da<br />

saqarTvelos samxedro kampaniam kodoris xeobaSi gayina diplomatiuri aqtivoba afxazeTis<br />

sakiTxze. axali iniciativebis ar arsebobam gaaCina dapirispirebis realuri<br />

SesaZlebloba” acxadebs International Crisis Group-i 77 .<br />

arsebuli de faqto xelisufleba romelic arCeul iqna 2005 wels ruseTis<br />

winaaRmdegobis miuxedavad, Zalze Sewuxebulia im faqtiT rom ruseTi cdilobs maT<br />

saSinao saqmeebSi Carevas.<br />

ZalTa daSoriSorebis xazze xdeba Setakebebi qarTul da afxazur samxedro SenaerTebs Soris,<br />

ZiriTadad es xdeba galis raionSi.<br />

prezidentad gaxdomis Semdgom saakaSvilma daSala ara formaluri samxedro SenaerTebi, romelic<br />

misi winamorbedis dros Seiqmna. es formirebebi Seiqmna Tavdacvis saministroSi magram isini ar<br />

iyvnen erTiani struqturis nawili. 2004 wlamde galis da zugdidis raionSi aqtiurobda ori<br />

dajgufeba TeTri legioni da tyis Zmebi. maT saqmianobas warmoadgenda partizanuli brZolebis<br />

warmoeba, aseve arsebobs informacia rom isini dakavebulni iyvnen kontrabandiT. 2004 TebervalSi<br />

Sinagan saqmeTa saministrom daakava 35 partizani aseve amoiRo didi odenobiT iaraRi da tyviawamali.<br />

78<br />

ruseTma Riad gaakritika saqarTvelos survili gamxdari natos wevri. situacia<br />

ukiduresad daiZaba rodesac ruseTma gaaZliera sakuTari mxardaWera afxazeTis<br />

separatistuli mTavrobis mimarT. kerZod man ganacxada rom ruseTi aRiarebs afxazeTis<br />

teritoriaze Seqmnili iuridiuli dokumentebis Zalas, aseve gazarda sakuTari samSvidobo<br />

SenaerTi afxazeTis teritoriaze, axsna ra es saqarTvelos mxridan mosalodneli<br />

safrTxiT. gagrZelda davebi ruseTis mxridan saqarTvelos sahaero sivrcis darRvevis<br />

Sesaxeb, ivlisSi saqarTvelom moskovidan gamoiwvia elCi. 79<br />

samxreT oseTi amJamindeli lideri eduard kokoiTi, romelic 2001 da Semdgom 2006 wels<br />

airCies ar aRiarebul saprezidento arCevnebSi, acxadebs rom mas survili aqvs ruseTis<br />

federaciis SemadgenlobaSi gaaerTianos samxreT oseTi CrdiloeT oseTTan. samxreT oseTSi<br />

75<br />

International Crisis Group, afxazeTi dRes, 15 seqtemberi 2006:<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?id=4377&l=2 2007 wlis 26 ivlisis mdgomareobiT;<br />

76<br />

International Crisis Group, samxreT oseTi, devnilTa dabruneba gza mSvidobisken, 19 aprili 2005,<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?id=3380&l=2 2007 wlis 31 ivlisis mdgomareobiT;<br />

77<br />

International Crisis Group, afxazeTi: gza win, 2007:<br />

http://www.crisisgroup.org/library/documents/europe/caucasus/179_abkhazia___ways_forward.pdf wlis<br />

31 ivlisis mdgomareobiT;<br />

78<br />

International Crisis Group, ixileT 52<br />

79<br />

International Crisis Group, konfliqtis istoria, ganaxlebulia 2008 wlis agvistoSi<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?action=conflict_search&l=1&t=1&c_country=42<br />

33


2004 wlis zafxulSi msxverpli mohyva saqarTvelos mcdelobas Caetarebina antikontrabanduli<br />

operacia.<br />

2007 wels saqarTvelom wamoayena cvlilebebi euTos mier warmoebul samSvidobo<br />

procesisadmi da moiTxova erToblivi sakontrolo komisiis Secvla, saqarTvelos mier<br />

kontrolirebad teritoriaze Seqmna droebiTi administracia. rusulma da osurma mxarem<br />

ar miiRo cvlilebebi da molaparakebebis procesi mTlianad SeCerda 2008 wlis<br />

agvistomde, am droisaTvis situacia Zalian daiZaba da gadaizarda konfliqtSi rac<br />

saqarTvelom ieriSi miitana cxinvalze (2008 wlis 8 agvistos), rasac mohyva ruseTis<br />

sapasuxo agresia. 80<br />

13 agvistos ruseT-saqarTvelos Soris xeli moewera cecxlis Sewyvetis SeTanxmebas<br />

romelic miRweul iqna safrangeTis daxmarebiT, magram imave dResve mxareebma erTmaneTi<br />

daadanaSaules SeTanxmebis darRvevaSi. 16 agvistos mxareebma xeli moaweres modificirebul<br />

cecxlis Sewyvetis SeTanxmebas magram, rusuli jarebi kvlav rCebodnen saqarTvelos<br />

teritoriaze (roiteri, 19 agvisto 2008).<br />

safrangeTis prezidentis nikola sarkozis SuamavlobiT 12 agvistos xelmowerili<br />

cecxlis Sewyvetis SeTanxmebis Sesabamisad, evrokavSirma saqarTveloSi gagzavna 200-ze<br />

meti damkvirvebeli. maT funqcionireba daiwyes 1 oqtombers da maTi misiis xangrZlivoba<br />

iyo erTi weli. evrokavSiris 22 qveynis SeuiaraRebeli damkvirveblebi imyofebian mWidro<br />

koordinaciaSi gaerosTan da euTosTan.<br />

ruseTma neba ar darTo damkvirveblebs Sesuliyvnen separatistuli regionebis<br />

teritoriaze.<br />

evrokavSiris damkvirveblebis misias warmoadgens situaciis stabilizacia, adamianis<br />

uflebebis dacvis uzrunvelyofa devnilTa dabrunebis procesis xelSewyoba. maTi<br />

samokavSireo roli mimarTuli mxareTa Soris ndobis aRdgenaze da daZabulobis moxsnaze.<br />

agvistos omis Semdgom evrokavSiris monitorebma daadastures rusuli jarebis gayvana<br />

konfliqtis zonis mimdebare teritoriidana. daaxloebiT 7600 rusi samxedro kvlav rCeba<br />

separatistuli regionebis teritoriaze. evrokavSiris misiam gaaqarwyla oseTis de faqto<br />

oficialuri pirebis braldebebi qarTuli mxaris provokiciebis Sesaxeb. 81<br />

mdgomareoba saqarTveloSi dam is SemogarenSi kvlavac arastabiluri rCeba. kvlav aqvs<br />

adgili incidentebs. 2008 wlis 23 noembers cecxli gauxsnes saqarTvelos da poloneTis<br />

prezidentebis eskorts. evropel monitorebs ar uSveben samxreT oseTSi da afxazeTSi 82 .<br />

ufro metic, 30 aprils ruseTma afxazeTTan da samxreT oseTTan xeli moawera sazRvrebis<br />

dacvis Sesaxeb SeTanxmeba. SeTanxmebis mixedviT ruseTs eZleva kontroli afxazeTis da<br />

samxreT oseTis sazRvrebze 83 . “ruseTi ganagrZobs sakuTari samxedro SenaerTebis zrdas<br />

okupirebul teritoriebze. es procesi gansakuTrebulad aqtiurad mimdinareobs galis da<br />

axalgoris raionebSi” ganacxada saqarTvelos Tavdacvis saministros analitikuri<br />

80<br />

International Crisis Group, konfliqtis istoria, ganaxlebulia 2008 wlis agvistoSI<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?action=conflict_search&l=1&t=1&c_country=42, (2008 wlis 21<br />

noembris mdgomareobiT)<br />

81<br />

International Crisis Group, Conflict Watch,<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?action=cw_search&l=1&t=1&cw_country=42&cw_date<br />

82<br />

International Crisis Group, saqarTvelo: zamTris riski,<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?id=5787&l=1 (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />

83<br />

Civil.ge. http://www.civil.ge/eng/article.php?id=20823 (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />

34


departamentis ufrosma daviT nardaiam, 2009 wlis 13 aprils gamarTul Sexvedraze<br />

ucxoel samxedro ataSeebTan 84 .<br />

3333....2222 usafrTxoebisaTvis usafrTxoebisaTvis<br />

usafrTxoebisaTvis<br />

usafrTxoebisaTvis maRali maRali maRali maRali riskis riskis riskis riskis regionebi regionebi regionebi regionebi ((((politikuri<br />

politikuri politikuri<br />

politikuri eTnikuri eTnikuri eTnikuri eTnikuri an an an an religiuri religiuri religiuri religiuri<br />

daZabulobebi))))<br />

daZabulobebi<br />

daZabulobebi<br />

daZabulobebi<br />

saqarTvelosTvis damaxasiaTebelia mraval-eTnikuri memkvidreoba rac ganpirobebulia<br />

qveyanaSi mcxovrebi sxvadasxva religiuri da etnikuri warmomavlobis mosaxleobiT.<br />

magaliTad somxebi ZiriTadad cxovroben javaxeTSi, azerbaijanelebi ki qvemo qarTlSi da<br />

a.S.. garkveuli progresi miRweulia azerbaijanuli da somxuri mosaxleobis integraciis<br />

sakiTxSi, romlebic saerTo jamSi saqarTvelos mosaxleobis 12 % procents Seadgenen.<br />

samcxe javaxeTSi da qvemo qarTlSi sadac es umciresobebi cxovroben grZeldeba<br />

garkveuli daZabuloba somxur da azerbaijanul umciresobasa da qarTul umravlesobas<br />

Soris. bolo ori wlis ganmavlobaSi iyo SemTxvevebi rodesac daiwyo demonstraciebi<br />

rasac sfuZvlad daedo policiis sisastike 85 85 85 85 . ukanasknelma omma (2008 wlis agvisto)<br />

gaaCina garkveuli eWvebi rom SesaZloa qveyanaSi gaCndes axali separatistuli kerebi. am<br />

konteqstSi yvelaze xSirad naxsenebia samcxe javaxeTi sadac somxebi cxovroben da<br />

dasavleT saqarTveloSi samegrelo. aRsaniSnavia rom arsebuli viTareba konfliqtamde ar<br />

misula. megrelebi gaaCniaT sakuTari kulturuli identuroba da ena, magram isini<br />

qarTveluri eTnosis arian da Tavs qarTvelebad miiCneven. somxuri mosaxleobis Sesaxeb<br />

erTerTi gavleniani arasamTavrobo organizacia ambobs: “mdgomareoba Zalze daZabulia.<br />

mxolod 5-10 procenti keTili neba aris darCenili vidre omi daiwyeba. demografiuli<br />

mdgomareobis Secvlis mcdeloba aris naRmi, romliTac qarTvelebi TviTon aifeTqeben<br />

sakuTar Tavs”.<br />

International Crisis Group-is azriT mTavrobam ufro meti yuradReba unda dauTmos meore<br />

enis gamoyenebas sazogado cxovrebaSi, ganaTlebaSi da mediaSi; xeli Seuwyos eTnikuri<br />

umciresobebis monawileobas politikaSi da uzrunvelyos maTi warmomadgenlobiT; xeli<br />

Seuwyos infrastruqturul proeqtebs rac xel Seuwyobs umciresobebiT dasaxlebuli<br />

regionebis integracias danarCen saqarTveloSi 86 .<br />

kvlevebis dros Cven vesaubreT ramodenime organizacias romelsac uSualo Sexeba hqoniaT<br />

am sakiTxTan. gaeros dacvisa da usafrTxoebis departamentis regionalurma mrCevelma<br />

mogvawoda Semdegi informacia saqarTvelos regionebSi usafrTxoebis kuTxiT arsebul<br />

situaciaze. gaero mTeli msoflios maStabiT iyenebs xuT fazian usafrTxoebis<br />

menejmentis sistemas.<br />

es fazebia: a) faza pirveli – sifrTxile; b) faza meore – SezRuduli gadaadgileba; g)<br />

faza mesame – sxva adgilze gadasvla (relokacia); d) faza meoTxe – samaSvelo operacia;<br />

e) faza mexuTe – evakuacia;<br />

84<br />

Civil.ge. http://civil.ge/eng/article.php?id=20726&search=Abkhazia (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />

85 saqarTvelos somxuri da azerbaijanuli umciresobebi, Europ Report n°178, 22 November 2006, i.<br />

86<br />

International Crisis Group, saqarTvelo: zamTris riski<br />

http://www.crisisgroup.org/library/documents/europe/caucasus/b51_georgia___the_risks_of_winter.pdf<br />

(2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />

35


aseve arsebobs “arcerTi faza” rac niSnavs rom, aranairi SezRudva ar arsebobs da<br />

TanamSromlebs Tavisuflad SeuZliaT gadaadgileba 87 .<br />

saqarTveloSi aris ramodenime faza. pirveli faza moqmedebs qveynis mTel teritoriaze,<br />

garda im teritoriebisa romelzec moqmedebs mesame da meoTxe faza. mesame faza moqmedebs<br />

pankisi xeobaSi, zemo svaneTSi da samxreT oseTSi. meoTxe faza moqmedebs afxazeTSi,<br />

mdinare enguris mimdebare teritoriaze SezRuduli SeiaraRebis zonaSi. rac Seexeba<br />

religiur niadagze arsebul konfliqtebs, batoni bogdan kantorski acxadebs rom amgvari<br />

safrTxe saqarTvelos arcerT regionSi ar arsebobs. mcire daZabulobebi ar aris aRqmuli<br />

rogorc safrTxe gaeros personalisaTvis.<br />

miuxedavad yvelafrisa galis regioni da kodoris xeoba warmoadgens maRali riskis<br />

zonebs sadac daZabulobis xarisxi maRalia afxazeTsa da “danarCen saqarTveloSi”.<br />

dabrunebuli devnilebis sacxovrebeli pirobebi Zalze rTulia da kide ufro gauaresda<br />

saqarTvelos, afxazetsa da ruseTs Soris momxdari konfliqtis Semdeg.<br />

gori-cxinvalis regioni warmoadgens maRali safrTxis zonas rac gamowveulia rusuli<br />

samxedro SenaerTebis yofniT saqarTvelos teritoriaze da danaRmuli teritoriebis<br />

arsebobiT (aseve ixileT 1.6.2), 2009 wlis ianvris bolos arsebuli mdgomareobiT 88 :<br />

87<br />

gaeros dacvisa da usafrTxoebis departamenti, bogdan kantorski, regioinaluri usafrTxoebis<br />

mrCeveli<br />

88<br />

World Vision Georgia – is operatiuli centri, zaqaria nadiraSvili - World Vision-is usafrTxoebis<br />

oficeri;<br />

36


afxazeTSi, saqarTvelo gaeros generaluri mdivnis moxsenebis 89 Sesabamisad, mdgomareoba<br />

galis raionSi daZabulia, rasac xeli Seuwyo kriminaluri incidentebis gaxSirebam da<br />

ormxrivma srolebma. misiis adamianis uflebebis ofisma daafiqsira adgilobrivi<br />

mosaxleobis Seviwroebis da daSinebis faqtebis zrda. zugdidis da galis raionSi<br />

safexmavalo gadasasvleli xidis daketvam gaaRrmava adgilobrivi mosaxleobis<br />

ukmayofileba. am periodSi misiisaTvis cnobili gaxda Semdegi kriminaluri incidentebis<br />

Sesaxeb: 6 mkvleloba, 1 mkvlelobis mcdeloba, 5 Zarcva da 15 qurdoba. kodoris xeobaSi<br />

saerTo mdgomareoba iyo mSvidi. afxazebi ganagrZobdnen xeobis kontrols rusebis<br />

daxmarebiT. afxazeTis de faqto mTavrobam ganacxada rom devnilebs SeuZliaT dabrundnen<br />

sakuTar saxlebSi Tu isini saqarTvelos moqalaqeoba datoveben da miiReben afxazur<br />

pasports.<br />

3333....3333 kriminali kriminali kriminali kriminali<br />

3.3.1 kriminalis kriminalis maRali maRali donis donis mqone mqone regionebi regionebi (safrTxe safrTxe fizikuri fizikuri usafrTxoebisaTvis<br />

usafrTxoebisaTvis)<br />

usafrTxoebisaTvis<br />

saqarTveloSi kriminalis donis dasadgenad gaeros sadamkvirveblo misiam saqarTveloSi<br />

Sveicariis ganviTarebis da TanamSromlobis 90 fondis daxmarebiT. Caatara gamokiTxva<br />

mTeli saqarTvelos maStabiT. adgilobriv Taviseburebebis gamosavlenad calke gamokiTxva<br />

Catarda samegrelos regionSi romelic esazRvreba afxazeTs. interviuebi Catarda 2006<br />

wlis ianvarSi da TebervalSi. kiTxvari romelic gamoyenebul iqna gamokiTxvis dros<br />

eyrdnoboda saerTaSoriso standarts am tipis gamokiTxvebisaTvis. miRebuli Sedegebi<br />

Sedarebul iqna analogiuri gamokiTxvis SedegebTan romelic SveicariaSi Catarda 2005<br />

wels. aRsaniSnavia rom mkvlelobis Seswavla am gamokiTxviT SeuZlebelia.<br />

kvlevis ZiriTadi aRmoCena gaxldaT rom kriminalis done saqarTveloSi damokidebulia<br />

urbanizaciaze. mZime danaSaulebis yvelaze maRali done dafiqsirda TbilisSi. qalaqebSi<br />

romelTa mosaxleoba 10000-20000 Seadgens aqvT manqanis qurdobis yvelaze maRali done.<br />

aseve dadginda, rom moSorebuli dasaxlebebSi mZime danaSaulis done yvelaze dabalia.<br />

Tumca igives ver vityviT qurdobaze romelic mTeli saqarTvelos teritoriazea<br />

gavrcelebuli da mas mosdevs manqanis qurdoba. mZime danaSaulebis done bevrad ufro<br />

dabalia. gamokiTxulTa 24.3% Tvlis rom isini arian garkveuli finansuri TaRliTobis<br />

msxverpli, rac mianiSnebs, rom amgvari danaSauli saqarTveloSi sakmaod maRalia evropis<br />

qveynebTan SedarebiT. zugdidSi mosaxleobis 45.7% Tvlis rom isini 2005 wels iyvnen<br />

finansuri TaRliTobis msxverplni rac ufro didi maCvenebelia vidre mTels qveyanaSi.<br />

gamokiTxvam dagvanaxa, rom gamokiTxulta 82.2 % Tavs usafrTxod grZnobs (RamiT<br />

sakuTar samezobloSi); 16.2 odnav an Zalian didi safrTxis qveS grZnobs da 1.6 ar<br />

hqonda pasuxi. samegreloSi daucvelobis SegrZneba ufro naklebia da 9.8 % Seadgens.<br />

vinaidan samegrelo konfliqtis zonis uSualo siaxlove imyofeba miCneuli, rom<br />

kriminogenuri mdgomareoba ufro mZime unda iyos, magram es ar aris. amasve amtkicebs<br />

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros statistikuri monacemebi 91 .<br />

ufro mogvianebiT analogiuri gamokiTxva Catarda TbilisSi 2006 wels da gamoikiTxa<br />

1200 respodenti. usafrTxoebaze da daculobaze respodentebma Semdegi pasuxebi gasces:<br />

89 gaeros sasdamkvirveblo misia saqarTveloSi (UNOMIG), gaeros generaluri mdivnis moxseneba<br />

saqarTveloSi, afxazeTSi arsebuli mdgomareobis Sesaxeb (3 Tebervali2009)<br />

http://www.unomig.org/data/file/1012/090203_sg_report_en.pdf (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />

90 gaeros sasdamkvirveblo misia saqarTveloSi (UNOMIG),<br />

http://www.police.ge/uploads/sakanonmdeblobaza/publicsecurityingeorgia_final_geo.pdf (Tebervali<br />

2010)<br />

91 ixileT Id., at 13<br />

39


- sruliad daculi - daucveli - ufro daculi vidre ara<br />

- sruliad daucveli - metnaklebad daculi -ar vici<br />

ruseT-saqarTvelos omis Semdgom Camoyalibda usafrTxoebis zonebi samaCablos (“samxreT<br />

oseTi”) da afxazeTis irgvliv. evrokavSirma mand wargzavna sadamkvirveblo misia.<br />

damkvirveblebis raodenoba Seadgens 200 (damxmare personali 100) 93 , isini warmodgenilni<br />

arian evrokavSiris 22 sxvadasxva qveynidan 94 . miuxedavad amisa garkveuli Zaladobis<br />

SemTxvevebs mainc aqvs adgili am teritoriaze. rogorc ruseTis aseve qarTvelebis mier<br />

kontrolirebad teritoriaze, amis gaTvaliswinebiT am teritoriaze adamianebis fizikuri<br />

usafrTxoeba ar aris bolomde uzrunvelyofili. 95 magaliTad 2009 wlis 21 ivliss<br />

afeTqebam daaziana sadamakvirveblo misiis eskorti, incidentisas daiRupa erTi adamiani<br />

erTi daiWra. oficialuri pirebis gadaSavebulebi aris eqimi da mZRoli romlebic<br />

konfliqtis xazis midamoebSi muSaobdnen 96 .<br />

3.3.2 trefikingis trefikingis msxverplad msxverplad gaxdomis gaxdomis safrTxe<br />

safrTxe<br />

saqarTvelo iyo trefikingis msxverplebis warmoSobis da tranzitis qveyana da iSviaTad<br />

SemTxvevebSi trefikingis msxverplTa daniSnulebis qveyana, ZiriTadad Sina<br />

mosamsaxureobis mizniT. saqarTvelodan qalebi trefikingiT mihyavdaT TurqeTSi,<br />

saberZneTSi, gaerTianebul arabTa saemiroebSi da dasavleT evropaSi, raTa maT emuSavaT<br />

barebSi, restoranebSi an Sina meurneobebSi. bevri maTgans aZalebdnen prostitucias.<br />

msxverplebi xSir SemTxvevaSi iyvnen Tbilisis an yofili industriuli centrebis foTis,<br />

quTaisis da rusTavis macxovreblebi. adgilobrivi arasamTavroboebis informaciiT<br />

mamakacebi trefikingis mizniT mihyavdaT ruseTSi an sxva mimarTulebiT da maT<br />

amuSavebdnen mSeneblobebze da soflis meurneobis obieqtebze. aseve arsebobs<br />

92<br />

http://police.ge/_downloads/BCG_kvleva.pdf<br />

93<br />

http://www.america.gov/st/peacesec-english/2008/October/20081001165722dmslahrellek0.8745386.html<br />

94<br />

evrokavSiris sadamkjvirveblo misia saqarTveloSi veb-gverdi http://www.eumm.eu/en/about_eumm<br />

95<br />

New York Times, 10 noemberi 2008,<br />

http://www.nytimes.com/2008/11/11/world/europe/11georgia.html?th&emc=th,<br />

96<br />

http://www.euronews.net/2009/06/21/deadly-explosion-hits-eu-monitors-in-georgia/<br />

40<br />

% 92


dadasturebuli SemTxvevebi rodesac yofili sabWoTa kavSiris qveynebidan saqarTvelos<br />

gavliT qalebi gahyavdaT TurqeTSi.<br />

mTavrobas ar gaaCnia kontroli separatistul regionebze da ver awarmoebs kontrols<br />

trefikingis im SemTxvevebze romelsac adgili aqvT afxazeTSi da samxreT oseTSi.<br />

2009 wels trefikingis 9 SemTxveva dafiqsirda. 2 adamians miesaja patimroba, 1 saqme<br />

Sewyda, xolo danarCenebze mimdinareobs sasamarTlo mosmena. 2010 wels trefikingis<br />

SemTxvevebi ar dafiqsirebula. saxelmwifo moxeleebi an saerTaSoriso organizaciis<br />

TanamSromlebi arcerT saqmeSi ar iyvnen Careulebi. 97<br />

trefikiorebi ZiriTadad iyvnen adgilobrivi operatorebi romlebsac garkveuli<br />

kontaqtebi gaaCndaT sazRvargareT. isini xSirad iyenebdnen megobrebis, naTesavebis and<br />

turistuli organizaciebis dasaqmebis SemomTavazebebs raTa gzakvali aebniaT potenciuri<br />

msxverplebisaTvis. 98<br />

2006 wlis saqarTvelom saqarTvelos kanonmdeblobis nawili gaxada transnacionalur<br />

danaSaulTan brZolis gaeros konvenciis, damatebiTi protokoli bavSvebSi da qalebSi<br />

trefikingis prevenciis, Semcirebis da dasjis Sesaxeb da evropis sabWos konvencia<br />

adamianebSi trefikingTan brZolis Sesaxeb 99 . 2006 wlis ivnisSi gamoica kanoni<br />

trefikingTan brZolis Sesaxeb. kanonis Sesabamisad Seiqmna trefikingis msxverplTa<br />

dacvisa da daxmarebis centri. fonma Seqmna ori TavSesafari saqarTveloSi, TiTo<br />

dasavleT da aRmosavleT saqarTveloSi. TavSesafrebSi trefikingis msxverplebs uweven<br />

samarTlebriv, samedicino da fsiqologiur daxmarebas 100 .<br />

Sinagan Sinagan saqmeTa saqmeTa saministros<br />

saministros saministros cxeli cxeli cxeli xazi xazi: xazi (995 (995 32) 32) 4117 411714 4117 14<br />

generaluri generaluri prokuraturis<br />

prokuraturis prokuraturis cxeli cxeli xazi xazi: xazi (995 (995 32) 32) 405222<br />

405222<br />

saqarTvelos trefikingTan brZolis saxelmwifo gegmis SesrulebaSi exmareba World Vision<br />

Georgia-is proeqti “socialuri daxmareba trefikingis msxverplTaTvis”. proeqti<br />

iTvaliswinebs msxverplTaTvis samarTlebriv, samedicino da fsiqologiur daxmarebas.<br />

aseve daxmarebas dasaqmebaSi da zog SemTxvevebSi sacxovreblis qiraobas. am proeqtis<br />

farglebSi aseve Seiqmna saerTo erovnuli cxeli xazi trefikingze – 100 229, romelic<br />

Semdgom gadaeca saxelmwifo fonds gamgeblobaSi.<br />

saxalxo saxalxo damcvelis damcvelis ofisi<br />

ofisi<br />

Tbilisi Tbilisi, Tbilisi maCabelis q. 11<br />

(995 32) 99 58 98<br />

qseli qseli Zaladobis Zaladobis winaaRmdeg<br />

winaaRmdeg<br />

Tbilisi, Tbilisi, antonovskaias q. 9<br />

(995 32) 50 60 64, 39 89 34<br />

97 saxalxo damcvelis moxseneba www.ombudsmen.ge Tebervali 2010<br />

98 aSS-s saxelmwifo departamenti, informacia saqartveloSi adaminis uflebebis mdgomarebis<br />

Taobaze, 25 Tebervali 2009; www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/ 119080.htm (Tebervali 2010).<br />

99 aSS-s saxelmwifo departamenti, informacia saqartveloSi adaminis uflebebis mdgomarebis<br />

Taobaze, 25 Tebervali 2009; www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm (Tebervali 2010)<br />

100 veb – portali adamianis uflebebi saqarTveloSi,<br />

http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2265&lang=en (Tebervali 2010).<br />

41


quTaisi, quTaisi, rusTavelis gamziri 37<br />

(995 231) 51084<br />

gurjaani, urjaani, noneSvilis q. 13<br />

(995 253) 22947<br />

ba baTumi ba<br />

umi umi, umi yazbegis q. 18<br />

(995 88222) 76370<br />

zugdidi ugdidi ugdidi, ugdidi gamsaxurdias q. 45<br />

(995 215) 52408, 51703<br />

axalc axalcixe, axalc kostavas q. 18<br />

(995 265)21708<br />

gori ori ori, ori aRmaSeneblis gamziri 5<br />

(995 270)77945<br />

migraciis migraciis migraciis saerTaSoriso saerTaSoriso organizacia organizacia (IOM)<br />

Tbilisi Tbilisi, Tbilisi gogebaSvilis q. 41<br />

(995 32) 91 34 61<br />

gur gurjaani gur gurjaani<br />

jaani, jaani noneSvilis q. 3<br />

(995 253)22183<br />

quT quTaisi, quT<br />

aisi, rusTavelis gamziri 3<br />

(995 231) 44443<br />

baT baTumi baT<br />

umi umi, umi WavWavaZis gamziri 90<br />

(995 88222) 31347<br />

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi 101 , muxlebi 143 1 da 143 2 krZalaven trefikings<br />

adamianebSi maT Soris bavSvebSi, seqsualuri, SromiTi an sxva formiT eqspluatacias.<br />

muxli 143 1 exeba trefikings srulwlovanebSi. sasjeli iTvaliswinebs Svididan oc<br />

wlamde patimrobas. muxli 143 2 exeba trefikings arasrulwlovanebSi, arasrulwlovanad<br />

iTvleba nebismieri adamiani romelsac ar Sesrulebia 18 weli. sasjeli iTvaliswinebs<br />

rvidan samudamo patimrobas. kanoni krZalvas rogor Sida ise sagareo trefikings, Tumca<br />

transnacionaluri trefikingi damamZimebel garemoebad iTvleba. amave kodeqsis muxli 143 3<br />

krZalavs trefikingis msxverplTagan momsaxurebis miRebas. sasjeli iTvaliswinebs samidan<br />

15 wlamde patimrobas 102 . saqarTvelos kanonmdebloba trefikingis msxverplTaTvis ar<br />

iTvaliswinebs sasjels.<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi 103 iTvaliswinebs im pirebis qonebis konfiskacias vinc<br />

trefikingiT aris dakavebuli, aseve maTi ojaxis wevrebis da uaxloesi naTesavebis<br />

qonebis konfiskacias Tu damtkicda rom es qoneba SeZenilia terfikingidan miRebuli<br />

101 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, 22 ivlisi 1999.<br />

102 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, 22 ivlisi 1999.<br />

103 saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, tavi XLIV 1 .<br />

42


saxsrebiT. es qoneba gamoiyeneba trefikingis msxverplTa dasaxmareblad danarCeni ki<br />

gadaecema saxelmwifos. trefikingis msxverpls aseve SeuZlia moiTxovos materialuri<br />

anazRaureba im pirisagan vinc trefikingSi CarTo.<br />

saias samarTlebrivi daxmarebis centrs aqvs ramodenime saqme trefikingTan dakavSirebiT.<br />

19 msxverplidan 17 qalia. maTi umravlesoba saqarTvelos moqalaqeebi arian. ZiriTadad<br />

qvemo qarTlidan, sadac cxovroben eTnikuri umciresobebi. maTi umravlesoba qveynidan<br />

gaiyvanes. rogorc wesi saqarTvelo axerxebs braldebulebis gasamarTlebas saqarTvelos<br />

sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT 104 .<br />

sakoordinacio sabWos mdivnis qeTi xuciSvilis gancxadebiT, sabWo cdilobs miiRos<br />

zomebi trefikingis prevenciisaTvis aseve sabWom miiRo aucilebeli zomebi<br />

msxverplTaTvis Sesabamisi daxmarebis aRmosaCenad, rac iTvaliswinebs indentificirebas,<br />

daxmarebas da reintegracias sazogadoebaSi 105 .<br />

adamianiT vaWrobis msxverplis statusis miniWebis sakiTxs wyvets adamianiT vaWrobis<br />

winaaRmdeg mimarTuli RonisZiebebis ganmaxorcielebeli sauwyebaTaSoriso sakoordinacio<br />

sabWosTan Seqmnili mudmivmoqmedi jgufi. piri romelsac msxverplad iqna aRiarebuli<br />

sagamoZiebo organos mier avtomaturad sargeblobs imave statusiT rogorc sabWos mier<br />

status miniWebuli piri. pirisaTvis trefikingis statusis miniWebis procedura iwyeba<br />

piris policiasTan, arasamTavrobo organizaciasTan, savadmyofoSi, saxalxo damcvelis<br />

ofisTan an sxva TavSesafarTan mimarTvisas 106 .<br />

trefikingis msxverplTa dacvis saxelmwifo fondi daarsda 2006 wels. saxelmwifo<br />

fondis daxmarebis misaRebad pirs unda gaaCndes msxverplis statusi. saxelmwifo fons<br />

daaCnia TavSesafari msxverplTaTvis. msxverpls eweva legaluri, fsiqologiuri da<br />

samedicino daxmareba. amasTan fondSi funqcionirebs cxeli xazi da pirebs SeuZliaT<br />

miiRon konsultaciebi telefonis saSualebiT 107 .<br />

msxverpls eZleva daxmareba 1000 laramde TavSesafris datovebis Semdgom. socialuri<br />

muSakebi aZleven rCevebs rogor daxarjon fuli. TavSesafris datovebis Semdgom fondi<br />

kvlav agrZelebs muSaobas msxverplTan maT reabilitaciaze. socialuri muSaki<br />

msxverplTan muSaobs 12 Tvis ganmavlobaSi. Tumca Sexvedrebi ar aris xSiri. socialuri<br />

muSakebi cdiloben ar Caerion piris pirad cxovrebaSi 108 . TavSesafris sistema srulad<br />

moqmedia 109 .<br />

trefikingis msxverplTa dacvis saxelmwifo fondis Tavmjdomarem mari mesxma ganacxada,<br />

rom ar arsebobs sakanonmdeblo problemebi saqarTveloSi, axla arsebobs mxolod<br />

teqnikuri da socialuri problemebi. trefikingTan dakavSirebuli Zalian bevri problema<br />

daregulirebul iqna 2006 wels rodesac adamianiT vaWrobis winaaRmdeg brZolis Sesaxeb<br />

saqarTvelos kanoni iqna miRebuli. prioritetebis gansazRvris mizniT daarsda<br />

sakoordinacio sabWo. trefikingis msxverplTa dacvis saxelmwifo fondi da<br />

mudmivmoqmedi jgufi muSaoben trefikingis msxverplis statusze<br />

trefikingTan dakavSirebuli bevri sakiTxi mogvarda mas Semdeg rac 2006 wlis ivlisSi,<br />

mas Semdeg rac miRebul iqna kanoni trefikingTan brZolis Sesaxeb. Seiqmna sakoordinacio<br />

104 Sexvedra saias iuristTan qeTevan qaCliSvilTan 2010 wlis 1 Tebervals<br />

105 Sexvedra qeTevan xuciSvilTan 2010 wlis 7 Tebervlas.<br />

106 saqarTvelos prezidentis 2007 wlis #78 brZanebuleba. meore muxlis pirveli punqti, mesame muxlis me-5<br />

punqti da pirveli muxlis pirveli pinqti<br />

107 Sexvedra qeTevan xuciSvilTan 2010 wlis 7 Tebervlas.<br />

108 veb-portali saqarTveloSi adamianis uflebebis Sesaxeb,<br />

http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2265&lang=en<br />

109 aSS-s saxelmwifo departamentis 2008 wlis angariSi adamianis uflebaTa praqtika saqarTveloSi<br />

http://state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2007/100560.htm<br />

43


sabWo raTa ganesazRvra prioritetebi, da amoqmedda fondi da mudmivmoqmedi saSao jgufi<br />

romelic miznad isaxavs trefikingis msxverplTa dacvas 110 .<br />

2009 -2010 wlis samoqmedo gegmis mixedviT momuSave saxelmwifo fondi muSaobs<br />

trefikingTan brZolis sakiTxebis popularizaciaze. misi daxmarebiT mzaddeba sxvadasxva<br />

gadacemebi da sainformacio masalebi, romelic rigdeba saqarTvelos yvela ZiriTad<br />

gamSveb punqtze 111 . mis muSaobaSi monawileobas Rebuloben sxvadasxva arasamTavroboebi 112 .<br />

saias awarmoebs proeqts romelsac ewodeba ”ara trefikings”<br />

Tbilisis cxeli xazis nomeria (995 32) 995076<br />

quTaisi (995 231) 12585<br />

baTumi (995 888 222) 76668<br />

gori (995 270) 79842<br />

el. fosta: NOTIP@gyla.ge<br />

cudi socialur ekonomikur mdgomareobis gamo bevri qarTveli cdilobs sazRvargareT<br />

samuSaod wasvlas. maTTvis sazRvargareT moxvedra nebismieri formiT aris misaRebi,<br />

amitomac aris maRali trefikingis msxverplad gaxdomis riski. migraciis saerTaSoriso<br />

organizaciam sakuTar veb gverdze saqarTvelos Sesaxeb gamoaqveyna rom, ”ekonomikuri<br />

migracia, mouwesrigebeli tranzituli migracia, trefikingi adamianebSi da migrantebis<br />

sazRvarze gadaparva kvlavac rCeba gamowvevad mTavrobisaTvis”. 113<br />

trefikingi bavSvebSi warmoadgens yvelaze saSinel danaSauls da samwuxarod mas kvlavac<br />

aqvs adgili msoflios yvela regionSi da saqarTveloc ar aris amisagan daculi.<br />

bavSvebis trefikingis ZiriTadi mizania iZulebiTi muSaoba, gaSvileba an seqsualuri<br />

eqspluatacia 114 . bavSvebis komerciuli seqsualuri eqspluataciis SemTxvevebi,<br />

konkretulad ki prostituciisaTvis da pornografiisaTvis aris dafiqsirebuli,<br />

ZiriTadad gogoebSi 115 . ganaTlebis saministros formaciiT TbilisSi 1200-ze meti quCis<br />

bavSvia.<br />

bavSvTa trefikingis sakiTxebis World Vision Georgia-s da euTos 116 erToblivi Seswavlis<br />

Sedegad gamovlinda:<br />

miuxedavad imisa, rom registraciisa da statistikis warmoeba ar mimdinareobda,<br />

rogorc Cans arsebobs bavSvTa trefikingis ramdenime SemTxveva;<br />

bavSvebze Zaladobis sxvadasxva formebia gavrcelebuli saqarTveloSi: Zlieri da<br />

susti Zaladoba, fsiqologiuri Zaladoba, seqsualuri Zaladoba, ekonomikuri<br />

Zaladoba. kvlevebis Sedegad dadginda rom bavSvebze Zaladobis yvelaze<br />

gavrcelebuli formaa ojaxuri da quCis Zaladoba;<br />

im bavSvebisaTvis vinc trefikingis msxverpli gaxdnen maTi meurveoba SesaZlebelia<br />

gaswion mSoblebma, bebia babuam an sxva axlo naTesavebma, dedmamiSvils Soris<br />

yvelaze ufrosma, isini vinc ”teritorias akontroleben” da aqvT xSiri kontaqti<br />

bavSvebTan;<br />

ganaTlebis saministro socialuri muSakebi cdiloben maqsimalurad yuradRebiT<br />

iyvnen sakuTari aRsazrdelebis mimarT da saWiroebis SemTxvevaSi axdenen Sesabamis<br />

reagirebas, magram kvlevam cxadyo rom es ar vrceldeba qveynis mTel<br />

teritoriaze;<br />

110 veb gverdi: adamianis uflebebi saqarTveloSi,<br />

http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2265&lang=en (3 ivnisi 2009).<br />

111 Sexvedra qeTi xuciSviltan Tebervali 7, 2010<br />

112 aSS-s saxelmwifo departamenti, adamianis uflebebis mdgomareoba saarTveloSi, 25 Tebervali<br />

2009; www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm (2 ivnisi 2009).<br />

113 migraciis saerTaSoriso organizacia, saqarTvelo:<br />

http://www.iom.int/jahia/Jahia/cache/offonce/pid/781 (3 ivnisi 2009).<br />

114 Zaladoba bavSvebis winaaRmdeg . gaeros adamianis uflebaTa komisia 47-e sesia,alternatiuli<br />

moxseneba, Jeneva , Tbilisi 2007<br />

115 aSS-s saxelmwifo departamenti, informacia saxelmwifoze 200: saqarTvelo nawili 5.<br />

116 World Vision Georgia, euTos misia saqarTvelSi.<br />

44


miuxedavad imisa rom arsebob garkveuli kanonmdebloba da saerTaSoriso<br />

SeTanxmebebi, ar arsebobs qmediTi meqanizmi romelic aRkveTda trefikings<br />

bavSvebSi.<br />

2008 wels saias 117 mier Catarebulma kvlevam gamoavlina ramodenime tendencia romelic<br />

axasiaTebs trefikings saqarTveloSi.<br />

bavSvTa trefikingis SemTxvevebi Zalze iSviaTia saqarTveloSi;<br />

trefikingis msxverplTa mopyroba erTnairia miuxedavad maTi eTnikuri<br />

warmomavlobisa da miuxedavad im qveynis sadac isini trefikingis Sedegad<br />

moxvdnen;<br />

kanonis mixeviT saqarTvelo ucxo qveynis moqalaqeebs, vinc trefikingis msxverpli<br />

gaxda sTavazobs TavSesafars. magram, ucxo qveynis moqalaqeebs jer ar gamouTqviaT<br />

amis survili;<br />

saxelmwifo fondi sakmaod efeqturad muSaobs;<br />

TanamSromloba saxelmwifo fonds, sakoordinacio sabWos da adgilobriv<br />

arasamTavroboebs Soris kargia;<br />

migraciis saerTaSoriso organizacia aqtiurad aris CarTuli trefikingis<br />

winaaRmdeg brZolaSi (ixileT veb gverdi: http://www.iom.int/jahia/Jahia/pid/781)<br />

trefikingis msxverplTa identificireba xdeba swrafad da uzrunvelyofilia<br />

maTTvis swrafi mxardaWera; 2006 wlis Semdgom mxolod erTxel iqna dro<br />

gadaWarbebuli trefikingis msxverplis statusis misaniWeblad;<br />

arsebobs konfidencialurobis Senaxvis problema, mas Semdeg rac sakiTxi mediaSi<br />

gaJonavs;<br />

trefikingis msxverpli ucxoeli moqalaqeebi uproblemod brundebian TavianT<br />

qveynebSi, am sakiTxSi migraciis saerTaSoriso organizaciis monawileoba Zalze<br />

didia.<br />

3.3.3 iZu iZulebiT iZu iZulebiT<br />

lebiT prostituciaSi prostituciaSi CarT CarTvis CarT vis riski<br />

riski<br />

am SemTxvevaSi riskebi igivea rac trefikingis SemTxvevaSi, saqarTvelos kanonmdebloba<br />

iZulebiT prostitucias ganixilavs rogorc trefikingis erTerT saxes, anu rogorc<br />

iZulebiT seqsualur eqspluatacias.<br />

3.3.4 dacvis dacvis efeqturoba<br />

efeqturoba efeqturoba (SesaZleblobebi, (SesaZleblobebi, efeqturoba<br />

efeqturoba, efeqturoba korufcia korufcia) korufcia<br />

3.3.4.1 policia<br />

policia<br />

vardebis revoluciis Semdeg, 2004 wels organizebuli danaSauli sagrZnoblad Semcirda.<br />

Tumca zogjer arsebobs SemTxvevebi rodesac saqarTvelos mosaxleoba ar endoba<br />

policias da cdilobs mfarveloba miiRos mafiisagan 118 . Sinagan saqmeTa saministros mier<br />

Catarebulma gamokiTxvam anaxa, rom ZiriTadad saqarTvelos mosaxleoba endoba policias.<br />

respodentTa 54 %-ma (respodentebi Tbilisidan iyvnen) policia Tavis saqmes efeqturad<br />

asrulebs, maTma umravlesobam aRiara rom, urTierTobebi policiasa da sazogadoebas<br />

Soris metnaklebad kargi iyo 119 .<br />

policias aqvs seriozuli gamowvevebi saqarTveloSi. arsebobs braldebebi sadac policiis<br />

da sasjelaRsruleblis mxridan gamoyenebulma gadametebulma Zalam gamoiwvia sikvdili.<br />

miuxedavad imisa rom, Semcirda braldebebi wamebis da cudi mopyrobis faqtebze im<br />

117<br />

saias 4 welis (seqtemberi 2005 – noemberi 2009) trefikingTan brZolis da Sida Zaladobis<br />

aRmosafrxvelad Sesrulebuli programebi.<br />

118<br />

omisa da mSvidobis institutis moxseneba, saqarTvelos Seuvali mafia, 19ianvari 2006:<br />

http://www.iwpr.net/?s=f&o=259045&p=crs&l=EN&apc_state=henacrsthieves%20of%20law_3_crs_____publis<br />

h_date_1_10_compact (Tebrvali 2010)<br />

119<br />

http://www.police.ge/uploads/sakanonmdeblobaza/bcg_kvleva.pdf (Tebrvali 2010)<br />

45


pirebis winaaRmdeg vinc patimrobaSi imyofebian, aseTi braldebebi garkveuli odenobiT<br />

mainc arsebobs.<br />

gaeros adamianis uflebebis komisia cixeebSi arsebuli mdgomareobidan xazs usvams Semdeg<br />

problemebs: xalxis didi raodenoba; racionis da sakvebis dabali xarisxi; bunebrivi<br />

ganaTebis da sufTa haeris xelmiuwvdomloba, piradi higienis Seusabamo pirobebi,<br />

patimrebSi sikvdilianobis maRali done rac dakavSirebuli cud pirobebTan da cud<br />

mopyrobasTan zogierT dawesebulebaSi 120 . sxva saerTaSoriso adamianis uflebaTa damcvel<br />

organizaciebsac analogiuri damokidebuleba gaaCniaT. 121<br />

analogiuri sakiTxebia xazgasmuli saxalxo damcvelis ukanasknel angariSSi. iq naTqvamis<br />

rom, 2009 wlis pirvel naxevarSi rodesac imarTeboda mitingebi da demonstraciebi<br />

xSiri iyo adamianis uflebaTa uxeSi darRvevebi Sinagan saqmeTa saministros<br />

warmomadgenlebis mxridan 122 .<br />

3.3.4.2 marTlmsajuleba<br />

marTlmsajuleba<br />

saqarTvelos konstituciis 42-e muxlis Sesabamisad “yvela adamians ufleba aqvs Tavis<br />

uflebaTa da TavisuflebaTa dasacavad mimarTos sasamarTlos” 123 . saerTo sasamarTloebi<br />

ganixilaven sisxlis, samoqalaqo da administraciul samarTlis saqmeebs 124 pirveli<br />

instanciis sasamarTlos gadawyvetilebebi SesaZlebelia gauqmdes saapelacio da uzenaes<br />

sasamarTloebSi.<br />

rodesac irRveva saqarTvelos moqalaqis konstituciuri uflebebi mas ufleba aqvs<br />

mimarTos saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos. Tu saqarTvelos sakonstitucio<br />

sasamarTlo daadgens rom, moqalaqis uflebebi irRveva raime administraciuli an<br />

samarTlebrivi aqtiT is dauyovnebliv baTilad iqneba cnobili. Tumca baTilobas ar eqneba<br />

retroaqtiuri xasiaTi. sxva sityvebiT gauqmeba ar Seexeba im sakiTxebs romelic aseT<br />

gadawyvetilebebamde iqna miRebuli 125 .<br />

formalurad saqarTvelos kanoni sasamarTloebis Sesaxeb iTvaliswinebs yvela garantiebs<br />

mosamarTleebisaTvis maTi damoukideblobis uzrunvelsayofad. iusticiis sabWo aris<br />

organo romelic administrirebs mosamarTleebis gamocdebs, daniSvnas da uzrunvelyofs<br />

disciplinarul dasjas gadacdomis SemTxvevaSi, is Sedgeba aRmasrulebeli da<br />

sakanonmdeblo xelisuflebis warmomadgenlebisagan, aseve masSi Sedian mosamarTleTa<br />

konferenciis warmomadgenlebi. mosamarTleebi iniSnebian prezidentis mier iusticiis<br />

sabWos wardginebiT 10 wlis vadiT. mosamarTleebi ar SeiZleba dainiSnon meore vadiT.<br />

mosamarTleebi SesaZlebelia gaTavisufldnen Tu isini Caidenen disciplinarul<br />

gadacdomas, am sakiTxs wyvitavs saerTo sasamarTloebis disciplinaruli sabWo, romelic<br />

Sedgeba iusticiis 6 wevrisagan da 3 moqmedi mosamarTlisagan.<br />

miuxedavad am garantiebisa sasamarTloebs saqarTveloSi akliaT miukerZoebloba. vardebis<br />

revoluciamde problema iyo mosamarTleebis meqrTameoba. dReisaTvis korufciam ukan<br />

120<br />

gaeros adamianis uflebaTa komiteti, saboloo daskvnebi, CCPR/C/GEO/CO/3, 2 ivnisi 2009;<br />

http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/hrcs91.htm (2 ivnisi 2009).<br />

121<br />

Human Rights Watch, http://www.hrw.org/en/news/2007/10/24/anti-torture-body-criticizes-georgia, (3<br />

ivnisi 2009).<br />

122<br />

saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2009 wlis pirveli naxevari,<br />

http://www.ombudsman.ge/uploads/reports/saxalxo_damcvelis_angarishi__2009_I__naxevari.pdf<br />

(Tebervali 2010)<br />

123 saqartvelos konstitucia, 24 agvisto 1995, muxli 42(1)<br />

124 saqarTvelos organuli kanoni saerTo sasaamarTloebis Sesaxeb, 13 ivnisi 1997, muxli1(2)<br />

125 saqarTvelos organuli kanoni sakonstitucio sasamarTlos Sesaxeb, 31 ianvari1996, muxli19<br />

(1(e))<br />

46


gadaiwia da dRes yvelaze did problemas warmoadgens mosamarTleebze ganxorcielebuli<br />

zewola aRmasrulebeli xelisuflebis mxridan, gansakuTrebiT ki generaluri<br />

prokuraturis mxridan. sasamarTlo procesebis dros mosamarTleebi eTanxmebian<br />

prokurorebis mier wamoyenebul braldebas da Sesabamisad samarTliani da miukerZoebeli<br />

sasamarTlos princips ugulebelyofen. Sedegad sazogadoeba ar endoba sasamarTloebs<br />

radgan ar miiCnevs maT miukerZoebel Suamavlad.<br />

miukerZoebeli sasamarTlos principi saqarTveloSi eWvqveS dgas ris gamoc saqarTvelo<br />

gaakritika Human Rights Watch-ma 126 . am organizaciam xazi gausva rom sasamarTlos<br />

damoukideblobis xarisxi Zalze dabalia. 127 igive Temebi iyo wamoWrilis adamianis<br />

uflebaTa komitetis da saqarTvelos saxalxo damcvelis mier 128 .<br />

adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom miiRo ori gadawyvetileba sadac daadastura<br />

cixeebSi adamianisaTvis gausaZlisi pirobebi, wamebis faqtebi da cixeebSi patimrebisaTvis<br />

araadekvaturi pirobebis arseboba. saqmeze RavTaZe saqarTvelos winaaRmdeg evropulma<br />

sasamarTlom daadgina rom, miuxedavad finansuri da logistikuri problemebisa<br />

saqarTvelo valdebulia uzrunvelyos patimrebisaTvis Sesabamisi pirobebi cixeebSi.<br />

xelisuflebam ver moaxerxa Caetarebina srulyofili gamoZieba Tu ra moxda 2006 wlis<br />

marTSi Tbilisis mexuTe sapyrobileSi ajanyebis CaxSobis dros ris Sedegad daiRupa 7 da<br />

daSavda aTobiT patimari.<br />

sisxlis samarTlebrivi pasuxismgeblobis minimalur asaks warmoadgens 12 weli,<br />

miuxedavad imisa rom gaeros adamianis uflebaTa komitetma moiTxova am zRvris 14<br />

wlamde gazrda. aqve aRsaniSnavia rom mTavarobam SemoiRo moratoriumi arasrulwlovnebis<br />

sisxlis samarTlebriv pasuxismgeblobaze vidre Seiqmneboda arasrulwlovanTaTvis<br />

sasjelis moxdis specialuri sistema. es dagegmili iyo 2008 wlis Sua periodisaTvis<br />

magram igi ar Seqmnila 129 .<br />

126<br />

Human Rights Watch, Human Right Watch-is Ria werili Tbilisis saqalaqo sasamarTlos<br />

Tavmjdomares , 3 aprili 2007,: http://hrw.org/english/docs/2007/04/03/georgi15650.htm<br />

127<br />

Human Rights Watch, http://www.hrw.org/en/news/2006/06/29/georgia-bush-should-raise-human-rightsconcerns.<br />

128<br />

gaeros adamianis uflebaTa komitetis saboloo daskvnebi saqarTveloze, CCPR/C/GEO/CO/3, 15<br />

November 2007; http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/hrcs91.htm (3 ivnisi 2009.); saxalxo<br />

damcvelis moxseneba 2008 wlis pirveli naxevari,<br />

http://www.ombudsman.ge/uploads/reports/saxalxo_damcvelis_angarishi__2009_I__naxevari.pdf<br />

129<br />

http://www.hrw.org/en/node/87536<br />

47


4 socialuri socialuri usafrTxoeba usafrTxoeba da da reintegracia<br />

reintegracia<br />

4444....1111 reintegraciis reintegraciis<br />

reintegraciis<br />

reintegraciis da da da da dabrunebis dabrunebis dabrunebis dabrunebis SesaZleblobis SesaZleblobis<br />

SesaZleblobis<br />

SesaZleblobis ar ar ar ar mqone mqone mqone mqone regionebi regionebi regionebi regionebi<br />

afxazeTi da samxreT oseTi saqarTvelos mTavrobis mier kontrolirebadi ar aris.<br />

miuxedavad amisa demografiulad gaZlierebis mizniT, afxazeTis de faqto mTavroba mzad<br />

aris eTnikuri afxazebis regionSi dabrunebisaTvis. 130 Tumca isini eTnikuri qarTvelebis<br />

afxazeTSi dabrunebis winaaRmdegni arian.<br />

rogorc adre iyo gancxadebuli qarTvelebis galis regionSi (eTnikuri qarTvelebi<br />

afxazeTSi) dabrunebis survili aqvs saqarTvelos mTavrobas, Tumca es kvlav Zalian<br />

saxifaToa. miuxedavad yvelafrisa 45,000 eTnikuri qarTveli dabrunda aRmosavleT<br />

afxazeTSi, maT Soris 10,000 qalaq galSi. es im 80,000 qarTvelidan romelic 1992-1993<br />

wlebis omis dros gamoiqca afxazeTidan. piradobis damadasturebeli sabuTebis<br />

mouwesrigeblobis gamo dabrunebulebs ar aqvT socialuri da jandacvis momsaxurebiT<br />

sargeblobis saSualeba 131 .<br />

miuxedavad imisa rom, soflebi buferul zonebSi meti aRar ibombeba, mosaxleoba mainc<br />

qronikuli SiSis qveS cxovrobs. konfliqtur zonasTan mosazRvre soflebSi srolis xma<br />

kvlavac ismis. xalxi daZabuli da Tavis ojaxis wevrebi naTesavebTan sxva soflebSi yavT<br />

gaxiznuli. umetesoba im soflebisa, romlebis administraciul sasazRvro zolze<br />

mdebareoben, riskis done maRalia.<br />

qalaqi gori da regioni usafrTxoa garda ramodenime soflisa, romlebic<br />

administraciul sasazRvri zolze mdebareoben. - axrisi, mumliaanTkari, mejuduspiri,<br />

zerTi, kirbali, berSueTi, zemo sobisi, qvemo sibisi, zegduleTi, 132 cxinvalis regioni<br />

aris rusebis samxedro Zalebis kontrolis qveS.<br />

4444....2222 dasaxleba dasaxleba dasaxleba dasaxleba da da da da keTilmowyoba<br />

keTilmowyoba<br />

keTilmowyoba<br />

keTilmowyoba<br />

4.2.1 qonebis qonebis anazRaureba anazRaureba da/an da/an kompesacia kompesacia (yofil (yofil konfliktur<br />

konfliktur konfliktur Tu Tu katastrofis<br />

katastrofis<br />

zonebSi)<br />

zonebSi)<br />

saqarTvelos garemos dacvis kanonis Tanaxmad, saqarTvelos moqalaqes aqvs ufleba<br />

saqarTvelos garemos dacvis kanonis darRvevis Sedegad miyenebuli zaralis gamo miiRos<br />

anazRaureba. iyo SemTxvevebi xalxis svaneTidan, katasrtofis zonidan, gadasaxlebisa.<br />

Tumca saqarTvelos kanoni ar iTvaliswinebs dakarguli qonebis anazRaurebas afxazeTisa<br />

da samxreT oseTis konfliqturi zonebidan devnilTaTvis. maT mxolod yovelTviuri<br />

kompesaciiTa da sacxovrebel farTiT uzrunvelyofen (www.parliament.ge kanonTa nusxa).<br />

kompesacia saarsebo minimumze naklebia da is yvela ltolvils gadaecema. muSaobis<br />

SemTxvevaSic ki xelfasTan erTad maT es saarsebo minimumi gadaecema. saxelmwifo<br />

kompensaciis garda ltolvilebs sxva sxva saxelmwifo SeRavaTebic ekuTvniT. magaliTad<br />

fasdakleba komunalur gadasaxadebze, wyali, eleqtro energia, telefoni da<br />

transportireba. garda amisa, asakovan ltolvilebsa da saqarTvelos erTianobisaTvis<br />

mebrZolebs miecemaT pensia. adgilobrivi administraciebi TavianT ltolvilebs e.w.<br />

-samoqalaqo momsaxurebiTa, da adgilobrivi biujetiT gaTvaliswinebuli sxva SeRavaTebiT<br />

130 International Crisis Group, supra note 54<br />

131 The United Nations Refugee Agency (UNHCR), “UNHCR hopes to improve conditions for returnees to<br />

Abkhazia in 2009”, http://www.unhcr.org/news/NEWS/48ff51084.html (accessed 11 May 2009)<br />

132 World Vision Georgia Operation Center, Zakaria Nadirashvili-WV Field Security Officer (interviewed on 11<br />

May 2009)<br />

48


uzrunvelyofen. es kompesacia yvela regionSi sxvadasxvaa, damokidebulia adgilobriv<br />

biujetis SesaZleblobebze 133 .<br />

2009 wlis biujetis mixedviT ltolvilebis kompesacia 22 - 28 lari iqneba; damatebiT<br />

yoveli ltolvili komunaluri gadasaxadebis nawilobriv dasafaravad yovelTviurad<br />

miiRebs 5 lars. 134<br />

ltolvilTa uflebebis koaliciis 135 , Tanaxmad erTjeradi fuladi daxmareba 200 lari<br />

gaeca ltolvilTa kompaqtur dasaxlebaSi macxovreb yvela pirovnebas. gardacvalebis<br />

SemTxvevaSi gardacvalebulis ojaxs kompensacia gaecema. kompensacia gaecema 2008 wlis<br />

omSi daRupul jariskacTa da mZevlad ayvanil pirTa ojaxebsac<br />

4.2.2 dasaxlebis dasaxlebis programebi programebi dabrunebisas<br />

dabrunebisas<br />

sazRvargareTidan dabrunebulTaTvis droebiTi sacxovrebliT uzrulvelyofa<br />

kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli ar aris. Cven gviTxres rom saqarTvelos ltolvilTa<br />

da gansaxlebis saministros SeuZlia minimaluri mxardaWera, mxolod ltolvilis<br />

damadasturebeli sabuTis qonebis SemTxvevaSi. 9-e paragrafis 2-e punqtis Tanaxmad Tu<br />

pirovnebebis mier sacxovrebeli saxlis mitoveba gamowveulia ucxouri qveynis agresiis<br />

Sedegad da es gansakuTrebul SemTxvevis dros xdeba da am mitovebas masiuri xasiaTi<br />

aqvs, maSin am pirovnebebs dauyonebliv ltolvilis statusi miecema.<br />

samoqalaqo reestri saagenotos mier 2008 wlis agvistoSi registrirebul ltolvilTa<br />

saerTo raodenoba 131 000 adamians Seadgens. 10 oqtombridan saqarTvelos mTavrobam<br />

goris CrdiloeTiT ganlagebul soflebSi ltolvilTa organizebuli dabrunebis procesi<br />

daiwyo. is ltolvilebi, romelTa saxlebi gadaiwva an daingra zamTris pirobebisaTvis<br />

momzadebul specialur droebiT TavSesafrebiT iqnebian uzrunvelyofilni. is<br />

ltolvilebi, romelTa dabruneba ar moiazreba uaxloess momavalSi miiReben saxlebs<br />

(axla am regionTa ricxvs miekuTvneba cxinvalis regionis soflebi, kodoris xeoba da<br />

axlgoris raioni). kerZod ki Sida qarTlisa da mcxeTa-mTianeTis regionebSi axali<br />

saxlebi iqna aSenebuli da xelisufleba iZens arsebul mitovebul saxlebs mezobel<br />

raionebSi. 136<br />

2008 wlis dekemberSi saqarTvelos mTavrobam ltolvilTa dasaxlebis problemis<br />

mogvarebis mizniT SeimuSava maTi gansaxlebisa da socialur programebSi integraciis<br />

strategia. 2009 wlis biujetSi 138 milioni lari gamoyofilia ltolvilTa<br />

gansaxlebis mosagvareblad. ministri irwmuneba, rom gadawyvetileba ar Seicvleba da rom<br />

ltolvilTa gansaxleba ganxorcieldeba 2009-2010 wlebSi. im Senobebis rekonstruqcia,<br />

sadac ltolvilebi ganTavsdebian dafinansebulia biujetidan. Sedged es farTi maT<br />

sakuTrebaSi gadaecemaT. im ltolvilebs, romlebic qiriT an naTesavebTan cxovrobdnen<br />

maT auSendebaT kotejebi, gauremontdebaT, - ganacxada koba subelianma, ltolvilTa da<br />

ganasaxlebis ministrma. amave saministros mixedviT 2009 welSi 400 koleqtiuri<br />

133<br />

(UN OCHA June 2003, pp. 17-20)<br />

134<br />

Civil Georgia Online Magazine, Revised 2009 Budget Submitted to Parliament<br />

http://www.civil.ge/eng/_print.php?id=19988 (accessed 11 May 2009)<br />

135<br />

Coalition for IDPs rights, www.idp.ge (accessed on 14 May 2009)<br />

136<br />

Presentation of the former Minister of Refugees and Accommodation of Georgia, HE Ms. Tamar Martiashvili<br />

http://www.internaldisplacement.org/8025708F004BE3B1/(httpInfoFiles)/11F176EB457B3F39C12574EA004266C5/$file/GP10_spe<br />

ech_Tamar%20Martiashvili.pdf (accessed 21 November 2008)<br />

49


centrebi ltolvilebs kerZo sakuTrebaSi gadaecema. es daakmayofilebs 50 000<br />

ltolvils. 41 centris reabilitaciaze tenderi ukve gamocxadebuli 137 .<br />

-Cven SegviZlia vTqvaT, rom adgilgadanacvlebuli pirTaTvis saxlebis mSenebloba 95%<br />

dasrulebulia. am droisTvis 3,963 saxli ukve aSenebulia, TiToeuli saxlis saSualo<br />

Rirebulebaa 27933 lari , ganacxada vano merabiSvilma, saqarTvelos Sinagan saqmeTa<br />

ministrma JurnalistebTan Sexvedrisas 2008 wlis 24 dekembers. 9342 saxli garemontda<br />

e.w. yofil buferul zonaSi- teritoria samxreT oseTis samxreTiT.<br />

koba subeliani, saxelmwifo ministro ltolvilTa da maT gansaxlebis sakiTxSi ambobs<br />

rom im ojaxebs, romlebic axal aSenebul saxlSi gadasvlaze uars Tqves- es ZiriTadad<br />

es Sida qarTlis regionia-maT 10,000 dolari kompensacia gadaecaT. man daamata rom<br />

adgilgadanacvlebuli pirebTa okaxebs, romlebic axal aSenebul saxlebSi gadavidnen 200<br />

lari kompensacia gadaecaT 138 .<br />

devnilTa uflebebis koaliciis Tanaxmad, 139 romelic 10 ara samTavrobo organizaciisgan<br />

da sainiciativo jgufisgan Sedgeba, romelTa saqmianoba cxinvalis regioni da<br />

adgilgadanacvlebuli pirebTa problemebia, ltolvilTa absoluturi umravlesobas<br />

sacxovrebeli farTebi gadaecaT. cxovrebisTvis saWiro minimaluri pirobebi<br />

uzrunvelyofilni arian. kompaqturad dasaxlebuli ltolvilebi ar ixdian komunalur<br />

gadasaxadebs. garkveuli periodi umetesobas sazogadoebriv seqtorSi dasaqmebul<br />

ltolvilebisa, SeunarCundebaT xelfasi, bavSvebs ki gadaecaT saxemlZRvaneloebi da<br />

fuladi daxmareba 100 laris odenobiT. ara samTavrobo seqtorTan koordinaciaSi<br />

ltolvilebs gaewiaT fsoqologiuri daxmareba da samedicino konsultaciebi da<br />

urgentuli samedicino momsaxureba.<br />

prezidentis programa -Cemi saxli (www.chemisakhli.gov.ge) iTvaliswinebs uZravi qonebis<br />

registracias afxazeTisa da cxinvalis regionSi, sazogadoebriv monacemTa bazis Seqmnas<br />

ltolvilTa da gansaxlebis saministros veb-gverdze. proeqtis Sedegad ltolvilebs<br />

eqnebaT qonebis sertifikatebi. da am sertifikatebis safuZvelze yvela SekiTxva<br />

dakavSirebuli uZrav qonebasTan, ltolviTa daburnebasTan da maTi sxvadaxva<br />

sareabilitacio da reintegraciul progamebSi monawileobasTan iqneba mogvarebul 140 .<br />

sakuTrebis Sesaxeb damatebiTi informaciisaTvis ixileT Internal Displacement profile for<br />

Georgia 141 .<br />

137<br />

Civil Georgia Online Magazine, http://www.humanrights.ge/index.php?a=article&id=3580&lang=en<br />

(accessed on 11 May 2009)<br />

138<br />

Civil Georgia Online Magazine, Ministers Brief on IDP Housing Project,<br />

http://www.civil.ge/eng/_print.php?id=20189 (accessed on 11 May 2009)<br />

139<br />

Coalition for IDPs rights, www.idp.ge (accessed on 14 May 2009)<br />

140<br />

Ministry of Refugees and Accommodation of Georgia<br />

http://www.mra.gov.ge/index.php?m=1000002&tid=42&e=1 (accessed 11 May 2009)<br />

141<br />

Internal Displacement Monitoring Centre - IDPs’ living conditions remain miserable, as national strategy is<br />

being developed 2006, http://www.internaldisplacement.org/8025708F004CE90B/(httpCountries)/F62BE07C33DE4D19802570A7004C84A3?OpenDocume<br />

nt. (Accessed 27 July, 2007)<br />

50


4.2.3 saxlis saxlis saxlis mSeneblobis mSeneblobis SesaZleblobebi<br />

SesaZleblobebi<br />

SesaZleblobebi<br />

4.2.3.1 miwis iwis sakuTrebis sakuTrebis miRebis miRebis pirobebi<br />

pirobebi<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT 142 , sakuTrebis uflebebi da miwis gadasaxadis<br />

ufleba moqalaqes Tavis miwis nakveTze saxlis aSenebis uflebas aZlevs. imis gamo rom<br />

miwa uZravi qonebaa, samarTlebrivi mdgomareoba sakuTrebis uflebebis mflobelobisaTvis<br />

ganxilulia 4.2.4.1 muxlSi (uZravi qonebis samarTlebrivi normebi).<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 233 muxlis mixedviT, miwis renta niSnavs miwis<br />

nakveTi SeiZleba sxva pirs gadaeces vadian sargeblobaSi ise, rom mas hqondes am<br />

nakveTze an mis qveS raime nagebobis aRmarTvis ufleba, aseve am uflebis gasxvisebis,<br />

memkvidreobiT gadacemis, Txovebis, gaqiravebis ufleba . am xelSekrulebis maqsimaluri<br />

vadaa 59 weli. 143 xelSekrulebam SeiZleba daavaldebulos uflebis mesakuTre, miwis<br />

mesakuTrisTvis kompensaciis gadaxda xelSekrulebis moqmedebis vadaSi. xelSekrulebis<br />

vadis gasvlis Semdeg, miwis mesakuTre aSenebuli Senobis Sesabamis kompesacias gadaixdis<br />

an xelSekrulebis mflobels xelSekrulebis garkveuli vadiT gagrZelebas SesTavazebs.<br />

mSeneblobis ufleba mflobels aZlevs SesaZleblobas aaSenos da icxovros saxlSi sul<br />

mcire 59 weli, ris Semdegac is an kompensacias miiRebs an darCeba am SenobaSi, misi<br />

arsebobis manZilze.<br />

mSeneblobis ufleba dakavSirebulia uZrav qonebasTan amitom mas registracia esaWiroeba<br />

144 . dainteresebul pirovnebas esaWiroeba adgilobrivi mmarTvelobisa da ekonomikis<br />

saministros nebarTva, Sesabamisi miwis nakveTis sakadastro gegma da registraciis<br />

oficialuri gadaxdis qviTari. registraciis forma, zemoT xsenebul sabuTebTan erTad<br />

saxalxo reestris adgilobriv organos unda Caebaros. registraciis vadaa 1-3 dRe<br />

4.2.3.2 savaraudo savaraudo fasebi<br />

fasebi<br />

naxeT cxrili 1<br />

4.2.3.3 SesaZlebeli SesaZlebeli kreditebi, kreditebi, subsideia subsideia da da da daxmarebis daxmarebis sxva sxva formebi formebi<br />

145<br />

kreditebi aReba SesaZlebelia SenobisTvis, saxlis, binis an kotejis SesaZenad an<br />

saremontod. maqsimaluri raodenoba aris 100,000 dolari (170,000 lari) avejis<br />

SesaZelan 10,000dolari (17,000 lari) minimaluri kreditiari 5,000dolari (8,500<br />

lari) sesxis minimaluri vadaa 6 Tve da maqsimaluri 10 weli. wliuro % iwyeba 18% da<br />

zeviT. sesxis dafarvis pirobaa: Tanabari yovelTviuri Senatani, Sesabamisad naRdi<br />

fuliTac. momsaxurebis safasuri:1% minimum 20dolari<br />

saSualo dro sabuTebis Cabarebidan gadawyvetilebis miRebamde 3 dRe 2 146 .<br />

ipoTekuri sesxis pirobebi<br />

saSemosavlo moTxovnebi: Semosavlis minimaluri Tanxa icvleba sesxis tipis mixedviT<br />

xelfasi 300 USD (510 GEL)<br />

dividenti 1000 USD (1700 GEL)<br />

142 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, 26 ivnis 1997, muxli170(1),233 (1)<br />

143 igive muxli 233<br />

144 saqarTvelos kanoni uZravi qonebis registraciis Sesaxeb, 28 dekemberi 2005, muxli13(1)<br />

145 TBC Bank: www.tbc.ge/eng<br />

146 TBC Bank http://www.tbc.ge/en/private/loans/mortgages/<br />

51


ი ჯ ა რ ა 600 USD (1020 GEL)<br />

თ ა ვ დ ე ბ ი თ * 400 USD (680 GEL)<br />

* (ojaxis wevri)<br />

ifoTekuri sesxebi gaecema stabiluri Semosavlis mqone kerZo pirebzec, iqneba es<br />

saxelfaso, saijaro Tu dividendebisgan miRebuli Semosavali<br />

sesxis moTxovnebi icvleba Semosavlis tipis mixedviT, rogorc amas qvemoT mocemuli<br />

cxrili uCvenebs:<br />

xelfasi xelfasi<br />

dividentebi dividentebi<br />

ijaris ijaris Semosavali<br />

Semosavali<br />

dasqmebis xangrZlivoba<br />

(gamosacdeli periodi<br />

dasrulebuli unda iyos)<br />

dasaqmebis xangrZlivoba (ara<br />

naklebi 2 weli)<br />

dividentebis gamcemi kompania unda<br />

akmayofilebdes bankis<br />

kriteriumebs<br />

stabiluri sadividento<br />

Semosavali (yovelTviuri an<br />

kvartluri)<br />

damatebiTi damatebiTi informaciisaTvis informaciisaTvis ixileT ixileT punqti punqti (4.3.5.4.) (4.3.5.4.)<br />

(4.3.5.4.)<br />

4.2.4 uZravi uZravi qonebis qonebis SeZenis SeZenis SesaZleblobebi<br />

SesaZleblobebi<br />

SesaZleblobebi<br />

4.2.4.1 samaTlebrivi samaTlebrivi pirobebi<br />

pirobebi<br />

saijaro xelSekrulebis vada (<br />

unda aRematebodes 6 Tves)<br />

rekomendirebulia aZravi<br />

qonebis specialistis mier<br />

uZravi qoneba sakarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvrulia, rogorc miwis zoli masze<br />

arsebuli yvela qveniadaguri mineralebiT, arsebuli nargavebiT, SenobebiT da sxva<br />

struqturebiT, romlebic uryevad am miwis nawilia 147 . moZravsa da uZrav qonebas Soris<br />

diferenciacias praktikuli mniSvneloba aqvs sakuTrebaze uflebebis miniWebisas. qonebis<br />

gadacemis xelSekrulebaSi moZrav qonebaze (arsebobs gayidvis, gaclisa da gaCuqebis<br />

xeleSekrulebebi) es unda iyos miTiTebuli da axali mepatronem Tavis sakuTrebis<br />

ufleba notariusis damowmebis gareSe saxalxo reestrSi unda gaataros registraciaSi 148 .<br />

Tumca mxareebma Tavis xelSekruleba notariulad daamtkicon (Tumca es auculebeli ar<br />

aris) sajaro reestrSi qonebaze uflebebis registraciisaTvis saWiroa igive sabuTebis<br />

wardgena, rac sajaro reestris erovnul saagentos teritoriul organoSia, rodecas<br />

Senobis registacia formdeba (ixileT 4.2.3.1)<br />

4.2.4.2 garjveuli garjveuli jgufebisaTvis jgufebisaTvis dabrkolebebi<br />

dabrkolebebi<br />

informacia aseTi dabrkolebebis Sesaxeb ar arsebobs 149<br />

4.2.4.3 miaxloebiTi<br />

miaxloebiTi miaxloebiTi fasebi<br />

fasebi<br />

ixileT danarTi 1<br />

147 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi<br />

148 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi<br />

149 dadasturebuli konfliqtebisa da molaparakebebis saerTaSoriso centrisa da saxalxo<br />

damcveli aparatis tolerantobis institutiT.<br />

52


SesaZlebeli sesxebida subsidiebi<br />

ixileT informacia maRla (4.2.3.3.).<br />

4.2.5 saxlis saxlis Tu Tu binis binis gaqi gaqiraveba gaqi raveba<br />

4.2.5.1 garkveuli garkveuli jgufebisaTvis jgufebisaTvis SesaZlebeli SesaZlebeli dabrkolebebi dabrkolebebi (magaliTad (magaliTad martoxela martoxela martoxela deda<br />

deda<br />

an an an eTnikuri eTnikuri umciresoba)<br />

umciresoba)<br />

am sakiTxan dakavSirebiT aranairi info Tu sxva statistika ar arsebobs. unda<br />

vivaraudoT, rom aranairi dabrkolebebi martoxela dedebisaTvis Tu eTnikuri<br />

umciresobebisaTvis ar arsebobs. Tumca mesakuTrem SeiZleba Tavisi piradi<br />

gadawyvetilebiT da araswor Sexedulebaze dayrdnobiT visze miaqiraos an ar miaqiraos<br />

Tavis saxli. aseTi xelSekrulebebi araferi ar Rirs da isini iSviaTad formdeba<br />

legalurad an iuristis mier, amitom mxareebs legauliri valdebulebebi erTmaneTis<br />

mimarT ar aqvT. Tumca ase ar xdeba Tu binas an saxls ucxoeli qiraobs. Cveulebriv<br />

isini moiTxoven rom garigeba kontraqtiT gaformebuli iyos<br />

4.2.5.2 Sesabamisi Sesabamisi miaxloebiTi miaxloebiTi fasebi<br />

fasebi<br />

fasebi icvleba ara marto regionebis mixedviT, aramed dedaqalaq TbilisSic. gansxvaveba<br />

SeiZleba 200 dolars (330 lars) aRwevdes gaaCnia saxlis Tu binis adgilmdebareobas<br />

qalaqSi. magaliTad, SesaZlebelia 2 saZinebliani binis qiraba 200 dolarad (330 larad)<br />

romelime gldanis periferiul ubanSi, maSin rodesac igive nairi bina Tu saxli<br />

prestiJul vake/verasa da saburTaloze 400-500 dolari (600-825 lari) Rirs.<br />

binebi da saxlebi ufro iafia saqarTvelos soflebSi. Tumca am regioniebis<br />

administraciul centrebSi saxlebi/binebi ufro Zviria. magaliTad, yovelTviuri fasi<br />

saxlisa quTaisSi (imereTis regionis administraciuli centri) meryeobs 100 da 200<br />

dolars Soris, maSin rodesac zestafonSi( imereTis regionis sxva qalaqi) saxlis fasi<br />

30-80 dolaria.<br />

cxrili cxrili cxrili 1<br />

1. Sesababisi<br />

miaxloebiT<br />

a)bina,<br />

b)miwa,<br />

c)samSeneblo<br />

masalebi<br />

baTumi baTumi gori gori quTaisi quTaisi ozurgeTi ozurgeTi rusTavi rusTavi Telavi<br />

Telavi<br />

binis,<br />

miwis da<br />

samS.<br />

masalis<br />

saSualo<br />

fasi<br />

maRalia,<br />

radgan<br />

baTumi<br />

zRvispira<br />

teritori<br />

aa. saSulo<br />

fasi 1<br />

oTaxiani<br />

binisa<br />

aris25000<br />

-40000<br />

dolari<br />

(41370-<br />

1oTaxiani<br />

bina- 5000<br />

dolari<br />

(8275<br />

lari)<br />

1oTaxiani<br />

bina-<br />

15000 -<br />

50000<br />

dolari(2<br />

4830 –<br />

82750<br />

lari);<br />

axali<br />

mSeneblob<br />

a- 350-500<br />

dolari<br />

(580-830<br />

lari)<br />

binis<br />

saSualo<br />

faso – 8000<br />

dolari<br />

safermero<br />

miwa<br />

saSulo<br />

zomis<br />

saxliT<br />

5000<br />

dolari,<br />

saxli<br />

qalaqis<br />

centrSi –<br />

maqsimum 40<br />

1oTaxiani<br />

bina-<br />

11000dola<br />

ri -50,000<br />

(18200 –<br />

82750<br />

lari);kerZo<br />

saxlis fasi<br />

merryveobs4<br />

0000<br />

dolaridan<br />

100000<br />

dolaramde;<br />

(66200-<br />

165.510<br />

lari) axali<br />

Senobis an<br />

1oTaxiani<br />

bina- –<br />

8000-<br />

10000<br />

lari;<br />

1m2<br />

saxli<br />

ezoTi:<br />

30-100d<br />

dolari<br />

1m2 miwa<br />

50 dan -<br />

100<br />

dolaramd<br />

53


2. შესაბაბისი<br />

მიახლოებით<br />

ფასი სახლის<br />

/ბინის ქირისა<br />

3. dasaxlebis<br />

sxva<br />

SesaZleblobe<br />

bi<br />

(TavSesafrebi<br />

,Shelter,<br />

NGOs,<br />

eklesiebi)<br />

66200<br />

lari),<br />

1m2 miwis<br />

- 200 –<br />

400dolar<br />

i (330 –<br />

660 lari).<br />

150-250<br />

dolari<br />

(250-415<br />

lari)<br />

zogierT<br />

NGOs<br />

Tavis<br />

proeqtebi<br />

s<br />

farglebSi<br />

sTavazoben<br />

TavSesafa<br />

rs.<br />

magaliTad<br />

TavSesafa<br />

ri<br />

trafiking<br />

is<br />

msxverple<br />

bs,<br />

sax.biuje<br />

tis<br />

fondidan<br />

trafiking<br />

is<br />

msxvreplT<br />

a dacva da<br />

daxmareba.<br />

eklesiac<br />

zrunavs<br />

oblebze<br />

- 1 oTaxiani<br />

bina qalaqiscentrSi<br />

100-<br />

200 lari<br />

1m2 . 000 lari<br />

150-300<br />

dolari<br />

(250 d500<br />

lari)<br />

1m2 miwis<br />

fasi– 5<br />

dolari<br />

(8.3 lari)<br />

mSenebares<br />

1m2fasi:<br />

400 dolari<br />

(662 lari);<br />

1m2miwa 25<br />

dan- 100 mde<br />

80 lari 200-250<br />

lari<br />

-regionSi<br />

ari aris<br />

bevri NGO<br />

rac Seexeba<br />

eklesiebs<br />

isini<br />

socialura<br />

d daucvel<br />

fenebs<br />

sakvebiT<br />

uzrunvelyo<br />

fen. gorid<br />

moxucTa<br />

saxlSi 34<br />

adamiania. is<br />

TviT<br />

dafinansebaz<br />

ea da<br />

ucxouri<br />

organizacia<br />

“White<br />

Cross”<br />

uzrunvelyo<br />

fs<br />

tanasacmili<br />

T.<br />

-NGO<br />

“bavSvi da<br />

garemo”<br />

dafinansebu<br />

lia USAIDis<br />

da Save the<br />

Children is<br />

e<br />

100-150<br />

lari<br />

54


4. droebiTu<br />

TavSesafrebi<br />

SesaZlebelia<br />

Tu Tu<br />

uzrunvelyof<br />

didi xniT<br />

dasaxlebas<br />

4.2.5.3 SesaZlebeli SesaZlebeli subsidiebi<br />

subsidiebi<br />

ixileT (3.2.4.4).<br />

mier.<br />

-aris<br />

saxelmwifo<br />

s mier<br />

dafinansebu<br />

li bavSvis<br />

saxli<br />

4.2.6 dasaxlebis dasaxlebis sxva sxva sxva SesaZleblobebi SesaZleblobebi (TavSesafrebi, (TavSesafrebi, arasamTavroboebi,<br />

arasamTavroboebi, arasamTavroboebi, eklesia)<br />

eklesia)<br />

ar aris<br />

4.2.7 droebiTi droebiTi TavSesafrebi TavSesafrebi SesaZlebeli SesaZlebeli didi didi didi xniT xniT dasaxlebis dasaxlebis dasaxlebis SemTxvevaSi SemTxvevaSi<br />

SemTxvevaSi<br />

ar aris<br />

4444....3333 saarsebo saarsebo saarsebo saarsebo wyaro wyaro wyaro wyaro ----gadarCenis gadarCenis gadarCenis gadarCenis ---- ZiriTadi ZiriTadi ZiriTadi ZiriTadi saSualebebi<br />

saSualebebi<br />

saSualebebi<br />

saSualebebi<br />

4.3.1 dasaqmeba<br />

dasaqmeba<br />

4.3.1.1 umuSevroba umuSevroba umuSevroba (formaluri (formaluri da da araformaluri, araformaluri, konkretul konkretul seqtorebas seqtorebas seqtorebas da da socialur<br />

socialur<br />

jgufebSi)<br />

jgufebSi)<br />

sawarTvelos statistikis demartamentis mixedviT saqaTveloSi 2007 wels umuSevroba<br />

13.3% iyo.<br />

Sromis bazaris tendeciebis ganxilva umuSevrobasTan mimarTebaSi Sesaxlebelia qvemoT<br />

moyvanol cxrilSi:<br />

ცხრილი 1 150<br />

2005 2005 2005 2006 2006 2007<br />

2007<br />

zogadi raodenoba 15 wlis da zevi mosaxleobisa 3159.9 3249.8 3103.8<br />

samuSao Zala, zogadad 2023.9 2021.8 1965.3<br />

dasaqmebuli 1744.6 1747.3 1704.3<br />

daqiravebuli 600.5 603.9 625.4<br />

TviT dasaqmebuli 1143.3 1141.6 1078.8<br />

ara gansxazRvruli mSromeli 0.8 1.8 0.1<br />

150 saqarTvelos statistikis departamenti, 15 wlis da ufrosi mosaxleobis ekonomikuri<br />

gadanawileba http://www.statistics.ge/main.php?pform=48&plang=1<br />

55


umuSevari 279.3 274.5 261.0<br />

mosaxleobis raodenoba ( ara samuSao Zalis mqone) 1136.1 1228.0 1138.6<br />

umuSevrobis done % 13.8 13.6 13.3<br />

ekonomikuri aqtiurobis done % 64.0 62.2 63.3<br />

dasaqmebis done % 55.2 53.8 54.9<br />

mTavrobis 5 wliani programis mixedvi 151 :<br />

• saxelmwifo biujetis 1/3 iqneba daxarjuli socialur programebze- es odenoba<br />

momdevo 5 wlis ganmavlobaSi iqneba SenarCunebuli; umizno socialuri daxmarebebi<br />

Seiclveba miznobrivad mimarTul daxmarebebiT;<br />

• ekonomikuri zrda xels Seuwyobs dasaqmebas 10 miliardi dolari pirdapiri<br />

ucxouri investiciisa saWiroa 200,000 samuSao adgilis gasaCenad; yofili<br />

premier ministri lado gurgeniZem ganacxada rom 200,000 axali samuSao adgilis<br />

Seqmna iyo mTavrobis gegma momavali 5 wlis ganmavlobaSi;<br />

• siRatakis Semcireba - socialuri programebis daxmarebebis mimRebTa raodenoba<br />

momdevno 5 wlis ganmvalobaSi 2jer Semcirdeba siRatakis saerTo donis<br />

Semcirebis Sedegad;<br />

• 100 dolari iqneba minimaluri Tviuri pensia.<br />

saqarTvelos mTavroba dasaqmebis gazrdas e.w ekonomikuri stimulis paketis saSualebiT<br />

gegmavs. es paketi iTvaliswinebs saxelmwifo investicias im proeqtebSi, romelTa mizanic<br />

infrastruqturis ganivTarebaa 2009 wels am programis biujeti 2,2 miliard lars<br />

Seadgnes. am proeqtis ganxorcielebisas mTavroba varaudobs rom sadRac 25,000- 30,000<br />

samuSao adgili gaCndeba 152 . wels da SarSan umuSevroba 13-14% Seadgenda, ganacxada<br />

gilaurma, romelic agreTve pirveli vice premieri gaxlavs. Semdeg welsac Cven<br />

umuSevrobis am donis SenarCunebas vgegmavT, Tumca amis miRweva advili ar iqneba & Cveni<br />

Zalisxmeva mimarTuli iqneba axali samuSao adgilebis gaCenisaken ekonomikis sxva<br />

seqtorebiSi, raTa davabalansoT sabanko seqtorSi, mSeneblobasa da uZravi qonebis<br />

seqtorebSi mosalodneli samsaxurebis Semcireba. 153<br />

4.3.1.2 Sromis Sromis Sromis bazris bazris programebi(da programebi(da maTi maTi xelmisawvdomoba)<br />

xelmisawvdomoba)<br />

samwuxarod socialuri daxmarebisa da dasaqmebis saagento 2008 wels gauqmda. dRes<br />

dReisobiT aranairi Sromis bazris programa ar xorcieldeba 154 .<br />

saqarTvelos damsaqmebelTa organizacia, arasamTavroboebi, axorcieleben treiningisa da<br />

dasaqmebis proeqts dasaqmebis maZiebelTaTvis 155 , damqiravebelTa moTxovnis SeswavliT da<br />

pirvel rigSi specialistTa SeTavazebiT. specialistebis SerCevisaTvis, programis Sesaxeb<br />

informacia gamoqveynda presaSi da asociaciis vebsaitze. servis centris safuZvelze<br />

miRebuli informacia gamoyenebuli iyo SerCevis procesSi, 176 umuSevridan mxolod<br />

151<br />

Civil Georgia, mTavrobis xuTwliani programa<br />

http://www.civil.ge/eng/article.php?id=17030&search=Georgia%20without%20poverty<br />

152<br />

Civil Georgia http://www.civil.ge/eng/article.php?id=20246<br />

153<br />

Civil Georgia http://civil.ge/eng/_print.php?id=20217<br />

154<br />

saqarTvelos Sromis, jandacvisa da socialuri sakiTxebis saministros cxeli xazi: 99532<br />

943498;<br />

155<br />

saqarTvelos damsaqmebelTa asociacia: http://www.employer.ge/site/335/default.aspx<br />

56


48 airCa, romlebmac Sesabamisi treiningi gaiares da 25 adamiani dasaqmda. es programa<br />

agreTve utarebs treiningebs maT, visac sakuTari biznesis marTva aqvs gadawyvwtili<br />

4.3.1.3 Sromis Sromis Sromis pirobebi pirobebi (minimaluri/saSualo (minimaluri/saSualo xelfasi, xelfasi, samuSao samuSao saaTebi, saaTebi, usafrTxoeba)<br />

usafrTxoeba)<br />

usafrTxoeba)<br />

saqarTvelos Sromis kodeqsis mixedviT 156 ,, damsaqmebeli vadlebulia dasaqmebulebi<br />

sicocxlisa da janmrTelobisaTvis usafrTxo garemoTi uzrunvelyos: 1. im pirobebis<br />

SetyobinebiT, romlebic maTi cxovrebisa Tu janmrTelobisTvis SeiZleba mavne iyos; 2.<br />

ubeduri SemTxvevebis Tavidan acilebis mizniT prevenciuli sistemebis uzrunvelyofa;<br />

3. dasaqmebulebis piradi dacvis aRWurvilobiT uzrunvelyofa. damsaqmebeli valdebulia<br />

aanazRauros ziani da dafaros samedicino mkurnalobis xarjebi, Tu dasaqmebulis<br />

janmrTeloba Sesrulebuli samuSaos gamo gauaresda. garda amisa, damsaqmebeli ar<br />

daavalebs orsul qals im movaleobebs, romlebmac nayofis janmrTeloba SeiZleba<br />

safrTxis qveS daayenos, an orsuli qalbatonis fizikuri Tu mentaluri janmrTeloba<br />

riskis qveS daayenos<br />

yovelkvireuli samuSao saaTebi ar gadaaWarbebs 41 saaTs. damsaqmebelma SeiZleba<br />

moiTxovos damatebiTi samuSao saaTebi Tu aucilebelia bunebrivi katastrofis prevencia<br />

an misi Sedegebis likvidacia (damatebiTi kompesaciis gareSe) an industriuli avariis<br />

prevenciisaTvis (Sesabamisi kompesaciiT) orsul qalebsa da invalidebs maTi Tanxmobis<br />

gareSe damatebiTi samuSao an Rame samuSao ar unda mieceT. (Ramis 10 saaTidan dilis 6<br />

saaTamde) prezidentis #351 gankargulebis mixedviT -minimaluri xelfasis Sesaxeb,<br />

damsaqmebeli valdebulia dasaqmebuls gadauxados minimum xelfasi 20 lari TveSi 157 .<br />

minimaluri yovelTviuri pensia gaizrdeba arsebuli 55 laridan 70 laramde dawyebuli 1<br />

aprilidan, ganacxada saqarTvelos jandacvis ministrma aleqsandre kvitaSvilma 31 marts<br />

gamarTul presskonferenciaze 158 . 2009 wlis biujetis samuSao versiis Tanaxmad<br />

minimaluri pensia darCeba 70 lari 159 . rogorc prezidentma saakaSvilma ganacxada,<br />

ruseTis agresiam mniSvnelovnad Secvala Cveni gegmebi pensiebis zrdis sqemasTan<br />

dakavSirebiT. Tumca is darwmunebulia rom maTi 50-Tviani programis Sedegad sapensio<br />

paketi 100 dolari iqneba (magram es ar niSnavs, rom pensionrebi 100 dolars naRdi<br />

fuliT miiReben. paketi agreTve pensionrebisTvis saxemwifo dazRvevasac gulisxmobs)<br />

amjerad Cven pensia mxolod 5 lariT gavzardeT. ra Tqma unda, es zrda ar aris<br />

mniSvnelovani, magram es imas niSnavs rom Cven pensiebis zrdas ekonomikuri krizisis gamo<br />

ar SevwyvitavT da am process gavagrZelebT. Cven movaxerxeT pedagogebisaTvis xelfasis<br />

33% gazrda da erT-wliani sakontraqto sistema gavauqmeT. magram es sakmarisi ar aris.<br />

yovelTviuri xelfasi 2009 wlis seqtembridan 25 lariT gaizrdeba 160 .<br />

4.3.1.4 mokle mokle mokle vadiani vadiani droebiTi droebiTi samsaxurebis samsaxurebis xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

damsaqmebelTa 80% kadrebs piradi nacnobobis Tu rekomendaciis Sedegad iyvans,<br />

paralelurad 30% internet teqnologiebs iyenebs, 24% mimarTavs Sesabamis profesiul<br />

skolebs, 11% -akeTebs gancxadebebs da mxolod 3% sargeblobs kerZo dasaqmebis<br />

samsaxurebis momsaxurebiTs 161 .<br />

maTTvis vinc samsaxurs eZebs yvelaze popularuli vebsaitia www.jobs.ge (aq Tqven<br />

SegiZliaT staJirebis SesaZleblobebic moiZioT iseve rogorc satreiningo programebis<br />

156 saqarTvelos Sromis kanonTa kodeqsi, muxli 35;<br />

157 ganaxlebuli informaciisaTvis ixileT Tbilisis meriis veb gverdi: www.tbilisi.gov.ge<br />

158 Civil Georgia, http://www.civil.ge/eng/article.php?id=17481&search=Unemployment<br />

159 Civil Georgia, http://www.civil.ge/eng/_print.php?id=19722<br />

160 Civil Georgia, http://civil.ge/eng/_print.php?id=20421<br />

161 Sromis bazris kvleva damsaqmebelTa moTxovnebi, http://itlab.ge/iom/pdf/Employer_report_eng.pdf<br />

57


SesaZleblobebi), www.job.ge, http://jobfinder.ge, http://jobs.boom.ge,<br />

http://geoworks.netfirms.com, http://geoworks.netfirms.com, http://www.geo-jobs.com,<br />

http://www.jobgeo.ge, http://www.goodjob.ge, gazeTi sityva da saqme (www.saqme.ge)<br />

4.3.1.5 konkretuli konkretuli frofesiebis frofesiebis ukmarisoba ukmarisoba ukmarisoba (maRali (maRali moTxovna)<br />

moTxovna)<br />

Sromis bazris gamokiTxvam 2008 wels damqiravebelTa mier samuSao Zalis moTxovnis<br />

Sesaxeb migraciis saerTaSoriso organizaciam 162 anaxa rom momaval 2-3 weliwadSi<br />

dasaqmebulTa raodenoba 44% gaizrdeba finansur organizaciebSi, 19% of samedicino<br />

institutebSi, 13% farmacevtul saagentoebSi, 11% sakomunikacio organizaciebSi da 8%<br />

satransporto organizaciebSi. kadrebis Semcireba igegmeba nawilobriv samedicino<br />

profilis organizaciebSi.<br />

4.3.1.6 sakontaqto sakontaqto informacia informacia (dasaqmebis (dasaqmebis (dasaqmebis saagentoebi, saagentoebi, gazeTebi gazeTebi da da ase ase ase Semdeg)<br />

Semdeg)<br />

ar arsebobs<br />

4.3.2 sakontaqt sakontaqto sakontaqt informacia informacia sxvagan sxvagan miRebuli miRebuli ganaTlebis ganaTlebis Sesaxeb<br />

Sesaxeb<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministros wesdebis 163 Tanaxmad saministros aqvs ufleba<br />

misces ganaTlebis kvalifikacia sazRvargareT miRebul ganaTlebis sertifikatebs.<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan arsebuli, sajaro samrTlis iuridiuli piri<br />

ganaTlebis akreditaciis erovnuli centri aniWebs ganaTlebis xarisxs ganaTlebis<br />

sertifikatebs saqarTvelos -umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb kanonis 164 da 1997 wlis<br />

lisabonis konvenciis Sesabamisad.<br />

საკონტაქტო საკონტაქტო ინფორმაცია<br />

ინფორმაცია:<br />

ინფორმაცია<br />

ადმინისტრიცაიული ხელისუფლება მისამართი ტელეფონი საკონტაქტო<br />

პირი<br />

საქ. გან, და მეც. სამინოსტროსთან უზნაძის ქ. #68, +995 32 910214 მაია ადვაძე<br />

არსებული საჯარო სამათლის<br />

თბილისი, 0102 ფაქსი +995 32 910214,<br />

იურიდიული პირი განათლების საქართველო 910664<br />

აკრედიტაციის ეროვნული ცენტრი<br />

info@nea.ge<br />

www.nea.ge<br />

4.3.3 ganaTeleibisa ganaTeleibisa da da perekvalifikaciis perekvalifikaciis programebi programebi (misawvdomoba (misawvdomoba da da fasi)<br />

fasi)<br />

4.3.3.1 mTavrobis mTavrobis mier<br />

mier<br />

saqarTverlos konstituciis 35-e muxlis mixedviT -yvelas aqvs ganaTlebis miRebis<br />

ufleba... dawyebiTi ganaTleba savaldebuloa. moqalaqeebs aqvT ufleba miiRon ufaso<br />

zogadi, profesiuli da umaRlesi ganaTleba saxelmwifo saswavlo intitutebSi, kanonis<br />

farglebSi dadgenili procedurebis Sesabamisad.<br />

saSualo ganaTlebis SesaxebsaqarTvelos kanonos Sesabamisad, saSualo ganaTleba Sedgeba<br />

3 safexurisgan: 1.pirveladi (skolis 1-6 klasebi)2. sabaziso ganaTleba (6-9 klasebi) 3.<br />

saSualo ganaTleba (9-12 klasebi) savaldebulo ganaTleba Seadgens 1-6 klasebs. sruli<br />

saSualo ganaTlebis miReba SesaZlebelia yvela 12 klasis dasrulebisas. zogadi<br />

ganaTleba, maT Soris 3-e etapis ganaTlebac aris ufaso da bolomde saxelmwifos mier<br />

dafinansebuli. saSualo ganaTlebis sertifikati umaRlesi ganaTlebis uflebas iZleva.<br />

162 Sromis bazris kvleva damsaqmebelTa moTxovnebi, http://itlab.ge/iom/pdf/Employer_report_eng.pdf<br />

163 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros debuleba, muxli 2 (2)(n)<br />

164 saqarTvelos kanoni ganaTlebis Sesaxeb, muxli 6 (1)<br />

58


skolamdeli da skolis ganaTlebis SesaZleblobis arqona. 2/3 qarTveli bavSvebisa ar<br />

aqvT Tavisi sabaziso uflebis xarisxiani ganaTlebis miRebis SesaZlebloba. amis mizezi<br />

skolebis savalalo mdgomareoba da pedagogTa dabali xelfasi da motivaciaa, iseve<br />

rogorc saxelmZRvaneloebis da sxva masalebis miuwvdomloba. 165 saqarTvelos ganaTlebis<br />

kanonmdeblobis mixedviT saSualo ganaTleba ufasoa, magram pedagogebis dabali<br />

xelfasebis da saxelmwifos mier amis cudaT dafinansebis gamo, araformaluri<br />

gadasaxadebis sistema ganviTarda imis mixedviT Tu ramdenad aris skolis biujeti<br />

dafinansebuli.amas emateba wignebis, CanTebis da sxva nivTebis SeZenis xarjebi. yvela<br />

ojaxs ar aqvs am xarjebis gawevis SesaZleblobebi.<br />

saqarTvelos gan. da mecnierebis saministros Tanaxmad saqarTveloSi 2462skolaa, aqedan<br />

313 TbilisSi (orive- sajaroc da kerZoc) 166 aris agreTve araqarTul enovani skolebi,<br />

417 skola eTnikur umcoresobaTia aqedan 70% am skolebisa qvemo qarTlSia<br />

(azerbaijanuli eTnikuri umciresobebi) da samcxe-javaxeTSi ( somxuri erovnuli<br />

umciresobebi).<br />

saqarTveloSi mimdinare ganaTlebis reformis mixedviT saSualo ganaTleba ufasoa<br />

(arseboben orive sajaro da kerZo skolebi). Tumca arsebobs araformaluri gadasaxadebis<br />

ris fasuZvelzec dgeba skolis biujetebi. umravlesoba ojaxebis uunaroba -skolis<br />

dafinasebaSi monawileobisa bavSvebs ganaTlebis miRebis SesaZleblobas uzRudavs.<br />

garda siRaribisa, dabali motivacia da moswavleebis interesi, iseve rogorc ganaTlebis<br />

xarisxi es faqtorebia skolis dabali daswrebisa da motovebisa. es Tavis mxriv xels<br />

uwyobs siRarebs. 167<br />

umaRlesi ganaTleba profesiuli ganaTlebis erTi saxeaa. profesiuli ganTlebis tipebia:<br />

a. xelosnobisaTvis momzadeba; b. sawyiso profesiuli ganaTleba; v. meoradi profesiuli<br />

ganaTleba; g. umaRlesi ganaTleba. selosnobaSi momzadebisaTvis pirveladi zogadi<br />

ganaTleba sakmarisia.dasrulebuli sabaziso ganaTlebis qonebaa saWiro, rom miiRo<br />

pirveladi an meoradi profesiuli ganaTleba. -vadebis revoluciamde institutebSi<br />

mxolod umaRlesi ganaTlebis programebi arsebobda. saqarTvelos ganaTlebisa da<br />

mecnierebis saminostrom daamtkica - profesiuli skolebis reabilitaciis programa. am<br />

programis farglebSi lojistikuri daxmareba gaewia 11 profesiul saganmanaTleblo<br />

institutebs; profesiuli ganaTlebis programebi iqna ganaxlebuli da treiningebi<br />

Cautardat pedagogebsa da intruqtorebs.<br />

umaRlesi ganaTlebis miReba SeuZliaT im pirebs, visac aqvT saSualo ganaTlebis<br />

sertifikatebi da gaiares erovnuli gamocda, romelic amowmebs abitirientis umaRles<br />

saswavlebelSi swavlis mzadyofnas. erovnuli gamocdis ganacxadSi mieTiTeba sia im<br />

fakultetebisa da umaRlesi saswavleblebisa, sadac abiturients surs swavla.<br />

abiturientis mier miRebuli qulebi, qulaTa absolituri raodenobis miRebis Semdeg<br />

klasificirdeba da imis Semdeg rac fakultetis fardoba gansazRvrulia. fakultetis<br />

fardobis klasifikacia gansazRvravs abiturienti mis mier Sevsebuli siidan, Tu romel<br />

umaRles saswavlebelSi moxvda. quTaTa raodenobis klasifikacia gansazRvravs Tu romeli<br />

abiturienti miiRebs saxelmwifo dafinansebas da iswavlis ufasod. amitom zusti<br />

raodenoba studentebisa romlebis ufaso ganaTlebas iReben. aqedan gamomdinare<br />

saqarTveloSi studentebis gansazRvrul raodenobas SeuZliaT ufaso ganaTlebis miReba<br />

165<br />

UNICEF –i saqarTveloSI www.unisef.org/georgia<br />

166<br />

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros www.mes.gov.ge (11.11.2008)<br />

167<br />

World Vision Georgia. situaciuri analizi, saswavlo laboratoriei, saqarTvelos sateliti<br />

proeqti. ZiriTadi mimarTuleba . maisi 2008<br />

59


saganmanaTleblo saganmanaTleblo institutebi<br />

institutebi<br />

17+<br />

17+<br />

16<br />

15<br />

institutebi 168<br />

eqimebi eqimebi<br />

savaldebulo savaldebulo ganaTleba<br />

ganaTleba<br />

magistris magistris xarisxi<br />

xarisxi<br />

bakalavri<br />

bakalavri<br />

umaRlesi profesiuli<br />

ganaTleba<br />

erTiani erTiani erovnuli erovnuli ga gamocda ga mocda gamrtivebuli gamrtivebuli eeg<br />

eeg<br />

saSualo saSualo ganaTleba ganaTleba<br />

ganaTleba<br />

168 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro, saqarTvelos ganaTlebis sistema<br />

http://www.mes.gov.ge/index.php?module=text&link_id=50 (accessed 24 November 2008)<br />

sakv akv akvirao akv irao<br />

skolebi<br />

skolebi<br />

60


14+<br />

13<br />

12<br />

11<br />

10<br />

9<br />

8<br />

7<br />

6<br />

5+<br />

4<br />

3<br />

2<br />

ZiriTadi ZiriTadi ganaTleba<br />

ganaTleba<br />

pirveladi pirveladi ganaTleba ganaTleba<br />

ganaTleba<br />

skolamdeli skolamdeli ganaTleba<br />

ganaTleba<br />

61


1<br />

saqarTvelos mTavroba aqtiurad aris CarTuli saqarTveloSi ganaTlebis donis<br />

amaRlebaSi. studentebi romlebic Cairicxnen msoflios wamyven institutebSi iReben<br />

saaxelmwifos srrul stipendias. wamyvani universitetebis sia dadgindeba Financial Timesis<br />

da Forbes-is mier gamoqveynebuli reitingebiT. studentebs saSualeba aqvT airCion<br />

Semdegi profesiebi: biznesis administrireba, samarTali, socialuri da politikuri<br />

mecnierebebi, humanitaruli mimarTuleba, sabunebismetyvelo mecniereba, xelovneba,<br />

samedicno da a. S. 169 .<br />

2008 wels saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrom daiwyo profesiuli<br />

ganaTlebis programa, romelic dafinansebuli iyo biujetis mier. programa miznad<br />

isaxavda saSualo da profesiuli ganaTlebis dawesebulebebis maswavlebelTaTvis<br />

profesiuli amaRlebis centrebis Seqmnas. aseve, maswavlebelTaTvis karieris dagegmvaSi<br />

mxardaWeras 170 .<br />

2009 wlis TebervalSi saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministroSi Catarda<br />

sajaro diskusia sakvirao swavlebis erovnuli strategiis irgvliv. seminari Catarda<br />

saqarTveloSi evrokomisiis warmomadgenlobis mxardaWeriT 171 .<br />

4.3.3.2 kerZo kerZo firmebis firmebis firmebis mier<br />

mier<br />

arsebobs programebis CamonaTvali romelic SegiZliaT ixiloT Semdeg veb gverdebze:<br />

http://www.jobs.ge/?view=trainings da http://www.hr.com.ge<br />

4.3.3.3 sa saerTaSoriso<br />

sa<br />

erTaSoriso organizaciebis organizaciebis mier<br />

mier<br />

informacia ar arsebobs.<br />

4.3.4 axali axali biznesis biznesis dawyeba<br />

dawyeba<br />

4.3.4.1 kanonis kanonis motxovnebi motxovnebi (registracia, (registracia, dokumentacia, dokumentacia, minimaluri minimaluri minimaluri kapital)<br />

kapital)<br />

saqarTvelos kanonis mewarmeTa Sesaxeb 172 mewarme subieqtebi arian: individualuri<br />

mewarme, solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba (sps), komandituri sazogadoeba (ks),<br />

SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba (Sps), saaqcio sazogadoeba (ss, korporacia) da<br />

kooperativi. yvelaze xSirad gamoyenebadi organizaciuli mowyobis formebia<br />

individualuri<br />

sazogadoeba.<br />

mewarme, SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba da saaqcio<br />

169 ganaTlebisa da mecnierebis saministro (Tebervali 2009),<br />

http://www.mes.gov.ge/upload/multi/geo/1236261810_1236175110_biuleteni_February_ENG_DK.pdf<br />

170<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministro<br />

http://www.mes.gov.ge/upload/multi/geo/1195560038_Professional%20Education%20Supporting%20Progra<br />

m.pdf<br />

171<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministro<br />

http://www.mes.gov.ge/upload/multi/geo/1236261810_1236175110_biuleteni_February_ENG_DK.pdf<br />

172saqarTvelos kanoni mewarmeTa Sesaxeb, 28 oqtomberi 1994, muxli 2.1<br />

62


individualuri mewarme ar aris iurdiuli piri, is fizikuri piria romelic flobs<br />

saqarmos da piradad aris pasuxismgebeli masze. individualuri mewarmes aregistrirebs<br />

sagadasaxado organo im raionSi sadac is eweva samewarmeo saqmianobas. registraciisaTvis<br />

saWiroa Semdegi informacia: gancxadebaa da piradobis damadasturebel mowmobas.<br />

gancxadebaSi unda mieTiTos: a) ganmcxadeblis saxeli; b) informacia sawarmos<br />

adgilsamyoflis (iuridiuli misamarTis) Sesaxeb; g) ganmcxadeblis piradi nomeri; d)<br />

gancxadebis Sevsebis TariRi; e) ganmcxadeblis xelmowera. gancxadebis notarialurad<br />

damowmebuli ori asli unda waredginos sagadaxado organos romelic valdebulia igi<br />

erT dReSi gadasxadis gareSe daaregistriros. individualuri mewarme rogorc fizikuri<br />

piri valdebulia gadaixados saSemosavlo gadasaxadi.<br />

solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba aris samewarmeo iuridiuli piri. mas hyavs<br />

partniorebi. partniorebi unda iyvenen sul mcire orni. partnirebi pasuxismgebelni arian<br />

piradad da sakuTari qonebiT.<br />

komandituri sazogadoebaSi SesaZlebelia iyvnen ori saxis partniorebi komplementari da<br />

komanditebi. komplementarebi sazogadoebis valdebulebebisaTvis da kreditorebis winaSe<br />

pasuxs ageben solidarulad, anu TiToeuli partniori valdebulebebisaTvis pasuxs agebs<br />

mTeli Tavisi qonebiT, pirdapir da uSualod. komandanti partniorebi sazogadoebis<br />

valdebulebebisaTvis da kreditorebis winaSe pasuxs ar ageben.<br />

SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba aris sazogadoeba, romlis pasuxismgebloba<br />

misi kreditorebis winaSe Semoifargleba mTeli misi qonebiT. aseTi sazogadoebis<br />

dafuZneba SeuZlia erT pirsac. sawarmos partniorTa SeTanxmeba pasuxismgeblobis<br />

Semcirebaze baTilia mesame pirebisaTvis. SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis<br />

kapitali dayofilia wilebad. wili aris mimoqcevadi ufleba.<br />

saaqcio sazogadoeba aris sazogadoeba, romlis kapitali dayofilia wesdebiT<br />

gansazRvruli klasisa da raodenobis aqciebad. aqcia aris aramaterializebuli<br />

saxelobiTi fasiani qaRaldi, romelic adasturebs saaqcio sazogadoebis valdebulebebs<br />

partnioris (aqcioneris) mimarT da aqcioneris uflebebs saaqcio sazogadoebaSi. saaqcio<br />

sazogadoebis wesdebiT SeiZleba ganisazRvros is Rirebuleba, romelze naklebi<br />

RirebulebiTac dauSvebelia am klasis aqciebis pirveladi ganTavseba (aqciebis nominaluri<br />

Rirebuleba). saaqcio sazogadoebis pasuxismgebloba misi kreditorebis winaSe<br />

Semoifargleba mTeli misi qonebiT. saaqcio sazogadoebis aqcioneri pasuxs ar agebs<br />

saaqcio sazogadoebis valdebulebebisaTvis. saaqcio sazogadoebis dafuZnebisas kapitali<br />

SeiZleba ganisazRvros nebismieri odenobiT.<br />

kooperativi aris wevrTa SromiT saqmianobaze dafuZnebuli an wevrTa meurneobis<br />

ganviTarebisa da Semosavlis gadidebis mizniT Seqmnili sazogadoeba, romlis amocanaa<br />

wevrTa interesebis dakmayofileba da igi mimarTuli ar aris upiratesad mogebis<br />

miRebaze. kooperativis wevris minimaluri pais (wilis) odenobas gansazRvraven<br />

damfuZneblebi. kooperativis erT wevrs SeiZleba hqondes ramdenime pai.<br />

solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoebis (sps), komandituri sazogadoebis (ks),<br />

SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis (Sps), saaqcio sazogadoebis (ss, korporacia)<br />

da kooperativis registraci unda ganxorcildes sagadasaxado organoSi.<br />

registraciisaTvis saWiro dokumentebi unda Seicavdnen:<br />

1. mewarmis an sawarmos saxels;<br />

2. samewarmeo saqamianobis formas;<br />

3. iuridiuli piris misamarTs;<br />

63


4. informacia ToToeul damfuZnebelze: saxeli gvari, sacxovrebeli adgili,<br />

piradobis damadasturebeli dokumenti da misi nomeri, Tu damfuZnebeli<br />

iuridiuli piria maSin misi dafuZnebis TariRs iuridiul misamarTs da<br />

saregistracio monacemebs.<br />

5. informaciis piris Sesaxeb romelic mas warmoadgens sazogadoebaSi<br />

detaluri informacia saregistracio dokumentebis Sesaxeb mocemulia saqarTvelos<br />

kanonSi samewarmeo saqmianobis Sesaxeb. saagadasaxado samsaxuri sawarmos aregistrirebs<br />

sam dReSi, registraciis gadasaxadebia:<br />

• solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba – 60 lari<br />

• komandituri sazogadoeba – 80 lari;<br />

• SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba – 160 lari<br />

• saaqcio sazogadoeba 360 lari<br />

• kooperativi - 120 lari<br />

• individualuri mewarmis daregistrirebisaTvis gadasaxadi ar arsebobs 173<br />

4.3.4.2 kreditebi kreditebi kreditebi da da subsidiebi subsidiebi subsidiebi da da maTi maTi xelmisawvdomoba<br />

elmisawvdomoba<br />

elmisawvdomoba<br />

samwuxarod axlad gaxsnili biznesebisaTvis kreditebi ar aris xelmisawvdomi. mxolod<br />

is sawarmoebi romlebic minum 6 Tvea funqcionireben aqvT saSualeba aiRon krediti,<br />

radgan mikro-safinaso organizaciebi da bankebi ar uyureben didi interest axal<br />

sawarmoebze kreditis gacemas. rogorc minum 6 tvis saqmianobis Semdgom isini<br />

interesdebian maTze kreditis micemiT.<br />

saqarTveloSi Semdegi arseboben mikro-safinaso organizaciebi: konstanta, kredo, finca<br />

jorjia da a. S.<br />

konstatnta sesxebs gascems Semdegi pirobebiT 174 :<br />

- swrafi sesxi minimum 60 – maqsimum 10000 aSS dolari;<br />

- biznes sesxi minimum 2000 – maqsimum 50000 aSS dolari;<br />

- agro sesxi minimum 500 – maqsimum 60000 aSS dolari;<br />

- sezonurisesxi minimum 500 – maqsimum 60000 aSS dolari;<br />

- saojaxosesxi minimum 200 – maqsimum 5000 lari;<br />

- wliuri sparocento ganakveTi 10-36%<br />

- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve (gamonaklisia saojaxo sesxi)<br />

- momTxovnTan Sexvedris Semdgom kredit oficeri gansazRvravs Tu ra saxis<br />

dokumentebia saWiro kreditis misaRebad.<br />

konstantas aqvs ofisebi: TbilisSi, fotSi, baTumSi, quTaisSi, xaSurSi, borjomSi,<br />

gurjaanSi, lagodexSi, wnorSi, rusTavSi, kaspSi, gorSi, axalqalaqSi, axalcixeSi,<br />

samtrediaSi, zestafonSi.<br />

tel: +995 32 953020 (Tbilisi)<br />

finca 175 sesxebs gascems Semdegi pirobebiT:<br />

173<br />

Web-site of the Ministry of Finances of Georgia, http://www.mof.gov.ge/Default.aspx?sec_id=3291&lang=1<br />

174<br />

banki konstanta http://www.constanta.ge/ (Tebervali 2010)<br />

64


- individualuri swrafi sesxi – 10000 aSS dolaramde, saprocento ganakveTi 30%dan;<br />

- individualuri mikro sesxi minimum 1000 – maqsimum 20000 aSS dolari,<br />

saprocento ganakveTi 23%-dan;<br />

- erToblivi kreditebi soflad 3000 aSS dolaramde TiTo pirze, saprocento<br />

ganakveTi 34%-dan;<br />

- solidaruli kreditis jgufi 3000 aSS dolaramde, saprocento ganakveTi 34%dan;<br />

- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve;<br />

- sesxis misaRebad saWiro dokumentacias gansazRvravs kredit oficeri<br />

- tel: +995 32 244949 (Tbilisi)<br />

finkas ofisebi gaaCnia mTels saqarTveloSi.<br />

kerZo sesxebs gascems Semdegi pirobebiT 176 :<br />

- individualuri sesxebi minimum 50 – maqsimum 30000 aSS dolari;<br />

- turizmis gansaviTarebeli sesxebi minimum 50 – maqsimum 3000 aSS dolari;<br />

- individualuri agraluri sesxebi minimum 6\50 – maqsimum 4000 aSS dolari;<br />

- agraluri teqnikis daqiravebis da nedleulis yidvis sesxi minimum 50 – maqsimum<br />

4000 aSS dolari;<br />

- saojaxo krediti minimum 50 – maqsimum 1500 aSS dolari;<br />

- saprocento ganakveTi saSualod wliur 22.8% Seadgens;<br />

- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve;<br />

- sesxis misaRebad saWiro dokumentacias gansazRvravs kredit oficeri;<br />

kredos ofisebi gaaCniaT saqarTvellos maStabiT. informacia misamarTebi Sesaxeb<br />

SegiZliaT ixiloT veb gverdze www.credo.ge<br />

სათაო სათაო სათაო ოფისი<br />

ოფისი<br />

თბილისი, პეკინის #4. ტელ: 8 22 21 39 37<br />

თბილისი თბილისი, თბილისი საბურთალო<br />

საბურთალოს საბურთალო ფილიალი ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

თბილისი, პეკინის #4. ტელ: 8 32 21 24 92; 8 22 21 24 93<br />

თბილისი თბილისი, თბილისი დიდუბის დიდუბის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

წინამძღვრიშვილის #200, ტელ: 8 22 24 35 29<br />

თბილისი თბილისი, თბილისი ვარკეთილის ვარკეთილის ფილიალი ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

ჯავახეთის #4, ტელ: 8 22 45 72 40; 8 22 76 40 09<br />

ქუთაისის ქუთაისის ქუთაისის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი #1<br />

#1<br />

გოგებაშვილის #7, ტელ: 8 231 4 20 50; 8 231 5 35 20<br />

ქუთაისის ქუთაისის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი #2<br />

#2<br />

175 http://www.finca.ge/ (Tebervali 2010)<br />

176 mikrsafinanso organiacia kredo, http://www.credo.ge/ (Tebervali 2010)<br />

65


ჭავჭავაძის #38, ტელ: 8 231 7 12 86<br />

სამტრედიის სამტრედიის ფილიალი ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

რუსთაველის #10, ტელ: 8 211 2 44 40<br />

ზესტაფონის ზესტაფონის ფილიალი ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

აღმაშენებლის #79, ტელ: 8 292 5 03 15<br />

ხაშურის ხაშურის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

რუსთაველის #33, ტელ: 8 268 4 60 66<br />

ბორჯომის ბორჯომის ბორჯომის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

რუსთაველის #147, ტელ: 8 267 2 05 40<br />

ბათუმის ბათუმის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი ოფისი #1<br />

#1<br />

კ. გამსახურდიას #13, ტელ: 888 222 2 14 14<br />

ბათუმის ბათუმის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი ოფისი #2<br />

#2<br />

გორგილაძის #105, ტელ: 888 222 7 86 86<br />

ქობულეთის ქობულეთის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

აღმაშენებლის #2, ტელ: 8 236 6 66 81<br />

ახალციხის<br />

ახალციხის ახალციხის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

თამარაშვილის #5ა, ტელ: 8 265 2 04 06<br />

ახალქალაქის ახალქალაქის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

ნალბანდიანის #38, ტელ: 8 262 2 32 09<br />

თელავის თელავის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

ალაზნის გამზ. #73ა, ტელ: 8 250 7 66 27<br />

saaqcio sazogadoeba saqarTvelos banki 177 sesxebs gascems Semdegi pirobebiT:<br />

- swrafi biznes sesxebi minimum 350 – maqsimum 17000 lari;<br />

- mikro biznes sesxebi minimum 1500 – maqsimum 20000 aSS dolari;<br />

- standartuli biznesis mikro sesxebi minimum 500 – maqsimum 150000 aSS dolari;<br />

- agraluri teqnikis daqiravebis da nedleulis yidvis sesxi minimum 50 – maqsimum<br />

4000 aSS dolari;<br />

- wliuri ganakveTi 16-48%;<br />

- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve;<br />

- sesxis misaRebad saWiro dokumentacias gansazRvravs kredit oficeri<br />

saaqcio sazogadoeba saqarTvelos banks filialebi gaaCnia mTels saqarTveloSi<br />

tel: +995 32 44 44 44 (Tbilisi).<br />

177 saqarTvelos banki, http://www.bog.ge (Tebervali 2010)<br />

66


saqarTvelos bankebi amcireben saprocento ganakveTs da zrdian sesxebis moculobas<br />

sabanko da biznes seqtorSi situaciis gaumjobesebis Sesabamisad 178 .<br />

4.3.5 socialuri socialuri garantiebi<br />

garantiebi<br />

4.3.5.1 umuSevarTa umuSevarTa daxmareba<br />

daxmareba<br />

saxelmwifo biujetis Sesaxeb saqarTvelos kanoni 179 ar iTvaliswinebs umuSevarTaTvis<br />

raime finansuri daxmarebis gawevas. Sesabamisad ar arsebobs raime socialuri daxmarebis<br />

forma umuSevrebisaTvis. aRsaniSnavia, rom saqarTvelos Sromis kodeqsis mixedviT<br />

umuSevrad iTvleba piri romelmac miaRwia 16 wlis asaks, SeuZlia srulad an<br />

nawilobriv muSaoba da ar muSaobs, magram eZebs samuSaos da surs, rom imuSaos. 180<br />

4.3.5.2 avadmyofebis<br />

avadmyofebis avadmyofebis daxmareba daxmareba da da maTi maTi xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris brZaneba droebiTi<br />

Sromisuunarobis gamo daxmarebis daniSvnisa da gacemis wesis damtkicebis Taobaze 181<br />

aregulirebs droebiTi Sromisuunarobis gamo daxmarebis gacemis pirobebs. aseTi<br />

daxmareba SesaZlebeli miiRo davadebis an daSavebis SemTxvevaSi romelmac gamoiwvia<br />

droebiTi Sromisuunaroba. daxmarebis raodenoba damokidebulia daSavebulis xelfasis<br />

odenobaze da damqiravebelze. saerTo jami ganisazRvreba SaSualo driuri xelfasis<br />

naravliT gancdenili dReebis odenobaze. daxmareba ar gaicema Tu:<br />

- pirma ganzrax an danaSaulis dros miiRo dazianeba;<br />

- pirma ar gaiTvaliswina eqimis daniSnuleba;<br />

- davadeba gamowveuli alqoholuri an narkotikuli intoksikaciiT;<br />

- Tu piri samarTlianad iqna samsaxuridan gaSvebuli an Tu arsebobs sasamarTlos<br />

gadawyvetileba gamosasworebeli samuSaoebis an iZulebiTi samedicino mkurnalobis<br />

Casatareblad;<br />

saqarTvelos ganaTlebis saministros obolTa da marcenal dakargul bavSvTa<br />

departamentis TanmSromlis nana idaZis informaciiT 15 wels miuRweveli bavSvebi iRebn<br />

ufaso samedicino momsaxurebas.<br />

saqarTvelos jandacvis mesveurebma gadacxades, rom devnilebs aqvT Seuferxebeli da<br />

ufaso samedicino momsaxureba adgilobriv saavadmyofoebSi. damatebit eqimebi stumroben<br />

koleqtiuri Casaxlebis adgilebs raTa devnilebs adgilze gauwion samedicino<br />

konsultacia. 182<br />

4.3.5.3 daxmareba daxmareba ojaxebs ojaxebs da da da maTi maTi xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

2006 wlis 29 oqtombers saqarTvelos parlamentma miiro kanoni “socialuri daxmarebis<br />

Sesaxeb” 183 . kanoni ayalibebs sistemas romlis mixedviTac saxelmwifo gascems socialur<br />

178 iterviu leavn wereTelTan, ufrosi sakredito oficeri, saqarTvelos banki, 19 Tebervali 2010<br />

179 saqarTvelos kanoni 2007wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb, 29 dekemberi 2006<br />

180 Sromis kanonTa kodeqsi, 54-e muxlis pirveli punqtis “d” qvepunqti<br />

181 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris brZaneba droebiTi<br />

Sromisuunarobis gamo daxmarebis daniSvnisa da gacemis wesis damtkicebis Taobaze”, 15 Tebrvali<br />

2007, muxli 6<br />

182 saqarTvelos jandacvis klasteri, vitarebis aRwera #.1, 13 oqtomberi 2008<br />

http://www.who.int/hac/crises/geo/georgia_sitrep_13october2008.pdf (28 noemberi 2008)<br />

67


daxmarebebs moqalaqeebze. kanoniT gansazRvrulia 5 tipis fuladi daxmareba, erTerTi<br />

maTgani gaTvaliswinebulia Raribi ojaxebisaTvis.<br />

kanonis me-4 muxlis Sesabamisad raribi ojaxi e saris piri an pirTa jgufi romelic<br />

calke aris dasaxlebuli, erTad miyavs saojaxo meurneoba da maTi ekonomikuri<br />

mdgoreoba saqarTvelos mTavrobis mier dadgenil siRaribis zRvarze dabalia. Tu<br />

romelime ojaxi asetad Tvlis Tavs maSin igi unda daregistrides adgilobr sacialuri<br />

uzrunvelyofis saagentoSi. detaluri informaciisaTvis unda mimarToT socialuri<br />

uzrunvelyofis saagentos. 184<br />

finasuri daxmarebis odenoba (larSi):<br />

ojaxis<br />

wevrebis<br />

raodenoba<br />

daxmarebis<br />

odenoba<br />

larSi<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16<br />

30 54 78 102 126 150 174 198 222 246 270 294 318 342 366 390<br />

aseve arsebobs sxva saxis socialuri daxmarebebi romelic iTvaliswinebs invalidebis,<br />

martoxelebis marCenaldakargulebis 185 da mravalSviliani 186 ojaxebis daxmarebas.<br />

aRsaniSnavia, rom aseve gaTvaliswinebulia daxmareba mravalsuliani ojaxebisaTvis da<br />

daxmarebis odenoba ganpirobebulia ojaxis wevrTa raodenobiT 187 ..<br />

4.3.5.4 sxva sxva saxis saxis daxmarebebi daxmarebebi socialuri socialuri socialuri uzrunvelyofis<br />

uzrunvelyofis uzrunvelyofis sferoSi sferoSi<br />

sferoSi<br />

“socialuri daxmarebis Sesaxeb” saqarTverlos kanonis Sesabamisad fuladi socialuri<br />

daxmarebis saxeebia: a)saarsebo Semweoba; b)sayofacxovrebo subsidia; g)reintegraciis<br />

Semweoba; d)Svilobilad ayvanis (mindobiT aRzrdis) anazRaureba; e) srulwlovanze<br />

ojaxuri mzrunvelobis anazRaureba.<br />

saarsebo Semweoba aris fuladi socialuri daxmareba, romelic gankuTvnilia Sefasebis<br />

sistemiT identificirebuli Rataki ojaxebis socialur-ekonomikuri mdgomareobis<br />

gaumjobesebisaTvis. sayofacxovrebo subsidiis miRebis ufleba aqvT moqmedi<br />

kanonmdeblobis Sesabamisad gansazRvrul, qvemoT moyvanil kategorias mikuTvnebul pirebs<br />

Semdegi odenobiT:<br />

a) meore msoflio omis, sxva saxelmwifoTa teritoriaze sabrZolo moqmedebisa da<br />

saqarTvelos teritoriuli mTli-anobisaTvis, Tavisuflebisa da damoukideblobisaTvis<br />

sabrZo-lo moqmedebis invalidebs - yovelTviurad 44 lari;<br />

b) meore msoflio omis mona-wileebs - yovelTviurad 44 lari;<br />

g) saqarTvelos teritoriuli mTlianobisa da damouki-deb-lobisaTvis sabrZolo<br />

moqmedebebSi daRupulTa Svilebs 18 wlis asakamde, bavSvobidan SezRuduli<br />

SesaZleblobis statusis mqone Svilebs asakis miuxedavad, agreTve meuRles, romelic<br />

Semdeg aRar daqorwinebula da Sromisuunaro mSob-lebs (TiToeul ojaxs) -<br />

yovelTviurad 44 lari;<br />

183 saqarTvelos kanoni socialuri daxmarebis Sesaxeb, 29 dekemberi 2006, muxlebi 6 da 7(2)<br />

184 socialuri uzrunvelyofis saagento, http://www.ssa.gov.ge/index.php?id=93<br />

185 socialuri uzrunvelyofis saagento, http://www.ssa.gov.ge/index.php?id=94<br />

186 socialuri uzrunvelyofis saagento Agency, http://www.ssa.gov.ge/index.php?id=381&lang=1,<br />

187 Civil Georgia http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19948<br />

68


d) meore msoflio omis monawileebTan gaTanabrebul pirebs - yovelTviurad 22 lari;<br />

e) sxva saxelmwifoTa teritoriaze sabrZolo moqmedebisa da saqarTvelos teritoriuli<br />

mTlia-nobisaTvis, Tavisufle-bisa da damoukideblobisaTvis sabrZo-lo moqmedebis<br />

monawileebs - yovelTviurad 22 lari;<br />

v) meore msoflio omis, sxva saxelmwifoTa teritoriaze sabrZolo moqmedebebis dros an<br />

Semdgom periodSi daRupuli (ugzo-ukvlod dakarguli, gardacvlili), agreTve<br />

teritori-uli mTlianobisaTvis, Tavisuflebisa da damoukideblo-bisaTvis sabrZolo<br />

moqmedebis Semdgom periodSi daRupuli (ugzo-ukvlod dakarguli, gardacvlili)<br />

meomrebis ojaxebis Svilebs 18 wlis asakamde, bavSvobidan SezRuduli SesaZleblobis<br />

statusis mqone Svilebs asakis miuxedavad, meuRles, romelic Semdeg aRar daqorwinebula<br />

da Sromis-uunaro mSoblebs (TiToeul ojaxs) - yovelTviurad 22 lari;<br />

z) samxedro Zalebis veteranebs moxucebulobis gamo sapensio asakis miRwevisas -<br />

yovelTviurad 22 lari;<br />

T) CernobilSi birTvul obieqtebze avariuli situaciebis Sedegebis likvidaciisas<br />

dainvalidebul pirebs - yovelTvi-urad 7 lari;<br />

i) CernobilSi birTvul obieqtebze avariuli situaciebis Sedegebis likvidaciis<br />

monawileebs - yovelTviurad 7 lari;<br />

k) Cernobilis atomur eleqtrosadgurze avariis Sedegad marCenlis dakargvisaTvis<br />

pensiis mimReb ojaxebs - yovelTvi-urad 7 lari;<br />

l) politikuri represiebis msxverplad aRiarebul pireb-sa da maTi ojaxebis<br />

Sromisuunaro wevrebs - yovelTviurad 7 lari;<br />

m) q. TbilisSi 1989 wlis 9 aprils saqarTvelos damo-ukideblobis moTxovniT<br />

gamarTuli mSvidobiani aqciis dar-bevis Sedegad SezRuduli SesaZleblobebis mqone<br />

pirebs - yovel-Tviurad 44 lari;<br />

n) q. TbilisSi 1989 wlis 9 aprils saqarTvelos damo-ukideblobis moTxovniT<br />

gamarTuli mSvidobiani aqciis darbevis Sedegad daRupulTa Sromisuunaro mSoblebs, Sromis-uunaro<br />

meuRles, romelic Semdeg aRar daqorwinebula, arasrulwlovan Svils an/da<br />

naSvilebs - yovelTviurad 44 lari;<br />

o) q. TbilisSi 1989 wlis 9 aprils saqarTvelos damou-kideblobis moTxovniT<br />

gamarTuli mSvidobiani aqciis dar-bevis dros daza-ralebul pirebs - yovelTviurad 22<br />

lari.<br />

sayofacxovrebo subsidia aris fuladi socialuri daxmareba, romelic gankuTvnilia<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvrul socialur kategorias mikuTvnebul pirTaTvis<br />

gaTvaliswinebuli sayofacxovrebo-komunaluri momsaxurebisa da sxva xarjebis<br />

asanazRaureblad.<br />

reintegraciis Semweoba aris fuladi socialuri daxmareba, romelic miecema specialuri<br />

mzrunvelobis saWiroebis mqone piris biologiur ojaxs, meurves (mzrunvels), romelic<br />

am pirs specializebuli dawesebulebidan gaiyvans ojaxur garemoSi sacxovreblad da<br />

gauwevs mas saTanado mzrunvelobas. misi odenoba aris 300 lari.<br />

Svilobilad ayvanis (mindobiT aRzrdis) anazRaureba aris fuladi socialuri daxmareba,<br />

romelic miecema dedobils/mamobils Svilobilis mosavlelad da aRsazrdelad. misi<br />

odenoba bavSvze Seadgens 200 lars TveSi, xolo invalidze 300 lars yovel Tve.<br />

69


srulwlovanze ojaxuri mzrunvelobis anazRaureba aris fuladi socialuri daxmareba,<br />

romelic miecema pirs, romelic srulwlovans specializebuli dawesebulebidan gaiyvans<br />

ojaxur garemoSi sacxovreblad da gauwevs mas saTanado mzrunvelobas.<br />

mTavrobis gegmis Sesabamisad pirebi romlebic xvdebian socialuri daxmarebis programaSi<br />

miiReben sadazRveo vauCers specialuri ganrigis mixedviT 188 .<br />

4.3.5.5 specialuri<br />

specialuri specialuri daxmareba daxmareba dambruneblebisaTvis<br />

dambruneblebisaTvis<br />

dambruneblebisaTvis<br />

saqarTvelos kanonmdebo ar iTvaliswinebs raime saxis daxmarebas dmbrunebelTaTvis. aqve<br />

arsaniSnavia rom, arsebobs informacias saqarTvelos mTavrobis mxridan SesaZlo<br />

garkveuli SeRavaTebis dawesebis Sesaxeb saqarTveloSi dabrunebuli Turqi mesxebisaTvis<br />

4.3.6 zogadi zogadi xasiaTi xasiaTis xasiaTi saqvelmoqmedo saqvelmoqmedo organizaciebi organizaciebi (servisebi, servisebi, sakontaqto<br />

sakontaqto sakontaqto informacia informacia)<br />

informacia<br />

http://dir.geres.ge/en/People_and_Society/Organizations/<br />

http://www.itic.org.ge/query.html<br />

www.reliefweb.int<br />

eseni aris qarTuli cnobarebi im organizaciebis CamonaTvalit romlebic morvaweoben<br />

humanitarul da ganviTarebis sferoSi.<br />

saerTaSoriso organizaciebi cdiloben mobilizeba moaxdinon rata gauklavdnen 2008<br />

wlis agvistos omis humanitarul Sedegebs. organizaciebis ganaxlebuli sia SegiZliaT<br />

ixilot Semdeg veb gverze: www.interaction.org/caucasus. organizaciebis moqmedebis<br />

georgrafia naCvenebia Semdeg veb gverdze: www.ungeorgia.ge/files/upload/Contact/regareas.pdf<br />

4.3.7 sayofacxovrebo sayofacxovrebo danaxarjebis danaxarjebis gamoTvlisaTvis<br />

gamoTvlisaTvis gamoTvlisaTvis saWiro saWiro informacia informacia (benzis benzis benzis da<br />

da<br />

sawmlis sawmlis fasebi fasebi da da a. a. S. S.) S.<br />

kvartali 189<br />

saS saSualo saS<br />

ualo sabazro sabazro Rirebuleba<br />

Rirebuleba Rirebuleba larebSi, larebSi, 2009 2009 wlis wlis pirveli pirveli pirveli kvartali<br />

kvartali<br />

puri 1.27 1 kg<br />

kartofili 0.79 1 kg<br />

lobio 2.84 1 kg<br />

puris fqvili 1.43 1 kg<br />

simindis fqvili 1.51 1 kg<br />

saqonlis xorci 7.62 1 kg<br />

Roris xorci 11.15 1 kg<br />

188 saqarTvelos jandacvis klasteri, biuletini #.3, 3 noemberi 2008<br />

http://www.who.int/hac/crises/geo/sitreps/georgia_sitrep_2nov2008.pdf<br />

189 saqarTvelos statiskis departamenti http://www.statistics.ge/main.php?pform=95&plang=2<br />

70


wiwila 6.57 1 kg<br />

mzesumziris zeti 3.30 1 kg<br />

yveli 6.23 1 kg<br />

rZe 1.88 1 kg<br />

kvercxi 2.94 10 cali<br />

Saqari 1.21 per kg<br />

wylis yoveltviuri gadasaxadi 2.40 sulze ojaxSi<br />

eleqtroenergia 0.12-0.17 per 1 kilovati/saaTSi<br />

bunebrivi airi 0.51 per 1 m 3<br />

telefonis saabonento 4.20 TveSi<br />

dizelis sawvavi 1.35-1.6 litri<br />

4444....4444 janmrTeloba<br />

janmrTeloba<br />

janmrTeloba<br />

janmrTeloba<br />

4.4.1 zogadi zogadi mdgomareba mdgomareba regionebis regionebis mmixedviT<br />

mmixedviT<br />

qvemot grafaSi moyvanilia saqarTvelos statistikis departamentis informacia<br />

saqarTvelos osaxleobis davadebulobis maCvenebili informacia ZiriTadi davadebebis da<br />

wlebis mixedviT:<br />

cxrili 1 190 :<br />

2003 2004 2005 2006 2007<br />

adamianebis raodenoba visac pirvelad<br />

daesva diagnozi (aTasebSi) 574.8 621.0 695.2 761.0 767.8<br />

aqedan:<br />

infeqciuri da parazituli davaadebebi 43.4 55.6 54.0 44.9 50.8<br />

neoplazmebi 7.1 8.4 8.4 9.2 7.5<br />

davaadebebi: endokrinis sistemis, kuWis<br />

gadamuSavebis promlebi, metabolizmis<br />

da imunuri problemebi 28.9 30.0 31.4 27.7 27.3<br />

sisxlis da sisxlis Semqneli<br />

organoebis davaadebebi 7.4 8.6 8.5 9.4 10.3<br />

fsiqiatriuli 6.1 7.6 7.0 6.8 5.6<br />

190 saqarTvelos statiskis departamenti http://www.statistics.ge/_files/english/health/5e.xls<br />

71


nervuli sistemis da mgrZnobelobiTi<br />

organoebis davaadebebi 45.2 51.5 54.9 ... ...<br />

* nervuli sistemis davaadebebi ... ... ... 31.9 26.0<br />

* Tvalis da Tvalis fskeiris davaadeba ... ... ... 30.1 24.6<br />

* yuris da mastoiduri davaadebebi ... ... ... 16.0 15.4<br />

cirkularuli sistemis davaadebebi 64.1 70.7 82.5 83.2 71.2<br />

respirateruli sistemis davaadebebi 236.1 235.5 249.1 313.8 288.8<br />

monelebis organoebis davaadebebi 39.8 42.0 84.9 56.6 120.7<br />

urogenitaluri davaadebebi 27.0 31.6 31.6 40.4 33.8<br />

orsulobis, mSobiarobis da Cvilobis<br />

garTulebebi; 4.0 6.0 8.2 9.5 7.2<br />

kanis davaadebebi<br />

muskulaturis sistemis davaadebebi<br />

21.1 23.8 23.3 27.0 27.0<br />

10.2 10.7 13.2 17.8 17.1<br />

saSvilosnos garTulebebi 1.0 1.2 1.1 1.3 1.3<br />

muclad yofnis periodSi warmoqmnili<br />

problemebi 2.3 2.5 2.5 2.0 1.9<br />

mRelvarebis da mousvenrobis niSnebi<br />

2.4 3.2 2.5 4.0 2.9<br />

Wrilobebi da mowamvla 28.7 32.5 32.0 29.7 28.7<br />

wyaro: Sromis, jandacvisa da sociluri dacvis saministro.<br />

* daavadebaTa saerTaSoriso klasifikaciis mixedviT (me-10 versia), nervuli sistemis da<br />

mgrZnobelobiTi organoebis davaadebebi calcalke saxeldeba 2006 wlis Semdgom.<br />

jandacvis msoflio organizaciis monacemebis mixedviT wiTelas da cuTyvavilas<br />

vaqcinacia permanetulad mimdinareobs 191 .<br />

davadebaTa kontrolis meqanizmi, maT Soris sasmeli wylis xarisxze kontrolis meqanizmi<br />

muSaobs davaadebaTa kontrolis erovnul centrSi, rogorc TbilisSi asev sxva<br />

regionebSi.<br />

daavadebaTa erovnuli centris infoamciit gadamdebi davadebaTa raodenoba ar gazrdila<br />

2008 wlis agvistoSi sxva wlebSi igive periodTan SedarebiT. davadebata erovnuli<br />

centrs premanentuli yuradRebis qveS yavs devnilTa kompaqturi casaxlebis adgilebi,<br />

191 saqarTvelos jandacvis klasteri, biuleteni #3, 3 noemberi<br />

http://www.who.int/hac/crises/geo/sitreps/georgia_sitrep_2nov2008.pdf<br />

72


ogorc tvilisSi aseve mis farglebs gareT. arsebobs cxeli romelzedac moqalaqeebs<br />

SeuZliaT miiron informacia davaadebebis da mati profilaqtikis Sesaxeb.<br />

4.4.2 sasmeli sasmeli wyali wyali da da sanitaria sanitaria regionebis regionebis regionebis mixedviT mixedviT, mixedviT gaTbobis gaTbobis system systemebi system ebi (Tu Tu<br />

arsebobs arsebobs) arsebobs<br />

miuxedavad imisa, rom ar arsebobs zusti informacia zedapiruli wylebis sisufTavis<br />

Sesaxeb, sxvadasxva kvlevebze da eqspertul mosazrebebze dayrdnobiT SeiZleba iTqvas,<br />

rom Sav zRvaSi aseve mtkvarSi Camdinare wylebi dabinZurebulia ZiriTadad municipaluri<br />

narCenebiT. mtkvari dabinZurebulia borjomidan moyolebuli gorSic, TbilisSic da<br />

rusTavSic. aseve dabinZurebulia rioni romelic quTaisSi moedineba, quTaisi warmoadgens<br />

dasavleT saqarTvelos industrial centrs.<br />

gasaTvaliswinebelia sasmeli wylis sisufTavis problema saqarTveloSi. 2000-2001<br />

wlebSi 18-24%-mde sxvadasxva wyalsacavebidan aRebuli sinjebisa ar akmayofilebda<br />

saqarTvelos standartebs. cameti qalaqidan aRebul sinjebSi mikrobiologiuri done<br />

50% aRemateboda dasaSvebs. 192<br />

kompania tbilisis wyalma aamoqmeda axali avtomaturi sakontrolo laboratoria<br />

RrmaReleSi. es laboratoria saSualebas iZleva akontrolos qloris Semcveloba da<br />

wyalis xarisxi gacilebiT ukeT vidre aqamde 193 .<br />

zamTris sezonSi aucilebelia gaTboba, regionebSi amisaTvis ZiriTadad iyeneben SeSis<br />

qurebs. did qalaqebSi ki iyeneben gazis da eleqtro qurebs. arsebobs ramodenime<br />

Turquli, italiuri da qarTuli kompania, romlebic awarmoeben amgvar qurebs.<br />

4.4.3 jandacvis jandacvis sistema sistema sistema (fsiqologiuri<br />

fsiqologiuri<br />

fsiqologiuri daxmarebis daxmarebis daxmarebis CaTvliT CaTvliT) CaTvliT<br />

4.4.3.1 jandacvis jandacvis sistemis sistemis sistemis imfrastuqtura imfrastuqtura regi regionebis regi onebis mixedvit mixedvit (savadmyofoebi<br />

savadmyofoebi da da<br />

da<br />

mowyobilobebi mowyobilobebi da da a.s a.s) a.s<br />

saqarTveloSi arsebobs jandacvis 12 administraciul teritoriuli qvedanayofi.<br />

TiToeul maTgans aqvs centrebi sadac SesaZlebelia samedicino momsaxureba. Tbiliss<br />

yvelaze ganviTarebuli jandacvis infrastruqtura gaaCnia sadac Tavmoyrilia yvela saxis<br />

samedicino dawesebuleba. maT Soris: saswrafo daxmareba, ambolatoriuli centrebi da<br />

politninikebi, sxvadasxva profilis savadmyofoebi, samedicino kvleviTi institutebi,<br />

stomatologiuri klinikebi da afTaqebi. yvela saxis momsaxureba xelmisawvdomia aseve<br />

baTumSi. sxva qalaqebSi arsebobs rogorc minimum erTi savadmyofo da ambulatoria. am<br />

qlaqebis problemaa is rom es savadmyofoebi saxelmwifo daqvemdebarebaSia da xalxs ar<br />

gaaCnia arCevani 194 . 2007 wels mTavrobam gadawyvita daexarja 350 milioni lari axali<br />

savadmyofoebis mSeneblobaze da 170 ml.lari ambulatoriebis mSeneblobaze 195 .<br />

1995 widan decentralizacia warmoadgens samedicino reformis mTavar prioritets rac<br />

aseve aisaxa 2000-2009 wlis jandacvis reformis strategiebSi.<br />

192<br />

UNDP, qarTuli wylebis mimoxilva:<br />

http://europeandcis.undp.org/WaterWiki/index.php?title=Georgia&redirect=no<br />

193<br />

Tbilisis meria<br />

http://www.tbilisi.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=344&info_id=6613<br />

194<br />

saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis saministro<br />

http://www.moh.gov.ge/page.php?22<br />

195<br />

Civil Georgia<br />

http://www.civil.ge/eng/article.php?id=14457&search=Health%20care%20infrastructure<br />

73


saxelmwifo afinansebs tuberkuliozis, Sidsis, imunizaciis, dedaTa da bavSvTa<br />

jamrTelobis programebs da aseve, samedicino dazRveviT uzrunvelyofs siRaribis zRvars<br />

miRma myof mosaxleobas (am etapze daaxloebiT 600 000 adamiani). es dazRveva faravs<br />

mxolod SezRuduli raodenobis momsaxurebas 196 .<br />

4.4.3.2 jandacvis jandacvis xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

jandacvis Sesaxeb saqarTvelos kanonis me-2 Tavi aregulirebs saqarTvelos moqalaqeebis<br />

uflebas miiRon adekvaturi jandacva. zemoaRniSnuli kanonis me-5 muxli ambobs:<br />

saqarTvelos moqalaqeebs ufleba aqvT miiRon saxelmwifo programebiT gaTvaliswinebuli<br />

samedicino momsaxureba. xolo me-6 muxlis Sesabamisad: dauSvebelia pacientebis<br />

diskriminacia kanis feris, rasis sqesis, politikuri mrwamsis, religious, eTnikurobis,<br />

warmomavlobis, sacxovrebeli adgilis daavadebis mixedviT. Sesabamisad saqarTvelos yvela<br />

moqalaqes aqvs erTnairi ufleba jandacvaze.<br />

problema saqarTvelos jandacvis sistemisTvis warmoadgens dabali xarisxi da ara<br />

diskriminacia. rac arniSnavs eqimebis moumzadeblobas aramed mianiSnebs samedicino<br />

dawesebulebebis aRWurvis dabal xarisxze, gansakuTrebiT ki regionebSi.<br />

4.4.3.3 samedicino samedicino momsaxurebis momsaxurebis fadi fadi fadi (mkurnalobis<br />

mkurnalobis rirebuleba, rirebuleba, wamlebi wamlebi qrTamebi qrTamebi<br />

qrTamebi<br />

eqimebisaTvis<br />

eqimebisaTvis).<br />

eqimebisaTvis<br />

eqimebisaTvis ).<br />

samedicino momsaxurebis fasi damokidebulia daavadebaze da aseve pacientis socialur<br />

ekonomikur mdgomareobaze. saxelmwifos gaaCnia janacvis xarjebis anazRaurebis sxvadasxva<br />

programa, romelic sxvadasxva odenobis danaxarjebs anazRaurebs.<br />

fsiqiatriuli fsiqiatriuli mkurnalobis mkurnalobis daxmareb daxmarebis daxmareb daxmarebis<br />

is programa programa<br />

programa<br />

iTvalisiwnebs yvela xarjis anazRaurebas, romelic dakavSirebulia savaadmyofoSi<br />

mkurnalobasTan, magram arafsiqiatriuli daavadebebi (mag. nevrozi, alkoholizmi,<br />

narkomania, fsiqopatia) ar aris dafinansebuli. fsiqiatriuli mkurnaloba mimdinareobs<br />

specialur fsiqiatriul savadmyofoSi. arsebobs aseTi 10 savadmyofo. saxelmwifo<br />

aanazRaurebs sxvadasxva daavadebaTa kurnalobisaTvis saWiro xarjebs kategoriebis<br />

mixedviT. aRznebul mdgomareobaSi – 32 lari dReSi, naxevrad aRzenebuli 15 lari<br />

dReSi da qronikuli _8.6 lari dReSi.<br />

pulmonologiuri pulmonologiuri mkurnalobis<br />

mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa<br />

programa<br />

iTvaliswinebs saxelmwifo dafinansebas diagnostikaSi, Terapiul da prevenciul<br />

RonisZiebebSi dam as aqvs 3 done. pirveli donis mkurnaloba iTvaliswinebs momsaxurebas<br />

savadmyofoebis tuberkuliozis kontolis ganyofilebebSi da pulmonogiuri<br />

savadmyofoebis ambolatoriul departamentebSi. meore donis mkurnaloba xorcieldeba<br />

pulmonologiur savadmyofoebSi. xolo mesame donis mkurnaloba mimdinareobs<br />

tuberkulozisa da filtvebis daavadebaTa erovnul centrSi. saxelmwifo programebSi<br />

asvev gaTvalisiwnebulia ufaso samedicino gamokvleva konsultacia pirveli rigis<br />

medikamentebi da aucileblobis SemTxvevaSi ufaso operacia. hospitalizaciis SemTxvevaSi<br />

saxelmwifo gamoyofs Semdeg kompensaciebs TbilisSi 18.5 lari, regionebSi 13.7 lari da<br />

operaciisaTvis 3067 lari.<br />

samedicino samedicino samedicino mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa programa programa 3 wlamde wlamde bavSvebisaTvis bavSvebisaTvis da da 3-dan an 15 15 wlamde<br />

wlamde<br />

mozardTaTvis<br />

mozardTaTvis<br />

iTvaliswinebs 3 wlamde bavSvebisaTvis ufaso mkurnalobis programas da 80% dafinanseba<br />

s 3-dan 15 wlamde asakis mozardTaTvis. asve srul ufaso samedicino momsaxureobas<br />

196 msoflio jandacvis organizacia<br />

http://www.who.int/hac/crises/geo/georgia_profile_aug2008.pdf<br />

74


qronikuli da iSviaTi daavadebebis dros. socialurad daucveli ojaxebis da devnili<br />

bavSvebisatvis gaTvaliswinebulia ufaso samedicino daxmareba.<br />

imfeqciur imfeqciur daavadebaTa daavadebaTa mkurnalobis<br />

mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa<br />

programa<br />

uzrunvelyofs diagnostikur, Terapiul a prevenciuli RonisZiebebis gatarebas, aseve,<br />

SidsiT daavadebulta mkurnalobas. programa faravs 80% parazituli daavadebebis<br />

mkurnalobis jarjebisa.<br />

onkologiur onkologiur daavadebaTa daavadebaTa diagnostikisa diagnostikisa da da mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa programa moiTxovs<br />

gansakuTrebulad did resursebs. saxelmwifo uzrunvelyofs dafinansebas bavSvTa<br />

onkologiur daavadebaTa mkurnalobisaTvis. zrdasrulebi, romlebic daavadebulni arian<br />

onkologiuri daavadebebiT dayofilni arian 15 jgufad, maTi daavadebebis Sesabamisad.<br />

gansxvavebuli tarifebi da gansxvavebuli Tanadafinansebis pirobebi arsebobs TiToeuli<br />

jgufisaTvis, magram saxelmwifo rogorc minimum 70% ufaravs yvela jgufis<br />

warmomadgenels.<br />

referaluri<br />

referaluri referaluri mkurnalobis mkurnalobis daxmareb daxmarebis daxmareb is programa programa uzrunvelyofs daxmarebas katastofebisa<br />

da sagangebo situaciebis msxverplTaTvis, garTulebuli mSobiarobis Sedegad dabadebuli<br />

CvilebisaTvis. sam wlamde asakis kritikul mdgomareobaSi myof bavSvebisaTvis.<br />

saswrafo saswrafo hospitaluri hospitaluri mkurnalobis mkurnalobis d daxmarebi axmarebi axmarebis axmarebi programa programa faravs saswrafo<br />

hospitalizaciisaTvis saWiro xarjebis 75%. es programa faravs xarjebis 100%,<br />

maRalmTian da komfliqtur regionebSi. Tu pacienti kritikul mdgomareobasi imyofeb<br />

mTavroba dafaravs misi reanimaciul ganyofilebaSi yofnis 6 dRes.<br />

kardiologiur<br />

kardiologiur kardiologiur daavadebaTa daavadebaTa diagnostikisa diagnostikisa da da mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa programa faravs<br />

gulis daavadebebs, aorta-koronalur Suntirebasa da angino-plastikas. saxelmwifo<br />

gamoyofs kompensacias daavadebaTa kategoriebis mixedviT da es meryeobs 2682 laridan<br />

13146 laramde. 18 wlamde asakis pirebisaTvis daifareba mkurnalobis xarjebis 60%.<br />

organoTa organoTa da da qsovilTa qsovilTa daavadebaTa daavadebaTa daavadebaTa diagnozisa diagnozisa da da mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis daxmarebis programa<br />

programa<br />

uzrunvelyofs hemo da penitonialur dializs da Tirkmlebis transplantacias:<br />

hemodializis erTi seansi Rirs 90 lari (156 seansi yovel wels, samjer kviraSi),<br />

peritonialuri dializis seansi Rirs 12.50 (1460 seansi weliwadSi, dreSi 4-jer).<br />

Tirkmlis gadanergva Rirs 14.947 lari.<br />

diabetis diabetis mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis axmarebis programa programa iTvaliswinebs eqimTan visits laboratoriul<br />

kvlevas hospitalizacias da medikamentebs pirveli 6 Tvis ganmavlobaSi. daxmareba ewevaT<br />

pacientebis 2 jgufs. hospitalizirebul pacientebs da eqimTan vizitiT mosul<br />

pacientebs.<br />

hemofiliis hemofiliis mkurnalob mkurnalobis<br />

mkurnalob is daxmarebis daxmarebis programa programa iTvalisiwnebs eqimTan vizits<br />

(konsultacias, sisxlis gadasxmas, sisxlis analizebs, b da c hepatitze Semowmebas,<br />

saswrafo SemTxvevebSi me-8 da me9 fatorebis tests) aseve hospitalizacias (hemofiliis<br />

diagnozis an orTopediuli momsaxurebis SemTxvevaSi).<br />

damatebiTi damatebiTi samedicino samedicino gamokvlevebi gamokvlevebi samxedro samxedro savaldebulo savaldebulo samsaxuris samsaxuris wvevamdelebisadmi<br />

wvevamdelebisadmi<br />

moqmedebs maSin rodesac wvevamdelebi jarSi arian gawveulni.<br />

2006 wlis 25 maiss prezidentma mxari dauWira ufaso saswrafo daxmarebis samsaxuris<br />

03-is Seqmnas, mTeli qveynis mastabiT.<br />

saqarTvelos sazogadoebrivi usafrTxoebis 197 Taobaze Catarebuli kvlevis Sesabamisad<br />

samedicino sfero warmoadgens yvelaze korufciul profesias saqarTveloSI.<br />

197 gaeros sadamkvirveblo misai saqarTveloSi (UNOMIG), sazogadoebrivi usafrTxoeba<br />

saqarTveloSi: http://www.police.ge/en/Survey/PublicSecurityinGeorgia_final.pdf<br />

75


4.4.3.4 diskriminacia<br />

diskriminacia diskriminacia jandacvis jandacvis jandacvis sistemaSi sistemaSi sistemaSi (eTnikuri, eTnikuri, religiuri religiuri religiuri da da da a.S a.S) a.S<br />

ar arsebobs informacia saqarTveloSi jandacvis sistemaSi raime tipis diskriminaciis<br />

SemTxvevebis Taobaze.<br />

4.4.3.5 arasamTavrobo arasamTavrobo seqtoris seqtoris servisebi servisebi jandacvis jandacvis sistemaSi sistemaSi (saerTaSoriso,<br />

saerTaSoriso,<br />

arasamTavroboebi, arasamTavroboebi, eklesia eklesia) eklesia<br />

ruseT saqarTvelos ukanaskneli omis Sedegad damdgari humanitaruli krizisze<br />

reagirebis mizniT saerTaSoriso organizaciebi cdiloben mobilizacia gaukeTon sakuTar<br />

Zalisxmevas interAction aris 160-e meti amerikuli kerZo saerTaSoriso ganviTarebis da<br />

devnilTa daxmarebis organizaciaTa koalicia. ganaxlebuli sia organizaciebis miTiTebiT<br />

SegiZliaT ixiloT:<br />

www.interaction.org/caucasus<br />

mfsoflio jandacvis organizaiis xelmZRvanelobiT da Sromis, jandacvisa da socialur<br />

sakiTxTa saministrosTan koordinaciiT jandacvis klasteri warmoadgens adgilobrivi da<br />

saerTaSoriso organizaciebis erTobliobas, romlebic erTad muSaobdnen agvistos<br />

krizisis Semdeg. jandacvis klasteri saqarTveloSi muSaobs saerTo midgomebis<br />

Camoyalibebaze da koordinaciis gaumjobesebaze jandacvis seqtorSi, raTa<br />

uzrunvelyofil iqnes efeqtiani angariSvaldebuli da qmediTi sistema jandacvis<br />

sferoSi 198 .<br />

msoflio jandacvis organizaciiis saqarTvelos jandacvis klasteris Sesaxeb detaluri<br />

informacia SegiZliaT ixiloT Semdeg veb-gverdze:<br />

http://www.who.int/hac/crises/geo/georgia_sitrep_13october2008.pdf<br />

The United Methodist Committee on Relief (UMCOR) aris arasamewarmeo globaluri<br />

humanitaruli organizacia. am organizaciam saqarTveloSi funqcionireba daiwyo 1993<br />

wlidan da daaxloebiT 100 samedicino dawesebulebas miawoda samedicino aRWurvilobebi.<br />

programa ZiriTadad dafinansebulia aSS-s saxelmwifo departamentis mier, is aseve<br />

iyenebs amerikuli farmacevtuli kompaniebis mier Semowirul medikamentebs da<br />

aRWurvilobas.<br />

eqimebi sazRvrebis gareSe 199 (MSF) aris saerTaSoriso humanitaruli organizaica,<br />

romelic uzrunvelyofs saswrafo samedicino daxmarebas 70-ze meti qveynis safrTxeSi<br />

myofi mosaxleobisaTvis. am organizaciis jgufi imyofeba TbilisSi, saqarTvelos<br />

dedaqalaqSi. isini exmarebian ramodenime saavadmyofos uzrunvelyofen ra medikamentebs im<br />

pacientebisaTvis vinc daiWra an damwvroba miiRo rusuli jaris saqarTveloSi SemoWris<br />

Sedegad. eqimebisaTvis sazRvrebis gareSe yvelaze didi yuradRebis sakiTxia im pacientebis<br />

mkurnaloba romlebic daavadebulni arian tuberkuliozis gansakuTrebulad mZime formiT.<br />

gaeros bavSvTa fondi 200 (UNICEF) muSaobs yvela im bavSvis jandacvis uzrunvelsayofad,<br />

romlebsac SeexoT konfliqti da mouwiaT iZulebiTi gadaadgileba. am organizaicam da<br />

misma partniorebma konfliqtis dros uzrunvelyves 4000-ze meti devnili garkveuli<br />

198 saqarTvelos jandacvis klasteri http://www.reliefweb.int/rw/rwb.nsf/db900sid/VDUX-<br />

7KER2S?OpenDocument<br />

199 eqimebi sazRvrebis gareSe (MSF) http://www.msf.org<br />

200 gaeros bavSvTa fondi (UNICEF) http://www.unicef.org<br />

76


sakvebiT da higienuri saSualebebis maragebiT, aseve, wylis gamwmendi tabletebiT. UNICEF<br />

aseve mxars uWers iminizaciis programebs uzrunvelyofs maT vaqcinebiTa da Sesabamisi<br />

aRWurvilobiT.<br />

wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti 201 aqtiurad muSaobs mTeli saqarTvelos<br />

teritoriaze iZulebiT gadaadgilebul pirTa moTxovnebis uzrunvelsayofad. ukanasknel<br />

periodSi organizaciam goris Soreul soflebSi gagzavna specialuri samedicino jgufi,<br />

romelmac Camoayaliba patara samedicino klinika da daxmareba aRmouCina oTxmocze met<br />

moxuc pacients.<br />

fondi soko 202 aris saqarTvelos pirveli ledis sandra elisabed rulovsis fondi,<br />

romelic uzrunvelyofs socialurad daucvel mosaxleobas regionebSi ufaso samedicino<br />

konsultaciebiTa da medikamentebiT.<br />

The GENESIS Association 203 muSaobs jandacvis momsaxurebebze mosaxleobis xelmisawvdomobis<br />

gaumjobesebaze. 2000 wlidan am fondma Seqmna da administrirebs saTemo urbanul<br />

jandacvis centrebs/klinikebs sadac praqtikul samedicino daxmarebas iRebs TxuTmeti<br />

aTasze meti adamiani, xelvaCauris da laodexis raionis Tormeti soflidan.<br />

4.4.3.6 daavadebebi daavadebebi daavadebebi romelTa romelTa romelTa mkurnaloba mkurnaloba SeuZlebelia SeuZlebelia qveyanaSi<br />

qveyanaSi<br />

saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis saministros<br />

sazogadoebrivi jandacvis departamentis informaciiT ar arsebobs zusti daavadebaTa sia<br />

romelTa efeqturi mkurnaloba SeuZlebelia saqarTvelos teritoriaze.<br />

Sidsi 204 miuxedavad imisa, rom saqarTveloSi Sidsis SemTxvevebis raodenoba dabalia<br />

saqarTvelo ganixileba maRali riskis qveynadvinaidan maRalia wamlebis ineqciuri gziT<br />

miRebis praqtika da maRalia mezobel qveyanaTa moqalaqeebis denadoba, romlebic Tavis<br />

mxrivmaRali riskis qveynebs warmoadgenen (ukraina da rseTis federacia). yvelaze<br />

infecirebul regionebs warmoadgenen Tbilisi da Savi zRvis sanapiro. 2004 wels<br />

daregistrirda Sidcis 163 axali SemTxveva. SidsiT daavadebulTa umravlesoba aris 25-<br />

40 wlis asakSi da 82% aris mamrobiTi sqesis.<br />

tuberkuliozi 205 (TB) saqarTveloSi tuberkuliozis SemTxvevebis yvelaze didi<br />

maCvenebelia aRmosavleT evropis qveynebSi. msoflio jandacvis organizaciis msoflioSi<br />

tuberkuliozis gavrcelebis Sesaxeb 2006 wlis moxsenebis mixedviT, saqarTveloSi 2004<br />

wels dafiqsirda 3717 axali SemTxveva. maTgan 45% iyo SS+ es maCvenebeli Semcirebulia<br />

2003 wlis maCvenebeltan SedarebiT.<br />

4.4.3.7 ZiriTadi ZiriTadi medikamentebiT<br />

medikamentebiT medikamentebiT uzrunvelyofa<br />

uzrunvelyofa<br />

saqarTvelos Sromis, jandacvis da socialuri uzrunvelyofis saministros wamlis<br />

saagentos informaciiT problemas ar warmoadgens medikamentebiT momarageba da es<br />

procesi permanentulad mimdinareobs. pirveli daxmarebis medikamentebi yovelTvis<br />

moipoveba saqartvelos savadmyofoebSi.<br />

201<br />

wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, http://www.icrc.org/web/eng/siteeng0.nsf/html/georgiainterview-280808<br />

202<br />

fonsi soko, http://www.soco.ge/<br />

203<br />

GENESIS Association , http://www.genesis.org.ge<br />

204<br />

jandacvis msoflio organizacia, informacia qveynis Sesaxeb,<br />

http://www.who.int/hiv/HIVCP_GEO.pdf<br />

205<br />

jandacvis msoflio organizacia, informacia qveynis Sesaxeb<br />

http://www.who.int/GlobalAtlas/predefinedReports/TB/PDF_Files/geo.pdf<br />

77


2007 wlis saxelmwifo programis mixedviT 206 romelic, dafinansebulia 9.600.000<br />

lariT sqarTvelos mosaxleoba uzrunvelyofil unda iqnes, ZiriTadi da specialuri<br />

medikamentebiT (diabetisaTvis, hemofiliisaTvis, onkologiuri daavadebebisaTvis,<br />

transplantaciisaTvis, cofis sawinaaRmdego, vaqcinebiT).<br />

medikamentebis da maTi xelmisawvdomobis Sesaxeb informaciis misaRebda miamrTeT:<br />

Tbilisis farmacevtul sainformacio cents +995 22 25 22 33<br />

5 gansakuTrebuli<br />

ansakuTrebuli saWiroebis saWiroebis mqone mqone migrantebi<br />

migrantebi<br />

5555....1111 qalebi qalebi qalebi qalebi<br />

5.1.1 gansakuTrebuli<br />

gansakuTrebuli gansakuTrebuli riskebi riskebi riskebi roml romlebsac roml ebsac qalebi qalebi awydebian<br />

awydebian<br />

kanoni krZalavs diskriminacias rasis, sqesis, religiis, enis an socialuri statusis<br />

mixedviT, Tumca mTavroba yovelTvis efeqturad ar icavs zemoaRniSnuls 207 .<br />

gaupatiureba kanondarRvevaa, Tumca meuRlis gaupatiureba gansakuTrebulad ar aris<br />

gamoyofili sisxlis samarTalSi. gaupatiurebaze sisxlis samarTlis saqmis aRZvra<br />

SesaZlebelia mxolod dazaralebulis gancxadebis safuZvelze. Tu, pirma pirvelad<br />

Caidina danaSauli maSin mas sasjelis saxiT 7 wlamde Tavisuflebis aRkveTa SeiZleba<br />

miesajos. xelmeored CadenisaTvis an pirma romelmac danaSauli ramodenime<br />

dazaralebulis mimarT Caidina sasjelis saxiT 10 wlamde Tavisuflebis aRkveTa SeiZleba<br />

miesajos. Tu, danaSaulis msxverpli arasrulwlovania, gaupatiurebis Sedegad msxverpli<br />

dafexmZimda, SidsiT daavadda an danaSauli Cadenilia gansakuTrebiT sisastikiT sasjeli<br />

SeiZleba 15 wlamde Tavisuflebis aRkveTiT gaizardos. wlis pirveli 11 Tvis manZilze<br />

gaupatiurebis muxliT 136 saqme aRiZra. 46 SemTxvevaSi saqme SeCerda, sasamarTlo<br />

ganxilva mimdinareobda 47 saqmeze da 28 piris mimarT gamotanil iqna gamamtyunebeli<br />

ganaCeni. eqspertebi miiCneven, rom gaupatiurebis bevri SemTxvevis gancxadeba ar xdeba<br />

sircxvilis da aseve imis gamo, rom policia yovelTvis ar iZiebs gaupatiurebis Sesaxeb<br />

Semosul gancxadebebs.<br />

ojaxuri da sxva saxis Zaladoba qalebis winaaRmdeg warmoadgenda problemas. Sinagan<br />

saqmeTa saministros statistikis mixedviT policiam wlis ganmavlobaSi ojaxur<br />

konfliqtTan dakavSirebiT reagireba moaxdina 1331 Setyobinebaze. 2008 wels es ricxvi<br />

Seadgenda 2,576, xolo 2007-Si ki 2,056.<br />

ojaxSi Zaladoba gulisxmobs ojaxis erTi wevris mier meoris konstituciuri<br />

uflebebisa da Tavisuflebebis darRvevas fizikuri, fsiqologiuri, ekonomikuri,<br />

seqsualuri ZaladobiT an iZulebiT.<br />

206<br />

saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri dacvis saministro<br />

http://moh.gov.ge/ge_pdf/politika/specifiuri.pdf<br />

207<br />

saqarTvelo - qveynis Sesaxeb angariSidan amonaweri - 2009 wlis adadmianis uflebaTa dacvis Sesaxeb<br />

wliuri angariSi www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/<br />

78


kanoni dazaralebuls uflebas aZlevs miiRos gadaudebeli damcavi orderi moZaladis<br />

winaaRmdeg, aseve uflebas aZlevs policiels gasces droebiTi Semakavebeli orderi piris<br />

winaaRmdeg romelic eWvmitanilia ojaxuri Zaladobis danaSaulis CadenaSi. wlis<br />

ganmavlobaSi ojaxuri Zaladobis faqtze gacemulia 176 Semakavebeli orderi, xolo 2008<br />

wels ki 141. droebiTi orderi 24 saaTis ganmavlobaSi damtkicebul unda iqnas<br />

sasamarTlos mier, romelic damtkicebis Semdgom xdeba Semakavebeli orderi rac<br />

moZalades ukrZalavs msxverplTan 100 metris radiusze axlos miaxloebas. Sinagan<br />

saqmeTa saministrom SeimuSava savaldebulo forma romelic policielma unda Seavsos<br />

Semakavebeli orderis gacemisas, magram am sakiTxTan dakavSirebuli codnis nakleboba<br />

igrZnoba Tbilisis gareT.<br />

adgilobriv arasamTavroboebs aqvT cxeli xazi da aseve, TavSesafari msxverplTaTvis,<br />

Tumca momsaxureba SezRudulia Tanxebisa da pirobebis gaTvaliswinebiT.<br />

2009 wlis 28 dekembers parlamentma damatebebi Seitana ojaxur ZaladobasTan<br />

dakavSirebul kanonmdeblobaSi. Setanili cvlilebebi aris ojaxuri Zaladobis<br />

msxverplis dacvis, daxmarebisa da reabilitaciis safuZveli. igi iZleva aseve CarCos<br />

romelSic mTavrobis sxvadasxva uwyebebs SeuZliaT iTanamSromlon ojaxuri Zaladobis<br />

prevenciis kuTxiT da Camoayalibon ojaxuri Zaladobis Camdeni pirebis reabilitaciis<br />

zomebi. es cvlilebebi adgens ojaxuri Zaladobis msxverplis ufro farTo ganmartebas<br />

“ojaxis wevri, romelmac ganicada fizikuri, fsiqologiuri, seqsualuri, ekonomikuri<br />

Zaladoba an iZuleba da romelsac msxverplis statusi ganusazRvra saqarTvelos Sinagan<br />

saqmeTa saministros Sesabamisma samsaxurma an/da sasamarTlo organom an/da ojaxSi<br />

Zaladobis msxverplis statusis ganmsazRvrelma jgufma”. es cvlilebebi aseve<br />

iTvaliswinebs ojaxSi Zaladobis krizisuli centris Seqmnas romelic iqneba Sromis<br />

jamrTelobisa da socialuri dacvis saministrosa an arasamTavrobo organizaciis<br />

daqvemdebarebis qveS. krizisuli centrebi gankuTvnilia msxverplTaTvis fsiqologiuri,<br />

samedicino da iuridiuli daxmarebis aRmoCenisaTvis.<br />

am cvlilebebTan erTad parlamentma damatebebi Seitana aseve sxva kanonebSi, maT Soris<br />

Sromis kodeqsSi, “iaraRis Sesaxeb” kanonSi, “sajaro samsaxuris Sesaxeb” kanonsa da<br />

administraciul saproceso kodeqsSi yvela cvlileba ganxorcielebuli iyo ojaxuri<br />

Zaladobis prevenciisaTvis da msxverplTa daxmarebisaTvis. sxva cvlilebebTan erTad<br />

parlamentma gaauqma saxelmwifo baJi sasamarTlo sarCelebze romlebic dakavSirebula<br />

ojaxuri Zaladobis msxverplis daxmarebasa Tu dacvaze. dadginda ojaxuri Zaladobis<br />

msxverplTaTvis sasamarTloSi saCivris Setanis gamartivebuli procedurebi. ufleba mieca<br />

sasamarTlos Tavisi gadawyvetilebiT an mxaris moTxovnis safuZvelze sxdomebi<br />

daxurulad warmarTos. ufleba mieca sasamarTlos ganixilos bavSvis moZalade<br />

mSoblebisgan gancalkevebis sakiTxi da aseve moZaladeebs SeezRudaT cecxlsasrol<br />

iaraRTan xelmisawvdomoba.<br />

2008 wlis dekemberSi saqarTvelos prezidentis #625 brZanebulebiT daarsda uwyebaTa<br />

Sorisi sabWo romelic koordinacias gauwevs mTavrobisa da arasamTavroboebis muSaobas<br />

ojaxuri Zaladobis problemasTan gamklavebis kuTxiT. wlis ganmavlobaSi sabWom<br />

SeimuSava da miiRo prezidentis Tanxmoba 2009-10 wlebis ojaxur ZaladobasTan brZolis<br />

erovnuli samoqmedo gegmaze. zustad gegmis Sesabamisad ganxorcielda kanonmdeblobis<br />

gadasinjva. wlis ganmavlobaSi sabWo awarmova sazogadoebrivi cnobierebis amaRlebis<br />

kampania, koordinacia gauwia adgilobrivi Zaladobis winaaRmdeg treiningebs policiasTan<br />

da prokuraturasTan erToblivad, mobilizacia gaukeTa Tanxas ori TavSesafris<br />

reabilitaciisaTvis da moaxdina iv. javaxiSvilis saxelmwifo universitetSi iuridiuli<br />

fakultetis bakalavriatis damTavrebul studentTaTvis trefikingsa da ojaxuri<br />

Zaladobis sakiTxebTan dakavSirebiT specialur kursis prezentacia.<br />

79


erT erTi mTavari problema romelsac qalebi awydebian es aris ojaxuri Zaladoba. er<br />

aris saqarTvelos erT-erTi umTavresi problema. 20-dan 50 procentamde ojaxebi<br />

itanjebian amiT 208 . mTavrobam gaacnobiera rom ojaxuri Zaladoba problemaa 209<br />

“ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis<br />

Sesaxeb” saqarTvelos kanonis miReba 2006 wlis 25 maiss 210 unda ganvixiloT rogorc<br />

pozitiuri nabiji. kanoni gansazRvravs ojaxis Zaladobas rogor: ojaxis erTi wevris<br />

mier meoris konstituciuri uflebebisa da Tavisuflebebis darRvevas fizikuri,<br />

fsiqologiuri, ekonomikuri, seqsualuri ZaladobiT an iZulebiT.<br />

2009 wlis dekemberSi saqarTvelos parlamentma miiRo damatebebi romlebic ZalaSi<br />

Sevida 2010 wlis aprilidan. es damatebebi aris ufro specialuri wesebi romelic exeba<br />

damcav da Semakavebel orderebs da arasrulwlovanTa ojaxur ZaladobasTan dakavSirebul<br />

sakiTxebs 211 .<br />

kanonis miznebisaTvis “ojaxis wevri” ufro farTod aris ganmartebuli da masSi<br />

igulisxmebian: deda, mama, papa, bebia, meuRle, Svili (geri), Svilobili, mimRebi ojaxi<br />

(dedobili, mamobili), SviliSvili, da, Zma, meuRlis mSoblebi, siZe, rZali, agreTve<br />

yofili meuRle, ara registrirebul qorwinebaSi myofi pirebi, meurve.<br />

saqarTvelos kanonmdebloba damcav da Semakavebel orderebs ganixilavs rogorc droebiT<br />

RonisZiebebs, romlebic gatarebulia ojaxSi Zaladobis faqtze operatiuli<br />

reagirebisaTvis uflebamosili organos mier msxverplis dacvisa da moZaladis garkveuli<br />

moqmedebebis SezRudvis uzrunvelsayofad.<br />

damcavi orderi aris pirveli instanciis sasamarTlos (mosamarTlis) mier<br />

administraciuli samarTalwarmoebis wesiT gamocemuli aqti, romliTac ganisazRvreba<br />

ojaxSi Zaladobis SemTxvevaSi Zaladobis msxverplis dacvis droebiTi RonisZiebebi<br />

Semakavebeli orderi aris policiis uflebamosili TanamSromlis mier gamocemuli aqti,<br />

romliTac ganisazRvreba ojaxSi Zaladobis SemTxvevaSi Zaladobis msxverplis dacvis<br />

droebiTi RonisZiebebi da romelic gamocemidan 24 saaTis ganmavlobaSi dasamtkiceblad<br />

waredgineba sasamarTlos.<br />

droebiTi damcav meqanizmebSi Sedis:<br />

msxverplis, masze damokidebuli piris moZaladisagan dacvis zomebs;<br />

msxverplis, masze damokidebuli piris moZaladisagan garidebisa da TavSesafarSi maTi<br />

moTavsebis sakiTxebs;<br />

moZaladis valdebulebas ar SezRudos msxverpli, isargeblos piradi nivTebiT,<br />

avtomanqaniT an sxva im qonebiT, romelic aucilebelia pirovnebis normaluri<br />

arsebobisaTvis;<br />

moZaladis mier TanasakuTrebiT erTpirovnulad sargeblobis uflebis akrZalvas;<br />

208 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />

gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoringi 2006 wlis seqtemberi – ivnisi 2007,<br />

Tbilisi, 2007, gv.28.<br />

209 aSS-s saxelmwifo departamenti qveynis Sesaxeb angariSi adamianis uflebaTa Sesaxeb praqtika saqarTveloSi,<br />

marti 11 2008; http://state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2007/100560.htm (accessed in February 2010).<br />

210 “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanon<br />

211 “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni<br />

www.parliament.ge.<br />

209 .<br />

80


moZaladis arasrulwlovanisgan gancalkevebis, masTan Sexvedrisa da urTierTobis<br />

regulirebis sakiTxebs;<br />

moZaladis msxverplTan, mis samsaxurTan da im sxva adgilebTan, sadac msxverpli<br />

imyofeba, miaxloebis sakiTxebs;<br />

gansxvaveba damcav da Semakavebel orderebs Soris mdgomareobs SemdegSi: policieli<br />

gascems Semakavebel orders dauyovnebliv, rodesac reagirebas akeTebs faqtze an<br />

Seeswreba Zaladobas. orderi wardgenil unda iqnas sasamarTloSi dasamtkiceblad 24<br />

saaTis ganmavlobaSi. xolo damcavi orderi gaicema 10 dRis ganmavlobaSi sasamarTlos<br />

mier Sesabamisi piris gancxadebis safuZvelze.<br />

2009 wlis aprilSi saqarTvelos prezidentma daamtkica “ojaxSi Zaladobis winaaRmdeg<br />

brZolisa da ojaxSi Zaladobis msxverplTa dasacavad gasatarebel RonisZiebaTa 2009-<br />

2010 wlebis samoqmedo gegma”. gegma dayofilia 3 p-s principis Sesabamisad rac<br />

gulisxmobs: prevencias, dacvasa da samarTlebriv devnas da aseve am sferoSi qmedebebis<br />

urTierT Sevsebis mizniT aerTianebs im aqtivobebis CamonaTvals romelic unda<br />

ganaxorcielon sxvadasxva saxelmwifo dawesebulebebma (saministroebi, departamentebi da<br />

aS..). arasamTavroboebi da saerTaSoriso organizaciebi CarTulebi iyvnen am gegmis<br />

momzadebis procesSi da agreTve aqtiurad monawileoben ganxorcielebaSi.<br />

ojaxuri Zaladobis problema zustad asevea aqtualuri regionisaTvis. Tumca kvlevis<br />

Sedegebma aCvena, rom regionebi naklebad arian warmodgenilni rac ZiriTadad<br />

sazogadoebis informirebulobisa da am kuTxiT maTi cnobierebis dabali doniT SeiZleba<br />

aixsnas 212 . saiam ganaxorciela 2007-2008 wlebis samoqmedo gegmis monitoringi. gegmis<br />

ganxorcieleba srulad ver moxerxda. aq aris ori mTavari problema: 1) socialuri<br />

muSakis statusisa da funqciis ganxorcielebisaTvis samarTlebrivi bazis ar arseboba da<br />

arsebuli socialuri muSakebisaTvis droebiTi statusis gansazRvra; 2) dRemde ar<br />

arsebobs saxelmwifos daqvemdebarebaSi arsebuli ojaxuri Zaladobis msxverplTa<br />

TavSesafari, Tumca aRniSnuli ver aSenda 2008 wlis agvistos omis dros warmoqmnili<br />

problemebis gamo da mTavroba imedovnebs mis gaxsnas uaxloes momavalSi.<br />

2009 wlis ganmavlobaSi saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministrom gamosca 161<br />

Semakavebeli orderi. 153 SemTxvevaSi msxverpls warmoadgenda qali xolo 8 SemTxvevaSi<br />

kaci 213 .<br />

regionaluri distribucia:<br />

• Tbilisi – 133 orderi;<br />

• qvemo qarTli – 16 orderi;<br />

• imereTi – 1 orderi;<br />

• aWara – 11 orderi.<br />

Zaladobis saxeebi zemoaRniSnul regionebSi iyo Semdegi:<br />

212 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />

gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoringi 2006 wlis seqtemberi – ivnisi 2007,<br />

Tbilisi, 2007, gv.28<br />

213 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />

gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoring, oqtomberi 2008 –seqtemberi 2009,<br />

Tbilisi 2009 gv. 3<br />

81


• fsiqologiuri Zaladoba – 70<br />

• fizikuri da fsiqologiuri Zaladoba - 66<br />

• fizikuri Zaladoba - 10<br />

• ekonomiuri Zaladoba- 3<br />

Tbilisis saqalaqo sasamarTlos mier gamocemul iqna 18 damcavi orderi xolo<br />

damtkicebulia 92 Semakavebeli orderi 214 .<br />

Tumca, msxverpli xSirad cdilobs dafaros da ar gaamJRavnos Tavisi mZime ojaxuri<br />

mdgomareoba da ar mimarTos samarTaldamcav organoebs. araoficialuri informaciis<br />

Sesabamisad Zaladobis faqtebi Zalian xSiria. gamokiTxulTa 3/4-is (76%) azriT ojaxSi<br />

Zaladobis faqtebs Zaladobis msxverpli misi ojaxis wevrebi da axloblebi<br />

sazogadoebisgan malaven 9,8% azriT Zaladobis mxolod zogierTi faqtis gamJRavneba Tu<br />

xdeba, mxolod 4.8 % fiqrobs, rom Zaladobis SemTxvevebs msxverpli da misi ojaxis<br />

wevrebi ar malaven 215 .<br />

gaeros adamianis uflebebis komitetma gamTqva wuxili imasTan dakavSirebiT, rom<br />

saqarTveloSi sakmaod didi raodenobis qalebi arian ojaxuri Zaladobis msxverplni.<br />

zomebi da momsaxureba qalTa dasacavad arasakmarisia 216 .<br />

saiaSi moqmedebda cxeli xazi Zaladoba gancdili qalebisaTvis. aseve msxverplTaTvis<br />

funqcionirebs TavSesafari, Tumca Tanxebis da saTavsoebis naklebobis gamo momsaxurebis<br />

saxeebi sakmaod SezRudulia. saias cxeli xazis nomeria : +995 32 99 50 76<br />

sxva organizacia, romelic msxverplebs uzrunvelyofs TavSesafriT aris “Zaladobisagan<br />

dacvis erovnuli qseli”, Tumca maT aseve SezRuduli SesaZleblobebi gaaCniaT 217 .<br />

organizaciis cxeli xazis nomeria +995 32 26 16 27. veb gverdi www.avng.ge , el.<br />

fosta antiviolence@avng.ge .<br />

xdeba xolme qalis motaceba qorwinebis mizniT, magram es ar aris Zalian gavrcelebuli.<br />

policia iSviaTad iRebs Sesabamis zomebs aseT SemTxvevebSi, Tumca kanoniT motaceba<br />

dasjadi qmedebaa. samcxe-javaxeTSi adgilobrivma arasamTavrobom daawesa cxeli xazi da<br />

Seqmna TavSesafari sadac monataceb qalebs uwevs daxmarebas, romlebzec xSirad ojaxi<br />

uars ambobs.<br />

prostitucia aralegaluria, Tumca farTod gavrcelebuli gansakuTrebiT TbilisSi.<br />

ramodenime arasamTavrobos azriT prostitucia dakavSirebulia gaWirvebul ekonomikasTan.<br />

seqsualuri iZuleba da Zaladoba qalebze samsaxurSi iyo problema. kanoni krZalavs<br />

seqsualur Zaladobas. Tumca, mTavroba efeqturad ar iyenebs am kanons da saCivrebi<br />

xSirad gamouZiebeli rCeba.<br />

214 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />

gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoring, oqtomberi 2008 –seqtemberi 2009,<br />

Tbilisi 2009 gv. 4<br />

215 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />

gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoring, oqtomberi 2008 –seqtemberi 2009,<br />

Tbilisi 2009 gv.27-28.<br />

216 gaeros adamianis uflebaT komitetis daskvna saqarTveloze CCPR/C/GEO/CO/3, 15 noemberi 2007, gv.2-3;<br />

http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/hrcs91.htm.<br />

217 “Zaladobisagan dacvis erovnuli qselis” veb. gverdi, http://www.avng.ge/shelter.htm.<br />

82


wyvilebs aqvT ufleba Tavisuflad gadawyviton Svlebis yolis raodenoba da dro.<br />

informacia xelmisawvdomia da Sesabamisad pirebs SeuZliaT miiRon reproduqciis<br />

gadawyvetileba diskriminaciis gareSe. kontraceptivebi farTod xelmisawvdomia.<br />

mSobiarobis dros kvalificiuri daxmareba xelmisawvdomi iyo. qalebi da mamakacebi<br />

Tanabrad mowmdebodnen sqesobrivi gziT gadamdebi daavadebebis arsebobaze maT Soris<br />

Siczec. Tumca, adaTebi romlebic rogorc wesi dafuZnebulia kulturul, istoriul da<br />

social ekonomikur faqtorebze zogierT SemTxvevaSi zRudav qalis reproduqciis<br />

uflebas.<br />

kanoni icav qalis da mamakacis Tanasworobas, Tumca yovelTvis kanoni ar aris<br />

implementirebuli praqtikaSi. 2007 wels miRebuli genderuli Tanasworobis samoqmedo<br />

gegma ar iqna Sesrulebuli. arasamTavroboebma ganacxades, rom diskriminacia qalebis<br />

mimarT arsebobda samsaxurebSi, Tumca SemTxvevebi ar iqna dasaxelebuli. parlamentis<br />

TavmjdomaresTan arsebuli genderuli Tanasworobis sakonsultacio sabWo funqcionirebs,<br />

romelSic gaerTianebulebi arian parlamentis wevrebi, mTavrobis, saxalxo damcvelis<br />

ofisisa da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi. genderuli Tanasworobis<br />

saxelmwifo komisia romelsac xelmZRvanelobs saxelmwifo ministris moadgile, amzadebs<br />

rekomendaciebs genderuli Tanasworobis Sesaxeb saerTaSoriso xelSekrulebebTan<br />

mierTebis mizanSewonilobaze. saxalxo damcvelis aparatSi aris specialuri jgufi<br />

romelic muSaobs qalTa da bavSvTa sakiTxebze.<br />

Sromis kodeqsi ar icavs orsul qals samsaxuridan ganTavisuflebisgan rodesac isini<br />

imyofebian dekretul SvebulebaSi. gaeros ganviTarebis programis Sesabamisad,<br />

mosamsaxureebi xSirad uars amboben fexmZimobisa da mSobiarobis benefitebze.<br />

zogierTi mkvlevari aRniSnavs, rom qalebis xelmisawvdomoba samuSao bazarze<br />

umjobesdeba. Tumca, qalebi darCenilni arian Tavdapirvel naklebad anazRaurebad da<br />

naklebad riskian poziciebze, miuxedavad maTi profesiuli da akademiuri kvalifikaciisa,<br />

maTi xelfasic naklebia mamakacebTan SedarebiT. amis Sedegad bevri maTgani eZebs<br />

samsaxurs sazRvargareT.<br />

5.1.2 rTul rTul situaciebSi situaciebSi qalebisaTvis qalebisaTvis specialuri specialuri daxmarebis daxmarebis formebi<br />

formebi<br />

5.1.2.1 marto martoxela marto xela qali<br />

qali<br />

5.1.2.2 qvriv qvrivebi qvriv ebi (Svilebis (Svilebis gareSe)<br />

gareSe)<br />

(Svilebis (Svilebis gareSe)<br />

gareSe)<br />

5.1.2.3 ojaxi ojaxi qalis qalis meTaurobiT meTaurobiT sadac sadac arian arian qorwinebaSi qorwinebaSi dabadebuli dabadebuli bavSvebi<br />

bavSvebi<br />

5.1.2.4 ojaxi ojaxi qalis qalis meTaurobiT meTaurobiT sadac sadac arian arian qorwinebis orwinebis gareSe gareSe dabadebuli<br />

dabadebuli<br />

bavSvebi<br />

bavSvebi<br />

yvela yvela yvela SemTxvevebSi:<br />

SemTxvevebSi:<br />

ojaxSi ojaxSi Zaladobis Zaladobis msxverplTaTvis:<br />

msxverplTaTvis:<br />

_ adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dacvisa da<br />

daxmarebis saxelmwifo fondi<br />

cxeli xazi: 100229<br />

misamarTi: Tbilisi, wereTlis gamz. #144.<br />

uzrunvelyofs msxverplebs TavSesafriT<br />

_ Zaladobisagan Zaladobisagan dacvis dacvis erovnuli erovnuli qseli<br />

qseli<br />

83


misamarTi: zurab WavWavaZis # 9<br />

Tbilisi 0177, saqarTvelo<br />

tel/faqsi: (995 32) 50 60 64<br />

cxeli xazi: (995 32) 26 16 27<br />

antiviolence@avng.ge<br />

nato@avng.ge<br />

_ qalTa qalTa sakonsultacio sakonsultacio centri centri “saxli”<br />

“saxli”<br />

mis: ingoroyvas #26, Tbilisi<br />

tel: 989080<br />

Tavmjdomare: rusudan fxakaZe<br />

_ sareabilitacio sareabilitacio centri centri “safari”<br />

“safari”<br />

mis: veriko anjafariZis #9<br />

tel: 99532 225402, 220689<br />

Tavmjdomare nato zazaSvili<br />

_ qalTa qalTa sainformacio sainformacio centri centri<br />

centri<br />

mis: winamZRvriSvilis #40<br />

tel: 99532 952934<br />

faqsi: 99532 942699<br />

www.ginsc.net<br />

_ saqarTvelos saqarTvelos axalgazrda axalgazrda iuristTa iuristTa asociacia<br />

asociacia<br />

mis: kaxiZis # 15<br />

tel: 910883; 936101<br />

faqsi: (995 32) 923211.<br />

www. gyla.ge<br />

_ konstituciur konstituciur uf uflebaTa uf lebaTa<br />

dacvis dacvis centri<br />

centri<br />

mis: laRiZis # 3<br />

tel/faqsi: 99532 922561/66<br />

_ centri centri Tanadgoma<br />

Tanadgoma<br />

sakontaqto piri: nino xeTaguri<br />

mis: a. qurdianis #21<br />

tel: 995 32 356312<br />

el. fosta: center@tanadgoma.ge<br />

_ konstituciis konstituciis 42 42-e 42<br />

mu muxli mu xli<br />

sakontaqto piri: manana kobaxiZe<br />

tel: (99532) 998856<br />

mis: SevCenkos quCa 12, me-5 sarTuli, Tbilisi<br />

el. fosta office@article42.ge<br />

www.article42.ge<br />

fsiqologiuri fsiqologiuri daxmareba, daxmareba, romelic romelic romelic moicavs moicavs msxverplTa msxverplTa informirebulobasa<br />

informirebulobasa<br />

konsultacias.<br />

konsultacias.<br />

konsultacias.<br />

da<br />

da<br />

84


ndoba ndoba<br />

ndoba<br />

sakontaqto piri: nana agafiSvili<br />

tel: (99532) 954353<br />

el. fosta: ndoba@caucasus.net<br />

www.ndoba.org.ge<br />

qalTa qalTa sakonsultacio sakonsultacio centri centri “saxli”<br />

“saxli”<br />

mis: ingoroyvas #26, Tbilisi<br />

tel: 989080<br />

Tavmjdomare: rusudan fxakaZe<br />

safari safari<br />

safari<br />

nato zazaSvili<br />

tel: (99532) 232997<br />

el. fosta: natalia-z@mail.ru<br />

Zaladobisagan Zaladobisagan dacvis dacvis dacvis erovnuli erovnuli qseli<br />

qseli<br />

misamarTi: zurab WavWavaZis # 9<br />

Tbilisi 0177, saqarTvelo<br />

tel/faqsi: (995 32) 50 60 64<br />

cxeli xazi: (995 32) 26 16 27<br />

antiviolence@avng.ge<br />

nato@avng.ge<br />

qarTuli da saerTaSoriso organizaciebi, romlebic muSaoben reproduqciul<br />

janmrTelobaze, romelic moicavs sqesobrivi gziT gadamdeb daavadebebs da Sids:<br />

ADRA, Adventist Development and Relief Agency<br />

sakontaqto piri: munkhjargal miagram<br />

tel: 959476; 968976<br />

el. fosta: officemanager@adra.ge<br />

CARE International in Georgia<br />

tel: 291378<br />

el. fosta: Caucasus@care.org.ge<br />

JSI Health Women in Georgia Programme<br />

sakontaqto piri: nino berZuli<br />

tel: 505808/09<br />

el.fosta: nino@jsi.ge<br />

HERA XXI<br />

sakontaqto piri: nino wuleiskiri<br />

tel: 25 3471<br />

el.fosta: ntsul@access.sanet.ge<br />

85


centri centri Tanadgoma<br />

Tanadgoma<br />

sakontaqto piri: nino xeTaguri<br />

tel: 356312<br />

el.fosta: center@tanadgoma.ge<br />

Curation International Foundation<br />

sakontaqto piri: qeTi CxataraSvili<br />

tel: 25 13 44; 25 31 04<br />

el.fosta: k.chkhatarashvili@curatio.com<br />

Save the children (STI/AIDS prevention project)<br />

sakontaqto piri: Tea cagareli<br />

tel: 244520; 244521<br />

el.fosta: scgeorgia@savechildren.ge<br />

<strong>CS</strong>MA – Caucasus Social Marketing association<br />

sakontaqto piri: irakli xvedeliZe<br />

tel: 77 31 50<br />

el.fosta: irakli.csma@access.sanet.ge<br />

Child Rights Protection Association CLARITAS XXI<br />

tel: 94 34 48<br />

el.fosta: claritas@internet.ge<br />

<strong>Georgian</strong> plus Group G+G<br />

daviT ananiSvili<br />

tel: 42 00 52<br />

el.fosta: Datoan@mail.ru<br />

aseve, IDP Women Association "Consent", mis: Tbilisi, Tamar mefis gamziri 20. tel/faqsi:<br />

(+995 32) 34 49 82<br />

5555....2222 mamakacebi mamakacebi mamakacebi mamakacebi<br />

5.2.1 gansakuTrebuli gansakuTrebuli riskebi riskebi romlebsac romlebsac mamakacebi mamakacebi awydebian awydebian (Tu aseTebi aseTebi aseTebi arsebobs)<br />

arsebobs)<br />

ar arsebobs gansakuTrebuli riskebi mamakacebisaTvis, garda ruseTis mier okupirebul<br />

teritoriebze an am teritoriis mindebare soflebSi. aris mamakacTa gatacebis axali<br />

SemTxvevebi am raionebSi.<br />

5.2.2 samxedro samxedro samsaxuri<br />

samsaxuri<br />

5.2.2.1 samarTlebrivi<br />

samarTlebrivi samarTlebrivi regulireba<br />

regulireba regulireba da da praqtika praqtika (gansakuTre<br />

(gansakuTrebiT<br />

(gansakuTre biT sazRvargareT<br />

sazRvargareT<br />

myofTaTvis).<br />

myofTaTvis).<br />

mTavari<br />

mTavari<br />

86


saqarTvelos yvela moqalaqe eqvemdebareba samxedro savaldebulo aRricxvas (Tumca<br />

arsebobs gamonaklisebi maTTvis vinc ganTavisuflebulia samxedro samsaxuridan, is<br />

samxedro samsaxurSia, cixeSia da ase Semdeg). samxedro aRricxvas axorcieleben<br />

adgilobrivi TviTmarTvelobis organoebis Sesabamisi samsaxurebi 218 .<br />

yvela mamrobiTi sqesis moqalaqe 18-dan 27 wlamde valdebulia moixados savaldebulo<br />

samxedro samsaxuri 219 .<br />

pirs romelsac ar aqvs Sesrulebuli samxedro valdebuleba SeiZleba uari eTqvas<br />

sajaro samsaxurSi muSaobis dawyebaze 220 . es muxli zogadad gamoiyeneba rogorc<br />

samsaxurSi miRebis erT-erTi kriteriumi 221 .<br />

sisxlis samarTlebriv pasuxismgeblobas iwvevs samxedro savaldebulo samsaxuris<br />

moxdaze uaris Tqma 222 .<br />

moqalaqeobis armqone piri, romelic saqarTveloSi cxovrobs eqvemdebareba igive wesebs<br />

rogorc saqarTvelos moqalaqe. ucxoelebma sakuTari nebiT SeiZleba imsaxuron samxedro<br />

samsaxurSi mxolod amas sWirdeba prezidentis Tanxmoba 223 .<br />

saqarTveloSi arsebobs samxedro samsaxuris 4 forma: savaldebulo, sakontraqto<br />

(profesiuli), kadris samxedro samsaxuri da samxedro rezervi 224 .<br />

savaldebulo savaldebulo samxedro samxedro samsaxuri<br />

samsaxuri<br />

samxedro valdebulebis mosaxdelad moqalaqeTa samxedro samsaxurSi gawveva xdeba, rogorc<br />

wesi, weliwadSi orjer gazafxulsa da Semodgomaze 225 . gawvevadi savaldebulo samxedro<br />

samsaxuris xangrZlivobaa 12 Tve 226 .<br />

samxedro samsaxurSi gawvevisagan Tavisufldebian 227 :<br />

a) janmrTelobis mdgomareobis gamo samxedro samsaxurisaTvis uvargisad cnobili piri;<br />

b) piri, romelmac samxedro samsaxuri sxva saxelmwifos samxedro ZalebSi gaiara;<br />

g) piri, romelic sisxlis samarTlis mZime an gansakuTrebiT mZime danaSaulis<br />

CadenisaTvis aris nasamarTlevi;<br />

d) piri, romelic gadis arasamxedro, alternatiul, SromiT samsaxurs;<br />

e) aspiranti;<br />

v) piri, romelsac miniWebuli aqvs samecniero xarisxi da eweva pedagogiur an<br />

218 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxlebi 11-12.<br />

219<br />

“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 9.<br />

220<br />

“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 2.1.<br />

221 saias informacia.<br />

222 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, #2287, 22 ivlisi 1999, Tavi XLV.<br />

223 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 5.<br />

224 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 31<br />

225 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />

1997, 22-me muxlis pirveli punqti.<br />

226 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />

1997, 32-e muxlis pirveli punqti.<br />

227 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />

1997, 29 muxli.<br />

87


samecniero muSaobas;<br />

z) erTaderTi vaJi ojaxSi, romlis erTi wevri mainc daiRupa saqarTvelos<br />

teritoriuli mTlianobisaTvis brZolebSi an samxedro samsaxuris gavlisas.<br />

saqarTvelos prezidenti uflebamosilia gaanTavisuflos samxedro valdebulebis moxdisagan<br />

gansakuTrebuli niWiT dajildoebuli wvevamdeli.<br />

wvevamdels samxedro samsaxurSi gawveva gadauvaddeba 228 :<br />

a) janmrTelobis mdgomareobis gamo samxedro samsaxuris gavlisaTvis droebiT<br />

uvargisad aris cnobili d vadiT erT wlamde;<br />

b) mis mimarT mimdinareobs sisxlis samarTlebrivi devna d Sesabamisi organoebis mier<br />

saTanado gadawyvetilebis miRebamde; (6.11.2009 N 2019)<br />

g) aris umaRlesi an saSualo specialuri saswavleblis studenti da Caricxuli iyo<br />

samxedro kaTedraze d am punqtis „g 1 “ qvepunqtis amoqmedebamde;<br />

g 1 ) aris saqarTveloSi akreditebuli umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis an ucxo<br />

qveynis kanonmdeblobiT dadgenili wesiT aRiarebuli ucxo qveynis umaRlesi saganmanaTleblo<br />

dawesebulebis studenti d swavlis damTavrebamde, umaRlesi ganaTlebis TiToeul safexurze;<br />

d) man gadaixada samxedro savaldebulo samsaxuris gadavadebisaTvis „samxedro<br />

savaldebulo samsaxuris gadavadebis mosakreblis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili<br />

mosakrebeli;<br />

e) aris zogadsaganmanaTleblo dawesebulebis moswavle d 20 wlis asakamde;<br />

v) patronobs Sromisuunaro, mis kmayofaze myof bebias an papas, Tu mas ara hyavs sxva<br />

kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />

z) hyavs ori an orze meti Svili;<br />

T) mis kmayofazea ojaxis Sromisuunaro wevri, romelic saWiroebs mudmiv mzrunvelobas<br />

da ara hyavs sxva kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />

i) mis kmayofazea ojaxis Sromisuunaro wevri, romelic saWiroebs mudmiv mzrunvelobas,<br />

hyavs calke ojaxad mcxovrebi da, romelsac ar SeuZlia ojaxis Sromisuunaro wevris movlapatronoba;<br />

k) mis kmayofazea arasrulwlovani an/da oboli da-Zma;<br />

l) aris mRvdelmsaxuri an swavlobs sasuliero saswavlebelSi;<br />

m) aris dediserTa;<br />

n) muSaobs sofelSi maswavleblad an eqimad;<br />

o) gawvevis gadavadebis ufleba miniWebuli aqvs saqarTvelos prezidentis<br />

brZanebulebiT;<br />

p) hyavs erTi Svili d Svilis SeZenis dRidan sami wlis vadiT.<br />

samxedro savaldebulo samsaxuri SesaZlebelia gadavadebul iqnas 18 TviT da amisaTvis<br />

gadasaxadi Seadgens 2000 lars. aRniSnuli SeiZleba ganxorcieldes 2-jer da piris 25<br />

wlis asakamde 229 .<br />

228 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />

1997, 30 muxli.<br />

88


sakontraqto sakontraqto (profesiuli) (profesiuli) da da kadris kadris samxedro samxedro samxedro samsaxuri<br />

samsaxuri<br />

piri romelic asrulebs samxedro savaldebulo samsaxurs an iyo samxedro mosamsaxure<br />

SeiZleba ganacxadi gaakeTos sakontraqto samsaxurze. (gancxadeba-anketis mosaZieblad<br />

ewvieT Tavdacvis saministros veb gverds: http://www.mod.gov.ge/?l=G&m=5&sm=11). am<br />

SemTxvevaSi pirma unda gaiaros konkursi 230 .<br />

sakontraqto da kadris samxedro samsaxurSi piri iTvleba samxedro mosamsaxured,<br />

saxelmwifo xelisuflebis warmomadgenlad da mas mfarvelobs saxelmwifo. sakontraqto<br />

samsaxuris vadebi ganisazRvreba kanoniT 231 .<br />

sarezervo sarezervo sarezervo samsaxuri<br />

samsaxuri<br />

rezervSi Caricxuli piri samxedro sarezervo samsaxurs gaivlis weliwadSi erTxel, 18 dRis<br />

vadiT 232 .<br />

sarezervo samsaxurisTvis dawesebuli zogadi asaki aris 27-dan 40 wlamde. samxedro<br />

Zalebis rezervi iyofa sam kategoriad: aqtiuri rezervi, erovnuli gvardiis rezervi da<br />

individualuri rezervi 233 .<br />

aqtiuri rezervi kompleqtdeba pirebisagan, romlebic samxedro savaldebulo, sakontraqto<br />

(profesiuli), kadris samxedro samsaxuridan daTxovnili arian rezervSi CaricxviT da<br />

romlebic janmrTelobisa da fizikuri mdgomareobiT akmayofileben am kategoriisaTvis<br />

dadgenil moTxovnebs. 234<br />

erovnuli gvardiis rezervi kompleqtdeba administraciul-teritoriuli erTeulebis<br />

mixedviT, im pirebisagan, romlebic TavianTi specifikuri codniT an/da gamocdilebiT<br />

akmayofileben am kategoriisaTvis dadgenil moTxovnebs 235 .<br />

individualuri rezervi kompleqtdeba pirebisagan, romlebic ar iricxebian aqtiur da<br />

erovnuli gvardiis rezervebSi, im pirebisagan, romlebmac am muxlis me-4 da 4 1 punqtebis<br />

safuZvelze gaiares samxedro sarezervo samsaxuri, agreTve pirebisagan, romlebmac „samxedro<br />

valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis 29-e da 30-e muxlebis<br />

safuZvelze isargebles samxedro savaldebulo samsaxurSi gawvevisagan ganTavisuflebis an<br />

gawvevis gadavadebis uflebiT da SeusruldaT 27 weli. 236 .<br />

samxedro sarezervo samsaxurisgan Tavisufldebian 237 :<br />

a) qalebi;<br />

b) sarkinigzo transportis teqnikuri Semadgenloba, muSebi da mosamsaxureebi, romlebic<br />

emsaxurebian gadayvana-gadazidvas an dasaqmebuli arian moZravi Semadgenlobisa da sarkinigzo<br />

transportis mowyobilobebis momsaxurebiTa da remontiT;<br />

229<br />

“samxedro savaldebulo samsaxuris gadavadebis mosakreblis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #1531, 2002, 21<br />

ivnisi<br />

230<br />

“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 2.<br />

231<br />

“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 32.<br />

232 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 6.<br />

233 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 2 da 5.<br />

234 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 3.<br />

235 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 3.<br />

236 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 3.<br />

237 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 8.<br />

89


g) sazRvao flotis Semadgenloba;<br />

d) pedagogebi da eqimebi, romlebic muSaoben soflad;<br />

e) saqarTvelos Sinagan saqmeTa da Tavdacvis saministroebis sistemaSi momuSave pirebi;<br />

v) Tbilisis metropolitenis TanamSromlebi;<br />

z) mosamarTleebi;<br />

T) pirebi, romlebmac moixades arasamxedro alternatiuli SromiTi samsaxuri;<br />

i) sazRvargareT saswavleblad an samuSaod myofi pirebi;<br />

k) diplomatiuri Tanamdebobis pirebi;<br />

l) sasuliero pirebi;<br />

m) „samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis 29-e<br />

muxlis pirveli punqtis „a“ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli pirebi;<br />

n) saqarTvelos parlamentis wevrebi.<br />

zemoaRniSnul „a“, „T“, „i“, „k“ da „n“ qvepunqtebiT gansazRvrul pirebs ufleba aqvT<br />

nebayoflobiT gaiaron samxedro sarezervo samsaxuri 238 .<br />

piri, romelic sisxlis samarTlis mZime an gansakuTrebiT mZime danaSaulis CadenisaTvis aris<br />

nasamarTlevi, samxedro sarezervo samsaxurSi ar miiReba 239 .<br />

pirs samxedro sarezervo samsaxuris gavla gadauvaddeba, Tu:<br />

a) mis kmayofazea ojaxis Sromisuunaro wevri, romelic saWiroebs mudmiv mzrunvelobas<br />

da ar hyavs sxva kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />

b) igi patronobs Sromisuunaro, Tavis kmayofaze myof bebias an papas, radgan mas ar hyavs<br />

sxva kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />

g) mis kmayofazea arasrulwlovani an/da oboli da-Zma;<br />

d) igi gawvevis dRisaTvis kanonmdeblobiT dadgenili wesiT registrirebulia, rogorc<br />

saqarTvelos parlamentis wevrobis kandidati, arCevnebis Sedegebis damtkicebamde;<br />

e) amas moiTxovs misi saqmianobis specifika, romelic dakavSirebulia sezonur<br />

samuSaosTan.<br />

v) aqvs seriozuli jamrTelobis problema.<br />

moqalaqeebi moqalaqeebi romlebic romlebic romlebic sazRvargareT sazRvargareT imyofebian<br />

imyofebian<br />

samxedro samarTlis eqspertma, asociacia “samarTali da Tavisuflebas” warmomadgenelma<br />

nino TurmaniZem ganacxada, rom zemoaRniSnuli kanonis normebi sruliad xorcieldeba<br />

praqtikaSi. Tumca arsebobs vakumi kanonmdeblobaSi im pirTa savaldebulo samxedro<br />

samsaxurTan mimarTebaSi vin sazRvargaeT cxovroben da muSaoben. eqspertma daadastura,<br />

rom praqtikaSi sazRvargareT myofi pirebis ojaxis wevrebi exmaurebian gawvevas da<br />

miaqvT Sesabamis samsaxurSi damadasturebeli sabuTi imisa, rom piri ar imyofeba<br />

saqarTveloSi. dabrunebis Semdegi piri aucileblad piradad unda gamocxaddes<br />

adgilobriv TviTmarTvelobis organoSi da gaiaros registracia. ar aqvs mniSvneloba piri<br />

legalurad cxovrobda Tu ara sazRvargareT 240 .<br />

arasamxedro, arasamxedro, alternatiuli alternatiuli SromiTi SromiTi samsaxuri<br />

samsaxuri<br />

238 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 8.<br />

239 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 8.<br />

240 “samarTali da Tavisuflebis” warmomadgenelTan nino TurmaniZesTan interviu krilovis q. 7/9; tel.(995<br />

32) 95 89 80; mob: (995 93) 366 300; 2008 wlis ivnisi.<br />

90


eligiuri Tu sxva raime mrwamsis gamo pirma SeiZleba gaiaros alternatiuli SromiTi<br />

samsaxuri samxedros nacvlad 241 .<br />

arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevas awarmoebs moqalaqeTa arasamxedro,<br />

alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisia 242 . qlbatonma TurmaniZem<br />

ganacxada Semdegi: “komisia srulad ganixilavs ganacxads. ganmcxadeblis gamocda<br />

mimdinareobs kiTxva pasuxis reJimSi. ufro metad iaRovas mowmeebi mimarTaven<br />

alternatiul samsaxurs. sistema marTvada.”<br />

moqalaqe arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurs gadis: saavario-samaSvelo,<br />

ekologiur, xanZarsawinaaRmdego an sxva specialur arasamxedro-SromiT formirebebSi;<br />

samoqalaqo daniSnulebis samSeneblo, saremonto organizaciebsa da obieqtebze; organizaciebsa<br />

da obieqtebze, romlebic soflis meurneobis produqcias awarmoeben; komunaluri<br />

momsaxurebis dawesebulebebSi; janmrTelobis dacvis dawesebulebebSi 243 .<br />

arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris gavlis vadaa umaRlesi ganaTlebis mqone<br />

pirisaTvis d 18 Tve, umaRlesi ganaTlebis armqone pirisaTvis d 24 Tve 244 .<br />

piri romelic alternatiul samsaxurs gaacdens valdebuli iqneba gacdenili dgeebis<br />

gaormagebuli rodenoba imuSaos. samsaxuris sistematiuri gacdenis gamo alternatiuli<br />

samsaxuri Seidzleba gaugrZeldes 3 Tvemde vadiT 245 .<br />

moqalaqe, romelmac moixada arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri da Caricxulia<br />

rezervSi, SeiZleba gaiwvion stiqiuri ubedurebebis da avariebis Sedegebis likvidaciis<br />

samuSaoebze, aseve mobilizaciis an sagangebo mdgomareobis gamocxadebis dros 246 .<br />

5.2.2.2. keTilsindisieri keTilsindisieri protetsi protetsi kanonebisa kanonebisa kanonebisa da da wesebis wesebis mixedviT<br />

mixedviT<br />

keTilsindisieri samxedro samsaxuris praqtika daregulirebulia “arasamxedro,<br />

alternatiuli SromiTi samsaxuri Sesaxeb” 247 saqarTvelos kanoniT romelic miiRes 1997<br />

wlis 28 oqtombers. adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciaze dayrdnobiT<br />

zemoaRniSnuli kanoni gansazRvravs arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris<br />

SesaZleblobas rogorc gonivrul da humanur kompromiss ideebis sam gamoxatulebas<br />

Soris: rwmenis, religiis, mrwamss da samedro valdebulebas Soris 248 . moqalaqeTa<br />

arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisia aris<br />

saxelmwifos mtavri organo, romelic zemoaRniSnul sakiTxebs aregulirebs. nebismieri<br />

pirs romelic eqvemdebareba samxedro savaldebulo samsaxuris moxdas, magram rwmenis,<br />

religiisa Tu mrwamsis gamo ar surs imsaxuros jarSi SeuZlia Seitanis ganacxadi<br />

241 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri Sesaxeb” saqarTvelos kanoni #1012, 1997 wlis 28<br />

oqtomberi, muxli 4.<br />

242<br />

“arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />

muxli 3.<br />

243<br />

“arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />

muxli 5<br />

244 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />

muxli 6<br />

245 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />

muxli 16<br />

246 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />

muxli 18<br />

247 www.parliament.ge<br />

248 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 1<br />

91


savaldebulo samsaxuris alternatiuli SromiTi samsaxuriT Secvlis mizniT. aplikanti<br />

unda dasaqmdes romelime qvemoTCamoTvlil SromiT samsaxurSi 249 :<br />

a) stiqiuri ubedurebis Sedegebis likvidaciaze<br />

b) mosavlis aRebis dros sezonur samuSaoze<br />

g) sxva arasamxedro xasiaTis samuSaoze<br />

moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisiis mier<br />

moxucebis, invalidebis, upatronod darCenili da kanonmdeblobis Sesabamisad socialurad<br />

daucveli sxva pirebis movla-patronobisaTvis saqarTvelos moqalaqeebis gamweseba CaiTvleba<br />

arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurad 250 . saqarTvelos prezidentis gadawyvetilebiT<br />

moqalaqe, romelic gadis arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurs, SeiZleba dasaqmdes<br />

stiqiuri ubedurebis Sedegebis likvidaciaze, mosavlis aRebis dros sezonur samuSaoze da<br />

sxva arasamxedro xasiaTis samuSaoze 251 . Tumca, kanonis me-5 muxlis me-3 punqtis Tanaxmad<br />

saqarTvelos moqalaqes arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri SeuZlia gaiaros sxva<br />

samsaxurebsa Tu arasamxedro-SromiT formirebebSic, romelTa nusxas amtkicebs saqarTvelos<br />

prezidenti<br />

moqalaqes arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri SeuZlia gaiaros saqarTvelos<br />

samxedro Zalebis samSeneblo, sameurneo da sxva qvedanayofebSi Sesabamis samoqalaqo<br />

Tanamdebobaze 252 .<br />

arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris xangrZlivoba umaRlesi ganaTlebis mqone<br />

pirTaTvis Sedgens 18 Tves xolo, umaRlesi ganaTlebis armqone pirTaTvis 24 Tve.<br />

arasamxedro, alternatiuli samxedro samsaxuris dawyebis TariRi gansazRvruli unda<br />

iyos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministris brZanebiT.<br />

moqalaqe, romelmac unda moixados samxedro valdebuleba da aqvs samxedro samsaxuris<br />

gauvlelobis am kanoniT gaTvaliswinebuli dasabuTebuli mizezi,saqarTvelos prezidentis<br />

mier saqarTvelos samxedro ZalebSi gawvevis gamocxadebidan 10 dRis ganmavlobaSi gancxadebiT<br />

mimarTavs raionis (qalaqis) gamwvev komisias. raionis (qalaqis) gamwvevi komisia Seiswavlis<br />

wvevamdelis pirad saqmes da moiZiebs masalebs, romlebic daadastureben mis mier moyvanili<br />

argumentis siswores. ganmcxadebels ufleba aqvs daeswros komisiis sxdomas da daasabuTos<br />

Tavisi mosazreba. raionis (qalaqis) gamwvevi komisia valdebulia 20 dRis ganmavlobaSi<br />

ganixilos moqalaqis gancxadeba da gamoitanos Sesabamisi daskvna, romelic mis pirad saqmesTan<br />

erTad saboloo daskvnisaTvis egzavneba moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT<br />

samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisias. arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi<br />

gawvevis saxelmwifo komisias daskvna gamoaqvs moqalaqis gancxadebis, piradi saqmisa da raionis<br />

(qalaqis) gamwvevi komisiis daskvnis miRebidan erT TveSi. moqalaqeTa arasamxedro,<br />

alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis an gawvevaze uaris Tqmis Sesaxeb gadawyvetilebas<br />

iRebs da Sesabamis brZanebas gamoscems saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri<br />

dacvis ministri moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis<br />

saxelmwifo komisiis daskvnis safuZvelze. Tu komisia daakmayofilebs ganmcxadeblis<br />

moTxovnas, xolo saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministri<br />

gamoscems Sesabamis brZanebas, ganmcxadebeli Cairicxeba arasamxedro, alternatiul SromiT<br />

249 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />

punqti 1<br />

250 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />

punqti 2<br />

251 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />

punqti 4<br />

252 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />

punqti 3<br />

92


samsaxurSi 253 .<br />

arasamxedro alternatiuli SromiTi samsaxuris adgili ganisazRvreba ganmcxadeblis<br />

sacxovrebeli adgilis mixedviT.<br />

5.2.2.3. keTilsindisieri keTilsindisieri piris piris mxardaWera mxardaWera (aramTavroboebi, (aramTavroboebi, eklesia eklesia organizaciebi organizaciebi da<br />

da<br />

a.S.).<br />

a.S.).<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad alternatiuli da savaldebulo samxedro<br />

samsaxuris orive forma arsebobs. kanonis implementirebisa da sazogadoebrivi<br />

marTlSegnebis gazrdis mizniT, TASIC-ma saqarTveloSi daiwyo “ara samxedro<br />

alternatiuli samxedro samsaxuri saqarTveloSi” proeqtis ganxorcieleba, romlis<br />

mizani iyo mosaxleobis marTlSegnebis amaRleba, adamianis uflebaTa dacva da samxedro<br />

sferoSi mimdinare reformebis mxardaWera 254 . proeqti xorcieldeboda 2004-2005 wlebSi.<br />

saqarTvelos uSiSroebis koncefcia iTvaliswinebs kanonSi cvlilebebis proeqts romlis<br />

Sesabamisadac pirs SeuZlia Tavi Secvalos saTadarigo nawilSi savaldebulo samsaxuri<br />

180 an 200 saaTiT alternatiul samsaxurSi muSaobiT. Tavis aridebis SemTxvevaSi piri<br />

dajarimdeba 1000 lariT. Tu, Tavis arideba ganeorebiT moxdeba piri dapatimrebul iqneba<br />

erT wlamde vadiT. kanoni ar gavrceldeba, eqimebze maswavleblebze, rkinigzis teqnikur<br />

mosamsaxureebze, mosamarTleebze, diplomatebze, sasuliero pirebze da Tavdacvis<br />

saminitros TanamSromlebze aseve maTze visac ukve moxdili aqvs savldebulo samxedro<br />

samsaxuri.<br />

moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisias<br />

ufleba aqvs saqarTvelos saministroebsa da uwyebebs, agreTve sawarmoebs,organizaciebsa da<br />

dawesebulebebs (sakuTrebis formis miuxedavad) SesTavazos muSaxeli arasamxedro,<br />

alternatiuli SromiTi samsaxuris gavlisaTvis.<br />

saqarTvelos saministroebi da uwyebebi, agreTve sawarmoebi, organizaciebi dawesebulebebi<br />

(sakuTrebis formis miuxedavad), dainteresebis SemTxvevaSi, valdebulni arian yovelwliurad<br />

miawodon moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo<br />

komisias saTanado monacemebi arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxurisaTvis<br />

Tavisufali samuSao adgilebis raodenobis Sesaxeb 255 .<br />

5555....3333 bavSvebi bavSvebi bavSvebi bavSvebi<br />

5.3.1 bavSvebi bavSvebi zogadad<br />

zogadad<br />

5.3.1.1 specipikuri specipikuri riskebi riskebi romlebsac romlebsac bavSvebi bavSvebi ejaxebia ejaxebian ejaxebia zogadad<br />

zogadad<br />

5.3.1.2 sabavSvo sabavSvo sabavSvo baRebi baRebi da da da skolebi<br />

skolebi<br />

253 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 8<br />

254 http://www.delgeo.ec.europa.eu/en/programmesactions/listprojects.html<br />

255 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, me-10 muxlis<br />

me-2 da me-3 punqtebi<br />

93


5.3.1.3 specialuri specialuri damxmarebis damxmarebis formebi formebi im im ojaxebisaTvis ojaxebisaTvis visac visac visac bavSvebi bavSvebi yavs<br />

yavs<br />

saxelmwifo siRaribis zRvars miRma myof ojaxebSi obol bavSvebs uxdis Semweobas. bavSvi<br />

unda iyos 18 wlis asakamde da misi orive mSobeli unda iyos gardacvlili. isini iReben<br />

22 lars yovelTviurad da ara aqvs mniSvneloba maT meurves SeuZlia Tu ara muSaoba 256 .<br />

im SemTxvevaSi, Tu piris erT-erTi mSobeli daRupulia da ojaxs sxva Semosavali ar aqvs<br />

daxmareba TiToeul arasrulwlovanze TveSi Seadgens 55 lars, Tu mSobeli muSaobda<br />

saxelmwifo samsaxurSi magaliTad samxedro samsaxurSi – maSin misi pensia ufro didia.<br />

mravalSvilian ojaxebSi (3 Svili da meti) romlebic ar cxovroben siRaribis zRvars<br />

miRma isini Tviurad yovel bavSvze iReben daxmarebas 10 laris odenobiT siRaribis<br />

daZlevis programis farglebSi. aseve ojaxi romelic monawileobs am programaSi miiRebs<br />

erTjerad daxmarebas mesame Svilis SeZenisas 10 laris odenobiT 257 .<br />

5.3.2 gancalkevebuli gancalkevebuli bavSvebi<br />

bavSvebi<br />

omma samxreT oseTSi (romelic daiwyo 2008 wlis 8 agvistos) sxva SedegebTan erTad<br />

gamoiwvia aTasobiTa adamianis sakuTari saxlebidan da soflebidan gaqceva. Am dramatul<br />

momentSi rodesac Zalian bevri adamiani daiRupa da aTasobiT gaxda devnili, bavSvebi<br />

yvelaze metad itanjebodnen.<br />

konfliqtma gamoiwvia xalxis masobrivi gadaadgileba, romelTa umravlesobam Tavi<br />

moiyara dedaqalaqSi. savaraudod 30, 000 piri romelTa umravlesoba afxazeTidan an<br />

samxreT oseTidanaa dRes iTvleba devnilad da daaxloebiT maTgan 12, 000 aris bavSvia 258 .<br />

konfliqtis periodSi devnilma bavSvebma naxes ara marto dabombvis saSineleba aramed,<br />

aseve sakuTari saxlebis, skolebis da ezoebis ganadgureba.<br />

dReisaTvis saqarTveloSi ar moqmedebs kanoni romliTac daregulirebuli iqneboda<br />

sakiTxebi gancalkevebuli, Tanxlebis gareSe da obol bavSvebTan mimarTebaSi sagangebo<br />

mdgomareobebis dros. aRsaniSnavia rom samxreT oseTSi konfliqtis dros wiTeli jvris<br />

saerTaSoriso komitetma koleqtiur centrebSi devnilebs SesTavaza moZiebis servisi 259 .<br />

bavSvTa uflebebis dacvis konvenciis Sesabamisad yvela bavSvi unda iqnes registrirebuli<br />

dabadebidan dauyovnebliv. axalSobilTa registracia problemaa saqarTveloSi<br />

gansakuTrebiT soflebSi da sazogadoebis Rarib nawilSi.<br />

samoqalaqo reestris saagentos informaciis Sesabamisad saqarTvelos iusticiis<br />

saministros uaxloes momavalSi gascems yvela devnil bavSvze Sesabamis mowmobas.<br />

Registracia daiwyo 2009 wlis 12 marts. Samoqalaqo reestirs TanamSromlebi<br />

miawodeben saidentifikacio dokumentebs adgilze. yvela ToTxmet wlamde piri<br />

registracias gaivlis mSoblebis sacxovrebeli adgilis Sesabamisad da yvelas mieniWeba<br />

piradi nomeri. yvela devnili bvSvi miiRebs saidentifikacio dokumets ufasod. am<br />

ronisZiebis farglebSi daaxloebiT 7000 devnili bavSvi Setanili iqneba sainformacio<br />

bazaSi.<br />

256<br />

“2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #5854<br />

257<br />

saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri dacvis saministro<br />

www.moh.gov.ge<br />

258<br />

UNICEF, usafrTxo samoTxe saqarTvelos devnili bavSvebisaTvis<br />

http://www.unicef.org/infobycountry/georgia_48970.html<br />

259<br />

wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, http://www.icrc.org/Web/eng/siteeng0.nsf/html/georgia-feature-210808<br />

(a<br />

94


World Vision rogorc bavSvTa uflebebis damcveli organizacia yvelafers akeTebs raTa<br />

mTavrobamde miitanos yoveli calkeuli bavSvis sakiTi.<br />

5.3.3 oblebi<br />

oblebi<br />

5.3.3.1 obolTa obolTa movla movla patronobis<br />

patronobis patronobis saxelmwifos saxelmwifos valdebuleba, valdebuleba, samarTlebrivi<br />

samarTlebrivi<br />

regulacia<br />

regulacia<br />

saxelmwifo siRaribis zRvars miRma myof ojaxebSi obol bavSvebs uxdis Semweobas. bavSvi<br />

unda iyos 18 wlis asakamde da misi orive mSobeli unda iyos gardacvlili. isini iReben<br />

22 lars yovelTviurad da ara aqvs mniSvneloba maT meurves SeuZlia Tu ara muSaoba 260 .<br />

saxelmwifo aseve zrunevas oblebze mteli qveynis maStabiT 261 . saqarTvelos maStabiT<br />

garkveuli raodenobaa.<br />

2010 wlis ianvridan sabvSvTa movla-patronobis sakiTxebi, maT Soris obolTa movlapatronobis<br />

sakiTxebi ganaTlebisa da mecnierebis saministrodan gadcaeca saqarTvelos<br />

Sromis, jamrTelobisa da socialuri dacvis saministros. saministros Tanaxmad 262 ,<br />

daaxloebiT 2,600 mzrunvelobamoklebuli bavSvi aris registrirebuli (Tumca yvela<br />

maTgani ar aris oboli, es ricxvi Seicavs mitovebul bavSvebsac). saministro maT<br />

uzrunvelyofs samedicino dazRveviT.<br />

arsebobs bavSvis movlis SesaZlebloba upatrono bavSvTa saxlebidan. movlis programa 263<br />

muSaobs saqarTvelos 11 regionis 32 raionSi. socialuri muSakebi CarTulebi arian am<br />

programaSi. qveviT CamoTvlilia 7 yvelaze metad aqtiuri socialuri servisis ofisi 264 :<br />

Tbilisi: socialur muSakTa jgufi muSaobs Cvil bavSvTa sakiTxebze. jgufis<br />

xelmZRvanelia qeTevan demetraSvili, misamarTi: Tbilisi, nucubiZis q. 1, tel: (995 32)<br />

39 88 86.<br />

Tbilisi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia nino tvildiani, misamarTi:<br />

Tbilisis upatrono bavSvTa saxli #1, tel: (995 32) 522972.<br />

rusTavi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia bediaSvili, misamarTi:<br />

rusTavi, dumbaZis q. #38 tel: (995 8 24) 15 75 58.<br />

Telavi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia TinaTin gogiaSvili, misamarTi:<br />

Telavi, davit reqtoris q. #8, tel: (995 8 250) 7 01 35 da (995 8 250) 7 25 10.<br />

baTumi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia nino cecxladze, misamarTi:<br />

baTumi, aWaris ganaTlebis, kulturisa da sportis saministros Senoba, meore sarTuli<br />

quTaisi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia ana kiskeiZe, misamarTi: quTaisi,<br />

quTaisis ganaTlebis resurs centris Senoba.<br />

260 “2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #5854<br />

261 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros veb gverdi<br />

http://www.mes.gov.ge/index.php?module=multi&page=detals&multi_id=11&id=298<br />

262 http://banksandfinance.ge/society/324-jandacva.html<br />

263 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros veb gverdi<br />

http://www.mes.gov.ge/index.php?module=multi&page=detals&multi_id=11&id=303<br />

264 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros veb gverdi,<br />

http://www.mes.gov.ge/index.php?module=multi&page=detals&multi_id=11&id=299 .<br />

95


TianeTi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia Tamaz gorelaSvili, misamarTi:<br />

TianeTi TianeTis #1 skolaSi dRis centri.<br />

zugdidi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia lika Jvania, misamarTi:<br />

zugdidi, zugdidis #3 skolis Senoba.<br />

“aRmzrdeli ojaxi Rebulobs 200 laris odenobs daxmarebas Tviurad. Tumca, rodesac<br />

problema gadawydeba da aRmzrdeloba mTavrdeba es qmnis problemas aRmzrdel ojaxSi”<br />

ambobs ganaTlebis dam mecnierebis saministros socialuri muSaki nana idaZe 265 .<br />

socialuri muSakebi acxadeben, rom aRzrdis msurveli ojaxi ufro metia vidre bavSvebi<br />

romelTa gasazrdelad mibarebac aris SesaZlebeli 266 .<br />

ramodenime arasamTavrobo muSaobs am sakiTxebze.<br />

UNICEF 267 ,World Vision 268 , Every Child 269 da elizabet gastis fondma erToblivad daafuZnes<br />

60 bavSvebisaTvis gankuTvnili centi qveyanaSi. Centrebi emsaxureba axalgazrdebs 3 dan 17<br />

wlis asakamde da ganTavsebulebia TbilisSi, gorSi, Sida qarTlis raionis soflebSi da<br />

aseve devnilTaTvis kompaqturi Casaxlebis adgilebSi.<br />

patara jgufuri saxli aris alternatiuli sacxovrebeli bavSvebisaTvis. World Vision<br />

saqarTveloSi iyo pirveli vin danerga patara saxlis movlis sistema saqarTveloSi 2006<br />

wels. organizacia aqtiurad TanamSromlobs ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan.<br />

2004 wlidan moyolebuli zemoaRniZnuli organizacia 183 bavSvs aqedan 125 dabrunda<br />

biologiur mSoblebTan, 26 aRzrdisaTvis iqna mibarebuli ojaxebSi da 32 ki ganTavsda<br />

patara jgufur saxlSi.<br />

arasamTavrobo bavSvi da garemo 270 sTavazobs mawanwala da riskis qveS myof bavSvebs<br />

daxmarebas centrebis meSveobiT “beRurebi”, “cisartyela”, “jejili” da TbilisSi<br />

arsebuli mobiluri servisi.<br />

genezisis asaociacia 271 marTavs samedicino klinikas TbilisSi, didubis raionSi. klinika<br />

awarmoebs saqvelmoqmedo saqmianobas dam is ZiriTad samizne jgufs warmoadgenen quCis<br />

sabvSvebi da oblebi (daaxloebiT 1000 bavSvi). klinika uzrunvelyofs rogorc adgilze<br />

momsaxureobas aseve awarmoebs gasvliT konsultaciebs im bavSvebisaTvis romlebic<br />

saqarTvelos sxvadasxva bavSvTa saxlebSi cxovroben.<br />

amerikis iuristTa asociaciis kanonis uzenaesobis iniciativis quCis kaonebis programa<br />

cdilobs oblebs Seaswavlos sxvadasxva ZiriTadi wesebi raTa maT ufro metad SeeZloT<br />

sazogadoebaSi integracia. amSi maT exmarebaT Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

studentebi 272 .<br />

265<br />

adamianis uflebaTa Sesaxeb veb portal , http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2833&lang=en<br />

266<br />

adamianis uflebaTa Sesaxeb veb portal, http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2833&lang=en<br />

267<br />

UNICEF saqarTveloSi, http://www.unicef.org/infobycountry/georgia_48970.html,<br />

268<br />

World Vision, georgia.worldvision.org<br />

269<br />

Every child, http://www.everychild.org.uk/article/georgia<br />

270<br />

bavSvi da garemo, http://www.childandenvironment.org.ge/,<br />

271<br />

genezisi, http://www.genesis.org.ge/current_programs.htm<br />

272<br />

amerikis iuristTa asociacias quCis kaonebis programa oblebamde miaqvs<br />

http://www.abanet.org/rol/news/news_georgia_street_law_program_for_orphans.shtml<br />

96


5.3.3.2 samSobloSi samSobloSi dabrunebuli<br />

dabrunebuli dabrunebuli bavSvebisaTvis bavSvebisaTvis upatrono upatrono upatrono bavSvTa bavSvTa bavSvTa saxlebisa saxlebisa saxlebisa da<br />

da<br />

upatrono upatrono bavSvTa bavSvTa movlis movlis movlis aqtualuri aqtualuri xelmisawvdebuloba<br />

xelmisawvdebuloba<br />

xelmisawvdebuloba<br />

samSobloSi dabrunebulTaTvis arsebobs ramodenime SesaZlebloba. maT SeuZliaT<br />

gamoiyenon socialuri servisebi romlebic aRwerilia 5.3.3.1 punqtSi, monawileoba miiRon<br />

jamrTelobis, Sromis da socialuri uzrunvelyofis saministros programaSi upatrono<br />

da mzrunveloba moklebul bavSTaTvis, aseve, maT SeuZliaT miakiTxon TavSesafars<br />

romelic trefikingis winnaRmdeg brZolis saxelmwifo fondis mflobelobaSia (fondis<br />

direqtoria mari mesxi).<br />

5555....4444 xanSiSesulebi<br />

xanSiSesulebi<br />

xanSiSesulebi<br />

xanSiSesulebi<br />

5555....4444....1111 sapensio sapensio sapensio sapensio sistema sistema sistema sistema zogadad, zogadad, zogadad, zogadad, SesaZlebelia SesaZlebelia<br />

SesaZlebelia<br />

SesaZlebelia Tu Tu Tu Tu ara ara ara ara saSualo saSualo saSualo saSualo pen pensiaze pen pensiaze<br />

siaze siaze cxovreba cxovreba cxovreba cxovreba<br />

pensia SeiZleba iyos saxelmwifo da arasaxelmwifo. saxelmwifo pensiis gadaxda warmoebs<br />

saxelmwifo biujetidan. arasaxelmwifo pensia romlesac administrirebs<br />

specializirebuli iuridiuli pirebi, romelebsac gaaCniaT sapensio sqemebi da pensii<br />

odenoba damokidebuli piris mier gadaxdil premiumebze. saxelmwifo da arasaxelmwifo<br />

pensiebi aris 2 sxvadasxva sistema 273 .<br />

arsebobs arasaxelmwifo pensiis ori saxe : mudmivi pensia da gansazRvruli vadiT gasacemi.<br />

mudmivi pensia, romelic eZleva fizikur pirs pensiis gacemis dawyebidan gardacvalebamde;<br />

xolo meore saxlis pensiis vada SezRudulia 5 wlamde. meuRleebma SeiZleba miiRon<br />

erToblivi arasaxelmwifo pensia. Omelime meuRlis sikvdilis SemTxvevaSi piri miiRebs im<br />

Tanxis naxevars romelsac Rebulobdnen erToblivad. ganqorwinebis SemTxvevaSi yofili<br />

meuRleebi aRidgenen maT damoukidebel uflebas pensiaze 274 .<br />

sapensio Senatanebi SeiZlega agaakeTos rogorc individma aseve iuridiulma pirma.<br />

beneficiari SeiZleba iyos sxva individic 275 .<br />

organiszaciebi romlebmac SeiZlebaa daazRvion sapensio Senatanebi SeiZleba iyos banki,<br />

sadazRveo kompaniebi an sxva iuridiuli pirebi 276 .<br />

sasargeblo likebi: www.tbcbank.ge, www.procreditbank.ge, www.peoplesbank.ge.<br />

saqarTveloSi minimaluri pensia Seadgens 70 lars 277 .<br />

samomxmareblo kalaTa (sxovrebis minimumi) ar aris gansazRvruli saqarTveloSi. Tumca<br />

“sajaro samsaxurSi interesTa SeuTavseblobisa da korufciis Sesaxeb” saqarTvelos<br />

kanonis Sesabamisad am kanonis miznebisaTvis saarsebo minimumi Seadgens 100 lars 278 .<br />

Znelad warmosadgenia Cveulebrivi pensioneris SesaZleblobebi. aRsaniSnavia isic, rom<br />

fesebi katastrofulad izrdeba yovel dRe pursa da medikamentebze. Sesabamisad saSulo<br />

pensiT ar aris SesaZlebeli aanazRauro piris moTxovnilebebi.<br />

273 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 1-2<br />

274 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 5<br />

275 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-2 da me-9 muxlebi.<br />

276 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-5 Tavi.<br />

277 2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxb kanoni, muxli 48.<br />

278 “sajaro samsaxurSi interesTa SeuTavseblobisa da korufciis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 21-e muxli.<br />

97


5.4.2 Sesabamisoba Sesabamisoba pensiasTan pensiasTan da da sxva sxva benefitebTan<br />

benefitebTan<br />

qali iRebs saxelmwifo pensias 60 wlis asakidan. mamakaci iRebs saxelmwifo pensias 65<br />

wlis asakidan 279 . Tu aris safuZveli ori pensiis miRebisa (magaliTad asaki, qmeduunaroba<br />

an qmeduunaroba da marCenalis sikvdili), pirs SeuZlia miiRos mxolod erTi saxis<br />

pensia 280 . Tumca pirs SeuZlia miiRos socialuri daxmareba pensiasTan erTad 281 .<br />

socialuri daxmareba martoxela moxucisTvis (visac ekuTvnis pensia da ar muSaobs)<br />

Seadgens Tviurad 22 lars. ori an meti moxucisgan Semdgari ojaxisTvis (zemoaRniSnuli<br />

pirobebiT) aris 35 lari 282 .<br />

pirma unda mimarTos iusticiis saministros samoqalaqo reestris teritoriul organos<br />

raTa daiwyos pensiis miReba 283 .<br />

meore msoflio omis veteran iRebs 80 lars 284 .<br />

pirebi iReben pensiaze danamats staJis mixedviT:<br />

2 lari maTvis vinc muSobda 5 welze meti;<br />

4 lari maTTvis vinc muSobda 5 dan 15 wlamde;<br />

7 lari maTTvis vinc muSobda 15 dan 25 wlamde;<br />

10 lari maTTvis vinc muSobda 25 da meti weli. 285 .<br />

devnilebi romelTac ar gaaCniaT aranairi dokumenti maTi namsaxurebis wlebis dasadgenad<br />

danamats iReben maTi sqesissa da asakis mixedviT 286 :<br />

qalebi qalebi<br />

qalebi<br />

asaki asaki<br />

damatebiTi damatebiTi pensia/Tviurad<br />

pensia/Tviurad<br />

pensia/Tviurad<br />

60-62 2 lari<br />

62-64 4 lari<br />

64-66 7 lari<br />

66 da maRla 10 lari<br />

mamakacebi<br />

mamakacebi<br />

asaki asaki<br />

damatebiTi damatebiTi pensia/Tviurad<br />

pensia/Tviurad<br />

65-67 2 lari<br />

67-69 4 lari<br />

69-71 7 lari<br />

71 da maRla 10 lari<br />

279 saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministris 2006 wlis 10 Tebervlis<br />

#46 brZaneba, me-4 muxli<br />

280<br />

“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 5.<br />

281<br />

“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 12.<br />

282<br />

2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxb kanoni, muxli 48.<br />

283<br />

saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministries 2006 wlis 10 Tebervlis<br />

#46 brZaneba, me-15 muxli.<br />

284<br />

“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 22.<br />

285<br />

saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 29 agvistos #181 dadgenileba, muxli 1<br />

286<br />

saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 29 agvistos #181 dadgenileba, muxli 1<br />

98


pirma unda mimarTos iusticiis saministros samoqalaqo reestris teritoriul organos<br />

raTa daiwyos damatebis miReba 287 .<br />

5.4.3 pensiebze pensiebze pasuxismgebeli pasuxismgebeli organoebis organoebis sakontaqto sakontaqto informacia<br />

informacia<br />

“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanonisa da saqarTvelos Sromis, janrTelobis<br />

da socialuri uzrunvelyofis ministries 2006 wlis 10 Tebervlis #46 brZanebis<br />

Sesabamisad pirma unda mimarTos iusticiis saministros samoqalaqo reestris<br />

teritoriul samsaxurs raTa daiwyos pensiis mireba.<br />

TbilisSi:<br />

gldani gldani<br />

gldani - direqtori direqtori jaba jaba jaba sarvaZe<br />

sarvaZe<br />

sarajiSvilis gamziri, 3, tel: 624877<br />

didube didube CuRureTi CuRureTi – direqtori direqtori lela lela lela zarabiani<br />

zarabiani<br />

wereTlis gamziri, 67a, tel: 357913<br />

vake vake- vake direqtori direqtori maka maka miqaberiZe<br />

miqaberiZe<br />

abaSiZis q, 68, tel: 222184 915441<br />

isani isani – direqtori direqtori qeTevan qeTevan qeTevan bendeliani<br />

bendeliani<br />

qeTevan wamebulis q. 65, tel: 746539<br />

mTawminda mTawminda krwanisi krwanisi – direqtori direqtori goCa goCa maWavariani maWavariani<br />

maWavariani<br />

tabiZis q. 4<br />

naZaladevi naZaladevi naZaladevi – direqtori direqtori lela lela doliZe<br />

doliZe<br />

dadianis q. 34, tel: 66 22 60, 66 22 40<br />

saburTalo saburTalo – direqtori direqtori lela lela qarTveliSvili<br />

qarTveliSvili<br />

fanjikiZis q (budapeStis q), 2, tel: 371226, 382645<br />

samgori samgori – direqtori direqtori mamuka amuka bicureiSvili<br />

bicureiSvili<br />

TrialeTis, 50, tel: 760489<br />

regionebi:<br />

afxazeTi afxazeTi afxazeTi – direqtori direqtori merab merab jaxaia<br />

jaxaia<br />

Tbilisi, dadianis q. meore korpusi me-3 sadarbazo<br />

aWara aWara aWara – direqtori direqtori Shorena Shorena qoriZe<br />

qoriZe<br />

batumi, farnavaz mefis 4 tel: 70274<br />

guria guria – direqtori direqtori ivane ivane menabde menabde<br />

menabde<br />

ozurgeTi, apolon wulaZe 7<br />

imereTi imereTi – direqtori direqtori mamuka mamuka beraZe<br />

beraZe<br />

287 saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 29 agvistos #181 dadgenileba, muxli 4<br />

99


quTaisi, gansaxurdias q., 15, tel: 7-08-04<br />

kaxeTi kaxeTi – direqtori direqtori eka eka tCavelaSivili<br />

tCavelaSivili<br />

tCavelaSivili<br />

Telavi, Tbilisis gza 26<br />

mcxeTa mcxeTa-TaneTi<br />

mcxeTa TaneTi – direqtori direqtori lado lado lado zuramiSvili<br />

zuramiSvili<br />

zuramiSvili<br />

mcxeTa, Rvinjilias 2<br />

raWa raWa-leCxumi<br />

raWa raWa leCxumi leCxumi-qvemo<br />

leCxumi qvemo svaneTi svaneTi – direqtori direqtori murman murman donaZe<br />

donaZe<br />

ambrolauri, d. agmaSeneblis q.24, tel: 2-17-57<br />

samegrelo samegrelo-zemo<br />

samegrelo zemo svaneTi svaneTi – direqtori direqtori laSa laSa tyebuCaZe<br />

tyebuCaZe<br />

zugdidi, kostavas q. 58, tel: 5-2352, 5-2354<br />

samcxe samcxe-javaxeTi<br />

samcxe javaxeTi – direqtori direqtori aleqsandre aleqsandre gogiZe<br />

gogiZe<br />

axalcixe, kecxovelis q. 6<br />

qvemo qvemo qarTli qarTli – direqtori direqtori sofo sofo karanaZe<br />

karanaZe<br />

rusTavi, firosmanis q. 19, tel: 19-2623, 19-4140<br />

Sida Sida Sida qarTli qarTli – direqtori direqtori zaza zaza mindiaSvili<br />

mindiaSvili<br />

Gori, samefo q.24 tel: 7-7946<br />

5.4.4 moxucebulebis moxucebulebis TavSesafrebi<br />

TavSesafrebi TavSesafrebi (saxelmwifo, (saxelmwifo, arasamTavrobo)<br />

arasamTavrobo)<br />

aliel aliel-21 aliel 21<br />

Tbilisi tel : +995 93 27 20 05<br />

wminda wminda gabri gabrielis gabri elis saxelobis saxelobis TavSesafari<br />

TavSesafari<br />

+995 32 60 64 51, +995 93 27 20 05<br />

TavSesafari TavSesafari - saTnoeba<br />

saTnoeba<br />

Javis q. 5, 17; +995 32 66-77-71<br />

TavSesafari TavSesafari – pepela<br />

pepela<br />

saburTalo, +995 32 59 49 87<br />

TavSesafari TavSesafari - diakon diakon ioane ioane zardekis zardekis saxli<br />

saxli<br />

garanelis, 15<br />

+995 32 91 03 94, +995 32 91 12 24<br />

TavSesafari TavSesafari – muxrani muxrani 2007 2007<br />

2007<br />

gldanis me-2 mikro raioni; tel: +995 32 68 11 57<br />

TavSesafari TavSesafari – evangelur evangelur luTeranuli luTeranuli saxli<br />

saxli<br />

granelis , 15 tel: +995 32 94 35 62, +995 32 94 30 80<br />

saTnoebis saTnoebis saxli saxli<br />

saxli<br />

sakontaqto piri: zaur aladaSvili (prezidenti)<br />

mob: 877 712 288<br />

tel: +995 32 957 575, +995 32 95 16 46, +995 32 95 82 73<br />

misamarTi: aRmaSeneblis 121, me-3 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

100


el-fosta: Catarsis@posta.ge<br />

savane savane (moxucebulTa (moxucebulTa asociacia) asociacia)<br />

asociacia)<br />

sakontaqto piri: xaCatur varTaniani (prezidenti)<br />

mob: +995 93 313 32<br />

misamarTi: Temqa, me-11 mikro raioni, TabukaSvilis q. 44, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosTa: savane@savane.org.ge<br />

Taoba Taoba (xanSiSesulTa (xanSiSesulTa socialuri socialuri dacva)<br />

dacva)<br />

sakontaqto piri: uCa vaxania (direqtori)<br />

mob: +995 99 554 225<br />

misamarTi: nucubiZis q. 187a, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosTa: taoba@taoba.org.ge<br />

didgori didgori _ saqarTvelos saqarTvelos socialuri socialuri da da ekonomikuri ekonomikuri ganviTarebis ganviTarebis xelSemwyobi<br />

xelSemwyobi<br />

xelSemwyobi<br />

arasamTavrobo arasamTavrobo orga organizacia<br />

orga nizacia (muSaobs (muSaobs mxolod mxolod moxucebulebTan)<br />

moxucebulebTan)<br />

sakontaqto piri: anzor goTua (prezidenti)<br />

telefoni: +995 32 291 121/ 29 1<br />

misamarTi: wyneTis q. 14, me-5 sadarbazo me-4 sarTuli bina 115, Tbilisi, saqarTvelo<br />

5555....5555 SezRuduli SezRuduli<br />

SezRuduli<br />

SezRuduli SesaZleblobebisa SesaZleblobebisa<br />

SesaZleblobebisa<br />

SesaZleblobebisa da da da da fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri aSlilobis aSlilobis aSlilobis aSlilobis mqoneeee mqon mqon mqon pirebi pirebi pirebi pirebi<br />

5.5.1 specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli institutebi institutebi da da saxelmwifos saxelmwifos valdebuleba<br />

valdebuleba (samarTlebrivi<br />

(samarTlebrivi<br />

(samarTlebrivi<br />

regulaciebi regulaciebi da da praqtika)<br />

praqtika)<br />

14 ivnisi aris SezRuduli SesZleblobebis mqone pirTa dacvis dRe 288 .<br />

SezRuduli SesaZleblobis mqone piri aris adamiani, romelsac daavadebis, travmis, gonebrivi<br />

Tu fizikuri defeqtis Sedegad darRveuli aqvs organizmis sasicocxlo funqciebi<br />

janmrTelobis metdnaklebad moSlis gamo, rac ganapirobebs profesiuli Sromis unaris srul<br />

an nawilobriv dakargvas anda yofa-cxovrebis arsebiT gaZnelebas 289 .<br />

SezRuduli SesaZleblobebis mqone piris diskriminacia akrZalulia da amgvari qmedeba<br />

warmoadgens danaSauls saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis Sesabamisad 290 .<br />

saxelmwifo uzrunvelyofs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa socialur dacvas.<br />

saxelmwifo organoebi, sawarmoebi, dawesebulebebi da organizaciebi invalidebs uqmnian<br />

pirobebs sacxovrebeli, sazogadoebrivi da sawarmoo SenobebiT, transportiTa da<br />

satransporto komunikaciebiT, kavSirgabmulobisa da informaciis saSualebebiT<br />

sargeblobisaTvis, Tavisufali rientaciisa da gadaadgilebisaTvis 291 .<br />

saxelmwifom xeli unda Seuwyos SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa samedicino da<br />

profesiul reabilitacias. unda SemuSavdes individualuri programebi. 292<br />

aSS-s saxelmwifo departamentma aRniSna, rom problema naklebad prioritetulia<br />

mTavrobisaTvis. diskriminacia SezRuduli SesaZleblobebis mqone piris mimarT dasaqmebis,<br />

ganaTlebis, samedicino momsaxuebiT sargeblobis da aseve saxelmwifos sxva momsaxurebis<br />

sferoebSi problemaa da socialuri diskriminacia arsebobs. administraciuli kodeqsi<br />

avaldebulebs unarSzRudulebis Sesvlis xelmisawvomobas da ardakmayofilebis<br />

288<br />

saqarTvelos prezidentis 2003 wlis 13 ivnisis #260 brZanebuleba<br />

289<br />

“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni<br />

290 2 saqarTvelos sisxlis samrTlis kodeqsi muxli 142 .<br />

291<br />

“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-3 da me-7<br />

muxlbi<br />

292 “SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 14.<br />

101


SemTxvevaSi iTvaliswinebs jarimas. mTavrobam gadadga nabijebi unarSezRudulebis<br />

saWireobebis mosagvaeblad wlis ganmavlobaSi. martSi iusticiis saministros samoqalaqo<br />

reestis saagentoSi dasaqmda 6 unarSezRuduli moqalaqe, romlebis satelefono<br />

konsultaciebze muSaoben. piloturi programis farglebSi am pirebs CautardaT winaswari<br />

treiningi rac maT aZlevT saSualebas saxlidan imuSaon. Imave TveSi 40 avtobusi<br />

unarSezRudulebisaTvis specialuri asasvleliT daemaTa municipalur transports<br />

TbilisSi 293 .<br />

2008 wlis seqtemberSi saxalxo damcvelis ofisma daarsa specialuri centri<br />

unarSezRuduli pirebisaTvis. Saxalxo damcveli xazs usmavms aseve ramodenime sakiTxs: a)<br />

“unarSezRuduli piris” statusis miniWeba araefeqturia da xSir SemTxvevaSi bevri<br />

adamianisaTvis aris damamcirebeli; b) unarSezRudul pirebTan momuSave xalxis uflebebi<br />

ar aris daculi rac ara negatiurad aisaxeba unarSzRudulebze g) unarSzRudulTaTvis<br />

programebi ar aris fokusirebulia maTi cxovrebis pirobebis gaumjobesebaze aramed<br />

adgenen zogiert aspeqts maTi movlis da reabilitaciis; d) unarSezRudulebis<br />

saWiroebebi kargad ar aris Sefasebuli 294 . damatebiT, saxelmwifos mxridan Sesabamisi<br />

institutebi saTanadod ar finansdebian 295 .<br />

mkveTrad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone pirebs eniSnebaT pensia 35<br />

laris odenobiT. mniSvnelovnad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone<br />

pirebs eniSnebaT pensia 28 laris 296 odenobiT. am saxis pensiis misaRebad pirebma unda<br />

gaiaron igive procedurebi rac aRwerilia 3.3.6 TavSi.<br />

mxedveloba SezRuduli pirebi ganekuTvnebian pirvel kategorias, iReben daxmarebas 22<br />

laris odenobiT. Tu maTi unarSewRuduloba mniSvnelovnad gamoxatulia maSin 32 laris<br />

odenobiT 297 .<br />

2008 wlis oficialuri monacemebis Sesabamisad qveyanaSia 160,638 unarSezRuduli piri.<br />

2007 wlis monacemebiT iyo 11,024 unarSezRuduli bavSvi Tumca realuri ricxvi ufro<br />

maRalia 298 .<br />

qveyanaSi funqcionirebs 31 dawesebuleba unarSezRudul bavSTaTvis. Esenia unarSezrudul<br />

bavSvta ganaTlebis specializirebulni institutebi, romlebsac aqvT problemebi<br />

aRWurvilobasTan da meTodikasTan dakavSirebiT. zogierT unarSezRudul bavSvs aqvs<br />

SesaZlebloba iswavlos Cveulebriv skolaSi, iyo probelemebi am sakiTxTan<br />

dakavSirebiTac 299 . Wlis ganmavlobaSi mTavrobam gamarTa Zlieri media kampania da situacia<br />

nel nela umjobesdeba 300 .<br />

SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone bavSvebs, romlebic saWiroeben sxva piris mudmiv<br />

daxmarebas eniSnebaT pensia 35 laris odenobiT. sxva saxis unarSezRudulebs ki 28 laris<br />

odenobiT. 18 wlamde unarSezRuduli bavSvi Tu igi siRaribis zRvars miRma myofi<br />

293<br />

aSS-s saxelmwifo departamentis, saqarTveloSi adamianis uflebaTa Sesaxeb angariSi, 2009 wlis 25<br />

Tebervali http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm<br />

294<br />

saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2008 wlis pirveli naxevari<br />

http://ombudsman.ge/uploads/reports/moxseneba_2008_1naxevari.pdf<br />

295<br />

saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2008 wlis meore naxevari, http://ombudsman.ge/index.php?m=331;<br />

296 saqarTvelos Kanoni saxelmwifo pensiis Sesaxeb, muxli 8;<br />

297 2 saqarTvelos mTavrobis 2006 wlis 28 ivlisis #145 dadgenileba, muxli 8 ;<br />

298<br />

aSS-s saxelmwifo departamentis, saqarTveloSi adamianis uflebaTa Sesaxeb angariSi, 2009 wlis 25<br />

Tebervali http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm accessed 2 June 2009<br />

299<br />

saqarTvelos parlamentis 2004 wlis 13 tebervlis #3337 rezolucia.<br />

300 saias mosazreba<br />

102


ojaxidanaa iRebs damatebiT 22 larian daxmarebas. Tu maTi unarSezRuduloba mkveTrad<br />

aris gamoxatuli isini Sesabamisad ireben 45, 38 da 32 larian daxmarebebs 301 .<br />

saqarTvelos saxalxo damcvelis azriT kriteriumebi romliTac ganisazRvreba siRaribis<br />

zRvars miRma myofi ojaxebi Zalzed mkacria. rac Zalian arTulebs unarSezRudul<br />

bavSvTaTvis 22 lariani daxmarebis miRebis SesaZleblobas 302 . unarSezRudul pirTa<br />

daxmarebis centri aris gaxnili saxalxo damcvelis ofisSi sadac aseve exmarebian<br />

fsikikurad daavadebul pirebs 303 .<br />

qveyanaSi sxvadasxva institutebi (saxelmwifo da arasamTavrobo) muSoben unarSezRuduli<br />

pirebis problemebze:<br />

fondi “Semdegi “Semdegi nabiji” nabiji” exmareba unarSezRudul bavSvebs romlebic iq cxovroben. amasTan<br />

organizaiis warmomadgenelma ganacxada rom radgan ar arsebosb adgili sadac<br />

mozardebsac SeuZliaT miiRon Sesabamisi daxmareba isini mozard unarSezRudulebsac<br />

exmarebian.<br />

misamarTi: Tbilisi, WavWavaZis pr. #74a tel: (995 32) 23 01 40<br />

“imedi” “imedi” unarSezRudulTa fsiqologiuri da socialuri reabilitaciis centri.<br />

misamarTi: zezva gafrindaSvilis q. #6 tel: (995 32) 566 425<br />

socialuri Terapiis saxli exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />

ganviTarebaSi. tel: (995 32) 77 54 85; (99532) 77 11 84.<br />

“gaerTianeba xalxisTvis” exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />

ganviTarebaSi. tel: (995 32) 77 63 07<br />

quTaisis moxucebulTa daxmarebis saxli aqvs unarSezRudulTaTvis fsiqologiuri<br />

daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba. misamarTi: quTaisi, mefe<br />

solomonis q. 2, me-4 Sesaxvevi #6. sakontaqto piri: giuli muSkudiani. tel: (995 99)<br />

23 31 32<br />

Tbilisis moxucebulTa daxmarebis saxls aqvs unarSezRudul moxucebulTaTvis<br />

fsiqologiuri daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba (qalebi 60<br />

wels maRla da kacebi 65 wels maRla). misamarTi: Tbilisi, Temqis dasaxleba 11, me-2<br />

kvarali. sakontaqto piri: TamTa demuriSvili. tel: (995 99) 92 30 82<br />

fsiqo – fsiqikuri gamrTelobis socialuri reabilitaciis centri – uzrunvelyofs<br />

consultaciasa da jandacvas. misamarTi: Tbilisi, lado asaTianis q. #10, tel: (995 32)<br />

39 78 44<br />

“afra” _ exmareba fsiqikurad daavadebul pirebs, maT mSoblebs da momvlelebs. misamarTi:<br />

Tbilisi, lado asaTianis q. #10. Tel: (995 99) 15 38 01<br />

Zevris moxucebulTa daxmarebis saxli _ exmareba fsiqikurad avadmyof xalxs sxovrebis<br />

pirobebis gaumjobesebaSi. aqvs fsiqo-socialuri reabilitacia, sakvebiT da jandacviT<br />

301 “saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni muxli 8; saqarTvelos mTavrobis 2006 wlis 28 ivlisis<br />

#145 dadgenileba, muxli 8 2 ;<br />

302 saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2007 wlis meore naxevari, gverdebi 310-318;<br />

http://ombudsman.ge/files/468_19_PDOReport2007IIhalf.pdf<br />

303 veb-portali adamianis uflebebis Sesaxeb, http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=3209&lang=en<br />

103


uzrunvelyofa. misamarTi: Terjolis raioni, sofeli Zveri.sakontaqto piri: daviT<br />

gabriCiZe. tel: (995 99) 56 90 88<br />

fsiqikuri jamrTelobis centri<br />

misamarTi: Tbilisi, gldani ipolit ivanovis q. #43<br />

sakontaqto piri (1) : biZina mgalobliSvili<br />

tel: (995 77) 40 11 28<br />

sakontaqto piri (2): daviT sariSvili<br />

tel: (995 99) 45 71 61<br />

bedianis bedianis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: avTo vanazi<br />

t: (995 99) 13 68 64<br />

baTumis baTumis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: nukri miqava<br />

t: (995 77) 41 13 54<br />

suramis suramis fsiqiat fsiqiatriuli<br />

fsiqiat riuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: gia jobaZe<br />

t: (995 93) 57 03 95<br />

quTaisis quTaisis fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis erovnuli erovnuli centri centri<br />

centri<br />

xelmZRvaneli: goCa bakuraZe<br />

t: (995 93) 47 25 38<br />

fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis axalcixis axalcixis centri centri<br />

centri<br />

sakontaqto piri (1): lamara kiknaZe<br />

t : (995 93) 26 45 27<br />

sakontaqto piri (2): ciuri SeSaberiZe<br />

t: (995 93) 17 63 83<br />

a. gociriZis gociriZis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: Giorgi geleiSvili<br />

t: (995 99) 11 03 53; (995 32) 39 66 65<br />

quTaisis quTaisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: maia nucubiZe<br />

t: (995 99) 18 21 02<br />

Telavis Telavis specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: irina gegeCkori<br />

t: (995 93) 34 25 94<br />

zestafonis zestafonis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: darejan axvlediani<br />

t: (995 99) 53 62 12<br />

zugdisis zugdisis specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: nata abulaZe<br />

t: (995 99) 56 10 65<br />

104


usTavis rusTavis rusTavis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: zaza oxanaSvili<br />

t: (995 99) 20 91 34<br />

siRnaRis siRnaRis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: mariana xuciSvili<br />

t: (995 93) 90 92 27<br />

ozurgeTis ozurgeTis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: manana goguaZe<br />

t: (995 99) 15 63 75<br />

senakis senakis specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: guranda revia<br />

t: (995 99) 20 87 68<br />

goris goris specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: marina gongilaSvili<br />

t: (995 99) 53 30 40<br />

<strong>Caritas</strong> saqarTvelo<br />

saqarTvelo<br />

qurdianis q.#3, Tbilisi<br />

(+995.32) 217819, 251387<br />

arsebobs specialuri saxelmwifo programa romelic iTvaliswinebs unarSezRudulebis<br />

socialur reabilitacias. am programisaTvis 2008 wlis saxelmwifo biujetSi<br />

gaTvaliswinebuli iyo 4 237 300 lari. programa warmoadgens detalur samoqmedo gegmas<br />

da unda Sesruldes 2008 wlis 31 dekembramde 304 .<br />

5.5.2 specializirebuli specializirebuli institutebi<br />

institutebis institutebi xelmisawvdomoba xelmisawvdomoba da da mzrunveloba<br />

mzrunveloba mzrunveloba samSobloSi<br />

samSobloSi<br />

dabrunebulTaTvis<br />

dabrunebulTaTvis<br />

samSobloSi dabrunebulebma SeiZleba isargeblon agreTve im servisebiTac romlebic ara<br />

marto ukandabrunebulTaTvisac funqcionirebs:<br />

“SuSis “SuSis bavSvebi” bavSvebi” – asociacia romelic exmareba gulis daavadebebiT daavadebul<br />

pirebs<br />

sakontaqto piri: xaTuna saganaeliZe<br />

misamarTi: kutuzovis q. 7, piveli sarTuli, bina 27, Tbilisi saqarTvelo<br />

el-fosta: saga@gol.ge<br />

brma rma xalxi xalxi sazRvrebs sazRvrebs gareSe<br />

gareSe<br />

sakontaqto piri: besarion soloRaSvili (Tavmjdomare)<br />

mob: 899 278 508<br />

tel: 8 (22) 999 829<br />

misamarTi: mickeviCis q. 29a, oTaxi 202, Tbilisi saqarTvelo<br />

el-fosta: tamosolo@yahoo.com<br />

304 saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socuzrunvelyofis ministris 2008 wlis 14 martis<br />

#70 brZaneba<br />

105


unarS unarSeRzudul<br />

unarS unarSeRzudul<br />

eRzudul bavSvTa bavSvTa socialuri socialuri integraciis integraciis kavSiri<br />

kavSiri<br />

sakontaqto piri: Tamar maRlakeliZe (prezidenti)<br />

mob: 899 532 732<br />

misamarTi: mickeviCis q. #1, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: maglata@mail.ru<br />

RmerTis RmerTis RmerTis Svilebis Svilebis saqarTvelos saqarTvelos kavSiri kavSiri – unarSezRudul pirTa asociacia<br />

sakontaqto piri: nana kenWuaSvili (Tavmjdomare)<br />

tel: 8 (22) 250 145<br />

misamarTi: WavWavaZis pr 49a, mexuTe sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: iufnona@yahoo.com<br />

pediatriuli pediatriuli dacvis dacvis socialuri socialuri fondi<br />

fondi<br />

sakontaqto piri: giorgi CaxunaSvili<br />

mob: 893 237 154<br />

misamarTi: lublianas q. 29, me-2 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: info@sppf.info<br />

yru munj munj bavSvTa bavSvTa dacvis dacvis dacvis asociacia<br />

asociacia<br />

sakontaqto piri: maia asakaSvili<br />

mob: 899 513 397<br />

tel: 8 (22) 997 324 / 323<br />

misamarTi: vaJa fSavelas gamziri. 73, me-3 kvartali, pirveli korpusi, bina 14,<br />

Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-posta: makako@geo.net.ge/asakashvili_maia@yahoo.com<br />

yru bavSvTa bavSvTa ganviTarebis ganviTarebis xelSemwyobi<br />

xelSemwyobi xelSemwyobi saerTaSoriso saerTaSoriso fondi<br />

fondi<br />

sakontaqto piri: olga CikvaiZe (Tavmjdomare)<br />

mob: 899 100 377<br />

misamarTi: diRomi, me-5 kvartali, axmetelis q. 2, Tbilisi, saqarTvelo<br />

saerTaSoriso saerTaSoriso ka kavSiri ka vSiri “adamiani “adamiani “adamiani da da buneba”<br />

buneba”<br />

sakontaqto piri: lali zautaSvili<br />

tel: 8 (22) 61 01 89; 60<br />

misamarTi: guramiSvilis gamziri 72, Tbilisi, saqarTvelo<br />

hemofiliisa hemofiliisa da da donorebis donorebis saqarTvelos saqarTvelos asociacia<br />

asociacia<br />

roman xomasuriZe<br />

mob.: 899 100 254<br />

misamarTi: yazbegi str. 22, Tbilisi, saqarTvelo<br />

saqarTvelos saqarTvelos yru yru-munjTa yru munjTa kavSiri<br />

kavSiri<br />

sakontaqto piri: badri batatunaSvili/ maia metoniZe<br />

mob: 877 456 615<br />

misamarTli: maiakovskis q. 6, mesama sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

saqarTvelos saqarTvelos unarSezRudul<br />

unarSezRudul unarSezRudul qalTa qalTa saerTaSoriso saerTaSoriso asociacia<br />

asociacia<br />

sakontaqto piri: manana guluaSvili<br />

mob: 899 973 006<br />

tel: 8 (22) 920 911<br />

misamarTi: Zmebi zurabiSvilebis q. 34, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: Gdwia@access.sanet.ge<br />

saprotezo saprotezo orTopediuli orTopediuli reabilitaciis reabilitaciis saqarTvelos saqarTvelos asociacia<br />

asociacia<br />

106


sakontaqto piri: maia kalmaxeliZe<br />

tel: 8 (22) 520 073 / 522<br />

misamarTi: liblianas q. 18/20, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: ortho@gefpor.ge<br />

pirveli pirveli nabiji nabiji (uzrunvelyos (uzrunvelyos sxvadasxva sxvadasxva saxis saxis daxmarebas daxmarebas daxmarebas unarSezRudul<br />

unarSezRudul<br />

bavSTaT bavSTaTvis)<br />

bavSTaT vis)<br />

sakontaqto piri: qeTi meliqaZe (direqtori)<br />

tel: 8 (22) 252 519 / 230<br />

misamarTi: WavWavaZis gamz. 74 a, oTaxi504, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: keti.melikadze@tfs.ge<br />

kulturuli kulturuli centri centri “Tanadgoma”<br />

“Tanadgoma”<br />

Sakontaqto piri: nana gegeliSvili<br />

mob: 877 46 65 71<br />

tel: 8 (22) 96 74 62<br />

misamarTi: uznaZis q. 68, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: acacia@ip.osgf.ge<br />

asociacia asociacia "mSoblebis "mSoblebis xidi" xidi" (unarSzRudulebis (unarSzRudulebis inegracia inegracia sazogadoebaSi)<br />

sazogadoebaSi)<br />

sakontaqto piri: Teona xaCelaSvili<br />

mob: 877 473 440<br />

misamarTi: Ciqobavas q. 29, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: ktea@rambler.ru<br />

unarSezRuduli<br />

unarSezRuduli unarSezRuduli bavSvi, bavSvi, ojaxi ojaxi sazogadoeba sazogadoeba ( unarSezRuduli bavSvisa da misi<br />

ojaxis uflebebis dacva)<br />

sakontaqto piri:maia bibileiSvili (Tavmjdomare)<br />

mob: 877 715 609<br />

misamarTi: vazha-fSavelas 1. 76 b, me-3 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: maia@disability.ge<br />

unarSezRudul<br />

unarSezRudul unarSezRudul mewarmeTa mewarmeTa dasaqmebis dasaqmebis asociacia<br />

asociacia<br />

sakontaqto piri: lado aslamaziSvili (direqtori)<br />

mob: 893 967 888<br />

misamarTi: keidias q. 7, Tbilisi, saqarTvelo<br />

unarSezRudul/gardacvlil unarSezRudul/gardacvlil meomarTa meomarTa meuRlTa meuRlTa asociacia<br />

asociacia<br />

sakontaqto piri: manana mebuke<br />

mob: 893 491 000<br />

misamarti: keidias q. 7, pirveli sarTuli, me-2 oTaxi, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: dt_wife@yahoo.com/ mmanana@mail.ru<br />

smenis smenis problemebis problemebis mqone mqone bavSvTa bavSvTa ganviTarebis ganviTarebis asociacia<br />

asociacia<br />

sakontaqto piri: nino feraZe (Tavmjdomare)<br />

tel: 8 (22) 955 864<br />

misamarTi: uznaZis q. 2, pirveli Sesasvleli, me-4 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: contact@epatha.org.ge<br />

afxazeTis afxazeTis yru yru munjTa munjTa asociacia asociacia – “hera”<br />

“hera”<br />

sakontaqto piri: boris Skriabai (Tavmjdomare)<br />

tel: 8 (22) 774 067<br />

misamarTi: gurjaanis q. 22, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: abkusin@hotmail.com<br />

107


asociacia asociacia “bavSvebis “bavSvebis harmoniuli harmoniuli ganviTarebis ganviTarebis saxli”<br />

saxli”<br />

sakontaqto piri: tiko noZaZe (direqtori)<br />

mob: 899 903 51<br />

misamarTi: vaJa-fSavelas me-4 kvartali, SaviSvilis q. 5, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: hchd@myoffice.ge<br />

antistigma<br />

antistigma (fizikuri (fizikuri jamrTeloba, jamrTeloba, ganaTleba, ganaTleba, ganaTleba, samoqalaqo samoqalaqo sazogadoeba)<br />

sazogadoeba)<br />

sakontaqto piri: natalia xonelia<br />

mob: 899 935 031<br />

tel: 8 (22) 581 838<br />

misamarTi: gldanis pirveli mikro raioni, korpusi 20a, #.44, pirveli sarTuli,<br />

Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: antistigma@caucasus.net<br />

asociacia asociacia anika anika (unarSezRudul bavSvTa socialuri reabilitacia, maTi ojaxebis<br />

dacva da maTTvis ganaTlebis sistemis ganvitarebis xelSewyoba)<br />

sakontaqto piri: irina inasariZe<br />

tel: 8 (22) 44 55 03<br />

misamarTi: kostavas q. 75 a, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: geo-anika@yahoo.com/geoanika@hotmail.com<br />

World Vision saqarTvelo saqarTvelo axorcielebs unarSezRudul unarSezRudul bavSvTa bavSvTa ojaxebis ojaxebis socialur socialur da<br />

da<br />

ekonomikuri ekonomikuri mgdomareobis mgdomareobis gaumjobesebis gaumjobesebis programas programas (proeqtis (proeqtis menejeria menejeria marina<br />

marina<br />

mCedliSvili mCedliSvili 899 899 155435). 155435). 155435). am proeqtis farglebSi q. quTaisSi, baTumsa da TbilisSi<br />

daarsda 3 sabavSvo baRi unarSezRudul bavSvTaTvis. aseT bavSvebTan 4 wlis<br />

ganmavlobaSi muSaoben eqimebi. Wordls Vision saqarTvelos sxva proeqtebTan<br />

TanamSromlobiT daxmareba eweva aseve unarSezRuduli bavSvebis mSoblebs.<br />

samedicino centris sakontaqto piri - ISEC proeqtis partniorebi:<br />

Tbilisi: irakli natroSvili – 8 99 48 12 21<br />

bavSvTa me-2 respublikuri saavadmyofo neurologiis departamenti<br />

baTumi: iagor jibuti – 8 99 57 50 37<br />

respublikuri saavadmyofo, nevrologiis ganyofileba<br />

quTaisi: zaza patariZe – 8 93 31 17 91<br />

Sps Temida.<br />

5.5.3 saqvelmoqmedo<br />

saqvelmoqmedo<br />

saqvelmoqmedo<br />

informacia ar aris warmoadgenili<br />

da da mzrunvelobiTi mzrunvelobiTi organizaciebi organizaciebi qveyanaSi<br />

qveyanaSi<br />

5555....6666 pirebi pirebi pirebi pirebi fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri aSlilobebiTa aSlilobebiTa<br />

aSlilobebiTa<br />

aSlilobebiTa da da da da daavadebebiT<br />

daavadebebiT<br />

daavadebebiT<br />

daavadebebiT<br />

5.6.1 specializirebuli specializirebuli institutebi institutebi da da saxelmwifo saxelmwifo valdebulebeb<br />

valdebulebebi valdebulebeb (samarTlebrivi<br />

(samarTlebrivi<br />

regulacia regulacia da da praqtika)<br />

praqtika)<br />

kanoni krZalavs unarSezRudul pirTa diskriminacias, Tumca es problema ar aris<br />

prioritetuli mTavrobisaTvis. unarSezRuduli adamianis diskriminacia samsaxurSi,<br />

saswavlo dawesebulebaSi, maTi jandacvis xelmisawvdomobisa da saxelmwifos sxva<br />

momsaxurebis kuTxiT iyo problema da socialuri siskriminacia arsebobda.<br />

108


administraciuli kodeqsi avaldebulebs unarSzRudulebis Sesvlis xelmisawvomobas da<br />

ardakmayofilebis SemTxvevaSi iTvaliswinebs jarimas. Tumca, aseTi Sesasvleli sul<br />

TiTze CamosaTvlel sajaro Senobebs Tu aqvs.<br />

wlis ganmavlobaSi mTavrobam gadadga qmediTi nabijebi unarSezRudulTa saWireobebis<br />

mosagvaeblad. unarSezRudulTa erovnul dRes 14 ivniss q. TbilisSi unarSezRudulTa<br />

pirveli forumi gaimarTa. forumis izani iyo unarSezRudulebis saWiroebebis da<br />

problemebis mimarT sazogadoebis cnobierebis amaRleba. saxalxo damcvelis ofisSi 2008<br />

wlis seqtemberSi unarSezRudul pirTa uflebebis dacvis centri daarsda. 23-25 ivniss<br />

saxalxo damcvelis ofisSi gaimrTa samuSao Sexvedra unarSezRudulTa uflebebTan<br />

dakavSirebiT. prezidentis axal rezidenciasa da Sss axal Senobas gaaCnia specialuri<br />

Sesasvleli unarSezRudulTaTvis.<br />

martSi iusticiis saministros samoqalaqo reestis saagentoSi dasaqmda 6<br />

unarSezRuduli moqalaqe, romlebis satelefono konsultaciebze muSaoben. piloturi<br />

programis farglebSi am pirebs CautardaT winaswari treiningi rac maT aZlevT<br />

saSualebas saxlidan imuSaon. Imave TveSi 40 avtobusi unarSezRudulebisaTvis<br />

specialuri asasvleliT daemaTa municipalur transports TbilisSi.<br />

dekembris monacemebis Sesabamisad qveyanaSia 139,354 unarSezRuduli piria<br />

registrirebuli. maT Soris 8,034 unarSezRuduli bavSvi. Tumca es ricxvebi aris<br />

mxolod oficialurad registrirebuli pirebisa Sesabamisad realuri ricxvi SesaZloa<br />

ufro maRali iyos 305 .<br />

SezRuduli SesaZleblobis mqone piri aris adamiani, romelsac daavadebis, travmis,<br />

gonebrivi Tu fizikuri defeqtis Sedegad darRveuli aqvs organizmis sasicocxlo<br />

funqciebi janmrTelobis metdnaklebad moSlis gamo, rac ganapirobebs profesiuli Sromis<br />

unaris srul an nawilobriv dakargvas anda yofa-cxovrebis arsebiT gaZnelebas 306 .<br />

SezRuduli SesaZleblobebis mqone piris diskriminacia akrZalulia da amgvari qmedeba<br />

warmoadgens danaSauls saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis Sesabamisad 307 .<br />

saxelmwifo uzrunvelyofs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa socialur dacvas.<br />

saxelmwifo organoebi, sawarmoebi, dawesebulebebi da organizaciebi invalidebs uqmnian<br />

pirobebs sacxovrebeli, sazogadoebrivi da sawarmoo SenobebiT, transportiTa da<br />

satransporto komunikaciebiT, kavSirgabmulobisa da informaciis saSualebebiT<br />

sargeblobisaTvis, Tavisufali rientaciisa da gadaadgilebisaTvis 308 .<br />

saxelmwifom xeli unda Seuwyos unarSezRudulTa fizikur da profesiul<br />

reabilitacias, individualuri programebi unda iqnes Sedgenili. 309<br />

mkveTrad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone pirebs eniSnebaT pensia 35<br />

laris odenobiT. mniSvnelovnad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone<br />

pirebs eniSnebaT pensia 28 laris 310 odenobiT. am saxis pensiis misaRebad pirebma unda<br />

gaiaron igive procedurebi rac aRwerilia 3.3.6 TavSi.<br />

zogierTi institutebi, romlebic muSaoben unarSezRudulebTan (saxelmwifo<br />

arasamTavrobo):<br />

305<br />

saqrTvelos qveynis angariSi adamianis uflenaTa 2009 wliuri angariSidan www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/<br />

306<br />

“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni<br />

307 2<br />

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 142 .<br />

308<br />

“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 7.<br />

309<br />

“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 14.<br />

310 saqarTVloes kanoni saxelmwifo pensiis Sesaxeb muxli 8;<br />

109


“afra afra afra” afra _ exmareba fsiqikurad daavadebul pirebs, maT mSoblebs da momvlelebs<br />

misamarTi: Tbilisi, lado asaTianis q. #10. Tel: (995 99) 15 38 01<br />

“imedi” “imedi” “imedi” unarSezRudulTa fsiqologiuri da socialuri reabilitaciis centri.<br />

misamarTi: zezva gafrindaSvilis q. #6 tel: (995 32) 566 425<br />

socialuri Terapiis saxli exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />

ganviTarebaSi<br />

tel: (995 32) 77 54 85; (99532) 77 11 84.<br />

“gaerTianeba xalxisTvis” exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />

ganviTarebaSi<br />

tel: (995 32) 77 63 07<br />

quTaisis moxucebulTa daxmarebis saxls aqvs unarSezRudulTaTvis fsiqologiuri<br />

daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba.<br />

misamarTi: quTaisi, mefe solomonis q. 2, me-4 Sesaxvevi #6.<br />

sakontaqto piri: giuli muSkudiani<br />

tel: (995 99) 23 31 32<br />

Tbilisis moxucebulTa daxmarebis saxls aqvs unarSezRudul moxucebulTaTvis<br />

fsiqologiuri daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba (qalebi 60<br />

wels maRla da kacebi 65 wels maRla).<br />

misamarTi: Tbilisi, Temqis dasaxleba 11, me-2 kvarali<br />

sakontaqto piri: TamTa demuriSvili<br />

tel: (995 99) 92 30 82<br />

fsiqo – sfiqikuri gamrTelobis socialuri reabilitaciis centri – uzrunvelyofs<br />

consultaciasa da jandacvas<br />

misamarTi: Tbilisi, lado asaTianis q. #10, tel: (995 32) 39 78 44<br />

Zevris moxucebulTa daxmarebis saxli _ exmareba fsiqikurad avadmyof xalxs<br />

sxovrebis pirobebis gaumjobesebaSi. aqvs fsiqo-socialuri reabilitacia, sakvebiT da<br />

jandacviT uzrunvelyofa.<br />

misamarTi: Terjolis raioni, sofeli Zveri<br />

sakontaqto piri: daviT gabriCiZe<br />

tel: (995 99) 56 90 88<br />

fsiqikuri jamrTelobis centri<br />

misamarTi: Tbilisi, gldani ipolit ivanovis q. #43<br />

sakontaqto piri (1) : biZina mgalobliSvili<br />

tel: (995 77) 40 11 28<br />

sakontaqto piri (2): daviT sariSvili<br />

tel: (995 99) 45 71 61<br />

bedianis bedianis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: avTo vanazi<br />

t: (995 99) 13 68 64<br />

baTumis baTumis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: nukri miqava<br />

t: (995 77) 41 13 54<br />

110


suramis suramis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: gia jobaZe<br />

t: (995 93) 57 03 95<br />

quTaisis quTaisis fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis erovnuli erovnuli centri centri<br />

centri<br />

xelmZRvaneli: goCa bakuraZe<br />

t: (995 93) 47 25 38<br />

fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis axalcixis axalcixis centri<br />

centri<br />

sakontaqto piri (1): lamara kiknaZe<br />

t : (995 93) 26 45 27<br />

sakontaqto piri (2): ciuri SeSaberiZe<br />

t: (995 93) 17 63 83<br />

a. gociriZis gociriZis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: Giorgi geleiSvili<br />

t: (995 99) 11 03 53<br />

(995 32) 39 66 65<br />

quTaisis quTaisis quTaisis specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: maia nucubiZe<br />

t: (995 99) 18 21 02<br />

Telavis Telavis specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: irina gegeCkori<br />

t: (995 93) 34 25 94<br />

zestafonis zestafonis specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: darejan axvlediani<br />

t: (995 99) 53 62 12<br />

zugdisis zugdisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: nata abulaZe<br />

t: (995 99) 56 10 65<br />

rusTavis rusTavis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: zaza oxanaSvili<br />

t: (995 99) 20 91 34<br />

siRnaRis siRnaRis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: mariana xuciSvili<br />

t: (995 93) 90 92 27<br />

ozurgeTis ozurgeTis specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: manana goguaZe<br />

t: (995 99) 15 63 75<br />

senakis senakis senakis specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: guranda revia<br />

t: (995 99) 20 87 68<br />

111


goris goris goris specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: marina gongilaSvili<br />

t: (995 99) 53 30 40<br />

<strong>Caritas</strong> saqarTvelo<br />

saqarTvelo<br />

qurdianis q.#3, Tbilisi<br />

(+995.32) 217819, 251387<br />

5.6.2 samSobloSi<br />

samSobloSi samSobloSi dabrunebulTaTvis dabrunebulTaTvis specializirebuli specializirebuli institutebi institutebi da da mzrunvelob<br />

mzrunvelobis<br />

mzrunvelob is<br />

xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

samSobloSi dabrunebulebma SeiZleba isargeblon agreTve im servisebiTac romlebic ara<br />

marto ukandabrunebulTaTvisac funqcionirebs:<br />

fsiqo fsiqo socialuri socialuri daxmarebis daxmarebis asociacia asociacia “ndoba”<br />

“ndoba”<br />

sakontaqto piri: nana aRapiSvili (aRmasrulebeli direqtori)<br />

tel: 8 (22) 952 535<br />

misamarTi: z. WavWavaZis q. 9, me-2 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: ndoba@caucasus.net/mail@ndoba.org.ge<br />

fsiqikuri fsiqikuri jamrTelobis jamrTelobis saqarTvelos saqarTvelos asociacia asociacia asociacia (GAMH)<br />

sakontaqto piri: manana SaraSiZe<br />

mob: 899 600 110<br />

misamarTi: vaJa-fSavelas gamz 30, pirveli sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: mental@gamh.org.ge<br />

saqarTvelos saqarTvelos specialuri specialuri olimpiuri olimpiuri komiteti<br />

komiteti<br />

sakontaqto piri: Jana gocireli (Tavmjhdomare)<br />

mob: 893 363 77<br />

misamarTli: CavCavaZis 49, me-3 sarTuli, Tbilisi , saqarTvelo<br />

el-fosta: specialolymicsge@yahoo.com<br />

saqarTvelos saqarTvelos socialuri socialuri ganviTarebis<br />

ganviTarebis ganviTarebis fondi fondi "progresi"<br />

"progresi"<br />

sakontaqto piri: leila koniaSvili/mzia nozaZe<br />

mob: 893 622 408<br />

tel: 8 (22) 78 26 66<br />

misamarTi: vazisubani, me-2 korpuri, bina 28<br />

el-fosta: dedas62@list.ru<br />

naperwyali naperwyali (fsikikurad (fsikikurad avadmyof avadmyof avadmyof bavSvTa bavSvTa sakvirao sakvirao skola) skola)<br />

skola)<br />

sakontaqto piri: dalisa kukulaZe (direqtori)<br />

mob: 899 100 971<br />

misamarTi: vaJa-fSavelas me-2 kvartali, sadarbazo 9 a, Tbilisi, saqarTvelo<br />

asociacia asociacia im im xalxisa xalxisa visac visac sWirdeba sWirdeba sWirdeba specialuri specialuri movla<br />

movla<br />

sakontaqto piri: nino aRdgomelaSvili<br />

tel: 8 (22) 77 63 07<br />

misamarTi: ubilavas q. 8, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: info@apnsc.ge/heim@heim.ge<br />

112


gaerTianeba gaerTianeba "ia"<br />

"ia"<br />

sakontaqto piri: nino Wabukiani<br />

mob: 855 505549<br />

tel: 8 (22) 747551<br />

misamarTi: gurjaanis q. 20, Tbilisi, saqarTvelo<br />

daunis daunis sindromiT sindromiT sindromiT daavadebul daavadebul bavSvTa bavSvTa sakiTxebis sakiTxebis profesionalebisa profesionalebisa da da maTi<br />

maTi<br />

mSoblebis mSoblebis mSoblebis gaerTianeba<br />

gaerTianeba<br />

sakontaqto piri: nino cincaZe<br />

mob: 893 344 531<br />

misamarTi: WavWavaZis prospeqti 32, Tbilisi, saqarTvelo<br />

axalgazrsa axalgazrsa fsiqoTerapevtTa fsiqoTerapevtTa asociacia asociacia (fsiqo-socialuri reabilitacia)<br />

sakontaqto piri: sofo verulaSvili (prezidenti)<br />

mob: 899 257 972<br />

misamarTi: vaJa-fSavelas gamziri 16, me-16 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: ppassociation@rambler.ru<br />

fsiqiatri fsiqiatriaSi<br />

fsiqiatri aSi globaluri globaluri iniciativa, iniciativa, Tbilisi Tbilisi<br />

Tbilisi<br />

sakontaqto piri: nino maxaSvili<br />

tel: 8 (22) 214 006<br />

misamarTi: yifSiZis q. 49 a, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: nmakhashvili@gip-global.org<br />

5.6.3 saqvelmoqmedo<br />

saqvelmoqmedo<br />

saqvelmoqmedo<br />

informacia ar aris warmodgenili<br />

5555....7777 umciresobebi<br />

umciresobebi<br />

umciresobebi<br />

umciresobebi<br />

5.7.1 seqsualuri<br />

seqsualuri<br />

zogadad<br />

da da da mzrunvelobi<br />

mzrunvelobiTi<br />

mzrunvelobi<br />

mzrunvelobiTi<br />

Ti organizaciebi organizaciebi qveyanaSi qveyanaSi<br />

qveyanaSi<br />

gansxvavebuli sqesobrivi orientacia misaRebi ar aris farTo sazogadoebisaTvis 311 .<br />

lesboselebis da geebis saerTaSoriso asociaciis aziT, sazogadoeba sakmaod<br />

arakeTilganwyobilia homoseqsualebis mimarT. Zogs jera rom homoseqsualizmi daavadeba,<br />

zogis azriT es codvaa, bevrs es garyvnileba hgonia da mxolod Zalian cota aRiqvams<br />

amass rogorc seqsualur orientacias. es sakiTxi ganixileba rogorc socialuri tabu<br />

da ara sazogadoebrivi ganadgurebis sakiTxi 312 .<br />

mamakacebs Soris sqesobrivi urTierTobebi dekriminalizebul iqna mxolod 2000 wels 313 .<br />

ivaraudeba rom TbilisSi arsebobspidarastebis sakmaod didi gaerTienab. Tumca, isini<br />

imalebian da eSiniaT aSkarad gamoCena 314 .<br />

311<br />

aSS-s saxelmwifo departamenti, saqarTveloSi adamianis uflebaTa praqtikis Sesaxeb 2009 wlis angariSi<br />

http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm<br />

312<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.24 - 25,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

313<br />

Fondi inkluzivi da ILGA – Europe, “saqarTvelos mier mier evropis socialuri qartiis Sesrulebis<br />

Crdilovani angariSi: dasaqmebis sakiTxebi sqesobriv orientaciasTan mimarTebaSi”, gv.2, http://inclusivefoundation.org/home/files/georgia_shadow_report_on_employment_issues_related_to_sexual_orientation_en.pdf<br />

113


lesboselebi saerTod ar Canan. lesboselebis ufro meti izolacia da diskriminacia<br />

SeiZleba gaviazroT sqesobrivi analizis procesSi rac migvaniSnebs zogadad qalis sust,<br />

ekonomikurad damokidebul statusze 315 .<br />

sqesobrivi orientacia ar aris dasjadi qmedeba, mamakacis mamakacTan seqsi anda qalis<br />

qalTan seqsi, Tumca sazogadoebaSi homoseqsualizmi farTod miRebuli ar aris.<br />

ramodenime, lesbosuri, geebis, biseqsualebisa Tu transeqsualebis organizacia arsebobs.<br />

Tumca rogorc eseTebi isini ar muSaoben aramed ufro muSaoben sqesobrivi umciresobebis<br />

mimarT tolerantobis danergvis kuTxiT. amis erT-erTi mizezia Zliari anti stigma<br />

homoseqsualebis winaaRmdeg, maT Soris qarTuli marTmadidebluri eklesiis mier<br />

homoseqsualizmis dagmoba. Axalma saxalxo damcvelma aRniSna, rom mis prioritetebs<br />

Soris erT erTi iqneba homoseqsualTa intresebis dacva da misi daniSvnis perocesSi,<br />

rodesac mas hqonda debatebi mis mowinaaRmdegesTan man aRniSna, rom diskriminacia<br />

seqsualuri orientaciis kuTxiT miuRebelia.<br />

15 dekembers erT erT organizaciaSi romelic homoseqsualizms lobirebs Cxreka Caatara<br />

policiam. maT daazianes organizaciis kuTvnili nivTebi. saqarTvelos Sinagan saqmeTa<br />

saministrom uaryo raime proceduruli darRveva da aRniSna rom organizaciis profile<br />

winaaRmdegobaSi modioda kanonmdblobasTan. Tumca maT sayveduri gamoucxades<br />

TanamSromlebs romlebmac organizaiic nivTebi arasaWiroebisamebr daazianes da<br />

Seurawmyofeli gancxadebebi gaakeTes.<br />

kvleva Catarda TbilisSi, kvlevis procesSi gamoikiTxa 430 piri 17 dan 50 wlis<br />

asakamde. aqedan 250 qali da 180 mamkaci. gamokiTxulTa 84%-ma aRniSna, rom isine<br />

negatiurad iyvnen ganwyobilni homoseqsualebis mimarT, 14% iyo neitraluri da mxolod<br />

2%-saTvis iyo es misaRebi. lesboselobasTan mimarTebaSi 40% fiqrobs, rom aseTi<br />

urTierTobebi avadmyofobaa, 34% Tvlis amas amazrzenad da 20%-asTvis es aris codva.<br />

erT procents egona rom es aris droebiTi garToba, romlidanac qalebi izrdebian da<br />

male iviwyeben. amasTan, mxolod gamokiTxulTagan 1%-ma romelTagan arc erTi ar<br />

yofila qali daafiqsira Tavisi dadebiTi ganwyoba lesboselTa organizaciebtan<br />

mimarTebaSi 316 .<br />

sazogadoebaSi gamoCena didi problemaa. 120 gamokiTxulTagan mxolod 13 procentma<br />

moaxerxa simarTlis ojaxisTvis gamxela da 33 procentma ki megobrebisTvis 317 .<br />

2006 wlis dekemberSi Catarebuli kvlevis Sesabamisad gamokiTxulTa 84 procentis<br />

gancxadebiT isini ar imegobreben homoseqsualebTan, amasTan 71 procents muSaobac ki ar<br />

unda homoseqsualebTan. es iyo sxvadasxva jgufebSi amosuli yvelaze negatiuri<br />

Sedegebi 318 .<br />

314<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.24 - 25,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

315<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.26,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

316<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.26,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

317<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.27,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

318<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.28,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

.<br />

114


gamokiTxuli axalgazrdebis 43 procenti tolerantulad aris ganwyobili pidarastebsa<br />

da lesboselebTan mimarTebaSi, SedarebisTvis maT mSoblebSi mxolod 20% dafiqsirda.<br />

kvleva aCvenebs, rom axalgazrda qalebi ufro tolerantebi iyvnen vidre axalgazrda<br />

mamakacebi. kkvlevarebis azriT homoseqsualebTan mimarTebaSi tolerantobis gazrdis<br />

kuTxiT dadebiti tendencia ikveTeba, miuxedavad imisa, rom zogierTi axalgazrdisaTvis<br />

miuRebelia homoseqsualoba isini main car eridebian am Temaze saubars 319 .<br />

azrTa sxvadasxvaoba arsebobs imsTan dakavSirebiT, Tu rogor gadmoscems media<br />

homoseqsualebis da somoseqsualizmis Sesaxeb informacias. zogis azriT aris ufro meti<br />

ganxilva da am sakiTxebTan dakavSirebuli masalis gaSuqeba da niSani aucilebeli<br />

tolerantuli midgomebisa 320 .<br />

mravalferovani mediis institutma (arsebuli londonSi) Caatara kvleva romlis<br />

farglebSic monitoring gauwia azerbaijanSi, saqarTvelosa da somxeTSi wamyvani<br />

gazeTebis mier umciresobaTa jgufebisaTvis daTmobil dros gansazRvruli drosis<br />

ganmavlobaSi. umciresobebisaTvis daTmobili droidan seqsualur umciresobebTan<br />

dakavSirebuli statiebi iyo 1,4%. am kvlevis daskvnaa, rom sqsualur umciresobebTan<br />

dakavSirebuli sakiTxebi ar miiCnevian gaSuqebisaTvis rirseulad 321 .<br />

oficialurad ar gancxadebula sqesobrivi umciresobebis mimarT diskriminaciisa Tu<br />

Zaladobis faqtebi. sqesobriv umciresobaTa sakiTxebTan dakavSirebiT yvelaze<br />

mniSvnelovani organizacia fondma inkluzivma daardsa 2006 wels, am organizaciam<br />

gamokiTxa 120 qsesobrivi umciresobis warmomadgeneli romelTagan 30% ganacxada, rom<br />

sxvadasxva saxiT gaoucdia Zaladoba an agersia, rac gamoixateboda saxelis ZaxilSi,<br />

fizikur zewolaSi, seqsualur ZaladobaSi an policiis agresiaSi 322 .<br />

fondma inkluzivma mier catarebul kvlevebSi aRmoCnda, rom rig SemTxvevebSi pirebis<br />

azriT Zaladoba an agresia, rodesac geZaxian pidarsts, miuxedavad imisa es izrdeba<br />

ZaladobaSi Tu ara ar warmoadgens policiis interesis sagans. axsna imisa, Tu ratom ar<br />

aris gancxadebuli diskriminaciis bevri faqti albat imaSi unda veZeboT, rom ar<br />

arsebobs ndoba Sesabamisi organoebis mimarT, rom isini yvela zomas ixmaren raTa ipovon<br />

samarTaldamrRvevi 323<br />

sqesobriv umciresobaTa sazogadoebas Soris organizebuloba Zalzed dabalia<br />

saqarTveloSi. Registraciis procesi, romelic aranair samarTlebriv SezRudvebs ar<br />

warmoSobs, praqtikaSi gaCnda problemebi sqesobrivi umciresobastan mikuTvnebulobis<br />

gaaSkarevebis kuTxiT 324 .<br />

319<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.28,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

320<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.31,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

321<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.33,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

322<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.35,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

323<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.35,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

324<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.37 - 38,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

115


mniSvnelovani nabijebi gadaidga seqsualur umciresobaTa mozraobebis ganmtkicebis<br />

kuTxiT qveyanaSi, maTTvis cnobadobisa maTi ufleebbis dacvis kuTxiT. 325<br />

qvemoCamoTvlili organizaciebi muSoben seqsualur umciresobaTa sakiTxebze<br />

saqarTveloSi:<br />

fondi fondi inkluzivi inkluzivi (www.inclusive-foundation.org ) uzrunvelyofs samarTlebriv, samedicino da<br />

fsiqologiur daxmarebas. fons aqvs sxvadasxva gamocema, kvartalurad uSvebs<br />

sainformacio gazeTs “me”. konsultaciebi agicema adgilze. aris saias partniori<br />

organizacia.<br />

sainformacio sainformacio da da sakonsultacio<br />

sakonsultacio centri centri “Tanadgoma” “Tanadgoma” (www.tanadgoma.ge): fsiqologiuri<br />

da jamrTelobasTan dakavSirebuli konsultacia, Sidsis Tavidan acilebis zomebis Sesaxeb<br />

informacia.<br />

qalTa qalTa iniciativebis iniciativebis mxardamWeri mxardamWeri jgufi jgufi (www.women.ge ): qalTa programebi da kiTxvarebi<br />

kanonmdeblobis mimoxilva da praqtika<br />

dasaqmeba dasaqmeba<br />

dasaqmeba<br />

saqarTvelos Sromis kodeqsis Sesabamisad SromiT urTierTobebSi dauSvebelia nebismieri<br />

saxis diskriminacia maT Soris seqsualuri orientaciis gamo 326 .<br />

Tumca, kodeqsi uaryofs am debulebas zog mniSvnelovan sakiTxebTan mimarTebaSi:<br />

me-5 muxlis me-8 punqtis Sesabamisad:<br />

damqiravebels eZleva ufleba uari uTxras kandidats samsaxurSi miRebaze yvelanairi<br />

mizezis gareSe, “damsaqmebeli valdebuli ar aris daasabuTos Tavisi gadawyvetileba<br />

dasaqmebaze uaris Tqmis Sesaxeb”.<br />

38-e muxlis Sesabamisad damsaqmebels SeuZlia moxsna TanamSromeli sakuTari<br />

Sexedulebisamebrs da am SemTxvevaSic ar gaaCnia mizezebis axsnis valdebuleba.<br />

Sromis kodeqsi aregurirebs ukve adsaqmebulTa uflebebs da ar faravs samsaxurSi<br />

miRebis process. ar arsebobs kanonmdeblobaSi diskriminaciisgan Tavdacva samsaxurSi<br />

ayvanis procesSi seqsualuri orientaciis kuTxiT an sxva safuZvelze.<br />

ar arsebobs konkretulad samsaxurebSi sqesobrivi identurobis diskriminaciis<br />

amgrZalavi kanonmdebloba 327 .<br />

325<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv 38,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

326<br />

saqarTvelos Sromis kodeqsi, 2006 w., muxli 2<br />

327 “samxedro policiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-19 muxlis pirveli punqti, “samxedro mosamsaxuri<br />

statusis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “samxedro valdebulebebisa da samxedro samsaxuris Sesaxeb”<br />

saqarTvelos kanoni; “saqarTvelos sasazRvro policies Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “sazogadoebrivi<br />

usafrTxoebis samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; ”samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos<br />

kanoni, muxlis 3; “policies Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-20 muxlis me-5 punqti; “diplomatiuri<br />

samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; muxli 17; “ganaTlebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “zogadi<br />

116


piradi piradi da da ojaxuri ojaxuri cxovreba<br />

cxovreba<br />

seqsualur umciresobebs ar aqvT qorwinebis ufleba. qorwineba daSvebulia mxolod<br />

qalsa da mamakacs Soris 328 .<br />

erTi sqeis partniorebs ar aqvT bavSvis ayvanis ufleba, mxolod daqorwinebul wyvils<br />

SeuZlia bavSvis Svileba 329 .<br />

seqsualuri umciresobis warmomadgenel martoxelasac SeiZleba ar miscen bavSvis<br />

Svilebis ufleba. Svilad ayvanis Sesaxeb gadawyvetilebas mSvileblis gancxadebiT iRebs<br />

sasamarTlo mSvileblis an Svilad asayvanis sacxovrebeli adgilis mixedviT, meurveobisa da<br />

mzrunvelobis organos daskvnis Semdeg 330 . mSvilebels unda qondes misaRebi “moraluri<br />

daxasiaTeba” 331 . es norma SeiZleba interpretirebul iqnes seqsualuri umciresobis<br />

warmomadgenlis winaaRmdeg 332 .<br />

sisxlis sisxlis Cabareba<br />

Cabareba<br />

homoseqsualebi ganixilebian Sidsis riskis jgufSi. maT ar aqvT donorobis ufleba 333 .<br />

diskriminacia<br />

diskriminacia<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad danaSaulia: adamianTa Tanasworuflebianobis<br />

darRveva sqesis sqesis gamo, ramac arsebiTad xelyo adamianis ufleba 334 . Tumca sasamarTlos<br />

arasdros ganuxilavs darRveva sqesobriv umciresobaTa mimarT zemoaRniSnul muxlze<br />

dayrdnobiT 335 .<br />

sqesobrivi sqesobrivi identuroba<br />

identuroba<br />

identuroba<br />

dabadebis mowmobis, pasportisa da piradobis mowmobis monacemebis Secvla SesaZlebelia<br />

sqesis Secvlis SemTxvevaSi. kanonmdeblobaSi garkveviT ar weria, rom sqesis cvlileba<br />

SeiZleba gaxdes cvlilebebis Setanis safuZveli; Tumca, sxvadasxva kanonebis Sesabamisi<br />

muxlebi iZleba amis saSualebas 336 . (ufro zustad saxeli da gvaris Secvlis SemTxvevaSi<br />

icvleba piradobis damadasturebeli dokumentebi) 337 .<br />

saqarTvelos jandacvis sistemis Sesabamisad sqesis Sesacvleli operacia SesaZlebelia<br />

gakeTdes. 2006 wels sasamarTlom aRiara qali transeqsualis ufleba iwodebodes<br />

ganaTlebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “advokatTa<br />

Sesaxeb” saqarTvelos kanoni.<br />

328<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1106.<br />

329<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1246.<br />

330<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1242<br />

331<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1245.<br />

332<br />

fondi inkluzivi “saqarTvelos kanonmdeblobis mimoxilva seqsualur umciresobaTa uflebebis dacvis<br />

kuTxiT”. 5, http://inclusive-foundation.org/home/files/legal_overview_en.pdf (accessed 15 June 2009).<br />

333 saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministries 2000 wlis 5 dekembris #<br />

241 brZaneba.<br />

334 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 142.<br />

335 saias informacia.<br />

336<br />

“saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa<br />

da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis wesis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 20 5<br />

337<br />

“saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa<br />

da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis wesis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 18.<br />

117


mamakacad 338 . transeqsuali iyo didi gamocdilebis mqone maswavlebeli, Tumca sasamarTlo<br />

gadawyvetilebis miuxedavad man veRar aRidgina Tavi samsaxurSi.<br />

transeqsualebisaTvis erT-erTi barieri samsaxuris xelaxda dawyebaSi dakavSirebuli<br />

diplomebis xelaxal gacemasTan, kerZod sqesis cvlilebis gaTvaliswinebit diplomis<br />

Secvlis proceduras saqarTvelos kanonmdebloba ar iTvaliswinebs. zemoaRniSnul<br />

SemTxvevaSi pirma ver SeZlo documents wardgena, romelic mis akademiur xarisxs<br />

daadasturebda 339 .<br />

5.7.2 eTnikuri<br />

eTnikuri<br />

saqarTvelo mravalnacionaluri qveyanaa. 2008 wlis 1 ianvrisaTvis qveynis mosaxleoba<br />

Sedgenda 4 382 100, romelTagan 16,2% umciresobebia 340 .<br />

eTnikuri umciresobebis bevri jgufi istoriulad Camoyalibda – afxazebi, osebi,<br />

berZnebi, ebraelebi, somzebi, azernaijanelebi, qurTebi, rusebi da ukrainelebi. erT-erTi<br />

yvelaze Zveli diaspora _ ebraelebis diaspora _ 26 saukunis manZilze mSvidobianad<br />

cxovrobdnen, SedarebiT ufro axlgazrda diasporebia rusebisa da ukrainelebis romlTa<br />

asaki daaxloebiT 200 welia.<br />

bolo 15 wlis ganmavlobaSi afxaz da os separatistebTan konfliqtis Sedegad<br />

Camoyalibda sazogadoebis axali jgufi devnilebi. oficialurad registrirebuli 286<br />

6343 devnilia, romelTagan 275 096 (95.97%) afxazeTidanaa da mxolod 11 546 (4%)<br />

samxreT oseTidan (e saris 2008 wlis omamde arsebuli monacemebi) 341 .<br />

zemoCamoTvlili jgufebidan adgilobriv jgufes warmoadgenen qarTvelebi da afxazebi.<br />

Sxvebi saqarTveloSi gadmosaxldnen mogvianebiT.<br />

sxvadasxva eTnikuri jgufi koncentrirebulia geografiulad mTlianad saqarTvelos<br />

maStabiT. aris agreTve specifiuri Casaxlebebi azerbaijanelebis, somxebis, osebis,<br />

berZnebisa da rusebis. Duxodurebi cxovroben samcxe-javaxeTSi, Zvelmorwmuneebi<br />

cxovroben Savi zRvis pirze.<br />

saqarTvelos konstituciis Sesabamisad yvela piri Tanasworia miuxedavad eris, eTnikuri,<br />

religiuri an enobrivi kuTvnilebisa. moqalaqis ufleba gamoiyenos misi mSobliuri ena da<br />

icxovros misi kulturis Sesabamisad daculia. konstituciaze damatebiT umciresobebis<br />

uflebebi detalizirebulia kanonebSi: zogadi ganaTlebis Sesaxe, kulturisa da<br />

mauwyblobis Sesaxeb. Tumca damoukidebeli kanoni umciresobebTan dakavSirebiT ar<br />

arsebobs.<br />

imisatvis, rom umciresobebma gamoiyenon maTi konstituciuri ufleba saxelmwifo<br />

uzrunvelyofs:<br />

• ganaTlebis sistemaSi umciresobebis enebis arsebobas;<br />

• umciresobis kulturis ganmtkicebas da ganviTarebas<br />

• kulturul urTierTTanamSromlobas im qveynebTan, romelTa diasporebic<br />

funqcionireben qveyanaSi.<br />

338 2006 wels n.k-s saqme soxumis saqalaqo sasamarTloSi.<br />

339 fondi inkluzivi da ILGA – Europe, “saqarTvelos mier mier evropis socialuri qartiis Sesrulebis<br />

Crdilovani angariSi: dasaqmebis sakiTxebi sqesobriv orientaciasTan mimarTebaSi”, gv.3, http://inclusivefoundation.org/home/files/georgia_shadow_report_on_employment_issues_related_to_sexual_orientation_en.pdf<br />

.<br />

340 statistikis saxelmwifo departamenti http://www.statistics.ge/index.php?plang=1<br />

341 ltolvilTa da gansaxlebis saministro<br />

118


saqarTvelo miuerTda eTnikur umciresobaTa dacvis venis konvenciasa da xeli moawera<br />

evropis CarCo xelSekrulebas erovnul umciresobaTa Sesaxeb.<br />

kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis, ganaTlebisa da mecnierebis saministroebs,<br />

sazogadoebriv mauwyebels da municipalitetis kulturis samsaxurebs gaaCniaT<br />

valdebulebebi umciresobebTan mimarTebaSi. Tumca arc erT maTgans ar gaaCnia<br />

gansakuTrebuli struqtura konkretulad umciresobebisaTvis.<br />

saqarTveloSi funqcionirebs dawyebiTi da saSualo skolebi umciresobebisaTvis<br />

(azerbaijanuli, somxuri, rusuli), sadac qarTuli ena iswavleba rogorc saxelmwifo<br />

ena. maTTvis saxelmZRvaneloebi ibeWdeba saxelmwifos mier.<br />

“mauwyeblobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis Sesabamisad (muxli 16) sazogadobrivi<br />

mauwyebeli valdebulia: “saTanado proporciiT ganaTavsos umciresobebis enaze,<br />

umciresobebis Sesaxeb da umciresobebis mier momzadebuli programebi”. Sesabamisad<br />

sazogadoebriv mauwyebelsa da radios aqvs specialuri gadacemebi umciresobaTa enebze<br />

(afxazur, azerbaijanul, somxur, rusul da osur). am programebs daTmobilia aqvs<br />

satelivizio eTeris 4% da radios eTeris 2%. damatebiT aris specialuri arxebi<br />

romlebic afaxazur da osur enebze mauwyebloben, faraven samxreT oseTis mTel<br />

teritorias da afxazeTis teritoriis nawils. damoukidebeli telekompaniebic<br />

nawilobriv aSuqeben erovnul umciresobaTa sakiTxebs.<br />

arsebuli konfliqtebis konteqstSi, afxazeTsa da samxreT oseTSi teritoriuli<br />

mTlianobis problema Zalzed mwvava. erovnuli umciresobebis konstituciuri uflebebi<br />

saqarTvelos mTavrobis mier kontrolirebad teritoriaze sruliad daculia.<br />

afxazeTisa da samxreT oseTis garda didi raodenobiT erovnuli umciresobebi<br />

warmodgenilni arian samcxe-javaxeTsa da qvemo qarTlSi. umciresobebis yvelaze didi<br />

problema qarTuli enis arcodna, rac maT xels uSlis erovnul procesSi srulyofil<br />

integracias. reformebis farglebSi ganaTlebisa da mecnierebis, agreTve kulturis,<br />

ZeglTa dacvisa da sportis saministroebis mier erToblivad xorcieldeba erovnuli<br />

umciresobaTa kulturuli ganviTarebis specialuri programa.<br />

eTnikur umcirsobebTan dakavSirebuli mravali sakiTxi wydeba municipalur doneze.<br />

Tbilisi istoriulad mravaleTnikuri qalaqia, romelic aRsaniSnavia kavkasiaSi eTnikuri,<br />

religiuri da kulturuli tolerantobisaTvis. Tbilisis mTavroba xels uwyobs<br />

kulturul centrebs (rusuls, azerbaijanuls da kavkasiis saxls), afinansebs petros<br />

adamianis saxelobis Tbilisis saxelmwifo somxur dramatul Teatrs, heidar alievis<br />

saxelobis Tbilisis azerbaijanul saxelmwifo dramatul Teatrs da a. Griboedovis<br />

saxelobis rusul dramatul Teatrs. Al. Griboedovis saxelobis Teatri aris uZvelesi<br />

qarTuli Teatri (gaixsna 1845 wels) da igi popularizacias uwevs qarTul da rusul<br />

sasceno klasikas.<br />

eTnikur umciresobaTa sabWo saxalxo damcvelis ofisSi daarsda 2005 wlis 16<br />

dekembers. sabWos wevrebi arian sxvadasxva eTnikur umciresobaTa warmomadgenlebi. sabWos<br />

mTavari miznebia: eTnikur umciresobaTa da mTavrosbis wamomadgenelTa Soris<br />

konsultaciis proceis xelSewyoba. saxelmwifo programebis Camoyalibebis kuTxiT<br />

rekomendaciebis SemuSaveba. erovnul umciresobaTa uflebebis darRvevis faqtebze<br />

drouli reagireba da konfliqturi situaciebi gamoaSkaraveba. saxalxo damcvelis<br />

119


ofisisaTvis aseve sxva ofilialur pirTaTvis rekomendaciebis SemuSaveba 342 .<br />

adgilobriv xelisuflebasTan erToblivad saqarTvelos kulturis, sportisa da ZeglTa<br />

dacvis saministro awyobs uamrav sxvadasxva RonisZiebebs, festivalebs , conferenciebs da<br />

kulturis dReebs (somxur, azerbaijanul, ebraul da a.S.). erT-erTi mniSvnelovani<br />

RonisZieba - gamofena mieZRvna ebraeli xalxis 26 saukunovan istorias saqarTveloSi<br />

(RonisZieba gaimarTa 1998 wels).<br />

saqarTveloSi registrirebuli arasamTavrobo organizaciebi, romlebic warmoadgenen<br />

eTnikuri umciresobis kulturebs:<br />

saqarTveloSi latviis asociacia “Ave Sol”;<br />

TabukaSvilis quCa 17, tel: (995 32) 99 51 97<br />

saxalxo moZraoba mravalerovani saqarTvelo;<br />

rusTavelis gamziri 37, tel: (995 32) 93 35 35<br />

abxaz qalTa sabWo;<br />

rusTavelis gamz. 29, tel: (995 32) 98 86 58<br />

“saqarTveloSi somxuri amxanagobis centri”;<br />

asaTianis quCa 32, mob: (995 99) 21 16 64<br />

iberioni-saqarTvelo-oseTis kavSiri;<br />

varkeTilis 3. b. 407, tel: (995 32) 79 37 31<br />

“qurTTa saerTaSoriso fondi uflebaTa dacvisa da religiuri kulturis<br />

memkvidreobisaTvis”<br />

gelovanis 2, tel: (995 32) 37 88 23<br />

azerbaijanel qalTa kavSiri<br />

gorgaslis 17; tel: (995 32) 72 15 71<br />

somxuri kavSiris centri saqarTveloSi;<br />

asaTianis 32, mob: (995 99) 21 16 64<br />

birliki – qarTul azerbajanuli kultura da saqvelmoqmedo gaerTianeba;<br />

kostavas 14 m; tel: (995 32) 93 33 89<br />

eTnikuri urTierTobebi;<br />

didubis meroe xazi 14; tel: (995 32) 34 30 14<br />

qarTul berZnuli kavSiri<br />

berZenis Cixi 8/2, tel: (995 32) 93 91 95<br />

ebrauli kulturl saganmanaTleblo fondi;<br />

vaxtang VI-is 30, tel: (995 32) 77 06 53<br />

342 saxalxo damcvelis ofisi, http://ombudsman.ge<br />

120


qarTul asurelTa asociacia;<br />

SaniZis 1, b. 2; tel: (995 32) 23 39 14<br />

asurelTa erovnuli kavSiri saqarTveloSi;<br />

abaSiZis 3; tel: (995 32) 95 34 43<br />

ukrainelTa asociacia saqarTveloSi;<br />

qerCis quCa, tel: (995 32) 62 71 26<br />

poloneTis saxli;<br />

gogolis 10; tel: (995 32) 95 32 06<br />

abxaz qalTa sabWo;<br />

rusTavelis 29; tel: (995 32) 98 86 58<br />

azerbaijanel qalTa kavSiri;<br />

gorgaslis 17; tel: (995 32) 72 15 71<br />

aseve arsebobs azerbajanuli da somxuri gazeTebi:<br />

“vrasTani” aTunebis 5; tel: (995 32) 99 07 39 da “Gurjistan”, kostavas 14,<br />

tel: 93 56 70<br />

5.7.3 religi religiuri religi uri<br />

eTnikurad qarTveli mosaxleobis umetesoba (2002 wlis aRweris mixedviT, mosaxleobis 84<br />

procenti), qarTuli marTlmadidebeli eklesiis mrevlia. araqarTveli marTlmadidebeli<br />

qristianebi, qarTuli marTlmadidebeli eklesiis teritoriul iurisdiqcias cnoben, xolo<br />

RvTismsaxureba mrevlis mSobliur enaze sruldeba (mag. rusulad, somxurad an berZnulad).<br />

saqarTveloSi mcire raodenobiT cxovroben eTnikuri rusebi, romlebic sami disidenturi<br />

marTlmadidebluri skolis d malaknebis, staroverebisa (Zveli mrwamsis mimdevrebi) da<br />

duxoborebis (sulTan mebrZolebi) mimdevrebi arian. saangariSo periodSi izrdeboda qarTuli<br />

marTlmadidebeli eklesiis mrevlTa raodenoba.<br />

somxuri samociqulo eklesia, romauli kaTolikuri eklesia, iudaizmi da islami qarTul<br />

marTlmadideblobasTan erTad saukuneebis ganmavlobaSi Tanaarsebobda. azerebi ZiriTadad<br />

muslimanebi arian. umetesoba qvemodqarTlis regionSi cxovrobs, sadac isini umravlesobas<br />

Seadgenen. somxebi umravlesobas warmoadgenen samcxedjavaxeTis regionSi da xSir SemTxvevaSi<br />

somxuri samociqulo eklesiis mimdevrebi arian. musulmanebi saqarTvelos mosaxleobis, sul<br />

mcire, 10 procents Seadgenen. arsebobs sami ZiriTadi muslimanuri mosaxleoba: eTnikuri<br />

azerebi, eTnikuri qarTveli muslimanebi aWaraSi da eTnikuri CeCeni qistebi Crd.daRmosavleT<br />

regionSi.<br />

saqarTveloSi daaxloebiT 35,000 kaTolike d umetesad eTnikuri qarTvelebi an asirielebi<br />

[aisorebi] cxovroben. amas garda, saqarTveloSi cxovrobs 18,000 qurTi iezidi, 15,000 berZeni<br />

marTlmadidebeli da 10,000 ebraeli. protestantebi da sxva aratradiciuli konfesiebi d<br />

121


aptistebi, ieRovas mowmeebi da kriSnaidebi, ufro aqtiurebi da SesamCnevebi gaxdnen. am<br />

jgufTagan TiToeuli mosaxleobis 1 procentze naklebs warmoadgens 343 .<br />

saqarTvelos saxalxo damcvelTan arsebuli religiaTa sabWo 2005 wlis 21 ivniss daarsda 344 .<br />

sabWos saqmianobis amosavali principebia religiis Tavisuflebis dacva, religiur jgufebs<br />

Soris mravalmxrivi dialogis waxaliseba, tolerantuli da Tanasworuflebiani, mSvidobiani<br />

garemos damkvidrebaze zrunva, socialuri pasuxismgeblobis erToblivi gaziareba, religiur<br />

umciresobaTa samoqalaqo integraciis procesSi Cabma.<br />

amJamad religiaTa sabWos wevria 23 konfesia da organizacia:<br />

1. bahais sazogadoeba saqarTveloSi;<br />

2. ebrauli Temi;<br />

3. ebraelTa sazogadoeba;<br />

4. evangelistur-baptisturi eklesia;<br />

5. evangelistur-baptisturi eklesia ,”madli”<br />

6. evangelur - luTeruli eklesia;<br />

7. evangelisturi eklesia;<br />

8. evangeluri eklesia ”sicocxlis sityva”;<br />

9. evangelistur-protestantuli ekelesia” (gori);<br />

10. evangeluri eklesia ”RmerTis saelCo”;<br />

11. Tbilisis juma meCeTTan arsebuli muslimTa sasuliero kavSiri;<br />

12. TurqeTTan megobrobis asociacia;<br />

13. kaTolike eklesia;<br />

14. kriSnas cnobierebis taZari;<br />

15. megobarTa sazogadoeba (kvakerebi)<br />

16. meSvide dRis qristian adventistTa eklesia;<br />

17. reformistuli eklesia “uryevi safuZveli”;<br />

18. saxarebis rwmenis eklesiaTa kavSiri;<br />

19. saqarTvelos iezidTa kavSiri;<br />

20. somexTa wminda samociqulo eklesiis saqarTvelos eparqia;<br />

21. ukanaskneli dReebis wmindanTa eklesia;<br />

22. qristian qalTa interreligiuri centri;<br />

23. xsnis armia;<br />

kanonmdebloba<br />

saqarTvelos konstitucia uzrunvelyofs „rwmenisa da aRmsareblobis srul Tavisuflebas,<br />

amasTan erTad aRiarebs ... eklesiis damoukideblobas saxelmwifosagan“. mTavroba, umetes<br />

SemTxvevaSi, aRniSnul uflebebs realurad axorcielebs.<br />

saqarTvelo erTderTi pirvelia im saxelmwifoTagan, romelTac qristianoba saxelmwifo<br />

religiad gamoacxades. Sesabamisad, odiTganve marTlmadideblobas qveyanaSi myari poziciebi<br />

gaaCnia. konstitucia cnobs qarTuli marTlmadidebeli eklesiis gansakuTrebul rols qveynis<br />

istoriaSi, amasTan iTvaliswinebs eklesiis saxelmwifosagan damoukideblobas. 2002 wlis<br />

konkordati saxelmwifosa da qarTul marTlmadidebel eklesias Soris agreTve cnobs<br />

saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis gansakuTrebul rols. yvela ZiriTadi<br />

marTlmadidebluri dResaswauli oficialur erovnul dResaswaulebad aRiniSneba. sxva<br />

religiuri jgufebis dResaswaulebis pativiscema kanonis mixedviT savaldebulo ar aris;<br />

343 saqarTvelo: religiur TavisuflebaTa moxsenba 2007,<br />

http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/index.htm<br />

344 saxalxo damcvelis ofisi, http://ombudsman.ge,<br />

122


Tumca, alternatiuli religiuri dResaswaulebis aRniSvnaze arakanonieri da miuRebeli<br />

socialuri SezRudvebis dawesebasTan dakavSirebiT oficialuri saCivrebi ar dafiqsirebula.<br />

sazogadoebis mier Seuracxyofis miyeneba da diskriminacia<br />

2007 wlis „religiis Tavisuflebis saerTaSoriso angariSis“ Tanaxmad 345 , religiuri<br />

kuTvnilebis, rwmenis an aRmsareblobis niadagze sazogadoebaSi Seuracxyofis miyenebis an<br />

diskriminaciis SemTxvevebi dafiqsirda; Tumca, religiuri umciresobebi Seviwroebis,<br />

Zaladobisa da pirdapiri zewolis sxva faqtebis mniSvnelovnad Semcirebul raodenobaze<br />

miuTiTebdnen. fizikuri zewolis organizebuli kampaniebis Sesaxeb braldebebi ar<br />

dafiqsirebula; Tumca, religiuri umciresobebi media saSualebebis mtrulad<br />

damokidebulebaze miuTiTebdnen da aRniSnulis mizezad individualuri reportiorebis<br />

damokidebulebas asaxelebdnen, da ara sistematur, organizebul mediadkampaniebs.<br />

2007 wlis ivnisSi dafiqsirda ieRovas mowmeebis winaaRmdeg ganxorcielebuli Zaladobis<br />

ramdenime faqti. erTderTi aseTi faqtis dros, romelic Tbilisis erTderT ubanSi, gldanSi<br />

moxda, policiam gaaTavisufla msxverplis mier dakavebuli damnaSave, romelic darbazis<br />

Senobis win sxva amoucnob pirebTan erTad ieRovas or mowmes religiuri literaturis<br />

darigebaSi uSlida xels. saangariSo periodis dasasruls gamoZieba mimdinareobda.<br />

RonisZiebebis mimdinareobis dros, amave darbazis win, amoucnobma pirebma kedlebi grafitiT<br />

moxates da qvebs isrodnen, ris Sesaxebac Sedgenil iqna calke saCivari. CxorowyuSi policiam<br />

daiwyo gamoZieba v.siWinavas winaaRmdeg, romelmac sityvieri da fizikuri Seuracxyofa miayena<br />

ieRovas or mowmes, 2007 wlis 29 ianvars. sul dawyebul iqna 9 axali gamoZieba da damnaSaveebi<br />

gamovlenilni iqnen ieRovas mowmeebis SeviwroebasTan dakavSirebul xuT adrindel saqmeSi.<br />

aRniSnul xuT saqmeSi rva momCivani da xuTi eWvmitanili iyo. sasamarTloebis mier gamotanili<br />

msjavri sauravis dakisrebidan xuTwliani patimrobis misjamde meryeobda.<br />

saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis eqstremistebma 2007 wlis dasawyisSi xeli<br />

SeuSales saqarTvelos marTlmadideblur eklesiasa da romaul kaTolikur eklesias Soris<br />

sadao eklesiis (ivlita) istoriis Sesaxeb prezentaciebis gamarTvas. aRniSnulTan<br />

dakavSirebiT daiwyo gamoZieba. 2006 wlis zamTarSi, TbilisSi mdebare asiriul kaTolikur<br />

eklesiaSi romaeli kaTolike arqiepiskobosis vizitis dros, qarTuli marTlmadidebluri<br />

eklesiis mxardamWrebi antidkaTolikuri demonstraciis dros qvebs isrodnen.<br />

TviTmxilvelebi asafeTqebeli mowyobilobis arsebobis Sesaxeb miuTiTebdnen, Tumca policiis<br />

mier warmoebuli gamoZiebis dros aRniSnuli mowyobiloba napovni ar yofila.<br />

adgilobrivi marTlmadidebeli mRvdlebi da sajaro skolis maswavleblebi saangariSo<br />

periodSi ganagrZobnen religiuri umciresobebisa da sxvadasxva religiuri mrwamsis mqone<br />

pirTa Soris qorwinebis kritikas.<br />

saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis eqstremistTa mcire jgufis mier ganxorcielebuli<br />

Zaladobis adrindeli faqtebTan dakavSirebiT Tavad saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis<br />

mier dasjilni iqnen damnaSaveebi. saqarTvelos marTlmadideblurma eklesiam eklesiidan<br />

gankveTa paata bluaSvili, romelic 2007 wlis 30 maiss TavdasxmaSi scnes braldebulad.<br />

braldebuli TavdebiT gaaTavisufles, Tumca is patimrobaSi ar dabrunebula. am droisaTvis<br />

patimrobaSi imyofeba ori sxva eqstremisti d mkalaSvili da ivaniZe.<br />

bolo periodis manZilze saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministro da generaluri prokuratura<br />

ufro efeqturad aRkveTdnen religiur diskriminacias. gasul welTan SedarebiT,<br />

samarTaldamcavma organoebma ufro efeqturi reagireba moaxdines religiuri umciresobebis<br />

winaaRmdeg ganxorcielebul diskriminaciis faqtebze da Zaladobaze. Tumca, sakmaod xSir<br />

345 saqarTvelo: religiur TavisuflebaTa moxsenba<br />

2007http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/index.htm (accessed 22 September 2008)<br />

123


SemTxvevebSi, es mxolod saxalxo damcvelis aparatis Carevis Semdeg xdeboda d aRniSnavs<br />

sozar subari Tavis 2007 wlis angariSis meore nawilSi 346 .<br />

soso papuaSvili, „adamianis uflebaTa dacvis centris“ advokati sotuacias gacilebiT<br />

radikalurad afasebs. igi religiuri diskriminaciis Sesaxeb angariSis avtoris da problemas<br />

sakmaod kargad icnobs.<br />

„Cvens qveyanaSi arsebobs rogorc dediure, aseve dedfaqto religiuri diskriminacia. dediure<br />

disrkiminacia momdinareobs „konstituciuri SeTanxmebidan“ (konkordati). konkretulad ki<br />

dokumentis im debulebebidan, romelic sxva religiur umciresobebTan SedarebiT patriarqs<br />

ufro met Zalauflebas aniWebs. sayuradReboa ramdenime saintereso aspeqti: pirveli aspeqtia<br />

statusi, radgan „konkordati“ patriarqs specialur statuss aniWebs; sxva religiur<br />

organizaciebs aseTi gansakuTrebuli gansazRvreba ar aqvT. maT (sxva religiur organizaciebs)<br />

daregistrireba SeuZliaT rogorc kerZo samarTlis iuridiul pirebs da ara rogorc<br />

religiur organizaciebs, ris gamoc kanonis winaSe Tanabari statusi ar gaaCniaT.<br />

aRniSnulTan dakavSirebiT saCivrebs aRZraven religiuri organizaciebi da religiuri<br />

umciresobebis warmomadgenlebi; Tumca, maTi saCivrebis ganxilva aravis surs. diskusiis meore<br />

aspeqts imuniteti warmoadgens. magaliTad, „konstituciuri SeTanxmebis“ Tanaxmad,<br />

saqarTvelos kaTolikosdpatriarqs sruli imuniteti aqvs maSin, rodesac sxva religiuri<br />

organizaciebis liderebi aseTi imunitetiT ar sargebloben. marTlmadidebluri<br />

dResaswaulebi prioritetul dResaswaulebad aris gamocxadebuli. miuxedavad imisa, rom<br />

Sesabamisi Sesworebebi ar Sesula saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi, saxelmwifo aRiarebs<br />

qorwinebis marTlmadidebluri eklesiis ceremonials. Tumca, sxva aRmsareblobebs igive ar<br />

exebaT“.<br />

giorgi melaZe, „Tavisuflebis institutis“ advokati aRniSnavs, rom qveyanaSi aseTi<br />

problemebis gadaWris efeqturi meqanizmi ar arsebobs. misi mosazrebiT, saWiroa saxelmwifom<br />

Seqmnas istoriuli memkvidreobasTan dakavSirebuli problemebis gadaWris iuridiuli<br />

meqanizmi.<br />

Tumca, lela jejelava, sapatriarqos religiaTaSorisi urTierTobebis departamentis<br />

direqtori acxadebs, rom saqarTveloSi religiuri diskriminacia ar arsebobs.<br />

„saxelmwifo departamentisa da saerTaSoriso organizaciebis mier bolo periodis<br />

ganmavlobaSi ganxorcielebul kvlevebze dayrdnobiT, SeiZleba vivaraudoT, rom saqarTveloSi<br />

religiuri diskriminacia ar arsebobs. religiuri diskriminacia sazogado problemas arc maSin<br />

warmoadgenda, rodesac religiuri diskriminaciis faqtebi aRiniSneboda.<br />

adamianis uflebaTa dacvis 2008 wlis angariSis Tanaxmad (gamoqveynda 2009 wlis 25<br />

Tebervals), 2008 wels ganxorcielda xuTi Tavdasxma religiuri umciresobebis<br />

warmomadgenlebze. angariSSi aRniSnulia, rom „policiam dauyovnebeli reagireba moaxdina<br />

Zaladobriv incidentebze, xolo umniSvnelo „xulignobad“ Sefasebul danaSaulebze<br />

reagirebas dagvianebiT axdenda“.<br />

adamianis uflebaTa dacvis 2009 wlis angariSSi saqarTvelos Sesaxeb nawilSi aRniSnulia 347 :<br />

konstitucia uzrunvelyofs religiis Tavisuflebas da mTavroba zogadad am uflebas<br />

praqtikaSi icavs. Tumca xelisuflebis warmomadgenlebi yovelTvis ar reagirebdnen<br />

religiur umciresobaTa jgufis saWiroebebsa da problemebze.<br />

346 veb portal, adamianis uflebebi saqarTveloSi<br />

http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2979&lang=en (accessed 22 September 2008)<br />

347 www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/<br />

124


konstitucia aRiarebs saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis gansakuTrebul rols qveynis<br />

istoriaSi patriarqis winamZRolobiT, magram calcalke gamoyofs eklesiasa da saxelmwifos.<br />

prezidentsa da marTlmadidebel patriarqs Soris xelmowerili konkordati (sakonstitucio<br />

SeTanxmeba) eklesias kanonier statuss aniWebs. konkordatSi Sesulia ramdenime<br />

winaaRmdegobrivi debuleba, rac patriarqs samarTlebriv imunitets aniWebs, eklesias<br />

samxedro kapelanebiT dakompleqtebis eqskluziur uflebas aZlevs, eklesiis msaxurebs<br />

samxedro samsaxurisagan aTavisuflebs da eklesias mTavrobaSi unikalur konsultaciur<br />

rols aniWebs, gansakuTrebiT, ganaTlebis sferoSi. Tumca, es debulebebi ZalaSi ar iyo imis<br />

gamo, rom ar arsebobda am kanonis ganmaxorcielebeli normatiuli aqtebi. 24 aprils, mTavrobam<br />

da saqarTvelos marTlmadideblurma eklesiam xeli moaweres specialur SeTanxmebas<br />

TanamSromlobaze, romlis farglebSic eklesias mieniWa gansakuTrebuli role<br />

msjavrdebulebis resocializaciaSi maTi saeklesio da sazogadoebriv samuSaoebSi CarTvis<br />

gziT. sagadasaxado kodeqsi aTavisuflebs saqarTvelos marTlmadideblur eklesias damatebiTi<br />

Rirebulebis gadasaxadisagan (dRg) religiuri atributikis importze (jvrebi, sanTlebi,<br />

xatebi, wignebi da kalendrebi, romlebic religiuri daniSnulebiT gamoiyeneba), Tumca sxva<br />

religiuri jgufebisgan moiTxovs dRg-s gadaxdas da anazRaurebis gaformebas.<br />

nebismier religiur jgufs ufleba aqvs daregistrirdes, rogorc arakomerciuli iuridiuli<br />

piri. registraciis gancxadebaSi unda iyos miTiTebuli organizaciis saxeli, adgilmdebareoba,<br />

saqmianobis mizani, informacia damfuZneblis Sesaxeb, organizaciis mmarTveli erTeulis<br />

Sesaxeb da mmarTveli organos gadawyvetilebis miRebis procesi. jgufis daregistrireba<br />

SesaZlebelia erTerTi qvemoT CamoTvlili formiT, rogoricaa kavSiri an fondi, raTa miiRos<br />

samarTlebrivi statusi an sagadasaxado SeRavaTebi. kavSiri damyarebulia wevrebis<br />

raodenobaze (saWiroa minimum xuTi wevri), maSin rodesac fondis dasaarseblad saWiroa erTi<br />

an meti damfuZnebeli, romlebic qmnian fonds garkveuli mizniT, konkretuli jgufis an farTo<br />

sazogadoebis dasaxmareblad. registracias axorcielebs finansTa saministros<br />

sagadasaxado departamenti, romelmac gancxadebis Setanidan sami dRis ganmavlobaSi<br />

registraciaze Tanxmoba an uari unda ganacxados; uaris gasaCivreba SesaZlebelia<br />

sasamarTloSi.<br />

zogierTi religiuri erToba gamoTqvamda ukmayofilebas registraciiT miniWebul statusTan<br />

dakavSirebiT. romaul kaTolikur eklesias da somxur samociqulo eklesias ar surT<br />

samoqalaqo organizaciad daregistrireba da urCevniaT daregistrirdnen rogorc religiuri<br />

organizacia an ukidures SemTxvevaSi mieniWoT igive statusi, rac qarTul marTlmadidebel<br />

eklesias gaaCnia. romauli kaTolikuri eklesia da somxuri samociqulo eklesia, orive<br />

amtkicebdnen, rom warmoadgendnen saqarTveloSi tradiciul eklesias da asociaciad an fondad<br />

daregistrireba maT statuss daakninebda. Tumca, bevri sxva religiuri jgufi am kanonis<br />

mixeviT daregistrirda da amis Sedegad maTi religiuri saqmianoba aranairad ar iyo<br />

diskriminirebuli. ieRovas mowmeebma, romlebic daregistrirdnen rogorc samoqalaqo<br />

sazogadoeba, es uaryves, radgan, rogorc Tavad amboben, yvela gadasaxadi gadaixades da<br />

anazRaurebis procesi ar ganxorcielbula. ebrauli Temis warmomadgenelTa mixedviT, maT<br />

religiuri nivTebi humanitaruli kategoriis qveS Semoitanes. Cveulebriv, nebismieri kompania,<br />

romelic saqonlis imports axorcielebs, dRg-s sazRvarze ixdis, magram Tu es saqoneli<br />

importiorisTvis Semdgomi gayidvis sagans ar warmoadgens, finansTa saministro valdebulia,<br />

daabrunos dRg.<br />

saxelmwifo skolebisa da religiuri swavlebis erTmaneTisagan dacalkevebam kidev ufro<br />

Seaviwrova saxelmwifosa da marTlamdideblur eklesias Soris dadebuli konkordatis<br />

interpretaciis saSualeba, skolis programaSi marTlmadideblobis, rogorc arCeviTi sagnis<br />

swavlebasTan dakavSirebiT. kanonSi miTiTebulia, rom marTlmadidebluri swavlebis<br />

gakveTilebis Catareba SeiZleba mxolod saskolo saaTebis Semdeg da ar unda gakontroldes<br />

direqtoris, an maswavleblebis mier. gareSe pirebs, samRvdeloebis CaTvliT, ar aqvT<br />

regularuli daswrebis, moswavleTa klasgareSe saqmianobis, studentTa klubebis an maTi<br />

Sekrebebis warmarTvis ufleba. aseT saqmianobas uZRvebian saero Teologebi da ara mRvdlebi.<br />

125


eligiuri umciresobebi miesalmebian skolebSi religiur ganaTlebasTan dakavSirebiT<br />

Setanil cvlilebebs, miuxedavad imisa, rom isini arasamTavrobo organizaciebTan erTad<br />

aRniSnaven, rom xSirad praqtika ar Seesabameba kanons. magaliTad, kanoni irRveva, rodesac saqme<br />

Seexeba locvebs da jvrebisa da sxva religiuri atributebis gamofenas. saxalxo damcvelis<br />

samsaxurma aRniSna, rom es problema gansakuTrebiT SeimCneoda aWaraSi, sadac musulman<br />

moswavleebze xSirad xdeboda religiuri zewola marTlmadidebeli maswavleblebis mxridan.<br />

Tumca, ganaTlebisa da mecnierebis saministrom aRniSna am tendenciis SesamCnevi kleba<br />

skolebSi maswavleblebis mier religiur siwmindeebsa da sxva SezRudvebTan dakavSirebiT<br />

qveynis sxva nawilebSic.<br />

sajaro skolebi moswavleebs aZlevdnen saSualebas daswrebodnen SerCeviT kurss ~religia<br />

sazogadoebaSi~, romelic moicavs ZiriTadi religiebis istorias. mSoblebi Ciodnen, rom<br />

masawavleblebi, iseve rogorc saxelmZRvanelo, yuradRebas ZiriTadad marTlmadideblur<br />

eklesiaze amaxvileben. wlis SuaSi ganaTlebis saministrom SeaCera im axal saswavlo<br />

programaze muSaoba, romelSic gaTvaliswinebuli unda yofiliyo aRniSnuli saCivrebi.<br />

saministros garkveuli siZneleebi hqonda kursis SetanaSi rogorc damoukidebeli da<br />

programiT gaTvaliswinebuli sagnisa. Tumca, mTavrobam SesZlo daematebina es kursi arsebul<br />

arasavaldebulo istoriis programaSi, romelic SesaZlebelia skolam SesTavazos<br />

moswavleebs da maT saSualeba aqvT airCion es kursi.<br />

saritualo darbazis aSenebis licenziis miRebis dagvianebis gamo ieRovas mowmeebi agrZeleben<br />

kerZo saxlebSi Sekrebebs, romelsac isini yidulobdnen erTi romelime wevris saxelze.<br />

ieRovas mowmeTa xelmZRvanelebi aRniSnavdnen, rom roca maT scades nagebobis yidva maTi<br />

organizaciis saxelze, dadgnen iseTi problemebis winaSe, rogoricaa nebarTvis dayovnebiT<br />

gacema, macxovreblebisa da kompaniebis protesti samezobloSi. TebervalSi administraciulma<br />

sasamarTlom gamoitana gadawyvetileba ieRovas mowmeTa sasargeblod, rodesac maT gaasaCivres<br />

Tbilisis municipaluri samsaxurisgan mSeneblobaze uaris miReba; Tumca gadawyvetileba<br />

Setanili iqna apelaciaze da wlis bolomde saqme ar damTavrebula.<br />

ieRovas mowmeebma warmoadgines 35 SemTxvevis CamonaTvali, maT Soris devnis SemTxvevebi,<br />

romelTa Sesaxeb maT acnobes xelisuflebis warmomadgenlebs. ieRovas mowmeebis cnobiT,<br />

mxolod or saqmeze moxda piris mimarT bralis wayeneba, danarCeni saqmeebi gamouZiebeli darCa,<br />

miuxedavad imisa, rom samarTaldamcavebma icodnen im pirebis vinaoba, vinc maTze devnas<br />

axorcielebda. 2007 wels evropis adamianis uflebaTa sasamarTlom gamoitana gadawyvetileba<br />

mTavrobis winaaRmdeg, radgan man ar daicva jgufi maTze ganxorcielebuli devnisagan 1999<br />

wels. damatebiT oTxi saqme ieRovas mowmeebis uflebebis darRvevasTan dakavSirebiT<br />

msvlelobaSi iyo evropis adamianis uflebaTa sasamarTloSi Setanamde, zogierTi saqme<br />

aRZruli iyo wina xelisuflebis dros. erTerTi am saqmeTagani exeboda 2001 wels uzenaesi<br />

sasamarTlos gadawyvetilebis gaprotestebas jgufis registraciasTan dakavSirebiT. Tumca,<br />

2007 wels organizacia daregistrirda axali saregistracio kanonis safuZvelze. es statusi<br />

maT, rogorc iuridiul erTeuls, aZlevs masalebis importis, Senobis daqiravebis da sxva<br />

saqmianobis warmarTvis saSualebas.<br />

ieRovas mowmeebis cnobiT, xelisuflebis warmomadgenlebi ayovnebdnen gadawyvetilebis<br />

gamotanas TbilisSi maTi Sekrebebis Catarebis nebarTvaze da maT ar miuwvdebodaT xeli aseT<br />

nebarTvebze 2004 wlidan. ieRovas mowmeebi agreTve acxadebdnen, rom kerZo Senobebis<br />

mflobelebi uars ambobdnen maTTvis farTis miqiravebaze maTi saqmianobis gansaxorcieleblad.<br />

romaulma kaTolikurma eklesiam da somxurma samociqulo eklesiam ver daibrunes eklesiebi,<br />

romlebic daixura an gadaeca saqarTvelos marTlmadideblur eklesias sabWoTa kavSiris dros.<br />

2007 wels iusticiis saministrom miiRo gegma, romlis mixedviT qonebrivi dava unda<br />

gadawyvetiliyo miukerZoebeli eqspertis azrze dayrdnobiT da ara amJamad arsebuli<br />

inertuli komisiis meSveobiT, romlis erTerTi wevri saqarTvelos marTlmadidebluri<br />

eklesiis warmomadgeneli iyo. romauli kaTolikuri xuTi eklesiis dabrunebasTan<br />

dakavSirebiT ar yofila raime zomebi miRebuli da vatikanidan miRebuli direqtivebis gamo,<br />

126


eklesiam Sewyvita yovelgvari dava. romaul kaTolikur eklesias agreTve xels uSlidnen axali<br />

eklesiebis agebaSi da 2008 wels erTerTi eklesia marTlmadidebel episkoposTan gaagzavnes<br />

nebarTvis misaRebad. qarTuli marTlmadidebeli eklesiis episkoposma SeTavaza maT Zveli<br />

eklesiis aRdgena, da adgilobrivma mTavrobam miiRo es winadadeba. Tumca, imisaTvis rom<br />

daewyoT samSeneblo samuSaoebi, miwa, romelzec eklesia iyo aSenebuli unda gadasuliyo<br />

romauli kaTolikuri eklesiis mflobelobaSi. wlis bolomde saxelmwifos ar gadaucia miwis<br />

nakveTi romauli kaTolikuri eklesiisTvis.<br />

somxuri samociqulo eklesiis mTavar problemad darCa TbilisSi xuTi eklesiis da axalcixeSi<br />

erTi eklesiis dabruneba. Tumca mTel saqarTveloSi arsebuli sul cota 30 eklesiis statusi<br />

kvlav gaurkvevelia. kamaTi grZeldeba noraSenis eklesiis irgvliv, romelsac iTxovs<br />

rogorc somxuri samociqulo eklesia, aseve qarTuli marTlmadidebluri eklesiac. 2008 wlis<br />

noemberSi mama tariel sikinWilaSvilma, saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis mRvdelma,<br />

moiyvana buldozeri qarTuli eklesiis da noraSenis eklesiis saziaro ezoSi miwis nagvisgan<br />

gasawmendad. mama tarieli ambobda, rom gasasvleli viwro iyo buldozerisaTvis da amitom man<br />

ramdenime somxuri saflavis qva droebiT aiRo, xolo Semdeg Tavis adgilas moaTavsa. amis<br />

danaxvisas, somexi eklesiis msaxurebi aRSfoTdnen da am qcevas uwodes upativiscemloba iq<br />

damarxuli somxebis mimarT. wlis ganmavlobaSi samuSaoebi Sewyda da somexTa saflavebi<br />

gaiwminda maTze dayrili riyis qvebisgan. miuxedavad imisa, rom saqarTvelos<br />

marTlmadideblurma eklesiam SesTavaza eklesis mSeneblobasTan dakavSirebiT komisiis Seqmna,<br />

romelic prioritetul sakiTxebs gadawyvetda, aseTi nabijebi arc erT mxares ar gadaudgavs<br />

wlis bolomde.<br />

19 noembers, TbilisSi daingra somxuri samociqulo eklesiasTan sadao eklesia. cnobebis<br />

mixedviT, eklesia aSenebuli iyo 1356 wels, magram igi daxures sabWoTa periodSi da mas<br />

sawyobad iyenebdnen. eklesia aRar gauxsniaT saqarTvelos damoukideblobis miRebis Semdegac<br />

ki, da misi qonebrivi ufleba saqarTvelos kulturis saministros gadaeca. 20 noembers.<br />

somxurma samociqulo eklesiam gamoaqveyna gancxadeba, romelSic igi adanaSaulebda<br />

saqarTvelos mTavrobas da saqarTvelos marTlmadideblur eklesias, rom isini ar icavdnen<br />

somxebis wminda adgilebs da ar ubrunebdnen eklesiebs saqarTveloSi somxeTis eparqias. wlis<br />

bolos Tbilisis meriam daiwyo adgilis gasufTaveba nangrevebisgan.<br />

127


daTqma<br />

daTqma<br />

dokumenti Seqmnilia sainformacio miznebisaTvis, misi Sinaarsi ar<br />

uzrunvelyofs uflebis miniWebas da ar warmoqmnis valdebulebebs.<br />

“karitas interneSinali” yvelafers iRonebs raTa dokumentSi moyvanili<br />

informacia iyos swori, dazustebuli, gamWvirvale da ganaxlebuli, Tumca, ver<br />

iqneba pasuxismgebeli am informaciis sizusteze da srulyofilebaze. “karitas<br />

interneSinali” aranairi formiT ar iRebs pasuxismgeblobas am dokumentSi<br />

moyvanil informaciaze an misi gamoyenebis Sedegad miRebul zarals / zians.<br />

es dokumenti Seqmnilia adgilobriv partniorebTan TanamSromlobiT.<br />

es dokumenti Seicavs bmulebs veb-gverdebze, romelic sxvadasxva<br />

organizaciebis mier imarTeba. “karitas interneSinali” ar iRebs<br />

pasuxismgeblobas aRniSnuli veb-gverdebis Sinaarsze.<br />

damatebiTi informaciisaTvis mogvmarTeT el. fostiT: reintegration@caritasint.be<br />

128

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!