06.10.2014 Views

ratom avtonomia?

ratom avtonomia?

ratom avtonomia?

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

http://www.tsu.ge/newspaper<br />

ivane<br />

javaxiSvilis<br />

saxelobis<br />

Tbilisis<br />

saxelmwifo<br />

universitetis<br />

gazeTi<br />

gamodis<br />

1927 wlidan<br />

`gedebis tbidan~<br />

dawyebuli triumfi<br />

30<br />

23 aprils sajaro leqciebis ciklis formatSi sauniversiteto<br />

sazogadoebisa da dainteresebuli farTo auditoriis winaSe<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis reqtori, iuridiul mecnierebaTa<br />

doqtori, profesori giorgi xubua warsdga.<br />

leqcia Temaze: `<strong>ratom</strong> <strong>avtonomia</strong>?~ saqarTvelos prezidentis<br />

mixeil saakaSvilis im samSvidobo gegmis morigi iniciativis<br />

gamoxmaureba da Teoriuli poziciaa, romelic afxazeTisTvis<br />

SeuzRudavi avtonomiis statusis miniWebas, umaRlesi donis<br />

politikuri warmomadgenlobis Seqmnas, sakanonmdeblo vetos<br />

dadebis uflebis micemas da afxazeTSi Tavisufali ekonomikuri<br />

zonebis dawesebas iTvaliswinebs.<br />

xaTuna xatiaSvili<br />

rogorc reqtorma leqciis<br />

dasawyisSi ganacxada, aRniSnul<br />

Temaze samecniero mosazrebebis<br />

diskusiis gaxsna gamoxatavs<br />

survils, rom iniciativebs,<br />

romelsac didi rezonansi mohyva<br />

saerTaSoriso Tanamegobroba-<br />

Si, aseve aqtiuri ganxilvisa da<br />

sazogadoebrivi konsesusis sagani<br />

gaxdes akademiur da samecniero<br />

wreebSic. bunebrivia, <strong>avtonomia</strong><br />

wminda akademiuri gansjis<br />

Tema ar aris da is politikuri<br />

sakiTxia, magram Tavisi<br />

mniSvnelobidan gamomdinare,<br />

aranakleb sainteresoa, avtonomiis,<br />

rogorc politikur-samarTlebrivi<br />

kategoriis Teoriuli<br />

aspeqtebi, rac nebismieri<br />

saxelmwifos, maT Soris, saqar-<br />

Tvelos momavali teritoriuladministraciuli<br />

mowyobis models<br />

safuZvlad unda daedos.<br />

iqidan gamomdinare, rom afxazeTis<br />

Temisadmi sazogadoeba<br />

sakmaod mgrZnobiarea, auditoriis<br />

winaSe wardgenili modeli<br />

ganxiluli iqna avtonomiuri statusisTvis<br />

damaxasiaTebeli negatiuri<br />

da pozitiuri aspeqtebis,<br />

maTi mniSvnelobis, upiratesobis<br />

da paradoqsebis gaTvaliswinebiT,<br />

romlis nawilic swored<br />

afxazeTTan mimarTebaSi arsebuli<br />

avtonomiis calkeul debulebebs<br />

ukavSirdeba.<br />

avtonomiis<br />

paradoqsebi<br />

<strong>avtonomia</strong> teritoriuli<br />

mowyobis rTuli formaa da<br />

pirveli kiTxva, rac SeiZleba<br />

logikurad daisvas, Semdegnairad<br />

gamoiyureba: <strong>ratom</strong> virTulebT<br />

saqmes?<br />

prezidentis mier gaxmaurebuli<br />

iniciativa ar iZleva safuZvels,<br />

rom xelisuflebas saxelmwifos<br />

federaciulad mowyobis<br />

modeli aqvs arCeuli, magram<br />

yvela SemTxvevaSi, qveyana,<br />

romlis SemadgenlobaSic Sedis<br />

avtonomiebi, aris rTuli struqturis<br />

mqone da arCevani keTdeba<br />

mis formaze, ufro rTuli<br />

problemebis mogvarebis mizniT.<br />

amitom kiTxva _ ra ufro<br />

rTulia, saqarTvelos momavali<br />

teritoriuli mowyobis rTuli<br />

modeli Tu afxazeTis reintegracia<br />

saqarTvelos Semadgenloba-<br />

Si? _ ritorikuli SekiTxvaa da<br />

#6 (2073)<br />

<strong>ratom</strong> <strong>avtonomia</strong>?<br />

imTaviTve cxadia, rom qarTuli<br />

saxelmwifo saqmes mxolod imis<br />

gamo irTulebs, rom man arCeuli<br />

formiT gacilebiT ufro rTuli<br />

problema _ qarTul-afxazuri<br />

konfliqti moawesrigos.<br />

<strong>avtonomia</strong>, rogorc `usistemo~<br />

sistema, winaaRmdegobrivi<br />

cnebaa, magram mniSvnelovania,<br />

rom is arc erT SemTxvevaSi ar<br />

gulisxmobs qaoss. nebismier saxelmwifos<br />

sakuTar farglebSi<br />

ierarqiuli struqtura gaaCnia,<br />

Tumca <strong>avtonomia</strong>, romelic Sesa-<br />

Zlebelia realizebuli iyos<br />

unitaruli saxelmwifos pirobebSic,<br />

funqcionirebis TaviseburebebiT<br />

da rTuli xasiaTiT<br />

gamoirCeva.<br />

`ar unda dagvaviwydes, rom<br />

<strong>avtonomia</strong> yovelTvis erTianobis<br />

SenarCunebas eswrafvis da<br />

mis gareSe saxelmwifosa da wesrigis<br />

warmodgena saerTod Seu-<br />

Zlebelia. avtonomiis umTavresi<br />

idea wesrigs ukavSirdeba, magram<br />

ara totalurs, romelic<br />

cdilobs CaaxSos arsebuli<br />

winaaRmdegoba. Cvens sinamdvile-<br />

Si yvelaze cudi is aris, rom<br />

qarTul-afxazuri urTierTobebisTvis<br />

damaxasiaTebeli winaaRmdegoba<br />

absoluturad moklebulia<br />

samarTlebrivi da iuridiuli<br />

kontrolis CarCoebs. aseT<br />

fonze saxelmwifo mowyobis veranairi<br />

forma ver moxsnis<br />

qarTul-afxazuri konfliqtis<br />

simwvaves, Tuki avtonomiis formiT<br />

misi samarTlebriv sibrtyeze<br />

gadatana ar moxdeba.<br />

arsebul dapirispirebas Cven<br />

iuridiulad kontrolirebadi<br />

xasiaTi unda mivceT,~ _ aRniSna<br />

reqtorma.<br />

www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge<br />

<strong>avtonomia</strong> yvelaze mwvave<br />

konfliqtebis samarTlebriv sibrtyeze<br />

gadatanisa da kontrolis<br />

saSualebas iZleva da,<br />

amavdroulad, arc erT SemTxvevaSi<br />

ar gulisxmobs saxelmwifos<br />

dasustebas. avtonomiuri<br />

erTianoba mravalferovnebaSia,<br />

magram aseve gulisxmobs CarCoebis<br />

arsebobas, romliTac Sesa-<br />

Zlebelia misi saxelmwifoebriv<br />

erTianobaSi realizeba.<br />

avtonomiuri statusis erTerT<br />

paradoqsad, romelic<br />

qarTul-afxazur urTierTobebs<br />

waadgeba, miCneulia is garemoeba,<br />

roca mxareebi erTmaneTs<br />

daSorebis gziT uaxlovdebian.<br />

gasaTvaliswinebelia, rom mxareebis<br />

daSoreba gonivruli distanciis<br />

fonze xdeba da ara ise,<br />

rogorc saqarTvelos realoba-<br />

Sia. dRes, faqtobrivad, afxaze-<br />

Ti danarCeni qveynisgan izolirebulia<br />

(da ara daSorebuli).<br />

Tbilisi da soxumi garkveulwilad<br />

erTmaneTs ar aRizianeben,<br />

magram es distancia samarTlebrivad<br />

konstituciiT gansazRvrulia<br />

da Tu bolodroindeli<br />

iniciativis mixedviT vimsjelebT,<br />

arsebuli viTareba<br />

aris e.w. delegirebuli marTlwesrigi,<br />

sadac igulisxmeba, rom<br />

afxazeTis marTlwesrigi klasikuri<br />

federalizmis avtonomiebis<br />

SemTxveva ar aris.<br />

`vfiqrob, samomavlod, saqarTvelos<br />

saxelmwifo mowyobis<br />

modeli orsubieqtiani saxelmwifos<br />

mimarTulebiT ar unda<br />

wavides. Tu avirCevT iseT models,<br />

sadac politikuri fronti<br />

yovelTvis gava Tbilissa da soxums<br />

Soris, gacilebiT ufro seriozuli<br />

albaToba iarsebebs<br />

saimisod, rom or centrs Soris<br />

urTierToba yovelTvis daZabulobis<br />

muxtis Semcveli iqneba.<br />

mniSvnelovania, vifiqroT iseT<br />

variantze, rac erTgvarad moxsnis<br />

frontis xazs da soxums miscems<br />

gancdas, rom Tu igi TbilisTan<br />

dapirispirebas moindomebs,<br />

aucilebeli iqneba, koalicia<br />

Seqmnas sxva erTeulTan.<br />

aseT SemTxvevaSi Tbilisi gamova<br />

erTgvari `gamSvelebeli me-<br />

Tauris~ rolSi. TbilisTan koaliciisa<br />

da kavSiris Sekvris<br />

survili soxums yovelTvis unda<br />

gauCndes imisaTvis, rom mas sxva<br />

teritoriul erTeulebTan ur-<br />

TierToba metad gauadvildes,~<br />

_ Tqva leqciaze giorgi xubuam.<br />

am sakiTxTan dakavSirebiT<br />

saxelmwifos damokidebuleba<br />

Tsu-is reqtorisTvis ucnobia,<br />

magram saqarTvelos geografiul<br />

erTeulebSi aWaris <strong>avtonomia</strong><br />

romc ar arsebobdes, rogorc<br />

wesi, centraluri xelisufleba<br />

xelovnurad unda cdilobdes<br />

amgvari koaliciebis Seqmnis Sesa-<br />

Zleblobis gaCenas. winaaRmdeg<br />

SemTxvevaSi mosalodnelia winaswar<br />

prognozirebuli konfliqti,<br />

romlis ganeitraleba<br />

aRniSnuli formiT unda moxdes.<br />

me-3 gverdze<br />

umaRlesi ganaTlebis<br />

samits vaSingtonSi<br />

giorgi xubua daeswro<br />

vaSingtonSi umaRlesi ganaTlebis<br />

samiti gaimarTa. Sexvedras,<br />

romelic amerikis<br />

SeerTebuli Statebis saxelmwifo<br />

mdivnis patronaJiT Catarda,<br />

msoflios sxvadasxva<br />

12 universitetis warmomadgenlebi<br />

eswrebodnen. maT<br />

Soris iyo Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis reqtori,<br />

profesori giorgi xubua.<br />

samitis mizania xeli Seuwyos<br />

ganviTarebuli da ganviTarebadi<br />

qveynebis universitetebis<br />

TanamSromlobas, mecnierebasa<br />

da teqnikaSi axali<br />

saerTaSoriso urTierTobebis<br />

damyarebas. samitze Semajamebeli<br />

sityva kondoliza<br />

raisma warmoTqva.<br />

qarTvelebs<br />

qcevis wesi da<br />

eTika aravisgan<br />

gveswavleba<br />

me-4 gverdze<br />

Tavisufali<br />

savaWro-ekonomikuri<br />

zonis<br />

foTSi gaxsna<br />

msoflio biznesTan<br />

integrirebis<br />

sauke-<br />

Teso winapirobaa<br />

me-5 gverdze<br />

studenturi<br />

TviTmmarTvelobis<br />

arCevnebSi<br />

5 studenturi<br />

moZraoba da<br />

37 damoukidebeli<br />

kandidati iRebs<br />

monawileobas<br />

me-7 gverdze<br />

`poeti Tu xar,<br />

Seni xalxi unda<br />

gamoaRviZo~<br />

me-11 gverdze


2<br />

oficialuri qronika<br />

universitetis doqtorantebis<br />

ricxvi am droisTvis 396-s<br />

Seadgens<br />

xaTuna xatiaSvili<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

doqtorantebis ricxvi<br />

am droisTvis 396-s Seadgens,<br />

romelTagan absoluturi umravlesoba<br />

(228) qalia.<br />

Tsu-is saswavlo departamentis<br />

informaciiT, doqtoranturaSi<br />

2006 wels _ 318, 2007<br />

wels _ 64, 2008 wels ki _ 28 studenti<br />

Cairicxa.<br />

2007-2008 saswavlo wlis<br />

gazafxulis semestrSi akademiuri<br />

sabWos 67-e dadgenilebis<br />

safuZvelze, Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis 6 fakultetidan<br />

doqtoranturaSi miReba<br />

mxolod xuTze gamocxadda.<br />

(iuridiul fakultets am etapze<br />

miReba ar gamoucxadebia).<br />

imis miuxedavad, rom ukanaskneli<br />

gamocdebis Sedegad<br />

doqtoranturaSi CaricxulTa<br />

sia oficialurad jer gamoqveynebuli<br />

ar aris, cnobilia, rom<br />

miReba gamocxadebuli iyo 85 sadoqtoro<br />

programaze, romelTagan<br />

44 gankuTvnili iyo Tsu-sa<br />

da im kvleviTi institutebis yofili<br />

aspirantebisa da maZieblebisaTvis,<br />

romlebTanac universitets<br />

urTierTTanamSromlobis<br />

xelSekruleba aqvs gaformebuli.<br />

aRniSnuli sadoqtoro programebiT<br />

sargeblobis ufleba<br />

aqvT magistraturis an magistris<br />

xarisxTan gaTanabrebuli diplomis<br />

mqone pirebs, aseve yofil<br />

aspirantebs da samecniero xarisxis<br />

maZieblebs, romelTac Casabarebeli<br />

darCaT sakandidato<br />

minimumiT gaTvaliswinebuli sagani.<br />

erTi sadoqtoro programa _<br />

interdisciplinarulia da moqmedebs<br />

medicinis fakultetsa<br />

da zust da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa fakultetis biologiis<br />

mimarTulebis bazaze.<br />

doqtoranturaSi CaricxvisaTvis<br />

aucilebeli minimaluri<br />

moTxovnebi iyo erTerTi evropuli<br />

enis (germanuli, inglisuri,<br />

franguli) codna da gasaubreba<br />

Sesabamisi fakultetis<br />

sadisertacio sabWos dargobriv<br />

seqciaze.<br />

inglisuri enis Casabareblad<br />

daregistrirebuli 170 konkursantidan<br />

dadebiTi Sefaseba 83-<br />

ma miiRo, germanuli enis gamocdis<br />

Casabareblad daregistrirda<br />

48 msurveli, romelTagan<br />

gamsvleli qula 11–ma daagrova,<br />

xolo franguli enis gamocdis<br />

Sedegad daregistrirebuli 20<br />

konkursantidan dadebiTi Sefaseba<br />

miiRo gamocdaze gasulma<br />

14-ma konkursantma.<br />

doqtoranturaSi misaRebi<br />

ucxo enis gamocdebi saerTa-<br />

Soriso statusis mqone organizaciebis<br />

mier werilobiT, testis<br />

formatiT Catarda. ucxo<br />

enis doned ganisazRvra A LTE B2.<br />

doqtoranturaSi misaReb gamocdebs<br />

gazafxulis semestrisTvis<br />

rusuli enac daemata (akademiuri<br />

sabWos 2008 wlis 25<br />

Tebervlis dadgenileba #77).<br />

2007-2008 saswavlo wlis<br />

orive semestris misaRebi gamocda<br />

inglisur enaSi britaneTis<br />

sabWom (didi britaneTis oficialuri<br />

warmomadgeneli saqar-<br />

TveloSi) Caatara. britaneTis<br />

sabWo wlebis ganmavlobaSi gascems<br />

msoflioSi aRiarebul inglisuri<br />

enis codnis damadasturebel<br />

Cambridge-is sertifikatebs.<br />

Tsu-is doqtoranturaSi CabarebisTvis<br />

A LTE B2 gadalaxulad<br />

iTvleboda testis 60%-is<br />

Sesrulebis SemTxvevaSi (sadoqtoro<br />

programa `inglisuri<br />

filologia~-ze Casabareblad<br />

saWirod miiCneoda A LTE C1 done<br />

da is daZleulad iTvleboda<br />

testis 70%-is Sesrulebis Sem-<br />

TxvevaSi). gamocdis Sedegad mowmdeboda<br />

mxolod inglisur<br />

enaze werisa da kiTxvis kompetenciebi<br />

da Sesabamisad sertifikatic<br />

ar gaicemoda.<br />

2007-2008 saswavlo wlis<br />

orive semestris misaRebi gamocda<br />

frangul enaSi maRali obieqturobiT<br />

da usasyidlod safrangeTis<br />

saelCos TanamSromlebma<br />

Caatares.<br />

germanul enaSi misaRebi<br />

gamocda Caatara goeTes institutma,<br />

amave institutSi arsebuli<br />

wesebiT _ enis codnis oTxive<br />

kompetenciis SefasebiT.<br />

dadebiTi qulis miRebis SemTxvevaSi<br />

konkursantebze gaicemoda<br />

germanuli enis codnis damadasturebeli<br />

saerTaSoriso sertifikati,<br />

romelic sxva enis<br />

gamocdebisgan gansxvavebiT (mi-<br />

Rebuli dadebiTi Sefaseba gamoiyeneba<br />

mxolod Sidasauniversiteto<br />

sargeblobisTvis) iZleva<br />

saSualebas, gamoiyenon gamocdis<br />

Sedegi, rogorc enis codnis<br />

damadasturebeli sabuTi saer-<br />

TaSoriso organizaciebSi warsadgenad.<br />

Semodgomis semestris miRebisTvis<br />

Tsu-is doqtoranturis<br />

gamocdebis periodi daemTxva<br />

goeTes sagamocdo cxrils da igi<br />

oqtomberSi Catarda. gazafxulisTvis<br />

ki igive SeuZlebeli<br />

aRmoCnda, ris gamoc, gazafxulis<br />

semestrisTvis doqtorantobis<br />

msurvelebs gamocda Tsu-is enebis<br />

centrma Tebervlis dasawyis-<br />

Si Cautara (Tumca, mxolod ALTE<br />

B2 doneze _ werisa da kiTxvis<br />

kompetenciebi). sadoqtoro programa<br />

`germanuli filologiis~<br />

xelmZRvanelma sruliad samarTlianad,<br />

konkursantTa miRebis<br />

winapirobad germanuli enis<br />

codna srulfasovan A LTE C1<br />

doneze moiTxova, amitom am programaze<br />

Cabarebis msurveli 4<br />

adamiani gamocdaze, aprilSi, goeTes<br />

institutSi gava.<br />

goeTes institutma Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetTan<br />

TanamSromlobis procesSi<br />

morigi mniSvnelovani nabiji<br />

gadadga. kerZod, universitetis<br />

wardginebiT institutis mier<br />

Catarebul gamocdebze gasuli<br />

konkursantebisTvis, rogorc<br />

A LTE B2, aseve A LTE C1 doneze<br />

gamocdis Cabareba dabali tarifiT<br />

(50 larad) ganxorcieldeba.<br />

Cveulebrivi tarifis (160<br />

laris) gaTvaliswinebis fonze<br />

es did SeRavaTs niSnavs.<br />

rusul enaSi 2007-2008 saswavlo<br />

wlis gazafxulis semestrisTvis<br />

misaRebi gamocda Tsuis<br />

enebis centrma Caatara, romlis<br />

testebi saerTaSoriso moTxovnebis<br />

Sesabamisad ramdenime<br />

dReSi momzadda da misi nimuSic<br />

Tsu-is saitze winaswar ganTavsda.<br />

Tsu-is doqturanturis ganyofilebis<br />

warmomadgenelTa SefasebiT,<br />

rusuli enis gamocda<br />

martis dasawyisSi sakmaod maRali<br />

xarisxiT Catarda. mTlianobaSi<br />

ki doqtoranturaSi misaReb<br />

ucxo enis gamocdebSi<br />

monawile samive saerTaSoriso<br />

organizaciis daxmareba da TanamSromlobisTvis<br />

mzadyofna<br />

dafasebasa da madlierebas imsaxurebs.<br />

universitets egviptis arabTa<br />

respublikis elCi ewvia<br />

23 aprils Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi oficialuri<br />

vizitiT imyofeboda<br />

egviptis arabTa respublikis<br />

elCi vahid eldin ismail<br />

galali, romelic universitetis<br />

reqtors, profesor giorgi<br />

xubuas Sexvda.<br />

vizitis mizani iyo Tsu-isa da<br />

egviptis arabTa respublikis<br />

universitetebs Soris Tanam-<br />

Sromlobis gaRrmaveba, arabuli<br />

enisa da kulturis Seswavlis er-<br />

Toblivi programebis SemuSavebisTvis<br />

niadagis momzadeba.<br />

Sexvedraze aRiniSna, rom<br />

egviptis arabTa respublika<br />

dainteresebulia intensiuri<br />

kontaqtebi hqondes saqarTvelos<br />

umaRles saganmanaTleblo<br />

saswavleblebTan da kerZod,<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetTan.<br />

unda Seiqmnas programebi,<br />

romlis mixedviTac universitetSi<br />

arabuli enis Seswavlis<br />

areali gafarTovdeba da<br />

dainteresebuli studentebi arabul<br />

kulturas, ekonomikas, politikas<br />

gaecnobian.<br />

ivlisSi Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi Camova egviptis<br />

teqnikuri TanamSromlobis<br />

fondis delegacia.<br />

Semdgomi urTierTobis gaRrmavebis<br />

mizniT, daigegma qairos<br />

universitetisa da Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis reqtorTa<br />

Sexvedrebi Tbilissa da<br />

qairoSi.<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

saqarTvelos erovnulma<br />

samecniero fondma<br />

saxelmwifo samecniero<br />

grantebis mosapoveblad<br />

morigi konkursi<br />

gamoacxada<br />

saqarTvelos erovnulma samecniero fondma 2008 wlis 8<br />

aprils saxelmwifo samecniero grantebis mosapoveblad morigi<br />

konkursi gamoacxada.<br />

sakonkurso samecniero mimarTulebebia: sainformacio<br />

teqnologiebi, telekomunikaciebi; sicocxlis Semswavleli<br />

mecnierebebi; maTematika, meqanika; sabunebismetyvelo mecnierebebi;<br />

dedamiwis Semswavleli mecnierebebi da garemo; samedicino<br />

mecnierebebi; sainJinro mecnierebebi, maRalteqnologiuri<br />

masalebi; agraruli mecnierebebi.<br />

maia toraZe<br />

dadginda, rom fondSi sakonkurso<br />

dokumentacia 2008<br />

wlis 1 maisidan 27 maisis CaTvliT<br />

unda waradginon. distanciurad<br />

(eleqtronulad) daregistrirebuli<br />

proeqtebis wardgenis vadaa<br />

2008 wlis 28 maisidan 30 maisis<br />

CaTvliT.<br />

17 aprils saqarTvelos erovnulma<br />

samecniero fondma (GNSF)<br />

da Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

samecniero kvlevebisa<br />

da ganviTarebis departamentma<br />

sakonkurso pirobebSi arsebuli<br />

siaxleebis gacnobis mizniT universitetSi<br />

erToblivi sakonsultacio<br />

seminari gamarTes.<br />

revaz asaTiani<br />

erovnuli samecniero fondis<br />

mecnierebaTa sammarTvelos<br />

ufrosma revaz asaTianma samecniero<br />

sazogadoebas wlevandeli<br />

konkursis siaxleebi gaacno. man<br />

ganacxada, rom wels, pirvelad,<br />

calke samecniero mimarTulebebad<br />

gamoiyo sainformacio teqnologiebi<br />

da samedicino mecnierebebi.<br />

samecniero fondis<br />

veb-gverdze ukve ganTavsebulia<br />

konkursis pirobebi da ganacxadis<br />

Sevsebis formebi.<br />

sakonsultacio seminarze<br />

mecnierebma maTTvis saintereso<br />

kiTxvebi dasves. kerZod, dainteresdnen,<br />

eqnebaT Tu ara<br />

konkursSi monawileobis ufleba<br />

im pirebs, vinc gasul wlebSi<br />

samecniero granti ukve moipova.<br />

erovnuli samecniero fondis<br />

mecnierebaTa sammarTvelos ufrosma<br />

revaz asaTianma ganacxada,<br />

rom samecniero grantebis mflobelebis<br />

konkursSi monawileobis<br />

sakiTxi jer dazustebuli ar<br />

aris. arsebobs proeqti, romlis<br />

mixedviTac, Tu grantiT gaTvaliswinebuli<br />

samuSaoebi ar mTavrdeba<br />

2009 wlis 1 ianvramde,<br />

grantiorebi axal konkursSi<br />

monawileobas ver miiReben. Tumca<br />

jer es sakiTxi ganaTlebisa da<br />

mecnierebis saministrom unda<br />

gadawyvitos. im SemTxvevaSi, Tu<br />

proeqtebis Setanis vadis dawyebamde,<br />

anu mimdinare wlis 1<br />

maisamde, gadawyvetileba ar iqneba<br />

miRebuli, maT Cveulebriv<br />

SeeZlebaT sabuTebis Setana.<br />

mecnierebi, aseve, dainteresdnen<br />

eqspertebis registraciis<br />

sakiTxiT. maT ganemartaT, rom<br />

Tu mecnieri ar monawileobs<br />

samecniero konkursSi, mas ufleba<br />

aqvs eqspertad daregistrirdes,<br />

magram Tu konkursSi monawileobis<br />

survili gauCndeba, fondi<br />

mas eqspertebis monacemTa<br />

bazidan amoiRebs.<br />

revaz asaTianma aseve ganmarta,<br />

rom wardgenil proeqtebSi<br />

wels daqveiTebulia menejeris<br />

roli da gazrdilia samecniero<br />

xelmZRvanelis statusi. swored<br />

is agebs pasuxs proeqtis momzadebasa<br />

da mosalodnel Sedegebze.<br />

amave dros, erTi da igive<br />

pirovnebas erTdroulad Seu-<br />

Zlia iyos proeqtis xelmZRvanelic<br />

da menejeric.<br />

seminarze damswre sazogadoebas<br />

ganemarta, rom im SemTxvevaSi,<br />

Tu grants moipoveben,<br />

wardgenili proeqtis amoqmedebis<br />

dasawyisisTvis, anu 2009 wlis<br />

1 ianvrisTvis, misi samecniero<br />

xelmZRvaneli da menejeri aucileblad<br />

unda iTvlebodnen im<br />

organizaciebis droebiT an mudmiv<br />

TanamSromlad, romelic mi-<br />

TiTebulia sakonkurso proeqt-<br />

Si. sxva SemTxvevaSi xelSekruleba<br />

ar gaformdeba.<br />

sakonsultacio seminarze<br />

kidev erTxel daisva eqspertebis<br />

mier proeqtebis obieqturi<br />

Sefasebis problema. mikerZoebis<br />

Tavidan acilebis mizniT, mecnierebma<br />

moiTxoves, proeqtebis<br />

warmdgenTa anonimurobis dacva<br />

ise, rogorc es eqspertebis<br />

SemTxvevaSi xdeba. maTi azriT,<br />

ama Tu im proeqtis qulebiT Sefasebas<br />

aucileblad unda daer-<br />

Tos komentarebi – ra moewonaT<br />

an ra ar moewonaT. aseve moiTxoven,<br />

moiZebnos formebi maTi<br />

ideebis gadinebisgan dasacavadac.<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

samecniero kvlevebisa<br />

da ganviTarebis departamentis<br />

xelmZRvanelma iagor kalandaZem<br />

CvenTan saubarSi ganacxada,<br />

rom saqarTvelos erovnul<br />

samecniero fondTan erToblivi<br />

seminari samuSao xasiaTs atarebda.<br />

fondi axalgazrdaa da<br />

misi muSaoba jer kidev daxvewis<br />

procesSia. `Cven Zalze konstruqciuli<br />

urTierToba gvaqvs<br />

am organizaciasTan. wina<br />

konkursis dasrulebisTanave<br />

gavecaniT mecnierTa mosazrebebs<br />

arsebul problemebze,<br />

SevajereT winadadebebi da<br />

erovnul samecniero fonds gavacaniT.<br />

maT gaiTvaliswines<br />

wardgenili rekomendaciebis<br />

umetesi nawili. magaliTad,<br />

calke samecniero mimarTulebad<br />

gamoyves sainformacio teqnologiebi<br />

da samedicino mecnierebebi.<br />

Cven fonds vTavazobT<br />

maRali donis mecnierTa<br />

CarTvas eqspertebis jgufSi,<br />

rac Sefasebebisas mikerZoebasa<br />

da araobieqturobas Tavidan agvacilebs.<br />

darwmunebuli var,<br />

organizebis TvalsazrisiT, konkursi<br />

wels ufro maRal doneze<br />

Catardeba~, _ ganacxada<br />

iagor kalandaZem.<br />

newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

<strong>ratom</strong> <strong>avtonomia</strong>?<br />

aqtualuri<br />

pirveli gverdidan<br />

avtonomiis<br />

upiratesoba<br />

mTavari upiratesoba is aris,<br />

rom saxelmwifo xelisufleba<br />

geografiulad uaxlovdeba<br />

xalxs da politikuri xelisuflebis<br />

anonimurobis problemas<br />

amcirebs. avtonomiis logikuri<br />

nawilia politikuri policentrizmic,<br />

romlis Camoyalibebis<br />

SemTxvevaSi Cndeba administraciul-teritoriuli<br />

er-<br />

Teulisgan gansxvavebuli politikuri<br />

centrebi.<br />

avtonomiis uamravi saxe arsebobs,<br />

Tumca afxazeTTan mimarTebaSi<br />

saubaria politikur <strong>avtonomia</strong>ze<br />

da igi gamoricxavs<br />

sxva eTnikuri jgufebis savaraudo<br />

pretenziebs, romlebic<br />

saqarTveloSi inerciiT arsebul<br />

avtonomiebs ar warmoadgenen.<br />

winaswar unda moxdes imasTan<br />

Segueba, rom qarTul-afxazuri<br />

konfliqti mxolod qarTuli sinamdvilisTvis<br />

damaxasiaTebeli<br />

movlena ar aris. bevr saxelmwifoSi,<br />

sadac pragmatuli mosazrebebis<br />

gamo, am tipis teritoriuli<br />

erTeulebis arseboba<br />

qveynisTvis arasasurvelia, inerciiT<br />

arsebul avtonomiebs ar<br />

exebian.<br />

politikuri policentrizmi<br />

qveynisTvis, zogadad, mniSvnelovani<br />

sakiTxia. gonivruli<br />

politikis warmarTvis gareSe,<br />

policentrizmi, SesaZloa, seriozuli<br />

riskis safuZveli da konfliqtebis<br />

wyaro gaxdes. giorgi<br />

xubuas azriT, saqarTvelos saxelmwifoebriv<br />

realobaSi misi<br />

piriqiT ganxorcieleba SeiZleba<br />

imisaTvis, rom politikuri<br />

vnebebis akumulireba mxolod<br />

erT centrSi ar moxdes. rodesac<br />

politikuri vnebebisaTvis<br />

sasicocxlo areali viwrovdeba,<br />

iq gacilebiT matulobs, zogadad,<br />

destruqciis SesaZleblobac.<br />

`roca politika mxolod<br />

dedaqalaqSi warmoebs, maSin gacilebiT<br />

didia politikuri krizisebisa<br />

da sxva arasasurveli<br />

movlenebis riski, vidre im<br />

SemTxvevaSi, roca politikuri<br />

procesi qveynis masStabiT Tanabradaa<br />

gadanawilebuli da<br />

politikosebis sasicocxlo arealic<br />

farToa. es sakiTxi mniSvnelovania<br />

politikuri kadrebis<br />

momzadebis TvalsazrisiTac.<br />

amerikis bolo 13 prezidentidan<br />

aTi Statis gubernatori iyo. es<br />

saukeTeso magaliTia imis warmosaCenad,<br />

rom arCevnebis mini<br />

modelSi momzadeba eleqtorats<br />

uadvilebs _ momavali lideris<br />

SesaZleblobebi Seamowmos.<br />

politikuri kulturis amaRlebis<br />

kuTxiT es avtonomiis mniSvnelovani<br />

elementia da misasalmebelia,<br />

rom qarTulma mxarem<br />

dialogisTvis mzadyofna<br />

swored amgvari formiT daadastura.<br />

TavisTavad metad momgebiania,<br />

roca qarTuli mxare afxazebs<br />

avtonomiis konkretul<br />

models sTavazobs da igi saer-<br />

TaSoriso sazogadoebaSic dadebiTad<br />

Sefasda. kulturis<br />

umTavresi elementi dialogia da<br />

aseT SemTxvevaSi afxazuri mxaris<br />

pasuxi `ar minda~ arguments<br />

ar warmoadgens~, _ miaCnia reqtors.<br />

<strong>avtonomia</strong> unikalur saSualebas<br />

aZlevs yofil umciresobas,<br />

gaxdes umravlesoba, Tumca<br />

afxazeTTan mimarTebaSi es modeli<br />

namdvilad ar imuSavebs,<br />

radgan, avtonomiis subieqti<br />

iqneba teritoriuli erTeuli<br />

da ara mxolod eTnikurad afxazi<br />

eri. avtonomiis subieqti<br />

unda iyos teritoria, romelsac<br />

afxazeTi hqvia. iq mkvidri afxazi<br />

umravlesoba verasdros<br />

gaxdeba.<br />

avtonomiis mniSvnelovani<br />

aspeqtia is, rom jgufi, romelic<br />

konkretul teritoriaze umciresobaSi<br />

iyo, gacilebiT maRal<br />

politikur wonas SeiZens da umravlesoba<br />

gaxdeba.<br />

reqtoris azriT, am aspeqtis<br />

realizeba, ra Tqma unda, afxazeT-<br />

Si moxerxdeba, magram aucilebelia<br />

fiqri iseT formebze, romelic,<br />

garkveulwilad, afxazi eTnosis<br />

SiSs gaanelebs. savaraudod,<br />

SeiZleba afxazeTis SigniT SemuSavdes<br />

modeli (da es qarTuli<br />

mxaris iniciativebSic gaJRerda),<br />

rom afxazur mxares afxazeTTan<br />

dakavSirebul sakiTxebze vetos<br />

dadebis ufleba mieces.<br />

subsidiarobis principis realizebisTvis,<br />

romelic mmar-<br />

TvelobiTi gadawyvetilebebis<br />

miRebisa da ganxorcielebis optimaluri<br />

donis SerCevas iTvaliswinebs,<br />

<strong>avtonomia</strong> aucilebeli<br />

forma ar aris. klasikuri midgoma<br />

_ rac SeiZleba gadawydes dabal<br />

doneze, ar unda wydebodes<br />

ufro maRal doneze, mniSvnelovania<br />

im kuTxiT, rom <strong>avtonomia</strong><br />

yovelTvis ayalibebs konfliqtebis<br />

mowesrigebis damatebiT<br />

doneebs da saxelmwifos legitimaciis<br />

damatebiT safuZvlebs<br />

qmnis.<br />

avtonomiis<br />

negatiuri<br />

aspeqtebi<br />

<strong>avtonomia</strong>s, ra Tqma unda,<br />

negatiuri aspeqtebic gaaCnia _<br />

aRrmavebs regionalur disparitetebs<br />

(rac yovelTvis arasasurvelia<br />

nebismier saxelmwifo-<br />

Si), arTulebs politikuri gadawyvetilebebis<br />

miRebis process,<br />

Seicavs politikuri daqucmacebis<br />

safrTxes, amwvavebs regionuli<br />

politikuri elitis kontrolis<br />

problemas, didi fuli Rirs,<br />

administraciuli sazRvrebi xels<br />

uSlis koordinirebul marTvas,<br />

abrkolebs kooperaciul Tanam-<br />

Sromlobas.<br />

avtonomiis formis SemoRebiT<br />

disparitetebis arsebobas<br />

araTu `mwvane Suqi~ eZleva,<br />

aramed xdeba misi konservaciac,<br />

rac pirdapir kavSirSia politikuri<br />

gadawyvetilebebis procesis<br />

garTulebasTan. Cveulebriv,<br />

es procesi agebulia<br />

konsesusze, magram iwvevs orive<br />

mxaris Tanabrad ukmayofilebas.<br />

ar arsebobs konsesusi, sadac<br />

mxolod erTi mxarea kmayofili<br />

da meore ki, ukmayofilo. rogorc<br />

leqciis msvlelobisas<br />

iTqva, Cveni dRevandeli politikuri<br />

kulturis Tu ukulturobis<br />

elementi imaSic Cans, rom<br />

qarTul-afxazuri konfliqtis<br />

procesSi sakiTxi mudmivad ase<br />

dgas: an yvelaferi _ an araferi.<br />

an sul kmayofili unda viyoT, an<br />

sul ukmayofilo.<br />

konsesusis pirobebSi orive<br />

mxare unda Seeguos, rom igive<br />

soxumTan mimarTebaSi, Cvenc<br />

viqnebiT ukmayofilo da arc<br />

afxazebi iqnebian sul kmayofilni.<br />

amasTan, aSkaraa, rom<br />

konsesusze orientirebuli gadawyvetileba<br />

yovelTvis racionaluri<br />

ar aris. is SeiZleba<br />

konkretul viTarebaSi angariSs<br />

uwevdes sxvadasxva faqtorebs,<br />

magram konsesusis Sedegi centris<br />

politikuri gadawyvetilebaa<br />

da mas yvelam angariSi unda<br />

gauwios.<br />

angariSgasawevia politikuri<br />

pasuxismgeblobis daqucmacebis<br />

realuri safrTxec, sadac mniSvnelovania<br />

adgilobrivi, regionaluri<br />

politikuri elitis<br />

kontrolis problema. rogorc<br />

wesi, regionaluri politelitis<br />

sakiTxi centralurTan SedarebiT,<br />

yovelTvis gacilebiT ufro<br />

mwvaved dgas, radgan adgilebze<br />

aseT elitas yovelTvis meti<br />

SesaZlebloba aqvs _ gaakontrolos<br />

adgilobrivi media da<br />

sxvadasxva formebi moiZios,<br />

raTa Tavad kontrols gaeqces.<br />

`Tumca, rac dRes afxazeTSi<br />

gvaqvs, aris ara regionaluri<br />

elita, aramed klasikuri eTnokratia,<br />

romelic jansaR politikur<br />

procesebs imTaviTve<br />

gamoricxavs. avtonomiis SemTxvevaSi<br />

saubaric ar SeiZleba im<br />

adgilobrivi elitis maxinj<br />

formebze, rac afxazeTsa da sxva<br />

separatistul regionebSi amJamad<br />

arsebobs,~ _ ganmarta giorgi<br />

xubuam.<br />

<strong>avtonomia</strong> didi fuli Rirs,<br />

magram aqac muSaobs logika: Tu<br />

saqarTvelos unda, gaaneitralos<br />

gacilebiT mwvave problema,<br />

urCevnia, gadaixados ufro meti<br />

fuli da amiT moawesrigos is.<br />

avtonomiis administraciuli<br />

sazRvrebi abrkolebs kooperaciul<br />

TanamSromlobas, amitom<br />

iseTi modeli unda iqnas<br />

mofiqrebuli, romelic eTnikur<br />

jgufs TviTizolaciisaken ar<br />

ubiZgebs. sistema unda iyos ise-<br />

Ti, romelic waaxalisebs Tavisufali<br />

muSaxelis gadaadgilebas<br />

da ar aiZulebs afxazebs, izolirebuli<br />

iyvnen qveynis sxva<br />

nawilebisgan.<br />

angariSgasawevia is garemoebac,<br />

rom <strong>avtonomia</strong>, rogorc umciresobis<br />

dacvis meqanizmi, amarTlebs<br />

mxolod maSin, rodesac<br />

romelime eTnikuri jgufi demografiulad<br />

mkafiod SemosazRvrul<br />

teritoriaze cxovrobs.<br />

<strong>ratom</strong><br />

<strong>avtonomia</strong>?<br />

<strong>avtonomia</strong> `danawilebulis<br />

gamTlianebis~ da ara `erTianis<br />

danawilebis~ saSualebaa da afxazeTTan<br />

mimarTebaSi amgvari Teoria<br />

iuridiulad unda aisaxos.<br />

aRniSnuli integraciuli<br />

muxti aucileblad gasaTvaliswinebelia<br />

da, bunebrivia, arc<br />

erT SemTxvevaSi aq saubari araviTar<br />

secesiaze ar aris, Tundac<br />

im logikiT, rom qorwinebis<br />

dros ganqorwinebaze ar saubroben.<br />

`secesias, araTu unitaruli<br />

decentralizebuli qveynis,<br />

federaciuli saxelmwifos konstituciac<br />

gamoricxavs. aSS-s,<br />

msoflioSi pirvel federaciul<br />

saxelmwifos, naxevar milionamde<br />

adamianis sicocxled daujda<br />

Tavisi teritoriuli erTianoba.<br />

veravin ityvis, rom saqarTvelos<br />

afxazeTis problema avtonomiuri<br />

statusis gamo daudga, ufro<br />

piriqiT... ar vici, ramdenad gulwrfelebi<br />

arian dRes afxazebi,<br />

magram samecniero saqmianobisas,<br />

roca 90-ian wlebSi soxumSi cxovrebam<br />

momiwia, TviTmxilveli<br />

var iseTi afxazebisa, romlebic<br />

saqarTvelos federalurad<br />

mowyobis models mxars uWerdnen.<br />

am pozicias Riad afiqsirebdnen<br />

da maTi argumenti iyo _<br />

qarTvelebi da afxazebi varT<br />

kulturuli erebi da ise ver amovJletT<br />

erTmaneTs, rogorc<br />

mTian yarabaRSi. samwuxarod,<br />

Cveni politikuri sibecis gamo,<br />

am ganwyobis realizeba maSin ver<br />

moxerxda, rac dRes viTarebas<br />

Zalian arTulebs,~ _ ganacxada<br />

Tsu-is reqtorma.<br />

im principidan gamomdinare,<br />

rom saxelmwifo TavisTavad ierarqias<br />

gulisxmobs, soxumi centrisa<br />

da periferiis modelad ar<br />

unda ganvixiloT (ar SeiZleba<br />

TbilisisTvis soxumi warmoadgendes<br />

Cxorowyus an lagodexs).<br />

gasaTvaliswinebelia, rom erTi<br />

<strong>avtonomia</strong> ar unda iyos aRqmuli<br />

ase _ me miviReb raRac uflebebs<br />

mas Semdeg, rac daviwyeb<br />

brZolas am uflebebis mosapoveblad.<br />

Tuki xelisufleba saxelmwifoSi,<br />

zogadad, aseT ganwyobas<br />

Seqmnis, es niSnavs, rom nebismier<br />

teritoriul erTeuls permanentulad<br />

gauCndeba miswrafeba,<br />

ibrZolos am uflebebisTvis.<br />

ukeTesia, centrma regions<br />

misces garkveuli uflebebi, magram<br />

ara im ganwyobiT, rom amas<br />

Rebulobs imitom, rom ibrZvis.<br />

amasTan, Tu saqarTveloSi mcxovrebi<br />

sxva eTnikuri umciresoba<br />

ityvis, rom masac surs <strong>avtonomia</strong>,<br />

arsebobs seriozuli argumenti<br />

saimisod, rom afxazi aris<br />

ara erovnuli, aramed eTnikuri<br />

jgufi, romelic aramarto umciresobaa<br />

erT saxelmwifoSi,<br />

aramed is sxva eTnikuri jgufebisgan<br />

gansxvavebiT, arsad ar qmnis<br />

umravlesobas (gansxvavebiT<br />

somxebisa da azerbaijanelebisgan,<br />

romlebic, marTalia,<br />

saqarTveloSi umciresobaSi arian,<br />

magram sxvagan umravlesoba-<br />

Si arian). swored amitom, rodesac<br />

Tbilisi soxums <strong>avtonomia</strong>s<br />

sTavazobs, sxva eTnikur umciresobas<br />

avtonomiis moTxovnis<br />

survili ar unda gauCndes.<br />

avtonomiis pirobebSi e.w.<br />

pozitiuri diskriminaciis sistema,<br />

romelic eTnikuri afxazebisadmi<br />

gansakuTrebuli xelSewyobis<br />

politikis gatarebas<br />

gulisxmobs, winaaRmdegobrivi<br />

cnebaa da misasalmebeli ar aris.<br />

mTavaria, igi konkretul situaciaSi<br />

moqmedi iseTi modeli iyos,<br />

romlis sikeTezec mxareebi SeTanxmdebian.<br />

am formas zogadad<br />

`mzian Rames~ uwodeben da mis<br />

avkargianobas veravin asabuTebs.<br />

avtonomiis subieqti SeiZleba<br />

iyos mxolod geografiuli<br />

sidide da ara eTnikuri, an sxva<br />

xalxis jgufi. roca subieqti<br />

eTnikuri jgufia, maSin misi <strong>avtonomia</strong><br />

enobriv, personalur<br />

da a.S. farglebs ar scildeba.<br />

afxazeTisTvis saqarTvelos xelisuflebis<br />

SeTavazeba politikuri<br />

avtonomiis statusia,<br />

romlis subieqti SeiZleba iyos<br />

teritoria da masze mcxovrebi<br />

yvela eTnikuri jgufi.<br />

paradoqsia, rom <strong>avtonomia</strong>ze<br />

saubrisas gaCenili pirveli asociacia<br />

decentralizacias ukav-<br />

Sirdeba. realurad ki gulisxmobs,<br />

rom uflebamosilebaTa<br />

gadanawileba Tbilissa da soxums<br />

Soris unda wavides ara decentralizaciis,<br />

aramed centralizaciis<br />

mimarTulebiT, radgan<br />

bevri is uflebamosileba, rac<br />

dReisTvis soxums aqvs miTvisebuli,<br />

martivad rom vTqvaT,<br />

Tbilisis gamgeblobaSi unda gadavides<br />

da es logikuria. aseT<br />

SemTxvevaSi, cxadia, afxazi dasvams<br />

kiTxvas, Tu ras miiRebs is<br />

am uflebebis CamorTmevis sanacvlod.<br />

mosalodnel SekiTxvas<br />

prezidentma mixeil saakaSvilma<br />

centralur xelisuflebaSi vice-prezidentis<br />

postis SeTavazebis<br />

saxiT pasuxi ukve gasca _<br />

rasac eTnokratia Tu regionaluri<br />

elita dakargavs Sinaarsobrivad,<br />

mas afxazi sivrcobrivad<br />

moigebs. afxazur mxares<br />

CamosarTmevi uflebebis sakompensaciod,<br />

faqtobrivad, sasicocxlo<br />

masStabebis gafarToebis<br />

saSualeba eZleva da giorgi<br />

xubuas varaudiT, es maTTvis<br />

uintereso namdvilad ar unda<br />

iyos. misi TqmiT, marTalia, afxazebi<br />

pozioroben, magram yvela<br />

pragmatuli TvalsazrisiT, rac<br />

dRes soxums SeuZlia miiRos, arsebuli<br />

uflebamosilebebis farglebSi<br />

igives verasodes miiRebs.<br />

amJamad, ZalTa balansi, samwuxarod,<br />

gadaxrilia, rac centralur<br />

xelisuflebas daTmobas<br />

aiZulebs, magram es balansi<br />

momavalSi, yvela SemTxveva-<br />

Si, soxumis sazianod Seicvleba.<br />

`ara mgonia, afxazeTis de faqto<br />

xelisuflebas ar esmodes,<br />

rom Tu maT warmomadgenlebs<br />

SeuZliaT, dRes raRac waarTvan<br />

Tbiliss, SesaZloa, xval-zeg es<br />

SeuZlebeli gaxdes. Tu soxums<br />

namdvilad surs, daikanonos, samarTlebrivi<br />

uflebebi garantirebulad<br />

miiRos, raTa mudmivi<br />

SiSis qveS ar ganagrZos cxovreba,<br />

jobia, ifiqros axla, radgan<br />

<strong>avtonomia</strong> adamianis uflebebisa<br />

da demokratiis msgavsi universaluri<br />

kategoria ar aris. aq yvelaferi<br />

koniunqturazea damokidebuli<br />

da asaxavs balanss centridanul<br />

da centriskenul<br />

Zalebs Soris,~ _ aRiniSna leqciaze.<br />

bolo mniSvnelovani momenti<br />

saxelmwifo saqmeebis marTvaSi<br />

avtonomiis monawileobaa. am<br />

SemTxvevaSi, wminda fsiqologiuri<br />

midgomiT, afxazi sakuTar<br />

Tavze iRebs pasuxismgeblobas,<br />

`Tavisi budis~ ara soxumSi mosawyobad,<br />

aramed qarTuli saxelmwifos<br />

marTvaze da es faqtori<br />

simboluri sulac ar aris.<br />

eTnikurad afxazi vice-prezidenti<br />

saqarTvelos orpalatiani<br />

parlamentis pirobebSi, SesaZlebelia,<br />

zogierTi sxva qveynis msgavsad,<br />

senatis Tavmjdomared<br />

dainiSnos. xelisuflebis saqmianobaSi<br />

simboluri monawileobac<br />

ki gulisxmobs, rom is fizikurad<br />

TbilisSia da saxelmwifos<br />

marTvasTan erTad monawileobs<br />

qveynis saerTo finansebis<br />

gadanawilebaSi, sagareo urTierTobebSi,<br />

ekonomikur procesebSi<br />

da a.S.<br />

sauniversiteto sivrceSi sajaro<br />

leqciis Tematika saintereso<br />

diskusiis safuZveli<br />

ukve gaxda. reqtoris mier SeTavazebuli<br />

formatis farglebSi<br />

afxazeTis sakiTxis garSemo<br />

mravali mosazreba da winadadeba<br />

gamoTqves nodar naTaZem, mariam<br />

lorTqifaniZem, levan aleqsiZem,<br />

zurab papaskirma, paata koRuaSvilma...<br />

am Temis irgvliv diskusia<br />

momavalSic gagrZeldeba.<br />

www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge 3


eqspertis<br />

azriT<br />

qarTvelebs qcevis wesi da eTika<br />

aravisgan gveswavleba<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

winasaarCevno kampania Zalas ikrebs... miuxedavad imisa, rom sastumro<br />

`qorTiad mariotSi~ aSS-is erovnul-demokratiuli institutis mier SemuSavebul<br />

qcevis kodeqss yvela politikurma partiam moawera xeli, opozicia<br />

mainc avobs da xelisuflebas gvarianad lanZRavs. opoziciam erTianobis<br />

SenarCuneba ver SeZlo, amitom dapirispirebis radikalur xexrs mimarTa.<br />

yvela cdilobs – ganmasxvavebeli niSa moZebnos, raTa amomrCevlisTvis<br />

gasagebi gaxdes – <strong>ratom</strong> dauWiros mxari konkretulad ama Tu im partias.<br />

rogorc aRmoCnda Crdilovani kabineti srulfasovnad dakompleqtebuli<br />

jer arc erT politikur Zalas ar aqvs. winasaarCevno programebis prezentaciiT<br />

naklebad Tu ixibleba sazogadoeba, romelic opoziciis daqsaqsvam,<br />

cota ar iyos, daabnia da verc did gansxvavebas xedavs partiaTa ideologia-<br />

Si. amomrCevels axla arCevani ramdenime opoziciur Zalasa da xelisuflebas<br />

Soris aqvs gasakeTebeli. amitom rTulia prognozireba, vin moxvdeba<br />

parlamentSi da ra upiratesobiT? am Temebze Tsu-is profesori, eqsperti<br />

gia JorJoliani gvesaubreba:<br />

4<br />

nino kakulia<br />

_ batono gia, sainteresoa Tqveni<br />

mosazreba politikur partiaTa winasaarCevno<br />

strategiasTan dakavSirebiT.<br />

Tqveni azriT, sjobda Tu ara<br />

opozicias erTiani bloki Seeqmna, raTa<br />

amomrCevels ufro gaaadvileboda<br />

arCevanis gakeTeba xelisuflebasa da<br />

opozicias Soris, Tu TvliT, rom yvelam<br />

Tavisi ideologia unda warmoaCinos<br />

da damoukideblad ibrZolos<br />

arCevnebSi gasamarjveblad, rogorc es<br />

respublikelebma da leiboristebma<br />

gaakeTes?<br />

_ politikuri viTareba, rac dRes<br />

Camoyalibda, garkveulwilad konkretuli<br />

realobis adekvaturia. Teoriulad<br />

SeiZleba orive varianti misaRebi iyos.<br />

magaliTad, aSS-Si, inglisSi da sxvagan<br />

orpartiuli sistemebia da amomrCevlisTvis<br />

mxolod ori alternativa arsebobs.<br />

aris iseTi situacia, sadac mravali<br />

partia iRebs arCevnebSi monawileobas<br />

da, am TvalsazrisiT, danawevrebulia<br />

politikuri speqtri. demokratiuli<br />

viTarebisTvis Teoriulad orive<br />

varianti misaRebia, magram Cvens realobaSi,<br />

mgonia, rom amomrCevlisTvis mdgomareobas<br />

ori alternativis warmoCena<br />

ufro gaaadvilebda. anu gamoikveTeboda,<br />

uWers Tu ara mosaxleoba mxars im<br />

reJims, im wesrigs, romelic Cvens qveyanaSi<br />

arsebobs. politikuri speqtris<br />

danawevreba sazogadoebaSi iwvevs<br />

garkveul eWvebs, nihilizms...<br />

maSin, rodesac yvela politikuri<br />

partia, romelic opoziciaSia, acxadebs,<br />

rom misTvis mTavari sakiTxia reJimisa<br />

da arsebuli wesrigis miuRebloba, aseT<br />

SemTxvevaSi mosaxleobisTvis, nawilisTvis<br />

mainc, gaugebari SeiZleba iyos<br />

maTi dayofa. Tu maTi mTavari mizani aris<br />

am sistemis Secvla, maSin ra saWiroa es<br />

dayofa? romeli politika unda avirCioT?<br />

_ es kiTxvebi ukve gaCnda da es<br />

logikuricaa. zogi Tvlis, rom Tu Cven<br />

ar SevarCieT programebi, ar ganvasxvaveT<br />

erTmaneTisgan winasaarCevno dapirebebi,<br />

maSin es dabali politikuri<br />

kulturis maCvenebelia. Cemi azriT, es<br />

arasworia, radgan aseT SemTxvevaSi<br />

politikur partiaTa programebi unda<br />

iyos gamokveTili, reprezentatuli...<br />

dRes bevri politikuri partiis programa<br />

erTmaneTs rom SeadaroT, Tundac<br />

es iyos xelisuflebis Tu sxva opoziciuri<br />

partiebisa, maTSi SeiZleba Zalian<br />

bevri saerTo aRmoaCinoT, Tumca gansxvavebasac<br />

naxavT. arsebiTi da mTavari<br />

ganmasxvavebeli _ es aris stili im<br />

politikisa, romelsac misdevs xelisufleba.<br />

saqarTvelos xelisuflebas arc<br />

erT programaSi ar uweria, rom sasamarTlo<br />

ar unda iyos damoukidebeli,<br />

magram misi ganacxadi, rom sasamarTlo,<br />

diax, damoukidebeli unda iyos _ aris<br />

mxolod deklaracia. sinamdvileSi es ar<br />

sruldeba da amas yoveldRiurad gaiZaxis<br />

opozicia. amdenad, winasaarCevno kampania<br />

mxolod programebisa da sityvebis<br />

Sejibri ar SeiZleba iyos. Tu arsebuli<br />

politika miuRebelia CvenTvis,<br />

maSin Cven yvelani amis mowinaaRmdege<br />

unda viyoT. Cemi azriT, arCevanis gasakeTeblad<br />

sjobda, opozicia gaerTianebuliyo<br />

RerZuli sakiTxebis irgvliv.<br />

_ sasurvelia Tu ara politikuri<br />

speqtris dayofa memarcxene da memarjvene<br />

orientaciis partiebad, raTa<br />

CvenTvisac naTeli gaxdes TiToeuli<br />

partiis ideologia arCevnebis win?<br />

_ memarjvene-memarcxened dayofa,<br />

rogorc es Tqven brZaneT, pirobiTia.<br />

aseTi dayofa arsebobda tradiciuli<br />

demokratiis qveynebSi, ZiriTadad evropis<br />

qveynebSi, magram igi arc SeiZleba<br />

SevadaroT CvenTan arsebul situacias.<br />

es aris TviTon mosaxleobis dayofa<br />

Sexedulebebis mixedviT: yvela muSa<br />

xmas aZlevda leiboristebs, magaliTad,<br />

inglisSi, socialistebs _ safrangeT-<br />

Si, social-demokratebs _ germaniaSi...<br />

inteligenciac memarcxeneebzea orientirebuli,<br />

xolo biznesSi Cabmuli mosaxleoba<br />

da konservatiulad ganwyobili<br />

sazogadoeba ufro metad memarjveneebze<br />

iyo orientirebuli... CvenTan ase<br />

namdvilad ar aris. sazogadoebas ar aqvs<br />

gacnobierebuli _ ginda Tu ara amas<br />

unda mivce xmao. es imitom ki ar xdeba,<br />

rom xalxs kultura ar aqvs, aramed imitom,<br />

rom memarcxeneebad da memarjveneebad<br />

dayofa CvenTan ise ar xdeba,<br />

rogorc es evropul qveynebSia. unda<br />

iTqvas, rom es tradiciuli dayofebi,<br />

garkveuli TvalsazrisiT, evropaSic ki<br />

ganicdis kriziss, Tumca ara imdenad,<br />

ramdenadac saqarTveloSi.<br />

evropaSi me-20 saukuneSi arc erTi<br />

muSa ar uyurebda imas, rogori lideri<br />

hyavda leiboristul partias. igi yvela<br />

SemTxvevaSi leiboristebs aZlevda xmas.<br />

saqarTveloSi ki xalxi partiis<br />

liderebs uyurebs da amis mixedviT<br />

iRebs gadawyvetilebas.<br />

saprezidento arCevnebis dros, miuxedavad<br />

imisa, rom ramdenime kandidati<br />

iyo, yvelasTvis naTeli iyo, rom es kandidatebi,<br />

garda mixeil saakaSvilisa,<br />

upirispirdebodnen, upirveles yovlisa,<br />

arsebul sistemas. saparlamento<br />

arCevnebis SemTxvevaSic mosaxleoba<br />

imas ufro met yuradRebas aqcevs, rom<br />

yvela maTgani am reJimis winaaRmdeg<br />

gamodis da ar ainteresebs ra gansxvavebaa,<br />

magaliTad, leiboristebsa da respublikelebs<br />

Soris.<br />

_ ramdenime xnis win qcevis kodeqss<br />

TiTqmis yvela politikuri partiis<br />

warmomadgenelma moawera xeli. ramdenad<br />

aucilebelia, winasaarCevno kampaniisas<br />

yvela maTganma daicvas es<br />

wesebi? aseT SemTxvevaSi, radikaluri<br />

poziciebis dafiqsireba ramdenad rTuli<br />

iqneba?<br />

_ me Zalian kritikulad var ganwyobili<br />

qcevis kodeqsis da im wesis mimarT,<br />

rasac xeli moewera. Cemi azriT, es<br />

Zalian Seuracxmyofelia qarTuli politikuri<br />

speqtrisTvis, romelsac erTi<br />

amerikuli instituti eubneba, rom ai,<br />

Tqven amas unda moaweroT xeli... e.i.<br />

Tqven xarT velurebi da me gaswavliT,<br />

rogor moiqceT! qarTvelebma SeiZleba<br />

yvelaferi ar vicodeT, magram qcevis<br />

wesi da eTika aravisgan gveswavleba. im<br />

radikalur dapirispirebebs, rac Cvens<br />

politikaSi xdeba, cxadia, arc erT qcevis<br />

kodeqsze xelis mowera ar uSvelis.<br />

noembris movlenebsa da opozicioner-<br />

Ta dadanaSaulebas ruseTis agentobaSi,<br />

ra Tqma unda, mohyveboda opoziciis<br />

radikaluri Sefasebebi da pasuxebi. ase<br />

rom, rogori politikacaa, politikos-<br />

Ta qcevac da brZolis xerxic Sesabamisia.<br />

politika ar aris, vTqvaT, keTilSobil<br />

qalTa pansioni, sadac qcevis wesebs<br />

aswavlian. politika aris brZola da am<br />

brZolaSi mTavaria esa Tu is jgufi ra<br />

principebs eyrdnoba sakuTari interesebis<br />

realizebisTvis.<br />

Cvens politikur speqtrs rom gadavxedoT,<br />

erTi ori wlis win zogi erTmaneTis<br />

mowinaaRmdege iyo, zogi ki dRes<br />

akritikebs imas, visac ramdenime xnis win<br />

mxars uWerda. magaliTad, is, rac ganaTlebis<br />

sferoSi ori wlis win miRwevad<br />

iTvleboda, dRes gakritikebulia<br />

TviT prezidentis mxridan, TiTqos es<br />

sxvam gaakeTa da ara am xelisuflebis<br />

warmomadgenelma.<br />

ase rom, es raRac qcevis wesebi, Cemi<br />

azriT, TamaSobs ritualur rols,<br />

romelic sinamdvileSi kavSirSi ar aris<br />

politikuri brZolis momaval perspeqtivasTan.<br />

_ magram debatebis nacvlad<br />

qarTveli politikosebi xSirad uSveri<br />

sityvebiT ilanZRebian xolme. am SemTxvevaSi<br />

ar unda SevaxsenoT maT, rom<br />

saWiroa eTikis dacva? magaliTad leiboristTa<br />

lideri Setevaze lanZRviT<br />

gadadis...<br />

_ dageTanxmebiT, rom uSveri da araeTikuri<br />

gamonaTqvamebi qarTul politikaSi<br />

blomadaa, magram ver vityvi imas,<br />

rom opoziciis mxridan es ufro xSirad<br />

xdeba. Tumca es imis brali rodia, rom<br />

romelimes am qcevis kodeqsze adre<br />

xeli mowerili ar hqonda. unda gavigoT,<br />

rom es Cveni realobaa, rac ufro populisturia.<br />

programuli da institucionaluri<br />

politikis gatarebis SesaZleblobas<br />

arsebuli sistema zRudavs.<br />

aqedan iwyeba radikaluri dapirispireba,<br />

rogorc erTi, ise meore mxridan,<br />

swored amis gamo iRebs diskusia aseT<br />

mwvave formebs. rasac Tqven meubnebiT,<br />

imas hgavs, bavSvebs rom eubnebian: modiT,<br />

ra, cudi sityvebi ar vTqvaT da kargi<br />

sityvebi vTqvaTo.<br />

CemTvis, rogorc amomrCevlisTvis,<br />

arsebiTia _ Seicvalos arsebuli politika<br />

_ es aris yvelaze mTavari. Tu<br />

CvenTvis es meorexarisxovania da prioritetad<br />

migvaCnia _ avirCioT is adamiani,<br />

romelic zrdilobianad laparakobs<br />

an ganaTlebulia, maSin am politikosebidan<br />

arc erTi politikaSi ar unda<br />

iyos. saqarTveloSi ramdenic gnebavT,<br />

imdenia zrdilobiani da ganaTlebuli<br />

adamiani... saqme sxva rameSia _ politikur<br />

brZolaSi dasaSvebia yvela is me-<br />

Todi, romelic gamarjvebas mogitans da<br />

es politikosebma Zalian kargad ician.<br />

_ inga grigolias gadacemaSi politikuri<br />

partiebis liderebs eZlevaT<br />

xolme Sansi – warmoaCinon TvianTi<br />

Crdilovani kabineti da samoqmedo<br />

programa. xom ar grCebaT STabeWdileba,<br />

rom maTi kadrebi am xelisuflebis<br />

seriozul alternativas ar warmoadgens<br />

da samoqmedo gegmebic didad ar<br />

gansxvavdeba erTmaneTisgan?<br />

_ kidev erTxel aRvniSnav, rom es<br />

aris raRac moCveneba da tyuili, vinc<br />

am programebze laparakobs da ambobs,<br />

rom me ufro lamazi programa maqvs.<br />

amas aranairi kavSiri ar aqvs imasTan _<br />

sinamdvileSi, esa Tu is partia ra politikas<br />

ganaxorcielebs. xom giTxariT,<br />

absoluturad erTi da igive uweriaT<br />

sasamarTlos damoukideblobaze nacionalur<br />

moZraobasac da yvela opoziciur<br />

partias Tavis programaSi... am<br />

SemTxvevaSi amomrCevelma unda gadawyvitos<br />

_ vis ufro metad endoba, vin<br />

ufro metad SeZlebs imis ganxorcielebas,<br />

rasac ambobs. programebis Sejibri<br />

aris xalxis kidev erTi motyueba. magaliTad,<br />

saprezidento arCevnebis<br />

dros xalxis dasaqmeba gaxda xelisuflebis<br />

prioriteti. oTxi wlis ganmavlobaSi<br />

<strong>ratom</strong> ar iyo es dasaqmeba an siRaribis<br />

daZleva prioritetebi? ukve<br />

naTelia, rom Cveni programebi mibmuli<br />

ar aris romeliRac socialur<br />

jgufebTan, anu ar keTdeba is, rac<br />

xalxs realurad unda.<br />

germaniis konstituciaSi weria, rom<br />

partia aris xalxis interesebis gamomxatveli<br />

organizacia, saqarTveloSi partiebi<br />

ki politikuri ZalauflebisTvis<br />

mebrZoli politikuri organizaciebia.<br />

ra Tqma unda, ZalauflebisTvis germaniaSic<br />

ibrZvian, magram Cveni partiebis<br />

xalxTan kavSiri Zalian sustia.<br />

germaniis social-demokratiul partias<br />

lideris SecvliT araferi mouva,<br />

CvenTan lideri rom Seicvalos, partia<br />

daiSleba. unda vaRiaroT, rom Cvens realobaSi<br />

programebs gadamwyveti mniSvneloba<br />

ar aqvT. yvelaferi mxolod piaria.<br />

rac Seexeba opoziciis resurss,<br />

SeiZleba am etapisTvis maT ar hyavdeT<br />

kadrebi, magram maTi mowveva sxvadasxva<br />

wreebidan SesaZlebelia. saxelisuflo<br />

funqciebis ganxorcielebisTvis aseT<br />

adamianebs opozicia Tavisuflad moZebnis.<br />

xelisuflebac xom xSirad iqceva<br />

ase... xelisufleba dRes cdilobs, Tavisi<br />

politikuri figurebi ukana planze<br />

gadaiyvanos da win wamowios axali xalxi,<br />

magram ramdenad Secvlis es xelisuflebis<br />

politikur kurss, amas Cven mere<br />

davinaxavT.<br />

newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

Tvalsazrisi<br />

Tavisufali savaWro-ekonomikuri zonis foTSi<br />

gaxsna msoflio biznesTan integrirebis saukeTeso<br />

winapirobaa<br />

ekonomikuri zonaa. maT Soris mxolod 3<br />

procentia warmatebuli da am warmatebis<br />

garanti is cnobili brendebi arian, romlebic<br />

am zonebSi moRvaweoben. iseTi qveynisTvis,<br />

rogoric saqarTveloa, ekonomikis<br />

amgvari mowyoba jer ucxo xilia,<br />

Tumca cnobilia sxva qveynebis gamocdileba,<br />

romlis mixedviTac unda vimoqmedoT.<br />

magaliTad, poloneTi, sadac 14 ase-<br />

Ti zona moqmedebs, ekonomikis ayvavebis<br />

xanaSia da es swored Tavisufali ekonomikuri<br />

zonebis `damsaxurebaa~.<br />

miuxedavad amisa, saqarTveloSi Tavisufali<br />

zonebis gaxsnis mowinaaRmdegeebic<br />

arian. maTi mtkicebiT, am zonebis arseboba<br />

xels uSlis evropis samezoblo politikas<br />

da qveynis evrokavSirSi gawevrianebas.<br />

saqarTvelo iswrafvis evrokavSiris<br />

wevrobisken, romelic, upirvelesad,<br />

ekonomikuri gaerTianebaa da moiTxovs<br />

saTanado sakanonmdeblo bazis Seqmnasa da<br />

ekonomikur Zlierebas. eqspertTa azriT,<br />

Tuki poloneTma SeZlo Tavisufali<br />

ekonomikuri zonebis amoqmedebiT cxovrebis<br />

donis amaRleba da evrokavSiris<br />

wevric gaxda, SesaZlebelia saqarTvelomac<br />

igive gaimeoros, oRond, garkveuli<br />

pirobebiT.<br />

`evropis samezoblo politikisTvis<br />

Tavisufali ekonomikuri zonis Seqmna<br />

bevrs arafers niSnavs. is pirvel rigSi<br />

dokumentebis standartizaciis, sursa-<br />

Tis uvneblobis, vaWrobis, Sromis dacvis,<br />

Sromis kodeqsis da sxva kanonebis evropis<br />

kanonmdeblobasTan daaxloebas<br />

moiTxovs. evropis kanonmdebloba rTulia<br />

da iseTi qveynisTvis, rogoric<br />

saqarTveloa, Zalian Znelia mas bolomde<br />

Seeguos. gvaqvs samoqmedo gegma,<br />

romelic gawerilia wlebze da saqarTvelo<br />

bevr rames akeTebs evropasTan dasaaxloeblad,<br />

magram, Cemi azriT, saqarTvelo<br />

yvela politikur gaerTianebaSi, maT<br />

Soris, natoSic male Seva, magram evrogaerTianebaSi<br />

SesvlisTvis, ekonomikuri<br />

TvalsazrisiT, seriozuli moTxovnebi da<br />

kriteriumebia dasakmayofilebeli da<br />

yvelaze optimisturi prognozebiTac ki,<br />

es 10-15 wlis Semdeg SeiZleba moxdes.<br />

mTavari aq sxva ramea _ evrokavSirSi gawevrianebis<br />

procesi aranair winaaRmdegobaSi<br />

ar aris Tavisufali ekonomikuri<br />

zonis arsebobasTan. poloneTi evrogaer-<br />

Tianebis wevria da sakmaod seriozuli<br />

Tavisufali zonebi aqvs. maT Soris erTerTi<br />

SarSan gaixsna gdanskSi. bevri miTqma-moTqma<br />

aris amasTan dakavSirebiT<br />

_kargia, cudia da a.S magram Tu polonefoTSi<br />

Tavisufali ekonomikuri zona gaixsna. es saqarTvelos msoflio<br />

bazarze integrirebisken gadadgmuli pirveli seriozuli nabijia, romelsac,<br />

ekonomistebis mtkicebiT, qveynis ekonomikis swrafi da Seuqcevadi ganviTareba<br />

unda mohyves.<br />

ra aris Tavisufali ekonomikuri zona? ekonomikuri eqspertis, profesor<br />

emzar jgerenaias saxelmZRvaneloSi _ `sabaJo saqmis teqnologiis<br />

safuZvlebi~ miTiTebulia, rom `es aris mewarmeobisa da gadasaxadebis SeRavaTiani<br />

reJimis adgili~, romelic sam mTavar princips eyrdnoba: 1. Tavisufali<br />

sabaJo sawarmoo zona, saidanac saqoneli Tavisuflad gadis rogorc<br />

eqsportze, ise Sida bazarze (Senaxvis, warmoebis da realizaciis Tavisuflebis<br />

principi); 2. repatriacia, romelic Seiqmneba sabaJo zonaSi. am principis<br />

mixedviT, ekonomikuri saqmianobis mizania am zonaSi mogebis miReba. mimReb<br />

investors unda hqondes mogebis qveynidan Tavisuflad gatanis SesaZlebloba.<br />

Tavis mxriv, es principi valutis Tavisufal konventirebadobas da<br />

SeuzRudav mimoqcevas moiTxovs; 3. sagadasaxado preferenciebi da SeRavaTebi,<br />

anu e.w. `sagadasaxado oazisi~, romelic dRg-sgan gaTavisuflebas da sxva<br />

SeRavaTebis miniWebas gulisxmobs.<br />

arsebobs sami tipis specialuri zona: safinanso zona (igive `ofSoruli~),<br />

savaWro zona da e.w. teqno-parkebi. yvela maTgani msoflioSi gavrcelebuli<br />

saxeobebia da did ekonomikur mogebas iZlevian.<br />

maia toraZe<br />

saqarTvelom arCevani gaakeTa meore<br />

tipis specialur zonaze _ foTSi Seiqmna<br />

Tavisufali savaWro-ekonomikuri zona.<br />

misi mizania investiciebis da teqnologiebis<br />

mozidva, saeqsporto potencialis<br />

gazrda, sagadamxdelo balansis gaumjobeseba,<br />

qveynis savaluto da sxva saxis<br />

Semosavlis zrda, sagareo-ekonomikuri<br />

urTierTobebis gaaqtiureba, SromiTi<br />

resursebis dasaqmebis uzrunvelyofa da<br />

xelSemwyobi pirobebis Seqmna qveynis<br />

ekonomikuri ganviTarebisTvis.<br />

foTis Tavisufali industriuli zonis<br />

SeqmniT saqarTvelos xelisuflebam<br />

moqmedebis sruli Tavisufleba mianiWa<br />

foTis portis investors RAK Investmens<br />

Authority -s, romelsac SeuZlia qveynis<br />

ekonomikur ganviTarebaSi didi wvlili<br />

Seitanos. foTi istoriulad strategiuli<br />

obieqtia. is mdebareobs Savi zRvis auz-<br />

Si da tvirTbrunvis raodenobiT mniSvnelovani<br />

adgili uWiravs. amasTan er-<br />

Tad, foTi erTerTi mTavari portia Traceka<br />

-s koridorSi, aris kavkasiis satransporto-tranzituli<br />

qselis nawili da emsaxureba<br />

yvela saxis tvirTbrunvas.<br />

profesor emzar jgerenaias azriT,<br />

Tavisufali savaWro-ekonomikuri zonis<br />

foTSi gaxsna msoflio biznesTan integrirebis<br />

saukeTeso winapirobaa da mas didi<br />

warmatebebi elis, Tu xelisufleba da<br />

investori amisTvis erToblivad izruneben.<br />

`foTis investorma, RAK Investmens Authority<br />

-ma xelisuflebasTan unda dados<br />

seriozuli xelSekruleba, romelic mas<br />

garantias miscems, rom iq biznesi biurokratiisgan<br />

sruliad Tavisufali iqneba.<br />

foTis Tavisufali zonis ganviTarebas<br />

ramdenime winapiroba unda uwyobdes<br />

xels. pirveli _ aq biznesi ICC-s (saerTa-<br />

Soriso savaWro palatis) kanonmdeblobis<br />

mixedviT unda imarTebodes, rac iTvaliswinebs<br />

infrastruqturis mowyobasac.<br />

<strong>ratom</strong> vusvamT xazs infrastruqturas da<br />

investorsa da saxelmwifos Soris marTvis<br />

xelSekrulebas? imitom, rom, Tu ar iqneba<br />

sruli infrastruqturuli xelSewyoba,<br />

frenis, wylis, gzis, rkinigzis,<br />

samoZrao liandagebis da sabocmano da<br />

sxva samsaxurebis saxiT, Zalian gaWirdeba<br />

foTis portis ganviTareba da am teritoriaze<br />

Tavisufali zonis mowyoba.<br />

meore _ foTi Zalian rTuli infrastruqturuli<br />

erTeulia. amitom gamanawilebel<br />

da maregulirebel saxelmwifo<br />

organoebTan, sazRvao, kavSirgabmulobis,<br />

erovnuli bankis Tu finansur-makontrolebel<br />

organizaciebTan urTierToba<br />

gaadvilebuli unda iyos. saqmis kargi<br />

dasawyisi aqedan iTvleba. lentis gaWra<br />

bevrs arafers niSnavs, Tu seriozul sainvesticio<br />

samuSaos ar CavatarebT. Cven<br />

unda davajeroT msoflios cnobili brendebi,<br />

romlebic dubaiSi, hongkongSi Tu<br />

singapurSi muSaoben, rom saqarTvelo<br />

aris usafrTxo, namdvilad Tavisufali,<br />

arabiurokratiuli, arakorumpirebuli<br />

da Tavisufali biznesis qveyana, romelic<br />

xels uwyobs biznesis ganviTarebas. es<br />

aris mniSvnelovani winapiroba, romelic<br />

gaTvlili unda iyos xangrZliv periodze<br />

da ara 2-3 welze an piaris efeqtebze.<br />

amasTanave, RAK Investmens Authority-ma<br />

unda moaxdinos seriozuli modernizacia.<br />

man samuSao situacia unda moumzados im<br />

brendebs, romelzec zemoT gvqonda<br />

saubari, unda awarmoos piar kampania da<br />

moizidos ucxouri msxvili brendebi,<br />

romlebic msoflio bazris sxvadasxva<br />

moTxovnilebis dakmayofilebaze mu-<br />

Saoben. rogorRac unda gavcdeT lokalur<br />

azrovnebas, rom Tavisufal zona-<br />

Si CamovasxamT limonaTs da CxorowyuSi<br />

gavasaRebT. foTis Tavisufali zonis SeqmniT<br />

Cven pretenzia ganvacxadeT msoflio<br />

bazarTan integrirebaze, risTvisac<br />

saeqsporto potencialis gazrda da sainvesticio<br />

da safinanso jgufebisTvis xelSewyoba<br />

erTerTi aucilebeli moTxovnaa.<br />

RAK Investmens Authority-ma seriozuli<br />

baza unda Seqmnas imisaTvis, rom Semosul<br />

investorebs da biznesmenebs Tavi<br />

moawonos. saWiroa muSaoba safinansosavaWro-samrewvelo<br />

mimarTulebiT imisTvis,<br />

rom gaizardos tvirTbrunva, iyos<br />

moTxovna sawyobebze, qarxnebze, gadamuSavebiT-SemfuTvel<br />

sawarmoebze da a.S.<br />

amis Semdeg ki aucilebeli nabijia axali<br />

portis aSeneba. me ase vxedav am zonis ganviTarebis<br />

perspeqtivas. Tu mas romelime<br />

punqti moakldeba, foTSi iqneba Cveulebrivi<br />

porti SeRavaTiani pirobebiT~,<br />

_ ganacxada emzar jgerenaiam CvenTan<br />

saubarSi.<br />

Tavisufali ekonomikuri zonis foT-<br />

Si gaxsna strategiulad da geografiulad<br />

swori nabijia, radgan foTs aqvs resursi<br />

_ ganaviTaros infrastruqtura. gansxvavebiT<br />

baTumisgan, romelic tvirTnakadebs<br />

ZiriTadad Txevadi navTobis saxiT<br />

agrovebs, is TiTqmis yvela saxis<br />

tvirTbrunvas axorcielebs. amasTan,<br />

foTi mdebareobs trasekas koridorSi da<br />

Sua azia-foTi-baqos xazs dasavleTic mxars<br />

uWers, rac Zalian mniSvnelovania.<br />

profesori emzar jgerenaia foTis portis<br />

aqtivSi Tvlis imasac, rom rumineTis<br />

navsadguri konstanca xdeba samxreT<br />

evropis mZlavri porti, romelsac Sua<br />

aziis mxridan partniori sWrideba. es<br />

dadebiTi faqtoria da saerTaSoriso<br />

TvalsazrisiT did rols TamaSobs.<br />

`mTavaria, foTSi rkinigzis xazi gakeTdes<br />

xarisxianad da swrafad, rom man moaxerxos<br />

produqtiuli muSaoba. dRes fo-<br />

Tis ports 8 milioni tvirTbrunva aqvs<br />

da es sakmaod Zlieri maCvenebelia, magram<br />

mas SeuZlia wliuri brunva gazardos 10-<br />

18 procentamde, xolo axali portis<br />

aSenebis Semdeg maCvenebeli gaasammagos~,<br />

_ ganacxada emzar jgerenaiam.<br />

msoflioSi sami aTasamde Tavisufali<br />

Ti dRes evrokavSiris moTxovnebs akmayofilebs<br />

biujetis deficitis, inflaciis,<br />

saeqsporto warmoebis zrdis, savaluto<br />

kursis mxriv, imis damsaxurebaa, rom<br />

swored am 14-ma Tavisufalma zonam wamoswia<br />

misi ekonomika. poloneTma am gziT<br />

saeqsporto warmoeba gaaZliera da<br />

dasaqmebis problema gadawyvita. Tqven<br />

SegiZliaT SeiswavloT poloneTis magaliTi<br />

da Tavisufali zonis gaxsnis mowinaaRmdegeebs<br />

daanaxoT, ra xdeba am qveyanaSi.<br />

evrokavSiri Tavisufal zonas sakmaod<br />

saqmianad uyurebs da ase iqneba<br />

saqarTvelos SemTxvevaSic~, _ acxadebs<br />

emzar jgerenaia.<br />

cxadia, aseTi magaliTis arsebobis<br />

pirobebSi metia Sansi, daijero da sxvac<br />

daajero, rom foTis Tavisufali zona<br />

saqarTvelos ekonomikuri ayvavebis er-<br />

TerTi winapiroba gaxdeba, magram arsebobs<br />

winaaRmdegobebi, romelic Cveni<br />

qveynis saxelmwifoebrivi mSeneblobis<br />

TiTqmis ori aTeuli wlis ganmavlobaSi<br />

yvela etapze iCenda Tavs _ korufcia,<br />

biurokratizmi da Zlieri adminisitrireba<br />

xelisuflebis mxridan.<br />

profesori emzar jgerenaia am<br />

winaaRmdegobebs xedavs da miaCnia, rom Tu<br />

RAK Investmens Authority ar aRmoCndeba ma-<br />

Rali donis operatori firma, iseTi,<br />

rogoric aris `jafsa~ dubaiSi, Tu igi ver<br />

SeZlebs, moizidos msxvili investorebi<br />

da firmebi an saxelmwifo zedmetad Caereva<br />

biznesSi, foTSi Tavisufali savaWroekonomikuri<br />

zona ar ganviTardeba.<br />

`vnaxoT, ramdenad efeqturi iqneba<br />

muSaoba da ramdenad Tavisufali iqneba<br />

xelisuflebis midgoma am sakiTxisadmi.<br />

Cven unda SevZloT dasavlur biznesTan<br />

swrafi integrireba. es sWirdeba ara mxolod<br />

ekonomikas, aramed ganaTlebas,<br />

kulturas, xelovnebas da yvela im mimarTulebas,<br />

romelic biznesisgan xelSewyobas<br />

da waxalisebas iTxovs. rogor Sei-<br />

Zleba biznesi da iurisprudencia aswavlo<br />

kargad, Tu ar iqneba ganviTarebuli<br />

biznesproduqtebi da ar iarsebebs kadrebze<br />

moTxovna? Tu saqarTvelo ar<br />

iqneba srulad integrirebuli msoflio<br />

bazarze, rogor unda movuaroT kulturas<br />

da gadavurCeT globalizaciis process?<br />

saqarTveloSi unda gaCndes saSualo<br />

qarTveli Tavisi moTxovnebiT.<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi, sxva mimarTulebebis<br />

ganviTarebaze laparakic ar iqneba.<br />

Cven seriozuli garRveva gvWirdeba msoflio<br />

bazarze da es aris nomer pirveli<br />

amocana~, - ganacxada emzar jgerenaiam.<br />

www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge 5


stumari<br />

`gedebis tbidan~ dawyebuli triumfi<br />

Tsu-s prima balerina nino ananiaSvili estumra<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

15 aprils reqtoris giorgi xubuas iniciativiT universitets prima-balerina<br />

nino ananiaSvili stumrobda. qarTvel sazogadoebasTan aseTi SexvedrebiT<br />

ganebivrebuli ar varo _ es sityvebi man iseTi mowiwebiTa da krZalviT warmosTqva,<br />

TiTqos ezedmeteboda msmenelis daufaravi simpaTia.<br />

Tamar maruaSvili<br />

Tu Tvals gadavavlebT istorias, gavixsenebT,<br />

rom sabaleto xelovneba XVI-<br />

XIX saukuneebis manZilze yalibdeboda<br />

evropasa da ruseTSi, XX saukuneSi ki -<br />

mTel msoflioSi gavrcelda. saqar-<br />

TveloSi pirveli qarTuli baletis premiera<br />

1936 wlis 27 dekembers gaimarTa<br />

Tbilisis operisa da baletis saxelmwifo<br />

TeatrSi. andria balanCivaZis balets<br />

Tavdapirvelad `mzeWabuki~ erqva da is<br />

pirvelad vaxtang Wabukianma dadga.<br />

baleti italiuri warmoSobis (balleto)<br />

franguli sityvaa da niSnavs - vcekvav.<br />

is cekvis sxva saxeebisgan, upirvelesad,<br />

moZraobis teqnikiT gansxvavdeba. primabalerinas<br />

uwodeben mocekvaves, romelic<br />

asrulebs wamyvani partiebis umravlesobas,<br />

flobs gansakuTrebul teqnikasa<br />

da artistizms.<br />

prima-balerina nino ananiaSvilis<br />

Tbilisis operisa da baletis TeatrSi<br />

moRvaweobis oTxi weli Zalian nayofieri<br />

gamodga. uwinaresad, xazgasasmelia<br />

premierebi - 27 axali sabaleto speqtakli<br />

ganxorcielda misi xelmZRvanelobiT.<br />

Teatris repertuars Seemata baletebi:<br />

`Jizeli~, Tavisi masStabiT udidesi baleti<br />

`romeo da julieta~, andre mesaJes<br />

`ori mtredi~, holger simon paulis `konservatoria~,<br />

toSiro maiuzumis `bugaku~,<br />

aleqsandr kreinis `laurensia~, erTmoqmedebiani<br />

baleti -`sagalobeli~ da mravali<br />

sxva. repertuari, ra Tqma unda, 2008<br />

welsac gamdidrdeba...<br />

gasuli wlis ivnis-ivlisSi udidesi<br />

warmateba moipova Teatris sabaleto dasis<br />

sagastrolo turneebma amerikis<br />

SeerTebul Statebsa da iaponiaSi nino<br />

ananiaSvilis xelmZRvanelobiT.<br />

presam speqtaklebs maRali Sefaseba<br />

misca. gazeTi `New York Times" werda: `nino<br />

ananiaSvilma, romelic 2004 wels Caudga<br />

saTaveSi am dass, Camoayaliba miRwevebis<br />

maRali standarti. mieciT am dass didi<br />

scena da saqarTvelom, SeiZleba, iamayos<br />

maTiT. am naTelma, Zlierma baletma<br />

Soreuli qveynidan saerTaSoriso aRiareba<br />

jakobs filous 75-e saiubileo festivalidan<br />

dawyo.~<br />

`me mjera Cveni gamarjvebebis, mjera<br />

qarTuli baletis aRmavlobis. mjera<br />

Cveni mayureblis siyvarulis da erTgulebis~<br />

_ prima-balerinas aseTi SemarTeba<br />

kidev araerT seriozul warmatebasa<br />

da didebas moutans qarTul<br />

sabaleto dass.<br />

aRsaniSnavia isic, rom qarTveli prima-balerina<br />

saqvelmoqmedo programebsac<br />

axorcielebs da CvilbavSvTa saxls<br />

mudmivad exmareba. aseTi saqvelmoqme-<br />

rusTavelis fondis sakonsultacio seminari<br />

saxelmwifo samecniero sagranto konkursis proeqtebis momzadebisa da konkursis<br />

pirobebis gacnobis mizniT, qarTvelologiis, humanitaruli da socialuri<br />

mecnierebebis fondma (rusTavelis fondi) ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi 18 aprils sakonsultacio seminari gamarTa.<br />

seminari rusTavelis fondis direqtorma TinaTin boWoriSvilma gaxsna. aRiniSna,<br />

rom samecniero grantebis konkursi reformis ganxorcielebis erTerT ZiriTad<br />

meqanizms warmoadgens da Riad gamocxadebuli konkursis pirobebi da procedura<br />

maqsimalurad gamWvirvale da obieqturi iqneba.<br />

do aqciebiT qalbatoni nino cdilobs im<br />

problemebze sazogadoebis yuradRebis<br />

koncentrirebas, romelic daavadebul<br />

adamianebs, gansakuTrebiT ki bavSvebs<br />

awuxebT.<br />

rogorc reqtorma giorgi xubuam aRni-<br />

Sna, aseTi saocari Semoqmedis stumroba<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetSi didi<br />

dResaswaulia.<br />

`albaT, qveyanaze ar arsebobs aRtacebis<br />

iseTi epiTeti, romelic qalbatoni<br />

ninos cekviT aRfrTovanebul mayurebels<br />

ar eTqvas...nino ananiaSvili<br />

msoflioSi erTaderTi balerinaa, romelic<br />

flobs or umaRles saerTaSoriso sabaleto<br />

jildos, aris varnisa (1980) da<br />

moskovis (1985) sabaleto konkursebis<br />

oqros medlisa da `gran-pris ~ mflobeli,<br />

jeksonis (aSS) sabaleto konkursis<br />

`gran-pris~ (1987w) mflobeli, romelic<br />

dRemde erTaderTi SemTxvevaa sabaleto<br />

xelovnebaSi, premia `triumfis~ laureati<br />

(1992), eleganturobis, silamazisa da ma-<br />

Rali profesionalizmisaTvis mieniWa<br />

prizi `oqros qaRlmerTi~ (1999). sxvadasxva<br />

dros iyo didi britaneTis samefo<br />

Teatrisa da daniis samefo Teatris miwveuli<br />

prima-balerina. dRemde erTaderTi<br />

qarTveli mocekvavea, romelic miwveuli<br />

iyo `niu-iork siti baletSi~, didi<br />

britaneTis samefo TeatrSi (`kovent-gardenSi")<br />

da daniis samefo TeatrSi. ABI-is<br />

mier aRiarebuli iyo `wlis saukeTeso<br />

qalbatonad~ (1997).<br />

Sesrulebis umaRlesi teqnika, virtuozuloba,<br />

daxvewili stili, graciozuli<br />

moZraobebi, iSviaTi talanti da kidev<br />

ra epiTetebiT ar moixsenieben mas baletis<br />

moyvarulebi. qalbatoni nino aris<br />

pirveli balerina, visi moRvaweobis 10 da<br />

20 wlis iubile iaponiam didi zeimiT aRni-<br />

Sna.<br />

amJamad igi qarTuli sabaleto dasis<br />

samxatvro xelmZRvanelia, romelic dRes<br />

sul sxva rakursiT warsdgeba Cvens<br />

winaSe~, _ ase warudgina reqtorma giorgi<br />

xubuam damswre sazogadoebas primabalerina<br />

nino ananiaSvili, romelmac<br />

Cveuli TavmdablobiT ganacxada, rom misi<br />

biografiidan ramdenime detali arc ki<br />

axsovda.<br />

`Zalian did madlobas gixdiT Cemi<br />

mowvevisTvis. aseve minda Tqvenc xSirad<br />

stumrobdeT Tbilisis operisa da baletis<br />

Teatrs, raTa sakuTari TvaliT darwmundeT,<br />

Tu risi gakeTeba SevZeliT am<br />

oTxi wlis manZilze...<br />

sabaleto skolis damTavrebis Semdeg<br />

moskovis did TeatrSi mimiRes. Cemi sabaleto<br />

kariera erTi aseTi SemTxveviT<br />

daiwyo.<br />

didi Teatris sabaleto dasi sagastrolod<br />

emzadeboda. ori dRis Semdeg<br />

hamburgSi unda gavmgzavrebuliyaviT da<br />

iq ramdenime speqtakli unda warmogvedgina.<br />

balet `gedebis tbis~ solisti uecrad<br />

avad gaxda da misi Secvla Teatris<br />

xelmZRvanelobis gadawyvetilebiT me<br />

momiwia, miuxedavad imisa, rom es partia<br />

manamde saerTod ar micekvia. ra Tqma<br />

unda, Tavidan es SeuZlebeli meCvena, magram<br />

ori dRis Tavdauzogavi SromiTa da<br />

repeticiebiT mizans mainc mivaRwie _<br />

speqtakli mayurebelma gulTbilad miiRo<br />

da arc Cemi Sesruleba darCenila<br />

yuradRebis miRma... am speqtaklis Semdeg<br />

Cemi cxovreba, faqtobrivad, Seicvala.<br />

baleti `gedebis tba~ CemTvis yovelTvis<br />

pirveli warmatebis simbolod darCeba.<br />

warmatebis miRweva ki, im dros, Zalin rTuli<br />

iyo. moskovis didi Teatris scenaze<br />

bevri kaSkaSa varskvlavi cekvavda... gamogeCina<br />

Tavi maT Soris, TiTqmis gmirobis<br />

tolfasi iyo.<br />

amerikaSi gamarTul jeksonis saerTa-<br />

Soriso sabaleto konkursSi pirvelad<br />

miviReT monawileoba sabWoTa kavSiridan<br />

samma balerinam: me, andres liepam da vadim<br />

pisarevma. samivem umaRlesi jildoebi<br />

miviReT: me da liepam `gran-pri~, xolo<br />

pisarevma _ oqros medali. es faqti, ma-<br />

Sin, rusuli sabaleto skolis did gamarjvebad<br />

aRiares. mniSvelovani iyo es warmateba<br />

CemTvisac, radgan msoflios wamyvanma<br />

Teatrebis xelmZRvanelebma Cemi<br />

SesaZleblobebi dainaxes da saTanadod<br />

Seafases kidec. ucxoelebs Cemi gvaris<br />

warmoTqma Zalian uWirdaT da amitom mis<br />

Secvlas mTxovdnen. ramdenime varianti<br />

movifiqreT kidec, magram rodesac mamas<br />

gavumxile am gadawyvetilebis Sesaxeb, man<br />

aseTi ram miTxra: `damijere, Svilo, Tu<br />

warmatebuli gaxdebi, maSin Seni gvaris<br />

warmoTqmas aucileblad iswavliano~...<br />

dRes kmayofili var, rom mamas davujere.<br />

yvelaze mniSvnelovani faqti Cems cxovrebaSi<br />

`niu-iork siti baletSi~ wasvla<br />

da balanCinis sabaleto xelovnebis daufleba<br />

iyo. yovelTvis aRtacebuli viyavi<br />

misi geniiT. balanCinis sabaleto skola<br />

rusuli sabaleto skolisgan Zalian gansxvavdeba.<br />

oci dRis ganmavlobaSi Tavdauzogavad<br />

vimuSaveT me da andres liepam.<br />

Sedegmac ar daayovna da amerikeli mayureblis<br />

mxurvale ovaciebi davimsaxureT.<br />

sabaleto xelovnebis daufleba<br />

Zalian did dros, Sromas, gamZleobasa da<br />

disciplinas moiTxovs. marto niWiT Sors<br />

ver waxval... madlobas vuxdi yvela Cems<br />

pedagogs, qarTul sabaleto dass, romelmac<br />

oTxi wlis ganmavlobaSi muxl-<br />

Cauxrelad imuSava CemTan erTad da bevri<br />

axali speqtakli SesTavaza qarTvel<br />

mayurebels. dRes ukve gaCnda interesi<br />

ucxoeTis mxridan... msoflio sabaleto<br />

rukaze qarTuli sabaleto dasic dafiqsirda...~<br />

_ siamayiT aRniSna prima-balerinam.<br />

saubris bolos, nino ananiaSvilma<br />

mowvevisTvis madloba gadauxada Tsu-is<br />

administracias, xazi gausva studentebTan<br />

TanamSromlobis mniSvnelobas da urTierTobis<br />

axali formebis SemuSavebas<br />

dahpirda maT, romlis mizani klasikur<br />

sabaleto xelovnebasTan axalgazrdobis<br />

ufro metad daaxloveba iqneba.<br />

darbazi sulganabuli usmenda qalbatoni<br />

ninos gulwrfel, saintereso<br />

saubars da aRfrTovanebiT Sescqeroda<br />

ekrans, sadac TavdaviwyebiT cekvavda<br />

marTlac da cekvis dedofali, romelic<br />

ganumeorebeli graciozulobiTa da artistizmiT<br />

asrulebda odeta, odilias<br />

(`gedebis tba"), avroras (`mZinare mze-<br />

Tunaxavi~), faskunjis (`faskunji") partiebs.<br />

aseTi xelovanis xilvisa da mosmenis<br />

Semdeg ar SeiZleba ar gagaxsendes<br />

erTi brZenis gamonaTqvami: `giyvardeT<br />

xelovneba sakuTar TavSi da ara sakuTari<br />

Tavi xelovnebaSi.~<br />

msoflio baletis varskvlavi dResac<br />

axali talantebis ZiebaSia da sjera, rom<br />

qarTuli sabaleto xelovnebis wiaRidan<br />

momavalSic araerTi kaSkaSa varskvlavi<br />

amobrwyindeba, romelic qalbatoni ninos<br />

gamarjvebebs gaimeorebs, gaamdidrebs da<br />

Tavisi ostatobiT kidev erTxel ganacvifrebs<br />

msoflios.<br />

mokled<br />

cieldes rogorc organizaciis bazaze,<br />

aseve individualurad, fizikuri piris an<br />

pirTa jgufis mier.<br />

saxelmwifo samecniero grantebis<br />

konkursebis ganxorcielebiT fondi xels<br />

Seuwyobs qarTuli kulturuli memkvidreobis<br />

msoflio procesebSi integrirebas.<br />

fondis daniSnulebaa, damoukidebel,<br />

adgilobriv da saerTaSoriso eqspertTa<br />

Sefasebis safuZvelze SearCios da daafinansos<br />

samecniero proeqtebi, xeli Seuwyos<br />

saqarTvelos samecniero potencialis<br />

warmoCenasa da gaZlierebas.<br />

aprilSi dagegmilia Tematuri konkursi<br />

_ `ilia da globalizacia~, romlis mizania<br />

Tematuri speqtris proeqtebis dafinanseba,<br />

romlebic sxvadasxva kuTxiT<br />

da inovaciuri midgomiT gamoikvleven<br />

ilia WavWavaZis memkvidreobas _ Semoqmedebas,<br />

cxovrebasa da sazogadoebrivpolitikur<br />

moRvaweobas.<br />

fondi, aseve, acxadebs konkursebs<br />

moklevadiani individualuri samogzauro,<br />

sakonferencio grantebis mosapoveblad.<br />

universitetis profesor-maswavleblebis<br />

SekiTxvebs ani Ciqovanisa da Tina-<br />

Tin boWoriSvilis garda, fondis direqtoris<br />

moadgilem, iuristma mirian bi-<br />

WikaSvilma, fondis finansurma menejerma<br />

giorgi miRdiselma da fondis administraciis<br />

xelmZRvanelma manana daTuaSvilma<br />

upasuxes.<br />

maTi informaciiT, sakonkurso grantebis<br />

dafinanseba saqarTvelos saxelmwifo<br />

biujetidan gamoyofili asignebebiT<br />

dafinansdeba.<br />

universitetis mecnier-TanamSromlebs<br />

2008 wels dagegmili konkursebis<br />

saxelmwifo samecniero grantebis miRebis<br />

pirobebi da maTi ganxorcielebis<br />

meqanizmebi fondis samecniero konkursebis<br />

koordinatorma ani Ciqovanma gaacno.<br />

rogorc Sexvedraze proeqtis organizatorebma<br />

ganacxades, igegmeba samecniero<br />

da Tematuri konkursebi. maTi informaciiT,<br />

fondi aseve atarebs saxelmwifo<br />

samecniero grantebis konkurss Semdegi<br />

samecniero mimarTulebebisTvis:<br />

qarTvelologiuri, humanitaruli, ekonomikuri<br />

da socialuri mecnierebebi.<br />

rogorc ani Ciqovanma ganmarta, sagranto<br />

proeqti SesaZloa ganxor-<br />

6<br />

SurTxia beroSvili<br />

newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

studentis<br />

studenturi TviTmmarTvelobis arCevnebSi<br />

5 studenturi moZraoba da 37 damoukidebeli<br />

kandidati iRebs monawileobas<br />

8 maiss studenturi TviTmmarTvelobis arCevnebi maJoritaruli sistemiT<br />

Catardeba. 29 aprils amoiwura organizaciebis mier wardgenili da damoukidebeli<br />

kandidatebis registraciis vada. rogorc centraluri saarCevno komisiis mdivanma<br />

levan turaSvilma CvenTan saubarSi aRniSna, arCevnebSi monawileobas iRebs 5<br />

studenturi moZraoba. `erTian studentur moZraobas~ warmodgenili hyavs 207<br />

kandidati, `Tavisufal studentTa universitets~ – 27 kandidati, `nacionalur<br />

sabWos~ _ 7 kandidati, `pirvelebs~ _ 6, `studentur legions~ – 4 kandidati.<br />

damoukidebel saarCevno subieqtad daregistrirda 37 kandidati. fakultetebis<br />

Sesabamisi kursebis mixedviT amomrCeveli xmas aZlevs misTvis sasurvel kandidats.<br />

`Cven yvela organizaciasTan TanamSromlobisTvis mzad varT da didi imedi gvaqvs,<br />

rom damkvirveblis statusiT arasamTavrobo organizaciebi procesSi aqtiurad<br />

CaerTvebian. CvenTvis cnobilia, rom damkvirveblis statusiT arCevnebSi monawileobas<br />

aucileblad miiRebs a/o `axalgazrdul organizaciaTa nacionaluri sabWo~, _<br />

aRniSna levan turaSvilma.<br />

arCevnebSi gamarjvebisTvis vis ra Sansebi aqvs _ am Temaze, bunebrivia,<br />

centraluri saarCevno komisiis warmomadgenloba komentars ver gaakeTebs.<br />

maTTvis arc is aris cnobili, studentur moZraobebs TviTmmarTvelobis prezidentad<br />

vin hyavT SerCeuli. ra pretenziebi da ra gegmebi aqvT studentebs,<br />

romlebic arCevnebSi iReben monawileobas? _ amis garkveva damoukideblad<br />

vcadeT da `Tavisufal studentTa universitetisa~ da `erTiani studenturi<br />

moZraobis~ warmomadgenlebs gavesaubreT.<br />

maT ver SeZles is,<br />

rasac ambobdnen<br />

gio xunwaria, ekonomikisa da biznesis<br />

fakultetis mesame kursis studenti:<br />

_ ramdenadac CvenTvis cnobilia,<br />

Tqven apirebT arCevnebSi dRevandel<br />

TviTmmarTvelobas daupirispirdeT.<br />

sainteresoa, ras gegmavT?<br />

_ arCevnebSi monawileobas viRebT gamomdinare<br />

dRevandeli studenturi<br />

TviTmmarTvelobis umoqmedobidan. didi<br />

fiqris Semdeg CamovayalibeT organizacia<br />

_ `Tavisufal studentTa universiteti~.<br />

Cven umravlesobaSi mosasvlelad<br />

bevri studenti gviWers mxars. gvsurs<br />

studentebis Tavisufali drois sworad<br />

xarjva uzrunvelvyoT da amas SevZlebT.<br />

_ TviTmmarTvelobis warmomadgenlebi<br />

acxadeben, rom isinic zrunavdnen, SemoqmedebiTi<br />

gaexadaT studenturi cxovreba.<br />

Tqven konkretulad ra ar mogewonaT?<br />

_ maT ver SeZles is, rasac ambobdnen.<br />

studenturi RonisZiebebi da mivlinebebi<br />

mxolod studentTa mcire nawilisTvis<br />

igegmeboda. maT ver SeZles,<br />

studenturi cxovreba saintereso gaexadaT,<br />

ris gamoc bevri Zalian ukmayofiloa.<br />

_ Tqven studenturi TviTmmarTvelobis<br />

prezidentoba gsurT?<br />

_ diax, Cemma organizaciam Cemi kandidatura<br />

wamoayena da mec davTanxmdi.<br />

_ prezidentad arCevis SemTxvevaSi<br />

Tqven ras gaakeTebT?<br />

_ yvela studenti iqneba Tavisufali.<br />

universitetis TviTmmarTvelobis<br />

arCevnebs ar Caatarebs romelime konkretuli<br />

politikuri partia da universitetis<br />

TviTmmarTvelobis wevrebi ar iqnebian<br />

romelime partiis interesebis gamtareblebi.<br />

gvaqvs uamravi gegma, romelsac<br />

prezentaciaze warvadgenT.<br />

_ Tqven darwmunebuli xarT, rom isini<br />

xelisuflebidan imarTebian?<br />

_ amaze Tavad faqtebi metyvelebs.<br />

TviTmmarTvelobis wevrebi piradad iyvnen<br />

CarTulni saprezidento arCevnebSi, prezident<br />

mixeil saakaSvilis saarCevno kampaniaSi<br />

da es ar niSnavs imas, rom isini imarTebian<br />

xelisuflebidan? Cven vTvliT,<br />

rom studentebi aravis gavlenis qveS ar<br />

unda moeqcnen – iqneba es xelisufleba<br />

Tu opozicia. TviTmmarTveloba apolitikuri<br />

organizacia unda iyos.<br />

igi unda asrulebdes studentebis<br />

nebas – maTi neba ki Tavisufali drois<br />

sworad xarjvaa.<br />

_ dRevandeli TviTmmarTveloba<br />

pirvelad iyo arCeuli da bunebrivia,<br />

maT hqondaT Secdomebi, magram dadebiTic<br />

bevri gaakeTes...<br />

_ ra iyo dadebiTi? RonisZiebebi mxolod<br />

erTiani studenturi moZraobis<br />

wevrebisTvis imarTeboda. mxolod maT<br />

interesebs icavdnen. sxva studentebis<br />

ideebi iblokeboda. Tu vinmes saRamos<br />

mowyoba undoda da amisTvis, sul mcire,<br />

100 lari sWirdeboda, erTi Tve awvalebdnen.<br />

is rom yofiliyo `erTiani studenturi<br />

moZraobis~ wevri, mas xom ar eqneboda<br />

100 larze problema. aseTi SemTxveva<br />

uamravia, bevria ganawyenebuli da<br />

Cven aman gvafiqrebina, rom arCevnebSi<br />

migveRo monawileoba.<br />

_ Tqven aranairad ar moeqceviT vi-<br />

Racis gavlenis qveS?<br />

_ Cven sanam studentebi varT, pasuxismgeblobas<br />

viReb Cemi organizaciis saxeliT<br />

da vacxadeb, rom arc erTi politikuri<br />

organizaciis dakveTas ar SevasrulebT.<br />

Cven vibrZolebT bolomde studentis<br />

TavisuflebisTvis.<br />

daviT cercvaZe, iuridiuli fakultetis<br />

meoTxe kursis studenti:<br />

_ organizacia `Tavisufal student-<br />

Ta universitetis~ erTerTi lideri var<br />

da Cemi mxardamWerebiT CaverTe am organizaciis<br />

saqmianobaSi. Cven gaviTvaliswinebT<br />

nebismieri studentis azrs, davicavT<br />

maT uflebebs da TiToeuls Tavisi<br />

SesaZleblobebis realizebaSi davexmarebiT.<br />

_ arsebuli TviTmmarTvelobac<br />

atarebda uamrav RonisZiebas, romelSic<br />

studentebi iyvnen CarTulni...<br />

_ es RonisZiebebi xorcieldeboda<br />

TviTmmarTvelobaSi dasaqmebuli studentebis<br />

mier. es marto Cemi azri ar aris,<br />

ase fiqrobs studentTa umravlesoba.<br />

100-dan 99 getyviT, rom TviTmmarTvelobis<br />

arseboba ar ugrZvnia. bevri studentis<br />

idea iblokeboda. TviTmmarTvelobis<br />

SigniTac hqonda adgili dapirispirebasa<br />

da konfliqts. mxolod konkretuli<br />

pirovnebebis interesebi tardeboda. am<br />

gundma da sistemam ver gaamarTla. roca<br />

erTi gundi ver amarTlebs, bunebrivia,<br />

unda movides meore, romelic mas Secvlis<br />

da gaatarebs im politikas, rac studentisTvis<br />

maqsimalurad efeqturi iqneba.<br />

_ ese igi arCevnebSi xelCarTuli<br />

brZola gaimarTeba?<br />

_ rasakvirvelia. es asec unda iyos _<br />

es aris demokratiis erTerTi forma. erTpartiuli<br />

principi demokratias ar niSnavs.<br />

opozicia yvela SemTxvevaSi saWiroa, raTa<br />

saRma azrma gaimarjvos. robotebi xom ar<br />

varT, rom erT azrs mivyveT marto.<br />

piradad getyviT, rom mec aranairad<br />

ar migrZvnia, rom Cems fakultetze TviTmmarTveloba<br />

arsebobda. Cemnairi Zalian<br />

bevria.<br />

_ TviTmmarTvelobis parlamentis<br />

Tavmjdomare ambobs, rom TviTon studentebic<br />

unda iyvnen aqtiurni da Tavadac<br />

unda iCendnen iniciativas. bevri inertulia.<br />

_ bunebrivia, nebismieri studenti<br />

gaxdeba inertuli, rodesac uyurebs,<br />

rogori Sida muxti arsebobs TviTmmarTvelobaSi.<br />

studentebs guli ucruvdebaT,<br />

rodesac proeqtebs sxvadasxva<br />

mizezis gamo ar ufinanseben. Cven am midgomas<br />

SevcvliT. vapirebT sabWoebis Seqmnas,<br />

sadac uamravi studenti dasaqmdeba<br />

da unar-Cvevebs SeiZens. adamians universiteti<br />

ayalibebs da Cven swored am process<br />

SevuwyobT xels.<br />

TviTmmarTveloba<br />

ufro qmediTi da<br />

mobiluri gaxdeba<br />

giorgi SamaTava, iuridiuli fakultetis<br />

magistraturis pirveli kursis<br />

studenti.<br />

_ Tqven TviTmmarTvelobis parlamentis<br />

Tavmjdomarem dagasaxelaT erTerT<br />

kandidatad da studenturi TviTmmarTvelobis<br />

prezidentad moiazrebiT.<br />

sainteresoa, Tqven ra gegmebiT modixarT,<br />

ras apirebT? arsebuli TviTmmarTveloba<br />

pirveli iyo da SeiZleba<br />

viRacas Tvali daexuWa mis Secdomebze,<br />

magram momaval TviTmmarTvelobas<br />

ufro met pretenziebs wauyeneben.<br />

_ giorgi avalianma Sekriba mTeli TviTmmarTvelobis<br />

Semadgenloba da isini er-<br />

Toblivad Camoyalibdnen erTaderT kandidaturaze<br />

_ es me gaxlavarT. rac Seexeba<br />

momaval TviTmmarTvelobas, pirveli plusi<br />

is iqneba, rom mcirdeba delegatTa<br />

raodenoba. Tuki moqmedi TviTmmarTveloba<br />

Sedgeba 267 wevrisagan, axali TviTmmarTveloba<br />

dakompleqtdeba 110 wevriT _<br />

es aris win gadadgmuli nabiji, rameTu igi<br />

ufro qmediTi da mobiluri gaxdeba da xelmZRvanelebs<br />

kontrolis meqanizmebic<br />

ufro meti gveqneba. garda amisa, Cven<br />

gvWirdeba ganaTlebuli da wesieri studentebi,<br />

romelTac saqmis keTeba SeuZliaT.<br />

swored aseT xalxs varCevT. moqmed TviTmmarTvelobaSi<br />

bevri studenti SemTxveviT<br />

moxvda. maT ar hqondaT gacnobierebuli<br />

_ sad da risTvis modiodnen? ra unda<br />

ekeTebinaT? es gamoricxulia axal TviTmmarTvelobaSi.<br />

rodesac adamiani saqmes pirvelad iwyebs,<br />

bunebrivia, mas xarvezebi yovelTvis<br />

Tan axlavs. momaval TviTmmarTvelobas<br />

am Secdomebis daSvebis ufleba ar aqvs.<br />

moqmedi TviTmmarTveloba materialurteqnikuri<br />

bazis Seqmnas didi xani mounda.<br />

aqve minda aRvniSno universitetis<br />

administraciisa da reqtoratis daxmareba<br />

am mimarTulebiT.<br />

rac Seexeba momaval TviTmmarTvelobas,<br />

es iqneba absoluturad universitetsa<br />

da studentebze orientirebuli organo,<br />

romelic maqsimalurad Seuwyobs xels<br />

studentebis uflebaTa dacvas, maT integracias<br />

evropul saganmanaTleblo sivrceSi.<br />

vgegmavT, aseve, gemovnebian RonisZiebebs,<br />

raTa studentebma Tavisufali<br />

dro sainteresod gamoiyenon.<br />

_ moqmed TviTmmarTvelobas uyeneben<br />

pretenziebs, rom Zalian bevrma<br />

studentma misi saqmianobis Sesaxeb<br />

araferi icis. aseve saubroben imaze,<br />

rom studentebs proeqtebis ganxorcielebaSi<br />

ar exmarebian. ra informacia<br />

gaqvT Tqven?<br />

_ am pretenziebs mTlianad ver veTanxmebi,<br />

Tumca nawilobriv SeiZleba asec<br />

iyos. Tu rigiTi studentebis proeqtebs<br />

TviTmmarTvelobis zogierTi wevri gulgrilad<br />

moekida, es imis bralia, rom nawili<br />

SemTxveviT moxvda am organizaciaSi.<br />

Tumca imasac getyviT, rom umravlesobas<br />

Cven proeqtebi davufinanseT.<br />

noembris TveSi gamocxadebuli konkursis<br />

Sedegad Semosuli 25 ganacxadidan<br />

21 proeqti davafinanseT. es iyo sxvadasxva<br />

saxis proeqtebi _ konferenciebi, kulturul-gasarTobi,<br />

sportuli RonisZiebebi...<br />

ase rom, ver dageTanxmebiT imaSi,<br />

rom ar gaviTvaliswineT ama Tu im studentis<br />

idea da mosazreba.<br />

azri<br />

garda amisa, moqmedi TviTmmarTveloba<br />

aqamde centralizebuli struqtura<br />

iyo da RonisZiebebi mxolod sauniversiteto<br />

masStabiT tardeboda. momavali<br />

TviTmmarTveloba ki decentralizebuli<br />

iqneba, anu ZiriTadad fakultetebi daitvirTebian<br />

da RonisZiebebsac fakultetebis<br />

masStabiT CavatarebT.<br />

_ amboben, rom moqmed TviTmmaTvelobas<br />

xelisufleba marTavs, rom<br />

TviTmmarTvelobis ZiriTadi Semadgenloba<br />

apolitikuri ar aris. Tqven ras<br />

daupirispirebdiT am mosazrebas?<br />

_ cudia, rodesac TviTmmarTvelobas<br />

aseT braldebebs uyeneben.<br />

vinc amas ambobs, gulisxmobs im fr-<br />

Tas, romelmac monawileoba miiRo mixeil<br />

saakaSvilis saarCevno kampaniaSi. am axalgazrdul<br />

StabSi TviTmmarTvelobidan<br />

warmodgenili iyo daaxloebiT 15-20 procenti<br />

wevrebisa, opoziciis politikur<br />

kurssac amdenive procenti uWerda mxars,<br />

60 procenti ki neitralur pozicias afiqsirebda.<br />

anu TviTmmarTvelobaSi umravlesoba<br />

sruliad apolitikuria da ar Sei-<br />

Zleba mTeli organizacia nacionalur<br />

moZraobasTan gavaigivoT.<br />

_ Tqven Tu TviTmmarTvelobis prezidentad<br />

agirCeven, vinmes politikur<br />

kurss gaatarebT?<br />

_ Cemi prezidentobis SemTxvevaSi<br />

TviTmmarTveloba iqneba apolitikuri,<br />

magram yvelas aqvs ufleba universitetis<br />

farglebs gareT Tavisi politikuri<br />

Sexeduleba daafiqsiros. Cven amas veravis<br />

avukrZalavT. saarCevno yuTTanac<br />

yvela studenti Tavisufalia, mTavaria<br />

igi politikurad angaJirebuli ar iyos<br />

universitetSi.<br />

_ Tqven rogor gesaxebaT studentebis<br />

dasaqmeba, maTi uflebebis dacva,<br />

saswavlo procesSi wamoWrili problemebis<br />

gadaWra?<br />

_ miuxedavad Cveni oponentebis<br />

araerTi braldebisa, Cven maqsimalurad<br />

viTanamSromlebT, pirvel rigSi, xelisuflebasTan.<br />

Tuki raime SemoTavazeba iqneba<br />

xelisuflebis mxridan da SegveZleba<br />

davasaqmoT studentebi, razea saubari.<br />

rac Seexeba studentebis uflebebis dacvas,<br />

Cvens organizaciaSi funqcionirebda<br />

da kvlav gaagrZelebs muSaobas student-<br />

Ta uflebebis dacvis departamenti.<br />

_ Zalian bevrma studentma araferi<br />

icis studentTa TviTmmarTvelobis<br />

saqmianobis Sesaxeb. rogor apirebT Tqveni<br />

muSaobis propagandas?<br />

_ es SeiZleba imis brali gaxldaT, rom<br />

moqmedi TviTmmarTveloba gaxda centralizebuli<br />

struqtura. axla siaxlea<br />

is, rom muSaobas daviwyebT fakultetebze,<br />

rac studentebs CvenTan urTierTobis<br />

saSualebas miscems. vapirebT 6 TveSi<br />

erTxel sociologiuri gamokiTxvebis<br />

Catarebas. am gamokiTxvebiT gavigebT _<br />

risi gakeTeba surT studentebs? rogor<br />

warmoudgeniaT maT TviTmmarTvelobis<br />

saqmianoba? ra mimarTulebiT sWirdebaT<br />

Cveni daxmareba? ra proeqtebisa da<br />

RonisZiebebis ganxorcieleba undaT? es,<br />

garkveulwilad, xels Seuwyobs maT gaaqtiurebas.<br />

garda amisa vgegmavT _ weliwadSi<br />

erTxel an 6 TveSi erTxel studenturma<br />

TviTmmarTvelobam fakultetebis<br />

mixedviT studentebs CavabaroT Cvens<br />

mier gaweuli muSaobis angariSi, movismenT<br />

maT SeniSvnebsa da winadadebebs. es<br />

uzrunvelyofs maT integracias am organizaciaSi.<br />

am RonisZiebaTa sinTezi mogvcems<br />

imas, rom axali studenturi TviTmmarTveloba<br />

iqneba popularuli da reitinguli<br />

studentebsa da sauniversiteto<br />

sazogadoebaSi.<br />

_ Tu gaimarjvebT arCevnebSi, sainteresoa,<br />

rogori damokidebuleba<br />

geqnebaT opoziciurad ganwyobil fr-<br />

TasTan? rogor fiqrobT, ramdenad<br />

saWiroa opozicia, romelic Tqvens<br />

saqmianobas gaakontrolebs?<br />

_ TviTmmarTvelobisa da Cemi gundis<br />

kari yvelasTvis mudam Ria iqneba. Tu davinaxav,<br />

rom esa Tu is delegati mowadinebulia,<br />

raRac Sematos TviTmmarTvelobas,<br />

mas maqsimalurad xels Sevuwyob. vfiqrob,<br />

axal TviTmmarTvelobaSi ar iqneba<br />

araviTari pozicia da opozicia. es iqneba<br />

erTiani gundi, romelic gunduri principiT<br />

imoqmedebs da gaiTvaliswinebs yvela<br />

saR azrs.<br />

gverdi moamzada nino kakuliam<br />

www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge 7


TanamSromloba<br />

Tomas batas saxelobis universiteti<br />

Tsu-sTan partnioruli urTierTobis<br />

damyarebis survils gamoTqvams<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

CexeTis qalaq zlinSi mdebare Tomas batas saxelobis universiteti ivane<br />

javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetTan partnioruli<br />

urTierTobis damyarebis survils gamoTqvams. am mizniT, aRniSnuli<br />

universitetis administraciis warmomadgenelma cegilova miroslavam 17<br />

aprils Tsu-is studentebisTvis gacvliTi programebis prezentacia<br />

gamarTa. rogorc gairkva, CexeTis istoriul qalaq zlinSi mdebare universiteti<br />

atarebs cnobili fexsacmelebis koncernis damaarsebeli Tomas<br />

batas saxels, romelic swored am qalaqSi daibada.<br />

xaTuna xatiaSvili<br />

cegilova miroslavas ganmartebiT,<br />

zlinSi universiteti 1969 wels daarsda.<br />

man umaRlesi saganmanaTleblo da samecniero<br />

kvleviTi umaRlesi saswavleblis<br />

saxiT funqcionireba 2001 wlidan daiwyo,<br />

dReisTvis ki igi ukve umaRlesi donis<br />

saerTaSoriso universitetebis asociaciaSia<br />

gaerTianebuli.<br />

rogorc prezentaciaze iTqva, Tomas<br />

batas universiteti Tanamedrove teqnologiebiT<br />

aRWurvil kompleqsur centrs<br />

warmoadgens, sadac swavleba inglisur da<br />

Cexur enebze mimdinareobs. igi saSualo<br />

zomis Cexur universitetad iTvleba, sadac<br />

5 fakulteti funqcionirebs da 41<br />

akademiuri programa iswavleba, romelTagan<br />

10 inglisurenovania.<br />

umaRles saswavlebelSi yovelwliurad<br />

ganaTlebas 11 aTasi studenti eufleba,<br />

romelTagan 650 saerTaSoriso<br />

kontingents warmoadgens. universitets<br />

mTlianad 430 akademiuri personali emsaxureba.<br />

umaRlesi saswavleblis statusiT<br />

funqcionirebis ganmavlobaSi Tomas batas<br />

saxelobis universitets msoflios<br />

masStabiT 130-ze meti qveynis universitetebTan<br />

aqvs gaformebuli urTierT-<br />

TanamSromlobis memorandumi da surs,<br />

Tsu-is partnioric gaxdes.<br />

evropuli tipis universitetebisgan<br />

gansxvavebiT, Cexur universitetSi bakalavris<br />

xarisxis misaRebad swavla samwliania.<br />

aq sxvadasxva qveynis moqalaqeebs<br />

SeuZliaT _ daeuflon qimiasa da materialur<br />

teqnologiebs, humanitarul<br />

fakultetze ki filosofiisa da biznesis<br />

administrirebisTvis saWiro specialobebs.<br />

samagistro programaze swavleba<br />

orwliania. am universitetSi ucxoeli<br />

studentebisTvis magistris xarisxis mopoveba<br />

SesaZlebelia biznesisa da<br />

ekonomikis fakultetze (ekonomika da<br />

menejmenti, marketingi da menejmenti).<br />

sadoqtoro programebze Sesabamisi<br />

xarisxis misaRebad swavleba samwliania.<br />

doqtorants moeTxoveba inglisuri enis<br />

umaRles doneze codna, samagistro<br />

xarisxi da Sesabamisi kvalifikacia im saganSi,<br />

romlis Seswavlasac doqtoranturaSi<br />

apirebs, aseve sarekomendacio werili,<br />

dabeWdili publikaciebi da gamoqveynebuli<br />

naSromebi.<br />

Tomas batas universiteti ucxoeli<br />

studentebisTvis mxolod mgzavrobis<br />

Rirebulebas anazRaurebs da isic mxolod<br />

im SemTxvevaSi, Tu iq studenti<br />

araumetes sami wlis ganmavlobaSi iswavlis.<br />

aplikantebi Tavad dafaraven sacxovrebel<br />

xarjebs (kveba da bina), rac Tve-<br />

Si 200 evros Seadgens, aseve samedicino<br />

dazRvevas (400 evro wlis ganmavlobaSi),<br />

vizis safasurs da damatebiT samedicino<br />

gadasaxads individualuri klimaturi<br />

saWiroebis SemTxvevaSi.<br />

universitetis sruli studenti Tve-<br />

Si 320 evros odenobis stipendias miiRebs.<br />

CexeTSi mosalodneli `cxovrebis gaZvirebis~<br />

SemTxvevaSi, umaRlesi saswavleblis<br />

xelmZRvaneloba stipendiis gazrdas<br />

apirebs.<br />

axali gacvliTi programis SeTavaze-<br />

bam prezentaciaze damswre sazogadoebis<br />

daintereseba gamoiwvia, romlis did nawilsac<br />

humanitaruli da socialur da<br />

politikur mecnierebaTa fakultetebis<br />

specialobebis studentebi warmoadgendnen.<br />

ucxoeTSi swavlis gagrZelebis msurvelebs<br />

urTierToba uSualod Tomas batas<br />

saxelobis administraciasTan mouwevT<br />

da amaSi maT cegilova miroslava<br />

daexmareba.<br />

8<br />

Tamar maruaSvili<br />

amerikelebis mxridan telexidSi pensilvaniis<br />

universitetis profesori<br />

maikl bartoni da misi studentebi: joan<br />

megi, kuk nguieni, eSli apra, xolo<br />

saqarTvelos mxridan Tsu-is amerikis<br />

Seswavlis centris direqtoris movaleobis<br />

Semsrulebeli, profesori elene<br />

meZmariaSvili da studentebi: elada delianidi,<br />

maia Ciqvinaia, xaTuna qavTaraZe,<br />

qeTi morgoSia, nino demetraSvili, gvanca<br />

somxiSvili, nino maisuraZe da Tamuna<br />

lagvilava monawileobdnen.<br />

qarTvel da amerikel studentebs<br />

Soris saintereso, aqtualuri diskusia<br />

gaimarTa, romelic `amerikis imijis~<br />

garda sxva Temebsac Seexo, kerZod _<br />

saswavlo process, kurikulumebs, religias,<br />

kulturas, ekonomikas da saprezidento<br />

arCevnebsac.<br />

orive mxare saaTnaxevris ganmavlobaSi<br />

cdilobda amomwuravi pasuxebi mie-<br />

Ro maTTvis saintereso kiTxvebze. telexidma<br />

megobruli da keTilganwyobili<br />

urTierTobis saukeTeso magaliTi<br />

gvaCvena, romelic momavalSic gagr-<br />

Zeldeba.<br />

`Tsu-is amerikis Seswavlis centrs<br />

didi kontaqtebi aqvs amerikis wamyvan<br />

universitetebTan. aRsaniSnavia, rom<br />

ratgersis universitetis amerikismcodneobis<br />

departamentis damaarsebeli<br />

da profesori Cveni samagistro programis<br />

konsultantia. pensilvaniis saxelmwifo<br />

universitetis amerikismcodneobis<br />

fakultetis xelmZRvaneli maikl<br />

bartoni realurad eZebs gzebs Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetTan Tanam-<br />

SromlobisTvis. profesori bartoni<br />

2003 wels CvenTan imyofeboda da monawileobda<br />

amerikis Seswavlis centrisa da<br />

`amerikis imiji sazRvargareT~<br />

humanitarul fakultetTan arsebuli amerikis Seswavlis centrisa da pensilvaniis<br />

saxelmwifo universitetis amerikismcodneobis departamentis iniciativiT 16<br />

aprils telexidis meSveobiT gaimarTa Tbilissa da pensilvaniis saxelmwifo<br />

universitetebis amerikismcodneobis mimarTulebis qarTveli da amerikeli<br />

studentebis Sexvedra-diskusia Temaze: `amerikis imiji sazRvargareT~.<br />

studenturi telexidi<br />

amerikismcodneobis saqarTvelos asociaciis<br />

mier organizebul saerTa-<br />

Soriso konferenciaSi. aSS-dan xSirad<br />

viwvevT mecnierebs, romlebic saerTa-<br />

Soriso konferenciebze mTavari momxseneblebi<br />

arian. isini interesdebian<br />

qarTvel mecnierebTanTanamSromlobiT<br />

da Cvenc, bunebrivia, maTTan mudmivi<br />

kontaqtebi gvaqvs.<br />

pensilvaniis universitetis profesoris<br />

maikl bartonis survilia, Cveni<br />

studentebisTvis ganaxorcielos distanciuri<br />

saswavlo kursis proeqti, magram<br />

es sakmaod `Zviri siamovnebaa~. igi<br />

dRemde cdilobs fondebis moZiebas. ra<br />

Tqma unda, amasTan dakavSirebiT Cveni interesi<br />

didia, radgan realuri gaxdeba<br />

qarTveli studentebis am universitet-<br />

Si saswavleblad gagzavna. Tumca risi<br />

SeTavazeba SeuZlia Tbilisis saxelmwifo<br />

universitets amerikeli studentebisTvis,<br />

es jer kidev gaurkvevelia.<br />

amerikel kolegebs SevTavaze idea _<br />

Tsu-is studentebisTvis mogvewyo video<br />

leqciebis kursi. stenfordelebi<br />

damTanxmdnen da isini male qarTvel<br />

studentebs leqciebis mokle kurss<br />

waukiTxaven. profesorma maikl roklendma<br />

videokonferenciis saxiT pirveli<br />

leqcia gasuli wlis dekemberSi Caatara.<br />

igi profesor vasil kaWaravasTan<br />

erTobliv kurss kiTxulobs amerikismcodneobis<br />

samagistro programis farglebSi.<br />

igi mais-ivnisSi gegmavs kidev<br />

ramdenime video leqciis Catarebas.<br />

ramdenime xnis win profesorma bartonma<br />

SemomTavaza _ studentebi erTmaneTTan<br />

telexidis meSveobiT<br />

dagvekavSirebina. ra Tqma unda, gamixarda<br />

da davTanxmdi. ai, ase moxda pirveli<br />

telexidis CarTva, romelSic magistrant<br />

studentebTan erTad bakalavrebic<br />

iRebdnen monawileobas. am SexvedriT<br />

kmayofilni darCnen rogorc<br />

Cveni, ise amerikeli studentebi,~ _<br />

aRniSna CvenTan saubrisas profesorma<br />

elene meZmariaSvilma.<br />

`amerikelebisTvis, ekonomikuri winsvlis<br />

TvalsazrisiT, mniSvnelovania,<br />

ras fiqroben masze sxva qveynebi. swored<br />

amazea damokidebuli, ramdenad warmatebuli<br />

Tu warumatebeli iqneba maTi<br />

sagareo politika~, _ ganacxada studentebTan<br />

saubrisas maikl bartonma. man<br />

gamoTqva survili, gaecnos Cvens kurikulumebs.<br />

profesori imiTac dainteresda,<br />

Tu ra sagnebs swavloben aq amerikanistebi.<br />

studentma joan megma aRniSna, rom<br />

amerikismcodneoba Zalian saintereso<br />

specialobaa, romelic amerikis kulturas,<br />

istorias, sazogadoebas exeba. es<br />

specialoba, aseve, saSualebas iZleva<br />

nebismier problemas sxvadasxva kuTxiT<br />

Sexedo, bevri saintereso ram gaigo<br />

im qveynis Sesaxeb, sadac cxovrob da<br />

saqmianob...<br />

`mimaCnia, rom amerikaze qarTvelebis<br />

STabeWdileba Zalian optimisturi da<br />

dadebiTia. qarTvelebi amerikisgan daxmarebasa<br />

da Tanadgomas elian. vTvli,<br />

rom es amerikisTvisac Zalian mniSvnelovania.<br />

amerikac, Tavis mxriv, cdilobs<br />

_ ufro meti dro dauTmos yofili<br />

sabWoTa kavSiris qveynebSi<br />

demokratiis ganviTarebas. vcdilobT,<br />

gavigoT _ ra surT dRes sxva qveynebs<br />

da riT SegviZlia maTi daxmareba.<br />

amerikelebi saqarTvelos icnobdnen<br />

rogorc ruseTis nawils, dRes ki sul<br />

sxva situaciaa,~ _ aRniSna maikl bartonma.<br />

diskusiis dros daisva kiTxva _ ramdenad<br />

demokratiuli iyo e.w. terorizmisa<br />

da diqtatoris winaaRmdeg omis<br />

wamowyeba eraySi, razec profesorma<br />

bartonma upasuxa: `rTulia gaigo, ramdenad<br />

sworia esa Tu is nabiji, magram<br />

mTavari am SemTxvevaSi iyo is, rom Tavad<br />

erayis mosaxleobas surda im<br />

sistemisgan gaTavisufleba. am gadawyvetilebis<br />

momxreni iyvnen isinic, vinc<br />

buSs mxars ar uWerda. SesaZloa, sadam<br />

huseins ar hqonda aranairi masobrivi<br />

ganadgurebis iaraRi da Cveni SiSi terorizmis<br />

gaZlierebis gamo usafuZvlo<br />

gamomdgariyo, magram piriqiT rom yofiliyo,<br />

maSin ra moxdeboda? swored<br />

amitom gadadga amerikam es nabiji."<br />

amerikelma studentma kukma aRniSna,<br />

rom Zalian kargad esmis am gadawyvetilebis<br />

mniSvneloba, radgan Tavadac<br />

vietnamidan aris devnili. man gamoiara<br />

omi, naxa Zalian bevri tkivili, msxverpli<br />

da danakargi, magram is amarTlebs<br />

amerikis nabijs, radgan Tvlis, rom es<br />

omi qveynebs Soris ki ara, Tavisuflebasa<br />

da diqtaturas Soris iyo. `gasagebia,<br />

ra SeiZleba mohyoloda am nabijs,<br />

magram sacdelad namdvilad Rirda!~ _<br />

dasZina man.<br />

`sayuradReboa, rom bolo wels, saer-<br />

To ZalisxmeviT, sakmaod bevri ram gakeTda<br />

amerikamcodneobis mimarTulebiT.<br />

es aris mecnierebis sruliad axali<br />

dargi, igi interdisciplinarulia da<br />

Zalian perspeqtiuli im TvalsazrisiT,<br />

rom nebismier kursdamTavrebuls Seu-<br />

Zlia imuSaos sruliad gansxvavebuli mimarTulebebiT,<br />

iyos literatori, istorikosi,<br />

samarTalmcodne, xelovnebaTmcodne<br />

da a.S.~ _ aRniSna profesorma<br />

elene meZmariaSvilma.<br />

saqarTvelos saganmanaTleblo sivrceSi<br />

studenturi telexidi TavisTavad<br />

Zalian mniSvnelovani faqtia, radgan<br />

is qarTuli ganaTlebis sistemas<br />

kidev ufro daxvewilsa da srulyofils<br />

gaxdis. studentebs miecemaT saSualeba,<br />

ufro axlos gaecnon ucxoeli Tanatolebis<br />

interesebs, Sexedulebebs,<br />

cxovrebis wessa da ganaTlebis sistemis<br />

Taviseburebebs, aseve, amerikel profesorebs.<br />

aseTi saxis videokonferenciebi<br />

momavalSic rom gagrZeldes, saWiroa<br />

teqnikuri sakiTxebis mowesrigeba TviT<br />

Cvens universitetSi (vinaidan telexidis<br />

organizeba jerjerobiT mxolod<br />

`Ria sazogadoeba _ saqarTvelo~-s<br />

ofisSia SesaZlebeli), rac imedia momavalSi<br />

dadebiTad gadawydeba.<br />

newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

mogoneba<br />

profesor daviT doliZis dabadebidan<br />

100 wlisTavs saiubileo sxdoma mieZRvna<br />

cnobili mecnierisa da<br />

pedagogis, saqarTveloSi<br />

hidroaeromeqanikaSi mecnieruli<br />

kvlevis fuZemdeblis,<br />

fizika-maTematikis<br />

mecnierebaTa doqtoris,<br />

profesor daviT doliZis<br />

dabadebidan 100 wlisTavi<br />

Sesrulda.<br />

saqarTvelos maTematikosTa<br />

kavSirma da saqarTvelos meqanikosTa<br />

kavSirma am TariRs saiubileo<br />

sxdoma miuZRvna, romelic<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

i. vekuas saxelobis<br />

gamoyenebiTi maTematikis institutis<br />

saaqto darbazSi 17 aprils<br />

gaimarTa. saiubileo sxdomaze<br />

daviT doliZis cxovrebisa da<br />

moRvaweobis Sesaxeb moxsenebiT<br />

gamovida saqarTvelos maTematikosTa<br />

kavSiris prezidenti profesori<br />

jondo SariqaZe, mogonebebiT<br />

ki _ profesorebi<br />

luiza SafaqiZe, avTandil cicqiSvili,<br />

nodar jorbenaZe. mama<br />

gaixsena profesorma nugzar<br />

doliZem. mecnieris saiubileo<br />

saRamo xelovnebis skolis meviolineTa<br />

ansamblis mier Sesrulebuli<br />

klasikuri melodiebiT<br />

dasrulda.<br />

daviT doliZe daibada 1908<br />

wlis 3 Tebervals Coxatauris<br />

raionis sofel buknarSi SeZlebuli<br />

glexis ojaxSi. 1924 wels<br />

man daamTavra ozurgeTis gimnazia<br />

da imave wels Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis pedagogiuri<br />

fakultetis maTematikuri<br />

ganyofilebis studenti<br />

gaxda. 1928 wels daviTi am-<br />

Tavrebs Tbilisis universitets<br />

da sxva qarTvel maTematikosebTan<br />

erTad akademikos n. musxeliSvilis<br />

rekomendaciiT da mxardaWeriT<br />

igzavneba sabWoTa<br />

kavSiris erTerT udides samecniero<br />

centrSi – leningradSi.<br />

bavSvobaSi maTematikaze arc<br />

uocnebia. ozurgeTis gimnaziaSi<br />

swavlis dros iumoristul Jurnal<br />

`wkipurtSi~ TanamSromlobda<br />

– aqveynebda moTxrobebs,<br />

leqsebs, statiebs. msaxiobobda<br />

kidec – dramatul wreSi iyo Cabmuli,<br />

iSviaTi musikalobisa da<br />

saucxoo tembris tenoris wyalobiT<br />

zogjer musikalur speqtaklebSi<br />

mTavari rolis Semsrulebladac<br />

iwvevdnen. TbilisSi Camosuls<br />

cnobili kompozitori da<br />

sazogado moRvawe iona tuskia<br />

konservatoriaSi Sesvlas urCevda,<br />

musikis siyvaruli mas bolomde<br />

SerCa, magram specialobad<br />

maTematika arCia.<br />

leningradSi daviT doliZesTan<br />

erTad aspiranturaSi swavlobdnen:<br />

ilia vekua, viqtor kupraZe,<br />

evgeni xaraZe, vahan mamasaxlisovi,<br />

elefTer andronikaSvili,<br />

ambrosi ruxaZe, alioSa gorgiZe,<br />

beno balavaZe, iason mecxvariSvili,<br />

vaxtang gogolaZe,<br />

grigol xaJalia. maTTan erTad<br />

leningradSi mecnierebis sxvadasxva<br />

dargs euflebodnen: giorgi<br />

wereTeli, sergi jiqia, SoTa<br />

ZiZiguri, sergi JRenti, mixeil<br />

xubua, ioseb megreliZe, mixeil<br />

CxeiZe, giorgi xaratiSvili. es is<br />

Taobaa, romelmac SemdgomSi saxeli<br />

gauTqva qarTul mecnierebas.<br />

daviT doliZe saxelmwifo<br />

hidrologiis institutis aspiranturaSi<br />

Cairicxa Teoriuli<br />

hidromeqanikis specialobiT,<br />

romlis dasrulebis Semdeg, 1933<br />

wels igi icavs sakandidato disertacias<br />

da sxvebTan erTad<br />

brundeba saqarTveloSi. dabrunebisTanave<br />

igi muSaobas iwyebs<br />

Tbilisis satyeo institutis,<br />

SemdgomSi, sasoflo-sameurneo<br />

institutis maTematikis kaTedris<br />

gamged.<br />

1945 wels daviT doliZem<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis<br />

Tbilisis a. razmaZis saxelobis<br />

maTematikis institutSi<br />

daicva sadoqtoro disertacia<br />

Temaze: `blanti arakumSvadi<br />

siTxis arastacionaruli moZraobis<br />

ZiriTadi sasazRvro<br />

amocana". disertacias maRal Sefasebas<br />

aZleven oficialuri<br />

oponentebi, akademokosebi: m.<br />

lavrentievi, s. xristianoviCi, i.<br />

vekua.<br />

samamulo omis periodSi daviT<br />

doliZe saqarTvelos mecnierebaTa<br />

akademiis maTematikisa<br />

da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa ganyofilebis swavluli<br />

mdivani iyo, amave dros<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis<br />

Jurnal `moambis~ redaqtoris<br />

– akademikos n. musxeliSvilis<br />

moadgile. am wlebSi igi<br />

ganagrZobda Tbilisis universitetSi<br />

muSaobas. daaarsa jer<br />

teqnikuri meqanikis, Semdeg ki<br />

hidroaeromeqanikis kaTedra,<br />

romelsac gardacvalebamde xelmZRvanelobda.<br />

1947-1954 wleb-<br />

Si igi Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

proreqtori iyo saswavlo<br />

nawilSi. universitetis<br />

saTaveSi am periodSi akademikosi<br />

n. kecxoveli udgas da Tuki<br />

raime siaxle dainerga universitetSi<br />

da universitetma saxeli<br />

gaiTqva, profesor daviT doliZes,<br />

sxvebTan erTad, mniSvnelovani<br />

wvlili aqvs Setanili.<br />

universitetSi moRvaweobisas<br />

daviT doliZe nayofier pedagogiur<br />

da mecnierul muSaobas<br />

eweoda. am periodSi gamoqveynda<br />

misi oTxi saxelmZRvanelo: `kinematika~,<br />

`deformad sxeulTa<br />

meqanikis Sesavali~, `Teoriuli<br />

meqanikis mokle kursi~, `hidroaeromeqanika~.<br />

am ukanasknelma<br />

Tbilisis universitetis<br />

premia daimsaxura daviT doliZis<br />

gardacvalebis Semdeg.<br />

profesor daviT doliZis<br />

naSrom-naRvawi ZiriTadad Tavmoyrilia<br />

mis monografiaSi,<br />

romelic rusulad gamovida sa-<br />

TauriT: `blanti siTxis arastacionaruli<br />

dinebis zogierTi<br />

ZiriTadi sakiTxi~, romlis mxolod<br />

pirveli koreqturis wakiTxva<br />

moaswro.<br />

profesori daviT doliZe<br />

moulodnelad gardaicvala 52<br />

wlis asakSi, 1960 wlis 9 seqtembers.<br />

daviT doliZis naSromebs<br />

did Sefasebas aZleven mecnierebi,<br />

rogorc CvenSi, aseve sazRvargareT.<br />

misi ramdenime naSromi<br />

gamovida sazRvargareT, maT<br />

Soris, amerikis SeerTebul<br />

StatebSi. samecniero wreebSi<br />

Cvens Tanamemamules rom didad<br />

afaseben, erTi faqtidanac Cans:<br />

cnobili rusi mecnieris, akademikos<br />

nikoloz koCinis arqiv-<br />

Si daumTavrebeli aRmoCnda sakmaod<br />

didi gamokvleva idealuri<br />

siTxis sasazRvro amocanis<br />

Sesaxeb. es gamokvleva rus mecnierTa<br />

TxovniT daasrula da<br />

dasabeWdad moamzada swored daviT<br />

doliZem, risTvisac maTi didi<br />

madloba daimsaxura.<br />

profesori daviT doliZe<br />

akademikos n. musxeliSvilTan<br />

erTad monawileobda meqanikis<br />

dargSi qarTuli terminologiis<br />

damuSavebasa da damkvidreba-<br />

Si.<br />

daviT doliZem daaarsa mecnieruli<br />

seminari, romelSic<br />

hidroaeromeqanikiT dainteresebuli<br />

axalgazrdoba iRebda<br />

monawileobas. yovelnairad exmareboda<br />

maT, gulwrfelad uxaroda<br />

maTi miRwevebi, Tumca maTi<br />

saboloo dafrTianeba ver<br />

moaswro. `am daxmarebas da mxardaWeras,<br />

romelsac mecnierebaSi<br />

jer kidev axalgazrda kacs<br />

uwevdnen, gansakuTrebuli mniSvneloba<br />

hqonda. es iyo agreTve<br />

zneobrivi gakveTili, romlis<br />

daviwyeba ar SeiZleba~, – werda<br />

profesori sergi regireri daviT<br />

doliZis Sesaxeb. albaT amitomac<br />

uwodebs akad. n. musxeliSvili<br />

daviT doliZes `momxibvlel<br />

adamians, saukeTeso pedagogs<br />

da mouRlel mkvlevars,<br />

Tavisi movaleobis gansakuTrebuli<br />

keTilSobilebiT Semsrulebels".<br />

es spetaki da ukeTilSobilesi<br />

pirovneba dauviwyaria misi<br />

kolegebisa da mowafeebisTvis.<br />

profesori jondo SariqaZe,<br />

saqarTvelos maTematikosTa<br />

kavSiris prezidenti<br />

maTematikuri skola<br />

Rirseulad agrZelebs didi<br />

mecnierebis tradiciebs<br />

22-25 aprils Tsu-is zust da<br />

sabunebismetyvelo mecniereba-<br />

Ta fakultetis ilia vekuas<br />

saxelobis gamoyenebiTi maTematikis<br />

institutSi mimdinareobda<br />

seminaris XXII gafarToebuli<br />

sxdomebi, romelic akademikos<br />

ilia vekuas dabadebidan 101-e<br />

wels mieZRvna.<br />

seminari gaxsna ivane javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis reqtorma,<br />

profesorma giorgi xubuam.<br />

man aRniSna, rom universitetis<br />

maTematikuri skola<br />

Rirseulad agrZelebs didi mecnierebis<br />

tradiciebs, risi erTerTi<br />

dasturi es seminaria.<br />

`qarTuli maTematikuri skola<br />

SegviZlia, popularuli gavxadoT<br />

evraziis regionSi, amisTvis<br />

saWiroa inglisurenovani programebis<br />

Seqmna da am skolis<br />

geografiuli arealis gafarToeba.<br />

universitetis maTematikur<br />

sazogadoebaSi amis resursebi<br />

namdvilad aris. aseve unda Seiqmnas<br />

interdisciplinaruli programebi,<br />

romelSic maTematikas<br />

mniSvnelovani adgili daeTmoba.<br />

cota xanSi iuridiul fakultetze<br />

dainergeba axali saswavlo<br />

kursi, romelSic gaTvaliswinebulia<br />

am sagnis swavleba,<br />

radgan yvela mecnierebisTvis<br />

saWiroa maTematikuri azrovneba~,<br />

_ ganacxada giorgi xubuam.<br />

gafarToebuli sxdomebis<br />

monawileebs miesalma Tsu-is<br />

samecniero kvlevebisa da ganvi-<br />

Tarebis departamentis ufrosi<br />

iagor kalandaZe. man aRniSna,<br />

rom amgvari seminarebi samecniero<br />

informaciis gavrcelebis,<br />

magistrantebis da doqtorantebis<br />

codnis donis amaRlebis kargi<br />

saSualebaa.<br />

ilia vekuas saxelobis gamoyenebiTi<br />

maTematikis institutis<br />

direqtoris, profesor giorgi<br />

jaianis TqmiT, seminari tradiciulia<br />

da igi akademikosma ilia<br />

vekuam daaarsa. gafarToebul sxdomebSi<br />

yovelTvis asobiT mecnieri<br />

monawileobs, maT Soris,<br />

ucxoelebic. mimdinare seminaris<br />

maRal samecniero mniSvnelobaze<br />

metyvelebs isic, rom mis<br />

muSaobaSi ungreli mecnieri,<br />

profesori g. gati monawileobs.<br />

mecnierebma seminaris gafar-<br />

Toebul sxdomebze 104 moxseneba<br />

waradgines. cal-calke<br />

muSaobda aTi samecniero seqcia:<br />

maTematikis safuZvlebisa da<br />

maTematikuri logikis (xelmZRvaneli<br />

aleqsandre xaraziSvili);<br />

funqciis Teoriis (xelmZRvaneli<br />

leri gogolaZe); kompleqsuri<br />

analizisa da gamoyenebis<br />

(xelmZRvaneli Tengiz meunergia);<br />

diferencialuri gantolebebisa<br />

da optimaluri marTvis<br />

Teoriis (xelmZRvaneli Tamaz<br />

TadumaZe); kerZowarmoebuliani<br />

diferencialuri gantolebebis<br />

(xelmZRvaneli giorgi jaiani);<br />

myari deformadi tanis meqanikis<br />

(xelmZRvaneli mixeil baSaleiSvili);<br />

siTxisa da airis meqanikis<br />

maTematikuri problemis (xelmZRvaneli<br />

jondo SariqaZe);<br />

gamoTvliTi meqanikis (xelmZRvaneli<br />

Tamaz vaSaymaZe); alba-<br />

Tobis Teoriisa da maTematikuri<br />

statistikis (xelmZRvaneli elizbar<br />

nadaraia); maTematikuri<br />

modelirebisa da gamoTvliTi<br />

maTematikis (xelmZRvaneli daviT<br />

gordeziani).<br />

23 aprils gafarToebuli sxdomebis<br />

monawileebma mTawmindis<br />

panTeonSi yvavilebiT Seamkes<br />

ilia vekuas saflavi.<br />

samecniero dawesebulebebSi<br />

sTavazobdnen, magram man samSobloSi<br />

dabruneba amjobina. ori<br />

wlis ganmavlobaSi igi Telavis<br />

pedagogiur institutSi muSaobda,<br />

Semdeg saqarTvelos politeqnikuri<br />

institutis rusuli enis<br />

kaTedris gamge iyo. 1962 wels is<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetSi<br />

miiwvies.<br />

qalbatonma linam student-<br />

Ta araerTi Taoba aRzarda. mravali<br />

wlis ganmavlobaSi xelmZRvmTeli<br />

reqtorati da profesura<br />

gamorCeuli aspirantis dasacavad dadga<br />

lina xixaZis gaxseneba<br />

gardaicvala Rvawlmosili<br />

mecnieri, ivane javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis<br />

humanitaruli fakultetis<br />

filologiuri mimarTulebis,<br />

rusuli literaturis<br />

istoriis ganyofilebis<br />

sruli profesori lina<br />

xixaZe.<br />

qalbatonma linam universitetis<br />

damTavrebisTanave warmatebiT<br />

Caabara misaRebi gamocdebi<br />

leningradis a. gercenis<br />

saxelobis pedagogiuri institutis<br />

aspiranturaSi. rodesac<br />

e.w. `osobi otdelis TanamSromlebma~<br />

(suk-is ganyofileba iyo<br />

sabWoTa periodis yvela dawesebulebaSi)<br />

aRmoaCines, rom aspiranti<br />

lina xixaZe `xalxis mtris~<br />

qaliSvili yofila, moindomes<br />

misi aspiranturidan garicxva, magram<br />

maSin mTeli reqtorati da<br />

profesura gamorCeuli aspirantis<br />

dasacavad dadga. ormocdaa-<br />

Tiani wlebis dasawyisSi es uprecedento<br />

SemTxveva iyo.<br />

sakandidato disertaciis<br />

dacvis Semdeg qalbaton linas<br />

samsaxurs leningradis wamyvan<br />

umaRles saswavleblebsa da<br />

anelobda studentTa samecniero<br />

wres. inteligenciis ufros<br />

Taobas dResac axsovs 70-iani<br />

wlebis literaturuli saRamoebi.<br />

es iyo wlebi, rodesac totalitaruli<br />

reJimis pirobebSi pasternakis,<br />

axmatovas, cvetaevas<br />

da sxva, naxevrad akrZaluli mweral-poetebis<br />

Semoqmedebaze<br />

saubari TiTqmis antisabWour<br />

qmedebad aRiqmeboda.<br />

1977 wels lina xixaZem daicva<br />

sadoqtoro disertacia Temaze:<br />

`saqarTveloSi rusuli<br />

literaturis aRqmis istoriidan<br />

(istoriuli funqcionaluri Seswavlis<br />

cda)". am naSromiT man axali<br />

mimarTuleba misca rusulqarTul<br />

literaturuli urTierTobebis<br />

kvlevas. naSromi<br />

moicavda recefciuli procesebis<br />

analizis, qarTuli literaturuli<br />

sazogadoebis mier<br />

rusuli literaturis aRqmis<br />

wamyvan tendenciebs, konkretuli<br />

formebis simravleSi saerTo<br />

kanonzomierebas, rusuli literaturis<br />

qarTul sazogadoeba-<br />

Si damkvidrebis damaxasiaTebel<br />

TaviseburebaTa gamovlenas. es<br />

iyo axali sityva literaturaTmcodneobaSi,<br />

romelmac Seqmna<br />

axali mimdinareoba literaturul<br />

urTierTobaTa SeswavlaSi.<br />

garda pedagogiuri da samecniero<br />

moRvaweobisa, qalbatoni<br />

lina sistematurad aqveynebda<br />

saintereso statiebs gazeTebsa<br />

da JurnalebSi. misma werilma<br />

`avtori Tu mTargmneli~, romelic<br />

Jurnal `literaturnaia<br />

gruziaSi~ gamoqveynda, didi kamaTi<br />

gamoiwvia sakavSiro masStabiT.<br />

es werili waikiTxa im drois<br />

cnobilma rusma poetma da mTargmnelma<br />

pavle antokolskim da<br />

gamoexmaura sabWoTa inteli-<br />

genciis yvelaze popularul<br />

`literaturnaia gazetas~ furclebidan.<br />

antokolskis werils<br />

mohyva sxva cnobili avtorebis<br />

werilebi da TiTqmis ori wlis<br />

ganmavlobaSi gazeTis furclebze<br />

grZeldeboda diskusia<br />

rubrikiT _ `lina xixaZis statiis<br />

Sesaxeb~.<br />

1999 wels a. puSkinis dabadebis<br />

200 wlis iubilesTan dakav-<br />

SirebiT ruseTSi gamoica saiubileo<br />

samecniero krebulebi. er-<br />

TerT krebulSi qalbaton linas<br />

mravali wlis winaT dawerili<br />

statiac daibeWda. amgvarad, lina<br />

xixaZis naSromebi Sesulia puSkinianas<br />

oqros fondSi.<br />

bevri SeiZleba iTqvas lina<br />

xixaZis samecniero da pedagogiur<br />

moRvaweobaze. albaT<br />

saWiro iqneba misi samecniero<br />

moRvaweobis saTanado Seswavla<br />

da gaanalizeba (is iyo mravali<br />

monografiisa Tu samecniero<br />

statiis avtori). Cven, misi mowafeebi<br />

da kolegebi Rirseulad<br />

gavagrZelebT mis saqmianobas.<br />

www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge 15


ÒÀ?<br />

ÓÀÃ?<br />

ÒÏÃÉÓ?<br />

kompania Virgin Atlantic-is TviTmfrinavma londonsa<br />

da amsterdams Soris uCveulo reisi Seasrula.<br />

TviTmfrinavis bakebis oci procenti biologiuri<br />

sawvaviT iyo Sevsebuli. es sawvavi qoqosis<br />

zeTisa da palma babasus nayofis zeTs Seicavs. sul cota<br />

xnis win kompaniam aamuSava matarebeli, romlis sacavebic,<br />

aseve oci procentiT, biodizeliT iyo Sevsebuli.<br />

mecnierebma ki amas `pirveli Taobis~ biosawvavi Searqves<br />

da eWvis TvaliT Sexedes. minesotas universitetis<br />

ekonomistebis gaTvliT, gazrdili moTxovnileba sasursaTo<br />

kulturebis Semcirebas gamoiwvevs da 2025 wlisTvis<br />

msoflioSi miliard orasi aTasi kaci iSimSilebs.<br />

swavlulTa umetesobas miaCnia, rom saWiroa `meore Taobis~<br />

biosawvavis Seqmna, romelsac qalaqebSi dagrovili<br />

narCenebisgan miiReben.<br />

cnobili mecnieris rei kurcvailis gancxadebiT<br />

2029 wlisTvis xelovnuri inteleqti robotebs<br />

ara mxolod azrovnebis, adamianuri emociebis<br />

gancdis saSualebasac miscems. swavluls ar sjera,<br />

rom `manqanebis ajanyeba~ SesaZlebelia da acxadebs, Cven<br />

xom dResac adamianur-manqanur epoqaSi vcxovrobT, uamrav<br />

saqmes manqanebi adamianebze ukeT akeTeben, Semdegi<br />

nabiji ki, albaT, adamianisa da manqanis SeuRleba<br />

iqnebao. rogorc Cans, civilizaciis ganviTareba adamianuri<br />

da xelovnuri inteleqtebis<br />

gaerTianebis saSualebas Seqmnis.<br />

axali samecniero aRmoCenebi ukve<br />

iZleva adamianis tvinSi mikroCipebis<br />

gadanergvis saSualebas. es<br />

ki mis gonebriv SesaZleblobebsac<br />

gaaZlierebs da organizmsac<br />

daicavs. mikroCipebi<br />

adamians saSualebas miscems<br />

_ daimaxsovros uamravi<br />

informacia, kompiuteris<br />

siswrafiT gaTvalos<br />

sxvadasxva varianti da virtualur<br />

samyarosac ki sakuTari<br />

nervuli sistemiT daukav-<br />

Sirdes.<br />

sul cota xnis win rei<br />

kurcvaili aSS-is erovnulma sain-<br />

Jinro akademiam im jgufis wevrad<br />

airCia, romelmac XXI saukuneSi kacobriobis<br />

winaSe wamoWrili samecniero-teqnikuri<br />

problemebi unda<br />

Camoayalibos.<br />

16<br />

es kompiuteri Consumate<br />

Computer Competitio<br />

/c3/ Sesajibreblad<br />

Seiqmna da saxelad kompiuteri-biblia<br />

uwodes! mas<br />

wignis, ufro sworad, bibliis<br />

erTerTi wignis forma<br />

aqvs da zedmet saxelad `me-<br />

TerTmete mcneba~ Searqves.<br />

<strong>ratom</strong> meTerTmete? imitom,<br />

rom am kompiuteris devizi<br />

swored is meTerTmete mcnebaa,<br />

romelic daaxloebiT<br />

ase JRers: `nu Seawuxeb kompiuters,<br />

roca muSaobs~.<br />

dedamiwa ganviTarebis axal eraSi – antropocentrSi<br />

Sedis, _ ganacxades britanelma mecnierebma<br />

da iqve daamates, rom cvlilebebi, romelic Cvens<br />

Tvalwin xdeba, adamianTa moRvaweobis Sedegia da igi<br />

aranakleb mniSvnelovania, vidre dinozavrebis epoqis<br />

dasasruls iyo. mecnierebis mtkicebiT, misi kvali Sei-<br />

Zleba milionobiT wlis Semdegac aRmoaCinon. yvelaze<br />

mniSvnelovan movlenad, ra Tqma unda, naxSirorJangis<br />

raodenoba CaTvales, rac nebismieri vulkanis mier ramdenime<br />

wlis manZilze gamoyofil raodenobas bevrad<br />

aRemateba da planetas haerisa da temperaturis reJims<br />

Seucvlis. garda amisa, mecnierTa mtkicebiT, kacobriobis<br />

moRvaweobam msoflio okeaneSi mJavianobis done<br />

aswia, ramac SesaZloa marjnebis zrda SeaCeros da sazRvao<br />

rifebis struqtura Secvalos, rac, Tavis mxriv,<br />

mcenareTa da cxovelTa garkveul saxeobebs Secvlis<br />

da kvebiT jaWvs daarRvevs.<br />

swavlulTa gancxadebiT,<br />

dResdReobiT, SeuZlebelia<br />

zustad gansazRvro es yovelive<br />

ra Sedegebs moitans, magram<br />

ukve aSkaraa – industrializaciam<br />

dedamiwas saxe imdenad<br />

Seucvala, rom mis niSnebs<br />

ramdenime milioni wlis Semdegac<br />

aRmoaCenen.<br />

britanelma astronomebma kosmiur sivrce-<br />

Si kidev erTi varskvlavuri sistema aRmoaCines.<br />

mecnierTa gancxadebiT axali planetaruli sistema<br />

Zalian hgavs mzis sistemas. mis centrSi aseve varskvlavia<br />

moqceuli, romlis irgvlivac minimum ori planeta<br />

trialebs. es planetebi ki, Tavisi zomebiT, iupitersa<br />

da saturns uaxlovdeba. Tumca, aqve aRniSnaven,<br />

rom planetebi SesaZloa gacilebiT meti iyos, xolo<br />

maT Soris es ori yvelaze didia da ukeTesadac imitom<br />

gamoCndao. `axali sistema mzis sistemis Semcirebuli<br />

variantis klonia. varskvlavs mzis naxevari masa<br />

aqvs, planetebi ki masTan igive proporciebiT, orjer<br />

ufro axlos arian", _ ganacxada mecnierma martin<br />

dominikma. misi azriT, es aRmoCena adasturebs,<br />

rom mzis sistemis msgavsi sistemebi samyaroSi gacilebiT<br />

meti SeiZleba iyos, vidre aqamde warmogvedgina<br />

da maT Soris, albaT, dedamiwis msgavsi planetac<br />

moiZebneba.<br />

tanzaniis mTebSi mecnierebisTvis jer kidev<br />

ucnobi cxoveli aRmoaCines. es cxoveli, romelsac<br />

laTinurad rhunochocyon udzungwensis uwodes, gr-<br />

Zelyurebiani, moxtunave arsebebis rigs ganekuTvneba<br />

da sididiT katis zomisaa. mas nacrisferi Tavi, grZeli,<br />

mgrZnobiare cxviri da qarvisfer-yviTeli sxeuli aqvs.<br />

cxoveli mwerebiT ikvebeba da am jgufis sxva arsebebisgan<br />

sagrZnoblad gansxvavdeba. kaliforniis samecniero<br />

akademiis mecnierma galen ratburnma ganacxada, rom<br />

marTalia italielma mkvlevarma franCesko roveram am<br />

cxovels suraTi jer kidev 2005 wels gadauRo, magram<br />

vidre sakuTari TvaliT ar ixila, misi arsebobis mainc<br />

ar sjeroda.<br />

nanoteqnologiebis centris mkvlevarebma,<br />

doqtor babak ziais xelmZRvanelobiT SeimuSaves<br />

miniaturuli, usadenebo mowyobiloba,<br />

romelic adamianis organizmSi gadainergeba da mis qsovilebSi<br />

radiaciis dones gazomavs.. mowyobiloba brinjis<br />

marcvalze ufro pataraa da qsovilSi igi SpriciT<br />

SehyavT. rogorc ki mowyobiloba qsovilSi moxvdeba,<br />

maSinve, sxeulis konkretul nawilSi, realuri drois<br />

reJimSi, radiaciuli donis<br />

aRmniSvnel signalebs gadmoscems.<br />

es aparati umciresi,<br />

pasiuri dozimetria,<br />

romelic radiosixSirul<br />

identifikatorTanaa mierTebuli<br />

(RFID). signalebic<br />

aseve radiosixSireebiT gadaicema.<br />

ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ<br />

nino kakulia<br />

ÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉ<br />

maia toraZe<br />

ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ<br />

manana jurxaZe<br />

ÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À<br />

Tamar qavJaraZe<br />

iuda iskariotelis<br />

30 vercxli<br />

saaRdgomo etiudi<br />

Znelad moiZebneba kaci, romelmac ar icodes iudas<br />

kocnisa da `30 vercxlis~ am idiomatur gamoTqmaTa mniSvneloba.<br />

kacobriobis istoriaSi yvelaze gaxmaurebuli<br />

maswavleblis, moZRvris gacema dResac iseve<br />

aRelvebs adamianebs, rogorc 2000 wlis winaT. maTes<br />

saxarebaSi iuda iskariotelis Ralati amgvaradaa aRwerili:<br />

iuda `erTi im TormetTagani~, mowafe qristesi,<br />

saerTo yulabis ganmkargavi, mivida ierusalimis<br />

mRvdelmTavrebTan, macxovris dauZinebel mtrebTan<br />

da uTxra maT: `ras momcemT, rom gadmogceT igi~ (maTe,<br />

26:15). maSinve `mouwones mas ocdaaTi vercxli~. sainteresoa,<br />

gaverkveT am Ralatis zust fasSi. Tavad macxovari,<br />

romelmac winaswar icoda moRalatis saxeli, ase<br />

afasebda mas: `ujobda im kacs ar dabadebuliyo~.<br />

ax. w. 30 wlis martsa da aprilSi fesaxis dResaswaulze,<br />

rodesac ierusalimSi susxiani saRamo iyo,<br />

iudam `kedronis Relis gaRma, baRSi~, im adgilas, sadac<br />

ieso nazareveli unda Sexvedroda Tavis mimdevrebs,<br />

mis dasaWerad miiyvana aTasisTavi mTeli razmiT. ioanes<br />

saxarebis Tanaxmad, aq `Seipyres ieso da Sekres~<br />

(ioane, 18:15). manamde gamcemma maT niSani misca, moZRvars<br />

eambora Semdegi sityvebiT: `gixaroden, maswavlebelo!~<br />

rogorc Cans, dapatimrebaSi romaeli legionerebi<br />

monawileobdnen, radgan macxovari pilates –<br />

romael prokurators mihgvares. Ralatis fasi 30 vercxlia,<br />

sainteresoa, es cotaa Tu bevri? ax. w. I saukunis<br />

pirvel naxevarSi iudeaSi, romelic maSin romis imperiis<br />

provincias warmoadgenda, ori samoneto sistema yofila<br />

gavrcelebuli. erTi adgilobrivi, vercxlis wonaze<br />

damyarebuli safaseebi e.w. siklebi (Sekeli) da meore<br />

_ romauli vercxlis monetebi e.w. denarebi. maT<br />

Soris yvelaze gavrcelebuli avgustesa (Zv.w. 27w – ax.<br />

w. 14w) da tiberiusis (ax.w. 14- 37 ww.) vercxlis fulebi<br />

iyo. saxarebidan kargad Cans, rom maT macxovari<br />

yoveldRiur cxovrebaSi iyenebda. gavixsenoT misi sityvebi<br />

denarTan dakavSirebiT warmoTqmuli: `maCveneT<br />

xarkis moneta~, da miutanes mas denari. ikiTxa _ `visia<br />

es saxe da warwera?~ maT Tqves _ `keisrisa!~ `mieciT<br />

keisars keisrisa da RmrTisa – RmerTsa" (maTe, 22 : 19-<br />

21).<br />

bibliis `axali aRTqmis~ wignebSi ar aris miniSnebuli,<br />

Tu romeli samoneto sistemiT moxda moRalatisTvis<br />

gasamrjelos micema. samagierod kargad aris<br />

cnobili maTi erTmaneTTan Sefardeba – remidiumi. sa-<br />

Sualod erT siklSi oTx denars iZleodnen. ufro kargad<br />

rom warmovidginoT denaris Rirebuleba, gavixsenoT,<br />

rom romaeli legioneris dRiuri anazRaureba<br />

erTi denari gaxldaT. sainteresoa legioneris xelfasis<br />

Sedareba Tanamedrove, aSS-is armiis jariskacis<br />

Tviur xelfasTan. dRes amerikeli rigiTis Tviuri xelfasi<br />

1000 dolaria, rac daaxloebiT 30 romauli denaris<br />

tolfasia. Tu iudas romauli valutiT gadauxades<br />

gacemis safasuri, maSin mas 1000 amerikuli dolari<br />

auRia! xolo Tu vercxliT _ 4000 dolari. aseTia erTi<br />

Semazrzeni Ralatis finansuri mxare.<br />

guram lorTqifaniZe<br />

harvardis universitetis mecnierebma<br />

sensaciuri aRmoCenis Semdeg ganacxades, rom kacobriobas<br />

male kibos wamali eqneba. maT SeZles<br />

miekvliaT _ romeli nivTiereba uwyobs xels kibos<br />

ujredebis ganviTarebas. specialistebma daadgines fermenti,<br />

romelic kibos ujredebs didi raodenobiT<br />

glukozis STanTqmis da ukideganod gazrdis saSualebas<br />

aZlevs. piruvatkinazis ferments ori saxecvlileba aqvs<br />

da mkvlevarebma daadgines, rom mxolod erTerTi maTgani<br />

– pkm2 – exmareba ujredebs glukoza Warbi raodenobiT<br />

miiRos. rodesac mecnierebma es fermenti<br />

`dablokes~ da ujredi aiZules fermentis meore nairsaxeobaze<br />

gadarTuliyo, simsivnis warmoqmnis siswrafe<br />

SesamCnevad Semcirda. jer aravin icis am meTodis klinikuri<br />

gamocda ra Sedegs moitans, magram mkvlevarebs<br />

miaCniaT, rom am saSualebiT sawyis etapze simsivnis warmoqmnis<br />

procesis SeCereba SeiZleba.<br />

masala moamzada manana miqelaZem<br />

ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:<br />

nodar belqania, gia maCabeli,<br />

zaza firaliSvili, vaxtang guruli,<br />

nino CixlaZe, nana WiRlaZe,<br />

nodar xaduri, Temur nadareiSvili<br />

ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ: ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ ÂÀÌÆ.1<br />

22 10 34<br />

newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!