06.10.2014 Views

ratom avtonomia?

ratom avtonomia?

ratom avtonomia?

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

http://www.tsu.ge/newspaper<br />

ivane<br />

javaxiSvilis<br />

saxelobis<br />

Tbilisis<br />

saxelmwifo<br />

universitetis<br />

gazeTi<br />

gamodis<br />

1927 wlidan<br />

`gedebis tbidan~<br />

dawyebuli triumfi<br />

30<br />

23 aprils sajaro leqciebis ciklis formatSi sauniversiteto<br />

sazogadoebisa da dainteresebuli farTo auditoriis winaSe<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis reqtori, iuridiul mecnierebaTa<br />

doqtori, profesori giorgi xubua warsdga.<br />

leqcia Temaze: `<strong>ratom</strong> <strong>avtonomia</strong>?~ saqarTvelos prezidentis<br />

mixeil saakaSvilis im samSvidobo gegmis morigi iniciativis<br />

gamoxmaureba da Teoriuli poziciaa, romelic afxazeTisTvis<br />

SeuzRudavi avtonomiis statusis miniWebas, umaRlesi donis<br />

politikuri warmomadgenlobis Seqmnas, sakanonmdeblo vetos<br />

dadebis uflebis micemas da afxazeTSi Tavisufali ekonomikuri<br />

zonebis dawesebas iTvaliswinebs.<br />

xaTuna xatiaSvili<br />

rogorc reqtorma leqciis<br />

dasawyisSi ganacxada, aRniSnul<br />

Temaze samecniero mosazrebebis<br />

diskusiis gaxsna gamoxatavs<br />

survils, rom iniciativebs,<br />

romelsac didi rezonansi mohyva<br />

saerTaSoriso Tanamegobroba-<br />

Si, aseve aqtiuri ganxilvisa da<br />

sazogadoebrivi konsesusis sagani<br />

gaxdes akademiur da samecniero<br />

wreebSic. bunebrivia, <strong>avtonomia</strong><br />

wminda akademiuri gansjis<br />

Tema ar aris da is politikuri<br />

sakiTxia, magram Tavisi<br />

mniSvnelobidan gamomdinare,<br />

aranakleb sainteresoa, avtonomiis,<br />

rogorc politikur-samarTlebrivi<br />

kategoriis Teoriuli<br />

aspeqtebi, rac nebismieri<br />

saxelmwifos, maT Soris, saqar-<br />

Tvelos momavali teritoriuladministraciuli<br />

mowyobis models<br />

safuZvlad unda daedos.<br />

iqidan gamomdinare, rom afxazeTis<br />

Temisadmi sazogadoeba<br />

sakmaod mgrZnobiarea, auditoriis<br />

winaSe wardgenili modeli<br />

ganxiluli iqna avtonomiuri statusisTvis<br />

damaxasiaTebeli negatiuri<br />

da pozitiuri aspeqtebis,<br />

maTi mniSvnelobis, upiratesobis<br />

da paradoqsebis gaTvaliswinebiT,<br />

romlis nawilic swored<br />

afxazeTTan mimarTebaSi arsebuli<br />

avtonomiis calkeul debulebebs<br />

ukavSirdeba.<br />

avtonomiis<br />

paradoqsebi<br />

<strong>avtonomia</strong> teritoriuli<br />

mowyobis rTuli formaa da<br />

pirveli kiTxva, rac SeiZleba<br />

logikurad daisvas, Semdegnairad<br />

gamoiyureba: <strong>ratom</strong> virTulebT<br />

saqmes?<br />

prezidentis mier gaxmaurebuli<br />

iniciativa ar iZleva safuZvels,<br />

rom xelisuflebas saxelmwifos<br />

federaciulad mowyobis<br />

modeli aqvs arCeuli, magram<br />

yvela SemTxvevaSi, qveyana,<br />

romlis SemadgenlobaSic Sedis<br />

avtonomiebi, aris rTuli struqturis<br />

mqone da arCevani keTdeba<br />

mis formaze, ufro rTuli<br />

problemebis mogvarebis mizniT.<br />

amitom kiTxva _ ra ufro<br />

rTulia, saqarTvelos momavali<br />

teritoriuli mowyobis rTuli<br />

modeli Tu afxazeTis reintegracia<br />

saqarTvelos Semadgenloba-<br />

Si? _ ritorikuli SekiTxvaa da<br />

#6 (2073)<br />

<strong>ratom</strong> <strong>avtonomia</strong>?<br />

imTaviTve cxadia, rom qarTuli<br />

saxelmwifo saqmes mxolod imis<br />

gamo irTulebs, rom man arCeuli<br />

formiT gacilebiT ufro rTuli<br />

problema _ qarTul-afxazuri<br />

konfliqti moawesrigos.<br />

<strong>avtonomia</strong>, rogorc `usistemo~<br />

sistema, winaaRmdegobrivi<br />

cnebaa, magram mniSvnelovania,<br />

rom is arc erT SemTxvevaSi ar<br />

gulisxmobs qaoss. nebismier saxelmwifos<br />

sakuTar farglebSi<br />

ierarqiuli struqtura gaaCnia,<br />

Tumca <strong>avtonomia</strong>, romelic Sesa-<br />

Zlebelia realizebuli iyos<br />

unitaruli saxelmwifos pirobebSic,<br />

funqcionirebis TaviseburebebiT<br />

da rTuli xasiaTiT<br />

gamoirCeva.<br />

`ar unda dagvaviwydes, rom<br />

<strong>avtonomia</strong> yovelTvis erTianobis<br />

SenarCunebas eswrafvis da<br />

mis gareSe saxelmwifosa da wesrigis<br />

warmodgena saerTod Seu-<br />

Zlebelia. avtonomiis umTavresi<br />

idea wesrigs ukavSirdeba, magram<br />

ara totalurs, romelic<br />

cdilobs CaaxSos arsebuli<br />

winaaRmdegoba. Cvens sinamdvile-<br />

Si yvelaze cudi is aris, rom<br />

qarTul-afxazuri urTierTobebisTvis<br />

damaxasiaTebeli winaaRmdegoba<br />

absoluturad moklebulia<br />

samarTlebrivi da iuridiuli<br />

kontrolis CarCoebs. aseT<br />

fonze saxelmwifo mowyobis veranairi<br />

forma ver moxsnis<br />

qarTul-afxazuri konfliqtis<br />

simwvaves, Tuki avtonomiis formiT<br />

misi samarTlebriv sibrtyeze<br />

gadatana ar moxdeba.<br />

arsebul dapirispirebas Cven<br />

iuridiulad kontrolirebadi<br />

xasiaTi unda mivceT,~ _ aRniSna<br />

reqtorma.<br />

www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge<br />

<strong>avtonomia</strong> yvelaze mwvave<br />

konfliqtebis samarTlebriv sibrtyeze<br />

gadatanisa da kontrolis<br />

saSualebas iZleva da,<br />

amavdroulad, arc erT SemTxvevaSi<br />

ar gulisxmobs saxelmwifos<br />

dasustebas. avtonomiuri<br />

erTianoba mravalferovnebaSia,<br />

magram aseve gulisxmobs CarCoebis<br />

arsebobas, romliTac Sesa-<br />

Zlebelia misi saxelmwifoebriv<br />

erTianobaSi realizeba.<br />

avtonomiuri statusis erTerT<br />

paradoqsad, romelic<br />

qarTul-afxazur urTierTobebs<br />

waadgeba, miCneulia is garemoeba,<br />

roca mxareebi erTmaneTs<br />

daSorebis gziT uaxlovdebian.<br />

gasaTvaliswinebelia, rom mxareebis<br />

daSoreba gonivruli distanciis<br />

fonze xdeba da ara ise,<br />

rogorc saqarTvelos realoba-<br />

Sia. dRes, faqtobrivad, afxaze-<br />

Ti danarCeni qveynisgan izolirebulia<br />

(da ara daSorebuli).<br />

Tbilisi da soxumi garkveulwilad<br />

erTmaneTs ar aRizianeben,<br />

magram es distancia samarTlebrivad<br />

konstituciiT gansazRvrulia<br />

da Tu bolodroindeli<br />

iniciativis mixedviT vimsjelebT,<br />

arsebuli viTareba<br />

aris e.w. delegirebuli marTlwesrigi,<br />

sadac igulisxmeba, rom<br />

afxazeTis marTlwesrigi klasikuri<br />

federalizmis avtonomiebis<br />

SemTxveva ar aris.<br />

`vfiqrob, samomavlod, saqarTvelos<br />

saxelmwifo mowyobis<br />

modeli orsubieqtiani saxelmwifos<br />

mimarTulebiT ar unda<br />

wavides. Tu avirCevT iseT models,<br />

sadac politikuri fronti<br />

yovelTvis gava Tbilissa da soxums<br />

Soris, gacilebiT ufro seriozuli<br />

albaToba iarsebebs<br />

saimisod, rom or centrs Soris<br />

urTierToba yovelTvis daZabulobis<br />

muxtis Semcveli iqneba.<br />

mniSvnelovania, vifiqroT iseT<br />

variantze, rac erTgvarad moxsnis<br />

frontis xazs da soxums miscems<br />

gancdas, rom Tu igi TbilisTan<br />

dapirispirebas moindomebs,<br />

aucilebeli iqneba, koalicia<br />

Seqmnas sxva erTeulTan.<br />

aseT SemTxvevaSi Tbilisi gamova<br />

erTgvari `gamSvelebeli me-<br />

Tauris~ rolSi. TbilisTan koaliciisa<br />

da kavSiris Sekvris<br />

survili soxums yovelTvis unda<br />

gauCndes imisaTvis, rom mas sxva<br />

teritoriul erTeulebTan ur-<br />

TierToba metad gauadvildes,~<br />

_ Tqva leqciaze giorgi xubuam.<br />

am sakiTxTan dakavSirebiT<br />

saxelmwifos damokidebuleba<br />

Tsu-is reqtorisTvis ucnobia,<br />

magram saqarTvelos geografiul<br />

erTeulebSi aWaris <strong>avtonomia</strong><br />

romc ar arsebobdes, rogorc<br />

wesi, centraluri xelisufleba<br />

xelovnurad unda cdilobdes<br />

amgvari koaliciebis Seqmnis Sesa-<br />

Zleblobis gaCenas. winaaRmdeg<br />

SemTxvevaSi mosalodnelia winaswar<br />

prognozirebuli konfliqti,<br />

romlis ganeitraleba<br />

aRniSnuli formiT unda moxdes.<br />

me-3 gverdze<br />

umaRlesi ganaTlebis<br />

samits vaSingtonSi<br />

giorgi xubua daeswro<br />

vaSingtonSi umaRlesi ganaTlebis<br />

samiti gaimarTa. Sexvedras,<br />

romelic amerikis<br />

SeerTebuli Statebis saxelmwifo<br />

mdivnis patronaJiT Catarda,<br />

msoflios sxvadasxva<br />

12 universitetis warmomadgenlebi<br />

eswrebodnen. maT<br />

Soris iyo Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis reqtori,<br />

profesori giorgi xubua.<br />

samitis mizania xeli Seuwyos<br />

ganviTarebuli da ganviTarebadi<br />

qveynebis universitetebis<br />

TanamSromlobas, mecnierebasa<br />

da teqnikaSi axali<br />

saerTaSoriso urTierTobebis<br />

damyarebas. samitze Semajamebeli<br />

sityva kondoliza<br />

raisma warmoTqva.<br />

qarTvelebs<br />

qcevis wesi da<br />

eTika aravisgan<br />

gveswavleba<br />

me-4 gverdze<br />

Tavisufali<br />

savaWro-ekonomikuri<br />

zonis<br />

foTSi gaxsna<br />

msoflio biznesTan<br />

integrirebis<br />

sauke-<br />

Teso winapirobaa<br />

me-5 gverdze<br />

studenturi<br />

TviTmmarTvelobis<br />

arCevnebSi<br />

5 studenturi<br />

moZraoba da<br />

37 damoukidebeli<br />

kandidati iRebs<br />

monawileobas<br />

me-7 gverdze<br />

`poeti Tu xar,<br />

Seni xalxi unda<br />

gamoaRviZo~<br />

me-11 gverdze


2<br />

oficialuri qronika<br />

universitetis doqtorantebis<br />

ricxvi am droisTvis 396-s<br />

Seadgens<br />

xaTuna xatiaSvili<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

doqtorantebis ricxvi<br />

am droisTvis 396-s Seadgens,<br />

romelTagan absoluturi umravlesoba<br />

(228) qalia.<br />

Tsu-is saswavlo departamentis<br />

informaciiT, doqtoranturaSi<br />

2006 wels _ 318, 2007<br />

wels _ 64, 2008 wels ki _ 28 studenti<br />

Cairicxa.<br />

2007-2008 saswavlo wlis<br />

gazafxulis semestrSi akademiuri<br />

sabWos 67-e dadgenilebis<br />

safuZvelze, Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis 6 fakultetidan<br />

doqtoranturaSi miReba<br />

mxolod xuTze gamocxadda.<br />

(iuridiul fakultets am etapze<br />

miReba ar gamoucxadebia).<br />

imis miuxedavad, rom ukanaskneli<br />

gamocdebis Sedegad<br />

doqtoranturaSi CaricxulTa<br />

sia oficialurad jer gamoqveynebuli<br />

ar aris, cnobilia, rom<br />

miReba gamocxadebuli iyo 85 sadoqtoro<br />

programaze, romelTagan<br />

44 gankuTvnili iyo Tsu-sa<br />

da im kvleviTi institutebis yofili<br />

aspirantebisa da maZieblebisaTvis,<br />

romlebTanac universitets<br />

urTierTTanamSromlobis<br />

xelSekruleba aqvs gaformebuli.<br />

aRniSnuli sadoqtoro programebiT<br />

sargeblobis ufleba<br />

aqvT magistraturis an magistris<br />

xarisxTan gaTanabrebuli diplomis<br />

mqone pirebs, aseve yofil<br />

aspirantebs da samecniero xarisxis<br />

maZieblebs, romelTac Casabarebeli<br />

darCaT sakandidato<br />

minimumiT gaTvaliswinebuli sagani.<br />

erTi sadoqtoro programa _<br />

interdisciplinarulia da moqmedebs<br />

medicinis fakultetsa<br />

da zust da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa fakultetis biologiis<br />

mimarTulebis bazaze.<br />

doqtoranturaSi CaricxvisaTvis<br />

aucilebeli minimaluri<br />

moTxovnebi iyo erTerTi evropuli<br />

enis (germanuli, inglisuri,<br />

franguli) codna da gasaubreba<br />

Sesabamisi fakultetis<br />

sadisertacio sabWos dargobriv<br />

seqciaze.<br />

inglisuri enis Casabareblad<br />

daregistrirebuli 170 konkursantidan<br />

dadebiTi Sefaseba 83-<br />

ma miiRo, germanuli enis gamocdis<br />

Casabareblad daregistrirda<br />

48 msurveli, romelTagan<br />

gamsvleli qula 11–ma daagrova,<br />

xolo franguli enis gamocdis<br />

Sedegad daregistrirebuli 20<br />

konkursantidan dadebiTi Sefaseba<br />

miiRo gamocdaze gasulma<br />

14-ma konkursantma.<br />

doqtoranturaSi misaRebi<br />

ucxo enis gamocdebi saerTa-<br />

Soriso statusis mqone organizaciebis<br />

mier werilobiT, testis<br />

formatiT Catarda. ucxo<br />

enis doned ganisazRvra A LTE B2.<br />

doqtoranturaSi misaReb gamocdebs<br />

gazafxulis semestrisTvis<br />

rusuli enac daemata (akademiuri<br />

sabWos 2008 wlis 25<br />

Tebervlis dadgenileba #77).<br />

2007-2008 saswavlo wlis<br />

orive semestris misaRebi gamocda<br />

inglisur enaSi britaneTis<br />

sabWom (didi britaneTis oficialuri<br />

warmomadgeneli saqar-<br />

TveloSi) Caatara. britaneTis<br />

sabWo wlebis ganmavlobaSi gascems<br />

msoflioSi aRiarebul inglisuri<br />

enis codnis damadasturebel<br />

Cambridge-is sertifikatebs.<br />

Tsu-is doqtoranturaSi CabarebisTvis<br />

A LTE B2 gadalaxulad<br />

iTvleboda testis 60%-is<br />

Sesrulebis SemTxvevaSi (sadoqtoro<br />

programa `inglisuri<br />

filologia~-ze Casabareblad<br />

saWirod miiCneoda A LTE C1 done<br />

da is daZleulad iTvleboda<br />

testis 70%-is Sesrulebis Sem-<br />

TxvevaSi). gamocdis Sedegad mowmdeboda<br />

mxolod inglisur<br />

enaze werisa da kiTxvis kompetenciebi<br />

da Sesabamisad sertifikatic<br />

ar gaicemoda.<br />

2007-2008 saswavlo wlis<br />

orive semestris misaRebi gamocda<br />

frangul enaSi maRali obieqturobiT<br />

da usasyidlod safrangeTis<br />

saelCos TanamSromlebma<br />

Caatares.<br />

germanul enaSi misaRebi<br />

gamocda Caatara goeTes institutma,<br />

amave institutSi arsebuli<br />

wesebiT _ enis codnis oTxive<br />

kompetenciis SefasebiT.<br />

dadebiTi qulis miRebis SemTxvevaSi<br />

konkursantebze gaicemoda<br />

germanuli enis codnis damadasturebeli<br />

saerTaSoriso sertifikati,<br />

romelic sxva enis<br />

gamocdebisgan gansxvavebiT (mi-<br />

Rebuli dadebiTi Sefaseba gamoiyeneba<br />

mxolod Sidasauniversiteto<br />

sargeblobisTvis) iZleva<br />

saSualebas, gamoiyenon gamocdis<br />

Sedegi, rogorc enis codnis<br />

damadasturebeli sabuTi saer-<br />

TaSoriso organizaciebSi warsadgenad.<br />

Semodgomis semestris miRebisTvis<br />

Tsu-is doqtoranturis<br />

gamocdebis periodi daemTxva<br />

goeTes sagamocdo cxrils da igi<br />

oqtomberSi Catarda. gazafxulisTvis<br />

ki igive SeuZlebeli<br />

aRmoCnda, ris gamoc, gazafxulis<br />

semestrisTvis doqtorantobis<br />

msurvelebs gamocda Tsu-is enebis<br />

centrma Tebervlis dasawyis-<br />

Si Cautara (Tumca, mxolod ALTE<br />

B2 doneze _ werisa da kiTxvis<br />

kompetenciebi). sadoqtoro programa<br />

`germanuli filologiis~<br />

xelmZRvanelma sruliad samarTlianad,<br />

konkursantTa miRebis<br />

winapirobad germanuli enis<br />

codna srulfasovan A LTE C1<br />

doneze moiTxova, amitom am programaze<br />

Cabarebis msurveli 4<br />

adamiani gamocdaze, aprilSi, goeTes<br />

institutSi gava.<br />

goeTes institutma Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetTan<br />

TanamSromlobis procesSi<br />

morigi mniSvnelovani nabiji<br />

gadadga. kerZod, universitetis<br />

wardginebiT institutis mier<br />

Catarebul gamocdebze gasuli<br />

konkursantebisTvis, rogorc<br />

A LTE B2, aseve A LTE C1 doneze<br />

gamocdis Cabareba dabali tarifiT<br />

(50 larad) ganxorcieldeba.<br />

Cveulebrivi tarifis (160<br />

laris) gaTvaliswinebis fonze<br />

es did SeRavaTs niSnavs.<br />

rusul enaSi 2007-2008 saswavlo<br />

wlis gazafxulis semestrisTvis<br />

misaRebi gamocda Tsuis<br />

enebis centrma Caatara, romlis<br />

testebi saerTaSoriso moTxovnebis<br />

Sesabamisad ramdenime<br />

dReSi momzadda da misi nimuSic<br />

Tsu-is saitze winaswar ganTavsda.<br />

Tsu-is doqturanturis ganyofilebis<br />

warmomadgenelTa SefasebiT,<br />

rusuli enis gamocda<br />

martis dasawyisSi sakmaod maRali<br />

xarisxiT Catarda. mTlianobaSi<br />

ki doqtoranturaSi misaReb<br />

ucxo enis gamocdebSi<br />

monawile samive saerTaSoriso<br />

organizaciis daxmareba da TanamSromlobisTvis<br />

mzadyofna<br />

dafasebasa da madlierebas imsaxurebs.<br />

universitets egviptis arabTa<br />

respublikis elCi ewvia<br />

23 aprils Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi oficialuri<br />

vizitiT imyofeboda<br />

egviptis arabTa respublikis<br />

elCi vahid eldin ismail<br />

galali, romelic universitetis<br />

reqtors, profesor giorgi<br />

xubuas Sexvda.<br />

vizitis mizani iyo Tsu-isa da<br />

egviptis arabTa respublikis<br />

universitetebs Soris Tanam-<br />

Sromlobis gaRrmaveba, arabuli<br />

enisa da kulturis Seswavlis er-<br />

Toblivi programebis SemuSavebisTvis<br />

niadagis momzadeba.<br />

Sexvedraze aRiniSna, rom<br />

egviptis arabTa respublika<br />

dainteresebulia intensiuri<br />

kontaqtebi hqondes saqarTvelos<br />

umaRles saganmanaTleblo<br />

saswavleblebTan da kerZod,<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetTan.<br />

unda Seiqmnas programebi,<br />

romlis mixedviTac universitetSi<br />

arabuli enis Seswavlis<br />

areali gafarTovdeba da<br />

dainteresebuli studentebi arabul<br />

kulturas, ekonomikas, politikas<br />

gaecnobian.<br />

ivlisSi Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi Camova egviptis<br />

teqnikuri TanamSromlobis<br />

fondis delegacia.<br />

Semdgomi urTierTobis gaRrmavebis<br />

mizniT, daigegma qairos<br />

universitetisa da Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis reqtorTa<br />

Sexvedrebi Tbilissa da<br />

qairoSi.<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

saqarTvelos erovnulma<br />

samecniero fondma<br />

saxelmwifo samecniero<br />

grantebis mosapoveblad<br />

morigi konkursi<br />

gamoacxada<br />

saqarTvelos erovnulma samecniero fondma 2008 wlis 8<br />

aprils saxelmwifo samecniero grantebis mosapoveblad morigi<br />

konkursi gamoacxada.<br />

sakonkurso samecniero mimarTulebebia: sainformacio<br />

teqnologiebi, telekomunikaciebi; sicocxlis Semswavleli<br />

mecnierebebi; maTematika, meqanika; sabunebismetyvelo mecnierebebi;<br />

dedamiwis Semswavleli mecnierebebi da garemo; samedicino<br />

mecnierebebi; sainJinro mecnierebebi, maRalteqnologiuri<br />

masalebi; agraruli mecnierebebi.<br />

maia toraZe<br />

dadginda, rom fondSi sakonkurso<br />

dokumentacia 2008<br />

wlis 1 maisidan 27 maisis CaTvliT<br />

unda waradginon. distanciurad<br />

(eleqtronulad) daregistrirebuli<br />

proeqtebis wardgenis vadaa<br />

2008 wlis 28 maisidan 30 maisis<br />

CaTvliT.<br />

17 aprils saqarTvelos erovnulma<br />

samecniero fondma (GNSF)<br />

da Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

samecniero kvlevebisa<br />

da ganviTarebis departamentma<br />

sakonkurso pirobebSi arsebuli<br />

siaxleebis gacnobis mizniT universitetSi<br />

erToblivi sakonsultacio<br />

seminari gamarTes.<br />

revaz asaTiani<br />

erovnuli samecniero fondis<br />

mecnierebaTa sammarTvelos<br />

ufrosma revaz asaTianma samecniero<br />

sazogadoebas wlevandeli<br />

konkursis siaxleebi gaacno. man<br />

ganacxada, rom wels, pirvelad,<br />

calke samecniero mimarTulebebad<br />

gamoiyo sainformacio teqnologiebi<br />

da samedicino mecnierebebi.<br />

samecniero fondis<br />

veb-gverdze ukve ganTavsebulia<br />

konkursis pirobebi da ganacxadis<br />

Sevsebis formebi.<br />

sakonsultacio seminarze<br />

mecnierebma maTTvis saintereso<br />

kiTxvebi dasves. kerZod, dainteresdnen,<br />

eqnebaT Tu ara<br />

konkursSi monawileobis ufleba<br />

im pirebs, vinc gasul wlebSi<br />

samecniero granti ukve moipova.<br />

erovnuli samecniero fondis<br />

mecnierebaTa sammarTvelos ufrosma<br />

revaz asaTianma ganacxada,<br />

rom samecniero grantebis mflobelebis<br />

konkursSi monawileobis<br />

sakiTxi jer dazustebuli ar<br />

aris. arsebobs proeqti, romlis<br />

mixedviTac, Tu grantiT gaTvaliswinebuli<br />

samuSaoebi ar mTavrdeba<br />

2009 wlis 1 ianvramde,<br />

grantiorebi axal konkursSi<br />

monawileobas ver miiReben. Tumca<br />

jer es sakiTxi ganaTlebisa da<br />

mecnierebis saministrom unda<br />

gadawyvitos. im SemTxvevaSi, Tu<br />

proeqtebis Setanis vadis dawyebamde,<br />

anu mimdinare wlis 1<br />

maisamde, gadawyvetileba ar iqneba<br />

miRebuli, maT Cveulebriv<br />

SeeZlebaT sabuTebis Setana.<br />

mecnierebi, aseve, dainteresdnen<br />

eqspertebis registraciis<br />

sakiTxiT. maT ganemartaT, rom<br />

Tu mecnieri ar monawileobs<br />

samecniero konkursSi, mas ufleba<br />

aqvs eqspertad daregistrirdes,<br />

magram Tu konkursSi monawileobis<br />

survili gauCndeba, fondi<br />

mas eqspertebis monacemTa<br />

bazidan amoiRebs.<br />

revaz asaTianma aseve ganmarta,<br />

rom wardgenil proeqtebSi<br />

wels daqveiTebulia menejeris<br />

roli da gazrdilia samecniero<br />

xelmZRvanelis statusi. swored<br />

is agebs pasuxs proeqtis momzadebasa<br />

da mosalodnel Sedegebze.<br />

amave dros, erTi da igive<br />

pirovnebas erTdroulad Seu-<br />

Zlia iyos proeqtis xelmZRvanelic<br />

da menejeric.<br />

seminarze damswre sazogadoebas<br />

ganemarta, rom im SemTxvevaSi,<br />

Tu grants moipoveben,<br />

wardgenili proeqtis amoqmedebis<br />

dasawyisisTvis, anu 2009 wlis<br />

1 ianvrisTvis, misi samecniero<br />

xelmZRvaneli da menejeri aucileblad<br />

unda iTvlebodnen im<br />

organizaciebis droebiT an mudmiv<br />

TanamSromlad, romelic mi-<br />

TiTebulia sakonkurso proeqt-<br />

Si. sxva SemTxvevaSi xelSekruleba<br />

ar gaformdeba.<br />

sakonsultacio seminarze<br />

kidev erTxel daisva eqspertebis<br />

mier proeqtebis obieqturi<br />

Sefasebis problema. mikerZoebis<br />

Tavidan acilebis mizniT, mecnierebma<br />

moiTxoves, proeqtebis<br />

warmdgenTa anonimurobis dacva<br />

ise, rogorc es eqspertebis<br />

SemTxvevaSi xdeba. maTi azriT,<br />

ama Tu im proeqtis qulebiT Sefasebas<br />

aucileblad unda daer-<br />

Tos komentarebi – ra moewonaT<br />

an ra ar moewonaT. aseve moiTxoven,<br />

moiZebnos formebi maTi<br />

ideebis gadinebisgan dasacavadac.<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

samecniero kvlevebisa<br />

da ganviTarebis departamentis<br />

xelmZRvanelma iagor kalandaZem<br />

CvenTan saubarSi ganacxada,<br />

rom saqarTvelos erovnul<br />

samecniero fondTan erToblivi<br />

seminari samuSao xasiaTs atarebda.<br />

fondi axalgazrdaa da<br />

misi muSaoba jer kidev daxvewis<br />

procesSia. `Cven Zalze konstruqciuli<br />

urTierToba gvaqvs<br />

am organizaciasTan. wina<br />

konkursis dasrulebisTanave<br />

gavecaniT mecnierTa mosazrebebs<br />

arsebul problemebze,<br />

SevajereT winadadebebi da<br />

erovnul samecniero fonds gavacaniT.<br />

maT gaiTvaliswines<br />

wardgenili rekomendaciebis<br />

umetesi nawili. magaliTad,<br />

calke samecniero mimarTulebad<br />

gamoyves sainformacio teqnologiebi<br />

da samedicino mecnierebebi.<br />

Cven fonds vTavazobT<br />

maRali donis mecnierTa<br />

CarTvas eqspertebis jgufSi,<br />

rac Sefasebebisas mikerZoebasa<br />

da araobieqturobas Tavidan agvacilebs.<br />

darwmunebuli var,<br />

organizebis TvalsazrisiT, konkursi<br />

wels ufro maRal doneze<br />

Catardeba~, _ ganacxada<br />

iagor kalandaZem.<br />

newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

<strong>ratom</strong> <strong>avtonomia</strong>?<br />

aqtualuri<br />

pirveli gverdidan<br />

avtonomiis<br />

upiratesoba<br />

mTavari upiratesoba is aris,<br />

rom saxelmwifo xelisufleba<br />

geografiulad uaxlovdeba<br />

xalxs da politikuri xelisuflebis<br />

anonimurobis problemas<br />

amcirebs. avtonomiis logikuri<br />

nawilia politikuri policentrizmic,<br />

romlis Camoyalibebis<br />

SemTxvevaSi Cndeba administraciul-teritoriuli<br />

er-<br />

Teulisgan gansxvavebuli politikuri<br />

centrebi.<br />

avtonomiis uamravi saxe arsebobs,<br />

Tumca afxazeTTan mimarTebaSi<br />

saubaria politikur <strong>avtonomia</strong>ze<br />

da igi gamoricxavs<br />

sxva eTnikuri jgufebis savaraudo<br />

pretenziebs, romlebic<br />

saqarTveloSi inerciiT arsebul<br />

avtonomiebs ar warmoadgenen.<br />

winaswar unda moxdes imasTan<br />

Segueba, rom qarTul-afxazuri<br />

konfliqti mxolod qarTuli sinamdvilisTvis<br />

damaxasiaTebeli<br />

movlena ar aris. bevr saxelmwifoSi,<br />

sadac pragmatuli mosazrebebis<br />

gamo, am tipis teritoriuli<br />

erTeulebis arseboba<br />

qveynisTvis arasasurvelia, inerciiT<br />

arsebul avtonomiebs ar<br />

exebian.<br />

politikuri policentrizmi<br />

qveynisTvis, zogadad, mniSvnelovani<br />

sakiTxia. gonivruli<br />

politikis warmarTvis gareSe,<br />

policentrizmi, SesaZloa, seriozuli<br />

riskis safuZveli da konfliqtebis<br />

wyaro gaxdes. giorgi<br />

xubuas azriT, saqarTvelos saxelmwifoebriv<br />

realobaSi misi<br />

piriqiT ganxorcieleba SeiZleba<br />

imisaTvis, rom politikuri<br />

vnebebis akumulireba mxolod<br />

erT centrSi ar moxdes. rodesac<br />

politikuri vnebebisaTvis<br />

sasicocxlo areali viwrovdeba,<br />

iq gacilebiT matulobs, zogadad,<br />

destruqciis SesaZleblobac.<br />

`roca politika mxolod<br />

dedaqalaqSi warmoebs, maSin gacilebiT<br />

didia politikuri krizisebisa<br />

da sxva arasasurveli<br />

movlenebis riski, vidre im<br />

SemTxvevaSi, roca politikuri<br />

procesi qveynis masStabiT Tanabradaa<br />

gadanawilebuli da<br />

politikosebis sasicocxlo arealic<br />

farToa. es sakiTxi mniSvnelovania<br />

politikuri kadrebis<br />

momzadebis TvalsazrisiTac.<br />

amerikis bolo 13 prezidentidan<br />

aTi Statis gubernatori iyo. es<br />

saukeTeso magaliTia imis warmosaCenad,<br />

rom arCevnebis mini<br />

modelSi momzadeba eleqtorats<br />

uadvilebs _ momavali lideris<br />

SesaZleblobebi Seamowmos.<br />

politikuri kulturis amaRlebis<br />

kuTxiT es avtonomiis mniSvnelovani<br />

elementia da misasalmebelia,<br />

rom qarTulma mxarem<br />

dialogisTvis mzadyofna<br />

swored amgvari formiT daadastura.<br />

TavisTavad metad momgebiania,<br />

roca qarTuli mxare afxazebs<br />

avtonomiis konkretul<br />

models sTavazobs da igi saer-<br />

TaSoriso sazogadoebaSic dadebiTad<br />

Sefasda. kulturis<br />

umTavresi elementi dialogia da<br />

aseT SemTxvevaSi afxazuri mxaris<br />

pasuxi `ar minda~ arguments<br />

ar warmoadgens~, _ miaCnia reqtors.<br />

<strong>avtonomia</strong> unikalur saSualebas<br />

aZlevs yofil umciresobas,<br />

gaxdes umravlesoba, Tumca<br />

afxazeTTan mimarTebaSi es modeli<br />

namdvilad ar imuSavebs,<br />

radgan, avtonomiis subieqti<br />

iqneba teritoriuli erTeuli<br />

da ara mxolod eTnikurad afxazi<br />

eri. avtonomiis subieqti<br />

unda iyos teritoria, romelsac<br />

afxazeTi hqvia. iq mkvidri afxazi<br />

umravlesoba verasdros<br />

gaxdeba.<br />

avtonomiis mniSvnelovani<br />

aspeqtia is, rom jgufi, romelic<br />

konkretul teritoriaze umciresobaSi<br />

iyo, gacilebiT maRal<br />

politikur wonas SeiZens da umravlesoba<br />

gaxdeba.<br />

reqtoris azriT, am aspeqtis<br />

realizeba, ra Tqma unda, afxazeT-<br />

Si moxerxdeba, magram aucilebelia<br />

fiqri iseT formebze, romelic,<br />

garkveulwilad, afxazi eTnosis<br />

SiSs gaanelebs. savaraudod,<br />

SeiZleba afxazeTis SigniT SemuSavdes<br />

modeli (da es qarTuli<br />

mxaris iniciativebSic gaJRerda),<br />

rom afxazur mxares afxazeTTan<br />

dakavSirebul sakiTxebze vetos<br />

dadebis ufleba mieces.<br />

subsidiarobis principis realizebisTvis,<br />

romelic mmar-<br />

TvelobiTi gadawyvetilebebis<br />

miRebisa da ganxorcielebis optimaluri<br />

donis SerCevas iTvaliswinebs,<br />

<strong>avtonomia</strong> aucilebeli<br />

forma ar aris. klasikuri midgoma<br />

_ rac SeiZleba gadawydes dabal<br />

doneze, ar unda wydebodes<br />

ufro maRal doneze, mniSvnelovania<br />

im kuTxiT, rom <strong>avtonomia</strong><br />

yovelTvis ayalibebs konfliqtebis<br />

mowesrigebis damatebiT<br />

doneebs da saxelmwifos legitimaciis<br />

damatebiT safuZvlebs<br />

qmnis.<br />

avtonomiis<br />

negatiuri<br />

aspeqtebi<br />

<strong>avtonomia</strong>s, ra Tqma unda,<br />

negatiuri aspeqtebic gaaCnia _<br />

aRrmavebs regionalur disparitetebs<br />

(rac yovelTvis arasasurvelia<br />

nebismier saxelmwifo-<br />

Si), arTulebs politikuri gadawyvetilebebis<br />

miRebis process,<br />

Seicavs politikuri daqucmacebis<br />

safrTxes, amwvavebs regionuli<br />

politikuri elitis kontrolis<br />

problemas, didi fuli Rirs,<br />

administraciuli sazRvrebi xels<br />

uSlis koordinirebul marTvas,<br />

abrkolebs kooperaciul Tanam-<br />

Sromlobas.<br />

avtonomiis formis SemoRebiT<br />

disparitetebis arsebobas<br />

araTu `mwvane Suqi~ eZleva,<br />

aramed xdeba misi konservaciac,<br />

rac pirdapir kavSirSia politikuri<br />

gadawyvetilebebis procesis<br />

garTulebasTan. Cveulebriv,<br />

es procesi agebulia<br />

konsesusze, magram iwvevs orive<br />

mxaris Tanabrad ukmayofilebas.<br />

ar arsebobs konsesusi, sadac<br />

mxolod erTi mxarea kmayofili<br />

da meore ki, ukmayofilo. rogorc<br />

leqciis msvlelobisas<br />

iTqva, Cveni dRevandeli politikuri<br />

kulturis Tu ukulturobis<br />

elementi imaSic Cans, rom<br />

qarTul-afxazuri konfliqtis<br />

procesSi sakiTxi mudmivad ase<br />

dgas: an yvelaferi _ an araferi.<br />

an sul kmayofili unda viyoT, an<br />

sul ukmayofilo.<br />

konsesusis pirobebSi orive<br />

mxare unda Seeguos, rom igive<br />

soxumTan mimarTebaSi, Cvenc<br />

viqnebiT ukmayofilo da arc<br />

afxazebi iqnebian sul kmayofilni.<br />

amasTan, aSkaraa, rom<br />

konsesusze orientirebuli gadawyvetileba<br />

yovelTvis racionaluri<br />

ar aris. is SeiZleba<br />

konkretul viTarebaSi angariSs<br />

uwevdes sxvadasxva faqtorebs,<br />

magram konsesusis Sedegi centris<br />

politikuri gadawyvetilebaa<br />

da mas yvelam angariSi unda<br />

gauwios.<br />

angariSgasawevia politikuri<br />

pasuxismgeblobis daqucmacebis<br />

realuri safrTxec, sadac mniSvnelovania<br />

adgilobrivi, regionaluri<br />

politikuri elitis<br />

kontrolis problema. rogorc<br />

wesi, regionaluri politelitis<br />

sakiTxi centralurTan SedarebiT,<br />

yovelTvis gacilebiT ufro<br />

mwvaved dgas, radgan adgilebze<br />

aseT elitas yovelTvis meti<br />

SesaZlebloba aqvs _ gaakontrolos<br />

adgilobrivi media da<br />

sxvadasxva formebi moiZios,<br />

raTa Tavad kontrols gaeqces.<br />

`Tumca, rac dRes afxazeTSi<br />

gvaqvs, aris ara regionaluri<br />

elita, aramed klasikuri eTnokratia,<br />

romelic jansaR politikur<br />

procesebs imTaviTve<br />

gamoricxavs. avtonomiis SemTxvevaSi<br />

saubaric ar SeiZleba im<br />

adgilobrivi elitis maxinj<br />

formebze, rac afxazeTsa da sxva<br />

separatistul regionebSi amJamad<br />

arsebobs,~ _ ganmarta giorgi<br />

xubuam.<br />

<strong>avtonomia</strong> didi fuli Rirs,<br />

magram aqac muSaobs logika: Tu<br />

saqarTvelos unda, gaaneitralos<br />

gacilebiT mwvave problema,<br />

urCevnia, gadaixados ufro meti<br />

fuli da amiT moawesrigos is.<br />

avtonomiis administraciuli<br />

sazRvrebi abrkolebs kooperaciul<br />

TanamSromlobas, amitom<br />

iseTi modeli unda iqnas<br />

mofiqrebuli, romelic eTnikur<br />

jgufs TviTizolaciisaken ar<br />

ubiZgebs. sistema unda iyos ise-<br />

Ti, romelic waaxalisebs Tavisufali<br />

muSaxelis gadaadgilebas<br />

da ar aiZulebs afxazebs, izolirebuli<br />

iyvnen qveynis sxva<br />

nawilebisgan.<br />

angariSgasawevia is garemoebac,<br />

rom <strong>avtonomia</strong>, rogorc umciresobis<br />

dacvis meqanizmi, amarTlebs<br />

mxolod maSin, rodesac<br />

romelime eTnikuri jgufi demografiulad<br />

mkafiod SemosazRvrul<br />

teritoriaze cxovrobs.<br />

<strong>ratom</strong><br />

<strong>avtonomia</strong>?<br />

<strong>avtonomia</strong> `danawilebulis<br />

gamTlianebis~ da ara `erTianis<br />

danawilebis~ saSualebaa da afxazeTTan<br />

mimarTebaSi amgvari Teoria<br />

iuridiulad unda aisaxos.<br />

aRniSnuli integraciuli<br />

muxti aucileblad gasaTvaliswinebelia<br />

da, bunebrivia, arc<br />

erT SemTxvevaSi aq saubari araviTar<br />

secesiaze ar aris, Tundac<br />

im logikiT, rom qorwinebis<br />

dros ganqorwinebaze ar saubroben.<br />

`secesias, araTu unitaruli<br />

decentralizebuli qveynis,<br />

federaciuli saxelmwifos konstituciac<br />

gamoricxavs. aSS-s,<br />

msoflioSi pirvel federaciul<br />

saxelmwifos, naxevar milionamde<br />

adamianis sicocxled daujda<br />

Tavisi teritoriuli erTianoba.<br />

veravin ityvis, rom saqarTvelos<br />

afxazeTis problema avtonomiuri<br />

statusis gamo daudga, ufro<br />

piriqiT... ar vici, ramdenad gulwrfelebi<br />

arian dRes afxazebi,<br />

magram samecniero saqmianobisas,<br />

roca 90-ian wlebSi soxumSi cxovrebam<br />

momiwia, TviTmxilveli<br />

var iseTi afxazebisa, romlebic<br />

saqarTvelos federalurad<br />

mowyobis models mxars uWerdnen.<br />

am pozicias Riad afiqsirebdnen<br />

da maTi argumenti iyo _<br />

qarTvelebi da afxazebi varT<br />

kulturuli erebi da ise ver amovJletT<br />

erTmaneTs, rogorc<br />

mTian yarabaRSi. samwuxarod,<br />

Cveni politikuri sibecis gamo,<br />

am ganwyobis realizeba maSin ver<br />

moxerxda, rac dRes viTarebas<br />

Zalian arTulebs,~ _ ganacxada<br />

Tsu-is reqtorma.<br />

im principidan gamomdinare,<br />

rom saxelmwifo TavisTavad ierarqias<br />

gulisxmobs, soxumi centrisa<br />

da periferiis modelad ar<br />

unda ganvixiloT (ar SeiZleba<br />

TbilisisTvis soxumi warmoadgendes<br />

Cxorowyus an lagodexs).<br />

gasaTvaliswinebelia, rom erTi<br />

<strong>avtonomia</strong> ar unda iyos aRqmuli<br />

ase _ me miviReb raRac uflebebs<br />

mas Semdeg, rac daviwyeb<br />

brZolas am uflebebis mosapoveblad.<br />

Tuki xelisufleba saxelmwifoSi,<br />

zogadad, aseT ganwyobas<br />

Seqmnis, es niSnavs, rom nebismier<br />

teritoriul erTeuls permanentulad<br />

gauCndeba miswrafeba,<br />

ibrZolos am uflebebisTvis.<br />

ukeTesia, centrma regions<br />

misces garkveuli uflebebi, magram<br />

ara im ganwyobiT, rom amas<br />

Rebulobs imitom, rom ibrZvis.<br />

amasTan, Tu saqarTveloSi mcxovrebi<br />

sxva eTnikuri umciresoba<br />

ityvis, rom masac surs <strong>avtonomia</strong>,<br />

arsebobs seriozuli argumenti<br />

saimisod, rom afxazi aris<br />

ara erovnuli, aramed eTnikuri<br />

jgufi, romelic aramarto umciresobaa<br />

erT saxelmwifoSi,<br />

aramed is sxva eTnikuri jgufebisgan<br />

gansxvavebiT, arsad ar qmnis<br />

umravlesobas (gansxvavebiT<br />

somxebisa da azerbaijanelebisgan,<br />

romlebic, marTalia,<br />

saqarTveloSi umciresobaSi arian,<br />

magram sxvagan umravlesoba-<br />

Si arian). swored amitom, rodesac<br />

Tbilisi soxums <strong>avtonomia</strong>s<br />

sTavazobs, sxva eTnikur umciresobas<br />

avtonomiis moTxovnis<br />

survili ar unda gauCndes.<br />

avtonomiis pirobebSi e.w.<br />

pozitiuri diskriminaciis sistema,<br />

romelic eTnikuri afxazebisadmi<br />

gansakuTrebuli xelSewyobis<br />

politikis gatarebas<br />

gulisxmobs, winaaRmdegobrivi<br />

cnebaa da misasalmebeli ar aris.<br />

mTavaria, igi konkretul situaciaSi<br />

moqmedi iseTi modeli iyos,<br />

romlis sikeTezec mxareebi SeTanxmdebian.<br />

am formas zogadad<br />

`mzian Rames~ uwodeben da mis<br />

avkargianobas veravin asabuTebs.<br />

avtonomiis subieqti SeiZleba<br />

iyos mxolod geografiuli<br />

sidide da ara eTnikuri, an sxva<br />

xalxis jgufi. roca subieqti<br />

eTnikuri jgufia, maSin misi <strong>avtonomia</strong><br />

enobriv, personalur<br />

da a.S. farglebs ar scildeba.<br />

afxazeTisTvis saqarTvelos xelisuflebis<br />

SeTavazeba politikuri<br />

avtonomiis statusia,<br />

romlis subieqti SeiZleba iyos<br />

teritoria da masze mcxovrebi<br />

yvela eTnikuri jgufi.<br />

paradoqsia, rom <strong>avtonomia</strong>ze<br />

saubrisas gaCenili pirveli asociacia<br />

decentralizacias ukav-<br />

Sirdeba. realurad ki gulisxmobs,<br />

rom uflebamosilebaTa<br />

gadanawileba Tbilissa da soxums<br />

Soris unda wavides ara decentralizaciis,<br />

aramed centralizaciis<br />

mimarTulebiT, radgan<br />

bevri is uflebamosileba, rac<br />

dReisTvis soxums aqvs miTvisebuli,<br />

martivad rom vTqvaT,<br />

Tbilisis gamgeblobaSi unda gadavides<br />

da es logikuria. aseT<br />

SemTxvevaSi, cxadia, afxazi dasvams<br />

kiTxvas, Tu ras miiRebs is<br />

am uflebebis CamorTmevis sanacvlod.<br />

mosalodnel SekiTxvas<br />

prezidentma mixeil saakaSvilma<br />

centralur xelisuflebaSi vice-prezidentis<br />

postis SeTavazebis<br />

saxiT pasuxi ukve gasca _<br />

rasac eTnokratia Tu regionaluri<br />

elita dakargavs Sinaarsobrivad,<br />

mas afxazi sivrcobrivad<br />

moigebs. afxazur mxares<br />

CamosarTmevi uflebebis sakompensaciod,<br />

faqtobrivad, sasicocxlo<br />

masStabebis gafarToebis<br />

saSualeba eZleva da giorgi<br />

xubuas varaudiT, es maTTvis<br />

uintereso namdvilad ar unda<br />

iyos. misi TqmiT, marTalia, afxazebi<br />

pozioroben, magram yvela<br />

pragmatuli TvalsazrisiT, rac<br />

dRes soxums SeuZlia miiRos, arsebuli<br />

uflebamosilebebis farglebSi<br />

igives verasodes miiRebs.<br />

amJamad, ZalTa balansi, samwuxarod,<br />

gadaxrilia, rac centralur<br />

xelisuflebas daTmobas<br />

aiZulebs, magram es balansi<br />

momavalSi, yvela SemTxveva-<br />

Si, soxumis sazianod Seicvleba.<br />

`ara mgonia, afxazeTis de faqto<br />

xelisuflebas ar esmodes,<br />

rom Tu maT warmomadgenlebs<br />

SeuZliaT, dRes raRac waarTvan<br />

Tbiliss, SesaZloa, xval-zeg es<br />

SeuZlebeli gaxdes. Tu soxums<br />

namdvilad surs, daikanonos, samarTlebrivi<br />

uflebebi garantirebulad<br />

miiRos, raTa mudmivi<br />

SiSis qveS ar ganagrZos cxovreba,<br />

jobia, ifiqros axla, radgan<br />

<strong>avtonomia</strong> adamianis uflebebisa<br />

da demokratiis msgavsi universaluri<br />

kategoria ar aris. aq yvelaferi<br />

koniunqturazea damokidebuli<br />

da asaxavs balanss centridanul<br />

da centriskenul<br />

Zalebs Soris,~ _ aRiniSna leqciaze.<br />

bolo mniSvnelovani momenti<br />

saxelmwifo saqmeebis marTvaSi<br />

avtonomiis monawileobaa. am<br />

SemTxvevaSi, wminda fsiqologiuri<br />

midgomiT, afxazi sakuTar<br />

Tavze iRebs pasuxismgeblobas,<br />

`Tavisi budis~ ara soxumSi mosawyobad,<br />

aramed qarTuli saxelmwifos<br />

marTvaze da es faqtori<br />

simboluri sulac ar aris.<br />

eTnikurad afxazi vice-prezidenti<br />

saqarTvelos orpalatiani<br />

parlamentis pirobebSi, SesaZlebelia,<br />

zogierTi sxva qveynis msgavsad,<br />

senatis Tavmjdomared<br />

dainiSnos. xelisuflebis saqmianobaSi<br />

simboluri monawileobac<br />

ki gulisxmobs, rom is fizikurad<br />

TbilisSia da saxelmwifos<br />

marTvasTan erTad monawileobs<br />

qveynis saerTo finansebis<br />

gadanawilebaSi, sagareo urTierTobebSi,<br />

ekonomikur procesebSi<br />

da a.S.<br />

sauniversiteto sivrceSi sajaro<br />

leqciis Tematika saintereso<br />

diskusiis safuZveli<br />

ukve gaxda. reqtoris mier SeTavazebuli<br />

formatis farglebSi<br />

afxazeTis sakiTxis garSemo<br />

mravali mosazreba da winadadeba<br />

gamoTqves nodar naTaZem, mariam<br />

lorTqifaniZem, levan aleqsiZem,<br />

zurab papaskirma, paata koRuaSvilma...<br />

am Temis irgvliv diskusia<br />

momavalSic gagrZeldeba.<br />

www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge 3


eqspertis<br />

azriT<br />

qarTvelebs qcevis wesi da eTika<br />

aravisgan gveswavleba<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

winasaarCevno kampania Zalas ikrebs... miuxedavad imisa, rom sastumro<br />

`qorTiad mariotSi~ aSS-is erovnul-demokratiuli institutis mier SemuSavebul<br />

qcevis kodeqss yvela politikurma partiam moawera xeli, opozicia<br />

mainc avobs da xelisuflebas gvarianad lanZRavs. opoziciam erTianobis<br />

SenarCuneba ver SeZlo, amitom dapirispirebis radikalur xexrs mimarTa.<br />

yvela cdilobs – ganmasxvavebeli niSa moZebnos, raTa amomrCevlisTvis<br />

gasagebi gaxdes – <strong>ratom</strong> dauWiros mxari konkretulad ama Tu im partias.<br />

rogorc aRmoCnda Crdilovani kabineti srulfasovnad dakompleqtebuli<br />

jer arc erT politikur Zalas ar aqvs. winasaarCevno programebis prezentaciiT<br />

naklebad Tu ixibleba sazogadoeba, romelic opoziciis daqsaqsvam,<br />

cota ar iyos, daabnia da verc did gansxvavebas xedavs partiaTa ideologia-<br />

Si. amomrCevels axla arCevani ramdenime opoziciur Zalasa da xelisuflebas<br />

Soris aqvs gasakeTebeli. amitom rTulia prognozireba, vin moxvdeba<br />

parlamentSi da ra upiratesobiT? am Temebze Tsu-is profesori, eqsperti<br />

gia JorJoliani gvesaubreba:<br />

4<br />

nino kakulia<br />

_ batono gia, sainteresoa Tqveni<br />

mosazreba politikur partiaTa winasaarCevno<br />

strategiasTan dakavSirebiT.<br />

Tqveni azriT, sjobda Tu ara<br />

opozicias erTiani bloki Seeqmna, raTa<br />

amomrCevels ufro gaaadvileboda<br />

arCevanis gakeTeba xelisuflebasa da<br />

opozicias Soris, Tu TvliT, rom yvelam<br />

Tavisi ideologia unda warmoaCinos<br />

da damoukideblad ibrZolos<br />

arCevnebSi gasamarjveblad, rogorc es<br />

respublikelebma da leiboristebma<br />

gaakeTes?<br />

_ politikuri viTareba, rac dRes<br />

Camoyalibda, garkveulwilad konkretuli<br />

realobis adekvaturia. Teoriulad<br />

SeiZleba orive varianti misaRebi iyos.<br />

magaliTad, aSS-Si, inglisSi da sxvagan<br />

orpartiuli sistemebia da amomrCevlisTvis<br />

mxolod ori alternativa arsebobs.<br />

aris iseTi situacia, sadac mravali<br />

partia iRebs arCevnebSi monawileobas<br />

da, am TvalsazrisiT, danawevrebulia<br />

politikuri speqtri. demokratiuli<br />

viTarebisTvis Teoriulad orive<br />

varianti misaRebia, magram Cvens realobaSi,<br />

mgonia, rom amomrCevlisTvis mdgomareobas<br />

ori alternativis warmoCena<br />

ufro gaaadvilebda. anu gamoikveTeboda,<br />

uWers Tu ara mosaxleoba mxars im<br />

reJims, im wesrigs, romelic Cvens qveyanaSi<br />

arsebobs. politikuri speqtris<br />

danawevreba sazogadoebaSi iwvevs<br />

garkveul eWvebs, nihilizms...<br />

maSin, rodesac yvela politikuri<br />

partia, romelic opoziciaSia, acxadebs,<br />

rom misTvis mTavari sakiTxia reJimisa<br />

da arsebuli wesrigis miuRebloba, aseT<br />

SemTxvevaSi mosaxleobisTvis, nawilisTvis<br />

mainc, gaugebari SeiZleba iyos<br />

maTi dayofa. Tu maTi mTavari mizani aris<br />

am sistemis Secvla, maSin ra saWiroa es<br />

dayofa? romeli politika unda avirCioT?<br />

_ es kiTxvebi ukve gaCnda da es<br />

logikuricaa. zogi Tvlis, rom Tu Cven<br />

ar SevarCieT programebi, ar ganvasxvaveT<br />

erTmaneTisgan winasaarCevno dapirebebi,<br />

maSin es dabali politikuri<br />

kulturis maCvenebelia. Cemi azriT, es<br />

arasworia, radgan aseT SemTxvevaSi<br />

politikur partiaTa programebi unda<br />

iyos gamokveTili, reprezentatuli...<br />

dRes bevri politikuri partiis programa<br />

erTmaneTs rom SeadaroT, Tundac<br />

es iyos xelisuflebis Tu sxva opoziciuri<br />

partiebisa, maTSi SeiZleba Zalian<br />

bevri saerTo aRmoaCinoT, Tumca gansxvavebasac<br />

naxavT. arsebiTi da mTavari<br />

ganmasxvavebeli _ es aris stili im<br />

politikisa, romelsac misdevs xelisufleba.<br />

saqarTvelos xelisuflebas arc<br />

erT programaSi ar uweria, rom sasamarTlo<br />

ar unda iyos damoukidebeli,<br />

magram misi ganacxadi, rom sasamarTlo,<br />

diax, damoukidebeli unda iyos _ aris<br />

mxolod deklaracia. sinamdvileSi es ar<br />

sruldeba da amas yoveldRiurad gaiZaxis<br />

opozicia. amdenad, winasaarCevno kampania<br />

mxolod programebisa da sityvebis<br />

Sejibri ar SeiZleba iyos. Tu arsebuli<br />

politika miuRebelia CvenTvis,<br />

maSin Cven yvelani amis mowinaaRmdege<br />

unda viyoT. Cemi azriT, arCevanis gasakeTeblad<br />

sjobda, opozicia gaerTianebuliyo<br />

RerZuli sakiTxebis irgvliv.<br />

_ sasurvelia Tu ara politikuri<br />

speqtris dayofa memarcxene da memarjvene<br />

orientaciis partiebad, raTa<br />

CvenTvisac naTeli gaxdes TiToeuli<br />

partiis ideologia arCevnebis win?<br />

_ memarjvene-memarcxened dayofa,<br />

rogorc es Tqven brZaneT, pirobiTia.<br />

aseTi dayofa arsebobda tradiciuli<br />

demokratiis qveynebSi, ZiriTadad evropis<br />

qveynebSi, magram igi arc SeiZleba<br />

SevadaroT CvenTan arsebul situacias.<br />

es aris TviTon mosaxleobis dayofa<br />

Sexedulebebis mixedviT: yvela muSa<br />

xmas aZlevda leiboristebs, magaliTad,<br />

inglisSi, socialistebs _ safrangeT-<br />

Si, social-demokratebs _ germaniaSi...<br />

inteligenciac memarcxeneebzea orientirebuli,<br />

xolo biznesSi Cabmuli mosaxleoba<br />

da konservatiulad ganwyobili<br />

sazogadoeba ufro metad memarjveneebze<br />

iyo orientirebuli... CvenTan ase<br />

namdvilad ar aris. sazogadoebas ar aqvs<br />

gacnobierebuli _ ginda Tu ara amas<br />

unda mivce xmao. es imitom ki ar xdeba,<br />

rom xalxs kultura ar aqvs, aramed imitom,<br />

rom memarcxeneebad da memarjveneebad<br />

dayofa CvenTan ise ar xdeba,<br />

rogorc es evropul qveynebSia. unda<br />

iTqvas, rom es tradiciuli dayofebi,<br />

garkveuli TvalsazrisiT, evropaSic ki<br />

ganicdis kriziss, Tumca ara imdenad,<br />

ramdenadac saqarTveloSi.<br />

evropaSi me-20 saukuneSi arc erTi<br />

muSa ar uyurebda imas, rogori lideri<br />

hyavda leiboristul partias. igi yvela<br />

SemTxvevaSi leiboristebs aZlevda xmas.<br />

saqarTveloSi ki xalxi partiis<br />

liderebs uyurebs da amis mixedviT<br />

iRebs gadawyvetilebas.<br />

saprezidento arCevnebis dros, miuxedavad<br />

imisa, rom ramdenime kandidati<br />

iyo, yvelasTvis naTeli iyo, rom es kandidatebi,<br />

garda mixeil saakaSvilisa,<br />

upirispirdebodnen, upirveles yovlisa,<br />

arsebul sistemas. saparlamento<br />

arCevnebis SemTxvevaSic mosaxleoba<br />

imas ufro met yuradRebas aqcevs, rom<br />

yvela maTgani am reJimis winaaRmdeg<br />

gamodis da ar ainteresebs ra gansxvavebaa,<br />

magaliTad, leiboristebsa da respublikelebs<br />

Soris.<br />

_ ramdenime xnis win qcevis kodeqss<br />

TiTqmis yvela politikuri partiis<br />

warmomadgenelma moawera xeli. ramdenad<br />

aucilebelia, winasaarCevno kampaniisas<br />

yvela maTganma daicvas es<br />

wesebi? aseT SemTxvevaSi, radikaluri<br />

poziciebis dafiqsireba ramdenad rTuli<br />

iqneba?<br />

_ me Zalian kritikulad var ganwyobili<br />

qcevis kodeqsis da im wesis mimarT,<br />

rasac xeli moewera. Cemi azriT, es<br />

Zalian Seuracxmyofelia qarTuli politikuri<br />

speqtrisTvis, romelsac erTi<br />

amerikuli instituti eubneba, rom ai,<br />

Tqven amas unda moaweroT xeli... e.i.<br />

Tqven xarT velurebi da me gaswavliT,<br />

rogor moiqceT! qarTvelebma SeiZleba<br />

yvelaferi ar vicodeT, magram qcevis<br />

wesi da eTika aravisgan gveswavleba. im<br />

radikalur dapirispirebebs, rac Cvens<br />

politikaSi xdeba, cxadia, arc erT qcevis<br />

kodeqsze xelis mowera ar uSvelis.<br />

noembris movlenebsa da opozicioner-<br />

Ta dadanaSaulebas ruseTis agentobaSi,<br />

ra Tqma unda, mohyveboda opoziciis<br />

radikaluri Sefasebebi da pasuxebi. ase<br />

rom, rogori politikacaa, politikos-<br />

Ta qcevac da brZolis xerxic Sesabamisia.<br />

politika ar aris, vTqvaT, keTilSobil<br />

qalTa pansioni, sadac qcevis wesebs<br />

aswavlian. politika aris brZola da am<br />

brZolaSi mTavaria esa Tu is jgufi ra<br />

principebs eyrdnoba sakuTari interesebis<br />

realizebisTvis.<br />

Cvens politikur speqtrs rom gadavxedoT,<br />

erTi ori wlis win zogi erTmaneTis<br />

mowinaaRmdege iyo, zogi ki dRes<br />

akritikebs imas, visac ramdenime xnis win<br />

mxars uWerda. magaliTad, is, rac ganaTlebis<br />

sferoSi ori wlis win miRwevad<br />

iTvleboda, dRes gakritikebulia<br />

TviT prezidentis mxridan, TiTqos es<br />

sxvam gaakeTa da ara am xelisuflebis<br />

warmomadgenelma.<br />

ase rom, es raRac qcevis wesebi, Cemi<br />

azriT, TamaSobs ritualur rols,<br />

romelic sinamdvileSi kavSirSi ar aris<br />

politikuri brZolis momaval perspeqtivasTan.<br />

_ magram debatebis nacvlad<br />

qarTveli politikosebi xSirad uSveri<br />

sityvebiT ilanZRebian xolme. am SemTxvevaSi<br />

ar unda SevaxsenoT maT, rom<br />

saWiroa eTikis dacva? magaliTad leiboristTa<br />

lideri Setevaze lanZRviT<br />

gadadis...<br />

_ dageTanxmebiT, rom uSveri da araeTikuri<br />

gamonaTqvamebi qarTul politikaSi<br />

blomadaa, magram ver vityvi imas,<br />

rom opoziciis mxridan es ufro xSirad<br />

xdeba. Tumca es imis brali rodia, rom<br />

romelimes am qcevis kodeqsze adre<br />

xeli mowerili ar hqonda. unda gavigoT,<br />

rom es Cveni realobaa, rac ufro populisturia.<br />

programuli da institucionaluri<br />

politikis gatarebis SesaZleblobas<br />

arsebuli sistema zRudavs.<br />

aqedan iwyeba radikaluri dapirispireba,<br />

rogorc erTi, ise meore mxridan,<br />

swored amis gamo iRebs diskusia aseT<br />

mwvave formebs. rasac Tqven meubnebiT,<br />

imas hgavs, bavSvebs rom eubnebian: modiT,<br />

ra, cudi sityvebi ar vTqvaT da kargi<br />

sityvebi vTqvaTo.<br />

CemTvis, rogorc amomrCevlisTvis,<br />

arsebiTia _ Seicvalos arsebuli politika<br />

_ es aris yvelaze mTavari. Tu<br />

CvenTvis es meorexarisxovania da prioritetad<br />

migvaCnia _ avirCioT is adamiani,<br />

romelic zrdilobianad laparakobs<br />

an ganaTlebulia, maSin am politikosebidan<br />

arc erTi politikaSi ar unda<br />

iyos. saqarTveloSi ramdenic gnebavT,<br />

imdenia zrdilobiani da ganaTlebuli<br />

adamiani... saqme sxva rameSia _ politikur<br />

brZolaSi dasaSvebia yvela is me-<br />

Todi, romelic gamarjvebas mogitans da<br />

es politikosebma Zalian kargad ician.<br />

_ inga grigolias gadacemaSi politikuri<br />

partiebis liderebs eZlevaT<br />

xolme Sansi – warmoaCinon TvianTi<br />

Crdilovani kabineti da samoqmedo<br />

programa. xom ar grCebaT STabeWdileba,<br />

rom maTi kadrebi am xelisuflebis<br />

seriozul alternativas ar warmoadgens<br />

da samoqmedo gegmebic didad ar<br />

gansxvavdeba erTmaneTisgan?<br />

_ kidev erTxel aRvniSnav, rom es<br />

aris raRac moCveneba da tyuili, vinc<br />

am programebze laparakobs da ambobs,<br />

rom me ufro lamazi programa maqvs.<br />

amas aranairi kavSiri ar aqvs imasTan _<br />

sinamdvileSi, esa Tu is partia ra politikas<br />

ganaxorcielebs. xom giTxariT,<br />

absoluturad erTi da igive uweriaT<br />

sasamarTlos damoukideblobaze nacionalur<br />

moZraobasac da yvela opoziciur<br />

partias Tavis programaSi... am<br />

SemTxvevaSi amomrCevelma unda gadawyvitos<br />

_ vis ufro metad endoba, vin<br />

ufro metad SeZlebs imis ganxorcielebas,<br />

rasac ambobs. programebis Sejibri<br />

aris xalxis kidev erTi motyueba. magaliTad,<br />

saprezidento arCevnebis<br />

dros xalxis dasaqmeba gaxda xelisuflebis<br />

prioriteti. oTxi wlis ganmavlobaSi<br />

<strong>ratom</strong> ar iyo es dasaqmeba an siRaribis<br />

daZleva prioritetebi? ukve<br />

naTelia, rom Cveni programebi mibmuli<br />

ar aris romeliRac socialur<br />

jgufebTan, anu ar keTdeba is, rac<br />

xalxs realurad unda.<br />

germaniis konstituciaSi weria, rom<br />

partia aris xalxis interesebis gamomxatveli<br />

organizacia, saqarTveloSi partiebi<br />

ki politikuri ZalauflebisTvis<br />

mebrZoli politikuri organizaciebia.<br />

ra Tqma unda, ZalauflebisTvis germaniaSic<br />

ibrZvian, magram Cveni partiebis<br />

xalxTan kavSiri Zalian sustia.<br />

germaniis social-demokratiul partias<br />

lideris SecvliT araferi mouva,<br />

CvenTan lideri rom Seicvalos, partia<br />

daiSleba. unda vaRiaroT, rom Cvens realobaSi<br />

programebs gadamwyveti mniSvneloba<br />

ar aqvT. yvelaferi mxolod piaria.<br />

rac Seexeba opoziciis resurss,<br />

SeiZleba am etapisTvis maT ar hyavdeT<br />

kadrebi, magram maTi mowveva sxvadasxva<br />

wreebidan SesaZlebelia. saxelisuflo<br />

funqciebis ganxorcielebisTvis aseT<br />

adamianebs opozicia Tavisuflad moZebnis.<br />

xelisuflebac xom xSirad iqceva<br />

ase... xelisufleba dRes cdilobs, Tavisi<br />

politikuri figurebi ukana planze<br />

gadaiyvanos da win wamowios axali xalxi,<br />

magram ramdenad Secvlis es xelisuflebis<br />

politikur kurss, amas Cven mere<br />

davinaxavT.<br />

newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

Tvalsazrisi<br />

Tavisufali savaWro-ekonomikuri zonis foTSi<br />

gaxsna msoflio biznesTan integrirebis saukeTeso<br />

winapirobaa<br />

ekonomikuri zonaa. maT Soris mxolod 3<br />

procentia warmatebuli da am warmatebis<br />

garanti is cnobili brendebi arian, romlebic<br />

am zonebSi moRvaweoben. iseTi qveynisTvis,<br />

rogoric saqarTveloa, ekonomikis<br />

amgvari mowyoba jer ucxo xilia,<br />

Tumca cnobilia sxva qveynebis gamocdileba,<br />

romlis mixedviTac unda vimoqmedoT.<br />

magaliTad, poloneTi, sadac 14 ase-<br />

Ti zona moqmedebs, ekonomikis ayvavebis<br />

xanaSia da es swored Tavisufali ekonomikuri<br />

zonebis `damsaxurebaa~.<br />

miuxedavad amisa, saqarTveloSi Tavisufali<br />

zonebis gaxsnis mowinaaRmdegeebic<br />

arian. maTi mtkicebiT, am zonebis arseboba<br />

xels uSlis evropis samezoblo politikas<br />

da qveynis evrokavSirSi gawevrianebas.<br />

saqarTvelo iswrafvis evrokavSiris<br />

wevrobisken, romelic, upirvelesad,<br />

ekonomikuri gaerTianebaa da moiTxovs<br />

saTanado sakanonmdeblo bazis Seqmnasa da<br />

ekonomikur Zlierebas. eqspertTa azriT,<br />

Tuki poloneTma SeZlo Tavisufali<br />

ekonomikuri zonebis amoqmedebiT cxovrebis<br />

donis amaRleba da evrokavSiris<br />

wevric gaxda, SesaZlebelia saqarTvelomac<br />

igive gaimeoros, oRond, garkveuli<br />

pirobebiT.<br />

`evropis samezoblo politikisTvis<br />

Tavisufali ekonomikuri zonis Seqmna<br />

bevrs arafers niSnavs. is pirvel rigSi<br />

dokumentebis standartizaciis, sursa-<br />

Tis uvneblobis, vaWrobis, Sromis dacvis,<br />

Sromis kodeqsis da sxva kanonebis evropis<br />

kanonmdeblobasTan daaxloebas<br />

moiTxovs. evropis kanonmdebloba rTulia<br />

da iseTi qveynisTvis, rogoric<br />

saqarTveloa, Zalian Znelia mas bolomde<br />

Seeguos. gvaqvs samoqmedo gegma,<br />

romelic gawerilia wlebze da saqarTvelo<br />

bevr rames akeTebs evropasTan dasaaxloeblad,<br />

magram, Cemi azriT, saqarTvelo<br />

yvela politikur gaerTianebaSi, maT<br />

Soris, natoSic male Seva, magram evrogaerTianebaSi<br />

SesvlisTvis, ekonomikuri<br />

TvalsazrisiT, seriozuli moTxovnebi da<br />

kriteriumebia dasakmayofilebeli da<br />

yvelaze optimisturi prognozebiTac ki,<br />

es 10-15 wlis Semdeg SeiZleba moxdes.<br />

mTavari aq sxva ramea _ evrokavSirSi gawevrianebis<br />

procesi aranair winaaRmdegobaSi<br />

ar aris Tavisufali ekonomikuri<br />

zonis arsebobasTan. poloneTi evrogaer-<br />

Tianebis wevria da sakmaod seriozuli<br />

Tavisufali zonebi aqvs. maT Soris erTerTi<br />

SarSan gaixsna gdanskSi. bevri miTqma-moTqma<br />

aris amasTan dakavSirebiT<br />

_kargia, cudia da a.S magram Tu polonefoTSi<br />

Tavisufali ekonomikuri zona gaixsna. es saqarTvelos msoflio<br />

bazarze integrirebisken gadadgmuli pirveli seriozuli nabijia, romelsac,<br />

ekonomistebis mtkicebiT, qveynis ekonomikis swrafi da Seuqcevadi ganviTareba<br />

unda mohyves.<br />

ra aris Tavisufali ekonomikuri zona? ekonomikuri eqspertis, profesor<br />

emzar jgerenaias saxelmZRvaneloSi _ `sabaJo saqmis teqnologiis<br />

safuZvlebi~ miTiTebulia, rom `es aris mewarmeobisa da gadasaxadebis SeRavaTiani<br />

reJimis adgili~, romelic sam mTavar princips eyrdnoba: 1. Tavisufali<br />

sabaJo sawarmoo zona, saidanac saqoneli Tavisuflad gadis rogorc<br />

eqsportze, ise Sida bazarze (Senaxvis, warmoebis da realizaciis Tavisuflebis<br />

principi); 2. repatriacia, romelic Seiqmneba sabaJo zonaSi. am principis<br />

mixedviT, ekonomikuri saqmianobis mizania am zonaSi mogebis miReba. mimReb<br />

investors unda hqondes mogebis qveynidan Tavisuflad gatanis SesaZlebloba.<br />

Tavis mxriv, es principi valutis Tavisufal konventirebadobas da<br />

SeuzRudav mimoqcevas moiTxovs; 3. sagadasaxado preferenciebi da SeRavaTebi,<br />

anu e.w. `sagadasaxado oazisi~, romelic dRg-sgan gaTavisuflebas da sxva<br />

SeRavaTebis miniWebas gulisxmobs.<br />

arsebobs sami tipis specialuri zona: safinanso zona (igive `ofSoruli~),<br />

savaWro zona da e.w. teqno-parkebi. yvela maTgani msoflioSi gavrcelebuli<br />

saxeobebia da did ekonomikur mogebas iZlevian.<br />

maia toraZe<br />

saqarTvelom arCevani gaakeTa meore<br />

tipis specialur zonaze _ foTSi Seiqmna<br />

Tavisufali savaWro-ekonomikuri zona.<br />

misi mizania investiciebis da teqnologiebis<br />

mozidva, saeqsporto potencialis<br />

gazrda, sagadamxdelo balansis gaumjobeseba,<br />

qveynis savaluto da sxva saxis<br />

Semosavlis zrda, sagareo-ekonomikuri<br />

urTierTobebis gaaqtiureba, SromiTi<br />

resursebis dasaqmebis uzrunvelyofa da<br />

xelSemwyobi pirobebis Seqmna qveynis<br />

ekonomikuri ganviTarebisTvis.<br />

foTis Tavisufali industriuli zonis<br />

SeqmniT saqarTvelos xelisuflebam<br />

moqmedebis sruli Tavisufleba mianiWa<br />

foTis portis investors RAK Investmens<br />

Authority -s, romelsac SeuZlia qveynis<br />

ekonomikur ganviTarebaSi didi wvlili<br />

Seitanos. foTi istoriulad strategiuli<br />

obieqtia. is mdebareobs Savi zRvis auz-<br />

Si da tvirTbrunvis raodenobiT mniSvnelovani<br />

adgili uWiravs. amasTan er-<br />

Tad, foTi erTerTi mTavari portia Traceka<br />

-s koridorSi, aris kavkasiis satransporto-tranzituli<br />

qselis nawili da emsaxureba<br />

yvela saxis tvirTbrunvas.<br />

profesor emzar jgerenaias azriT,<br />

Tavisufali savaWro-ekonomikuri zonis<br />

foTSi gaxsna msoflio biznesTan integrirebis<br />

saukeTeso winapirobaa da mas didi<br />

warmatebebi elis, Tu xelisufleba da<br />

investori amisTvis erToblivad izruneben.<br />

`foTis investorma, RAK Investmens Authority<br />

-ma xelisuflebasTan unda dados<br />

seriozuli xelSekruleba, romelic mas<br />

garantias miscems, rom iq biznesi biurokratiisgan<br />

sruliad Tavisufali iqneba.<br />

foTis Tavisufali zonis ganviTarebas<br />

ramdenime winapiroba unda uwyobdes<br />

xels. pirveli _ aq biznesi ICC-s (saerTa-<br />

Soriso savaWro palatis) kanonmdeblobis<br />

mixedviT unda imarTebodes, rac iTvaliswinebs<br />

infrastruqturis mowyobasac.<br />

<strong>ratom</strong> vusvamT xazs infrastruqturas da<br />

investorsa da saxelmwifos Soris marTvis<br />

xelSekrulebas? imitom, rom, Tu ar iqneba<br />

sruli infrastruqturuli xelSewyoba,<br />

frenis, wylis, gzis, rkinigzis,<br />

samoZrao liandagebis da sabocmano da<br />

sxva samsaxurebis saxiT, Zalian gaWirdeba<br />

foTis portis ganviTareba da am teritoriaze<br />

Tavisufali zonis mowyoba.<br />

meore _ foTi Zalian rTuli infrastruqturuli<br />

erTeulia. amitom gamanawilebel<br />

da maregulirebel saxelmwifo<br />

organoebTan, sazRvao, kavSirgabmulobis,<br />

erovnuli bankis Tu finansur-makontrolebel<br />

organizaciebTan urTierToba<br />

gaadvilebuli unda iyos. saqmis kargi<br />

dasawyisi aqedan iTvleba. lentis gaWra<br />

bevrs arafers niSnavs, Tu seriozul sainvesticio<br />

samuSaos ar CavatarebT. Cven<br />

unda davajeroT msoflios cnobili brendebi,<br />

romlebic dubaiSi, hongkongSi Tu<br />

singapurSi muSaoben, rom saqarTvelo<br />

aris usafrTxo, namdvilad Tavisufali,<br />

arabiurokratiuli, arakorumpirebuli<br />

da Tavisufali biznesis qveyana, romelic<br />

xels uwyobs biznesis ganviTarebas. es<br />

aris mniSvnelovani winapiroba, romelic<br />

gaTvlili unda iyos xangrZliv periodze<br />

da ara 2-3 welze an piaris efeqtebze.<br />

amasTanave, RAK Investmens Authority-ma<br />

unda moaxdinos seriozuli modernizacia.<br />

man samuSao situacia unda moumzados im<br />

brendebs, romelzec zemoT gvqonda<br />

saubari, unda awarmoos piar kampania da<br />

moizidos ucxouri msxvili brendebi,<br />

romlebic msoflio bazris sxvadasxva<br />

moTxovnilebis dakmayofilebaze mu-<br />

Saoben. rogorRac unda gavcdeT lokalur<br />

azrovnebas, rom Tavisufal zona-<br />

Si CamovasxamT limonaTs da CxorowyuSi<br />

gavasaRebT. foTis Tavisufali zonis SeqmniT<br />

Cven pretenzia ganvacxadeT msoflio<br />

bazarTan integrirebaze, risTvisac<br />

saeqsporto potencialis gazrda da sainvesticio<br />

da safinanso jgufebisTvis xelSewyoba<br />

erTerTi aucilebeli moTxovnaa.<br />

RAK Investmens Authority-ma seriozuli<br />

baza unda Seqmnas imisaTvis, rom Semosul<br />

investorebs da biznesmenebs Tavi<br />

moawonos. saWiroa muSaoba safinansosavaWro-samrewvelo<br />

mimarTulebiT imisTvis,<br />

rom gaizardos tvirTbrunva, iyos<br />

moTxovna sawyobebze, qarxnebze, gadamuSavebiT-SemfuTvel<br />

sawarmoebze da a.S.<br />

amis Semdeg ki aucilebeli nabijia axali<br />

portis aSeneba. me ase vxedav am zonis ganviTarebis<br />

perspeqtivas. Tu mas romelime<br />

punqti moakldeba, foTSi iqneba Cveulebrivi<br />

porti SeRavaTiani pirobebiT~,<br />

_ ganacxada emzar jgerenaiam CvenTan<br />

saubarSi.<br />

Tavisufali ekonomikuri zonis foT-<br />

Si gaxsna strategiulad da geografiulad<br />

swori nabijia, radgan foTs aqvs resursi<br />

_ ganaviTaros infrastruqtura. gansxvavebiT<br />

baTumisgan, romelic tvirTnakadebs<br />

ZiriTadad Txevadi navTobis saxiT<br />

agrovebs, is TiTqmis yvela saxis<br />

tvirTbrunvas axorcielebs. amasTan,<br />

foTi mdebareobs trasekas koridorSi da<br />

Sua azia-foTi-baqos xazs dasavleTic mxars<br />

uWers, rac Zalian mniSvnelovania.<br />

profesori emzar jgerenaia foTis portis<br />

aqtivSi Tvlis imasac, rom rumineTis<br />

navsadguri konstanca xdeba samxreT<br />

evropis mZlavri porti, romelsac Sua<br />

aziis mxridan partniori sWrideba. es<br />

dadebiTi faqtoria da saerTaSoriso<br />

TvalsazrisiT did rols TamaSobs.<br />

`mTavaria, foTSi rkinigzis xazi gakeTdes<br />

xarisxianad da swrafad, rom man moaxerxos<br />

produqtiuli muSaoba. dRes fo-<br />

Tis ports 8 milioni tvirTbrunva aqvs<br />

da es sakmaod Zlieri maCvenebelia, magram<br />

mas SeuZlia wliuri brunva gazardos 10-<br />

18 procentamde, xolo axali portis<br />

aSenebis Semdeg maCvenebeli gaasammagos~,<br />

_ ganacxada emzar jgerenaiam.<br />

msoflioSi sami aTasamde Tavisufali<br />

Ti dRes evrokavSiris moTxovnebs akmayofilebs<br />

biujetis deficitis, inflaciis,<br />

saeqsporto warmoebis zrdis, savaluto<br />

kursis mxriv, imis damsaxurebaa, rom<br />

swored am 14-ma Tavisufalma zonam wamoswia<br />

misi ekonomika. poloneTma am gziT<br />

saeqsporto warmoeba gaaZliera da<br />

dasaqmebis problema gadawyvita. Tqven<br />

SegiZliaT SeiswavloT poloneTis magaliTi<br />

da Tavisufali zonis gaxsnis mowinaaRmdegeebs<br />

daanaxoT, ra xdeba am qveyanaSi.<br />

evrokavSiri Tavisufal zonas sakmaod<br />

saqmianad uyurebs da ase iqneba<br />

saqarTvelos SemTxvevaSic~, _ acxadebs<br />

emzar jgerenaia.<br />

cxadia, aseTi magaliTis arsebobis<br />

pirobebSi metia Sansi, daijero da sxvac<br />

daajero, rom foTis Tavisufali zona<br />

saqarTvelos ekonomikuri ayvavebis er-<br />

TerTi winapiroba gaxdeba, magram arsebobs<br />

winaaRmdegobebi, romelic Cveni<br />

qveynis saxelmwifoebrivi mSeneblobis<br />

TiTqmis ori aTeuli wlis ganmavlobaSi<br />

yvela etapze iCenda Tavs _ korufcia,<br />

biurokratizmi da Zlieri adminisitrireba<br />

xelisuflebis mxridan.<br />

profesori emzar jgerenaia am<br />

winaaRmdegobebs xedavs da miaCnia, rom Tu<br />

RAK Investmens Authority ar aRmoCndeba ma-<br />

Rali donis operatori firma, iseTi,<br />

rogoric aris `jafsa~ dubaiSi, Tu igi ver<br />

SeZlebs, moizidos msxvili investorebi<br />

da firmebi an saxelmwifo zedmetad Caereva<br />

biznesSi, foTSi Tavisufali savaWroekonomikuri<br />

zona ar ganviTardeba.<br />

`vnaxoT, ramdenad efeqturi iqneba<br />

muSaoba da ramdenad Tavisufali iqneba<br />

xelisuflebis midgoma am sakiTxisadmi.<br />

Cven unda SevZloT dasavlur biznesTan<br />

swrafi integrireba. es sWirdeba ara mxolod<br />

ekonomikas, aramed ganaTlebas,<br />

kulturas, xelovnebas da yvela im mimarTulebas,<br />

romelic biznesisgan xelSewyobas<br />

da waxalisebas iTxovs. rogor Sei-<br />

Zleba biznesi da iurisprudencia aswavlo<br />

kargad, Tu ar iqneba ganviTarebuli<br />

biznesproduqtebi da ar iarsebebs kadrebze<br />

moTxovna? Tu saqarTvelo ar<br />

iqneba srulad integrirebuli msoflio<br />

bazarze, rogor unda movuaroT kulturas<br />

da gadavurCeT globalizaciis process?<br />

saqarTveloSi unda gaCndes saSualo<br />

qarTveli Tavisi moTxovnebiT.<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi, sxva mimarTulebebis<br />

ganviTarebaze laparakic ar iqneba.<br />

Cven seriozuli garRveva gvWirdeba msoflio<br />

bazarze da es aris nomer pirveli<br />

amocana~, - ganacxada emzar jgerenaiam.<br />

www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge 5


stumari<br />

`gedebis tbidan~ dawyebuli triumfi<br />

Tsu-s prima balerina nino ananiaSvili estumra<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

15 aprils reqtoris giorgi xubuas iniciativiT universitets prima-balerina<br />

nino ananiaSvili stumrobda. qarTvel sazogadoebasTan aseTi SexvedrebiT<br />

ganebivrebuli ar varo _ es sityvebi man iseTi mowiwebiTa da krZalviT warmosTqva,<br />

TiTqos ezedmeteboda msmenelis daufaravi simpaTia.<br />

Tamar maruaSvili<br />

Tu Tvals gadavavlebT istorias, gavixsenebT,<br />

rom sabaleto xelovneba XVI-<br />

XIX saukuneebis manZilze yalibdeboda<br />

evropasa da ruseTSi, XX saukuneSi ki -<br />

mTel msoflioSi gavrcelda. saqar-<br />

TveloSi pirveli qarTuli baletis premiera<br />

1936 wlis 27 dekembers gaimarTa<br />

Tbilisis operisa da baletis saxelmwifo<br />

TeatrSi. andria balanCivaZis balets<br />

Tavdapirvelad `mzeWabuki~ erqva da is<br />

pirvelad vaxtang Wabukianma dadga.<br />

baleti italiuri warmoSobis (balleto)<br />

franguli sityvaa da niSnavs - vcekvav.<br />

is cekvis sxva saxeebisgan, upirvelesad,<br />

moZraobis teqnikiT gansxvavdeba. primabalerinas<br />

uwodeben mocekvaves, romelic<br />

asrulebs wamyvani partiebis umravlesobas,<br />

flobs gansakuTrebul teqnikasa<br />

da artistizms.<br />

prima-balerina nino ananiaSvilis<br />

Tbilisis operisa da baletis TeatrSi<br />

moRvaweobis oTxi weli Zalian nayofieri<br />

gamodga. uwinaresad, xazgasasmelia<br />

premierebi - 27 axali sabaleto speqtakli<br />

ganxorcielda misi xelmZRvanelobiT.<br />

Teatris repertuars Seemata baletebi:<br />

`Jizeli~, Tavisi masStabiT udidesi baleti<br />

`romeo da julieta~, andre mesaJes<br />

`ori mtredi~, holger simon paulis `konservatoria~,<br />

toSiro maiuzumis `bugaku~,<br />

aleqsandr kreinis `laurensia~, erTmoqmedebiani<br />

baleti -`sagalobeli~ da mravali<br />

sxva. repertuari, ra Tqma unda, 2008<br />

welsac gamdidrdeba...<br />

gasuli wlis ivnis-ivlisSi udidesi<br />

warmateba moipova Teatris sabaleto dasis<br />

sagastrolo turneebma amerikis<br />

SeerTebul Statebsa da iaponiaSi nino<br />

ananiaSvilis xelmZRvanelobiT.<br />

presam speqtaklebs maRali Sefaseba<br />

misca. gazeTi `New York Times" werda: `nino<br />

ananiaSvilma, romelic 2004 wels Caudga<br />

saTaveSi am dass, Camoayaliba miRwevebis<br />

maRali standarti. mieciT am dass didi<br />

scena da saqarTvelom, SeiZleba, iamayos<br />

maTiT. am naTelma, Zlierma baletma<br />

Soreuli qveynidan saerTaSoriso aRiareba<br />

jakobs filous 75-e saiubileo festivalidan<br />

dawyo.~<br />

`me mjera Cveni gamarjvebebis, mjera<br />

qarTuli baletis aRmavlobis. mjera<br />

Cveni mayureblis siyvarulis da erTgulebis~<br />

_ prima-balerinas aseTi SemarTeba<br />

kidev araerT seriozul warmatebasa<br />

da didebas moutans qarTul<br />

sabaleto dass.<br />

aRsaniSnavia isic, rom qarTveli prima-balerina<br />

saqvelmoqmedo programebsac<br />

axorcielebs da CvilbavSvTa saxls<br />

mudmivad exmareba. aseTi saqvelmoqme-<br />

rusTavelis fondis sakonsultacio seminari<br />

saxelmwifo samecniero sagranto konkursis proeqtebis momzadebisa da konkursis<br />

pirobebis gacnobis mizniT, qarTvelologiis, humanitaruli da socialuri<br />

mecnierebebis fondma (rusTavelis fondi) ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi 18 aprils sakonsultacio seminari gamarTa.<br />

seminari rusTavelis fondis direqtorma TinaTin boWoriSvilma gaxsna. aRiniSna,<br />

rom samecniero grantebis konkursi reformis ganxorcielebis erTerT ZiriTad<br />

meqanizms warmoadgens da Riad gamocxadebuli konkursis pirobebi da procedura<br />

maqsimalurad gamWvirvale da obieqturi iqneba.<br />

do aqciebiT qalbatoni nino cdilobs im<br />

problemebze sazogadoebis yuradRebis<br />

koncentrirebas, romelic daavadebul<br />

adamianebs, gansakuTrebiT ki bavSvebs<br />

awuxebT.<br />

rogorc reqtorma giorgi xubuam aRni-<br />

Sna, aseTi saocari Semoqmedis stumroba<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetSi didi<br />

dResaswaulia.<br />

`albaT, qveyanaze ar arsebobs aRtacebis<br />

iseTi epiTeti, romelic qalbatoni<br />

ninos cekviT aRfrTovanebul mayurebels<br />

ar eTqvas...nino ananiaSvili<br />

msoflioSi erTaderTi balerinaa, romelic<br />

flobs or umaRles saerTaSoriso sabaleto<br />

jildos, aris varnisa (1980) da<br />

moskovis (1985) sabaleto konkursebis<br />

oqros medlisa da `gran-pris ~ mflobeli,<br />

jeksonis (aSS) sabaleto konkursis<br />

`gran-pris~ (1987w) mflobeli, romelic<br />

dRemde erTaderTi SemTxvevaa sabaleto<br />

xelovnebaSi, premia `triumfis~ laureati<br />

(1992), eleganturobis, silamazisa da ma-<br />

Rali profesionalizmisaTvis mieniWa<br />

prizi `oqros qaRlmerTi~ (1999). sxvadasxva<br />

dros iyo didi britaneTis samefo<br />

Teatrisa da daniis samefo Teatris miwveuli<br />

prima-balerina. dRemde erTaderTi<br />

qarTveli mocekvavea, romelic miwveuli<br />

iyo `niu-iork siti baletSi~, didi<br />

britaneTis samefo TeatrSi (`kovent-gardenSi")<br />

da daniis samefo TeatrSi. ABI-is<br />

mier aRiarebuli iyo `wlis saukeTeso<br />

qalbatonad~ (1997).<br />

Sesrulebis umaRlesi teqnika, virtuozuloba,<br />

daxvewili stili, graciozuli<br />

moZraobebi, iSviaTi talanti da kidev<br />

ra epiTetebiT ar moixsenieben mas baletis<br />

moyvarulebi. qalbatoni nino aris<br />

pirveli balerina, visi moRvaweobis 10 da<br />

20 wlis iubile iaponiam didi zeimiT aRni-<br />

Sna.<br />

amJamad igi qarTuli sabaleto dasis<br />

samxatvro xelmZRvanelia, romelic dRes<br />

sul sxva rakursiT warsdgeba Cvens<br />

winaSe~, _ ase warudgina reqtorma giorgi<br />

xubuam damswre sazogadoebas primabalerina<br />

nino ananiaSvili, romelmac<br />

Cveuli TavmdablobiT ganacxada, rom misi<br />

biografiidan ramdenime detali arc ki<br />

axsovda.<br />

`Zalian did madlobas gixdiT Cemi<br />

mowvevisTvis. aseve minda Tqvenc xSirad<br />

stumrobdeT Tbilisis operisa da baletis<br />

Teatrs, raTa sakuTari TvaliT darwmundeT,<br />

Tu risi gakeTeba SevZeliT am<br />

oTxi wlis manZilze...<br />

sabaleto skolis damTavrebis Semdeg<br />

moskovis did TeatrSi mimiRes. Cemi sabaleto<br />

kariera erTi aseTi SemTxveviT<br />

daiwyo.<br />

didi Teatris sabaleto dasi sagastrolod<br />

emzadeboda. ori dRis Semdeg<br />

hamburgSi unda gavmgzavrebuliyaviT da<br />

iq ramdenime speqtakli unda warmogvedgina.<br />

balet `gedebis tbis~ solisti uecrad<br />

avad gaxda da misi Secvla Teatris<br />

xelmZRvanelobis gadawyvetilebiT me<br />

momiwia, miuxedavad imisa, rom es partia<br />

manamde saerTod ar micekvia. ra Tqma<br />

unda, Tavidan es SeuZlebeli meCvena, magram<br />

ori dRis Tavdauzogavi SromiTa da<br />

repeticiebiT mizans mainc mivaRwie _<br />

speqtakli mayurebelma gulTbilad miiRo<br />

da arc Cemi Sesruleba darCenila<br />

yuradRebis miRma... am speqtaklis Semdeg<br />

Cemi cxovreba, faqtobrivad, Seicvala.<br />

baleti `gedebis tba~ CemTvis yovelTvis<br />

pirveli warmatebis simbolod darCeba.<br />

warmatebis miRweva ki, im dros, Zalin rTuli<br />

iyo. moskovis didi Teatris scenaze<br />

bevri kaSkaSa varskvlavi cekvavda... gamogeCina<br />

Tavi maT Soris, TiTqmis gmirobis<br />

tolfasi iyo.<br />

amerikaSi gamarTul jeksonis saerTa-<br />

Soriso sabaleto konkursSi pirvelad<br />

miviReT monawileoba sabWoTa kavSiridan<br />

samma balerinam: me, andres liepam da vadim<br />

pisarevma. samivem umaRlesi jildoebi<br />

miviReT: me da liepam `gran-pri~, xolo<br />

pisarevma _ oqros medali. es faqti, ma-<br />

Sin, rusuli sabaleto skolis did gamarjvebad<br />

aRiares. mniSvelovani iyo es warmateba<br />

CemTvisac, radgan msoflios wamyvanma<br />

Teatrebis xelmZRvanelebma Cemi<br />

SesaZleblobebi dainaxes da saTanadod<br />

Seafases kidec. ucxoelebs Cemi gvaris<br />

warmoTqma Zalian uWirdaT da amitom mis<br />

Secvlas mTxovdnen. ramdenime varianti<br />

movifiqreT kidec, magram rodesac mamas<br />

gavumxile am gadawyvetilebis Sesaxeb, man<br />

aseTi ram miTxra: `damijere, Svilo, Tu<br />

warmatebuli gaxdebi, maSin Seni gvaris<br />

warmoTqmas aucileblad iswavliano~...<br />

dRes kmayofili var, rom mamas davujere.<br />

yvelaze mniSvnelovani faqti Cems cxovrebaSi<br />

`niu-iork siti baletSi~ wasvla<br />

da balanCinis sabaleto xelovnebis daufleba<br />

iyo. yovelTvis aRtacebuli viyavi<br />

misi geniiT. balanCinis sabaleto skola<br />

rusuli sabaleto skolisgan Zalian gansxvavdeba.<br />

oci dRis ganmavlobaSi Tavdauzogavad<br />

vimuSaveT me da andres liepam.<br />

Sedegmac ar daayovna da amerikeli mayureblis<br />

mxurvale ovaciebi davimsaxureT.<br />

sabaleto xelovnebis daufleba<br />

Zalian did dros, Sromas, gamZleobasa da<br />

disciplinas moiTxovs. marto niWiT Sors<br />

ver waxval... madlobas vuxdi yvela Cems<br />

pedagogs, qarTul sabaleto dass, romelmac<br />

oTxi wlis ganmavlobaSi muxl-<br />

Cauxrelad imuSava CemTan erTad da bevri<br />

axali speqtakli SesTavaza qarTvel<br />

mayurebels. dRes ukve gaCnda interesi<br />

ucxoeTis mxridan... msoflio sabaleto<br />

rukaze qarTuli sabaleto dasic dafiqsirda...~<br />

_ siamayiT aRniSna prima-balerinam.<br />

saubris bolos, nino ananiaSvilma<br />

mowvevisTvis madloba gadauxada Tsu-is<br />

administracias, xazi gausva studentebTan<br />

TanamSromlobis mniSvnelobas da urTierTobis<br />

axali formebis SemuSavebas<br />

dahpirda maT, romlis mizani klasikur<br />

sabaleto xelovnebasTan axalgazrdobis<br />

ufro metad daaxloveba iqneba.<br />

darbazi sulganabuli usmenda qalbatoni<br />

ninos gulwrfel, saintereso<br />

saubars da aRfrTovanebiT Sescqeroda<br />

ekrans, sadac TavdaviwyebiT cekvavda<br />

marTlac da cekvis dedofali, romelic<br />

ganumeorebeli graciozulobiTa da artistizmiT<br />

asrulebda odeta, odilias<br />

(`gedebis tba"), avroras (`mZinare mze-<br />

Tunaxavi~), faskunjis (`faskunji") partiebs.<br />

aseTi xelovanis xilvisa da mosmenis<br />

Semdeg ar SeiZleba ar gagaxsendes<br />

erTi brZenis gamonaTqvami: `giyvardeT<br />

xelovneba sakuTar TavSi da ara sakuTari<br />

Tavi xelovnebaSi.~<br />

msoflio baletis varskvlavi dResac<br />

axali talantebis ZiebaSia da sjera, rom<br />

qarTuli sabaleto xelovnebis wiaRidan<br />

momavalSic araerTi kaSkaSa varskvlavi<br />

amobrwyindeba, romelic qalbatoni ninos<br />

gamarjvebebs gaimeorebs, gaamdidrebs da<br />

Tavisi ostatobiT kidev erTxel ganacvifrebs<br />

msoflios.<br />

mokled<br />

cieldes rogorc organizaciis bazaze,<br />

aseve individualurad, fizikuri piris an<br />

pirTa jgufis mier.<br />

saxelmwifo samecniero grantebis<br />

konkursebis ganxorcielebiT fondi xels<br />

Seuwyobs qarTuli kulturuli memkvidreobis<br />

msoflio procesebSi integrirebas.<br />

fondis daniSnulebaa, damoukidebel,<br />

adgilobriv da saerTaSoriso eqspertTa<br />

Sefasebis safuZvelze SearCios da daafinansos<br />

samecniero proeqtebi, xeli Seuwyos<br />

saqarTvelos samecniero potencialis<br />

warmoCenasa da gaZlierebas.<br />

aprilSi dagegmilia Tematuri konkursi<br />

_ `ilia da globalizacia~, romlis mizania<br />

Tematuri speqtris proeqtebis dafinanseba,<br />

romlebic sxvadasxva kuTxiT<br />

da inovaciuri midgomiT gamoikvleven<br />

ilia WavWavaZis memkvidreobas _ Semoqmedebas,<br />

cxovrebasa da sazogadoebrivpolitikur<br />

moRvaweobas.<br />

fondi, aseve, acxadebs konkursebs<br />

moklevadiani individualuri samogzauro,<br />

sakonferencio grantebis mosapoveblad.<br />

universitetis profesor-maswavleblebis<br />

SekiTxvebs ani Ciqovanisa da Tina-<br />

Tin boWoriSvilis garda, fondis direqtoris<br />

moadgilem, iuristma mirian bi-<br />

WikaSvilma, fondis finansurma menejerma<br />

giorgi miRdiselma da fondis administraciis<br />

xelmZRvanelma manana daTuaSvilma<br />

upasuxes.<br />

maTi informaciiT, sakonkurso grantebis<br />

dafinanseba saqarTvelos saxelmwifo<br />

biujetidan gamoyofili asignebebiT<br />

dafinansdeba.<br />

universitetis mecnier-TanamSromlebs<br />

2008 wels dagegmili konkursebis<br />

saxelmwifo samecniero grantebis miRebis<br />

pirobebi da maTi ganxorcielebis<br />

meqanizmebi fondis samecniero konkursebis<br />

koordinatorma ani Ciqovanma gaacno.<br />

rogorc Sexvedraze proeqtis organizatorebma<br />

ganacxades, igegmeba samecniero<br />

da Tematuri konkursebi. maTi informaciiT,<br />

fondi aseve atarebs saxelmwifo<br />

samecniero grantebis konkurss Semdegi<br />

samecniero mimarTulebebisTvis:<br />

qarTvelologiuri, humanitaruli, ekonomikuri<br />

da socialuri mecnierebebi.<br />

rogorc ani Ciqovanma ganmarta, sagranto<br />

proeqti SesaZloa ganxor-<br />

6<br />

SurTxia beroSvili<br />

newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

studentis<br />

studenturi TviTmmarTvelobis arCevnebSi<br />

5 studenturi moZraoba da 37 damoukidebeli<br />

kandidati iRebs monawileobas<br />

8 maiss studenturi TviTmmarTvelobis arCevnebi maJoritaruli sistemiT<br />

Catardeba. 29 aprils amoiwura organizaciebis mier wardgenili da damoukidebeli<br />

kandidatebis registraciis vada. rogorc centraluri saarCevno komisiis mdivanma<br />

levan turaSvilma CvenTan saubarSi aRniSna, arCevnebSi monawileobas iRebs 5<br />

studenturi moZraoba. `erTian studentur moZraobas~ warmodgenili hyavs 207<br />

kandidati, `Tavisufal studentTa universitets~ – 27 kandidati, `nacionalur<br />

sabWos~ _ 7 kandidati, `pirvelebs~ _ 6, `studentur legions~ – 4 kandidati.<br />

damoukidebel saarCevno subieqtad daregistrirda 37 kandidati. fakultetebis<br />

Sesabamisi kursebis mixedviT amomrCeveli xmas aZlevs misTvis sasurvel kandidats.<br />

`Cven yvela organizaciasTan TanamSromlobisTvis mzad varT da didi imedi gvaqvs,<br />

rom damkvirveblis statusiT arasamTavrobo organizaciebi procesSi aqtiurad<br />

CaerTvebian. CvenTvis cnobilia, rom damkvirveblis statusiT arCevnebSi monawileobas<br />

aucileblad miiRebs a/o `axalgazrdul organizaciaTa nacionaluri sabWo~, _<br />

aRniSna levan turaSvilma.<br />

arCevnebSi gamarjvebisTvis vis ra Sansebi aqvs _ am Temaze, bunebrivia,<br />

centraluri saarCevno komisiis warmomadgenloba komentars ver gaakeTebs.<br />

maTTvis arc is aris cnobili, studentur moZraobebs TviTmmarTvelobis prezidentad<br />

vin hyavT SerCeuli. ra pretenziebi da ra gegmebi aqvT studentebs,<br />

romlebic arCevnebSi iReben monawileobas? _ amis garkveva damoukideblad<br />

vcadeT da `Tavisufal studentTa universitetisa~ da `erTiani studenturi<br />

moZraobis~ warmomadgenlebs gavesaubreT.<br />

maT ver SeZles is,<br />

rasac ambobdnen<br />

gio xunwaria, ekonomikisa da biznesis<br />

fakultetis mesame kursis studenti:<br />

_ ramdenadac CvenTvis cnobilia,<br />

Tqven apirebT arCevnebSi dRevandel<br />

TviTmmarTvelobas daupirispirdeT.<br />

sainteresoa, ras gegmavT?<br />

_ arCevnebSi monawileobas viRebT gamomdinare<br />

dRevandeli studenturi<br />

TviTmmarTvelobis umoqmedobidan. didi<br />

fiqris Semdeg CamovayalibeT organizacia<br />

_ `Tavisufal studentTa universiteti~.<br />

Cven umravlesobaSi mosasvlelad<br />

bevri studenti gviWers mxars. gvsurs<br />

studentebis Tavisufali drois sworad<br />

xarjva uzrunvelvyoT da amas SevZlebT.<br />

_ TviTmmarTvelobis warmomadgenlebi<br />

acxadeben, rom isinic zrunavdnen, SemoqmedebiTi<br />

gaexadaT studenturi cxovreba.<br />

Tqven konkretulad ra ar mogewonaT?<br />

_ maT ver SeZles is, rasac ambobdnen.<br />

studenturi RonisZiebebi da mivlinebebi<br />

mxolod studentTa mcire nawilisTvis<br />

igegmeboda. maT ver SeZles,<br />

studenturi cxovreba saintereso gaexadaT,<br />

ris gamoc bevri Zalian ukmayofiloa.<br />

_ Tqven studenturi TviTmmarTvelobis<br />

prezidentoba gsurT?<br />

_ diax, Cemma organizaciam Cemi kandidatura<br />

wamoayena da mec davTanxmdi.<br />

_ prezidentad arCevis SemTxvevaSi<br />

Tqven ras gaakeTebT?<br />

_ yvela studenti iqneba Tavisufali.<br />

universitetis TviTmmarTvelobis<br />

arCevnebs ar Caatarebs romelime konkretuli<br />

politikuri partia da universitetis<br />

TviTmmarTvelobis wevrebi ar iqnebian<br />

romelime partiis interesebis gamtareblebi.<br />

gvaqvs uamravi gegma, romelsac<br />

prezentaciaze warvadgenT.<br />

_ Tqven darwmunebuli xarT, rom isini<br />

xelisuflebidan imarTebian?<br />

_ amaze Tavad faqtebi metyvelebs.<br />

TviTmmarTvelobis wevrebi piradad iyvnen<br />

CarTulni saprezidento arCevnebSi, prezident<br />

mixeil saakaSvilis saarCevno kampaniaSi<br />

da es ar niSnavs imas, rom isini imarTebian<br />

xelisuflebidan? Cven vTvliT,<br />

rom studentebi aravis gavlenis qveS ar<br />

unda moeqcnen – iqneba es xelisufleba<br />

Tu opozicia. TviTmmarTveloba apolitikuri<br />

organizacia unda iyos.<br />

igi unda asrulebdes studentebis<br />

nebas – maTi neba ki Tavisufali drois<br />

sworad xarjvaa.<br />

_ dRevandeli TviTmmarTveloba<br />

pirvelad iyo arCeuli da bunebrivia,<br />

maT hqondaT Secdomebi, magram dadebiTic<br />

bevri gaakeTes...<br />

_ ra iyo dadebiTi? RonisZiebebi mxolod<br />

erTiani studenturi moZraobis<br />

wevrebisTvis imarTeboda. mxolod maT<br />

interesebs icavdnen. sxva studentebis<br />

ideebi iblokeboda. Tu vinmes saRamos<br />

mowyoba undoda da amisTvis, sul mcire,<br />

100 lari sWirdeboda, erTi Tve awvalebdnen.<br />

is rom yofiliyo `erTiani studenturi<br />

moZraobis~ wevri, mas xom ar eqneboda<br />

100 larze problema. aseTi SemTxveva<br />

uamravia, bevria ganawyenebuli da<br />

Cven aman gvafiqrebina, rom arCevnebSi<br />

migveRo monawileoba.<br />

_ Tqven aranairad ar moeqceviT vi-<br />

Racis gavlenis qveS?<br />

_ Cven sanam studentebi varT, pasuxismgeblobas<br />

viReb Cemi organizaciis saxeliT<br />

da vacxadeb, rom arc erTi politikuri<br />

organizaciis dakveTas ar SevasrulebT.<br />

Cven vibrZolebT bolomde studentis<br />

TavisuflebisTvis.<br />

daviT cercvaZe, iuridiuli fakultetis<br />

meoTxe kursis studenti:<br />

_ organizacia `Tavisufal student-<br />

Ta universitetis~ erTerTi lideri var<br />

da Cemi mxardamWerebiT CaverTe am organizaciis<br />

saqmianobaSi. Cven gaviTvaliswinebT<br />

nebismieri studentis azrs, davicavT<br />

maT uflebebs da TiToeuls Tavisi<br />

SesaZleblobebis realizebaSi davexmarebiT.<br />

_ arsebuli TviTmmarTvelobac<br />

atarebda uamrav RonisZiebas, romelSic<br />

studentebi iyvnen CarTulni...<br />

_ es RonisZiebebi xorcieldeboda<br />

TviTmmarTvelobaSi dasaqmebuli studentebis<br />

mier. es marto Cemi azri ar aris,<br />

ase fiqrobs studentTa umravlesoba.<br />

100-dan 99 getyviT, rom TviTmmarTvelobis<br />

arseboba ar ugrZvnia. bevri studentis<br />

idea iblokeboda. TviTmmarTvelobis<br />

SigniTac hqonda adgili dapirispirebasa<br />

da konfliqts. mxolod konkretuli<br />

pirovnebebis interesebi tardeboda. am<br />

gundma da sistemam ver gaamarTla. roca<br />

erTi gundi ver amarTlebs, bunebrivia,<br />

unda movides meore, romelic mas Secvlis<br />

da gaatarebs im politikas, rac studentisTvis<br />

maqsimalurad efeqturi iqneba.<br />

_ ese igi arCevnebSi xelCarTuli<br />

brZola gaimarTeba?<br />

_ rasakvirvelia. es asec unda iyos _<br />

es aris demokratiis erTerTi forma. erTpartiuli<br />

principi demokratias ar niSnavs.<br />

opozicia yvela SemTxvevaSi saWiroa, raTa<br />

saRma azrma gaimarjvos. robotebi xom ar<br />

varT, rom erT azrs mivyveT marto.<br />

piradad getyviT, rom mec aranairad<br />

ar migrZvnia, rom Cems fakultetze TviTmmarTveloba<br />

arsebobda. Cemnairi Zalian<br />

bevria.<br />

_ TviTmmarTvelobis parlamentis<br />

Tavmjdomare ambobs, rom TviTon studentebic<br />

unda iyvnen aqtiurni da Tavadac<br />

unda iCendnen iniciativas. bevri inertulia.<br />

_ bunebrivia, nebismieri studenti<br />

gaxdeba inertuli, rodesac uyurebs,<br />

rogori Sida muxti arsebobs TviTmmarTvelobaSi.<br />

studentebs guli ucruvdebaT,<br />

rodesac proeqtebs sxvadasxva<br />

mizezis gamo ar ufinanseben. Cven am midgomas<br />

SevcvliT. vapirebT sabWoebis Seqmnas,<br />

sadac uamravi studenti dasaqmdeba<br />

da unar-Cvevebs SeiZens. adamians universiteti<br />

ayalibebs da Cven swored am process<br />

SevuwyobT xels.<br />

TviTmmarTveloba<br />

ufro qmediTi da<br />

mobiluri gaxdeba<br />

giorgi SamaTava, iuridiuli fakultetis<br />

magistraturis pirveli kursis<br />

studenti.<br />

_ Tqven TviTmmarTvelobis parlamentis<br />

Tavmjdomarem dagasaxelaT erTerT<br />

kandidatad da studenturi TviTmmarTvelobis<br />

prezidentad moiazrebiT.<br />

sainteresoa, Tqven ra gegmebiT modixarT,<br />

ras apirebT? arsebuli TviTmmarTveloba<br />

pirveli iyo da SeiZleba<br />

viRacas Tvali daexuWa mis Secdomebze,<br />

magram momaval TviTmmarTvelobas<br />

ufro met pretenziebs wauyeneben.<br />

_ giorgi avalianma Sekriba mTeli TviTmmarTvelobis<br />

Semadgenloba da isini er-<br />

Toblivad Camoyalibdnen erTaderT kandidaturaze<br />

_ es me gaxlavarT. rac Seexeba<br />

momaval TviTmmarTvelobas, pirveli plusi<br />

is iqneba, rom mcirdeba delegatTa<br />

raodenoba. Tuki moqmedi TviTmmarTveloba<br />

Sedgeba 267 wevrisagan, axali TviTmmarTveloba<br />

dakompleqtdeba 110 wevriT _<br />

es aris win gadadgmuli nabiji, rameTu igi<br />

ufro qmediTi da mobiluri gaxdeba da xelmZRvanelebs<br />

kontrolis meqanizmebic<br />

ufro meti gveqneba. garda amisa, Cven<br />

gvWirdeba ganaTlebuli da wesieri studentebi,<br />

romelTac saqmis keTeba SeuZliaT.<br />

swored aseT xalxs varCevT. moqmed TviTmmarTvelobaSi<br />

bevri studenti SemTxveviT<br />

moxvda. maT ar hqondaT gacnobierebuli<br />

_ sad da risTvis modiodnen? ra unda<br />

ekeTebinaT? es gamoricxulia axal TviTmmarTvelobaSi.<br />

rodesac adamiani saqmes pirvelad iwyebs,<br />

bunebrivia, mas xarvezebi yovelTvis<br />

Tan axlavs. momaval TviTmmarTvelobas<br />

am Secdomebis daSvebis ufleba ar aqvs.<br />

moqmedi TviTmmarTveloba materialurteqnikuri<br />

bazis Seqmnas didi xani mounda.<br />

aqve minda aRvniSno universitetis<br />

administraciisa da reqtoratis daxmareba<br />

am mimarTulebiT.<br />

rac Seexeba momaval TviTmmarTvelobas,<br />

es iqneba absoluturad universitetsa<br />

da studentebze orientirebuli organo,<br />

romelic maqsimalurad Seuwyobs xels<br />

studentebis uflebaTa dacvas, maT integracias<br />

evropul saganmanaTleblo sivrceSi.<br />

vgegmavT, aseve, gemovnebian RonisZiebebs,<br />

raTa studentebma Tavisufali<br />

dro sainteresod gamoiyenon.<br />

_ moqmed TviTmmarTvelobas uyeneben<br />

pretenziebs, rom Zalian bevrma<br />

studentma misi saqmianobis Sesaxeb<br />

araferi icis. aseve saubroben imaze,<br />

rom studentebs proeqtebis ganxorcielebaSi<br />

ar exmarebian. ra informacia<br />

gaqvT Tqven?<br />

_ am pretenziebs mTlianad ver veTanxmebi,<br />

Tumca nawilobriv SeiZleba asec<br />

iyos. Tu rigiTi studentebis proeqtebs<br />

TviTmmarTvelobis zogierTi wevri gulgrilad<br />

moekida, es imis bralia, rom nawili<br />

SemTxveviT moxvda am organizaciaSi.<br />

Tumca imasac getyviT, rom umravlesobas<br />

Cven proeqtebi davufinanseT.<br />

noembris TveSi gamocxadebuli konkursis<br />

Sedegad Semosuli 25 ganacxadidan<br />

21 proeqti davafinanseT. es iyo sxvadasxva<br />

saxis proeqtebi _ konferenciebi, kulturul-gasarTobi,<br />

sportuli RonisZiebebi...<br />

ase rom, ver dageTanxmebiT imaSi,<br />

rom ar gaviTvaliswineT ama Tu im studentis<br />

idea da mosazreba.<br />

azri<br />

garda amisa, moqmedi TviTmmarTveloba<br />

aqamde centralizebuli struqtura<br />

iyo da RonisZiebebi mxolod sauniversiteto<br />

masStabiT tardeboda. momavali<br />

TviTmmarTveloba ki decentralizebuli<br />

iqneba, anu ZiriTadad fakultetebi daitvirTebian<br />

da RonisZiebebsac fakultetebis<br />

masStabiT CavatarebT.<br />

_ amboben, rom moqmed TviTmmaTvelobas<br />

xelisufleba marTavs, rom<br />

TviTmmarTvelobis ZiriTadi Semadgenloba<br />

apolitikuri ar aris. Tqven ras<br />

daupirispirebdiT am mosazrebas?<br />

_ cudia, rodesac TviTmmarTvelobas<br />

aseT braldebebs uyeneben.<br />

vinc amas ambobs, gulisxmobs im fr-<br />

Tas, romelmac monawileoba miiRo mixeil<br />

saakaSvilis saarCevno kampaniaSi. am axalgazrdul<br />

StabSi TviTmmarTvelobidan<br />

warmodgenili iyo daaxloebiT 15-20 procenti<br />

wevrebisa, opoziciis politikur<br />

kurssac amdenive procenti uWerda mxars,<br />

60 procenti ki neitralur pozicias afiqsirebda.<br />

anu TviTmmarTvelobaSi umravlesoba<br />

sruliad apolitikuria da ar Sei-<br />

Zleba mTeli organizacia nacionalur<br />

moZraobasTan gavaigivoT.<br />

_ Tqven Tu TviTmmarTvelobis prezidentad<br />

agirCeven, vinmes politikur<br />

kurss gaatarebT?<br />

_ Cemi prezidentobis SemTxvevaSi<br />

TviTmmarTveloba iqneba apolitikuri,<br />

magram yvelas aqvs ufleba universitetis<br />

farglebs gareT Tavisi politikuri<br />

Sexeduleba daafiqsiros. Cven amas veravis<br />

avukrZalavT. saarCevno yuTTanac<br />

yvela studenti Tavisufalia, mTavaria<br />

igi politikurad angaJirebuli ar iyos<br />

universitetSi.<br />

_ Tqven rogor gesaxebaT studentebis<br />

dasaqmeba, maTi uflebebis dacva,<br />

saswavlo procesSi wamoWrili problemebis<br />

gadaWra?<br />

_ miuxedavad Cveni oponentebis<br />

araerTi braldebisa, Cven maqsimalurad<br />

viTanamSromlebT, pirvel rigSi, xelisuflebasTan.<br />

Tuki raime SemoTavazeba iqneba<br />

xelisuflebis mxridan da SegveZleba<br />

davasaqmoT studentebi, razea saubari.<br />

rac Seexeba studentebis uflebebis dacvas,<br />

Cvens organizaciaSi funqcionirebda<br />

da kvlav gaagrZelebs muSaobas student-<br />

Ta uflebebis dacvis departamenti.<br />

_ Zalian bevrma studentma araferi<br />

icis studentTa TviTmmarTvelobis<br />

saqmianobis Sesaxeb. rogor apirebT Tqveni<br />

muSaobis propagandas?<br />

_ es SeiZleba imis brali gaxldaT, rom<br />

moqmedi TviTmmarTveloba gaxda centralizebuli<br />

struqtura. axla siaxlea<br />

is, rom muSaobas daviwyebT fakultetebze,<br />

rac studentebs CvenTan urTierTobis<br />

saSualebas miscems. vapirebT 6 TveSi<br />

erTxel sociologiuri gamokiTxvebis<br />

Catarebas. am gamokiTxvebiT gavigebT _<br />

risi gakeTeba surT studentebs? rogor<br />

warmoudgeniaT maT TviTmmarTvelobis<br />

saqmianoba? ra mimarTulebiT sWirdebaT<br />

Cveni daxmareba? ra proeqtebisa da<br />

RonisZiebebis ganxorcieleba undaT? es,<br />

garkveulwilad, xels Seuwyobs maT gaaqtiurebas.<br />

garda amisa vgegmavT _ weliwadSi<br />

erTxel an 6 TveSi erTxel studenturma<br />

TviTmmarTvelobam fakultetebis<br />

mixedviT studentebs CavabaroT Cvens<br />

mier gaweuli muSaobis angariSi, movismenT<br />

maT SeniSvnebsa da winadadebebs. es<br />

uzrunvelyofs maT integracias am organizaciaSi.<br />

am RonisZiebaTa sinTezi mogvcems<br />

imas, rom axali studenturi TviTmmarTveloba<br />

iqneba popularuli da reitinguli<br />

studentebsa da sauniversiteto<br />

sazogadoebaSi.<br />

_ Tu gaimarjvebT arCevnebSi, sainteresoa,<br />

rogori damokidebuleba<br />

geqnebaT opoziciurad ganwyobil fr-<br />

TasTan? rogor fiqrobT, ramdenad<br />

saWiroa opozicia, romelic Tqvens<br />

saqmianobas gaakontrolebs?<br />

_ TviTmmarTvelobisa da Cemi gundis<br />

kari yvelasTvis mudam Ria iqneba. Tu davinaxav,<br />

rom esa Tu is delegati mowadinebulia,<br />

raRac Sematos TviTmmarTvelobas,<br />

mas maqsimalurad xels Sevuwyob. vfiqrob,<br />

axal TviTmmarTvelobaSi ar iqneba<br />

araviTari pozicia da opozicia. es iqneba<br />

erTiani gundi, romelic gunduri principiT<br />

imoqmedebs da gaiTvaliswinebs yvela<br />

saR azrs.<br />

gverdi moamzada nino kakuliam<br />

www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge 7


TanamSromloba<br />

Tomas batas saxelobis universiteti<br />

Tsu-sTan partnioruli urTierTobis<br />

damyarebis survils gamoTqvams<br />

Tbilisis<br />

universiteti<br />

CexeTis qalaq zlinSi mdebare Tomas batas saxelobis universiteti ivane<br />

javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetTan partnioruli<br />

urTierTobis damyarebis survils gamoTqvams. am mizniT, aRniSnuli<br />

universitetis administraciis warmomadgenelma cegilova miroslavam 17<br />

aprils Tsu-is studentebisTvis gacvliTi programebis prezentacia<br />

gamarTa. rogorc gairkva, CexeTis istoriul qalaq zlinSi mdebare universiteti<br />

atarebs cnobili fexsacmelebis koncernis damaarsebeli Tomas<br />

batas saxels, romelic swored am qalaqSi daibada.<br />

xaTuna xatiaSvili<br />

cegilova miroslavas ganmartebiT,<br />

zlinSi universiteti 1969 wels daarsda.<br />

man umaRlesi saganmanaTleblo da samecniero<br />

kvleviTi umaRlesi saswavleblis<br />

saxiT funqcionireba 2001 wlidan daiwyo,<br />

dReisTvis ki igi ukve umaRlesi donis<br />

saerTaSoriso universitetebis asociaciaSia<br />

gaerTianebuli.<br />

rogorc prezentaciaze iTqva, Tomas<br />

batas universiteti Tanamedrove teqnologiebiT<br />

aRWurvil kompleqsur centrs<br />

warmoadgens, sadac swavleba inglisur da<br />

Cexur enebze mimdinareobs. igi saSualo<br />

zomis Cexur universitetad iTvleba, sadac<br />

5 fakulteti funqcionirebs da 41<br />

akademiuri programa iswavleba, romelTagan<br />

10 inglisurenovania.<br />

umaRles saswavlebelSi yovelwliurad<br />

ganaTlebas 11 aTasi studenti eufleba,<br />

romelTagan 650 saerTaSoriso<br />

kontingents warmoadgens. universitets<br />

mTlianad 430 akademiuri personali emsaxureba.<br />

umaRlesi saswavleblis statusiT<br />

funqcionirebis ganmavlobaSi Tomas batas<br />

saxelobis universitets msoflios<br />

masStabiT 130-ze meti qveynis universitetebTan<br />

aqvs gaformebuli urTierT-<br />

TanamSromlobis memorandumi da surs,<br />

Tsu-is partnioric gaxdes.<br />

evropuli tipis universitetebisgan<br />

gansxvavebiT, Cexur universitetSi bakalavris<br />

xarisxis misaRebad swavla samwliania.<br />

aq sxvadasxva qveynis moqalaqeebs<br />

SeuZliaT _ daeuflon qimiasa da materialur<br />

teqnologiebs, humanitarul<br />

fakultetze ki filosofiisa da biznesis<br />

administrirebisTvis saWiro specialobebs.<br />

samagistro programaze swavleba<br />

orwliania. am universitetSi ucxoeli<br />

studentebisTvis magistris xarisxis mopoveba<br />

SesaZlebelia biznesisa da<br />

ekonomikis fakultetze (ekonomika da<br />

menejmenti, marketingi da menejmenti).<br />

sadoqtoro programebze Sesabamisi<br />

xarisxis misaRebad swavleba samwliania.<br />

doqtorants moeTxoveba inglisuri enis<br />

umaRles doneze codna, samagistro<br />

xarisxi da Sesabamisi kvalifikacia im saganSi,<br />

romlis Seswavlasac doqtoranturaSi<br />

apirebs, aseve sarekomendacio werili,<br />

dabeWdili publikaciebi da gamoqveynebuli<br />

naSromebi.<br />

Tomas batas universiteti ucxoeli<br />

studentebisTvis mxolod mgzavrobis<br />

Rirebulebas anazRaurebs da isic mxolod<br />

im SemTxvevaSi, Tu iq studenti<br />

araumetes sami wlis ganmavlobaSi iswavlis.<br />

aplikantebi Tavad dafaraven sacxovrebel<br />

xarjebs (kveba da bina), rac Tve-<br />

Si 200 evros Seadgens, aseve samedicino<br />

dazRvevas (400 evro wlis ganmavlobaSi),<br />

vizis safasurs da damatebiT samedicino<br />

gadasaxads individualuri klimaturi<br />

saWiroebis SemTxvevaSi.<br />

universitetis sruli studenti Tve-<br />

Si 320 evros odenobis stipendias miiRebs.<br />

CexeTSi mosalodneli `cxovrebis gaZvirebis~<br />

SemTxvevaSi, umaRlesi saswavleblis<br />

xelmZRvaneloba stipendiis gazrdas<br />

apirebs.<br />

axali gacvliTi programis SeTavaze-<br />

bam prezentaciaze damswre sazogadoebis<br />

daintereseba gamoiwvia, romlis did nawilsac<br />

humanitaruli da socialur da<br />

politikur mecnierebaTa fakultetebis<br />

specialobebis studentebi warmoadgendnen.<br />

ucxoeTSi swavlis gagrZelebis msurvelebs<br />

urTierToba uSualod Tomas batas<br />

saxelobis administraciasTan mouwevT<br />

da amaSi maT cegilova miroslava<br />

daexmareba.<br />

8<br />

Tamar maruaSvili<br />

amerikelebis mxridan telexidSi pensilvaniis<br />

universitetis profesori<br />

maikl bartoni da misi studentebi: joan<br />

megi, kuk nguieni, eSli apra, xolo<br />

saqarTvelos mxridan Tsu-is amerikis<br />

Seswavlis centris direqtoris movaleobis<br />

Semsrulebeli, profesori elene<br />

meZmariaSvili da studentebi: elada delianidi,<br />

maia Ciqvinaia, xaTuna qavTaraZe,<br />

qeTi morgoSia, nino demetraSvili, gvanca<br />

somxiSvili, nino maisuraZe da Tamuna<br />

lagvilava monawileobdnen.<br />

qarTvel da amerikel studentebs<br />

Soris saintereso, aqtualuri diskusia<br />

gaimarTa, romelic `amerikis imijis~<br />

garda sxva Temebsac Seexo, kerZod _<br />

saswavlo process, kurikulumebs, religias,<br />

kulturas, ekonomikas da saprezidento<br />

arCevnebsac.<br />

orive mxare saaTnaxevris ganmavlobaSi<br />

cdilobda amomwuravi pasuxebi mie-<br />

Ro maTTvis saintereso kiTxvebze. telexidma<br />

megobruli da keTilganwyobili<br />

urTierTobis saukeTeso magaliTi<br />

gvaCvena, romelic momavalSic gagr-<br />

Zeldeba.<br />

`Tsu-is amerikis Seswavlis centrs<br />

didi kontaqtebi aqvs amerikis wamyvan<br />

universitetebTan. aRsaniSnavia, rom<br />

ratgersis universitetis amerikismcodneobis<br />

departamentis damaarsebeli<br />

da profesori Cveni samagistro programis<br />

konsultantia. pensilvaniis saxelmwifo<br />

universitetis amerikismcodneobis<br />

fakultetis xelmZRvaneli maikl<br />

bartoni realurad eZebs gzebs Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetTan Tanam-<br />

SromlobisTvis. profesori bartoni<br />

2003 wels CvenTan imyofeboda da monawileobda<br />

amerikis Seswavlis centrisa da<br />

`amerikis imiji sazRvargareT~<br />

humanitarul fakultetTan arsebuli amerikis Seswavlis centrisa da pensilvaniis<br />

saxelmwifo universitetis amerikismcodneobis departamentis iniciativiT 16<br />

aprils telexidis meSveobiT gaimarTa Tbilissa da pensilvaniis saxelmwifo<br />

universitetebis amerikismcodneobis mimarTulebis qarTveli da amerikeli<br />

studentebis Sexvedra-diskusia Temaze: `amerikis imiji sazRvargareT~.<br />

studenturi telexidi<br />

amerikismcodneobis saqarTvelos asociaciis<br />

mier organizebul saerTa-<br />

Soriso konferenciaSi. aSS-dan xSirad<br />

viwvevT mecnierebs, romlebic saerTa-<br />

Soriso konferenciebze mTavari momxseneblebi<br />

arian. isini interesdebian<br />

qarTvel mecnierebTanTanamSromlobiT<br />

da Cvenc, bunebrivia, maTTan mudmivi<br />

kontaqtebi gvaqvs.<br />

pensilvaniis universitetis profesoris<br />

maikl bartonis survilia, Cveni<br />

studentebisTvis ganaxorcielos distanciuri<br />

saswavlo kursis proeqti, magram<br />

es sakmaod `Zviri siamovnebaa~. igi<br />

dRemde cdilobs fondebis moZiebas. ra<br />

Tqma unda, amasTan dakavSirebiT Cveni interesi<br />

didia, radgan realuri gaxdeba<br />

qarTveli studentebis am universitet-<br />

Si saswavleblad gagzavna. Tumca risi<br />

SeTavazeba SeuZlia Tbilisis saxelmwifo<br />

universitets amerikeli studentebisTvis,<br />

es jer kidev gaurkvevelia.<br />

amerikel kolegebs SevTavaze idea _<br />

Tsu-is studentebisTvis mogvewyo video<br />

leqciebis kursi. stenfordelebi<br />

damTanxmdnen da isini male qarTvel<br />

studentebs leqciebis mokle kurss<br />

waukiTxaven. profesorma maikl roklendma<br />

videokonferenciis saxiT pirveli<br />

leqcia gasuli wlis dekemberSi Caatara.<br />

igi profesor vasil kaWaravasTan<br />

erTobliv kurss kiTxulobs amerikismcodneobis<br />

samagistro programis farglebSi.<br />

igi mais-ivnisSi gegmavs kidev<br />

ramdenime video leqciis Catarebas.<br />

ramdenime xnis win profesorma bartonma<br />

SemomTavaza _ studentebi erTmaneTTan<br />

telexidis meSveobiT<br />

dagvekavSirebina. ra Tqma unda, gamixarda<br />

da davTanxmdi. ai, ase moxda pirveli<br />

telexidis CarTva, romelSic magistrant<br />

studentebTan erTad bakalavrebic<br />

iRebdnen monawileobas. am SexvedriT<br />

kmayofilni darCnen rogorc<br />

Cveni, ise amerikeli studentebi,~ _<br />

aRniSna CvenTan saubrisas profesorma<br />

elene meZmariaSvilma.<br />

`amerikelebisTvis, ekonomikuri winsvlis<br />

TvalsazrisiT, mniSvnelovania,<br />

ras fiqroben masze sxva qveynebi. swored<br />

amazea damokidebuli, ramdenad warmatebuli<br />

Tu warumatebeli iqneba maTi<br />

sagareo politika~, _ ganacxada studentebTan<br />

saubrisas maikl bartonma. man<br />

gamoTqva survili, gaecnos Cvens kurikulumebs.<br />

profesori imiTac dainteresda,<br />

Tu ra sagnebs swavloben aq amerikanistebi.<br />

studentma joan megma aRniSna, rom<br />

amerikismcodneoba Zalian saintereso<br />

specialobaa, romelic amerikis kulturas,<br />

istorias, sazogadoebas exeba. es<br />

specialoba, aseve, saSualebas iZleva<br />

nebismier problemas sxvadasxva kuTxiT<br />

Sexedo, bevri saintereso ram gaigo<br />

im qveynis Sesaxeb, sadac cxovrob da<br />

saqmianob...<br />

`mimaCnia, rom amerikaze qarTvelebis<br />

STabeWdileba Zalian optimisturi da<br />

dadebiTia. qarTvelebi amerikisgan daxmarebasa<br />

da Tanadgomas elian. vTvli,<br />

rom es amerikisTvisac Zalian mniSvnelovania.<br />

amerikac, Tavis mxriv, cdilobs<br />

_ ufro meti dro dauTmos yofili<br />

sabWoTa kavSiris qveynebSi<br />

demokratiis ganviTarebas. vcdilobT,<br />

gavigoT _ ra surT dRes sxva qveynebs<br />

da riT SegviZlia maTi daxmareba.<br />

amerikelebi saqarTvelos icnobdnen<br />

rogorc ruseTis nawils, dRes ki sul<br />

sxva situaciaa,~ _ aRniSna maikl bartonma.<br />

diskusiis dros daisva kiTxva _ ramdenad<br />

demokratiuli iyo e.w. terorizmisa<br />

da diqtatoris winaaRmdeg omis<br />

wamowyeba eraySi, razec profesorma<br />

bartonma upasuxa: `rTulia gaigo, ramdenad<br />

sworia esa Tu is nabiji, magram<br />

mTavari am SemTxvevaSi iyo is, rom Tavad<br />

erayis mosaxleobas surda im<br />

sistemisgan gaTavisufleba. am gadawyvetilebis<br />

momxreni iyvnen isinic, vinc<br />

buSs mxars ar uWerda. SesaZloa, sadam<br />

huseins ar hqonda aranairi masobrivi<br />

ganadgurebis iaraRi da Cveni SiSi terorizmis<br />

gaZlierebis gamo usafuZvlo<br />

gamomdgariyo, magram piriqiT rom yofiliyo,<br />

maSin ra moxdeboda? swored<br />

amitom gadadga amerikam es nabiji."<br />

amerikelma studentma kukma aRniSna,<br />

rom Zalian kargad esmis am gadawyvetilebis<br />

mniSvneloba, radgan Tavadac<br />

vietnamidan aris devnili. man gamoiara<br />

omi, naxa Zalian bevri tkivili, msxverpli<br />

da danakargi, magram is amarTlebs<br />

amerikis nabijs, radgan Tvlis, rom es<br />

omi qveynebs Soris ki ara, Tavisuflebasa<br />

da diqtaturas Soris iyo. `gasagebia,<br />

ra SeiZleba mohyoloda am nabijs,<br />

magram sacdelad namdvilad Rirda!~ _<br />

dasZina man.<br />

`sayuradReboa, rom bolo wels, saer-<br />

To ZalisxmeviT, sakmaod bevri ram gakeTda<br />

amerikamcodneobis mimarTulebiT.<br />

es aris mecnierebis sruliad axali<br />

dargi, igi interdisciplinarulia da<br />

Zalian perspeqtiuli im TvalsazrisiT,<br />

rom nebismier kursdamTavrebuls Seu-<br />

Zlia imuSaos sruliad gansxvavebuli mimarTulebebiT,<br />

iyos literatori, istorikosi,<br />

samarTalmcodne, xelovnebaTmcodne<br />

da a.S.~ _ aRniSna profesorma<br />

elene meZmariaSvilma.<br />

saqarTvelos saganmanaTleblo sivrceSi<br />

studenturi telexidi TavisTavad<br />

Zalian mniSvnelovani faqtia, radgan<br />

is qarTuli ganaTlebis sistemas<br />

kidev ufro daxvewilsa da srulyofils<br />

gaxdis. studentebs miecemaT saSualeba,<br />

ufro axlos gaecnon ucxoeli Tanatolebis<br />

interesebs, Sexedulebebs,<br />

cxovrebis wessa da ganaTlebis sistemis<br />

Taviseburebebs, aseve, amerikel profesorebs.<br />

aseTi saxis videokonferenciebi<br />

momavalSic rom gagrZeldes, saWiroa<br />

teqnikuri sakiTxebis mowesrigeba TviT<br />

Cvens universitetSi (vinaidan telexidis<br />

organizeba jerjerobiT mxolod<br />

`Ria sazogadoeba _ saqarTvelo~-s<br />

ofisSia SesaZlebeli), rac imedia momavalSi<br />

dadebiTad gadawydeba.<br />

newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge


Tbilisis<br />

universiteti<br />

mogoneba<br />

profesor daviT doliZis dabadebidan<br />

100 wlisTavs saiubileo sxdoma mieZRvna<br />

cnobili mecnierisa da<br />

pedagogis, saqarTveloSi<br />

hidroaeromeqanikaSi mecnieruli<br />

kvlevis fuZemdeblis,<br />

fizika-maTematikis<br />

mecnierebaTa doqtoris,<br />

profesor daviT doliZis<br />

dabadebidan 100 wlisTavi<br />

Sesrulda.<br />

saqarTvelos maTematikosTa<br />

kavSirma da saqarTvelos meqanikosTa<br />

kavSirma am TariRs saiubileo<br />

sxdoma miuZRvna, romelic<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

i. vekuas saxelobis<br />

gamoyenebiTi maTematikis institutis<br />

saaqto darbazSi 17 aprils<br />

gaimarTa. saiubileo sxdomaze<br />

daviT doliZis cxovrebisa da<br />

moRvaweobis Sesaxeb moxsenebiT<br />

gamovida saqarTvelos maTematikosTa<br />

kavSiris prezidenti profesori<br />

jondo SariqaZe, mogonebebiT<br />

ki _ profesorebi<br />

luiza SafaqiZe, avTandil cicqiSvili,<br />

nodar jorbenaZe. mama<br />

gaixsena profesorma nugzar<br />

doliZem. mecnieris saiubileo<br />

saRamo xelovnebis skolis meviolineTa<br />

ansamblis mier Sesrulebuli<br />

klasikuri melodiebiT<br />

dasrulda.<br />

daviT doliZe daibada 1908<br />

wlis 3 Tebervals Coxatauris<br />

raionis sofel buknarSi SeZlebuli<br />

glexis ojaxSi. 1924 wels<br />

man daamTavra ozurgeTis gimnazia<br />

da imave wels Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis pedagogiuri<br />

fakultetis maTematikuri<br />

ganyofilebis studenti<br />

gaxda. 1928 wels daviTi am-<br />

Tavrebs Tbilisis universitets<br />

da sxva qarTvel maTematikosebTan<br />

erTad akademikos n. musxeliSvilis<br />

rekomendaciiT da mxardaWeriT<br />

igzavneba sabWoTa<br />

kavSiris erTerT udides samecniero<br />

centrSi – leningradSi.<br />

bavSvobaSi maTematikaze arc<br />

uocnebia. ozurgeTis gimnaziaSi<br />

swavlis dros iumoristul Jurnal<br />

`wkipurtSi~ TanamSromlobda<br />

– aqveynebda moTxrobebs,<br />

leqsebs, statiebs. msaxiobobda<br />

kidec – dramatul wreSi iyo Cabmuli,<br />

iSviaTi musikalobisa da<br />

saucxoo tembris tenoris wyalobiT<br />

zogjer musikalur speqtaklebSi<br />

mTavari rolis Semsrulebladac<br />

iwvevdnen. TbilisSi Camosuls<br />

cnobili kompozitori da<br />

sazogado moRvawe iona tuskia<br />

konservatoriaSi Sesvlas urCevda,<br />

musikis siyvaruli mas bolomde<br />

SerCa, magram specialobad<br />

maTematika arCia.<br />

leningradSi daviT doliZesTan<br />

erTad aspiranturaSi swavlobdnen:<br />

ilia vekua, viqtor kupraZe,<br />

evgeni xaraZe, vahan mamasaxlisovi,<br />

elefTer andronikaSvili,<br />

ambrosi ruxaZe, alioSa gorgiZe,<br />

beno balavaZe, iason mecxvariSvili,<br />

vaxtang gogolaZe,<br />

grigol xaJalia. maTTan erTad<br />

leningradSi mecnierebis sxvadasxva<br />

dargs euflebodnen: giorgi<br />

wereTeli, sergi jiqia, SoTa<br />

ZiZiguri, sergi JRenti, mixeil<br />

xubua, ioseb megreliZe, mixeil<br />

CxeiZe, giorgi xaratiSvili. es is<br />

Taobaa, romelmac SemdgomSi saxeli<br />

gauTqva qarTul mecnierebas.<br />

daviT doliZe saxelmwifo<br />

hidrologiis institutis aspiranturaSi<br />

Cairicxa Teoriuli<br />

hidromeqanikis specialobiT,<br />

romlis dasrulebis Semdeg, 1933<br />

wels igi icavs sakandidato disertacias<br />

da sxvebTan erTad<br />

brundeba saqarTveloSi. dabrunebisTanave<br />

igi muSaobas iwyebs<br />

Tbilisis satyeo institutis,<br />

SemdgomSi, sasoflo-sameurneo<br />

institutis maTematikis kaTedris<br />

gamged.<br />

1945 wels daviT doliZem<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis<br />

Tbilisis a. razmaZis saxelobis<br />

maTematikis institutSi<br />

daicva sadoqtoro disertacia<br />

Temaze: `blanti arakumSvadi<br />

siTxis arastacionaruli moZraobis<br />

ZiriTadi sasazRvro<br />

amocana". disertacias maRal Sefasebas<br />

aZleven oficialuri<br />

oponentebi, akademokosebi: m.<br />

lavrentievi, s. xristianoviCi, i.<br />

vekua.<br />

samamulo omis periodSi daviT<br />

doliZe saqarTvelos mecnierebaTa<br />

akademiis maTematikisa<br />

da sabunebismetyvelo<br />

mecnierebaTa ganyofilebis swavluli<br />

mdivani iyo, amave dros<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis<br />

Jurnal `moambis~ redaqtoris<br />

– akademikos n. musxeliSvilis<br />

moadgile. am wlebSi igi<br />

ganagrZobda Tbilisis universitetSi<br />

muSaobas. daaarsa jer<br />

teqnikuri meqanikis, Semdeg ki<br />

hidroaeromeqanikis kaTedra,<br />

romelsac gardacvalebamde xelmZRvanelobda.<br />

1947-1954 wleb-<br />

Si igi Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

proreqtori iyo saswavlo<br />

nawilSi. universitetis<br />

saTaveSi am periodSi akademikosi<br />

n. kecxoveli udgas da Tuki<br />

raime siaxle dainerga universitetSi<br />

da universitetma saxeli<br />

gaiTqva, profesor daviT doliZes,<br />

sxvebTan erTad, mniSvnelovani<br />

wvlili aqvs Setanili.<br />

universitetSi moRvaweobisas<br />

daviT doliZe nayofier pedagogiur<br />

da mecnierul muSaobas<br />

eweoda. am periodSi gamoqveynda<br />

misi oTxi saxelmZRvanelo: `kinematika~,<br />

`deformad sxeulTa<br />

meqanikis Sesavali~, `Teoriuli<br />

meqanikis mokle kursi~, `hidroaeromeqanika~.<br />

am ukanasknelma<br />

Tbilisis universitetis<br />

premia daimsaxura daviT doliZis<br />

gardacvalebis Semdeg.<br />

profesor daviT doliZis<br />

naSrom-naRvawi ZiriTadad Tavmoyrilia<br />

mis monografiaSi,<br />

romelic rusulad gamovida sa-<br />

TauriT: `blanti siTxis arastacionaruli<br />

dinebis zogierTi<br />

ZiriTadi sakiTxi~, romlis mxolod<br />

pirveli koreqturis wakiTxva<br />

moaswro.<br />

profesori daviT doliZe<br />

moulodnelad gardaicvala 52<br />

wlis asakSi, 1960 wlis 9 seqtembers.<br />

daviT doliZis naSromebs<br />

did Sefasebas aZleven mecnierebi,<br />

rogorc CvenSi, aseve sazRvargareT.<br />

misi ramdenime naSromi<br />

gamovida sazRvargareT, maT<br />

Soris, amerikis SeerTebul<br />

StatebSi. samecniero wreebSi<br />

Cvens Tanamemamules rom didad<br />

afaseben, erTi faqtidanac Cans:<br />

cnobili rusi mecnieris, akademikos<br />

nikoloz koCinis arqiv-<br />

Si daumTavrebeli aRmoCnda sakmaod<br />

didi gamokvleva idealuri<br />

siTxis sasazRvro amocanis<br />

Sesaxeb. es gamokvleva rus mecnierTa<br />

TxovniT daasrula da<br />

dasabeWdad moamzada swored daviT<br />

doliZem, risTvisac maTi didi<br />

madloba daimsaxura.<br />

profesori daviT doliZe<br />

akademikos n. musxeliSvilTan<br />

erTad monawileobda meqanikis<br />

dargSi qarTuli terminologiis<br />

damuSavebasa da damkvidreba-<br />

Si.<br />

daviT doliZem daaarsa mecnieruli<br />

seminari, romelSic<br />

hidroaeromeqanikiT dainteresebuli<br />

axalgazrdoba iRebda<br />

monawileobas. yovelnairad exmareboda<br />

maT, gulwrfelad uxaroda<br />

maTi miRwevebi, Tumca maTi<br />

saboloo dafrTianeba ver<br />

moaswro. `am daxmarebas da mxardaWeras,<br />

romelsac mecnierebaSi<br />

jer kidev axalgazrda kacs<br />

uwevdnen, gansakuTrebuli mniSvneloba<br />

hqonda. es iyo agreTve<br />

zneobrivi gakveTili, romlis<br />

daviwyeba ar SeiZleba~, – werda<br />

profesori sergi regireri daviT<br />

doliZis Sesaxeb. albaT amitomac<br />

uwodebs akad. n. musxeliSvili<br />

daviT doliZes `momxibvlel<br />

adamians, saukeTeso pedagogs<br />

da mouRlel mkvlevars,<br />

Tavisi movaleobis gansakuTrebuli<br />

keTilSobilebiT Semsrulebels".<br />

es spetaki da ukeTilSobilesi<br />

pirovneba dauviwyaria misi<br />

kolegebisa da mowafeebisTvis.<br />

profesori jondo SariqaZe,<br />

saqarTvelos maTematikosTa<br />

kavSiris prezidenti<br />

maTematikuri skola<br />

Rirseulad agrZelebs didi<br />

mecnierebis tradiciebs<br />

22-25 aprils Tsu-is zust da<br />

sabunebismetyvelo mecniereba-<br />

Ta fakultetis ilia vekuas<br />

saxelobis gamoyenebiTi maTematikis<br />

institutSi mimdinareobda<br />

seminaris XXII gafarToebuli<br />

sxdomebi, romelic akademikos<br />

ilia vekuas dabadebidan 101-e<br />

wels mieZRvna.<br />

seminari gaxsna ivane javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis reqtorma,<br />

profesorma giorgi xubuam.<br />

man aRniSna, rom universitetis<br />

maTematikuri skola<br />

Rirseulad agrZelebs didi mecnierebis<br />

tradiciebs, risi erTerTi<br />

dasturi es seminaria.<br />

`qarTuli maTematikuri skola<br />

SegviZlia, popularuli gavxadoT<br />

evraziis regionSi, amisTvis<br />

saWiroa inglisurenovani programebis<br />

Seqmna da am skolis<br />

geografiuli arealis gafarToeba.<br />

universitetis maTematikur<br />

sazogadoebaSi amis resursebi<br />

namdvilad aris. aseve unda Seiqmnas<br />

interdisciplinaruli programebi,<br />

romelSic maTematikas<br />

mniSvnelovani adgili daeTmoba.<br />

cota xanSi iuridiul fakultetze<br />

dainergeba axali saswavlo<br />

kursi, romelSic gaTvaliswinebulia<br />

am sagnis swavleba,<br />

radgan yvela mecnierebisTvis<br />

saWiroa maTematikuri azrovneba~,<br />

_ ganacxada giorgi xubuam.<br />

gafarToebuli sxdomebis<br />

monawileebs miesalma Tsu-is<br />

samecniero kvlevebisa da ganvi-<br />

Tarebis departamentis ufrosi<br />

iagor kalandaZe. man aRniSna,<br />

rom amgvari seminarebi samecniero<br />

informaciis gavrcelebis,<br />

magistrantebis da doqtorantebis<br />

codnis donis amaRlebis kargi<br />

saSualebaa.<br />

ilia vekuas saxelobis gamoyenebiTi<br />

maTematikis institutis<br />

direqtoris, profesor giorgi<br />

jaianis TqmiT, seminari tradiciulia<br />

da igi akademikosma ilia<br />

vekuam daaarsa. gafarToebul sxdomebSi<br />

yovelTvis asobiT mecnieri<br />

monawileobs, maT Soris,<br />

ucxoelebic. mimdinare seminaris<br />

maRal samecniero mniSvnelobaze<br />

metyvelebs isic, rom mis<br />

muSaobaSi ungreli mecnieri,<br />

profesori g. gati monawileobs.<br />

mecnierebma seminaris gafar-<br />

Toebul sxdomebze 104 moxseneba<br />

waradgines. cal-calke<br />

muSaobda aTi samecniero seqcia:<br />

maTematikis safuZvlebisa da<br />

maTematikuri logikis (xelmZRvaneli<br />

aleqsandre xaraziSvili);<br />

funqciis Teoriis (xelmZRvaneli<br />

leri gogolaZe); kompleqsuri<br />

analizisa da gamoyenebis<br />

(xelmZRvaneli Tengiz meunergia);<br />

diferencialuri gantolebebisa<br />

da optimaluri marTvis<br />

Teoriis (xelmZRvaneli Tamaz<br />

TadumaZe); kerZowarmoebuliani<br />

diferencialuri gantolebebis<br />

(xelmZRvaneli giorgi jaiani);<br />

myari deformadi tanis meqanikis<br />

(xelmZRvaneli mixeil baSaleiSvili);<br />

siTxisa da airis meqanikis<br />

maTematikuri problemis (xelmZRvaneli<br />

jondo SariqaZe);<br />

gamoTvliTi meqanikis (xelmZRvaneli<br />

Tamaz vaSaymaZe); alba-<br />

Tobis Teoriisa da maTematikuri<br />

statistikis (xelmZRvaneli elizbar<br />

nadaraia); maTematikuri<br />

modelirebisa da gamoTvliTi<br />

maTematikis (xelmZRvaneli daviT<br />

gordeziani).<br />

23 aprils gafarToebuli sxdomebis<br />

monawileebma mTawmindis<br />

panTeonSi yvavilebiT Seamkes<br />

ilia vekuas saflavi.<br />

samecniero dawesebulebebSi<br />

sTavazobdnen, magram man samSobloSi<br />

dabruneba amjobina. ori<br />

wlis ganmavlobaSi igi Telavis<br />

pedagogiur institutSi muSaobda,<br />

Semdeg saqarTvelos politeqnikuri<br />

institutis rusuli enis<br />

kaTedris gamge iyo. 1962 wels is<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetSi<br />

miiwvies.<br />

qalbatonma linam student-<br />

Ta araerTi Taoba aRzarda. mravali<br />

wlis ganmavlobaSi xelmZRvmTeli<br />

reqtorati da profesura<br />

gamorCeuli aspirantis dasacavad dadga<br />

lina xixaZis gaxseneba<br />

gardaicvala Rvawlmosili<br />

mecnieri, ivane javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis<br />

humanitaruli fakultetis<br />

filologiuri mimarTulebis,<br />

rusuli literaturis<br />

istoriis ganyofilebis<br />

sruli profesori lina<br />

xixaZe.<br />

qalbatonma linam universitetis<br />

damTavrebisTanave warmatebiT<br />

Caabara misaRebi gamocdebi<br />

leningradis a. gercenis<br />

saxelobis pedagogiuri institutis<br />

aspiranturaSi. rodesac<br />

e.w. `osobi otdelis TanamSromlebma~<br />

(suk-is ganyofileba iyo<br />

sabWoTa periodis yvela dawesebulebaSi)<br />

aRmoaCines, rom aspiranti<br />

lina xixaZe `xalxis mtris~<br />

qaliSvili yofila, moindomes<br />

misi aspiranturidan garicxva, magram<br />

maSin mTeli reqtorati da<br />

profesura gamorCeuli aspirantis<br />

dasacavad dadga. ormocdaa-<br />

Tiani wlebis dasawyisSi es uprecedento<br />

SemTxveva iyo.<br />

sakandidato disertaciis<br />

dacvis Semdeg qalbaton linas<br />

samsaxurs leningradis wamyvan<br />

umaRles saswavleblebsa da<br />

anelobda studentTa samecniero<br />

wres. inteligenciis ufros<br />

Taobas dResac axsovs 70-iani<br />

wlebis literaturuli saRamoebi.<br />

es iyo wlebi, rodesac totalitaruli<br />

reJimis pirobebSi pasternakis,<br />

axmatovas, cvetaevas<br />

da sxva, naxevrad akrZaluli mweral-poetebis<br />

Semoqmedebaze<br />

saubari TiTqmis antisabWour<br />

qmedebad aRiqmeboda.<br />

1977 wels lina xixaZem daicva<br />

sadoqtoro disertacia Temaze:<br />

`saqarTveloSi rusuli<br />

literaturis aRqmis istoriidan<br />

(istoriuli funqcionaluri Seswavlis<br />

cda)". am naSromiT man axali<br />

mimarTuleba misca rusulqarTul<br />

literaturuli urTierTobebis<br />

kvlevas. naSromi<br />

moicavda recefciuli procesebis<br />

analizis, qarTuli literaturuli<br />

sazogadoebis mier<br />

rusuli literaturis aRqmis<br />

wamyvan tendenciebs, konkretuli<br />

formebis simravleSi saerTo<br />

kanonzomierebas, rusuli literaturis<br />

qarTul sazogadoeba-<br />

Si damkvidrebis damaxasiaTebel<br />

TaviseburebaTa gamovlenas. es<br />

iyo axali sityva literaturaTmcodneobaSi,<br />

romelmac Seqmna<br />

axali mimdinareoba literaturul<br />

urTierTobaTa SeswavlaSi.<br />

garda pedagogiuri da samecniero<br />

moRvaweobisa, qalbatoni<br />

lina sistematurad aqveynebda<br />

saintereso statiebs gazeTebsa<br />

da JurnalebSi. misma werilma<br />

`avtori Tu mTargmneli~, romelic<br />

Jurnal `literaturnaia<br />

gruziaSi~ gamoqveynda, didi kamaTi<br />

gamoiwvia sakavSiro masStabiT.<br />

es werili waikiTxa im drois<br />

cnobilma rusma poetma da mTargmnelma<br />

pavle antokolskim da<br />

gamoexmaura sabWoTa inteli-<br />

genciis yvelaze popularul<br />

`literaturnaia gazetas~ furclebidan.<br />

antokolskis werils<br />

mohyva sxva cnobili avtorebis<br />

werilebi da TiTqmis ori wlis<br />

ganmavlobaSi gazeTis furclebze<br />

grZeldeboda diskusia<br />

rubrikiT _ `lina xixaZis statiis<br />

Sesaxeb~.<br />

1999 wels a. puSkinis dabadebis<br />

200 wlis iubilesTan dakav-<br />

SirebiT ruseTSi gamoica saiubileo<br />

samecniero krebulebi. er-<br />

TerT krebulSi qalbaton linas<br />

mravali wlis winaT dawerili<br />

statiac daibeWda. amgvarad, lina<br />

xixaZis naSromebi Sesulia puSkinianas<br />

oqros fondSi.<br />

bevri SeiZleba iTqvas lina<br />

xixaZis samecniero da pedagogiur<br />

moRvaweobaze. albaT<br />

saWiro iqneba misi samecniero<br />

moRvaweobis saTanado Seswavla<br />

da gaanalizeba (is iyo mravali<br />

monografiisa Tu samecniero<br />

statiis avtori). Cven, misi mowafeebi<br />

da kolegebi Rirseulad<br />

gavagrZelebT mis saqmianobas.<br />

www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge 15


ÒÀ?<br />

ÓÀÃ?<br />

ÒÏÃÉÓ?<br />

kompania Virgin Atlantic-is TviTmfrinavma londonsa<br />

da amsterdams Soris uCveulo reisi Seasrula.<br />

TviTmfrinavis bakebis oci procenti biologiuri<br />

sawvaviT iyo Sevsebuli. es sawvavi qoqosis<br />

zeTisa da palma babasus nayofis zeTs Seicavs. sul cota<br />

xnis win kompaniam aamuSava matarebeli, romlis sacavebic,<br />

aseve oci procentiT, biodizeliT iyo Sevsebuli.<br />

mecnierebma ki amas `pirveli Taobis~ biosawvavi Searqves<br />

da eWvis TvaliT Sexedes. minesotas universitetis<br />

ekonomistebis gaTvliT, gazrdili moTxovnileba sasursaTo<br />

kulturebis Semcirebas gamoiwvevs da 2025 wlisTvis<br />

msoflioSi miliard orasi aTasi kaci iSimSilebs.<br />

swavlulTa umetesobas miaCnia, rom saWiroa `meore Taobis~<br />

biosawvavis Seqmna, romelsac qalaqebSi dagrovili<br />

narCenebisgan miiReben.<br />

cnobili mecnieris rei kurcvailis gancxadebiT<br />

2029 wlisTvis xelovnuri inteleqti robotebs<br />

ara mxolod azrovnebis, adamianuri emociebis<br />

gancdis saSualebasac miscems. swavluls ar sjera,<br />

rom `manqanebis ajanyeba~ SesaZlebelia da acxadebs, Cven<br />

xom dResac adamianur-manqanur epoqaSi vcxovrobT, uamrav<br />

saqmes manqanebi adamianebze ukeT akeTeben, Semdegi<br />

nabiji ki, albaT, adamianisa da manqanis SeuRleba<br />

iqnebao. rogorc Cans, civilizaciis ganviTareba adamianuri<br />

da xelovnuri inteleqtebis<br />

gaerTianebis saSualebas Seqmnis.<br />

axali samecniero aRmoCenebi ukve<br />

iZleva adamianis tvinSi mikroCipebis<br />

gadanergvis saSualebas. es<br />

ki mis gonebriv SesaZleblobebsac<br />

gaaZlierebs da organizmsac<br />

daicavs. mikroCipebi<br />

adamians saSualebas miscems<br />

_ daimaxsovros uamravi<br />

informacia, kompiuteris<br />

siswrafiT gaTvalos<br />

sxvadasxva varianti da virtualur<br />

samyarosac ki sakuTari<br />

nervuli sistemiT daukav-<br />

Sirdes.<br />

sul cota xnis win rei<br />

kurcvaili aSS-is erovnulma sain-<br />

Jinro akademiam im jgufis wevrad<br />

airCia, romelmac XXI saukuneSi kacobriobis<br />

winaSe wamoWrili samecniero-teqnikuri<br />

problemebi unda<br />

Camoayalibos.<br />

16<br />

es kompiuteri Consumate<br />

Computer Competitio<br />

/c3/ Sesajibreblad<br />

Seiqmna da saxelad kompiuteri-biblia<br />

uwodes! mas<br />

wignis, ufro sworad, bibliis<br />

erTerTi wignis forma<br />

aqvs da zedmet saxelad `me-<br />

TerTmete mcneba~ Searqves.<br />

<strong>ratom</strong> meTerTmete? imitom,<br />

rom am kompiuteris devizi<br />

swored is meTerTmete mcnebaa,<br />

romelic daaxloebiT<br />

ase JRers: `nu Seawuxeb kompiuters,<br />

roca muSaobs~.<br />

dedamiwa ganviTarebis axal eraSi – antropocentrSi<br />

Sedis, _ ganacxades britanelma mecnierebma<br />

da iqve daamates, rom cvlilebebi, romelic Cvens<br />

Tvalwin xdeba, adamianTa moRvaweobis Sedegia da igi<br />

aranakleb mniSvnelovania, vidre dinozavrebis epoqis<br />

dasasruls iyo. mecnierebis mtkicebiT, misi kvali Sei-<br />

Zleba milionobiT wlis Semdegac aRmoaCinon. yvelaze<br />

mniSvnelovan movlenad, ra Tqma unda, naxSirorJangis<br />

raodenoba CaTvales, rac nebismieri vulkanis mier ramdenime<br />

wlis manZilze gamoyofil raodenobas bevrad<br />

aRemateba da planetas haerisa da temperaturis reJims<br />

Seucvlis. garda amisa, mecnierTa mtkicebiT, kacobriobis<br />

moRvaweobam msoflio okeaneSi mJavianobis done<br />

aswia, ramac SesaZloa marjnebis zrda SeaCeros da sazRvao<br />

rifebis struqtura Secvalos, rac, Tavis mxriv,<br />

mcenareTa da cxovelTa garkveul saxeobebs Secvlis<br />

da kvebiT jaWvs daarRvevs.<br />

swavlulTa gancxadebiT,<br />

dResdReobiT, SeuZlebelia<br />

zustad gansazRvro es yovelive<br />

ra Sedegebs moitans, magram<br />

ukve aSkaraa – industrializaciam<br />

dedamiwas saxe imdenad<br />

Seucvala, rom mis niSnebs<br />

ramdenime milioni wlis Semdegac<br />

aRmoaCenen.<br />

britanelma astronomebma kosmiur sivrce-<br />

Si kidev erTi varskvlavuri sistema aRmoaCines.<br />

mecnierTa gancxadebiT axali planetaruli sistema<br />

Zalian hgavs mzis sistemas. mis centrSi aseve varskvlavia<br />

moqceuli, romlis irgvlivac minimum ori planeta<br />

trialebs. es planetebi ki, Tavisi zomebiT, iupitersa<br />

da saturns uaxlovdeba. Tumca, aqve aRniSnaven,<br />

rom planetebi SesaZloa gacilebiT meti iyos, xolo<br />

maT Soris es ori yvelaze didia da ukeTesadac imitom<br />

gamoCndao. `axali sistema mzis sistemis Semcirebuli<br />

variantis klonia. varskvlavs mzis naxevari masa<br />

aqvs, planetebi ki masTan igive proporciebiT, orjer<br />

ufro axlos arian", _ ganacxada mecnierma martin<br />

dominikma. misi azriT, es aRmoCena adasturebs,<br />

rom mzis sistemis msgavsi sistemebi samyaroSi gacilebiT<br />

meti SeiZleba iyos, vidre aqamde warmogvedgina<br />

da maT Soris, albaT, dedamiwis msgavsi planetac<br />

moiZebneba.<br />

tanzaniis mTebSi mecnierebisTvis jer kidev<br />

ucnobi cxoveli aRmoaCines. es cxoveli, romelsac<br />

laTinurad rhunochocyon udzungwensis uwodes, gr-<br />

Zelyurebiani, moxtunave arsebebis rigs ganekuTvneba<br />

da sididiT katis zomisaa. mas nacrisferi Tavi, grZeli,<br />

mgrZnobiare cxviri da qarvisfer-yviTeli sxeuli aqvs.<br />

cxoveli mwerebiT ikvebeba da am jgufis sxva arsebebisgan<br />

sagrZnoblad gansxvavdeba. kaliforniis samecniero<br />

akademiis mecnierma galen ratburnma ganacxada, rom<br />

marTalia italielma mkvlevarma franCesko roveram am<br />

cxovels suraTi jer kidev 2005 wels gadauRo, magram<br />

vidre sakuTari TvaliT ar ixila, misi arsebobis mainc<br />

ar sjeroda.<br />

nanoteqnologiebis centris mkvlevarebma,<br />

doqtor babak ziais xelmZRvanelobiT SeimuSaves<br />

miniaturuli, usadenebo mowyobiloba,<br />

romelic adamianis organizmSi gadainergeba da mis qsovilebSi<br />

radiaciis dones gazomavs.. mowyobiloba brinjis<br />

marcvalze ufro pataraa da qsovilSi igi SpriciT<br />

SehyavT. rogorc ki mowyobiloba qsovilSi moxvdeba,<br />

maSinve, sxeulis konkretul nawilSi, realuri drois<br />

reJimSi, radiaciuli donis<br />

aRmniSvnel signalebs gadmoscems.<br />

es aparati umciresi,<br />

pasiuri dozimetria,<br />

romelic radiosixSirul<br />

identifikatorTanaa mierTebuli<br />

(RFID). signalebic<br />

aseve radiosixSireebiT gadaicema.<br />

ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ<br />

nino kakulia<br />

ÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉ<br />

maia toraZe<br />

ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ<br />

manana jurxaZe<br />

ÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À<br />

Tamar qavJaraZe<br />

iuda iskariotelis<br />

30 vercxli<br />

saaRdgomo etiudi<br />

Znelad moiZebneba kaci, romelmac ar icodes iudas<br />

kocnisa da `30 vercxlis~ am idiomatur gamoTqmaTa mniSvneloba.<br />

kacobriobis istoriaSi yvelaze gaxmaurebuli<br />

maswavleblis, moZRvris gacema dResac iseve<br />

aRelvebs adamianebs, rogorc 2000 wlis winaT. maTes<br />

saxarebaSi iuda iskariotelis Ralati amgvaradaa aRwerili:<br />

iuda `erTi im TormetTagani~, mowafe qristesi,<br />

saerTo yulabis ganmkargavi, mivida ierusalimis<br />

mRvdelmTavrebTan, macxovris dauZinebel mtrebTan<br />

da uTxra maT: `ras momcemT, rom gadmogceT igi~ (maTe,<br />

26:15). maSinve `mouwones mas ocdaaTi vercxli~. sainteresoa,<br />

gaverkveT am Ralatis zust fasSi. Tavad macxovari,<br />

romelmac winaswar icoda moRalatis saxeli, ase<br />

afasebda mas: `ujobda im kacs ar dabadebuliyo~.<br />

ax. w. 30 wlis martsa da aprilSi fesaxis dResaswaulze,<br />

rodesac ierusalimSi susxiani saRamo iyo,<br />

iudam `kedronis Relis gaRma, baRSi~, im adgilas, sadac<br />

ieso nazareveli unda Sexvedroda Tavis mimdevrebs,<br />

mis dasaWerad miiyvana aTasisTavi mTeli razmiT. ioanes<br />

saxarebis Tanaxmad, aq `Seipyres ieso da Sekres~<br />

(ioane, 18:15). manamde gamcemma maT niSani misca, moZRvars<br />

eambora Semdegi sityvebiT: `gixaroden, maswavlebelo!~<br />

rogorc Cans, dapatimrebaSi romaeli legionerebi<br />

monawileobdnen, radgan macxovari pilates –<br />

romael prokurators mihgvares. Ralatis fasi 30 vercxlia,<br />

sainteresoa, es cotaa Tu bevri? ax. w. I saukunis<br />

pirvel naxevarSi iudeaSi, romelic maSin romis imperiis<br />

provincias warmoadgenda, ori samoneto sistema yofila<br />

gavrcelebuli. erTi adgilobrivi, vercxlis wonaze<br />

damyarebuli safaseebi e.w. siklebi (Sekeli) da meore<br />

_ romauli vercxlis monetebi e.w. denarebi. maT<br />

Soris yvelaze gavrcelebuli avgustesa (Zv.w. 27w – ax.<br />

w. 14w) da tiberiusis (ax.w. 14- 37 ww.) vercxlis fulebi<br />

iyo. saxarebidan kargad Cans, rom maT macxovari<br />

yoveldRiur cxovrebaSi iyenebda. gavixsenoT misi sityvebi<br />

denarTan dakavSirebiT warmoTqmuli: `maCveneT<br />

xarkis moneta~, da miutanes mas denari. ikiTxa _ `visia<br />

es saxe da warwera?~ maT Tqves _ `keisrisa!~ `mieciT<br />

keisars keisrisa da RmrTisa – RmerTsa" (maTe, 22 : 19-<br />

21).<br />

bibliis `axali aRTqmis~ wignebSi ar aris miniSnebuli,<br />

Tu romeli samoneto sistemiT moxda moRalatisTvis<br />

gasamrjelos micema. samagierod kargad aris<br />

cnobili maTi erTmaneTTan Sefardeba – remidiumi. sa-<br />

Sualod erT siklSi oTx denars iZleodnen. ufro kargad<br />

rom warmovidginoT denaris Rirebuleba, gavixsenoT,<br />

rom romaeli legioneris dRiuri anazRaureba<br />

erTi denari gaxldaT. sainteresoa legioneris xelfasis<br />

Sedareba Tanamedrove, aSS-is armiis jariskacis<br />

Tviur xelfasTan. dRes amerikeli rigiTis Tviuri xelfasi<br />

1000 dolaria, rac daaxloebiT 30 romauli denaris<br />

tolfasia. Tu iudas romauli valutiT gadauxades<br />

gacemis safasuri, maSin mas 1000 amerikuli dolari<br />

auRia! xolo Tu vercxliT _ 4000 dolari. aseTia erTi<br />

Semazrzeni Ralatis finansuri mxare.<br />

guram lorTqifaniZe<br />

harvardis universitetis mecnierebma<br />

sensaciuri aRmoCenis Semdeg ganacxades, rom kacobriobas<br />

male kibos wamali eqneba. maT SeZles<br />

miekvliaT _ romeli nivTiereba uwyobs xels kibos<br />

ujredebis ganviTarebas. specialistebma daadgines fermenti,<br />

romelic kibos ujredebs didi raodenobiT<br />

glukozis STanTqmis da ukideganod gazrdis saSualebas<br />

aZlevs. piruvatkinazis ferments ori saxecvlileba aqvs<br />

da mkvlevarebma daadgines, rom mxolod erTerTi maTgani<br />

– pkm2 – exmareba ujredebs glukoza Warbi raodenobiT<br />

miiRos. rodesac mecnierebma es fermenti<br />

`dablokes~ da ujredi aiZules fermentis meore nairsaxeobaze<br />

gadarTuliyo, simsivnis warmoqmnis siswrafe<br />

SesamCnevad Semcirda. jer aravin icis am meTodis klinikuri<br />

gamocda ra Sedegs moitans, magram mkvlevarebs<br />

miaCniaT, rom am saSualebiT sawyis etapze simsivnis warmoqmnis<br />

procesis SeCereba SeiZleba.<br />

masala moamzada manana miqelaZem<br />

ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:<br />

nodar belqania, gia maCabeli,<br />

zaza firaliSvili, vaxtang guruli,<br />

nino CixlaZe, nana WiRlaZe,<br />

nodar xaduri, Temur nadareiSvili<br />

ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ: ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ ÂÀÌÆ.1<br />

22 10 34<br />

newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!