Download file (1,72 MB) - .PDF

Poste Italiane S.p.A. - Sped. in A. P. -70% NE Bolzano
PLATA D’ENFORMAZIUN DAL COMUN DE MAREO - Nr. 4/2011 - 23 de dezëmber 2011
Comun de Mareo, strada Catarina Lanz 48, 39030 Mareo, telefonn 0474/501023, fax 0474/501644,
www.comun.mareo.bz.it
info@comun.mareo.bz.it
Nadé, löm y pêsc po porté!
L’aministraziun y i colaboradus dal Comun de Mareo
i aoda a döta la popolaziun y a sü ghesć en
Bun Nadé y döt le bun por l’Ann Nö!

Aodanzes
Bun Nadé y Bun Ann Nö
Le tomp passa debota, y belo
endô s’arjignunse da tó
comié da en ann.
Dan porta ànse śën les festivitês
dal Sant Nadé, co è por chi co
laora con le turism i dis de majer
laûr. Por d‘atri èl l‘ocajiun da
se conzeder val‘ dis de palsa. A
düć os les mius aodanzes d'en
bel Nadé, che al pòi ester na festa
sontida te döt so significat plü sot.
Por l‘ann nö co è dan porta, ves
va a düć l‘aodanza che al pòi ester
soradöt en ann de pêsc, serenité
y contentëza, acompagné dala
benedisciun de Chël Bel Dio. Ch‘i
romagnëise düć en sanité y che
i podëise avëi trec momonć de
ligrëza y de bona löna, che i sëise
bogn da arjunje i traverć ch‘i s‘ëis
motü dant.
I viun te tomps olache trep
mëss jì debota, porchël va a düć
os soradöt l‘aodanza che i ciafëise
inće tomp por os, val‘ iade por sté
chić y por coltivé ći co è essenzial
tla vita.
Intervista
Cin' domandes al Ombolt
Cai è pa i laûrs co vën fać l'ater ann, ćiodì vën pa le tru dla roda da Fodara
Masaronn ete y nia d'Al Plan ete, ći vëgnel pa fat con le bus d'isté L'Ombolt
rospogn
Le Saltà: Ombolt, en ann
de legislatöra va a piz. Con ći
sontimont ciarëise pa zoruch al
2011
Albert Palfrader: Iu arati che ara
sii jüda eniann valgamia bun. Le
consëi de comun stimenëia. I àn na
ligna de laûrs ch’i podun mëter man
y sce cösc gareta, podunse ester plü co
encontonć.
Por l’ann 2012 èl motü a bilanz
envestiziuns por 1,3 miliuns de
euro. Cai è pa i laûrs de maiù
emportanza co garatarà tal 2012
Damperfora èl da dì che tal capitul
dles envestiziuns n’èl
nia düć i laûrs co gnarà
fać. Chisc è partis sö te
deplü capitui y usc de
bilanz. Danter i laûrs
plü emportanć èl da
nominé le paiun y la
scora de musiga d’Al
Plan y l’ampliamont
dla scora mesana d’Al
Plan. Al gnarà scrit
fora deplü raiuns, y al
gnarà laoré pa deplü
strades: i nominëii
tlò la strada La Pli -
Brach, deplü strades a
Rina, olache i àn p.ej.
ciafé dan da püch le
finanziamont por le
pröm lot dla strada
Pecëi - Tintal. Sce ara garêta, gnaràl
inće fat le tru dla roda ete por la val.
Por le tru dla roda èl porté
ete 110.000,00€. Cösc dess jì da
Fodara Masaronn ćina ta Pederü.
Ćiodì n’èsun pa nia piês da Al
Plan ete
Da Fodara Masarônn ete èl döt
terac de comun y enlò n’àn nia bria da
sciacaré con proprietars de terac. Da
dì èl inće che ćina ta Fodara Masaronn
èl en pert belo i trus. L’intenziun è
sambën da laoré fora le tru dla roda
deplën. Śën metunse en iade man con
cösc tòch, spo ài crëta che ara garatarà
da fà inće l’ater, mo enlò èl ćiamó da
baié con i proprietars privać.
Deach’i sun belo ete por la
val. Le sorvisc de bus d’isté
è jü bun. Les entrades inće.
Düć è encontonć, a pert Lé dla
Crëda co po mostré sö pordüdes
documentades de val’ milesc
d’euro. Cô ô pa jì ennant le
Comun
Nos orun en iade ćiaré che an pòi
mantignì ennant le sorvisc dles
corieres. L’intenziun è sambën da jì
ennant sön cösc tru, mo inće da ciafé
na soluziun con Lé dla Crëda, na
soluziun co vài bun por düć.
Śën baiunse en iade con la
Provinzia por tignì en pè le
sorvisc dal bus, spo ćiarunse
ennant.
Önn dai laûrs co dess
gnì fać l'ater ann è chël
pla scora mesana. Garêtel
pa inće na soluziun por la
biblioteca
Por le momont ne gnaràl
nia fat laûrs pla biblioteca.
Al podess ester tal’aria na
soluziun, mo ćiamó èl massa
adora da nen baié.
L'Ombolt de Mareo
dr. av. Albert Palfrader
2

Val' zifres dal bilanz 2012
Tla sontada dal Consëi de
Comun dai 7 de dezëmber
èl gnü traté y aproé le bilanz
de previjiun por l’ann 2012,
co s’avaliëia sön la soma de
7.105.981,00€, y è ensciö dal 8,34%
plü alt co chël da eniann. Le debit
dal Comun ala fin dal 2011 è de
5.301.031,00€. Al è tanco jü zoruch
de 523.044,00€ y dertan le 2012
dèssel ćiamó jì zoruch, por roé
spo a 4.777.987,00€. Le Comun
messarà paié zoruch dertan le
2012 debić por 744.626,00€, de
chisc 518.568,00€ de capital y
226.058,00€ de fić. La Provinzia
dà en contribut de 532.182,00€ por
paié zoruch debić, co è le 71,47%
dles rates totales. Al è da odëi de
bun edl che le debit è dal 2004 encà
tres jü zoruch. Da feter 8 miliuns
ćina a 5,3 miliuns. Sce an proietëia
le debit sön le numer de zitadins,
spo à por le 2012 vigne zitadin
de Mareo en debit de 1.620,00€,
eniann n’êl ćiamó 1.819,00€.
Entrades y spëises crësc
Por le 2012 s’aspètun entrades
corëntes de 4.169.778,00€, co è
en aumont dal 2,63% respet al
ann 2011 (cösc aumont è endere
mënder co l’indesc de aumont dai
prisc registré dal ISTAT, co è dal
3,20%). La maiù entrada vën dal
ICI con 670.000,00€. L’alicuota de
basa è romagnüda sön le 5 pormile
y chëra por les secundes ćiases
(co paia la culta de sojornanza)
è sön le 7 pormile, la plü alta. La
culta IRAP (culta regionala sön
les ativitês produtives) fej fora
141.293,00€. Dla culta sön la
publizité s’aspètun 10.000,00€,
por l’adizionala sön le consum de
forza eletrica 35.000,00€, dala culta
por l’ocupaziun de arees publiches
8.000,00€, dala culta de sojornanza
2.000,00€ (cösc è le 5% dal total,
deache le 95% ti vën passé ennant
al’Aziënda de Turism). Por d’atres
entrades tributares s’aspètun che al
vëgni ete 15.000,00€.
Les spëises corëntes preodüdes
por le 2012 è de 3.592.232,00€,
co ô dì en aumont dal 1,51%
respet al 2011. La maiù spëisa
è chëra dal personal, co fej fora
934.797,00€ (-0,25% respet al 2011).
Le Comun de Mareo à al momont
23 dependonć. Por la prestaziun
de sorvisc èl preodü da spëne
776.603,00€, por cumpré bëns de
consum y material na spëisa de
596.500,00€.
Ciomont y eghes pazes
Tla sontada dai 18 de novëmber
s’à la Junta de Comun dé jö con les
tarifes por la desgorta dal ciomont
urbann y por la desgorta dles
eghes pazes. Por le ciomont urbann
gnaràl araté tal ann co vën 0,0323€
al liter, co è respet al ann 2011 en
smendrimont dla culta dal 0,92%.
Por na jütada d’en contegnidù
da 40 litri vëgnel araté 1,29€, por
chël da 80 litri 2,58€ y por chël da
1.100 litri 35,53€. La tarifa por le
ciomont co vën da manifestaziuns
(bai, segres, festes etc.) romagn sön
2,50€ a sach da 80 litri. I cosć dal
sorvisc de desgorta vën preodü tal
bilanz de previjiun sön 271.000,00€
co vën coris al 100% dai zitadins.
Por ći co reverda les eghes èl
gnü fissé por le 2012 en prisc de
1,2474€ al m3 (1 m3 = mile litri).
I proprietars de secundes ćiases
Aministraziun
Le Consëi de Comun à aproé le bilanz de previjiun 2012, co è gnü dal 8,3%
maiù co chël dal 2011. Les envestiziuns fej fora 1,3 miliuns. Le debit dal
Comun dess roé eniann sot i 5 miliuns de euro. Les tarifes dal’ega paza y dal
ciomont è jüdes lesiermonter zoruch
La Ćiasa dal Mone a Pliscia
gnarà motüda sot sconanza.
(co paia la culta de sojornanza)
paia le 50% emplü. Döt adöm
vën la culta smendrida dal 1,65%
respet al 2011. Por l’ega da bagné
urć y parcs vëgnel conzedü na
reduziun tla mosöra dal 80%, tan
ennant che cösta ega vën moserada
con en cumpedadù aposta. Al è
preodü por le sorvisc de desgorta
y depuraziun dles eghes pazes en
cost de 356.696,00€, co mëss gnì
corì - aladô dla Provinzia - almanco
al 90% dai zitadins. Tal Comun de
Mareo vëgnel corì al 100%.
Envestiziuns
Tal capitul dles envestiziuns èl
gnü preodü endöt 1.359.960,00€,
co dess gnì finanziês al 47% con
scioldi dal Comun y al 53% tres
contribuć. I scioldi gnarà partis
sö ensciö: 10.000,00€ por cumpré
aredamont y mascînns d’ofize,
5.000,00€ por la sconanza de
bëns culturai (Ćiasa dal Mone da
Pliscia), 60.000,00€ por dorteré la
Scora Mesana d’Al Plan, 30.000,00€
por fà laûrs de manutenziun tal
salf dles manifestaziuns d’Al Plan,
70.000,00€ por le paiun d’La Pli,
90.000,00€ por la manutenziun
de strades y plazes, 110.000,00€
por le tru dla roda Fodara
Masaronn - Pederü, 296.960,00€
por la strada Rina-Pecëi-Tintal,
5.000,00€ por laoré fora en tru
danter La Pli y Curt, 500.000,00€
por l’espropriaziun dal raiun
produtif “Gran Pré”, 18.000,00€
por i Stödafüs da Rina (3.000,00€
por la reuniun dai stödafüs de
Puster da eniann y 15.000,00€ por
cumpré en auto nö), 40.000,00€
por le Consorz dal’Ega da Bëre
(scioldi co vën passês ennant desco
da acordanzes), 30.000,00€ por en
tët ete dal magazînn de Comun ta
Ćiamaor, 95.000,00€ por la Ćiasa
de Palsa da San Martin (ultima
rata dal aredamont y rata anuala
por la strotöra).
3

Aministraziun
Problem "biblioteca"
Con la restrotoraziun dla scora mesana fóssel inće jü d’öga da amplié la biblioteca.
Mo por le momont ne garataràra nia ćiamó. Le maiù problem è la lerch
Al Plan à na biblioteca dal
2001 encà. Jont de vigne eté
storj pro a se lì o s’empresté fora
val’, o sciomplamonter por sté enlò
en compagnia. Dlungia l’empresté
fora vëgnel inće pité d’ater, desco
dômisdis por mituns. Ala fin de
novëmber â la biblioteca d’Al Plan
1.317 leturs scrić ete. Feter 8.000
è i media (libri, folieć, CD, DVD)
emprestês fora l’ann 2010, zifres co
è da ann a ann tres jüdes söpert. Ći
co n’è nia corsciüda te chisc diesc
agn, è la lerch. Libri è arcuncês da
tóch ete por les scafes. I balcuns
dles finestres è inće enfratês sö. Al
oress ester lerch no ma por i libri,
mo inće por podëi organisé ativitês
plü amples, desco prejentaziuns
de libri con i auturs o serades
a tema, mâ por fà val’ ejompl.
Con la restrotoraziun dla scora
mesana d’Al Plan sperân inće
t’en ampliamont dla biblioteca,
mo cösc ne garatarà nia. I àn orü
intervisté Maria Teresa Ferdigg,
co laora belo da agn te biblioteca
d’Al Plan, por la damané dô la
situaziun y dô les problematiches
de nosta biblioteca.
Le Saltà: Maria Teresa, cara è pa
la situaziun atuala dla biblioteca
d’Al Plan
Maria Teresa Ferdigg: La
biblioteca va dër bun. Al vën empresté
fora entrês plü libri y três plü jont
vën te biblioteca. Eniann ànse albü
en gran plü de porsones d’La Pli. Les
manifestaziuns ch’i àn organisé è inće
jüdes bun. En pü’ nes mànćel chi da
Rina, mo con l’ann nö ćiararànse da
envié ia val’ inće con Rina.
La biblioteca à en local su,
en pert podëise s’anüzé dla
biblioteca dla scora mesana. Va
pa cösc bun
Le maiù problem dla biblioteca è
sogü che le local è tre’ massa picio.
Al è la mëndra dla Val Badia y por
la domanda ch’i àn èra massa picera.
Dômisdé podunse anüzé chëra dla
mesana - canche al n’è nia scora de
musiga y canche al n’è nia sontades.
Nos sperun três deplü che ara garêti da
ciafé definitivamonter inće le secundo
local, ch’i podunse l’anüzé dertan
vigne orar de daorida. L’idea foss da
lié les döes biblioteches, chëra publica
y chëra dla scora, por che la jont y
scolari pòi s’empresté fora düć i libri
a desposiziun. La Provinzia mët a cör
da lié biblioteches de scora y ziviches.
Al foss d’öga sc’i ciafàssun plü scafes,
deache i àn na gran strontöra de libri.
Plü che i libri è entoćês adöm, manco
che les porsones s’ai vëiga fora.
Cô èra pa con l’atualité dai
libri. Messëise por gauja de lerch
inće tignì zoruch da nen cumpré
de nös
Chël ne podessi nia dì. Nos messun
śën ćiaré da passé en ater ann l’Audit,
co è en zertificat de cualité che la
Provinzia nes damana, co desmostra
che an à na certa cualité. Ensciö
ciafàssun inće plü contribuć.
La biblioteca n’è nia mâ
empresté fora libri. Ći vëgnel pa
fat dlungia cösc
La biblioteca gnarà três deplü en
punt de referimont por les porsones,
inće por i mituns, da sté adöm y
s’encunté. Śën vëgnel entrês deplü
inće i e-books - libri eletronics, y i libri
de papier jarà en momont zoruch.
Porchël saràl ćiamó deplü compit dla
biblioteca da pité manifestaziuns, da
ester post d’encuntada. Cösc ne va nia
cis da fà tlò Al Plan te cösc momont,
ćiodi che al è döt massa picio. Y canche
an ne po nia anüzé la biblioteca dla
scora, ne podunse gnanca fà cis trep,
deache con 10 porsones èl belo plën.
Sce an fej val’ con mituns, mëssun
scialdi tignì le numer bas, inće sc’i
àn le secundo local, deache al è tosc
massa jont.
La biblioteca è fontana de
cultura por la jont. Podèssun
pa con na maiù biblioteca inće
ponsé da envié auturs de libri a
prejenté söes publicaziuns
Cösc è sambën inće en argomont.
Plü grana che la strotöra è, plü che
an po inće envié porsones co tira plü
jont. Ensciö mëssun organisé döt
tignenn bas le numer de publich.
L’empresté fora libri è inće fontana
de cultura por chës porsones co ne po
nia s’empormëte da cumpré tresfora
libri nös. La biblioteca è na fontana de
richëza.
La biblioteca desche ara è śën. Libri mëssun mëter endlunch.
Tan ennant èl pa i sciori co
4

anüza la strotöra
I mëssi dì che i sciori vën tres deplü,
cis d’isté. Al è na strotöra damanada.
Ai damana propio dô i libri. Ai sa che
ai i ciafa, ai vën con i mituns y ai stà
trep te biblioteca a se lì val’. Cis con
i libri co baia dal post ài ligrëza. I
laorun inće bun adöm con l’Aziënda,
olache i sciori po dé zoruch libri, sce la
biblioteca n’è nia daverta. Ensciö n’èl
inće deplü co s’an empresta fora.
Jèssera pa da tignì daverta la
biblioteca inće plü ores al’edema
I sun tal laûr da trà sö en grup de
volontars. De jenà s’encuntarunse le
pröm iade, por odëi ći co se lascia fà de
cösc vers.
Maria Teresa Ferdigg laora da cotan d’agn te biblioteca.
Trëi aules por la mesana
L’ampliamont dla scora mesana dess gnì fat eniann. Le cost: encër
520.000,00€
Proiec
Belo tal bilanz 2011 â le consëi
de comun motü ete la soma de
383.000,00€ por la restrotoraziun
dla scora mesana. Tal bilanz 2012
n’èl gnü motü 60.000,00€ laprò
y 91.000,00€ nen mët le Comun.
I laûrs èssun orü fà belo eniann
d’isté, mo inće por gauja dai
tomps tecnics, n’èra nia garatada.
Garaté dèssera l’ater ann d’isté,
desche l’ombolt Albert Palfrader
confermëia tla intervista (ćiara
plata 2). Aladô dal proiet dal
architët da Balsan dr. Mario
Salvalaio, gnarà la scora mesana
alzada sö de na alzada, sora i locai
dla biblioteca publica y biblioteca
de scora. Al gnarà na costruziun de
lën, co dess respogne ai standards
de Ćiasa Tlima B, desche Salvalaio
nes confermëia. Tla alzada nea
gnaràl aledé trëi aules nees con
na spersa de encër 50 m2 l’öna, al
gnarà sambën i sorvisc igienics y
trëi locai por lascé jö patüc.
Dessora: repartiziun dai locai nös. Dessot: dessën dla scora
desche ara è śën y desche ara gnarà (risses checenes) .
5

Vita dla comunité
Por le bën dla cultura ladina
Ai 5 de dezëmber èl gnü onoré sö La Ila porsones dles valades ladines co s‘à
fat merić tal ćiamp dla cultura ladina. Laprò èl trëi marôi
Eniann èl l‘ann europeich dal volontariat. Inće
l‘Assessorat Provinzial Ladin à orü alzé fora
cösc y à tignì sö La Ila na picia festa por onoré chi
volontars co s‘à fat de gragn merić tal ćiamp dla
cultura ladina. Sön proposta dai comuns ladins gnêl
onoré öna na porsona por comun y porchël féjel dër
plajëi che al sii danter cöstes porsones bën trëi marôi.
Lois Huber
Le Comun de Mareo à proponü por cösta onoranza
Lois Huber de Hones da Rina. Al è nasciü dal 1938,
söa ativité tal ćiamp dla musiga à lascé y lascia na
merscia sterscia tla cultura musicala de nosc raiun.
Porchël à Lois inće belo ciafé la medaia al mirit dal
Land Tirol. Dal 1953 encà è Lois orghelist tla dlijia
da Rina. La Provinzia scrî tla motivaziun: „Al è la
porsona co ti à dé en grandiscimo impuls adöm a siur
Alvije ala musiga y ales lies co se dà jö con la musiga.“
Lois è inće dirighënt dal cor de dlijia y dal cor „Col dla
Vedla“. En gaujiun dla festa dai 35 agn dal cor „Col
dla Vedla“ â dit le presidënt Augustin Gasser: „Te
chisc 35 agn à le cor ćianté encër 750 iadi y fat passa
1000 proes. Lois n‘à mai manćé.“
Lois Trebo
Sön proposta dal Comun de Badia èl gnü onoré
Lois Trebo, nasciü dal 1935 a La Pli. Al à dediché gran
pert de söa vita privata y profescionala ala sconanza
y al svilup dal lingaz y dla cultura ladina, y è sté
danter i fondadus dal Istitut Ladin „Micurà de Rü“.
Grana è stada l‘ativité de Lois de Bolser tal ćiamp
dles publicaziuns. Da söa pëna è nasciü p.ej. le liber
„Val Badia: Usanzes, cherdënzes y tradiziuns“, dé
fora dal Istitut Ladin. Lois è sté 6 agn presidënt dla
Union Generela di Ladins, 5 agn presidënt dla Uniun
Maestri Ladins, al è sté ete codio tla Uniun di Ladins
dla Val Badia. So contribut por la cultura ladina è sté
y è de na gran valüta.
Signor Iaco Ploner
Le ploan signor Iaco Ploner da Corterëi è gnü
onoré sön proposta dal Comun d‘La Val. Nasciü dal
1944, s‘à signor Iaco fat de gragn merić tal ćiamp dla
musiga. Al è le fondadù dal cor Kyrios y autur de tesć
de musiga sacra y profana. Al à scrit trepes operes
leterares y fat traduziuns de tesć, dandadöt de dlijia,
mo inće de rimes y poesies, ti denn en gran contribut
al ladin. Nia da desmonćé n‘è le gran impëgn de
signor Iaco por l‘adoranza dal ladin te dlijia. Ël è sté
ala pert por arjigné i lezionars ladins ch‘i podun encö
adoré te nostes dlijies. La Provinzia scrî „An po dì che
signor Iaco Ploner è en maester dla parora, con na gran
sensibilité por la profondité y l‘archirida personala.“
L‘assessur Florian Mussner onorëia Lois de
Hones, Lois de Bolser y signor Iaco da Corterëi.
6

Maroi foradecà
La tera olache al è vera
I àn tut sö contat con Rosa Palfrader d'La Pli, maridada da cotan d'agn jö tla
Palestina. Ara cunta dla situaziun lajö y de ći co la tën te cösta tera
Le Saltà: Rosa, tan dio sëise pa
pordërt belo tla Palestina y co
sëise pa roada lajö a sté
Rosa Palfrader: I sun roada ca
por laûr. Empröma lorâi a Betlehem
t’en spitol, spo te na scora por êfuns
a Nablus.
Nablus. Podèsses nes fà na
picia prejentaziun dla ciüté
Al è na ciüté a 70 km a nord da
Ierùsalem. Ara à za. 200.000 abitanć.
Al è dui de gragn ćiamps de jont co
è gnüs desmandrês da söes ćiases da
Ìsrael dles veres dal 1948 y dal 1967.
Ca. 70.000 porsones. Al è la ciüté co à
le pusc (pozzo) de Iàcob, olache la bona
samaritana ti à dé da bëre a Gejù. An
po odëi en gröm de fostüs dai tomps
romans. Al è na ciüté dër vedla: 9.000
agn. Al è na ciüté musulmana con
dër na picia mendranza cristiana y al
è inće i samaritans co vir atlò te na
mendranza de 700 porsones, con söa
religiun y söes üsanzes.
Ći laorëise pa tla Palestina. I àn
aldì che i ëis na botëga de patüc
de secunda man. Funzionëia pa
le marćé lajö
I à lascé mio laûr canche i mituns ea
pici. Śën che ai è maius ne sunse nia
plü stada bona da mo ciafé en laûr te
mia profesciun co m’ess büté, spo ài
daorì na botëga de guant. Le comerz
funzionëia desco endlunch arati, mâ
che sce t’ôs emporté tres Ìsrael tai
teritori ocupês, aste val’ rognes deplü.
Al po sozeder che ai te rüni patüc o che
ai feji le daz y tö n'as degün stromont
por te defëne.
Danter Palestina y Israel èl tres
endô vera. Co è pa la vita dé por
dé por Os y osta familia
La vita n’è nia desco t’en post olache
al è pêsc. An ne sa mai ći che al sozeda
en doman. An vir tre’ deplü con en
sëns de malsügherté. Olache iu viri è
la situaziun en iade entant valgamia
normala. I mituns va a scora y nos ti
jun dô a nosc laûr, mo te paîsc encër
ciüté ia sozèdel feter vigne dé val’
splundrades con i soldas israelians y
con i iüdes (coloni) co ti à tut la tera
ai paurs palestineji.
Tan de iadi roëise pa
apresciapüch a ćiasa a La Pli y co
èsera pa por os da lascé le stato.
Èl pa bindebò de prozedöra
I vëgni plü o manco en iade al ann
a La Pli y le iade da Tel Aviv è por
la jont co à val’ da fà con i palestineji
gonot nia saorì. Ai i trata düć desco
terorisć potenziai… con domandes y
percuisiziuns aladô.
Nos viun tlò te Mareo te na
tera lëdia, olache an po vire, dì
y s’armere co che an ô. N’ëise pa
mai albü la tontaziun da s’an gnì
demez dla Palestina
Mai seriosamonter. I diji dagnora
che chël è ći che i israelians oress: che
i palestineji spariss y che ëi ciafass
cöstes teres. Porchël arati che al sii
dër emportant da sté fina che an
è bogn da se davagné da vire y fina
che la situaziun ne vën nia massa
posoćia. Al è na dezijiun dër ria da tó.
Iu arati inće che gnanca vire tla Talia
aldédancö n’è saorì por zacai co vën
da chisc paîsc, con i tomps co è en iade
entant.
La Palestina è da
püch gnüda tuta sö
tla UNESCO. S’àl pa
müdé val’ pa os o tai
confrunć de Israel,
è pö ëi dagnora stês
decuntra
Ći che iu à aldì s’àl
müdé che i americagn
à trat zoruch i scioldi
che ài à stanzié al
UNESCO. Zonza nia
da nö.
I Ëis familia tla
Palestina. Ći ves taca
pa particolarmonter
da sté te cösta tera
Rio dì. Al è le post
olache mio om è da ćiasa
y olache al à so laûr. Spo arati che
sce an vëiga y vir da damprò certes
situaziuns y iniustizies, spo èl rio da
fà desche sce ares ne foss nia. An se
stà plü saorì sce an po fà pert de cöstes
situaziuns, inće sce an paia en prisc
gonot alt.
Ći ves manćia pa de osc daćiasa
a La Pli
Tal pröm ch’i ea atlò mo manćiâl
le vërt, la natöra, le chît. Śën m’ài
scialdi aüsé atlò. Val’ patüc da mangé
mo manćia dötaorela.
Ći orèsses pa ti dì ala jont de
Mareo co à le plajëi da ves lì
De bi salüdi y che sce ai ô fà val’
por cambié la situaziun atlò, che ai ne
cumpri nia patüc israelian o american.
I arati che ara döri ćiamó trec agn fina
che al vën en cambiamont atlò. Desche
an à odü tal Südafrica y te d’atri posć:
boicoté le marćé dëida cambié. I diji
inće val’ d’ater: da mëter averda ales
notizies co vën dades tai folieć y tles
televijiuns. Gonot ères manipolades,
aladô che ares i büta a chi co comana.
Inće canche les ferates de pelegrins vën
jö, dess la jont damané dô le problem
dla Palestina. Ìsrael ô mostré al monn
desche sce le problem ne foss nia.
Rosa Palfrader - nasciüda a La Pli - vir da
cotan d’agn a Nablus, tla Palestina.
7

Dala Junta de comun
L'aredamont dla ćiasa de palsa te trëi ać
Deliberes dles sontades de junta dai 28 de setëmber ai 30 de novëmber
ENĆIARIES
Con deliberaziun de consëi nr.
17/2011 dai 24.06.2011 à le Comun
cumpré dala Vijinanza da Rina
en dërt sot tera y de soraspersa a
tomp indeterminé dla p.ter. 786,
P.T. 57/II CC Rina y dal ćiamp
de alenamont. Le gheom. Thomas
Agreiter con stüde a Al Plan à
ciafé l’enćiaria da fà en plann de
frazionamont, pro la soma de
3.523,52€ (contribuć integratifs y
IVA laprò).
Le medemo gheometer è gnü
enćiarié da moseré fora la plaza
de dlijia d’Al Plan, por la soma
de 2.013,44€ (contribuć integratifs
y IVA laprò), y da laoré fora en
plann de partiziun por le frabicat
dla Crusc Blanćia, por la soma de
3.146,00€ (contr. y IVA laprò).
Cösc va debojügn deache le
frabicat è en pert sön na parzela dla
Vijinanza d’Al Plan, y le Comun
oress cumpré la soraspersa.
Deache trepes ćiases
d’abitaziun n’è nia ćiamó
coliades ala rëi dla canalisaziun,
èl gnü enćiarié le dot. inj. Walter
Ferdigg d’Al Plan da laoré fora en
stüde de fatibilité por coliamonć
nös ala rëi de canalisaziun, por en
onorar de 9.186,32€ (contr. y IVA
laprò).
Dala dita Pircher Oberland Spa
da Toblach èl gnü cumpré 400
stanges dla nëi por la sajun da
d’invern 2011/12, por la soma de
endöt 1.113,20€ (IVA laprò). Le
cost de vigne stangia è de 2,30€
plü IVA.
Dala dita Moser & Co. Srl da
Bornech èl gnü cumpré 350 metri
cubić de giara al prisc de 24,79€
+ IVA al meter cubich, endöt
10.498,65€ (IVA laprò).
Dal Consorz Agrar da San
Martin èl gnü cumpré sé da strada
por 6.388,80€ (IVA laprò). Le cost
dal sé è de 132,00€ plü IVA a
tonelada.
Le punt “La Meda” danter Costamesana y Fordora
Le sign. Bruno Rovara è gnü
enćiarié con le sorvisc da desparé
les strades comunales Frontü
- Ćiaseles - La Munt - Alnëi - La
Costa - Peraforada - La Pli - Plan
dal’Ega. L’enćiaria val por la
sajun da d’invern 2011/12 ćina ala
sajun 2013/14. Al ti gnarà paié na
componënta fissa de 15.000,00€ a
sajun plü en paiamont de 95,00€
al’ora por desparé y de 85,00€
al’ora por sciüré saorun.
La Cassa Raiffeisen Val Badia
à ciafé le sorvisc de tesoreria dal
Comun de Mareo por le tomp dal
01.01.2012 ai 31.12.2016.
Atrezadöres por scores y
scolines: La firma Marchetti Srl
da Bornech è gnüda enćiariada da
condü en aparat multifunzional
(con atach ala rëi laprò) por la
scolina da Rina al prisc de 762,30€;
la firma Elektro Mutschlechner
d’Al Plan è gnüda enćiariada da
condü na dlaciara y na mascînn
da laé por la scora mesana d’Al
Plan, por endöt 963,04€; la firma
Pragma Natur Sas dess condü y
mëter sö döes tofles por la scora
elementara d’La Pli, por 910,61€;
la firma Pedacta Srl da Lana è
gnüda enćiariada da condü na
scrivania nea por la biblioteca
dla scora mesana d’Al Plan, por
endöt 3.406,15€; la dita Moling
Oscar & Co. Sas d’La Val è gnüda
enćiariada da fà laûrs da moler te
scores y scolines de comun, por
endöt 484,00€. Dötes les somes è
con IVA.
Laûrs de asfaltaziun: La dita
Nordbau Peskoller da Chiens è
gnüda enćiariada da cunćé fora
le mantel d’asfalt sön le tòch pal
Residence Pelegrin y le tòch pal
Wellnesshotel Almhof Call a Al
Plan por na soma de 1.657,43€
plü IVA. La medema dita è gnüda
enćiariada da cuncé fora le mantel
d’asfalt tla localité Ianesc a Rina,
por endöt 13.395,90€ plü IVA,
y da cunćé fora la strada cuntra
Sares, por 2.948,11€ plü IVA.
La firma RGB d. Rech Flli Srl da
Bornech à ciafé da fà laûrs de
asfaltaziun d’en tòch de strada tla
localité Valiares, por 2.848,88€ plü
IVA. Por asfaltaziun d’en tòch de
strada danter Ćianoré y La Costa a
La Pli èl gnü aproé spëises emplü
de 1.815,00€ con IVA laprò. Por
laûrs sön na picia strada d’azes
tla localité Soröa èl gnü aproé cosć
emplü de 2.144,98€ plü IVA, por
laûrs sön la strada La Pli - Ćianoré
- La Costa èl sté cosć emplü de
384,91€ (IVA laprò).
8

Le dr. inj. Egon Pescollderungg
con stüde a Al Plan à ciafé
l’enćiaria dla statica y dla
sorastanza ai laûrs tla fasa de
proietaziun y esecuziun dai laûrs
de ressanamont dla scora vedla,
por en onorar de 13.968,24€
(contr. y IVA laprò).
La dita Signal System Srl da
Balsan è gnüda enćiariada da
condü 250 metri de sì de strada y
trëi grups de terminal da mëter sö
dô la strada Miara - Miscì da pert
dai laoranć de comun. La soma è
de endöt 5.990,00€ plü IVA.
Le sorvisc de economat è gnü
enćiaré da cumpré bonns por
endöt 10.000,00€, da adoré por
paiamonć, culta sön le davagn
y contribuć previdenziai por
assunziuns de personal por laûrs
sajonai y ocajionai.
Le dr. arch. Christian Agreiter
d’Al Plan à ciafé l’enćiaria da
laoré fora na müdaziun al plann
regoladù pal raiun dal sport
“Ćiamaor”, olache le Comun ô
realisé en local da boulder, por
755,04€ (contr. y IVA laprò).
La firma Elektro Mutschlechner
de Mutschlechner Erich d’Al Plan
à ciafé l’enćiaria da condü 10 atać
Schuko IP45 con cabli, sön plaza
de dlijia d’Al Plan, por 1.550,00€
plü IVA.
La firma Econ de Egon Prenn da
Bornech è gnüda enćiariada da
laoré fora en regolamont comunal
nö por le ciomont, por en onorar
de 1.650,00€ plü IVA.
La Fa. Niederwieser Bau Srl con
sonta a Türesc à ciafé l’enćiaria
da fà i laûrs de stabilisaziun d’en
mür de sostën a Rina, por na soma
de 1.737,75€ plü IVA.
La dita Eco Center Spa da
Balsan è gnüda enćiariada da
controlé la cualité dles condütes
dal’ega comunales, por en prisc
de 66,00€ plü IVA por vigne
control de rutina y de 122,00€ plü
IVA por vigne singul control de
verificaziun.
La firma Puerari Sas da Bornech
è gnüda enćiariada da condü dui
armês modulars por i ofizi de
Comun, por na soma de 883,00€
plü IVA.
Dal Comun da Karneid èl gnü
cumpré 4 contegnidus adorês, por
la racoüda dal ciomont, al prisc de
endöt 1.548,80€.
Ala dra. archa. Marlene Dolar-
Donà da Vahrn ti èl gnü dé
l’enćiaria da fà le proiet definitif
y esecutif por la realisaziun dal
raiun de recreaziun “Ćiamaor”,
por en onorar de 6.239,69€ (contr.
y IVA laprò).
Le p.i. Georg Mutschlechner
d’Al Plan à ciafé l’enćiaria dla
proietaziun, apalt, sorastanza
y contabilité dai laûrs co
reverda l’emplant eletrich por le
ressanamont dla scora vedla, por
en onorar de 16.347,92€ (contr. y
IVA laprò).
Por la proietaziun esecutiva
dal emplant eletrich por le
ressanamont y ampliamont dla
scora mesana d’Al Plan, con chël
che le p.i. Georg Mutschlechner ea
gnü enćiarié, èl gnü spëises emplü
de 243,64€ (contr. y IVA laprò).
La firma Markus Erlacher
d’Al Plan è gnüda enćiariada da
condü três de petun por fà mürs
“krainer”, por na soma de endöt
3.081,00€ plü IVA.
Le dr. inj. Herbert Lanz con
stüde a Bornech à ciafé l’enćiaria
da laoré fora en proiet esecutif
por la sügherté cuntra le gnì jö
peres tla localité Framacia, por na
soma de 2.768,48€ (contr. y IVA
laprò).
La firma Eurorein Srl da
Valdaora à ciafé le sorvisc da
romené sö la ćiasa de Comun por le
tomp dal 01.01.2012 al 31.12.2013,
por la soma de 12.475,00€ plü
IVA.
Le gheom. Helmuth Palfrader
d’Al Plan à ciafé l’enćiaria da
laoré fora la documentaziun por
la calcolaziun Ćiasa Tlima en
gaujiun dal ressanamont dla scora
vedla d’Al Plan, por en onorar de
1.510,08€ (contr. y IVA laprò)
AL VËN PAIÉ FORA CUNĆ
Al raj. Giuseppe Verginer ti èl
gnü paié fora l’import de 379,44€
por fà jö le model UNICO 2011 y
le mené ennant en via telematica.
Al raj. Pasquale Verginer ti èl
gnü paié fora 1.618,92€ por le
resocunt 2010 y le preventif 2011
dal condominium “Mareo”.
Al sign. Floriano Craffonara ti
èl gnü paié la soma de 660,00€,
desco rotüda de danns dô che al ti
ea gnü rüné l’auto da fà laûrs.
Ala ARA Val de Puster Spa
da San Laronz ti èl gnü paié
fora 58.691,14€ desco 4a pert dal
contribut de gestiun dla sarenara
Tobl por l’ann 2011.
Ala Ćiasa de Palsa “Ojöp
Freinademetz” à le Comun
da paié endöt 260.238,37€
por l’aredamont. Dô avëi paié
belo denant na pröma rata de
80.000,00€, èl śën gnü paié fora la
secunda pert de 136.199,42€. La
soma co romagn è gnüda motüda
tal bilanz de previjiun por l’ann co
vën.
LAÛRS
Raiun Gran Pré: La Junta à
aproé en via tecnich-aministrativa
le proiet esecutif porté dant dal
dr. inj. Paul Rovara de setëmber
2011, por le pröm lot dles
operes de pröma urbanisaziun
por le raiun d’espanjiun “Gran
Pré”. Le preventif por i laûrs
tal raiun è de 496.059,27€, de
chisc 437.370,25€ por laûrs söla
basa de lizita, 13.592,72€ por la
sügherté y 45.096,30€ por somes
a desposiziun dal aministraziun.
Por i laûrs fora dal raiun èl en
preventif de 126.918,94€, de
chisc 111.982,67€ por laûrs söla
basa de lizita, 3.398,18€ por la
sügherté y 11.538,09€ por somes a
desposiziun dl’aministraziun.
La junta ti à sorandé i laûrs ala
firma Ploner Srl da Bornech, por
la soma de 467.828,94€ al neto dal
9

arbas de lizita dal 14,84%. Al mëss
gnì cumpedé laprò i cosć por la
sügherté de endöt 16.990,90€, nia
sotmotüs al arbas.
Dortoraziun de punć: Por le
ressanamont dal punt “La Meda”
danter Costamesana y Fordora è
le dr. inj. Paul Rovara dal stüde
tecnich Plancenter da Sterzing gnü
enćiarié con le control statich y da
laoré fora en plann por renforzé le
punt, por en onorar de 3.772,14€
(contr. y IVA laprò). I laûrs è
gnüs fać en economia, porchël àn
cumpré dla firma Bauholz Sas três
de lersc por 3.356,54€ y dla firma
Edilfer Srl tòć d’acià por 3.743,20€.
Dötes les somes è con IVA laprò.
Dorteré gnaràl inće dui punć sön
la strada cuntra Val a Rina. Dla
dita Bauholz Sas èl gnü cumpré
três de lersc por 3.968,20€, y dla
firma Edilfer Srl tòć d’acià por
8.674,49€.
Ressanamont strada Brach
- Frontü: Al gheom. Martin
Krautgasser da Percha ti èl gnü
dé l’enćiaria de proietaziun,
sorastanza y contabilité dai laûrs
por la sistemaziun ecologica dla
strada d’azes ai lüsc de Brach
cuntra Frontü, por 1.877.60€
(contr. y IVA laprò). La junta à spo
aproé la documentaziun de proiet,
con na soma de endöt 17.259,36€.
La firma Taubau Srl con sonta a
Natz-Schabs à ciafé da fà i laûrs,
por endöt 17.076,00€ plü IVA.
AMINISTRAZIUN
Le sign. Anton Trebo â damané
da ressané y amplié le frabicat co
è sön la p.d.f. 128 CC de Mareo. Sis
metri cuadrać de cösc frabicat è sön
la proprieté dal Comun de Mareo
(bën publich). Le Comun à fat fora
da ti vëne chisc 6 m2 al prisc de
684,00€. Les spëises contratuales
va a ćiaria dal cumpradù.
Söla domanda dal sign. Otto
Ellecosta dai 15.06.2011 da
cumpré le terac danter ćiasa y
majun (nea p.d.t. 4129/5 aladô
dal plann de partiziun dal gheom.
Thomas Agreiter) à la junta fat
fora da ti vëne al sign. Ellecosta le
terac, por le prisc de 10.100,00€.
Chestiun Ellecosta: Le Comun
de Mareo y le sign. Lois Ellecosta/
Colac s’è gnüs t’en compromis
extraiudiziar por la ćiasa.
CONTRIBUĆ
A cöstes uniuns/istituziuns
ti èl gnü conzedü en contribut:
al’Assoziaziun Turistica d’Al Plan
3.471,50€ por le potenziamont dal
trasport publich cuntra Pederü
(iadi suplementars); ala Uniun
Sport Rina 4.000,00€; ala Ploania
d’La Pli 495,00€ por cumpré
lëgna da scialdé; contribuć
ales assügheraziuns dai tiers -
2.800,00€ La Pli/Al Plan, 150,00€
Antermëia, 800,00€ Rina, 250,00€
ENAPA; al Sorvisc ai Jogn Val
Badia 2.707,00€ por l’ann 2011;
ala Uniun dai Scizeri d’La Pli en
contribut straordinar de 2.500,00€
por corì en pert les spëises por
envestimonć straordinars (cumpré
trohtes, dortoraziun dla bandira y
d’ater). Ales scolines dal comun
de Mareo ti èl gnü conzedü por
l’ann 2011/12 en contribut por
cumpré material. Ala scolina
d’Al Plan 4.377,18€ (63 x 74,00€
manco 284,82€), ala scolina d’La
Pli 1.655,79€ (23 x 74,00€ manco
46,21€), ala scolina da Rina
1.110,00€ (15 x 74,00€).
Le Comun à renunzié da ti fà
na scincunda al presidënt dla
Provinzia Luis Durnwalder en
gaujiun de so compliann, al à
porchël fat na spënora de 294,40€
por la meseria tl’Africa.
Dal Consëi de comun
La nodadoia è storia
Dezijiuns dal Consëi de Comun tutes tla sontada dai 7 de dezëmber
Müdaziun al plann d’atuaziun
por le raiun abitatif “A” La Pli de
Mareo, raiun II - unité d’intervont
minima 2: la müdaziun reverda
en picio ćiac dla lëgna tal urt dla
Granćiasa a La Pli, co dess gnì trat
jö y fat sö maiù, tla mosöra de 5x8
metri. Con le spostamont vën le
ćiac avisa söle confin dal terac. Le
consëi à dé pro, a condiziun che
la strotöra ne vais sora le confin
gnanca con l’ara da tët.
Adatamont dal plann de
ressanamont dal raiun abitatif
“A” Al Plan de Mareo, sotraiun
2, lot 2/1, al plann regoladù en
valüta dal Comun de Mareo: la
müdaziun è gnüda dada pro dal
consëi. Ara nen va dal terac olache
al è lassora la majun dal Cone, che
le proprietar à entenziun da trà jö
por fà sö na cubatöra da abité.
Enserimont d’en raiun produtif
tla localité “Rü” tla fraziun d’La
Pli de Mareo (p.d.t. 900/1 CC de
Mareo): sön domanda dal sign.
Alfred Ellecosta èl gnü porté
ete tla parzela soradita de söa
proprieté (localité Costamesana)
en raiun artejanal dla spersa de
1.722 m2 con en indesc de 2,5 m3/
m2, tanco na cubatöra mascima
de 4.305 m3. Danter les rajuns dla
domanda èl gnü nominé le fat che
por la dita dal sign. Ellecosta, la
Frena Möbel, n’èl tla vila da Frena
degüna poscibilité d’espanjiun,
al è dificoltês da roé pormez y al
comporta inće plü dificoltês da
ciafé laoranć.
Enserimont por infrastrotöres
tai raiuns da jì coi schi (üćia
Corones) tla localité Plan de
Corones: tla domanda fata d’la
Vijinanza da Curt gnêl damané
da porté ete en raiun olache al è
la üćia Corones (ex Subito), de na
spersa de 1.600 m2, co ess orü dì
10

na cubatöra emplü de 1.920 m3
(l’indesc è de 1,2 m3/m2).
Al momont à la üćia na cubatöra
sora tera ia de 760,73 m3 (sot tera
489,35 m3) y la müdaziun ess orü
dì che ara foss gnüda feter trëi
iadi maiù. Le consëi à sbürlé le
punt, motivenn la dezijiun con
le fat che al va debojügn da laoré
fora criters co vali por düć. Dé pro
cösta müdaziun ess orü dì - aladô
de minunghes tal consëi - cherié
en cajo de prezedonza.
Enserimont d’en raiun abitatif
A - Zënter storich, sotraiun A7,
a Al Plan de Mareo: la müdaziun
reverda l’areal dla nodadoia
corida. Al momont se tràtera d’en
“raiun por infrastrotöres coletives
- implanć dal sport”, co è śën
gnü müdé a raiun abitatif A, en
previjiun da trà jö döt le frabicat
dla nodadoia. Le proiet definitif de
ći co gnarà n’è nia ćiamó dan man,
mo te deplü frabiches ciafarà lerch
les botëghes, i ofizi y i apartamonć
co è belo. Al dess inće gnì realisé
en residence y baié vëgnel inće
d’en raiun wellness publich.
Dal consëi èl gnü la ieranza che
al garêti inće na strotöra a bën dla
comunité, che al vëgni mantignì
la plaza da parché (le proiet atual
preodess 159 posć da parché sot
tera ete). La cubatöra co podarà
gnì fata sö soraìa è romagnüda
la medema: 16.012,00€. Tla
domanda de müdaziun al plann
regoladù gnêl baié de 18.153 m3,
ći che le consëi n’à nia aproé.
La maiù pert dla proprieté dal
frabicat è dla Sozieté dai Lifć d’Al
Plan, co à le 74% dla proprieté. Le
Comun de Mareo è ala pert con za.
le 7%. L’aconsiadù Felix Ploner à
fat presënt che al vën śën tut ete
döta la spersa, con plaza da parché
laprò, y al n’è dötaorela nia tler,
cô che la cubatöra gnarà partida
sö - aladô dla proprieté dla spersa
o aladô dla proprieté dal frabicat
atual Al vën müdé en raiun
destiné a sorvisc publics amez
paîsc y le Comun - la coletivité -
ne ciafa zoruch nia.
Interpelanza dal aconsiadù dr.
Felix Ploner por ći co reverda
le paiun dla musiga d’La Pli:
l’aconsiadù Ploner damana
Le raiun "sportif" dla nodadoia vën śën en "raiun abitatif A".
l’ombolt ći che al n’è dal paiun
d’La Pli, tan ennant che le plann è,
cô y olache al dess gnì fat, sce al è
preodü da abelì le zënter dal paîsc,
tan de scioldi co è gnüs motüs da
na pert, canche l’aministraziun
mina da le fà, sce al è preodü en
local dla musiga nö, cô che ara se
stà con la Ćiasa dal Mone y sce le
Comun à l’entenziun da sorantó la
Ćiasa dal Mone aladô dla proposta
dl’aministraziun da denant.
L’ombolt à rospognü che por le
paiun èl al momont 130.000,00€
da na pert y che i aconsiadus d’La
Pli dess enstësc se baié cô fà sö le
paiun. L’assessur Richard Erlacher
à dit che le paiun gnarà pormó tal
2013. Tla discusciun èl gnü plü usc
che le paiun desche al è proieté
śën, jess a rüné le zënter d’La Pli
y deplü à consiadus à damané da
valuté la poscibilité da le realisé
sora la scora, sön terac co è al
momont dla Granćiasa. Por ći co
reverda la Ćiasa dal Mone n’èsun
nia a öna da frabiché sö val’ co n’è
nia de proprieté dal Comun, dij
l’ombolt (la proposta foss chëra
che le Comun fajess sö la Ćiasa dal
Mone, y la toless en afit d’la Ploania
por 99 agn, desco fat fora dala
ultima aministraziun). La parora
à tut l’assessur Erlacher dijenn che
la ćiasa ne garatarà bonamonter
nia te cösta legislatöra, che priorité
à por le momont la chestiun dal
internet asvelt.
Interpelanza dal aconsiadù dr.
Felix Ploner por ći co reverda
la storia de nosc raiun: te cösta
secunda interpelanza constatëia
l’aconsiadù Ploner che te nosc
raiun èl gnü ciafé en gröm de
reperć de importanza storica,
desco p.ej. i dinosaurs de Piz da
Peres, la laûrs de Conturines y
e.e. Al constatëia che le Comun
n’à tut degüna iniziativa de cösc
vers, che d’atri vënn l’ennom de
chisc reperć a fins turistics y che
de chisc reperć vën mostrês tal
Museo dla Natöra a Balsan.
L’aconsiadù damana danter
l’ater de chê che la competonza
y le dërt dai reperć dles laûrs
de Conturines è, ćiodi che San
Ćiascian à ciafé le Museum dles
Laûrs y nia Al Plan, sce le Comun
s’à enformé sce i reperć ciafês sön
Piz da Peres è sön terac de Mareo,
sce le Comun vëga de emportanza
inće por le turism da arjigné
magari en museo de chisc reperć
tla ćiasa dal parch natural.
L’Ombolt à rospognü che i reperć
dles laûrs è sön terac dal Demann
Publich y che San Ćiascian à ciafé
le museo, deache al ea enlò belo
le “Pic’ Museo Ladin”. Marco
Pizzinini, presidënt dal comitê
de gestiun dal Parch Natural, à
splighé che le Comun mëss fà
domanda por che i reperć de Piz
da Peres vëgni condüć adalerch.
Le Comun à tut la dezijiun da fà
cösta domanda.
11

I nasciüs dai 10 de setëmber ai 30 de novëmber
Bëngnüs te nosta comunité!
Andrei Daniel de
Cornel y Alina
Dobritoiu, Al Plan
Romina de Jan
Palfrader y Marion
Clara, Al Plan
Roman de
Robert Kaneider
y Annamaria
Maneschg, Al Plan
Elias de Christian
Anvidalfarei y Karin
Crazzolara, La Pli/Badia
Elena de Roland Ploner y
Katherina Kastlunger,
Al Plan/San Ciascian
Marco y Jan de Carlo Trebo y
Chiara Cristoni, Al Plan
Silvia de Hubert
Obojes y Alexa
Maneschg,
Al Plan
Antonio de Giovanni
Mauro y Elisabeth
Ritsch, Al Plan
Caji de residënza
Stimês geniturs, por la publicaziun dai nasciüs se
referësc Le Saltà dagnora ala residënza. Al sozed
três endô che mames jones abitëia te Mareo mo à la
residënza altró o al contrar, ensciö sozèdera che
mituns de families jones abitëia tlò, mo ne resultëia
nia tla lista y chi ne vën spo gnanca contatês.
Sambën èl te nosta intenziun da publiché soradöt
i pici co nasc tlò te Mareo. I enviun chi geniturs
olache al è de te’ caji, da mené adalerch la foto de
so picio - söa picera a palfrader@rolmail.net, spo
podunse tó en conscidraziun ince chi. Le proscimo
termo da mené le retrat è i 5 de merz 2012.
12

Curiositês
En spidl de nosta comunité
Tan de jont èl pa te Mareo, dô fasces d’eté Che è pa les porsones plü vedles,
tan de jont sora i 90 agn ànse pa Cösc y d’ater sunse jüs a ćiaré dô tles
statistiches anagrafiches
Tal ofize anagrafich de nosc
Comun sunse jüs a damané
dô tan de porsones che al è pordërt
te nosc comun, ann por ann - o eté
por eté. Y da cöstes statistiches, co
se referësc ala data 30 de setëmber
2011, èl gnü fora val’ enformaziuns
enteressantes.
Ai 30 de setëmber cumpedân
te Mareo 2.947 zitadins: 1.509
ëi y 1.438 ëres. Sc’i partiun sö
la popolaziun te fasces d’eté da
10 agn, spo odunse che i plü
numerusc è chi danter 31 y 40 agn,
olache i àn 460 zitadins. Le plü è
chi de 37 agn, olache i àn döt adöm
64 zitadins: 34 ëres y 30 ëi.
La popolaziun dô fasces
d’eté
Sc’i partiun sö la popolaziun dô
fasces d’eté de 10 agn, spo ciafun
fora chisc resultać: danter 0 y 10
agn èl 399 zitadins, danter 11 y 20
agn n’èl 354, danter 21 y 30 agn
n’èl 377, danter 31 y 40 agn n’èl
460, danter 41 y 50 agn n’èl 437,
danter 51 y 60 agn n’èl 305, danter
61 y 70 agn n’èl 262, danter 71 y
80 agn n’èl 227, danter 81 y 90 agn
n’èl 110 y danter 91 y 100 n’èl 16.
Le maiù numer de ëi ànse tla fascia
d’eté danter y 41 y 50 agn - al n’è
233. Le plü ëres èl tla fascia danter
y 31 y i 40 agn: endöt 237.
Les porsones plü vedles
La desvalianza danter ëres y ëi
vën maiù aladô che l’eté crësc.
Ensciö ànse sora 90 agn ma en ël
su, deperpo che i àn 15 ëres. Les
porsones plü vedles de Mareo è
dötes ëres, y dötes d’La Pli.
La plü vedla è Anna Pedevilla
de Terza, nasciüda de mà dal 1914,
co à encö 97 agn. La medema eté à
inće Maria Sabina Valentin de Rü,
nasciüda d’agost dal medemo ann
y spo Metilde Frontull Vollmann
dal Moradù, nasciüda d’otober
dal 1914.
Anna Pedevilla (söle retrat con dui de sü pronus) è la porsona plü vedla de Mareo. T'amez Maria
Sabina Valentin y a man dërta Metilde Frontull Volmann. Dötes trëi è dal 1914 y à arjunt i 97 agn.
La popolaziun de Mareo partida sö danter ëres y ëi, dô fasces d’eté
13

Dal Ofize tecnich de comun
Conzesciuns da frabiché
Otober 2011
Skiarea Miara Srl, renovaziun dal
emplant portamunt “Miara” belo
esistont - 1a varianta, Al Plan
Costa Maria Valeria, restrotoraziun
dal mür de peres pla strada d’azes al
restorant “La Miara”, Al Plan
Sozieté dai Lifć d’Al Plan, spostamont
de na condüta de fira otica dala staziun a
munt dal “Ruis” al ćiastel dla ćiampana
“Concordia 2000”, Plan de Corones
Pedevilla Bruno, realisaziun de na
terassa pla üćia, La Pli
Innerkofler Maragreth, ressanamont
energetich con ampliamont dla ćiasa
d’abitaziun. Domanda d’aproaziun en
sanatoria dal bloch B tla pröma alzada
- 1a varianta, Al Plan
Promberger Alois, ampliamont dla
botëga nr. 2 “Botëga Śauter”, Al Plan
Mellauner Christian, trà jö y fà sö da
nö la deponüda dal gas lüter sot tera
ete, con na portada de 1.750 litri dla sort
“Tubero Epox”, Rina
Novëmber 2011
Erlacher Rita, istalaziun d’en emplant
fotovoltaich integré sön la pert a süd dal
Avisc
tët de stala-majun, Rina
Complojer Arnold, fà sö en tët de lën,
Al Plan
Ploner Thomas, ressanamont
energetich y ampliamont dla ćiasa
d’abitaziun - mëter sö coleturs dal sorëdl
- 1a varianta, La Pli
Erlacher Markus, baraté fora en
contegnidù dal gas, Al Plan
Ritsch Pietro, ampliamont y
restrotoraziun dla stala-majun - 1a
varianta, La Pli/Rara
Bocaria Craffonara KG de Craffonara
Artur, ampliamont dla bocaria - 1a
varianta, Longega
Comun de Mareo, operes dles prömes
infrastrotöres (mür y posć da parché) tal
raiun “Borroni”, Al Plan
Mayr Margarethe, trà jö y fà sö danö
en ćiac dla lëgna con realisaziun de dui
posć por l’auto - en sanatoria, Al Plan
Almhof Hotel Call Srl, ampliamont
cualitatif y cuantitatif dal hotel - 2a
varianta, Al Plan
Ellecosta Silvester, alzé le tët y corì
l’azes ala majun dal lü slüt “Taibun”, La
Pli/Frena
Albergo Pederü Sas de Pisching
Erica & Co., laûrs de mioramont pla
ostaria Pederü, Al Plan
Mellauner Silvana, fà sö en tablé,
Rina
Comploi Angelo, ressanamont
energetich con ampliamont dla ćiasa
d’abitaziun - 1a varianta, La Pli/Curt
Taibon Massimiliano, fà sö na
ćiasa d’abitaziun por plü families - 1a
varianta, Al Plan
Ćianëi Snc de Maneschg Karl Heinz
& Co., restrotoraziun dal restorant “Chi
Ćianëis” - 1a varianta, Al Plan
Maneschg Maria Rosa, ampliamont
dla stala y velin dal lü bio “Sach” - 4a
varianta, La Pli
Vijinanza da Rina, ampliamont dla
plaza de deponüda por material da ćiaé,
Rina
Kehrer Francesco, Willeit Davide, trà
jö y fà sö danö la majun, La Pli
Kaneider Robert, ampliamont dla
stala/majun pal lü slüt “Andram”, Al
Plan
Enricandra Immobiliare Srl, Plebani
Andrea, ressanamont energetich con
ampliamont y restrotoraziun - 3a
varianta, Al Plan
La castraziun dai iać
T‘en gran laûr de colaboraziun con la Repartiziun Provinziala de agricoltöra y le Sorvisc Veterinar Provinzial, à la „Iniziativa
de Aiüt ai iać de Südtirol“ laoré fora en proiet de castraziun por iać lëdi o salvari. La campagna à motü man ofizialmonter ai
4 d‘otober. Le significat y le travert de cösta aziun vàra da splighé con püćes parores: tiers nia castrês - anfat sce iata o iat - se
reprodüsc fora de mosöra. Le resultat è che al nasc zonza orëi en gröm de tiers zonza patrun y daćiasa. Chisc tiers patësc la
fan y le frëit, gonot röai sot en auto ete o porta ennant maraties. Inće te Südtirol s‘ànse cherié le problem te ćiasa, deache vigne
iat salvare è la conseguënza d‘en comportamont iresponsabl con i iać de ćiasa. La campagna fej apel ala responsabilité y ala
coscionza de düć chi co à en iat y le lascia rodé lëde alaleria. Mo inće i responsabli de comun y dla man publica è cherdês da
se tó a cör le problem, co ne vën dassù nia mënder, y da envié ia aziuns de dörada. La vedla cherdonza „La castraziun n‘è nia
val‘ de natural“ mëss fora dai ćês dla jont. Sce val‘ n‘è nia natural, spo è cösc l‘indesferonzia tai confrunć de iać co mëss patì.
„Desgorje“ i pici iać tal ciomont, i copé o i sofié è proibì, zonza desmonćé che ara se trata de na gran crudelté.
Tolenn fora i tiers da so ecosistem natural, tolenn sö i tiers te ćiasa, s‘à la porsona sorantut na responsabilité. La sorapopolaziun
se damana na castraziun slariada fora y cösta campagna se damana che vigne patrun de iat se tòli sö söa responsabilité.
(Susanne Rude - Iniziativa de Aiüt ai iać de Südtirol)
Zënter de vazinaziuns
Le Comun de Mareo lascia alessëi che da novëmber encà èl gnü istituì tal raiun sanitar „Val Badia“ en zënter vazinaziuns
nö. L‘ambulatore è davert en iade al‘edema, dagnora la jöbia dales 14.00 ales 16.00. La pröma, terza y cuinta jöbia dal mëns
èl davert tal distret sanitar ta Picolin, y la secunda y cuarta jöbia dal mëns tal zënter sanitar sön Badia (Str. Pedraces, 57).
L‘ambulatore por les vazinaziuns ne dess nia ester mâ en sorvisc por mituns y jogn, mo inće por gragn co à debojügn da
renové na vazinaziun. L‘envit vën mené dal Sorvisc de Igiena y Sanité Publica dal comprensor da Bornech. Por fà fora en
termînn vàl debojügn da s‘anunzié al nr. 0474/586542.
14

Le Schi Club ne bazila pa...
Lies
Eniann de novëmber à le Schi Club d’Al Plan festejé le iubileo de 65 agn. Te
cösta ocajiun èl inće gnü prejenté na ediziun nea dal liber sön la uniun, en
documont sön le sport da d’invern
Chê ne conësc pa nia cöstes
parores: “Al vën la nëi y döt
co bol, śën junse nos coi schi” Al è
les prömes dla ćianćia dal schiclub
co ea gnüda motüda jö i agn 50
da Alfred dal Ostì. Le Schi Club
d’Al Plan à eniann podü festejé le
iubileo de 65 agn de vita. Al ea ai
26 de jenà dal 1946 che Hans de
Corcela, Erich dal Medo, Vighile
de Mena, Jep da Plazores, Paul dal
Criner y Fritz dal Ostì s’abinâ tal
salf dal Hotel Posta por mëter sö
en schiclub, co ciafâ l’ennom de
“Sci-club San Vigilio di Marebbe”
y ea l’otavo schiclub dla provinzia.
De chisc sis pioniers èl encö mâ
plü Hans de Corcela en vita. Ël è
sté presidënt por bën 57 agn, dal
1947 ćina al 2004, y è śën presidënt
onorar. So post è gnü tut ete da
Giovanni Complojer - Jonson.
Le iubileo de 65 agn à le diretif
dal Schi Club orü recordé con
na festa d’aorela cörta, stada
ai 13 de novëmber te salf dles
manifestaziuns d’Al Plan. Por
cösta ocajiun èl gnü organisé
dômisdé en gran batadù, y al è gnü
motü fora en marćé de secunda
man de atrezadöra da d’invern.
Önn dai momonć emportanć
dal dé è stada la prejentaziun
dal liber “65 agn Schi Club d’Al
Plan”. Belo en gaujiun dal iubileo
de 50 agn â le Schiclub dé fora na
picia brosciüra dal titul “Iubileum
1946-96 - SCICLUB S. Vigilio di
Marebbe”, co ea gnüda scrita da
Paul Videsott con la colaboraziun
de Giovanni Pescollderungg,
co à inće pa cösta ediziun daidé
empara. Eniann àn tut la dezijiun
da dé fora na ediziun nea, co à
ciafé inće na bela iesta grafica, fata
da Raimund Promberger da Rina.
“Le liber dess ester en ajornamont
y completamont”, dij le presidënt
Jonson.
Te 77 plates vëgnel cunté dla
storia dal sport dai schi, nominenn
le pröm maester dai schi - Hubert
Mutschlechner dal Pech, co à dé
Pla festa de iubileo dai 65 agn dal schiclub d’Al Plan: dmc la
secretêria Karin Oberbacher, le presidënt Giovanni - Jonson
Complojer y Giovanni Pescollderungg, co à laoré pal liber
jö dal 1934 l’ejam da maester a
San Martino di Castrozza. Al vën
spo cunté dla pröma gara de schi
tal paîsc d’Al Plan y dles gares co
gnea fates enlaôta, canche al n’ea
sö por nostes tomples nia ćiamó
lifć y pistes batüdes. Gares gnêl
fat da Pré da Sarjëi jö, mo inće
sön la Para da Pedagà, Ćianros,
Pelegrin, Chës Rödenes y ćinamai
ete Plan Pecëi Dessora y Pedistles.
Documentada con na fotografia è
inće na gara con empedimonć co
piâ ia te plaza de dlijia. Tomps
dadìo passês.
Tla publicaziun ciafa spo
sambën lerch l’ativité dal Schi
Club te döta söa storia, cuntenn
dles gares emportantes co gnea
tignides te paîsc y sön munt
(ćinamai da Sas dles Nö jö). An
ne desmonćia nia i bi resultać
che atleć d’Al Plan â belo laôta
arjunt tles gares zonales. Tlò n
valgügn: dal 1963 vëgnel cunté
che Barbara Erlacher de Hans de
Corcela â davagné döt adöm: le
slalom, slalom lerch y discesa sön
les pistes de Ćianros y Sarjëi. Dal
1957 à Albert dal Medo davagné
i campionać zonai de slalom a St.
Valentin auf der Heide. Ćiamó
denant, dal 1953, êl Pire dal Medo
co davagnâ i campionać zonai
de discesa a Valsperch y Erich
dal Medo i campionać zonai de
slalom. Les gares zonales aldìa
laôta ples maius dla provinzia.
Le presidënt Jonson recorda con
ligrëza che 5 atleć dal Schiclub
d’Al Plan è roês tan ennant da
podëi tó pert a gares de copa dal
monn de schi: Manuela y Manfred
Mölgg y Alexander Ploner de
Brüscia - co garejëia dötaorela
te copa dal monn, y belo denant
inće Klaus Kastlunger dal Medo y
Marco Erlacher de Corcela.
Le liber cunta a 360 degrês
dal sport dai schi y dles ativitês
da d’invern, da enlaôta ćina
aldédancö. Na publicaziun
abelida da cotan de retrać da
zacan y da encö. Le consëi dal
Schiclub è motü adöm encö da:
Giovanni Complojer - presidënt,
Hans Erlacher - presidënt onorar,
Marco Mutschlechner - vize,
Karin Oberbacher - secretêria,
Roland Erlacher - aconsiadù y
alenadù y i aconsiadus Cindy
Ploner, Carlo Comploj y Sara
Vollmann. Colaboradus è David
Clara, Raimund Promberger y
Luca Complojer por le Kronplatz
Skiteam y Tone Maneschg co
dëida pai tesseramonć. Al consëi
ti va les aodanzes de na bona man,
da condüje ennant l’ativité dal
Schi Club d’Al Plan.
15

Lies
Sport è sanité
Grana è l’ativité dal Sport Club Mareo. La lia tol ete döes seziuns: chëra dal
tennis y chëra dal palê, y po cumpedé döt adöm passa 200 scrić ete. De pëis è
soradöt inće l’ativité con i mituns
Le Sport Club Mareo è nasciü
l’ann 1974. Laôta ân motü
man con na seziun dal palê. Śën èl
passé cotan de tomp. An s’arjigna
tosc da festejé i 40 agn. Te söa
storia à le ASC Mareo albü cotan
de seziuns. Dlungia le palê êl le
chidlé, le sub, le paslunch, les rodes
y inće le snowboard club. Al ea
spo le tennis, co è dötaorela ćiamó
laprò. Encö vën la lia manajada da
en diretif de 5 porsones y da aorì
encà è Albin Winkler so presidënt.
Tal consëi èl dui rapresentanć dal
palê - Daniel Ellecosta y Carlo
Obwegs - y dui dal tennis - Carlo
Trebo y Heinz Kaneider.
Le tennis
La mëndra seziun è chëra dal
tennis, con so sorastant Carlo
Trebo. Encö cumpëda la seziun
püch plü co 70 scrić ete. D’isté
vëgnel pité cursc por mituns y por
gragn, y por chê co s’al dejidrëia,
vëgnel inće motü a desposiziun en
maester co dà leziuns privates. Te
campionać o turniers ne śoga nüsc
tenisć nia, ater co pal turnier sozial
co vën motü da jì ala fin dla sajun,
acompagné da na bona griliada
y aorela cörta. Dan val’ agn gnêl
inće tignì turniers por sciori, mo
cösta ativité è tai ultimi agn gnüda
lasciada sö. Nia da desmonćé n’èl
che le tennis fistidiëia da tignì
endortöra i ćiamps, co è daverć tai
mënsc plü ćialdins por düć chi co
ô proé fora cösc sport. Tal diretif èl
lëite ćiamó Heinz Kaneider, Diego
Bonvicini, Maria Elena Tamers y
Carlo Ties.
Le palê
La maiù seziun è sogü chëra dal
palê. Daniel Ellecosta è sorastant
Le palê te internet
Novité: le sît internet nö www.ascmareo.com
Le ASC Mareo è śën inće sön internet, olache la seziun dal palê se prejentëia
por monü y olache an po ciafé de vigne sort d‘enformaziuns. Al è lassora
sambën le program dles partides y i resultać, an ciafa lëite dötes les scuadres
con sü śogadus, alenadus y acompagnadus, desco inće d‘atres enformaziuns
d‘enteres encër le palê. Al ne manćia nia na ćerna de fotografies co documentëia
ativité y momonće encër la seziun dal palê. Chê co ô, po cuché ete sot a www.
ascmareo.com. L'idea y realisaziun è de Carlo Obwegs y Luca Kastlunger.
dla seziun, le diretif enstës è motü
adöm da ćiamó set porsones:
Carlo Obwegs, Markus Winkler,
Albin Winkler, Walter Pisching,
Davide Brandlechner, Eugenio
Della Gaspera y Tone Palfrader.
La seziun dal palê à encër 130
porsones scrites ete. Gran pert
fej fora l’ativité con i mituns.
Tai campionać desvalis de palê
śoga endöt 6 scuadres. Pai pici èl
na scuadra U15, spo la scuadra
dai esordiënć y döes scuadres
dal campionat U10. Por l’ativité
dai mëndri èl gnü motü sö na
scuadra U8, co ne śoga nia t’en
dër campionat. Tlò vëgnel motü
l’azënt sön le devertimont y an
ne śoga nia mâ al palê, mo an fej
inće eserzizi d’ativité motoria y de
coordinaziun.
Nia da desmonćé n’è la scuadra de
terza categoria, chëra dai gragn, co
śoga tal campionat de federaziun.
Dan val’ agn è la scuadra dai gragn
inće roada te secunda y te pröma
categoria, ćina śën le resultat plü
alt. Eniann èsun stês bogn da
mëter endô sö dô cotan d’agn na
scuadra dal tomp lëde, co śoga
tal campionat VSS. Cösta scuadra
tol ete i śogadus plü o manco dla
medema eté co la terza categoria.
Ara à danter l’ater le fin da lascé
śoghé chisc jogn y inće manco de
Döta la gran "familia" dal Sport Club Mareo - seziun palê.
16

jogn, y dess ti pité la poscibilité ai
śogadus da se moseré con d’atri
y se perfezioné tla tecnica, por jì
magari en dé a śoghé tla scuadra
de terza categoria. Vigne scuadra
à so alenadù y pa cater scuadres èl
en acompagnadù fis laprò.
Fontanes
L’ativité vën finanziada con
fontanes desvalies. De gran valüta
è tlò i sponsors, co dëida sostegnì
dassënn l’ativité. Na pert dai scioldi
vën spo ete dales iscriziuns, olache
an ćiara da ti jì adancuntra ala jont.
En contribut dà ca inće la Provinzia
Le laûr söle lü
y val’ vëgnel ete dal barachin ta
Ćiamaor, che le ASC Mareo se
manajëia. En gran contribut vën
sambën dal Comun, co ti dà ala lia
en finanziamont, y cösta fistidiëia
spo porchël dla manutenziun dles
strotöres (ćiamp de jüch; scialdé,
ega, löm, frabicat y.e.e.).
Le dagnì
Tal ASC Mareo è l’ativité scialdi
conzentrada söi mituns. Mitans
vëigon da enré, plü saorì tal tennis
y tl’ativité dla scuadra U8. Porchël
pòl ester en travert dal dagnì chël
da pité deplü ativitês inće por les
mitans, y magari inće ativitês plü
amatoriales, sot al motto: eduché al
sport. Tignì en pè na lia n’è nia la
cossa plü sciompla, chël sa soradöt
ch’i co à da fà te cösc ćiamp. Les
seziuns dal ASC Mareo è por le
momont püćes. Na unité podess
ester d’öga por na lia, mo le tomp
n’è nia madü. Por seziuns nees è les
portes entres davertes, dij Daniel
Ellecosta, inće sce al alza fora che
al n’è nia tan saorì da mëter sö val’
de nö. Al ô ester emprömadedöt
orenté y porsones co se tol sö
l’impëgn, se dà ca por se laoré ete
y por trà ennant en proiet.
Onoranzes
Danter i paurs premiês por les fadies èl inće Albert Sottrovisch dal lü „Pla Dessot“
Dai 4 ai 7 de novëmber èl (Erschwernispunkte): 110 por dal 2010, con le ressanamont dal
sté a Balsan la fiera da la pendënza dles tomples (na tët de stala. Le lü tol ete na spersa
paur Agrialp. La domëgna ai 6
de novëmber èl gnü onoré deplü
paurs de Südtirol co mëss laoré le
lü te condiziuns de maiù dificolté.
Danter i feter 60 paurs onorês, à
le sorastant dla Lia dai Paurs Leo
Tiefenthaler inće onoré la familia
de Albert Sottrovisch, paur sön le
lü „Pla Dessot“ a Rina. Le lü da Rina
röa sön 141 punć d‘agravamont
mesaria dal 60%), 29 punć por
l‘altëza (1490 metri) y dui punć
por la destanza (3,5 km dal zënter
de paîsc y 6,5 km dala pröma
botëga). Empormó dal 2004 èl gnü
fat sön le lü da Pla i pröms trus de
campagna, denant messâ le fën
gnì trat sö con la ciorela. Dal 2005
èl gnü trat jö y fat sö danö la ćiasa.
L‘ultima envestiziun è gnüda fata
de 3,2 ha de pré y 12 de bosch.
Sié vëgnel en pert de mascînn y
en pert a man, por gauja dal ërt.
Restelé vën le lü döt a man. Al
momont vëgnel tignì söle lü 4
vaćes y dui vidì y val‘ iarines.
Albert Sottrovisch à sorantut le lü
dal 2003. So laûr prinzipal è chël
da idraulicher, y söle lü èl soradöt
le pere Iaco co fej dër trep.
La familia Sottrovisch co à pié dô la onoranza: Maria Theresia Sottrovisch, Albert Sottrovisch,
Angelika Castlunger y Anita Sottrovisch. Bel a man dërta le sorastant dla Lia dai Paurs Leo
Tiefenthaler. Al manćia sön le retrat i geniturs dal paur Iaco Sottrovisch y Anna Pallestrong.
17

Morc dai 10 de setëmber ai 30 de novëmber
Se recordun de nüsc morć
La Pli
Edelberta
Hochwieser
nasc. Costa
de Rü
+25 d’otober al’eté
de 47 agn
La Pli
Alfonso Rovara
d’Arot/Frena
+16 de novëmber
al’eté de 71 agn
Al Plan
Notburga
Rindler
nasc. Erlacher
+16 de novëmber
al'eté de 87 agn
Rina
Martin Steidl
+30 de novëmber
al’eté de 23 agn
Avis
Racoüda dal refodam da tosser - Nia dé jö sprizes
I proscimi terminns por la racoüda dal ciomont da tosser è:
- ai 23 de jenà 2012: dales 8.00 ales 9.00 a Al Plan, dô Comun; dales 9.30 ales 10.30 a Longega, plaza de Bastl;
- ai 19 de merz 2012: dales 11.30 ales 12.30 a Longega, plaza de Bastl.
Le Comun de Mareo lascia alessëi che pal ciomont da tosser ne pòl nia gnì dé jö “spritzen”, deache al è
gran prigo de infeziun. Cöstes po gnì dades jö debann tl’apoteca d’Al Plan, t’en contegnidù aposta por
cösta sort de ciomont.
18

Novitês y traverć
Turism
Impulsc dala sontada generala dl’Assoziaziun Turistica d’Al Plan
L
’Assoziaziun Turistica
d’Al Plan à tignì ai 22 de
novëmber söa sontada generala,
co è l’ocajiun por ćiaré zoruch al
andamont dles sajuns, mo inće da
ćiaré ennant ai proieć che an à por
le dagnì. En cört val’ dać. Dertan
le 2011 èl roé te Mareo 105.112
sciori (-2,90% respet al ann passé).
Chisc è stês soranet endöt 562.824
iadi, co è en manco dal 1,14%.
Les novitês
Tla sontada èl sté l’ocajiun da
prejenté deplü novitês. Da eniann
d’invern ciafarà i sciori na cherta
nea por le schibus, co valarà por
Al Plan, por i schibus de dötes
les localitês dal Plan de Corones,
dl’Alta Badia, dl’Alta Val de
Puster y da Türesc. Laprò podaràn
anüzé düć i mesi publics dla
Provinzia (coriera y ferata). Ćina
6 agn n’adora le ghest degüna
cherta, ćina 16 agn èra debann y
dedô a paiamont: 6,00€ por 7 dis,
3,00€ por önn en dé.
Na novité è inće l’aplicaziun
“APP” d'Al Plan por Smartphones,
i telefonns dla generaziun nea.
Tres cösta aplicaziun dess i sciori
podëi se desćiarié jö diretamonter
da so telefonn enformaziuns
d’enteres sön Al Plan, che an ciafa
inće sön le sît dl’Aziënda, desco
chirì ćiamenes, manifestaziuns y
avenimonć, le tomp y d’ater.
plaza” che an ô mëter da jì dui iadi
d’agost. Deplü eserzizi à belo dé
pro da fà empara. Al gnarà cujiné
spëisa - desche l’ennom le dij -
diretamonter sön plaza de paîsc.
I traverć
Por le 2012 s’à l’Assoziaziun
Turistica d’Al Plan motü dant
plü traverć: 1) Realisaziun dal
Tru dal’Ega UNESCO - portadù
dal proiet è l’Ofize Parcs Naturai;
2) Cumpré en auto nö (APE)
por le colaboradù co fistidiëia
dal abelimont dal paîsc; 3)
Sensibilisaziun por fà le tru dla
roda danter Fodara Masaronn
y Pederü; 4) Sensibilisaziun por
mantignì d'isté le sorvisc de bus
ete por la val; 5) Mené fora le
calënder dles manifestaziuns
edema por edema inće por ingleje;
6) Organisaziun dla manifestaziun
nea “Cujiné sön plaza” - en proiet
con i restoranć, i Ostis y l’Aziënda;
7) realisaziun dal tòch nö dal areal
de relassamont ta Ćiamaor; 8)
Sensibilisaziun por abelì y dorteré
le salf dles manifestaziuns;
9) Realisé na aplicaziun por
Smartphones; 10) Digitalisé les
chertes panoramiches dai trus da jì
a pè y por la roda y les mëter online
- proiet en colaboraziun con le
Plan de Corones; 11) Atualisaziun
dles tofles turistiches te paîsc;
12) Slü jö i contrać d’anüzada de
terac con i paurs - en proiet danter
Paurs de Mareo, Comun de Mareo
y Aziënda d'Al Plan.
Danter les novitês dal isté alda
la manifestaziuns “Cujiné sön
Presidënt y diretur dl’Assoziaziun Turistica d’Al Plan: Norbert
Cristofolini y Martin Resch (Foto: Carlo de Pipa)
Fajede retlam tal Saltà!
Le Saltà de Mareo vën fora cater iadi al ann, vigne
trëi mënsc. Al röa te vigne ćiasa de Mareo. Le
Comun pîta la poscibilité da fà retlam tla plata de
comun, ći co è enteressant soradöt por les dites co
laora söle teritore. Le retlam tal Saltà vën fat te na
forma limitada (1 plata DIN A4 por vigne ediziun).
Le cost dla plata entiera è de 320,00€ + IVA, por
mesa plata èl 160,00€ + IVA. Chi co à enteres po
tó sö contat con Pablo Palfrader al nr. 333 4762010,
palfrader@rolmail.net
Impressum: “Le Saltà” - Plata d’enformaziun dal Comun
de Mareo - Editur: Comun de Mareo / Ombolt Albert
Palfrader - Vën fora cater iadi al ann - Diretur responsabl:
Iaco Rigo. Redaziun: Pablo Palfrader. Registrada pal
Tribunal da Balsan nr. 24/2011. Formataziun: Iaco Rigo.
Stamparia: Dipdruck, Rienzfeldstr. 15, 39031 - Bornech.
Misciun: Ćiasa de Comun, str. Catarina Lanz 48, 39030 Al
Plan de Mareo (BZ), tel. 0474/501023, fax 0474/501644,
e-mail: info@comun.mareo.bz.it - Plata internet de
comun: www.comun.mareo.bz.it.
19