Il-Papa dwar il-kriżi kontemporanja taż-żwieġ u l-familja

IS-SIBT 17 TA’ MARZU 2012 • L-84 SENA • NUMRU 7,743 • lehenissewwa@vol.net.mt
LEĦEN IS-SEWWA, ISTITUT KATTOLIKU, FLORIANA • 40 ċenteżmu • €20 fis-sena
Il-Papa dwar il-kriżi
kontemporanja
taż-żwieġ u l-familja
F’indirizz li għamel lill-grupp ta’ Isqfijiet Amerikani waqt iż-żjara tagħhom f’Ruma ad limina
apostolorum, il-Papa Benedittu XVI kellimhom dwar il-kriżi kontemporanja taż-żwieġ u l-familja u
l-viżjoni Nisranija tas-sesswalità umana.
“Huwa fatt dejjem aktar evidenti”,
qal il-Papa, “li n-nuqqas
ta’ apprezzamet tal-indissolubiltà
tal-patt taż-żwieġ u ċ-ċaħda
mifruxa ta’ etika sesswali u responsabbli
u matura bbażata fuq
il-prattika tal-kastità, wasslu
għal problemi kbar soċjali li qed
ikollhom prezz immens uman u
ekonomiku.”
Waqt li fakkar dak li kien jgħid
il-Beatu Ġwanni Pawlu II li l-futur
tal-umanità jgħaddi mill-familja u
l-bżonn li niddefendu ż-żwieġ, il-
Papa semma l-kurrenti politiċi u
kulturali qawwija tal-lum li qed
ifittxu li jbiddlu d-definizzjoni legali
taż-żwieġ.
“L-isforz konxjenzjuż tal-
Knisja biex tirreżisti din ilpressjoni”,
kompla l-Papa,
“jappella għal difiża raġonata
taż-żwieġ bħala istituzzjoni
naturali ta’ komunjoni speċifika
ta’ persuni li l-għeruq tagħha
b’mod essenzjali qegħdin filkomplimentarjetà
tas-sessi u
orjentata għall-prokreazzjoni.
Ma nistgħux inqisu d-differenzi
sesswali bħala irrilevanti għaddefinizzjoni
taż-żwieġ. Meta
niddefendu l-istituzzjoni tażżwieġ
bħala realtà soċjali, flaħħar
mill-aħħar huwa minħabba
li din hi kwistjoni ta’ ġustizzja
għax dan jitlob il-ħarsien tal-ġid
tal-komunità umana kollha u
d-drittijiet tal-ġenituri kif ukoll
tal-ulied”, qal il-Papa.
Waqt li semma l-bżonn ta’
tiġdid u tisħiħ fil-programmi
ta’ tħejjija għaż-żwieġ, il-Papa
qal li l-koppji dwar il-problema
tal-koabitazzjoni ta’ spiss jidher
li “mhumiex jagħrfu li din hija
dnub gravi, biex ma nsemmux li
din tagħmel ħsara lill-istabilità
tas-soċjetà.”
Il-Papa faħħar l-isforzi tal-
Isqfijiet biex jippromwovu
ż-żwieġ. Huwa fakkar fil-bżonn li
l-komunità Nisranija tiskopri apprezzament
tal-virtù tal-kastità li
tgħinna nifhmu s-sesswalità bħala
għajn ta’ ħelsien ġenwin u titlob
kemm l-integrità tal-persuna umana
u kemm is-sbuħija tal-għotja
li ssir fiż-żwieġ.
Il-Liġi tal-Prokreazzjoni Assistita
Sar magħruf li l-Liġi dwar
il-Prokreazzjoni Assistita, jew
IVF, waslet fl-aħħar fażi tagħha.
Wara li titlesta, se titressaq għaddiskussjoni
fil-Grupp Parlamentari
u fil-Kabinett, u wara titressaq
quddiem il-Parlament.
Kien f’Ottubru 2010 li
l-Kumitat Magħżul dwar il-
Prokreazzjoni Medikament Assistita
tal-Kamra tar-Rappreżentanti
ppreżenta r-rapport tiegħu li fih
iddikjara li “żewġ deċennji wara
li twieldet l-ewwel tarbija bitteknoloġija
ta’ riproduzzjoni assistita
f’pajjiżna, dan is-settur irid
jiġi regolat b’liġi biex barra li jkun
jista’ jiġi mgħarbel minn awtorità,
ikun jista’ jiġi finanzjat mill-Istat
u b’hekk isir aċċessibbli għal koppji
infertili, irrispettivament middħul
finanzjarju tagħhom.”
Dwar il-ħolqien ta’ Awtorità
biex tirregola dan il-qasam,
il-Kumitat kien iddeċieda li din
għandha tkun awtonoma u għandu
jkollha l-funzjonijiet li “toħroġ
liċenzja lil klinika li fi spezzjonijiet
regolari jkun ġie aċċertat li qed
tosserva kundizzjonijiet ta’ Standards
of Best Practice. L-awtorità
kellha wkoll tiġbor l-informazzjoni
mogħtija lilha b’mod aggregat
regolarment mill-kliniċi awtorizzati
u tiċċertifika l-eġibbiltà ta’ koppja
biex isir l-IVF.
Paġna 24
•Editorjal
Inizjattivi
favur
il-familja
Wieħed ma jistax ma jfaħħarx
l-inizjattiva konġunta meħuda
mill-Ministeru għal Għawdex u
l-Knisja t’Għawdex għat-twaqqif
ta’ Ċentru ta’ Akkoljenza, kif
ġie rrappurtat f’dan il-ġurnal ilġimgħa
l-oħra. L-iskop ta’ dan
iċ-Ċentru huwa li jilqa’ fih
persuni jew familji li minħabba
problemi diversi jisfaw bla saqaf
fuq rashom, sakemm jinstabu
soluzzjonijiet oħra.
L-editorjal sħiħ f’paġna 2
Il-Knisja
u ż-żwieġ
omosesswali
P. Timothy Radcliffe O.P. jikteb
li l-Knisja Kattolika ma topponix
iż-żwieġ bejn persuni tal-istess
sess. Dan tqisu bħala impossibbli.
Li kien possibbli allura kien
ikollha tappoġġjah ladarba
l-Knisja tgħidilna li aħna rridu
nopponu kull diskriminazzjoni fuq
il-bażi ta’ attrazzjoni sesswali.
L-artiklu sħiħ f’paġna 13

2 Is-Sibt 17 ta’ Marzu 2012
MAĦRUĠ MILL-AZZJONI KATTOLIKA
Editur: Kan. John Ciarlò
Direzzjoni u Amministrazzjoni:
Istitut Kattoliku, Floriana FRN 1441. Tel. 21225847 Fax. 22039207
Stampat fil-Progress Press Co. Ltd., Valletta
e-mail: lehenissewwa@vol.net.mt – website: www.u.com.mt
Prezz ta' kull kopja: €0.40
Abbonament bil-posta:
Malta u Għawdex: €20.00; Ewropa u Afrika ta’ Fuq: €45.00;
Kanada, U.S.A., Asja u l-bqija ta’ l-Afrika: €60.00; Amerika
Latina,Taiwan, Awstralja u New Zealand: €70.00
Kull korrispondenza tiġi indirizzata hekk:
LEĦEN IS-SEWWA, Istitut Kattoliku, Floriana FRN 1441
•EDITORJAL
Inizjattivi stupendi
favur il-familja li
ħaqqhom kull appoġġ
Wieħed ma jistax ma jfaħħarx l-inizjattiva konġunta meħuda
mill-Ministeru għal Għawdex u l-Knisja t’Għawdex għat-twaqqif ta’
Ċentru ta’ Akkoljenza, kif ġie rrappurtat f’dan il-ġurnal il-ġimgħa
l-oħra. L-iskop ta’ dan iċ-Ċentru huwa li jilqa’ fih persuni jew
familji li minħabba problemi diversi jisfaw bla saqaf fuq rashom,
sakemm jinstabu soluzzjonijiet oħra.
Bi pjaċir qrajna li dan iċ-Ċentru ġie inawgurat fit-2 ta’ Marzu
wara li l-Knisja t’Għawdex identifikat u offriet il-post, waqt li
l-Ministeru għal Għawdex qed jieħu ħsieb ix-xogħol ta’ ristrutturar
u mmodernizzar biex dan ikun jista’ joffri ambjent akkoljenti għal
min ikollu bżonnu.
Illum ta’ spiss jingħad li anki f’pajjiżna, bħal f’pajjiżi oħra,
hawn ċertu faqar minkejja li minn barra mhux dejjem wieħed
jista’ jintebaħ bih. Iżda tajjeb niftakru li barra l-faqar ta’ ċerti
persuni u familji minħabba nuqqas ta’ mezzi finanzjarji, jeżisti
wkoll faqar affettiv. Dan għaliex minħabba li llum qegħdin ngħixu
f’soċjetà egoista u individwalista, hawn persuni li huma neqsin millgħożża
tal-familja u li għalhekk dawn saħansitra jaslu biex lanqas
biss isibu fejn joqogħdu u jkollhom il-kenn meħtieġ li jixraq lil kull
bniedem.
Kellu raġun Mons. Isqof Mario Grech, fid-diskors tiegħu waqt
l-inawgurazzjoni ta’ dan iċ-Ċentru ta’ Akkoljenza jgħid kemm
huwa importanti li quddiem il-bniedem maħbut, misruq mill-imħabba
u mitluq maġenb it-triq, ma nibqgħux għaddejjin indifferenti. Għallkuntrarju,
huwa dmir tagħna lkoll li bħas-Samaritan it-Tajjeb, nieqfu
biex noffru kura u dar għall-kenn.
Assoċjazzjoni li tirrappreżenta lill-familji
La qegħdin insemmu dan, ma nistgħux ukoll ma nurux l-apprezzament
sħiħ tagħna u ma nappoġġjawx bħala ġurnal kattoliku li ma jonqos qatt
jiddefendi u juri l-għożża kbira li għandu jkollna lejn il-familja, għallidea
stupenda u oriġinali li ħareġ biha l-istess Mons. Isqof Mario
Grech fl-okkażjoni tal-għoti tal-Premju “Familja Qalb tad-Deheb’’ fil-
11 ta’ Frar għat-twaqqif ta’ Assoċjazzjoni tal-Familja f’pajjiżna. Dan
bil-għan li din tħares id-drittijiet tal-familja fid-diversi oqsma tal-ħajja,
bħalma huma fl-edukazzjoni, fis-saħħa, fl-ekonomija, fid-dinja taxxogħol,
fid-divertiment, fil-politika, eċċ.
Aħna naqblu ma’ Mons. Isqof Grech li wasal iż-żmien li l-familja
jkollha vuċi fid-dibattitu soċjali u politiku. Huwa kellu raġun jistaqsi:
Għaliex bħalma jeżistu l-għaqdiet li ġustament jiddefendu d-drittijiet
tal-ħaddiema, tal-konsumatur u tal-annimali, ma għandux ikollna
għaqda biex tirrappreżenta lill-familji biex tgħasses ħalli l-liġijiet
u r-regolamenti tal-pajjiż ikunu jirrispettaw id-drittijiet naturali talfamilja?
Kif fostna hawn diversi gruppi bil-għan li jagħmlu pressjoni
pubblika – bħalma huma dawk favur l-ambjent jew dawk kontra
ċ-ċensura, għaliex ma għandniex nikkunsidraw li jkollna grupp ta’
familji li jaħdem favur il-familji?
L-Isqof Grech għamilha ċara li għaqda bħal din ma għandhiex
tkun konfessjonali ladarba l-ħarsien tal-familja huwa valur lajk u
mhux wieħed reliġjuż. Għax wara kollox hija l-istess qagħda prekarja
preżenti tal-familja li turi l-bżonn ta’ ħidma koordinata favur iddrittijiet
tal-familja. U żgur li anki f’dan il-kamp, l-Insara għandhom
x’joffru ladarba l-valuri nsara dwar iż-żwieġ u l-familja jaqblu
mal-valuri umani. U dan biex il-familja tibqa’ rispettata bħala kisba
għad-dinjità tal-bniedem u għall-formazzjoni tal-ġenerazzjonijiet
futuri.
Min tassew għandu għal qalbu l-familja Maltija, inklużi l-partiti
politiċi, ma jistax jonqos li jappoġġja din il-proposta stupenda tal-Isqof
Mario Grech.
•MADWARNA
Konferenza ‘Biżżejjed
għal Kulħadd’
Saret konferenza mill-Kummissjoni Interdjoċesana Ambjent
b’kollaborazzjoni mal-Assoċjazzjoni Maltija dwar l-Ilma (MWA), Flimkien
għal Ambjent Aħjar (FAA) u d-Direttorat għal Eko-Għawdex u Żvilupp
Reġjonali - (Ministeru għal Għawdex).
Sa mit-twaqqif tagħha, il-
Kummissjoni Interdjoċesana Ambjent
dejjem emmnet li l-Knisja ma
tistax tgħix f’iżolament mir-realtajiet
tal-ħajja, imma trid tidħol flistorja
tal-bniedem b’mod l-aktar
sħiħ u attiv. Għalhekk fil-ħidma
tagħha, il-Kummissjoni dejjem
stinkat sabiex toħloq opportunitajiet
li jwasslu lis-soċjetà Maltija
ħalli tirrifletti fuq l-istil ta’ ħajja
li tgħix u l-għażliet li tagħmel.
Aktar minn hekk, il-Kummissjoni
taħdem ukoll sabiex toffri riflessjoni
Evanġelika dwar il-ġrajjiet li
nkunu qed nesperjenzaw u b’hekk
tgħin fit-tfassil ta’ etika ambjentali.
Wieħed mill-istrumenti li l-
Kummissjoni tuża biex tilħaq dan
il-għan hu li torganizza konferenzi.
“Biżżejjed għal Kulħadd”
hi t-tielet konferenza organizzata
mill-Kummissjoni. Din id-darba
l-Kummissjoni tellgħet il-konferenza
b’kollaborazzjoni mal-
Assoċjazzjoni Maltija dwar l-Ilma,
Flimkien għal Ambjent Aħjar
u d-Direttorat għal Eko-Għawdex
u Żvilupp Reġjonali (Ministeru
għal Għawdex). L-għan tal-konferenza
kien li jlaqqa’ flimkien lissetturi
konċernati ħalli jesploraw
aspetti partikolari tal-iżvilupp
sostenibbli, jaraw perspettivi differenti
u possibbilment joffru
soluzzjonijiet. It-temi magħżula
għall-konferenza kienu: l-ambjent
mibni, ir-riżorsi tal-ilma ħelu,
l-iżvilupp u l-insularità (b’mod
speċifiku f’Għawdex).
Il-Konferenza kienet imqassma
fuq tliet ġranet: id-9 ta’
Diċembru (Tema: Ambjent Mibni),
l-10 ta’ Diċembru (Tema:
Riżorsi tal-Ilma Ħelu) u s-17
ta’ Diċembru (Żvilupp Sostenibbli
f’Għawdex) 2011. B’kollox
ħadu sehem f’din il-konferenza ’l
fuq minn tmenin persuna li jinkludu
esperti fil-qasam tagħhom;
rappreżentanti ta’ diversi sezzjonijiet
tas-soċjetà Maltija, inklużi
periti, ekonomisti, żviluppaturi,
għalliema, kummerċjanti u professjonisti
f’diversi oqsma.
Kien hemm rappreżentanti
ta’ diversi awtoritajiet fosthom:
l-Awtorità Maltija tal-Ambjent
u l-Iżvilupp, l-Awtorità Maltija
għar-Riżorsi, Ministeru tar-Riżorsi
u Affarijiet Rurali, il-Korporazzjoni
tas-Servizzi għall-Ilma, il-
Kamra tal-Kummerċ Għawdxija.
Ħadu sehem ukoll rappreżentanti
tal-Gvern, tal-Oppożizzjoni u tal-
Alternattiva Demokratika.
Ħafna minn dawn ilparteċipanti
ħadu sehem filġurnata
li l-aktar kienet relevanti
għall-interess tagħhom, waqt li
oħrajn ħadu sehem f’aktar minn
ġurnata waħda. L-Arċisqof ta’
Malta, Mons. Pawlu Cremona u l-
Isqof ta’ Għawdex, Mons. Mario
Grech, kellmu lill-parteċipanti u
attendew għal xi sessjonijiet tal-
Konferenza.
Kull ġurnata bdiet b’numru
ta’ preżentazzjonijiet qosra minn
diversi esperti fuq it-temi li
kellhom jiġu diskussi u wara
l-parteċipanti tqassmu f’numru
ta’ workshops.
Premju Żagħżugħ tas-sena 2011
Il-Premju Żagħżugħ tas-Sena 2011 organizzat mill-Moviment Kerygma
din is-sena ntrebaħ mill-grupp taż-żgħażagħ SPYS (Salesian Pastoral Youth
Service).
Ir-rebbieħ tal-premju ġie
mħabbar mid-Direttur Ġenerali
tal-Moviment Kerygma, P.
Charles Fenech OP.
Il-preżentazzjoni tat-trofew
saret mill-E.T. Dr George Abela,
President ta’ Malta, fi tmiem
quddiesa li saret fil-knisja ta’
San Duminku, ir-Rabat, nhar il-
Ġimgħa, 2 ta’ Marzu.
Preżenti wkoll għal din iċċerimonja
kien hemm Tania
Borg, President tal-Moviment
Kerygma u n-Nutar Joseph Abela,
Chairperson tal-Bord tal-Għażla.
Il-grupp taż-żgħażagħ SPYS
inħoloq fl-1995 fuq l-ispirtu
ta’ San Ġwann Bosco, u huwa
kompost minn numru ta’ reliġjużi
u żgħażagħ lajċi b’esperjenza
bl-iskop ewlieni li jiżviluppaw
kemm il-persuna kif ukoll
komunitajiet. Dan jagħmluh
kemm fuq bażi nazzjonali kif
ukoll internazzjonali.
SPYS huwa magħmul minn
żewġ fergħat – waħda responsabbli
għall-attivitajiet lokali u l-oħra
għal inizjattivi barra minn xtutna.
Is-sezzjoni lokali torganizza
numru ta’ seminars u taħriġ,
kemm għall-membri tagħha kif
ukoll għal organizzazzjonijiet ta’
żgħażagħ oħra li huma affiljati
magħha. Huma jagħmlu wkoll
summer camps għal tfal ġejjin
minn lokalitajiet fejn hemm
bżonn ta’ aktar għajnuna. Din issezzjoni
torganizza wkoll numru
ta’ attivitajiet ta’ fund-raising
biex tiffinanzja l-attivitajiet
tagħha speċjalment il-mawriet talvolontiera
tagħha f’pajjiżi oħra.
Huma jorganizzaw ukoll
attivitajiet bħal Get Togethers
għal żgħażagħ oħra, u irtiri fost
oħrajn. SPYS għandha wkoll il-
Press Room tagħha li tieħu ħsieb
il-websajt kif ukoll itellgħu artiklu
kull ħmistax bl-isem “Quest”
f’waħda mill-gazzetti lokali u li
hija indirizzata lejn iż-żgħażagħ.
Is-sezzjoni l-oħra, bl-isem
SPYS.int, tieħu ħsieb numru
kbir ta’ proġetti għal żgħażagħ
u tfal oħra kemm f’Malta kif
ukoll fl-Ewropa, l-Afrika u
pajjiżi oħra. SPYS.int tieħu ħsieb
il-parteċipazzjoni tal-membri
tagħha f’seminars u proġetti oħra
organizzati fuq bażi Ewropea. Hija
wkoll attiva ħafna fil-volontarjat
f’pajjiżi bħall-Ghana, l-Indja u
l-Kenja, fejn kull sena tibgħat
numru ta’ voluntiera, kemm
membri tagħha kif ukoll żgħażagħ
oħra, biex jgħinu f’komunitajiet
fqar f’dawn il-pajjiżi.
SPYS.int tieħu ħsieb il-preparazzjoni
intensa li jkun hemm
bżonn issir qabel dawn iż-żjajjar
u tgħin ukoll fil-finanzjament.
Dan it-trofew jingħata kull sena
f’ġieħ il-memorja ta’ Dr Rudolph
Saliba li kien l-ewwel President
tal-Moviment Kerygma.
Il-President Abela feraħ
lil dan il-grupp għax-xogħol
siewi li qed jagħmel b’mod
speċjali ma’ min hu batut. Huwa
inkoraġġixxa lill-membri kollha
ta’ dan il-grupp biex ikomplu
fix-xogħol tagħhom fil-kamp
tal-volontarjat.
Il-President Abela ħa
l-okkażjoni wkoll biex jifraħ
lill-Moviment Kerygma li din
is-sena qed jiċċelebra l-25 sena
anniversarju mit-twaqqif tiegħu.
Huwa faħħar ix-xogħol fejjiedi li
l-Moviment jagħmel fis-soċjetà
Maltija u awgura li l-missjoni
tiegħu titkompla fil-futur.

Is-Sibt 17 ta’ Marzu 2012
ATTWALITÀ
3
Il-konverżjoni ta’
Catherine Adair
Fil-1996, Catherine Adair bdiet tadħdem bħala medical assistant u
counsellor fi Klinika tal-Abort. Sintendi, billi l-kelma “abort” tgerrex lillklijenti,
kienu jsejħulha “planned parenthood”. Kellha uffiċċju mill-isbaħ,
tilqa’ n-nies, aktarx ommijiet żgħażagħ u tagħti hekk imsejjaħ counselling
li ma kien counselling xejn. Ix-xogħol tagħha tħajjar lill-ommijiet biex
itemmu t-tqala u turihom kemm l-intervent hu ħaġa sempliċi. Tant li huma
isejħulha “procedure”. Hekk timxi l-industrija tal-abort. Isiru sinjuri minn
fuq il-qtil tat-trabi. Imma sintendi huma qatt ma jsejħu l-abort b’ismu.
Ix-xogħol tagħha kien li tipperswadi lill-ommijiet li ma ridux tqala, u
tikkonvinċihom li dak li qed jissawwar fil-ġuf, mhix tarbija imma biss
“ċappa laħam.”
Iżda darba waħda, it-tabib,
wara operazzjoni ta’ abort qalilha
biex tidħol fil-kamra ta’ ġewwa
u tnaddaf ftit il-kamra tal-operazzjonijiet.
Għall-ewwel ma
riditx. Hi ftakret li meta kellha
19-il sena hi wkoll kienet daħlet
f’kamra bħal dik u għamlet l-abort
meta hi kellha 11-il ġimgħa tqala.
U ma riditx terġa’ ġġib quddiem
moħħha t-tifkiriet tal-imgħoddi.
Imma kellha tidħol. X’ħin daħlet
ħadet l-ikbar xokk ta’ ħajjitha.
L-ikbar xokk ta’ ħajjitha
Nisimgħu lilha tirrakkonta:
“Dħalt fil-kamra ta’ ġewwa fejn
isiru l-aborti. U għajnejja marru
dritt fuq mejda fil-ġenb, kien
hemm vażun tal-ħġieġ, u filvażun
kien hemm par idejn u par
riġlejn ċkejknin ta’ tarbija. Kien
ser iħossni ħażin, ma flaħtx nara
dawk il-biċċiet ta’ ġisem imtertaq.
U ħriġt ‘il barra u mort ngħid littabib
li ma niflaħx innaddaf dik
il-kamra. Staqsieni, “Għaliex?”
Jiena ma flaħtx ngħidlu għaliex.
Dak li rajt b’għajnejja kien xokk
kbir għalija. Ħaġa brutali. Sa
dakinhar qatt ma fhimt biżżejjed
x’ifisser tagħmel abort. Imma
f’dik il-kamra kollox kien ċar,
abort ifisser tbiċċer tarbija.”
Issa hi min jaf kemm ħadet
sehem f’rallies favur l-abort, u
kemm issieltet għad-dritt tal-mara
biex tagħmel l-abort. Iżda qatt ma
ġieha f’rasha l-abort eżattament
x’inhu. Ippruvat tinsa u tidfen dak
li rat. Ippruvat terġa’ tmur għaxxogħol
qisu qatt ma rat xejn. Iżda
kif jgħidu, id-dnub ma jorqodx u
ma jħallikx torqod. Beda jagħtiha
spiss ħmar il-lejl. Tagħmel iljieli
ma torqodx, imwerwra. “Kont inqum
ħabta u sabta nwerżaq, xħin
kienu jiġu quddiem għajnejja
dawk il-biċċiet ta’ ġisem imtertaq.”
Ma felħitx tibqa’ taħdem f’dik
il-klinika. Teoretikament baqgħet
favur l-abort. Iżda ma kellhiex
ħila tibqa taħdem f’dik il-klinika.
Kellha konflitt kbir f’qalbha.
Minn naħa waħda favur id-dritt
għall-abort, iżda min-naħa l-oħra
ma kellhiex il-kuraġġ li tara
b’għajnejha l-brutalità tal-abort.
Telqet mill-klinika u sabet xogħol
ieħor. U ħalfet li tidfen kollox
ġo fiha, u ma tgħid lil ħadd b’dak
li rat b’għajnejha fil-klinika talabort.
Wara xi żmien, iżżewġet lil
wieħed Kattoliku prattikanti.
Lit-tfal ried jgħammidhom,
kien jeħodhom il-knisja għallquddiesa.
Hi għalkemm ma tantx
kienet konvinta, kienet tmur
mal-familja l-knisja wkoll. Catherine,
meta kienet żgħira kienet
mgħammda bħala Kattolika, iżda
l-familja tagħha ma kinux prattikanti.
Għalhekk hi kienet tgħid ġo
qalbha: “Insir kollox imma Kattolika
le”. Iżda aktar ma bdiet tmur
il-knisja, aktar bdiet tinġibed lejn
il-Fidi Kattolika.
Il-ġmiel tal-Quddiesa
Hija bdiet tissaħħar wara
l-ġmiel tal-Quddiesa u kienet
tħobb iżżur l-istatwi. Kienet
tissaħħar wara l-liturġija. Iżda kien
hemm xi ħaġa li kienet iżżommha
lura. Billi fiż-żgħożija tagħha hija
dejjem kienet “femminista” u min
jaf kemm ħadet sehem f’kampanji
favur il-kontraċettivi u favur l-
abort, hija bdiet issibha bi tqila li
tidħol fil-Knisja Kattolika li tant
kienet kontra l-abort. Kienet qed
issibha bi tqila li taċċetta t-tagħlim
tal-Knisja.
Ġesù kien qed jaħdem fiha
Iżda l-grazzja bdiet taħdem
fiha. Bdiet titlob, tipprattika d-
devozzjonijiet tal-Knisja, u fuq
kollox bdiet idduq il-ħlewwa tal-
Quddiesa u tifhimha aktar. “Ġesù
beda jagħtini l-grazzja li nħoss
il-preżenza tiegħu fil-Quddiesa u
bdejt nifhem li jridni nidħol fil-
Knisja tiegħu.”
Imbagħad, ħaġa tal-għaġeb,
bdiet tħoss il-bżonn li tmur tqerr,
tiftaħ qalbha ma’ xi konfessur
u tirrikonċilja ruħha ma’ Alla.
Għall-ewwel bdiet tibża’ millqrar.
Beżgħet tikxef id-dnubiet
tal-ħajja tagħha l-imgħoddija filklinika
tal-abort, kemm ħajret
ommijiet biex wettqu l-abort.
Marret xi 10 sibtijiet wara xulxin
biex tqerr … iżda kien jonqosha
l-kuraġġ u terġa’ lura. Sakemm
darba, fir-Randan tal-2009, għallewwel
darba resqet lejn il-ħniena
t’Alla fil-qrar. Hi stqarret kollox.
Liema ferħ ħasset f’qalbha! Liema
paċi tal-qalb xħin dnubietha
kollha ġew maħfura!
Fuq talba tal-konfessur, wara
l-qrara, ferħana se ttir, hi marret
fil-bank u bdiet tirreċta ir-Rużarju,
il-ħames posti tad-Dawl. “Minn
dakinhar bqajt ngħid ir-Rużarju
kuljum. Qatt ma fallejtu.”
L-Ewkaristija
U issa bdiet tixxennaq għall-
Ewkaristija. Wara kors ta’ tagħlim
Kattoliku resqet lejn l-Ewkaristija
fl-Għid tal-2009. “L-Ewkaristija
imlietli qalbi. Kemm kelli biża’
matul is-snin ta’ qabel! U issa
x’rigal mill-isbaħ irċevejt! Il-
Knisja kemm tagħtina doni kbar!
Ħassejtni twelidt mill-ġdid. Alla
baqa’ jitfa’ fuqi l-barka u l-grazzji
tiegħu b’elf mod.”
Issa saret Pro-Life
“Darba waqt il-Quddiesa,
il-Mulej fetaħli moħħi u urieni
s-sbuħija tat-tagħlim tal-Knisja
dwar il-qdusija tal-ħajja. Il-Mulej
neħħieli l-għamad minn quddiem
għajnejja, erġajt ftakart f’dawk
it-trabi maqtula fil-klinika talabort.”
Issa bdiet timpenja ruħha
biex ixxerred it-Tagħlim Kattoliku
favur il-Ħajja. Bdiet tieħu sehem
fi Pro-Life Rallies u titkellem
dwar il-kruha tal-abort u dwar ilqdusija
tal-ħajja.
L-industrija tal-abort tinqeda
b’ħafna ġideb. Żgur li l-aqwa
xhieda kontra l-abort hija ta’
dawk li kienu jaħdmu f’din l-industrija.
Ix-xhieda ta’ Catherine
qed ikollha impatt enormi fuq
l-opinjoni pubblika. Hija tgħid:
“Dak li jgħidu l-abortisti huwa
gidba mill-bidu sal-aħħar. L-abort
huwa qtil ta’ tarbija ħajja.”
“Dawk li jafu l-verità
għandhom id-dmir li jitkellmu
ċar,” tgħid Catherine.

12 Is-Sibt 17 ta’ Marzu 2012
•WARA L-PROPOSTA TAL-GVERN INGLIŻ
Qegħdin inġibu din l-Ittra Pastorali tal-Isqfijiet tal-Ingilterra u Wales li nqrat fil-knejjes il-Ħadd li għadda. L-Isqfijiet ħassew li
għandhom jiktbu din l-Ittra wara li l-Gvern Ingliż iddeċieda li jbiddel id-definizzjoni legali taż-żwieġ
La l-Knisja u lanqas l-Istat ma
għandhom is-setgħa li jbiddlu
l-għarfien fundamentali taż-żwieġ
Din il-ġimgħa l-Gvern ta’ Koalizzjoni huwa
mistenni li jippreżenta consultation paper fuq
il-bdil propost fid-definizzjoni legali taż-żwieġ
sabiex jiftaħ l-istituzzjoni taż-żwieġ għal rabtiet
bejn persuni tal-istess sess.
Illum irridu nqegħdu quddiemkom
il-viżjoni Kattolika tażżwieġ
u d-dawl li din titfa’ fuq l-
importanza taż-żwieġ fis-soċjetà
tagħna.
L-għeruq tal-istituzzjoni tażżwieġ
qegħdin fin-natura tagħna.
Aħna ġejna maħluqa bħala raġel
u mara, u fin-natura tagħna hemm
miktub dan il-mudell ta’ komplimentarjetà
u fertilità. Dan
il-mudell huwa bir-raġun affermat
minn ħafna tradizzjonijiet
reliġjużi oħra. It-tagħlim nisrani
jimla dan il-mudell u jirrivela t-
tifsira l-aktar profonda tiegħu,
iżda la l-Knisja u lanqas l-Istat
ma għandhom is-setgħa li jbiddlu
dan l-għarfien fundamentali tażżwieġ
innifsu.
Lanqas ma din hi sempliċi
materja ta’ opinjoni pubblika. Ladarba
nifhmuh bħala impenn għal
tul il-ħajja bejn raġel u mara, u
għall-ħolqien u t-trobbija tat-tfal,
iż-żwieġ huwa espressjoni talumanità
fundamentali tagħna. Ilpożizzjoni
tiegħu fil-liġi hija l-frott
prudenti tal-esperjenza, għall-ġid
tal-miżżewġin u l-ġid tal-familja.
B’dan il-mod, is-soċjetà tweġġaħ
il-koppja miżżewġa bħala l-għajn
u l-gwardjana tal-ġenerazzjoni li
ġejja. Bħala istituzzjoni, iż-żwieġ
huwa fil-bażi tas-soċjetà tagħna.
Hemm ħafna raġunijiet għaliex
in-nies jiżżewġu. Għall-parti l-
kbira tal-koppji, hemm għarfien
istintiv li l-istabilità taż-żwieġ
tipprovdi l-aħjar kuntest għattkabbir
tar-relazzjoni tagħhom
u għat-trobbija ta’ wliedhom.
Is-soċjetà tirrikonoxxi ż-żwieġ
bħala istituzzjoni importanti għal
dawn l-istess raġunijiet sabiex tkabbar
l-istabilità fis-soċjetà u biex
tirrispetta u tappoġġja l-ġenituri
fil-ħidma kruċjali li wieħed ikollu
t-tfal u li jrabbihom sew kemm hu
possibbli.
Il-Knisja tibda minn dan l-
apprezzament li ż-żwieġ huwa
istituzzjoni naturali u anki l-Knisja
tirrikonoxxi ż-żwieġ ċivili.
B’danakollu, l-għarfien Kattoliku
taż-żwieġ, jgħollih għal livell
ġdid. Kif jgħid il-Katekiżmu:
“Ir-rabta taż-żwieġ, li biha raġel
u mara flimkien iwaqqfu komunità
ta’ ħajja għal għomorhom u
li min-natura tagħha tfittex il-ġid
tal-miżżewġin u wkoll it-tnissil
u l-edukazzjoni tal-ulied, għallimgħammdin
ġiet mgħollija minn
Kristu l-Mulej għad-dinjità ta’
Sagrament” (para 1601).
Dan il-kliem xi ftit astratt huwa
rifless b’mod imperfett fl-esperjenza
tal-koppji miżżewġa. Aħna
nafu li fil-qalba ta’ żwieġ tajjeb
hemm ir-relazzjoni ta’ qawwa
meraviljuża u ta’ għana għallkoppja,
għal uliedhom, għaċ-ċirku
usa’ ta’ ħbieb u qraba u soċjetà.
Bħala sagrament dan hu lok fejn
tnixxi l-grazzja divina. Tassew, iżżwieġ
huwa qsim fil-misteru talistess
ħajja t’Alla, it-tnixxija ma
taqta’ qatt u perfetta tal-imħabba
bejn il-Missier, l-Iben u l-Ispirtu
s-Santu.
Aħna nafu wkoll li bħalma
l-imħabba ta’ Alla hija kreattiva,
hekk ukoll l-imħabba tar-raġel u
tal-mara hija kreattiva ta’ ħajja
ġdida. Fl-essenza tagħha hija
miftuħa biex tilqa’ ħajja ġdida,
lesta biex tħobb u tikkura dik ilħajja
fil-milja tagħha, mhux biss
f’din id-dinja, iżda wkoll fl-eternità.
Din hija viżjoni għolja u nobbli,
għaliex iż-żwieġ huwa vokazzjoni
għolja u nobbli. Mhux faċli
li wieħed iħaddnu. Iżda aħna ċerti
li Kristu huwa fil-qalba taż-żwieġ,
għaliex il-preżenza tiegħu hija rigal
żgur ta’ Alla li huwa mħabba,
li ma jridx għall-imħabba bejn
ir-raġel u martu ħlief li jsibu l-
milja tiegħu. Għalhekk l-isforz ta’
kuljum li jitlob iż-żwieġ, il-ħafna
modi li fihom il-ħajja fil-familja
tkissirna u tiffurmana mill-ġdid,
hija qsim fil-missjoni ta’ Kristu,
dik li jagħmel viżibbli fid-dinja
l-imħabba kreattiva u li taħfer ta’
Alla.
B’dawn il-modi aħna nifhmu
ż-żwieġ bħala sejħa għall-qdusija
għar-raġel u għal martu, bl-ulied
li jagħrfuhom u jħobbuhom bħala
don ta’ Alla, bil-fedeltà u bil-permanenza
bħala l-limiti li joħolqu
l-ispazju sagru tiegħu. Iż-żwieġ
huwa wkoll xhieda kruċjali fissoċjetà
tagħna li tikkontribwixxi
għall-istabbiltà tiegħu, il-kapaċità
tiegħu għall-kompassjoni, għallmaħfra
u l-futur tiegħu b’mod li
ebda istituzzjoni oħra ma tista’
tagħmel.
Waqt li qegħdin inpoġġu quddiemkom
dawn il-ħsibijiet dwar
għaliex iż-żwieġ huwa daqstant
importanti, aħna rridu wkoll nirrikonoxxu
l-esperjenza ta’ dawk
li sofrew il-weġgħa ta’ luttu jew
ta’ tkissir ta’ relazzjoni u l-kontribut
tagħhom lill-Knisja u lissoċjetà.
Ħafna joffru eżempju
kbir ta’ kuraġġ u fedeltà. Ħafna
jippruvaw jagħmlu l-aħjar li
jistgħu f’sitwazzjonijiet diffiċli
u komplessi. Aħna nittamaw li
dawn ikunu dejjem milqugħa u
megħjuna biex iħossu ruħhom
membri apprezzati tal-komunitajiet
parrokkjali tagħna.
Ir-raġunijiet mogħtija mill-
Gvern tagħna għaliex irid ibiddel
id-definizzjoni taż-żwieġ
huma dawk tal-ugwaljanza u
d-diskriminazzjoni. Iżda l-liġi
preżenti tagħna ma tiddiskriminax
inġustament meta tirrikjedi
kemm lir-raġel kif ukoll lill-mara
għal żwieġ. Din sempliċement tirrikonoxxi
u tħares in-natura distintiva
taż-żwieġ.
Meta wieħed ibiddel iddefinizzjoni
taż-żwieġ ikun
qed jagħmel pass profondament
radikali. Il-konsegwenzi
għandhom issa jittieħdu bis-serjetà.
Il-liġi tgħin biex infasslu u
niffurmaw il-valuri soċjali u kulturali.
Bidla fil-liġi b’mod gradwali
u inevitabbli tittrasforma
l-għarfien tas-soċjetà tal-iskop
taż-żwieġ. Din tirriduċih għal
impenn ta’ żewġ persuni involuti.
Allura ma jkun hemm ebda
għarfien tal-komplimentarjetà tarraġel
u l-mara jew li ż-żwieġ huwa
intenzjonat għall-prokreazzjoni u
l-edukazzjoni tat-tfal.
Aħna għandna dmir illum
għan-nies miżżewġa u għal dawk
li jiġu warajna, li nagħmlu dak
kollu li nistgħu biex niżguraw li t-
tifsira vera taż-żwieġ ma tintilifx
għal ġenerazzjonijiet futuri.
Rev. V. Nichols
Rev. P. Smith

Is-Sibt 17 ta’ Marzu 2012
13
•IŻ-ŻWIEĠ OMOSESSWALI
Il-Knisja Kattolika u
ż-żwieġ bejn persuni
tal-istess sess
Patri Timothy Radcliffe O.P., ex-Ġeneral tad-Dumnikani
Il-Knisja Kattolika ma topponix iż-żwieġ bejn persuni tal-istess sess. Dan
tqisu bħala impossibbli. Li kien possibbli allura kien ikollha tappoġġjah
ladarba l-Knisja tgħidilna li aħna rridu nopponu kull diskriminazzjoni fuq
il-bażi ta’ attrazzjoni sesswali.
Il-kwistjoni mhix dwar drittijiet
ta’ persuni omosesswali, iżda
l-veritá tal-għaġeb tal-umanitá
tagħna li hija li aħna annimali:
annimali razzjonali skont innies
tal-Medju Evu, annimali
spiritwali miftuħa biex naqsmu
l-ħajja ta’ Alla.
Fis-sagramenti, id-drammi
fundamentali tal-ħajja ta’ ġisimna
huma mbierka u jsiru miftuħa
għall-grazzja t’Alla: it-twelid u
l-mewt, l-ikel u x-xorb, is-sess
u l-mard. San Tumas t’Aquino
jgħid li l-grazzja tipperfezzjona
n-natura u mhux teqridha.
Differenza sesswali
Iż-żwieġ huwa mwaqqaf fuq
il-fatt glorjuż tad-differenza
sesswali u l-fertilità potenzjali.
Mingħajr din ma jkunx hemm
ħajja fuq din il-pjaneta, l-ebda
evoluzzjoni, ebda persuna, ebda
futur. Iż-żwieġ huwa istituzzjoni
plastika u jieħu kull xorta ta’
forma, mill-alleanza tar-razez
permezz ta’ bdil tal-għarusa salimħabba
romantika moderna.
Aħna wasalna biex naraw li
dan jimplika l-imħabba ugwali
u d-dinjità tar-raġel u l-mara.
Iżda kullimkien u deejjem dan
jibqa’ mwaqqaf fuq l-unjoni
fid-differenza tar-raġel u
l-mara. Permezz ta’ ċerimonji u
s-sagrament, dan jingħata tifsira
aktar profonda li għall-Insara
tinkludi l-unjoni ma’ Alla u malumanità
fi Kristu.
Dan mhux biex nuru b’mod
ikrah l-imħabba impenjata ta’ nies
tal-istess sess. Anki din għandha
tiġi apprezzata u appoġġjata li
għalhekk mexxejja reliġjużi saru
jappoġġjaw unjoni ċivili bejn
persuni omosesswali. Alla talimħabba
jista’ jkun preżenti f’kull
imħabba vera.
Idgħajjef iż-żwieġ
Iżda gay marriage (żwieġ bejn
persuni tal-istess sess) huwa
impossibbli għaliex dan jipprova
jdgħajjef iż-żwieġ mill-bażi
tiegħu fil-ħajja bioloġika tagħna.
Li kieku nagħmlu dan, inkunu
niċħdu l-umanità tagħna. Li
kellna nagħmlu dan inkunu bħal
nippruvaw nagħmlu torta talġobon
mingħajr ġobon, jew inbid
mingħajr għeneb.
Sa mill-bidu, il-Kristjaniżmu
ddefenda s-sbuħija u d-dinjità talħajja
tal-ġisem tagħna, imbierka
minn Alla li ħa l-ġisem u d-demm
bħalna. Din dejjem kienet tidher
xi ftit skandaluża għal bnedmin
spiritwali li jaħsbu li rridu neħilsu
mir-realtajiet imħawda tal-ġisem.
Għalhekk il-Knisja kellha topponi
l-Gnostiċiżmu fit-tieni seklu, il-
Maniteriżmu fir-raba’ seklu, il-
Katariżmu fis-seklu tlettax. Dawn
ilkoll jew kienu jiddisprezzaw
il-ġisem jew iqisuh bħallikieku
mhux importanti.
Aħna wkoll, bħallikieku
influwenzati mill-Katariżmu,
għandna tendenza li naħsbu li
aħna mħuħ fil-gaġġa tal-ġisem,
fatati f’magni. Ħabib ftit ilu qalli:
“Jien ruħ, iżda għandi ġisem”.
Iżda t-tradizzjoni Kattolika dejjem
insistiet fuq l-unità fundamentali
tal-persuna umana. San Tumas
t’Aquino qal: “Jien m’iniex ir-ruħ
tiegħi”.
Lynne Featherstone, l-Equalities
Minister, għandha raġun tgħid li
l-Knejjes ma għandhomx id-dritt
esklużiv li jiddeterminaw min jista’
jiżżewweġ – iżda lanqas l-Istat
ma għandu, għaliex sempliċement
ma nistgħux niddeċiedu b’xi att
mentali jew legali x’għandu jfisser
li tkun bniedem.
Iċ-ċiviltà tagħna tiffjorixxi biss
jekk tagħraf id-don tal-eżistenza
tal-ġisem tagħna, li tinkludi
l-kreattività tal-għaġeb taddifferenza
sesswali, mgħollija ’l
fuq fl-imħabba.
Jekk nagħtu għarfien formali
għal din permezz tal-istituzzjoni
taż-żwieġ bl-ebda mod ma nkunu
nnaqqsu l-barkiet li jwasslulna
persuni omosesswali.
Patri Timothy Radcliffe O.P.

24 Is-Sibt 17 ta’ Marzu 2012
•ANNIVERSARJU
Ċelebrazzjoni tas-60 anniversarju
mill-Ordinazzjoni Saċerdotali tal-Arċisqof
Emeritus Ġużeppi Mercieca
Nhar il-Ħamis, 8 ta’ Marzu, L-Arċisqof Emeritus Mons. Ġużeppi
Mercieca mexxa konċelebrazzjoni ta’ radd il-ħajr flimkien mal-Arċisqof
Mons. Pawlu Cremona O.P., l-Isqof Mario Grech u l-Isqof Francis
Adeodato Micallef O.C., u għadd ta’ saċerdoti, fl-okkażjoni ta’ għeluq
is-60 sena tas-saċerdozju tiegħu fil-Katidral tal-Imdina. Preżenti għal din
il-konċelebrazzjoni kien hemm il-President ta’ Malta Dr George Abela.
Fl-omelija tiegħu, Mons. Mercieca
qal li f’għeluq is-60 sena
tas-saċerdozju tiegħu, jiftakar ilferħ
tal-ġenituri tiegħu meta qalilhom
li kien qed iħoss is-sejħa
tas-saċerdozju, kif ukoll il-ferħ
li kien ħass fit-8 ta’ Marzu 1952
meta kien ġie ordnat saċerdot
mill-Isqof Mons. Ġużeppi Pace.
Huwa kompla jgħid: “Kien
il-bidu ta’ triq twila, bit-tlugħ
u l-inżul tagħha. li fiha l-Mulej
ried ukoll li jiena nirċievi l-milja
tas-saċerdozju bl-ordinazzjoni
episkopali. Kienet triq li jiena fittixt
li ma ninsa qatt li l-vokazzjoni
hija don kbir ħafna u ta’ responsabbiltà
partikulari, għaliex inissilha
Alla u hija rigal tal-imħabba
ta’ Alla.”
Mons. Mercieca rringrazzja
lil Alla “tar-rigal kbir li tajtni bilvokazzjoni
saċerdotali minkejja
ċ-ċokon u d-dgħufija tiegħi.
Grazzi tal-għajnuna kollha li inti
tajtni matul is-60 sena li għaddew
u tal-grazzji kollha tiegħek filfrott
tal-ħajja saċerdotali tiegħi.
Nitolbok tibqa’ tgħinni
ħalli nkun saċerdot skont
ir-rieda tiegħek.”
Huwa kompla jirringrazzja
lil dawk kollha
li l-providenza t’Alla
qegħditlu fit-triq tassaċerdozju
tiegħu, fosthom
lill-ġenituri tiegħu u
lil dawk kollha li ħadem
magħhom fid-diversi
stadji ta’ servizz li l-Knisja
fdat f’idejh matul is-60
sena ta’ saċerdozju .
Mons. Arċisqof Emeritus
Mercieca stieden lis-saċerdoti
u lil dawk kollha preżenti biex
ilkoll ifittxu li jifhmu dejjem
aħjar x’jitolbu l-Mulej u l-Knisja
mis-saċerdot. Huwa fakkar li l-
presbiteri huma kkonsagrati biex
jipprietkaw l-Evanġelju, jirgħu
l-fidili u jiċċelebraw il-kult divin
bħala saċerdoti veri, iwasslu
l-ministeru tar-rikonċiljazzjoni
u tal-faraġ lill-fidili niedma jew
morda u jwasslu lil Alla l-Missier
il-ħtiġijiet u t-talb tal-fidili.
Huwa sostna li jekk l-għana
tal-Knisja ma jkunx Kristu,
ċertament il-Knisja tkun fqira u
sterili. Jekk il-Knisja ma tkunx
tirrifletti s-sbuħija unika ta’ wiċċ
Kristu, il-Knisja ma jkollhiex
sbuħija. Huwa temm ifakkar
dak li kien qal il-Papa Benedittu
XVI f’April 2010, meta ħeġġeġ
lis-saċerdoti Maltin “biex bħala
mudell li jispirana fil-missjoni
tagħna fost il-poplu t’Alla
inżommu lil San Ġorġ Preca li
kien saċerdot ta’ umiltà, tjubija,
ġentilezza u ġenerożitá mhux tassoltu,
profondament dedikat għattalb
u mħeġġeġ ħafna biex jikkomunika
l-veritajiet tal-Vanġelu”.
Fi tmiem iċ-ċelebrazzjoni,
inqara dan il-messaġġ tal-Papa
Benedittu XVI lil Mons.
Arċisqof Emeritus Ġużeppi
Mercieca: “Fl-okkażjoni sabiħa
tas-Sittin Anniversarju mill-Ordinazzjoni
Saċerdotali tar-Rev.
mu Ġużeppi Mercieca, Arċisqof
Emeritus ta’ Malta, inrodd ħajr
lil Alla għal tant grazzji li xerred
fuq il-Knisja permezz tal-karitá
pastorali u l-ministeru dedikat
tal-Arċisqof.
Nitlob l-Ispirtu s-Santu biex
ikompli jsostni lill-Arċisqof Mercieca
b’fidi qawwija u mħabba
ġeneruża. Waqt li nafda lill-
Eċċellenza Tiegħu fl-interċessjoni
ta’ San Ġorġ Preca u l-kura
ħelwa ta’ Marija, Omm il-Knisja,
kordjalment nagħti l-Barka Apostolika
tiegħi.
Il-Vatikan 8 ta’ Marzu 2012.”
Il-Liġi tal-Prokreazzjoni Assistita
Paġna 1
Sar magħruf l-Ministeru
tal-Ġustizzja beda jaħdem fuq
il-leġislazzjoni tal-Artificial Reproduction
Technology (ART)
u kif se jiġu regolati l-isptarijiet
f’Malta li se jibdew jipprovdu din
it-teknoloġija.
Meta sptar ikollu l-liċenzja
meħtieġa, il-Gvern irid jara min
fuq l-iskema nazzjonali tas-saħħa,
se jkun intitolat u x’tip ta’ servizz
se jkun intitolat għalih għal dak li
għandu x’jaqsam l-ART.
Fid-dawl tat-teknoloġija
riproduttiva, il-Knisja tinsisti fuq
il-ħtieġa li din tiġi ggwidata minn
ċerti valuri fundamentali biex jiġu
evitati abbużi serji. Fid-dokument
Donum Vitae (Ir-Rigal tal-Ħajja),
il-Knisja tgħallem li l-użu tatteknoloġija
riproduttiva huwa
moralment ġustifikat sakemm
il-ħajja, l-integrita u d-dinjitá talpersuna
jiġu mħarsa.
Il-ħajja umana tesiġi rispett
u dinjità sa mill-bidunett tależistena
tagħha u għalhekk l-
embriju f’ebda stadju tal-iżvilupp
tiegħu m’għandu jitqies bħala
xi ħaġa jew xi oġġett li, wara li
jintuża għal skopijiet ta’ esperimentazzjoni,
jintrema bħallikieku
kien xi biċċa materjal bioloġiku.
Il-metodi tal-prokreazzjoni
artifiċjali m’għandhomx jiġu
applikati fejn hemm indikazzjoni
li t-tarbija li se titwieled tkun
imċaħħda minn ambjent xieraq
fejn tista’ tiżviluppa l-kwalitajiet
psikoloġiċi, emozzjonali u morali
tagħha. Kull tarbija għandha dritt
titnissel u titwieled fiż-żwieġ u
miż-żwieġ u kull indħil ta’ persuna
barranija bejn il-koppja
miżżewġa huwa vjolazzjoni talgħaqda
u tal-fedeltà taż-żwieġ.
Waqt li l-Knisja tifhem ixxewqa
naturali tal-koppja li
jkollha tarbija tagħha, iżda tinsisti
li din ix-xewqa u l-ansjetà
m’għandhomx inessu lill-koppja
li mhux dak kollu li qed toffri
t-teknoloġija medika huwa
moralment tajjeb.