Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Ars</strong> metrica – www.arsmetrica.eu – 2012/05<br />
con toni fin troppo accesi: “Um poetastro de hoje em <strong>di</strong>a não perfilhava certamente esta<br />
composição e seria apontado com desprêzo, pela violação escandalosa do princípio métrico, que<br />
consiste em me<strong>di</strong>r rigorosamente as sílabas até à tônica final, rejeitando a metatônica”.<br />
Ma confrontiamo il testo con una delle numerose liriche provenzali che alternano nello<br />
schema strofico versi femminili e maschili aritmeticamente identici ma con clausola e ritmo<br />
<strong>di</strong>fferenti: 20<br />
Raimbaut d’Aurenga:<br />
Non chant per auzel ni per flor<br />
ni per neu ni per gelada<br />
ni neis per freich ni per calor<br />
ni per rever<strong>di</strong>r de prada,<br />
ni per nuill autr’esbau<strong>di</strong>men<br />
non chan ni non fui chantaire,<br />
mas per midonz en cui m’enten<br />
car es del mon la bellaire.<br />
Ar sui partitz de la peior<br />
c’anc fos vista ni trobada<br />
et am del mon la bellazor<br />
dompna e la plus prezada:<br />
e farai ho al mieu viven<br />
que d’alres non sui amaire,<br />
car ieu cre qu’ill a bon talen<br />
ves mi, segon mon veiaire.<br />
Ben aurai, dompna, grand honor<br />
si ja de vos m’es jutgada<br />
honranssa que sotz cobertor<br />
vos tenga nud’embrassada<br />
car vos valetz las meillors cen,<br />
qu’eu non sui sobregabaire:<br />
sol del pes ai mon cor gauzen<br />
plus que s’era emperaire.<br />
De midonz fatz dompn’e seignor<br />
cals que sia·il destinada:<br />
car ieu begui de l’amor,<br />
que ja·us dei amar celada.<br />
Tristan[s], qan la·il det Yseus gen<br />
e bella, non saup als faire:<br />
et ieu am per aital coven<br />
midonz don no·m posc estraire.<br />
Sobre totz aurai gran valor<br />
s’aitals camisa m’es dada<br />
cum Yseus det a l’amador,<br />
que mais non era portada.<br />
Tristan[s], mout presetz gent presen;<br />
d’aital sui eu enquistaire:<br />
si·l me dona cill q’eu ten,<br />
Don Denis:<br />
Que trist’ oj’ é meu amigo,<br />
amiga, no seu coraçon,<br />
ca non pode falar migo<br />
nen veer m’, e faz gran razon<br />
meu amigo de trist’ andar,<br />
pois m’ el non vir e lh’ eu nembrar.<br />
Trist’ anda, se Deus mi valha,<br />
ca me non viu, e dereit’ é,<br />
e por esto faz sen falha<br />
mui gran razon, per bõa fe,<br />
meu amigo de trist’ andar,<br />
pois m’ el non vir e lh’ eu nembrar.<br />
D’ andar triste faz guisado,<br />
ca o non vi nen vio el mi<br />
nen ar oío meu mandado,<br />
e por en faz gran dereit’ i<br />
meu amigo de trist’ andar,<br />
pois m’ el non vir e lh’ eu nembrar.<br />
Mais Deus, como pode durar<br />
que ja non morreu con pesar?<br />
Schema: a7’ b8 a7’ b8 C8 C8<br />
fiinda c8 c8<br />
(RM 99: 58)<br />
20 Si è scelto il celebre testo <strong>di</strong> Raimbaut a mero titolo esemplificativo, ma sarà sufficiente sfogliare il<br />
repertorio <strong>di</strong> Frank (1953–1957, II: 37–38) per constatare la frequenza della combinazione 8–7’ nella<br />
lirica provenzale, nonché l’assenza del tipo 10–9’, il più attestato, come vedremo, nei galego-portoghesi,<br />
a livello <strong>di</strong> rispondenze fra strofe. Le e<strong>di</strong>zioni <strong>di</strong> riferimento sono rispettivamente Milone (1998) e Brea<br />
(1996, d’ora in poi: LP).