24.08.2021 Views

AFrebba_Extrait

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Dans la même collection<br />

U mo Petru Cirneu, Ghjacumu Fusina, 2021<br />

Qual’hè chì hà tombu à Gilac ?, Ghjacumu Thiers, 2019<br />

Prix des lecteurs (CDC) 2020<br />

Le dossier Félix Decori, Ghjacumu Fusina, 2018<br />

Nunzia, Marie Guerrini, 2018<br />

Austina, Pierre-Joseph Ferrali, 2017<br />

Le balcon, Jacques Thiers, trad. Anne-Laure Thiers, 2017<br />

Chì ùn sia fattu di guai, Marceddu Jureczek, 2016<br />

U balcone, Ghjacumu Thiers, 2016<br />

Le petit soldat, Jacques Fusina, 2015,<br />

Prix de la CTC 2015<br />

La cour des chats, Jacques Thiers, trad. Anne-Laure Thiers, 2015<br />

Fintantu chì l’erba crescerà, Pierre-Joseph Ferrali, 2014,<br />

Prix des lecteurs (CTC) 2015<br />

I misgi, Ghjacumu Thiers, 2013,<br />

Prix des lecteurs (CTC) 2014<br />

Ieiettu, Guidu Benigni, 2013<br />

L’Ortu di e mo brame, Ghjuvan Battistu Giacomoni, 2011<br />

Ombre di guerra, Jean-Yves Acquaviva, 2011<br />

Prix de la CTC 2012, Prix des lecteurs (CTC) 2012<br />

et Prix Morellini (Conseil général de Haute-Corse), 2012


« Tous les pays qui n’ont plus de légende seront condamnés<br />

à mourir de froid… »<br />

Patrice de La Tour Du Pin


Maculeddu<br />

In cima di i cimi i più inalpiddati, stani i dii di a<br />

terra chì ùn poni pata u sguardu di l’omini. In i più<br />

vechji libri arcani, hè scrittu chì u prima è l’ultimu<br />

cristianu chì attippò culandi insù quiddi scatapechji<br />

ùn poti sculinà nienti cacciati chjapponi, cantoni<br />

è cotru.<br />

Ma eiu, Maculeddu u Saviu, sguaratu da i misteri<br />

è i sicreti di i dii di a terra, aviu da veda.<br />

Ghjunsi da l’inghjò quant’è ad essa unu spirdatu :<br />

t’aviu a dismania. Vuliu fighjulà i dii in ochju.<br />

M’avviò dunqua versu u capu di u mondu. A me<br />

sapienza abbastaria ad ammattà l’ira soia ?<br />

Duranti setti ghjorni, mossi, inturniatu da u<br />

silenziu di i zenni fasciati à ghjacciu chì più nimu<br />

avia arruchjatu dipò u cumenciu di u mondu.<br />

Pianu pianu, passu passu, andavu à capu insù,<br />

scumbattendu cù i venti tonti, rimiscendu l’aria<br />

cutrata da u me ansciu reiu.<br />

5


Ogni tantu, quandu u muru grisgiu di i nivuli<br />

è di a fumaccia m’accicava, quandu u mondu sanu<br />

vinia bambaccia, m’aggrundavu in calchì sapara.<br />

Tandu, dumatu da l’affannu, mumutulavu una<br />

prighera à i dii crudi.<br />

Dopu ad avè francatu l’ultimi strittoni di l’ultimi<br />

forchi, in un bughju d’abbissu intesi i so canti.<br />

Ad un trattu, fù stracciata l’ombra.<br />

Eiu, Maculeddu u Saviu, aviu da rimirà quiddi<br />

putenzi in a so superbia, i dii chì disprezzani<br />

l’omini. Tandu, da una sponda à l’altra di a sarrera,<br />

rimbumbedi unu scucculu spavintosu.<br />

Isiè, eiu, Maculeddu u Pazzu, fighjulò in ochju<br />

i dii pridaghji.<br />

I me mani, criponi quiddi ochji maladetti chì<br />

aviani vistu. I me mani tapponi quiddi arechji impii<br />

ch’aviani intesu.<br />

Ma da tandu in quà, indù vò ch’e vachi, l’ira<br />

vindittera hè sempri à pressu à mè.<br />

Pianament’è bè, l’ultimi sdrisgi di a me menti<br />

si ni vani in pisticciuli.<br />

Di maghju 2001


Sottu à i muraglioni<br />

Erani accolti tutti quanti davanti à i porti di a<br />

Cità antica, i vechji, i donni è i ziteddi. Era ghjornu<br />

di u marcatu. I porti à livanti erani sbalangati. Era<br />

a prima volta, dipoi ch’edd’erani mossi l’omini<br />

appressu à u so rè da sottumetta paesi è regni<br />

luntani.<br />

Trè anni fà, facia trè anni dighjà, è ùn era<br />

vultatu nimu.<br />

À pocu à pocu, s’imbugnava u celi.<br />

In quà è dà, à u pedi di i muraglioni di a cità,<br />

uni pochi di banchi spachjavani i pustimi di i<br />

campagnoli, u casgiu pasturecciu custuditu in i<br />

muntagni di u vicinatu, u pannu grussulanu è scuru<br />

tesu di lana picurina. I ricchezzi è i sbarsi di una<br />

volta pariani calchì sonniu adduppiatu.<br />

Indù erani scatuliti quiddi massi di dulciumi è<br />

cibi chì vi mittiani a bocca in suchju à vedali è ad<br />

annasalli.<br />

7


8<br />

Indù erani missi quiddi stofi magnifichi ghjunti<br />

da i cunfini di u mondu, culuriti com’è a gioia,<br />

ricamati d’oru è d’arghjentu, lebbii lebbii chì à<br />

vestali, vi paria propiu d’essa nudu in cristu.<br />

Indù erani quiddi trambusti di a piazza, i stridi<br />

di i donni, i brioni di i rivindaroli, i retti di i ziteddi, i<br />

ghjastemi di l’omini, … moltu più in tempu di fiera,<br />

tandu sì chì si facia fistaccia duranti trè sittimani<br />

da sottu à i muraglioni di a Cità, i più alti è i più<br />

beddi di tuttu a Criazioni.<br />

L’imperiu ùn era più l’Imperiu.<br />

S’era appuculitu, arritruitu, aggrunchjatu,…<br />

Da ciò ch’edd’era statu prima, ùn firmava più<br />

cà a vechja Cità è i so muraglioni trafalati.<br />

La ghjenti andava arriondu, animi persi nantu<br />

à a piazza maiori guasgi cà biota.<br />

Facci neri, boci ammutuliti, passi strascinati.<br />

Mancu i più suldaghji ùn aviani voglia à prizzighjà.<br />

Quidda piazza vi mittia a muca à u cori.<br />

Un marcanti, in cerca di pratichi è da cacciassi<br />

a picondria, arrittu annantu à u so carrettu, s’era<br />

trappesu à rimirà u luntanu. Hè propiu tandu<br />

ch’eddu u vissi. Quiddu nivulu foscu. Tamantu<br />

nivulu lampatu à l’assaltu di u celi. L’omu briunò.<br />

La ghjenti tutta quanta prisenti in piazza missi à<br />

fighjulà cìo ch’edd’insignava di bracciu è di ditu<br />

tesu. Ùn era più un nivulu, era una muntagna in<br />

anda.


Timpurali<br />

Un vintisgiolu rinfresca l’aria.<br />

S’impanna u celi à la marina ;<br />

Da sopra à no s’inturbidisci u sirenu.<br />

Metti à piova i prima gocciuli.<br />

L’armata di i nivuli s’hè data a mossa pà abbuttà<br />

a vechja terra.<br />

Da a sarrera à u mari, si sò accolti tanti è tanti<br />

battaglioni, bianchi, grisgi è neri, da facci senta a<br />

so furia.<br />

Ùn pudiani più stà bassi è muti.<br />

U celi, pari ch’eddu si ni falessi à pezzi.<br />

Un’ accendita, annunciu di l’assaltu, sdrisgi<br />

l’aria sopra à a muntagna ; ribomba u sonu com’è<br />

ad essa par aria è sottu terra ad un tempu ; l’acqua<br />

fala pittinata.<br />

S’ammanta, un bughju di fin’ di mondu.<br />

Prighemu pà chì u Supranu ùn fussi ancu stufu<br />

di a so criazioni, è chì tarreni è parsoni ùn fussini<br />

subaccati com’è in i tempi di una volta.<br />

11


12<br />

Tandu, i matrali d’insù s’erani rotti par bè<br />

è l’acqui aviani corsu annantu à un mondu à a<br />

malavia :<br />

« Si tacchiedini sei ghjorni è setti notti,<br />

Ma i scurrutoni di u diluru tribbulavani sempri<br />

a terra,<br />

I nivuli affascedini u mondu di un mantu pagnu<br />

è neru.<br />

U Settimu ghjornu,<br />

I dirrusculi,<br />

Fiacchi,<br />

Stancedini.<br />

U mari s’appacedi,<br />

U ventu s’arrichitò,<br />

U trostu di u timpurali si tacì.<br />

Ùn si sintia un fiatu.<br />

L’omini erani turrati pantaniccia.<br />

L’acqui cupriani u capu di u mondu. »<br />

Ma forsa chì par avali, ùn era ancu l’ora di<br />

mandà à l’abissu l’omu è i so malfatti.<br />

Eppuri, u celi sbarsa è arribocca a so piena<br />

annantu à ‘ssa terra chì stupizzeghja, asciuta,<br />

assitita, catusciata.<br />

I stradioli chì corrini à capu inghjò versu i<br />

fundali sò turrati veri ruscelli d’acqua ciangosa.<br />

Acqua biata da l’insù.<br />

Quantu tempu sè stata bramata chì a sicchina<br />

di st’ultimi anni ci mittia à l’addisperu.<br />

I fiumi, i ghjargali, i vadini ùn curriani à bona<br />

via più è animali è cristiani erani in priculu di pata<br />

a seti. I pisci di i funtaneddi t’aviani guai à misciulà.


Unu sbagliu giugrafficu<br />

A strada di Roma, a noscia galassia nativa, hè<br />

fatta à a sumiglia di una granitula di 100 000 anni<br />

luci di diametru. Hè spessa 1300 anni luci.<br />

Sò 100 milliardi i steddi à cumponala. Ogni<br />

stedda fà ch’edda sarà un soli, ogni soli pò fà da<br />

sistema cù parechji pianetta, ogni pianetta calchì<br />

mondu…<br />

Al dì là, un uceanu scuru, pagnu, strappuntatu<br />

da 100 milliardi di galassii tali è quali a noscia.<br />

Stufi di svultulà i schema discrittivi di u Mondu<br />

ad ogni scuparta i scentifichi, ani pensu à a nuzioni<br />

di « Universu Starminatu ». Cusì piantoni i liticheri<br />

trà astrofisichi è mistichi.<br />

Ghjacumu Zumbè, Pruligomina di una mudellazioni<br />

di l’universu cunnisciutu.<br />

Roccu era impiigatu mudellu ed anonimu.<br />

Forsa ùn avarà mai intesu mintuvà ad Aristippu<br />

di Cirinàica, discipulu sminticatu di Socrati, chì<br />

15


16<br />

appratindia chì una vita senza pinseri avviava l’omu<br />

versu a saviezza è a sirinità ; eppuri Roccu, a so vita,<br />

l’avia righjirata sicondu à quiddu anticu precettu.<br />

Ùn dava da fà à nisciunu è nimu li dava da fà.<br />

In tuttu si sapia misurà. Parlava cù una boci<br />

dolci è lenta ; ùn s’impanzava micca ; biia ma mai ad<br />

essa inturcatu ; riccu ùn era ma si stantava quiddu<br />

picculu trattamentu chì li bastava da mantenasi.<br />

Tinia à tutti è tutti u tiniani…<br />

Funziunariu di u Ministeru di i Pruvinci Spaziali,<br />

u so travagliu li andava propiu da bè. Micca ch’eddu<br />

tiressi tanti salti à pichjà annantu à u so urdinatori<br />

purtativu millaia di righi di cuurdinati galattichi, in<br />

u so catagnu di scagnu, accortu à tanti altri scagni,<br />

in un palazzu altu 111 piani, 10 ori à ghjornu, i<br />

6 ghjorni di a sittimani (sicondu u tempu di Prima<br />

Cintrali, à u cori veru di a galassia), ogni annu,<br />

da nutriscia à vulenni più a Reta d’infurmazioni<br />

giugraffichi di u Ministeru.<br />

Anc’assà, c’era madamicella Rusalia, 33 anni,<br />

ùn nasu finu ma finu chì basta, in u scagnu 157, à<br />

vicinu à u soiu. À Rusalia, Roccu l’amava, ma micca<br />

d’un amori tontu è scatavoltu, innò. U so amori era<br />

patimu è riflittutu. D’altrondi, Rusalia mancu a<br />

sapìa. Ùn li cunvinia cusì à Roccu ? Mancaria altru<br />

ch’eddu si turbessi a vita cù una donna, chì forsa ci<br />

saria vulsutu à spusalla, à dichjaralla à u Ministeru<br />

di u Cuntrollu di i Citadini (12 cartulari da riempia,<br />

s’era rinsignatu aghjà !), pò li saria tuccatu à chera<br />

i 16 cartulari di u Ministeru di a Prucriazioni pà


Sunta<br />

Maculeddu .............................................. 5<br />

Sottu à i muraglioni ................................... 7<br />

Timpurali ................................................ 11<br />

Unu sbagliu giugrafficu ........................... 15<br />

U museu .................................................. 23<br />

U vechju populu....................................... 27<br />

U miraculu di i ghjatti............................. 37<br />

L’Ultimu .................................................. 43<br />

Lucia ....................................................... 51<br />

L’Anticariu in u Borgu ............................. 65<br />

A battaglia .............................................. 73<br />

A fruntiera .............................................. 85<br />

Fidi ......................................................... 89<br />

Un ghjornu dopu… ................................. 99<br />

A Frebba .................................................. 103<br />

157

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!